وزارت هبداشت، درمان و آموزش پزشكي

معاونت سالمت

مطالعه ملي و آسيبها ي بار بيمار ،ها

و سالمت بار عوامل خطر اميد زندگي توام با

سالمت ايران مجهوري اسالمي در

١٣٨٢سال براي

براي شش و در سطح ملي استان

١٣٨۵سال

٢

اپيدميولوژيست ،دآرت حمسن نقوي: جمري

:فين تيم متخصص بيماريهاي داخلي دآرت فريد ابواحلسين- متخصص پزشكي اجتماعي دآرت مازيار مرادي الآه- متخصص پزشكي اجتماعي دآرت ناهيد جعفري- متخصص پزشكي اجتماعي دآرت ساناز واثقي- متخصص پزشكي اجتماعي دآرت حسني آاظميين- ستاپيدميولوژي دآرت بابك عشرتي- ستاپيدميولوژي دآرت فرشاد پورملك- روانپزشك دآرت نيلوفر مهدوي- دندانپزشك دآرت شروان شعاعي- پزشك عمومي طهراني هامشي بين دآرت آرش - دستيار پزشكي اجتماعي دآرت عباس انتظاري-

گرد آوري داده ها، مشاوره ها، راهنمايي هـا و محايـت هـاي متعـددي مطالعه از سوي اساتيد، آارشناسـان، ادارات ختصـصي و براي اجنام اين

: مراآز حتقيقاتي زير اجنام شده است : به ترتيب حروف الفبااساتيد و مهكاران حمرتم

رت معصومه امني امساعيلي دآ- سيد عباس باقري يزدي- دآرت عباس بصريي- دآرت زهره هترانچي - دآرت امحدرضا مجشيدي - ري دآرت نوشني جعف - بي بي فاطمه حائري زاده دآرت - السادات حسيين فاطمه - اهلي فديه حق - دآرت منوچهر خوش باطن - دآرتمرمي خيام زاده- دآرتعمران حممد رزاقي - زايلحممد رضا دآرت - دآرت شاهرخ سردارپورگودرزي- دآرت مامك شريعت - دآرت امحدرضا مششريي - دآرت حممد شهيدي دادرس - آرت نضال صراف زادگاند - دآرت پرويز طوسي - دآرت آرش عازمي خواه - دآرت اآرب فتوحي - فريورخليل دآرت- فرشته فقيهي - مينا فلفلي - دآرت فريبا قلمكار - جميد آوششي دآرت- دآرت محيده مروج فرشي - مسعوديحمسن دآرت - دآرت داوود مقيمي-

٣

ملك افضليشيدا - وسويسيد حمسن مدآرت - دآرت عبداهلادي ناجي - دآرت ليال نبئي - بابك نوري نريدآرت - دآرت حممد تقي يامسي - دآرت علي اصغر يكه زارع-

:مراآز حتقيقاتي مهكاردانشگاه علوم پزشـكي جماری ادراری مرکز حتقيقات بيماريهای کليوی و -

و خدمات هبداشيت درماني شهيدهبشيت اي گوارشـي دانـشگاه علـوم پزشـكي و خـدمات مرآز حتقيقات بيماريه -

هبداشيت درماني شهيد هبشيتدانشگاه علوم پزشـكي و خـدمات هبداشـيت مرآز حتقيقات هبداشت باروري -

درماني هتران دانـشگاه علـوم پزشـكي و خـدمات هبداشـيت قلب و عروق مرآز حتقيقات -

درماني اصفهان لوم پزشكي و خدمات هبداشـيت دانشگاه ع مرآز حتقيقات بيماريهاي پوست -

درماني شهيدهبشيت دانـشگاه علـوم پزشـكي و خـدمات هبداشـيت مرآز حتقيقات روماتولوژي -

درماني هتران مرآز حتقيقات غدد درون ريز دانشگاه علوم پزشـكي و خـدمات هبداشـيت -

درماني هتران دانـشگاه علـوم پزشـکی و مرآز حتقيقات تروما و پژوهش هاي جراحـي -

خدمات هبداشيت درماني هتران

:ادارات و سازمان هاي مهكار مرآز توسعه شبكه و ارتقاي سالمت، معاونت سالمت- دفرت سالمت خانواده و مجعيت، معاونت سالمت - مرآز مديريت بيماري ها، معاونت سالمت- اجتماعي، معاونت سالمت و دفرت سالمت رواني- نت سالمت دفرت سالمت حميط و آار، معاو- دفرت سالمت دهان و دندان، معاونت سالمت- دفرت هببود تغذيه جامعه، معاونت سالمت- مرآز مديريت پيوند و بيماري هاي خاص، معاونت سالمت- امور زنان وزارت هبداشت مشاور وزير در دفرت- معاونت هبداشيت و معاونت درمان دانشگاه علوم پزشكي يزد - مان شهرستان مبشبكه هبداشت و در - گروه انگل شناسي دانشكده هبداشت دانشگاه هتران- مرآز مهوفيلي ايران- اس ايران. اجنمن ام- خبش جراحي اطفال بيمارستان هبرامي-

:) استان۶براي حماسبه بار بيماري ها در (جمريان استانيدانــشگاه علــوم پزشــكي و خــدمات هبداشــيت دآرت حمسن مريزايي -

ددرماني يز

٤

دانشگاه علوم پزشكي و خدمات هبداشيت دآرت جميد جعفري زاده - يزددرماني

دانشگاه علوم پزشكي و خدمات هبداشيت دآرت حممود وآيل - يزددرماني

دانشگاه علوم پزشكي و خدمات هبداشيت آرت حممد خواجه دلوييد - مشهددرماني

دانشگاه علوم پزشكي و خدمات هبداشيت مرمي ابريشمي - مشهدرماني د

دانشگاه علوم پزشكي و خدمات هبداشيت يداهللا جعفري - مشهددرماني

دانشگاه علوم پزشكي و خدمات هبداشيت سيد علي ورشوچياني - تربيزدرماني

دانشگاه علوم پزشكي و خدمات هبداشيت رشدفدآرت مهران سيف - تربيزدرماني

هبداشيت دانشگاه علوم پزشكي و خدمات دآرت علريضا جعفري - شهر آرددرماني

دانشگاه علوم پزشكي و خدمات هبداشيت دآرت حممد تقي برجيان - درماني شهر آرد

دانشگاه علوم پزشكي و خدمات هبداشيت مصطفي شاآري - درماني شهر آرد

دانشگاه علوم پزشكي و خـدمات دآرت داريوش ناصري نژاد - بندرعباسهبداشيت درماني

دانشگاه علوم پزشكي و خدمات هبداشيت دآرت منصور علي مددي - بندرعباسدرماني

دانشگاه علوم پزشكي و خـدمات دآرت نادر انصاريان - بندرعباسهبداشيت درماني

دانشگاه علوم پزشكي و خـدمات دکرت نيلوفرمعتمدی - هبداشيت درماني بوشهر

دانشگاه علوم پزشكي و خدمات هبداشيت دکرت فاطمه هبراميان - شهردرماني بو

دانشگاه علوم پزشكي و خدمات هبداشيت دکرت زهرا عزيزی - درماني بوشهر

دانــشگاه علــوم پزشــكي و خــدمات هبداشــيت ليال قدميی - درماني بوشهر

دانشگاه علوم پزشكي و خـدمات ئيان دآرت حممدمهدي خواجه - هبداشيت درماني بوشهر

:محايت هاياز و قدرداني تشكربا وزير هبداشـت، درمـان وآمـوزش باقري لنكرانيدآرت آامرانآقاي -

پزشكيــر پزشكيانمسعود دآرت آقاي - ــابقوزي ــان س ــت، درم هبداش

وآموزش پزشكي

٥

ــت، دآرت سيد مويد علويانآقاي - ــالمت وزارت هبداش ــاون س مع درمان وآموزش پزشكي

معــاون ســالمت ســابق وزارت هبداشــت، دآرت حممد امساعيل اآربيآقاي - زشكيدرمان وآموزش پ

مدير آل مرآز توسـعه شـبكه و دآرت غالمرضا حيدريآقاي - ارتقاي سالمت

مدير آل سابق مرآز توسـعه شـبكه و دآرت محيدرضا مجشيديآقاي -ارتقاي سالمت و مـدير سـابق پـروژه اصـالح

نظام سالمتمعــاون مهــاهنگي و دبــري جمــامع آقاي دآرت علريضا دالوري -

شوراها و هيات هاي امنا معــاون ســابق مهــاهنگي و دبــري جهرميآرت حمسن فروردين دآقاي -

جمامع شوراها و هيـات هـاي امنـا و مـدير پروژه اصالح نظام سالمت

دبري پروژه اصالح نظام سالمت دآرت محيدرضا فرشچيآقاي - مشاور علمي ستاد اصالحات نظام سالمت فرزديفرانك دآرت خامن -

در پروژه بار بيماری ها

:ايت ها و راهنمايي هاي علميبا تشكر از مح- Prof. Alan D. Lopez - Dr. Colin D. Mathers

٦

فهرست مقدمه

مفاهيم آلي : فصل الف متگرييهاي سال اندازه-١ اهداف نظام سالمت )١-١ آارآيي نظام سالمت ) ١-٢ شاخصهاي خالصه سالمت جامعه ) ١-٣ آاربردهاي شاخصهاي خالصه سالمت ) ١-۴ ويژگي هاي شاخص هاي خالصه ) ١-۵ اجراء شاخصهاي خالصه در سالمت جامعه ) ١-۵-١ پذيري تطبيق) ١-۵-٢ نسخ شناسي شاخصهاي خالصه ) ١-۵-٣ مسائل اساسي در طراحي شاخصهاي خالصه ) ١-۶ روش حماسبه ) ١-۶-١ تعريف و اندازة حاالت سالمت ) ١-۶-٢ ي حاالت سالمت گذار ارزش) ١-۶-٣ هاي اجتماعي مباني دخالت دادن ارزش) ١-۴-۶ ) DALY( ساهلاي زندگي با ناتواني تعديل شده -٢ زمان به عنوان مقياس مشرتك سنجش مرگ و ناتواني ) ٢-١ هاي اجتماعي اختيار شده ارزش) ٢-٢ وزن ناتواني، قابل مقايـسه آـردن زمـان سـپري شـده بـا ) ٢-٣

با زمان از دست رفته بعلت مرگ زودرس ناتواني بكارگريي نرخ ختفيف ) ٢-۴ بكارگريي وزن براي سنني خمتلف ) ٢-۵ DALYsشاخصهاي متناظر و يا مشابه با ) ٢-۶ ١-۶-٢((Quality Adjusted Life Years) QALY QALYمشكالت ) ٢-۶-٢ ٣-۶-٢ ((Health Adjusted Life Years) HALY DALYانتقادهايي بر مطالعات بار بيماريها و شاخصهاي ) ٢-٧ برآورد تعداد و ترآيب سين مجعيت در جامعة مورد مطالعه -٣ ضرورت حماسبات مجعييت ) ٣-١ مشكالت برآوردهاي مجعييت در ايران ) ٣-٢ )YLL( ساهلاي از دست رفته بعلت مرگ زودهنگام-۴ SEYLLچگونگي حماسبه ) ۴-١ اختاذ روش علمي براي برآورد يا ثبت علل مرگ برحسب سـن و ) ۴-٢

جنس و تعداد يا ميزان شاخصهاي مرگ و مري آـه در حماسـبات بـار بيماريهـا بكـار ) ۴-٣

رود مي هاي مرگ و مري دادهو بد ثبيت آم ثبيت ) ۴-۴

ساهلاي سپري شده با بيماري و ناتواني -۵ يها منودار پويايي بيمار) ۵-١ آوري اطالعات اپيدميولوژيك بيماريها مجع) ۵-٢ آوري اطالعات اپيدميولوژيك بيماريها در ايران مجع) ۵-٣ نظام مراقبت از بيماريها و ساير عناوين زيرپوشش ) ۵-٣-١

آن در ايران ساير نظامهاي ثبيت در ايران ) ۵-٣-٢ مطالعات ملي در ايران ) ۵-٣-٣ مطالعات مقطعي در برخي از استاا و شهرستاا )۵-٣-۴ مطالعات اپيدميولوژيك طويل در سطح ملي يا استاني ) ۵-٣-۵

در ايران

٧

مجع آوري و مقايسه اطالعات اپيـدميولوژيك بيمـاري ) ۵-٣-۶ ها از منابع بني املللي

تعيني مهخواني شاخصهاي اپيدميولوژيك يك بيماري ) ۴-۵ سبة ميزااي موردنياز براساس اطالعات موجـود و تكميـل حما) ۵-۵

هاي يك بيماري نقاط خايل داده ميزاا، خطرات و احتماالت ) ۶-۵ ٧-۵ (DisMod نرم افزاري براي مدل سازي بيماريها (Co-morbidity) وجود مهزمان دو يا چند بيماري يا آسيب -۶ مان وابسته و غريتصاديف روش حماسبه وجود بيماريهاي مهز) ۶-١ روش حماسبة وجود بيماريهاي مهزمان غريوابسته و تصاديف ) ۶-٢ چندين آسيب Co incidenceحماسبة وقوع مهزمان، ) ۶-٣ حماسبة سهم عوامل خطر در بار بيماريها -٧ اي انتساب مقوله) ٧-١ اي ها و حمدوديتهاي انتساب مقوله قابليت) ٧-١-١ حتليل مقابل واقع ) ٧-٢ عليت ) ٧-٢-١ هات قدرت عل) ٧-٢-٢ اندازه مقدار اثر علييت ) ٧-٢-٣ اي عوامل خطر و حتليـل مقابـل بـه ارزيابي مقايسه ) ٧-٢-۴ واقع اميد زندگي سامل-٨ حماسبه شيوع ناتواني ) ٨-١ روش سازمان جهاني هبداشت ) ٨-۴ روشهاي بكار گرفته شده در اين مطالعهچگونگي اجرا و: فصل ب سابقة اجرايي -١ سازمان اجرايي -٢ گروههاي فين ) ٢-١ گروههاي ختصصي بيماري ها و آسيب ها ) ٢-٢ چگونگي برآورد مجعيت در آشور و شش استان-٣ بيين موضوع پيش) ٣-١ بيين روشهاي پيش) ٣-٢ بيين مفروضات پيش) ٣-٣ نتايج پيش بيين)٣-۴ ها چگونگي تعيني فهرست بيماريها و آسيب-۴ هاي اجرايي براي اجنام برآوردهـاي مـرگ و مـري در آـشور و شـش روش -۵ استان ها چگونگي گردآوري و آماده سازي داده) ۵-١ چگونگي احرتاز از ثبت آدهاي بيهوده و غريممكـن در انتـساب ) ۵-٢

علت به مرگ آدهاي غريممكن )۵-٢-١ آدهاي غري حمتمل و بعيد ) ۵-٢-٢ توانند علت مرگ باشند اختالالت و عوارضي آه مني) ۵-٢-٣ آدهاي پوچ و بيهوده ) ۵-٢-۴ چگونگي تصحيح و باز توزيع آدهاي پوچ و بيهوده ) ۵-٣ سپتيسمي ) ۵-٣-١ سرطان بدون ذآر جزئيات ) ۵-٣-٢ ماندگي ذهين عقب ) ۵-٣-٣ نارسايي قليب ) ۵-٣-۴ آهولت بدون زوال عقل ) ۵-٣-۵ مرگ ناگهاني نوزاد ) ۵-٣-۶ ساير حاالت بد تعريف شده و مبهم ) ۵-٣-٧

٨

فاجعة زلزله مب و چگونگي حماسبه تعداد مرگ و مري ناشـي از ) ۴-۵ آن

دست رفتـه چگونگي برآورد تعداد و ميزااي مرگ و عمر از ) ۵-۵ براي آشور

ها هاي اپيدميولوژيك بيماري آوري ميزان مجع-۶ نظام مراقبت و بيماريهاي زيرپوشش آن ) ۶-١ نظام ثبت سرطان ) ۶-٢ نظام ثبت بيمارستاني ) ۶-٣ مطالعات ملي ) ۴-۶ ساير منابع درون آشور ) ۵-۶ DALY چرخه اصلي براي حماسبه -٧ و چگونگي حماسبة عنـاويين آـه در سرسـتون جـداول مفاهيم ) ٧-١ Dismodبكار رفته است . ميزان بروز ) ٧-١-١ طول مدت ) ٧-١-٢ ميزان هببودي ) ٧-١-٣ ميزان آشندگي ) ٧-١-۴ خطر نسيب مرگ ) ٧-١-۵ ميزان مرگ ) ٧-١-۶ سن شروع ) ٧-١-٧ اوزان ناتواني ) ٧-٢ ي بكارگريي اوزان ناتواني، نرخ تنزيل و ارزش سن در چگونگ) ٧-٣

چرخه حماسبات بدون اعمال نرخ ختفيف و ارزش سين DALY(0/0)حماسبة ) ٧-٣-١ فقط با نرخ ختفيف DALY(3/0)حماسبة ) ٧-٣-٢ با اعمال نرخ ختفيف زمـان و ارزش DALY (3/1)حماسبة ) ٧-٣-٣

سين مـورد Dismodافزار ي آه بدون استفاده از نرم بيماريها و آسيبهاي -٨

اند بررسي قرار گرفتهچگونگي حماسبة بار ناشي از مشكالت و شرايط حـول تولـد در ) ٨-١

مواليد زنده چگونگي حماسبة بار ناشي از بارداري و زاميان ) ٨-٢ سقط ) ٨-٢-١ زايي مرده) ٨-٢-٢ د زنده زاميان منجر به موالي) ٨-٢-٣ بار ناشي از حاملگي ) ٨-٢-۴ زايي، زاميـان و ناشي از سقط، مرده YLDتوزيع سين ) ٨-٢-۵

حاملگي چگونگي حماسـبه بـار ناشـي از ناهنجاريهـا و بيماريهـاي ) ٨-٣

مادرزادي و ژنتيكي بيماريهاي مادرزادي قلب ) ٨-٣-١ آترزي مري ) ٨-٣-٢ آنوس بسته ) ٨-٣-٣ آژنزي آليه ) ٨-٣-۴ ۵-٨-٣ (Nural Tube Defect آننسفايل ) ٨-٣-۶ سندرم داون ) ٨-٣-٧ بيماري هريشپرونگ ) ٨-٣-٨ تاالمسي ) ٨-٣-٩ بيماري فاويسم ) ٨-٣-١٠ مهوفيلي ) ٨-٣-١١ آم آاري مادرزادي تريوئيد ) ٨-٣-١٢

٩

(PKU)فنيل آتون اوريا ) ٨-٣-١٣ چگونگي حماسبة بار ناشي از حوادث و سوانح عمدي و غريعمدي) ٨-۴ منــابع و چگــونگي بــرآورد بارناشــي از حــوادث و ) ٨-۴-١

سوانح غريعمدي ناشـي از حـوادث و YLD منابع و چگونگي بـرآورد -

سوانح غريعمدي ناشـي از حـوادث از روي YLD حمدوديتهاي بـرآورد -

منابع مورداستفاده بـراي هريـك از حـوادث بـه YLL چگونگي بـرآورد -

تفكيك جنس و سن منابع و چگونگي برآورد بار ناشي از حوادث عمدي ) ٨-۴-٢ منــابع و چگــونگي بــرآورد بــار ناشــي از حــوادث ) ٨-۴-٣

) زلزله مب(غريمرتقبه در نتيجه زلزله مب و سـاير حـوادث YLL برآورد -

١٣٨٢ر در سال غريمرتقبه در آشو در نتيجه زلزلة مب و سـاير حـوادث YLD برآورد -

١٣٨٢غريمرتقبه در آشور در سال ناشي از آسيبهاي جسماني YLDبرآورد - ناشي از آسيبهاي رواني YLDبرآورد -

حماسبة بار سرطاا ) ٨-۵

(Resdual) حماسبة پسماند -٩ طر چگونگي حماسبة بار عوامل خ-١٠ داده هاي مورد نياز براي حماسبه بار عوامل خطر) ١٠-١ روابط مورد استفاده در فرايند حماسبات) ١٠-٢ شرحي آوتاه بر چگونگي حماسبه بار عوامل خطر)١٠-٣ دخانيات- چاقي و اضافه وزن- افزايش آلسرتول- فعاليت فيزيكي- مصرف ناآايف ميوه و سبزي- ديابت- پرفشاري خون- الكل- مواد خمدر- عوامل خطر سالمت حميط زندگي- عوامل خطر سالمت حميط آار- A آمبود ويتامني - آمني- عدم يا آمبود استفاده از شري مادر- سوء تغذيه آودك- آمبود روي و عدم مصرف اسيد فوليك در بارداري- دم استفاده از روش هاي پيشگريي از بارداري ع- روابط جنسي غري امين - چگونگي حماسبة اميد زندگي سامل -١١ تشكيل جدول عمر)١١-١ برآورد مجعيت) ١١-١-١ برآورد مرگ و مري) ١١-١-٢ اصالح مرگ و مري) ١١-١-٣ حماسبه اميد زندگي) ١١-١-۴ براي برآورد اميد زندگيحتليل حساسيت) ١١-١-۵

١٠

روش سوليوان براي حماسبه اميد زندگي سامل)١١-٢ برآورد ناتواني) ١١-٢-١ برآورد ناتواني باقيمانده) ١١-٢-٢ تطبيق براي مهزماني بيماريها) ١١-٢-٣ تشكيل جدول عمر تطبيق شده براي سالميت)١١-٣ راي استاا چگونگي اجنام حماسبات بار بيماريها ب-١٢ اطالعات نظامهاي ثبيت موجود در استاا آه از يك مـديريت ) ١٢-١

. آشوري برخوردار است مطالعات خاص در يك استان، شهرستان يا حيت منطقه ) ١٢-٢

مطالعات ملي آه توزيع استاني دارند ) ١٢-٣ نتايج: فصل ج

سر مجع نتايج بار بيماري ها در سطح ملي جداول -١ مهه سننيايربجدول سر مجع نتايج بار بيماري ) ١-١ سال٣٠-۴۴گروه سين ايربجدول سر مجع نتايج بار بيماري ) ١-٢

مجع نتايج بار بيماري ها براي شش استانرداول سج -٢ نتايج حماسبه بار عوامل خطر-٣ نتايج حماسبه اميد زندگي سامل-۴ حبث و نتيجه گريي: فصل د ر از دست رفته و عمر سپري شده با ناتواني در سنني خمتلفتوزيع عم-١ در ايران با سـاير منـاطق و DALYsمقايسه ميزااي بروز ) ١-١

آشورهاي ديگر بار بيماريها برحسب سن، جنس و نوع بيماري و آسيب-٢

١٧بار بيماريها در متام سنني و در هر دو جنس و در طبقات ) ٢-١ YLD و YLLبار ناشي از هر طبقه به تفكيك و مقدار ICDگانه

را در مهـه Burden بيماري يا آسيبهاي آه باالترين بـار ٢٠) ٢-٢ آنند سنني و هردوجنس به جامعه حتميل مي

در درون گروهها Residualپسماند ) ٢-٣ تفاوت ترآيب بار بيماري ها در زنان و مردان) ٢-٤ و انـواع ICDاسـاس طبقـات تفاوت ترآيب بار بيماريهـا بر )٢-٥

بيماريها و آسيبها در سنني خمتلف سال٤ گروه سين صفر تا - سال١٤ تا ٥ گروه سين - سال٢٩ تا ١٥ گروه سين - سال٤٤ تا ٣٠ گروه سين - سال٥٩ تا ٤٥ گروه سين - سال٦٩ تا ٦٠ گروه سين - سال٧٩ تا ٧٠ گروه سين - سال و باالتر٨٠ گروه سين- شـرق ه در ايـران بـا منطقـ (Burden) مقايسه ترآيب بـار بيماريهـا -٣

(EMR)مديرتانه مقايسه ترآيب اصلي بار بيماريها ) ٣-١ تطور بيماري ها و آسيب ها در گروههاي سين خمتلف -٤ عوارض آارآردي و آسيب شناخيت برخي از شرايط فيزيولوژيك ) ٤-١ ) ترافيك(ناشي از محل و نقل حوادث ) ٤-٢ باليا و حوادث غريمرتقبه و طبيعي) ٤-٣ بيماريهاي ايسكميك عضله قلب) ٤-٤ Depressionافسردگي ) ٤-٥ اعتياد و سوء مصرف دارو و مواد ) ٤-٦ سقوط)٤-٧ بيماريها و اختالالت مربوط به دورة حول تولد) ٤-٨

١١

ب به عوامل خطر در برنامه هاي پيـشگريي نقش حماسبه بار قابل انتسا -٥ و آنرتل بيماري ها

سامل اميد زندگي -٦ مقايسه مشكالت سالمت و اولويت هاي آن بر اساس بـار بيمـاري هـا در -٧

استان ها حمدوديت هايي آه اين مطالعه با آن روبرو بوده است -٨ گرد آوري داده هاي مربوط به مرگ و مري) ٨-١ تمجعي) ٨-٢ هاي مربوط به بيمـاري هـا و پيامـد هـاي گرد آوري داده ) ٨-٣

ناتوان آنندهــاي ) ٨-٤ ــل داده ه ــا و تكمي ــي داده ه ــواني درون ــي مهح بررس

اپيدميولوژيك بيماري ها ارزش گذاري وضعيت سالمت) ٨-٥ تاثري مهزماني ابتال به چند بيماري يا آسيب) ٨-٦ براي پيشگريي از خطاي ناشـي از نرم افزار هاي مورد نياز ) ٨-٧

حجم زياد داده و جدول مقايسه هاي بني املللي) ٨-٨ منابع مورد نياز براي برآورد بار عوامل خطر) ٨-٩ برآورد براي آينده) ٨-١٠ برآورد هاي غري ملي) ٨-١١

منابع مورد استفاده در منت آتاب بيماري ICD به ترتيب آد هامنابع مجع آوري داده هاي اپيدميولوژيك بيماري

ها )در لوح فشرده ارائه شده است(پيوست ها

١٢

مقدمه Burden of) ها م بار بيماريودر آخرين دهه قرن بيستم، وقيت براي اولني بار مفه

diseases) ر د ،)١٩٩٣سـال ( دشـ با انتشار گزارش بانك جهاني در ايران مطـرح . ازتابي غري رمسي و منودي آوچك پيدا آرد ب،حمافل آارشناسي و گروههاي آاري

اين مفاهيم بازتـاب ، سازمان جهاني هبداشت ٢٠٠٠با انتشار گزارش سالمت سال بسيار وسيعي در جمامع رمسي از مجله هيئت دولت، جملـس شـوراي اسـالمي، شـوراي

. ردآپيدا ... و سالمت معاونني وزارت هبداشت، شوراي مديران معاونت هيئـت يجهاني هبداشت از آارشناسان، مسئولني اجرايي و اعضا مان با دعوت ساز

در اين باره آه علمي ايراني براي شرآت در آنفرانسها و آارگاههاي متنوعي انتـشار . اين تفكر گسرتش بيـشرتي پيـدا آـرد شد، برگزار مي در سرتاسر جهان

و انتشار آتيب سازمان جهاني هبداشت توسط ٢٠٠٢ و ٢٠٠١هاي سالمت ساهلاي گزارش : مثل

- The Global Burden of disease - Global Health Statistics - Health Systems Performance Assessment - Summary Measures of Population Health

سـازمان از طرف سازمان جهاني هبداشت و دانـشگاهها و سـازمااي مهكـار بـا فـضاي در نـويين ، نگـرش به فارسي »بار بيماريها اي از خالصه« و ترمجه مزبور

. شداجياد سالمت در ايران هاي اجتماعي و اريزسياستگاين نگرش تا جايي در ايران گسرتده شد آه حبـث جلـسات متعـددي از آميـسيون

بازتـاب .پيدا آـرد له اختصاص ئهبداشت و درمان جملس هفتم و هشتم به اين مس برنامه سوم توسعه اقتـصادي اجتمـاعي آـشور و ن حبثها در اسناد و مدارك اي

قانون برنامة چهارم توسعه اقتصادي اجتمـاعي ي ها منت مواد و تبصره مهچنني در دولت موظف بـه ،بر اساس اين قوانني .جاي گرفت شفاف و روشن صورت ه ب ،آشور

. شده است در آشوراين شاخصهااجياد تغيرياتي در ميزاا و نسبتهاي مربوط به اجرايي سـالمت ياملللي و در سازماا ا گسرتش مفهوم بار بيماريها در سطح بني ب

اري و زهـاي آن و سياسـتگ گـريي متايل براي اندازه در آشور ما نيز، ،در جهان . شكل گرفت، آنبر پايهبندي مشكالت سالمت اولويت

را ي مزبـور گرييهـا انـدازه نظام ثبت مرگ برحسب علت، سن و جنس آـه اسـكلت در ايـران پايـه ريـزي ٢٠٠٠گزارش سال اندآي قبل از انتشار ،دهد تشكيل مي چـون مه ،بندي علل مرگ با مهه الزامات مفهـومي آن نظام ثبت و طبقه . شده بود

اي هـ برنامـه هـاي حماسـباتي و خروجيچگونگي بندي، انتساب علل، چگونگي طبقه ١٣٧٨از حوايل سـاهلاي … افزاري و عملي آن چون گسرتش جغرافيايي، ساختار نرم

براي تعيني عمر از دست رفته را و پايه مناسيب شكل گرفت بعد در آشور ما ه به بـراي ورود بـ ،آسـيب هـاي خـارجي بعلت مرگ زودرس در نتيجه بيماريها و

.حماسبات بار بيماريها شكل دادشي ها و ناتوانيهاي نا عمر سپري شده با بيماري ،خبش ديگري از بار بيماريها

در ابتداي آار در آشور مـا ،خبشمورد نياز براي اين هاي داده. بوداز آا

١٣

براي ميزااي بروز يا شيوع بسياري . منود بشدت نادر، پراآنده و نامهخوان مي عوارض و آسيبها، اعدادي در اختيار نبود، براي آـايي نيـز ،از بيماريها

مطالعات پراآنده، حملـي و بـا اعداد از ،شد به اعدادي دست پيدا آرد آه مي . منود تظاهر ميتعاريف متفاوت

بـيش از ؛گروه فين آه اين آار را آغاز منود بـا چـنني شـرايطي روبـرو بـود از مجلـه ، در ابعاد بسيار متفـاوت و بـا مـشكالت زيـاد ،گري چهارسال آار پي : ويل ادامه آار را با مشكل مواجه ساخته بود، ،تغيريات سازماني

و تعهد نسبت به اجنام اين آار قه عال -

صميمت بني گروه در عني وجود اختالف نظر در بسياري از موارد -سازمان جهاني محايت علمي هسته اصلي حماسبات بار بيماريها در دفرت مرآزي -

سپس دانشگاههاي هاروارد امريكا و آوينزلند اسرتاليا ،هبداشت در ژنو در آشور براساس اولويتها و »سالمت اريسياستگز«عشق به دستيابي به هدف -

جلوگريي از به هدررفنت منابع عظيم انساني و مايل در آشور احساس تعهد به تامني و ارتقاء سالميت جامعة ايراني - توسط مسئولني وزارت هبداشت ، مهبستگي معنوي و گاه مادي از اين آار ،محايت -

و درمان ه نيازهاي مردم و احساس پاسخگويي جامعه علمي آشور ب -

. تا نتايج اين آار طوالني و درازمدت را ارائه منايدآردبه اين گروه آمك آنچه آه اين گروه به دست آورد و متام آن را به جامعه آارشناسي و علمي خبش

: از است عبارت،آند سالمت ايران اهدا ميو بـه صـورت ي حيت غري رمس ،توان در اين جامعه با آارگروهي اين باور آه مي -

وجـود اخـتالف بـا هاي سازماني، مديرييت و حيت به جايي درازمدت، با وجود جا . ادامه داردگري بطور مداوم و پينظر در مواردي، آاري را

هاي متفـاوت نظام سالمت در آشور ما گنجي پايان ناپذير از اطالعات و داده - . يي استخراج آن را دارد توانا،مند هاي مشرتك مجعي عالقه دارد آه سرپنجه

م نظـام ارائـه خـدمات سـالمت و اذهـان آرزو و شوق ارتقاء در ذهنيت عـا - هنوز پابرجاست ،بسياري از آارآنان آن، با وجود مشكالت مادي و معنوي زياد

.در منطقه مديرتانه شرقي پيشرو باشتواند د و ميآن در اين آـشور ردآه تامني، جذب و هزينه آ ( بدون اعتبارات بسيار زياد -

توان آارهايي از اين نوع را حيت اگر مي نيز) از مشكالت زيادي برخوردار است .باشد به سامان رساند هم فقط براي يكبار

اي آه به نظر موفقيت بـه جتربه است؛ اي سخت ويل شريين جتربهجمموعه حاصل اين -بايـد بـا زمينـه به يقني براي آسب جتربه هـاي جديـد در ايـن . دنبال داشت

به . را شروع منود ، چالش ها و سخيت ها آار پذيرش مهه خطرها پشتكار الزم و با .داند مصيبتهاي طوفان را دريا رفته مي

هاي آن آه نتيجه آار مهه نظام علمـي و اين گزارش با مهه افزونيها و آاسيت - مهـه بـه با دست بـاز و بـدون آمرتيـن پـرده پوشـي ،اجرايي سالمت آشور است

و ي آننـده آور اين گروه فقط مجع . گردد اندرآاران سالمت در ايران تقدمي مي دست . سامان دهنده آن بوده است

ي مطالعه رجمفين تيم بار بيماريها در ايران

١٤

: فصل الف ــاهيم مفــ

آلي

١٥

اندازه گرييهاي سالمت -١

در حـال اين ـاد حبرانـي و ، "سالمت و بيماري " توزيع سطح و گريي علم اندازه نـوز هـم ايـن سـوال هبا اين مهه . ه است تغيري، در دهه اخري جهشي عظيم داشت

حـاالت رنگارنـگ دارد آه طبيعت متلـون و ديا اين امكان وجو آ« :وجود دارد را به صورت آميتـهاي قابـل وقوع مرگ بيماري، آسيب و خمتلف سالمت، ابتال به

»ا اندازه گرفت ؟ر مطرح آرد و آانجش سزندگي انساا توسط بيماريهـا و خاآي، در سراسر دنيا، در هرجاي اين سياره

حادثه، مسائلي هستند آه مهه روزه و بيماري. گردد حوادث دستخوش دگرگوني مي هـا از شش ميليارد مجعيت آره زمني صدها ميليـون . توسط انساا جتربه مي شوند

از يـك آـشاورز در . آننـد ، بيماري، حادثه و مرگ را جتربـه مـي روزر نفر د اسرتاليا آه از نارسائي احتقاني قلب، تا يك مادر جوان در فرانـسه آـه از

