TOURISM | Greece - Bulgaria: People & Statistics [GR]

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ1

ΕΛΛΑΔΑΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

ΕΛΛΑ

ΔΑΒΟ

ΥΛΓΑ

ΡΙΑ Α

νθρω

ποι &

Αρι

θμοί

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2008 ΥΠΟΕΡΓΟ 1.2. ΕΡΕΥΝΑ

ΔΙΚΤΥΟ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ

Οι «ΑΝΟΙΚΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ» χρηματοδοτήθηκαν στο πλαίσιο της Κοινοτικής Πρωτοβουλίας INTERREG IIIA “Eλλάδα - Βουλγαρία”από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης κατά 75% και το Υπουργείο Οικονομίας & Οικονομικών κατά 25%.

Υπουργείο Οικονομίας & Οικονομικών

Κοινοτική Πρωτοβουλία Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής

Ανάπτυξης

ΕΝΩΣΗ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ - ΘΡΑΚΗΣ

ΕΝΩΣΗΣΥΝΤΑΚΤΩΝΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ


Ενα βοήθημα για δημοσιογράφους και ερευνητές που καταγράφουνπροτάσεις για την τουριστική ανάπτυξη στη διασυνοριακή ζώνη.

Στοιχεία και δεδομένα για την πορεία των δύο χωρών στο παγκόσμιο“χωριό” του τουρισμού, στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στα Βαλκάνια.

Η θέση των 11 νομαρχιών - περιφερειών της περιοχής, η οργάνωσητου βουλγαρικού τουρισμού και οι προοπτικές συνεργασίας.

ΑΠΡΙΛ

ΙΟΣ2

008

ΕΧΕΙ

ΡΙΔΙ

ΟΤΟ

ΥΡΙΣ

ΜΟΥ

1

Το Δίκτυο Δημοσιογράφων δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία των Ενώσεων Συντα-κτών Ημερησίων Εφημερίδων Μακεδονίας - Θράκης και Βουλγαρίας.

www.openhorizons.eu:Η Έρευνα, που εκπο-

νήθηκε από ομάδα εργασίας δημο-

σιογράφων,θα επεκταθεί

με νέα στοιχείαστην ιστοσελίδα.

www.openhorizons.eu: Άνθρωποι & Αριθμοί για ένα αξιόπιστοδημοσιογραφικό-ερευνητικό έργο

Άνθρωποι & Αριθμοί για ένα αξιόπιστοδημοσιογραφικό-ερευνητικό έργο

E_exofyllo_TELIKO:E_exofyllo 23/7/2008 2:55 µµ 1

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2008 1

www.openhorizons.euΔΙΚΤΥΟ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ

Στην αφετηρία για μια αξιόπιστη έρευνα

ΤΤ Ο ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ Τουρισμού εκπονήθηκε από ομάδα εργασίας δημοσιογράφων,μελών της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Μακεδονίας - Θράκης(Ε.Σ.Η.Ε.Μ.-Θ.), για να αποτυπωθεί όσο το δυνατόν πληρέστερα η τουριστικήπραγματικότητα της Ελλάδας και της Βουλγαρίας.

Από τον Ιανουάριο του 2006 η Ε.Σ.Η.Ε.Μ.-Θ., σε συνεργασία με την Ένωση Συντακτών Βουλ-γαρίας (Ε.Σ.Β.), ανέπτυξε ένα δίκτυο συνεργασίας που καλύπτει όλη τη διασυνοριακή ζώνη,όπως αυτή ορίστηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (βλ. χάρτη).Στην πρώτη αυτή έκδοση του Εγχειριδίου φιλοξενείται μια πολύμηνη έρευνα η οποία εξε-τάζει βήμα προς βήμα πτυχές των στατιστικών δεδομένων, των τάσεων και των προοπτικώντης περιοχής που απαρτίζεται από 7 ελληνικούς νομούς και 4 βουλγαρικά διαμερίσματα1. Προσδοκία μας είναι αυτό το Εγχειρίδιο να αποτελέσει εργαλείο αξιόπιστων δημοσιογρα-φικών ερευνών και να προσελκύσει το ενδιαφέρον ερευνητών που ασχολούνται με ζητή-ματα τουριστικής ανάπτυξης στη νοτιοανατολική πλευρά των Βαλκανίων. Στο σημείο αυτότης υδρογείου συναντώνται Ελλάδα και Βουλγαρία, κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μεανοικτά πλέον σύνορα και συμπληρωματικές τουριστικές διαδρομές. Το εγχειρίδιο εκδόθηκε από το Δίκτυο Δημοσιογράφων Ελλάδας - Βουλγαρίας «ΑΝΟΙΚΤΟΙΟΡΙΖΟΝΤΕΣ», την κοινή πρωτοβουλία των δύο Ενώσεων (Ε.Σ.Η.Ε.Μ.-Θ. – Ε.Σ.Β.), που εργά-ζονται από κοινού για τη συμβολή των συντακτών στην ανάπτυξη και την πρόοδο των δύοχωρών. Η έκδοση χρηματοδοτήθηκε από την κοινοτική πρωτοβουλία INTERREG III.

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Οι 11 νομοί1 της διασυνοριακής ζώνης.Στους πίνακες και στα

διαγράμματα του Εγχειριδίου

εμφανίζονται με τα ίδια χρώματα.

ΠΗΓΗ: ESPON- INTERACT

1. Στην αγγλική γλώσσα οι ελληνικοί νομοί αναφέρονται σαν prefectures, ενώ οι βουλγαρικοί ωςdistricts (περιφέρειες-διαμερίσματα). Λόγω της ιδίας έκτασης και του ταυτόσημου ρόλου τους “βαπτί-ζουμε” σε αυτό το Εγχειρίδιο και τις 11 διοικητικές περιοχές ως νομούς για τη διευκόλυνσή σας.

Η σύνθεση στο πάνω τμήμα του εξωφύλλου είναι μέρος του εικαστικού της ιστοσελίδας των “ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΟΡΙΖΟΝΤΩΝ”. Δημιούργημα του γραφίστα κ. Στέργιου Ψευτογκά, που σχεδίασε και τον λογότυπο της πρωτοβουλίας.


ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ - ΠΛΟΗΓΟΣ ανάγνωσης ΥΠΟΕΡΓΟ 1 Δημιουργία, Λειτουργία και Πρωτοβουλίες του Δικτύου

1.2. ΕΡΕΥΝΑ

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ TΟΥΡΙΣΜΟΥ 12

www.openhorizons.eu

Τα σύνορα Ελλάδας - Βουλγαρίας έχουν αυ-τά τα χαρακτηριστικά. Όπως θα δείτε στησελίδα 65 οι οικονομικοί δείκτες φανερώ-νουν ένα χάσμα ανάπτυξης ανάμεσα σε πε-ριοχές που χωρίζονται απλώς από μία ορο-σειρά. Όταν τον Ιανουάριο του 2006 οι δύοΕνώσεις Συντακτών (Ε.Σ.Η.Ε. Μ.-Θ. – Ε.Σ.Β.)ξεκίνησαν την κοινή τους πρωτοβουλία εί-χαν γνώση αυτών των δεδομένων, καθώςκαι τις καταστατικές τους δεσμεύσεις για τησυμβολή των δημοσιογράφων στην ανά-πτυξη και την πρόο-δο της Μακεδονίας –Θράκης και της Βουλ-γαρίας.Σήμερα, το Εγχειρί-διο Τουρισμού γίνε-ται το πρώτο προϊόντης κοινής μας δρα-στηριότητας. Προσφέ-ρει την τεκμηρίωση, ταεφόδια για να αποτυ-πώσουμε προτάσειςτουριστικής ανάπτυ-

ξης με γνώση της πραγματικότητας. Επε-ξεργαζόμαστε τη ψυχρή γλώσσα τωναριθμών για να ορίσουμε κατευθύνσειςέρευνας και ανάλυσης. Στο Εγχειρίδιο Του-ρισμού υπάρχουν και στοιχεία κατ’ εκτίμη-ση, καθώς μπορεί να μην «μεταφράσαμε»ορθά τα επίσημα στοιχεία. Υπάρχουνασφαλώς και σφάλματα, που ελπίζουμε νατα εντοπίσουν οι προσεκτικοί αναγνώστες.Ωστόσο προσδοκούμε ότι η εικόνα τηςδιασυνοριακής ζώνης θα είναι πλέον πε-

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Δημοσιογραφία υπεράνω συνόρων

ΕΕ ΔΩ ΚΑΙ 15 ΧΡΟΝΙΑ η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) έχει στρέψει το ενδιαφέρον τηςστα σύνορα υλοποιώντας την κοινοτική πρωτοβουλία INTERREG. Με τις αλλε-πάλληλες διευρύνσεις της, πολλά εξωτερικά σύνορα έγιναν εσωτερικά. Ωστόσοστις διασυνοριακές ζώνες συνεχίζουν να υπάρχουν έντονες αντιθέσεις, άγνοιατου γείτονα (ιδίως όπου τα σύνορα σηματοδοτούσαν στο παρελθόν τα όρια τουΝΑΤΟ και του Συμφώνου της Βαρσοβίας), μεγάλες διαφορές στην ανάπτυξη καιστις συνθήκες ζωής των κατοίκων.

Τα διασυνοριακά προ-γράμματα του INTERREG

III A 2000-2006. Με κόκκινο χρώμα

εμφανίζεται η ζώνη Ελλάδας - Βουλγαρίας

(αρ. 35). ΠΗΓΗ: ESPON- INTERACT

Στην αφετηρία μιας αξιόπιστης έρευναςΕΙΣΑΓΩΓΗ

Δημοσιογραφία υπεράνω συνόρων

ΔΙΚΤΥΟ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΩΝ

Διαρκής πρό(σ)κληση συμμετοχής

ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑστον παγκόσμιο ανταγωνισμό

ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑστην Ευρωπαϊκή Ένωση

ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑμε τη γλώσσα των αριθμών

ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑμε περιφερειακές αντιθέσεις

ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑμε άλλους πρωταγωνιστές

ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑμε το βλέμμα στο αύριο6

5

4

3

2

1

1

3 - 4

5 - 18

19 - 34

35 - 52

53 - 68

69 - 84

85 - 95

96


Υαλογραφία σε φεγγίτη στο αρχοντικό της οικογέ-νειας Κορδόπουλου στο Μέλνικ. Δίπλα φαίνεταιο εσωτερικός χώρος σε όλο του το μεγαλείο, μεάλλες συνθήκες φωτισμού. Όπως και στο Πήλιο, οιφεγγίτες, πάνω από τα παράθυρα, έχουν υαλο-γραφίες εκπληκτικής (βαλκανικής) αισθητικής. Η Βουλγαρία έχει συμπεριλάβει το αρχοντικό, μετα διαδαλώδη κελάρια του, στα 100 καλύτερααξιοθέατά της (σελ. 82).

ΦΩΤΟ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΣΟΛΙΟΠΟΥΛΟΣ

Η ανάλυση του εξωφύλλου

Το σύμβολο δείχνεισε πίνακες τα στοι-χεία που σχολιάζο-νται στο κείμενο καιαξίζουν προσοχή.

Το σύμβολο δείχνειένθετα κείμενα σχο-λιασμού, που συνδέ-ονται με το τρέχονκείμενο.

Το σύμβολο παραπέ-μπει σε χρήσιμο υλι-κό και πληροφορίεςεκτός του παρόντοςΕγχειριδίου.

Επιτρέπεται η αναδη-μοσίευση, η αναπα-ραγωγή -ολική, μερι-κή ή περιληπτική-του περιεχομένουτου Εγχειριδίου, μετην παράκληση γιααναφορά στην πηγή.

ΧΡΗΣΙΜΑ ΣΥΜΒΟΛΑ

©


ΕΙΣΑΓΩΓΗ Δημοσιογραφία υπεράνω συνόρων ΥΠΟΕΡΓΟ 1 Δημιουργία, Λειτουργία και Πρωτοβουλίες του Δικτύου

1.2. ΕΡΕΥΝΑ



ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑστον παγκόσμιο ανταγωνισμό1

ρισσότερο ανάγλυφη, ζωηρή και πραγμα-τική. Γνωρίζοντας τα δεδομένα μπορούμενα εργαστούμε με συνέπεια και ακρίβεια,αποφεύγοντας υπερφίαλες προσεγγίσεις(του τύπου «η Ελλάδα μας κέντρο του κό-σμου»), εξιδανικεύσεις και φλυαρίες.Στα επόμενα κεφάλαια θα δείτε ότι προ-σπαθούμε να περιγράψουμε τις τουριστι-κές δραστηριότητες με μια ευρύτητα. Δενπιστεύουμε άλλωστε ότι ο τουρισμός είναιένας αυτοτελής παραγωγικός τομέας. Η συστηματική του ανάπτυξη επιβάλλειαλλαγές στην εκπαίδευση, στην οργάνω-ση, στη νοοτροπία μας. Προϋποθέτει έργα υποδομής και συντονι-σμένη προσπάθεια από την Πολιτεία, αρ-μονική συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα,προδιαγραφές ποιότητας στις πρωτοβου-λίες της τοπικής αυτοδιοίκησης. Και οι πρώ-τες αυτές διαπιστώσεις δεν είναι αυθαίρε-τες. Είναι κανόνες λειτουργίας των ανε-πτυγμένων τουριστικά χωρών, που θα τιςσυναντήσουμε στη σελίδα 28.

Στην ελληνική αυτή έκδοση δώσαμε έμ-φαση στη Βουλγαρία, καθώς αποτελούσεterra incognita (άγνωστη γη) για όλους μας.Επισημαίνουμε δεδομένα που φανερώ-

νουν συγκλίσεις στην προοπτική των δύοχωρών, αλλά και σοβαρές αποκλίσεις στοσημερινό επίπεδο ανάπτυξης.

Για τους καχύποπτους αναγνώστες πρέ-πει να υπενθυμίσουμε έγκαιρα ότι εδώ στηΒόρεια Ελλάδα η δημοσιογραφία δεν εμ-φανίζει την κρίση αξιοπιστίας, που είναιέκδηλη στην τηλεοπτική της εκδοχή καιστο δίπολο εξουσίας - μέσων ενημέρωσης. Βασικές αρχές του δημοσιογραφικού λει-τουργήματος και οι κώδικες δεοντολογίαςπαραμένουν σε ισχύ, γεγονός που επέβαλεστο Δίκτυο Δημοσιογράφων Ελλάδας-Βουλ-γαρίας να συντάξει τον δικό του ΚώδικαΣυνεργασίας [Σαμοθράκη, 23 Ιουνίου2007], που κυκλοφορεί σε έκδοση των«ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΟΡΙΖΟΝΤΩΝ».

Η κριτική μας (σε ορισμένες περιπτώ-σεις σκληρή, μονόπλευρη και περιπαικτι-κή) όχι μόνον επιδέχεται αντίλογο. τον επι-ζητά εναγωνίως για να αποκτήσουμε σφαι-ρική γνώμη, πλήρη εικόνα των απόψεων.

Στην ιστοσελίδα του Δικτύου www.openhorizons.eu, η ηλεκτρονική έκδοσητης Έρευνας θα περιλαμβάνει περισσότε-ρα στοιχεία και αναλυτικότερες αναφορές.

ΛΑΖΑΡΟΣ ΧΑΤΖΗΝΑΚΟΣ

Αναζητώντας τα μεγέθη του παγκόσμιου τουρισμού μετράμε τον πλούτο,

την αγοραστική δύναμη και τις επιδόσεις Ελλήνων και Βουλγάρων.

Αποκτάμε μια εικόνα για τους ισχυρούς παίκτες και... ζαλιζόμαστε με τους αριθμούς

τουριστών που προσελκύουν τα δημοφιλέστερα αξιοθέατα στον κόσμο.

Στις σελίδες 16-17 μας προσφέρεται ένα καλόεργαλείο: ο δείκτης ανταγωνιστικότητας.

Το Μπάνσκο διατηρεί τη γραφι-κότητά του, παρά την άγριαανοικοδόμηση νέων πολυτελώνσυγκροτημάτων. Στη σελίδα62 μπορείτε να δείτε την άλληόψη της πόλης και στη σελίδα86 την πρόεδρο του Βουλγαρι-κού Οργανισμού Τουρισμού ναδηλώνει ότι υπάρχει κορεσμόςσε ξενοδοχειακές κλίνες.


Στις 19 Ιουνίου 2007 ανακοινώνεται στη Σόφια η έναρξη των “ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΟΡΙΖΟΝΤΩΝ” με συνέντευξη στο Κέντρο Τύ-που του Βουλγαρικού Πρακτορείου Ειδήσεων. Στο κέντρο ο πρόεδρος της Ε.Σ.Η.Ε.Μ.-Θ. Δημήτρης Γουσίδης ανά-μεσα στον πρόεδρο της Ε.Σ.Β. Μιλέν Βάλκοφ (δεξιά στη φωτογραφία) και τον δημοσιογράφο Νικολάι Κόστοφ.Στα άκρα οι δύο συντονιστές της πρωτοβουλίας Λάζαρος Χατζηνάκος (αριστερά) και Μπόικο Μπορίσοφ.


ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ στον παγκόσμιο ανταγωνισμό ΥΠΟΕΡΓΟ 1 Δημιουργία, Λειτουργία και Πρωτοβουλίες του Δικτύου

1.2. ΕΡΕΥΝΑ


1 www.openhorizons.euΔΙΚΤΥΟ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ

Η φτωχή Αφρική έχει... ξεθωριάσει στον παγκόσμιο χάρτη, ενώ η Ελλάδα ξεχωρίζει στα Βαλκάνια. Εδώ μετράταιη κατάταξη των χωρών με βάση τις μονάδες αγοραστικής δύναμης ανά πολίτη κάθε χώρας.

ΠΗΓΗ: CIA / Yearbook 2007 https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook

ΑΑ Ν ΑΠΟΔΕΧΘΟΥΜΕ τις αναλύσειςτου Διεθνούς Νομισματικού Ταμεί-ου η χώρα που παράγει τον περισ-

σότερο πλούτο είναι οι ΗνωμένεςΠολιτείες.

Το 2007 ήταν στην πρώτη θέση με13.843.825 εκατομμύρια δολάρια (το25,5% από το σύνολο των 54.311.608 εκ.δολ. του παγκοσμίου προϊόντος). Μόνοναθροιστικά οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένω-

σης μπορούν να ανταγωνιστούν την υπερ-δύναμη, καθώς στη σχετική λίστα η δεύτε-ρη Ιαπωνία βρίσκεται μόλις στα 4.383.762εκ. δολ. και η τρίτη Γερμανία στα3.322.147 εκ. δολ. Ακολουθούν στη δεκά-δα Κίνα, Βρετανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπα-νία, Καναδάς και Βραζιλία, που ηγείταιτου μπλοκ των «νέων δυνάμεων» του πλα-νήτη: Ρωσία στην ενδέκατη θέση και Ινδίαστη δωδέκατη.Στον βαλκανικό μας περίγυρο, η Τουρκία

1.1. Πλούτος και φτώχεια στην υφήλιο

είναι 17η με 663.419 εκατ. δολ. , η Ελλάδαστην 27η με 314.615 εκ. δολ. και η Βουλγα-ρία στην 71η με 39.609 εκατ. δολ. Στα ποσά αυτά περιλαμβάνονται και τακέρδη πολυεθνικών εταιριών που εξάγο-νται από τη χώρα. Για παράδειγμα, μέροςτης βουλγαρικής επίδοσης είναι και ταπρος εξαγωγή κέρδη των ελληνικών τρα-πεζών και των άλλων ξένων επιχειρήσεωνπου δραστηριοποιούνται στη χώρα. Ότανπροσεγγίσουμε τα ίδια δεδομένα με βάσηκαι τον πληθυσμό κάθε χώρας (ανά κά-τοικο) το 2007 θα βρούμε τους πλουσιότε-ρους πολίτες στο Λουξεμβούργο, τη Νορ-βηγία και το Κατάρ. Ακολουθούν οι Ισλαν-δοί και οι Ιρλανδοί. Οι Έλληνες είναι στην25η θέση (32.100 δολάρια), οι Τούρκοιστην 63η (6.548 δολ.) και οι Βούλγαροιστην 74η θέση (5.116 δολ). Βέβαια η αξία του εισοδήματος των πολι-τών κάθε χώρας, η αγοραστική δύναμη τουκαθενός εξαρτάται από τις τιμές τωνπροϊόντων στη χώρα του. Οι περισσότε-ροι αναλυτές συμφωνούν ότι για να βρού-με το πόσο ευημερεί μια χώρα πρέπει ναδούμε το σχετικό τους πλούτο με βάση τιςμονάδες αγοραστικής δύναμης [είναι ο δεί-κτης purchasing power parity PPP]. Αυτήτην κατάταξη των χωρών φιλοξενούμε

στον σχετικό πίνακα της σελίδας 8 για ναέχουμε μια αίσθηση της θέσης των δύο χω-ρών στην παγκόσμια σκηνή. Για τη γειτο-νιά μας δείτε και στη σελίδα 89.Το βέβαιο είναι ότι οι αριθμοί δεν αποδί-δουν πάντα την αλήθεια. Στην Ελλάδαπρόσφατα αναθεωρήσαμε τον τρόπο μετον οποίο μετράμε το Ακαθάριστο Εγχώ-ριο Προϊόν. Οι διεθνείς οργανισμοί αποδέ-χθηκαν την αναθεώρηση, ωστόσο η -πα-ραμένουσα ισχυρή- παραοικονομία τόσοστη χώρα μας, όσο και στη Βουλγαρία,ασφαλώς δεν εκτιμάται δεόντως σε αυτάτα στοιχεία.Παράλληλα, έχουν τεθεί σε αμφισβήτησηκαι οι κάθε λογής μετρήσεις που πραγμα-τοποιούνται στη χώρα μας, με αποκορύ-φωμα την αποβολή της Ελλάδας από τοΠρωτόκολλο του Κιότο, γιατί δεν λειτουρ-γούσε το σύστημα καταγραφής των εκπο-μπών αερίων του θερμοκηπίου... Η ευημερία των αριθμών παρέχει ωστόσοένα δείγμα της προόδου που έχει σημειώ-σει η Ελλάδα σε σχέση με τον βαλκανικότης περίγυρο σε όλη τη μεταπολεμική πε-ρίοδο (1945-2008). Η Βουλγαρία -και δη ονότος της- εμφανίζει σημαντικούς ρυθμούςανάπτυξης, όπως διακρίνεται και στον δι-πλανό χάρτη.

Στους χάρτες αποτυπώνεται η μέση αύξηση του ΑΕΠ για την περίοδο 1999-2004 σε Ε.Ε., ΗΠΑ, Κίνα, Ιαπωνίακαι Ινδία. Στη διασυνοριακή ζώνη γρηγορότερα τρέχει το Μπλαγκόεβγκραντ (μαζί με τη Σόφια). ΠΗΓΗ: EUROSTAT

1999-2004 Ποιοι “έτρεξαν” γρηγορότερα για να αναπτυχθούν



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



2007 Κατάταξη χωρών με βάση την αγοραστική δύναμη των κατοίκωνΣειρά ΧΩΡΑ Σε δολάρια Σειρά ΧΩΡΑ Σε δολάρια

1 Λουξεμβούργο 87.400 41 Ουγγαρία 21.0402 Ιρλανδία 47.169 42 Μπαρμπάντος 20.5323 Νορβηγία 47.098 43 Σλοβακία 20.0024 ΗΠΑ 44.765 44 Γουινέα 19.9465 Ισλανδία 41.680 45 Ομάν 19.8796 Χονγκ Κογκ 41.614 46 Τρίνινταντ-Τομπάγκο 18.9757 Ελβετία 40.590 47 Λετονία 18.0058 Κατάρ 38.672 48 Λιθουανία 17.7499 Αυστρία 38.474 49 Αργεντινή 17.559

10 Δανία 38.438 50 Αγ. Χριστόφορος-Νέβις 17.42411 Ολλανδία 38.252 51 Σαουδική Αραβία 17.19612 Φινλανδία 37.957 52 Μποτσουάνα 17.03413 Βρετανία 37.328 53 Πολωνία 16.59914 Καναδάς 36.984 54 Κροατία 15.73315 Σουηδία 36.687 55 Αντίγκουα 15.48916 Βέλγιο 36.355 56 Μαυρίκιος 14.15317 Σιγκαπούρη 36.286 57 Λιβύη 14.10818 Ην. Αραβικά Εμιράτα 35.516 58 Νότια Αφρική 13.84519 ΕΛΛΑΔΑ 35.167 59 Χιλή 13.74520 Αυστραλία 34.943 60 Ρωσία 13.43221 Ιαπωνία 34.024 61 Ουραγουάη 12.91022 Ισραήλ 33.299 62 Μαλαισία 12.75423 Γαλλία 33.078 63 Κόστα Ρίκα 12.68324 Γερμανία 33.023 64 Μεξικό 11.88025 Ταϊβάν 32.490 65 Ρουμανία 11.07926 Ιταλία 32.319 66 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 10.97327 Κύπρος 31.522 67 Καζακστάν 10.65828 Ισπανία 29.148 68 Βραζιλία 10.63729 Νέα Ζηλανδία 26.994 69 Δομινικανική Δημ. 10.24130 Σλοβενία 26.576 70 Λευκορωσία 10.16731 Μπρουνέι 26.411 71 Βοσνία - Ερζεγοβίνη 9.96432 Μπαχρέιν 25.851 72 Τουρκία 9.81633 Νότια Κορέα 25.840 73 Ταϋλάνδη 9.71434 Τσεχία 25.346 .... Βαλκανικές και πάμπτωχες χώρες35 Πορτογαλία 23.867 88 ΠΓΔΜ 8.25136 Μάλτα 23.454 94 Σερβία 7.26537 Εσθονία 21.860 102 Αλβανία 6.19738 Σεϊχέλες 21.535 129 Μολδαβία 3.09039 Κουβέιτ 21.418 179 Μπουρούντι 70540 Μπαχάμες 21.360 180 Λιβερία 19

Αποκτήσαμε πλέον μια πρώτη αίσθησηπλούτου, ανάπτυξης και φτώχειας. Στοντουρισμό τα μεγέθη αποτυπώνονται μεμεγαλύτερη ακρίβεια2 για τις περισσότε-ρες χώρες. Με βάση την παγκόσμια κατά-ταξη:Η Ελλάδα2 ανήκει στο κλαμπ των 20 χω-ρών, που προηγούνται σε αφίξεις ξένωντουριστών και σε έσοδα, ενώ η Βουλγαρίακινείται στις πρώτες 40 σε ό,τι αφορά στιςαφίξεις και στις πρώτες 70 σε σχέση με ταέσοδα. Ωστόσο η γενική εικόνα είναι πλασματική.Όταν θα φθάσουμε στην κατανομή αυτών

των αφίξεων διαπιστώνουμε ότι η ελληνι-κή «ηγεμονία» είναι άνισα κατανεμημένηστο εσωτερικό της χώρας με δραματικότρόπο. Οι αριθμοί στη Βόρεια Ελλάδα, μεεξαίρεση τη Χαλκιδική και την Πιερία, δεί-χνουν χαμηλές επιδόσεις και κυριαρχίατων ντόπιων - ημεδαπών τουριστών έναντιτων ξένων - αλλοδαπών. Το ίδιο συμβαίνεικαι στον βουλγαρικό νότο, που δεν συμ-βαδίζει με τα εθνικά ποσοστά. Αναλυτικάστοιχεία στις σελίδες 55-58. Στους πίνακες που ακολουθούν εμφανίζο-νται σημαντικά στοιχεία για να έχουμε μιαπλήρη εικόνα των διεθνών τάσεων.

1.2. Τα μεγέθη του παγκόσμιου τουρισμού

2. Στη χώρα μας πολλοί αναλυτές(ανάμεσά τους και τα στελέχη τουΣυνδέσμου Ελληνικών ΤουριστικώνΕπιχειρήσεων - ΣΕΤΕ) αφαιρούν απότον αριθμό των ξένων τουριστών τουςπροερχόμενους από την Αλβανία. Όχι δεν υπάρχει κάποια ρατσιστικήπροδιάθεση. Απλώς αρνούνται να συ-νυπολογίσουν «αφίξεις» που προέρ-χονται από τους μετακινούμενους γιαεργασία στη χώρα μας. Αντίστοιχαστη Βουλγαρία υπάρχει μια σχετικάυψηλή προσέλευση «τουριστών» απότην Τουρκία.

ΕΠΑΝΩ: Η εξέλιξη των διεθνών αφίξεωντουριστών από το 1995 ως το 2007 (στο

διάγραμμα: εκτιμήσεις για το 2007 - ήδηεπιβεβαιώθηκαν). Ούτε ο Μπιν Λάντεν το

2001, ούτε η αντιτρομοκρατική υστερίατου 2003 (μετά από επιθέσεις σε Ισπανία -Τουρκία κ.α.) έκαμψε την ανοδική τροχιά

του παγκόσμιου τουρισμού. Οι προβλέ-ψεις για τα επόμενα χρόνια είναι αισιόδο-

ξες, παρά τη διεθνή οικονομική κρίση.ΚΑΤΩ: Ιούλιος και Αύγουστος παραμένουν

μήνες αιχμής χάρη στους πλούσιους τουρίστες του Βορείου Ημισφαιρίου (2006-2007). ΠΗΓΗ: UNWTO / Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



Η εξέλιξη των διεθνών αφίξεων τουριστών από το 1995 ως το2006 αναλυμένες κατά ήπειρο. Η Ευρώπη κατέχει τα πρωτεία με περισσότερες από τις μισές αφίξεις τουριστών.

ΠΗΓΗ: UNWTO / Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού

Δείτε τους πρωταθλητές των εσόδωνσε σχέση με τις αφίξεις των ξένων τουρι-

στών. Η Ελλάδα σκαρφαλώνει στην 12η

θέση, γιατί είναι ακριβή χώρα σε σχέσημε τους ανταγωνιστές της.

Αντίθετα η “φθηνή” Βουλγαρία κατρακυ-λά από την 36η θέση [αφίξεις] στην 68η

θέση [εισπράξεις]. Η ακριβή Αυστραλία βρέθηκε 8η σε έσο-

δα, ενώ είναι 38η στις αφίξεις!ΠΗΓΗ: UNWTO

Tα στοιχεία για το 2006 φέρνουντην Ελλάδα στην 17η θέση τηςπαγκόσμιας κατάταξης. Άλλες 7χώρες της Ε.Ε. βρίσκονται στη λί-στα πάνω από την Ελλάδα, με τηΓαλλία και την Ισπανία στην κο-ρυφή. Η Ευρώπη όχι μόνον εισ-πράττει, αλλά και ξοδεύει πολλάγια ταξίδια, όπως θα δείτε στησελίδα 12. ΠΗΓΗ: UNWTO

Η εξέλιξη των εσόδων από τον τουρισμό από το 1995 ως το 2006αναλυμένη κατά ήπειρο (σε δισεκατομμύρια δολάρια). Κάτω εμ-φανίζεται η μηνιαία μεταβολή των αφίξεων την τελευταία τριετίαστον κόσμο (αριστερά) και στην Ευρώπη (κάτω). ΠΗΓΗ: UNWTO

ΧΩΡΑ Σε εκατ.τουρίστες

1 Γαλλία 79,1

2 Ισπανία 58,5

3 ΗΠΑ 51,1

4 Κίνα 49,6

5 Ιταλία 41,1

6 Βρετανία 30,1

7 Γερμανία 23,6

8 Μεξικό 21,4

9 Αυστρία 20,3

10 Ρωσία 20,2

11 Τουρκία 18,9

12 Καναδάς 18,2

13 Ουκρανία 17,6

14 Μαλαισία 17,5

15 Χόγκ Κόνγκ 15,8

16 Πολωνία 15,7

17 Ελλάδα 14,3

36 Βουλγαρία 5,2

ΧΩΡΑ Σε δισ.δολάρια

1 ΗΠΑ 85,7


3 Γαλλία 46,3

4 Ιταλία 38,1

5 Κίνα 33,9



8 Αυστραλία 17,8





13 Ταϋλάνδη 12,4

14 Μεξικό 12,2

15 Ελβετία 11,8

16 Χόγκ Κόνγκ 11,6

17 Βέλγιο 11,5


2006 Οι παγκόσμιοιπρωταθλητές των εσόδων

2006 Οι παγκόσμιοιπρωταθλητές των αφίξεων



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑ Σε δισ.δολάρια

1 Γερμανοί 74,8

2 Αμερικανοί 72,0

3 Βρετανοί 62,6

4 Γάλλοι 31,2

5 Γιαπωνέζοι 26,9

6 Κινέζοι 24,3

7 Ιταλοί 23,1

8 Καναδοί 20,8

9 Ρώσοι 18,8

10 Κορεάτες 18,2

11 Βέλγοι 17,2

12 Ολλανδοί 17,1

13 Ισπανοί 16,7

14 Χογκ Κονγκ 14,0

15 Νορβηγοί 12,1

16 Αυστραλοί 11,7

17 Σουηδοί 11,5

41 Έλληνες 3,0

2006 Οι παγκόσμιοιπρωταθλητές σε ταξίδια

Πρέπει να συνυπολογίσετε τον πληθυσμόκάθε χώρας για να δείτε το τι ξοδεύει γιαταξίδια ο μέσος πολίτης. Σημειώστε τοπόσο μεγάλο ρόλο παίζουν οι τρεις πρώ-τες εθνικότητες στον παγκόσμιο τζίροτου τουρισμού: Οι τρίτοι Βρετανοί “μετρούν” διπλάσια δαπάνη απότους τέταρτους Γάλλους!

