ANKARA ÜNİVERSİTESİDİL VE TARİH-COĞRAFYA FAKÜLTESİ
ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ DERGİSİ
Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi 75. Yıl Armağanı
DTCF ARKEOLOJİ BÖLÜMÜTarihçesi ve Kazıları (1936-2011)
ANADOLU/ANATOLIA
Ek III.2Anı, Armağan Serisi
Supplements III.2Festschrift Series
EDİTÖRLER / EDITORS
Orhan BİNGÖL - Aliye ÖZTAN - Harun TAŞKIRAN
ANKARA UNIVERSITYJOURNAL OF THE
ARCHAEOLOGY DEPARTMENTFACULTY OF LETTERS
ANKARA – 2012
Sahibi: Prof. Dr. Rahmi ER
ANKARAÜNİVERSİTESİ
DilveTarih-CoğrafyaFakültesiDekanı
Anadolu/Anatolia,AnkaraÜniversitesi
DilveTarih-CoğrafyaFakültesi,ArkeolojiBölümü’nünresmiyayınorganıdır.Yıldabirkez(Kasım)basılanhakemlibirdergidir.Budergideyayınlananmakaleleriniçeriğitamamenyazarlarınsorumluluğundadır.
Editörler: Prof.Dr.OrhanBİNGÖL Prof.Dr.AliyeÖZTAN Prof.Dr.HarunTAŞKIRAN
Sorumlu Yazı İşleri MüdürüProf.Dr.MusaKADIOĞLU
RedaksiyonYrd.Doç.Dr.FatmaTÜREDr.LeventKESKİNCananÖZBİLGizemKARTAL
Grafik - TasarımMustafaHORUŞ
Kapak Tasarımı HüseyinYAMAN
Ön Kapak ResmiJohannesGeorgRohde’ninfotoğraf arşivinden.
AnkaraÜniversitesiBasımevi.ANADOLU/ANATOLIA
DilveTarih-CoğrafyaFakültesi75.YılArmağanı
DTCFARKEOLOJİBÖLÜMÜTarihçesiveKazıları(1936-2011)
©2012Ankara/Türkiye
ISSN:0570-0116
AnkaraÜniversitesi’ninizniolmadanbukitabıntamamıveyaherhangibirbölümükopyaedilemez.
Itisnotallowedtocopytheentirejournaloranypartof itwithoutthewrittenpermissionof AnkaraUniversity.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ BASIMEVİ
Adres:İncitaşıSokakNo.1006510Beşevler/ANKARABasımTarihi:28.05.2012Tel:03122136655www.ankara.edu.tr
7
İÇİNDEKİLER
13 ÖNSÖZ Prof.Dr.RahmiER Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dekanı
15 SUNUŞ Prof.Dr.OrhanBİNGÖL Arkeoloji Bölüm Başkanı
19 GİRİŞ DİLVETARİH-COĞRAFYAFAKÜLTESİARKEOLOJİBÖLÜMÜTARİHÇESİ(1936-1960) Görkem Kökdemir
29 ARKEOLOJİBÖLÜMÜKAZILARI33 TarihöncesiArkeolojisiAnabilimDalıKazıları
35 KARAİNMAĞARASIKAZISI (1946-47,1949,1953/1956,1958/1962,1969/1972) Derleyen: M. Beray Kösem
37 KARAİNMAĞARASIKAZILARI(1985–) Derleyen: Kadriye Özçelik
43 ÖKÜZİNİMAĞARASIKAZISI(1989-1999) Derleyen:GizemKartal&MetinKartal 53 SULUİNMAĞARASIKAZISI(2007–) HarunTaşkıran
57 ProtohistoryaveÖnasyaArkeolojisiAnabilimDalıKazıları
59 ACEMHÖYÜK(1962-1988,1989–) Derleyen: Aliye Öztan
67 ALACAHÖYÜK (1935-1967,1968-1983,1994-95,1997–) Derleyen: Aliye Öztan
73 ALTINTEPE(1959-1968) Derleyen:FikriKulakoğlu
75 ANITKABİRTÜMÜLÜSLERİ(1945) Derleyen: Aliye Öztan
83 ÇEŞME–BAĞLARARASI(2002-2005,2009–) VasıfŞahoğlu
91 BAKLATEPE(1995-2001) HayatErkanal&VasıfŞahoğlu
DTCF ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ Tarihçesi ve Kazıları (1936-2011)
8
99 BİTİK(1942) Derleyen:TunçSipahi
103 BOYALIHÖYÜK(2004-2008) TunçSipahi
111 ELBİSTANKARAHÖYÜK(1947) Derleyen:FikriKulakoğlu
115 ESKİYAPAR(1945,1968-1982,1989-1992,2010–) TunçSipahi
121 FATMAÖREN(2003-2004) TunçSipahi
127 FRAKTİN(1947) Derleyen: Kutlu Emre
131 FRAKTİNKABARTMASIYANINDAKİPREHİSTORİKEV Derleyen: Kutlu Emre
135 GİRNAVAZ(1982-1991) Hayat Erkanal
139 GÖLLÜDAĞ(1934,1968-69,1992-96,1998) Derleyen:FikriKulakoğlu
141 HACILARHÖYÜĞÜ/ANKARA(1940-41) Derleyen: Aliye Öztan
147 HANÖZÜ(1981) Kutlu Emre
151 HOROZTEPE(1956) Derleyen: Levent Keskin
157 HÜSEYİNDEDETEPESİ(1997-2003) TayfunYıldırım&TunçSipahi
165 İNANDIKTEPE(1967-68) Derleyen: Levent Keskin
171 GAZİANTEPKALEHÖYÜKKAZILARI(2002-2005) FikriKulakoğlu
175 KARAKUYUHİTİTBARAJI(1988-89) Derleyen:TunçSipahi
179 KARALAR(1933) Derleyen:GüldenÖzkalalı-Ekmen&VasıfŞahoğlu
183 KARAOĞLAN(1937-1941) Derleyen: Aliye Öztan
189 KAZANKAYA(1976) Derleyen: Kutlu Emre
191 KOCABAŞTEPE(1997-1999)
Hayat Erkanal
195 KÖŞKHÖYÜK(1982-1991,1995-2009) Aliye Öztan
� İÇİNDEKİLER
9
203 KULULU(1967) Derleyen: Kutlu Emre
205 KÜLTEPE-KANİŞ(1948-2005,2006–) FikriKulakoğlu
219 LİMANTEPE(1992–) HayatErkanal&VasıfŞahoğlu
231 MAŞATHÖYÜK(1945,1973-1984) Derleyen: Kutlu Emre
237 MALTEPE(1946) Derleyen: Levent Keskin
241 RESULOĞLU(2003–) TayfunYıldırım
249 SAMSAT(1978-1989) Derleyen: Aliye Öztan