تا يك آـارگر ،افسردگي رنج ميربد ، از يك موزيسني در آانادا با سرطان ريه ،لزاميـر آ ريدر هند با بيماري ايدز، از يك مادربزرگ در اسكاتلند با بيما

تا يك معلم در برزيل آه سيگاري است، از يك معدنكار در روسيه آـه اقـدام به خودآشي مي آند تا يك زن خياط در ايران آه بر اثر تصادف اتومبيل فـوت

آـه تا يك نوجوان امريكـائي ،با اسهال آه آند و از يك نوپاي افريقائي مير جهـاني بيماريهـا را تـشكيل ، مهه جمموعه بـا دست به گريبان است با ديابت

را در جهـان و مـرگ توان تظاهرات گونـاگون بيماريهـا يا مي آاما . دنده ميآـشنده و مهچـنني هاي آمـد ، برحسب پي و آسيبها برحسب ملتها، برحسب بيماريها

گريي و با هم مقايسه آرد؟ اندازه، ناتوانيها جهاني، بانك جهـاني توسط سازمان هبداشت ا، اولني برآورد بار جهاني بيماريه

اولـني تـالش مطالعه بار جهـاني بيماريهـا، . فتو دانشگاه هاروارد اجنام گر جامع به منظور ارزيابي و اندازه گريي نيازهاي فعلي سالمت در جهان و مهچـنني

نفـر در ١٠٠اين وظيفه بزرگ با مهكـاري . بيين نيازهاي آينده جهان بود پيشيـك آـه مطالعه بار جهاني بيماريهـا . وع شد شر ١٩٩٢ آشور جهان در سال ٢٠

بيماريها، حـوادث ناشي از ناتواني و مري ارزيابي مبتين بر شواهد از مرگ و ٢٠٢٠ تا سال ، سال ۵ هر تكرار در به منظور ١٩٩٠در سال ،بودو عوامل خطر

توسـعه شـكل گـريي بـراي يكي از ابزارهـاي مهـم بررسي مزبور . يافتتكوين ).١( استزيست پزشكيهاي هبداشيت و حتقيقات تمراقبي براسياستگزاري

سـرعت و ابعـاد ودر مهه مناطق دنيـا )Health Transition(دگرگوني سالمتپديده با هاي هبداشيت قـرار خواهـد عظيم اين دگرگوني، دشواريهاي جدي بر سر راه نظام

اين . آرد و تصميم هاي سخيت را بر روند توزيع منابع اندك حتميل خواهد گرفتدر حايل است آه تا چندي قبل بسياري از دولتها حيت در صدد مجع آوري اطالعـات پايه مورد نياز براي اين نربد و ارزيابي اولويت هاي هبداشيت مردم خود نيـز

نياز به يك مطالعـه مهـه جانبـه و بيـان بود آه در اين شرايط .نبوده اند )٢( .شاخصهاي آلي احساس گرديد

١٦

آـشورهاي .بـسيار دارنـد تفـاوت يكديگر سالميت از نظر آارائي با نظامهايموزش يكسان، از نظر دسـتيابي بـه آمدهاي يكسان و هزينه ها و آخمتلف با در

سـالميت از سـاهلا نظامهـاي حفظ آارائي . اهداف سالميت با يكديگر تفاوت دارند .تاران سالمت بوده اسزهاي اصلي و عمده سياستگ پيش يكي از دغدغه

اهداف نظام سالمت ) ١-١ه ــــ س. سالمت بايـد اهـداف آن مـشخص شـود نظام ي يبه منظور ارزيابي آارا

:سالمت عبارتست از نظام يك (Intrinsic Goals) دروني اهداف ازدف عمدهـــه

)Health of population (جامعه سالمت - الف Responsiveness of) سـالمت نظام سالمت به نيازهاي غري مـرتبط بـه پاسخگوئي -ب

System) (Fairness in financial contribution) نظام سالمت مايل درتامنيعادالنه مشارآت -ج

سالمت جامعه به معناي . حفظ سالمت جامعه است،اولني هدف هر نظام سالمت: الفبه . طول زندگي استتك افراد در سالمت تكتامني طوالني ترين عمر ممكن توام با

ابتال به بيماري و ومري زودهنگام مرگ وآاهش و آنرتل اين منظور بايد در نظر گرفته به عنوان اجزاي آليدي هدف مزبور ، مدهاي غريآشنده آنآ پي

.دراين هدف مد نظر قرار دارد ،سطح و توزيع سالمت در بني افراد جامعه .شوداي ازهـ ني بـه نظام سالمت ئي پاسخگو ،ش ديگري از اهداف نظام سالمت ــــخب : ب

در منظـور .(Responsivness of Health System)اسـت جامعـــــه سـالمت بـا غري مرتبط جامعه به حق سالمت به انتظارات و خواسته هاي نظامافزايش پاسخگوئي اينجا

در اين مورد نيـز متوسـط پاسـخگويي و . است در هنگام دريافت خدمات سالمت . مورد نظر استن در بني تك تك افراد جامعه توزيع پاسخگويي يكسا

Fairness of( نظـام سـالمت مـايل تـامني دردالنـه اعراهم منودن مشارآت ـــف : جHousehold Financial Contribution:(

سـهم برقـراري بـه دنبـال ،اسـت اهـداف مهه بني آه در واقع مشرتك سوم هدف . است ي هر خانواربرادر تامني منابع نظام سالمت ايعادالنه

)Efficiency of Health System ( سالمتنظامي يآارا) ١-٢

تر از يك اندازه گريي ساده در سالمت به مراتب پيچيده نظامدر آارائيمفهوم سالمت به معين دسـتيابي بـه نظامئي در اآار. رسيدن به اهداف تعيني شده است

نظـام آـارائي در ارت ديگر، بـه عبـ . هست نيز توانست اجرا شود اهدايف آه مي سطح سالمت باالتري نسبت بـه آـشورهاي ،آشورهاي غين . سالميت يك مفهوم نسيب است

نظامفقري دارند اما آدام آشورها سطح باالتري از آارائي را بر اساس منابع هاي آه با هزينه اي وجود دارد آشورهاي در حال توسعه سالميت خود دارا هستند؟

بنـدي بـا تكيـه بـر اولويـت ،رخي از آشورهاي توسعه يافته بسيار آمرت از ب متكي بريك نظام اجتمـاعي ،راهربدهاي علمي اختاذ سياستها و با ،مشكالت سالمت

اجرا شده به مهان سطح سالمت آـشورهاي يك نظام سالمت خوب طراحي و عادالنه و .يابند توسعه يافته دست مي

Summary Measures of Population Health سـالمت جامعـه خالصـه شاخـصهاي )١-٣

(SMPH) بندي و طبقه.وضعيت سالمت جامعه داراي ابعاد متنوع و گوناگوني است

پذير به سادگي امكاناين ابعادبني برقراري ارتباط گريي و مهچنني اندازه

١٧

زيرا اطالعات ؛مقايسه بني جوامع و آشورها به راحيت مقدور نيست. باشد منيترين روش ترين و رايج ساده.ها با هم فرق دارند بندي ند يا طبقهمتفاوت هست

ي سالمت مجعيت اين است آه اطالعات مربوط به افراد اهرآمابراي فراهم آردن را ) جنسي خاص-يا يك گروه سين(مقاديري چون سهمي از مجعيت آنيم و مجعرا

به اص قرار دارند برند يا در يك وضعيت سالمت خ آه از يك مشكل سالمت رنج مي هنگامي آه با گروهي از مشكالت سالمت سروآار دارمي و اما.دست آورمي

هاي خمتلف، يا قبل و بعد هاي خمتلف، در گروه هايي در زمان مقايسهخواهيم ميبازد چرا آه رنگ مي به سرعتاين روشهاي سالمت اجنام دهيم، از اجنام مداخله

. خواهيم شدا هم مقايسه شوند، روبرو با انبوهي از اعداد آه بايد ب متام اين اعداد را به تاسازد ميما را قادر جامعه سالمت هاي خالصه شاخص .آنيم خالصه جامع و منسجماي شيوه

را بـه از منابع متفـاوت بدست آمده ترآييب از اطالعات خمتلف ،خالصهشاخصهاي بـراي طراحـي شاخـصهاي .دهند در خود جاي مي ،منظور ارزيابي يك پديده خاص

.آلي چهار جزء آليدي را بايد مورد توجه قرار داد مرتبط متغريهاي مناسبانتخاب -الف

متغريهربراي مطمئن هاي اندازهوري آمجع -ب را بيان آند ن آ بايدخالصهواحدي آه شاخص -ج وزن نسيب هر آدام از اجزا در يك شاخص آلي -د

آوتـاه مـشخص و ،اطالعات آامل در اين است آه خالصه ارزش شاخصهاي در واقع سـالمت خالصـه شاخص هـاي عبارت ديگر ه ب .آند براي افراد غري متخصص فراهم مي

ناتواني ناشي از مري و مرگ و مربوط به شاخص هائي هستند آه اطالعات ،جامعهعـدد يـك به صورت ناشي از آا را غريآشنده هاي آمد پي و ابتال به بيماريها

.دهند به ما نشان مياسـتفاده از متايل به . هاي آلي داراي سابقه طوالني است تالش براي بيان شاخص

در دهـه اخـري بـه صـورت ، و فعاليت در جهت توسـعه آن خالصه سالمت شاخص هاي .فزوني يافته است بارزي

ريكـا ام در ١٩٨٣ سـال درKatz توسط )Active Life Expectancy( اميد زندگي فعال اميد زنـدگي عـاري هاي مشابه و وابسته به آن مثل حماسبه شاخص . گرديد مطرح

مطرح و توسط Bone توسط١٩٩٢ در سال Disability Free Life Expectancy (DFLE)ازناتوانيساهلاي تعـديل شـده عمـر خالصه،هاي ي ازشاخص روع ديگ ن .مهكاران وي تكميل شد

در Lopez و Murray است آـه توسـط Disability Adjusted Life Years(DALY)دراثرناتوانيو در بسياري در جريان مطالعات بار جهاني بيماري ها مطرح گرديد ١٩٩۶سال

.)٣(دشاده از مطالعات بار بيماريها در آشورهاي خمتلف استف

خالصه سالمتآاربردهاي شاخصهاي )١-۴بردهـاي ربـه دليـل آا اي اخـري، در ساهل خالصهمندي به شاخص هاي عالقهافزايش

٨ آاربرد هاي اين شاخص ها حداقل در .استبالقوه آن در زمينه سالمت عمومي :زمينه بارز و برجسته است

مقايسه سالمت يك جامعه با جامعه ديگر -الف مقايسه سالمت يك جامعه در زمااي خمتلف -ب در سالمت عمومي جامعه مشخص منودن و اندازه گريي نابرابري هاي موجود -ج ها بر سالمت عمومي جامعه غريآشنده بيماريهاي آمد توجه به تاثري پي -د

١٨

بـه منظـور هـاي هبداشـيت و درمـاني بنـدي تامني اطالعات براي اولويـت -ه اران سالمتزسياستگاستفاده

در خبش سالمتپژوهشي هاي بندي تامني اطالعات براي اولويت -ح بودي برنامه هاي آموزشي در هبداشت عمومي ارتقاء و هب -و -cost)جتزيه وحتليل هزينه اثر خبشي مداخالت هبداشيت درجامعه و سودبررسي -ز

effectiveness) چهارم تا ششم بيشرت توصيفي هستند اما آاربردهاي سوم تا اول آاربردهاي

. اري است زدر جهت مداخالت يا سياستگ

(Descriptive/Explanatory applications)تشرحيي/آاربردهاي توصيفي • مهمرتيـن چيـزي آـه ،به منظور مقايسه وضعيت سالمت بني جوامع و در گذر زمان

استاندارد شدن شاخصها و وزاي سالميت در بـني آـشورها و در است، نياز مورد مقايـسه سـالمت جوامـع در زماـاي (استفاده هاي توصيفي .استزمااي خمتلف

شاخـصهاي خالصـه سـالمت جزء اهداف اصلي " عموما) توزيع سالمت در جوامع خمتلف . دهدمي در گسرته زمان نشانتوزيع سالمت را سطح وتغيريات خبوبي نيست اما

(Policy applications)اريزآاربردهاي سياستگ •

SMPHسالمت آاربرد داردهاي اريز در سه سطح سياستگ .

General) عمــومي اقتــصادي اجتمــاعي يهــا يارزسياســتگدر فوقــاني سـطح در -Socioeconomic Policy) سالميت نيست خمصوص صرفا اريزالبته اين سياستگ. رود بكار مي

ايـن سـطح از در سـالمت اسـت عمـده عامـل مـوثر و جنا آه فقر يـك آاما از . ندآن سالمت تقسيم بندي ميگروه نيز در رااريزسياستگ

روي حذف و وتري درسالمت دارد آه جنبه اختصاصيمياني اري زسطح سياستگ -صه الخشاخصهاي از آن جايي آه .آند مي تاآيدعوامل خطر يا آاهش بيماريهاي خاص

براي، (Incidence and Mortality oriented SMPH) فراهم شده استبرپايه بروز و مرگ ومريمفيد و بشدت جامعهمنودن سالميت و امين يهاي حفظ سالميت، ارتقا طراحي برنامه

.آارا هستندآه به خالصه شاخصهاي . خدمات سالميت است ارائه سطح ،پايييناري ز سطح سياستگ -

بيشرت بر پايه شيوع است ،شود اران سالميت استفاده مي زاين منظور توسط سياستگ مدهاي غـري آـشنده جلـب آشود آه توجه را به مست پي استفاده مي ييو از وزا

.آندهـا، مثل هزينـه ( نظامهاي اران سالمت مهيشه روي ورودي ز سياستگ نيزشته گد در

چـه (نظـام و مهچنني توان عملياتي در ) ... و جديدهاي فناوري، منابع انساني سـالمت (انـد ويل خروجـي سيـستم تاآيـد داشـته ) تعداد جراحي مورد نياز است

، انتقال خالصههاي ترين آاربرد شاخص اساسي. آمرت مورد توجه بوده است ) جامعههـاي سيـستم از ورودي آنندگان منابع توزيع اران و زي سياستگ مرآز ثقل گفتگو اين بدين معنا نيست آه توجه بـه .است) جامعه سالمت(آن هاي سالميت به خروجي

، رعكس بـ بلكه آامال ،منابع و فعاليتهاي اجنام شده در آشورها بي فايده است آنچـه آـه با هاي خمتلف آمي و سالمت در جنبه ،ربا استفاده از شاخصهاي مزبو

زبـان مـشرتك بـا مـسئولني پيـدايش امكـان شود و قابل مقايسه مي شده هزينههـاي در تعـيني اولويـت خالصـه شاخـصهاي مهچنني .گردد مياقتصادي جامعه فراهم

و خالصـه بـه صـورت ايـده ال شاخـصهاي . در سالمت نيز آاربرد دارند پژوهشي

١٩

برآوردهـاي متفـاوت بـيين و پيشتوانند در ا مي آماري وابسته به آنظامهاي در موقعيتهاي گوناگون اجتماعي بار ناشي از وضعيتهاي خمتلف سالميت و بيماري

. نيز مورد استفاده قرار گريند

نقش شاخصهاي آلي براي اولويت بندي در حوزه سالمت •

. اسـت جامعـه ه ــــ روزان نيازهايپاسخگويي به سالمت بر پايه نظام عملكرد ي با يك نياز مـشخص يدرمان يك مشكل مشخص، رويارو نظام سالمت هر روز مشغول

به صورت يا اولويتها مهيشه.مشكالت سالمت است از بعضي ديگر آنار از عبور يا

نكتـه . explicitly or implicitly)(گردنـد تلوحيي تعيني ميو يا به صورتصريح و روشن توسـط رونـدهاي بندي ايي اولويت ، در خبش سالمت مهوارهيت اينكه بسيار با امه

بندي در شـرايط هاي اولويت گريند و حتليل سياسي و اجتماعي حتت الشعاع قرار مي .گريد مي مشخص صورت سياسي اجتماعي

در سـالمت خالصـه شاخـصهاي . بندي هم آيفي و هم آمـي هـستند هاي اولويت حتليل .ها آاربرد دارند بندي يلهاي آمي در اولويتجامعه به منظور حتل

. هاي هبداشـيت بـسيار پيچيـده اسـت بندي نقش تعيني بار بيماريها در اولويت آـه بـه اسـت ورد بار بيماريها تنها يكـي از اجـزاي تعـيني اولويتـها آبر

نقش اوليـه تعـيني بـار . شناسائي و رويارويي سريع با بيماريها مي پردازد امـا . اران است ز اجياد يك حميط مناسب براي سياستگ ،اريزاستگبيماريها در سي

تواند براي ارزيابي مـداخالت مراقبتـهاي سـالميت در ورد بار بيماريها مي آبر )٣و۴(.ينده نيز آاربرد داشته باشدآ

خالصهشاخصهاي هاي ويژگي )١-٥ سالمت جامعه خالصه شاخصهاي ياجزا )١-٥-١

روانـي و ،حاالت خمتلف سـالمت جـسماني اي از جمموعهمهواره به شكل سالمت جامعه بنـابراين . اسـت مري مرگ و و، ناتواني رواني به بيماريهاي جسماني و ابتال

. در سالمت جامعه بايد متام اين جنبه ها را در نظر بگريدخالصهيك شاخص شـامل سالمت جامعه حداقل خالصهشاخصهاي به آار گرفته شده در حماسبه حمورهاي

: خبش است ۶

Population Life table جدول عمر مجعيت-الف Health Expectancy اميد سالميت-ب Disease-Specificهـــاهـــاي اپيـــدميولوژيك اختـــصاصي بيماري ورودي-ج

Epidemiological Input بيماري در واحد زمان/ نوع ارزش و حنوه ارزش گذاري ناتواني -د

Incidence or prevalence measures بيماريها ا شيوعي بروزهاي اندازه -ه Incorporation of other valuesدخالت دادن ساير ارزشها -و

جتميع تعداد زيادي از داده ها در يك شاخص بـه ناچـار باعـث از دسـت رفـنت آـه بـه علـت مـداخالت پيـشگريانه و زماني نيـز .شود مي داده ها مقداري از

مقـدار ، آند مري يك بيماري خاص تغيري مي وز، شيوع و مرگ و درماني، ميزان بر . شوند ميتر امهيت پذير بودن اولويتهاي آم از اطالعات به پاي مداخلهديگري

نسبت به (incidence-based SMPH) المت مجعيت برپايه بروزــــ سخالصهاخصهاي ــــش

بـراي .ي داردبيـشرت د آـاربر (prevalence-based SMPH) شاخصهاي بر پايـه شـيوع

-prevalence(برپايـه شـيوع شاخصهاي خالصه ، ورد نيازهاي مراقبتهاي هبداشيت آبر

٢٠

based( مـدهاي مـداخالت آ ورد پـي آدر زمينـه بـر در صورتيكه ، دارند آاربرد

خبـود ) incidence- based( بـر پايـه بـروز ين آاربرد را شاخـصهاي بيشرت،درمانيطالعات دقيق در زمينه شيوع، بـروز و مـرگ مـري اما براي م .دهند اختصاص مي . آاربرد ندارنددو گروه از شاخص هاي خالصه هيچ يك از اين ،بيماريها

)Versatility(تطبيق پذيري )١-٥-٢حمـدودي دامنـة ، سـالمت خالصـه بايد اين واقعيت را در نظر گرفت آه شاخصهاي

واهنـد خن اي خـوبي هـ هشدار دهنده ،دارند و در موارد تغيريات جزئي در جامعه آه نسبت به تغيريات جزئي در سالمت جامعه بـه امكان ساخنت شاخصهاي آلي . بود

اما براي آـشورهاي توسـعه ،علت يك مداخله خاص نيز حساس باشند وجود دارد يافته آمرت آاربرد دارد زيرا در اين آشورها سطع سالمت عمـومي جامعـه بـاال

در حدي نيست آـه تغـيريي در شاخـصهاي ،تو تغيريات جزئي به علت مداخال بوده بنابراين تطبيق پذيري يكـي از معيارهـاي مهـم قـضاوت در . اجياد آند خالصه

بـراي ،هـا خـصوصيت و آيفيـت ورودي . اسـت خالصـه مورد مفيد بودن شاخـصهاي مـري اطالعـاتي در مـورد مـرگ و . توصـيف گردنـد " بايد دقيقا خالصهشاخصهاي

هاي پي آمدهاي غريآشنده، وروديگريشناسي مههو ) Age Specific Mortality(اختصاصي سين ارزش حـاالت ،هـاي اساسـي يكي ديگر از ورودي . است خالصهپايه براي هر شاخص

. خمتلف سالميت به صورت نسبيت از سالميت مطلق است

(Typology of summary measures) خالصهسنخ شناسي شاخصهاي ) ١-٥-٣براسـاس مـنحين بقـاي . انـد پيشنهاد گرديده خالصه خصهايانواع متعددي از شا

داميـ : ميتوان متام شاخصها را به دو خانواده عمده تقسيم آـرد ،ساده شده

) Health Gaps(و فاصله سالميت ) Health expectancy(سالميت

منحين بقا :الف -١-١منودار

عمر جدول بناي يكپر رنگ و ضخيم منحين بقا بر م، خط الف-١-١منوداردر

ت مدر سالآه است هر سن از افراد زنده درمنحين فرضييك نازك خط .فرضي است

دهد آه زندگي با سالمت ماني را نشان ميز Aناحيه . برند به سر ميمطلوب

در زير منحين ضخيم بيانگر ميزان اميد زندگي A+Bناحيه .مطلوب طي شده است شاخصهائي از اين ناحيه هستند آه حاالت ،مت اميدهاي سال.در هنگام تولد است

.دهند نشان ميه وزن آمرتي نسبت به سالمت مطلق دارند را آخمتلف سالمت

٢١

:توان گفت به عبارت ديگر مي

Health expectancy = A+f (B)

،Active Life Expectancy (ALE (توان به شاخصهاي اميد زندگي فعال از اين گروه مي

Disability Adjusted Life Expectancy(DALE) ل شده با ناتواني اميد زندگي تعدي

Quality Adjusted Life Expectancy (QALE)زندگــي، اميد زندگي تعديل شده با آيفيت .اشاره کرد

بر خالف اميد سالميت، فاصله سالميت تفاوت بني سالمت واقعي جامعه با يـك وضـعيت ي هاي فاصـله به عبارت ديگر شاخص . استاندارد است از پيش تعيني شده يا سالمت

را انـدازه يك آرمان يا هـدف خـاص تفاوت ميان سالمت موجود جامعه و ،سالميت . آنند ميگريي

C + g ( B ) = Health Gap g ( B )ي است آه به حاالت سالميت آه در زمان بع تاBاند وزن ده به سر برده ش

خواهد معادل زماني است آه سالميت معادل مرگ ١وزن . دهد هايي را نسبت مي . بود

يك مقياس واحد را براي سالمت بكارگريي امكان ،بر زمان مبتين سالميت هاي فاصله تـصاديف، در شده آنرتلآزماييهاي در آار و براي پيامدهاي مورد انتظار امعه ج

يت فـراهم هاي اطالعاتي مـرتبط بـا خـدمات سـالم در جمموعه و گروهي هممطالعات ، هـا مداخلـه آليد اتصال ارزيابي اقتـصادي ، مشرتك مقياس يك زمان .اند آرده

آلـي بيماريهـا، آسـيبها و عوامـل تعـيني بارو سالمت نظامپايش پيامدهاي . مجعيت استسالمت ي آننده

ميـزان مـرگ و مـري جبـاي آه شد سال پيش براي اولني بار پيشنهاد ٦٠ نزديك عنوان يـك واحـد بـا ه ب ،دست رفته يا عمر به هدر رفته ناهبنگام، زمان از

بر . )٣(ارزش براي سنجش زيااي ناشي از بيماريها و آسيبها بكار گرفته شود پايه نگرش اصويل اين حمقق در دو دهه بعد امكان ارائه معياري مرآب از مـرگ

دريج ها و آسيبها بـه تـ و مري ناهبنگام و پيامدهاي غريآشنده ناشي از بيماري . فراهم گرديد

د آه بار ناشـي ش اين امكان فراهم ،بــا انتخاب زمان به عنوان واحد سنجش آمـدهاي مدت زمان ابتال به پـي (آمدهاي غري آشندة بيماريها و آسيبها از پي و شـده پـذير مجـع ،ا زمان از دست رفته در نتيجه مرگهاي ناهبنگام ب) مزبور

حيت بيماريهاي (ة ناتواني مهراه با بيماري جمموعن آبه دست آيد آه طي شاخصي گـريي آمد مشكالت خمتلف سالميت در جامعه اسـت، انـدازه آه پي ،و مرگ ) غريآشنده

نيـز صورت آمي مرتب منـود از نظـر اقتـصادي ه ب توان اين شاخص را مي. دنشوبايـست بوسـيله مالآهـا و مـي مهـه اينـها نيـز . داردداشته قابليت سنجش . اف و آمي تدوين شده باشدمعيارهاي شف

زمـان سـپري شـده بـا حماسبه زمان به هدررفته ناشي از مـرگ ناهبنگـام و طول زمان و دورة ابـتال بـهآورد آه بتوان امكان را فراهم ناتواني اين

آمـدهاي غريآـشندة آن را برحـسب شـدت هر بيماري يا آسـيب خـارجي و پـي در آنـار،)شـيوع (مي و جديـد يا قد ) بروز(ناتواني به ازاي موارد جديد

،زمان از دست رفته در اثر مرگ زودرس ناشـي از مهـان بيمـاري يـا آسـيب بعنوان شاخصي تلقي آرد آه برآيند تاثري عوامـل خمتلـف را در سـطح سـالمت

جمموع عمر از دست رفته در نتيجه مرگ،عبارت ديگر ه ب. دهد جامعه نشان مي

٢٢

در بـار، بـا نـاتواني و معلوليـت بعالوه زمان سپري شـده تـوام ،زودرس . شود بيماريها بصورت آمي شده و براي هر بيماري و آسيب نشان داده مي

خالصهمسائل اساسي در طراحي شاخصهاي ) ١-٦ د ن بايد در نظر گرفته شـو خالصهحداقل چهار دسته از مسائل در متام شاخصهاي

: حماسبات ناسي شروش : ١-٦-١ دازه حاالت سالميت تعريف و ان : ١-٦-٢ ارزش گذاري حاالت سالميت : ١-٦-٣ دخالت دادن ارزشهاي اجتماعي : ١-٦-٤

روش حماسبه )١-٦-١

:مهزماندگرگونيهاي مطلق و غري وابسته به خالصهشاخص هاي •توان تفاوت بني اميد سـالميت و فاصـله به راحيت مي الف -١-١منوداربا توجه به

خالصه اما بايد يك نكته مهم را در نظر گرفت آه شاخصهاي ؛سالميت را درك آرد بنـابراين . نيـستند آينـد بـه سـن وابـسته اي آه از اين منحين به دست مـي

. از سـن هـستند ل مستق ،شوند آه بر مبناي اين منحين ساخته مي خالصههاي شاخص در هاي به سر برده شده هاي از دست رفته يا آل سال چنانچه مقادير مطلق سال

آنند يا ترآيب سين حجم افرادي آه در هر گروه سين زندگي مي ، حماسبه شود سالميتهـا ي شاخص لذا در حماسبه . تاثري خواهد داشت هاي به دست آمده بر شاخص ،جامعه

بايد تصميم گرفته شود آه آيا مقدار شاخص به صورت مطلـق حماسـبه شـود يـا از سـن حماسـبه لوال بـه صـورت مـستق معمـ سالميتهاي اميد شاخص. مستقل از سن

به عنوان مثال فاصله سـالميت . به صورت مطلق سالميتي هاي فاصله شوند و شاخص ميسالميت از دست رفته در جامعه است آه ايـن بـا جمموعه ساهلاي توام با بيانگر

اما تعداد مرگ ها در جامعـه يـك شـاخص مطلـق .توزيع سين جامعه تفاوت دارد . است

اميد سالميتحماسبه •. حماسـبه آـرد مهگروهـي يك دوره زماني يا به صورت اميد سالميت را ميتوان در

مهگروهـي از ،گـريد و بـه صـورت فرضـي روش اول بيشرت مورد استفاده قرار مـي مثل ميزان مرگ، (سنجند ن اساس مي آ را در نظر گرفته و وقايع را بر مواليد

بر اساس اطالعات بـروز يـا شـيوع پـي اميد سالميت را ميتوان . )بروز، هببودي .ورد آردآآمدهاي غري آشنده نيز بر

حماسبه فاصله سالميت •. سالمت در جامعـه اسـت آرماني انتخاب سطح ،مهمرتين قسمت حماسبه فاصله سالميت

سـالمت در آرمـاني سالمت موجود در جامعه با سطح سطح فاصله سالميت، تفاوت بني ميت، فاصله سالميت نيز با روشهاي گونـاگون حماسـبه مهانند اميد سال . جامعه است

.شود مي

تعريف و اندازه حاالت سالمت )١-٦-٢

٢٣

وضـعيت سـالمت در ،خالصه متغري در شاخصهاي عني حال در ابع مهم و ــيكي از من شـامل هرآـدام از ،هاي متعددي در سـالمت گسرته به اين منظور از . جامعه است

مثل (ابسته به سالميت و، شناخت، عملكردهاي پيچيده ، درد، حترك پنج گانه حواس . شده استاستفاده ) روابط اجتماعي، يا فعاليت عادي

به منظور ساخت شاخصهاي خالصة سالمت، ضروريست آه ارزش زمااي سپري شده مهراه با حاالت خمتلف سالميت، در مقايسه با زمااي سپري شده در وضعيت سالمت

. ت رفته بعلت مرگهاي زودرس حماسبه و در نظر گرفته شودآامل يا عمر از دس عامل ارتباطي بني بيماريها و آسيبهاي غريآشنده است و شرايط ،وزاي مزبور

،درونداد شاخصهاي خالصة سالمت. منايد را براي ادغام مرگ و بيماري فراهم مي . هاي وضعيت سالمت است گذاري ارزش

و وجوه گوناگوني است، بني افـرادي آـه بـراي در اين آه سالميت داراي ابعاد علريغم ايـن . اند، اختالف نظري وجود ندارد اندازه گريي سطح سالميت اقدام آرده

هـاي اتفاق نظر، هنوز چارچوب مورد توافقي آه بر اساس آن، ابعـاد و حيطـه بـراي اولـني بـار . سالميت تعريف و استاندارد شده باشند به دست نيامده است

سـه بعـد ) مـيالدي ١٩٤٧(ن جهاني هبداشت در تعريف مشهور خود از سالميت سازمااين تعريـف بـيش از آن آـه يـك . جسمي، رواني و اجتماعي براي آن قايل شد

آـه بـر اسـاس آن بتـوان ابـزار مناسـب را بـراي (تعريف عمليـاتي باشـد بـراي ١٩٤٧پس از سال . ، يك تعريف مفهومي است )گريي سالميت طراحي آرد اندازههاي آن ي يك تعريف عملياتي از سالميت از طريق مشخص آردن ابعاد و حيطه ارايه

هاي متعـددي بـه عمـل گريي آن تالش و طراحي ابزارهاي مورد نياز براي اندازه . آمده است

اولني موج ابزارهاي استاندارد شده، شديدترين حاالت برهم خـوردن سـالميت را، ري شــده در مؤســسات مراقبــت از ســاملندان، خــصوصا درميــان افــراد نگهــدا

هايي چون غذا خوردن، به بسرت رفنت و از اين ابزارها حيطه . آرد گريي مي اندازهآن خارج شدن، حرآت در حول و حوش خـود، لبـاس پوشـيدن، اسـتحمام آـردن و

تدرجيا به منظـور افـزايش مشـول ابـزار و . شد استفاده از توالت را شامل مي هاي بيشرتي از سالميت نظري شـسنت تر ناتواني، حيطه ن به اشكال خفيف حساس آردن آ

لباس، خريد ماحيتاج روزانه، رفت و آمد به خارج خانه، مسافرت، مديريت پول .و استفاده از تلفن در آن گنجانده شد

موج دوم ابزارها، بيماران و مجعيـت عمـومي، هـر دو را مـورد توجـه قـرار هاي خمتلف سـالميت و فرد به توصيف وضعيت خود در حيطه در اين ابزارها . دهد مي

سـال گذشـته ٣٠طـي . خـت پردا هاي خمتلـف مـي ها و نقش عملكرد خود در فعاليت مورد اسـتفاده ابزارهاي متنوعي بدين منظور طراحي شده و در آشورهاي خمتلف

. قرار گرفته استانـد، اي خمتلف طراحي شـده ه گريي سالميت در حيطه متام ابزارهايي آه براي اندازه

ها، صـرف نظـر از بيمـاري يـا ي بيماري آمدهاي غري آشنده توجه خود را به پي اند و به دنبال برقراري ارتبـاط ها، معطوف آرده ي آن هاي اجياد آننده بيماري

ها عـالوه بـر به آمك اين بررسي . بني يك حالت خاص از سالميت و علل آن نيستند هاي توانبخـشي توان نياز جامعه را به مداخله آلي سالميت، مي هاي ي شاخص حماسبه

٢٤

گـريي سـالميت بـه آـار از ميان ابزارهايي آـه بـراي انـدازه . نيز مشخص آرد

. اشاره آردSF-36 و ICF ، EuroQol∗توان به اند مي رفته

گذاري حاالت سالمت زشرا )١-٦-٣ ، سـالمت خالصـه يكي از مـسائل مهـم و مـورد توجـه در رابطـه بـا شاخـصهاي

ت آمـدهاي غريآـشنده بيماريهـا اسـ قابل تكرار پي وگذاري معترب، اخالقي ارزش

)Valuation of non-fatal health outcomes( . روشـهاي گونـاگوني ،اآثر منابع و مقـاالت يكي از مسائل مهـم .براي وزن دهي به پي آمدهاي غريآشنده استفاده منوده اند

اري، به نظر مريسد آه زاز منظر سياستگ . گذاري است در اين راستا منبع ارزش سـاير اي و گذاري آه مجعيت وسيعي از عموم مردم، افـراد حرفـه متدهاي ارزش

آـه خالصـه اما شاخصهاي . مندان به حوزه سالمت را پوشش دهد مفيدتر است عالقه آاربرد بيـشرتي ،ده است شله استفاده ئا از جوامع مرتبط به مس آدهي در وزن حداقل دو علت وجود دارد آه اسـتفاده حمـض از جوامـع با اين مهه . اند يافته