Στην επόμενη δεκαετία ασφαλώς θα δού-με τους Κινέζους να ανέρχονται στη λί-στα. Μας ενδιαφέρουν... ΠΗΓΗ: UNWTO

1.3. Διεθνή αξιοθέατα και διακρίσεις

Τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα στον κόσμο μας δίνουνμια τάξη μεγεθών για τους επισκέπτες που προσελκ-ύουν. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του περιοδικού For-bes Traveler [25.4.2007] οι Αμερικανοί αγαπούν ταταξίδια, αλλά συνήθως προτιμούν να κινούνται μέσαστα όρια της χώρας τους, ο Ντίσνεϊ συνεχίζει να αγγί-ζει τις παιδικές ψυχές και το Παρίσι συνεχίζει να είναιο μεγαλύτερος θεματικός πολιτιστικός χώρος τηςυφηλίου.Με αυτά τα δεδομένα τα τρία πλέον δημοφιλή αξιο-θέατα που συγκέντρωσαν τον μεγαλύτερο αριθμόεπισκεπτών βρίσκονται στις ΗΠΑ και είναι η ΤάιμςΣκουέρ της Νέας Υόρκης με 35 εκατομμύρια επι-σκέπτες ετησίως, το τεράστιο πάρκο μεταξύ του Καπι-τωλίου και του Μνημείου Ουάσιγκτον, ο γνωστός "πε-ρίπατος" (National Mall) της αμερικανικής πρωτεύ-ουσας. που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων ένα συγκρό-

1

11

2

3

τημα 13 διαφορετικών μουσείων με 25εκατομμύρια επισκέπτες και το «ΜαγικόΒασίλειο» του Ντίσνεϊ στο Ορλάντο με16,6 εκατ. επισκέπτες.Αν προσθέσουμε τις υπόλοιπες Ντίσνεϊ-λαντ (σε ΗΠΑ, Τόκιο και Παρίσι) προκύ-πτουν 38,2 εκατ. επισκέπτες. Ξεχωριστάκατέχουν την 5η, την 8η και τη 10η θέση.Στην τέταρτη θέση είναι η πλατεία Τρα-φάλγκαρ του Λονδίνου (15 εκατ.), στην 6η

οι καταρράκτες του Νιαγάρα (14 εκατ.)και η Νοτρ Νταμ του Παρισιού στην 9η με12 εκατ. επισκέπτες.Στην ενδέκατη θέση είναι το Σινικό Τεί-χος (10 εκατ.), ενώ αρκετά χαμηλότερα θα

βρούμε τον Πύργο του Άιφελ [18η θέση -6,7 εκατ.], το Βατικανό [37η θέση - 4,2εκατ.], το Κολοσσαίο [39η θέση - 4 εκατ.]και τις Πυραμίδες [47η θέση - 3 εκατ.].Οι αριθμοί είναι αστρονομικοί για τα δικάμας δεδομένα. Φανερώνουν όμως τη δύ-ναμη ενός αξιοθέατου, όταν αυτό καθί-σταται πόλος έλξης για ξένους και ντό-πιους τουρίστες. Στην Ελλάδα η πλέον πρόσφατη διάκρισησε παγκόσμιο επίπεδο ήρθε από το διαδί-κτυο! Η Ρόδος ψηφίστηκε ως ο κορυφαί-ος τουριστικός προορισμός στην Ευρώπηκαι ο πέμπτος στον κόσμο σε μια δημο-σκόπηση που διενήργησε η διαδικτυακή



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



Η Ελλάδα και η Βουλγαρία στην παγκόσμια τουριστική αγορά

Διεθνείς αφίξεις τουριστών

1995 2000 2005 2006Παγκόσμια (σε εκατομμύρια) 550,4 687,3 803 842

Ελλάδα 10,1 13,1 14,1 14,3Ποσοστό αγοράς (%) 1,8 % 1,9 % 1,8 % 1,7 %

Κατάταξη στον κόσμο 16 15 17 17Βουλγαρία 3,5 2,8 4,8 5,2Ποσοστό αγοράς (%) 0,63 % 0,41 % 0,60 % 0,61 %

Κατάταξη στον κόσμο 29 44 37 36

Τουριστικές εισπράξεις

1995 2000 2005 2006Παγκόσμια (σε δισ. €) 314 421 544 584

Ελλάδα 3,2 10,1 11,4 11,4Ποσοστό αγοράς (%) 1,7 % 2,0 %

Κατάταξη στον κόσμο 19 10 11 12Βουλγαρία 0,6 1,2 2,0 2,1Ποσοστό αγοράς (%) 0,20 % 0,28 % 0,36 % 0,35 %

Κατάταξη στον κόσμο 79 72 69 68 Εισπράξεις ανά άφιξη (σε €)

Παγκόσμια 677

Ευρώπη 620

Ελλάδα 765Βουλγαρία 385

Εισπράξεις κατά κεφαλή (σε €)

Παγκόσμια 85

Ευρώπη 300

Ελλάδα 1025Βουλγαρία 237

υπηρεσία ταξιδιωτικών συμ-βουλών TripAdvisor.Σε σχετικό της δημοσίευμα “ΗΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ” [1.5.2008] ανα-φέρει ότι κορυφαίος προορι-σμός σε όλο τον κόσμο ψηφί-στηκε το Μίλφορντ Σάουντ,(φωτογραφία) ένα φιορδ στανοτιοδυτικά του Νότιου Νη-σιού της Νέας Ζηλανδίας, χά-ρη στο πανέμορφο ορεινό το-πίο του. Στη Νέα Ζηλανδία βρίσκεταικαι η δεύτερη προτίμησητων ταξιδιωτών, η πόλη Κο-υίνσταουν, που φημίζεταιγια τα εξτρίμ σπορ.Δημοφιλέστερη χώρα ανα-δείχτηκε η Ιταλία με επτάπόλεις στους 25 κορυφαίουςευρωπαϊκούς προορισμούς.Συνολικά, στην παγκόσμιακατάταξη, το Αμάλφι βρέ-θηκε στη 15η θέση. Άλλες ευρωπαϊκές πόλειςπου μπήκαν στην εικοσάδαείναι η Σιένα της Ιταλίας, τοΝτινγκλ στη νοτιοδυτική Ιρ-λανδία και η Μπριζ στο Βέλ-γιο.Στη Βουλγαρία έχουν μια άλ-λη πολιτική: προτείνουν επι-σήμως τα 100 καλύτερά τουςαξιοθέατα (σελίδα 82) καιαφήνουν στον επισκέπτη ναεπιλέξει.

1.4. Οι ελληνοβουλγαρικές επιδόσεις

Μπορούμε πλέον να… προσγειωθούμε στα Βαλκά-νια. Όπως βλέπετε στον διπλανό πίνακα Ελλάδα καιΒουλγαρία κατέχουν από κοινού ένα ποσοστό 2,31%του παγκόσμιου τουρισμού σε ό,τι αφορά στις αφίξειςκαι το ίδιο περίπου ποσοστό (2,35%) στο σκέλος τωντουριστικών εσόδων [στοιχεία 2006]. Από την ανάλυση των οικονομικών δεδομένων προ-κύπτει ότι η συμβολή του τουρισμού είναι σημαντι-κή και για τις δύο χώρες (κυμαίνεται μεταξύ του 15-18% του ΑΕΠ). Στο επόμενο κεφάλαιο θα δούμε διε-ξοδικά τη θέση των δύο χωρών στον ευρύτερο χώροτης Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα προσμετρήσουμεκρίσιμους δείκτες για να αποτυπώσουμε το ρόλο τηςτουριστικής ανάπτυξης.Ωστόσο για την Ελλάδα η εικόνα του μεγέθους τωνεισπράξεων ως αποτέλεσμα της τουριστικής δραστη-ριότητας το 2007 εμφανίζεται απογοητευτική σε σχέ-ση με τις επιδόσεις που είχαν οι ανταγωνιστικοί του-ριστικοί προορισμοί.Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου ΤουριστικώνΕρευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) η αύξηση έφθασεμόλις το 1% στο διάστημα Ιανουαρίου - Οκτωβρίουέναντι αύξησης 5,7% των αφίξεων ξένων τουριστών. Σε ανταγωνιστικούς προορισμούς, που εμφάνισανεπίσης αυξήσεις στην εξέλιξη τουριστικής κίνησης, ηάνοδος των εισπράξεων εξελίχθηκε για την Ιταλία5,9%, για την Ισπανία 2,4%, για την Πορτογαλία11,1%, για την Κροατία 16,5% και για την Τουρκία8,1%. Επιστρέφοντας στον πίνακα δείτε την αντίθεση: Οι δύο χώρες ανήκουν κυριολεκτικά σε άλλουςκόσμους σε σχέση με το ποσό που αφήνει σε Ελ-λάδα και Βουλγαρία ο αλλοδαπός τουρίστας κατάτην παραμονή του.

Η Ελλάδα -και λόγω του ευρώ- έχει εκτο-ξεύσει τις τιμές της, έγινε πανάκριβη. Σεκάθε άφιξη τουρίστα εισέπραττε το 2005765 ευρώ, ποσό μεγαλύτερο κατά 13%υψηλότερο από τον παγκόσμιο μέσο όροκαι 23% σε σχέση με τον ευρωπαϊκό. Ακό-

μη πιο ακραία είναι η εικόνα, αν υπολογί-σουμε ανά άτομο το τι αφήνει ο ξένος του-ρίστας. Και από το 2005 μέχρι σήμερα ταποσά αυτά γνώρισαν νέα άνοδο...Η Βουλγαρία βρίσκεται στα μισά έσοδαανά άφιξη και στο ¼ κατά κεφαλή.

ΠΗΓΗ

: UNW

TO



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



1.5. Ο δείκτης της... σοβαρότητας!

Μέχρι τώρα βλέπαμε σκέτα ποσά και αριθμούς. Υπάρ-χει ωστόσο ένας αξιόπιστος συγκριτικός δείκτης πουκαταμετρά εδώ και δύο χρόνια το πόσο “σοβαρή” εί-ναι κάθε χώρα που θέλει να αναπτύξει τον τουρισμότης. Μιλάμε για τον Δείκτη Τουριστικής και ΤαξιδιωτικήςΑνταγωνιστικότητας (ΔΤΤΑ) τον οποίο παρουσίασεστις 4 Μαρτίου 2008 το Παγκόσμιο Οικονομικό Φό-ρουμ [World Economic Forum - WEF]. Η Ελλάδα ανέβηκε 2 θέσεις (22η μεταξύ 130 χωρών)σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά (24η μεταξύ124 χωρών) Aντίθετα η Ελλάδα υποχώρησε κατά18(!!!) θέσεις στον Γενικό Δείκτη (από 47η το 2006-2007 στην 65η θέση το 2007-2008) που παρουσιά-στηκε τον περασμένο Οκτώβριο.Ο πίνακας αριστερά μας δίνει αυτή την αίσθηση τηςσοβαρότητας. Η τελική παγκόσμια κατάταξη επικυ-ρώνει την κοινή εκτίμηση για τις χώρες που προ-σφέρουν συνολικά την εικόνα του άψογα οργανω-μένου προορισμού. Για την Ελλάδα, όπου ο τουρισμός είναι ο δυναμικό-τερα αναπτυσσόμενος τομέας της οικονομίας και οπλέον ελπιδοφόρος για το μέλλον, ο ΔΤΤΑ είναι κα-ταπέλτης.Σημειώνουμε στον διπλανό πίνακα τα ευρήματα καιτα συμπεράσματα είναι αυτονόητα:

Η Ελλάδα “σώζεται” γιατί έχει πείσει την παγκόσ-μια κοινότητα ότι έχει ως πρώτη προτεραιότητατην ανάπτυξη του τουρισμού.

Η κυβέρνηση ασφαλώς δεν μπορεί να είναι ικα-νοποιημένη από την τουριστική της πολιτική: ηΕλλάδα βρίσκεται στην 61η θέση!

Οι ξένοι τουρίστες δεν τρώνε κουτόχορτο, αφούείμαστε από άποψη τιμών στον πάτο: στην 120η

θέση μεταξύ 130 χωρών!

Την ανύπαρκτη φροντίδα μας για τα αξιοθέα-τα και τον φυσικό μας πλούτο, επίσης εντόπισαν οιαναλυτές του WEF.Συχνά πυκνά θα αναφερόμαστε στον πίνακα της σε-λίδας 17, καθώς αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για τηδημοσιογραφική έρευνα.

4

3

2

1

Η Βουλγαρία δεν έχει αναδείξει την προτεραιότητάτης στον τουρισμό (65η), έχει ως πληγές την ανασφά-λεια που νιώθουν οι ξένοι και τα “κακά” της αερο-δρόμια, ενώ διακρίνεται για τη δημόσια υγεία και τηνκαθαριότητά της. Ξεπερνά την Ελλάδα σε αυτόν τοντομέα, όπως επίσης και στην υποδοχή των ξένων του-

ΧΩΡΑ Επίδοση

1 Ελβετία 5,63



4 Αυστραλία 5,34



7 ΗΠΑ 5,28

8 Σουηδία 5,27


10 Γαλλία 5,23

11 Ισλανδία 5,16

12 Φινλανδία 5,11

13 Δανία 5,10

14 Χογκ Κόνγκ 5,09

15 Πορτογαλία 5,09

16 Σιγκαπούρη 5,06

17 Νορβηγία 5,05

18 Ολλανδία 5,01

19 Νέα Ζηλανδία 4,96

20 Λουξεμβούργο 4,95

21 Ιρλανδία 4,93




2007 - 2008 Ενα πολύτιμο εργαλείο για τη δημοσιογραφική έρευνα

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ - ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

Συνολική επίδοση 22 43

Πως αναλύεται ανά τομέα η θέση μας στον κόσμο

1 Ρυθμιστικό πλαίσιο Τουρισμού 17 50

1.1 Πολιτική Τουρισμού και κανόνες 61 85

1.2 Βιωσιμότητα Περιβάλλοντος 40 73

1.3 Αισθημα Ασφαλείας 31 90

1.4 Δημόσια Υγεία και Υγιεινή 16 12

1.5 Προτεραιότητα στον Τουρισμό 1 65

Πρώτη χώρα στον κόσμο ΕΛΒΕΤΙΑ

2 Επιχειρηματικότητα - Υποδομές 30 52

2.1 Υποδομές αερομεταφορών 20 101

2.2 Υποδομές χερσαίων μεταφορών 46 77

2.3 Τουριστικές Υποδομές 9 22

2.4 Πληροφορίες - Επικοινωνία 39 44

2.5 Ανταγωνιστικότητα τιμών 120 69

Πρώτη χώρα στον κόσμο ΗΠΑ

3 Πολιτιστικές - Φυσικές Πηγές 18 31

3.1 Ποιότητα ανθρώπων 43 59

3.2 Φιλοξενία ξένων τουριστών 39 16

3.3 Φροντίδα για αξιοθέατα - τοπία 75 59

3.4 Πολιτιστικά αγαθά - δραστηριότητες 16 29

Πρώτη χώρα στον κόσμο ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

2007-2008Κατάταξη στην τουριστική

ανταγωνιστικότητα

ΠΗΓΗ: WEF World Economic Forum

ΠΗΓΗ: WEF World Economic ForumΤο σύμβολο δείχνει τα στοι-χεία που σχολιάζονται στοκείμενο και αξίζουν προσοχή.

Το σύμβολο δείχνει ποια χώραείναι υψηλότερα στην παγκό-σμια κατάταξη.

1

2

3

4

Στο Παμπόροβο (νομός Σμόλιαν)η ανοικοδόμηση εμφανίζει έξαρση. Σε συνδυασμό με τη λαθροξυλεία απειλεί το τουριστικό περιβάλλον, καθώςχάνεται η γραφικότητα και η αυθεντικότητά του.Στην Ελλάδα έχουμε ζήσει αυτήτην “ανάπτυξη” και τώρα θρηνούμε για την καταστροφήτης Χαλκιδικής, της Καστοριάς,της Θεσσαλονίκης...




ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑστην Ευρωπαϊκή Ένωση2

Ο τουρισμός είναι για όλη την Ευρώπη ένας από τους πλέον δυναμικούς και πολλά

υποσχόμενους κλάδους της οικονομίας. Άμεσα, προσφέρει απασχόληση

σε 8.000.000 Ευρωπαίους, που εργάζονται σε 2.000.000 τουριστικές επιχειρήσεις.

Οι δύο χώρες μας, φορτωμένες με κοινοτικάκονδύλια, έχουν διαφορετικές “πληγές”.

Χώρες εκτός της Ε.Ε. -Τουρκία, Κροατία και Μαυροβούνιο- μάς ανταγωνίζονται ευθέως.


1.2. ΕΡΕΥΝΑ


1

ριστών και τη φροντίδα για τον τουριστι-κό τους πλούτο.Επειγόντως να σημειώσουμε ότι θα πρέπεικάποιος να είναι πολύ προσεκτικός στηναξιολόγηση των στοιχείων και του δείκτηΔΤΤΑ, κυρίως ως προς την σύγκριση μετα-ξύ χωρών κι αυτό -σύμφωνα με κοινή ανα-κοίνωση του Συνδέσμου Επιχειρήσεωνκαι Βιομηχανιών (ΣΕΒ) και του Συνδέ-σμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρή-σεων (ΣΕΤΕ)- για δύο βασικούς λόγους:

ΟΙ ΧΩΡΕΣ βρίσκονται σε διαφορετικέςφάσεις ανάπτυξης και οι τουριστικές οικο-νομίες τους σε διαφορετικά σημεία του κύ-κλου ζωής τους.

ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ που χρησιμοποιούνται γιατις συγκρίσεις προέρχονται τόσο από στα-τιστικά δεδομένα (hard data) όσο και απότην έρευνα Executive Opinion, η οποία σεπολλές περιπτώσεις θα μπορούσε και θαέπρεπε να ήταν αντιπροσωπευτικότερη. Ο ΔΤΤΑ σε καμία περίπτωση δεν πρέπει ναθεωρηθεί σαν πίνακας βαθμολογίας ενόςπαγκόσμιου «τουριστικού πρωταθλήμα-τος», αλλά σαν μια προσπάθεια η οποία επι-σημαίνει περιοχές ενδιαφέροντος πουμπορούν να βελτιωθούν σε κάθε χώρα,ώστε να την καταστήσουν ανταγωνιστικό-τερη στον τουριστικό τομέα. Οι δύο σύνδεσμοι, που ετησίως παρουσιά-ζουν αυτούς τους δείκτες, επισημαίνουν ότιη τουριστική ανταγωνιστικότητα εξαρτάται,σε μεγάλο βαθμό, από παράγοντες οι οποίοισε καμία περίπτωση δεν μπορούν να θεωρη-θούν άμεσα τουριστικοί. Με άλλα λόγια, ηανταγωνιστικότητα του τουρισμού είναιαποτέλεσμα συνολικής κυβερνητικής δρά-σης για την κάθε χώρα και όχι αποκλει-στικά του Υπουργείου Τουρισμού, όπου καιόταν αυτό υπάρχει, είτε με ουσιαστικές αρ-μοδιότητες είτε χωρίς αυτές. Μας θυμίζουν επίσης ότι :

Η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ είναι ένα σχε-τικό μέγεθος που προκύπτει συγκρίνοντας

εμάς με τους άλλους. Αν θέλουμε να βελ-τιωθούμε πρέπει να συγκρινόμαστε μετους καλύτερους.

Δεν αρκεί να είμαστε απλά καλύτεροιαπό πέρσι, πρέπει να είμαστε καλύτεροιαπό τους ανταγωνιστές μας. Ο τουρίστας οοποίος θα έρθει στη χώρα μας φέτος δεν θασυγκρίνει το αεροδρόμιο άφιξής του με τοπως ήταν την προηγούμενη χρονιά, γιατίπιθανώς δεν το έχει δει. Θα το συγκρίνει μετο αεροδρόμιο του προορισμού που πήγεπέρσι και θα το συγκρίνει του χρόνου με τοαεροδρόμιο του προορισμού που θα επι-σκεφτεί τότε. Από τους 14 γενικούς δείκτες που περι-λαμβάνει ο ΔΤΤΑ, για την Ελλάδα οι 9 πα-ρουσιάζουν υστέρηση έναντι του 2007 καιοι 5 βελτίωση!Παρόλα αυτά, η χώρα μας ανέβηκε δύο θέ-σεις στη γενική κατάταξη! Μεταξύ 2007 και2008 παρατηρούνται σε μερικές περιπτώ-σεις μεγάλες διαφορές, είτε αρνητικές (πχ.στην Υγεία και Υγιεινή από τη 3η πέσαμεστη 16η θέση) είτε θετικές (π.χ. στην Προτε-ραιότητα του Τουριστικού Τομέα από την22η ανεβήκαμε στην 1η θέση).

4

3

2

1

Συνοψίζοντας αυτό το κεφάλαιοαξίζει να κρατήσουμε:

Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ τουρισμός θααναπτύσσεται δυναμικά, καθώς οινέες δυνάμεις της παγκόσμιας οι-κονομίας δημιουργούν εισοδή-ματα: Ινδία, Βραζιλία, Ρωσία καιΚίνα θα πρωταγωνιστήσουν.

ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ θα χρειαστείεπίπονο έργο και σοβαρές διακρα-τικές συνεργασίες για να αναβαθ-μιστεί η τουριστική μας εικόνα.

ΣΤΑ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΑ πρέπει νακοιτάξουμε κάθε επιμέρους δεί-κτη του ΔΤΤΑ για να αποτυπώ-σουμε την αληθή μας θέση.

3

2

1


ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ στην Ευρωπαϊκή Ένωση ΥΠΟΕΡΓΟ 1 Δημιουργία, Λειτουργία και Πρωτοβουλίες του Δικτύου

1.2. ΕΡΕΥΝΑ



“Αναπτυσσόμενες περιφέρειες, αναπτυσσόμενη Ευρώπη”:μια πολύτιμη έκδοση για κάθε ερευνητή. Πολλά χρήσιμα στοιχείατης ήταν αδύνατο να χωρέσουν σε αυτή την έκδοση. Θα βρείτετην ηλεκτρονική της μορφή στην ιστοσελίδα: http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/official/reports/cohesion4/pdf/4cr_el.pdf

2.1. Μέλη της Ε.Ε. με 26 χρόνια διαφορά

Όταν μιλάμε στην Ελλάδα για την Ευρωπαϊκή Ένω-ση, η πρώτη σκέψη λέει “Κονδύλια, κονδύλια, πόσα θακερδίσουμε, πόσα θα βάλουμε στο ταμείο;”Από το 1981 που ενταχθήκαμε στην τότε ΕυρωπαϊκήΚοινότητα χιλιάδες έργα στη χώρα μας έγιναν με κοι-νοτική συγχρηματοδότηση, ωστόσο για την ποιότη-τά τους ακόμη ελεγχόμαστε, σε πολλές περιπτώσειςχάνουμε πόρους, κυρίως όμως ποτέ δεν μετρήσαμε την αποδοτικότητά τους:Στα χαρτιά όλα μοιάζουν εντάξει, μα στην πράξη τα οφέλη είναι πολύ λιγότερα από τα όσαπροέβλεπαν οι συντάκτες των σχεδίων. Στον τουριστικό τομέα για παράδειγμα, μαρίνες

και λιμάνια εμφανίζουν φοβερές κακοτε-χνίες, ενώ σε πολλές περιπτώσεις έχουνεγκαταλειφθεί. Ο εργολάβος εγκαταστά-θηκε, εργάστηκε και ολοκλήρωσε, κανείςόμως δεν έλεγξε τη λειτουργικότητα τωνέργων. Έτσι το αλιευτικό καταφύγιο τουΣτομίου στην Πιερία είναι πλέον μη προ-σβάσιμο από σκάφη με βύθισμα 2 μέ-τρων και στη Μυτιλήνη, απέναντι από τις

άρτια οργανωμένες μαρίνες της Τουρκί-ας, η ελληνική μαρίνα έχει μόνον τόνουςμπετόν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως βλέπετε στογράφημα και στον χάρτη αυτού του δισέ-λιδου, παρέμεινε γενναιόδωρη και σε συ-νεργασία με τις επιμέρους εθνικές αρχέςυποστηρίζει την περιφερειακή ανάπτυξημε ενισχύσεις δισεκατομμυρίων ευρώ.

Αποκαλυπτικό για τα οφέλη που είχε η Ελλάδα από την πολιτική συ-νοχής είναι το παραπάνω διάγραμμα: απλά συγκρίνετε τα όσα έλαβεκαι θα λάβει η χώρα μας σε σχέση με τις νεοεισελθείσες Ρουμανίακαι τη Βουλγαρία! ΠΗΓΗ: ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

1989-2013 Δαπάνες της Ε.Ε. για τη συνοχή των κρατών μελών

2007-2013 Περιφερειακές κρατικές ενισχύσεις

2000-2006 Δαπάνες της πολιτικής συνοχής ανά κράτος μέλος 2007-2013

Ηπειρος, Δυτική Ελλάδα και ΑνατολικήΜακεδονία - Θράκη συνεχίζουν να χρειά-ζονται υψηλά ποσοστά ενισχύσεων.

ΠΗΓΗ: ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



2007-2013 Η ανάπτυξη στην Ε.Ε. ανά περιφέρειαΗ γειτονική Βουλγαρίαεντάχθηκε στην Ε.Ε. την1η Ιανουαρίου 2007, 26χρόνια μετά την Ελλάδακαι δεν θα έχει την ίδιαχρηματοδοτική υποστή-ριξη στην Ευρώπη των27 πλέον κρατών μελών.Ωστόσο οι ρυθμοί ανά-πτυξης δεν κρίνονται μό-νον από τα κοινοτικάκονδύλια. Όπως θα δού-με στη συνέχεια οι άμε-σες ξένες επενδύσεις (ει-δικά στον τουρισμό) κρί-νουν τις τελικές επιδό-σεις κάθε χώρας. Ας μη ξεχνάμε επίσης ότιο τουρισμός δεν αποτε-λεί αντικείμενο κοινήςκοινοτικής πολιτικής. Κά-θε κράτος διαμορφώνειτη δική του στρατηγική.Ελλάδα και Βουλγαρίαανταγωνίζονται για ναπροσελκύσουν ξένουςτουρίστες και η όποιασυνεργασία τους είναι σεδιπλωματικό επίπεδο.

Μετην εφαρμογή του κοινοτικού κανονισμού 1059/2003 η Βουλγαρία χωρίστηκε σε 6 περιφέ-ρειες σχεδιασμού: 1. Βορειοδυτική - 2. Βορειοκεντρική 3. Βορειοανατολική - 4. Νοτιο-δυτική - 5. Νοτιοκεντρική - 6. Νοτιοανατολική. Οι τέσσερις νομοί της διασυνοριακής ζώνης

ανήκουν στις περιφέρειες 4 και 5, όπως φαίνεται στο δεύτερο χάρτη. Στους χάρτες της Ε.Ε. υπάρχουν στοιχείαείτε για τις περιφέρειες, είτε για τους νομούς. Σε περιφερειακό επίπεδο για παράδειγμα το Μπλαγκόβγκραντ ανή-κει στην ίδια περιφέρεια με τη Σόφια, γεγονός που αλλοιώνει την πραγματική εικόνα του νομού.

Η Ελλάδα του 2000-2006, όταν όλες οι περιφέρειες αντιμετωπιζόταν ως πτωχότερες σε σχέση με τις ευρωπαϊκέςκαι η Ελλάδα του 2007 -2013. Προσέξτε ωστόσο: μέσα στις περιφέρειες υπάρχει ανισοκατανομή στην ανάπτυξη. ΗΣτερεά Ελλάδα “βάφηκε” γαλάζια λόγω προφανώς των βιομηχανιών του νότου της, ωστόσο περιλαμβάνει και τηνΕύβοια, που υστερεί σημαντικά. Στο Νότιο Αιγαίο ο τουρισμός συνέβαλε στα μέγιστα στην αλλαγή επιπέδου.

2000-2006 2007-2013

Για να προκύψει η επιδιωκόμενη συνοχήτης Ευρωπαϊκής Ένωσης η Ελλάδα θα ει-σπράξει μέχρι το 2013 το ιλιγγιώδες ποσότων 20.420 εκατομμυρίων € από το Ευ-ρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυ-ξης και άλλες πηγές. Για τη Βουλγαρία θα διατεθούν αντίστοιχα6.853 εκατομμύρια €. Η χώρα μας υπο-γραμμίζει στις δεσμεύσεις της απέναντιστην Ε.Ε. ότι θα επενδύσει το 1,1% στη δια-φοροποίηση του τουριστικού προϊόντοςκαι οι γείτονες μας προσανατολίζουν στηντουριστική τους ανάπτυξη ποσοστό 1,7%. Τα κονδύλια ρέουν, οι ρυθμοί ανάπτυξηςείναι υψηλοί, ωστόσο κάποια οικονομικάμεγέθη προκαλούν ανησυχία σε Ελλάδακαι Βουλγαρία. Εν μέσω της διεθνούς οικο-νομικής και ενεργειακής κρίσης, οι προ-βλέψεις για τη χώρα μας [ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΕΠΙΤΡΟΠΗ, Εαρινή έκθεση 2008] μιλούνγια επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξηςτης ελληνικής οικονομίας και της ευρωζώ-νης, σημαντική αύξηση του πληθωρισμού,αλλά και ελαφρά σχετική βελτίωση σε άλ-

λους βασικούς μακροοικονομικούς δείκτες.Συγκεκριμένα, ο ρυθμός ανάπτυξης της ελ-ληνικής οικονομίας προβλέπεται να διαμορ-φωθεί σε επίπεδα κάτω από το 3,5% το 2008και το 2009 από 4% το 2007 (για το 2008 ηπρόβλεψη είναι 3,4% και το 2009 είναι για3,3%).Η απασχόληση προβλέπεται να παρουσιά-ζει αύξηση το 2008 και το 2009 κατά 1,1%από 1,2% το 2007. Η ανεργία το 2008 θα πα-ραμείνει στα ίδια επίπεδα με εκείνα του2007, δηλαδή στο 8,3%, αλλά το 2009 θαμειωθεί στο 8%.Στη Βουλγαρία, σύμφωνα με τα πλέονπρόσφατα στοιχεία [ΕUROBANK, “NewEurope”, 23 Απριλίου 2008] η οικονομικήανάπτυξη διατηρήθηκε ισχυρή και το2007. Ο ρυθμός ανάπτυξης της χώρας“τρέχει” με 6,2% έναντι 6,3% το 2006. Κινη-τήρια δύναμη της οικονομίας εξακολου-θούν να είναι οι επενδύσεις, οι οποίες δια-μορφώθηκαν στο 37% του ΑΕΠ.Στην επόμενη σελίδα ο επίσημος πίνακας

της EUROSTAT είναι αποκαλυπτικός όχι γιαΣτη στρυφνή κοινοτική ορολογία καθιερώθηκε αυτός ο διαχωρισμός των περι-φερειών: οι πτωχότερες περιφέρειες (κεραμιδί χρώμα) δίνουν αγώνα δρόμουγια να προσεγγίσουν τις πλουσιότερες (ανοικτό γαλάζιο). ΠΗΓΗ: EUROSTAT

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ “ΝΟΜΟΙ”

2.2. Πολιτική συνοχής 2007-2013 και περιφερειακή ανάπτυξη

2.3. Ανεργία και απασχόληση



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



2000 -2005 Ξένες επενδύσεις σε σχέση με το ΑΕΠ

Τα ποσοστά σχετίζονται με τα

εθνικά στοιχεία κι έτσι δεν είναι

συγκρίσιμα.Δείχνουν ωστόσοτην ανισοκατανο-

μή εισοδήματος:Όσο υψηλότερα

ποσοστά (βλ. Ελλάδα, Ισπανία)τόσο η αντίθεση

μεταξύ πλουσίωνκαι πτωχών είναι

εντονότερη.ΠΗΓΗ: EUROSTAT

Από το 2003 η Βουλγαρία κέρδισε την εμπιστοσύνη των επενδυτών καιεμφανίζει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην εισροή ξένων κεφαλαίων.Η Ελλάδα; ...απλά δεν έδωσε στοιχεία! ΠΗΓΗ: EUROSTAT

Αν και οι χάρτες ενημερώνονται με χρονική καθυστέ-ρηση, η σύγκριση μεταξύ τους έχει ενδιαφέρον. ΕΠΑΝΩ: Η κατανομή της ευρωανεργίας ανά περιφέ-ρεια. ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Η απασχόληση σε κλάδους του του-ρισμού (ο δεύτερος χάρτης είναι μικρότερος, καθώςκαι πάλι απουσιάζουν τα ελληνικά δεδομένα...)Στις βουλγαρικές ακτές της Μαύρης Θάλασσας οεποχιακός τουρισμός μπορεί να προσφέρει θέσεις εργασίας, όμως τα ετήσια ποσοστά ανεργίας δεν υποχωρούν, όπως συμβαίνει στα δυτικά της χώρας. Το ίδιο ισχύει και για τον ισπανικό, ιταλικό και γαλλικό νότο, όπου η ανεργία κινείται υψηλότερααπό την ενδοχώρα, παρά την ενασχόληση με τον τουρισμό. Πάντως, άλλο να είσαι άνεργος στη Μεσόγειο κι άλλο στις ακτές της Πολωνίας,όπου το ποσοστό ανεργίας ξεπερνούσε το 18%!

2004 Ανδρες και γυναίκες αντιμέτωποι με τη φτώχεια

τα στοιχεία του, αλλάγια την υποσημείωσήτου: η Ελλάδα δεν έδω-σε στοιχεία για τις άμε-σες ξένες επενδύσεις.Ευτυχώς. Γιατί θα μπο-ρούσε να έχει γραφτείότι η Ελλάδα συνεχίζεινα διώχνει επενδύσεις,με τον βαρύ και διε-φθαρμένο κρατικό τηςμηχανισμό, την ατέ-λειωτη γραφειοκρατίακαι τα ανύπαρκτα τηςκίνητρα. Στη Βουλγαρία η ισχυ-ρή παρουσία ελλήνωνεπενδυτών είναι ορατήκαι στον ξενοδοχειακότομέα.

Υπάρχει και η αντίθετηπερίπτωση της Θεσσα-λονίκης, όπου η άνθη-ση των μπαρ (βλ. φρα-πεδούπολη) επιτείνειτην παρακμή μιας πό-λης με υψηλά ποσοστάανεργίας...Βεβαίως το υπουργείοΤουριστικής Ανάπτυξηςέχει άλλη άποψη για τηνπόλη, όπως θα δείτε στησελίδα 91. Και παρά τηνκριτική που ασκούμε, εί-ναι μία κάποια λύση:όταν έχεις ανοικτές πλη-γές με το κυκλοφορια-κό, τη ρύπανση, τηνποιότητα ζωής, τότεπροβάλλεις διεθνώς τοχαβαλέ σου, τα χαλαράσου, μπας και τσιμπή-σουν τίποτε αποχαυνω-μένοι Βρετανοί...

2003 Απασχόληση σε ξενοδοχείακαι εστιατόρια

2005 Τα ποσοστάτης ανεργίας στην Ε.Ε.

Φύλο: Ανδρες και γυναίκεςΗλικίες: 15 και άνω

ΠΗΓΗ: EUROSTAT

Κατά πόσο συνεισφέρει ο τουρισμόςστην απασχόληση; Για τις ανεπτυγμένες τουριστικά ζώνεςαποτελεί ευλογία: πέρα από τους άμεσαεργαζόμενους σε ξενοδοχεία, τουριστικέςεγκαταστάσεις και εστιατόρια, τα έμμεσαοφέλη σε όλες τις συγγενείς με τον τουρι-

σμό δραστηριότητες είναι μεγάλα. Στηδιασυνοριακή ζώνη το εγχείρημα τηςΔράμας, που επιχειρεί να αντιμετωπίσει ταυψηλότατα ποσοστά ανεργίας με τη δη-μιουργία τουριστικών υποδομών, έχειαναζωογονήσει την οικονομική ζωή και τιςπροσδοκίες για ανάπτυξη.



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



Το ελληνικό τουριστικό σλόγκαν δεν βρί-σκει εφαρμογή στη Βουλγαρία και δυστυ-χώς δεν μιλάμε για τον τουρισμό. Το δημο-γραφικό πρόβλημα και η μετανάστευσητων γειτόνων μας (με προορισμό την Ευρώ-πη που στερήθηκαν ως το 1989...) έχει πάρειδραματικές διαστάσεις και απασχολείέντονα την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως φαί-νεται και στο ένθετο κοινοτικής έκθεσης,που δημοσιεύουμε στην απέναντι σελίδα.Αν το Εγχειρίδιο είχε ως θέμα τα Δωδεκά-νησα, τότε τα πληθυσμιακά λίγο θα ενδιέ-φεραν. Αλλά στη διασυνοριακή ζώνη πουεξετάζουμε, η δομή και τα χαρακτηριστι-κά του πληθυσμού είναι κρίσιμα για ναεντοπίσει κανείς το διαθέσιμο ανθρώπινοδυναμικό σε περιοχές που θα μπορούσαν

να αναπτυχθούν, αλλά δεν μπορούν να“κρατήσουν” παραγωγικές ηλικίες. Ο δίδυμος, όσο και απομονωμένος συγκοι-νωνιακά, πόλος Νευροκοπίου - ΓκότσεΝτέλτσεφ είναι χαρακτηριστική περίπτω-ση: σχεδιασμοί για εκδηλώσεις και δραστη-ριότητες που γίνονται στα χαρτιά δεν θαυλοποιηθούν ποτέ, αν οι νέοι εγκαταλεί-πουν τις περιοχές τους...Το βέβαιο είναι ότι το δημογραφικό, όπωςφαίνεται και στον χάρτη, δεν είναι μόνονβουλγαρικό πρόβλημα. Η Καστίλλη στην Ισ-πανία, ο φιλανδικός βορράς και η ανατολι-κή Γερμανία γνώρισαν σε αυτή τη δεκαετίαπραγματική αφαίμαξη με αρνητικές μετα-βολές μεγαλύτερες από 10% σε σχέση μετη διακύμανση του εθνικού πληθυσμού.