253 SAMSUNBÖLGESİKAZILARI(1940-41) Derleyen: Levent Keskin
261 ŞARAGAHÖYÜK(1999-2003) FikriKulakoğlu
271 SULTANHANIHÖYÜĞÜ(1971-72) Kutlu Emre
273 TEPEBAĞLARI(1972-76) Derleyen: Aliye Öztan
277 TOPRAKTEPE–SİVASKALESİ(1946) Derleyen: Levent Keskin
281 YANARLARHİTİTMEZARLIĞI(1975-76) Kutlu Emre
283 YASSIDAĞ(1973) Derleyen: Kutlu Emre
285 KlasikArkeolojiAnabilimDalıKazıları
287 ADİLCEVAZKEFKALESİ(1964-1974) Derleyen:ZeynepÇizmeliÖğün
291 ALEXANDRİATROAS ErhanÖztepe
307 ANKYRA-CARDOMAXIMUS(1995) MusaKadıoğlu
309 ANKYRATİYATROSU(1982-1986/2009-2011) MusaKadıoğlu
313 ARYKANDA(1971-2010) Derleyen:KutalmışGörkay
317 ÇÖMLEKÇİKÖYSUBMİKENNEKROPOLÜ(1967-1970,1984) Derleyen:MusaKadıoğlu
DTCF ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ Tarihçesi ve Kazıları (1936-2011)
10
319 DASKYLEION(1953-1959) Derleyen: Görkem Kökdemir
323 DİRMİL(1963) Derleyen:ErhanÖztepe
327 ERYTHRAI(1965-1979) AyşeGülAkalın-Orbay
335 EUROMOSZEUSTAPINAĞI Derleyen: Serdar Hakan Öztaner
337 HABİBUŞAĞI(1982-1983) Derleyen:ZeynepÇizmeliÖğün
339 HACIBAYRAMLARKAZISI(1971–1972) Derleyen: Serdar Hakan Öztaner
341 HALİKARNASSOS(BODRUM)TİYATROSU(1969–1977) Derleyen: Serdar Hakan Öztaner
343 HARABA(1969-1972) Derleyen:ZeynepÇizmeliÖğün
345 HORİSKALE(1980-1981) Derleyen:ZeynepÇizmeliÖğün
347 HYDAI(1982) YusufBoysal
353 KAUNOS–KBID(1966-1999) Derleyen:ZeynepÇizmeliÖğün
357 KAUNOSBAZİLİKASI S.HakanÖztaner&ZeynepÇizmeliÖğün
367 KEBANBARAJGÖLÜALANIKURTARMAKAZILARI(1968–1973) Derleyen: Serdar Hakan Öztaner
368 AĞINHOŞRİKMEVKİİ(1968-1969) Derleyen: Serdar Hakan Öztaner
369 AĞINKALECİKLERHÖYÜĞÜ(1968-1970) Derleyen: Serdar Hakan Öztaner
370 AĞINNEKROPOLÜ(1968-1971) Derleyen: Serdar Hakan Öztaner
371 KALAYCIKTEPEHÖYÜĞÜ(1968-1970) Derleyen: Serdar Hakan Öztaner
372 KALAYCIKHERESERNEKROPOL’Ü(1970–1971) Derleyen: Serdar Hakan Öztaner
373 KİLİSEYAZISITEPE(1969–1970) Derleyen: Serdar Hakan Öztaner
375 KEBANPROJESİKAPSAMINDAELEGEÇENSİKKELER ZeynepÇizmeliÖğün
� İÇİNDEKİLER
11
381 KEBRENE(1971) YusufBoysal
383 KYME(1952-1982/1984) Derleyen: Görkem Kökdemir
387 KYZIKOS(1952/1953-1957) Derleyen: Görkem Kökdemir
389 LAGINA(YATAĞAN/TURGUT)(1969-1971) Derleyen:MusaKadıoğlu
391 MENDERESMAGNESİA’SI(MAGNESIAADMAEANDRUM)(1984-2010) OrhanBingöl&GörkemKökdemir
405 MAGNESIASKYLLABAŞLIĞIVEGÜNÜMÜZDEKİSAPIĞI OrhanBingöl
421 MÜSGEBİ1963-1966,1971 Derleyen:MusaKadıoğlu
423 MENDERESNYSA’SI Vedatİdil
429 OVABAYINDIR(1956) Derleyen:ErhanÖztepe
433 PHASELIS(1982-1984) Derleyen:KutalmışGörkay
437 PHOKAIA(1952-1957) Derleyen: Görkem Kökdemir
441 PİTANE(1959-1965) Derleyen:ErhanÖztepe
443 SALAMİS(1998-2010) Derleyen:ErhanÖztepe
457 SELEUKEIASIDERA OrhanBingöl
471 SINOPE(1951-1953) Derleyen:KutalmışGörkay
475 APOLLONSMINTHEUSTAPINAĞIveHOMEROS CoşkunÖzgünel
489 SMYRNA(1948/1951–1966/1982) Derleyen: Görkem Kökdemir
493 ESKİ-SMYRNAVEMAGNESIA OrhanBingöl
499 STRATONIKEIA(1977-1999) Derleyen:MusaKadıoğlu
505 TEOS(1962-1966,2010-….) MusaKadıoğlu
523 ZEUGMA KutalmışGörkay
DTCF ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ Tarihçesi ve Kazıları (1936-2011)
12
551 TARİHÖNCESİARKEOLOJİSİANABİLİMDALI553 TARİHÇE
554 EMEKLİÖĞRETİMÜYELERİ554 Prof.Dr.İsmailKılıçKÖKTEN560 Yrd.Doç.Dr.GünerSOYLU562 Prof.Dr.IşınYALÇINKAYA
569 PROTOHİSTORYAVEÖNASYAARKEOLOJİSİANABİLİMDALI571 TARİHÇE
573 EMEKLİÖĞRETİMÜYELERİ573 Prof.Dr.TahsinÖZGÜÇ583 Prof.Dr.NimetÖZGÜÇ589 Prof.Dr.KutluEMRE593 Prof.Dr.HayatERKANAL599 Prof.Dr.AykutÇINAROĞLU603 Prof.Dr.UğurSİLİSTRELİ
607 KLASİKARKEOLOJİANABİLİMDALI609 TARİHÇE610 EMEKLİÖĞRETİMÜYELERİ610 Ord.Prof.Dr.EkremAKURGAL619 Prof.Dr.YusufBOYSAL625 Prof.Dr.BakiÖĞÜN631 Prof.Dr.ÜmitSERDAROĞLU633 Prof.Dr.CevdetBAYBURTLUOĞLU
643 ARKEOLOJİBÖLÜMÜAKADEMİKKADRO-2012
659 DOKTORATEZLERİ(1942-2012)
665 AKADEMİSYENMEZUNLAR
671 ARKEOLOJİBÖLÜMÜKAZILARI-HARİTA
391
MENDERES MAGNESİA’SI
(MAGNESIA AD MAEANDRUM) (1984-2010)
Orhan Bingöl & Görkem Kökdemir
Magnesia,Aydınili,Germencikilçesi,OrtaklarbeldesinebağlıTekinköysınırlarıiçinde,Ortaklar-SökeKarayoluüzerindeyeralmaktadır.İzmir’den100km,Ortaklar’dan4km,Söke’denise16kmuzaklıktadır.