.آند دار مي دهي را خدشه مرتبط براي وزن

مهچون سوء تغذيه، سرخك دوران آودآي، مرگ و مري ييدر جوامعي آه حالتها .١ مردم آگـاهي ،شود ندميك ديده مي آآودآان و ساير حاالت مشابه، به صورت

را طبيعـي قلمـداد نآي از اثرات آا دارند و ممكن است حمدود و ناآامل را نآدر اين حالت مردم نيازي به مداخله احساس مني آنند زيـرا . آنند

.يك حالت طبيعي مي دانند هـاي آمـي ماننـد بـار بيماريهـا بيـشرت مـورد توجـه و نيـاز ارزيابي .٢

تـا عمـوم اران به منظور تامني منابع در جهت اجياد تغـيري اسـت زسياستگ .مردم هاي سپري شده در ، بايد براي سالسالميتي يا فاصلهسالميتي اميد براي حماسبه

بدين ترتيب امكان مجع . مطلوب ارزش يا وزني قايل شدسالميتحاالت بدتر از آامل يا از دست رفته به سالمتهاي به سر برده شده در ها با سال اين سال

توجه به اين نكته الزامي است آه بني . شود دليل مرگ زودرس فراهم مي تفاوت سالميتگذاري حاالت خمتلف هاي خمتلف با ارزش در حيطهسالميتگريي اندازه

به دست سالميتهاي خمتلف، يك حالت يك فرد در حيطهسالميتاز ترآيب . وجود دارد به اختصاص يك ارزش يا وزن واحد،سالميتگذاري يك حالت هدف از ارزش. آيد مي

، سالميتزمان سپري شده در آن حالت است؛ در حايل آه هدف از اندازه گريي يابي به درآي به منظور دست. هاي خمتلف است جاري فرد در حيطهسالميتتوصيف

به منظور اختصاص يك ارزش به آن، بايد ابتدا نسبت سالميتروشن از يك حالت ابراين علريغم اختالف مفاهيم بن. هاي خمتلف اقدام آرد به توصيف آن در حيطه

.گريي است گذاري مستلزم اقدام به اندازه گذاري، اجنام ارزش گريي و ارزش اندازه

گذاري وضعيتهاي سالميت مفهوم سازي، اندازه گريي و ارزش •اي سطح سالميت به تفكيك جمموعه است آه آن مرسوم براي توصيف سالميتيك رويكرد

. . . . ) بينايي، شنوايي، مراقبت از خود، خلق، و نظري (هاي سالميت از حيطه

برداشت فرد را از سالمت خود مثايل از چنني ابزاري است آه SF-36 .بيان شودسالمت رواني، عملكرد ، درد بدني،سرزندگي .دهد در هشت حيطه پوشش مي

ي اين هــاي تشكيل دهنده اجتماعي، حيطهعملكرد و حمدوديتهاي نقش فيزيكي،

∗ICF (International Classification of Functioning, Disability and Health)

٢٥

شوند و گذاري مي اي از صفر تا صد منره پيوستهدر طيف SF-36هاي حيطه .بزارندا هاي سالميت بالقوه را به وجود در نتيجه تعداد بسيار زيادي از وضعيت

هاي سالميت براي سنجش سالمت در عمل سطوح حمدودتري در حيطهالبته . آورند مي .)٣(دشو به آار گرفته مي

ت سالميت آه قرار است وزن ناتواني آا مشخص شود به مطلوب آن است آه حاال از شرآت ١٩٩٠ها در سال ي بار جهاني بيماري در مطالعه. وضوح توصيف شوند

اي از حاالت سالميت دقيقا دهي خواسته شد آه جمموعه آنندگان در فعاليت وزنه تعريف شده را بر حسب شدت ناتواني مرتب و ارزشي را براي زمان سپري شد

اين فعاليت از آن جهت امهيت داشت آه . در هر يك از اين حاالت مشخص آننداي در باره شدت اغلب اطالعاتي در مورد ديدگاه مردم در سطح جهاني و منطقه

.آمدهاي غري آشنده در اختيار نبود پي

سازي آن مهاهنگ و GBDهاي بكار رفته در تدوين و مستندسازي واژه به دنبال

، واژه (ICF) براي عملكرد، ناتواني و سالمت WHOاملللي دي بنيبن طبقهباهر يك از سالميت در مطلوببه معناي هر نوع خروج از وضعيت( "ناتواني"

، مراقبت ازخود حترك،:ها عبارتنداز حيطه اين .پديد آمد )هاي سالمت حيطهخت و شنا،دردو ناراحيت، اضطراب و افسردگي مشارآت درفعاليتهاي معمول،

.مشارآت اجتماعيهنگام حبث در . رود بكار ميناخوش نبودن مرتادف"سامل"واژه ،شرايطدر بعضي

افزون . تر دارد گسرتدهي مفهوم"سالمت" سالمت جامعه، خالصههاي شاخصي دربارههر نوع اختالل نبود متضمن در اين حبث"سالمت"ي واژه بر مفهوم ناخوش نبودن،

.هستد به دليل ناخوشي يا صدمه قبلي نيز حمدوديت آارآر يا ، به ترتيب،هاي از دست رفته به دليل ناتواني وزن ناتواني و سالبنابراين

هاي عباراتي هستند براي بيان ديدگاه جامعه در مورد شدت يك ناتواني و سالزندگي سامل از دست رفته به دليل زمان سپري شده در وضعييت از سالميت به غري

يك سال زندگي سامل به سايل اشاره دارد آه در حالت سالميت . ميت مطلوباز ساليطي ابه معين شر( توجه داشت آه ناتوانيبايد . مناسب و مطلوب سپري شده است

روز يك. باشد مدتمي تواند آوتاه مدت يا دراز) غري از وضعيت سالمت مطلوب .سرماخوردگي، روزي مهراه با ناتواني استبا

بايد ،هايي را اختصاص دهند آه افراد بتوانند به حاالت خمتلف ارزشبراي آنها ارايه را به گونه اي استاندارد، دقيق و قابل درك به آنسالمتهر حالت

گويان خمتلف در هنگام چالش اصلي در اين امر آن است آه پاسخ. آرد مشابه و ، تا آجنا آه امكان پذير است، برداشتسالميتگذاري يك حالت ارزش

گذاري حاالت خمتلف تاآنون پنج روش براي ارزش .مشرتآي از آن داشته باشند . به آار گرفته شده استسالميت

:ها عبارتند از اين روش

اي مقياس رتبه: الف روش ختمني شدت : ب Standard Gambleقمار استاندارد : ج Time Trade-offي زمان معامله: د Person Trade-offي افراد معامله: ه

٢٦

خالت دادن ارزشهاي اجتماعيمباني د )١-۴-۶ انتخابهايي را براي بايد مالك،خالصههاي با توجه به تعداد قابل توجه شاخص

اين آه چه . هاي پيشنهاد شده در نظر گرفت ترين شاخص از ميان شاخص مناسبي شاخص هايي را در نظر بگريمي به اين بستگي دارد آه هدف ما از به آارگري مالك

دو مجعيت به آار برمي يا به آمك سالميتي چيست؟ ممكن است شاخص را براي مقايسه. آلي جامعه مشخص آنيمسالميتها، صدمات يا عوامل خطر را در آن سهم بيماري ها با يك هايي را ارايه آرد آه اگر دو جامعه را به آمك آن مي توان مالك

ي ه سامل بودن يك جامعه نسبت به جامعهديگر مقايسه آنيم؛ برداشت عمومي ببراي مثال اگر دو جامعه از هر نظر مشابه يكديگر باشند و . ديگر رأي دهد

تر ها صرفا در مرگ و مري اطفال باشد؛ برداشت عمومي رأي به سامل تفاوت آنبا توجه به آن . دهد آه از مرگ اطفال آمرتي برخوردار است اي مي بودن جامعه به ، جامعه استسالميت، ارزيابي خالصههاي لي از به آار گريي شاخصآه هدف اص

علريغم . به قضاوت پرداختخالصههاي ي شاخص توان درباره آمك چنني معيارهايي مياري به منظور يافنت هبرتين حمل زگ به عنوان ابزار سياست،خالصههاي آن آه شاخص

هاي قابليت و سهولت به مالكروند؛ نبايد براي صرف منابع حمدود به آار ميهايي را آه مستقيما ناظر به آفايت اري، مالكزگ ها براي سياست آار گريي آن

توجه به اين نكته . جامعه است حتت الشعاع قرار دهدسالميتها در ارزيابي آن جامعه به سالميت خالصههاي بيشرت از آن جهت حايز امهيت است آه نبايد از شاخص

ها بايد به توزيع ختصيص منابع استفاده آرد و در آنار اينتنهايي براي مردم، وسالمت غري مرتبط با به توقعات سالميتگويي نظام در جامعه، پاسخسالميت

بر خانوارها نيز سالميت بار مايل ناشي از دريافت خدمات عدالت در توزيعهاي آلي شاخصهاي زير براي ارزيابي با توجه به اين مقدمه مالك. توجه آرد

:پيشنهاد شده است اگر مرگ و مري اختصاصي سن در هر سين آمرت باشد، به شرط برابر بودن -١مالك

اين . بايد هبرت باشد) سالميت و اميد سالميتي فاصله (خالصه، شاخص جزئياتساير تري نيز مطرح آرد و آن اين آه مرگ و مري بعد توان به صورت ضعيف مالك را مي

.ن مشخص تأثريي بر مقدار شاخص آلي نداشته باشداز يك سهاي بر مبناي اين مالك مناسبند ويل در مورد شاخصسالميتهاي اميد متام شاخص

ي مرجع جامعهتعيني شدة ، مناسب بودن بر مبناي اين مالك به روش سالميتي فاصلههاي از براي مثال اگر اميد زندگي مهان جامعه براي حماسبه سال. بستگي دارد

) آاهش مرگ و مري( با افزايش اميد زندگي ،دست رفته در هر سن به آار رود چنني شاخصي ١بنابراين با توجه به مالك . يابد نيز افزايش ميسالميتي فاصله

. جامعه مناسب نيستسالميتبراي قضاوت در مورد بيشرت، مطلوبسالميت بدتر از سالميت يك حالت اگر شيوع اختصاصي سين-٢مالك

براي . بايد بدتر باشدخالصه، يك شاخص اجزاباشد، به شرط برابر بودن ساير

مرگ و مري يكسان داشته باشند و بروز و هببودي B و Aي مثال اگر دو جامعهها يكسان باشد و فقط شيوع پاراپلژي در غريآشنده در آنسالميتمتام حاالت

. باشدBي دهد آه عضوي از جامعه يك نفر ترجيح مي، بيشرت باشدAي جامعه غري آشنده سالمتهايي آه بر مبناي ميزان بروز و هببودي حاالت بنابر اين شاخص

.اند بر اساس اين مالك مناسب نيستند طراحي شده

٢٧

بيشرت مطلوب، سالميت بدتر از سالميت يك حالت اگر بروز اختصاصي سين-٣مالك. بايد بدتر باشدخالصهيك شاخص ، اجزاباشد، به شرط مساوي بودن ساير

.تر هستند هاي مبتين بر بروز بر اساس اين مالك مناسب شاخصهاي آلي به هر دو مالك را در نظر بگريمي هيچيك از شاخص٣ و ٢هاي اگر مالك

هاي درماني براي طراحي مداخله،هاي مبتين بر شيوع گرچه شاخص. پاسخ مني دهد يها هاي مبتين بر بروز براي طراحي مداخله خصترند و شا و توانبخشي مناسب

جامعه است سالمت قضاوت در مورد خالصههاي پيشگريي، هدف از به آارگريي شاخصآه حتت تأثري بروز و شيوع، هر دو، قرار دارد و لذا شاخصي آه بر مبناي هر

جامعه از اعتباري سالميتدو طراحي شده باشد يقينا براي قضاوت در مورد سالميت براي مثال اميد . پذير است ساخنت چنني شاخصي امكان. رت برخوردار استبيش

سالميت گروه حماسبه شده باشد هم شيوع جاري حاالت خمتلف آه براي يك همxدر سن ي ها و صدمات گوناگون را در دوره آند و هم بروز و هببودي بيماري را حلاظ ميهاي ديگري نيز براي ساخنت روش.دهد گروه مورد توجه قرار مي زندگي هم

هاي آلي مبتين بر بروز و شيوع، هر دو، پيشنهاد شده است آه به حلاظ شاخصضرورت تكامل بيشرت نكات فين مورد نياز براي حماسبه، هنوز امكان به آارگريي

. ها فراهم نشده است آن مطلوب سالميتز بدتر اسالميت يك حالت اگر ميزان هببودي اختصاصي سين-۴مالك

. بايد هبرت باشدخالصه، شاخص اجزا باشد، به شرط مساوي بودن ساير بيشرت

سالميتگريند آه از نظر حالت افرادي را در بر ميB و Aي اگر دو جامعه-۵مالك

آه در حالت Bي ها وجود دارد جبز يك نفر در جامعه تناظر يك به يك در بني آنا، شاخص آلي بايد اجزبه شرط مساوي بودن ساير برد، بدتري بسر ميسالميت

مقصود از اين مالك آن است آه شاخص آلي بايد . بدتر باشدBي براي جامعهدر اين صورت . نسبت به بدتر يا هبرت بودن حيت يك نفر نيز حساس باشد

با توجه به يك ،هاي آلي ناتوان و توانا هايي آه افراد را در مقوله شاخص نسبت به پيشرفت يا پسرفت قابل توجه ،آنند تقسيم بندي ميمرز قراردادي

ها اين شاخص. تفاوت هستند بندي آنان را تغيري مني دهد، بي افراد، آه گروه افراد است و سالمتها تغيري حالت هايي آه هدف اصلي آن براي ارزيابي مداخله

اميد زندگي عاري هاي شاخص. تغيريي در مرگ و مري اجياد مني آنند مناسب نيستندهاي مشابه با توجه به عاري از زوال عقل و شاخصسالمت از ناتواني، اميد

.اين مالك مناسب نيستند

خالصههاي هاي مناسب بودن شاخص ساير مالك •ها، خواص زير ي گسرتده از آن و استفادهخالصههاي با توجه به مقبوليت شاخص

ها را در است و قدرت آنخالصههاي هاي عملي و آاربردي شاخص ناظر به جنبه. آند با يكديگر متفاوتند ارزيابي منيسالميتي جوامعي آه از نظر سطح مقايسه

:ها عبارتند از اين ويژگيها براي بسياري از ي آن هاي خالصه بايد قابل درك باشند و حماسبه شاخص: الف

ها در از اين شاخصاين دو ويژگي منجر به استفاده : جوامع امكان پذير باشداي چون اميد زندگي ، منجر قابل درك بودن شاخص پيچيده. شود اري ميزگ سياست

نيز دقيقا به مهني HALEشاخص . ي گسرتده از اين شاخص شده است به استفادهي سالميت هاي فاصله با شاخص. دليل با اقبال قابل توجهي مواجه شده است

٢٨

ها نيز نسبتا ساده و قابل انتقال وم آنآشنايي آمرتي وجود دارد ويل مفه .است

هاي خالصه حماسبه شده هاي خالصه ، جتميع خطي شاخص مطلوب آن است آه شاخص: بران و افكار عمومي زاگ سياست. براي هر زير گروه اختيار شده از جامعه باشد

هاي آلي به وقايع سالميت فقرا، بيمه مايلند بدانند آه چه سهمي از شاخصهاي اين ويژگي را در شاخص. مربوط است . . .ساالن، اطفال و دگان، آهننش

را DALYsتوان براي مثال مي. توان يافت ي سالميت و نه اميد سالميت مي فاصلهها به سال حماسبه آرد و از مجع آن٥ ساله و باالتر از ٤براي مجعيت صفر تا

يي براي برآورد سهم تأثري روشها. عدد بار بيماري براي آل جامعه دست يافتهاي مرگ و مري اختصاصي سين در تغيريات اميد زندگي وجود دارد تغيريات ميزان

.ويل خاصيت جتميع خطي را ندارد

٢٩

Disability Adjusted Life ساهلاي زندگي با ناتواني تعديل شده -٢Years (DALYs)

DALYاز بني چه زندگي،ي رفته نوعي شاخص فاصله سالميت است آه ساهلاي از دستهدر رفته در نتيجه ناتواني ناشي از به علت مرگ زودرس و چه به رفته بارجهاني ي مطالعهاين شاخص در . آند غريآشنده را حماسبه ميهاي بيماري

ي بار براي حماسبه(Global Burden of Diseases) آسيبها و ها بيماري

را تعقيب سه هدف اصلي GBDمطالعه . شد آار گرفتهها تعريف و به بيماري :آرد مي

در ها ي بيماري غريآشندهآمدهاي پي در نظر گرفنتبه وجود آوردن امكان )الف مرگ پايه ميزان تا برعمدن زمان آ تا آههاي مرتبط با سالمت اريزگ سياست

. شد سال متمرآز مي٥آودآان زير ،ي اقتصادي و اجتماعيگرييها ميولوژيك از موضعهاي اپيد جمزا آردن ارزيابي)ب ممكنترين وجه عيين، به بيماريبه حنوي آه برآوردهاي مرگ و مري و ناتواني يك

از هدفمند خاص و هاي اغلب مشاهده شده است آه ارزيابي.به اجنام برسد خاص به هاي توسط گروهدار معني، بصورت جهت صدمات و ها بيماريميزان

شود و اين در حايل است آه ارائه مييگريندگان در سطوح ملي و بني امللل يمصمت . نياز دارندطرفانه بيهاي منصفانه و آا به ارزيابي

-هزينه براي حتليل بتوان آهها به آمك شاخصي بيماري بار آردنآمي)ج مزاياي ناشي از استفاده از يك واحد سنجش .دآر استفاده از آننيزاثرخبشي

يهاي ارتقا هاي خمتلف مداخله شرتك براي سنجش بار و ارزيابي اقتصادي گزينهم )٢(.آند هاي ساخنت يك شاخص براي هر دو مقصود را توجيه مي سالميت، دشواري

DALYزندگي به علت مرگ زودرس را تا حمدوده ي مفهوم ساهلاي از دست رفته

DALY. است، بسط مي دهد طي شده مطلوبوضعيت غري از سالميت ساهلايي آه در

( YLDو ) ساهلاي از دست رفته زندگي به علت مرگ زودرس ( YLLحاصل مجع آمدهاي غريآشندة ناشي از پيساهلاي سالميت از دست رفته به علت ناتواني

.در جامعه است) بيماريها و آسيبها

DALY = YLL + YLD ، ها ي بيماري غريآشندهايآمده پيزندگي سامل از دست رفته به دليل مقدار تعيني

ك دوره زماني مشخص يدر ) بيماري يا صدمه (آمدها اين پينيازمند ختمني بروز ي دورهميانگني از ضرب از دست رفتهبراي هر مورد جديد، تعداد ساهلاي . است

وزن ناتواني آندر ) يا مرگهببودي تا (آمد مورد نظر به سر برده شده با پي .آيد ميبه دست

اولـني Disability Adjusted Life Year (DALY)اي تعديل شده عمر در اثر نـاتواني ساهل

World Development (١٩٩٣بار توسط بانك جهاني در گزارش توسـعه جهـاني سـال Report 1993(و بـه گـسرتش يافـت خالصه ن عالقه به شاخصهاي آپس از . معريف گرديد

٣٠

البتـه شاخـصهاي . قـرار گرفـت عنوان يك ابزار حتليلي به شدت مـورد توجـه

مطرح شـده بودنـد آـه سـابقه DALY قبل از معريف ،متعددي از ساهلاي زندگي

مفهـوم سـاهلاي از دسـت Dempseyدر اين زمان . برميگردد ١٩٤٠اينها به دهه را ) در آن زمان ايده ال به عنوان طول عمر ( سالگي ٦٥ رفته زندگي قبل از

. اي ارزيابي بار سـالميت و مـرگ اسـتفاده آـرد مطرح آرد و از اين مفهوم بر مدهاي غري آشنده را نيـز در خـود آ پيديگري يعين شاخصهاي بتدريج اين مفهوم

در اين شاخصها زمان زندگي با يك بيماري يا حادثـه ، براسـاس . جاي دادند )٣ (.شدت ناتواني، درد يا تنش از دست رفته تلقي ميگردد

مفهوم : گفتDALY بود در مورد شاخص CDC آه مدير William Foegeدر اغاز آار

DALY اين توان بالقوه را دارد آه يك انقالب بزرگ در زمينـه انـدازه گـريي تاثري بيماري، چگونگي انتخاب مـداخالت، چگـونگي پـيگريي موفقيـت يـا شكـست

اما علريغم اين قابليت ها اين مفهوم هنوز به خوبي مورد ؛مداخالت اجياد آند

در مهان مقاله Foege مزبورعالوه بر سه آاربرد . )٣(اده قرار نگرفته است استف

ميتواند راهنماي خوبي براي اولويت بندي حتقيقـات DALYاشاره آرد آه شاخص اين نقل قول نشان ميدهد آه چهارچوب مفهومي براي شاخصهاي سالميت . نيز باشد

جياد اا هنوز يك مفهوم نو علريغم چند دهه تالش براي ا ،بر مبناي ساهلاي عمر نيـز طرفـداراني داشـته مطرح شده قبلي ساير شاخصها " احتماال. وتازه است

. اند اما مورد پذيرش قرار نگرفتند

توسـط بانـك جهـاني در DALY شـاخص ١٩٩٣زماني آه براي اولني بار در سـال هبداشـيت و گزارش توسعه جهاني معريف گرديد بيشرت براي مشخص آردن مشكالت عمده

. بوده است(cost-effective)داخالت با هبرتين هزينه اثر خبشي ـــمهچنني توصيف م

ورد ميزااي بروز و شيوع آ نيازمند بر DALYمهچون خالصه هاي صاخـــــحماسبه ش . اري بـود ـــــــ اصي سين و جنسي، مرگ ومـري و متوسـط دوره هـر بيم ـــاختص

و با آيفيت باال ،عترب نيازمند اطالعات جامع مخالصه اخصهاي ـــاسبه ش ــــــحم

حـاوي مـوارد زيـر آه است) population-based data( پذير بر مبناي جامعه تعميم :اشدب

تعداد و علل مرگها - الف شيوع حاالت غري آشنده -ب بروز حاالت غري آشنده -ج غري آشنده حاالت سري طبيعي -د از حاالت ارزش وزني هرآدام -ه

يكـسان منجـر بـه مزبور به روشـي علمـي و يها مهخواني و آاربرد آامل داده

Comprehensiveness and internal(شاخصهاي مزبور مي شـود جامعيت و سازگاري داخلي consistency(.

ناتواني مرگ و مشرتك سنجش مقياسعنوان زمان به )٢-١

DALY گريي هبرتين روش اندازهاحدهاي زماني استفاده از و آه فرض بر مبناي ايني بار بر با حماسبهزمان از واحداستفاده. شده استطراحي بيماري است، بار

زمان از دست رفته به دليل مرگ . هاي بروز و شيوع منافات ندارد مبناي شاخصهر زودرس، تابعي از ميزان مرگ و مدت زندگي از دست رفته به علت مرگ در

ي گزينه بروز هستند،ماهيتا از جنسجنا آه ميزااي مرگ و مري از آ. سن است

٣١

هاي از دست رفته ي سال هاي بروز براي حماسبه ديگري به جز استفاده از شاخص غريآشنده مقادير بروز و آمدهاي پيبراي به دليل مرگ زودرس وجود ندارد، ويل

.توان به آار برد ، هر دو را، ميشيوعشده برده سربه اي اندازه گريي جمموع زمان با ناتواني دست آم دو روش بر

Point Prevalence (اي نقطه آردن شيوعاختياريك روش اين است آه با . دارد وجودي رپت فصلي، جمموع زمان سا تغيري آن با تعديل در صورت نياز، ناتواني و)

وبروز ناتواني برآورد روش ديگر. به دست آورميشده با ناتواني رااز .باشدبرند ميي آه بيماران با آن بسر ميزمانمدت ميانگني استفاده از

.آيد ضرب اين دو مقدار زمان سپري شده با ناتواني به دست مي

به سه دليل استفاده از بروز DALYبراي حتليل باربيماري با استفاده از :شده استانتخاب

ساهلاي از ي با روش حماسبه زندگي مهراه با ناتوانيي دورهي روش حماسبه- .ديابرفته زندگي به علت مرگ زودرس تطابق دست . حساس استدر جامعه اپيدميولوژيك روندهاي جاريمفهوم بروز به -اي برآورد بروز بر مبناي شيوع، ميزان آشندگي و ميزان هببودي جمموعه -

دهد آه رار ميمهاهنگ و برخوردار از انسجام دروني باال را در اختيار ما قحمروم از برآورد انسجام و مهخواني آن ،هاي شيوع در صورت استفاده از شاخص

.خواهيم شد

ارزش هاي اجتماعي اختيار شده ) ٢-٢

سالمت جامعه به صراحت يا به طور ضمين با خالصههاي متام شاخصي روش حماسبه

ني وضعيت سالميت فاصله بDALY براي مثال .آميخته است متنوعي يارزشمالحظات

و Lopez. آند مي گريي ايده آل يا مرجع اندازهموجود جامعه را با وضعييتMurray در جريان ساخت DALY) به صراحت در را آه ي ارزشي مالحظهپنج ) ١٩٩٦

)٣(. تبيني منودندشوند ي اين شاخص حلاظ مي جريان حماسبه

؟ايد داشته باشندافراد در وضعيت سالميت خوب، انتظار چه عمري را ب •

آيد، به دست ميدر زمان حالآه آيا يك سال زندگي توام با سالميت • ) سال بعد٢٠مثال ( در آينده آهبيش از يكسال زندگي توام با سالميت

ارزش دارد؟شودحاصل مي

ساهلاي زندگي از دست رفته به علت مرگ را با ساهلاي مي توانچطور • ؟آرد از سالمت ضعيف يا ناتواني مقايسه زندگي توام با درجات خمتلفي

آيا ساهلاي زندگي توام با سالميت در بعضي سنني، بيش از سنني ديگر •

ساهلاي زندگي را در بالغني جوان GBDگروه جمري ارزش دارند؟ . آرد از ساهلاي زندگي در سنني پريي يا آودآي قلمداد ترارزمشند

ت در مهاي اميد سال وتآيا مهه مردم برابرند؟ آيا با وجود تفا • يك سن مشخص به يك در مردم در صورت مرگ ي مهه گروههاي خمتلف جامعه،

ميزان سالميت از دست مي دهند؟ را در متام مناطق دنياي ارزش مالحظاتمطالعه بار جهاني بيماريها، اين

را به عنوان استاندارد اين مطالعه يك اميد زندگي. در نظر گرفتيكسانجاري اميد زندگي بدون در نظر گرفنت براي متام زيرگروههاي جامعه،آل ايده براي مهه آساني رااين مطالعه مهچنني يك ضريب ناتواني. در نظر گرفت ،آنان

٣٢

براي هر سال از به آار برد و آه در يك سال در يك وضعيت سالميت خاص هستند، سين وزن( ساوي قايل شد در هر سين ارزش م سالميت توأم بادست رفته از زندگي

).مساوي

با سپري شده با ناتواني قابل مقايسه آردن زمان ، ناتوانيوزن) ٢-٣ بعلت مرگ زودرس زمان از دست رفته

تعيني بار ناشي از براي مشرتكبه منظور استفاده از زمان به عنوان واحديالزم است ، زندگي به علت مرگي هاي از دست رفته سال غريآشنده وآمدهاي پي

اعداد گريي و در قالب تعريف، اندازهدر وضعيتهاي غريآشنده سپري شده زمان آمد غري آشنده يك وزن مشخص گذاري براي هر پي از طريق ارزش. شونداري گذ ارزش

آمد آمد غري آشنده آن است آه زمان سپري شده با يك پي مفهوم وزن پي. شود ميمدت زمان به سر برده شده در سالمت آامل غري آشنده از ديد جامعه معادل چه

آمد زمان به سر برده شده با يك پي،گذاري در واقع به آمك ارزش. استخبشي آه معادل سالمت آامل است و خبشي آه . غريآشنده به دو خبش قابل تقسيم است

اگر سالمت آامل را به سفيدي و مرگ را به سياهي . شود از دست رفته تلقي ميم، زندگي مهراه با ناتواني ترآييب از سياه و سفيد، يا خاآسرتي، تشبيه آني

هاي سياه و سفيد گذاري، تفكيك اين رنگ خاآسرتي به رنگ هدف از ارزش. استآمد غري آشنده با ناتواني به مهان اندازه آه پي. ي آن است تشكيل دهنده

آمد ني اين پيبيشرتي مهراه باشد، سهم رنگ سياه بيشرت و در نتيجه وزن ناتوا وزن ناتواني مقاديري بني صفر و يك را ،بر مبناي اين تعبري. بيشرت استآمد غريآشنده خبشي از ي يك پي از ضرب وزن ناتواني در دوره. آند اختيار مي

به ،هاي به سر برده شده با آن ناتواني آه بايد از دست رفته تلقي شود سال دست رفته به دليل ناتواني از جنس هاي از بدين ترتيب سال. آيد دست مي

توان آا را با شود و مي هاي از دست رفته به دليل مرگ زودهنگام مي سال .يكديگر مجع آرد

آاري هاي غريآشنده بر خالف مرگ آه تعريف آردن آن آسان است، توصيف وضعيت. است بيماريها در افراد خمتلف متفاوت ي غريآشندهآمدهاي پيتاثري . استدشوار

از . گريند متعددي از سالميت را در بر ميهاي حيطهها بيماريي عواقب غريآشنده ، حترك و اضطراب و درد، نظري خمتلف سالمتهاي حيطه،طريق تعيني وزن ناتواني

.شوند ناتواني مجع بندي مي ابتدا سنجيده و سپس در قالب يك وزن

روند ، ترجيح هاي اجتماعي به آار مي DALYضرايب ناتواني آه در حماسبات در را زندگيي اين ضرايب جتربه. آنند ميآميرا براي وضعيتهاي خمتلف سالميت

دهند و هرگز ارزش اجتماعي هر يك از وضعيتهاي سالميت يا ناتواني نشان مني آا بلكه. دهند برد نشان مني ي را آه در وضعيت خاصي از سالميت به سر ميفرد

آل جامعه در مورد نسبت به ايدهبراي وضعيتهاي سالميت را عيهاي اجتما ترجيح .آنند ميسالميت آمي

فردي آه در اين براي پاراپلژي به اين معين نيست آه ٥٧/٠بنابراين ضريب مرگه نيمه رارد را زندگي اويا اينكه است،» نيمه مرده«حالت قرار دارد

چنني فردي نصف افراد ديگر ارزش د يا اينكه جامعه براي نآ جتربه مي و زندگي جامعه يك سال زندگي ،طبلكه به اين معين است آه به طور متوس. قايل مي شود

( را به يك سال زندگي سرشده با پاراپلژي ) ٤٣/٠ضريب (سرشده با آوري و يك سال با پاراپلژي را هبرت از يك سال توأم ترجيح مي دهد ) ٥٧/٠ضريب

مهچنني اين معين را دربردارد آه به .داند بودي ميبا افسردگي شديد بدون هب

٣٣

ال زندگي در وضعيت يك س را به جامعه يكسال زندگي با سالميت خوب ،طور متوسط . پلژيك ترجيح مي دهدراپا

بكارگريي نرخ ختفيف ) ٢-٤DALY اي آه به علت هر بيماري هايي از زندگي توأم با سالميت را در آينده سال

بر مبناي اي سنجهبايد DALY بنابراين .آند رود حماسبه مي ست مييا صدمه از د

ساهلاي از در حال براي برآورد ارزش GBD .باشد و نه مبتين بر شيوع،بروزبا . درصد را اعمال آرد٣نرخ ختفيفي برابر با ، در آينده زندگيي دست رفته

، آيد به دست ميل سا١٠ آه پس ازم با سالميتأيكسال زندگي تونرخ ختفيف اين . ارزش دارد به دست آيدزمان حاليك سايل آه در آمرت از % ٢٤

- استاندارد در حتليلي روشآيد به دست مي آيندهختفيف دادن در منافعي آه در به گريي سالمت مجعيت اندازه درختفيف اعمال ضرورت در مورد. اقتصادي استهاي

اين رويكردها عبارتند . ده استويژه اي مطرح شرويكردهاي DALYآمك شاخص :از اثرخبشي-هاي هزينه گريي عواقب سالميت در حتليل خوان بودن با اندازه هم - و سن وزن اعمالبدون (دهد تر رخ مي هايي آه در سنني پائني آاهش امهيت مرگ -

- اجياد ميYLL سالگي ٢٥ دربيش از مرگ% ٤٤ ،ر در سن صفنوزادي، مرگ ختفيفبا اعمال آاهش در صورتي آه . سالگي است٤٠بيش از مرگ % ٩٧آن YLLآند و

و ٢٥ مرگ YLLبيش از % ٢٩و % ١٢ ي فقطمرگ نوزاديك YLL درصدي، ٣ارزش ). سالگي است٤٠ري ا با اين پيش فرض آه سرمايه گذ :، تناقض پژوهشيآين بيماريها ريشه -

شانس موفقيت غري صفر يا ريشه آين بيماري از يك پژوهش در آاهش بروز براي به سوي مصارف راي جاريها بايد متام هزينهختفيفبدون وردار است،ـــبرخ

ناحمدود و عظيم اقدامات منفعت آينده اين جريان چرا آهآين سوق داد،ريشه .است

آينده درهاي سالميت را درمورد سود و زيانختفيفگروهي معتقدند آه نبايد درمورد به ندرت تنزيل را شناسانوژيستها و مجعيتاعمال آرد و اپيدميول

بر اين باورند آه) ١٩٩٧ (Acharya و Murray. اند به آار بردههاي سالميت شاخص اين آه آين بيماري است ويشهر، تناقض اعمال ختفيف محايت از در حجتقويرتين

ا اين البته آ. فردي باشدنرخ ختفيف اجتماعي بايد آوچكرت از نرخ ختفيف براي منفعتهاي سالميت، حيت اگر از اعمال ختفيفند آه ا همساله را نيز ذآر آرد

شود هاي آينده مي ، منجر به ترجيح نسل حاضر به نسلحلاظ تكنيكي مطلوب باشدضرورت اعمال يا از آجنا آه . تواند از منظر اخالقي قابل دفاع نباشد آه مي

برآورد ،GBDگروه جمري ، استعدم اعمال تنزيل حل نشده باقي مانده .، منتشر آرد اعمال ختفيف بدونبا و را ها بيماريبارجهاني

اقتصادي وهاي حتليلغالب در هر سال در ختفيف درصدي ٥ نرخبراي ساهلا، ٣هاي اخري نرخ اما طي سال . استاندارد بوده استياري اجتماعي رقمزگ سياست

