%

f ' '«?■■ ■■■%■ *\.v ;_jgsr

■ ■'-••■ ' - ' • -V- - . ; " ■. - •■' '■••^-\^s' - s ^ ^

■;;¡>,V;;^' • *'** , ■•*’ . . -■.t''" - S : " .

■:/

'A

.. „ *VT-:'C., ' . V V . ’ - ' . . v ‘ , -

i:^Á it\- -■ ' •

. 1 •♦ ■•••■• "•■ 'i•J .A

ifTf<,-r.'- - - •<

'•■ V ’ ^.i

m :-ït'iÇ

-í:

>v , - - k*' - 4 d ^ V - : i ' : Í

i?% ' 1'''"'

- : ^ v - , ."■ - . 4 -.

''■s

c

••V

■r,

PHILOSOPHIAV E R A , ET U T I L I S

PRO CATHEDRA TUENDA

SUB AUSPICIIS YEN. EUCHAR. SACRAMENT.

ET S. Mauri Mart. Rom.

A I O A N N E I B A Ñ E Z,C kr, PhìLM ag. TheoL D ocl. Reg, Colleg.Corp.Chrìfii Alum,

Cathed. Ling, SanB. Moderatore, cet,

IN A C A D E M I A V A L E N T I N A

D IE X X III. M EN SIS SE P T E M B R IS , A N N . M D CCLXXVI.

V A L E N T I A E ;

I N O F F I C I N A B E N E D I C T I M O N F O R T .

K v . i ìx ¥ ±2 Ï T T 5 ’■.r "IF A « V i V¿ 1 w-l X . Í 1 - t . ' r -Í-V ^

: :T T \ A ^ a a K T A ‘J V>vi f .

.T K '- 'Ì Ì A A ^ O / •• * r > " ? 5 . l i ì i l T ? .Ì ir> ì^ 3 ! J A iTU?>' . ' ' , ■ - ■ , u ■■■ . ■ r ‘ Î

f¿í-

y• I

.. i

T/' • T ■/TT

'■ t . ¡'-v.■7k , j , .

h- Jv •..«M w«' -w — '<v»éJk;

H:r «jjn .i-WTe-

o 7.Ì

P E R I L L U S T R I

V A LEN TIN A E URBIS S E N A T U I:

D. D. lOHANNI DE CERVERA , PRAETORI DIGNISSIMO, lufticiae M a lo r i I & C e n cu r io n i V alenciuae U rbis | eiufque G u - b e n u c io n is > cet. cet . cet.

M agnì/tcìt Valentìnae ü rb if R eifer ib u ñ D. E m m a n e v l i F e r n a n d ì z d b M a r m a n i l l o R a m í r e z d e tk

P i s c i n a , in S . Officio V a len t . Inquilir. P rim ario A p p a r i to r i : D. I q s e p h o M i r a l l e s , e t C E B R t A N , A c a d e m . Regiae Hiftorico«

M atr ic . Socio H o n o ra r io .D. l o s E p H O N a r v a e z , e t P o r t o c a r r e r o .D . F r a n c i s c o P a s c h a l i C a s t i l l o I s e o , e t Q u i n c o z e s , Phil..

M ig . I. U . D . Academiac Macritenfis Regiae Nobiliufn Artium Académ ico H onorario ,Regiae item Valent. Artium Academiac Prim o Confil. M archioni de Jura-Real.

D . F r a n c i s c o C e b r i a n , e t B o r d e s , R egii M ilitaris Ordinis Mariae de M ont, ac S.Georgii de Alfama ftemmate decorato:

D . I o s e p h o C a l d e s d e l R e a l , e t B a s d e C a r m o n a , I. C . D .Regiae Acad. Valent. Nobilium Arcium Académico Honorario*.

D . A n t o n i o P a s q j / a l , e t G a r c i a d e A l m u n i a , I.U .D .D . V i n c e n t i o P a s c h a l i G u e r a u d e A r e l l a n o , P v c h a d b s »

S i s t e r n e s d e O b l i t e s , P i l i l . Mag. I. C. Baccalaur.D . F r a n c i s c o B e n e d i c t o E s c v d e r , e t S e g a r r a , I. C . D . &

Valentini Fidei violatae Tribunalis M inifìro Familiari;D . P e t r o M e r i t a , e t L l a z e r , L U . D . iam Inftit. Imper. Prof*

& Cenf. M athefeos Cathedrae candidato.D . l o s E P H O V i n c e n t i o R a m o n d e C a s c a j a r e s , D y r a n , H e k ­

l a , e t H e n r i q v e z d e N a v a r r a , B a r o n i i n T a m a r i c .D . G a s p a r i P a s t o r , e t R o m b a v .p . B e r n a r d o I o s e p h o d e B E R T O D a N o , e t N a r v a e z , N e y p e r ,

T r i p s , B e r r i o , G u z m í n e t O v i e d o , Marchioni de cl Moràl, R egli, Sc Milicaris Ordinis S. lacobi Equiti PiofeiTo , Si Dima-r charura Lufîtaniae Centurioni,

p . I g n a t i o L l o p i s F e r r î s , ET S a l t , Phil. Mag. I . C. D . Regiae Micriten* lur. Pub* Acad. in Reg. Couf. Advoc. CoUeg. eiufd»

À ÌU 0311*

Älumn. & in R«g. Valent. Auditorio PiHperum Patrono*D . O 4 U P H R I O V l N C E N T l O D A N V I L A , E T S O LS O K A, I . U . D .D . M a u R - O A n t o n i o O l l e r , e t B o n o , o l i m Regal. G r a t i a c D e­

cimar. N o v a l . l u d . A p o f t . & Reg.D. l O A C H l M O E s t E V E DB A R B O R E D A , M A S D E M A S P A R 9 . 0 T A >

I. U . D .D . ^ V L V A T O R l M w SOLES , X i M E N O , I . U . D . 'D . E m m a n 'j Et f "G i n e u , e t G i i í e r , I . C D .D . V i ' i c E M T i o G u i l l e m B u z a r a n , e t E l v i r a .D . l o A C H i M O E s c o L a , E T C l i m e n t , à C o n f i l i i s Reg. A d t-

Sindico G tner. V rbtj Procuratori dtgnifsimoiD . M A t h i a b P e r e l l o , Phil. Bacc. I .C .D . à Reg.Ctínfil.Advoeatw

in A u.iitocio Suprenoo Valenciao olimPauperum Caufidico*

Confultifsim ii ttufdtm V rbii Advocatis\D . l o A C H T M O S o l s o n a , e t S o l e r , C o llcg ii R egii Matritcnlis

Caufarum Patronorum Socio , Decimarum , Prim iiuium , 8fl Tertiarum Utbis , ac Regni Valentini iingulari ludici Regio, P alatii R e g a lis , ac etiam Confulati Maris , & Terrae eiufdem. Urbis Affeifori alleato,& Reorum violatae Religionis apud Va- lentlnum S. Inquific. Tribunal Advocaco.