18.yüzyıldaMagnesiakentininkalıntılarıaraştırmacılartarafındanziyaretedilmesinekarşınkentinismiile kalıntılar ilişkilendirilemediği için kentin lokalizasyonu doğru olarak yapılamamıştır1. 19. yüzyılın başın-
1 Magnesia’nındetaylıaraştırmatarihçesi içinbkz.Kern1900,I-IV;Humannvediğ.1904,12-16;Bingöl1998,14-16;Bingöl2007a,43-49.
Resim1:1812,ArtemisKutsalAlanı,kuzeybatıdangörünüm(Dilettanti1915,10)
DTCF ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ Tarihçesi ve Kazıları (1936-2011)
392
da Leake ve Hamilton tarafından2
ThoraxDağıeteklerindeki,odönemiçin İnek-Bazar olarak adlandırılanbölgedekikalıntılardaincelemelerya-pılmış,ardından1812yılındaSocietyof Dilettanti tarafından kurulan birekip, Magnesia ve kentteki yapı ka-lıntılarıüzerindekiilkdetaylıçalışma-ları gerçekleştirmiştir3. 1824 yılındaLeake’in kaleme aldığı çalışmasındailkkezdoğruolarakİnekBazar’dakikalıntılarınMagnesiaantikkentineaitolduğu ileri sürülmüş ve tüm bilimdünyasınaduyurulmuştur4.
İngiliz araştırmacılar tarafın-dan kesin olarak yeri tespit edilenMagnesiavetanıtılankenteaitkalın-tılarbirçokaraştırmacınınilgilisiçek-miş ve kentteki inceleme gezilerine19. yüzyıl içerisinde devam edilmiş-tir5. Magnesia’daki ikinci dönem ça-lışmaları 1842 yılındaCharlesTexierbaşkanlığında Fransız hükümetinceyapılmıştır6.
1890 yılında ise kentte AtinaAlmanArkeolojiEnstitüsüküçükbirkazı düzenlemek amacıylaO.Kern’igörevlendirmiş ve F.F.H. von Gaet-ringenilebirlikteArtemision’unarka-sındavekentin tiyatrosundakazıça-lışmalarınabaşlanmıştır7.1891yılındaisedahakapsamlıbirprojedâhilindeBerlinMüzeleri,C.Humannbaşkan-lığındasüreklikazılarabaşlamakararı
almışvekenttekiüçüncüdönemçalışmalarıAlmanaraştırmacılartarafındanbaşlatılmıştır.1891-1893yıllarında21aysürdürülenveO.KernveR.Heyne’nindekatıldığı,ArtemisKutsalAlanı’ndakitapınakvealtarda,agora’yıçevreleyenstoa’larileagoraiçindekiZeusTapınağıvePrytaneion’davePropylon’dayapılankazıçalışmalarısonu-cunda8ortayaçıkartılaneserlerİstanbulveBerlinMüzeleri’negötürülmüştür.
2 Leake1824,242-245;Rayet-Thomas1887,119.3 Cust1898,155;Dilettanti1915,10.4 Leake1824,242vd.5 Kern1900,I-IV;Humannvediğ.1904,12-16;Bingöl1998,14-16;Bingöl2007a,43-49.6 Texier1862,346-353;Rayet-Thomas1887,130-131;7 Humannvediğ.1904,15.8 III.dönemkazılarınındetaylısonuçlarıiçinbkz.Humannvediğ.1904.
Plan1:1.ArtemisKutsalAlanı1A.ArtemisLeukophryeneTapınağı1B.ArtemisSunağı1C.KurbanAlanı1D.KutsalKaynak1E.ToplantıAlanı1F.Stoalar1G.GenelTuvalet(Latrine) 1H.Exedralar 1I.Kütüphane2.Çarşı-Agora 2A.TörenKapısı (Propylon)2B.AgoraMeydanı 2C. Stoalar 2D.Zeus Sosipolis Tapınağı 3.Bizans Suru 4. ÇarşıBazilikası5.Odeion6.IsıtmaDonanımlıYapı(HypokaustluYapı)7.Tiyatro8.AthenaTapınağı9.Tümülüsler10.Theatron11.KentSuru12.Stadion13.KentGymnasionu14.RomaTapınağı15.DiğerTapınaklar16.Roma-BizansYapıları17.ÇerkezMusa
Camii18.LethaiosGymnasionu19.Nekropoller
Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı � KAZILAR
393
C.Humann’dansonrayaklaşık100yılkadarkendikaderineterkedilenMagnesia’da,T.C.KültürBakan-lığıveAnkaraÜniversitesiDilveTarih-CoğrafyaFakültesiadına,1984yılındaaynıfakültedeKlasikArkeolojiAnabilimDalıöğretimgörevlisiolanProf.Dr.OrhanBingöl’ünbilimseldanışmanlığındasistemlikazılaraye-nidenbaşlanmıştır9.
1986-2011yıllarıarasındaProf.Dr.OrhanBingölbaşkanlığındayapılandördüncüdönemkazılarıso-nucunda;Theatron,Latrina,ArtemisSunağı,BazilikavePropylon’dakazıçalışmaları tamamlanmıştır.Agora’da,ArtemisKutsalAlanı’nda,Stadion’dabaşlatılankazıçalışmalarınavekazıçalışmalarıtamamlananyapılarailişkinaraştırmaverestorasyonçalışmalarınaisehalendevamedilmektedir.
ARTEMİS KUTSAL ALANI (1993-2010)
Ortaklar-SökeKarayolu’ndanMagnesiaantikkentinedoğrugelenlerilkolarakArtemisKutsalAlanı’naaitkalıntılarilekarşıkarşıyagelirler.Magnesia’nınönemliveünlüyapılarınınkalıntılarıbualaniçerisindeyeralmaktadır.