بانك جهاني و سازمان جهاني . وده استدرصد از مقبوليت بيشرتي برخوردار ببه هر حال . آنند هاي خود از مهني نرخ ختفيف استفاده مي هبداشت نيز براي حتليل

.ضروري است» حتليل حساسيت«براي روشن آردن تأثري نرخ ختفيف بر نتايج،

٣٤

مهانطور آه در . هاي ختمني زده شده دارد منفعتي اندازه عميق بر تأثريي،ختفيفدر سنني مرگ پيوند خورده با ارزش ختفيف است، شدهنشان داده الف -٢-١دارمنو

.خمتلف را تغيري مي دهد

تأثري دو نوع نرخ ختفيف بر ارزش يك سال زندگي از دست الف-٢-١منودار هاي خمتلف در آينده رفته در زمان

0 20 40 60 80 100 0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

سال

ارزش

3% 10%

براي سنني خمتلفوزن بكارگريي )٢-٥بعضي تعيني . استDALY ي در حماسبه حبث برانگيزترين ارزش اختيار شده سنوزن

هر سال از و معتقدند مي دانند غري قابل قبولاز منظر عدالتوزن سن را بعضي آن را در و زندگي با هر يك از ساهلاي ديگر زندگي ارزشي برابر دارد

آه بر اين باورند )١٩٩٧ ( Murray and Acharya .آنند عمل نامناسب ارزيابي مي بالقوه مهه دوره هاي ،تعيني وزن سن اقدامي غري منصفانه نيست چرا آه هر فرد

ي ها انعكاسي از ترجيحهاي پذيرفته شده سين را جتربه مي آند و اين وزن .اجتماعي است

:اد را نشان دني خمتلف مي توان وزن سن)Exponential(منايي يك تابع به آمك

W = C.x.e - β . x

بـه در سـنني خمتلـف را ساهلاي زندگي سپس نزويل و منايي ارزش صعودي تابعاين

ي با ارزش ترين سنني اسـت و بـا تعيني آننده β باال ي در معادله . مي دهد دستلـذا . تغـيري داد مي دهد توان سين را آه بيشرتين ارزش را به دست تغيري آن مي

ي پژوهـشگران اسـت و بر جامعه بر عهده هاي حاآم با توجه به ارزش βاختيار

سـت و طـوري اثابـت تعـديل يـك C. ي خاص ديگري براي آن وجود ندارد مالحظهز دسـت رفتـه زنـدگي را ا جمموع تعداد ساهلاي اوزان سن، انتخاب شده است آه

اختيار شده است براي Cبراي GBD آه در مطالعه ١٦٥٨/٠ مقدار. تغيري ندهند آيد بـا و ها به دست مي ددي آه براي آل بار جهاني بيماري تضمني آن بود آه ع

قابـل منظـور ه آـه بـ شـود ميپيشنهاد . بدون اعمال وزن سن يك مقدار باشد

GBD مقادير به آار گرفتـه شـده در مطالعات خمتلف با يكديگر، آردن مقايسه

٣٥

ا هـ اي بيماري مطالعات بار ملي و منطقه در β= ٠٤/٠ و C= ١٦٥٨/٠ يعين ١٩٩٠ . نيز به آار گرفته شود

DALYs متناظر ويا مشابه باي شاخصها)٢-۶DALY بـه منظـور ارزيـابي بـار . فاصـله سـالميت اسـت خالصه يكي از شاخصهاي

بيماريها نياز به يك واحد اندازه گريي با پايه زمان بود آـه بتوانـد هـم

جمموع اين دو .را اندازه بگريد ) YLD(ها هم ناتواني و) YLL(مرگ ومري زودرس

در واقع يك DALY. ناميدند DALYپارامرت را به عنوان يك شاخص قرار دادند و

و Zeckhauser اسـت آـه توسـط QALY (Quality Adjusted Life Years)فرم خاص از شـاخص

Shepard ١٩٩٠( مطالعه بار جهاني بيماريهـا . پيشنهاد شده بود ١٩٧۶ در سال (

) ۵(.ده استکر تكيه DALYبيشرت روي شاخص

١-۶-٢((Quality Adjusted Life Years) QALY QALY را مي آميت و آيفيت زندگي در ارتباط با مداخالت هبداشيت ي است آه شاخص اميد زندگي و آيفيـت سـاهلاي باقيمانـده عمـر به حمصول حماس اين شاخص . سنجد

يك سـال از . روي زمان در حاالت خمتلف سالميت وزن گذاشته ميشود QALYدر . است بـا عـددي ،شود و يك سال با سالمت نسيب با عدد يك نشان داده مي ،سالمت آامل

بعضي از حـاالت سـالميت .مرگ برابر صفر است و شود آوچكرت از يك نشان داده مي

مشرتك واحد يك QALY.امتياز منفي آسب آنند يا از مرگ امتيازي آمرت ممكن است وقيت با مـداخالت هبداشـيت . داشيت فراهم ميكند براي ارزيابي مداخالت هب اقتصادي

به آار مريود آه نـشانگر هزينـه اضـايف Cost-Utilityترآيب گردد براي ارزيابي براي اجياد يك سال عمر با سـالمت (براي اجياد يك سال عمر با سالمت آامل است

ومقايـسه بـني مـداخالت ). ؟آامل چقـدر هزينـه اضـايف بايـد پرداخـت گـردد هزينه آم براي هر سال عمر بـا سـالمت آامـل در مقابـل (تهاي مداخالت اولوي

به خـوبي قابـل QALYتوسط) هزينه زياد در مقابل هر سال عمر با سالمت آامل

يت زندگي توجـه هم به آميت و هم به آيف QALYشدمهانگونه آه ذآر . اجنام است و مـورد يـك شـاخص سـنيت آـه ميزان بقا يا اميد زندگي آميت زندگي، . دارد

،پذيرش براي مهگان در جهان و قابل مقايسه در بـني مجعيتـهاي گونـاگون اسـت سرته وسيعي از واقعيتهاي زندگي مردم گآيفيت زندگي شامل . شود گريي مي اندازه

اما بيشرت روي سـالمت جـسمي تاآيـد . و فقط شامل وضعيت سالمت جسمي نيست است

مداخالت هبداشيت مقايـسه اجنـام داد ميتوان بني QALYبا استفاده از . شده است

واقع در . نيز اجنام داد Cost-Utility جتزيه و حتليل وان تاثري مداخالت و ت مهچنني مي

DALY ميزان ساهلاي عمر از دست رفته و QALY سالمت واقعـي جامعـه را نـشان

براي ارزيـابي و مقايـسه انـواع مـداخالت هبداشـيت بيشرت QALY از. )۶(دهد مي .فاده ميشوداست QALY مشكالت )٢-۶-٢

در بررسـي خالصـه آاربردهاي متعدد و ارزمشند شاخـصهاي مهان طور آه با وجود

نيز به طور وسيعي QALYsا وارد شده، آتاثري مداخالت، انتقادات متعددي بر

وارد شده است شامل اشكاالت QALYاشكاالتي آه بر . مورد ايراد واقع شده است يكي از اشـكاالت برجـسته روي طبيعـت عـددي . مي و عملياتي است اخالقي، مفهو

با صفر ( است آه ساهلاي زندگي با يك مقياس نسبيت QALYقسمتهاي تشكيل دهنده

٣٦

با (ي و وضعيت سالميت با يك مقياس فاصله اي ي ويل آارا ،شود سنجيده مي ) واقعين دو جـزء، ماهيت متفاوت ايـ ). صفر براي مرگ (سنجيده ميشود ) صفر انتخابي

)٧(. را زير سوال بربد ن آ را به خطر انداخته و ميتواندQALYمفهوم اوليه

: QALYsمزايا و معايب : مزايا

فـراهم را گذاري سالميت بدست آمده ناشي از مـداخالت چارچوبي براي ارزش - . آند مي

. بندي قابل استفاده است براي اولويت -ه به زندگي ناشي از يـك مداخلـه قابليت ترآيب ختمني طول مدت اضافه شد -

. داردزندگي را با آيفيت مقايسة تاثري يك مداخله براي يك مشكل را با تأثري يـك مداخلـه ديگـر -

. سازد پذير مي امكانهـا بـراي مـشخص آـردن آـارآترين برنامـه مقايسه را در عرصه بيماري -

. سازد پذير مي امكان : معايب

شود ممكن است بيانگر ارزش داده مي QALYارزشي آه به آيفيت زندگي در - . آند نباشد بيماري آه مداخله را دريافت مي

. اختالف نظر وجود دارد ارزش آيفييت بايد استفاده شودآدام در اينكه - . ممكن است حساسيت الزم را در عرصه بيماريها نداشته باشد - را در قالــبهــاي هبداشــيت پيچيــده اختــصاص منــابع در مــورد مراقبــت -

. آند پيشنهاد مي» آسان و سريع«بظاهر هاي گريي تصميم٣-۶-٢((Health Adjusted Life Years) HALY

HALY آلي است آه دو شاخصعنوانيك QALY و DALY در واقع . دارد را در بر

HALY مـري و هـم يك شاخص اندازه گريي سالمت در جامعـه اسـت آـه هـم مـرگ وورد بـار آلـي رآص بيـان ميكنـد و بـراي بـ ناتواني ها را به صورت يك شاخ

در جريان مطالعات . ن در بني آشورها آاربرد دارد آ بيماريها و مهچنني مقايسه

ي مطالعات بـار بيماريهـا پيـشنهاد ي توسط گروه آانادا HALYبار بيماريها

است اما به جاي ناتواني روي سـالمت آـه DALYن خيلي شبيه آگرديد و ماهيت در جهان نيـاز بـه خالصه ورد شاخصهاي آبر. ي است تاآيد دارد يك گسرته وسيعرت اي شامل تعداد مجعيت، بروز و ميزان مرگ ومـري، اميـد زنـدگي، اطالعات گسرتده

عوامـل ، توزيع ، طـول دوره بيماريهـا و (Cause Specific)برحسب علت ميزان بقااده شـده ـــ رطان استف ـــــــ اين شاخص بيشرت در مراآز مطالعات س . دارد خطر

هـم متـاثر از مـرگ ومـري و هـم متـاثر از HALYمهانگونه آه ذآر شـد . است

است اما جزء نـاتواني آن YLLن مهانآر ـــــمي رگ وــــناتواني است جزء م

YERF (Year Equivalent of Reduced Functioning from disease) ١٠و٩و٨( است(

HALY=YLL + YERF

DALY ات بار بيماريها و شاخص انتقاد هايي بر مطالع) ٢-٧

DALY اري در ز به عنوان يك شاخص براي اولويت بنـدي در حتقيقـات و سياسـتگ آـا وارد شده آه اآثـر تاآنون انتقاداتي بر آن اما .حوزه سالمت مطرح شد

٣٧

اسـتفاده DALY آه در حماسـبه و شاخصهاي ورودي ناشي از عدم آيفيت داده ها وزن نـاتواني و نـرخ تنزيـل نيـز ،وزن سـين بـر مهچـنني . بوده اسـت ،شود مي

)١١(.مطرح شده است يانتقادات

با آيفيت پائني هاي داده )٢-٧-١ نياز به اطالعات متنوع و گسرتده اي است آـه معمـوال ايـن DALYورد آبراي بر

حيت اگر اطالعـات مـرگ ومـري و بـروز . اطالعات بر حسب سن وجنس در دسرتس نيست دسرتس باشد اطالعاتي آه بيانگر شـدت و طـول دوره و مهچـنني وشيوع بيماري در براي مطالعات بار بيماريها هبرتيـن . در دسرتس نيست اغلب عوارض بيماري باشد

بروز، ميزان عود، ميزان آشندگي بيماري مثل ورد شاخصهاي اپيدميولوژيك آبرافـزار يـك نـرم لذا بـه مهـني منظـور .و مهچنني مرگ و مريآلي مورد نياز است

با ايـن نـرم افـزار . استشده طراحي Dismod (Disease Model)آامپيوتري به نام . ورد استآاما اينها مهه يك بر .گردد شكافهاي اطالعاتي بر طرف مي

بروز در مقابل شيوع )٢-٧-٢استفاده از ميزااي بروز در بار بيماريها دقيقرت است و براي ارزيابيهـاي

اما معموال ميزااي بروز آمـرت انـدازه گـريي ،اسرت است اپيدميولوژيك نيز حس ميزان شيوع حتـت تـاثري ميـزان . ميشود و بيشرت ميزااي شيوع در دسرتس هستند در اغلــب . عــود بيمــاري اســت وبــروز، آــشندگي بيمــاري، هببــودي بيمــاري

دقت و حساسيتهاي مرتبط با هر بيماري ،برآوردهاي ميزان بروز از روي شيوع .مورد توجه قرار مني گريدورد برآ

مشكالت شاخصهاي مرآب )٢-٧-٣DALY يك شاخص ترآييب است آه از ناتواني و مرگ تشكيل شده است بـه عقيـده

Anand و Hanson ناتواني و مرگ هر دو در يك تسلسل با هم هستند در حـايل آـه مقيـاس يـك در اين دو با هم و ترآيب و لذا مقايسه ؛ماهيت متفاوتي دارند .آار عاقالنه اي نيست

اعتبار )٢-٧-۴ و Sayers. واردشده است اعتبار اين شاخص اسـت DALYيكي از انتقاداتي آه بر

Fliednerبيان آردند آه اين شاخص مستعد خطاهاي تصاديف و ١٩٩٧ درسال Systematic Bias آمـي از اعتبـار اين شاخص ها در صورت عدم مراقبت در اين موارد . است

.گردند وردار ميبرخ DALY مفاهيم اجتماعي موجود در)٢-٧-۵

مثل.اجتماعي در اين شاخص است هاي روي ترجيحDALYاآثر انتقادات از سالمت در آينده ا توام بساهلاي براي تنزيل رقم ن سين نابرابر، اوزا مقادير

. آه بطور عمده قراردادي هستندن ناتوانيهااوزاو

٣٨

در مطالعه بار بيماري مجعيت جنسي و برآوردهاي سين–٣ ها ها وچالش ضرورتها،

برپاية تعداد مجعيت، ترآيب سين و جنسي مشخص آن قابل حماسبه بار بيماريها است، پس به دست آوردن اطالعات دقيقي از وضعيت مجعيت منطقه مورد مطالعه

. استنقطه شروع آار

: ضرورت حماسبات مجعييت) ٣-١ مورد به تعداد مجعيت برحسب سن و ۴بة بار بيماريها حداقل در در جريان حماس :جنس نياز است

حماسبة ميزااي بروز مرگ و مري، خبصوص ميزااي سين و جنسي و در مواردي -ترآيب مجعيت، (آه ميزااي اختصاصي در گروههاي سين خاص ضرورت دارد و معمول بار منطبق بر گروههاي سين مورد استفاده در حماسبات جاري

. )بيماريها مورد نياز است حماسبة ميزااي بروز بيماريها - حماسبه جدول عمر -

ترآيب سين و جنسي ، براي شروع حماسباتDismodافزار نياز اولية نرمو نيز . مجعيت است

پس وجود اعداد مجعييت، به تفكيك سن و جنس بعنوان اطالع پايه و اوليه مورد . نياز است

رتيكه حماسبات بار بيماريها براي آشور باشد، برآورد مجعيت بايد براي در صوبراي يك استان است برآورد هدف حماسبة بار بيماريها آشور صورت گريد، اگر

اگر در نظر باشد آه بار بيماريها . مجعيت بايد براي مهان استان اجنام شودت جداگانه براي شهر به تفكيك شهر و روستا صورت گريد، نه تنها برآورد مجعي

نيز و ابتال و روستا بايد صورت گريد بلكه متامي ميزااي بروز مرگ و مري .حماسبه شودبايد به تفكيك، براي شهر و روستا

:كالت برآوردهاي مجعييت در ايرانمش) ٣-٢ساهلاست آه در ايران بني سازمااي مرتبط با مجعيت، پريامون مسائلي چون

رفتار باروري و ميزااي ،، ترآيب سكونيت، وضعيت مهاجراتتعداد، ترآيب سينمرگ اختالف نظر وجود دارد و هنوز هم اين اختالف نظر در بسياري از ابعاد

. به قوت خود باقي مانده استاز پيچيدگي خاص خود منشاء اين اختالف نظرها چندين عامل خمتلف است آه

سازي آا نياز به يك حميط آامال شناسايي اين عوامل و شفاف. برخوردارند . علمي و متفاهم دارد

: برخي از عوامل خمتلف پيچيدگي مسائل مجعييت در ايران عبارتند از

٣٩

در صورت نياز به . گريدسرمشاري در آشور ما هر ده سال يكبار صورت مي -سرمشاري و براي يكسال معني، براي ترآيب سين و جنسي مجعيت در فواصل دو

استان يا شهرستان و به تفكيك سن و جنس،در جريان برآورد آشور ياپاسخ اغلب اين . هاي مجعيت به سواالت بسيار زيادي بايد پاسخ گفت

سواهلا در پرده اهبام قرار دارد و در مورد بسياري از آا نيز اختالف . نظر وجود دارد

ن آماده مهمرتين پاسخي آه بايد براي برآوردهاي مجعييت به تفكيك استا - در آشور، در استان، شهرستان، شهر و ت چگونگي رفتار مهاجر،داشت

نه تنها روي تعداد مجعيت در فاصله رفتار مهاجرت. روستا استدوسرمشاري بلكه روي ترآيب سين و جنسي افراد باقي مانده نيز تاثري

آار و شهرستان،استانآشور، بعبارت ديگر تفاوهتاي مهاجرتي در . دارد . ورد مجعيت به تفكيك سن و جنس را بشدت مشكل آرده استبرآ

سال گذشته بوده ٢٠تا ١٥آور باروري طي مشكل ديگر آاهش سريع و حريت --سرمشاري را با مشكل مواجه مي اين آاهش سريع، برآوردهاي بني دو. استچرا آه اغلب اين برآوردها براساس نرخ رشد بني دوسرمشاري و . آند

اي آه در در جامعه. گريدرشد به سال مورد نظر صورت ميتعميم آن نرخ رسيده است ٢ به ٤/٣ سال اخري نرخ باروري آلي آن از ٢٠ تا ١٥فاصله

برآوردهايي از اين دست، يعين برآورد مجعيت براي سال جاري براساس نرخ حتما با ) سال پيش٢٠ تا ١٥يعين حداقل (١٣٧٥ تا ١٣٦٥رشد ثابت بني

تا ١٣٦٥بطور مثال در مجعيت روستايي آشور از سال . و استمشكل روبرتغيري منوده ٩٤/١ به ٩ميزان باروري آلي از عدد ) سال مقصد (١٣٨٢سال آور هرگونه برآورد مجعييت را در يك فاصله حيت حريت اين تفاوت)١٣و١٢(.است

. آندپنج ساله با مشكل جدي روبرو ميام مرگ و ميزااي مرگ آودآان در آشور مشكل ديگر پايني بودن ميزان خ -

ميزان خام مرگ در آشور )١۴()٧/٢١ميانه سن (بعلت جواني مجعيت . استما نيز پايني است و مهچنني بعلت دگرگوني اپيدميولوژيك از بيماريهاي

. عفوني به بيماريهاي غريواگري، مرگ و مري آودآان هم آاهش يافته استم مرگ و ميزااي اختصاصي بني سازمااي ساهلاست آه بر سر ميزان خا

تفاهم حاصل نشده است و اين نيز به پيچيدگي برآوردهاي مجعييت و ذينفع . مناقشه ساز بودن آا آمك آرده است

در حال حاضر آشورهاي جهان از نظر ميزااي مرگ به پنج گروه تقسيم :)۴(شوند مي

خيلي ) سال۵٠ تا ١۵(غني آشورهاي با ميزان مرگ آودآان و بال: Aگروه -پايني و ميانة سن مجعيت باال؛ مثل آانادا، آمريكا، اسرتاليا و آشورهاي

اروپاي غربي

آشورهاي با ميزان مرگ آودآان و بالغني پايني و ميانه سن مجعيت :Bگروه -نسبتا پايني، مثل خبشهايي از آمريكاي التني، ايران، عربستان، تونس،

.... ان، ارمنستان مراآش، چني، آذرباجيآشورهاي با ميزان مرگ آودآان پايني و ميزان مرگ بالغني باال، : Cگروه -

مثل روسيه و خبشهايي از اروپاي شرقي

٤٠

آشورهاي با ميزان مرگ آودآان باال و مرگ بالغني باال، مثل : Dگروه -پرو، اآوادور، خبشهايي از غرب و شرق افريقا در باالي صحرا، هند،

... و پاآستانآشورهاي با ميزان مرگ آودآان باال و مرگ بالغني بسيار باال، : Eگروه -

مثل آشورهاي زير صحراي آفريقا

قرار Bآشور ما از بابت وضعيت مرگ و مري در بني گروههاي پنج گانه در گروه . آرددريافت توان الف مي-٣-١جدولاز گريد و اين را خبوبي مي

ي مرگ آودآان و بالغني در مجهوري اسالمي ايران ميزاا: الف-٣-١جدول

١٣٨٢ تا ١٣٧٩براساس منابع خمتلف و در فاصله ساهلاي آل زن مرد روستا شهر سالميزان سين

± ٤/٦ )١۴(١٣٧٩سال ٨/٣٦

٦±٩/٥/٣٤

٦±٦/٣٧

٦±٤/٥/٣٤

٣/٤±٣٦

- - - ٦/٣١ - )١٣( ١٣٧٩سال ٤/٢٢ ١٩ ٢/٢٣ ٥/٢٧ ٢/١٩ )١۵( ١٣٨٠سال با در (١٣٨٢سال

نظر گرفنت زلزله )١٣() مب

- ٧/٢٩ - - -

بدون (١٣٨٢سال در نظر گرفنت

)١٣()زلزله مب- ٢٩ - - -

مرگ نسبتآودآان زير پنج

به (سال ازاي هزار تولد بدون (١٣٨٢سال )زنده

در نظر گرفنت )١۶() زلزله مب

٤/٢٢ ١٩ ٢/٢٣ ٥/٢٧ ٢/١٩

- - - ٣/١٣٠ - )١٣( ١٣٧٩سال ١/١٤٨ ١/٢٠٢٥/٩٢ ٧/١٣٨ ١٥٤ )١۵( ١٣٧٩سال ٨/١٦٥ ٢/٢٢١٨/١٠٧ - - )١٣( ١٣٨٢سال بدون در ١٣٨٢سال

نظر گرفنت زلزله )١۶(مب

٢/١٦٧ ٧/٢٣٧٣/٩٣ ١٧٢ ٣/١٦٤

ميزان مرگ ١٥بالغني ٥٠تا

سال به ازاي ١٠٠٠٠٠

نفر از مجعيت مهني گروه سين

با در ١٣٨٢سال له نظر گرفنت زلز

)١۶(مب ٤/٢٢٦ ٧/٢٨٤٣/١٦٥ ٩/١٧٢ ٧/٢٥٧

بعلت نامهگين توسعه ،سالميتمجعييت و مشكل ديگر اين آه، مهه اين دگرگونيهاي -يعين . اجتماعي و تفاوهتاي سرزميين در آشور ما، آامال نامهگن روي داده است

: اينكه بني استاا و حيت بني شهرستااي يك استان از نظر

مجعيت ترآيب سين -

ترفتار مهاجر - رفتار باروري - ترآيب مرگ و مري -

٤١

مرحلة متفاوتي از شهرستان در هر استان و هر. است تفاوهتاي زيادي موجود

در نتيجه پيچيدگي فقط در يك بعد . قرار داردDemographic Transitionمجعييت ذارگ . نيست بلكه از ابعاد خمتلفي برخوردار است

: روند مهاجرت •مثل (برعكس ترآيب سين، رفتار باروري و ترآيب مرگ و مري، رفتار مهاجرت

در شهرستان، استان، شهر و روستا، ترآيب سين » از يا به«ميزااي مهاجرت به تفكيك شهرستان و استان و آشور چندان روشن و در دسرتس ...) مهاجرين و

. نيستروي ميزااي و به هنگام هاي متنوع ها و مطالعهبا توجه به نبود بررسي

مهم در امل مهاجرت و نداشنت مدهلا و الگوهاي مناسيب براي بكارگريي اين عبرآوردهاي مجعييت در آشور ما، مسئله مهاجرت نه تنها يك مسئله مجعيت شناسي

هايي آه انواع مهاجرت. شودهم حمسوب مياجتماعي له ئبلكه در مواردي يك مس : مجعييت موثر است عبارتند ازدر ايران روي برآوردهاي

مهاجريين از اين نوع از ترآيب : مهاجرت از آشور به خارج از ايران -سين، جنسي و اجتماعي خاص برخوردارنـد و تعـداد آن هـا در سـاهلاي متفاوت نيز نه تنها يكسان نبوده بلكه از تفاوهتـاي متنـوعي نيـز

وسيعي از عوامل عوامل موثر بر اين مهاجرهتا دامنه .برخوردار است تقريبا هيچ رقمـي . را در بر دارد ... فرهنگي و ، اقتصادي ،سياسي

. از عدد اين مهاجرين دردست نيستآغـازي اين مهاجرهتا آه معموال : مهاجرت از آشورهاي ديگر به ايران -

در مواردي به مهاجرهتـاي طـوالني بـا رفـت و آمـدهاي داشته مقطعي زياد در فواصل زماني خمتلـف، مترآـز يامكرر، بدون آنرتل، با تفاوهت

منونه آن مهاجرين افغاني است . شودتبديل مي ... در استااي معني و تاآنون نه تنها سبب تغيري حجـم و ترآيـب سـين و ١٣٥٨آه از ساهلاي

انـد بلكـه مهـواره باعـث بـرهم سي مجعيت در برخي از استاا شده نجگريزگـاهي بـراي جـربان خطاهـاي خوردن بسياري از معادالت مجعـييت و

سرمشاري، برآوردهاي نادرست مجعييت، مشكالت و آم آاريهاي نظام سـالمت مهـني مـشكالت مهـاجرتي در . انـد آشور شـده در و سازمااي اجتماعي

جريان جنگ خليج فارس در استااي غربي و جنوبي براي مهاجرين عرب . و آرد نيز وجود داشته و دارد

دو نـوع مهـاجرت فـوق :بني استاني و بني شـهر و روسـتا هاي مهاجرت -الذآر نه تنها در برآوردهاي مجعـييت اسـتاني بلكـه در برآوردهـاي

ويل مهاجرهتاي بني استاني و بني شهر و روستا بـه . آشوري نيز موثرند شدت روي برآوردهاي مجعييت استاا، شهرستاا، مجعيت شهري و روستايي

ع مهاجرهتا نيز به جز برآوردهاي هـر ده سـال از اين نو . موثر است آيد، شواهد ديگري در اختيار يكبار آه در جريان سرمشاري به دست مي

روي ايـن مهاجرهتـا نيـز عوامـل متنـوع سياسـي، اجتمـاعي، . نيستاقتصادي و حيت اقليمي موثر است از اين عوامل مـوثرنيز الگوهـا و

. برآوردهاي مناسب در اختيار نيستچه در سطح آشور و چه در سـطح » از و به « ل قابل توجه در امر مهاجرت ئمسا

: استاني نكات زير است

٤٢

اي از تـوزيعي يكـسان در ها چه از نوع ملي و يا منطقه اين مهاجرت -اي دارد و باعـث افـزايش آشور برخوردار نيست، آامال توزيع منطقـه

ا، شهر و روسـتا عدم توازن و نامهگين بيشرت مناطق، استاا، شهرستا . شوند در آشور مي

اين مهاجرهتا از ترآيب سين و جنسي متفاوت برخوردار است، مجعييت آـه -آنند از ترآيـب سـين ميـان سـايل برخوردارنـد، از ايران مهاجرت مي

اي آه به ايران مهاجرت آردند ترآيب سين بسيار جـوان و بـا افاغنه از ،از روستاها بـه شـهرها رفتار باروري باال هستند، مهاجريين آه

آننـد از آمرت برخوردار به استااي برخوردار مهـاجرت مـي ياستاادر نتيجه ترآيب سين برخـي . ترآيب سين جوان و ميان سال برخوردارند

، ترآيـب مجعـييت سـاخلوردگي از روستاها در برخي از استاا بـه مسـت . رود شدن پيش مـي شهرهاي بزرگ، خبصوص در مناطق حاشيه به مست جوانرت

ويل مهه اين تفاوهتا و پيچيدگيها نه تنها بـراي برخـي از اسـتاا، بلكه در درون استان براي برخي از شهرستاا نيز مـصداق نـدارد و

. آا راه و روند متفاوتي دارند

برآوردهاي مجعييت، ترآيب سين ، جنسي و سكونيت مجعيت از گامهايوقيت در اين گام ها خطا. اريها استاول اجنام حماسبه بار بيم

. وجود داشته باشد، تفاوت برآوردها خيلي زياد خواهد بود

٤٣

Years (YLL) بعلت مرگ زودهنگام عمرساهلاي از دست رفته -۴of Life Lost

Life يااميد زندگي .استمرتبط مفهوم عمر از دست رفته با مفهوم اميد زندگي Expectancy آه هر ) برحسب سال ( مجعييت است و عبارتست از متوسط زماني يك شاخص

اميد زندگي هنگـام . تواند انتظار داشته باشد زنده مباند فردي در هر سين مي تولد به علت جامعيت آن بر متام سنني، بيشرت از اميد زندگي ساير ساهلاي عمـر

را نـشان اميد زندگي براي هر سين متوسط انتظـار زنـده بـودن . رودبكار مي منايد دهد و حيت براي سنني باال و بسيار باال گرچه اميد ناچيزي را ارائه مي مي

. رسدويل به صفر منيبراي حماسبة يكسان ساهلاي از دست رفته عمر، بايد مفهومي را بعنوان سـاهلاي

تواند يك حد اختيـاري اين مفهوم مي. پذيرفتpotential years يابالقوة زندگي : مثل.آن مشكالت زيادي را به دنبال دارد» حداختياري«باشد ويل مبحث داشته

نامهخواني نتايج در بني آشورها و در درون آشورها بني مطالعات خمتلف -

(Burden) امكان حماسبات تغيريات بار ،در صورتيكه حد اختياري پايني باشد -د، مثـل رو در جريان مداخالتي آه در سنني باال اثـرخبش اسـت از بـني مـي

مداخالت روي آاهش بروز يا شناسايي زودتر از موقع سرطان پروستات در صورتيكه حد اختياري بسيار باال باشد تغيرياتي آه ناشي از مـداخالت -

گريد، ابعـاد آوچـك و آـوچكرتي خبـود در سنني ميانه و پايني عمر صورت مي تـوان بشر نيز مني گرايي بيين و آرمان گريد و ديگر اينكه حدي براي خوش مي

. قائل شدجامعه مـورد مطالعـه انتخـاب شـود، مهان اگر حد اختياري اميد زندگي -

املللي، منجر به ادغام منودن هاي بني عالوه بر مشكالت و حمدوديتهاي مقايسه يحمدوديتهاي توسعه و سالميت هر جامعه در درون برآوردهـاي بـار بيمـار

انـسداد ذهـين آردن آرمان گرايـي و مهان جامعه است آه نتيجه آن حمدود . توامنندي بالقوه جوامع براي ارتقاء و هببودي استراههاي

ساهلاي از دست رفته عمر مطرح شـده » حد«تاآنون روشهاي متعددي براي تعييني دگي اسـتاندارد اميـد زن «ارتست از استفـاده از است ويل مقبول ترين آا عب

در مطالعه بار جهاني بيماريها نيز از ايـن . (Standard Life Expectancy)يا » شدهعبارت است از باالترين » اميد زندگي استاندارد شده «. روش استفاده شده است

اين رقم متعلق به اميد زندگي ٢٠٠٠ميزان ملي اميد زندگي موجودآه در سال اين اميد زندگي منطبق بوده است با اميـد زنـدگي در . زنان ژاپين بوده است

.Coale and Demeny جداولWest از مدل ٢٦طح سبعنوان حد، مشكلي آه وجـود دارد، » اميد زندگي استاندارد شده «در انتخاب

حيت . هاي زيسيت بني زن و مرد در حماسبات اميد زندگي است حمدوديت در حذف تفاوت

٤٤

تفاوت بني بقـاي زن و مـرد تـابعي اسـت ،در مجعيتهاي داراي مرگ و مري پايني يده از عوامل بالقوه ژنتيكي، زيسيت، متاس با بيماريهـا و سـاير عـوارض پيچ

ه بـ . شغلي، نقش اجتماعي، تسلط بر منابع و متـاس بـا عوامـل خطـر متفـاوت هرصورت در اين جمموعه پيچيده، تفاوهتاي زيسيت و ژنتيكي بني زن و مـرد تنـها

سـاس بـرآورد برا در برخي از مناطق آمرت توسـعه يافتـه . تفاوت پايدار است با استفاده از روشـهاي . رسد سال هم مي ٤/٧سازمان ملل متحد اين تفاوت به

سال آاهش ٢/٣ تا ٩/١مدل سازي و حذف جمموعه عوامل بريوني اين تفاوت به حد نتايج مدهلاي مزبور با جتربيات جوامـع ثرومتنـد نيـز مهخـواني . )۴(يافته است

. شود زنان نزديك و نزديكرت ميدارد آه در آا اميد زندگي مردان به سـال ٥/٢ تفاوت بني اميد زندگي زن و مـرد ،در مطالعه بار جهاني بيماريها

) سال براي مـردان ٨٠يعين اميد زندگي (اين مقدار از تفاوت، . فرض شده است

پــس در مطالعــه بــار . جــداول مزبــور قــرار داردWest از مــدل ٢٥در ســطح

West مدل٢٦ و ٢٥كار گرفته شده ترآييب از سطح بيماريها جداول استاندارد ب . است Coale and Demenyجداول

با پذيرش حد اميد زندگي استاندارد شده براي ساهلاي از دست رفته عمـر، در

تفاوت ساهلاي از دسـت رفتـه بـا (YLL)جاي ساهلاي از دست رفته عمر ه واقع ب

. شود حماسبه مي (Standard Expected Years of Life Lost: SEYLL)استاندارد يا

بايد عبارت باشد از تفاضل سـادة سـن هنگـام مـرگ از اميـد SEYLLقاعدتا زندگي استاندارد شده براي مهان سن در مهان جنس

∑=

=L

xox ex

d

SEYLL

و قاعدتا جمموعه عمر از دست رفته در يك جامعه عبـارت خواهـد بـود از مجـع

. فراد فوت شده در آن جامعه هاي اSEYLLسادة منحين بقاء استاندارد نشان داده شده ،در قالب يك مثال الف -١-١در منودار

، فـضاي Bو فـضاي ) خط باريك (منحين بقا جامعه مفروض ). خط تريه و ن (است . عمر از دست رفته در جامعه مفروض، به علت مرگ زودرس است