Αναλυτικά δεδομένα και πίνακες γιατα πληθυσμιακά των δύο χωρώνκαι της διασυνοριακής τους ζώνηςυπάρχουν στο επόμενο κεφάλαιο.Σημείωστε εδώ ότι με την είσοδοτου 2008 Έλληνες και Βούλγαροιμαζί είμαστε το 3,77% του πληθυ-σμού της ενιαίας Ευρώπης: υπολο-γίστηκε από την EUROSTAT σε497.198.740 άτομα κι αν προσθέ-σετε τα εκατομμύρια των μετανα-στών έχει ξεπεράσει με βεβαιότη-τα τα 500 εκατομμύρια. Στην Ευρώπη των 27 μετράμε λι-γότερο σε σχέση με το 1981, ότανη Ελλάδα γινόταν το δέκατο μέ-λος της ΕΟΚ. Και σε αυτό το περι-βάλλον του έντονου εθνικού, οι-κονομικού και επιχειρηματικούανταγωνισμού διακρίνονται οι χώ-ρες που μπορούν να αξιοποιή-σουν το δυναμικό τους και να χα-ράξουν στρατηγική. Και αν οτουρισμός είναι στις προτεραιό-τητες, χρειάζεται επιπλέον φα-ντασία στον σχεδιασμό, ευελι-

ξία στις διαδικασίες, ολοκληρωμένεςπαρεμβάσεις και υψηλή ποιότητα υπηρεσιών. Τι διαθέτουμε;

2000-2004 Οι μεταβολές του πληθυσμού στη γειτονιά μας

1995-2004 Πληθυσμιακές αλλαγές στην Ε.Ε. ανά νομό

Στην ελληνική πλευρά,με εξαίρεση τους νομούς Θεσσαλονίκηςκαι Ξάνθης, οι άλλοι 5νομοί της διασυνορια-κής ζώνης εμφάνισαναρνητική μεταβολήστον πληθυσμό τους(μεταξύ -5 και -10%). Στη Βουλγαρία, απότους 4 νομούς, μόνοντο Μπλαγκόεβγκραντδεν γνώρισε σοβαρήυποχώρηση. Σημειώστε ότι την ίδιαπερίοδο η Ρουμανίαδεν δέχθηκε αντίστοι-χες πιέσεις, ενώ οι πιοπροβληματικές ζώνεςστην Ελλάδα εντοπίζο-νται στην οροσειρά τηςΠίνδου και στην Αρκα-δία. ΠΗΓΗ: EUROSTAT

2.4. Πληθυσμός: Μένουμε Ελλάδα - Δεν μένουμε Βουλγαρία!



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



Μεταξύ των κρατών μελώντης Ε.Ε. η Αυστρία, η Κύπροςκαι η Μάλτα επιτυγχάνουν τιςκαλύτερες επιδόσεις στις δια-νυκτερεύσεις τουριστών σεσχέση με τους μόνιμους κα-τοίκους της κάθε χώρας.Αυτό συμβαίνει γιατί οι μεγά-λες δυνάμεις του ευρωπαϊκούτουρισμού έχουν και μεγάλοπληθυσμό. Ισπανία και Ιταλία επιτυγχά-νουν καλύτερες επιδόσειςαπό τη Γαλλία, τη Βρετανίακαι τη Γερμανία δίνοντας τοντόνο του μεσογειακού μαςανταγωνισμού, όπου η υπο-ψήφια για ένταξη Κροατίαέχει επίσης καλύτερη επίδο-ση σε σχέση με την Ελλάδα.Μαζί τους η ραγδαία αναπτυ-χθείσα Ιρλανδία, το μικρο-σκοπικό Λουξεμβούργο καιεκτός Ε.Ε. η Ισλανδία και ηΝορβηγία (λόγω του μικρούτους πληθυσμού).Για την “πρωταθλήτρια” Αυ-στρία πρέπει να σημειωθεί ηισόρροπη διασπορά των του-ριστικών μονάδων της σε όλητη χώρα.

ΠΗΓΗ: EUROSTAT

.Οι γαλλικές

περιφέρειεςκαινοτομούν

για την προσέλκυση

τουριστών.Εδώ σελίδες

για παιδιά και διαγωνισμοί της περιφέρειαςFranche-Comté στο διαδίκτυο.ΠΗΓΗ: www.franche-comte.org

2005 Διανυκτερεύσεις τουριστών ανά κάτοικο Η ηγέτιδα ΓαλλίαΗ Γαλλία είναι η παγκόσμιοςηγέτης στις αφίξεις ξένων επι-σκεπτών και το έχει καταφέρειακολουθώντας μια αταλάντευτητουριστική πολιτική. Ο τουριστι-κός τομέας της χώρας παρου-σιάζει υψηλούς ρυθμούς ανά-πτυξης και καταβάλλεται προ-σπάθεια να παραμείνει υψηλός.Με απόφαση της κυβέρνησης ηκεντρική διοίκηση κατά τη δια-δικασία λήψης αποφάσεωνοφείλει να λαμβάνει υπόψη τοναντίκτυπο που έχουν οι αποφά-σεις της στον τουρισμό. Το 2003– 2004 συστήθηκε μια διυπουρ-γική επιτροπή για τον τουρισμό,υπό τον πρωθυπουργό της χώ-ρας, η οποία έλαβε αποφάσειςγια την πορεία που θα ακολου-θήσει η χώρα την επόμενη δε-καετία (ως το 2014). Κομβικό σημείο της υφιστάμε-νης πολιτικής είναι η προσήλω-ση στην ποιότητα. Η Γαλλία υλοποιεί ένα πρόγραμ-μα ποιότητας, απονέμοντας σή-μα «Τουρισμού Ποιότητας» σεεπιχειρήσεις και μονάδες πουπληρούν τις προδιαγραφές πουέχουν τεθεί. Ο σκοπός της πι-στοποίησης είναι ο γαλλικόςτουρισμός να αποκτήσει στοι-χεία που θα τον διαφοροποιούν,διευκολύνοντας τις πολιτικέςμάρκετινγκ. Η εφαρμογή της κε-ντρικής πολιτικής σε τοπικό επί-πεδο γίνεται με ένα πρωτότυποτρόπο. Η κυβέρνηση συνάπτειμε τις τοπικές αρχές προγραμμ-ατικές συμβάσεις. Με αυτό τοντρόπο οι τοπικές κοινωνίες ανα-λαμβάνουν συγκεκριμένο ρόλοκαι εισπράττουν πόρους για τηνανάπτυξη του τουρισμού.

Η καινοτόμος Ισπανία

Το 2005 ο ισπανικός ΕΟΤ, ο TURESPANA εκπόνησεένα διεθνές σχέδιο μαρκετινγκ για τον ισπανικό του-ρισμό, το οποίο εστιάζεται στην ενίσχυση της αντα-γωνιστικότητας και στη διαφοροποίηση του τουρι-στικού προϊόντος της χώρας. Άμεσα (δηλ. από το2005) λειτούργησε η ιστοσελίδα www.spain.infoμέσω της οποίας κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί ναπραγματοποιεί κρατήσεις σε περισσότερα από 2.000ξενοδοχεία. Με αυτό τον τρόπο το επίσημο τουριστι-κό site της Ισπανίας απέκτησε και εμπορικά χαρακτη-ριστικά διευκολύνοντας τα ξενοδοχεία της χώρας νααποκτήσουν πρόσβαση στην παγκόσμια αγορά. Η πρωτοτυπία του ισπανικού σχεδίου μαρκετινγκ εί-ναι ότι στήθηκε με τέτοιο τρόπο που λειτουργεί ωςforum επιτρέποντας στις περιφερειακές αρχές καιστην τουριστική βιομηχανία να έχουν απεριόρι-στη πρόσβαση σε κείμενα πολιτικής -με δυνατότη-τα επέμβασης σε αυτά- και σε μελέτες, ενώ προβλέπε-ται από κοινού ετήσιος προγραμματισμός. Το διεθνέςσχέδιο μάρκετινγκ επικεντρώνεται σε πέντε τομείς: σεέρευνες αγορές, επικοινωνία, ανάπτυξη προϊόντων, δια-δικτυακό marketing και προώθηση αριστείας.

Υπάρχουν μοντέλα τουριστικής πολιτικήςπου αξίζει να τα γνωρίσουμε; Σύμφωνα μεπρόσφατη μελέτη του Οργανισμού Οικο-νομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟ-ΣΑ), η Ελλάδα εμφανίζει έναν ατροφικόστρατηγικό σχεδιασμό, που δεν διασφαλί-ζει τη μεταφορά πόρων και αρμοδιοτήτωναπό το κέντρο προς την περιφέρεια. Δενυπάρχει η σταθερότητα και ο μακροχρό-νιος σχεδιασμός, που χαρακτηρίζουν τηντουριστική πολιτική χωρών, που θέλει ναανταγωνιστεί η Ελλάδα.

Αν δεν μπορούμε να παράγουμε συνεκτι-κές ιδέες για την τουριστική προοπτικήτης χώρας μας, τότε θα μπορούσαμε να δι-δαχθούμε από τις ισχυρές δυνάμεις τουπαγκόσμιου τουρισμού και έστω να αντι-γράψουμε - μεταφέρουμε καλές πρα-κτικές που αποτελούν εργαλεία για τηντουριστική ανάπτυξη. Από την ΕυρωπαϊκήΈνωση επιλέξαμε τη Γαλλία και την Ισπα-νία για να εντοπίσουμε ισχυρά τους σημείακαι στη γειτονιά μας την Τουρκία, που έχεισυγκροτημένη πολιτική.

2.5. Τι πράττουν οι πρωταγωνιστές

.Την ώρα που στην Ελλάδα το

ΥΠΕΧΩΔΕ προσπαθεί να προωθήσειτο Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για τον

τουρισμό, με τους τουριστικούς φορείς να δηλώνουν άγνοια των

προβλέψεων του, στην Τουρκία οιπάντες γνωρίζουν που βαδίζουν

και μάλιστα μέχρι το 2023. Με σαφείς στόχους ανά τομέα

τουριστικής ανάπτυξης και λεπτο-μερή σχέδια για τις υποδομές που

πρέπει να δημιουργηθούν.

ΠΗΓΗ: Υπουργείο Πολιτισμού καιΤουρισμού Τουρκίας



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



Στην ανταγωνιστική γειτονιά μας, η Τουρ-κία έχει χαράξει στρατηγική για τον του-ρισμό με ορίζοντα το 2023! Το τουρκικόσχέδιο στηρίζεται στη στενή συνεργασίαδημόσιου και ιδιωτικού τομέα για τηνεφαρμογή του σχεδιασμού. Το ενδιαφέρον μας για τη γειτονική χώραδεν έχει να κάνει με τις εθνικές μας διενέ-ξεις. Αξίζει να θυμόμαστε ότι η διασυνο-ριακή ζώνη που εξετάζουμε, γειτνιάζει μεέναν από τους πλέον δημοφιλείς προορι-σμούς της περιοχής: η Κωνσταντινούπο-λη και κατ’ επέκταση όλο το ευρωπαϊκότμήμα της Τουρκίας αποτελεί έναν ισχυρό-τατο πόλο για το διεθνή τουρισμό.

Ο στρατηγικός σχεδιασμός της Τουρκίαςσυναποτελεί με το σχέδιο δράσης έναχάρτη πορείας που καλούνται να ακολου-θήσουν κράτος, περιφερειακές αρχές καιεπιχειρήσεις. Το σχέδιο δράσης προβλέπει μακροχρό-νια δράση σε τομείς όπως ο προγραμματι-σμός, οι επενδύσεις, η οργάνωση, ο εσωτε-ρικός τουρισμός, η έρευνα και η ανάπτυξη,η βελτίωση των υποδομών μεταφορών, ηπροώθηση και το μάρκετινγκ, η εκπαίδευ-ση, η ενίσχυση της διεθνούς εικόνας σεεπίπεδο προορισμών πόλεων, η διαφορο-ποίηση τουριστικού προϊόντος και η βελτί-ωση της εικόνας των προορισμών. Όλα

Η Τουρκία: Οι... στρατηγοί διαθέτουν στρατηγικό σχεδιασμό



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



αυτά εποπτεύονται από το Εθνικό Συμ-βούλιο Τουρισμού, το οποίο έχει καιεκτελεστικές αρμοδιότητες στην υλοποίη-ση του σχεδίου. Το Συμβούλιο συγκροτούν εξειδικευμέναστελέχη, αντιπρόσωποι της τουρκικήςτουριστικής βιομηχανίας και εκπρόσωποιυπουργείων. Την ευθύνη για την υλοποίη-ση του σχεδιασμού έχει ο Κρατικός Οργα-νισμός Προγραμματισμού, ενώ το υπουρ-γείο Πολιτισμού και Τουρισμού έχει ρυθμι-στικό ρόλο και είναι υπεύθυνο για την εκ-πόνηση του προγραμματισμού, αλλά καιτην κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθή-σει η τουριστική εκπαίδευση. Το σημα-ντικότερο από τα σχέδια τουριστικής ανά-πτυξης -που ήδη εφαρμόζεται- είναι το“The Mediterranean – Aegean Tourism In-frastructure Coastal Management Project”,το οποίο έχει στόχο να λύσει το σύνολοτων προβλημάτων υποδομής στα παράλιατης Τουρκίας. Το σχέδιο υλοποιείται μέσωΣυμπράξεων Ιδιωτικού και Δημόσιου Το-μέα. Ακόμη περιοχές που θεωρούνται κρίσιμεςγια την τουριστική ανάπτυξη της Τουρκίαςχαρακτηρίζονται «τουριστικά κέντρα» και«περιφέρειες πολιτιστικής και τουριστικήςπροβολής και ανάπτυξης» και λαμβάνουνπρόσθετη χρηματοδοτική βοήθεια. Με αυτή την αυστηρή οργάνωση δεν απο-τέλεσαν έκπληξη οι εντυπωσιακοί ρυθ-μοί αύξησης σε επίπεδο αφίξεων που κα-τέγραψε ο τουρκικός τουρισμός στο πρώ-το τρίμηνο του 2008 σε σχέση με το αντί-στοιχο διάστημα πέρσι. Το διάστημα Ιανουαρίου - Μαρτίου 2008επισκέφθηκαν την Τουρκία 2.984.565 επι-σκέπτες έναντι 2.601.433 το 2007 (αύξηση14,73%) και 2.215.794 το 2006. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι, μό-λις, τον Μάρτιο οι επισκέπτες στη γειτονι-κή χώρα ξεπέρασαν το 1.305.297 σε από-λυτους αριθμούς, με την αύξηση μόνο γιατο μήνα αυτό να φθάνει σε 18,67% σε σχέ-ση με τον Μάρτιο του 2006, οπότε και πά-

λι υπήρχε αύξηση 19,32% σε σχέση με το2006.Στο πρώτο τρίμηνο του 2008, πρώτη καιμε διαφορά σε αφίξεις τουριστών στηνΤουρκία παραμένει η Γερμανία με μερίδιο18,86% επί του συνόλου των αφίξεων(562.827 επισκέπτες) και δεύτερη η Βουλ-γαρία με μερίδιο 7,58% (226.219 επισκέ-πτες). Στην τρίτη θέση βρίσκεται το Ιράνμε μερίδιο 6,15% και ακολουθούν η Ρωσίαμε μερίδιο 5,19%, η Γεωργία με μερίδιο4,74%, το Ηνωμένο Βασίλειο με μερίδιο3,87% και το Αζερμπαϊτζάν με 3,42%. Η Ελ-λάδα, η Γαλλία και η Ολλανδία συμπληρώ-νουν τη δεκάδα. Ειδικότερα, η Ελλάδα βρί-σκεται στην όγδοη θέση με μερίδιο 3,15%επί του συνόλου των αφίξεων στην Τουρ-κία, καθώς 94.048 Ελληνες ταξίδεψαν στηγειτονική χώρα στο πρώτο τρίμηνο του2008.Αξίζει να σημειωθεί ότι σταθερά αυξάνεταιο αριθμός των επισκεπτών από την Ελλά-δα προς Τουρκία τα τελευταία χρόνια,όπως επιβεβαιώνουν τα προσωρινά στοι-χεία της Γενικής Διεύθυνσης Ασφαλείαςπου παρουσιάζει το τουρκικό υπουργείοΠολιτισμού και Τουρισμού. Το πρώτο τρί-μηνο του 2007 αντίστοιχα την Τουρκία εί-χαν επισκεφθεί 65.005 άτομα από Ελλάδα,ενώ το 2006 οι αφίξεις ήταν 54.361.Στο πρώτο τρίμηνο του 2008, μικρή κάμ-ψη παρατηρείται μόνο στις αφίξεις Αμερι-κανών προς την Τουρκία (-4,43%), φτάνο-ντας τις 65.348 από 68.380 που ήταν τοπρώτο τρίμηνο του 2007.

Κροατία - Μαυροβούνιο: Άνοδος

Στις αφίξεις ξένων τουριστών, πίσω απότην 11η Τουρκία και την 17η Ελλάδα [βλ. πί-νακα σελίδας 10] θα βρούμε στην 19η θέ-ση την “ατλαντική” Πορτογαλία, στην 23η

την Κροατία και στην αμέσως επόμενητην Αίγυπτο (24η). Το Μαρόκο (32ο) και η Τυνησία (33η)προηγούνται της Βουλγαρίας (36η). Όλες

αυτές οι χώρες ανταγωνίζονται στα θερμάύδατα της Μεσογείου και από πολλούς ηΚροατία και η Αίγυπτος αξιολογούνται ωςάμεσες ανταγωνίστριες της Ελλάδας. Η πρώτη υποδέχεται πια με άνεση τουςπλούσιους βόρειους και δυτικούς της γεί-τονες, αλλά και ταξιδιώτες από άλλες χώ-ρες προέλευσης λόγω των χαμηλών τιμώντης, ενώ η χώρα των Φαραώ υποφέρει απότην έξαρση της ισλαμικής τρομοκρατίας.Στη γειτονιά μας και η χώρα που έγινε γνω-στή διεθνώς χάρη στον τελευταίο ΤζέιμςΜποντ: το Μαυροβούνιο!Σύμφωνα με στοιχεία που φιλοξένησε τοΑΠΕ-ΜΠΕ, οι πιο "τολμηροί" ευρωπαϊκοίτουριστικοί παράγοντες το αποκαλούν τονέο Μονακό της ανατολικής Μεσογείου,και οι αλλοδαποί επιχειρηματίες στρέφο-νται ολοένα και περισσότερο στην υλοποί-ηση επενδύσεων στον τουρισμό.Με εισροή εκατομμυρίων ευρώ τα τελευ-ταία χρόνια, το Μαυροβούνιο είτε μέσωτων σχετικών διαγωνισμών που προκη-ρύσσει η κυβέρνηση για την πώληση του-

ριστικών θέρετρων, είτε με την ανάπτυξη,κυρίως ξένων πρωτογενών τουριστικώνεπενδύσεων περνά σε μια νέα "σελίδα"ανάπτυξης.Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί το ενδια-φέρον που επέδειξε ο αιγυπτιακός όμιλοςTalaat Moustafa, ένας εκ των σημαντικό-τερων στη χώρα, αλλά και την ευρύτερηπεριοχή. Ο επικεφαλής του ομίλου, κ. Χε-σάμ Ταλάτ Μουσταφά, δήλωσε ότι "τοΜαυροβούνιο είναι μια πολλά υποσχόμενηχώρα, όπου καταγράφεται αυξημένη ζήτησηστον τουρισμό και έλλειψη ξενοδοχείων". Οιεπενδυτές ζητούν πολιτική σταθερότητα,υψηλή οικονομική ανάπτυξη και ασφάλειαστις συναλλαγές.Επίσης ο Καναδός δισεκατομμυριούχοςΠέτερ Μανκ, υλοποιεί πρόγραμμα ύψους1 δισ. δολαρίων (ίδια κεφάλαια και συγ-χρηματοδότηση από διεθνή χρηματοπι-στωτικά ιδρύματα) στο Τιβάτ, το επονομα-ζόμενο "Porto Montenegro", όπου προβλέ-πεται οι πολυτελείς θαλαμηγοί των δισεκα-τομμυριούχων να αράζουν στο λιμάνι και

Οι δαλματικές ακτές του Μαυροβουνίου προσφέρουν ειδυλλιακά τοπία στον επισκέπτη. Βλέπετε εκεί δεν λειτούρ-γησε το σύστημα της αντιπαροχής και διασώθηκαν παραδοσιακοί οικισμοί. Εδώ, η αντιστοίχου κάλλους Καστοριάμπούκωσε στην πολυκατοικία... ΠΗΓΗ: www.michaeltyler.co.uk



ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑμε τη γλώσσα των αριθμών3

Με αφετηρία τη Γεωγραφία και τις στατιστικέςγια Ελλάδα και Βουλγαρία, ανιχνεύονται

τα δημογραφικά δεδομένα και οι συνθήκεςεργασίας, που επηρεάζουν την τουριστική

ανάπτυξη και τις επενδύσεις.Μια εισαγωγή στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκηπου δημιουργούν οι “ΑΝΟΙΚΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ”,

και περιλαμβάνει εκατοντάδες εκθέσεις, στατιστικά στοιχεία και πηγές για

μια διεξοδική προσέγγιση.

Tο Μοναστήρι της Ρίλα, ένα απότα εννέα βουλγαρικά μνημείαπου το 1983 συμπεριλήφθηκανστη λίστα τηε παγκόσμιας πολι-τιστικής και φυσικής κληρονο-μιάς της UNESCO. Άραγε υπάρχει έδαφος για κοινές προσπάθειες στο χώροτου θρησκευτικού τουρισμού;

ΦΩΤΟ: ΝENKO LAZAROV


1.2. ΕΡΕΥΝΑ


2

οι επιβάτες τους να καταλύουν στα θέρε-τρα που θα κατασκευαστούν. Το project,όπως είχε παρουσιαστεί στα τέλη του 2007περιλαμβάνει - μεταξύ άλλων - ένα θέρε-τρο της ξενοδοχειακής αλυσίδας FourSeasons, της οποίας συγκροτήματα κατα-σκευάζει ο όμιλος Talaat Moustafa στην Αί-γυπτο.Σημειώστε επίσης ότι σε παλιότερη έρευ-να προοπτικών η Βοσνία - Ερζεγοβίνηεμφανιζόταν ως ο προορισμός που θα εμ-φανίσει τον ταχύτερο ρυθμό αύξησης μέ-σα στην επόμενη 15ετία, ενώ για την κοι-νοτική Ρουμανία και την αγριεμένη Σερ-βία ο τουρισμός δεν εμφανίζει υψηλές επι-δόσεις. Στη γειτονική ΠΓΔΜ υπάρχει το δί-πολο Οχρίδα - Μπίτολα (Μοναστήρι), πουσυγκεντρώνει επισκέπτες. Βορειότερα ηχώρα δεν παρέχει (μετεκλογική) ασφά-λεια...

2.6. Οι ευρωπροοπτικές

Ολοκληρώνοντας τον περίγυρό μας σε Ευ-ρωπαϊκή Ένωση και Βαλκάνια, κρατάμε ταακόλουθα δεδομένα:Η Ευρώπη σήμερα, αν και αποτελεί τοντουριστικό προορισμό με την μεγαλύτερηεπισκεψιμότητα σε παγκόσμιο επίπεδο,παρουσιάζει μείωση στο ρυθμό αύξησηςτων αφίξεων σε σχέση με τον παγκόσμιομέσο όρο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότιέχουν εμφανιστεί νέοι τουριστικοί προο-ρισμοί εκτός Ευρώπης προσφέρονταςκαινοτομικά προϊόντα και υπηρεσίες ενδυ-ναμώνοντας τον ανταγωνισμό στην πα-γκόσμια τουριστική αγορά.Μέχρι σήμερα δεν υπήρξε συγκροτημένηευρωπαϊκή τουριστική πολιτική, αφού οτουρισμός δεν περιλαμβανόταν ως ενότη-τα στην ατζέντα της Ε.Ε. Υπήρξαν διά-σπαρτες κοινοτικές δράσεις υπέρ του του-ρισμού, όπως προγράμματα , μελέτες. κλπ.Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει μιανέα ευρωπαϊκή πολιτική για τον τουρισμόμέσα από την ενδυνάμωση της συνεργασί-ας όλων των εμπλεκομένων μερών.

Η πολιτική αυτή στοχεύει στην ολοκλήρω-ση μέτρων που αφορούν τον τουρισμό,στην προώθηση του αειφόρου τουρισμούκαι στη βελτίωση της γνώσης και της ανα-γνωρισιμότητας του τουρισμού. Θα επικε-ντρώνεται:

ΣΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ και την απλοποίησητης υφιστάμενης νομοθεσίας σε εθνικόκαι ευρωπαϊκό επίπεδο μέσα από μια σχέ-ση συνεργασίας με τα εμπλεκόμενα μέρη.

ΣΤΟΝ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟ των πολιτικώνπου επηρεάζουν τον τουρισμό.Για την περίοδο 2007-2013 τα διαρθρωτι-κά ταμεία προβλέπεται να χρηματοδοτή-σουν την ανάπτυξη των επιχειρήσεων τωνυπηρεσιών και την υποδομή του τουρι-σμού. Ειδικότερα :

Το ΕΤΠΑ στηρίζει τις αειφόρες μορφέςτουρισμού.

Το ΕΚΤ (Κοινωνικό Ταμείο) είναι επικε-ντρωμένο στην κατάρτιση των μικρών επι-χειρήσεων του τουρισμού.

Το Νέο Γεωργικό Ταμείο θα ενθαρρύνειτις τουριστικές δραστηριότητες στα πλαί-σια της αγροτικής οικονομίας.

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο για την αλιεία θαστηρίζει δράσεις για την ανάπτυξη του οι-κοτουρισμού.

Το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την έρευ-να και τεχνολογική ανάπτυξη μπορεί ναχρηματοδοτήσει μελέτες για τους τομείςτων τεχνολογιών πληροφόρησης και επι-κοινωνίας.Για να υπάρξει μεγαλύτερη αποτεσματικό-τητα απαιτείται η πολιτική απόφαση για τη θεσμοθέτηση πόρων, έτσι ώστε να απο-κτήσει οντότητα η τουριστική πολιτική.Κεντρικές της κατευθύνσεις προβλέπεταινα αποτελέσουν η βελτίωση της γνώσηςκαι της αναγνωρισιμότητας του ευρω-παϊκού τουρισμού ως κοινού στόχου και ηπροώθηση των ευρωπαϊκών τουριστικώνπροορισμών.Έπειδή δεν έχουμε δει στην πράξη αυτήντην πολιτική, ας αναμείνουμε.

2

1


ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ με τη γλώσσα των αριθμών ΥΠΟΕΡΓΟ 1 Δημιουργία, Λειτουργία και Πρωτοβουλίες του Δικτύου

1.2. ΕΡΕΥΝΑ



ΕΕ ΛΛΗΝΕΣ και Βούλγαροι κατοικού-με στα Βαλκάνια, που εμφανίζουνένα τοπίο με έντονο ανάγλυφο, διαρ-κείς εναλλαγές ορεινών όγκων, κοι-λάδων και πεδιάδων.

Εκατομμύρια Ευρωπαίοι ζουν σε επίπεδες,ομοιόμορφες ζώνες, δίχως ορεινούς όγκους.Αν κινηθούμε από τη μεγάλη οροσειράτων Πυρηναίων (Γαλλία - Ισπανία) κι απο-φύγουμε τις Άλπεις θα ξανασυναντήσουμεβουνά κάπου στη Σκανδιναβία (Νορβηγία)ή στα Ουράλια (Ρωσία)!Βέβαια για τον Γάλλο ή τον Ιταλό οι επι-βλητικές Άλπεις δημιουργούν μια έντονηκαι προκλητική για ορεινό τουρισμό αντί-θεση, που ενισχύεται με τις μικρές σχετικάαποστάσεις, με την κίνηση σε άψογουςαυτοκινητόδρομους και με το υψηλότατοεπίπεδο υπηρεσιών.

Αντίθετα στη διασυνοριακή ζώνη κινούμα-στε ανάμεσα στα δύο υψηλότερα βουνάτης βαλκανικής χερσονήσου, τη Ρίλα[Μουσαλά, 2.975 μέτρα] και τον Όλυμπο[2.917 μέτρα]3 .Επιλέγοντας τους παράλλη-λους οδικούς άξονες [Εγνατία οδός καιάξονας Μπάνσκο - Χάσκοβο] είναι διαρ-κώς παρούσα η οροσειρά της Ροδόπης:Με το Περελίκ (Παμπόροβο) υψηλότεροσημείο της [2191 μ., έβδομη βουλγαρικήκορυφή], την Κούλα [1.827 μ.] και το Πα-πίκιο από ελληνικής πλευράς (και οι δύοκορυφές βρίσκονται πάνω στα σύνορα) ηοροσειρά σηματοδοτεί πλέον τη συνεργα-σία και όχι το φυσικό σύνορο των δύο χω-ρών. Και η συνεργασία είναι ήδη πολύ-πλευρη: εμπορική, περιβαλλοντική, πολιτι-στική, αναπτυξιακή. Μαζί τους το Πιρίν [2593 μ.], το Βίχρεν[2914 μ.], η Καμενίτσα [2.816 μ.] και το

3.1. Γεωγραφία: Ας τη δούμε με τουριστική ματιά

Ο γεωφυσικος χάρτηςτης Ευρώπης και η βαλ-κανική του μεγέθυνση:για τον Ολλανδό ή τονΔανό τουρίστα το ορεινό τοπίο είναι...άγνωστη γη!

Ελλάδα και Βουλγαρίααποτυπωμένες μέσω

δορυφόρου. Κρατήσαμετο Αιγαίο και αφήσαμε

το Ιόνιο. Ο λόγος απλός:Κάτω από τη

διασυνοριακή ζώνηεκτείνεται η

“δύναμη πυρός” του ελληνικού τουρισμού.

Θυμηθείτε αυτόν τοχάρτη, όταν φθάσετε στοεπόμενο κεφάλαιο, όπου

Κρήτη και Δωδεκάνησαεμφανίζουν μαγικές

επιδόσεις. ΠΗΓΗ: www.geology.com

(με επεξεργασία των ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΟΡΙΖΟΝΤΩΝ)

3. Η υψηλότερη κορυφή της Ρίλα [Μουσάλα] βρίσκεται στο νομό του Πάζαρτζικ λίγα χιλιόμετρα εκτόςτων διοικητικών ορίων του Μπλαγκόεβγκραντ. Ο Όλυμπος στα 70 περίπου χιλιόμετρα εκτός των ορίωντου Νομού Θεσσαλονίκης. Τόσο σε αυτό το Εγχειρίδιο, όσο και στο σύνολο του έργου των “ΑΝΟΙΚΤΩΝΟΡΙΖΟΝΤΩΝ” εξετάζουμε με μια ευρύτητα τη διασυνοριακή ζώνη, που δεν περιλαμβάνει τη Χαλκιδικήκαι το Άγιον Όρος, περιοχές μεγάλου τουριστικού και αξιακού ενδιαφέροντος...

Το Πόρτο Λάγος και η Βιστωνίδα από το... διάστημα. Χάρη στο Internet αναπτύσσονται πλέον νέες δυνατότητες αποτύπωσης των περιοχών φυσικού κάλλους που διαθέτουμε:Γεωγραφία και τουρισμόςσε νέα σχέση!

ΠΗΓΗ: earth.google.com(με επεξεργασία των

ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΟΡΙΖΟΝΤΩΝ)



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



Μπέσλετ [1938 μ.] στο Μπλαγκόεβ-γκραντ, το Φαλακρό [2.230 μ.] στη Δρά-μα, η Κερκίνη [2010 μ.], το Μενίκιο [1963μ.] και η Βροντού [1.849 μ.] στις Σέρρες,το Παγγαίο [1958 μ.] στην Καβάλα, αλλάκαι το Φεγγάρι [1611 μ.] στη Σαμοθράκησυνθέτουν μια ζώνη με “άγνωστα” υψόμε-τρα στον ξένο επισκέπτη. Σημειώστε ότι η Ελλάδα έχει συνολικήέκταση 131.957 τετραγωνικά χιλιόμετρα.Από αυτά τα 29,5% καλλιεργούνται, τα41,7% είναι βοσκοτόπια και βουνά, τα21,4% είναι δάση και θαμνότοποι και τα5,4% ορεινές εκτάσεις. Η Βουλγαρία είναι λιγότερο ορεινή (μας“παραπλανά” λόγω των βουνών της στονότο): στα 110.912 τετραγωνικά της χιλιό-μετρα το 35,1% της χώρας είναι δάση, λι-βάδια και βοσκότοποι το 16,3% και καλ-λιεργήσιμες εκτάσεις το 36,2%. Στα γεωγραφικά της διασυνοριακής ζώνηςας αποτυπώσουμε και τα τρία μεγάλα πο-τάμια τον Στρυμώνα [Στρούμα, Струма,στα βουλγαρικά, μήκος συνολικό 415 χι-λιόμετρα: 290 - 125], τον Νέστο [Μέστα,Места στα βουλγαρικά, με 234 χιλιόμετρα94 - 140] και τον Έβρο [Μαρίτσα, Марица,στα βουλγαρικά, μήκος συνολικό 480 χι-λιόμετρα: 285 - 195].

3.2. Τα δημογραφικά μαςΣε αυτή τη συνολική έκταση των 242.869τετραγωνικών χιλιομέτρων ζουν σήμερα

18.776.804 Ευρωπαίοι πολίτες (με βάσητην EUROSTAT / 31.12. 07). Προσθέτονταςτους νόμιμα εργαζόμενους μετανάστες καιόσους λαθραία επιβιώνουν στις δύο χώ-ρες, τότε ξεπερνάμε τα 20 εκατομμύρια.Αν μείνουμε στη γλώσσα των αριθμών ηΕλλάδα εμφανίζεται πιο πυκνοκατοικημέ-νη, ωστόσο με την Αθήνα των 3.361.606κατοίκων (απογραφή 2001, τώρα έγινανπολύ περισσότεροι), η πραγματική εικόναείναι διαφορετική.Και στη Βουλγαρία η αστυφυλία είναιυπαρκτή [Η Σόφια μαζί με τα περίχωράτης είχε το 2001 πληθυσμό 1.177.577, ενώτώρα εκτιμάται σε 1.246.651]. Η ανοδικήαυτή τάση του πληθυσμού στη βουλγαρι-κή πρωτεύουσα διογκώθηκε μετά τηνένταξη της χώρας στην Ε.Ε., καθώς η ανά-πτυξη των υπηρεσιών και η στρεβλή ιδιω-τικοποίηση της άλλοτε ακμαίας βουλ-γαρικής γεωργίας οδήγησε χιλιάδες νέ-ους σε “μοντέρνες” δουλειές.Έχει ενδιαφέρον να δούμε την κατανομήτων παραγωγικών ηλικιών ανά περιφέρειακαι τα αναλυτικά στοιχεία της πληθυσμια-κής σύνθεσης σε κάθε νομό. Γιατί, χωρίςεπαρκές ανθρώπινο δυναμικό δεν μπορείνα ελπίζει κανείς σε σταθερή ανάπτυξητου τουρισμού, σε προώθηση δραστηριο-τήτων με ευρύτερο ενδιαφέρον για τουςξένους τουρίστες. Στο πεντασέλιδο που ακολουθεί εμφανί-ζονται με χάρτες και πίνακες αυτά τα κρίσι-μα για την έρευνα δεδομένα.

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΕΛΛΑΔΑ

Τα στοιχεία για τον πληθυσμό των δύο χωρών στο τέλος της Κατοχής (1944) και στα μέσα της δεκαετίας του 1960δείχνουν ότι Ελληνες και Βούλγαροι ήταν πολύ κοντά πληθυσμιακά. Μετά το 1990 η Ελλάδα, χάρη στους παλιννο-στούντες, εμφανίζει διαρκή άνοδο (1991-92: άνοιγμα συνόρων), ενώ η Βουλγαρία, ακόμη και πριν την κατάρρευ-ση του παλαιού καθεστώτος, “έδιωχνε και διώχνει τα παιδιά της”. Το 2001 ήταν χρονιά μεγάλης κρίσης.

ΠΗΓΕΣ: EUROSTAT, EΣΥΕ, NSI

(Στατιστική Υπηρεσία της Βουλγαρίας)

Όταν αντιμετωπίζαμε το μεγάλοπρόβλημα των πλημμυρών τουΈβρου, προφανώς δεν είχαμεαίσθηση του μήκους του. Στην οροσειρά της Ρίλαςβρίσκονται οι πηγές του!