Artemis Tapınağı’nın kalın-tıları karayolunun hemen kenarındaortada,kutsal alanındoğuyarısında-dır.İondüzeninde,8x15pseudodipteros planlı,yedibasamaklıbirkrepidoma’sıolanyapının10batı cephesineait ele-manlarının ortaya çıkartılmasına yö-nelikilkkazıçalışmaları,1994yılındatapınağın batısında gerçekleştirilmiş-tir11. 2005yılınakadar aralıklarlade-vam eden bu çalışmaların12 dışında2006 ve 2008 yıllarında karayolunayakınbiralanda,tapınağındoğusundadakazıçalışmalarıyürütülmüştür13.
Yapı üzerinde belgeleme verestorasyon çalışmaları ile arkeolojikbilimsel çalışmalarkazı çalışmalarınaparalelolarakheryıldevametmiştir.Bulunan mimari elemanların ona-rımları yapılmış, tapınağın batı cep-he alınlık bloklarının sergilenmesineyönelikolarakanastylosisçalışmasıta-mamlanmıştır14. Mimari elemanların
9 Bingöl1986.10 ArtemisTapınağıileilgilisonuçlarvetapınakhakkındadetaylıbilgiiçinbkz.Bingöl2007a,53vd.11 Bingöl1996a,86-87,Res.212 Bingöl1996a,86-87,Res.2;Bingöl1997,580,Res.6-7;Bingöl2002,463-464;Bingöl2003,92,Res.1;Bingöl-Kökdemir2004,
372-373;Bingöl-Kökdemir2005,224,Res.1;Bingöl-Kökdemir2006,274,Res.1.13 Bingöl-Kökdemir2008,542;Bingölvediğ.2011.14 Bingöl1999a,18,Res.16;Bingöl2000,60,Res.6;Bingöl2001,19;Bingöl2002,464,Res.1;Bingöl–Kökdemir2004,373-374;
Bingöl–Kökdemir2006,275,Res.2-4.
Resim2:2007,ArtemisKutsalAlanı,AgoraveÇarşıBazilikası’nınyeraldığıbölümlerin3dtarayıcıilebelgelenmişdurumu(KazıArşivi).
DTCF ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ Tarihçesi ve Kazıları (1936-2011)
394
belgelemeçalışmalarıdışındatapınağınüçboyutlualanölçeğindebelgelemeçalışmalarıise2007ve2009yılla-rındagerçekleştirilmiştir15.
TapınağınbatısındaArtemisSunağı’nınkalıntılarıyeralmaktadır.İondüzeninde,atnalıformunda,pod-yumlubirmimariyesahipolansunakta,tanrıvetanrıçalarınkabartmalarınınkullanılmışolduğubilinmektedir16. 1993-1994 ile1996ve2000yıllarındayapılançalışmalarsonucundayapınıntemelkalıntıları ileazsayıdaüstyapıelemanı17veyapınınpodyumundakikabartmalıfrizeaitbiradettahripolmuşkabartmaparçasıortayaçı-kartılmıştır18.Yapılankazılarınardındanyapınıntemellerineyöneliksonuçlaraulaşılmış,bukalıntılarlailgiliilkdeğerlendirmevebelgemeçalışmalarıtamamlanmıştır19.
Kutsal alan içerisinde, sunağınbatısında,Agora’nındoğusundayapılan çalışmalar sonucunda, törenlersırasındakurbanlarınbağlanacağıüzerindekimetalhalkalarınbıraktıklarıizlerdentespitedilebilendöşemelerinbulunduğuKurbanAlanı20ilebualanınhemenbatısında,üzerindetoposyazıtlarınınyeraldığımermerdöşeme-lerledüzenlenmişToplantıAlanı21,1995-1997yıllarındayapılançalışmalarsonucundagünışığınaçıkartılmış-tır22.1998-2004yıllarıarasındabualanlarınçevresindeherikialanındasınırlarınıntespitineyönelikçalışmalargerçekleştirilmiştir23.
15 Bingöl–Oral2009,402;Bingölvediğ.2011;Tapınakkazılarınınbaşlangıcıolan1994yılındanitibarengünümüzekadaryapılmışolançalışmalardanbazıları:Bingöl1993b;Bingöl1996b;Bingöl1999b;Bingöl2004;Demirtaş2007;Bingöl2007b.
16 Sunakhakkındadetaylıbilgiiçinbkz.Bingöl2007a,77vd.17 Sunakkazılarındaortayaçıkanelemanlardanyolaçıkaraksunakiçerisindekullanılmışolduğudüşünülenkurbanmasasınıntarih-
lendirilmesineilişkinbkz.Kökdemir2004.18 Bingöl1995,44,Res.1-2;Bingöl1996a,86,Res.1;Bingöl1999a,18,Res.5;Bingöl2002,463.19 Yapınıntemellerineyönelikdetaylıbilgiiçinbkz.Çetin2003.20 Kurbanalanınrekonstrüksiyonuvedetaylıbilgiiçinbkz.Çetin2003;Bingöl2007a,82vd.21 Toplantıalanıileilgilidetaylıbilgiiçinbkz.Bingöl2007a,85vd.22 Bingöl1997,578-580;Bingöl1999a,16-17,21-22,Res.9-10.23 Bingöl2000,58-59,Res.1-2;Bingöl2001,16-17,Res.2;Bingöl2002,462-463;Bingöl2003,92;Bingöl–Kökdemir2004,375-
Resim3:ArtemisTapınağı,Rekonstrüksiyon.(MagnesiaKazıArşivi,Çizim:KutayKarabağ(3D),Rendering:MertUlutaş).
Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı � KAZILAR
395Resim 4. Artemis Kutsal Alanı’nın kuze-yinde bulunmuş Boreas ve Oreithyia Grubu (Bingöl 2010b, Levha 1)
DTCF ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ Tarihçesi ve Kazıları (1936-2011)
396
1999-2010yıllarıarasındakutsalalanınçevresinde,alanısınırlayıcıolarakkonumlandırılmışstoa’larayö-nelik kazı çalışmaları yapılmıştır24.Kutsal alanın güneybatı ve kuzeybatı yarısında yapılan çalışmalar kutsalalanın,Dorveİondüzenindekiikisırasütunlu,ikibasamakileçıkılanstoa’larlaçevriliolduğunuortayakoymuş-tur25.Yapılankazılardaayrıcakuzeyvegüneydekistoa’larınarkalarındamekânlarınyeraldığıtespitedilmiştir.Bumekânlardankuzeystoa’dayeralanlardanbirtanesinin,duvarlarındaopus sectiledekorasyonubulunan26birLatrina
(Genel Tuvalet) olarak düzen-lendiği1993-1994yıllarındaya-pılan çalışmalarla27;Latrina’nınhemendoğusundayeralanbirdiğermekânınisetabanvesa-hipbirkütüphane(?)olarakdü-zenlendiği2004-2005yıllarındayapılan kazı duvarlarında yineopus sectile dekorasyonu bulu-nan podyum ve nişlerle çev-rilmiş, sütunlubir içmimariyeçalışmaları28 ile ortaya çıkartıl-mıştır29.