D- l o s E P H O I g n a t i o A l p h o n s o , e t M O R E O , Phil. Mag. eiufdem Facultatis , & I. U. Cathedrarura , 1& Praepofitura Civilis can­didato , I . Ü. D . Mont. M il. Advoc. ordinario.

D . I o s e p h o M a r i a e A l e m a n y , lur, Caef. & Pontif. D o il. pro variis utriufque luris Cach. Praepofitura,& Canonicatu candida­to , Imperial.Inftitut. poftea ProfeiT. & I .U .C. nunc vero à R eg. Coaiìl. A vvocata, Valent. C olleg. Alumn.

D . ViNCENTio F e r r e r , e t P e r a l t a , luris Caefar. atquc Pontlf. Do6t. pro v^riis Cathedris , atque Praepof. candidar, iam olim Inilic. CatK. ProfelT. & Genf, lllm i. Dom« Archiep. Adv. C onf.

F ìd tltfs ìm ù Secretario,D . T h o m a s T i n a g e r o , e t V i l l a n o v a , D o m in o in L oco de

A ya co r, Phil* M ag. I. C . D .

V I K I S ^ I D E M . A V IT A m B lL J T A T E S P L E N D O R E VTTAE^ d':j^rtitatif gradu y v ìr tu tt , dtque doSfrina lllu ß r 'tfsim ii y ac Acade- rrtiae VM tniin»e P s tr o n ii d ig n i/ s im ii, bat Pbihfcpbicat Tbefes¡ D.O. Cm

fiib ie& ífsim u s fe r v u s

lo a n n e s l h a m z *

D E UNIFERSA PHILOSOPHIA.

1 . î!Pa H IL O S O P H IA E nomen , amor Sapîen* tiae eji. Veritati inquirendae incumben- tes Sapientum nomine Veteres Philo- fophi decorabant.

2. ^ Ê x his vero perpaucos felîges, qui ve­ro fapientis fcopo fefe amicare velint,

3. „ A lii , inquit S. Bernardus , foire vo lu n t, ut fcianr, ,5 5c turpis curiofitas eft ; alii , ut fciantur , & turpis vani- „ tas eft ; quidam ut fcientiam fuam vendant, & turpis quae- „ Îlus eft ; quidam ut aedifficent, & charitas ^ft ; quidam

ut aedifficentur, & prudentia eft. Horum omnîùm foli duo5, ultimi non inveniuntur eiTe in abufiòne fcientiae ; quippe^5, qui ad hoc volunt intelligere , ut bene faciant.

4 . Philofophia perficit mentem hominis necelTario ; ipfam docet aliis hominibus confociare ; & tandem Fidei , & R e- ligionis praefidium maximum ipfi praebet , ut ait D . Thom .

j . Sub fe comprehendit Logicam , MetapJ^ficam , eam , & Ethicam feu Mordem,

E t eft cognitio veri & boni ex re^et ratione derivata 9 & ûd veram hominis, felicitatem comparata»

D E L O G I C A ,

%, T Ogica mentem d ir ig it , & rationem in cognitionem veritatis*

A Men&

2. Mens autem veritatera co gn o fcct, fi diflinfle perci- p la t , vere iud icet, & re6le ratiocinetur.

3. E t quidem tribus mentis aftionibus, perceptione fci- l ic e t , iudicio & ratiocinations , quarum notiones in aperto ponam.

4. Has mentis aftiones ohie^um Logicae materiale , ea- rumdeni rc6litudi.iem ohieSium formale vocat Summus Aquina«?.

y. E ft virtus m entis, eft vera fcientia , ars quoque li­b era ls , ut docet S. D o fto r.

6. Itaque fimpliciter eft fpeculativa , & fecundum quid praética.

7. Haud ulla datur fcientia perfeéla , fme Logicae ar- tificialis praeildio.

8. Univerfale , quod eft mum verjus plura , minime ex­tra inteile^um adeft. R eéle ergo , ait D . Angelicus ; uni- verfaie eiTe folum in anim a, & nullo modo in rebus.

9 . Quinque funt fpecies univerfalium : Gems , fpecies^ ¿ijferentia proprtum, & accidens de quibus verba faciam.

10. Unitatis carentia , & idemtitatis diJiM io nominatur, & dividitur varie pro diverfitaie extremorum.

1 1 . Dijiin^ionem Scoticam , ut menti D . Thom , contrariara, reiiciendam fufcipio.

12 . Propofitionis, definitionis, d ivifionis, & argumenta- tionis , harura partium , & divifionum , artificiique notas & caraéteres ad me attinet percontare.

13 . R u rfu s, quid fit veritas, quid falfitas ; fcientia quid, & opinio , quid dubium , quomodo haec inter fe differant, atque qua methodo veritas detegatur , exponam dodrina D . Thom .

14 . Si quid vero huic fcientiae defit , ample<Stetnr fe-. quente concluHone.

C. P.D iv i T h o m . Aquinat is Dodt . A n g . Q u ae f t io *

deVentate i z .ar t icu l is d iv i iam , & quacftio- n c m de Idaeis in 8 . artic. d iv i fam cuendas f irmo.

D E

D E M E T A P H Y S I C A .

I , Q C ie n tia u n iverfa lis , Metaphyfica dièta , notìones à r t f -

hus individuis feiunSias contemplatur , difiinBe ex-plicat,

1 . Quadripartitam facìo in Ontologiam , Cofmologiam , Vfy- fologiam & Theologiam naturalem , in quibus ducem fequar A n - gelicum D oSorem , exercitatifsimum fané , & v ix folum in M etaphyfica leétioni dignum.

D E O N T O L O G I A .

C. P.I T3 P. Francifci lacquier ex Minimo-

J -V # familia Ontologia Do-

¿trìnae D. Tliom . amico foedcre confociatur, quam propugno,

D E C O S M O L O G I A .

1 , f^Ofmologìa notìones expendit quas haec rerum univet^ ^ fitits cum aliis mundis pofsibilihus commmes habet,

1 . Compagem ex Coelo , elementis , iifque naturis , quibus haec continentur mundum Arifìotelcs dicit.

Deus eum ex nihilo condidit fex dierum naturalium fpatio. I Praecefsitne ad eius procreationem ulla in tempo­re produña m ateria? minime gentium.

4. Unicus eil niundus , magnitudine eft finitus , caret in­finítate , & mortali anima eft deftitutus ; at perfcéticncm eius clamitat Scriptura,

y. Maxima rerum omnium ineft mundi connexic , nec per faltum aliquid dcprehendiiur in eo.

A a For-

6, Fortunam fubm ove, & cafus è natura : Pro^rejus etiam in infinitum prorfus eliminatur.

j . M ulta fatorum genera occurrunr apud Prifcos Philofo- phos : recenfere lìngula, & impugnare eadem , ut C hrifíia ' ñus Philofophus promtus ero.

