Turizm Öğrencilerinin Yiyecek-İçecek Departmanına Yönelik Tutumları

TEKĠN, Ömer Akgün; DENĠZ, Ġsa (2015), "Turizm Öğrencilerinin Yiyecek-Ġçecek

Departmanına Yönelik Tutumları", I. Avrasya Uluslararası Turizm Kongresi Güncel

Konular, Eğilimler ve Göstergeler Bildiri Kitabı, Cilt:3, ss.95-107. I. Avrasya

Uluslararası Turizm Kongresi 28-30 Mayıs 2015 Konya, TÜRKĠYE

TURĠZM ÖĞRENCĠLERĠNĠN YĠYECEK & ĠÇECEK DEPARTMANINA YÖNELĠK

TUTUMLARI Tourism Students' Attitudes Toward Food & Beverage Department

Ömer Akgün TEKİN, Yrd. Doç. Dr. Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Turizm İşletmeciliği Bölümü

[email protected]

İsa DENİZ, Arş. Gör.

Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Turizm İşletmeciliği Bölümü

[email protected]

Özet Turizm sektörü, üründen ziyade hizmetin üretildiği ve sunulduğu bir sektördür. Hizmet, üreticisinin

niteliklerinden önemli oranda etkilenen bir olgudur. Özellikle alanında eğitimli işgücü, hizmetin kalitesine

pozitif katkıda bulunmaktadır. Bu çalışmada konaklama işletmelerinde hizmet sunumunun gerçekleştiği en

önemli departmanlardan biri olan yiyecek-içecek departmanına odaklanılmış, turizm eğitimi alan bireylerin bu

departmana yönelik tutumları araştırılmıştır. Araştırmada önlisans düzeyinde turizm eğitimi almakta olan

öğrencilerin yiyecek-içecek departmanına yönelik tutumları incelenmiş, yapılan analizler sonucunda;

öğrencilerin yiyecek-içecek departmanına yönelik orta düzeyde sayılabilecek olumlu bir tutuma sahip oldukları

ve öğrencilerin tutumlarının bir takım demografik özelliklerine göre istatistiksel açıdan anlamlı bir biçimde

farklılaştığı bulgulanmıştır. Özellikle aşçılık programında öğrenim gören, turizm meslek lisesi mezunu olan,

sektör tecrübesi olan, yiyecek-içecek departmanı tecrübesi olan, programı kendi isteği ile seçen ve mezuniyetten

sonra sektörde çalışmayı planlayan öğrencilerin yiyecek-içecek alanına karşı daha olumlu tutumlara sahip

olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: turizm öğrencileri, konaklama işletmeleri, yiyecek & içecek departmanı.

Abstract Tourism industry is especially focused on producing and serving rather than the product itself. Service is an

important fact which is highly affected by the producer’s qualifications. It is obvious that manpower having

necessary field education contributes service quality. In the current study, food and beverage department, one of

the most important departments of accommodation establishments, have been focused on and participants’

attitudes have been researched. In the research, students, going on their education in tourism at vocational

college, were chosen as participants and their attitudes towards food and beverages departments have been

analyzed. As the results taken into consideration, it can be expressed that they have moderate positive attitudes

and it has been revealed that their attitudes differ significantly according to their demographic properties.

Especially it is determined that the students who are studying at culinary progam, are graduated from vocational

high school of tourism, have experience in tourism industry and food & beverage department, chose the program

by own desire, are planning to work in tourism industry after graduation, have more positive attitudes towards to

food & beverage department.

Key Words: tourism students, accommodation establishments, food & beverage department.

1. GiriĢ

Hizmet üretim sürecinde görev alan insan kaynağının niteliği, üretilen hizmeti doğrudan

etkileyebilmektedir. Bu nedenle, kaliteli hizmetin oluşumunda insan kaynağının niteliğinin çok önemli

bir faktör olduğu söylenebilir. Eğitim ise şüphesiz, hizmeti üreten ve sunan insanın niteliği üzerinde

etkili olan en önemli faktörlerden biridir.

mailto:[email protected]

mailto:[email protected]

Bu çalışmada odaklanılan yiyecek-içecek alanı, turizm sektörünün en önemli kısımlarından birini

oluşturmaktadır. Özellikle konaklama işletmelerinde yiyecek-içecek hizmetinin sunulduğu birimler,

konaklama işletmelerinde hizmet sunumunun gerçekleştiği en önemli birimler arasındadır.

Konaklama işletmelerinde misafir memnuniyetinin oluşmasında, yiyecek-içecek hizmetlerinin ciddi

bir etkisinin olduğu göz önüne alındığında, bu alandaki eğitimli personelin önemi bir kat daha

artmaktadır.

Bu çalışmada önlisans düzeyinde turizm eğitimi almakta olan öğrencilerin, konaklama işletmelerinin

yiyecek-içecek departmanına yönelik tutumları incelenmiştir. Yiyecek-içecek alnının seçilmesinin bir

takım nedenleri bulunmaktadır: TÜİK tarafından 2011 yılında yapılan bir çalışmaya göre; tüm turizm

sektöründe çalışanların %79'u yiyecek-içecek alanında çalışmaktadır (Akt: Kılıç, 2014, s.425-426).

Bununla birlikte yiyecek-içecek departmanı konaklama işletmelerinde oda gelirlerinden sonra elde

edilen gelirlerin %20-50 arasında bir kısmını sağlayan bir departmandır (KTB, 2009, s.2).

Çalışma, 2014-2015 akademik yılında Süleyman Demirel Üniversitesi'nde önlisans düzeyinde turizm

eğitimi almakta olan 483 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulguların analiz edilmesi

sonucunda, öğrencilerin yiyecek-içecek alanına yönelik orta düzeyde olumlu sayılabilecek bir tutuma

sahip oldukları bulgulanmıştır. Araştırmanın diğer sonuçlarına göre Aşçılık programı öğrencileri,

Turizm ve Otel işletmeciliği programı öğrencilerine nazaran yiyecek-içecek departmanına yönelik

daha olumlu tutumlara sahiptirler. Bununla birlikte turizm liselerinden mezun olan, turizm sektörü

tecrübesi olan, yiyecek-içecek alanı tecrübesi olan, okumakta oldukları programı isteyerek seçen ve

mezuniyet sonrası sektörde çalışmayı planlayan öğrencilerin yiyecek-içecek departmanına yönelik

daha olumlu tutumlara sahip oldukları görülmüştür.

2. Literatür Taraması

Turizm, hızla gelişim gösteren ve ciddi istihdam olanakları yaratan (Roney ve Öztin, 2007, s.5),

dünyanın en geniş kapsamlı ve en önemli sektörlerinden biridir (Pizam ve Shani, 2009, s.134). Kendisi

ile ilişkili 33 farklı sektör için talep yaratan (Mısırlı, 2002, s.39) turizm sektörü, geçmişten bugüne;

hem gelişmekte olan ülkeler hem de gelişmiş ülkeler tarafından önem verilen bir konumda olmuştur

(Yıldız, 2011, s.54).