376;Bingöl–Kökdemir2005,224,Res.3;Bingöl–Kökdemir2006,275,Res.5-6;Bingöl–Kökdemir2008,543vdd,Res.1-4,7;Bingölvediğ.2011.
24 Bingöl2002,464-466,Res.2;Bingöl2003,92-93;Bingöl–Kökdemir2004,374-375;Bingöl–Kökdemir2006,276;Bingöl–Kökdemir2007,206-208,210,Res.2-3;Bingöl–Kökdemir2008,546-547,554,Res.8-9;Bingöl–Oral2009,393-397,Res.9;Bingölvediğ.2011.
25 Kutsalalanstoalarıylailgilidetaylıbilgiiçinayrıcabkz.Bingöl2007a,87vd.26 Kadıoğlu1997;Kadıoğlu2005.27 Bingöl1995,49-50;Bingöl1996a,88-89,Res.5;Restorasyon,sergilemevebelgemeçalışmalarıiçinbkz.Bingöl1997,581-582,
Res.8-11;Bingöl1999a,23;Bingöl2000,61-62,Res.9-10;Bingöl–Kökdemir2008,549,Res.10;Latrinasusistemineyöneliksondajçalışmaları:Bingöl–Kökdemir2008,548;Bingöl–Oral2009,397-398,Res.10.
28 Bingöl–Kökdemir2008,550-554,Res.11-15;Bingöl–Oral2009,389-393;29 Detaylıbilgiiçinayrıcabkz.Latrina:Bingöl2007a,90vdd;Kütüphane(?):Bingöl2007a,187.
Resim6:ArtemisKutsalAlanıStoa’ları,kuzeykısım,üstyapımimarideneme(KazıArşivi).
Resim5:Latrina,içmekân(MagnesiaKazıArşivi,Çizim(2D-3D):HakanAnay,Rendering:MertUlutaş).
Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı � KAZILAR
397
AGORA (1998-2004)
ArtemisKutsalAlanı’ndanAgora’ya30 geçişi,Agora’nınDoğuStoa’sı içerisine inşa edilmiş olanPropy-lonsağlamaktadır.İondüzenindeikibasamaklıbirkrepidomaüzerindeyükselenveüçsütunsırasındanoluşanvegelenekselgirişyapılarındanfarklımimaridetayları ileanıtsalbir“TörenKapısı”niteliğindedüzenlenmişPropylon’da31 1993-2000 yıllarında kazı çalışmaları tamamlanmış32, yapınınmimari bloklarının restorasyonunayönelikçalışmalarileanastylosisçalışmaları1995-2005yıllarındagerçekleştirilmiştir33.
1999yılındabaşlatılanAgoraMeydanı34 ve AgoraDoğuStoakazılarınaverestorasyonçalışmalarına2010yılınakadararalıklarla35devamedilmiştir.Yapılançalışmalarla,DoğuStoa’nınDorveİondüzeniolmaküzereikisütunsırasındanoluştuğuvestoa’laraikibasamaklıbirkrepidomaileçıkıldığıtespitedilmiştir36.DoğuStoa’nınaltındabirkryptoportikus’unvarlığıiseAgora’nındahaöncebilinmeyenmimaribirözelliğiniortayakoymuştur.Kryptoportikus’tayapılankısasüreliçalışmalarsonucundaaltkatsütunlarınınmitolojikkonulufresklerlekaplıolduğuanlaşılmıştır37.
30 Agoraileilgilidetaylıbilgiiçinbkz.Bingöl2007a,97vd.31 Propylonileilgilidetaylıbilgiiçinbkz.Kökdemir2003;Bingöl2007a,100vdd;Bingöl2008a;Kökdemir2009;Kökdemir2011.32 Bingöl1995,44-47,Res.3;Bingöl1996a,87-88,Res.3-4;Bingöl1997,578-580,Res.2-5;Bingöl1998,16-17,Res.3;Bingöl2000,
59,Res.3-4;Bingöl2001,17-18,Res.3;Bingöl–Kökdemir2007,212,Res.5-633 Bingöl1997,582-583,Res.12-13;Bingöl1998,18-19,Res.4;Bingöl1999a,23,Res.14;Bingöl2000,59-61,;Res.5,7-8;Bingöl2001,
19-20,Res.5;Bingöl2002,466-467,Res.3-4;Bingöl2003,96;Bingöl–Kökdemir2004,376;Bingöl–Kökdemir2007,213.34 AgoraMeydanıileilgilidetaylıbilgiiçinbkz.Bingöl2007a,103vd.35 Bingöl2001,19-20,Res.5;Bingöl2003,93-97,Çiz.1-2,Res.3-4;Bingöl–Kökdemir2004,376-377;Bingöl–Kökdemir2005,
224-225,Res.4-5;Bingöl–Kökdemir2006,276-277,Res.8-11;Bingöl–Kökdemir2007,213-216,Res.8.36 Agora-DoğuStoaileilgilidetaylıbilgiiçinbkz.Bingöl2007a,104vd.37 Krytoportikosileilgilidetaylıbilgiiçinbkz.Bingöl2006a;Bingöl2006b;Bingöl2007a,107vd.
Resim7:Propylon-AnıtsalTörenKapısı, kapılarınbulunduğudoğu cephe, rekonstrüksiyon (MagnesiaKazıArşivi,Rekonstrüksiyonönerisi:GörkemKökdemir,ayrıcabkz:Kökdemir2009,2011;Çizim:Elif Kökdemir(2D),KutayKarabağ(3D),Rendering:MertUlutaş).
DTCF ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ Tarihçesi ve Kazıları (1936-2011)
398
ÇARŞI BAZİLİKASI (1989-2010)
ArtemisKutsalAlanı’nıngüneyindeyeralan,dikaçıoluşturacakşekildeAgora’yabağlanmış,üçnefli,ikikatlıbiryapıdır.Doğusundabirapsisbulunanyapı,AgoraileolanbağlantısınedeniyleveplanşekliaçısındanÇarşıBazilikasıolarak adlandırılmaktadır38.BizansDönemi’ndekiliseyeçevrilmişolduğuna ilişkinbirkanıtahenüzrastlanmamışolanyapıda,kemerleritaşıyanhaçayaklarınınüstündeSkylla’nınserüveniniiçerenikipayebaşlığı39kullanılmıştır.1989yılındailkkezbaşlatılankazılararalıklarla2010yılınakadardevametmiş,busürezarfındayapınınmimarielemanlarınayönelikrestorasyon,anastylosisvebelgelemeçalışmalarıtamamlanmıştır40.