8. Catholicorum fatum , ordinationem nempe caujjae creatae ad producendos 4 Deo vero infitam cuín S. Thom , admitto.

D E P S Y C O L O G I A .

j . T^Sycologia fcientiam animae reipfa fignificat. Animatae hominis eft principium , & eft ea fuhjiantia^

quae in nóbis f u i , rerüm , quae extra nos funt csnfcia efi,2, Quae ad humanae animae fpiritualitatem , eiufque ef-

fentiam attinet , per miraculum duabus quaeñionibus per- traátat D . Thom , quas ampleétor in his propofitionibus.

CC. PP.S. T h om . Aquinatis quaeñioncm uni-

cam de fpiricualibus creaturis in i i . artículos divifam pro viribus meis dcfendo.

4. S.Thom.Aquinacis quaeílioncm unicann de anima in 2 1 . artículos divifam defcndendani fufcipio.

j*. A d brutorum animas nunc defcendam iifdem aíTertio- nibus D . Thom ,

6. , , Similitude hominis ad alia animalia attenditur quan-3, tum ad conditíonem m ateriae, id eft , quantum ad corpus, 55 non vero quantum ad formam , id eft , quantum ad animam.

7. „ Anima hominis eft immortalis , brutorum vero ani- j , malium animae funt mortales.

8. In viventibus mortalibus non eft aliquod genus ha-bemium intelieétum , niil in fpecie humanai

„ In -

9. ,,In ten tio non convenit proprie animalibus b ru tis , fed ,5 agunt ex inílinélu naturae.

10. „ Bruta eieétionem non h aben t, carent ufu , & im -5, perio.

1 1 . Appetitus eorum non eft liber ; non eft ipfis frui- 55 tio ne operationes quidem animae inteliefiivae.

12 . „B ru to ru m animae non funt fubfiftentes.13 . „ A iiae demum animae ab intelleétiva , corrupto cor-

55 p o re , corrumpuntur.14 . Itaque Brutorum animas immateriales fpirituales &

immortaks ejje citra f id e i, & pietatis ia^uram fuftineri non valet.

© £ T H E O L O G IA N J T L \ J L 1 .

1 . I ^Heologia naturalis eft fcientia eorum quae áe natura D ei rationis ope confequi , homini conceJJ'um eji.

2. N e agnofcit ullum primura traétatorem de D eo D . Thom . A qu in as: unde eius placita tueor per hanc propofi- tionem.

C. P.Qaacquc de D e o , &: eius attributis eru-

ditione fum m a, rationibus evidcntifsimis de- monftrat D. Thom , i . p. á q. 2. ad 1 1 . ufque lubentifsime reiblvam.

4

D E P H Y S I C J .

1 . 'pH yJica eft fcientia naturae, quae res ntturales, earum* ^ que próximas caujjas ac phaenomena , ex veris prin-

fipiis rationc & experientia firmatis , congrua illatione deducit,2. Si corporum proprietates in univerfim rimetur , ge~

neralis fi particulares corporum proprietates expendat 5/>¿?r- ticularis Vhyficat nomen habet,

Qui

3. Q ui vero rerum Phaenomena rite fcrutare cupit , has N iw toni regulas prae oculis habeat.

L4. CaufTae rerutn naturalium non plures funt admitten-

dae , quam quae & verae fu n t, & efFeétibus explicandis fuf- iìciunt.

II.EfiTeftuum naturalium eiufdera generis eaedem fune

cauiTae.III.

6. Qualitates corporum , quae fine incremento vel decre­mento obfervantur pro univerfalibus haberi poiTunt.

IV .7 . Hypotheflbus quibufcumque anteponendae funt propo-

fitiones ex obfervationibus & experimentis colleftae.

D E E X IS T E N T IJ , N A T U R A , E T CORPORVMproprìetadbus.

I- OXJbJiantia matenalis quae totam qua /aif patet uni- ^ verjì vajìitatem rep k t , corpus appello.

2. E xifìit fane corpus ut experientia monftrat ; fed ev i- dcntia Mathematica non convincitur.

3. Particulis minutifsimis, materia prim a, & ultimis ele- metuis tìguratis tam en, & extenfione praeditis conftant cor­pora omnia y eorum varia textura horum varietatem pro- gignit.

4. Phyfics corporis divifio terminis continetur ; Mathe­matica vero in infinitum protendi demonftratur.

Ncque in extenfione trin a , & immenfa , nec in alio quovis attributo corporum natura bene ponitur , cum omnia attributa corpus conflitutum fupponant,

6. Corporis natura , intìmsque eflentia ignota nobis eft> quaixivìs compofitum ab ipiìus partibus , n ateria fcilicct & fo rm a , fimul fumtis non dillinguatur fecundum Angelicum Praeceptorem.

C o r-

?7* Corporum utcumque diverforum compofitionem M uf-

chembroekius tradit.8. Attributa corporum funt revera , & proprietates

multae.9. Haec funt deteéla corporum attributa : Extenfw , foli^

ditas , mobilitas, quiefcibilitds, figurahilitas , vis attradfionis gravitas , & inertia.

10. Proprietates h z t i Opacitas ^pelluciditas Jluiditas ele- (iricitas, & aliae fexcentae.

1 1 . Si exteniionera inter duo punéta , lineam nempe , con* fiderare v e lis , penes longum ; fi inter lin eas, fcilicet fuper- ficiem , penes latum ; fi demum inter fuperficies , folidum fan e , penes profundum erit extenfio , ex iifque omnibus fo - liditas dimanat.

12 . Omnia corpora locum mutare v a le n t, ex quo mo­b ilita s; licet non fit praecife, & inde quiefcibilltas venit.

13 . Sive m inim a, five maxima corpora eiufdem fint fi- gurae , five diverfae , earn mutare valent , ficque omnia corpora figurabilitate gaudent.

14 . D ifficu ltas, ut fuum fìatum quietis, ve l mobilitatis corpora cedant , provenit á vi inertiae.

ij-. V is inertiae quantitati materiae proportionalis eft.16 . Hac vi inertiae , fi corpus motu fimplici in vacuo

m oveatur , verfus eandem direétionem , qua m overi coepit, infinite movebitur.

1 7 . Hinc patet ilia phyfica lex : Corpus omit perfeverat in ftatu fuo quiefcendi vel movendi uniformiter, & c.

18. Quidquid huic vi reliflit , nominatur objiaculum , & ab eo dimanat reprcfsio om nis, & refiftentia.

19 . Omni tandem aftioni contraria & aequalis eft re­a c io .

D E C A U S S I S.

1 , f^AuJJam generatira acceptam fic definit Angel. Prae- ^ ceptor : Prit/cipium ad quod aliud fequitur» Quin

principium & caufla convertantur.a . Ariftoteles cauíTam dividit in efficientem , finalem , ma-

U -

terìalem^ & formakm. Innumerae funt aliae cauiTaram divi- iìones, quas in circo.

3. EfFetìum omnis cauiTa praecedit prioritate naturae, fed prioritate tem poris, etfi aliquando , non tamen femper evenit.

4. Idem numero effe¿lus etiam de potentia D ei abfolu- ta 5 ncque divifìm à duplici cauiTa totali creata produci po- teft fecundum D . Thom .