ΠΗΓΗ: http://en.wikipedia.org

/wiki/Maritsa

1990 - 2006Η φθίνουσα

πορεία του πληθυσμού της Βουλγαρίας



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



ΕΛΛΑΔΑΣύνολο 7 νομών

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣύνολο 4 νομών

Όσο σκουραίνουν οι αποχρώσεις, τόσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό ηλικιωμένων(μη ενεργός πληθυσμός)σε σχέση με το σύνολο τωνεργαζομένων σε αυτές τιςευρωπαϊκές περιφέρειες.Διακρίνουμε τα ακόλουθαδεδομένα:1. Κρήτη και Δωδεκάνησαχάρη στον τουρισμόσυγκρατούν

τους νεότερους.2. Αθήνα και Σόφια κρα-τούν νεανικόπληθυσμό, ενώ λόγω τηςΘεσσαλονίκης δεν είναισκουρότερη η περιφέρειαΚεντρικής Μακεδονίας.3. Αντίστοιχη αρνητικήεικόνα εμφανίζει και η

Ιταλία εκτός Ρώμης καιΜιλάνου, ενώ εντυπωσιά-ζουν η Ρουμανία, η Τσεχίακαι η Σλοβακία με τα χαμηλά τους ποσοστά.

ΠΗΓΗ: EUROSTAT

Στους δύο βουλγαρικούς χάρτες αποτυπώνονται τα δημογραφικά δεδομένα της χώρας, με βάση τους δήμους. Δεξιά έχουμε απομονώσει τονότο της Βουλγαρίας: με εξαίρεση τουδήμους των πρωτευουσών κάθε νομού και ελάχιστους άλλους, οι υπόλοιποι έχουν πληθυσμό μικρότεροαπό 25.000 κατοίκους. ΠΗΓΗ: NSI

Λόγω της Θεσσαλονίκης και του μεγαλύτερου αριθμού νομών ο ελληνικός πληθυσμός είναι υπερδιπλάσιος τουβουλγαρικού στη διασυνοριακή ζώνη, με βάση τα στοιχεία του 2006. Μεταξύ των ελληνικών νομών η Ξάνθη εμφα-νίζεται η πιο νεανική, ενώ η Θεσσαλονίκη κρατά το μεγαλύτερο ποσοστό παραγωγικού πληθυσμού. Στη βουλγαρι-κή πλευρά, το Χάσκοβο εμφανίζεται πιο “γηρασμένο”, ενώ το Κίρτζαλι με τα μεγάλα ποσοστά μουσουλμανικού πλη-θυσμού κρατά τα σκήπτρα στις νεότερες ηλικίες (αθροιστικά οι δύο πρώτες στήλες από 0-19: 25%!).Στα πληθυσμιακά σημειώστε ότι το Μπλαγκόεβγκραντ έχει τριπλάσιο πληθυσμό σε σχέση με τη Δράμα, ενώ ο “τε-ράστιος” σε έκταση Έβρος έχει λιγότερο πληθυσμό από τις Σέρρες! ΠΗΓΕΣ: EUROSTAT, ΕΣΥΕ, NSI

2005Ηλικιωμένοι και

εργαζόμενοι



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



Η Θεσσαλονίκη μπορείνα διαθέτει το μεγαλύτεροαριθμό φοιτητών στα Βαλκάνια, ωστόσο η βουλγαρική περιφέρεια,στην οποία υπάγονταιΣόφια και Μπλαγκόεβγκραντ μπορείνα περηφανεύεται ότι κρατά τους πτυχιούχους και τους μεταπτυχιακούςφοιτητές στον τόπο τους.

Μόνον η Βουδαπέστη και η Μπρατισλάβα εμφανίζουν αντίστοιχη συγκέντρωση πτυχιούχων.

ΠΗΓΗ: EUROSTAT

Η δημογραφική πληγή της Βουλγαρίας σε πλήρη ανάπτυξη: Όλες οι παραγωγικές ηλικίες από 15-29 ετών, 40-49και 55-59 εμφάνισαν μείωση (σε αριθμούς και ποσοστά) στην τριετία 2004-2006. Το ίδιο συμβαίνει και στην ηλι-κιακή ομάδα 10-14, γεγονός που επικυρώνει τη μαζική φυγή οικογενειών προς άλλες χώρες. ΠΗΓΗ: NSI

2005Το επιστημονικόδυναμικό

2004 - 2006 H ηλικιακή δομή της Βουλγαρίας: ποιο δυναμικό μειώνεται

Μετά τη Σόφια το μεγαλύτερο αστικό κέ-ντρο της Βουλγαρίας είναι το Πλόβντιβ(Φιλιππούπολη) με 379.000 κατοίκους πουείναι και μεγάλο βιομηχανικό κέντρο. ΣτηΜαύρη θάλασσα υπάρχουν δύο μεγάλεςπόλεις και συγχρόνως μεγάλα λιμάνια: ηΒάρνα με 315.000 κατοίκους και τοΜπουργκάς του γνωστού... αγωγού με185.000 κατοίκους, Στο Δούναβη υπάρ-χουν επίσης λιμάνια, όπως το Βιντίν με30.000 κατοίκους, η Λομ με 30.000 και ηΡούζε με 180.000 κατοίκους.Στο εσωτερικό της χώρας υπάρχουν ση-μαντικά εμπορικά και βιομηχανικά κέντρα.

Προς τα βόρεια: η Βράστα με 45.000 κατοί-κους, το Πλέβεν με 85.000 κατοίκους, τοΓκάμπροβο με 60.000 κατοίκους, το Τύρ-νοβο με 45.000 κατοίκους, το Σούμεν με65.000 κατοίκους. Άλλες πόλεις είναι η Τολ-μπούχιν που ανήκε παλιότερα στη Ρουμα-νία με 57.000 κατοίκους, το Παζαρτζίκ με60.000 κατοίκους, το Καζανλάκ με 50.000κατοίκους, η Σλίβεν με 105.000 κατοίκουςκαι η Γιάμπολ με 60.000 κατοίκους.Στο εσωτερικό της χώρας υπάρχει η ΣτάραΖαγορά με 165.000 κατοίκους, με άλλοτεκραταιά χημική βιομηχανία, το Πέρνικ με90.000 κατοίκους, που είναι κέντρο ορυχεί-

ων και βιομηχανικών εγκαταστάσεων καιτο Κιουστεντίλ με 45.000 κατοίκους. Στη διασυνοριακή ζώνη το Μπλαγκόεβ-γκραντ έχει 72.000 κατοίκους, Στην περιο-χή της Ροδόπης το Σμόλιαν έχει 47.000, τοΚίρτζαλι 43.000 και το Χάσκοβο 77.000κατοίκους. Οι αλλαγές της τελευταίας 15ετίας έχουνανατρέψει πολλά οικονομικά και κοινωνι-κά δεδομένα σε πόλεις που έχασαν τον πα-ραγωγικό τους ιστό. Η Θεσσαλονίκη και ηΔράμα, που γνώρισαν την ίδια περίοδοέντονη αποβιομηχάνιση, αντιμετώπισανπαρόμοια προβλήματα. Σε κάθε περίπτω-

ση η ένταση, ο χαρακτήρας και το εύροςτων αλλαγών που σημειώθηκαν στη Βουλ-γαρία δεν είναι συγκρίσιμος με τα όσαγνωρίζουμε στην Ελλάδα. Μετά την 1η Ιανουαρίου 2007, που σημα-τοδότησε την ένταξη της Βουλγαρίας στηνΕ.Ε., διασφαλίστηκε ο σχεδιασμός μιας στα-θερής αναπτυξιακής πορείας, που προβλέ-πεται να ανορθώσει σταδιακά τις πλέονπροβληματικές περιοχές της χώρας. Ιδιαί-τερα στο νότο, διαμορφώνονται στρατηγι-κές για την όσο το δυνατόν πιο ολοκληρω-μένη ανάπτυξη της βουλγαρικής περιφέ-ρειας.



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



3.3. Η ακρίβεια κι ο τουρισμόςΤο Εγχειρίδιο Τουρισμού όδευε προς τοτυπογραφείο όταν τα αλλεπάλληλα κύμα-τα ανατιμήσεων άρχισαν να πλήττουν τολαϊκό εισόδημα μέσα σε ένα πρωτόγνωροδιεθνές περιβάλλον: για πρώτη φορά η πα-γκόσμια οικονομία τροφοδοτείται με τόσοακριβό πετρέλαιο, γεγονός που δημιουρ-γεί εκρηκτικό κλίμα όχι μόνο στους κλά-δους που θίγονται άμεσα, όπως οι μετα-φορές, αλλά και στις μετακινήσεις των τα-ξιδιωτών.Ο τουρισμός, όπως δείξαμε στο πρώτο κε-φάλαιο, έχει άμεση συσχέτιση με την αγο-ραστική δύναμη του πολίτη κάθε χώρας. Πολύ φοβόμαστε ότι θα είναι δραματικέςοι ανακατατάξεις στον πίνακα της σελίδας8. Η Ελλάδα, που παραμένει σε υψηλό βα-θμό εξαρτημένη από το πετρέλαιο, θα κα-τρακυλήσει αρκετές θέσεις χαμηλότερα,ενώ χώρες όπως η Φιλανδία, που έχουναναπτύξει τη ψηφιακή οικονομία, θα ανέ-βουν στη διεθνή κατάταξη.Με την υφέρπουσα κρίση να μην έχειφθάσει μέχρι στιγμής στο ζενίθ της, τα δε-δομένα που παρουσιάζουμε σε αυτή τηνενότητα προβλέπεται να εξελιχθούν δυ-σμενέστερα και πολλές ανοδικές καμπύ-λες θα αλλάξουν κατεύθυνση...Σύμφωνα με τον υπουργό ΤουριστικήςΑνάπτυξης κ. Αρη Σπηλιωτόπουλο υπάρ-χουν δύο πρόσθετοι λόγοι που θα οδηγή-σουν σε μείωση την τουριστική κίνηση καιτα έσοδα: η μεγάλη ανατίμηση του ευρώκαι η διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώ-νων του 2008 στην Κίνα. Δήλωσε:Το ευρώ ξεπέρασε, την Μ.Τρίτη4 ακόμα καιτα 1,60 δολάρια και από πέρυσι έχει ενισχυθ-εί κατά 15% περίπου.Έτσι, οι Ευρωπαίοι πολίτες διαλέγουν για το-

υριστικό προορισμό κάποια χώρα εκτός ευ-ρωζώνης. Επιπλέον, είναι αυτονόητο το ότι ηδιοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του2008 στο Πεκίνο θα «κόψει» την τουριστικήκίνηση και στην Ελλάδα.Η κατά πολύ φθηνότερη Βουλγαρία δεν θαέχει τις ίδιες επιπτώσεις. Κι αξίζει να συγκρί-νουμε τις δύο χώρες μόλις υπάρξουν ταστοιχεία για τη φετινή χρονιά. Για την ώραας εμβαθύνουμε στα τωρινά δεδομένα.

Όπως βλέπουμε και στον πίνακα -με βάσητα στοιχεία του 2006- ο τουρισμός συμ-βάλλει άμεσα και έμμεσα στη βουλγαρικήοικονομία περίπου κατά 15%. Στην Ελλά-δα οι αντίστοιχες εκτιμήσεις επηρεάστη-καν από την αναθεώρηση του τρόπουυπολογισμού του ΑΕΠ. Τα στελέχη του ΣΕ-ΤΕ εκτιμούν ότι η συνεισφορά του τουρι-σμού υπερβαίνει το 18,2%.Όπως αναφέρουν, η συνεισφορά του κλά-δου των ξενοδοχείων - εστιατορίων στο ΑΕΠαυξάνεται σε σχετικούς όρους, όπως αντί-στοιχα αυξάνεται σε σχετικούς όρους και ησυνεισφορά του συνόλου των τουριστικώνδραστηριοτήτων (μεταφορικές και λοιπέςυπηρεσίες). Η βαρύτητα του τουρισμού στοΑΕΠ έχει αυξητικές τάσεις κατά την περίοδοαναθεώρησης (2000-2006), και κατά συνέ-πεια η σημασία της τουριστικής οικονομίαςγίνεται ολοένα και μεγαλύτερη για την Ελλά-δα. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ακόμα μιαφορά την ανάγκη συνεχούς και συνεπούςστατιστικής παρακολούθησης της τουρι-στικής οικονομίας και πρέπει να αποτελέσειμια από τις βασικές προτεραιότητες της πο-λιτικής ηγεσίας του Υπουργείου ΤουριστικήςΑνάπτυξης.Βέβαια τα οφέλη από τον τουρισμό δεν κα-τανέμονται ισόρροπα στο εσωτερικό των

δύο χωρών. Δεν θα πρέπει να αποκλείσου-με περιπτώσεις περιοχών που θα πληγούνεντονότατα από την προβλεπόμενη πλέονκάμψη και των διανυκτερεύσεων και τωνεσόδων από τον τουρισμό.Αν μάλιστα επαληθευτούν οι προβλέψειςγια την παράταση επί 18 μήνες της σύνθε-της πετρελαϊκής, στεγαστικής και διατρο-φικής κρίσης, που συνταράσσει την πα-γκόσμια οικονομία, τότε θα ακυρωθούν τααισιόδοξα σενάρια για τη διαρκή άνοδοτου τουριστικού ρεύματος.

3.4. Επενδύσεις και υποδομέςΗ Βουλγαρία υπερέχει της Ελλάδας στοντομέα των ξένων επενδύσεων. Ειδικότεραστον τουρισμό, αν δεν υπήρχε η τερατώ-δης ελληνική γραφειοκρατία, θα έλεγε κα-νείς ότι οι Έλληνες ξενοδόχοι έχουν δη-μιουργήσει καρτέλ για να μην αγγίζουν ξέ-νοι όμιλοι την “πίτα” του τουρισμού μας. Υπερτερούμε σαφώς στις υποδομές, κα-θώς πολλές μονάδες εκσυγχρονίστηκαν τατελευταία χρόνια και οι απαιτήσεις ποιότη-τας από ημεδαπούς και αλλοδαπούς του-ρίστες είναι υψηλότερες.Αξίζει όμως να προσεγγίσουμε διεξοδικάτα όσα συμβαίνουν στη γειτονική χώρα.

4. Οι αναφορές του υπουργού έγιναν τη Μ.Τετάρτη (23.4.08) σε ομιλία του προς τους φορείς του τουρι-σμού και παράγοντες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη Σαντορίνη. Η απάντηση στην κάμψη που εμφανίζε-ται σε παραδοσιακές αγορές είναι η εξωστρέφεια του τουριστικού προϊόντος, σημείωσε ο υπουργός, προ-σθέτοντας ότι ο ελληνικός τουρισμός είναι εθνική υπόθεση που δεν χωράει πράσινες και γαλάζιες διαφορές.

Ο υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης κ. Άρης Σπηλιω-τόπουλος κατά την επίσκεψή του στην World TravelMarket 2007, τη διεθνή έκθεση για τον τουρισμό στοΛονδίνο. Εδώ συναντάται με εκπροσώπους της Λέ-σβου. Το νησί είχε αυτόνομη παρουσία στην έκθεση.

ΠΗΓΗ: Επαρχείο Λήμνου και Αγίου Ευστρατίου

Στους πίνακες που περιλαμβάνουν ευρώ και λέβα η συναλλαγματική ισοτιμία είναι υπολογισμένη με βάση τη σχέ-ση 1 ευρώ= 1, 95 λέβα. ΠΗΓΗ: The 2007 Travel and Tourism Economic Research. World Travel & Tourism Council

2000 - 2006 Η συνεισφορά του τουρισμού στο βουλγαρικό ΑΕΠ



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



ΤΟΜΕΑΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006Σύνολο

1998-2006

ΣΥΝΟΛΟ (σε εκατ. ευρώ) 605,1 866,0 1103,3 903,4 980,0 1.850,5 2.735,9 3.103,3 4.364,0 16.511,6

Γεωργία, κυνήγι και δασοκομία 7,8 2,2 0,0 0,8 1,9 2,4 5,6 8,2 15,4 44,5

Κατασκευές 2,9 21,5 29,2 19,6 36,5 5,0 81,7 150,7 466,4 813,4

Εκπαίδευση -0,1 -0,3 1,7 4,9 4,7 2,6 0,0 -0,7 0,1 12,8

Ηλεκτρική ενέργεια, αέριο και ύδρευση 2,0 -4,9 -15,6 3,1 73,3 7,7 670,8 284,5 247,2 1.268,1

Δράσεις χρηματοικονομικού τομέα 168,7 103,0 17,7 137,6 135,7 432,5 236,1 441,2 734,9 2.407,3

Αλιεία 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2,7 -0,1 0,3 2,9

Υγεία και κοινωνική ασφάλιση -0,1 -0,3 0,1 -0,1 0,4 -0,1 0,4 0,4 0,5 1,3

Ξενοδοχεία και εστιατόρια 18,4 22,2 10,7 18,8 8,6 24,8 26,3 40,1 73,6 243,4

Βιομηχανία 220,9 460,6 551,9 293,8 89,3 523,3 435,7 712,2 804,1 4.091,8

Μεταλλεία και λατομεία 0,0 -0,3 6,4 5,4 11,3 18,7 17,5 -8,4 -10,6 40,0

Άλλες δραστηριότητες υπηρεσιών 0,6 -0,7 17,2 5,7 32,0 22,3 7,5 15,1 53,1 152,8

Ακίνητη περιουσία και μεσιτικές υπηρεσίες 38,0 42,6 146,0 13,4 67,2 169,1 215,6 598,4 1523,5 2.813,8

Μεταφορές και επικοινωνίες 16,8 17,5 20,1 243,3 230,9 153,7 426,5 115,3 -55,4 1.168,7

Εμπόριο και επισκευαστικός τομέας 127,5 142,2 283,9 130,6 261,9 439,9 496,5 729,9 500,4 3.112,7

Μη ταξινομημένες 1,8 60,8 34,0 26,6 26,4 48,6 113,0 16,3 10,6 338,2

Ετήσια Αύξηση (%) 43% 27% -18% 8% 89% 48% 13% 41%

1998 - 2006 Αμεσες ξένες επενδύσεις στη Βουλγαρία ανά τομέα

Στον πίνακα εμφανίζεται η ροή των άμεσων ξένων επενδύσεων που έγιναν στη Βουλγαρία μέχρι το έτος 2007,οπότε και εντάχθηκε στην Ε.Ε. Οι τουριστικές επενδύσεις ενισχύονται θεαματικά μετά το 2006.

ΠΗΓΗ: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ

της χώρας στην Ε.Ε. λειτούργησε για τηνδιετία 2006-2007 ως κίνητρο-καταλύτηςγια τον διπλασιασμό σχεδόν των ξένωνεπενδύσεων (σε σχέση με το 2005), ενώ σεσχέση με το διάστημα 1999-2001 εξαπλα-σιάσθηκαν!Οικονομικοί αναλυτές υποστηρίζουν ότιοι σημαντικές αυτές επιδόσεις επιτυγχά-νονται χάρη στις μεγάλες ευκαιρίες πουπροσφέρονται για επενδύσεις σε υποδο-μές (κυρίως στην ενέργεια), σε εμπορικάδίκτυα και ακίνητα. Σε ότι αφορά στην προέλευση των άμε-σων ξένων επενδύσεων, τα στοιχεία δεί-χνουν ότι η Αυστρία καταλαμβάνει τηνπρώτη θέση με 15% των συνολικών επεν-δύσεων, η Ολλανδία τη δεύτερη με 11%και η Ελλάδα την τρίτη με 9,6% των συνο-λικών ξένων επενδύσεων. Στις 10 πρώτεςθέσεις υπάρχουν 9 κοινοτικές χώρες και οιΗΠΑ (στην 8η θέση με μερίδιο 4,1% του συ-νόλου). Μικρά μερίδια κατέχουν επίσης ηΡωσία (στην 15η θέση με 2,3%) και η Τουρ-κία (στην 18η θέση με 1,1% των συνολικώνξένων επενδύσεων). Εκ των κοινοτικώνχωρών μικρά επίσης μερίδια καταλαμβά-νουν και η Ιταλία (3,7%), η Ισπανία (3,1%)και η Γαλλία (1,7%).Στον τουριστικό τομέα, πέρα από την πα-ρουσία μεγάλων πολυεθνικών ομίλων στατουριστικά θέρετρα της Βουλγαρίας, ξένοιιδώτες προχωρούν σε αγορά ή κατασκευήξενώνων και μικρών μονάδων αγροτουρι-στικού χαρακτήρα. Ιδιαίτερα στο νότοΒρετανοί και Γερμανοί αγοράζουν γη γιαμόνιμη ή θερινή διαμονή στους ορεινούςόγκους και σε ζώνες φυσικού κάλλους.

Η μεγάλη εισροή ξένων κεφαλαίων στηνΒουλγαρία άρχισε το 2000 όταν ξεκίνησεκαι το μεγάλο πρόγραμμα ιδιωτικοποιή-σεων στην χώρα. Έκτοτε και μέχρι το 2003το επίπεδο εισροών διατηρήθηκε σε υψη-

λά επίπεδα. Από το 2004 και έπειτα οι ξέ-νες επενδύσεις σημείωσαν συνεχή άλματαανερχόμενες το έτος αυτό στα 2,7 δισεκ. €.Το 2007 επενδύθηκαν 6,109 δισεκ € απόξένα κεφάλαια στην Βουλγαρία. Η ένταξη

Το Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της ελληνικής

πρεσβείας στη Σόφια έχει δημιουργήσειμια μακρόχρονη καλή παράδοση σε ζητήματα έρευνας σχετικά με την πορεία της βουλγαρικής οικονομίας. Η Ετήσια Έκθεσή του για το 2007 περιέχει πολλά χρήσιμα στοιχεία.

ΕΛΛΑΔΑ

Ποιες ξένες επενδύσεις;ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΗ για το χαώδες επεν-δυτικό περιβάλλον στην Ελλάδα είναιαναφορά του ίδιου του υπουργούΤουριστικής Ανάπτυξης κ. Άρη Σπη-λιωτόπουλου.Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για την εξέ-λιξη των τουριστικών επενδύσεων,τόνισε ότι η Ελλάδα δεν είναι ακόμαχώρα υποδοχής τουριστικών επεν-δύσεων, διότι «δεν υπάρχει το απαι-τούμενο θεσμικό πλαίσιο». Συγκεκρι-μένα, αναφέρει ότι:«Ενδιαφερόμενοι επενδυτές υπάρχουν,οι οποίοι θα μπορούσαν με τα κεφά-λαιά τους να ενισχύσουν την τουριστι-κή ανάπτυξη της χώρας. Από την άλληπλευρά, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει έναθεσμικό πλαίσιο για ολοκληρωμένεςτουριστικές επενδύσεις. Αρα οποιαδή-ποτε κίνηση από τη δική μας πλευρά,εάν δεν ήταν κίνηση που θα μπορούσενα συνοδευτεί με το επόμενο βήμα, θαμπορούσε να δημιουργήσει πρόβλημααξιοπιστίας. Δεν μπορώ να πω εγώ σεκάποιον υποψήφιο επενδυτή 'έλα', ότανεγώ δεν μπορώ να του εγγυηθώ ανμπορεί να κάνει και τουριστικό χωριόκαι ξενοδοχείο και γήπεδο γκολφ στηνίδια περιοχή».Παρά τις κατά καιρούς διακηρύξειςγια την προσέλκυση ξένων επενδύσε-ων, τίποτε δεν προχώρησε. Την ίδιαώρα ανεχόμαστε και την αυθαιρεσίαστις κατασκευές και την άναρχη του-ριστική ανάπτυξη...



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



3.5. Οι νέες θέσεις εργασίας Τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Βουλγαρίαη ανάπτυξη του τουρισμού προσφέρει θέ-σεις εργασίας και καταπολεμά την ανεργίασε περιοχές που γνωρίζουν αποβιομηχά-νιση ή κρίση σε άλλους τομείς της παρα-γωγής.Ιδίως για τους νέους ανθρώπους η ενασχό-ληση με τουριστικές ή συγγενείς με τοντουρισμό δραστηριότητες αποτελεί επαγ-γελματική διέξοδο και παράλληλα κίνητρογια την παραμονή στον τόπο τους.Υπάρχουν δεκάδες παραδείγματα καλώνπρακτικών από νέους ανθρώπους πουεντόπισαν ευκαιρίες για κάποια εναλλα-κτική μορφή τουρισμού και ανέλαβαν τοεπιχειρηματικό ρίσκο. Στον πίνακα δεξιά φαίνεται το μέγεθος τουπροβλήματος. Με εξαίρεση την ΚεντρικήΜακεδονία και τις ακτές της Μαύρης Θά-λασσας η ανεργία των νέων βρίσκεται στοψηλότερο επίπεδο. Η Ουγγαρία και η Σλο-βενία κινούνται στο επίπεδο της Κρήτης,

ενώ η Αυστρία και η Βόρεια Ιταλία εμφανί-ζουν τις καλύτερες επιδόσεις.Στον πίνακα αριστερά αξίζει να εντοπίσου-με τις διαφοροποιήσεις. Η Βουλγαρία εμ-φανίζει χαμηλότερα ποσοστά ανεργίαςστις γυναίκες, με εξαίρεση τη βορειοανα-τολική της περιφέρεια.Οι Ελληνίδες, με εξαίρεση την Κρήτη καιτην Αττική, καθώς και οι Ιταλίδες του νό-του, βρίσκονται σε δυσμενή θέση και τοπρόβλημα της ανεργίας υπαρκτό.Σε περιφερειακό επίπεδο πολλοί γυναικεί-οι συνεταιρισμοί έχουν προσφέρει μια κοι-νωνική μορφή τοπικής οικονομίας με θετι-κά αποτελέσματα. Σε αντίθεση με τους...ανδρικούς συνεταιρισμούς -κατά κύριολόγο γεωργικούς- που χρεοκόπησαν λόγωτης κακοδιαχείρισης και της άγνοιας στοι-χειωδών κανόνων επιχειρηματικού μάρκε-τιγκ. Νέοι και γυναίκες είναι οι ομάδες τουπληθυσμού που μπορούν να αλλάξουν ταδεδομένα στον τουρισμό. Τους παρέχονται όμως οι ευκαιρίες;

Βλέπουμε στον κάτω πίνακα τις μεγάλεςαλλαγές που σημειώθηκαν στη Βουλγαρίααπό το 2000 ως το 2006:Χιλιάδες εργαζόμενοι μετακινήθηκαν απότη βιομηχανία, τη γεωργία, την υγεία, τιςμεταφορές, ακόμα και από την εκπαίδευ-ση (!) προς τις εμπορικές επιχειρήσεις πουάνθισαν σε όλη τη χώρα.Σημαντική αύξηση σημείωσαν και οι απα-σχολούμενοι στα ξενοδοχεία και στις συγ-γενείς μεσιτικές δραστηριότητες (real es-tate). Άνθηση σημείωσε ο κατασκευαστι-

κός τομέας, όπως και οι ασφαλιστικές υπη-ρεσίες.Η μετακίνηση αυτή δεν ήταν ανώδυνη, κα-θώς και σήμερα η βορειοδυτική Βουλγα-ρία διατηρεί υψηλότατα ποσοστά ανεργί-ας (ροζ γραμμή στο γράφημα), αφού δενεμφανίζει συγκριτικά πλεονεκτήματα.Με βάση τα στοιχεία που έχουμε στη διά-θεσή μας οι θέσεις εργασίας στον τουρι-σμό δεν είναι καλοπληρωμένες. Κινούνταιστο 65% του μέσου όρου των βουλγαρι-κών αμοιβών...

Στη Βουλγαρία τα ποσοστά ανεργίας (δεξιά στο γράφημα) ακολουθούν την κατιούσα μετά τη μεγάλη κρίση του2000. Θυμίζουμε ότι η διασυνοριακή ζώνη υπάγεται στις περιφέρειες South Central και South Western (άσπρη καιμωβ γραμμή). Η δεύτερη περιλαμβάνει και τη Σόφια γι αυτό προκύπτει το πιο χαμηλό ποσοστό. ΠΗΓΗ: NSI

1999 - 2005 Απασχόληση και ανεργία στις βουλγαρικές περιφέρειες

Γεωργία, κυνήγι, δασοκομίαΜεταλλεία και λατομεία

ΒιομηχανίαΗλεκτρική ενέργεια, αέριο, ύδρευση

ΚατασκευέςΕμπόριο, επισκευαστικός τομέας

Ξενοδοχεία και εστιατόριαΜεταφορές και επικοινωνίες

Εταιρίες επενδύσεων και συμβούλωνΚτηματικές δραστηριότητες

Δημόσιος τομέας και ασφάλισηΕκπαίδευση

Υγεία και κοινωνικές υπηρεσίεςΆλλες δραστηριότητες

0 % 5 % 1 0 % 1 5 % 2 0 % 2 5 % 3 0 %

2000-2006 Μεταβολές στη διάρθρωση του ανθρώπινου δυναμικού

2000 2006



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



Ποσοστό Αριθμόςανεργίας Δήμων

Αριθμός εγγεγραμένων ανέργων

Μέχρι 29 ετώνΑπό 30-50+ 50 ετών

15.0007.5001.500

35-5025-3520-2515-2012,5-1510-12,57,5-105-7,50-5

39

14373623465465

Οι καλά οργανωμένες βουλγαρικές υπηρεσίες αποτύπωσαν στο χάρτη την ανεργία ανά δήμο! Ο νότος της χώραςεμφανίζει συγκριτικά καλές επιδόσεις. Τουριστικές ζώνες, όπως το Μπάνσκο, το Σαντάνσκι και οι ακτές της ΜαύρηςΘάλασσας προσφέρουν θέσεις εργασίας. ΠΗΓΗ: Βουλγαρική Υπηρεσία Απασχόλησης

Στον πίνακα βλέπουμε τη μεταβολή της ανεργίας κατά την περίοδο 2006-2007 για την Ελλάδα και για την περίοδο2005-2006 για τη Βουλγαρία. Στη διασυνοριακή ζώνη τα σκήπτρα κρατά η Δράμα με 17,5%, ενώ Σέρρες και Ροδό-πη συναγωνίζονται για το χαμηλότερο ποσοστό. Στην άλλη πλευρά των συνόρων το ορεινό Σμόλιαν εμφανίζει τουψηλότερο ποσοστό. ΠΗΓΗ: ΕΣΥΕ - Βουλγαρική Υπηρεσία Απασχόλησης

2005-2007 Η ανεργία στη διασυνοριακή ζώνη2006 Ο χάρτης των ανέργων της Βουλγαρίας

3.6. Aπασχόληση στον τουρισμό Σε πρόσφατη μελέτη για τις ανάγκες κα-τάρτισης στον τουριστικό τομέα που έγινεγια λογαριασμό του υπουργείου Απασχό-λησης και Κοινωνικής Προστασίας [Ομάδαμελετητών της Business Architect], αποτυ-πώνονται τα ακόλουθα δεδομένα:

Η απασχόληση στον τουριστικό τομέαγια την περίοδο 2007-2013 προβλέπεταινα διαδραματίσει σημαντικό παράγονταστο σύνολο της αγοράς εργασίας. Οι προ-βλέψεις επιβεβαιώνουν τη σταθερά ανοδι-κή τάση που ακολουθεί η απασχόλησηστον τουρισμό από το 2000 και μετά, καιτη σημαντική κλαδική συνεισφορά ωςτροφοδότη θέσεων για την οικονομία.

Η άμεση και έμμεση απασχόληση στοντουρισμό εκτιμάται ότι, μέχρι το 2007, θακυμανθεί στις 1.256.000 περίπου θέσειςεργασίας, ποσοστό 21% του συνόλου τωναπασχολουμένων, δηλαδή μία στις πέντεθέσεις απασχόλησης.

Η άμεση απασχόληση στον τουρισμό γιατο 2007 θα φθάσει τις 461.000 θέσεις ερ-γασίας , ενώ οι προβλέψεις με ορίζοντα το2017 κάνουν λόγο για 619.000 απασχο-λούμενους που θα αντιστοιχούν στο10,4% του συνόλου των απασχολουμένωνεκείνης της περιόδου.

Σε σύνολο 97.326 τουριστικών επιχειρή-σεων, οι 6.944 πρόκειται να αυξήσουν τοναριθμό του προσωπικού τους.

Το 17,6% των τουριστικών επιχειρήσεων

με περισσότερους από 50 εργαζόμενους-σε έρευνα ΠΑΕΠ το 2003- ανέμενε αύξη-ση του προσωπικού τους, γεγονός πουαποτελεί μία πολύ καλή προοπτική για τηναπασχόληση.

Σε σημαντικό ποσοστό τουριστικών επι-χειρήσεων (κυρίως ξενοδοχείων κι εστια-τορίων) παραμένουν κενές θέσεις απασχό-λησης για διάστημα μεγαλύτερο των έξιμηνών. Αυτό είναι ενδεικτικό των δυσκο-λιών που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσειςγια την εξεύρεση κατάλληλου εργατικούδυναμικού, οι οποίες και θα πρέπει ναληφθούν υπόψη για τη χάραξη κατάλλη-

λων πολιτικών σε συνδυασμό με την έντο-νη ανταγωνιστικότητα των τουριστικώνεπιχειρήσεων. Εξειδικεύοντας στα δεδομένα της ανεργί-ας στη διασυνοριακή ζώνη προκύπτει ότιυπάρχουν σημαντικά περιθώρια για να ενι-σχυθούν δραστηριότητες συγγενείς με τοντουρισμό με την παράλληλη αναβάθμισητων προσφερομένων υπηρεσιών. Για ναυπάρξουν μακροπρόθεσμα οφέλη στηναπασχόληση χρειάζεται καλύτερος σχε-διασμός (χωροταξικός και επενδυτικός)για να δημιουργηθούν ισχυρά κίνητραπροσέλκυσης τουριστών.



ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑμε περιφερειακές αντιθέσεις4

Το 2006 οι διανυκτερεύσεις ξένων τουριστώνστη Ζάκυνθο υπολογίστηκαν σε 1.734.200.

Την ίδια χρονιά, στους 7 ελληνικούς νομούςκαι τους 4 βουλγαρικούς της διασυνοριακής

ζώνης (με τη Θεσσαλονίκη εντός) είχαμε μόλις 1.645.948 διανυκτερεύσεις ξένων!

Για να μην έχουμε ψευδαισθήσεις: οι 11 νομοίπροσελκύουν μόλις το 3,02% των αλλοδαπών

που φθάνουν στις δύο χώρες.Με ψευδοεντυπώσεις για εσωτερική

κατανάλωση δεν αναπτύσσεται ο τουρισμός...

Στις 8 Σεπτεμβρίου 2004 ο Πρόεδρος της Βουλγαρίας Γκέοργκι Παρβάνοφεγκαινίασε το ανακαινισμένο Δραματικό Θέατρο “Ιβάν Ντίμοφ”στο Χάσκοβο. Ένα από τα πιο γνωστά κτίρια της Βουλγαρίας, που φιλοξένησεγια πρώτη φορά παραστάσεις στις 19 Δεκεμβρίου 1926.


ΥΠΟΕΡΓΟ 1 Δημιουργία, Λειτουργία και Πρωτοβουλίες του Δικτύου

1.2. ΕΡΕΥΝΑ


181716151413121110

9876543210

3,5

10,1

2,8

13,114,1

5,2

16

1995 2000 2005 2006

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

Αφίξ

εις

(σε

εκατ

ομμύ

ρια

άτομ

α)

ΕΛΛΑΔΑ

4,8

1995-2006 Συγκρίνοντας τις επιδόσεις Ελλάδας - Βουλγαρίας

12

11

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

0 0,6

3,2

1,2

10,111,4

2,1

11,4

1995 2000 2005 2006

Εισπ

ράξε

ις (σ

ε δι

σεκα

τομμ

ύρια

ευρ

ώ)

2

3.7. Τομείς προς ανάλυση Επιμένουμε ότι η τουριστική ανάπτυξημπορεί να προκύψει μόνο με συνδυασμόμέτρων και παρεμβάσεων σε όλο το φά-σμα της οικονομικής και κοινωνικής πολι-τικής των κυβερνήσεων. Γι αυτό και υπάρ-χουν δεκάδες τομείς, που αξίζει να αναλυ-θούν σε βάθος για να υπάρξουν ολοκλη-ρωμένες και αποτελεσματικές δράσεις στοχώρο του τουρισμού.Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι πληρέστεραοργανωμένες βουλγαρικές υπηρεσίες προσ-

φέρουν διεξοδικά στοιχεία επί παντός επι-στητού και η επέκταση αυτού του κεφαλαί-ου θα μπορούσε να αποτελέσει αυτοτελή,πολυσέλιδο τόμο. Αντίθετα, στην Ελλάδα το ζητούμενο πα-ραμένει ο συντονισμός μεταξύ υπουργείωνγια την ανάληψη σημαντικών και σύνθετωνπρωτοβουλιών... Οι “ΑΝΟΙΚΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ” έχουν δημιουρ-γήσει μια βιβλιοθήκη με μελέτες, στατιστι-κά στοιχεία και άρθρα για τον τουρισμό σεΕλλάδα και Βουλγαρία. Θα είναι διαθέσιμηστην ιστοσελίδα www.openhorizons.eu.

ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ με τη γλώσσα των αριθμών3

Ο διπλός αυτός πίνακας δείχνει συγκριτικά τα τουριστικά δεδομένα Ελλάδας και Βουλγαρίας. Στο επόμενοκεφάλαιο αξίζει να έχουμε μπροστά μας αυτή τη σημαντική διαφορά των δύο χωρών.

ΠΗΓΗ: Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού


ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ με περιφερειακές αντιθέσεις ΥΠΟΕΡΓΟ 1 Δημιουργία, Λειτουργία και Πρωτοβουλίες του Δικτύου

1.2. ΕΡΕΥΝΑ



ΗΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ανάπτυξη, αγα-πημένο σύνθημα της δεκαετίαςτου 1980, επανέρχεται το 2008,

καθώς ξεκινά για Ελλάδα καιΒουλγαρία η υλοποίηση των περι-φερειακών έργων που προβλέπο-νται από τα νέα ΚΠΣ μέχρι το 2013.

Παρά την κατασπατάληση πόρων κατά τηντελευταία (νεοελληνική) 25ετία, το πλαίσιοεφαρμογής και υλοποίησης των έργων τουΔ’ ΚΠΣ είναι πλέον αυστηρό και οι προσδο-κίες είναι μεγάλες.

Ποια ωστόσο έργα θα ωφελήσουν τοντουρισμό στη διασυνοριακή ζώνη;

Κατά πόσο στους κυβερνητικούς σχε-διασμούς υπάρχει πρόθεση για έργαπνοής, που θα υπερβαίνουν τοπικές ανά-γκες;

Πώς θα υπάρξει ισόρροπη ανάπτυξη με-ταξύ κορεσμένων και αναπτυσσόμενωντουριστικά περιοχών;

Πώς θα αντιμετωπιστούν οι περιφερεια-κές αντιθέσεις;Τα δημοσιογραφικά αυτά ερωτήματα θααπαντηθούν μέσω της ιστοσελίδας των“ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΟΡΙΖΟΝΤΩΝ”. Στο ΕγχειρίδιοΤουρισμού θα εντοπίσουμε τα μεγέθη πουφανερώνουν τις περιφερειακές αντιθέσεις,τόσο σε εθνικό επίπεδο, όσο και στις δύοπλευρές της μεθοριακής γραμμής Ελλάδας- Βουλγαρίας.Βασική διαπίστωση: το φυσικό και αν-θρωπογενές περιβάλλον σε συνδυασμόμε τη μακρόχρονη τουριστική προβολήείναι αυτά που καθορίζουν την προσέλ-κυση τουριστών.Μπορεί η Ρόδος να μην έχει το φυσικόκάλλος της Χαλκιδικής, ωστόσο είναι πε-ρισσότερο αναγνωρίσιμη στο διεθνές του-ριστικό χρηματιστήριο και συγκεντρώνει(μαζί με τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα) υπερτε-τραπλάσιους αλλοδαπούς επισκέπτες!Κι αν αυτά συμβαίνουν μεταξύ δύο νομών

που συγκαταλέγονται στους “πρεσβευτές”της χώρας, η σύγκριση με νομούς, όπως ηΞάνθη, οι Σέρρες και η Δράμα είναι άνευαντικειμένου: όταν π.χ. στο νομό Λασιθίου(στο ανατολικότερο και ύστατο τουριστικάνομό της Κρήτης) οι διανυκτερεύσεις ξέ-νων το 2006 έφθασαν τις 1.832.679 καιστον “ανεπτυγμένο” νομό Καβάλας (2ος στηδιασυνοριακή ζώνη μετά τη Θεσσαλονίκη)μόλις τις 406.105...Για την Ελλάδα, οι αναλυτικοί πίνακες τηςΣτατιστικής Υπηρεσίας μας υποχρεώνουννα... γυρίσουμε το Εγχειρίδιο: για να δια-βάσετε τις επόμενες 4 σελίδες πρέπει νατο στρίψετε κατά 90 μοίρες!

4.1. “Το βάρος στην περιφέρεια”

4.2.

Αντ

ιθέσ

εις στ

ον το

υρισ

μό: Ο

ι μισ

οί ξέ

νοι π

ου έρ

χοντ

αι στ

ην Ελ

λάδα

κοιμ

ούντ

αι σε

Κρή

τη-Δ

ωδεκ

άνησ

α!

H E.E. εντοπίζει σε αυτό το χάρτη τον αστικό ή αγρο-τικό χαρακτήρα των νομών Ελλάδας και Βουλγαρίας.Από τους 11 νομούς οι 7 χαρακτηρίζονται “κατά κύρ-ιο λόγο αγροτικές απομακρυσμένες περιοχές” με τηΘεσσαλονίκη και το Χάσκοβο να έχουν το χαρακτηρι-σμό “ενδιάμεσες κοντά σε αστικά κέντρα”. Ξάνθη καιΜπλαγκόεβγκραντ είναι “ενδιάμεσες απομακρυσμέν-ες περιοχές”. ΠΗΓΗ: ΕUROSTAT

Αξιο

ποιο

ύμε

συγκ

ριτι

κά σ

τοιχ

εία

μέχρ

ι τον

Σεπτ

έμβρ

ιο τ

ου 2

007

για

να κ

αταδ

είξο

υμε

ότι

μόνο

ν ισ

όρρο

πη δ

εν ε

ίναι

η κ

αταν

ομή

ξένω

ν κα

ι ντό

πιω

ν το

υρισ

τών

σε Ε

λλάδ

α κα

ιΒο

υλγα

ρία.

Με

βάση

αυτ

ά τα

δεδ

ομέν

α πρ

οκύπ

τει ό

τι:

ΣΕ Ο

ΛΗ Τ

ΗΝ

ΕΛΛ

ΑΔΑ

από

το σ

ύνολ

οτω

ν δι

ανυκ

τερε

ύσεω

ν Ια

νουα

ρίου

- Σε

πτεμ

-βρ

ίου

2007

το

75%

έγι

νε α

πό ξ

ένου

ς κα

ι το

25%

από

Έλλ

ηνες

. Τα

δεδο

μένα

για

του

ς 7

ελλη

νικο

ύς ν

ομού

ς τη

ς δι

ασυν

ορια

κής

ζώ-

νης

δείχ

ονυν

39%

ξένο

ι κα

ι 61

% Έ

λλην

ες[Π

ΙΝΑΚ

ΑΣ σ

ελίδ

ας 5

8].

ΣΕ Ο

ΛΗ Τ

Η Β

ΟΥΛ

ΓΑΡΙ

Α τη

ν ίδ

ια π

ερίο

δοοι

δια

νυκτ

ερεύ

σεις

έγι

ναν

κατά

69%

από

ξέ-

νους

και

31%

από

Βού

λγαρ

ους.

Στο

υς 4

νο-

μούς

της

δια

συνο

ριακ

ής ζ

ώνη

ς 37

% α

πό ξ

έ-νο

υς κ

αι 6

3% α

πό Β

ούλγ

αρου

ς.

ΑΠΟ

ένα

περ

ίεργ

ο “π

αιχν

ίδι”

της

Στατ

ι-στ

ικής

, οι 7

ελλ

ηνικ

οί ν

ομοί

και

οι 4

βου

λγα-

ρικο

ί πρ

οσέλ

κυσα

ν ακ

ριβώ

ς το

ίδι

ο πο

σο-

στό

(3,0

2%)

διαν

υκτε

ρεύσ

εων

ξένω

ν πο

υεπ

ισκέ

φθη

καν

χωρι

στά

τις

δύο

χώρε

ς!Αλ

λού

λοιπ

όν π

ηγαί

νουν

οι ξ

ένοι

. Στη

δια

-συ

νορι

ακή

ζώνη

κυρ

ιαρχ

εί ο

εσω

τερι

κός

τουρ

ισμό

ς, π

ου έ

χει

τα ό

ρια

του,

καθ

ώς

επηρ

εάζε

ται

από

την

εκάσ

τοτε

οικ

ονομ

ική

κατά

στασ

η τω

ν νο

ικοκ

υριώ

ν.Αξ

ίζει

να

κινη

θούμ

ε εκ

τός

της

ζώνη

ς γι

α να

δούμ

ε ότ

ι κα

ι η

πρω

ταθλ

ήτρι

α το

υ Βο

ρρά

Χαλκ

ιδικ

ή υσ

τερε

ί στι

ς δι

ανυκ

τερε

ύσει

ς έν

α-ντ

ι τω

ν Δ

ωδε

κανή

σων,

του

Ηρα

κλεί

ου, τ

ηςΚέ

ρκυρ

ας κ

αι τ

ης Α

θήνα

ς.

32

1 ΝΟΜ

ΟΙ-Π

ΡΩΤΑ

ΘΛΗΤ

ΕΣ: Α

υτοί

είνα

ι οι ε

λλην

ικοί ν

ομοί

που

ξεπέ

ρασα

ν τις

2.00

0.00

0 δια

νυκτ

ερεύ

σεις

όλο τ

ο 200

6. Α

ν προ

σθέσ

ουμε

στην

Κρή

τη το

απο

υσιά

ζον Λ

ασίθ

ι τότ

ε, μα

ζί με

τα Δ

ωδεκ

άνησ

α, συ

γκεν

τρών

ουν τ

ις μι

σές δ

ιανυ

κτερ

εύσε

ις ξέ

νων!

Αν α

φαιρ

έσου

με τη

ν Αθή

να, η

Χαλ

κιδική

έχει

τη χε

ιρότ

ερη

αναλ

ογία

ημε

δαπώ

ν - α

λλοδ

απών

.

ΠΗ

ΓΗ:Ε

ΣΥΕ

ΑΠΡΙΛΙΟΣ200855

ΕΛΛΑΔΑΒΟΥΛΓΑΡΙΑ με περιφερειακές αντιθέσεις

ΥΠΟΕΡΓΟ 1Δημιουργία, Λειτουργία και Πρωτοβουλίες του Δικτύου

1.2.ΕΡΕΥΝΑ

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟTΟΥΡΙΣΜ

ΟΥ1

54

4w

ww

.openhorizons.euΔΙΚΤΥΟ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΩΝ

ΕΛΛΑΔΑΣ - ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ

Η ΗΠ

ΕΡΙΦΕΡΕΙΑ

ΚΗ ανάπτυξη, αγα-

πημένο σύνθημα της δεκαετίαςτου 1980, επανέρχεται το 2008,

καθώς

ξεκινά για

Ελλάδα και

Βουλγαρία η υλοποίηση των περι-

φερειακώ

ν έργων που προβλέπο-

νται από τα νέα ΚΠΣ μέχρι το 2013.

Παρά την κατασπατάληση πόρω

ν κατά τηντελευταία (νεοελληνική) 25ετία, το πλαίσιοεφ

αρμογής και υλοποίησης των έργω

ν τουΔ

’ ΚΠΣ είναι πλέον αυστηρό και οι προσδο-

κίες είναι μεγάλες. Π

οια ωστόσο έργα θα ω

φελήσουν τον

τουρισμό στη διασυνοριακή ζώνη;

Κατά πόσο στους κυβερνητικούς σχε-διασμούς

υπάρχει πρόθεση

για έργα

πνοής, που θα υπερβαίνουν τοπικές ανά-γκες;

Πώ

ς θα υπάρξει ισόρροπη ανάπτυξη με-ταξύ κορεσμένω

ν και αναπτυσσόμενων

τουριστικά περιοχών;

Πώ

ς θα αντιμετωπιστούν οι περιφ

ερεια-κές αντιθέσεις;Τα δημοσιογραφ

ικά αυτά ερωτήματα θα

απαντηθούν μέσω της ιστοσελίδας τω

ν“ΑΝ

ΟΙΚΤΩ

Ν Ο

ΡΙΖΟΝ

ΤΩΝ

”. Στο ΕγχειρίδιοΤουρισμού θα εντοπίσουμε τα μεγέθη πουφ

ανερώνουν τις περιφ

ερειακές αντιθέσεις,τόσο σε εθνικό επίπεδο, όσο και στις δύοπλευρές της μεθοριακής γραμμής Ελλάδας- Βουλγαρίας.Βασική διαπίστω

ση: το φυσικό και αν-

θρωπογενές περιβάλλον σε συνδυασμό

με τη μακρόχρονη τουριστική προβολήείναι αυτά που καθορίζουν την προσέλ-κυση τουριστώ

ν.Μ

πορεί η Ρόδος να μην έχει το φυσικό

κάλλος της Χαλκιδικής, ωστόσο είναι πε-

ρισσότερο αναγνωρίσιμη στο διεθνές του-

ριστικό χρηματιστήριο και συγκεντρώνει

(μαζί με τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα) υπερτε-

τραπλάσιους αλλοδαπούς επισκέπτες!Κι αν αυτά συμβαίνουν μεταξύ δύο νομώ

ν

που συγκαταλέγονται στους “πρεσβευτές”της χώ

ρας, η σύγκριση με νομούς, όπως η

Ξάνθη, οι Σέρρες και η Δράμα είναι άνευ

αντικειμένου: όταν π.χ. στο νομό Λασιθίου(στο ανατολικότερο και ύστατο τουριστικάνομό της Κρήτης) οι διανυκτερεύσεις ξέ-νω

ν το 2006 έφθασαν τις 1.832.679 και

στον “ανεπτυγμένο” νομό Καβάλας (2ος στη

διασυνοριακή ζώνη μετά τη Θ

εσσαλονίκη)μόλις τις 406.105...Για την Ελλάδα, οι αναλυτικοί πίνακες τηςΣτατιστικής Υπηρεσίας μας υποχρεώ

νουννα... γυρίσουμε το Εγχειρίδιο: για να δια-βάσετε τις επόμενες 4 σελίδες πρέπει νατο στρίψ

ετε κατά 90 μοίρες!

4.1. “Το βάρος στην περιφέρεια”

4.2. Αντιθέσεις στον τουρισμό: Οι μισοί ξένοι που έρχονται στην Ελλάδα κοιμούνται σε Κρήτη-Δωδεκάνησα!

H E.E. εντοπίζει σε αυτό το χάρτη τον αστικό ή αγρο-τικό χαρακτήρα των νομών Ελλάδας και Βουλγαρίας.Από τους 11 νομούς οι 7 χαρακτηρίζονται “κατά κύρ-ιο λόγο αγροτικές απομακρυσμένες περιοχές” με τηΘεσσαλονίκη και το Χάσκοβο να έχουν το χαρακτηρι-σμό “ενδιάμεσες κοντά σε αστικά κέντρα”. Ξάνθη καιΜ

πλαγκόεβγκραντ είναι “ενδιάμεσες απομακρυσμέν-ες περιοχές”.

ΠΗΓΗ:ΕUROSTAT

Αξιοποιούμε συγκριτικά στοιχεία μέχρι τονΣεπτέμβριο του 2007 για να καταδείξουμεότι μόνον ισόρροπη δεν είναι η κατανομήξένων και ντόπιων τουριστών σε Ελλάδα καιΒουλγαρία.Με βάση αυτά τα δεδομένα προκύπτει ότι:

ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ από το σύνολοτων διανυκτερεύσεων Ιανουαρίου - Σεπτεμ-βρίου 2007 το 75% έγινε από ξένους και το25% από Έλληνες. Τα δεδομένα για τους 7ελληνικούς νομούς της διασυνοριακής ζώ-

νης δείχονυν 39% ξένοι και 61% Έλληνες[ΠΙΝΑΚΑΣ σελίδας 58].

ΣΕ ΟΛΗ ΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ την ίδια περίοδοοι διανυκτερεύσεις έγιναν κατά 69% από ξέ-νους και 31% από Βούλγαρους. Στους 4 νο-μούς της διασυνοριακής ζώνης 37% από ξέ-νους και 63% από Βούλγαρους.

ΑΠΟ ένα περίεργο “παιχνίδι” της Στατι-στικής, οι 7 ελληνικοί νομοί και οι 4 βουλγα-ρικοί προσέλκυσαν ακριβώς το ίδιο ποσο-

στό (3,02%) διανυκτερεύσεων ξένων πουεπισκέφθηκαν χωριστά τις δύο χώρες!Αλλού λοιπόν πηγαίνουν οι ξένοι. Στη δια-συνοριακή ζώνη κυριαρχεί ο εσωτερικόςτουρισμός, που έχει τα όρια του, καθώςεπηρεάζεται από την εκάστοτε οικονομικήκατάσταση των νοικοκυριών.Αξίζει να κινηθούμε εκτός της ζώνης για ναδούμε ότι και η πρωταθλήτρια του ΒορράΧαλκιδική υστερεί στις διανυκτερεύσεις ένα-ντι των Δωδεκανήσων, του Ηρακλείου, τηςΚέρκυρας και της Αθήνας.

3

2

1

ΝΟΜΟΙ-ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΕΣ: Αυτοί είναι οι ελληνικοί νομοί που ξεπέρασαν τις 2.000.000 διανυκτερεύσεις όλο το 2006. Αν προσθέσουμε στην Κρήτη το απουσιάζον Λασίθι τότε, μαζί μετα Δωδεκάνησα, συγκεντρώνουν τις μισές διανυκτερεύσεις ξένων! Αν αφαιρέσουμε την Αθήνα, η Χαλκιδική έχει τη χειρότερη αναλογία ημεδαπών - αλλοδαπών. ΠΗΓΗ: ΕΣΥΕ




1.2.ΕΡΕΥΝΑ


ΟΥ1

56

4w

ww



Ιανουάριος - Σεπτέμβριος 2007-2008 Διανυκτερεύσεις στα τουριστικά καταλύματα (ξενοδοχεία) κατά περιφέρεια

Ιανουάριος - Σεπτέμβριος 2007-2008 Αφίξεις στα τουριστικά καταλύματα (ξενοδοχεία) κατά περιφέρεια

Με το πράσινο περίγραμμα (και στους δύο πίνακες)φαίνεται το μερίδιο των δύο περιφερειών. Στην Κεντρική Μακεδονία συμπεριλαμβάνονται οι ανεπτυγμένοι τουριστικά νομοίΧαλκιδικής και Πιερίας, που βελτιώνουν θεαματικά την επίδοση της περιοχής. ΠΗΓΗ: ΕΣΥΕ




1.2.ΕΡΕΥΝΑ


ΟΥ1

56

4w

ww


ΕΛΛΑΔΑΣ - ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣΙανουάριος - Σεπτέμβριος 2007-2008 Διανυκτερεύσεις στα τουριστικά καταλύματα (ξενοδοχεία) κατά περιφέρεια

Ιανουάριος - Σεπτέμβριος 2007-2008 Αφίξεις στα τουριστικά καταλύματα (ξενοδοχεία) κατά περιφέρεια

Με το πράσινο περίγραμμα (και στους δύο πίνακες)φαίνεται το μερίδιο των δύο περιφερειών. Στην Κεντρική Μακεδονία συμπεριλαμβάνονται οι ανεπτυγμένοι τουριστικά νομοίΧαλκιδικής και Πιερίας, που βελτιώνουν θεαματικά την επίδοση της περιοχής. ΠΗΓΗ: ΕΣΥΕ




1.2.ΕΡΕΥΝΑ


ΟΥ1

58

4w

ww



4.3. Να σεβαστούμε τη στατιστική!

2006 Οι διανυκτερεύσεις στη διασυνοριακή ζώνη σε σχέση με τις εθνικές επιδόσεις

Η Θεσσαλονίκη, η Καβάλα, το Σμόλιαν, το Μπλαγκόεβγκραντ και ο Έβρος προηγούνται στις διανυκτερεύσεις. Στον αντίποδα το ανύπαρκτο τουριστικά Κίρτζαλι, η αγωνιούσα Δρά-μα και το “πιεσμένο” μεταξύ Πλόβντιβ και Μαύρης Θάλασσας Χάσκοβο εμφανίζουν τις χειρότερες επιδόσεις. ΠΗΓΗ: ΕΣΥΕ-NSI

Τώρα που επιστρέψ

αμε στην... ορθή ανά-γνω

ση, ας πατήσουμε στη γη. Βομβαρδι-σμένοι από τις “κορώ

νες” τοπικών και μη

αρχόντων, νιώ

θουμε συχνά ότι ο ελληνι-κός τουρισμός βρίσκεται εδώ

. Ανακαλύ-ψ

αμε ότι αλλού κατοικοεδρεύει: στη Χαλ-κιδική, στην Π

ιερία και νοτιότερα. Αν η Θ

εσσαλονίκη δεν είχε τη ΔΕΘ

και τηνH

ELEXPO, τότε οι 1.192.130 διανυκτερεύ-

σεις ημεδαπών τουριστώ

ν του 2006 θαήταν μαγικό νούμερο και τα στατιστικά δε-δομένα όλης της διασυνοριακής ζώ

νης θαήταν απελπιστικά.Έγκαιρα οι “ΑΝ

ΟΙΚΤΟ

Ι ΟΡΙΖΟ

ΝΤΕΣ” εντόπι-

σαν αυτή την παράμετρο της τουριστικήςμας ανάπτυξης. Δ

εν θα προκύψει, αν δεν

υπάρξει ενιαία περιφερειακή στρατηγική,

σεβασμός και ώθηση

στους “ηρωικούς” ξε-

νοδόχους της περιφέρειας, κοινά μέσα

προβολής με διεθνή προσανατολισμό,σύνδεση

με όλο το πλέγμα της πολιτιστι-κής, κοινω

νικής και ψυχαγω

γικής δραστη-ριότητας.Δ

ώσαμε βάρος στην ελληνική πλευρά τω

νσυνόρω

ν, καθώς το επόμενο κεφ

άλαιοέχει διεξοδικά στοιχεία για το βουλγαρικόνότο. Ό

πως ήδη σημειώ

σαμε, αποτελεί κα-θρέπτη τω

ν ελληνικών δεδομένω

ν, αφού:

Οι 7 ελληνικοί νομοί “μετρούν” το 5,74%

των διανυκτερεύσεω

ν στην Ελλάδα, ενώ οι

4 βουλγαρικοί το 5,62%. της γειτονικής

χώρας. Π

ολύ κοντά βρίσκονται και τα ποσοστάτω

ν διανυκτερεύσεων ημεδαπώ

ν (13,85%-11,27%

), που σημαίνει ότι για τους δύολαούς η διασυνοριακή ζώ

νη προσφέρει

αντίστοιχες “συγκινήσεις”. Για τους ξένους τουρίστες είτε βουλγα-

ρικός νότος είτε ελληνικός βορράς είναι τοίδιο: Το 3,02%

αυτών που φ

θάνουν στιςδύο χώ

ρες διανυκτερεύουν στη διασυνο-ριακή ζώ

νη. Και η αύξηση αυτού του πενι-χρού ποσοστού πρέπει να είναι ο κοινόςστόχος τω

ν περιφερειαρχώ

ν, των νομαρ-

χών, τω

ν δημάρχων, τω

ν ξενοδόχων. Σε

αυτό τον κοινό σκοπό στοιχίζεται η δημο-σιογραφ

ική μας πρωτοβουλία, επιμένο-

ντας με αυστηρότητα στα όσα ορίζει ηεπαγγελματική μας δεοντολογία. Δ

εν υπο-καθιστούμε κανένα, αρθρώ

νουμε ανεπη-ρέαστη από συμφ

έροντα κριτική, προβάλ-λουμε την υγεία κάθε πρω

τοβουλίας καικαταδικάζουμε αρνητικές πρακτικές.Στα ενδότερα της διασυνοριακής ζώ

νηςαξίζει να επισημάνουμε πω

ς εκτός του νο-μού Θ

εσσαλονίκης:Μ

ε ποσοστό 86%διανυκτερεύσεω

ναλλοδαπώ

νο Έ

βρος(μόνον 14%

οι ημε-δαποί), η Καβάλα

(56%)και το Μ

πλαγκό-εβγκραντ

(λόγω του Μ

πάνσκο - 51%) εμ-

φανίζουν ειδικό ενδιαφ

έρον. Προφ

ανώς Σα-

μοθράκη και Θάσος προσελκύουν ξένους

τουρίστες, ενώ οι διερχόμενοι προς -από

Τουρκία διαμορφώ

νουν την εβρίτικη επί-

Από το κτίριο της Ε.Σ.Η.Ε.Μ.-Θ., στην οδό Στρατηγού

Καλλάρη 5, οι “ΑΝΟΙΚΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ” δικτυώνονταικαι στους 11 νομούς της διασυνοριακής ζώνης για τησυγκέντρωση προτάσεων τουριστικής ανάπτυξης.

ΦΩΤΟ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΙΑΚΟΥΜΙΔΗΣ

Από τους τρεις πίνακες των σελίδων 56-58αξίζει να κρατήσουμε:

Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ είναι δεύτερημετά τη Δυτική Ελλάδα στην αύξηση των

αφίξεων (+13,7%), τέταρτη όμως στις δια-νυκτερεύσεις (+11,0%).

Η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ και η Θράκηβελτίωσαν τα πενιχρά τους ποσοστά (+4,5%

και +1,5%) μετά τον Σεπτέμβριο του 2007,καθώς η κάθοδος Βουλγάρων και Ρουμάνωνενισχύεται διαρκώς. Σε εθνική βάση προη-γούνται της Δυτικής Μακεδονίας, της Ηπεί-ρου και του Βορείου Αιγαίου.

21



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



4.3. Να σεβαστούμε τη στατιστική!

2006

Οι δ

ιανυ

κτερ

εύσε

ις σ

τη δ

ιασυ

νορι

ακή

ζώνη

σε

σχέσ

η με

τις

εθν

ικές

επι

δόσε

ις

Η Θε

σσαλ

ονίκη

, η Κ

αβάλ

α, το

Σμό

λιαν,

το Μ

πλαγ

κόεβ

γκρα

ντ κα

ι ο Έ

βρος

προ

ηγού

νται

στις

διαν

υκτε

ρεύσ

εις. Σ

τον α

ντίπ

οδα

το α

νύπα

ρκτο

τουρ

ιστικ

ά Κί

ρτζα

λι, η

αγω

νιούσ

α Δρ

ά-μα

και τ

ο “πι

εσμέ

νο” μ

εταξ

ύ Πλό

βντιβ

και Μ

αύρη

ς Θάλ

ασσα

ς Χάσ

κοβο

εμφα

νίζου

ν τις

χειρ

ότερ

ες επ

ιδόσ

εις.

ΠΗΓΗ

: ΕΣΥ

Ε-NS

I

Τώρα που επιστρέψαμε στην... ορθή ανά-γνωση, ας πατήσουμε στη γη. Βομβαρδι-σμένοι από τις “κορώνες” τοπικών και μηαρχόντων, νιώθουμε συχνά ότι ο ελληνι-κός τουρισμός βρίσκεται εδώ. Ανακαλύ-ψαμε ότι αλλού κατοικοεδρεύει: στη Χαλ-κιδική, στην Πιερία και νοτιότερα. Αν η Θεσσαλονίκη δεν είχε τη ΔΕΘ και τηνHELEXPO, τότε οι 1.192.130 διανυκτερεύ-σεις ημεδαπών τουριστών του 2006 θαήταν μαγικό νούμερο και τα στατιστικά δε-δομένα όλης της διασυνοριακής ζώνης θαήταν απελπιστικά.Έγκαιρα οι “ΑΝΟΙΚΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ” εντόπι-σαν αυτή την παράμετρο της τουριστικήςμας ανάπτυξης. Δεν θα προκύψει, αν δενυπάρξει ενιαία περιφερειακή στρατηγική,σεβασμός και ώθηση στους “ηρωικούς” ξε-νοδόχους της περιφέρειας, κοινά μέσαπροβολής με διεθνή προσανατολισμό,σύνδεση με όλο το πλέγμα της πολιτιστι-κής, κοινωνικής και ψυχαγωγικής δραστη-ριότητας.Δώσαμε βάρος στην ελληνική πλευρά τωνσυνόρων, καθώς το επόμενο κεφάλαιοέχει διεξοδικά στοιχεία για το βουλγαρικόνότο. Όπως ήδη σημειώσαμε, αποτελεί κα-θρέπτη των ελληνικών δεδομένων, αφού:

Οι 7 ελληνικοί νομοί “μετρούν” το 5,74%των διανυκτερεύσεων στην Ελλάδα, ενώ οι4 βουλγαρικοί το 5,62%. της γειτονικήςχώρας.

Πολύ κοντά βρίσκονται και τα ποσοστάτων διανυκτερεύσεων ημεδαπών (13,85%-11,27%), που σημαίνει ότι για τους δύολαούς η διασυνοριακή ζώνη προσφέρειαντίστοιχες “συγκινήσεις”.

Για τους ξένους τουρίστες είτε βουλγα-ρικός νότος είτε ελληνικός βορράς είναι τοίδιο: Το 3,02% αυτών που φθάνουν στιςδύο χώρες διανυκτερεύουν στη διασυνο-ριακή ζώνη. Και η αύξηση αυτού του πενι-χρού ποσοστού πρέπει να είναι ο κοινόςστόχος των περιφερειαρχών, των νομαρ-

χών, των δημάρχων, των ξενοδόχων. Σεαυτό τον κοινό σκοπό στοιχίζεται η δημο-σιογραφική μας πρωτοβουλία, επιμένο-ντας με αυστηρότητα στα όσα ορίζει ηεπαγγελματική μας δεοντολογία. Δεν υπο-καθιστούμε κανένα, αρθρώνουμε ανεπη-ρέαστη από συμφέροντα κριτική, προβάλ-λουμε την υγεία κάθε πρωτοβουλίας καικαταδικάζουμε αρνητικές πρακτικές.Στα ενδότερα της διασυνοριακής ζώνηςαξίζει να επισημάνουμε πως εκτός του νο-μού Θεσσαλονίκης:

Με ποσοστό 86% διανυκτερεύσεωναλλοδαπών ο Έβρος (μόνον 14% οι ημε-δαποί), η Καβάλα (56%) και το Μπλαγκό-εβγκραντ (λόγω του Μπάνσκο - 51%) εμ-φανίζουν ειδικό ενδιαφέρον. Προφανώς Σα-μοθράκη και Θάσος προσελκύουν ξένουςτουρίστες, ενώ οι διερχόμενοι προς -απόΤουρκία διαμορφώνουν την εβρίτικη επί-

Από το κτίριο της Ε.Σ.Η.Ε.Μ.-Θ., στην οδό ΣτρατηγούΚαλλάρη 5, οι “ΑΝΟΙΚΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ” δικτυώνονταικαι στους 11 νομούς της διασυνοριακής ζώνης για τησυγκέντρωση προτάσεων τουριστικής ανάπτυξης.

ΦΩΤΟ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΙΑΚΟΥΜΙΔΗΣ

Από

τους

τρε

ις π

ίνακ

ες τ

ων

σελί

δων

56-5

8αξ

ίζει

να

κρατ

ήσου

με:

Η Κ

ΕΝΤΡ

ΙΚΗ

ΜΑΚ

ΕΔΟ

ΝΙΑ

είν

αι δ

εύτε

ρημε

τά τ

η Δ

υτικ

ή Ελ

λάδα

στη

ν αύ

ξηση

τω

ν

αφίξ

εων

(+13

,7%

), τέ

ταρτ

η όμ

ως

στις

δια

-νυ

κτερ

εύσε

ις (+

11,0

%).

Η Α

ΝΑΤ

ΟΛΙ

ΚΗ Μ

ΑΚΕΔ

ΟΝ

ΙΑ κ

αι η

Θρά

κηβε

λτίω

σαν

τα π

ενιχ

ρά το

υς π

οσοσ

τά (+

4,5%

και +

1,5%

) μετ

ά το

ν Σε

πτέμ

βριο

του

200

7,κα

θώς η

κάθ

οδος

Βου

λγάρ

ων

και Ρ

ουμά

νων

ενισ

χύετ

αι δ

ιαρκ

ώς.

Σε

εθνι

κή β

άση

προη

-γο

ύντα

ι της

Δυτ

ικής

Μακ

εδον

ίας,

της

Ηπε

ί-ρο

υ κα

ι του

Βορ

είου

Αιγ

αίου

.2

1

Περνώντας τα σύνορα έχουμε σε αυτό τονπίνακα μια πληρέστερη εικόνα για τους ξέ-νους που φθάνουν στη Βουλγαρία. Τουλά-χιστον γνωρίζουμε και το σκοπό της πα-ρουσίας εκάστου στο βουλγαρικό έδαφος!



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



2005 Τα ποσοστά των μορφωμένων στην ευρύτερη περιοχή

δοση... Όπως φαίνεται από τον πίνακα τηςεπόμενης σελίδας, οι καλύτερα οργανωμέ-νες βουλγαρικές υπηρεσίες μπορούν ναδιακρίνουν το σκοπό της επίσκεψης κάθεαλλοδαπού και να γνωρίζουν καλύτεραποιος είναι τουρίστας και ποιος όχι. Υπεν-θυμίζουμε ότι στην Ελλάδα συνεχίζουμεάλλοτε να αφαιρούμε κι άλλοτε να προ-σθέτουμε στις τουριστικές αφίξεις, όσουςδιέρχονται από τους μεθοριακούς σταθ-μούς μας στα αλβανικά σύνορα.

Βέβαιο είναι ότι οι Σέρρες δεν “κρατούν”τους αλλοδαπούς (μόλις 8% των διανυκτε-ρεύσεων), που προφανώς ...τρέχουν προςΧαλκιδική και Καβάλα. Ωστόσο οι επιχει-ρηματίες της Κερκίνης θα μπορούσαν ναδιεκδικήσουν υψηλότερο ποσοστό, ανυπάρξει μέριμνα για διεθνή προβολή καιβελτίωση υποδομών - υπηρεσιών.

Η Καβάλα εμφανίζει μια ισορροπία ημε-δαπών και αλλοδαπών (44%-56%), που

προφανώς θα εξελιχθεί υπέρ των δεύτε-ρων. Ήδη έχουμε εντοπίσει κοινωνικά ζη-τήματα που προκύπτουν από την αύξησητων τουριστών από τη Βουλγαρία, πουοδηγούν σε αντιδράσεις. Κυρίως απέναντισε γείτονες με χαμηλά εισοδήματα...

Δράμα, Ξάνθη και Ροδόπη σε κοινή μοί-ρα (ποσοστά αλλοδαπών από 10-18%)έχουν τον μακρύτερο δρόμο για να ανα-δείξουν το φυσικό τους κάλλος και τις υπη-ρεσίες που προσφέρουν εκτός συνόρων.

...κι ένα παράδοξο: Από τις 13.360 διανυ-κτερεύσεις ξένων στο νομό Δράμας οι3.800 έγιναν από Πολωνούς(!), 2.254 απόΟλλανδούς(!) 952 από Βούλγαρους, 767από Ουκρανούς, 664 από Γερμανούς, 628από Ιταλούς, 407 από Κινέζους (!) και 314από Αλβανούς. Δεν γνωρίζουμε για τηνώρα αν συμφωνούν με αυτούς τους αριθ-μούς οι Δραμινοί ξενοδόχοι. Η ΕΣΥΕ πά-ντως τους διαθέτει σε κάθε ενδιαφερόμενο!

2006 Από ποιες χώρες έφθασαν τουρίστες στη Βουλγαρία

H τα πάντα καταγράφουσα Ευρωπαϊκή Ένωση αποτύπωσε το μορφωτικό μας επίπεδο. Η νοτιοδυτική Βουλγαρία(Σόφια και Μπλαγκόεβγκραντ) εμφανίζει ζηλευτά επίπεδα ανώτατων σπουδών για τους κατοίκους της. Ακολουθείη Κεντρική Μακεδονία, ο υπόλοιπος βουλγαρικός νότος και ύστατη η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Το Δημο-κρίτειο Πανεπιστήμιο και οι άλλες σχολές της περιοχής δεν συγκρατούν τους πτυχιούχους στην περιοχή...