ISITMA DONANIMLI YAPI(HYPOKAUST’LU YAPI ?) (2000-2004)
ArtemisKutsalAlanı’nıngüneybatısında,BizansSurDuvarı’nınhemenkuzeyinde,2000yılındayapılankazılarsonucuortayaçıkartılmıştır41.Bugünekadaraltımekânıkazılanyapınınniteliğihenüztamolaraksapta-namamıştır.Yapınınmekânlarındanbirtanesiiçerisindeyeralanılıkhavaısıtmasisteminden(hypokaust)dolayıgeçiciolarakbuisimleadlandırılmıştır.Yapınınenazikikatlıolduğu,ortayaçıkartılanmekânlarınisealtkataaitolduğuanlaşılmıştır42.Mekânlarınduvarlarındafresklerinkısmenkorunmuşolduğuyapıdayoğunmiktardaseramikelegeçmiştir43.2000yılındabaşlayanyapıdakikazıçalışmaları,2004yılınakadararalıklarladevametmişaynıyılyapınınüzerikorumaamaçlıbirçatıörtüsüilekapatılmıştır44.
38 ÇarşıBazilikasıileileilgilidetaylıbilgiiçinbkz.Öztaner2006a;Öztaner2006b;Bingöl2007a,117vd.39 Bingöl1992b.40 Bingöl1991a,110-114,Res.3-6;Bingöl1992a,82-87,Res.1-2;Bingöl1993,50-52;Bingöl1994,47;Bingöl1999a,18-19,23,
Res.7;Bingöl2001,18-19,Res.4;Bingöl2002,468,Res.7-8;Bingöl2003,97-98,Res.6-9;Bingöl–Kökdemir2004,377-378;Bingöl–Kökdemir2006,277-278,Res.13;Bingöl–Kökdemir2007,211-212,Res.4;Bingöl–Kökdemir2008,555-556;Bingöl–Oral2009,399-400;Bingölvediğ.2011.
41 Bingöl2002,468-470,Res.9-10.42 Bingöl2007a,139vd.43 Bingöl–Kökdemir2005,228;Vapur2009;44 Bingöl2003,98;Bingöl–Kökdemir2004,378-379;Bingöl–Kökdemir2005,228;Bingöl–Kökdemir2006,278-279,Res.9;
Resim8:ÇarşıBazilikası,Dışcephe,Rekonstrüksiyon(MagnesiaKazıArşivi,Rekonstrüksiyonönerisi:HakanÖztaner,ayrıcabkz.Öztaner2006a-b;Çizim:Elif Erdem-Öztaner(2D),KutayKarabağ(3D),Rendering:
MertUlutaş).
Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı � KAZILAR
399
THEATRON (1985-2001)
1985 yılında kazısınabaşlananTheatron’da 2004 yılına kadar aralıklarla kazı ve restorasyon çalışmalarıgerçekleştirilerekyapıileilgiliçalışmalarsonuçlandırılmıştır45.Tiyatroplanlıbiryapıolmasınarağmenpodyu-mununortasındancavea’yagirişbölümüveyanlardakiproedria’larnedeniylebilinendiğertiyatrolardanayrılanbiryapıdır.Buözelliğiyle“theatron”,“izleyiciyeri”olarakadlandırılmıştır.KentTiyatrosu’nun46güneyindeyeralanyapınınkesinişlevibilinmemeklebirlikte,birdiğerönemliözelliğidebitirilmemişolmasıdır.Temellerindekivemermerbloklarındakiişçilikaşamalarıyapınınbitmemişolduğunukanıtlamaktadır.Yedikerkis’li,çiftdiazoma’lıveyaklaşık4700kişilikbiryapıolarakplanlanmışolduğuvarsayılmaktadır47.
45 Bingöl1986,327vd,Res.3-4;Bingöl1987,61-62,Res.3-4;Bingöl1988,68-69,Res.6;Bingöl1990,62-65,Res.2-6;Bingöl1991a,106-109,Res.1-2;Bingöl1992a,80-82;Bingöl1993,49-50;Bingöl1994,42-46,Res.1-5;Bingöl1995,50-53;Bingöl2003,98-99;Bingöl–Kökdemir2005,225-226,Res.6;Bingöl–Kökdemir2006,280.Theatron’unarkasındayeralanyamaçtantoprakkaymasıriskinedeniylekorumaönlemiolarak2006yılındanitibarenarkayamaçiletheatronarasınaistinatduvarıyapılmayabaşlanmıştır:Bingöl–Kökdemir2007,557-558;Bingölvediğ.2011.
46 Kenttiyatrosuileilgilidetaylıbilgiiçinbkz.Bingöl2007a,146vd.47 Theatronileilgilidetaylıbilgiiçinbkz.Bingöl1991b;Bingöl2005;Bingöl2007a,150vd.
Resim9:Üstte,Theatron’un3Dtarayıcıilebelgelenmişdurumu;altta,Theatron’untamamlanmışrekonstrüksiyonönerisi(KazıArşivi).
DTCF ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ Tarihçesi ve Kazıları (1936-2011)
400
KENT GYMNASIONU (1986-1989)
ArtemisKutsalAlanı’nınbatısında,Stadionilehemenhemenaynıaksüzerinde,kuzeydeyeralanyapıhembukonumundanötürühemdekenttekidiğergymnasionile(LethaiosGymnasion’u)karıştırılmamasıamacıylaKentGymnasion’uolarakadlandırılmıştır48.Magnesia’dagörülebilenenyüksektekikalıntılardanbirtanesidir.Hamam,apodyterium ve palaestrakısmıolmaküzereüçanabölümdenoluşanyapıda,1986-1992yıllarıarasındaaralıklarlakazıçalışmalarıgerçekleştirilmiştir49.
LETHAIOS GYMNASIONU (1985)
Kentin ikinci gymnasion’udur. Artemis Kutsal Alanı’nın güneydoğusunda yer almaktadır. LethaiosIrmağı’nayakınlığındandolayıyapıyabu isimverilmiştir.Diğer gymnasion’daolduğugibiHamam,apodyterium ve palaestrakısmıolmaküzereüçanabölümdenoluşanyapının50sadeceapodyteriumkısmındakısasürelikazıçalışmasıyürütülmüştür51.