5'. Eiufdem gen eris, feu in eodera cauiTandi genere duae cauiTae fibi invìcem haud vaJent effe • cauiTae.

6. Perfeétifsima inter omnes eft efjkiens cauffa quae eft p'incipium intrinfecum , à quo primo .incipit motus. Q uae hu- ius cauiTae- fuerint fubdivifiones , aperire non renuam.

7 . Errorem M alebranchìi, cauffas naturales cenfentis ef­fe foium occafionales cauiTas, determinantes Deum ad agen­dum hoc vel ilio m o d o , hoc aut ilio tem p o re, D^Thom, doàtrina hoc aiTerto convincam,

8. CauiTae. creatae vere & proprie funt cauiTae , & e f- feitus veros producunt.

9 . Non tameri ipfae folae ; egent concurfu D ei proximo cfficaciter praemovente.

10. Quare nulla Tubilantia creata eft immediate opera­tiva , fèd operationes. efücit aliqua virtute mediante.

1 1 . Injìrumentum fic. audit in praefentia : cnujfa mtnifie- rialis operans per virtutem 4 caujja principali derivatam , « tranfeunter cmcejjam.

12 . E x his patet non raoveri per fe , fed per phyfi- c a m & principalem cauiTam , aliquam virtutem intrinfecam inftrumento tranfeunter communicantem.

1 3., Finalis cauJJa appellatur , ctdus gratta aliqtàd fit : fe fola voluntatem poteft movere , apprehenfione fe liabenie ut praecifum conatum.

14 . Qwae demum fit connexio cauflas ínter & effeflus explanaturus ego.

D i i

m SPATIÒ, VACUO, LOCO, E T T m íP O R R

1 . pU níStorum lineas ínter & fuperficies Jpat/i notionemconfideratio praebet; & hoc modo conceptum um-

cum erit illud , extenfum , penetrabile , ubivis homogeneum, fi- hi fimile^ proprietates denique multas bahens licet per intel- leótum.

2. Vacuum eíl : fpatium capax continendi aliquod corpus om ni tamen corpore dejìitutum,

3. Pofsibile eft vacuum. IneÌl imane feu dijfeminatum* Haud datur coacervatum,

4. M . Aquinas fic ex Ariftotele locum definit : ultima fu^ Perf.cies corporis continentis immobilis prima.

5*. Tres modos exifìendi in loco agnofcit S. Thom . cir~ cumjeriptive nem pe, definitive & facramentaliter : eos libentet explanandos fufcipio.

6. Rurfus locus alius eft abfolutus , & relativus alius; hie poteft manere idem , ctfi ille mutetur.

7 . N aturaliter non datur penetratio : fupernaturalitec ita.

8 . Angelici D oftoris alTertum: nec n atu raliter, nec fu- pernaturaliter eft pofsibilis replicatio , v i cuius idem c o r­pus fit in duobus locis adaequatis circum fcriptive.

9. Id , quod in entibus fibi JUccedentibus a6tu praefio ejiy fraefens ; id vero cum adejje d efsit, praeteritum dicitur 5 quodaliquando aderit, futurum appeliatur.

10. „ Illud quod nunc efl , ex eo futurum fu it , antequam „ e lje t , quia in fua caujja erat ut fieret.^^ A it D . Thom . E r­go conilftit futurum in Divino Decreto.

1 1 . Ñeque hucufque eft tradita clara temporis noì\o. Oh^ fcurifsima eft fa n e , & meditatione poiius quam explication ne dignofcitur.

12 . „ Haec de tempore fatetur A ug. ft nemo ex me quae- j , rat, fcio^ f i quaerenti explicare velim , nefcio. “

13 . Sic tamen i Numerus motus fecundum prius & pojierius : ordo fcilicet hie rerum in continenti ferie fibi fue- cedentium.

B Quod

IO14 . Quod in f e , & in fua natura aequabilìter fluit fine

relatione ad aliquid externum , eft lempus abfolutum , & mathematicum : externa quaedam ope durationis njenfura j eft tempus relativum .

D E M O T U L O C A L I

I , f^ O n tìm a loci mutatici feu translatio corporis de loC9 ^ in locum : eft mottts localis,

I . Motum darì firraifsime teneo; inftantaneum eiTe non admitto.

3. Abfoluti m o tu s ,& relativi; relative communis , & re­lative proprii ; lìmplicis & compofiti ; direéti fimplicis , & ilmplicis reflex! notiones tradere , promtus ero.

4. Corpus , quod motu fimplici defertur in linea re£ta m overi feroper debet ; non tarnen omne corpus in linea re- 6la motum motu fimplici fertur.

5', P ulcherrim a com pofui motus exem pla v e l in v ita co­tidiana pafsim occurrunt ; fi cui ea d e le fta n t , percontaturus.

6. Si mobile quodam duabus viribus im pellatur, & ha* rum direiSiones fuerint latera cuiufdam p arallelogram i, ta­li motu compofito diagonalem dabit.

7 . D icitur fpatium percurfum lin ea, quam corpus motu fuo defcribit. Linea v e r o , quae duéta concipitur à corpo- re partem verfus qua nititur , aut in qua progreditur linea d ireftio n is, aut direélio appcllatur.

8. In quolibet motu varii funt gradus fecundum varias, quas accipit velocitates co rp u s, quod movetur.

9 . Motus quantitas ab omnibus corporis partibus, qua* tenus in eundem motum confpirant, tendebit ; attenta ta - inen celeritate , & tempore.

10. Ünd'e , fi duo corpora A fcilicet & B m oveantur, ita ut A maiori fpatio acquali tem pore, v e l aequalia mi­nori , quam B percurrat, m ovetur A celerius.

I I . In primo cafu erit fpatii augmentum velocitatis aug­mento , in fecundo decrementum fpatii erit velocitatis iaélu- ra proportionale.

12. Illa igitur mobilis aiFeétio, qua dato tempore da»turn

tura fpatium percurrìt corpus , nomiiiatur celeritas.13 . Ipfa in corpore m o ta , fpatium per tempus dividen­

do , detegitur. T em p u s, fi per celeritatem dividatur fpatium, Spatium tandem , fi tempus per celeritatem ducatur.

14 . Utiiifsima eft fane motus partitio in aequabilem feu uniformem , & variabilem ; in acceleratum & retardatum; in acceleratum aequabiliter, & aequabiliter retardatum : quid- quid ad ea attinet in palaeftra.

1^ , Quantitas motus aequabilis d ir e te eft ut maifa & celeritas corporum 5 feu ut maiTae produétum per velocita- tem multiplicatae.

16 . Corpus libere cadens fuper terram , à gravitate ac- cipiens in unoquoque inftanti defcenfus gradum infinite par- vum velocitatis , in fuo decurfu decurrit dimidium fpatii, quod percurrilTet, fi ipfi fuiffent à motus initio omnes ve­locitatis g rad u s, quos habuit in fine m otus, ni illorum fuc- rit unquam quaedam iattura.