Hiçbir sektör, turizm sektörü kadar insanlarla doğrudan doğruya ilişki içerisinde değildir (İçöz, 1991,

s.15). Öyle ki, turizm sektöründe gerçekleştirilen işler, çalışanlar ve misafirler arasında yakın bir ilişki

kurmayı gerektirmektedir (Tukamushaba ve Xiao, 2012, s.334). Bu yakın ilişkinin en önemli

nedenlerinden biri, turizm sektöründe ağırlıklı olarak hizmet sunumunun söz konusu olmasıdır.

Hizmet, üründen farklı olarak, eş zamanlı üretilen/sunulan-tüketilen (Kozak vd., 2008, s.39), bunun

için de hizmet alıcı ve sunucu arasında yakın ilişkiyi gerektiren, aynı zamanda üreticisinin

niteliklerinden ciddi oranda etkilenen bir olgudur. Turizm sektöründe misafir memnuniyetinin, kaliteli

hizmet ile kritik bir ilişki içerisinde olduğu dikkate alınırsa; insan kaynağının niteliğinin de, doğrudan

hizmet kalitesi, dolaylı yoldan da misafir memnuniyeti üzerindeki etkisi daha net bir biçimde

anlaşılabilir.

Yalnız turizm sektöründe değil, tüm sektörlerde gelişmenin en önemli şartı; insanı eğiterek ona belirli

bir mesleki ve kültürel formasyonu vermek ve değerlendirmektir (İçöz, 1991, s.17). Eğitilerek daha

üstün bir nitelik kazanan iş gücü, turizm sektöründe hizmet kalitesinin yükselmesine, işgücü

tasarrufunun oluşmasına ve verimliliğin artmasına önemli katkılar sağlamaktadır (Ehtiyar ve Üngüren,

2008, s.15). Ülkemizde turizm sektörünün ihtiyaç duyduğu yüksek nitelikli insan kaynağını

yetiştirmek üzere, çeşitli kurum ve kuruluşlarda turizm eğitimi verilmektedir. Bu kurum ve kuruluşları

temelde örgün ve yaygın eğitim kurumları şeklinde iki grupta toplamak mümkündür. Örgün eğitim

kurumları; ortaöğretim ve yükseköğretim kurumlarıdır. Yaygın eğitim kurumları ise çeşitli kurslar ve

sertifikalar sunan kurum ve kuruluşlardır. Örgün ortaöğretimde eğitim; turizm liseleri vasıtasıyla

sunulurken, yükseköğretimde; önlisans, lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyinde turizm eğitimi

verilmektedir (Emir vd., 2008, s.275; Pelit ve Güçer, 2006, s.143; Ünlüönen, 2004, s.111).

Bu çalışmada örgün eğitim kurumları kümesinde yer alan, önlisans düzeyinde turizm eğitimi veren

kurumların öğrencilerine odaklanıldığı için bu kurumların 2014 yılına dair bir takım verilerine

ulaşılmıştır. "Merkezi Yerleştirme ile Öğrenci Alan Yükseköğretim Önlisans Programları"

katalogunda; önlisans düzeyinde turizm eğitimi veren üniversite sayısının 74 olduğu tespit edilmiştir.

Bu üniversitelerde ikinci öğretimler de dahil olmak üzere toplam program sayısı 344'dür1. Anılan

katalogda yer alan programların isimleri ise şu şekildedir: Aşçılık, İkram Hizmetleri, Kültürel Miras

ve Turizm, Turist Rehberliği, Turizm Animasyonu, Turizm Rehberliği, Turizm ve Otel İşletmeciliği,

Turizm ve Seyahat İşletmeciliği (ÖSYM, 2014).

Hizmet kalitesinde eğitimin öneminin farkına varılmış olmasına rağmen, bazı araştırmaların sonuçları

ülkemiz turizm sektöründe eğitimli personel sayısının arzu edilen düzeyin çok altında olduğunu ortaya

koymaktadır: Ağaoğlu (1991), turizm sektöründe; önlisans veya lisans düzeyinde turizm eğitimi almış

olan çalışanların oranının yalnız %22 olduğunu belirtirken, 1999-2000 eğitim-öğretim yılında Milli

Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim Araştırma ve Geliştirme Merkezi tarafından yapılan

araştırmada; konaklama işletmelerinde çalışanların %74'ünün, restoran işletmelerinde çalışanların ise

%76'sının örgün turizm eğitimi almadıkları belirlenmiştir (Akt: Aymankuy ve Aymankuy, 2013, s.3).

TÜİK'in (2011) turizm sektöründeki istihdamın eğitim profilini ortaya çıkarmak için "Hane Halkı

İşgücü Anketi" verileri vasıtasıyla hazırlamış olduğu çalışmaya göre, tüm turizm sektöründe

yüksekokul ve üstü düzeyde eğitim seviyesine sahip olan çalışanların tüm turizm sektörü çalışanlarına

oranı yalnız %7,5'dir (Akt: Kılıç, 2014, s.426). Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın (ÇSGB)

2011 yılında hazırlamış olduğu "Turizm Sektöründe Çalışma Sürelerinin İyileştirilmesi Programlı

Teftiş Sonuç Raporu" araştırmasının sonuçlarına göre; sektör çalışanlarının yalnız %15'inin üniversite

mezunu olduğu, buna ilaveten çalışanların %46'sının hiçbir mesleki sertifikaya bile sahip olmadıkları

belirlenmiştir (ÇSGB, 2011, s.27). Yanardağ ve Avcı ( 2012, s.46), özellikle konaklama işletmeleri ve

restoranlarda çalışanların %50'den fazlasının ya eğitimsiz ya da ilkokul mezunu olduklarını,

çalışanların yalnız %7-8 gibi küçük bir oranının üniversite mezunu olduklarını ifade etmişlerdir.

Eser'e (2002) göre; turizm eğitimi veren kurumların sayısında zaman içerisinde meydana gelen artış;

mezun sayısını arttırmış, ancak mezun sayısındaki artış, sektöre yeterince yansıyamamıştır (Akt:

Ehtiyar ve Üngüren, 2008, s.3). Eser'in (2002) yaptığı değerlendirmenin bugün için de geçerliliğini

koruduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Turizm eğitimi alan bireylerin sektörde kalıcı

olmadıklarına ilişkin bir takım bulgulara literatürde de ulaşmak mümkündür: Altman ve Brothers

(1995, s.77), 2 ve 4 yıllık programlarda turizm eğitimi alan öğrencilerin %38'inin mezun olduktan

sonraki beş yıl içerisinde turizm sektöründen ayrıldıklarını bulgulamışlardır. Duman ve arkadaşları

(2006, s.64) turizm eğitimi alan ortaöğretim ve yükseköğretim öğrencilerinin turizm sektöründe

kariyer yapmak istedikleri, ancak çalışma şartlarını olumsuz değerlendirdiklerini ifade etmişlerdir.

Blomme vd., (2009, s.6) Hotelschool The Hague'dan mezun olan öğrencilerin %70'inin

mezuniyetlerinden itibaren 6 yıl içerisinde sektörden ayrıldıklarını tespit etmiştir. Çatı ve Bilgin (2013,

s.40) öğrencilerin yalnız %49,5'inin mezuniyetten sonra turizm sektöründe çalışmaya devam etmeyi

düşündüklerini, geri kalan öğrencilerin bu konuda ya kararsız ya da olumsuz tutum içerisinde

olduklarını belirlemişlerdir.