STADION (2004-2010)Kentingüneybatısında,kuzey-güneydoğrultusundauzananikitepeninarasınayerleştirilmiştir.Yapıdakiilk
çalışmalar2004yılındabaşlatılmıştır52.Podyumcephesindekabartmalarınyeraldığı,11adetkerkis’tenoluşan,ker-kis’lerdeproedria sırasıbulunanveçiftdiazoma’lıolarakplanlanmışyapınındoğuuzunkenarınıngüneyyarısı ilesphendone’ninbirkısmıbugünekadaryapılançalışmalarlaaçığaçıkartılmıştır.Yapınınspina bölümünegeçiş,arena’dagerçekleştirilenyarışlardastartyapısıolarakdakullanıldığıhyspylex sistemindenanlaşılanbirGirişYapısı(?)ilesağ-lanmaktadır.Buyapınındakalıntılarınınbüyükbirbölümüyapılankazıçalışmalarısunucundaortayaçıkartılmıştır53.
48 KentGymnasionuileilgilidetaylıbilgiiçinbkz.Bingöl2007a,162vdd;Seramikbuluntularıiçinbkz.Vapur2001.49 Bingöl1988,65-68,1-5;Bingöl1989,44-48,Plan.1,Res.1-4;Bingöl1991a,109-110;Bingöl1994,47.50 LethaiosGymnasionuileilgilidetaylıbilgiiçinbkz.Bingöl2007a,168vd.51 Bingöl1986,327;Bingöl1987,59-61,Res.1-2;52 Bingöl–Kökdemir2006,279vd.;Bingöl–Oral2009,386-388,Res.1-6;Bingölvediğ.2011.53 Stadionileilgilidetaylıbilgiiçinayrıcabkz.Bingöl2007a,171vdd;Bingöl2008b;Bingöl2010a;Bingölvediğ2010
Resim10:2009.KentGymnasion’unun,güneydengörünümü.ArkadaRomaTapınağıkalıntıları,öndeStadionGirişYapısı(KazıArşivi).
Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı � KAZILAR
401
Resim 11: 2010. Stadion, sphendone’nin bir bölümü ve üst galeriler, batıdan görünüm. (Kazı Arşivi).
DTCF ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ Tarihçesi ve Kazıları (1936-2011)
402
KAYNAKÇA
Bingöl1986,O.Bingöl,“MagnesiaadMeandrum(1984)”, KSTVII,1986,325-331.
Bingöl1987,O.Bingöl,“MagnesiaadMeandrum(1985)”,KSTVIII,Cilt:2,1987,59-65.
Bingöl1988,O.Bingöl,“MagnesiaadMeandrum(1986)”, KSTIX,Cilt:2,1988,63-76.
Bingöl1989,O.Bingöl,“MagnesiaadMeandrum(1987)”, KSTX,Cilt:2,1989,43-52
Bingöl1990,O.Bingöl,“MagnesiaadMeandrum(1988)”, KSTXI,Cilt:2,1990,61-68
Bingöl1991,O.Bingöl,“MagnesiaadMeandrum(1989)”, KSTXII,Cilt:2,1991,105-117.
Bingöl1991b,O.Bingöl,“ArbeitsphasendesneuenThetroninMagnesiaamMäander”, DiskAB5,1991,17-21.
Bingöl1992,O.Bingöl,“MagnesiaadMeandrum(1990)”, KSTXIII,Cilt:2,1992,79-90.
Bingöl1992b,O.Bingöl,“DasSkyllakapitellvonMagnesiaamMäander”,içinde:H.Froning-T.Hölscher-H.Mielsch(yay.haz.)Kotinos. Festschrif für Erika Simon(1992),418-423.
Bingöl1993a,O.Bingöl,“MagnesiaadMeandrum(1991)”, KST XIV,Cilt:2,1993,47-52.
Bingöl1993b,O.Bingöl,“VitruvischeVoluteamArtemis-TempelvonHermogenesinMagnesiaamMäander.”,IstMitt 43,1993,399-415.
Bingöl1994,O.Bingöl,“MagnesiaadMeandrum(1992)”, KST XV,Cilt:2,1994,41-52.
Bingöl1995,O.Bingöl,“MagnesiaadMeandrum(1993)”, KSTXVI,Cilt:21995,43-56.
Bingöl1996a,O.Bingöl,“MagnesiaadMeandrum(1994)”, KSTXVII,Cilt:2,1996,85-94.
Bingöl1996b,O.Bingöl,“ZuSäuleundGebälkbeiHermogenes.SäuleundGebälk”,DiskAB6,1996,148-152.
Bingöl1997,O.Bingöl,“MagnesiaadMeandrum(1995)”,KST XVIII,1997,577-591.
Bingöl1998,O.Bingöl,Magnesia ad Maeandrum-Menderes Magnesiası (1998).
Bingöl1999a,O.Bingöl,“MagnesiaadMeandrum(1996-1997)”, KSTXX,1999,15-31.
Bingöl 1999b,O.Bingöl, “Epiphanie an denArtemistempeln vonEphesos undMagnesia amMäander”, içinde: 100 Jahre Österreichische Forschungen in Ephesos Akten des Symposion 1995-Wien (1999),233-240.
Bingöl2000,O.Bingöl,“MagnesiaadMeandrum(1998)”, KST 21,2000,57-68.
Bingöl2001,O.Bingöl,“MenderesMagnesiası(1999)MagnesiaadMeandrum”, KST22,Cilt:2,2001,15-26.
Bingöl2002,O.Bingöl,“MagnesiaadMeandrum2000yılıkazısı”, KST23,Cilt:2,2002,461-474.
Bingöl2003,O.Bingöl,“MagnesiaadMeandrum2001yılıkazısı”, KST 24,Cilt:2,2003,91-104.
Bingöl2004,O.Bingöl,“MagnesiaArtemisTapınağındaEpiphanie” içinde: Cumhuriyetimizin 80. Kuruluş Yıldö-nümü Anı Kitabı,Ankara Üniversitesi. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları: 394(2004),363-381.
Bingöl2005,O.Bingöl,Theatron. Menderes Magnesiası(2005).
Bingöl2006a,O.Bingöl,“StoaPoikileinMagnesiaamMäander.Maiandros”,içinde:Festschrift für Volkmar von Graeve(2006),25-30.
Bingöl2006b,O.Bingöl,“DieAgoravonMagnesiaamMäander.”,içinde:Die Griechische Agora. Kollloquium zum 65. Geburtstag von W.-D. Heilmeier 2003,(2006),59-65.