: SEYLLچگونگي حماسبة ) ۴-١ : به اقالم آماري ذيل نياز استSEYLLحماسبه براي ) اميد زندگي استاندارد( جدول عمر استاندارد -الف

نرخ ختفيف -ب گذاري براي سن نرخ ارزش-ج سن، جنس و در صورت لزوم سكونت علل مرگ برحسب-د

: ذآر شدقبالمهانگونه آه از مـدل غـرب جمموعـة ٢٦ و ٢٥از جداول سـطح : براي جدول عمر استاندارد -

. شود استفاده ميCoal and Demanyجداول

در طول زمااي گسسته از اين رابطه Discante Rate)( براي بكارگريي نرخ ختفيف -

⎥⎦⎤

⎢⎣⎡

+−××+= n

valuepresent rrrn )

11(11)1( 5/0

٤٥

-و براي حماسبه مقدار ختفيف سن در زمااي پيوسته از اين رابطه استفاده مـي . شود

)1(1 rxnvaluepresent e

rrn −×−=

. استr = ٠٣/٠آه در اين مطالعه : شود براي ارزش گذاري سن از اين رابطه استفاده مي-

xCxe β−

خواهـد β = ٠٤/٠ برابـر سـن و x، ١٦٥٨/٠ يك مقدار ثابـت Cآه در آن عدد . بود بايد مورد توجه قرار گريد ترآيب سـين SEYLL آنچه آه بيش از مهه در حماسبه -

. و جنسي مرگ ناشي از علل خمتلف استبايد براي حماسبه بار بيماريها دقيقا تعـداد مـوارد مـرگ در مجعيـت مـورد

عمر از دست رفته بـراي هـر ,مطالعه برحسب سن و جنس و علت مشخص شده باشد سپس مجع عمر از دست رفته ناشي از هر علت حماسبه شـود ,مورد مرگ تعيني گردد

. حماسبه گرددSEYLL , براي هر علتوعه عمرهاي از دست رفتهو با مجع زدن جمم-درحال حاضر آشورهاي جهان از نظر ميزااي مرگ به پنج گروه بزرگ تقسيم مي

با ميزان مرگ آودآـان آشور ما . مهني فصل توضيح داده شد سومآه در خبش شوند

بنـدي طبقـه از Bدر گـروه از ترآيب سـين جـوان و برخورداري و بالغني پايني در ايـن گـروه از آـشورها اي از بار بيماريها خبش عمده مزبور قرار دارد و

در صـورتيكه . باشد مي عمر از دست رفته در نتيجه مرگهاي زودهنگام ناشي از در آشورهاي با مرگ آودآان و بالغني بسيار پايني و يا پايني آـه ترآيـب سـين

بار بيماريها را عمر سپري شده مهراه اي از مجعيت آا ساخلورده است، خبش عمده پس داشنت يك بـرآورد صـحيح و درسـت از . شودبا ناتواني و معلوليت شامل مي

از مهمرتيـن عنـاوين Bدر آشورهاي گروه تعداد مرگ، برحسب علت، سن و جنس، . بيشرت استدر مواردي مورد نياز است و امهيت آن از ميزااي بروز بيماريها

رحسب سن و جنس و روش علمي براي برآورد يا ثبت علل مرگ ب اختاذ) ۴-٢ :تعداد يا ميزان عمر از دست رفته ناشي از مرگ زودهنگام برحـسب حماسبهبراي تاکنون سه راه

گرفتـه مورد استفاده قرار ويژگيهاي اقتصادي اجتماعي جوامع مورد مطالعه؛ : است

يـا اسـتان مـورد بصورت سرتاسـري در متـام آـشور (روش ثبت مرگ : الف - ) مطالعه يا در استاا يا شهرستاايي معني از آن آشور يا استان

روش منونه گريي : ب -استفاده ازمدهلايي آه تعـــداد يا ميزان را برحسب علل، سن و جنس : ج -

. آندبرآورد ميوان اين روش در دنيا بعن: (Death Registration, vital Registration)روش ثبت مرگ: الف

براي به دست آوردن ترآيب عليت، سين، جنسي (Gold Standard) هبرتين منبع مـشروط بـر اينكـه از ويژگيهـاي ذيـل . و سكونيت مرگ و مري شناخته شده است

: برخوردار باشد

٤٦

متامي مجعيت منطقه، جامعه يا آشور مورد مطالعه را بپوشاند و اگر احتمال -

نباشد و مهچـنني (Bais)دار و اريب رد، آم مشاري آن جهت آم مشاري در آن وجود دا . آم مشاري آن قابل برآورد باشد

. در آن وجود نداشته باشد) ثبت جمدد يا چندگانه(امكان اضافه مشاري - ي با حداقل ويژگيهـا (Death Certificate)علل ثبت شده در آن براساس گواهي فوت -

: صورت گريدزيرتوافق شده . صات سين، جنسي و تاريخ مرگ را ثبت منوده باشدمشخ -را ثبـت منـوده ) مبنظور جلوگريي از دوباره مشاري (صات سجلي متوفا مشخ -

. باشد .املللي ثبت شده باشدعلت مرگ مبتين بر استانداردهاي بني -

در جريان بروز ، از آجنايي آه مرگ يك روند است و نه يك پديده آني و سريع اي در جهـان در نتيجه بايد يك توافق يكسان شده . دهدتلفي رخ مي آن مراحل خم

) ثبت آدام يك از مراحل وقوع مرگ به عنـوان علـت مـرگ (براي ثبت علت مرگ اي وجـود دارد آـه در جريان يك مورد فوت، يك علت زمينه . وجود داشته باشد -نجـر مـي اي از مراحل پي در پي است آه سراجنام به مـرگ م آغاز آننده سلسله

ـايي منجـر شود، اين مراحل پي در پي، علل واسط هستند آه به علت فوري و اي، واسط و فـوري يـك عـده بيماريهـا يـا مهراه با اين علل زمينه . شوندمي

. افزايندشرايط آمك آننده نيز وجود دارند آه بر سرعت بروز فرآيند مرگ مي ، علل واسط، علت فوري، علل ايثبت علت مرگ هم بـــايد علت زمينه جريان در

يـك وقيت علت مرگ بـر پايـه . آمك آننده و زمان بندي آا وجود داشته باشد تكميل شده ثبت شود، براساس يك قـانون عـام در ثبـت فوت استاندارد گواهي

اي يا علت و علل آغـاز آننـدة فرآينـد مرگ، علت واقعي مرگ مهان علت زمينه نكته مهم اينكه اين نوع ). ا نيز وجود دارد البته موارد استثن (مزبور است

هاي فوت يكسان شده فقط براي تعيني علل مرگ در موارد فوت يك هفته از گواهي براي موارد فوت قبل از يك هفته و يا مرده زايي . رودبعد از تولد بكار مي

گواهي فوت دو خبش دارد آه در يك خبش ) مرگ بعد از هفته بيست و دوم حاملگي (شود و در خبش ديگـر اي از علل مادري آه منجر به فوت جنني يا نوزاد مي وعهجمم

در . گـردد ثبـت مـي اي از علل نوزادي يا جنيين آه سراجنام آن مرگ است جمموعهاين گونه موارد نيز هر دو، هـم علـت آغـازين مـادري و هـم علـت آغـازين

توانـد بعنـوان يثبت مرگ با استفــاده از ايـن روش مـ . شودنوزادي ثبت مي

. حمسوب شود(Gold Standard)هبرتين استاندارد در مواردي آه نظام ثبت مرگ در آشورهاي ناور و متنوع از بابت مناطق بـا

گريد، قاعدتا بايد ثبت در آا بـا اسـتفاده توسعه اجتماعي متفاوت صورت مي عه يافتـه نـه در بسياري از مناطق آمرت توس . از منابع متنوع و متعدد باشد

تنها بايد از ثبت براساس گواهي فوت برگرفتـه از گورسـتان و صادرشـده از بيمارستان استفاده آرد، بلكه در مواردي آه احتماال بـراي مـوردي از مـرگ گواهي ناقص پرشده است يا اصال گواهي فوت صادر نشده است، بايد از روشـهاي

بطور مثال در ايران در بـسياري . )١۵( استفاده آردVerbal Autopsyديگر منجمله شدگان در مناطق شهري آه در گورستان رمسـي شـهر از شهرستاا براي متامي فوت

شود و براي آن عده از ساآنني روسـتا نيزآـه شوند گواهي فوت صادر مي دفن مي اي از شود، ويل بـراي عـده آنند گواهي فوت صادر مي در بيمارستان شهر فوت مي

٤٧

» آالبدگشايي شفاهي «وستايي آه گواهي فوت ندارند بايد از روش فوت شدگان ر . استفاده آرد

در بسياري از آشورهاي در حال توسـعه آـه طي ساهلاي اخري : گريي روش منونه :باسـتفاده گريي از روش منونه شود هرچند يكبار به ترآيب علل مرگ نياز پيدا مي

صـورت (Household Survey)ة خـانوار در اين روش آه معموال بصورت مطالعـ . شودمي از يك منونه راندوم از خانوارهـاي سـاآن در يـك منطقـه در مـورد ،گريد مي

پرسش ) معموال( خانوار طي يك سال قبل از مطالعه يمرگهاي واقع شده در اعضا

Verbal Autopsyسپس موارد مرگهاي شناسايي شده را با اسـتفاده از روش . شودمياخريا ايـن نـوع . آنندمشخص مي ) تقريبا(دهند و علت را ررسي قرار مي مورد ب

ادغام شـده و در DHS يا Demographic and Health Surveyهايپرسشنامه از مطالعات دري از آشورهاي افريقايي، آسياي جنوب شرقي و آشورهاي ديگر آمـرت توسـعه خبر

: خاص خود برخوردار است مثلاين روش از مزايا و معايب . روديافته بكار مي : مزايا

نياز به خمرج آسر براي حماسبه ميزاا ندارد، چون مجعيت وارد شـده بـه --مطالعه به تفكيك سن و جنس بعنوان خمرج آسر مورد استفاده قـرار مـي

.گريند

چرا آه اي نبايد متحمل شد نسبتا ارزان است و براي پايداري آن هزينه - . ست اجرا شودهرچند سال يكبار ممكن

. اي و استاني قابل اجرا استبصورت آشوري، منطقه -- .....

: معايب

: از آم مشاريهاي متعددي برخوردار است چرا آه -o نفره در اين مطالعات آم مشـاري دارد خانوارهاي يك نفره يا دو

منجر به از بـني رفـنت مرگ وقوع و معموال در خانوارهاي يك نفره شود و مهچنني عـضو خانوارهـاي يـك مشاري مي آم خانوار و در نتيجه

نفره معموال بيشرت از خانوارهاي چند نفره در معـرض مـرگ قـرار . دارد

o با مرگ سرپرست خانواده، خانواده يا منهدم يا جتزيه در موارديشود و از منطقه مورد مطالعه آه سـوابق مـرگ و جابه جا مي شده

گردد يشود خارج ميكسال قبل آن بررسي ميo مرگ نوزادان در روز اول براساس داليل اجتماعي يا عاطفي اغلـب

. شودشود يا اعالم منيزايي اعالم مي مرده اغلب علل مرگ در گروههاي سين ساملند و نوزاد از دقت برخوردار نيست -- .... براي برآورد مـرگ گريي اي از اين نوع مطالعات منونه هاي انطباق داده شده شكل

∗و اجرا شده است مثل از گروههاي سين تاآنون طراحي برخي

∗

و در آـا بـه روش براي برآوردهاي مرگ در آشور ما مورد استفاده قرار گرفته است آه گريي روشهاي منونه

: عبارتند ازحماسبات صورت گرفته مستقيم

- DHS : ١٣٧٩سيماي مجعيت و سالمت در سال

٤٨

Reproductive Age Mortality Surveyروش بررسي مرگهاي زنان در دورة بـاروري -(RAMOS) اين روش براي برآوردهاي مرگ مادران برحسب علت بكـار مـي-

. رود

: هاي برآورد غري مستقيم مرگروش -ميـزان بـرآورد )غريمـستقيم ور بط(در اين روشها در يك منونه از مجعيت

: مثل. صورت مي گريدمرگ در گروههاي سين معيين

o روشChildren Ever Born براساس برآورد تعداد زاميااي اجنام شده يك مادر و تعداد

شود ميزااي مرگ آودآان برآورد ميوي موجود زندة آودآان

o روشSisterhood Method شده يك زن زنده آنـوني و تعـداد براساس تعداد خواهران متولد

شود خواهران موجود ميزااي مرگ زنان در سنني باروري حماسبه ميo روشWidowhood Method

اين روش با استفاده از پرسشگري از زنان و يا مردان بيـوه در . شودمورد مرگ مهسرانشان، ميزااي مرگ بالغني حماسبه مي

o روشOrphanhood Method تا ١٠مثال (وش با استفاده از پرسشگري از يك گروه سين در اين ر

در مورد مرگ پدر يا مادرشان در مورد ميـزان و علـت ) ساله ٢٥ . آورندمرگ بالغني اطالعات به دست مي

:در اين روشهامعموال متعلـق بـه يـك ميزان باشد و معموال برآورد ميزان براي يك سال مني -

. ساله است١٠دورة پنج تا متعلق به يك سال گذشته نيست بلكه متعلق به يـك دورة شده برآوردتعداد -

. ساله قبل است ١٠پنج تا مهچنـان وسـيع باال بردن منونه مورد مطالعه با حيت ،فاصله اطمينان برآورد -

. ماند باقي ميآيـد، خمـرج از درون مجعيت منونه به دست مني ، به دليل اينكه صورت آسر شاخص -خمرج آسر خود به خـود داراي چرا آه شود، يمنسر برآورد و سپس ميزان حماسبه آ

. مشكل استمفروضاتي براي اجنام حماسبات از طريق مدهلايي در برخي از اين مطالعات از -

خـود نيـاز مورد مطالعه جامعه به اين مفروضات تعيني تناسب گريد آه صورت مي . به اثبات قبلي دارد

در مـواردي آـه داده : Cause of Death Models يـا رد براسـاس مـدل روش برآو: جتوان از مدهلايي آه علت مرگ را براساس معادالتي معتربي وجود نداشته باشد مي

- RAMOS : ١٣٧٥تعيني ميزان مرگ مادران از عوارض بارداري و زاميان

:ا برآورد ميزان مرگ صورت گرفته مثلگرييهايي آه به روش غريمستقيم در آ و منونهدر اين مطالعات ميزااي مرگ به روش غريمستقيم حماسبه : مطالعات جاري مجعيت و ارزيابي رشد مجعيت -

شود مي د رصد خانوارهاي سـرمشاري ٢ تا ١معموال در فاصله يكماه پس از سرمشاري روي آه مطالعة بازمشاري -

مشاري جمدد در اغلب موارد از يك پرسشنامه برآورد ميزان مرگ باز ن گريد، در اي شده مشارش صورت مي . شودبه روش غريمستقيم هم استفاده مي

٤٩

آه ورودي آا بطور مثال وضعيت اقتصادي اجتماعي جامعه و ميزااي بـاروري ن و جـنس اسـت است و خروجي آن ميزااي مرگ در گروههاي عليت مرگ برحـسب سـ

اين معادالت از روي روندهاي مـرگ و مـري در جريـان دگرگـوني . استفاده آرد

اي آـه در آشورهاي توسعه يافتـه (Epidemiological Transition)سيماي اپيدميولوژيك ايـن مـدهلا اغلـب مـوارد . اند به دسـت آمـده اسـت ثبت اطالعات خوبي داشته

بيماريهـاي واگـري و (در سه طبقه اصلي ميزااي مرگ را به تفكيك سن و جنس . منايندارائه مي) حول تولد، بيماريهاي غريواگري، آسيبهاي با علل خارجي

:رود شاخصهاي مرگ و مري آه درحماسبات بار بيماريها بكار مي) ۴–٣ به خطر YLDاي دارد براي حماسبه سهم عمده DALYs آه در حماسبة YLLعالوه بر

مهچنني در گروه شاخصهاي مربـوط . نيز نياز است(Relative Risk of Mortality)نسيب مرگ

گريد، مورد استفاده قرار مي YLDهاي ديگري آه در حماسبة به مرگ و مري، شاخص

Age and Sex Sepecific)ميزان مرگ اختصاصي سين و جنسي از هر علت نيز مورد نياز Mortality Rate) اصي سين و جنسي بدون توجه بـه علـت مهچنني ميزان مرگ اختص. است

. نيز بايد وجود داشته باشد) براي آل علل(

عبارتـست از تعـداد آـل General Mortality Rate يا Crude Death Rateميزان خام مرگ مرگها در مهه سنني، در هر دو جنس و به هر علت به مجعيت در معرض خطر

1000×=∑∑

ii

iii

ja

cja

P

DCDR

Daسن ت از مرگ در هر عبارتس

Daj عبارتست از مرگ در هر سن و جنس

Dajc عبارتست از مرگ در هر سن و جنس و با هرعلت

Paj عبارتست از مجعيت در معرض خطر با هر سن و جنس : است» مجعيت در معرض خطر«در اين شاخص مسئله مهم

صـورت آـسر در عبارتست از مجعييت آه مرگهاي موجود در : »مجعيت در معرض خطر «بطـور (در اينجـا مفهـوم سـكونت را دارد » بني«. بني آا اتفاق افتاده است

اي معـني و غريمعمول مفهوم سكونت جاي خود را به مفاهيمي چون شاغلني در حرفه ) خواهد داد.... آنـد حمل سكونت او بايد ثبت شود، در جايي آه زندگي مي مجعيت رد در هر ف مرگ

او و روند وقايع مرتبط با مرگ او در آجنا اتفاق افتـاده و عوامل خطر مرگ روستا، شهرسـتان، (در واقع مجعيت ساآن در حمدوده مسكوني فرد فوت شده . است

پـس صـورت و . مجعيت در معرض خطر مهان عوامل خطر مرگ هـستند ) استان و آشور اي مرگهـ . خمرج هم از نظر مكان و هم از نظر زمان بايد مهـسان بـوده باشـند

توان نسبت داد و يا ساآنني يك استان را به مجعيت ساآن در يك استان ديگر مني مرگهاي ساآنني يك استان را در سال گذشته به مجعيت مهان استان در هفـت سـال

. توان نسبت دادمنينيز قبل به مهني دليل پاية اصلي متامي حماسبات بار بيماريها اطالعات مجعييت مهان منطقـه

. طالعه استمورد م

عبارتست از تعداد Cause Specific Mortality Rate (CSMR)هاي اختصاصي عليت مرگ ميزانهاي ناشي از يك علت معني يا يك گروه از علل معني در يك مجعيت حمـدود بـه مرگ

٥٠

مكان مشخص در حمدودة زماني تعيني شده در مجعيت ساآن در مهان مكان مشخص و در تعيني شدهمهان حمدودة زماني

1000×=∑

∑ −

ii

biii

ja

cja

P

DCSMR

آه در آنbi

c

ij

iaD

− عبارتست از مرگ در هر سن و جنس و ناشي از يك علت خاص

ij

iaP : سـاآن در مهـان (عبارتست از مجعيت در معرض خطر در مهه گروه سين و جنسي

) جغرافيا و موجود در مهان زمان

Cause and Age and Sex Specific Mortality Rateختصاصي سين وجنسي و عليت مـرگ ميزااي ا(CAS SMR)هاي ناشي از يك علت معني در يك گروه سـين و عبارتست از تعداد مرگ

جنسي مشخص به مجعيت مهان گروه سين و جنسي ساآن در مهان جغرافياي مـشخص و در مهان حمدودة زماني تعيني شده

10001

1

×=∑

∑−−

−−−

fii

bipii

ja

cja

P

DCASSMR

Dai-1

ji-f

ci-b : عبارتست از مرگ ناشي از علتb در گروه جنسي f و سـين i-1 سـاآن در

يك حمدودة جغرافيايي مشخص و دامنه زماني معني

Pai-1

si-f: عبارتست ازتعداد افراد درگروه جنسيf و سـين i-1 آـه در مهـان حمـدودة

. اند ودهجغرافيايي مشخص و دامنه زماني معني ساآن ب

علـل مـرگ بـه منظـور افـزايش دقـت » بدثبيت«و » آم ثبيت «آنرتل ) ۴-۴ :برآوردهاي بار بيماريها

هاي مربـوط بـه مـرگ و مـري آـه در گردونـه در جريان ثبت موارد مرگ، داده بررسي » بدثبيت«و » آم ثبيت «گردد بايد از نظر حماسبات بار بيماريها وارد مي

. شده باشد

هاي مرگ و مري آم ثبيت دادهکنرتل ) ۴-۴-١ پــيش از آنكــه يــك عنــوان "Under numeration" يــا»آــم مشــاري«و » آــم ثــبيت«

بـراي بـرآورد آن بيـشرت از . شناسي است يك عنوان مجعيت ،اپيدميولوژيك باشد هـاي آزمواي آم ثبيت يا آم مشــاري گسرته . شودشناسي استفاده مي روشهاي مجعيت آم مشاري برخي از گروههاي «، »آم مشاري جنسي «، » ري عمومي آم مشا «خمتلفي مثل

رود، شناسي آه در هريك از اين عرصه بكار مـي روشهاي متنوع مجعيت . دارد» سين آنچـه آـه ،هاي مزبور اسـت به دنبال برآورد ضراييب جهت اصالح آم مشاري عرصه

: معموال در مطالعه بار بيماريها توصيه مي شود دو روش زير است

- Brass Growth Balance Method - The Bennett Horiuchi Method

تـوان بـا اسـتفاده از ميزاـاي را ميBrass Growth – Balance Method روش اول -. بـرداري قـرار داد سال مورد هبـره ٧٠ تا ٥اختصاصي سين مرگ در گروههاي سين

مبتين بر چهـار پـيش ابداع شده است Brass بوسيله ١٩٧۵روش مزبور آه در سال ) ١٧ (شرط است

بسته بودن مجعيت و نبودن مهاجرت به يا از درون مجعيت : اول

٥١

جامعه از بابت شاخصهاي باروري و مـرگ و سـاير شاخـصهاي مجعـييت : دوم . پايدار باشد

براي متـام (Completeness)آامل بودن نسبت ثبت مرگ در گروههاي سين : سوم . رابر باشدگروههاي سين آم و بيش ب

براي متام گروههاي سين آم و (Completeness)آامل بودن مشارش مجعيت : چهارم . بيش برابر باشد

مشاري را براي نظامهاي ثبت مرگ براي متـام با استفاده از اين روش ميزان آم در ايـن روش بـا اسـتفاده از . آنند گروههاي سين پنج سال و باالتر حماسبه مي

ت شده براي گروههاي سين و مقايسة آن با نسبتهاي منتظره آه نسبت مرگهاي ثب ناشي از افزايش مفروض در درون گروههاي سين پنج ساله است، شاخص نسبت آامل

شود، ايـن شـاخص را بعنـوان يـك ضـريب حماسبه مي (Completeness Ratio)بودن ثبتضرايب حماسبه حدود . برند تصحيح براي برآورد تعداد مرگهاي ثبت شده بكار مي

. گريد مورد قبول قرار مي٢/١ تا ٨/٠شده بني بعلت حمدوديتهايي آه اين روش براي حماسبه نسبت آامل بودن مرگهاي ثبت شـده در مجعيتهاي با مهاجرت باال و ناپايدار از بابت رفتار باروري و مـرگ دارد

:مثل. اي در آنار آا ارائه شده است روشهاي تعديل شده

آه در اين روش نيز شرط بسته بودن مجعيـت بايـد برقـرار Preston and Coaleروش . باشد

است آه در آن نسبت آامل بودن ثبت مرگ بعد از يكـسالگي Grayروش ديگر روش گردد ويل بازهم شرط بسته بودن مجعيت بايـد بـــــرقرار باشـد ويل برآورد مي

. يت در آن وجود نداردضرورتي به برقراري شرط پايداري شاخصهاي مجعي

هـاي بـاز آـه مشاري مرگ در مجعيت آه در آن آم Brass's and Courbage and Targuesروش .شاخصهاي مجعييت پايدار دارند قابل حماسبه است

ترآييب از روشهاي فوق براي مجعيتهاي باز و ناپايدار از بابت شاخصهاي مجعييت . )١٨(رود آه آم مشاري در ثبت نيز دارند بكار مي

آه بصورت آالسيك در مطالعات بار بيماريها مورد استفاده قـرار BGBدر روش گريد، در صورتيكه چهار پيش شرط قبلي برقرار نباشد، چه آـم مشـاري وجـود مي

را ارائـه خنواهـد ) <C ٢/١(داشته باشد يا نداشته باشد مدل پاسخ مناسـيب

∗.داد

هـاي دو سـرمشاري در با استفاده از داده : The Bennett-Horiuchi-Methodروش دوم -گريد و بطور عمده روي توازن و تعـادل مي فاصلة ده ساله يا پنج ساله اجنام

مجعيت گروههاي سين خمتلف منجمله مجعيتهايي آه مرگ و مري آا از يـك پايـداري رد معموال گروههاي سين جوان و ميانـسال مـو . دشوخاصي برخوردار است اجنام مي

متاسـفانه ايـن روش در جـوامعي آـه در آـا پديـدة . گريداستفاده قرار مي دهـد مهاجرت نامهگن از نظر سن، جنس، منطقه سكونت و غريه وجود دارد پاسخ مني

∗

و مجعيـت شـهري و روسـتايي ستااي آشور مـا متام ا حداقل در مورد مجعيت روستايي هاي مزبور پيش فرض

م و بـدون اسـتفاده از روشـهاي توان بطور مـستقي در نتيجه مني . مصداق ندارد اغلب استااي آشور ما

. هاي ثبت مرگ استفاده آرد مشاري براي برآورد آم BGBتعديل شده، از روش

استان ٢٣ را به مجعيت برآورد شده براي١٣٧٩ در سالDHSاگر ترآيب سين بدست آمده از مطالعه وجنسي را برآورد ميزااي اختصاصي سين١٣٨٢نسبت دهيم وبا استفاده از برآورد مرگهاي سال ١٣٨٢سال

به تفكيك مرد وزن ميزان پوشش ثبت مرگ سپس با استفاده ازروش مزبورآم مشاري را برآورد مناييم, کرده ..خواهد بود% ٨٠براي مجعيت مفروض مزبور نزديك

٥٢

هاي خوب و بدون مشكل حاصل از دو سـرمشاري متـوايل و پيش فرض آم وجود داده . است

: هاي اصالح آن و روش"Missed Calassification"يا»بدثبيت«آنرتل )۴-۴-٢عبارتست از انتساب غلط يك علت به يك مورد مرگ، يا آم مشاري بعضي » بدثبيت«

منودن برخي از علل منتسب به مرگ بندي از علل مشخص يا بد طبقهبندي طبقه ،در جريان انتساب و ختصيص علت مرگ مواردي وجود دارد آه آدگذاري

. آنددر حماسبات دچار مشكالت مفهومي مي را ها داده جه هبره برداري از يودر نت :اين موارد عبارتست از

Impassible codes آدهاي غريممكن -الفمواردي از انتساب علل به متوفا، آـه از بابـت « آدهاي غريممكن عبارتست از

. فهرست اين موارد متنوع و متعـدد اسـت .» وقوع آا غريممكن است ،جنس يا سن :ين موارد به شرح زير استبرخي از ا

مرگ ناشي از عوارض بارداري، زاميان و ل آدهاي غري ممكن از نظر جنس، مث •مرگ ناشي از سرطااي دستگاه تناسـلي يا در جنس مذآر پس از زاميان

ؤنثدر جنس م مردان, خودآشي در زير پنج سال در هر دو جنس مانند آدهاي غريممكن از نظر سن •

بارداري و زاميان در سنني زير هـشت يـا زيـر ده مرگ ناشي از عوارض ... و سال در جنس مؤنث٦٠باالتر از و يا در سنني سال

Improbable codes آدهاي بعيد و غري حمتمل -ب و ثبت وقوع اين آدها بعنوان علل مرگ از نظر سين و جنسي غريحمتمل و بعيداند

.آا نياز به مستندات دارد سال٥٤ تا ١٠داري و زاميان در خارج از سن مشكالت ناشي از بار -

مشكالت ناشي از دورة حول تولد در سنني چهارسال و باالتر -مشكالت ناشي از آمبود وزن هنگام تولد و يا زاميان زودرس، در سـنني -

چهارسال و باالتر كسي در سنني چهار سال و باالتريصدمات زامياني و آسف - سال٥ زير سرطااي دهان، اروفارنكس در سنني - سرطان مري در سنني زير پنج سال - سرطان معده در سنني زير پنج سال - سرطان آولون و رآتوم در سنني زير پنج سال -نش، آبد، پانكراس، مالنوما و پستان در زيـر پـنج وسرطان ريه و بر -

سال، زيـر ده مونـث سرطان دهانه رحم، جسم رحم، ختمدان و جفت، در جنس -

سال زير ده سالمذآر در جنس سرطان پروستات، - سال٥سرطان مثانه در سنني زير - سال٥ميلوما در سنني زير -

بـه داليـل و نيـز اند ويل اثبات آن مرگ ناشي از موارد زير گرچه حمتمل • :مدارك آايف و مستدل نيازمند است

بيماريهاي روماتيسمي قلب در سنني زير پنج سال -

٥٣

نني زير پنج سالبيماريها و عوارض ناشي از فشارخون در س - بيماريهاي ايسكميك عضلة قلب در سنني زير پنج سال - بيماريها و عوارض عروقي مغز در سنني زير پنج سال - بيماريهاي آماسي قلب در سنني زير پنج سال -

گرددتواند باشد و به مرگ منجر منيموارد زير نيز علت مرگ مني، آري، عقب ماندگي ذهين، يگرنم, ، اختالل خواباختالل وسواسي ،افسردگي يك قطيب

..PTSD (Post Traumatic Stress Disorder), ودندان مشكالت پوسيدگي

Garbage codes آدهاي پوچ و بيهوده -جهـا و دسته از عالمي، نشانه آن«آدهاي پوچ، بيهوده و گمراه آننده عبارتنداز

عنـوان حـاالت توانند بطور معمول وجود داشته باشند، يـا ب وضعيتهايي آه مي . »توانند علت مرگ قلمداد شـوند مني واسط و يا علل فوري مرگ پديد آيند، ويل

است آه بصورت معمول، شايع و عـريف » علت انتخابي «در واقع آد پوچ آسانرتين ، آمبـويل ريـه ، نارسايي قليب،ايست قليب تنفسي:مثل. شوندها منتسب ميبه مرگ

DIC ،و ن زوال عقلآهولت بدو، عقب ماندگي ذهين... يكي از مشكالت عمدة ثبت عليت مرگ خبصوص در آشورهاي در حال توسـعه اسـتفاده از آدهاي پوچ است آه ترآيب و سيماي عليت مرگ را از دقت و حساسيت الزم هتـي

.منايدو خايل ميدرآشورهاي خمتلف، بسته به شرايط اجتماعي، بسته به اينكه تشخيص دهندة علت

بطور مثـال در . هستند آدهاي پوچ انتخاب شده نيز متفاوت است مرگ چه آساني

شـايعرتين آـد Y13-Y34يعين زيرگروههـاي » مشكوك به قتل «امريكاي التني آد پوچ مرگهـاي ناشـي از آسـيبهاي % ٢اين آد پوچ آمرت از (پوچ مورد استفاده است عربـي در آـشورهاي ). دهـد در شيلي را تشكيل مي % ٩/٤٢خارجي در امريكا تا

COPD(J40-J44)مورد استفاده بيماريهـاي قلـيب ريـوي آد پوچ مثل مصر، شايعرتين . اسـت » سرطان بدون ذآر جزئيـات «در آشورهاي آسيا جنوب شرقي آد پوچ . است

در .يا القابي مشابه آن اسـت » ايست قليب تنفسي « در ايران شايعرتين آد پوچ

گاه بعنـوان آـد پـوچ مـورد I60-I69» ساير بيماريهاي قليب «آشورهاي اروپايي .)١۶(گريد استفاده قرار مي

در بررسي هريك از اين علل منتسب به پوچي و بيهودگي؛ به جزئيات زير بايد .توجه آرد

-تواند علت زمينـه در واقع تابلوي مرگ است و مني :ايست قليب تنفسي - .علت فوري باشد يا علت واسط،اي

معمـوال بـه دنبـال دسـتكاريهاي يك علت واسط است آـه :آمبويل ريه -آيـد در واقـع پديـد مـي ... جراحي، شكستگيهاي استخوااي طويل و

توانند باشند و آمبـويل ريـه فقـط علـت موارد ذآر شده علت مرگ مي .تواند باشدواسط مي

- (Disseminated Intravascular Coagulation)DIC :) آدD65 ( اين پديده نيز فقطلت واسط يا علت فوري و تابلوي مرگ تلقي گردد و تواند بعنوان ع مي

.اي و در نتيجه علت مرگ باشدتواند علت زمينهبه تنهايي مني. گـردد نيز بطور خودخبودي منجر به مرگ مني (F70-F79) :عقب ماندگي ذهين -

ماندگان ذهين براي ابتال به بعضي از بيماريهـا و صـدمات ممكنست عقب

٥٤

داشته باشـند ويل بـدون شـروع هـر يـك از بيشرت در معرض خطر قرار بيماريها و آسيبها، سلسله وقايعي آه بايد به مرگ منجر گردد بـه

.شودخودي خود آغاز مني به دنبـال اغلـب بيماريهـاي عفـوني و برخـي از (A40-A41) :سپتيسمي -

آيد و خود به خـود بعنـوان آغازآننـدة بيماريهاي غريواگري پديد مي .شوده مرگ، شروع منيسلسله وقايع منجر ب

- نيز به دنبال اغلب بيماريهاي غريواگري پديد مـي (I50) :نارسايي قليب -تواند علت واسط يا علت فوري مـرگ مي. گرددآيد و خود خبود آغاز مني

.باشد نيز در واقع پاسخي بـشدت گمـراه آننـده :سرطان بدون ذآر جزئيات -

.براي تعيني علت مرگ استعلت مرگي است آه ممكنست از نظر حقوقي و قضايي نيز :مشكوك به قتل -

هاي هبداشت عمـومي فـضايي را بـراي ارزش داشته باشد ويل در برنامه .آندمداخله باز مني