3. Yöntem

Bu araştırmanın amacı; önlisans düzeyinde turizm eğitimi almakta olan öğrencilerin yiyecek-içecek

departmanına yönelik tutumlarını tespit etmek, öğrencilerin tutumları ile demografik özellikleri

arasındaki olası ilişkileri sorgulamaktır. Çalışmada nicel araştırma desenlerinden "korelasyonel

araştırma" yöntemi tercih edilmiştir. Korelasyonel araştırma, en az iki değişken arasındaki ilişkiler ve

neden-sonuç ile ilgili ipucu edinmek için yapılır (Büyüköztürk vd., 2014, s.15).

3. 1. Örneklem

1 Bazı üniversitelerde önlisans düzeyinde turizm eğitimi veren program sayısı birden fazladır.

Araştırmanın evrenini; 2014-2015 akademik yılında Süleyman Demirel Üniversitesi'nde 3 farklı

meslek yüksekokulunda önlisans düzeyinde turizm eğitimi almakta olan, "Turizm ve Otel

İşletmeciliği" programlarına (909 öğrenci) ve "Aşçılık" programlarına (617 öğrenci) kayıtlı

öğrencilerin tümü (1526 öğrenci) oluşturmaktadır. Araştırmada evrenin tamamına ulaşmak yerine,

örneklem seçilmesi yoluna gidilmiştir. Örnekleme yöntemi olarak tesadüfi olmayan örnekleme

yöntemlerinden "kota örneklemesi" yöntemi tercih edilmiştir. Kurtuluş (2010, s.64) kota

örneklemesini; "anakütlenin temel kontrol özelliklerine kotalar verilerek yapılan tesadüfi olmayan

örnekleme yöntemi olarak" tanımlamıştır. Araştırmada kotalar, meslek yüksekokullarındaki yukarıda

anılan programlar bazında belirlenmiş, her meslek yüksekokulundan ilgili programlardaki öğrenci

mevcutlarına uygun oranda bireye ulaşılmaya çalışılmıştır. Kurtuluş'a (2010, s.68) göre, 2.000

bireyden oluşan bir evreni nicel açıdan yeterli oranda temsil edebilecek bir örneklemin (%95 güven

sınırına göre) en az 278 bireyden oluşması gerekmektedir. Bu çalışmada da evreni oluşturan 1526

öğrenciyi nicel açıdan yeterli düzeyde temsil edebilecek bir örnekleme ulaşabilmek için üç meslek

yüksekokuluna toplam 500 anket gönderilmiştir. Gönderilen anketlerin yalnız 483 tanesi istatistiksel

analize uygun durumda olduğu için araştırmanın analizleri 483 anketten elde edilen veriler üzerinde

gerçekleştirilmiştir. Araştırmada ulaşılan birey sayısının ilgili evreni temsil edebilecek güçte olduğu

düşünülmektedir.

3.2. Veri Toplama Aracı

Çalışmada kullanılan anket, Özdemir ve arkadaşlarının 2005 yılında yapmış oldukları araştırmadan

edinilmiştir. Orijinal anketin güvenilirlik katsayısı (C. Apha) 0,706 düzeyinde olup, toplam 24

önermeden oluşmaktadır ve yapılan faktör analizi sonucunda anketin açıklanan faktör yüzdesi 62,1

olarak belirlenmiştir (Özdemir vd., 2005, s.50). İlgili çalışmadan edinilen anket, olumsuz anlamlı

önermeleri olumlu hale dönüştürüldükten ve üzerinde anketin genel içeriğini bozmayacak şekilde

birkaç kelime değişikliği yapıldıktan sonra kullanılmıştır. Anket toplam iki kısımdan oluşmaktadır.

Birinci kısmında araştırmacılar tarafından hazırlanan demografik özelliklere ilişkin kapalı uçlu sorular,

ikinci kısmında ise öğrencilerin yiyecek-içecek departmanına yönelik tutumlarını ölçmek için

kullanılan önermeler yer almaktadır. Ankette yer alan 24 önerme öğrencilere, beşli likert sisteminde

(1: hiç katılmıyorum, 3: orta düzeyde katılıyorum, 5: tamamen katılıyorum) sunulmuştur.

3.3. Veri Analizi

Çalışmada değerlendirilen veriler; anket tekniği ile toplanmış ve SPSS 16.0 paket programı

vasıtasıyla, nicel araştırma yöntemlerine uygun testler kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada elde

edilen verilerin normal dağılım göstermediği belirlendiği için veriler parametrik olmayan test

yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir.

4. Bulgular ve TartıĢma

Öğrencilerin demografik özelliklerini belirlemeye yönelik sorulan sorulara verilen yanıtlara ilişkin

frekans tablosu aşağıda (Tablo 1) sunulmuştur.

Tablo 1: Demografik Bulgular

Cinsiyet Frekans Yüzde

Kadın 223 46,2

Erkek 260 53,8

YaĢ

18 ve altı 31 6,4

19-20 255 52,8

21-22 167 34,6

23 ve üstü 27 5,6

Sınıf

1 239 49,5

2 244 50,5

Program

Turizm ve otel işletmeciliği 235 48,7

Aşçılık 248 51,3

Mezun olunan lise

Turizm ile ilgili lise 254 52,6

Diğer lise 208 43,1

Turizm sektörü tecrübesi

Var 350 72,5

Yok 129 26,7

Yiyecek-içecek alanında tecrübe

Var 372 77

Yok 101 20,9

ġu anda eğitim görülen programı seçme durumu

İsteyerek seçtim 353 73,1

İsteyerek seçmedim 112 23,2

Mezun olduktan sonra turizm sektöründe çalıĢma

Çalışmayı düşünüyorum 251 52

Çalışmayı düşünmüyorum 79 16,4

Kararsızım 143 29,6

Tablo 1'de de görüldüğü üzere araştırmaya katılan öğrencilerin; %46'sı kadın, %54'ü erkektir.

Öğrencilerin %87'lik bir oran ile önemli bir kısmı 19-22 yaşlarında olup, yaklaşık yarısı (%49,5)

birinci, diğer yarısı ise ikinci sınıf öğrencisidir. Öğrenciler öğrenim gördükleri programlar bazında

incelendiğinde; %49'unun Turizm ve Otel İşletmeciliği, %51'inin ise Aşçılık programında öğrenim

gördükleri anlaşılmaktadır. Bununla birlikte öğrencilerin; %53'lük bir oran ile yarıdan fazlasının

turizm lisesi mezunu olduğu, %73'ünün turizm sektörü, %77'sinin yiyecek-içecek alanı tecrübesine

sahip olduğu, %73'ünün şu anda eğitim almakta olduğu okulu isteyerek seçtiği ve %52'lik bir oran ile

yarıdan fazlasının mezuniyetten sonra turizm sektöründe çalışmayı düşündüğü anlaşılmaktadır.

Araştırmanın bu bulgusu Jenkins (2001, s.18), Roney ve arkadaşları (2007, s.13), Richardson ve

Thomas (2012, s.6), İstanbullu Dinçer ve arkadaşları (2013, s.53), Aymankuy ve Aymankuy (2013,

s.17), Rok (2013, s.69) ve Çatı ve Bilgin'in (2013, s.41) çalışmalarının bulguları ile örtüşmektedir.