1 7 . M otu aequabiliter accelerato fpatia ab initio defcrip- ta funt ut quadrata temporum , ve l celeritatum ; feu quod idem eft , in ratione duplicata temporum vel velocitatum.

18 . Experimenta fedulo repetita ob oculos ponunt, cor­pora labentia uniformiter accelerari fecundum progreftionem Arithmeticara numerorum imparium 1 . 3. cet.

19 . Quifquis hucufque appofita d a rò o c u lo , & impedi­te perpenderit pronos horum problematum tradit explicatus*

I.10 . D ato tempore , quo corpus emetitur aliquod fpa-*

tìum , invenire alia fp a tia , quae temporibus aequalibus cor­pus confìciet.

l i ­a r . D ato tempore , quo corpus emetitur aliquod fpa­

tium , invenire fpatia , quae fingulis minutis fecundis conficit.

I l i ,22. D ato tempore , quo corpus determinatum fpatium

defcribit cadendo, invenire tem pus, quo aliam altitudinem emeiietur.

IV .2 j . D ato tempore , in quo corpus defcribit fpatiom da­

tum in defcenfu iavenire fpatium , quod alio tempore da­to corpus coaficiet.

V .1 4 . D ata qualibet altitudine à qua faxum perpendicu-

lariter diraittatur earn menfurare.

Eadem in motu uniformiter retardato obtinebunt phaenomena , quae in motu uniformiter accelerato funt ob- fervata , fi inverfe procedatur.

26. Ne ullus quidem fuapte vi movetur , fed ab alio en­te inQnito motum accepit , fecundum Angelicum Praecep- torem.

27. Deus principaliter m ovet , ait ipfe S. D . ; fed fe­cundarlo movent g ra v ita s , impetus impreflus , magneticae v ir e s , & faepe numero alia.

28. Quies eft perfeverantia corporis in eodem loco. Q uae- que de ea tradenda ven iu n t, in aperto ponere meum erit,

J)E P O T E i ^ T l I S P R A E M E N T I B U S ,viiibus.

1 . ~pRaemens potentia dicitur , quae operatur in corpore,quod attingit, ipfum è loco movens vel movere ni -

tens.2. Praementes v ir e s , & quiefcentes funt homines v iv i,

& animaba , gravitas , elafticitas, & vis quoque magnetica.3. Quidquid huic potentiae rejìjìit , objìaculum a u d it, cuius

ex m agnitudine, v e lo c ita te ,& fpatio percurfo tota ratio po­tentiae manifcfte cognofcitur.

4 . Si potentiae duae praementes promoveant duo obfta- cula aequalia pari velocitate earumdem aétiones aequales erunt : at fi obftacula fuerint inaequalia , uti obftaculoruin magnitudines erunt aéìiones.

y. Si aftiones potentiarum , obftaculorum mugnitudinibns dividantur , celeritates horum funt in proclivi ; fi celeri- tatibus vero , obftaculorum magnitudines in promtu erunt.

N a-

6. Naturaliter non datur a ftio in à'Jìans \ fupernaturali- ier ita. Angelicus Praeceptor.

7 . Corpus ab aliqua potentia motum , uti tem porum , & velocitatum quadrata fpatia d a b it, quae temporibus aequa­libus defcripta erunt numeri inflar impares i» 5. y . cet.

8. Verum enim vero fi binae hae potentine , conatu ac­quali praeditae , in oppofito praem ant, inter eas a¿quilibrium ¿elitefcet , quin adfit ulla mutatio.

9 . N e ullus unquam impugnare fu fcep it, nifi luce me­ridiana caligare v o lu e r it , mortuarum virium menfuram m af- fam eíf¿ duétam in fimplicem velocitatem.

10. Pro viribus vivis huiufmcrdi menfuram exadlifsimam ¡udico cum Newtono contra Leibnitium.

D E JTTRACTIO NE , E T G RAFITATE,1 . JX/rUtuam gravitatem Newtoni vocabulo pafsim attra-

üionem adpello , quae vox fignificat determina- tionem , quam habent co rp o ra , aut materiae particulae ut ad fe invicem tendant certa lege.

2. Attraftionis vera caufla hucufque non eft data : ¿ Si vero ullus è nobis quaerat , quonam paéto mutua haec cauf- fa phyficc oriatur I Refpondcbo eíTe materiae proprietatem primariam.

3. Attraétionis effcétus clamitant attradionem . Eam cor­te luculenter evincunt cohaerentiae phaenomena , elafìicita- tis , fermentationum , ac folutionum chemicarum , medica- mentorum fru íS u s, & innúmera alia demonílraturus.

4 . N ec ullis fo lu m , fed fingulis corporibus eft commu­nis a ttra ftio , & in ea agit per has confiantes leges , ni e¡ obiam eant perturbatriccs cauifae.

I.4 . V is attrahens in nulla diftantia infinite maior e f t , ac

in quacumque diftantia.n.

In parvis diftantiis fuperat raiionem inverfam quadra- torum difiantiae.

H in.6. In magnis dirtantiis corpora vires attraftrices exercem

In ratione inverfa quadratorum diñantiae.8. AEqualis non deprehenditur attraftio in omnibus cor-

poribu s, magnes enim vim fpecialem h ab et, ut ad fefe cer­ta corpora tra h a t, & apparet d a re in hac propofitione.

C. P.9. Petri Mufchembroek diflertatio-

nem phyficam experimentalem de attradtio- ne rpcculorum planorum vitreorum , Vien- n a e , Pragae , & Tcrgefti editam, propugno.

10. Non deerant d im qui de aere ac igne gravitare ad dubitarent , cum viderent tenuifsima haec corpora fuperas regiones femper petere , & quodammodo afFeÓtare.

1 1 . Sed terreftria omnia corpora verfus tellurcm ipfam v i gravitatis tendere experientia partim , & partim induélio- ne perfpicuum eft.

12 . Nullum haftenus deprehenfum eft corpus , quan- tumvis exile , & elafticum fu e r it, gravitate poenitus defti- tutum.

13 . CaulTam gravitatis quaerentes P h ilo fop h i, nullam hu- cufque invenerunt , quamvis fummo labore , & induftria fumma in ea perveftiganda ipfi laboraverint.

14 . Non ulla res Mechanica gravitatis eft cauiTa , nec vortex C artefianus, neque ullus impellens.

ij- , Quid ? Gravitatem confiftere dicam in ea v i , fi­v e Ímpetu i l i o , quo corpora , libere fibi commiiTa verfus terrae centrum ferun tur, deorfum fc ilic e t, ut ait D . Thom .

16 . A d leges attraétionis gravitas revocatur, & gravi­tatis terreftris phaenomena attraftionis legibus apprime coa- veniunt.

17* Ubique terrarum non eft eadem g ra v ita s , maior ip- fa deprehenditur in locis proximioribus P o lis , minor autem in ì l l is , < ui ad aequatorem accedunt.

Si

18 . Si m vacuo duo ínaequaliá corpora ex eadem alti­tudine demittuntur , aequa velocitate curfum a g e n t, eodem- que tempore in fundum ibunt.