مهمرتين گروه آلي آه در جهان بيشرتين حجم آدهــــاي بيهوده را در خود جاي

حاالت بد تعريف عالمي و «يعين گروه ) ICD9 در ١٦گروه (ICD10 در ١٨دهد گروه مي

اين گروه آلي در اين زير گروهها خـود را نـشان . است (R00-R99)» شده و مبهم :دهدمي

o هاي مرتبط با دستگاه قليب عروقي و تنفسي عالمي و نشانه(R00-R09) o هاي مرتبط با دستگاه گوارش و شكم عالمي و نشانه(R10-R19) o ر جلد هاي مرتبط با پوست و بافت زيعالمي و نشانه(R20-R23)

o هاي مرتبط با دستگاه اسكليت عضالني عالمي و نشانه(R25-R29)

o هاي مرتبط با دستگاه ادراري عالمي و نشانه(R30-R39) o هاي مرتبط با شـناخت، ادراك، حـــــاالت عـاطفي عالمي و نشانه

(R40-R46)ورفتاري o هاي مرتبط با صدا و صحبت عالمي و نشانه(R47-R49)

o هاي عمومي عالمي و نشانه(R50-R69)

o اي خوني بدون تشخيص معني يافتههاي غريطبيعي در آزمو(R70-R79)

o اي ادراري بدون تشخيص معني يافتههاي غريطبيعي در آزمو(R80-R82)

o اي ساير مايعات و بافتـهاي بـدن يافتههاي غريطبيعي در آزمو

(R83-R89)اند آه بدون تشخيص معنيo اي تـصويربرداري و پرتونگـاري و يافتههاي غريطبيعي در آزمو

(R90-R94)در آزمواي عملكردي، بدون تشخيص معني

o علل بد تعريف شده و مبهم مرگ(R95-R99) شـود در آنچه آه در اين گروه آلي براي علل مرگ انتـساب و ختـصيص داده مـي

:اغلب موارد اين زيرگروهها است

R54 ولت بدون زوال عقل آه-

R95 مرگ ناگهاني نوزادي -

٥٥

R56 هاي ناشي از تب و دما تشنج-

R00-R53, R55,R57-R94,R96-R99 ساير عالمي و حاالت بد تعريف شده و مبهم -

تعاريف و شاخصهاي شناسايي چهار مورد آخر، نه براي ختـصيص بـه علـت مـرگ،

: و متون علمي به اين شرح استICD براساس بلكه براي تعيني وضعيت باليين

( پريي شامل باال بـودن سـن « عبارتست از ICD10آهولت بدون زوال عقل در •مهراه با ضعف و آند ذهين، بدون ابتال بـه زوال عقـل ) بدون ذآرسن معيين

»(Senile Without Psychosis)پريي انتـساب قـرار معيار انتساب و عدم ICD10براي مرگ ناگهاني نوزاد در •

داده نشده است ويل برپايه متون طب باليين، تشخيص آن بايـد مبـتين بـر .آالبد گشايي تشرحيي و اثبات عدم وجود علل ديگر مرگ نوزادي باشد

:تواند باشدهاي ناشي از تب و دما آه شامل موارد زير منيتشنج •o ها و لرزشهاتشنج

Dissociative صرع نوزادي :وارد زير باشدتواند شامل مو مي

هاي ناشي از تب و دماتشنج هاي نامشخص غري از موارد فوقتشنج

شامل متامي مـواردي اسـت آـه : ساير عالمي و حاالت بد تعريف شده و مبهم •هــاي بــاليين، آزمايــشگاهي، تــشخيص معــيين را بــر اســاس متــام يافتــه

.تصويرنگاري و بافت شناسي نتوان به آن منتسب منودنكه، ممكنست برخي از موارد در اين گروه آلي را به يك علت مـرگ در جمموع اي

منتسب منود، ويل در واقع در پاسخ اينكه علت مرگ چه بوده و بـراي آـاهش آن در واقع انتساب اين علل بـه مـواردي از . توان يافت چه بايد آرد پاسخي مني

بوده و براي علت مرگ چه « حتت اين عنوان است ،اي پاك آردن صورت مسئله ،مرگ »آاهش آن چه بايد آرد؟

انتساب علل پوچ و بيهوده به مـرگ، باعـث «توان گفت آه لذا در آالم آخر مي معيين آه به مداخله اجتماعي تبـديل گـردد بـه » سبب شناخيت «شود آه هيچ مي

.»دست نيايدهاي ثبت حياتي عموما منبع قابل اعتمادي را در مـورد الگوهـاي آـالن داده«

در ICDمنايند ويل اسـتفاده از برخـي آـدهاي مرگ در يك جامعه ارائه مي عللفصل شانزدهم . گذاردبندي آا بر سودمندي آا تأثري مي انتساب، ختصيص و طبقه

ICD9) فصل بيستمICD10 ( مهمرتين ايـن » ها و حالتهاي نامشخص عالمي، نشانه «يعينمرگها به اين دسته منتسب % ٣از در آشورهاي توسعه يافته آمرت «. موارد است

متأسفانه در آشورهاي در حال توسعه سهم بيشرتي از مرگهـا را ايـن . شوند ميبطور مثـال در . دهدخبود اختصاص مي ) بويژه مرگهاي مربوط به ساملندان (دسته

سـال و ٧٥از مرگهاي گـروه سـين % ٤٩از آل مرگها و % ٢١، ١٩٨٧مصر در سال .»)١٦(نتسب شده بودندبيشرت به اين دسته م

٥٦

وحماسـبه بـار بيماريهـا ، ١٣٨٢درجريان جتزيه و حتليل نتايج ثبت مرگ سـال گروه فين جمري اين مطالعه با استفاده از آلگـوريتمي آـه در فـصل روش آـار

.اندتوضيح داده خواهد شد آدهاي منتسب به اين گروه را جمددا توزيع منودهاست؛ مثـل » ...ساير «نكته مهم ديگر، گروه در جريان حماسبات باربيماريها

در . »سـاير بيماريهـاي گوارشـي «، »ساير سـرطاا «، »ساير بيماريهاي قليب «رود، در هـاي جتمعـي بكـار مـي مواردي از مطالعه بار بيماريهـايي آـه داده

رود، اين گـروه بكار مي ) داده خطي (هاي خام هايي آه داده مقايسه با مطالعه در نتيجه در مواردي براي تصحيح و . منايدت زيادي را فراهم مي از علل؛ مشكال

هـاي جتمعـي مـدهلا و روشـهاي متنـوع و در داده » ...ساير بيماريها «بارچيين هاي خطي مرگ و نه چون در اين مطالعه از داده . شودمتفاوتي بكار گرفته مي

.دشو ست به اين مطلب پرداخته منيهاي جتمعي استفاده شده ا داده

٥٧

Years Lived withیناتوان ساهلاي سپري شده با بيماري و-۵Disability(YLD)

(YLD)ده با ناتواني پري ش ختمني ساهلاي س،بار بيماريها مطالعه جريان دردر حايل . است هاي آار يكي از مشكل ترين خبشحوادث براي تك تك بيماريها و

) مثال نظام ثبت مرگ(ده اطالعات علت مرگ وابسته به يك منبع اطالعاتي آه عم

به طيف وسيعي از منابع اطالعاتي ويژه هر بيماري وابسته YLD ختمني ،استاين ختمني نيازمند قضاوت در مورد قابل قبول ترين منبع اطالعاتي و . است

حاصل از هر بيماري آه هبرت از بقيه قادر به توصيف ناتوانياستپارامرتهايي . است مبناي اين آار نيز درآي صحيح از اپيدميولوژي بيماري.هستند

)Diagram of Dynamic disease Model(منودار پويايی بيماری ها )۵-١بيماري، طراحي دياگرام اپيدميولوژيك آن مفيد هر درآي صحيح از براي اجياد براي هر اي اپيدميولوژيكي را آه آمك مي آند تا ختمني ه امر اين . خواهد بود

مجعييت آه ختمـني ابتدا بايد .شود ضروري هستند، تبيني و تعريف بيماري جزء از .ندشوها به آن تعلق خواهند داشت، تعريف

سـپس . شـود تعريـف نيـز بايـد مشابه با بيمـاري مزبـور مواردپس از اين بطـور مثـال مـوارد .مشخص شـوند بني بيماريها يا مهپوشاني ارتباط، استقالل

. هپاتيتاستقالل آن از مهچننيمهپوشاني بيماري سل با بيماري برونشيت ويك منودار پويايي بيماري آالسيك آه اغلب براي بيماريهاي واگري الف -۵-١شكل

.دهد شود را نشان مي استفاده مي

٥٨

هابيماريمنودار پويايي آلي براي بسياري از : الف-۵-١كلش

: الف-۵-١شكلاهنماي ر

. دهنـد را حتت تأثري قـرار مـي خود معرض مجعيت در ، عوامل خطر از بسياري -١بيمـاري ابـتال بـه بعضي عوامل خطر عمال خود بيماريهايي هستند آه خطـر

مانند ديابت و بيماري قليب يا افـسردگي .مورد مطالعه را بيشرت مي آنند .و خودآشي

مـي مـشخص بيمـاري را بـه جديـد افراد اليميزاني آه ابت : بروز بيماري -٢ .آنند

مـشخص بـه بيمـاري را در افـراد مبـتال بيماري توقف ميزاني آه : هببودي -٣ .آند مي

عارضه را در افـراد مبـتال بـه بيمـاري پيدايش آه ميزاني : بروز عارضه -٤ آند مشخص مي

.آند آه وقوع مرگ را در افراد مبتال به بيماري مشخص ميميزاني : آشندگي -٥

ميزاني آه وقوع مرگ را در افراد مبتال به يـك : آشندگي به دنبال عارضه -٦ .آند عارضه مشخص مي

آه وقوع مرگ را در مجعيت به هـر دليلـي، جبـز ميزاني : مرگ و مري عمومي -٧ميزان مرگ و مري عمومي مورد استفاده در . آند بيماري مورد نظر، مشخص مي

. گريد لعه را در نظر منيمرگهاي مربوط به بيماري مورد مطا اينجا

آن آسـيب در مقابـل بيماراني آه نسبت به بيماري امين مي شوند و ديگـر -٨ .پذير نيستند

.شوند امين ميي واآسيناسيون افرادي آه در نتيجه -٩

خطـرزا قـرار ) عوامـل ( عامل معرض بيماري آه در آمدهاي پيافراد واجد -١٠بـه عنـوان مثـال، . دارند و نسبت به اآتساب دوباره بيمـاري مـستعدند

دچار نازايي شده اند، اما نسبت بـه سوزاكبانواني آه در اثر ابتال به .مستعدندسوزاك بعدي بيماري ابتالي

شـود و يا خطـر مـرگ آمدها پياگر بازگشت متناوب بيماري باعث افزايش شدت پيچيدگي بيشرتي داشـته مي تواند منودار، )جديد مثل تب روماتيسمي بيماري (

برخـي از ند و هـست هـم مـرتبط ه بيماريهـا بـ از به عـالوه بـسياري . شدبابـراي مـثال ديابـت عامـل خطـر ( عامل خطر بيماريهاي ديگر هستند ها بيماري

از بعـضي ممكـن اسـت سوي ديگـر، از .)بيماري ايسكميك قلب و سكته قليب است تـر سـاده مورد نداشته باشد و منجر به ها بيماري تعدادي از پارامرتها براي

آسيب پذير و

عرضدر م

امين

مبتال

نتيجهبيمار

مرده

عامل خطر ٢

عامل خطر ١

عامل ٣خطر

٥٩

از برخـي و اسـت مثال اميـين منحـصر بـه بيماريهـاي عفـوني .شدن منودار شود

ون، س و پارآينـ COPD)( بيماري قلب ريـوي ،)سندما(زوال عقل بيماريها مثل مهچنني بيماريهايي هستند آه مرگ و مري آا از مرگ و مري مجعيت . ندارند هببودي

.)و استئوآرتريتدندان بيماريهاي لثه و مثل (عمومي بيشرت نيست

-١ مثايل است آه بيشرت خانه ها و پيكااي شكل Bهپاتيت براي الف -۵-٢ شكل .داردآاربرد براي آن الف-۵

٦٠

Bبيماري هپاتيت پويايي منودار: الف-۵-٢شكل

: الف -۵-٢شكلاهنماي ر

ي المهمي در ابـت عوامل خطر ي خمدر داروها وريديرابطه جنسي ناسامل و مصرف -١

بـه ميـزان يـت قوم يكاگر خطر حامل بودن در . هستند Bبالغني به هپاتيت عامل خطر نيز قوم اينقابل توجهي با مجعيت تفاوت داشته باشد، عضويت در

.شود حمسوب مي Bناتال هپاتيت مهمي در انتقال پري

آلودگي Bميزاني از افراد آسيب پذير آه جديدا به هپاتيت : بروز بيماري -٢ها آه چه نسبيت از عفونت دانست هاي بار بيماري بايد براي ختمني . اند يافته

.مانند شوند و چه نسبيت بي عالمت مي به ناخوشي حاد منجر مي) ها آلودگي(

فـرد عفونت يا به اميين مي اجنامد يـا . نداردمورد B هپاتيت براي: هببودي -٣ .شود تبديل مي حامل مزمن به

ماننـد ، هپاتيـت آمـدهاي ال به پي ابتميزاني از بيماران آه : بروز عارضه -٤ .آنند حامل بودن، سريوز يا سرطان آبد را جتربه مي

فـوت مـي Bد با هپاتيت ميزاني از بيماران آه در اثر عفونت حا : آشندگي -٥ .آنند

چـون ي عوارضـ ي نتيجه در ميزاني از بيماراني آه : آشندگي ناشي از عوارض -٦ .آنند سريوز و سرطان آبد فوت مي

Bميزاني از مجعيت آه به هر دليلي بـه غـري از هپاتيـت : مرگ و مري عمومي -٧ .آنند فوت مي

جمـدد بـه آن يتالابمستعد امين مي شوند و Bبيماراني آه نسبت به هپاتيت -٨ .نيستند

. امين شده اندي واآسيناسيون افرادي آه در نتيجه -٩

بيمـاري ي نسبت به اآتساب دوبـاره آه آمدهاي بيماري مبتال به پي افراد -١٠

.آند صدق منيB هپاتيت براينيز اين مورد . مستعدند

. آردرسم يك بيماري را منودارتوان به روشهاي خمتلفي ميبيماري پيـشرونده را ارائـه از منودار رسم شده براي يك ايلمث الف -۵-٣شكل

.مي آند

آسيب پذير عرضدر م

امين

عفونت حاد يا بدون

سريوز،حاملسرطان يا بدآ

مرده

مصرف داروي تزريقي

رابطه جنسي

گروه قومي

٦١

در زمان cm٥ با تومور بزرگرت از پستان سرطان سري منودار :الف-۵-٣شكل

)۴() بار بيماري اسرتالياهاز مطالع(تشخيص

نسبت مواردي آه زنده مي مانند = p :توضيحات 1-p= نسبت مواردي آه مي مريند.

زمان طي شده تا هنگـام مـرگ ميانگني. شده است منظور سال ٥ ناتواني ي دوره هببوديافتگاندر مدت تـشخيص اوليـه و درمـان ، . يگريي سرطان تعيني مي شود حاصل از ثبت و پ اطالعات اساسبر

.استه ايي پس از حبث با خربگان سرطان معني شد بيماري منتشر و فاز

سـري تعريـف بيمـاري، براي ،وقيت سري پويايي اپيدميولوژيك بيماري طراحي شد تـصور ذهـين شـفايف اجيـاد ،طبيعي، شدت، اپيدميولوژي و عواقب ناتوان آننده

ارتباطات اپيـدميولوژيك بـني تعـيني آننـده هـاي بيمـاري، درنتيجه . ميشود بـراي تبـيني رد نيـاز مـو پارامرتهاي اپيـدميولوژيك و آن عوارضو آمدها پي

. گردد تعيني ميديناميك بيماري

بيماريهاي معدودي آه علت اصـلي نـاتواني هـا هـستند، بـا شـدهتاي بـسيار هـا عبارتنـد از افـسردگي، اخـتالالت ايـن بيمـاري . آننـد مـي متفاوتي بروز

تواننـد در طيـف و آرتريت آه مهگي مي بيماري قليب ريوي ، زوال عقل اضطرابي، اين شـرايط آـامال قرار است اگر . خفيف تا بسيار شديد بروز آنند وسيعي از

برحـسب بايـد مـدل بيماريهـا را ، دداده شون در حماسبه بار ناتواني دخالت در اين صورت بايد بـراي هـر سـطح از شـدت . دادسطوح خمتلف شدت آا تشكيل

.رود بيماري، ضريب ناتواني خاص آن سطح نيز به آارفهرسيت از مهمرتيـن آشيدن سري پويايي دروني بيماريها تصوير در نتيجه با به

حماسبه عمر سـپري شـده بـا بيمـاري براي مورد نياز شاخصهاي اپيدميولوژيك وناتواني ناشي از بيماري وعمر به هدر رفته در نتيجـه مـرگ ناشـي از هـر

YLDآه بـراي ختمـني اپيدميولوژيك اطالعاتحداقل . بيماري به دست خواهد آمد سـن شـروع بيمـاري، مـدت ، بيماريبروز ميزان : عبارتند ازهستندمورد نياز

متام اين اطالعات بايد برحسب سـن و جـنس .برحسب شدت بيماري توزيع وبيماري .وندتعيني ش

يـا آشندگي، ميزااي هببودي ازميزاايي ي نيز به ختمني ها برآورد اين موارد ،در مورد بسياري از بيماريهـا . ته است وابس بر حسب سن و جنس مرگ خطر نسيب

امـا شـيوع بيمـاري و ، موجود نيست ابتال مدت طول اطالعات مربوط به بروز و ي ابـتال ميانگني دوره ختمني بروز و . ترند آن شناخته شده ي نتايج ناتوان آننده

ميـزان از روي اعداد مربوط به شـيوع، نيازمنـد اطالعـات بيـشرتي در مـورد .گي يا خطر نسيب مرگ استآشندهببودي،

:آوری اطالعات اپيدميولوژيک بيماری ها مجع)۵-٢

1 - p

p

ي باقيمانده زمان

يك سال

يك ماه

ماه تا ٨ ماه٨سال٥

تشخيص و درمان اوليه

از نظر باليين عاري از بيماري

هببود افته

هببودي ل آام

بيماري

بيماري منتشر

فاز انتهاي

فوت هببودي

(remission)

٦٢

مبنظور حماسبة بار بيماريهـا، بـراي تعـيني ميـزان بـروز و سـاير شاخـصهاي توان دهها مطالعه را سامان داد و سپس بـار منيآن اپيدميولوژيك مورد نياز

در ناتوان آننده آـه آمدهاي پيدر مورد هر يك از . بيماريها را حماسبه آرد . ندشـو مرور بايد منابع اطالعاتي موجود ،فهرست بار بيماری ها قرار دارند

نـشده وجـود منتـشر شده و منتشرمنابع اطالعاتي متفاوت و فراواني اعم از . آه بايد مهه آا مورد آنكاش قرارگرينددارند

ابع علمـي موجـود در جريان حماسبة بار بيماريها هبرتاست آه در ابتدا متام من در آشور بصورت هدفمند و براي هريك از بيماريهاي موجود در فهرست باز بيين

به اين ترتيـب . اين يكي از ارزشهاي بزرگ مطالعه بار بيماريها است . شونداي بـه ملي يـا منطقـه در سطح در پايان اين مطالعه نه تنها بار بيماريها

رين اطالعـات اپيـدميولوژيك منطقـه دست خواهد آمد، بلكه آرشيوي از مستندت شـود و مهچنني نقاط خايل اطالعات اساسي نيز روشـن مـي . نيز گردآوري خواهد شد

. دورمنايي براي تدوين اولويتهاي پژوهشي هم به دست خواهد آمداي بـراي البته در جريان اجنام مطالعه بار بيماريها، سـامان دادن مطالعـه

يولوژيك چند بيماري يا آسيب با علل خارجي آه تعيني برخي از شاخصهاي اپيدم تواند جزء اولويتها قرار اي دارد و مي بنظر توزيع منطقه در آشور يا استان

گريد و از آن اطالع موثقي در دست نيست؛ نه تنها آاري بيهوده نيست بلكه به

. ارزش و اعتبار نتايج مطالعه بار بيماريها خواهد افزود :ها در ايران عات اپيدميولوژيک بيماری مجع آوری اطال)۵-٣

به می تواند ها برای مطالعه بار بيماری آه منابع موجود در ايران برخي از :است به شرح زير شود آار گرفته

در پوشـش آن زيـر از بيماريها و ساير عنـاوين نظام مراقبت )۵-٣-١ : ايران

يران براي برخي از بيماريهـا اين نظام در ا: (Surveillance System)نظام مراقبت .نه تنها، معتربترين منبع، بلكه تنها منبع موجود و ممكن است

البته در حماسبة بار بيماريها وقيت آه تعداد يك بيماري به تفكيك سن و جنس در اختيار است و اين اعتقاد وجود دارد آه اين اطالعات مهه يا نزديك به مهة

بروز يا شيوع با استفاده از روشهای مـدل ن ميزابرآورد موارد موجود است، فقط با توجه به تعداد برحسب ، پايه تعداد بر براي آا ضروري نيست و سازی

. حماسبه آردYLDتوان براي آا سن و جنس مي

: در ايران ساير نظامهاي ثبيت)۵-٣-٢ : نظام ثبت سرطان

ايـن داده هـاي از گرچه هنوز نظام ثبت سرطان در آشور ما آامـل نيـست ويل . توان استفاده آردمي زيرتابا توجه به رعايت نكنظام

. اين نظام در برخي از استاا از پوشش آامل و مناسيب برخوردار است -

در نظام ثبت سرطان آه فقط مبتين بـر اطالعـات مراآـز آسـيب شناسـي - اطالعات موارد فوت شده ناشي از سـرطان آـه فقـط رباشد، طبيعتا د

شناسـي ندارنـد، نقـصان وجـود خيص آلينيكي دارند و تشخيص آسيب تشدر ثبت سرطان مبتين بر مراآز آسيب شناسـي بـراي برخـي از . دارد

دارد مثل سرطان ريـه، سـرطااي سيـستم وجود سرطاا آم مشاري جدي نظام ثبت سرطان در آشور ... عصيب مرآزي، سرطان آليه و پانكراس و

٦٣

ي آه از پوشش خوب برخوردار است هنوز بـا نظـام ما حيت در استااي ويل نظام ثبت مرگ از آجنايي آه اطالعات . ثبت مرگ تطبيق نيافته است -آند در آنار نظام ثبت سرطان مي آوري مي خود را از منابع خمتلف مجع

. آاملي را ارائه منايدتقريبا تواند سيماي دليل اينكـه نـه ثبـت سـرطان در جريان اجنام مطالعه ملي بار بيماريها به

بـه و آامل وجود داشت و نه اطالعات مرگ ناشي از سرطان بـراي مهـه سـرطاا دليل اينكه ميزان بروز مرگ براي برخي از سرطاا پايني و ميـزان نـاتواني

سرطاا طراحي گرديد آه در خبش YLDغريآشنده آا زياد است مديل براي برآورد .ث قرار می گريد مورد حبروشهاي اجرايي

: نظام ثبت بيمارستانينظام ثبت بيمارستاني نيز در آشور مـا هنـوز راه بـسيار ها و اطالعات داده

ويل اين نظام نيز مثـل ثبـت . در پيش دارد دقيق شدن و معترب بودن طوالني تا سرطان در معدودي از استاا و شهرستاا خبوبي اجرا شده است و تقريبا پوشش

گريي از ايـن در هبره . دهدشدگان استاا و شهرستاا مي بــه آليه بسرتي آاملي مندي از خدمات سـالمت هبره« مطالعة نكته بايد توجه آرد آه اين م نيز به نظا

از آـساني آـه در سـال % ٦٨نشان داد آه » در مجهوري اسالمي ايران ١٣٨١سال در شهرستان مرآـزي % ٢٦د و اند در مهان شهرستان حمل سكونت خو بسرتي شده ١٣٨١

از بـسرتي شـدگان در % ٦انـد و فقـط مهان استان حمل سـكونت خـود بـسرتي شـده اگر اطالعـات بـسرتي در نتيجه .اندبيمارستاني خارج از استان خود بسرتي شده

حـاوي ت شـده باشـد، خوب ثبـ )يك استان معمويل نه يك استان خاص (يك استان در حماسبه ميزاـاي .استن استا آنن ساکن در ااز بيمار % ٩٠بيش از اطالعات

آـم % ١٠مهچنني به حـدود . اين بيماريها ضروريست به مجعيت خمرج آسر توجه شود نيـز بايـد در ) بسرتي شدن در خـارج از اسـتان (مشاري اين نوع از بيماريها

. )١٩(حماسبه ميزاا توجه آرد

: مطالعات ملي)۵-٣-٣از در مـوارد متعـددي و هـم رايـج بـوده ر ما اين نوع از مطالعات در آشو

بـسياري گزارشـهاي توان به آه مي طوريبرخوردار است؛ به نيز اعتبار خوبي

نتـايج اسـتاني . از آا استفاده منـود YLDاز آا اعتماد آرد و در حماسبه اغلب اين مطالعات نيز به دليل اينكه منونه براي پاسخگويي اسـتاني مطلـوب

(Optimum)ده نيز قابل استفاده است ش . مطالعـات برخي از بيماريهـايي آـه در براي بسياري از شاخصهاي مورد نياز

شاخـصهاي . آيدبه دست مي ها نوع از بررسي رود در اين بيماريها بكار مي بارخبصوص بيماريهـاي خفيـف بـه تفكيـك اسـتان و ( ،مربوط به بيماريهاي رواني

بيماريهايي آه نتيجه آن تغـيري در شاخـصهاي ،)بيماريهاي شديد در سطح ملي

است، بيماريهاي دهان و دندان، بيماريهاي مـرتبط بـا (Antropometry)تن سنجي . توان به دست آوردگونه مطالعات ميرا از اين... ريزمغذيها و

: مطالعات مقطعي در برخي از استاا يا شهرستاا )۵-٣-۴بـسياري ويل اي برخوردارنـد، ز توزيع منطقه برخي از بيماريها در آشور ما ا

اي خاصي برخوردار نيستند و يا تاآنون توزيـع از بيماريها از توزيع منطقه در برخي از بيماريها نيز آه ظاهرا توزيـع . خمصوص آا نشان داده نشده است

اي دارند، در صورتيكه ميزااي بروز يا شيوع بيماري، يا بـروز مـرگ منطقه

٦٤

،دنوشـ و مقايـسه ه در بني اسـتاا اسـتاندارد شـد اين بيماری ها ناشي از بسياري از داوريهاي موجود در مورد مترآز برخي از آا در بعـضي از منـاطق

حـدود ميانة سن مجعيت در بني استااي آشور که با توجه به اين . شودمنتفي مي مجعيت، بـسياري تفاوت ميانه سن اين ، )١٣(تفاوت دارد ) سال ٢۵ تا ١۵( سال ١٠

تـوان تفـاوت فقط با استاندارد آردن مـي . آورداز اين ويژگيها را پديد مي . ناشي از ترآيب سين مجعيت را از بني برد

از طرف ديگر چون در مطالعه بار بيماريهاي ميزااي بروز يا شيوع اختصاصي ،گريد مي اي برگرفته و مورد استفاده قرار سين و جنسي از درون مطالعات منطقه

. دهد تفاوهتاي ناشي از ترآيب سين مجعيت تقريبا تاثري خود را از دست مياي دارند و بايد به ويل هبر صورت برخي از بيماريها در آشور ما توزيع منطقه

هاي اين گونه از بيماريها از يك گوشه آشور بـه تعميم داده . آا توجه آرد گـروه در بيماريها هايي از اين منونه. تصحيح نيس اي ديگر متام آشور يا گوشه

ــدي و در ــشايي و جل ــشمانيوزهاي اح ــا، لي ــري ماالري ــاي واگ ــروه بيماريه گ . باشد مي... بيماريهاي غريواگري سرطان مري، ديابت، اعتياد و

اي، استاني يـا شهرسـتاني برداري از مطالعات منطقه آه در جريان هبره ينكات : ارتند از، عبدر نظر گرفته شوندبايد

خاص آشور با ويژگيهاي اجتماعي يا اقتصادي انتخـاب نقطه منونه از يك -توان نتايج يك بررسي در يكـي از نـواحي شـهر شده باشد؛ مثال آيا مي ن

تعمـيم ) شهر و روستا و اسـتااي دور و نزديـك (هتران را به آل آشور . هرصورت تعميم پذيري نتايج بسيار مهم استه ب؟داد

تعميم با قابليت ونه از يك گروه سين يا اجتماعي خاص گرفته شده منآيا -

در بـني مثبـت HIVگريي ميزان شـيوع مثال اندازه ( را دارد؟ به آل مجعيت )زندانيها، زنان خياباني و معتادين تزريقي و تعميم آن به آل جامعه

ابزار بكار رفته در پرسشگريها و سنجشها چه بوده است؟ آيـا براسـاس - ايـن نتـايج ی که به آن مبتال است اظهارات پاسخگو در مورد بيماريهاي

به دست آمده است؟ اگر اين گونه است بايد توجه داشت آـه بـني مفهـوم مثال مـردم متايـل . تفاوت وجود دارد ،بيماري در اذهان مردم و واقعيت

شيوع ايـن پسدارند اغلب دردهاي مفصلي را آرتريت روماتوئيد بنامند حيت اگر گفته مردم بـر تـشخيص يـا درمـان . شود مياري باال برآورد بيم

بـرآورد صـحيح هـا هم براي برخي از بيمـاري شد باز باآنوني هم متكي که در موارد زيادی بيماريهاي خفيف رواني يا شود؛ مثل ديابت منياجنام

مطالعات متعدد نـشان داده اسـت .مبتاليان از ابتال به آن خربی ندارند و قـد خـود ) آيلو ٣ يا ٢در حد (مردم وزن خود را آمرت از واقعيت آه

البتـه . اعالم مـی کننـد ) سانتيمرت ٣ تا ٢در حد (را بيشرت از واقعيت . يکسانی ندارددروناين رفتار نيز در مهه جوامع

هـاي روانـي، ا و پرسـشنامه آزمو هايي مثل آيا اطالعات بوسيله ابزار آوري شده مجع قندخون، آلسرتول خون و يا قد و وزن گريي فشارخون، اندازه

آار ه هايي آه در تعيني وضعيت سالمت روان ب در مورد پرسشنامه المث؟ استها استاندارد شده است؛ ويل در مورد اينكـه رود، اغلب خود پرسشنامه مي

در فرهنگهاي متنوع ايراني پرسشگران حملي تا چه حد آا را درسـت بـه توان بـه راحـيت قـضاوت مني ،رگردانده و صحيح پرسيده باشند زبان حملي ب

.آرد

٦٥

،هاي آزمايشگاهي مثل قند، آلسرتول، مهوگلوبني و غريه گرييدر مورد اندازه در ها گريي اندازهاگر اين . مسئله بسيار مهم آاليرباسيون دستگاهها است

يـا آزمايشگاههاي متعددي صورت گرفته ، آـاليربه نبـودن دسـتگاهها و يكي از مشكلرتين ،در ايران باقي ماندن دستگاهها در طول حتقيق هآاليرب

هـاي متعـددي از منونـه . اسـت بررسـی هـا آارها در جريان ايـن گونـه نامهخواني اين گونه نتايج حيت در درون يك استان در انواع حتقيقات ملي

گـريي ازهله در مورد انـد ئمهني مس . نتيجه نامهگين دستگاههاست ،ايو منطقه هـا بـه در صورتي آه منونه .وجود دارد نيز قد و وزن و فشارخون و غريه

گريد توجه به شود و مورد مطالعه قرار مي يك يا دو آزمايشگاه منتقل مي در . ها بسيار مهـم اسـت يكسان بودن حفظ استانداردهاي محل و نقل منونه

ك اسـتان يـا دو بسياري از موارد تفاوهتاي نتايج در بني شهرستااي يـ به مشكالت پيش آمده در جريان محـل و نقـل مربوط تواند استان مهجوار مي

. هاي استاا باشديك يا دو گروه از منونه :ملي يا استانيطويل در سطح مطالعات اپيدميولوژيك )۵-٣-۵

،در آشور ما از اين گونه مطالعـات آـه نيـاز بـه مانـدگاري جمريـان دارد اين مطالعات هم گـران اسـت، هـم از نظـر زمـاني . گريد مي بسيــار آم صورت

. طوالني و هم نياز به جمريان ماندگار بر سر مسئوليتها و مستهاي خود دارنـد ،اي دسرتسـي پيـدا شـود مسلما اگر به اين گونه مطالعات در آشور يا منطقـه

خواهد مورد حتقيق مهچون دسرتسي به گنجي پايان ناپذير براي بيماري يا موضوع . بود

اطالعات اپيـدميولوژيك بيماريهـا از منـابع و مقايسه آوري مجع) ۵-٣-۶ : امللليبني

در آـشور يـا منطقـه حاصل از ثبت هاي دادهخوب يا هاي پژوهشي دادهحيت اگر املللي هاي بني و مقايسه داده املللي جوي مقاالت ملي و بني و موجود باشند، جست

و بايد از آن در مطالعات مربوط به بار خواهد بود هاي آشوري مفيد با داده . بيماريها استفاده منود

: يك بيماري شاخصهاي اپيدميولوژيك(Consistancy)تعيني مهخواني )۴-۵هاي اپيدميولوژيك يك بيماري از متـام منـابع موجـود وقتــي آه جمموعة داده

و آه قابليت مقايـسه اي در آنار هم قرار ميگريد گردآوري مي شود و به گونه مرحلـه مهمـي از آـار ورود به چرخه حماسبه بار بيماريها را داشته باشـد،

بـراي پرسـشهاي زيـادي پاسـخ در اين مرحله بايد . گردد آغاز مي YLDحماسبة هاي مربوط به يك بيماري آه از منـابع در مورد داده ها يافت، مهمرتين پرسش

مفهـوم عملـي . اسـت و لکه گريی داده هـا ) consistancy( مهخواني ، خمتلف مجع شده :مربوط به يك بيماري عبارتند ازهاي دادهمهخواني

ميزان بروز، ميزان شيوع، ميزان آشندگي و ميزان هببـودي بـا هـم آيا -مهخوان است؟ طول مدت ابتال نيز به مهـني ترتيـب بـا بقيـه شاخـصهاي آن

طالعـه بـراي بـرآورد بيماري مهخواني دارد يا نه؟ آيا منونـة مـورد م توزيع شاخصهاي مزبور به تفكيك سن و جنس آايف بوده اسـت و اگـر چـنني نبود براي برآورد در گروههاي سين آه منونه در آا آم اسـت چـه بايـد

آيد، توزيع سين شاخصها قابل قبول اسـت آرد؟ و اگر منونه آايف بنظر مي يا نه؟

٦٦

ت آـه بـراي يـك بيمـاري متـامي تـوان يافـ اي را مي مسلما آمرت مطالعه -هاي مطالعات ني دليل داده مه به. شاخصهاي مورد نظر را فراهم آرده باشد