İlgili araştırmalarda da öğrencilerin kayda değer bir kısmının mezuniyetten sonra turizm sektöründe

çalışmaya devam etmeyi düşündükleri belirlenmiştir. Ancak aynı bulgu, Kuşluvan ve Kuşluvan (2000,

s.262), Aksu ve Köksal (2005, s.446), Teng (2008, s.83) ve Richardson'un (2008, s.41, 2009, s.387,

2010, s.192) araştırmalarının bulguları ile ters düşmektedir.

Araştırmada kullanılan anket, ilk olarak güvenilirlik analizine tabi tutulmuştur. Yapılan analiz

sonucunda anketi oluşturan önermelerin güvenilirlik katsayısı (C. alpha): 0,884 olarak belirlenmiş,

anketin güvenilirliğini önemli ölçüde düşüren hiçbir önerme olmadığı için anketten önerme çıkarma

yoluna gidilmemiştir. Güvenilirlik analizinin ardından ankete faktör analizi uygulanmak istenmiş,

bunun öncesinde de anketin faktör analizine uygunluğunu test etmek için Kaiser-Meyer-Olkin (KMO)

örneklem yeterlilik testi ve Barttlett's küresellik testi uygulanmıştır. Yapılan analiz sonucunda anketin

faktör analizine uygun olduğu (KMO= 0,897; p= ,000; p<0,05) görülmüştür. Anketin faktör analizine

uygun olduğu görüldükten sonra anketteki önermeler varimax döndürmesi yöntemiyle keşfedici faktör

analizine tabi tutulmuştur. Yapılan faktör analizinin sonucunda 4 önerme, communalities değerlerinin

çok düşük olmasından dolayı faktör analizinden çıkarılarak faktör analizi yenilenmiştir. Yenilenen

faktör analizinde ankette kalan 20 önerme 5 boyut altında toplanmıştır, anketin açıklanan varyans

yüzdesi 54,124'dür. Elde kalan önermelere faktör analizi sonrasında da tekrar güvenilirlik testi

uygulanmış, test sonucunda C. Alpha katsayısının 0,867 olduğu görülmüştür. Yapılan faktör analizi

sonucu aşağıdaki Tablo 2'de sunulmuştur.

Tablo 2: Öğrencilerin Yiyecek-İçecek Departmanına Yönelik Tutumlarını Oluşturan Boyutlar

ÖNERME 1 2 3 4 5

Yiyecek-içecek departmanında çalışanlar sürekli yeni

bir şeyler öğrenme fırsatı bulmaktadır ,672

Ailem ve çevremde yiyecek-içecek departmanında

çalışmam normal karşılanmaktadır ,619

Yiyecek-içecek departmanında yapılan bir çok işin

kendi yeteneklerimle uyuştuğunu düşünüyorum ,592

Yiyecek-içecek departmanında çalışarak, istediğim

yaşamı sürdürebilecek düzeyde gelir sağlayacağıma

inanıyorum

,550

Yiyecek-içecek departmanında yapılan bir çok işten

yüksek düzeyde doyum almak mümkündür ,525

Yiyecek-içecek departmanında çalışmak yönetsel

becerilerden çok fiziksel becerileri gerektirir ,505

Otellerin yiyecek-içecek departmanında çalışanların

çoğu yaptığı işe göre hak ettiği ücreti almaktadır ,730

Bir çok otelin yiyecek-içecek departmanında çalışanlar,

yöneticileri tarafından hak ettikleri şekilde

ödüllendirilmektedir

,720

Bir çok otelin yiyecek-içecek müdürü, işini iyi

yapmaktadır ,648

Bir çok yiyecek-içecek müdürü astlarından gelen

önerileri dikkate almaktadır ,538

Yiyecek-içecek departmanı benim için cezbedicidir ,700

Mezun olunca yiyecek-içecek departmanında çalışmayı

düşünüyorum ,643

Yiyecek-içecek yönetimi ile ilgili gelişmeleri yakından

takip ederim ,632

Bir otel yöneticisi olabilmek için yiyecek-içecek

departmanı hakkında teknik bilgiye sahip olmak gerekir ,728

Bir yiyecek-içecek müdürü yaptığı çalışmalarla bir

otelin başarısına büyük katkılar sağlayabilir ,682

Bir otel yöneticisi olabilmek için yiyecek-içecek

departmanında deneyim sahibi olmak gerekir ,521

Yiyecek-içecek departmanında iş bulmak diğer alanlara

göre daha kolaydır ,704

Yiyecek-içecek departmanı otellerde en fazla oranda iş

imkanı sağlayan departmandır ,646

Turizm eğitimi alanlar için yiyecek-içecek

departmanında iş bulmak daha kolaydır ,562

Yiyecek-içecek departmanında çalışanların çoğu, işleri

ile ilgili inisiyatif kullanabilmektedir ,467

Varyası açıklama oranı 54,124

KMO 0,860

Bartlett's küresellik testi 1512,951 p: 0,000

Güvenilirlik katsayısı 0,867

Faktör analizi sonrasında çeşitli önermelerin bir araya gelmesiyle oluşan boyutlar, içerdikleri

önermelerin anlam yoğunluklarına göre sırasıyla şu şekilde adlandırılmıştır: (1) Yiyecek-içecek

departmanında çalışma koşulları, (2) Yiyecek-içecek departmanında yönetsel koşullar, (3) Yiyecek-

içecek departmanına yönelik ilgi, (4) Yiyecek-içecek departmanının otel yönetimi açısından önemi,

(5) Yiyecek-içecek departmanının istihdam olanakları. Faktör analizi sonrasında oluşan boyutlar,

araştırmanın anketinin alındığı çalışmada ortaya çıkan boyutlar ile bir takım benzerlikler götermiştir

(Özdemir vd., 2005, s.54). İsimlendirilen boyutlar Kolmogorov-Smirnov yöntemiyle normal dağılım

testine tabi tutulmuştur. Test sonucunda boyutların hiçbirinin normal dağılım göstermediği (p1, p2, p3,

p4, p5 < 0,05) görülmüştür. Bu nedenle daha sonraki testlerde parametrik olamayan test yöntemleri

uygulanmıştır.

Öğrencilerin yiyecek-içecek departmanına yönelik tutumları, anketteki önermelere verdikleri

yanıtların aritmetik ortalamasından hareket edilerek boyutlar bazında incelenmiş, elde edilen sonuçlar

aşağıdaki Tablo 3'de sunulmuştur.

Tablo 3: Öğrencilerin Yiyecek-İçecek Departmanına Yönelik Tutumlarının Boyutlar Bazında

Aritmetik Ortalamaları

Boyut Adı Aritmetik

Ortalama

(1) Yiyecek-içecek departmanında çalışma koşulları 3,48

(2) Yiyecek-içecek departmanında yönetsel koşullar 3,15

(3) Yiyecek-içecek departmanına yönelik ilgi 3,32

(4) Yiyecek-içecek departmanının otel yönetimi açısından

önemi 3,87

(5) Yiyecek-içecek departmanının istihdam olanakları 3,51

ANKET GENELİ 3,46

Yukarıdaki Tablo 3'de sunulan tutum ortalamalarına göre öğrencilerin yiyecek-içecek departmanına

yönelik genel tutumlarının orta düzeyden biraz daha fazla (X : 3,46) olacak şekilde olumlu olduğunu

söylemek mümkündür.