19 . Corporum ergo aequalis fuperficiei inaequalis defcen- fus non è materiae natura ab obfìaculis refiñentibus oritur.

20. Quare haec regula ponatur: per corporis volumen eius partito pondere , quotus deftgnat eius fpecificam gravitatem.

3 1 . Hinc duo corpora pondere , & voluniine paria eiuf- dem funt fpecificae gravitatis ; pondere vero paria , fed dif- paria volumine gravitatem fpecificam habent in ratione in- verfa voluminum.

22. Á t , fi gravitas fpecifica duobus corporibus efi in­aequalis , & aequale volumen , eft illis fpecifica gravitas in ponderum direfta ratione ; fi eadem eft tandem gravitas fpecifica 5 in ratione direéta voluminum erunt corporum pondera.

23. E o maiori iftu gravía feriunt obftacula , quo è m a- iori altitudine delabuntur 5 & celerius aguntur pro hoc ma­iori iétu.

24. Quod f i , poftquam grave corpus motu iJlo accele­rato fpatium aliquod intra datum tempus percurrit , ceieri- tate fan e , quam in fine temporis habuit , m overetur , pari tempore fpatium duplum priori dabir.

D E M E C H A N I C A,

1 . motibus compendio praduétis verba facit Me^ chanica quae fic definitur : fcientia motus & ma-

chinarum. ütilitatem maximam toto tempore M echanica mor- talibus praeftitit.

2. Machinae funt infirumenta, quae facilitatem praeJÍant in movendis corporibus , quaeve corpus aliquod retinent in quiete na" turali vi gravitatis obvia.

3. Simplices funt aliae , & aliae funt compofitae. Illae; V eiíis, Libra, Trochlea , Axis in peritrocMo , planum inclina- turn , Choclea , cuneus numerantur. Haec infinitae.

4. In quavis machina tria in primis diftinguenda veniunt, vis^pondus^ & centrum m tus: rurfus linea d ire ftio n is , &

di-

diftantia potentiae tnotricis , aut ponderis á centro motus, quae omnia enodabo in ved te, notifsima , & ufitatifiima cm* nium machina.

5’. VeBis eft pertica rìgida , gravìtatis expers , innixa fuU pro immohili, quod hypomochlion dicitur.

6. Trip lex eft ; ve l enim pondus intra hypomochl'um , & potentiam moventem conftituitur ; vel hypomoclium intra po- tentinm & pondus ; vel denique potentia intra pondus & hypomochlium.

7 . A d veftem omnis machina fere reducitur, idcirco fu­per eam principium ftatuam , ex quo tota haec fcientia pen­der , fcilicet : ¿40 pondera , vedii applicata aequilihrantur , cum fmt eorum majjae in ratione inverfa dijiantiarum ab hypomochlio.

8. Quare longitudine veétis cognita & aequilibrandis pon- deribus hypomochlii locum afsignabo ; & contra , cognitis diftantiis à fulcro , & quantitate ponderis poteotiam data demum quantitate potentiae , & longitudine v e é tis , pondus per regula m auream eruentur.

9. Nunc vero ; fi corpus in piano horizontali iacens , eius linea direftionis intra batlm caeciderit , coafiftet corpus ii vero caderet extra bafim , in fundum ibit.

10. Ruet ergocorpusjfi praefsionis linea caderet extra bafim.'1 1 . A d veilem primi generis reducitur libra^ five bra-

cliiis aequalis longitudinis five dxverfae, Jiatera Romana , fie índigitata.

12 . In hac machina , quo ponderum diftantiae ab axe funt maiores , eo maiora funt momenta , quae femper in - crefcenc in ratione diftantiarum à centro.

13. In Romana idem pondus, f ia d varias diftantiasy^ii- p i ab axe in altera parte vagetur efle valet in aequilibrio cum diverfis ponderibus altera lance impofitis.

14 . His rite perpenfis Trochleae y A x is in peritrochio , Cw- tiei 5 cetera phaenomena haud nemo demonftrabit.

B E F L U I V O .>• f^Ongeriem corpufculorum minimorum , quae praefsjom\

^ vel minimae y aliquam verfus partem direnine coedunt, ^ coedendo faciliime movintur inter f e , fiuidum appello.

i r2. Ultima eleftientarls fluidi particola non efì fluida , qui*

aimo firmi corporis proprietates omnes includit.g. N ec ulla folum firmi corporis partícula fluidum con-

f litu it , fed earum congeries, & multitudo.4 . N on eft necelTe ad fluiditatis caulTam, ut corpufcula , i l-

lam componentia , fmt dem en ta, variorum enim ordinum pof- funt d i e , fi ob fuam exiguitatem noftrorwm fenfuum aciem ef- fugiant.

y, Subtiliora , ve l firmiora fluida deprehenduntur , prout a ltio rts , vel depraefsiorìs ordinis.particulis componuntur: qua- re , fluida crafsiora fieri valent fubtiliora ; immo firma in flui­da , & haec vieifsira in illa polTunt converti.

6* z An igitur natura fluidi partium perpetuum motum po- flulaverit femper , fic , u t , eo fublato , in corpus firmum flui­dum concrefcat ì nihil minus verum effe , & docet ipfa ratio , & experientia.

7 . Tam etiì fluidorum natura fub ludice m aneat, ex fphae- rica particularum fluidarum figura , earumque minima v i a t- traétrice fluiditatis caufl^ repetenda videtur,

8. Quum tamen fluidi partes omnes gravitate donentur, per omnes eius partes aequabiliter erit gravitas dillributa , quo paélo inferiores fuperiorum praementur pondere.

9 . Unde fluidorum compraefsilium p artes, acquali volumi- ne donatae plus gravitant in fundo quam in fuperficie , & haec fluidi praefsio eft ut faftum ex bafi in vafis altitudinem.

10. Quia quantum hae particulae deorfum praemunt fur- fum tantopere reaguntur, erunt in aequilibrio , adeoque ultro citroque furfum atque deorfum , ac fi gravitate fpoliatae fo - r e n t , v i minima moventür.

1 1 . Hinc in communicantibus tubis eo ufquehomogénea flui­da afcendunt,quoufque eandem in utroquecrure altitudinem ob- tinuerint, five crura fint aequalis diam etri, five inaequaiis, vel ▼erticaliter fint erefta , vel ad horizontem inclinata.

12 . Verum enim vero heterogenea fluida erunt in «equili­brio , fi altitudines fuerint in ratione reciproca gravitatis fpe- cificae fluidorum.

13. D ein , fluidorum a(^io facile cognofcetur ,com paratio- ne fa ita ea inter & corpora firma immerfa. Haec autem effe

C va-

valent ve l maJon's, r e i eiufdem , ve l minoris cam fluido Tpecì- ficae gravitatis.

14 . Si minoris : tandiu imraergitur corpus firmum , quam- diu fluidum , exclufum á corporis immerfa p a rte , cum toto corporis immeril pondere aequilibratur.

I j". Si eiufdem : corpu s, quocumque in loco pofitum fub fuperficie fluidi immotnm ilabit.