و نقطه نظر خربگان را بايد آنار هم چيـد، املللي بني خمتلف، منابع معترب را تعيني و آن هـا ها و نقاط خايل و آور داده آردبه مهخواني آا توجه

. را لکه گريی منودهاي يك مطالعه يا نامهخواني بـني دو مطالعـه خواني دروني داده اگر نامه -

هيچ قانون آاربردي، حمكـم، صـريح و ،نباشدپايدار و بنظر قابل اصالح در . ها در دنيا شكل نگرفته است شفايف براي حنوه انتخاب و ارجحيت داده

اين زمينه بايد با احتيـاط، منطقـي، مبـتين بـر دانـش اپيـدميولوژي مستند آردن چگونگي . يا علت مورد مطالعه و مستند گام برداشت بيماري

اختاذ يك تصميم و داليل در پيش گرفنت يك روش، از مهمرتين عناوين قابـل .توجه در حماسبه بار بيماريها است

:رهرصورت بايد توجه داشت آهد

ميزان آشندگي بيماري ميزان شيوع، به افزايش،افزايش ميزان بروز •) در صورت قابليت هببودي آن(بودي ميزان هب،)آشنده بودن آندر صورت (

منجر ) در صورت داشنت عوارض پايدار(ميزان بروز عوارض آن بيماري و .شود مي

طـول و ميزان شيوع بيماري، ميـزان آـشندگي ،با افزايش ميزان هببودي • . يابد اهش ميآمدت ابتال

ميـزان و ول مدت ابـتال ط ،آاهش ميزان شيوع به ،افزايش ميزان آشندگي • . شودمنجر مي مرگ اختصاصي ناشي از آن بيماري يا علت

ر شـيوع دارد، امـا بسيار زيادي ب عموما پيدايش تغيري در ميزان بروز تاثري بر مرگ و مري تاثري چنداني ندارد به جز وقيت آه ميـزان آـشندگي خيلـي بـاال

گذارد اما بر مـرگ و شيوع اثر مي ابتالمهينطور هببودي، عمدتا بر مدت . باشدتغيري ميزان آشندگي، اثر بزرگي بر اعداد مرگ دارد . و مري اثرچنداني ندارد

. اثر چنداني نداردابتال ويل بر شيوع و مدت

در نرم (ارتباط بني شاخص هاي اپيدميولوژيك بيماري ها : الف-٥-١جدول

:)Dismodافزار يك بيماري بروندادهاي

يك بيماريدروندادهاي طول مدت ابتال ميزان آشندگي ميزان شيوع

افزايش ميزان بروز

بدون تغيري

افزايش ميزان هببودي

افزايش ميزان آشندگي

٦٧

تعداد پيكاا نشان دهنده شدت تاثريپذيري از شاخصهاي ستون اول است

هاي دروني مربـوط ن منودن داده اين جمموعه از ارتباطات منطقي در زمينه مهخوا

. استابه يك بيماري بسيار آاراي در جريـانهاي يك مطالعه بايد از داليـل مـستند شـده ر تغيريي در داده ه

از متغريهاي خمتلـفبزرگی وقيت جمموعه .مطالعه بار بيماريها برخوردار گردد .شـود مـي ، اشتباه آردن خيلـي آسـان حماسباتي بصورت پراآنده اجنام ميشود

گـريي و و پـيش از تـصميم شـوند حماسبات جمددا بازبيين بايدبنابر اين مهيشه بـه آسـاني.داده شود ديگران هم به وسيله اجازه بررسي ،نتيجه گريي ايي

آن را آشف مهمي قلمـداد و گرفتار شد غري معمول ي دام يك يافته درتوان ميفقـطممكن اسـت ايل آه اين يافته ، در ح فراهم آرد آرد و براي آن توضيحاتي

.باشد پيش نويس يها اشتباه در يكي از برگهناشي از يك

ختمـني هبرتاسـت ، به نتايج مطالعة بار بيماريها (Credibility)براي اعتبار خبشيدن مـورد شـور و بررسـي خربگـان بـا هاي بروز، شيوع، سن شروع و نـاتواني را

، آشـكار مـي شـود اطالعاتي استفاده نشده منابع ، طي مراحل مشورت . قراردادبـا . گـردد تري اجيـاد مـي و مشارآت گسرتده معلوماشتباهات حتليلي و حماسباتي

گسرتش مشارآت، احساس مالكيت بيشرتي نسبت به نتايج در ميان متخصصني و خربگان .گريد شكل مي

نقاط موجود و تكميل اطالعات هاي مورد نياز براساس حماسبه ميزان ) ۵-۵ )گريی داده ها لکه(هاي يك بيماري خايل داده

در جريـان حماسـبة و براساس ميزان بروز YLD، بيماريها ردر جريان حماسبه با

عمر سـپري شـده بـا بيمـاري و نـاتواني ، (HALE)اميد زندگي توام با سالميت در جريـان داليـل بكـارگريي ميـزان بـروز .شودحماسبه مي براساس ميزان شيوع

: عبارتند ازاسبة بار بيماريها حم

اساسـا ميزااي بكار برده شده براي مرگ و مري و عمـر از دسـت رفتـه - . ميزان بروز است

براي ارزشـيابي DALYsاگر از ميزان بروز استفاده نشود استفاده از -- علت وجودي خود را از دست مـي معني زمانيك ول طمداخالت اجنام شده در

. دهدار بيماريها مبتين بر شـيوع، حجـم مـشكالت موجـود را از در واقـــع ب -

متعـددي آـه در خطـر دهد و براين حجم، عوامـل گذشته تاآنون نشان مي چـنني گذشته وجود داشته و اآنون ممكنست ديگر وجـود نداشـته باشـد و مه

در صـورتيكه بـار . وجـود دارد مـوثر اسـت نيـز عواملي آه هم اآنون و بار ناشـي از » هم اآنون موجود خطر عوامل «بيماريها مبتين بر بروز

. آند برآورد ميآا را - YLD مبتين بر شيوع در حماسبات مربوط به اميد زندگي تـوام بـا سـالمت

(HALE)رود بكار مي .

٦٨

تعيني تعداد موارد جديد از يك بيماري خـاص در YLDاولني اقدام براي حماسبه به بيماري، تعدادي آه به عـوارض طول مدت ابتال . سال مورد مطالعــــه است

عوارض، شدت از يك شوند ، طول مدت ابتال به هر ناشي از اين بيماري مبتال مي از اقدامات ضروري ،ناتواني ناشي از بيماري و شدت ناتواني هريك از عوارض

. استYLDبعدي براي حماسبه شاخص و نظامهاي مراقبت به بسياري از بيماريها آه از مسري نظامهاي ثبت هاي داده

خود خبود مبتين بر ميزان بروز و يـا حـيت بيـان آننـده تعـداد ،آينددست مي اند، ويل در بقيه موارد اطالعات اپيدميولوژيك هر موارد جديد در سال مطالعه

بـا اسـتفاده از شـاخص شـيوع معموال ،بيماري يا عوارض ناشي از علل خارجي . گرددارائه مي

ميزان بروز، شيوع، هببودي، آشندگي، طـول مـدت و مـرگ و مـري چوني يمتغريهاو » الگــوي پويــايي درونــي«اختــصاصي ناشــي از يــك بيمــاري بــراي توصــيف

. رودبكار مي YLDگرييهاي مورد نظر در حماسبة نتيجه، دشـواري ي از را با درجات خمتلف شاخصهاي اپيدميولوژيك توان متام در اصل مي

تواند نسبتا آسان مشاهده شود، امـا مثال مرگ و مري مي .قرار داد توجه مورد ي از بسيار در هر حال . تواند به غلط طبقه بندي شود بسته به نوع بيماري مي

آشورها از آمار علت مرگ برخوردار هستند آه معموال قابل اعتمادترين منبـع .اطالعاتي مربوط به بيماري است

از دشـوارتر معمـوال هـا، بيمـاري يوع شـ بـروز و حـيت دستيابی به شاخص های اغلب موارد اطالعات مجـع آوري در مهچنني . مرگ و مري است دستيابی به شاخص های

مـشكالت . حمدود مي شود خاصي به زمان و ناحيه جغرافيايي براي بيماريها شده جاي تعجب نيست آه اطالعات لذا .هستندمتعدد » مبتال به بيماري مورد« تعريف

ناقص هستند و اگر آامل باشند در مـورد اعتبـار غالبا بيماريها مربوط به مربـوط بـه اگر به ماهيت متفاوت متغريهاي .آا جاي شك و ترديد وجود دارد

خـواني اطالعـات هم، نـا ي مجع آوري اطالعات توجه آنـيم بيماري و تفاوهتاي حنوه آمرت ،زان بـروز تعداد يا ميـ به عنوان مثال وقيت . اجتناب ناپذير خواهد بود

بـه . آم مشاري موارد بيمـاري مـسلم خواهـد بـود باشد، موارد مرگ و مري از اولـني گـروه . شـود اضايف استفاده مي اتاطالع اين مشكل، از دو نوع حل منظور

. ابـتال اسـت مدت طول هببودي، آشندگي و شاخصهايي مهچون ميزان ،اطالعات اضايف ساير در مطالعات باليين طريقثابت و از معموال در ميان آشورها اين شاخصها

دانش حرفـه اي مزبور با آمك اطالعات عالوه بر . هستند قابل دسرتس نقاط جهان فايق ها در نقاط خايل در داده ود اطالعات آمببر مشكل ميتوان پژوهشگران نيز

.مدآ ارتباطات علت و ،عالوه بر دانش حرفه اي، از اين واقعيت آه فرآيند بيماري

توان مي آند نيز معلويل ميان متغيـــرهاي اپيـــدميولوژيك متعدد برقرار مي يا هببود خواهد يافت ، قبال مورد بروز بوده است آه هر مورد شيوع، . دهبره بر

منـودار پويـايي اگـر . يا به علت بيماري يا به علل ديگر فوت خواهـد آـرد اگر اطالعـات و قت شرح دهد بيماري اين مسريهاي علت و معلويل را به وضوح و د

مـثال اگـر از بـروز . قابل پيدا شدن اسـت موجود آايف باشند، اطالعات گمشده وجـود هـستند، م اما اطالعات مرگ و مري، آشندگي و هببـودي وجود ندارد ياطالع

، بروز را به دست آمده از منودار پويايی بيماری مدلتوان با استفاده از مي

٦٩

خـواني بايد هـم برحسب تعريف ها نتايج الگوي بيماري به عالوه .به آرد سحما .داشته باشنددروني

: بتوانپس براي اينكه

شيوع را به بروز و بروز را به تعداد مورد جديد تبديل آرد -

نقاط خايل داده، خبصوص در توزيعهاي سين را پرآـرد و خطاهـاي ناشـي از - د آرن منونه در برخي از گروههاي سين را جربايعدم تكافو

د آربا يكديگر آنرتل را ها مهخواني داده - ميـزان ، بـه هاي مربوط به ميـزان بـروز و شـيوع با استفاده از داده -

. هببودي و طول دورة ابتال دست پيدا آرد،آشندگي . برآوردهاي شاخصها را از يك ترآيب سين به ترآيب سين ديگر برد -

اسبات طوالني، وقت گري و اغلـب چرا آه مهه اين حم . به يك نرم افزار نياز است دانشگاه هـاروارد اولـني ويـرايش نـرم . شوندبه روندهاي متفاوت متمايل مي

را براي اين نوع از حماسبات ارائـه منـود و بـه آمـك سـازمان Dismodافزار موارد زير از آـاربرد .جهاني هبداشت دومني ويرايش آن هم اآنون در دسرتس است

:است Dismod هاي نرم افزاردر بـروز بيمـاري اطالعـي از امـا يك بيماري وجود دارد وقيت آه شيوع -الف

اي از ميزااي بـروز برحـسب براي يافنت جمموعه DisModتوان از ، مي دسرتس نيست بـدين . اسـتفاده آـرد ،داشته باشـد سن آه با شيوع هاي مشاهده شده تطابق

ناشـي از آن خطـر مـرگ و مـري يا و ميزااي هببودي از ييها ختمني منظور بايد ديگر وجـود داشـته اطالعات مجعييت يا مطالعات اپيدميولوژيك بيماري مهراه با

.باشد مـثال .اطالعات موجود در مورد يك بيماري با يكديگر هم خواني آنرتل براي -ب

.دداشته باش وجود اگر ختمني هاي جمزايي از بروز و شيوع يك بيماري

يـك YLD موارد بـروز آـه بـراي حماسـبه نگني مدت ابتال و مياحماسبه براي -ج .بيماري الزمند

اطالعـات براسـاس در گروههاي سين دخلواه اپيدميولوژيك ي شاخصها ختمنيبراي -د .ندشاب ارائه شده ديگر گروههاي سين ازاپيدميولوژيك آه سـين بـر توزيـع ، هببودي و آـشندگي در خصوص خمتلف هاي فرض پيشبا وجود اينكه

، در صورتي آه توزيع سين گذارند تاثري مي YLDهاي ختمنيدر نتيجه موارد بروز و

ها نسبتا اندك خواهد فرض نسبت به اين پيش ،آل YLDشيوع ثابت باشد، حساسيت

حاصل ضرب ميزان بروز در طـول با YLD مقداراست آه امر آن دليل اين . بود .ريبا با شيوع بيماري مساوي استتقاين مقدار دارد آه دورة ابتال نسبت

ها، خطرات و احتماالت ميزان) ۶-۵اي تعـاريف پايـه هـم زبـانی در در آار با منابع اطالعاتي گوناگون، بايـد

اسـتانداردي از ي هـيچ جمموعـه . ها، خطرات و احتمـاالت را مـشخص آـرد ميزانهـا ، ميـزان از گونـاگوني خمتلف تعـاريف هاي نامه واژه. تعاريف وجود ندارد

خطرات و احتماالت ارائه مي دهند و در آتب و مقاالت اپيـدميولوژيك از ايـن .خوان استفاده شده است اصطالحات به صورت غري هم

در مبـانی مفهـومی بـار اين اصـطالحات در مورد يكسان اجياد يك مفهوم براي رتي آوهـو .شـود هم گروهي بعنوان مثال اسـتفاده مـي حتقيق از يك بيماری ها

٧٠

ساله ٥گرييد آه طي يك دوره ب را در نظر سل بيمار امسري مثبت ١٠٠٠ متشكل از تواننـد آـا مـي : تواند رخ دهد آوهورت سه اتفاق مي اين در. اند پيگريي شده

.يا امسري مثبت باقي مبانندبود يابند مبريند، هب

ان امسري مثبت طي زمسل مبتال به افرادمهگروه سري حتول:الف-٥-۴شكل

زمان 0

100 200 300 400 500 600 700 800 900

1000

1100

دادتع

مردهبهبود يافته

خلط مثبت

همگروه بيماران مبتال به سل اسمير مثبت

بـا . دهـد ساله نـشان مـي ٥ ي را طي يك دوره مهگروه مزبور حتولالف، –٥–۴شكل

سه .مي يابند يا فوت مي آنند هببود مهگروه زمان، نسبت بيشرتي از گذشت :رد توصيف آ رامي توانمتغري

D(t)است آه طي زمان مهگروه ي از تعداد t ،فوت مي آنند

C(t) تعدادي هستند آه طي زمان t هببود مي يابند و

P(t)است آه در زمان ي تعداد افراد t اند امسري مثبت باقي مانده .

P(0) در اين مورد نفر١٠٠٠(هستند تعداد افراد آغاز مطالعه (. يكـي مـردن و يكـي هببـود : قرار دارنـد خطردر معرض دو افراد در هر زمان

تـوان وجود دارند مـي P در آوهورت tآه در هر زمان را تعداد افرادي . يافنت

t اينكه چه تعـداد از افـراد در زمـان . به دست آورد خطربا تلفيق اين دو . شـوند هببود هم تعـيني مـي احتمال اند، نه تنها با خطر مرگ آه با فوت آرده

شـود آنند، گفته مي را تعيني مي يك نتيجه وقيت دو يا چند خطر، به طور مهزمان .)احتمال به شرط(آه اين خطرات با هم رقابت دارند

احتماالت شرطي هببود و مرگ •ميزان جتمعي مرگ، نسبت ،اند در زمان مشخص فوت شده آه اوليه مهگروه از نسبيت

)Proportion( اين نسبت با رابطه زير نشان داده مـی .شود يا احتمال ناميده مي :شود

D(t)/P(0) :را نشان خواهد داداحتمال يا ميزان هببود جتمعي عدی رابطه ببه مهني ترتيب

C(t)/P(0) شرطي بودن . نامند فرايندهاي مرگ و هببودي را احتماالت شرطي مي هاي سنجهاين

سال به احتمال مرگ پس ٥احتمال هببود يافنت پس از آا به اين دليل است آه آسـان مهگـروه مطالعه اندازه گريي اين احتماالت از يك .است سال وابسته ٥از

٧١

بيمـاري مـشكل مدل است، اما به دليل ماهيت شرطي شان، به آار گريي آا در چرا آه وقيت يك احتمال تغيري مي آند، متـام احتمـاالت رقيـب هـم .خواهد بود

.آنند تغيري مي

مرگي وميزااي هببود • د،آننـ ه مـي اسـتفاد ثـبيت نظامهـاي اغلب مجعيـت شناسـان و حمققـاني آـه از

) مرگ يا هببـود (تعداد وقايع نتيجه تقسيم هايي را گزارش مي آنند آه ميزان، سـين اختـصاصي ميـزان مـرگ . اسـت زماني بر مجعيـت وسـط دوره ي در يك دوره

مرگهاي يك سال تقسيم بر مجعيت وسـط (ميزااي مجعييت براي يك گروه سين هستند ).سال و هببودي را به طريق مشابه حماسبه مرگ توان ميزان بيماران سلي مي مهگروه در :آرد

D tP t C t

( )( / ) ( / )2 2+

شـود، مـي حماسـبه بـه نـدرت مهگـروه وجود چنني ميزاني براي مطالعات اين با .باشند و ناتواني بروز مرگ هاي سنجه ترين معمول شايدميزااي مجعييت

Hazards يا اي حلظهميزااي •استفاده از معادالت رياضي آـه در ، شوددل مي تبديل به م وقيت فرآيند بيماري

طبـق تعريـف ايـن ميزاـا، . ها هـستند امـري معمـول اسـت ي ميزان برگرينده

يـا Hazards ،Forcesو اطـالق اصـطالحات هببود يـا مـرگ هـستد اي حلظههاي ن ميزا

Densities ا مرسوم استاست آه اي آن هاي حلظه اين ميزان ويژگي اصلي . نيز بر آ . را توصيف مي آنندخطربه طور پيوسته

هببود و مرگ بايـد اي حلظه، پيش از حماسبه ميزااي ول سلمهم گروه مثال براي :شود طراحي مدل ساده اي

P(t) D(t)

C(t)

tuberculosis Dead

Cured

m

r

بـاقي مانـدن در وضـعيت :، مشخص آننده سه عاقبت احتمايل هـستند مستطيلسه

اسـت اي حلظـه ميزان m. از بيماري سل يو هببود ناشي از سل ، مرگ سلابتال به

بـر است آـه اي حلظه ميزان r فوت مي آنند و سل آن افراد متبال به بر اساس آه .يابند هببود ميسل آن افراد مبتال به اساس

توان دستگاهي از معادالت را حـل آـرد آـه مـشخص به آمك حساب ديفرانسيل مي .ود دارندآند در هر مستطيل در هر حلظه چند نفر وج مي

t)mr(e)0(P)t(P +−=

( )t)mr(e1)0(Pmr

r)t(C +−−⎟⎠⎞

⎜⎝⎛

+=

٧٢

( )t)mr(e1)0(Pmr

m)t(D +−−⎟⎠⎞

⎜⎝⎛

+=

هـاي ميـزان خمـرج آـسر . هـستند اي حلظه يهاي مرگ و هببود ميزان r و mميزااي بيـان مثل روز، مـاه يـا سـال از زمان براساس هر واحدي توان مي رااي حلظه . آرد

تـوان نـشان داد آـه مي. شوند حماسبه مي اي حلظه در اپيدميولوژي نيز ميزااي مادامي آه (اي است بر تعداد مواجهه سال مهان ميزان حلظه تقسيمتعداد واقعه

اي، هاي حلظه ميزانتوجه داشت آه بايد ).اي در طي زمان ثابت باشد ميزان حلظه صـفر تـا آـا از ي حمـدوده . بزرگرت باشند يكتوانند از خالف احتماالت، مي رب

.آند ايت تغيري مي بي

احتماالت مطلق •ها صـفر هـستند، احتمـال ها با اين فرض آه ساير ميزان بعضي اپيدميولوژيست

ها، در اينـ . آنند مي زماني حماسبه ي در پايان دوره را مردن يا هببودي .شوند مي مرگ يا هببودي ناميدهاحتماالت مطلققياس با احتماالت شرطي،

سالگي ٧٥ي ابتال به سرطان پستان تا سن ي احتمال فوت يك زن در نتيجه بهحماس. شـود مثايل از احتمال مطلق است آه توسط يك اپيدميولوژيست سرطان حماسبه مي

ديگري بـراي بانوان به علت سرطان سينه فوت مني آنند، چرا آه علل %١٠عمال در مـورد مثـال .دهـد ش مي مرگ وجود دارد آه مجعيت در معرض را طي زمان آاه

بـه سـادگي بـه آمـك tي حماسبه احتمال مطلق مرگ در زمان معادله، سل مهگروه .شود ي زير حماسبه مي رابطه

-emtاحتمال مطلق مرگ =١ يـا اي حلظـه مي توان ميزااي :مهگروهي هاي داده به آمك اي حلظهحماسبه ميزااي

Hazards اگـر در نظـر . يك طويل حماسـبه آـرد يك مطالعه اپيدميولوژ به آمك رادر وقـايع توان نـشان داد آـه تعـداد طي زمان ثابت مباند، مي خطر بگريمي آه

اي ميـزان حلظـه مساوي ) ها سال -يا فرد (مجعيت تقسيم بر تعداد ساهلاي مواجهه

(Morbidity) ناتواني بروز مرگ و مري و هاي سنجهترين هاي مجعيت، شايع ميزان.استمثال مهان يك سال آه به طـور ( زماني خيلي طوالني نيست ي وقيت آه دوره . هستند

و خماطره مـرگ خيلـي زيـاد نيـست، ) شايع در مطالعات در نظر گرفته مي شود بنابر ايـن حتـت . ها است سال -تعداد فرد از قبول قابل مجعيت وسط سال تقرييب

هـاي ميـزان از بل دفـاع قا توانند تقرييب مي هاي مجعييت ن اين شرايط، اين ميزا . باشنداي حلظه

٧-۵( DisMod سازي بيماريها افزاري براي مدل نرم DisMod بيماري را با اين الگو . قرار داردبر پايه يك الگوي بيماري ساده

آند، توصيف ميييك وضعيت بيمارسالمت، بيماري و مرگ صرفا مهراه با رآيند فافراد مستعد : وضعيت وجود دارد٤ده است آم الف-٥-۵شكلدر الگويي آه در

مهان مرگهاي به علت خاص ، )يا بيماران(موردها ، )يا افراد غري بيمار( اين الگو بعنوان مدل عمومي اين .ساير عللو مرگهاي بنا به بيماري

٧٣

بيماران به افراد مستعدiبر اساس ميزان بروز .افزار قرار گرفته است نرم

مستعد تبديل افراد به جمددا rبر اساس ميزان هببودي انبيمارتبديل مي شوند،

mتوانند در ميزان آني مرگ و مري ميبيمارانمستعد و هم افراد شوند، هم مي .گريند مي جاي fميزان آشندگي مسري در فقط بيماران هستند آه قرار بگريند و

DisModدر نرم افزار بيماري عمومی مدل :الف–۵-۵كلش

گرافيكي آاملي داراي قابليت شده است آه طراحي به حنوي اين نرم افزار

پيشرفته اي امكانات و از خصوصيات و داشته، قابليت ذخريه اطالعات باشد

، از دانشگاه Jan Barendregtبه عهده نرم افزار مذآور هتيه . برخوردار باشد . با سازمان هبداشت جهاني بوده است قراردادي در راستايامسوس هلند و را

WHOاز آن به عنوان ابزار حتليل ٢٠٠٠ در پروژه بارجهاني بيماري سال .استفاده آرده است

(Finite Difference)دود حمآه از روشهاي افرتاق ) DisModنسخه اوليه( DisMod Iبرخالف

يقي براي راه حل دقDisMod II در ، استه بيماري استفاده آردمدلبراي حل

ميزان ٣ آه نه تنها هنگامي DisMod II .اي وجود دارد معادالت افرتاقي زمينه

، هاي حماسباتي دارد به عنوان درونداد وجود دارند راه حل(Hazard Rate)خطر ندادها مانند شيوع، و از دریآمك آن مي توان از ترآيبهاي ديگربلكه به

تطبيق براي DisMod، موارديدر چنني . آشندگي نيز استفاده آردمورد و هببود

وجود را ــــ به حنوي آه الگو بتواند متغريهاي درونداد م(Hazards)دادن خطرات

.)۴(آنند استفاده مي Downhill Simplex "وليد آند، از روشـــــت

DisMod II ،از خصوصيات پيشرفته اي مانند حتليل حساسيت، حتليل عدم اطمينان ساختها و ردن دادهمهوار آ قابليت ،ان دروندادهاي خمتلفامكان تغيري اوز

.برخوردار استبروندادها براي ويژه الگوهاي سين

DisMod IIوب سايت در وانت ميراWHOبه آدرس http://www.who.int/evidence بـه دسـت

MS ي در قالـب از بانـك اطالعـات ، DisMod IIآليه اطالعات و نتايج در . آوردACCESS 97هفـت مـتغري ايـن نـرم افـزار . دشو در آن ذخريه مي شده و گرفته ،

ملسا

بيمار

در گمر اثر

ساير

اثر در مردهاراين یبي

بروز

يکشندگ

درافراد سامل مرگ علل ساير اثر

در مرگ اثر

ساير یهببود

٧٤

بروز، :هستند (Hazards)ميزان خطر آا چهار عدد. پذيرد را میدرونداد متفاوت بـه دوره بيمـاري شيوع يك نسبت است، ؛ آشندگي و مرگ ومري ميزان ، وديـــهبب

مـرگ در مبتاليـان معين خطـر به Relative Risk of Mortalityشود و ميبيانصورت سال مـرگ ومـري سـبب آـه آاربرد دارد براي بيماريهايي آخرياين درونداد . است

بيمـاري ،يـك مثـال آن . شوند ميساير علل مرگ نسبت به اي اضايف قابل مالحظه .شود مرگ مينيز سببعروقي بيماري قليبواسطه ديابت است آه ب

نسبتا آوتاه در نظر گرفته شده ، فقط براي مدهتايبيماريمدت طولگزينه بيماري در يبتاليك سن خاص به ميزان ادر بيماريمدت طول آه ، جايياست

توصيه بيماريمدت طولواردآردن اطالعات مربوط به است، سنني باالتر وابسته هنگامي آه . متغري درونداد براي حماسبه برونداد نياز است٣عموما . شود مني

است، بدين معين آه لزوما Over-Identified ،د وجود دارد، مدل دروندا٣بيش از .نتايج مهخوان با مهه اطالعات درونداد وجود ندارد

اي در مورد اينكه آدام يك از سه بايد يك قضاوت حرفه اين حالتدر براي يك فرد آگاه و خربه، يا اينكه اجنام پذيردزيرجمموعه درونداد هبرت است

. و آا را در حتليل به آار بردآردهتلف تعيني وزن دروندادهاي خم

براي حماسبه اپيدميولوژي بيماري به سه متغري DisMod اصل،به عنوان يك و ميزان آشندگيقانون وقيت است آه استثناء اين. درونداد نياز دارد

گرفته در نظر براي مهان بيماري جداگانه خطرنسيب مرگ ومري به عنوان درونداد .آيند يكي به حساب مياساسادرونداد ند آه اين دو شو

DISMODجزئيات بيشرت در مورد روش ها و رابطه های حماسباتی در نرم افزار "افزار براي بوسيله اين نرمجداول خروجی بيماری های حماسبه شده و مهچنني

و لوح فشرده پيوست روش کار ل وحماسبه بار ملي بيماريها در ايران درفص ."اند رائه شدها

٧٥

(Co-Morbidity)وجود مهزمان دو يا چند بيماري يا آسيب -۶ به موارد گفته (Co-Morbidity)چند بيماري يا آسيب يا وجود مهزمان دو

شود آه به طور مهزمان بيش از يك بيماري در فرد وجود داشته باشد آه ميابت آه يك بيماري مانند دي. است يك علت يا چندين علت جداگانه ازناشي

پاي نه تنها احتمال ابتال به ، در فردي آه ديابت دارد.چند سيستمي است سكته قليب يا مشكالت مرتبط ،آوري وجود دارد، بلكه احتمال ابتال به ديابيت

در واقع در فردي با اين مشخصات آه هم . داردوجود نيز با نارسايي آليه و دارد هم نابينايي ناشي از ديابتمبتال به ديابت است و هم پاي ديابيت

هاي ناشي از اين هم بيماري ايسكميك عضله قلب، اگر وزن ناتوانيگريي نتيجهين اوزان از عدد يك فراتر رود آهبيماريها مجع شود ممكنست مجع ا

توان در از اين گونه موارد مثاهلاي بسيار زيادي را مي.از آن ممكن نيست

DALYدر حماسبات « معتقد است Dr.JuliaFox.ا آردمطالعات روي جامعه پيد

)٢٠و١١(» آمرت مورد توجه قرار گرفته استCo-Morbidity عوارض درمان و مهچننيدر جريان مطالعه بار ملي بيماريها در ايران به دليل باال بودن بار

و فراواني زياد انواع آسيبها بعلت آشور ناشي از آسيبهاي خارجي در در اي به وقوع مهزمان دو يا چند بيماري توجه ويژه،ثهحادوقوع يك

نتايج حبثهاي گروهي و گاه ؛حماسبات بار بيماريها صورت گرفته است اين زمينه آه در ايران روي مبحث در دسرتس درپراآنده و توجه به منابع

Co-morbidityبه شرح زير است؛ صورت گرفته است :

- Co-morbidity ست آه در جريان حماسبه اساسا حبثي اYLD شـود و در مطرح مـي

Co-mortalityچـون از نظـر تئوريـك مفهـوم نيـست، مطـرح YLLحماسبة جريان

.وجود دارد Co-morbidity حبث YLDپس فقط در حبث حماسبة . معنا است بيو يـا چنـد دوجـود مهزمـان « را بايد به آدام عبارت Co- morbidityمفهوم -

Co-morbidityتعبري آرد؟ آيـا » ان دو يا چند بيماري م مهز وزبر«يا » بيمارياگر بـصورت جتربـي بـه خواهد آرد؟را تعبري» وقوع«و » وجود«هردو مفهوم

دو يا چنـد » بروز«يا » وقوع«شود آه ديده ميجمموعه بيماريها توجه شود، ه يـك بيماري بصورت مهزمان عمال ممكن نيست حيت در بسياري از بيماريها آه ب

وقوع مهزمان چند بيماري بـسيار نـادر ،جمموعه علل يا يك علت وابسته است اوليه اي يا علت است و در اغلب موارد وقوع يك بيماري بعنوان علت زمينه

نسبت به ديگري تقدم دارد و با فاصله زماني آم يا زيادي بيمـاري دومـي ايسكميك عضله قلب، پاي ديابيت، بيماري. آيد بر پايه بيماري اويل پديد مي

. شوند پديدار ميو به دنبال وجود ديابت نارسايي آليه مهه بتدريج يا بـه » وجود مهزمان دو يا چند بيماري « مفهوم Co-morbidityخالصه اينكه -

اينكه نتيجه. يا چند بيماري را بايد منتقل منايد دو» شيوع«عبارت ديگر

IYLD : Incidence based YLD ان بروز يا براساس ميزYLDگريي در جريان اندازه

٧٦

ايـن مفهـوم . باشـد تواند مطرح جز در موارد استثنايي مني Co-morbidityحبث

آن زمينه مطرح است و در ) بر اساس شيوع PYLD )YLDبيشرت در جريان حماسبه . بايد مورد توجه قرار گريد

ايد مورد توجـه ب IYLD در جريان Co-morbidityموارد استثنايي آه مفهوم -چندين بيمـاري عبارتست از زماني آه يك علت يا بيماري بسرعت ،قرار گريد

هبرتين مثال اين پديده در جريان وقوع حـوادث عمـدي . يا آسيب را سبب شود . يا غريعمدي است

تواند دچار آسيبهاي متعددي از در جريان يك حادثه ترافيكي يك فرد ميارگي احشاء دروني و حيت سوختگي به دليل وجود شكستگي استخواا با پقبيل

در جريان يك زد و .گردد دود و گاز در فضاي بسته اتومبيل حادثه ديده .به مهني صورت استهم .... خورد، سقوط، انفجار ديگ خبار، زلزله و

در توجه به وقوع مهزمان چند بيماري يا آسيب IYLDپس در جريان حماسبة -يا عوامل اين ضرورت براي تاثري علل . آامال ضروريستيع جريان يك واقعه سر

هبمني دليل از آل مسئله . با اثرات تأخريي و متنوع مفهوم خنواهد داشتدر اغلب مطالعات بار بيماريها صرف نظر شده است، ويل بطور » وقوع مهزمان«

تالشهايي در ) از مجله در مطالعه بار بيماريها در اسرتاليا(معـــــدود

)٢١(. صورت گرفته استCo-morbiditiesجهت تطبيق دادن شرايط ويژه » وقوع يا وجود مهزمان دو يا چند بيماري و آسيب«از طرف ديگر مفهوم -

. از زاويه ديگر هم قابل بررسي است : قابل طرح استCo-morbidityبصورت تئوريك دو نوع

Independentيا قل وقوع يا وجود مهزمان دو يا چند بيماري و آسيب مست •تواند بسيار متنوع ميمورد مثال اين :از يكديگر بصورت تصاديف

دستگاه تنفسي مبتال به اولسرپپتيك آه دچار عفونت مثال فرد. باشد . شود شود يا دچار بيماري ايسكميك عضله قلب مي مي

ناشي از احتمال وجود Co-morbidityدهد آه مطالعات متفاوتي نشان ميقوع دو يا چند بيماري آامال تصاديف بسيار ناچيز است و حيت يا و دو يا چند بيماري آامال مستقل ازهم» پديده وجود مهزمان«تاثري