Öğrencilerin yiyecek-içecek departmanına yönelik tutumlarının öğrencilerin; cinsiyet, öğrenim

görülen program, sınıf, mezun olunan lise, turizm sektöründe tecrübenin olup olmaması, yiyecek-

içecek alanında tecrübenin olup olmaması, şu anda eğitim aldıkları programı isteyerek seçip seçmeme

durumlarına göre istatistiksel açıdan anlamlı ölçüde değişip değişmediğini belirlemek için Mann

Whitney-U testi uygulanmıştır. Yapılan analiz sonucunda öğrencilerin yiyecek-içecek departmanına

yönelik tutumlarının; cinsiyetlerine ve sınıflarına göre istatistiksel açıdan anlamlı ölçüde

farklılaşmadığı görülmüştür. Öğrencilerin tutumlarının cinsiyetlerine göre farklılık göstermemesi,

Özdemir ve arkadaşlarının araştırmasının sonuçları ile örtüşmekteyken, öğrencilerin tutumlarının

sınıflarına göre farklılık göstermiyor olması ilgili araştırmanın (Özdemir vd., 2005, s.55) bulguları ile

ters düşmektedir.

Yapılan Mann Whitney-U testlerinde öğrencilerin yiyecek-içecek departmanına yönelik tutumlarının

mezun oldukları lise türüne göre istatistiksel açıdan anlamlı ölçüde farklılaştığı görülmüştür. Analiz

sonucunda elde edilen bulgular Tablo 4'de sunulmuştur.

Tablo 4: Öğrencilerin Yiyecek-İçecek Departmanına Yönelik Tutumları ve Öğrenim Görmekte

Oldukları Program Arasındaki İlişki

Farkın gözlendiği boyut

Ortalama sıra değerleri

Anlamlılık Turizm ve

Otel

İşletmeciliği11

Aşçılık2

Yiyecek-içecek departmanında

çalışma koşulları 193,50 287,96 0,000

Yiyecek-içecek departmanına yönelik

ilgi 183,40 297,53 0,000

Yiyecek-içecek departmanının otel

yönetimi açısından önemi 223,43 259,60 0,004

Yiyecek-içecek departmanının

istihdam olanakları 206,84 275,32 0,000

1 Turizm ve otel işletmeciliği programı öğrencilerinin mean rank değerleri

2 Aşçılık öğrencilerinin mean rank değerleri

Elde edilen sonuca göre Aşçılık öğrencileri, yiyecek-içecek departmanına yönelik, özellikle

departmanın; çalışma koşulları, otel yönetimi açısından önemi, istihdam olanakları ve alana yönelik

ilgi açısından daha olumlu tutumlara sahiptirler.

Tablo 5: Öğrencilerin Yiyecek-İçecek Departmanına Yönelik Tutumları ve Mezun Oldukları Lise

Türü Arasındaki İlişki



Anlamlılık Turizm ile

ilgili liseler

Turizm

alanı

dışındaki

liseler2




ilgi 156,36 115,58 0,000



1 Turizm ile ilgili liselerden mezun olan öğrencilerin mean rank değerleri

2 Turizm alanı dışındaki liselerden mezun olan öğrencilerin mean rank değerleri

Tablo 5'de görüldüğü üzere, turizm ile ilgili liselerden mezun olan öğrenciler, diğer liselerden mezun

olan öğrencilere nazaran, yiyecek içecek departmanındaki; çalışma koşullarını ve istihdam

olanaklarını daha olumlu bir şekilde algılamaktadırlar. Bunun yanı sıra turizm lisesi kökenli

öğrencilerin alana daha yüksek bir ilgi gösterdiği görülmektedir. Elde edilen bu bulgu Özdemir ve

arkadaşlarının (2005, s.56) ve Baltacı ve arkadaşlarının (2012, s.23) araştırmalarının bulguları ile

örtüşmemektedir.

Tablo 6: Öğrencilerin Yiyecek-İçecek Departmanına Yönelik Tutumları ve Turizm Sektörü

Tecrübeleri Arasındaki İlişki



Anlamlılık Turizm

Sektörü

Tercübeli 1

Turizm

Sektörü

Tecrübesiz2




ilgi 251,93 207,63 0,002



1 Turizm sektörü tecrübeli öğrencilerin mean rank değerleri

2 Turizm sektörü tercübesiz öğrencilerin mean rank değerleri

Öğrencilerin yiyecek-içecek departmanına yönelik tutumları turizm sektörü tecrübeleri açısından

incelendiğinde (Tablo 6); sektör tecrübesi olan öğrencilerin yiyecek-içecek departmanındaki çalışma

koşullarına, istihdam olanaklarına ve alana ilgiye yönelik daha olumlu tutumları oldukları

görülmektedir.

Tablo 7: Öğrencilerin Yiyecek-İçecek Departmanına Yönelik Tutumları ve Yiyecek-İçecek

Alanındaki Tecrübeleri Arasındaki İlişki

Farkın gözlendiği boyut Ortalama sıra değerleri Anlamlılık

Yiyecek -

İçecek

Tercübeli 1

Yiyecek -

İçecek

Tecrübesiz2




ilgi 256,74 164,29 0,000

Yiyecek-içecek departmanının otel

yönetimi açısından önemi 246,23 203,00 0,004



1 Yiyecek-içecek alanı tecrübeli öğrencilerin mean rank değerleri

2 Yiyecek-içecek alanı tecrübesiz öğrencilerin mean rank değerleri

Analizde elde edilen sonuçlara göre (Tablo 7), daha önce yiyecek-içecek alanında tecrübeye sahip olan

öğrenciler yiyecek içecek departmanındaki çalışma koşulları, alana yönelik ilgi, departmanın önemi ve

istihdam olanakları konusunda tecrübesiz öğrencilere göre çok daha olumlu tutumlara sahiptirler.

Yapılan bir diğer analizin sonucunda öğrencilerin yiyecek-içecek departmanına yönelik tutumlarının,

şu anda öğrenim gördükleri programı kendi istekleri ile seçip seçmeme durumlarına göre istatistiksel

açıdan anlamlı ölçüde farklılaştığı görülmüştür. Analiz sonucunda elde edilen bulgular Tablo 8'de

sunulmuştur.

Tablo 8: Öğrencilerin Yiyecek-İçecek Departmanına Yönelik Tutumları ve Şu Anda Öğrenim

Gördükleri Programı Kendi İstekleri ile Seçme Durumları Arasındaki İlişki



Anlamlılık Kendi

isteği ile1

Kendi isteği

dışında 2




ilgi 254,18 166,25 0,000



1 Şu anda eğitim almakta olduğu programı kendi isteği ile seçen öğrencilerin

mean rank değerleri 2 Şu anda eğitim almakta olduğu programı kendi isteği ile seçmemiş olan

öğrencilerin mean rank değerleri

Tablo 8'de sunulan sonuçlara göre şu anda öğrenim görmekte oldukları programları kendi istekleri ile

seçen öğrenciler, bu programları kendi istekleri dışında seçen öğrencilere nazaran yiyecek-içecek

departmanındaki çalışma koşullarını ve istihdam olanaklarını daha olumlu değerlendirmektedirler.