1 6. Si maioris rurfus fuerit fpecificae gravitatis : ruet fo - lidum ad ufque vafis fundum excelTu fuae fpecificae gravitatis fupra gravitatem fpecificam fluidi.

1 7 . E x hac doètrina vera fluidi gravitas fpecifica , mone­tae adulteratio, pondus navis proprium , & quod ei imponitut deferendum cum innumeris aliis facile delitefcunt.

18 . Sí eognofcere velis velocitates fluidi dum à vafis fora- inine , feu à lumine exit ; eas eíTe ut radices quadratae altitudi- num diverfarum v a f is , fcito.

19 . Sicque decrefcit aquae quantitas dum vas depletur íux- ta números impares 7 . 5. 3. i .

10 . Q uare fi duo tubi akitudinum , & luminorum forent aequalium , quantitates aquae fluentis , & quibus e x i t , veloci­tates funt quoque aequales.

2 1 . Praeñantifsimos fiudio , & eruditione, tum huius, tuM elapfi faeculi vitos admodum torferunt phaenomena, quae tu­bi gráciles, ob fuam tenuitatem capilares vocati , in fe abfor- bendo , atque -ad notabilem altitudinem elevando liquores, confpicienda praebuerunt.

2 2. Horum caufla attraftio mutua v i t r i , & aquae videtur, iuxta exp erta, & tradita à Mufchembroekio in hac diilèrtatio*» n e , quam defendo.

C. P.‘2^. Petri van Mufchcmbrock DiiTertatlo

Phyfica Expcrimencalis de Tubis Capilaribus vitreis. Viennae , Pragae , 3c Tergeili an­no 1 7 5 6 .

D E rULGÂRIBUS E L E M E M ÌS .

t. T 7 Lementorum nomine întelligîmus corporafmplitta , eK quibus alia mixta corpora componuntur,

4. Non alia agnofcimus dem enta praeter ignem , aerem üquam , & terrm,

j . Ignis naturam nefdo. Sed ibi ignis adeíTe dicitur , ubi calor , lumen , & rarefaétio obfervantur , & praecipuum natu­rae , & artis organum agitatur.

4 . Nullum corpus cognitum eft hucufque quod non valeat igais fu b ire , fed om nia, utcumque dura fu erin t, & fluida , ig­ne extenduntur.

y . Q uare folaribus radiis expofita corpora dilatantur aefta* te , & coroprimuntur hyeme.

6. Ignis fubftantia eft corpus, fubtilifsimis cooaponitur par« tibus , omnia corpora penetrantibus.

7 . Corporum durorum , & ficcorum perfricatione incoept» ìncipit quoque calor ; attrita continuato , & augto increfcit aeftus ; candefcunt tandem corpora perfricata ; & fi ignis funt pabulum accenduntur in fìammam.

8. D e ignis generations , confervatione , & utilitatibus, & de pabulo multa.

9. Eleëîricitatis phaenomena, ad ignem revocata, vulgo iam funt notiora , quana ut longara expofcant narrationem.

10. E a autem , fi attenta cogitations perluftrem us, omnia pendere deprehendemus à fluido quodam , igneo potifsimum, quod effluir è quibufdam corporibus, ut influât aliig.

1 1 . Ignis habet proprietatem lucendi, qua proprietateprae» ditum lucem nominamus.

12 . L ux eft fpecies ignis iuxta Angelicum Doétorem ,13 . Quidquid efficit, u t , mediantibus oculis , animus videat^

lucis nomine indigitatur.14 . M ovetur lux à corpore lucente , tangit organum vifus,

ipfi raoleftia afiicit,imo,fi paulo vehementior fuerit,laedit etìam.1$, Propagatur per iineam reÒam , & quidem pedetentim,

refle6tit,& refrangit,habet & diffra6tionem,ut docet experienfia.16 . M otu aequabili fertur , & pernicitate incredibili. Inten-

fitas eius in receflli à pua^o radiante per fpatium homogeneumC a de-

aodecrefcit in duplicata inverfa diflantiarum ratione,

1 7 . E t fic omne corpus, funt verba S .T h o m ., videtur irt „ qiiodam ángulo , cuiufdam trian gu li, vel piramidis cuius ba- ,5 fis eft in re vifa , & angulus eft in videntis oculo.

18. Quamquam imraenfum fit volumen lum inis, profluen- tis ex S o le , malfa tamen propter particularum incrcdibilem fubtilitatem eft perquam exigua.

19 . Si radius luminis ex uno medio in difsimile aliud , quod permeare valet, tranfierit, refraétionem patietur.

20. Haec refraftio fit verfus perpendiculum , fi ceteris pa­ribus fiat tranfitus de medio rariori in denfius ; fed ab eo rece- d it , fi tranfitum è contrario ex denfiori in rarius radius iuminis faceret.

2 1. Quilibet lucis radius eft inüav fafckuU , aliis radiolis compofiti fua quibuslibet refrangibilitate praeditis-

22. Si in piano albo, medio prifm ate, radius luminis reci- piatur,^eptem colorum imaginem ob oculos ponet in hoc ordine; ruhrum , aurantium, flavum , viridem , Cñeruleum, purpureum , & violaceum,

23. Horura refrangibilitas non eft eadem ; maxima eft vio­lacei , & eft minima rubri ; ceterorum vero maior vel minor erit fecundum extremorum varios acceíTus.

24. In uno colore iam femel collocata refrangibilitas non mutatur , etfi diverfis vicibus refringatur ; nec ille primus co­lor variabitur unquam,

2 | . Immenfum , vqfiumque fluidum , cingens mdeqmque iella- rem , aerem appello , qui aniverfts corporibus in eo natantibus iuti'

, vocatur Atmofphaera.26. Corpus eft ,in vifsib ile , intaglile, pellucidum , elafti-

cum , fonorum , ut experientia praedicat.27I Alendis p lantis, & tuendae vitae animalium adeo eft

necelTarius, ut animabiliSyfpirabilifque mtura appellaverit tullius.28. Aerem peregrinis corpufcuhs numquam non refertum

elTe eft in confeflb. Innúmera experimenta aeris gravitatem, & vim in fubie^a corpora luculenter oftendunt.

29. Ventus eft fiumen quoddam aeris è fublata ñtmofphaerae nequilih'ttate nafcens.

30. Quae fint cauflae v e n tu s , qu^e diverfitas, & ipfius militas demonftrare ducam« U t

Ú T

3 1 . U t fonus generetur , neceíTario requítur refiflentia , & quaedam in corpore refilitio , ut Aquinas Nofter ofìendit.

32. M etaphyfices i . hanc tradit D . Thom . definitionem fo­ni : SoHus confifiit in commotione aeris vehemente^

33. „Q u a r e , ut fonus e x t e t , debet extare motus ; qui fi j , multum parvo tempore m o v e t, fonum acutiim edit 5 fi vero5, multo tempore parum , gravem .“ Sunt verba S. Thom .