ΠΗΓΗ: EUROSTAT

Με την ανεξαρτητοποίηση του Μαυροβουνίου έχειχαθεί και η πρωτοκαθεδρία της πρώην ενιαίαςομοσπονδίας σε δύο κατηγορίες αφίξεων. Οι Ρου-μάνοι πηγαινοέρχονται, ενώ λίγες μέρες μένουν οιΈλληνες (14οι στις διανυκτερεύσεις). ΠΗΓΗ: NSI

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2008 6 3


1.2. ΕΡΕΥΝΑ



Από το τέλος του 2006 μέχρι σήμερα τα καταλύματα στους 4 νομούς έχουν αυξηθείσημαντικά, αλλά όχι ισόρροπα. Το Μπλαγκό-εβγκραντ απέκτησε 5άστερο ξενοδοχείο στο Μπάνσκο (Kempinski), ενώ στο Κίρτζαλικαι στο Χάσκοβο άνοιξαν τουλάχιστον δύο4άστερα (Ustra και Park αντίστοιχα).

Δείτε συγκριτικάτις κλίνες των 11συνολικά νομώνστις δύο σελίδες.Στους ελληνικούςνομούς (πλην Χαλκιδικής) ήταντο 2006 261.655έναντι μόλις17.648 στους 4 βουλγαρικούς. Γι αυτό και έγινανσημαντικές επενδύσεις στο νότο (και όχι μόνον) της Βουλγαρίας.ΠΗΓΗ: ΕΣΥΕ

Μπάνσκο: Η ανοικοδόμηση οργιάζει και οι διεθνείς αλυσίδες επέλεξαν να επενδύσουν στην περιοχή.ΦΩΤΟ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΣΟΛΙΟΠΟΥΛΟΣ

Το Σμόλιαν προηγείται σε κλίνες με εφόδιοτο ορεινό τοπίο της Ροδόπης. ΠΗΓΗ: NSI

2006 Καταλύματα και κλίνες στο βουλγαρικό νότο

Οι... χιλιοφωτο-γραφημένες απόδημοσιογράφους

Βάθρες της Σαμο-θράκης.

ΦΩΤΟ: ΔΗΜΗΤΡΗΣΚΟΥΓΙΟΥΜ-

ΤΖΟΠΟΥΛΟΣ

2006 Κλίνες και πληρότητα στους ελληνικούς νομούς



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



Στους πίνακες του προηγούμενου δισέλι-δου [Στοιχεία 2006] αξίζει να συμπληρώ-σουμε και να σχολιάσουμε ορισμένα χρή-σιμα στοιχεία:

Όταν η πληρότητα των ξενοδοχειακώνμονάδων στο Ηράκλειο φθάνει το 82,8%και στην Κέρκυρα το 87,1%, τότε το 31-35% της νομών της Θράκης, των Σερρώνκαι της Δράμας μόνον περίσκεψη δημιουρ-γεί για την... αντοχή των ξενοδόχων.

Τα ποσοστά πληρότητας στα ξενοδο-χεία των βουλγαρικών νομών είναι ακόμηχειρότερα: Μπλαγκόεβγκραντ 17,1%, Σμό-λιαν 18,6%, Κίρτζαλι 16,0 %, Χάσκοβο15,4%! Πιθανόν να πρόκειται για διαφορετική στα-τιστική προσέγγιση, καθώς και οι αιχμέςτου βουλγαρικού τουρισμού, η Βάρνα καιτο Μπουργκάς εμφανίζουν μικρές σχετικά,

αλλά λογικοφανείς πληρότητες 42,0% και44,8% αντίστοιχα σε ετήσια βάση.

Οι 6 ελληνικοί νομοί έχουν όλοι μαζί λι-γότερες κλίνες τόσο από τη Χαλκιδική(128.261 έναντι 146.980) όσο και από τηΘεσσαλονίκη (133.394). Οι ενδοπεριφερειακές αντιθέσεις είναιεξίσου έντονες με τις εμφανιζόμενες σεεπίπεδο χώρας. Και προφανώς δεν είναιοι άνθρωποι, αλλά η φύση και τα κάλλητης που ορίζουν τους ελκυστικούς προο-ρισμούς. Στην ιστοσελίδα των “ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΟΡΙΖΟ-ΝΤΩΝ” [www.openhorizons.eu] θα μετα-φέρουμε εμπειρίες από την Ευρώπη καιτην Αμερική για το πως δημιουργείς του-ριστικό ρεύμα σε άχρωμα και χλωμά το-πία. Και δεν μιλάμε για το... Λας Βέγκαςπου αποτελεί το πιο ακραίο δείγμα!

Επειδή ο τουρισμός σε περιφερειακό επί-πεδο είναι άμεσα εξαρτημένος από ένα ευ-ρύτερο πλέγμα αναπτυξιακών δεδομένων,καιρός είναι να δούμε το χάσμα οικονομι-κής προόδου που υπάρχει ανάμεσα στους7 και στους 4 νομούς. Έμμεσα μόνον τοπροσεγγίσαμε μέχρι τώρα και θα ήταναφέλεια να μιλά κανείς για μια ενιαία προ-σέγγιση των 11 νομών, δίχως να συνυπο-λογίζει τη σημαντική διαφορά Ελλάδαςκαι Βουλγαρίας στο επίπεδο της οικο-νομικής ανάπτυξης. Ενιαία μπορεί να εί-ναι τα μέσα προβολής, κοινές οι πρωτο-βουλίες και οι νέοι θεσμοί της διασυνορια-κής ζώνης, αλλά δυστυχώς η σύγκριση των

εισοδημάτων σε λίγα μόνον χιλιόμετρα έν-θεν και ένθεν της συνοριακής γραμμήςφανερώνει το υπαρκτό χάσμα. Ο πίνακαςείναι αποκαλυπτικός:

Ο πλουσιότερος βουλγαρικός νομόςχρειάζεται σχεδόν να τετραπλασιάσειτον πλούτο των κατοίκων του για να πλη-σιάσει τον φτωχότερο ελληνικό!

Όλη η διασυνοριακή ζώνη εμφανίζει ένακατά κεφαλήν ΑΕΠ κάτω από τους εθνι-κούς μέσους όρους. Αθήνα και Σόφιαανεβάζουν τον πήχυ...

“Έκπληξη” κι από τις Σέρρες, που κατέχειτη θέση του ουραγού, αν και εμφανίζει τοχαμηλότερο ποσοστό ανεργίας!

Από τα παράδοξα των αριθμών: Στους βουλγαρικούς νομούς υπάρχουν

τυπικά 322 ξενοδοχεία και “ξενοδοχεία”,ενώ στους ελληνικούς λιγότερα (303)!

Στο Κίρτζαλι είχαμεστα δωμάτια 17 μονάδων 45.314 διανυκτερεύσεις το 2006,ενώ στα αντίστοιχα 14 ξενοδοχεία της Ξάνθης 143.444!Σημειώστε ότι στη Δράμα έχουν προστεθείξενώνες υψηλής ποιότητας κι ότι από τονπίνκα απουσιάζουν τα κάμπιγκ. ΠΗΓΗ: ΕΣΥΕ

Η ψευδαίσθηση που δημιουργούν τα επιβλητικά τζιπ Βούλγαρων τουριστών δεν μπορεί να “διασκεδάσει” το χάσμαανάπτυξης που υπάρχει μεταξύ των κατοίκων στις δύο πλευρές των συνόρων. ΠΗΓΗ: EUROSTAT

4.3. Διασυνοριακές αντιθέσεις: Οι επιδράσεις του “χάσματος”

Συγκρίνετε τις δύο φωτογραφίες: H πισίνα του 5άστερου “Hotel Cazino Xanthi” και η οροσειρά Στάρα Πλάνινα στοκέντρο της Βουλγαρίας. Να διαλέξει κανείς την τεχνητή πολυτέλεια στις πλαγιές της Ξάνθης ή την ανοικτήματιά στα παιχνιδίσματα της φύσης;

2006 Τα ξενοδοχεία στους ελληνικούς νομούς ανά κατηγορία

1375

9,6 ΕΛΛΑΔΑ 15221,7

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 2518,3

Θεσ

σαλο

νίκη

Καβά

λα

Δρά

μα

Ξάνθ

η

Εβρο

ς

Σέρρ

ες

Ροδό

πη

Μπλ

αγκό

εβγκ

ραντ

Σμόλ

ιαν

Χάσκ

οβο

Κίρτ

ζαλι

1085

2,8

1033

5,4

9051

,7

8891

,7

7990

,3

2053

,0

1935

,7

1820

,8

1815

,7

1114

1,0

2006Kατά κεφαλήνΑΕΠ ανά νομό

(σε ευρώ)



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



Τα 494 χιλιόμετρα της μεθορίου Ελλάδαςκαι Βουλγαρίας χωρίζουν δύο οικονομίεςσε διαφορετική φάση ανάπτυξης. Στην πράξη αρκεί να δούμε ότι λόγω τουχαμηλότερου κόστους εργασίας και τωνσημαντικών διαφορών σε όλους τους συ-ντεστές κόστους της τουριστικής επιχείρη-σης, οι τιμές στα ξενοδοχεία του βουλ-γαρικού νότου είναι κατά μέσο όρο στοήμισυ των ελληνικών τιμών. Με τα σημερινά δεδομένα η διαμονή γιαένα ξένο τουρίστα στο Μπάνσκο, με 35 €τη βραδιά, είναι συμφέρουσα: με ημερή-σιες εξορμήσεις στην Κερκίνη ή στο Νέστομπορεί να αποφύγει την πανάκριβη διαμο-νή στην Ελλάδα! Μέχρι σήμερα οι φορείς που εμπλέκονται

στην ανάπτυξη του τουρισμού κινούνταισε αμφίπλευρες προσπάθειες για την προ-σέλκυση των γειτόνων: να έρθουν περισ-σότεροι Έλληνες στο βουλγαρικό νότο,να προσελκύσουμε Βούλγαρους με υψηλόεισόδημα σε Μακεδονία και Θράκη.Το ερώτημα που προκύπτει είναι το κατάπόσο το αναπτυξιακό χάσμα μπορεί νααξιοποιηθεί σε μια προσπάθεια προβολήςτων αντιθέσεων. Να δείξουμε την υψηλήποιότητα ζωής στο νότο (με μειονέκτηματην... ανεξέλεγκτη ακρίβεια) και φτωχότε-ρες ζώνες στο βορρά, που παραμένουν“άγνωστες” στα μάτια του ξένου.

Δύσκολο ερώτημα. Γιατί εδώ η ποιότηταζωής συνδυάστηκε με την καταστροφήτης παράδοσης (ιδίως στην Αρχιτεκτονι-κή μας), ενώ στη Βουλγαρία (με λιγοστέςεξαίρεσεις: Μέλνικ, Σιρόκα Λάκα, κ.α.) δενέχουν διασωθεί παραδοσιακοί οικισμοί. Πάντως, ενώ το Μπάνσκο προσφέρει τηνεσωτερική του αντίθεση με τα παλιά τουσπίτια και τους υπερμοντέρνους ξενώνεςτου, στην Ελλάδα, η κακή αισθητική τωντελευταίων δεκαετιών, έχει πνίξει και ταλιγοστά απομεινάρια (Παλιά Ξάνθη, ΆνωΠορόια, Βώλακας, Χώρα Σαμοθράκης,κ.α.) της παράδοσης. Αντίστοιχη είναι η ει-κόνα στα ήθη και στα έθιμά μας.

Με βάση αυτά τα στοιχεία η Θεσσαλονίκη μόνη της παράγει διπλάσιο πλούτο από το σύνολο των άλλων νομών τηςδιασυνοριακής ζώνης. Η Δράμα εμφανίζεται ουραγός και μάλιστα η μόνη που εμφανίζει μείωση μεταξύ 2005 και2004. Η αποβιομηχάνιση δίνει πλέον τη θέση της στην προοπτική της τουριστικής ανάπτυξης. ΠΗΓΗ: EΣΥΕ *Εκτιμήσεις

Σε ποιες περιοχές της Ευρώπης μπορεί ο ξένοςτουρίστας να φθάσει με

αεροπλάνο και να χρειαστεί 90 λεπτά για να φθάσει στο

ξενοδοχείο του;Και σε αυτό το ερώτημα

απαντά η Eurostat με τονδιπλανό χάρτη.

Ας δούμε τη ζώνη μας:Η μεθόριος μένει στο

γκρί (περισσότερο από 90λεπτά για τις Σέρρες, τον

μισό νομό Δράμας, τα νότια του

Μπλαγκόεβγκραντ). Θράκη και Καβάλα ευνοούνται με τα δύο

αεροδρόμια της περιοχής.Σε χειρότερη μοίρα

βρίσκεται η Θεσσαλία, ηΣτερεά Ελλάδα και η

Βόρεια - Ανατολική Πελοπόννησος.

Δείτε τη γειτονική Ιταλία:Έχει πετύχει μια ομοιό-

μορφη κάλυψη. ΠΗΓΗ: EUROSTAT

Μπλαγκόεβγκραντ. Το πεζοδρομημένο κέντρο του σφύ-ζει από ζωή, χάρη και στους φοιτητές των δύο Πανεπι-στημίων που διαθέτει η πόλη. Στην ευρύτερη περιοχήεγκαταστάθηκαν πολλές μονάδες ελληνικής ιδιοκτησί-ας, που πρόσφεραν (φθηνό) μεροκάματο.


2000-2005 ΑΕΠ ανά νομό: Αύξηση παρά την αποβιομηχάνιση

Γνωρίζουμε από την εμπειρία τηςτελευταίας 15ετίας, το πως μετα-φράστηκε αυτό το χάσμα γιατους... δαιμόνιους έλληνες επιχει-ρηματίες που μετακόμισαν περισ-σότερο στο Μπλαγκόεβγκραντκαι λιγότερο στο Σμόλιαν για ναεπωφεληθούν από τα φθηνότεραμεροκάματα. Σταδιακά τα μισθολόγια τους ανε-βαίνουν, καθώς τα πρώτα “χρυσά”χρόνια έχουν παρέλθει. Ποια είναισήμερα η εξέλιξη αυτής της πρώ-της ελληνικής παρουσίας στουςγειτονικούς νομούς;Οι σοβαροί επιχειρηματίες παρέ-μειναν και συνεχίζουν να προσφέ-ρουν θέσεις εργασίας, ενώ οι ευ-καιριακοί όχι μόνον αποχώρησαν,αλλά δημιούργησαν μια αρνητικήατμόσφαιρα για το πως εννοούντο επιχειρείν οι νότιοι γείτονες...

2005 Πρόσβαση σε επιβατικές πτήσεις: Δυσκολίες...


ΔΙΚΤΥΟ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ www.openhorizons.eu

ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑμε άλλους πρωταγωνιστές5

Σε δύο διαφορετικούς κόσμους αναπτύχθηκαν η Ελλάδα και η Βουλγαρία. Μόνο μετά

τις10 Νοεμβρίου 1989, οπότε κατέρρευσε το καθεστώς Ζίβκοφ, προέκυψε κοινή πλεύση

στα πελάγη της ανοικτής οικονομίας. Σε παράλληλη πλέον τροχιά κινούμαστε από

την 1η Ιανουαρίου 2007, οπότε οι γείτονες εισήλθαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σήμερα, αξίζει να έχουμε μια πλήρη εικόνα για τη διάταξη των συντελεστών

του τουρισμού στη Βουλγαρία. Κι υπάρχουν θετικές εκπλήξεις!

Η λίμνη του Κίρτζαλι. Τόποςιστορικός, με αρχαιολογικά ευρήματα Θρακών και Ρωμαίων,που αποτέλεσε ορμητήριο για το πρώιμο βουλγαρικό κράτος.Το νησί που βλέπετε στο κεντρικό μέρος της λίμνης φιλοξενεί ελάφια και τα... ερείπια ενός αρχαίου θρακικούφρουρίου. Στο νότιο τμήμα τηςλίμνης υπάρχει το μεγαλύτεροβουλγαρικό αγρόκτημα αναπαραγωγής ελαφιών!


Οι κυβερνήσεις Ελλάδας και Βουλγαρίας δίνουν ιδιαίτε-ρο βάρος στην περιφερειακή ανάπτυξη μέχρι το 2013.Ποιες μπορεί να είναι οι προσδοκίες μας για τη διασυνο-ριακή ζώνη;

Το άνοιγμα των νέων οδικών αξόνων από Παρανέ-στι, Ξάνθη και Κομοτηνή προς την άλλη πλευρά τωνσυνόρων θα ενισχύσει τις μετακινήσεις και έμμεσα τοντουρισμό: η πρόσβαση στο Παμπόροβο για παρά-δειγμα θα είναι ταχύτερη. Ωστόσο θα διακόψει τοενιαίο του ορεινού όγκου της Ροδόπης με επιπτώσειςστην άγρια ζωή της. Ας ληφθούν μέτρα.

Οι τουριστικές επενδύσεις θα ενισχυ-θούν και όλοι πρέπει να διαφυλάξουν πε-ριοχές φυσικού κάλλους από πιθανά εκ-τρώματα.

Η πρόοδος του βουλγαρικού νότου δενθα είναι ισόρροπη: το Κίρτζαλι δεν μπορείνα ακολουθήσει το Μπάνσκο. Αντίθεταστους 7 ελληνικούς νομούς προσφέρονταιευκαιρίες ανάπτυξης για όλους.


1.2. ΕΡΕΥΝΑ


4

Έτσι είναι συγκεντρωμένος στα αστικά κέντρα ο βουλγαρικός πληθυσμός. Σόφια και Πλόβντιβ (με τις δορυφόρεςπόλεις, που έχουν σημαντικό πληθυσμό) είναι τα δύο μεγάλα κέντρα που επηρεάζουν τους 4 νομούς του νότου.

ΠΗΓΗ: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ

“Περιφερειακή Ανάπτυξη: τοπρόγραμμα 2007-2013”: Από τον Σεπτέμβριο

του 2007 η βουλγαρική κυβέρνηση έχει σχεδιάσειμέτρα περιφερειακής ανάπτυξης μέχρι το 2013.

Αξίζει να δείτε τους σχεδιασμούς για το νότο στηνιστοσελίδα: http://www.bgregio.eu

4.4. Θα εξαλειφθούν στο μέλλον οι αντιθέσεις;



Το 2006 η βουλγαρική κυβέρνηση αποφά-σισε να υποστηρίξει με μια έρευνα τηνεπεξεργασία του στρατηγικού πλαισίουγια τον προγραμματισμό και την ανάπτυξητου τουρισμού για την περίοδο 2006-2009. Ζητήθηκε από 124 δήμους που εμφανί-ζουν τουριστικό ενδιαφέρον να αποτυπώ-σουν τα αξιοθέατά τους και παράλληλα ναπροσδιορίσουν τις τάσεις ανάπτυξης, μεβάση τις τρέχουσες δραστηριότητες τουιδωτικού τομέα. Συνολικά 341 αξιοθέατααπαριθμήθηκαν από τους ερωτηθέντεςδήμους. Οι απαντήσεις τους θα μπορούσαν να ταξι-νομηθούν σε 8 κατηγορίες.

Τα περισσότερα από τα αξιοθέατα είναιτοπία φυσικού κάλλους (29%) και ακο-λουθούν οι ιστορικοί και αρχαιολογικοίεπισκέψιμοι χώροι (18%).

Οι τόποι θρησκευτικής λατρείας, οιοικισμοί νεανικού - επιμορφωτικούτουρισμού και τα θέρετρα κατέχουνιδιαίτερο μερίδιο (επάνω από 10%).

Περιοχές παραδοσιακών γιορτών καιπολιτιστικών γεγονότων, τα μουσεία -γκα-λερί και οι τουριστικές διαδρομές κατέ-χουν μικρότερο μερίδιο. Ένα γενικό συμπέρασμα στο οποίο κατέ-

ληξαν οι ερευνητές είναι ότι υπάρχει μιαμεγάλη ποικιλία αξιοθέατων στους δή-μους, με τη μεγάλη πλειοψηφία τους να εί-ναι στραμμένη στα πολιτιστικά δρώμενα.Χάρη στην έρευνα, οι δήμαρχοι κλήθηκαννα προβληματιστούν για εκείνες τις δρα-στηριότητες που θα μπορούσαν να γνωρί-σουν ανάπτυξη στην περιοχή τους. Αποτυπώθηκαν έτσι 287 δράσεις με προο-πτική ανάπτυξης, που με τη σειρά τουςομαδοποιήθηκαν σε κατηγορίες:

Υπερίσχυσαν στις απαντήσεις των δη-μάρχων οι δραστηριότητες που αναφέρο-νται στον αγροτουρισμό και τον οικο-τουρισμό με ένα ποσοστό 35%

Ακολούθησαν οι δράσεις για τον πολιτι-στικό τουρισμό (24%).

Σε ποσοστό 10-11% κινήθηκαν οι απα-ντήσεις που προσδοκούν στον τουρισμόεξερεύνησης και στα spa την τοπική τουςπρόοδο,

Μερικοί δήμοι δήλωσαν την ανάγκη ναυιοθετήσουν δράσεις για το κυνήγι, τοψάρεμα και το σκι, αλλά το σχετικό βάροςτους στο σύνολο είναι πολύ μικρό (3-5%).Με την ολοκλήρωση του ερωτηματολογί-ου, οι ερωτηθέντες δήμαρχοι πρότεινανμέτρα για την ανάπτυξη των τουριστικώνπόρων που θα μπορούσαν να ενοποιηθούν

ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ με άλλους πρωταγωνιστές ΥΠΟΕΡΓΟ 1 Δημιουργία, Λειτουργία και Πρωτοβουλίες του Δικτύου

1.2. ΕΡΕΥΝΑ


5 www.openhorizons.eu

ΜΜ ΕΤΑ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ του 1980 έπα-ψε στην Ελλάδα να είναι “τηςμόδας” η λαϊκή συμμετοχή. Τώ-

ρα όμως φθάσαμε στο αντίπεραάκρο: ουδείς ρωτά τον άλλο, η κυ-βέρνηση την αυτοδιοίκηση, το έναυπουργείο το άλλο κι όλοι μαζίτους πραγματικούς συντελεστέςτης τουριστικής δραστηριότητας.

Ενώ καταναλώνουμε τουλάχιστον ένα γκά-λοπ κάθε εβδομάδα, πραγματικές έρευνεςγια αναπτυξιακούς σκοπούς γίνονται στηνπραγματικότητα ελάχιστες. Ενώ ορισμένοι ακόμη υπερηφανεύονταιγια τις μεταρρυθμίσεις τους στην τοπικήαυτοδιοίκηση, οι νομαρχίες -και πολύ πε-ρισσότερο οι δήμοι- εργάζονται χωρίς κοι-νές προδιαγραφές, οι αυτοσχεδιασμοί πε-ρισσεύουν και έργο πνοής δεν παράγεται.Η κριτική αυτή ξεπηδά από μια απλή ανά-γνωση έρευνας που έγινε στη Βουλγαρίατο 2006 και θα τη δούμε αναλυτικά στηνεπόμενη παράγραφο. Πρόκειται για έναπρώτο παράδειγμα διαφορετικής λειτουρ-γίας ενός κράτους, που σε ό,τι αφορά την“σοσιαλιστική” του καταγωγή, μάλλον κέρ-δισε σε συγκρότηση και δεν εξήλθε σμπα-ραλισμένο, όπως οι υπόλοιπες δομές τηςΒουλγαρίας (συνεταιρισμοί, κρατικές επι-χειρήσεις, συλλογικοί φορείς). Σε κάθε περίπτωση το γειτονικό μας κρά-τος δεν θυμίζει τη δική μας βαλκανικήανοργανωσιά, που δυστυχώς συνδυάζεταιμε το κουκούλωμα των προβλημάτων καιτην πλήρη απουσία ενός συγκροτημένουσχεδιασμού με τη συμμετοχή όλων τωνφορέων.Αυτό δεν σημαίνει ότι η διαφθορά και οιεσφαλμένες πολιτικές δεν είναι στην ημε-ρήσια διάταξη της πολιτικής ζωής στη Σό-φια. Δεν είναι ωστόσο αντικείμενο του Εγ-χειριδίου η πολιτική ανάλυση. Το ενδιαφέ-ρον μας επικεντρώνεται στη γνωριμία με

τις δομές που βουλγαρικού τουρισμού,καθώς στην Ελλάδα, εκτός Αθηνών, δενσχεδιάζονται πολιτικές. Τόσο το Υπουρ-γείο Τουριστικής Ανάπτυξης όσο και ο ΕΟΤέχουν πενιχρή παρουσία στις περιφέρειες,όπου οι Γενικοί Γραμματείς καλούνται ναδιαχειριστούν έργα πολλών εκατομμυρί-ων ευρώ με αντικείμενο τον τουρισμό.Παράλληλα γνωρίζουμε -μέσω των φωτο-γραφιών- την ηγεσία της Βουλγαρίας.

5.1. Πώς διαμορφώνεις πολιτική;

Ο Πρόεδρος της Βουλγαρίας Γκεόργκι Παρβάνοφθα γιορτάσει στις 28 Ιουνίου τα 51 του χρόνια.

Με σπουδές Μαθηματικών και Ιστορίας, έγινε μέλοςτου ΚΚΒ. Συμπλήρωσε 6 χρόνια στην Προεδρία.

Ο πρωθυπουργός Σεργκέι Στα-νίσεφ είναι τέκνο του LondonSchool of Economics, εργάστηκεωστόσο και ως δημοσιογράφος.Γεννήθηκε εκτός συνόρων, στηνΟυκρανία στις 5 Μαΐου 1966.Ανήκει στο Σοσιαλιστικό Κόμμα,που διαδέχθηκε το ΚΚΒ. Η κυ-βέρνησή του είναι τρικομματική:ανέλαβε με ψήφους 168 υπέρκαι 67 κατά. Μια άνετη πλειοψη-φία σε σχέση με τα ημέτερα,οριακά δεδομένα.

ΠΗΓΗ: http://commons.wikimedia.org

5.2. Οταν οι δήμαρχοι αποτυπώνουν τις τάσεις τουριστικής ανάπτυξης



0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%

Επισκέψεις σε εκκλησίες-μοναστήριαΚυνήγι

Συμμετοχή σε πολιτιστικά γεγονόταΕπισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους

Επισκέψεις σχολείων - ΕπιμόρφωσηΨάρεμα

ΠεζοπορίαΟικοτουρισμός

Αγροτουρισμός - επισκέψεις σε φάρμεςΚάμπινγκ

Επισκέψεις σε μουσείαΦωτογραφικές αποστολές

Εθνολογικός τουρισμός (φολκλόρ)Μελέτη χλωρίδας

Δραστηριότητες για παιδιά - νέουςΔιαμονή σε οικογένειες

Παρακολούθηση πτηνώνΟικογενειακές διακοπές

Ενημέρωση για την πανίδαΣυλλογή χόρτων

Τουρισμός ευεξίας - υγείαςΔραστηριότητες για χόμπι

Πανόραμα πόλεων - περιοχώνΕπισκέψεις σε σπήλαια

Συμμετοχή σε θρησκευτικές τελετέςΕπιχειρηματικός τουρισμός

Συνεδριακός τουρισμόςΤουρισμός πόλεων (city break)

Γευσιγνωσία κρασιώνΟρειβασίαΜότο κρος

Ποδηλασία σε βουνόΤουρισμός κινήτρων Θαλάσσια αναψυχή

Ιαματικός τουρισμός (spa)Αεροπτερισμός- Αεραθλητισμός

Σκι - ΧιονοδρομίαΕξερεύνηση φαραγγιών (Canyoning)

Διαδρομές με σκι (Cross country)Θαλάσσιο σκι

ΚαταδύσειςΓκολφ

Διέλευση ποταμών (Rafting)Θερινό “σκι” (σε λιβάδια)

Άλλες δραστηριότητες


1.2. ΕΡΕΥΝΑ


5

σε όλη τη χώρα, ως κοινός “μπούσουλας”για να εφαρμοστούν με τις ανάλογες εξει-δικεύσεις στην περιφέρεια.Με λίγα λόγια, οι ίδιοι οι δήμαρχοι δια-μόρφωσαν ένα πλαίσιο δράσεων πουυιοθετήθηκε από την κυβέρνηση για ναυπάρχουν ενιαίοι κανόνες, κοινές προ-διαγραφές, ανταλλαγή εμπειριών, μέ-τρηση και αξιολόγηση αποτελεσμάτων.Μεταξύ άλλων υιοθετήθηκαν οι ακόλου-θες παρεμβάσεις:

ΑΝΑΠΤΥΞΗ κοινών και παράλληλαεξειδικευμένων ανά περιοχή υποδομώνγια να διευκολύνεται η πρόσβαση στατουριστικά αξιοθέατα με ενιαίο τρόπο, μεταυτόχρονη βελτίωση των προσφερομέ-νων υπηρεσιών.

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ και συντήρηση αρ-χαιολογικών τόπων και μνημείων. Δη-μιουργία ενιαίων προτύπων προβολής μεβελτίωση των τουριστικών εντύπων καιπληροφοριών.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ και κατάρτιση του τοπι-κού δυναμικού και των εργαζομένωνστους κλάδους του τουρισμού με παράλ-ληλη παροχή κινήτρων για την προβολήκαι προώθηση του τουριστικού προϊό-ντος.Στην απέναντι σελίδα μπορείτε να δείτε τις44 τουριστικές δραστηριότητες πουαπαριθμήθηκαν στο ερωτηματολόγιο. Οι ερωτώμενοι κλήθηκαν να ελέγξουνεκείνες που γίνονται στην περιοχή τους ήτις πιθανές. Για κάθε δραστηριότητα έπρε-πε επίσης να καθορίσουν το επίπεδο τρέ-χουσας και πιθανής ανάπτυξής της - χαμη-λής, μέσης ή υψηλής. Τα αποτελέσματα παρουσιάζουν τη μεγά-λη ποικιλία των τουριστικών δραστηριο-τήτων που αναπτύσσονται αυτήν την περί-οδο στο μεγαλύτερο μέρος των δήμων καιπαράλληλα τις αισιόδοξες εκτιμήσεις γιατη μελλοντική τους ανάπτυξη.Οι τρέχουσες δραστηριότητες ομαδοποιή-

θηκαν σε τρεις ομάδες σε σχέση με τιςαπαντήσεις των ερωτηθέντων.

Η πρώτη ομάδα περιλαμβάνει 21 δη-μοφιλείς δραστηριότητες που επισημαίνο-νται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 60% τωνερωτηθέντων. Περιλαμβάνουν διαφορετικά είδη δρα-στηριοτήτων πολιτισμού και επικοινωνίαςμε τη φύση, προϊόντα για τα παιδιά και τηνεολαία, τις οικογενειακές διακοπές, τοντουρισμό υγείας - ευεξίας και δράσειςεθνολογικού περιεχομένου. Εντούτοις οι περισσότερες από αυτές χα-ρακτηρίζονται από χαμηλό και μέσο επί-πεδο ανάπτυξης. Οι δραστηριότητες σε αυτήν την ομάδα,που υπολογίζονται ως μη αναπτυγμένεςαπό περισσότερο του 1/3 των ερωτηθέ-ντων δήμων είναι κυρίως ο αγροτουρι-σμός, τα κάμπινγκ, η παρατήρηση που-λιών/χλωρίδας/πανίδας, οι επισκέψεις σειστορικά αξιοθέατα, οι εκπαιδευτικές πε-ριηγήσεις, κ.α.

Η δεύτερη ομάδα συγκεντρώνει 16 δρα-στηριότητες που επισημαίνονται περίπουαπό τους μισούς ερωτηθέντες (48%-59%).Εδώ οι δραστηριότητες αναφέρονται στοντουρισμό περιπέτειας, των χόμπι, τον επι-χειρηματικό τουρισμό, τις ανάπαυλες απότη ζωή στην πόλη, τις γευσιγνωσίες κρα-σιού, κ.α.Όλες τους -με εξαίρεση τη θαλάσσια ανα-ψυχή και τον επιχειρηματικό τουρισμό-δηλώνονται από τους περισσότερους απότους ερωτηθέντες ως όχι τόσο πολύ ανα-πτυγμένες.

Η τρίτη ομάδα περιλαμβάνει 7 τουρι-στικές δραστηριότητες μικρότερης ανά-πτυξης που αναφέρονται από το 32% - 42%των έγκυρων ερωτηθέντων. Αυτές είναικυρίως θαλάσσια σπορ, τουρισμός γκολφκαι μερικές άλλες δραστηριότητες περιπέ-τειας. Όλες τους είναι χαμηλού επιπέδουόσον αφορά στην τρέχουσα ανάπτυξη.Όλες οι απαριθμημένες δραστηριότητεςθεωρείται ότι έχουν την δυνατότητα νααναπτυχθούν στο μέλλον.

3

2

1

www.openhorizons.eu

2006Οι απαντήσεις

124 δήμων για την

ανάπτυξη νέων μορφών

τουρισμού

1ηΟ

μάδα2

ηΟμάδα

3ηΟ

μάδα

Υψηλή ανάπτυξη

Χαμηλήανάπτυξη

Μέση ανάπτυξη




1.2. ΕΡΕΥΝΑ


5

τουρισμού, η διαμόρφωση του θεσμικούπλαισίου για τις τουριστικές δραστηριότη-τες, το εθνικό μάρκετινγκ και η διαφήμιση.Υποστηρίζει τις δραστηριότητες των ορ-γανώσεων περιφερειακού και τοπικού χα-ρακτήρα, τις οργανώσεις των ξενοδόχωνκαι των επαγγελματιών και προωθεί τεχνο-λογικές εφαρμογές, έρευνες μάρκετινγκ,αναλύσεις και προβλέψεις για την τουρι-στική αγορά. Στην ευθύνη του ανήκει και η κατάρτιση

Μια καταγραφή των φορέων που ασχολο-ύνται με τον τουρισμό στη Βουλγαρία είναιχρήσιμη για την περαιτέρω έρευνα των δε-δομένων που φιλοξενούμε στο Εγχειρίδιο.

Στη Βουλγαρία δεν υπάρχει αυτοτελέςΥπουργείο Τουρισμού, αλλά ένας οργανι-σμός αντίστοιχος με τον ΕΟΤ. Ο πρόεδροςτου βέβαια έχει αυξημένες αρμοδιότητες

και κινείται σε επίπεδο υπουργού. Ο Κρα-τικός Οργανισμός Τουρισμού έχει τη δέ-σμευση να εφαρμόζει την κυβερνητικήπολιτική στον τομέα του τουρισμού και νασυντονίζει τις δραστηριότητες των υπουρ-γείων και να συγκεντρώνει τις προτάσειςτων φορέων. Οι σημαντικότερες προτε-ραιότητες των δραστηριοτήτων του είναιοι διακρατικές σχέσεις στον τομέα του

1

www.openhorizons.eu

1. Bulgarian Association for Alternative Tourism ΜΚΟ δημοσίου δικαίου2. Bulgarian Chamber of Tourism ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου3. Burgas Regional Tourist Association ΜΚΟ δημοσίου δικαίου4. Burgas Regional Tourist Chamber ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου5. Regional Tourist Association "Stara Planina" ΜΚΟ δημοσίου δικαίου6. Regional Association for Tourism development

"Northwestern Balkan" ΜΚΟ δημοσίου δικαίου7. Varna Hotel and Restaurant Association ΜΚΟ δημοσίου δικαίου8. Bulgarian Convention and Visitors Bureau ΜΚΟ 9. Union of Owners for the Development

of Golden Sands Resort ΜΚΟ δημοσίου δικαίου10. Yambol Regional Tourist Association ΜΚΟ δημοσίου δικαίου11. Bulgarian Hotel and Restaurant Association ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου12. Varna Tourist Chamber ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου13. Bulgarian Association of the Yacht Ports ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου14. Association "Tour Club Remark" ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου15.Hotel and Restaurant Association "Vitosha" ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου16. Bulgarian Association for Rural and Eco- Tourism ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου17. Tourist Council - Plovdiv ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου18. Center for Ecotourism, Rural and

Cultural Tourism in Strandja ΜΚΟ δημοσίου δικαίου19. Association for Sustainable Tourism

Development - Kazanluk ΜΚΟ δημοσίου δικαίου20. Bulgarian Association for Balneotourism ΜΚΟ δημοσίου δικαίου21. University Association for Effective Tourism ΜΚΟ δημοσίου δικαίου22. Tourist Council - Sofia ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου23. Bulgarian Association for

Cultural, Eco- and Rural Tourism ΜΚΟ δημοσίου δικαίου24. Hoteliers Union in Golden Sands ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου25. Bulgarian Association of Travel Agencies ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου

26. Union of Owners in Sunny Beach resort ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου27. National Balneotourism Federation ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου28. Association of the Certified Experts

in Tourism Industry ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου29. National Tourist Board ΜΚΟ δημοσίου δικαίου30. Regional Tourist Association "Rhodopes" ΜΚΟ δημοσίου δικαίου31. Union of the Bulgarian Tourism Industry ΜΚΟ δημοσίου δικαίου32. Association of the Bulgarian

Touroperators and Travel Agents ΜΚΟ33. National Association of SPA and Wellness Tourism ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου34. Regional Tourist association - Stara Zagora ΜΚΟ δημοσίου δικαίου35. Alliance for Tourism Popularization

in the Region of Bansko ΜΚΟ δημοσίου δικαίου36. Bulgarian Union of Balneology and SPA Tourism ΜΚΟ δημοσίου δικαίου37. Association for Alternative Tourism

Belogradchik Municipality ΜΚΟ δημοσίου δικαίου38. Bulgarian Association for Business

and Tourist Information ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου39. Tourist Chamber - Kurdzali ΜΚΟ δημοσίου δικαίου40. National Hotel Management Club ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου41. Bulgarian Academy in Tourism

and Regional Development ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου42. Sofia Congress Bureau ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου43. Bulgarian Association of Sommeliers ΜΚΟ ιδιωτικού δικαίου44. National Association for Children and Youth Tourism ΜΚΟ δημοσίου δικαίου45. Tourist Council - Koprivshtitsa ΜΚΟ46. Tourist Association Astreya - Haskovo ΜΚΟ δημοσίου δικαίου47. Association Authentic Bulgaria ΜΚΟ δημοσίου δικαίου48. Bulgarian Tourist Union ΜΚΟ δημοσίου δικαίου49. Union of Investors in Tourism ΜΚΟ δημοσίου δικαίου

ΠΗΓΗ: Public Register of the Tourist Organizations (www.tourism.government.bg)

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ: 49 φορείς που ασχολούνται με την τουριστική ανάπτυξη

5.3. Οι συνομιλητές μας από την άλλη πλευρά των συνόρων“Πρόσωπο Γυναίκας”:

ένα βραβευμένοέργο της Βουλ-

γάρας ζωγράφου Μαρίας

Νικίλοβα, αφιερωμένο

στην Ημέρα τηςΓης (2007).