Bunun yanı sıra programa kendi isteği ile gelen öğrencilerin yiyecek-içecek alanına daha fazla ilgili

oldukları anlaşılmaktadır.

Öğrencilerin yiyecek-içecek departmanına yönelik tutumlarının öğrencilerin; yaşlarına ve mezun

olduktan sonra turizm sektöründe çalışmaya devam etme kararlarına göre istatistiksel açıdan anlamlı

ölçüde değişip değişmediğini belirlemek için Kruskall Wallis testi uygulanmıştır. Yapılan Kruskall

Wallis testi sonucunda öğrencilerin yiyecek-içecek departmanına yönelik tutumlarının; yaşlarına göre

istatistiksel açıdan anlamlı ölçüde farklılaşmadığı ancak öğrencilerin mezun olduktan sonra turizm

sektöründe çalışmaya devam etme kararlarına göre istatistiksel açıdan anlamlı ölçüde farklılık

gösterdiği bulgulanmıştır. Analiz sonucunda elde edilen bulgular Tablo 9'da sunulmuştur.

Tablo 9: Öğrencilerin Yiyecek-İçecek Departmanına Yönelik Tutumları ve Mezun Olduktan Sonra

Turizm Sektöründe Çalışmaya Devam Etme Konusundaki Kararları Arasındaki İlişki

Farkın gözlendiği boyut Ortalama sıra değerleri

Anlamlılık Evet

1 Hayır

2 Kararsızım

2


çalışma koşulları 269,80 168,84 217,08 0,000

Yiyecek-içecek departmanına

yönelik ilgi 279,76 151,80 209,01 0,000


istihdam olanakları 256,03 193,60 227,57 0,001

1 Mezun olduktan sonra turizm sektöründe çalışmaya devam edeceğini belirten

öğrencilerin mean rank değerleri. 2 Mezun olduktan sonra turizm sektöründe çalışmaya devam etmeyeceğini belirten

öğrencilerin mean rank değerleri. 2 Mezun olduktan sonra turizm sektöründe çalışma konusunda kararsız olduğunu

belirten öğrencilerin mean rank değerleri.

Tablo 9'da da görüldüğü üzere, mezun olduktan sonra turizm sektöründe çalışmaya devam edeceğini

belirten öğrenciler; hem yiyecek içecek departmanındaki çalışma koşullarını ve istihdam olanaklarını

daha olumlu algılamaktadırlar hem de departmana karşı daha yüksek bir ilgiye sahiptirler.

5. Sonuç ve Öneriler

Araştırmaya katılan öğrencilerin; %46'sı kadın %54'ü erkektir. Öğrencilerin büyük çoğunluğu (%87)

18-21 yaş aralığında olup, yaklaşık yarısı (%49,5) birinci sınıf, diğer yarısı ise ikinci sınıf öğrencisidir.

Öğrencilerin %49'u Turizm ve Otel İşletmeciliği %51'i ise Aşçılık programlarında öğrenim görmekte

olup, %53'ü turizm ile ilgili liselerden mezundur. Bununla birlikte öğrencilerin %73'ü turizm

sektöründe, %77'si yiyecek-içecek alanında tecrübe sahibidir. Öte yandan öğrencilerin %73'ünün

öğrenim görmekte oldukları programı isteyerek seçtiği, %52'sinin ise mezuniyette sonra turizm

sektöründe çalışmayı düşündüğü görülmüştür.

Öğrencilerin yiyecek-içecek departmanına yönelik genel tutumlarının orta düzeyin biraz üzerinde (X :

3,46) olumlu olduğunu söylemek mümkündür. Öğrencilerin tutumları boyutlar bazında ele alındığında

en yüksek olumluluk düzeyinin (X : 3,87) "Yiyecek-içecek departmanının otel yönetimi açısından

önemi" boyutuna yönelik olduğu, diğer boyutlara nazaran en olumsuz tutumun ise (X : 3,15) "Yiyecek-

içecek departmanında yönetsel koşullar" boyutuna yönelik olduğu söylenebilir. Bu boyutları oluşturan

önermelerin içeriklerine göre bir değerlendirme yapılacak olursa; öğrencilerin genel olarak yiyecek-

içecek departmanını, otel yönetimi açısından oldukça önemli bir departman olarak gördükleri,

yiyecek-içecek departmanındaki yönetsel koşulları ise yeterince olumlu bulmadıkları söylenebilir.

Araştırmada Aşçılık öğrencilerinin yiyecek-içecek alanına yönelik tutumlarının, Turizm ve Otel

İşletmeciliği öğrencilerinin tutumlarından çok daha olumlu olduğu görülmüştür. Aşçılık öğrencileri,

departmanın; çalışma koşullarını, istihdam olanaklarını ve otel yönetimi açısından önemini daha

olumlu değerlendirmektedirler ve bu departmana yönelik ilgileri daha olumlu düzeydedir. Bu

durumun, eğitim alınan programların nitelik farkından kaynaklandığı düşünülmektedir. Aşçılık

programı doğrudan yiyecek-içecek alanının bir parçası olacak bireyler yetiştirmektedir. Ancak Turizm

ve Otel İşletmeciliği programı çok daha genel anlamda bir eğitim sunmakta ve öğrenciler birçok farklı

alana yönelik eğilim gösterebilmektedirler.

Araştırmada turizm lisesi mezunu öğrencilerin yiyecek-içecek departmanına yönelik daha olumlu bir

tutuma sahip oldukları, bu öğrencilerin departmanın çalışma koşullarını, istihdam olanaklarını daha

olumlu değerlendirdikleri ve departmana yönelik ilgilerinin daha olumlu düzeyde olduğu görülmüştür.

Akranlarına nazaran mezun oldukları lise nedeniyle turizm sektörü ile daha erken yaşta tanışan, turizm

ile ilgili liselerden mezun öğrenciler; bu alanın gerçeklerini daha iyi öğrenmiş ve alanı daha fazla

kavrayıp sahiplenmiş durumdadırlar. Öğrenciler turizm sektörü ve yiyecek-içecek alanı tecrübeleri

bazında incelendiğinde, benzer şekilde sektör ve yiyecek-içecek alanı tecrübesi olan öğrencilerin,

tecrübesiz öğrencilere nazaran, yiyecek-içecek departmanına karşı daha olumlu tutumlara sahip

oldukları görülmüştür. Böyle bir sonucun, bu tecrübe ve mesleği kabullenme tutumundan

kaynaklandığı düşünülmektedir.

Araştırmada elde edilen önemli bulgulardan biri de program tercihi ile ilgilidir. Analizlerden ulaşılan

sonuçlara göre; şu anda öğrenim görmekte oldukları programları kendi istekleri ile seçen öğrenciler,

bu programları kendi istekleri dışında seçen öğrencilere nazaran daha olumlu tutumlara sahiptirler. Bu

öğrenciler departmanın çalışma ve istihdam koşullarını daha olumlu değerlendirmekle birlikte

departmana yönelik daha ilgilidirler. Alana yönelik belirli bir isteğin olmasının mevcut koşulların

zorluklarını daha kolay kabullenebilir hale getirebileceği, ilgili bireyleri daha olumlu ve iyimser

tutumlara sevk edebileceği düşünülmektedir.