34. A d echum explicandum paritatem ponit Angelicus P rae- ceptor ì q aqua , quae mota girationes exerit ufque ad obftacuU reiìftentiam , reagens exinde verfus girationes traofaétas.

3 f . Aqua fi de elementari & pura verba dicam us, eft quaer àam majjafluida , liquida , húmida inftpida iriedora , limpida. lu-- cida , coloris expers , volatilis exiguo calore , in igne non ardéns, & qmndoque eum extinguens.

36, Si quis aquae probe depurgatae indolem attenta cogita­tions p erlu ftraverit, imprimis animadvertet miiiimas eius par­tes incredibili tenuitate donatas, & fefe tranfmeantes per quam- plurima corpora.

37. Percollatione , congelatione, evaporatione , praecipi- tatione cet- valet aqua aliquantulum depurati.

58. Utilitates aquae vita hominum , & piantatura , navium comm oda, fiuviorum , &fontium cet. ve l me tacente , narrant.

3 5 . A d minus fpatium aquam non rédigés aliqua compref« fione , quamquam facile dilatetur.

40. Eadem aqua fextupliciter confidetatur. Eius cofigrega tio vaftifsima , amhiens terram undique , habet nomine mare.

4 1 . Salium diiToIutae particulae caulTant maris falfedinem, amaritudinem bitumen terreftre , variaque olea ex corporum fumma congerie abrafa.

4 2. Inter marinos motus celeberrimus obfervatut marinus aefius^ cuius cauiìàm affirmo attraftionetn Solis & Lunae.

43. E x fupra terram concurrentibus aquis oriuntur^«^;; ex c i s , quae in vifceribus terrae confìuunt , oriuntur/£?^r^j.

44. Terram veteres appellabant, corpus fofsile ^fmptex, ma.- xime frigidum ficcum , durum & ^ave^ vel in ipfo igne fixum nec aqua , aere, oleo , aut alcohole dijjblubile.

4 ;', Intumefcit aqua terram iuxta Raumurinm & expulfa iterum recidit. D e terrae divifionibus in palaeftra,

D E M E T H E O R I S .

1 . f^Uaeque fefe nóbis Vhaenomem in Atmofphaera noflrAconfpicienda venimt Meteora dicuntur.

2. Terreftrium corporum vel firmorum, vel fluidorum par­ticulae fubtilifsim ae, è tellure furfum e v e d a e , & cum aere ex« quifite permixtae , Meteora confticuunt.

3. A d tres claiTes reducuntur, & in quavìs earum funt in­númera : fingula recenfere non vacat.

4. Unde : de vaporihus nebula^ nube ^pluvia rore ■tiCy nive grandine ^ pruina in lyceo.

Verficolor in Coelo arcus nonnumquam obfervatu r, Iris .fcilicet, cum afpeétator folem inter & pluviam conftituitur.

6. N ec unus fo lu s , fed duo , aut tres faepifsime concentri­ci confpiciuntur. Internus eorum coloribus vivacifsimis gaudet, languefcunt a l i i , qui fecundarii audiunt.

7 . Iridis phaenomena ex diverfa ratiorum Solis refrangibi- litate omnino pendent.

8; Stellae cadentes ignes fatui fulgur fulmen tronitruusy funt quoque M eteora , quae rogatus , expendam.

9 . Aurora btrealis ejì igneum Meteoron notifsimum , in fo- lis itm ofphaera collocandum, Eius caulfam expendere , non audeo.

D E P L A N E T A R U M , E T M U N D I Syjlematìbus*

CC. PP.I.

I . TN Spliaera obfervata Phaenomena; ^ to le m e i, T ycon is, & Copenticì cele­

brata Syftemata 5 Cometarum , Planctarum , & Sccllarum fixarum eiTendam , atque motum ex- plicabo.

IL2. Hos motus 5 hacc phaenomena in Co4

pernlcana hjipotheß demonftrare eft perfacilc^

D E E T N I C A .

1 . 'J^Thica eft fcìcntta traàens regulas fecundum quas hcmo injìatunaturalifuas aciones infiituere dehet fife lix

tjje v ilit.2. Legislatorum primum folum Deum agnofco ; ex notione

D e i , & rationalis creaturae fluunt omnia moralitatis princì- pia.

3. Debet homo fefe D ei creatwram cogtiofcere, ipfique om­nia amoris & benevolentiae oflicia praefìare.

4. Quare ipfum debet diligere toto peitore & tota anima fua fi D ei confors eife velit ; quum dicat A ug. talis ejì quif- que, qualis eius dile^io. j Terram diligis ? terra eris.

E t non folum ob fuam perfe^ionem , & bonitatem fum- mam Deum amare' d eb et, fed quoque , quia homini ipfi eft bo- nitate plenus , & dilezion e Pater.

6. D eo obedire tenetur , & femper precare , ut voluntas eius compleatur ab omnibus.

7. E x Divina Volúntate omnis nafcitur obligatio ; ficque Regibus & Principibus homo refiftens, & fciat fe refiftere V o - luntati Divinae,

5. A d finem ultimum , Deum , omnes ordinet a6tus, cum fit ipfe folus hominis obiettiva beatitudo, quae fme auxilio gratiae confequi nequit.

9. Sed fc ia t , quaefo , in individuo nullos dati ai5tus indif­ferentes, ne ii, qui fuerint tales in fua fpecie, S.Thom.Aquinas.

Imprimatur.'0 ,Xoannes Ant. Mayans, Can, Fernandez de Gatki^

Univ, VaL ReSior* Cenf. Reg^

-n

■ ,

, ¿ « i i p f e i l

-ÍV .

ij*’’*." • ■ . '-i. ' ' ' ■’ '

r . , i. lïînb’

V

•¡e ^ .

•^íV ‘T . . ' %'

V.- ' '■'■

i'.:\ ■ i)W ; lO.'Ur --' íií

^.'fí^lgUWÍK:, ' . ■

fH Î. J .^ T rf'íis tu ". ^

t i a * ; ■’ :: i î : , i f S i î f 5j £ f e ; ' : , ! ^ Î s â i a M ' ? . '* '•Vv*?'.-. .-..na' J‘\.««.'*t-< .--v.wKJH

i y « » ' - ; -V

j*.#*. . ' ' • fc* *'.‘ • •* • • _ »i > •

■ ' ‘ i»V‘ X* Já5íPíi£.-i^»í»'TÍ{

. * *■ * • V *■ _ . «

l a'*'’-.’ ' ■• : ' ■ ' ' i iU i jà i^ à à ië ^ ^

\

..ï

i ;. r". ,* •-

•r •

-i26^

-,c- .'•1 - 1

»? •

'.»'S1 t*A

. \

-----lì

" - ' ■ :î' 1< '■■■ ■•;

■,:î;’Î\ *3

- i f - -,

'• .'h-

.V

:. U' ti . v;'

■:f 4 .' :,.» ,..-4 C

. ‘f .

'• * (

'*• ■

-• t

• J

.ft

;U'

• \r- *» '

\

/

i o l o o ^ C u i ^ c i v