Bingöl2007a,O.Bingöl,Magnesia ad Maeandrum – Menderes Magnesiası (2007).
Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı � KAZILAR
403
Bingöl2007b,O.Bingöl,“DieWestseitedesArtemistempelsvonMagnesia”,içinde:E.Öztepe,M.Kadıoğlu(yay.haz.)Patronus, Coşkun Özgünel’e 65 Yaş Armağanı-Festschrift für Coşkun Özgünel zum 65. Geburtstag,(2007),113-118.
Bingöl2008,O.Bingöl, “InnovationenundImpulsevonundDurchHermogenes”,DiskAB 9,2008,107-112.
Bingöl2008b,O.Bingöl,“DasStadionvonMagnesiaamMäander”,içinde:Monumentum et instrumentum inscrip-tum(2008),21-30.
Bingöl2010,O.Bingöl,“DasBildrepertoirederPodiumreliefsdesStadionvonMagnesiaamMäander”,için-de:Folia in memoriam Ruth Lindner collecta(2010),178-185.
Bingöl–Kökdemir2004,O.Bingöl–G.Kökdemir,“MagnesiaadMeandrum2002yılıkazısı”,KST25,Cilt:2,2004,371-380.
Bingöl–Kökdemir2005,O.Bingöl–G.Kökdemir,“MagnesiaadMeandrum2003yılıkazısı”,KST26,Cilt:2,2005,223-234.
Bingöl–Kökdemir2006,O.Bingöl–G.Kökdemir,“MagnesiaadMeandrum2004yılıkazısı”, KST27,Cilt:1,2006,273-288.
Bingöl–Kökdemir2007,O.Bingöl–G.Kökdemir,“MagnesiaadMeandrum2005yılıkazısı”,KST28,Cilt:1,2007,203-222.
Bingöl–Kökdemir2008,O.Bingöl–G.Kökdemir,“MagnesiaadMeandrum2006yılıkazısı”,KST29,Cilt:3,2008,541-566.
Bingöl–Oral2009,O.Bingöl–M.Oral,“MagnesiaadMeandrum2007yılıkazısı”,KST30,Cilt:4,2008,385-408.
Bingölvediğ.2010a,O.Bingöl–G.Kökdemir–M.Oral,“MenderesMagnesiasıStadionKazıları”,Anadolu/Anatolia34,2008,101-128.
Bingöl2010b,O.Bingöl,“DieGruppevonBoreasundOreithyiaausMagnesia”,içinde:Zurück zum Gegens-tand. Festschrift für A. E. Furtwängler. Bd. 1 (2009),59-67.
Bingölvediğ.2011,O.Bingöl–G.Kökdemir–M.Oral,“MagnesiaadMeandrum2008-2009yılıkazıları”,KST32,Cilt:4,2011,25-41.
Çetin2003,C.Çetin,Menderes Magnesiası Artemis Tapınağı Altarı Alt Yapısı ve Çevresi İle İlişkisi.AnkaraÜniversi-tesi,SosyalBilimlerEnstitüsü,YayınlanmamışDoktoraTezi(2003).
Cust1898,L.Cust,History of the Society of Dilettanti (1898).
Demirtaş2007,B.Demirtaş,Magnesia Artemis Tapınağı’nın Teknik ve İşçilik Özellikleri.AnkaraÜniversitesi,Sos-yalBilimlerEnstitüsü,YayınlanmamışDoktoraTezi(2007).
Dilettanti1915,Societyof Dilettanti,Antiquities of Ionia, Part V(1915).
Humannvediğ.1904,C.Humann–J.Kohte–C.Watzinger,Magnesia am Maeander: Bericht über die Ergebnisse der Ausgrabungen der Jahre, 1891-1893(1904).
Kadıoğlu1997,M.Kadıoğlu,Menderes Magnesiası Latrina Opus Sectileleri.AnkaraÜniversitesi,SosyalBilimlerEnstitüsü,YayınlanmamışYüksekLisansTezi(1997).
Kadıoğlu2005,M.Kadıoğlu,“DieOpusSectile-WandverkleidungderLatrineinMagnesiaamMäander”,Ist-Mitt 55, 2005, 305-332.
Kern1900,O.Kern,Die Inschriften von Magnesia am Maeander(1900).
Kökdemir2003,G.Kökdemir,Menderes Magnesiası Anthemion Bezemeleri.AnkaraÜniversitesi,SosyalBilimlerEnstitüsü,YayınlanmamışYüksekLisansTezi(2003).
DTCF ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ Tarihçesi ve Kazıları (1936-2011)
404
Kökdemir2004,G.Kökdemir,“TheAugustanTypologicalandStylisticFeaturesinAnthemionDecorationsonSacrificialTables”,Anadolu/Anatolia27,2005,45-96.
Kökdemir 2009,G.Kökdemir,Menderes Magnesiası-Propylon.AnkaraÜniversitesi, SosyalBilimlerEnstitüsü,YayınlanmamışDoktoraTezi(2009).
Kökdemir 2011,G.Kökdemir, “MenderesMagnesiası-PropylonMimariBezemeler”,Anadolu/Anatolia 37,2011,93-141.
Leake1824,W.M.Leake,Journal of a tour in Asia Minor: With Comparative Remarks on the Ancient and Modern Geography of that Country(1824).
Öztaner2006a,H.Öztaner,Menderes Magnesiası Bazilikası (haçayak, kemer, sütun sistemleri).AnkaraÜniversitesi,SosyalBilimlerEnstitüsü,YayınlanmamışDoktoraTezi(2006).
Öztaner2006b,H.Öztaner,“MenderesMagnsiasıÇarşıBazilikası”,Anadolu/Anatolia 34,2006,123-152.
Rayet–Thomas1887,O.Rayet–A.Thomas,Milet Et Le Golfe Latmique: Tralles, Magnésie du Méandre, Priène, Milet Didymes,Héraclée du latmos Fouilles et exploratıons archéologıques (1887).
Vapur2001,Ö.Vapur,Magnesia Ad Maeandrum Gymnasion’u Roma Dönemi Seramikleri.AnkaraÜniversitesi,Sos-yalBilimlerEnstitüsü,YayınlanmamışYüksekLisansTezi(2001).
Vapur2009,Ö.Vapur,Menderes Magnesiası Hypokaustlu Yapı Yerel Üretim Seramikleri.AnkaraÜniversitesi,SosyalBilimlerEnstitüsü,YayınlanmamışDoktoraTezi(2009).
Vapur2011Ö.Vapur, “MenderesMagnesiasıTheatronKazısı SeramikBuluntuları”,Anadolu/Anatolia 37,2011,143-193.
Top Related