Araştırmada elde edilen bir başka sonuca göre; mezun olduktan sonra turizm sektöründe çalışmaya

devam edeceğini belirten öğrenciler, departmanın çalışma ve istihdam koşullarına yönelik olumlu bir

tutuma sahiptirler. Bununla birlikte aynı öğrencilerin yiyecek-içecek departmanına yönelik ilgilerinin

olumlu bir düzeyde olduğu görülmüştür. Her konuda ikinci en yüksek ortalama, turizm sektöründe

çalışma konusunda kararsız olduğunu belirten öğrencilerde görülmektedir. Yiyecek-içecek

departmanına yönelik en düşük düzeyli tutum ortalaması ise sektörde çalışmayı düşünmeyen

öğrencilerde görülmektedir. Elde edilen sonuç; sektöre yönelik kariyere devam etme kararı ile alana

yönelik tutum arasındaki ilişkiyi de ortaya koymaktadır. Öğrencilerin yiyecek-içecek departmanına

yönelik tutumlarının olumluluğu ile turizm sektöründe çalışmaya devam etme durumları arasında

anlamlı bir ilişki görülmektedir. Departmana yönelik daha olumlu tutumlara sahip olan öğrencilerin

turizm sektöründe çalışmaya devam etme niyetinde olan öğrenciler olduğu anlaşılmaktadır.

Araştırmadan elde edilen sonuçlarda, öğrencilerin; yiyecek-içecek departmanının çalışma koşullarını,

istihdam koşullarını ve bu departmanın otel işletmeleri açısından önemini kavramış oldukları

görülmektedir. Araştırmada elde edilen bu bulgu Özdemir ve arkadaşlarının (2005, s.56) yiyecek-

içecek departmanının otel işletmeleri açısından önemine ilişkin bulguları ile örtüşmektedir.

Araştırmanın dikkat çekici bir bulgusu da yiyecek-içecek departmanının yönetsel koşulları ile ilgilidir.

Daha yukarıda da ifade edildiği üzere öğrencilerin departmana yönelik tutumları içerisinde en olumsuz

tutum ortalaması (X : 3,15) bu boyuta aittir. Bununla birlikte öğrencilerin bu boyuta yönelik olumsuz

değerlendirmelerinin de çok istikrarlı bir biçimde, demografik özellikleri bakımından fark arz etmeden

devam ettiği görülmüştür. Bu boyutun içeriği dikkate alındığında şunları söylemek mümkündür:

Departmandaki ücretleme politikaları, yiyecek-içecek yöneticilerinin ödüllendirme davranışları, iş

görme biçimleri ve astlarından gelen önerileri dikkate alma konusundaki uygulamaları öğrenciler

tarafından olumlu değerlendirilmemektedir. Bu olumsuzluklara rağmen öğrencilerin departmanın

geneline yönelik olumlu sayılabilecek (X : 3,46) bir tutuma sahip olmaları dikkat çekicidir. Özellikle;

turizm sektörü ve yiyecek-içecek alanında tecrübeli öğrencilerin bu öğrenilmişliklerine rağmen sektöre

daha olumlu tutumlar besliyor olmaları ümit vericidir. Cömert'in (2014) Gazi Üniversitesi Turizm

Fakültesi dördüncü sınıf öğrencileri üzerinde yapmış olduğu çalışmada, öğrencilerin en az çalışmak

istedikleri (öğrencilerin %4'ü) işletmelerin yiyecek-içecek işletmeleri olduğu bulgulanmıştır. Özdemir

ve arkadaşlarının (2005) yapmış oldukları çalışmada lisans düzeyinde turizm eğitimi alan öğrencilerin

önemli bir kısmının yiyecek-içecek departmanına karşı olumsuz bir tutumda oldukları, bu

departmanda çalışmak istemedikleri ve gelecekte bu departmanda yönetici olmayı hedeflemedikleri

tespit edilmiştir. Bu araştırmada elde edilen sonuç Cömert'in (2014, s.57) ve Özdemir ve

arkadaşlarının (2005, s.56) çalışmaları ile kıyaslandığında daha olumlu bir tablonun varlığından

bahsedilebilir.

Araştırmanın tüm sonuçları genel olarak ele alınacak olursa, öğrencilerin yiyecek-içecek

departmanının yönetsel koşulları dışındaki koşullarına olumlu tutumlar besledikleri söylenebilir.

Öğrencilerin olumsuz algıladıkları bu boyutun sektör profesyonelleri tarafından yeniden gözden

geçirilmesinin faydalı olacağı değerlendirilmektedir. Departmanın yönetsel koşulları kümesinde yer

alan; ücret, ödüllendirme, yöneticilerin iş görme usulleri ve astlarından gelen önerileri dikkate almaları

hususundaki davranışlarında meydana gelebilecek olumlu gelişmelerin, departmana daha fazla sayıda

öğrencinin olumlu bakmasını sağlayabileceği, hali hazırda olumlu bakan öğrencilerin de daha pozitif

tutumlar sergilemesini sağlayabileceği tahmin edilmektedir. Sektörde yapılacak bu geliştirme

çalışmalarının eğitimli insan kaynağının ilgisini çekeceği düşünülmektedir. Öte yandan araştırmada

neredeyse her üç öğrenciden birinin (%29,6) mezuniyet sonrası sektörde çalışma konusunda kararsız

olduğu görülmektedir. Sektörde kalma konusunda kararsız olan öğrencilerin bu tutumlarının olumlu

hale gelebilmesi için eğitim kurumlarının bir takım motivasyon çalışmaları yapmalarının fayda

sağlayabileceği düşünülmektedir.

Kaynakça

Aksu, A.A. ve Köksal, C. D. (2005). Perceptions and attitudes of tourism students in Turkey, International

Journal of Contemporary Hospitality Management, 17(5), 436-447.

Altman, L. A. ve Brothers, L. R. (1995). Career longevity of hospitality graduates, Hospitality Review, 13(1), 77-

83.

Aymankuy, Y. ve Aymankuy, Ş. (2013). Turizm işletmeciliği eğitimi alan öğrencilerin turizm sektöründeki

istihdamla ilgili görüşleri ve sektördeki kariyer beklentileri (Balıkesir Üniversitesi Turizm

İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu örneği), Akademik Bakış Dergisi, (35), 1-21.

Baltacı, F., Üngüren, E., Avsallı, H. ve Demirel, O. N. (2012). Turizm eğitimi alan öğrencilerin eğitim

memnuniyetlerinin ve geleceğe yönelik bakış açıların belirlemesine yönelik bir araştırma, Alanya

İşletme Fakültesi Dergisi, 4(1), 17-25.

Barron, P. ve Maxwell, G. (1993). Hospitality management students’ image of the hospitality industry,

International Journal of Contemporary Hospitality Management, 5(5), 5-8.

Barron, P., Maxwell, G., Broadbrıdge, A. ve Ogden, S. (2007). Careers in hospitality management:

generation y’s experiences and perceptions, Journal of Hospitality and Tourism Management, 14(2), 119-

128.

Blomme, R., Rheede, A. V. ve Tromp, D. (2009). The hospitality industry: An attractive employer? An

exploration of students' and industry workers' perceptions of hospitality as a career field, Journal of

Hospitality & Tourism Education, 21(2), 6-14.

Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma

Yöntemleri, Onsekizinci Baskı, Ankara, Pegem Akademi.