1.2. ΕΡΕΥΝΑ


5

μετέχει στις συναντήσεις των διεθνών ορ-γανισμών τουρισμού, ως μέλος της UFTAA,της παγκόσμιας ομοσπονδίας των ενώσε-ων των ταξιδιωτικών πρακτόρων.

Το Βουλγαρικό Επιμελητήριο Του-ρισμού (BTC) είναι μη κερδοσκοπική ένω-ση που ιδρύθηκε το 1990. Το επιμελητήριοοργανώνει προγράμματα υποστήριξης γιατα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια και σεμι-νάρια για την κατάρτιση προσωπικού. Μέ-χρι πρόσφατα είχε περίπου 800 μέλη - φυ-σικά και νομικά πρόσωπα. Διαθέτει περι-φερειακές δομές στις πόλεις: Βάρνα,Μπουργκάς, Πλόβντιβ, Πλέβεν και ΒέλικοΤίρνοβο.

Η Βουλγαρική Ένωση Ξενοδοχείωνκαι Εστιατορίων οργανώνει, συντονίζει,και ενθαρρύνει την ανάπτυξη των ιδιωτι-κών ξενοδοχείων και των εστιατορίων στηχώρα. Διευκολύνει την ανάπτυξη των δρα-στηριοτήτων των μελών του και προβάλλειτα επιτεύγματά τους στη Βουλγαρία καιστο εξωτερικό. Μεταξύ άλλων ελέγχει τηντήρηση της επαγγελματικής ηθικής καιπρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύτων μελών του.

Η Βουλγαρική Ένωση για τον Εναλ-λακτικό Τουρισμό (BAAT) συντονίζειδράσεις για την ανάπτυξη των εναλλακτι-κών μορφών τουρισμού. Η Ένωση έχει τοδικό της σύστημα βαθμολογίας και έχειαναπτύξει έναν κώδικα συμπεριφοράς τωνιδιοκτητών των ξενώνων. Αντίστοιχα υπάρ-χει η Βουλγαρική Ένωση για τον Αγροτι-κό και Οικολογικό τουρισμό (BARET)που ασχολείται με την προώθηση της οικο-λογίας και των αγροτικών τουριστικώνπροϊόντων στις οικολογικά προστατευμέ-νες περιοχές. Η ένωση έχει αναπτύξει τοεθνικό πρόγραμμα «Βουλγαρικές οικολογι-κές διαδρομές».Λειτουργούν επίσης το Βουλγαρικό Γρα-φείο Συνεδρίων και Επισκέψεων, η Βουλ-γαρική Ένωση Λιμένων Αναψυχής, η

8

7

6

του προσωπικού που απασχολείται στοντουρισμό.

Το Εθνικό Συμβούλιο Τουρισμού(αντίστοιχο με το ελληνικό) λειτουργεί ωςσυμβουλευτικό σώμα στον Πρόεδρο τουΚρατικού Οργανισμού Τουρισμού. Στοχεύ-ει στην ενίσχυση της εφαρμογής μιας εθνι-κής πολιτικής στον τουρισμό. Συμμετέ-χουν:• Συνήθως οι αναπληρωτές υπουργοί απότα υπουργεία : Οικονομίας και Ενέργειας,Εξωτερικών, Εσωτερικών, Περιβάλλοντοςκαι Υδάτων, Πολιτισμού, Γεωργίας και Δα-σοκομίας, Παιδείας και Επιστημών, Περι-φερειακής Ανάπτυξης και Δημοσίων Έρ-γων, Μεταφορών και Οικονομικών. • Η Εθνική Ένωση των Δήμων της Δημο-κρατίας της Βουλγαρίας. • Οι βουλγαρικές επιχειρήσεις Αερογραμ-μών. • Οι τουριστικές οργανώσεις και οι περιφε-ρειακές ενώσεις ανά κλάδο τουριστικήςδραστηριότητας.

Η Επιτροπή Εμπορίου και Προστασί-ας Καταναλωτών έχει τις λειτουργίες ενόςσώματος ελέγχου στο πλαίσιο του Νόμουπερί Τουρισμού. Υπάγεται στον ΥπουργόΟικονομίας και Ενέργειας, διαθέτει περι-

φερειακές δομές και ελέγχει την πεφαρμο-γή των κανονισμών στον τομέα του τουρι-σμού.

Για την Τοπική Αυτοδιοίκηση ο Νό-μος περί Τουρισμού προβλέπει ότι οι δη-μοτικές υπηρεσίες έχουν τη θέση των βα-σικών οργάνων για την ανάπτυξη του του-ρισμού σε τοπικό επίπεδο. Αυτό πραγμα-τοποιείται μέσω των ετήσιων προγραμμά-των για την ανάπτυξη του τουρισμού, πουενισχύουν το τοπικό μάρκετινγκ, την ανά-πτυξη πληροφοριακών συστημάτων, τηνκαθιέρωση των TlCs (Κέντρων Τουριστι-κής Πληροφόρησης) και την παροχήπληροφοριών στους επισκέπτες. Ασχολού-νται επίσης με την κατηγοριοποίηση τωντουριστικών καταλυμάτων, ασκώντας πα-ράλληλα τον έλεγχο των δραστηριοτήτωντους.

Η Βουλγαρική Ένωση των Ταξιδιωτι-κών Γραφείων (BATA) ιδρύθηκε το 1992.Μέλη του είναι πάνω από 200 επιχειρήσειςαποδεδειγμένης επαγγελματικής ενασχό-λησης με ξεναγήσεις, οργάνωση εκδρο-μών και πρακτόρευση ταξιδιωτικών οργα-νισμών. Είναι μια μη κερδοσκοπική ένωση,που αντιπροσωπεύει, βοηθά και προστα-τεύει τα συμφέροντα των μελών της. Συμ-

5

4

3

2

www.openhorizons.eu

Το ισχυρό ευρωδίδυμο της Βουλγαρίας: Δεξιά η Βουλγάρα κοινοτική επίτροπος Μεγκλένα Κούνεβα

και αριστερά η υπουργός Ευρωπαϊκών ΥποθέσεωνΓκεργκάνα Γκραντσάροβα. Στα 51 της η πρώτη,

γεννήθηκε στη Σόφια, όπου και έγινε καθηγήτρια τουΠανεπιστημίου. Μόλις στα 35 η δεύτερη, με μάστερ

στο Δίκαιο, εκλέγεται στην πατρίδα της, το Πλόβντιβ, από το 2001!

Και οι δύο ανήκουν στο “Εθνικό Κίνημα” του Συμεών ΦΩΤΟ: www.gerganagrancharova.eu(Προσωπικό blog της κας Γκραντσάροβα)

Το Βέλικο Τίρνοβο, μετους 74.000 κατοίκους

του, δεν ανήκει στη διασυνοριακή ζώνη.

Η ιδιαίτερη αρχιτεκτονικήτου συγκεντρώνει

πολλούς επισκέπτες. Συγκαταλέγεται στα 100

αξιοθέατα της χώρας. Η φωτογραφία

φιλοξενείται στο επίσημοsite του ΒΟΤ:

www.bulgariatravel.org

ΦΩΤΟ: ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

Την τελευταία πενταετία άνθισανστη Βουλγαρία διάφοροι οργανι-σμοί που προσπαθούν να παίξουντο ρόλο «ομπρέλας» σε τουριστι-κούς κλάδους. Στον πίνακα τουπροηγούμενου δισέλιδου εμφανί-ζουμε αυτή την πανσπερμία φορέ-ων, για πολλούς από τους οποίουςδεν υπάρχουν στοιχεία για το επί-πεδο της αντιπροσωπευτικότητάςτους...Το φαινόμενο δεν είναι υπαρκτόστην Ελλάδα. Εδώ, γύρω από τουπουργείο και τον ΕΟΤ έχουν απ-λώς στηθεί “καταναλωτές” των δια-φημιστικών προγραμμάτων...




1.2. ΕΡΕΥΝΑ


5

Λίγο πριν από του Βαλκανικούς Πολέμουςη Βουλγαρία πρόβαλε ως ο δυναμικότερος“παίκτης” της περιοχής και κέρδιζε συμπά-θειες στις Μεγάλες Δυνάμεις. Τότε απέκτη-σαν τον τιμητικό για τα δεδόμενα εκείνηςτης εποχής τίτλο, που έγινε.. τιτλάκι στηνπαράγραφο 5.3.Τα πολιτικά τέκνα του Συμεών Β’ 5, είναισήμερα τα πλέον προσανατολισμένα σεμια “πρωσική” οργάνωση της χώρας. Συμ-μετέχοντας και στη σημερινή κυβέρνησηΣτανίσεφ δεν κρατούν με σεβασμό μόνοντο βουλγαρικό εθνόσημο, όπως ο κ. Νικο-λάι Βασίλεφ στη διπλανή φωτογραφία,αλλά και τις ιστορικές καταβολές της χώ-ρας, δίχως να ταυτίζονται με τους ακραί-ους εθνικιστές. Κάπως έτσι προέκυψε ο χάρτης της διπλα-νής σελίδας. Είναι σαφές ότι οι βούλγαροιυπουργοί έχουν πληρέστερη εικόνα για τηχώρα τους σε σχέση με τους δικούς μας. Οαυστηρότατος (αν και αποτυχημένος) δη-μοσιονομικός μηχανισμός του παλαιούκαθεστώτος συνέβαλε σε ένα μοντέλοκρατικής οργάνωσης, που ανταποκρίνεταιευκολότερα στις επιταγές διοικητικών με-ταρρυθμίσεων που επιβάλλει η Ε.Ε.“Πρώσους” είδε η ελληνική δημοσιογραφι-κή αποστολή και την 21η Απριλίου 2007,ημέρα Σάββατο. Έξω από το Ντέβιν (νο-μός Σμόλιαν) ένα συνεργείο κατασκεύαζεπεζοδρόμιο. Σε πείσμα της ελληνικής νο-οτροπίας (ένας σκάβει, οι άλλοι 5 επιβλέπουν)και τα 6 μέλη του συνεργείου εργάζονταν! Σε κάθε περίπτωση οι Βούλγαροι παραμέ-νουν στην πλειοψηφία τους περήφανοι,πειθαρχημένοι και περισσότερο μεθοδικοί

-ιδίως στο δημόσιο τομέα τους- σε σχέσημε το ξεχαρβαλωμένο μόρφωμα της ελλη-νικής γραφειοκρατίας. Υστερούν προφα-νώς σε επίπεδο ανάπτυξης, αλλά το κλείσι-μο της “ψαλίδας” είναι ορατό στο άμεσομέλλον.Για να επιστρέψουμε στα τουριστικά μας,μπορείτε να δείτε στο επόμενο τρισέλιδοχάρτες και δεδομένα μιας χώρας που έχειεπίγνωση των δικτύων της, των υποδομώντης, του πλούτου της.Στην Ελλάδα το ΥΠΕΧΩΔΕ νίπτει τας χείρας,με το περιβόητο “έχουμε μεταβιβάσει τιςαρμοδιότητες στην Αυτοδιοίκηση”. Γλίτω-σαν από το μπελά οι άνθρωποι και συνδια-λέγονται μόνον με τις μεγάλες κατασκευα-στικές εταιρίες...

Βουλγαρική Ένωση για τον ΒαλκανικόΤουρισμό, η Εθνική Ένωση SPA, τη Βουλ-γαρική Ένωση Λουτροθεραπείας και τοντουρισμό για SPA κ.α.

Τέλος λειτουργούν οι τοπικές και πε-ριφερειακές Ενώσεις Τουρισμού, ως μηκερδοσκοπικές οργανώσεις, οργανωμένεςσε επίπεδο επικράτειας, που συγκεντρώ-νουν ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις και ορ-γανώσεις σε μια ορισμένη περιοχή. Οιδραστηριότητές τους στρέφονται στομάρκετινγκ και τη διαφήμιση, την ανάπτυ-ξη τεχνολογιών για την εξυπηρέτηση τωντουριστών (μέσω των κέντρων πληροφό-ρησης τουριστών), τον έλεγχο της ζήτησης

και προσφοράς, την ανάπτυξη νέων “προϊ-όντων” τουρισμού και την κατάρτιση στε-λεχών.Ας σημειωθεί ότι ήδη από τον Ιούνιο του1999 είχαν ιδρυθεί 50 τοπικές οργανώσειςΤο Νοέμβριο του 2006 συνολικά 82 οργα-νώσεις είχαν αποτυπωθεί από τον ΒΟΤ, κα-τανεμημένες ως εξής: 55 τοπικά συμβού-λια και ενώσεις, 8 περιφερειακές ενώσεις, 9συντεχνιακές οργανώσεις και 10 ενώσειςεναλλακτικών μορφών τουρισμού. Τελικάτο Νοέμβριο του 2007 ο κατάλογος περιε-λάμβανε μόνον 49 οργανώσεις, καθώς άλ-λες μεν έγιναν ανενεργές, άλλες δε δενφρόντισαν να ενημερώσουν τον κρατικόοργανισμό...

9

www.openhorizons.eu

Διοικητικός Άτλας: ‘Οταν τα υπουργεία διαθέτουν αισθητική!

Έναν Διοικητικό Άτλαντα, εκπληκτικής πληρότητας και άρτιας αισθητικής, εξέδωσε το Υπουργείο Δημόσιας Διοί-κησης της Βουλγαρίας. Εδώ ο νομός (περιφέρεια) του Σμόλιαν, με όλα τα πληθυσμιακά, διοικητικά και δημογραφι-κά δεδομένα. Τους χάρτες θα τους βρείτε σε μικρή ανάλυση στην ιστοσελίδα των “ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΟΡΙΖΟΝΤΩΝ”.

ΠΗΓΗ: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ

Ο υπουργός Δημόσιας Διοίκησης και Διοικητικής Μεταρρύθμισης της Βουλγαρίας Νικολάι Βασίλεφ.

Πριν γίνει 40άρης (γεννήθηκε στις 28 Νοεμβρίου1968), ξεκίνησε οικονομικές σπουδές στη

Βουδαπέστη για να καταλήξει στη Νέα Υόρκη. Εξειδικεύθηκε στην ανάλυση της γιαπωνεζικής

αγοράς (!), πριν γίνει Αναπληρωτής Πρωθυπουργόςτο 2001 με το “Εθνικό Κίνημα” του Συμεών.

Είναι λογικό ότι μιλά τουλάχιστον 6 γλώσσες!

5.3. Οι “Πρώσοι” των Βαλκανίων

5. Πρώην πρωθυπουργός της Βουλγαρίας, γιόςτου βασιλιά Μπόρις, που έβαλε τη Βουλγαρία στοΒ' Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό του Άξονα.Ο Συμεών Β’ (ΙΙ) ανέβηκε στο θρόνο σε ηλικία 6ετών για να τον χάσει μόλις τρία χρόνια αργότε-ρα, με δημοψήφισμα, το οποίο οργάνωσε το Πα-τριωτικό Μέτωπο της χώρας, που ελεγχόταν απότο Κομμουνιστικό Κόμμα Βουλγαρίας.




1.2. ΕΡΕΥΝΑ


5

Υπάρχει στη χώρα ένα “χάσμα” γενεών,ορατό και στους συναδέλφους μας δημο-σιογράφους: οι νεότεροι (όσοι πεισματικάμένουν στη χώρα και δεν φεύγουν για Ευ-ρώπη) αφομοιώθηκαν στην ταχεία μετά-λαξη της καθημερινής ζωής, ενώ οι παλιό-τεροι κρατούν τις θετικές αναμνήσεις καιτα... ευτράπελα του καθεστώτος Ζίβκοφ.Οι “Πρώσοι” των αρχών του 20ου αιώνα δεν

έχουν πια στρατιωτική δύναμη, συμβιώ-νουν αρμονικά με την τουρκική και μου-σουλμανική τους μειονότητα (που διαθέ-τει μεγάλη επιρροή στην εκάστοτε κυβέρ-νηση χάρη στην ηγετική φυσιογνωμία του54χρονου Αχμέτ Ντογκάν) και απολαμ-βάνουν το ευρωπαϊκό τους κεκτημένο μεβαλκανικό τρόπο: χάνουν κι αυτοί ευρω-παϊκά κονδύλια σε υπόγειες διαδρομές...

www.openhorizons.eu

Το νεανικόν της βουλγαρικής ηγεσίας δενσηματοδοτεί αυτομάτως δυναμική διακυ-βέρνηση. Ας μην ξεχνάμε ότι οι μεγαλύτε-ρες ηλικίες υπέστησαν το σοκ της κατάρ-ρευσης των καθεστώτων του υπαρκτού“σοσιαλισμού”, είχαν άγνοια ενός περι-βάλλοντος ανοικτής οικονομίας και αδυ-νατούσαν να δρομολογήσουν μεταρρυθ-μίσεις σε μια κρατική μηχανή, που βήμα

βήμα έπρεπε να απωλέσει τον κυρίαρχορόλο της στο σχεδιασμό της εθνικής στρα-τηγικής. Ούτε φυσικά οι νεότερες γενιές σημαίνειότι είναι αμόλυντες από επιρροές διπλω-ματικών κύκλων και επιχειρηματικών συμ-φερόντων, συμπεριλαμβανομένης και τηςεγχώριας Μαφίας, που σταδιακά νομιμο-ποιεί τις δραστηριότητές της.

Στον χάρτη εμφανίζονται ανάγλυφα οι περιοχές με επαρκές δίκτυο μεταφορών, οι βασικοί οδικοί άξονες και ηευκολία (γκρι ζώνες) - δυσκολία (ανοικτά προς το λευκό) για την πρόσβαση στο οδικό δίκτυο.

ΠΗΓΗ: ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ / ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

Το παρατηρητήριο που δημιούργησε η “Εγνατία Οδός” Α.Ε. εντοπίζει στον χάρτη το μέγεθος της αγοράς κάθε νο-μού σε Βόρεια και Κεντρική Ελλάδα. Εν έτει 2008 δεν βρέθηκε χαρτογράφος με κέφι στα αρμόδια υπουργεία...

ΠΗΓΗ: ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ “ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ” Α.Ε.

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ: Το δίκτυο μεταφορών και η πρόσβαση στους οδικούς άξονες ΕΛΛΑΔΑ: Ευτυχώς η “Εγνατία οδός” Α.Ε. δημιούργησε παρατηρητήριο...

Επιτέλους κι ένας “ηλικιωμένος” υπουργός!Είναι ο... 55χρονος κ. Ασέν Γκαγκαού-ζοφ, υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξηςκαι Δημοσίων Έργων (δεξιά στη φωτογρα-φία). Είναι το υπουργείο που εμπλέκεταιστην πρωτοβουλία INTERREG, αλλά καιστον αγωγό Μπουργκάς - Αλεξανδρούπο-λη. O υπουργός έχει σπουδάσει οικονομικάκαι εξειδικεύθηκε στη διαχείριση επενδυτικών προγραμμάτων στη Σόφια,όπου και γεννήθηκε.

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ: Η διάδοση των ευρυζωνικών δι-κτύων (ADSL) και το δίκτυο φυσικού αερίου




1.2. ΕΡΕΥΝΑ


5 www.openhorizons.eu

Επικυρώνοντας την ενιαία τουριστικήπολιτική που ακολουθεί η Βουλγαρίαστην περιφέρειά της, αξίζει να δούμε τιςπροσεγγίσεις των γειτόνων μας σε ορισμέ-νους τομείς από το 1934 και μετά. Δίνουμεπεριορισμένο χώρο σε αυτές τις χρήσιμεςπληροφορίες, καθώς -όπως φαίνεται απότους πίνακες- ο βουλγαρικός νότος έχει μι-κρή συμμετοχή στον εθνικό “κορβανά”του τουρισμού.

ΟΙΚΙΣΜΟΙ: Το 1990, εν όψει και τωνεκτεταμένων ιδωτικοποιήσεων, αποτυπώ-θηκαν στη Βουλγαρία 178 οικισμοί με του-ριστικό ενδιαφέρον. Περιλαμβάνουν 28 παραλιακά θέρετρα,41 ιαματικές πηγές, 44 ορεινά χωριά - χιο-νοδρομικά κέντρα και 65 τόπους με ιστο-ρικό - αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον και πολι-τιστικές δραστηριότητες. Αυτή η ταξινόμηση είχε τα προβλήματάτης, αφού πολλές περιοχές συνδύαζαν δύοκαι περισσότερες μορφές εναλλακτικούτουρισμού.

ΘΕΡΕΤΡΑ: Ο συνολικός αριθμός τωνεπίσημα αναγνωρισμένων θέρετρων στηΒουλγαρία είναι 145, συμπεριλαμβανομέ-νων 56 ορεινών θέρετρων, 57 κέντρων SPA

και 32 παραθαλάσσιων περιοχών και είναιεθνικής και τοπικής σημασίαςΤα θέρετρα στη Βουλγαρία είναι κωμοπό-λεις, χωριά ή μεμονωμένες τουριστικέςεγκαταστάσεις, που αξιολογούνται για τηνποιότητα των υπηρεσιών τους και λαμβά-νουν ενισχύσεις για τη διαρκή βελτίωσήτους. Υπάρχει μεγαλύτερος έλεγχος καισχεδιασμός για τις υποδομές που απαιτού-νται και τα επενδυτικά σχέδια. Είναι ταξινομημένα ως θέρετρα εθνικής ήτοπικής σημασίας, με κριτήριο την ποιότη-τα των παροχών που προσφέρουν, ανε-ξάρτητα από τον αριθμό των τουριστώνπου προσελκύουν.

ΤΑ 100 ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ: Από το 1966, σταπλαίσια της τότε ακολουθούμενης τουρι-στικής πολιτικής, προβλήθηκαν τα 100αξιοθέατα που αξίζει κανείς να τα επισκε-φθεί. Πρόκειται για χώρους και περιοχέςφυσικού κάλλους με μεγάλο ιστορικό,θρησκευτικό, πολιτιστικό και φυσικό από-θεμα. Ως μέρος αυτού του προγράμματος καθιε-ρώθηκε ένα σήμα για κάθε αξιοθέατο, που συνοδεύεται από εύχρηστες εκδόσεις καιαναμνηστικά, που προωθούνται από τηΒουλγαρική Ένωση Τουρισμού (BTU). Οι

3

2

1

Οι δύο χάρτες είναι της προηγούμενης δεκαετίας, γιαυτό υστερούν σε εμφάνιση.

Ωστόσο μας βοηθούν να αντι-ληφθούμε τη διασπορά και

την πυκνότητα του τουριστι-κού πλούτου της Βουλγαρίας.Αριστερά βλέπετε τους οικι-σμούς με τουριστικό ενδια-

φέρον (προσέξτε το κενό πουυπάρχει στο Κίρτζαλι...) και

δεξιά τα τουριστικά θέρετρα. ΠΗΓΗ: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ

5.5. Θέρετρα - Οικισμοί - Εθνικά Πάρκα - Μνημεία - Εθνικό Ημερολόγιο

1998 Θέρετρα και οικισμοί μετουριστικόενδιαφέρον

ξένοι τουρίστες που συλλέγουν αυτές τιςεκδόσεις κερδίζουν δώρα και προσφορές.Η κατάρρευση του καθεστώτος Ζίβκοφοδήγησε σε μερική αναθεώρηση των 100περιοχών, καθώς αφαιρέθηκαν όσες συμ-βόλιζαν κομμουνιστικές επιτυχίες... Η διαδικασία αυτή ολοκληρώθηκε το 2003με τη συμμετοχή πολλών φορέων. Ανάμε-σά τους το υπουργείο Παιδείας και Επιστή-μης, το υπουργείο Πολιτισμού, το υπουρ-γείο Περιβάλλοντος και Ύδρευσης, η γενι-κή γραμματεία Νεολαίας και Αθλητισμού,η Ιερά Σύνοδος της Βουλγαρικής Ορθόδο-ξης Εκκλησίας, η Ένωση των ΒουλγάρωνΑυτοκινητιστών, ο Βουλγαρικός ΕρυθρόςΣταυρός, το Βουλγαρικό Εθνικό Ραδιόφω-νο και η Βουλγαρική Εθνική Τηλεόραση.Πρέπει να σημειωθεί ότι από τα 100 αξιο-θέατα, με βάση την τελευταία τους εκδοχή(2006) τα 14 ανήκουν στους νομούς τηςδιασυνοριακής ζώνης: θα τα βρείτε στηνιστοσελίδα των “ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΟΡΙΖΟΝΤΩΝ”.

ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ: Το εθνικόημερολόγιο των πολιτιστικών εκδηλώσε-ων προετοιμάζεται ετήσια από το Υπουρ-

γείο Πολιτισμού. Είναι μια συλλογή των πε-ριφερειακών ημερολογίων και όλα τα γε-γονότα συμπεριλαμβάνονται στο ημερο-λόγιο χωρίς κάποια συγκεκριμένα κριτή-ρια. Ποικίλλουν στον τύπο, τη διάρκεια καιτη συχνότητα, καθώς επίσης και στην του-ριστική τους σημασία. Ο κατάλογος περι-λαμβάνει εθνικές λαογραφικές εκδηλώ-σεις, παραδοσιακές γιορτές, συναυλίεςκλασικής μουσικής, φεστιβάλ κινηματο-γράφου, εκθέσεις, παραστάσεις, κ.ά.Ο κατάλογος πολιτιστικών εκδηλώσεωνπου περιλαμβάνονται στο εθνικό ημερο-λόγιο δημοσιεύεται στα βουλγαρικά στονιστοχώρο του υπουργείου Πολιτισμού (ht-tp://www.mc.government.bg).

ΜΝΗΜΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ: Τα 1.345 πο-λιτιστικά μνημεία στη Βουλγαρία χαρακτη-ρίζονται επίσημα ως περιοχές μεγάλης ση-μασίας, που υπόκεινται σε ειδικό καθεστώςσχετικά με τη διατήρηση, τη χρήση και τησυντήρησή τους. Υπάρχουν 4 κατηγορίες πολιτιστικών μνη-μείων: αρχαιολογικά, αρχιτεκτονικά, καλλι-τεχνικά και ιστορικά. Η κατηγοριοποίηση

5

4

I εθνικής σημασίαςII τοπικής σημασίας

1 πόλεις2 χωριά3 συγκροτήματα

a θέρετρα SPA b ορεινά θέρετραc παραθαλάσσια



ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑμε το βλέμμα στο αύριο6

Μιλάμε για το αύριο κι όχι για το μέλλον. Γιατί κι από τις δυό πλευρές των συνόρων

μόνον ο ρεαλισμός μπορεί να αποφέρει προτάσεις τουριστικής ανάπτυξης και

προβολής που “να πατάνε στα πόδια τους”. Εξετάζουμε λοιπόν τα τρέχοντα κι όχι τα μελλούμενα, τις υπαρκτές ευκαιρίες και

δυνατότητες κι όχι ουτοπικά σχέδια που πιθανόν να βρίσκαν εφαρμογή

κάπου αλλού στην υφήλιο.Ο ανοικτός διάλογος για το τουριστικό αύριο

της “χώρας” του Ορφέα μόλις τώρα αρχίζει!

Τα νιάτα πλημμυρίζουν την κεντρικήπλατεία του Σμόλιαν, καθώς δύο πανεπιστημιακού επιπέδου ιδρύματαέχουν την έδρα τους στην πόλη. Ο μπόμπιρας -αρκετά σκεπτικός γιατην ηλικία του- αναπαύεται στα δύοελαφάκια που αλλάζουν την αισθητική της πλατείας. Έξυπνα καλλιτεχνικά έργα, αλλά και απομεινάρια σοσιαλιστικού ρεαλισμού, συνυπάρχουν σε πολλέςβουλγαρικές πόλεις.



1.2. ΕΡΕΥΝΑ


5

ενός μνημείου ως εθνικής ή τοπικής σημα-σίας γίνεται με ειδικά κριτήρια, δεν απεικο-νίζει ωστόσο τη σημασία του μνημείουαπό τουριστική άποψη.Ο συνολικός αριθμός των πολιτιστικώνμνημείων στη Βουλγαρία υπερβαίνει τα30.000! Εντούτοις, πολλές από αυτές τιςπεριοχές συσχετίζονται με την Αντίστασηκατά του φασιστικού καθεστώτος (1940-44) και έχουν απωλέσει την εμβέλειά τουςτους μετά το 1989...

ΕΘΝΙΚΑ ΠΑΡΚΑ: Από το 1934 οι γείτο-νες έχουν δημιουργήσει δίκτυο προστα-τευόμενων περιβαλλοντικά ζωνών. Σήμε-ρα υπάρχουν 3 εθνικά πάρκα, 10 φυσικάπάρκα, 55 προστατευμένες περιοχές, 35διατηρητέες προστατευμένες περιοχές,460 παρατηρητήρια φύσης και πάνω από130 διατηρητέες τοποθεσίες που καλύ-πτουν σχεδόν το 5% του εδάφους της χώ-ρας. Συγκεντρώνουν πολύτιμους φυσικούς πό-ρους για τον βουλγαρικό τουρισμό, αλλάσε ιδιαίτερα ευαίσθητες περιοχές υπάρ-χουν περιορισμοί. Τα 3 εθνικά πάρκα βρί-σκονται στο έδαφος 23 δήμων και τα 10φυσικά πάρκα διανέμονται μεταξύ 27 δή-μων.Εδώ η διασυνοριακή ζώνη έχει να επιδείξειτα 2 από τα 3 εθνικά πάρκα (Ρίλα και Πι-

ρίν), τα οποία σε συνδυασμό με την ορο-σειρά της Ροδόπης και τα φυσικά της αξιο-θέατα (σπήλαια, φαράγγια, ζώνες αγρο-τουρισμού και χιονοδρομικά κέντρα) δια-μορφώνουν τον τουριστικό πλούτο της.Οι 6 αυτοί τομείς είναι ενδεικτικοί της πολ-λαπλής προσέγγισης των γειτόνων μας. Αναναζητήσετε στις ελληνικές πηγές αντί-στοιχη πληροφόρηση, θα απαιτηθεί πολύαντοχή κι υπομονή...

6

Η κατανομή των μνημείων πολιτισμού ανά περιφέρεια

Το εθνικόπάρκοτης Ρίλα

Σε πλήρη ισορροπία είναι οι 3 από τις 4 περιοχές του νό-του. Το Κίρτζαλι και σε αυτόν τον τομέα υστερεί... Συνο-λικά το ποσοστό των πολιτιστικών μνημείων τους είναιτο 11,6% όλης της χώρας.

ΠΗΓΗ: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ / ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

Σε μια ιστοσελίδα οι γείτονεςφιλοξενούν αναλυτικές πληροφο-ρίες για τα εθνικά και φυσικά τους

πάρκα. Στην Ελλάδα θέλει πολύ ψάξιμο... ΠΗΓΗ: www.bg-parks.net


προσφέρουν ένα χαμόγελο στον επισκέ-πτη, να του δείξουν τα καλά (και τα δύσκο-λα) της ζωής εκτός αστικών κέντρων, νασυμμετάσχουν σε εκδηλώσεις και δρώμε-να.Η βουλγαρική στρατηγική αποδείχθηκε ε-πιτυχής στους πρώτους μήνες του 2008:

Σε σύγκριση με το 2007 οι ξένοι τουρί-στες που προτίμησαν τη Βουλγαρία για νακάνουν τις χειμερινές διακοπές τους βρέ-θηκαν περισσότεροι κατά 23%.

Τα έσοδα από τον διεθνή τουρισμό ήτανκατά 19% περισσότερα και ανήλθαν σε97,8 εκατ. ευρώ.

Η Ελλάδα, η Ρωσία και η Βρετανία είναιοι χώρες προέλευσης, που κυριάρχησανστις αφίξεις.

Με βάση έρευνα του ΒΟΤ οι ξένοι επιδό-θηκαν σε ποσοστό 98% στη χιονοδρομίακαι στις εντυπώσεις τους κυριάρχησαν τοφυσικό κάλλος των ορεινών όγκων, ηβουλγαρική κουζίνα και οι δυνατότητεςπου παρέχονται για άσκηση και εκδρομές.

Αντίθετα κρίνεται ως χαμηλό το 18%,που έφθασε στη Βουλγαρία για SPA.

Για το 69% των αφιχθέντων ήταν η πρώ-τη επίσκεψη στη γείτονα.Σύμφωνα με την κα Κρούσκοβα, την πρό-εδρο του ΒΟΤ, το πιο σημαντικό στοιχείοτης έρευνας ήταν ότι “η μεσαία ηλικία των

ξένων που επισκέφθηκαν τη Βουλγαρία είναι35 χρονών, προπάντων νέοι άνθρωποι δηλα-δή" και επισημαίνει: "Εδώ παρατηρείται μιαδιαφορά με τα θερινά θέρετρά μας. Οι τουρί-στες το χειμώνα είναι αρκετά πιο νεαροί σεσύγκριση με εκείνους που έρχονται το καλο-καίρι. Γύρω στο 65% των ξένων τουριστώντη χειμερινή σαιζόν είναι ηλικίας 18 με 35χρονών. Περισσότεροι άντρες (γύρω στα59%) απ’ ό,τι γυναίκες προτίμησαν τη Βουλ-γαρία για να κάνουν τις χειμερινές διακοπέςτους. Τη χώρα μας επισκέφθηκαν προπά-ντων υψηλά μορφωμένοι τουρίστες (πάνωαπό το 63%). Οι περισσότεροι απ’ αυτούς εί-ναι εργαζόμενοι ή φοιτητές (γύρω στο 86%)".Με βάση τη στρατηγική 2006-2009 η χώρακάνει στροφή σε επιλεγμένες μορφέςεναλλακτικού τουρισμού που περιλαμ-βάνουν τον οικοτουρισμό, τις ορεινές δρα-στηριότητες, τον πολιτιστικό - εθνογραφι-κό τουρισμό, τις λουτροθεραπείες και άλ-λες.Στα θετικά της στρατηγικής είναι και τοβάρος που αποδίδεται στη δημιουργία δι-κτύων συνεργασίας σε περιφερειακό επί-πεδο για να επιτευχθούν υψηλότερες προ-διαγραφές στις τουριστικές υπηρεσίες καιστα προσφερόμενα “προϊόντα”. Διεκδικείτέλος μερίδιο στην επέκταση της τουριστι-κής σεζόν με δράσεις “τεσσάρων εποχών”.

ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ με το βλέμμα στο αύριο ΥΠΟΕΡΓΟ 1 Δημιουργία, Λειτουργία και Πρωτοβουλίες του Δικτύου

1.2. ΕΡΕΥΝΑ



ΘΘ Α ΕΠΙΜΕΙΝΟΥΜΕ βουλγαρικά καισε αυτό το κεφάλαιο. Εξηγούμε στοδισέλιδο 90-91, με ένα χαρακτηρι-

στικό παράδειγμα, γιατί οι προσδο-κίες από την ελληνική πλευρά είναιμειωμένες.

Απλά στην Ελλάδα έχουμε συμβιβαστεί μετο έλλειμμα φαντασίας και σχεδιασμούπου διακρίνει τις ελληνικές κυβερνήσεις.Βιώνουμε τα επικοινωνιακά τους παιχνίδιακαι χάνουμε την ουσία...Το υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης πα-ρέλαβε μεν από τους μελετητές τη μελέτηστρατηγικού σχεδιασμού, ωστόσο την κρα-τά στα συρτάρια του και δεν τη δίνει -έστωεμπιστευτικά- στους επίσημους φορείς τουτουρισμού! Την αξιοποιεί ο υπουργός γιατις κατά καιρούς ομιλίες του. Ας μην ασχο-ληθούμε λοιπόν περισσότερο: βαδίζουμεστην τύχη, ενώ οι Τούρκοι ανταγωνιστέςμας έχουν απλώσει διεθνώς την... πραμά-τεια τους (γυρίστε στις σελίδες 30-31). Περισσότερο ρεαλιστές οι Βούλγαροι σχε-δίασαν ένα πλαίσιο στρατηγικών κατευ-θύνσεων για την ανάπτυξη του τουρισμούπου καλύπτει την περίοδο 2006-2009. Οιστόχοι του:

Δημιουργία βιώσιμου τουρισμού για τοαύριο.

Οικοδόμηση μιας ισχυρής και ανταγω-νιστικής βιομηχανίας τουρισμού.

Ανάπτυξη ειδικοτήτων και μεταφοράεμπειρίας στους τουριστικούς κλάδους.

Εφαρμογή μιας αποτελεσματικής κα-μπάνιας.Το βουλγαρικό “όραμα” είναι να δημιουρ-γηθεί και να διατηρηθεί μια αναγνωρί-σιμη εικόνα της Βουλγαρίας ως προορι-σμού ποιοτικού τουρισμού με τη βιώσι-μη ανάπτυξη όλων των φυσικών - πολιτι-στικών πόρων και των υποδομών, σε όλεςτις περιοχές. Ο ποιοτικός τουρισμός σεόλα τα επίπεδα, η ενσωμάτωση στοιχείων

από τον πολιτισμό και την κληρονομιά τηςχώρας στο τουριστικό προϊόν και η επέ-κταση της χρήσης των νέων τεχνολογιώνείναι οι ειδικότερες κατευθύνσεις. Συνδυά-ζονται με την προσπάθεια για την προσέλ-κυση επενδύσεων στην περιφέρεια.Η βουλγαρική ηγεσία δεν υποτιμά και τηναξία της κοινωνικής συμμετοχής στην του-ριστική δραστηριότητα, που αποτελεί γιατη διασυνοριακή ζώνη άμεση προτεραιό-τητα: δεν αρκεί ένας εργατικός και φιλόδο-ξος ξενοδόχος στον Γρανίτη της Δράμας.Οι εναπομείναντες κάτοικοι έχουν να επω-φεληθούν από μια ήπια τουριστική κίνη-ση: να προωθήσουν τα προϊόντα τους, να

6.1. Η τουριστική στρατηγική

Η πρόεδρος του Βουλγαρικού Οργανισμού Τουρισμούκα Ανέλια Κρούσκοβα αψηφά το... πολιτικό κόστος και μιλά για κορεσμό της χώρας σε ξενοδοχειακέςκλίνες. Με την εκδήλωση του κύματος ακρίβειας ξε-κίνησε πιέσεις για “πάγωμα” των τιμών. Η χώρα διαθέτει 1 εκατομμύριο ξενοδοχειακές κλίνες, όμωςη κατανομή τους στο έδαφος της χώρας δεν είναιισόρροπη. Το 75% των κλινών βρίσκεται στα παρευ-ξείνια θέρετρα και στα μεγάλα χειμερινά κέντρα.

ΦΩΤΟ: www.tourism.government.bg

(περιέργως μόνο στη βουλγαρική γλώσσα)

ΠΗΓΗ: Εθνική στρατηγική για τη περιφερειακή ανάπτυξη / ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 2005

Από βουλγαρικό χάρτημπορούμε να αντιλη-φθούμε τα οφέλη τα

οποία θα έχει η Κομοτη-νή και ο νομός Ροδόπης

με τη διάνοιξη του κάθε-του άξονα, που θα τη

συνδέσει όχι μόνο με τοΚίρτζαλι, αλλά και με τονάξονα Σόφιας - Κωνστα-

ντινούπολης. Φαίνεταιμάλιστα ότι για όσους

οδεύουν προς Μακεδο-νία ο άξονας αυτός είναι

συντομότερος.


0% 20% 40% 60% 80% 100% 120%

Ιταλία

Αυστρία

Ε.Ε. (27 κράτη)

Ελλάδα

Σλοβενία

Κροατία

Τουρκία

Ουγγαρία

Ρουμανία

Μαυροβούνιο

Αλβανία

Βοσνία - Ερζεγοβίνη

Σερβία

ΠΓΔΜ

Βουλγαρία


1.2. ΕΡΕΥΝΑ



2006 Όταν η ακρίβεια δεν είχε αγγίξει τον παραλογισμό...

Ολοένα και περισσότεροι αναλυτές της ελ-ληνικής τουριστικής αγοράς συμφωνούνότι η προσέλκυση τουριστών από τις χώ-ρες της ανατολικής Ευρώπης και των πρώ-ην σοβιετικών δημοκρατιών είναι μονό-δρομος για τη χώρα μας. Ο καθηγητής Παναγιώτης Παυλόπουλος,σε μελέτη του για λογαριασμό του Ινστι-τούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέ-ψεων, εντόπισε ότι την περίοδο 2003- 2006ο μέσος ρυθμός αύξησης των αφίξεων στηνΕλλάδα από τις εν λόγω χώρες ήταν 10,1%,έναντι αύξησης 4% στο σύνολο των τουρι-στικών αφίξεων. Την ίδια περίοδο οι αφί-ξεις από τη Ρωσία αυξήθηκαν με μέσο ετή-σιο ρυθμό 17%!Ο ίδιος υποστηρίζει ότι οι παραδοσιακέςαγορές της Δυτικής Ευρώπης δείχνουν ναεξαντλούν τη δυναμική τους.«Η ανάπτυξη νέων τουριστικών προορισμώνσε Ευρώπη, Μεσόγειο και Ασία, σε συνδυα-σμό με τη μονοσήμαντη στήριξη του ελληνι-

κού τουριστικού τομέα (91%) στη δυναμικήτης δυτικοευρωπαϊκής οικονομίας, την του-ριστική ωρίμανση της Δυτικής Ευρώπης, τημειωμένη εισοδηματική δυναμική και τηνπληθυσμιακή στασιμότητα των μέχρι τώραμειζόνων τουριστικών προελεύσεων, εγεί-ρουν σοβαρά προβλήματα για το μέλλον τηςελληνικής τουριστικής οικονομίας», επιση-μαίνει ο καθηγητής.«Η αναδυόμενη τουριστική αγορά της Κε-ντροανατολικής Ευρώπης τώρα αρχίζει κα-θόσον αφορά στους μεσογειακούς προορι-σμούς. Επιβάλλεται, ως εκ τούτου, επίσπευ-ση λήψεως μέτρων προσέλκυσης και ενδυ-νάμωση της ποιότητας. Διότι, όπως επιβε-βαιώνουν εμπειρικές μελέτες, ικανοποιημέ-νοι επισκέπτες αποτελούν τη φθηνότερηκαι αποτελεσματικότερη διαφήμιση»,επισημαίνεται στη μελέτη. Ωστόσο, όπως βλέπουμε και στον διπλανόπίνακα, υπάρχουν στη γειτονιά μας αρκε-τές άλλες φθηνότεροι προορισμοί σε ό,τι

αφορά τόσο στο κόστος ζωής όσο και στιςτιμές των ξενοδοχείων. Κι αν η Σερβία ή ηΠΓΔΜ είναι περίκλειστες χώρες, η Κροατία,το Μαυροβούνιο και η Τουρκία μας αντα-γωνίζονται ευθέως, όπως δείξαμε στις σε-λίδες 30-34. Παραμένοντας στη διασυνοριακή ζώνη, τοστοίχημα των επομένων ετών θα επικε-ντρωθεί στη συγκράτηση του αναμενόμε-νου ρεύματος από τα βορειοανατολικά.Καθώς μπορεί να προσφέρει στις ακτέςτης απολαύσεις σε προσιτές τιμές και ναδιαμορφώσει οργανωμένα πακέτα βου-νού - θάλασσας “καταργώντας” τα σύνορα.

Σε δύο δημοσιογραφικές αποστολές των“ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΟΡΙΖΟΝΤΩΝ” διαπιστώσαμεότι υπάρχει ωριμότητα για τη δημιουργίααυτών των δικτύων συνεργασίας μεταξύβουλγαρικών και ελληνικών φορέων, πουθέλουν να ενισχύσουν την τουριστική ανά-πτυξη. Στη βουλγαρική πλευρά δεν είναι αμελη-τέος ο αριθμός των συνταξιούχων απότη Δυτική Ευρώπη που επιλέγουν και γιαλόγους υγείας την περιοχή. Οι άνω των55-60 ετών έχουν στατιστικά μακρύτερηδιάρκεια παραμονής και συνεισφέρουνστην εισροή συναλλάγματος.

6.2. Το βορειοανατολικό ζήτημα: η ακρίβεια διώχνει τουρίστες106

103

100

86

74

65

63

55

50

50

48

48

45

40

38

Στα τέλη Μαρτίου 2008 παρουσιάστηκαν αυτά τα δε-δομένα που αφορούν το 2006. Μας δείχνουν για ένακρίσιμο “πακέτο” αγαθών (τρόφιμα και υπηρεσίες) μιαπολύ χρήσιμη σύγκριση: Με βάση το 100, σαν μέσοόρο για τα 27 κράτη της Ευρωαϊκής Ένωσης, βλέπου-με στον πίνακα τι θα πληρώναμε για τα ίδια αγαθά σε

14 χώρες. Είναι όλες οι βαλκανικές χώρες, η Τουρκία,η Ιταλία, η Ουγγαρία και η Αυστρία: η ευρύτερη γειτο-νιά μας, που προσελκύει τουρίστες και με τις τιμές της.Δυστυχώς από το 2006 μέχρι σήμερα οι τιμές στην Ελ-λάδα εκτινάχθηκαν. Τα στοιχεία αναμένονται...

ΠΗΓΗ: EUROSTAT

Δεν ήταν επιλογή μας η φωτογραφία, ούτε ο Γιάννης Κυριακίδης, ανεβασμένος στη σκάλα, ζήτησε να σηκώσουν ταχέρια. O Βουλγαρικός Οργανισμός Τουρισμού έτσι επέλεξε να προβάλλει τα SPA. ΠΗΓΗ: www.http://bulgariatravel.org



1.2. ΕΡΕΥΝΑ


6

στο κάτω μέρος των δύο αφισών).Έτσι γινόταν πάντα: Οι διαφημιστικές εταιρίες πρέπει να“καινοτομήσουν”, η γραφειοκρατίανα επιδείξει “έργο”, η χώρα όμωςμένει χωρίς σταθερή ταυτότητα. Κιαφήστε τους σοβαρότατους συμ-βούλους της διεθνούς τουριστι-κής αγοράς να πρεσβεύουν τα πε-ρί συνέχειας...Κι αν τους ρωτήσουμε θα απα-ντήσουν: “Αντί να χαίρεστε πουφέτος βγάλαμε δύο αφίσες με θέ-ματα από τη Μακεδονία (Θεσσα-λονίκη και Καστοριά), ενώ πέρυσιμέχρι τα Μετέωρα φθάσαμε, γκρι-νιάζεται από πάνω”.Άλλος τόπος η Αθήνα. Σπάτα-λος, δίχως φαντασία και πρωτο-βουλίες για την υπόλοιπη χώρα.Λιγοστές κι οι ελπίδες για σοβα-ρό σχεδιασμό τουριστικής στρα-τηγικής. Γι αυτό είναι όσο ποτέαναγκαία η αξιόπιστη κριτική,η συντονισμένη δράση όλων μας.

Ένας διαφημιστής στην Αθήνα σκέφτεταιτι του κάνει μεγαλύτερη εντύπωση απότον ελληνικό βορρά. Του ανέθεσαν να κά-νει την καμπάνια του ΕΟΤ γτια το 2008. Τα-ξίδια πολλά δεν έχει κάνει. Στο Νέστο δενέφθασε ποτέ. Η Θράκη; Ξένη χώρα...Και μέσα στη βάσανο της σκέψης του άνα-ψε ο γλόμπος: “Θεσσαλονίκη, ερωτική πό-λη! Αυτό είναι!!!” Κι έτσι φθάσαμε στο...καλλίγραμμο αποτέλεσμα που βλέπετεαπέναντι.Έτσι διαμορφώνεται η τουριστική πολιτικήσε αυτή τη χώρα. Και δεν υπάρχει σε όλητην ιστορία της τουριστικής μας προβο-λής μία αφίσα, ένα εντυπάκι που να συν-δέει δύο ιερά βουνά, τα μόνα σε όλη τηνυφήλιο που βρίσκονται σε 2,5 ώρες δρό-μο με το ΙΧ: το Άγιον Όρος και ο Όλυ-μπος. Από τον Δεκέμβριο του 2004, η τότε

ομάδα εργασίας της Ε.Σ.Η.Ε.Μ.-Θ. για τηντουριστική προβολή είχε επισημάνει τα πε-ρί σημάτων. Τα διαβάζετε στη σχετική δια-φάνεια (κάτω). Επάνω βλέπετε το βουλγα-ρικό. Η Ελλάδα παίζει. Η κα Φάνη Πάλλη-Πετραλιά κράτησε το σήμα Αβραμόπου-λου, ο Σπηλιωτόπουλος το άλλαξε (δείτε


6.3. Υπάρχουν σοβαρές χώρες, υπάρχει και η Ελλάδα...

2004

2007

2008

Από την πλημμυρίδα των στοιχείων γιατην πορεία του ελληνικού τουρισμού επι-λέγουμε στο σημείο αυτό -λίγο πριν απότο τέλος- να κρατήσουμε κάποιες σημειώ-σεις, που πρέπει να έχουμε υπόψη στα ρε-πορτάζ των “ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΟΡΙΖΟΝΤΩΝ”. Άλ-λωστε στις λίγες σελίδες του Εγχειριδίουδεν ήταν δυνατόν να χωρέσουν όλα όσαδιαθέτουμε.

ΘΑΛΑΣΣΑ: Με την Κρήτη και τα Δωδε-κάνησα να συγκεντρώνουν το 50% τωνδιανυκτερεύσεων, αςμην ξεχνάμε ότι η συ-ντριπτική πλειοψηφίατων τουριστών έρχο-νται στην Ελλάδα γιατον ήλιο και τη θάλασ-σα. Η συζήτηση για τιςεναλλακτικές μορφέςτουρισμού έχει νόημαμόνον όταν η Πολιτείαμπορέσει να συντονί-σει σύνθετες διυπουρ-γικές πρωτοβουλίες.Στο διπλανό παρά-δειγμα του αγροτου-ρισμού δεν υπάρχειφως γιατί πρέπει να συ-ναποφασίσουν 5 του-λάχιστον υπουργεία:Οικονομίας & Οικονο-μικών, Αγροτικής Ανά-πτυξης και Τροφίμων,Ανάπτυξης, Υγείας και Κοινωνικής Αλλη-λεγγύης και Τουριστικής Ανάπτυξης...

ΣΥΝΕΔΡΙΑ: Αν και σε εθνικό επίπεδο οσυνεδριακός τουρισμός δεν έχει σημαντι-κό μερίδιο της αγοράς, για τη Θεσσαλονί-κη είναι σημαντικότατος σε συνδυασμόμε τις εκθεσιακές δραστηριότητες της ΔΕΘκαι της HELEXPO. Για τους ξένους βέβαια ηταλαιπωρία για να φθάσουν με πτήση μέ-σω Αθηνών δεν είναι αμελητέα. Και οι πε-

ρισσότεροι τουρίστες φθάνουν αεροπορι-κά στη χώρα μας.

ΤΙΜΕΣ: Είναι γνωστό ότι ξένοι τουρί-στες σε ελληνικά ξενοδοχεία πληρώνουνλιγότερα από τα μισά σε σχέση με τουςντόπιους πελάτες. Ολοένα και περισσότε-ρο κυριαρχούνστην Ελλάδα -και όχι μόνον-λίγες μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες πουεκτοπίζουν μικρότερους τουριστικούςπράκτορες. Πλέον οι “μεγάλοι”έχουν επε-κταθεί και στους τομείς των μεταφορών

και της διαμονής. Η ολιγοπωλιακή δύναμητων εταιρειών αυτών ενισχύθηκε σημαντι-κά και από τις συνεχείς εξαγορές και συγ-χωνεύσεις στον κλάδο τα τελευταία χρό-νια. Μπορούν λοιπόν να επβάλλουν μειώ-σεις τιμών και ασφυκτικό πλαίσιο λειτουρ-γίας ακόμη και σε μεγάλες ξενοδοχειακέςμονάδες.

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ: Αν το Αιγαίο γε-μίζει μέδουσες από τον Ιούνιο και οι ψαρά-4

2

3

1



1.2. ΕΡΕΥΝΑ



Πόσες διαδρομές για ποδηλάτες μπορεί κανείς να σχεδιάσει στους 11 νομούς;

Είναι ανίκανοι, άσχετοι ή απλώς απατεώνες;

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΒΟΛΗ του ελληνικού του-ρισμού μπορούμε να είμαστε καχύπο-πτοι. Για τον αγροτουρισμό είμαστε μο-νίμως οργισμένοι. Πέρα από την ουσια-στική διάλυση της ημικρατικής “Αγρο-τουριστικής” Α.Ε., που είχε “επενδύσει“πολλά στην -καμένη πλέον- Πελοπόννη-σο, υπάρχει ένα μοναδικό στα χρονικάφαινόμενο:Η Ιταλία, η Γαλλία, η Αυστρία και η Ελβε-τία από το 1960 έχουν προσφέρει τηδυνατότητα στους αγρότες τους να φι-λοξενούν, να ταΐζουν και να πουλούν ταπροϊόντα τους σε τουρίστες. Η Ελλάδα,50 χρόνια μετά λέει όχι: πρέπει πέρααπό αγρότης, να γίνεις επαγγελματί-ας εστιάτορας και μεταποιητής αγροτι-κών προϊόντων (περίπου... βιομήχα-νος) για να συμβάλλεις στον τουρι-σμό! Ο εκ Θεσσαλονίκης ορμώμενοςκ. Δημήτρης Μιχαηλίδης έχει χτενί-σει όλη την Ελλάδα για να δημιουργη-θούν δίκτυα αγροτουριστικών μονάδων. Σε πρόσφατο άρ-θρο του αναζητάαπαντήσεις για τιςσωρευμένες απο-δείξεις ανικανότη-τας των δημοσίωνυπηρεσιών και τωνδιαχειριστών τουδημοσίου χρήμα-τος. “Πώς να χαρα-κτηρίσεις, γράφει,την ανυπαρξία θε-σμικού πλαισίου, 17 χρόνια μετά την υπο-βολή των πρώτων προτάσεων για προ-γράμματα συγχρηματοδοτούμενα από ελ-ληνικά και ευρωπαϊκά κεφάλαια, στον

αγροτουρισμό. Οι αναπτυξιακές εταιρείεςεμφανίζουν ότι έγιναν 6.000 περίπου επεν-δύσεις, τα τελευταία 17 χρόνια από ταLEADER και τα ΟΠΑΑΧ, με κύρια έμφασηστον αγροτουρισμό, χωρίς μέχρι σήμεραθεσμικό πλαίσιο”. Και συνεχίζει:“Ανάλογα με την οπτική γωνία με τηνοποία μπορεί να δει κάποιος αυτό το γε-γονός θα μπορούσε ακόμα να το χαρα-κτηρίσει, ως ανευθυνότητα των θεωρη-τικά υπευθύνων για τη διαχείριση τωνχρηματοδοτήσεων, ή ακόμα και αδια-φορία των αρμοδίων για τη δημιουργίακαι συγκρότηση των ολοκληρωμένωνπρογραμμάτων ανάπτυξης του αγροτι-κού χώρου.“Κάποιος κακόπιστος θα μπορούσε ακό-μα να θεωρήσει όχι αδυναμία ούτε ανι-κανότητα ούτε αδιαφορία ούτε ασχετο-σύνη ούτε άγνοια σε όσους ενεπλάκη-σαν στην μη θεσμοθέτηση της αγροτου-

ριστικής επιχείρη-σης, αλλά θα μπο-ρούσε να το χα-ρακτηρίσει ακό-μα και απάτη, ανπροκύπτουν στοι-χεία συνειδητήςμείωσης της πε-ριουσίας όσωνμοχθούν στο δυσ-μενέστατο αυτόπεριβάλλον.

“Και στην 4η Προγραμματική Περίοδο,(2007-2013) δεν έχoυν προχωρήσειστην θεσμοθέτηση του όρου «Αγροτου-ριστική Επιχείρηση»...

6.4. Δεδομένα και σημειώσεις προς αξιοποίηση

Αν κρίνετε ότι είναι αυστηρή η κριτική μαςγια τις συνεχείς αλλαγές στο εθνικό μαςσήμα [προηγούμενο δισέλιδο], δείτε στο

Internet αυτή την ανύποπτη διεύθυνση ενός blogger:h t t p : / / g r a h a m s a n d e r s . b l o g s p o t . c o m /2008_02_01_archive.html Θα δείτε το πόσο κοινότυπο είναι το Greece στη φετινήτου εκδοχή: Τόχουν κι άλλοι!!!

ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ: Κλείνουμε 50 χρόνια χωρίς θεσμικό πλαίσιο!!!



1.2. ΕΡΕΥΝΑ


6

Από το στάδιο της αποτύπωσης των οικο-νομικών δεδομένων, που περιληπτικά εν-σωματώθηκαν στο Εγχειρίδιο, οι “ΑΝΟΙ-ΚΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ” περνούν πλέον στην κα-θαρά δημοσιογραφική τους αποστολή:

Στην καταγραφή των απόψεων όλωντων συντελεστών της τουριστικής ανάπτυ-ξης. Το Εγχειρίδιο προσφέρει ήδη το έναυ-σμα για συζήτηση. Επιλέξαμε άλλωστε ναμην είναι άχρωμο και τεχνοκρατικό, αλλάμε θέσεις και ευαίσθητες οπτικές γωνίες.

Σε συνεντεύξεις με ενιαία ερωτηματο-λόγια για να συλλέξουμε τις προτάσεις τωνανθρώπων του τουρισμού σε κρίσιμουςτομείς της τουριστικής αγοράς.

Στην αποτύπωση ρεαλιστικών ιδεώνγια την κοινή προβολή της διασυνοριακήςζώνης, με τη δημιουργία νέων θεσμών με-γάλης εμβέλειας και ακτινοβολίας.

Στην παρέμβασή μας στις ζώνες των με-θοριακών σταθμών με σκοπό την αναβάθ-μισή τους.Το Εγχειρίδιο μάς προσέφερε έναν μπού-σουλα. Τον πίνακα της σελίδας 17, καθώςσεβόμενοι τις διεθνείς αξιολογήσεις, μπο-ρούμε να δούμε το πως θα βελτιωθεί η κα-τάταξη των χωρών μας ανά τομέα τουρι-στικής ανταγωνιστικότητας. Ξεκινήσαμε με την υπέροχη υαλογραφίαστο αρχοντικό του Κορδόπουλου στο εξώ-φυλλό μας. Γιατί οι τουριστικές μας προσ-δοκίες πρέπει να διακρίνονταιαπό ανάλογη υψηλή αισθητι-κή. Εργαζόμαστε γι αυτές. Ο πρόλογος μόλις τελείωσε.

δες ξεδιαλέγουν κάθε μέρα τοξικά ψάρια,αν το Μπάνσκο και το Φαλακρό δεν έχουνχιόνι για μια τριετία, αν για τα... ελάφια επι-κρατήσουν ακραία φιλελεύθερες απόψεις,(βλ. κάτω φωτογραφία) τότε ναι ο τουρι-σμός κινδυνεύει. Η κλιματική αλλαγήπρέπει να μας ενδιαφέρει, καθώς δεκάδεςαποφάσεις λαμβάνονται δίχως να συνυπο-λογίζονται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις.Οι αντιδράσεις των μηχανικών στο ειδικόΧωροταξικό Σχέδιο για τον τουρισμό τουΥΠΕΧΩΔΕ και οι διαμαρτυρίες των τουρι-στικών φορέων για τον διάλογο που δενέγινε επιτείνουν το κλίμα των μειωμένωνπροσδοκιών.

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ: Ένα από τα κύρια ερω-τήματα, στα οποία θα κληθεί να δώσειαπαντήσεις η έρευνα των “ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΟΡΙ-ΖΟΝΤΩΝ” σχετίζεται με το πώς θα γίνειαποδοτική και αποτελεσματική η συνερ-γασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.

5

ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ: Η ανάγκη γιαισχυρή προβολή της διασυνοριακής ζώνης ξε-περνά τα όρια των νομών. Και οι αιρετοί έχουναντιληφθεί ότι χρειάζονται πρωτοβουλίες πουξεπερνούν τα όρια των αρμοδιοτήτων τους.

Συντονισμός στην προβολή

Έλληνες και Βούλγαροι δημοσιο-γράφοι, μέλη του Δικτύου, συνα-ντούν τους δημάρχους του ΒόρειουΈβρου στο φιλόξενο δημαρχείο τηςΟρεστιάδας τον Απρίλιο του 2007.Δεξιά η αντινομάρχης Έβρου καΕλένη Τσιαούση που έθεσε θέμαευρύτερου συντονισμού φορέων.

H ευαισθησία των πολιτών για την προστασία τουπεριβάλλοντος είναι ενισχυμένη. Για τον τουρισμό;

ΦΩΤΟ: www.salata.wordpress.com

6.5. Επίλογος ή πρόλογος;

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Στο Internetη Τράπεζα ιδεών

ΑΠΟ τις αρχές Σεπτεμβρίου 2008 οι“ΑΝΟΙΚΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ” εισέρχονταιστον παγκόσμιο ιστό και το εγχειρί-διο θα γίνει βήμα προς βήμα... εγκυ-κλοπαίδεια! Πέρα από τις τρέχουσεςειδήσεις τουριστικού ενδιαφέροντοςθα φιλοξενούμε ιδέες και προτάσειςμε δυνατότητα άμεσου σχολιασμούαπό κάθε ενδιαφερόμενο.Φιλοδοξία μας δεν είναι να καταλήξεισε ένα ακόμη χώρο ατέρμονων συζη-τήσεων και παραγοντισμού. Δεν είναιαυτός ο ρόλος των δημοσιογράφων.Μπορούμε ωστόσο, τηρώντας μεαπόλυτη αυστηρότητα τη δημοσιο-γραφική δεοντολογία, να συντονί-σουμε αυτό το διαρκές, ηλεκτρονικό“συνέδριο”. Και να συμβάλλουμεστην έκδοση των πορισμάτων, στηνιεράρχηση των θεμάτων, όπως κά-νουμε καθημερινά στα μέσα ενημέ-ρωσης: “να βγάλουμε το ζουμί” τωνπροβληματισμών κάθε ενεργού πο-λίτη, που επιμένει στην τοπική - περι-φερειακή ανάπτυξη.

www.openhorizons.euΔΙΚΤΥΟ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΩΝ


Το διαχειριστικό πρόγραμμα της ιστο-σελίδας των “ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΟΡΙΖΟΝΤΩΝ”.

Χάρη στις δυνατότητες που προσφέρει,η οργάνωση του διαλόγου με επώνυμους

κι ανώνυμους πολίτες, με αιρετούς καιιδιώτες, μπορεί να πάρει συστηματική

μορφή. Αξίζει να συμμετάσχετε! ΠΗΓΗ: ΑΝΟΙΚΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ

ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ Στοιχεία ταυτότητας ΥΠΟΕΡΓΟ 1 Δημιουργία, Λειτουργία και Πρωτοβουλίες του Δικτύου

1.2. ΕΡΕΥΝΑ


ΕΝΩΣΗ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ - ΘΡΑΚΗΣΣτρατηγού Καλλάρη 5 546 21 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΓραμματεία - Πληροφορίες: ΜΑΡΙΑ ΠΕΚΛΑΡΗΤηλ. 2310.270826 Fax 2310.220349 e-mail: [email protected]

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΕπιμέλεια - Σελιδοποίηση

ΛΑΖΑΡΟΣ ΧΑΤΖΗΝΑΚΟΣΤεχνική Υποστήριξη

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΝΤΩΝΟΥΔΗΣΕκτύπωση - Ηλεκτρονική επεξεργασία

XL GraphicsΦιλικής Εταιρίας 17

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ2310.230206 www.xlgraphics.gr

ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΩΝ

Διαρκής πρό(σ)κληση συμμετοχήςΤΟ ΔΙΚΤΥΟ δημοσιογράφων Ελλάδας - Βουλγαρίας

δεν είναι κλειστό κλαμπ, ούτε συντεχνία του Μεσαίω-να. Με πολλή χαρά υποδεχθήκαμε συναδέλφους μαςκαι συνεργάτες, που είχαν να καταθέσουν έξυπνες ιδέ-ες και χρήσιμες πληροφορίες. Δεν κρύβουμε την πεποίθησή μας ότι μόνον ένα “μέ-τωπο” ανθρώπων του τουρισμού, με καθαρές θέσειςκαι προτάσεις, μπορεί να πείσει την ελληνική πρω-τεύουσα για τις παρεμβάσεις, τις νέες δομές, τους σύγ-χρονους θεσμούς που έχει ανάγκη η περιφέρεια. Κι

αυτό χωρίς καμιά τοπικιστι-κή ή αντιπολιτευτική διάθε-ση.Η συμμετοχή σας μπορείνα εμπλουτίσει αυτή τηδιαρκή προσπάθεια γιαπρόοδο και ανάπτυξη.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

Το Εγχειρίδιο Τουρισμού συνο-δεύεται από αναλυτικό παράρτημα66 σελίδων με τίτλο “Μακροοικο-νομικοί δείκτες και τουριστι-κή ανάπτυξη στη Βουλγαρία”.Συντάχθηκε από την PLANETΑ.Ε., που ανέλαβε την εκπόνησή

του, ως ανάδοχος πρόχειρου διαγωνι-σμού των “ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΟΡΙΖΟΝΤΩΝ”. Είναιστη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου.

Ο σχολιασμός των θεμάτων έγινε μεευθύνη του έλληνα συντονιστή και δεν εκ-φράζει την Ομάδα Εργασίας ως σύνολο.

Αφίσα των “ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΟΡΙΖΟ-ΝΤΩΝ”που κυκλοφόρησε στο 15ο

Δημοσιογραφικό Συνέδριο της Σα-μοθράκης. Ο αναγνώστης της όφει-λε να βάλει στη σωστή σειρά τιςφωτογραφίες από τους 11 νομούς!

ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝΣυντονιστής ΕΛΛΑΔΑΛάζαρος ΧατζηνάκοςΣυντονιστής ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΜπόικο ΜπορίσοφΑρχισυντάκτηςΒασίλης ΣολιόπουλοςΔιεθνείς σχέσειςΆννα ΦαμέλλουΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΕλένη ΑνδρικοπούλουΑναστάσιος ΒουτσικάκηςΜάγδα ΔημάκηΜιχάλης ΔώσσαςΔημήτρης ΚουγιουμτζόπουλοςΜάγδα Κωνσταντινίδου - ΚαλαϊτζήΝίκος ΜόσχοβοςΜαρία ΝαλτσατζιάδουΜαρία ΠανούδηΓιάννης ΣεϊτανίδηςΣΕΡΡΕΣΘάλεια ΚαμπουρίδουΛεωνίδας ΚασάπηςΑριάδνη ΠαπαφωτίουΖωή ΧειμωνίδουΜΠΛΑΓΚΟΕΒΓΚΡΑΝΤΡοσίνκα ΠροντάνοβαΔΡΑΜΑΣοφία ΧριστοφορίδουΓΚΟΤΣΕ ΝΤΕΛΤΣΕΦΜαργαρίτα ΈντσεβαΚΑΒΑΛΑΕιρήνη ΠανταζόγλουΣΜΟΛΙΑΝΓκιόργκι ΟυζούνοφΞΑΝΘΗΓιάννης ΣιδηρόπουλοςΚΙΡΤΖΑΛΙΒιολέτα ΦιλίπποβαΚΟΜΟΤΗΝΗΚατερίνα ΘεοδώρουΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΙωάννα ΠαρασχάκηΟΡΕΣΤΙΑΔΑΒασίλης ΠρεμίδηςΧΑΣΚΟΒΟΑλεξάντερ Μποζάκοφ

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ1

ΕΛΛΑΔΑΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

ΕΛΛΑ

ΔΑΒΟ

ΥΛΓΑ

ΡΙΑ Α

νθρω

ποι &

Αρι

θμοί

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2008 ΥΠΟΕΡΓΟ 1.2. ΕΡΕΥΝΑ


Οι «ΑΝΟΙΚΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ» χρηματοδοτήθηκαν στο πλαίσιο της Κοινοτικής Πρωτοβουλίας INTERREG IIIA “Eλλάδα - Βουλγαρία”από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης κατά 75% και το Υπουργείο Οικονομίας & Οικονομικών κατά 25%.

Υπουργείο Οικονομίας & Οικονομικών

Κοινοτική Πρωτοβουλία Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής

Ανάπτυξης

ΕΝΩΣΗ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ - ΘΡΑΚΗΣ

ΕΝΩΣΗΣΥΝΤΑΚΤΩΝΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ


Ενα βοήθημα για δημοσιογράφους και ερευνητές που καταγράφουνπροτάσεις για την τουριστική ανάπτυξη στη διασυνοριακή ζώνη.

Στοιχεία και δεδομένα για την πορεία των δύο χωρών στο παγκόσμιο“χωριό” του τουρισμού, στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στα Βαλκάνια.

Η θέση των 11 νομαρχιών - περιφερειών της περιοχής, η οργάνωσητου βουλγαρικού τουρισμού και οι προοπτικές συνεργασίας.

ΑΠΡΙΛ

ΙΟΣ2

008

ΕΧΕΙ

ΡΙΔΙ

ΟΤΟ

ΥΡΙΣ

ΜΟΥ

1

Το Δίκτυο Δημοσιογράφων δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία των Ενώσεων Συντα-κτών Ημερησίων Εφημερίδων Μακεδονίας - Θράκης και Βουλγαρίας.

www.openhorizons.eu:Η Έρευνα, που εκπο-

νήθηκε από ομάδα εργασίας δημο-

σιογράφων,θα επεκταθεί

με νέα στοιχείαστην ιστοσελίδα.

www.openhorizons.eu: Άνθρωποι & Αριθμοί για ένα αξιόπιστοδημοσιογραφικό-ερευνητικό έργο

Άνθρωποι & Αριθμοί για ένα αξιόπιστοδημοσιογραφικό-ερευνητικό έργο

E_exofyllo_TELIKO:E_exofyllo 23/7/2008 2:55 µµ 1

TOURISM | Greece - Bulgaria: People & Statistics [GR]

Documents

Transcript of TOURISM | Greece - Bulgaria: People & Statistics [GR]