Cömert, M. (2014). Turizm eğitimi alan öğrencilerin sektörde çalışmak istedikleri alanlar ve sektördeki

istihdamda cinsiyet ayrımcılığıyla ilgili düşünceleri, Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 1(1),

50-62.

Çatı, K. ve Bilgin, Y. (2013). Turizm lisans öğrencilerinin turizm sektöründe çalışma eğilimleri, C.Ü. İktisadi ve

İdari Bilimler Dergisi, 14(1), 23-46.

ÇSGB. (2011). Turizm sektöründe çalışma sürelerinin iyileştirilmesi programlı teftiş sonuç raporu, Çalışma ve

Sosyal Güvenlik Bakanlığı İç Teftiş Kurulu Başkanlığı, (Yayın. No.48), Ankara

Duman, T., Tepeci, M. ve Unur, K. (2006). Mersin’de yükseköğretim ve orta öğretim düzeyinde turizm eğitimi

almakta olan öğrencilerin sektörün çalışma koşullarını algılamaları ve sektörde çalışma isteklerinin

karşılaştırmalı analizi, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 17(1), 51-69.

Ehtiyar E. ve Üngüren, R. (2008). Lise ve üniversitede turizm eğitimi alan öğrencilerin demografik

değişkenlerinin umutsuzluk ve kaygı düzeylerine etkilerinin araştırılması, Gazi Üniversitesi

Ticaret ve Turizm Eğitimi Fakültesi Dergisi, (2), 1-21.

Emir, O., Arslan, S. ve Kılıçkaya, Ş. (2008). Turizm işletmeciliği ve otelcilik programı öğrencilerinin staj

uygulamaları hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi: Afyon Kocatepe Üniversitesi örneği, Afyon

Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 10(2), 273-291.

İçöz, O. (1991). Turizm sektörünün gelişmesinde insan unsurunun önemi, Anatolia, 2(6), 15-18.

İstanbullu Dinçer F., Akova O. ve Kaya F., (2013) Meslek Yüksekokulu Turizm ve Otel İşletmeciliği Programı

Öğrencilerinin Kariyer Planlaması Üzerine Bir Araştırma: İstanbul Üniversitesi Ve Gümüşhane

Üniversitesi Örneği. III. Uluslararası Meslek Yüksekokulları Sempozyumu içinde (s.30-42),

Ardahan, 2-4 Ekim 2013,

Jenkins, A. K. (2001). Making a career of it? Hospitality students' future perspectives: an Anglo-Dutch study,

International Journal of Contemporary Hospitality Management, 13(1), 13-20.

Kılıç, Y. (2014). Turizm sektörü istihdamının eğitim durumu ve insan gücü planlaması, Eğitim Bilimleri

Araştırmaları Dergisi, 4(1), 419-436.

Kozak, N., Kozak, M. A. ve Kozak, M. (2008). Genel Turizm İlkeler Kavramlar, Ankara, Detay Yayıncılık.

KTB (2009). Yiyecek ve İçecek Servisi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü,

Ankara.

Kurtuluş, Ş. (2010). Araştırma Yöntemleri, Birinci baskı, İstanbul, Türkmen Kitabevi.

Kuşluvan, S. ve Kuşluvan, Z. (2000). Perceptions and attitudes of undergraduate tourism students towards

working in the tourism ındustry in Turkey, TourismManagement, 21(3), 251-269.

Mısırlı, İ. (2002). Turizm sektöründe meslek standartları ve mesleki belgelendirme sistemi (sertifikasyon),

Anatolia Turizm Araştırma Dergisi, 13(1), 39-55.

ÖSYM. (2014). 2014 ÖSYS Merkezi Yerleştirme ile Öğrenci Alan Yükseköğretim Önlisans Programları

Katalogu, Ankara, Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi.

Özdemir, B., Aktaş, A. ve Altıntaş, V. (2005). Turizm ve otelcilik eğitimi görmekte olan lisans düzeyindeki

öğrencilerin otel işletmelerinin yiyecek-içecek bölümüne yönelik tutumları, Anatolia Turizm

Araştırmaları Dergisi, 16(1), 46-58.

Pelit, E. ve Güçer, E. (2006). Turizm alanında öğretmenlik eğitimi alan öğrencilerin turizm işletmelerinde

yaptıkları stajları değerlendirmeler üzerine bir araştırma, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi

Dergisi, (1), 39-163.

Pizam, A. ve Shani, A. (2009). The nature of hospitality industry: present and future managers' perspectives,

Anatolia: An International Journal of Tourism and Hospitality, 20(1), 134-150.

Richardson, S. (2008). Undergraduate tourism and hospitality students’ attitudes towards a career in the

industry: A preliminary investigation, Journal of Teaching in Travel and Tourism, 8(1), 23– 46.

Richardson, S. (2009). Undergraduates’ perceptions of tourism and hospitality as a career choice, International

Journal of Hospitality Management, (28), 382-388.

Richardson, S. (2010). Generation y’s perceptions and attitudes towards a career in tourism and hospitality,

Journal of Human Resources in Hospitality & Tourism, 9, 179–199.

Richardson, S. ve Thomas, N. J. (2012). Utilising generation y: united states hospitality and tourism students’

perceptions of careers in the industry, Journal of Hospitality and Tourism Management, 19, 1-

13.

Rok, M. (2013). Undergraduates' experience and perceptions of tourism and hospitality work environments,

Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 2(2), 61-70.

Roney, S. A. ve Öztin, P. (2007). Career perceptions of undergraduate tourism students: a case study in

Turkey, Journal of Hospitality, Leisure, Sport & Tourism Education, 6(1), 4-18.

Teng, C.C. (2008). The effects of personality traits and attitudes on student uptake in hospitality employment,

Intenational Journal of Hospitality Management, 27, 76-86.

Ünlüönen, K. (2004). Turizm işletmeciliği öğretmenlik programlarının öğrenci beklentileri ve algılamaları

açısından karşılaştırılması- 1998-1999 ve 2003-2004 öğretim yılları, Gazi Üniversitesi Ticaret ve

Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 108-130.

Tukamushaba, E. K. ve Xiao, H. (2012). Hospitality and tourism education in Uganda: An integrative analysis of

students’ motivations and industry perceptions, Journal of Teaching in Travel & Tourism, 12, 332-357.

Yanardağ, M.Ö. ve Avcı, M. (2012). Turizm sektöründe istihdam sorunları: Marmaris, Fethiye, Bodrum ilçeleri

üzerine ampirik bir inceleme, Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 3(2), 39-62.

Yıldız, Z. (2011). Turizm sektörünün gelişimi ve istihdam üzerindeki etkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi

Vizyoner Dergisi, 3(5), 54-71.

Zengin, B., Şen, L. M. ve Taşar, O. (2011). Marmara bölgesinde turizm lisans öğrencilerinin konaklama

sektöründe cinsiyete göre kariyer düşünceleriyle ilgili bir araştırma, International Conference on

Eurasian Economies Session, 3B Turizm ve Mikroekonomi, Makedonya, 1-3 Temmuz 2011.

Turizm Öğrencilerinin Yiyecek-İçecek Departmanına Yönelik Tutumları

Documents

Transcript of Turizm Öğrencilerinin Yiyecek-İçecek Departmanına Yönelik Tutumları