بسيار ناچيز (HALE)م با سالمت ابصورت تصاديف بر روي اميد زندگي تو )٢٢(.خواهد بود

dependent ياوقوع يا وجود مهزمان دو يا چند بيماري و آسيب وابسته •آه آامال وجود مهزمان آا يا وقوع متقدم و متأخر آا مورد انتظار

آه بيشرت مفهوم وجود Co-morbidity اين نوع از :و غري تصاديف است

براي متام بايد مطرح است و PYLD در مورد ،مهزمان را داردآيند و بدون وار پديد مي سلسله وبيماريها آه بنوعي در درازمدت

منجر مي تواننديابند و يماري اوليه در آنار آن گسرتش ميهببودي ب در مورد . مورد توجه قرار گريند،گردند به آسيبها و ضايعات جمدد

IYLD د بطور مهزمان نتوان العمل آه مي به علل سريعبايد بيش از مهه .آردد توجه نچندين آسيب و بيماري را فراهم آور

شوند وابسته آه بصورت غري تصاديف پديدار ميوجود مهزمان دو يا چند بيماري در مطالعه بار جهاني .از يك زاويه ديگر هم بايد مورد توجه قرار گريد

٧٧

جمموعة بيماريها و آسيبها به سه گروه بزرگ تقسيم ، )GBD(بيماريها : اند شده

گروه بيماريهاي واگري، بيماريهاي حول تولد، آسيبهاي -١ اميان و سوء تغذيه ناشي از عوارض بارداري و ز

گروه بيماريها غريواگري -٢ گروه حوادث و آسيبهاي خارجي عمدي و غريعمدي -٣

دو نوع مهزماني GBDدر حبث وجود مهزمان دو يا چند بيماري وابسته در : وابسته و غريتصاديف مطرح است

وجود مهزمان دو يا چند بيماري بني گروهي -

يك گروه وجود مهزماني دو يا چند بيماري درون -در مطالعه ملي بار بيماريها در ايران نيز مهني گونه مهزماني بني گروهي و

بندي بيماريها در مطالعه با اين تفاوت آه گروه. درون گروهي مطرح است

،در اين حالت نيز. استICD10ملي بار بيماريها در ايران براساس طبقه گروهها هم بصورت هم زماني وجود بيماريها در درون گروهها و در بني .تواند مطرح باشد تصاديف و غري وابسته و هم بصورت وابسته و غريتصاديف مي

در جريان مطالعه ملي بار بيماريها Co- morbidityلهئبراي حل مس نتيجهدر : در پيش گرفته شدددر ايران دو نوع راهرب

هم PYLDمهزمان دو يا چند بيماري در جريان حماسبه وجود حماسبه - مهزمان غريوابسته و تصاديف و هم براي بيماريهاي يبراي بيماريها

وابسته و غري تصاديف هم براي بني گروهها و هم براي درون گروهها

IYLD مهزمان دو يا چند بيماري و آسيب در جريان حماسبة وقوعحماسبه -علل فقط براي بيماريها و آسيبها غريوابسته و تصاديف آه در نتيجه

شوند و العمل آه بسرعت سبب بروز چندين آسيب و بيماري مي سريعبطور عمده درون گروه و حيت درون زيرگروهي مثل حوادث و آسيبهاي

. خارجي قرار دارند روش حماسبه براي وجود بيماريهاي مهزمان وابسته و غريتصاديف با )۶-١

: استفاده از رابطة زير است

PYLD1 + …. + (J + 1) = PYLD1 + … J + (1-f(1+…+J) + (J +1) * PYLD1 + J) * PYLD1+…+j)* PYLDJ+1 عبارتست از ضريب مهزماني غريتصاديف بيماريها بصورت زيرگروه، fآه در آن

.شود املللي استخراج مي گروه يا طبقه آه بصورت ثابت از مطالعات بنياستفاده از روش حماسبه وجود بيماريهاي مهزمان غريوابسته و تصاديف با )۶-٢

: رابطة زير است

PYLDtotal = 1- II (1- PYLDi) . منايشي از عالمت ضرب استIIآه در آن

چندين آسيب يـا بيمـاري در Co-incidence مهزمان يا وقوع در مورد حماسبه )۶-٣ ناشي از يك آسيب خـارجي يالعمل مثل عوارض و بيماريها نتيجه يك عامل سريع

دي يا غريعمدي آه چندين نوع عارضه، بيماري و آسيب مهزمان مهچون يك حادثه عم تنـها راه ،شود آند و جمموع وزن ناتواني ناشي از آا بيش از يك مي بروز مي

علت اينكه اين حماسبه در سطح فرد بايد صورت . خواهد بود سطح فرد حماسبه در

٧٨

سيب و در نتيجـه بيين بودن نوع آ گوني آسيبها و غريقابل پيش اگريد تنوع و گون . ميزان وزن ناتواني وارد شده در فرد است

ي خـارجي آـه وقـوع چنـدين عارضـه هـا برای رفع اين مـشکل در مـورد آسـيب

)morbidities-Co( ا به کـرات رخ مـیدر بيمـارانی کـه دچـار خبـصوص دهـد در آ

اسـبه در جريان حمای اند، نرم افزار ويژه شده (multiple Truma)آسيبهاي چندگانه اين نرم افزار، با در اختيـار .شده است طراحی ايران در بار ملي بيماريها

های مربوط به هر بيمار، بار حاصل از چند بيماري مهزمـان بـا در داشنت داده نظر گرفنت وزن ترکيبی و طول مدت هر يک از آا و حلاظ کـردن نـرخ تنزيـل و

بيماري آه چندين يك تواني در براي حماسبه مقدار نا .مي کند ارزش سنی حماسبه موجـود آسيبها يا عـوارض باالترين وزن از بني را داشته عارضه نوع آسيب يا

و سومني وزن باال ١-DW1در عدد ) DW2(، دومني وزن باال ١در عدد ) DW1(فرد

)DW3 ( 1در عدد-DW1-[DW2(1-DW1)] ضرب می شود و به مهني ترتيب در مورد ساير بدين ترتيـب . ل می گردد و مجع ضرايب حاصله حماسبه می گردد ها نيز عم بيماري

شـود ولـی از وزن ناتوانی حاصل از چند بيماري مرتبا به عدد يک نزديک مـی ورد آحماسبه روي هر ر طراحي شده براي اجنام نرم افزار .اين حد فراتر منی رود بيـشرت در اين نرم افزار با توجه به اين واقعيت کـه . فردي تدوين شده است

را در بـر ) يا کمـرت ( مورد آسيب مهزمان ٥ در آسيب ها تا morbidities-Coموارد برای پيدا کـردن . دارد، از در نظر گرفنت آسيب ششم و پس از آن صرف نظر شد

حاصـل ضـرب ) آسيب وجود دارد ٥در موارد معدودی که بيش از ( آسيب ٥فهرست

DW*Durationته می شود هر يک از ناخوشی ها در نظر گرف .

٧٩

Burden of Risk (بـار بيماريهـا ي سهم عوامل خطر در حماسبه -٧Factors (

تعيني بزرگي نسيب مشكالت سالميت ناشي از ،هاي خالصه ساخنت شاخصي از اهداف يكي ــبه طور سنيت به منظور انتساب سبب. و عوامل خطر است ها ها، آسيب بيماري

و حتليل مقابل واقع Categorical Attributionاي از دو روش انتساب مقولهCounterfactual Analysisها به ي بار جهاني بيماري در مطالعه. شده است استفاده مي

اي و به ها و صدمات از انتساب مقوله ي بار منتسب به بيماري منظور حماسبهع به عوامل خطر از حتليل مقابل واققابل انتساب ي بار منظور حماسبه

.استفاده شده است

Categorical Attributionاي انتساب مقوله) ٧ -١توان به يك علت خاص، را ميسالميتيك واقعه نظري مرگ يا شروع يك حالت خاص

براي مثال در تعيني علت . اي از قواعد تعريف شده، نسبت داد بر اساس جمموعه

، حيت در )ICD(ها ماريبندي بني املللي بي مرگ، هر مرگ بر اساس قواعد طبقهتوان برمشرد، به يك علت نسبت داده مواردي آه چند علت را براي آن مي

HIV مثبت به HIVهاي ناشي از سل در افراد مرگICD10براي منونه در . شود مياي در تعيني علل مرگ روشي استاندارد است رويكرد مقوله. شود نسبت داده مي

ها، به ، نظري بار جهاني بيماريسالميتي اصلهي ف آه در مطالعات منتشر شدهاي در اختيار داشنت به منظور به آارگريي انتساب مقوله. آار گرفته شده است

:چنني نظامي داراي دو جزء آليدي است. بندي الزامي است يك نظام طبقهها نسبت داد و ي آاملي از مقوالت آه بتوان متامي وقايع را به آن جمموعه -الف

.نتوان يك واقعه را به دو مقوله نسبت داد اي از قواعد استاندارد براي انتساب وقايع به مقوالت جمموعه -ب

بندي ترين نظام طبقه ، با نزديك به صد سال قدمت، مناسبICDدر حال حاضر .اي است به منظور انتساب مقوله

& Advantages (اي انتــساب مقولــهیهــا هــا و حمــدوديت قابليــت )٧-١-١disadvantages( :

سالميت . عوامل خطر را تعيني آرد ها، صدمات و توان سهم بيماري از سه طريق ميي سالميت و اميد سالميت خالصه آرد و به آمك توان در قالب فاصله جامعه را ميها، صدمات و عوامل خطر را اي يا حتليل مقابل واقع سهم بيماري انتساب مقوله

بندي براي عوامل خطر از آجنا آه هيچگونه نظام طبقه. ردها تعيني آ در آنها را برآورد توان سهم آن وجود ندارد صرفا به آمك حتليل مقابل واقع مي

ها و صدمات، امكان استفاده از انتساب مقو له اي در مورد بيماري. آرديت را علت اين امر آن است آه مني توان سالم. مهراه با اميد سالميت وجود ندارد

٨٠

به بيان ديگر . ها و صدمات خاص نسبت داد ي مثبت آن، به بيماري از جنبهحالت سالميت بدتر ) توانايي موجود(ي مثبت ي اميد سالميت به جنبه براي حماسبه

ي خاص صدمه شود و اين قابل انتساب به يك بيماري يا از سالميت مطلوب نگاه مي .نيست

ي بسياري از آاربران از نكات مثبت انتساب سادگي، درك گسرتده و جذابيت برااي از مجع خطي جمموعه،خالصهعلت اين استقبال آن است آه شاخص . اي است مقوله

مهني . توان نسبت داد ها مي ي خاص را فقط به يكي از آن علل است آه يك واقعهشود و آن در خصوص وقايعي اي را سبب مي ويژگي حمدوديت اصلي انتساب مقوله

در فرد مبتال به سكته قليب براي مثال . ت آه داراي علل متعدد هستنداستواند هم قابل انتساب به ديابت باشد و هم به ساير علل و در ديابت مي

سكته قليب ي اي تصويري روشن را از سهم علل اجياد آننده نتيجه انتساب مقولهمشكالت ناشي از علل وضوح مفهوم، حل . آند ي سالميت جامعه ترسيم مني در فاصله

هاي هاي مثبت و قابليت ها از ويژگي چندگانه و توان ارزيابي تأثري مداخله .حتليل مقابل واقع هستند

رويکرد های حتليل سهم بار بيماری ها، آسيب ها يا : الف-٧-١جدول المت جامعهسعوامل خطر در شاخص های خالصه

حتليل مقابل واقع انتساب مقوله ای شاخص

- سالمتیاميد بيماری ها آسيب ها

عوامل خطر

بيماری ها فاصله سالمتی آسيب ها

بيماری ها آسيب ها

عوامل خطر

Counterfactual Analysis حتليل مقابل واقع )٧-٢با سطوحي آه حتت يك خالصه ي يك شاخص ي سطوح آنوني و آينده از طريق مقايسه

يك بيماري، صدمه يا عامل خطر را توان سهم آيد مي سناريوي فرضي به دست ميتواند توزيعي از يك عامل اين سناريو مي. برآورد آردخالصه در يك شاخص

خطر، فراواني يك بيماري يا صدمه غري از آنچه آه درحال حاضر وجود دارد ،رود هايي آه براي حتليل مقابل واقع به آار مي مدل. باشد) مقابل واقع(

خالصه هاي حتليل مقابل واقع شاخص. آامال پيچيده باشدتواند بسيار ساده يا ميتوان براي ارزيابي ميها از اين حتليل. استي متنوعيداراي آاربردها

ها، صدمات يا عوامل خطر ها و اقدامات خاص تا برآورد سهم بيماري سياست :انواع حتليل مقابل واقع وجود دارد آه عبارتنداز .استفاده آرد

يا حوادث ، عوامل خطرري تغيريات جزئي در بيماريارزيابي تاث • خالصه روي شاخصهاي

ارزيابي تاثري حذف آامل بيماري يا عوامل خطر يا حوادث روي • خالصه شاخصهاي

• Murray و Lopez چند نوع حتليل متقابل واقع را طراحي ١٩٩٩ در سال : آه شامل)٣(آردند

o حداقل خطر تئوريكالTheoritical minimum risk o قابل پذيرش خطرحداقل Plausible minimum risk

٨١

o ممكن خطرحداقل Feasible minimum risk o هزينه تاثري براي حداقل خطرCost- effective minimum risk

ي سناريوي ترك آامل توان دوره براي مثال در مورد مصرف دخانيات ميي ارزيابي تأثري آن دخانيات را يك سال يا براي مهيشه فرض آرد و دوره

از آجنا آه تأثري . ي نزديك يا دور اختيار آرد ، آيندهخالصهرا بر شاخص ي ممكن است براي يك دورهخالصههاي يك سناريوي مقابل واقع بر شاخص

هايي براي تسهيل حتليل مقابل واقع با طوالني در آينده باشد؛ مدل . هاي متفاوت به وجود آمده است دوره

خالصه هاي حتليل مداخالت روي تغيري شاخص و جتزيه و تاثريارزيابي •به منظور اجياد درك روشين از حبث حتليل مقابل واقع بايد چارچوب ذهين يكسان و

. شفاف از حبث عليت فراهم آرد Causality عليت )٧-٢-١

پيامـدها هها هستند، از مشاهد بعضی پيامد " علت"که بعضی عوامل فرضيه اين کنند کـه اين مشاهدات به طور مشخص بيشرت عللی را شناسايی می . می شود اجياد

به عنوان مثال کـسی (. اثر آا به صورت فوری در احياد پيامدها مشخص هستند که وضعيت کليد برق را عوض کرده، از اين طريق چراغ روشن می شود، در نگاه

گردد، در حـالی کـه یاول تغيري وضعيت آليد برق، عامل روشن شدن المپ تلقی م عوامل ديگری مثل سيم برق، توربني توليد کننـده موعهجمبرای روشن شدن چراغ

نيز الزم هستند و اگر يکی يا تعداد بيشرتي از اين عوامل کـار ... جريان و متـايلی . خود را در اين زمينه قبال اجنام نداده باشند، چراغ روشن خنواهد شد

کليد برق به عنوان علت روشن شدن چـراغ در نظـر وجود دارد که تغيري وضعيت گرفته شود چرا که در زمينه اجياد پيامدها عوامل خمتلفی دخيل هستند کـه در

ا وجـود مهـه صورتی که مهه آا موجود باشند آن پديده اتفاق می افتد حال بـ درست کار کردن توربني توليد برق، سيم ها، سامل بـودن از قبيل (عوامل ديگر

به حمض آن که کليد برق در وضعيت مناسب قرار گريد، پديده روشـن ...) و المپدر واقع با قرار گرفنت کليد در وضعيت مناسب زجنريه . افتد شدن چراغ اتفاق می

علل بيماری هـا نيـز . علل روشن شدن چراغ کامل شده و چراغ روشن خواهد شد تفکر در مـورد هايراهز ي ا يک. )تواند به صورت مهان مثال باال توجيه شود می

در ايـن مـدل . نشان داده شده است الف-٧-١ها در شکل مکانيزم عليتی بيماری هر دايره نشان دهنده يک مکانيزم عليتی برای اجياد يک بيماری به مشـار مـی

نشان دهنده ايـن ) بيماری(در اين شکل وجود سه دايره برای يک پيامد . روددرايـن . وجـود دارد ) بيمـاری (جياد آن پيامد است که مثال سه مکانيزم برای ا

علل "و هر يک از قطاعها (Sufficient Cause)" علت کافی"ها يک مدل هريک ازدايره

هر يک از علل جزئی حاالت يا عواملي هستند . نام دارند(Component Cause) جزئی-ه می در عرصه بيماری ها تقريبا مهيش . که برای اجياد بيماری نقش مهمی دارند

ها حداقل يک علت جزئی حميطی و يـک علـت جزئـی توان گفت که برای مهه بيماری . ژنتيکی وجود دارد

(Strength Of Causes) قدرت علت ها)٧-٢-٢تری در اجياد بيماری نـسبت بـه اين که تصور شود برخی از علل جزئی نقش مهم هر يک از الف-٧-١اگر در شکل . علل جزئی ديگر داشته باشند، کامال درست است

از هريـک و يک بيماری مثال سـرطان ريـه باشـند دايره ها نشان دهنده تنها

٨٢

باشـند، در هـر دو با مکانيزم هـای خمتلفـی دواير نشاندهندة اجياد بيماري

وجود داشته باشد در اين صـورت عامـل (A)آا عامل سيگار مورد از سه مورد شـود در اين صورت گفته می . شرتی دارد سيگار نسبت به بقيه علل جزئی امهيت بي

.در اجياد بيماری سرطان ريه از مهه بيشرت است که قدرت سيگار

مدل علل کافی جزئی :الف-٧-١شكل

نشان دهنده مصرف سيگار در نظر گرفته شود مهان طور Aاين شکل اگر عامل در

سـرطان ( از سه بيمار برای اجياد بيماری آا شود در دو بيمار که مشاهده می اين عامل موجود بوده، بدين ترتيب می توان نتيجه گرفت که برای اجياد ) ريه

.تر استسرطان ريه عامل سيگار از بقيه عوامل قوی. قدرت يک عامل عليتی، به شيوع آن عامل و شيوع ساير علل جزئی بستگی دارد

تواند در مهه مکاا و زماـا يکـسان جزئی منی بدين ترتيب ايده قدرت يک علت بطور مثال سرطان ريه می تواند هم در اثر مواجهه با سيگار و هم در . باشد

در صـورتی کـه بتـوان مـصرف سـيگار را . اثر مواجهه با آزبست اجيـاد شـود قدرت علييت آزبست در اجياد سرطان ريه افـزايش ،ای به صفر کاهش داد درجامعهثابـت زيـسيت تواند از نظـر بدين ترتيب قدرت اثر يک علت جزئی منی .می يابد

نقش عليتی يک عامل در اجياد بيماری نه قوی و نه ضـعيف زيسيت از نظر . باشدشناخت يک عامل در سـازوآار عليتـی يـک پيامـد بـه زيسيت است بلکه از نظر

. عنوان علت آن پيامد تلقی می شوددهد که مجع يکجای گروهی از علل نشان می ) الف -٧-١مدل شکل (مدل عليتی چرخی

ولی اين بدان معنا نيست که مهه ايـن علـل . شودجزئی سبب اجياد يک پيامد می فـردی اگـر به عنوان مثـال . جزئی بايد در يک زمان در آن واحد عمل منايند

سـاهلا پـس از اسـت، دچار ضربه به سر و به دنبال آن حالت عدم تعادل شـده در ضربه سر د،ده، دچار شکستگی ران نيز شده باش ر روی يخ سر خور ضربه به س

ولی زمان آن از زمان اجياد ضربه ،چرخه عليتی شکستگی ران قرار خواهد گرفت به طور کلی گفته می شود کـه علـل جزئـی . به سر ساهلا به تاخري افتاده است

در . دارنـد (Interaction)اجياد يک پيامد برای آن پيامد با يکديگر اثر متقابلسر خـوردن روی يـخ در اجيـاد شکـستگی ران اثـر در نتيجه مثال ضربه به سر

AA B

C

D E

AG

H I

j

KL

٨٣

در اين ميان نداشنت عصا، نبـودن پرسـتار بـرای مراقبـت از . متقابل دارند توانند به عنوان علل جزئی ديگری که با ضـربه بـه سـر نيز می ... بيمار و

ا که علل جزئی در يک مکانيزم از آجن . اثر متقابل دارند در نظر گرفته شوند عليتی ممکن است به طور هم زمان اثر نکنند، معمـوال يـک فاصـله زمـانی بـني

در اين .عملکرد يک عامل و تکميل ساير عوامل در اجياد يک پيامد وجود دارد آخرين علت جزئی است که در صورت نيز آن و. ميان فقط يک استثنا وجود دارد

بدين ترتيـب بـرای سـاير . شودامد مورد نظر اجياد می عملکرد آن بالفاصله پي

در (Induction Period)توان يـک دوره القـاء می) غري از علت جزئی آخر(علل جزئی . اين زمان برای آخرين علت جزئی صفر است. نظر گرفت

:(Measurement of Causal Effect) اندازه مقدار اثر عليتی)٧-٢-٣تفاوت بني بروز پيامد در گروه حتـت اثر عليتی بايد برای اندازه گريی مقدار

-آلاز اين جهت ايـده . مواجهه را با گروهی که حتت مواجهه نيستند بررسی آرد با خودشان در شرايطی که حتـت ،ترين مقايسه زمانی است که افراد حتت مواجهه

ز ا. نظر بروز پيامد مورد مقايسه قرار گريند از ، مواجهه مورد نظر نيستند مقابل آن جايی که اين موقعيت يک موقعيت دور از واقعيت است به آن موقعيت

اين مسئله بـدان خـاطر اسـت کـه مقايـسه . گويند(Counter factual) يا به واقعتواند توجيه کننده علت اجياد افراد خمتلف صرفا بر اساس تفاوت در مواجهه منی

ــده به خاطر علل ديگـری اجيـاد چرا که ممکن است پيامد اجياد ش ،پيامد باشد تواند در عـامل واقعيـت از طرفی مقايسه افراد با خودشان نيز منی . شده باشد

اجياد شود چرا که حتی با مشابه کردن مهه شرايط فرد مورد نظر به خاطر گذشت برای برطرف شدن اين مشکل معمـوال . زمان ممکن است مهان فرد سابق نبوده باشد

های مواجهه و غـري مواجهـه، غـري از عامـل مواجهـه حتـت گروه کنند که فرض می در اين زمينه دو شاخصی که معموال . مطالعه از مهه جهات ديگر شبيه هم هستند

و ) (Risk شامل ميزان خطـر ،گرينددر دو گروه با يکديگر مورد مقايسه قرار می

. هستند)Rate(ميزان بروز بطه بني بيماری و مواجهه هستند که بيشرت های را شاخص خطر نسبی و نسبت شانس،

، بـراي در حبث مديريت هبداشـت جامعـه . در ارتباط با حبث عليت کاربرد دارند عالوه بر عليت بايد مشخص شود که بيماری حاضر تا چـه حـد بـه بندي، اولويت

اين مسئله با حماسبه شـاخص ديگـری بـه . مواجهه مورد نظر قابل انتساب است دهد که چه مقدار از بروز اين شاخص نشان می . قابل پاسخ است خطر منتسب نام

توانـد عامـل به عنوان مثال سيگار مـی . بيماری مربوط به مواجهه خاصی است حـال . نر قلب و هم سرطان ريه به مشار آيد وهای عروق آر خطر هم برای بيماری

خـاطر اگر نظام خدمات هبداشتی بتواند مصرف سيگار را به حداقل برساند بـه ها است تاثري ايـن کـار در های عروق قلب بيشرت از سرطان اين که بروز بيماری

بـا . کاهش بيماری های عروق قلب بـيش از کـاهش سـرطان نقـش خواهـد داشـت استفاده از شاخص خطر نسبی می توان بني عوامل خطر خمتلف يـک بيمـاری بـرای

. اولويت بندی مداخله، استفاده منود

خطر نسيب وخطر زمينه اي،ر منتسبخط :الف-٧-٢كلش

٨٤

با توجه به شکل باال ميزان خطر بروز بيمـاری در گـروه حتـت مواجهـه و غـري

مهان طور که در شکل ديـده مـی . مواجهه در دو ستون جمزا نشان داده شده است مقداری خطر اجياد بيمـاری وجـود ،شود در گروهی که در معرض مواجهه نيستند

اين گروه توسط علـل کـافی ديگـری کـه در آن عامـل ،بارت ديگر به ع . دارداين مقدار از بروز به . مواجهه مورد نظر نقشی ندارد دچار بيماری می شوند

.بيان می شود Background Risk ایعنوان خطر زمينهبـدين . ای در هر دو گروه حتت مواجهه و غرب مواجهه وجود دارد نهيابن خطر زم

ر در گروه مواجهه حاصل مجع دو قسمت ميزان خطر زمينـه ای و ترتيب ميزان خط پس بروز قابل انتساب . ميزان خطری که به خاطر مواجهه اجياد شده خواهد بود

:به عامل مواجهه به صورت زير می تواند حماسبه شود= بروز در گرو ه مواجهه –بروز در گروه غريمواجهه

بروز قابل انتساب به مواجهه

:Attributable Fraction ابس انتکسر قابلاگر اختالف مبزان خطر در دو گروه مواجهه يافته و مواجهـه نيافتـه حماسـبه

عدد شود شود و مقدار حاصل را بر مقدار خطر در گروه مواجهه يافته تقسيم

به عبارت . گويندAttributable Risk اب يا خطر منتسبسبدست آمده را کسر قابل انت :اشتديگر خواهيم د

) = خطر در گروه مواجهه–خطر در گروه غري مواجهه / (خطر در گروه مواجهه

Attributable Risk Attributanle Risk=(R1 – R0)/R0 = (R1/R0)-(R0 /R0) = Relative Risk-1

خطر

بروز به علت

بروز در گروه ه ا

ريبروز در گروه غه ا

رطخ حطس

٨٥

اگر انتخاب گروه های حتت مطالعه به گونه ای باشند که قابل تعميم به شاخص را به عنوان کسر قابل انتساب به توان اين جامعه اصلی باشند می

عدد فوق نشان ،رياز نظر تفس. ن آردبيا Population Attributable fraction جامعهوع مواجهه در جامعه صفر باشد چه در صدی ين است که در صورتی که شيدهنده ا

ط موثر بر ير شرايدر صورتی که سا. اد منی شدندجيماران در مهان جامعه اياز با به عبارتی اثر آا به يماری مثل عوامل خمدوش کننده ثابت باشند ياد بجيا

:ر نوشته مي شوند يحساب نيايند ؛ فرمول باال به صورت زشيوع مواجهه در )*خطر نسبی-١({/}١)+شيوع مواجهه در جامعه)*خطر نسبی -١({

تسبخطر من=}جامعهه اين است که اين شاخص نکته قابل توجه در فرمول حماسبه خطر منتسب در جامع

.تابعی از خطر نسبی و ميزان شيوع عامل خطر يا مواجهه در جامعه است

و حتليل Comparative Risk Assessmentای عوامل خطر مقايسه ارزيابی) ٧-٢-۴ :اقعو مقابل به

برای ارتقای سـطح سـالمتی در ،ها اریزگ برای دست يابی به راهکارها و سياست بلکـه مقـدار بـار ،دانسنت مقدار بار هر بيماری الزم اسـت نه تنها ،جامعه

-ارزيابی مقايـسـه . رسدی به نظر می رناشی از عوامل خطر بيماری ها نيز ضرو ای عوامل خطر در واقع ارزيابی مقدار تغيري در سطح سالمتی جامعـه اسـت کـه

نـسبت بـه ،هـا بدنبال تغيري درميزان مواجهه با عامل يا عوامل خطر بيماری به صورت استاندارد برای تعيني ميزان تاثري . می شود ساير عوامل خطر اجياد

ها از شاخص خطر منتسب که در باال بدان اشاره شد استفاده عوامل خطر بيماری برای حماسبه مقدارتاثري يک عامل خطر در بار بيماری نيز از مقايـسه . شودمی

با شيوعی ( که به صورت واقعی مقدار اثر آن عامل در بار بيماری در شرايطی ، با اثر آن عامل در شـرايطی کـه )حالت واقعی (در جامعه وجود دارد ) مشخص

حالـت غـري (به صورت فرضی بتوان عامـل مـورد نظـر را در جامعـه کـاهش داد بـه حتليـل مقابـل بـه واقـع استفاده از اين روش . شود، استفاده می )واقعی

نچه که با استفاده از حتليل مقابـل آ از برای اجياد تصويری . موسوم شده است در اين شـکل قـسمت مسـت . آيد به شکل زير بايد توجه منود به واقع بدست مــی

مـثال ( به علت خـاص ) بيماری عروق کرونر (راست مربوط به بار فعلی بيماری در قسمت راست شکل نيز بار بيماری در شـرايطی . در شرايط واقعی است ) چاقی

نشان داده شـده )Counterfactual( چاقی را به سطحی فرضی رساند که بتوان شيوع . است

از عامل " مقابل واقع "و " واقع"بار بيماري در دو سطح : الف-۶-٣شکل خطر درجامعه

٨٦

در اين حالت برای حماسبه خطر نسبی از فرمول خال صه شده زيـر اسـتفاده مـی

:شود

i

n

ii

n

hii

RRP

RRPGIF

∑

∑

=

=

−=

1

11

شيوع مواجهـه در Pi شود حماسبه مي GIF (Genralize Impact Factor) آه رابطهدر اين

مواجهه مـورد نظـر i مقدار خطر نسبی در سطح RRi در مجعيت مورد نظر و iسطح قسمت اول صورت کسر و مهچنني خمرج آن مربوط به شرايط واقعی يا شـرايطی . است

. دارد استکه هم اکنون در جامعه وجودسـپس بـار . شـود استفاده ازاين رابطه منجر به حماسبه خطر قابل انتساب مـی

قابل کـاهش Burdenبيماری مورد نظررا در خطر منتسب ضرب آرده تا مقدار بار به اين عدد . در نتيجه تغيري ميزان مواجهه عامل خطر در جامعه بدست می آيد

به عبارت ديگر . نيز می گويند(Attributable Burden)حماسبه شده بار قابل انتساب :

Attributable Burden = GIF* (Total Burden of the Disease) چگونگی انتخاب توزيع عامل خطر در جامعه در حالت مقابل به واقع يا حالـت

:فرضیبرای اجنام حتليل مقابل به واقع توزيع فعلی عامل خطر در جامعه بايد با يک

برای در نظر گرفنت حالت مقابل به واقـع . د مقايسه قرار گريد حالت ديگر مور وضعيت بيان شده است که هر يک از آا می توانند در اين زمينـه در نظـر ٤

. گرفته شوند

سطحي از مواجهه اسـت :(Theoretical Minimum Risk)حداقل سطح خطر تئوريك .١طح از مواجهه اين س . دآن آه آمرتين ميزان خطر را در جامعه اجياد مي

براي برخي از عوامل خطر نظري استعمال دخانيات، سطح صـفر دتوان مي

بار بيمار

سطح فعلی عامل

)واقع(خطر

سطح حداقل فرضی عامل

مقابل(خطر

بار قابل از اجتناب

بيماري در صورت وجود

قابل مسطح

بار بيماري در شرايط

وجود حداقل سطح فرضي از عامل

خط

بار فعلي بيم

٨٧

مواجهه و براي برخي ديگر نظري وزن و يا کلسرتل سـرم، سـطح طبيعـي .متغري مذکور باشد

مواجهه است آه سطحي از:(Plausible Minimum Risk)خطر منطقيسطح حداقل .٢رسد به عبـارت ديگـر ايـن يپذير بنظر م حصول به آن منطقي و امكان .باشد سطح در جوامع قابل تصور مي

سطحي از مواجهه آـه : (Feasible Minimum Risk)پذير حداقل سطح خطر امكان .٣ .باشد در ساير جوامع جتربه شده و قابل دسرتسي مي

سـطحي از :(Cost-effective Minimum Risk) اثـرخبش -حـداقل سـطح خطرهزينـه .٤ -آن هزينـه بـه مداخلـه الزم بـراي حـصول مواجهه آه با توجه بـه

اين حـداقل سـطح خطـر بـسته بـه . ها باشد تر از ساير گزينه اثرخبش .شرايط، متفاوت بوده و در هر جامعه براي خود آن مصداق دارد

٨٨

Health Adjusted Life Expectancy (HALE) اميد زندگي سامل-٨DALYs اصله سالمت سالمت جامعه است آه فخالصه يك شاخص(Health Gap) را نشان مي

فاصله بني برآورد مقدار واقعي سالمت يك فاصله سالميت عبارت است از. دهد يا در حايل آه اميد زندگي سامل. جامعه با يك سطح هدف معني از سالمت

Healthy Life Expectancy، اميد ه خانوادهــق بـــمتعلخــالصه اخص ـــــك شـــي

است آه نشان مي دهد افراد جامعه در هر سين بطور (Health Expectancy) سالمتبا اميد زندگي تعديل شده .ميانگني چند سال ديگر عمر سامل خواهند داشت

Disability Adjusted Life ياو اميد زندگي تعديل شده با ناتواني HALEيا سالميتExpectancy) DALE(اميد زندگي . ميد سالمت هستند مرتادف اميد زندگي سامل يا ا

منفرد سالمت جامعه است آه سطح آلي سالمت جامعه را در خالصه سامل هبرتين شاخص اين شاخص نه تنها ميزان بقا و فراواني مرگ . قالب يك عدد بيان مي آند

فراواني و شدت توانايي و ناتواني هايي آه برحسب سن و جنس را در بردارد، سازمان جهاني . دهد نيز نشان ميدارند را تلف سالمت هاي خم افراد در حيطه

،سطح سالمت مجعيت آشورهاشاخص خالصه هبداشت اميد زندگي سامل را به عنوان . منتشر منود٢٠٠٠اولني بار در گزارش جهاني سالمت در سال

براي برآورد اميد زندگي سامل، ابتدا بايد اميد زندگي را طبق جداول عمر سپس حماسبه آرد آه ناتواني هاي خمتلفي آه در حيطه هاي سالمت برآورد منود و

يعين با توانايي يا (در بني افراد جامعه وجود دارند، چقدر از عمر سامل ه ، سپس آن را روي اميد زندگي حماسبه شده بافراد خواهند آاست) سالمت آامل سن يعين اميد زندگي سامل در هر. تا اميد زندگي سامل معلوم شودآار بردافراد داراي اين سن در جامعه به طور ) اميد رياضي(انتظار مي رود اينكه،

يعين عاري از هر گونه ناتواني در (متوسط چند سال ديگر بطور آامال سامل بنابراين چون مهه افراد مهه عمر خود را در سالمت . آنندعمر ) حيطه هاي سالمت

زندگي سامل مهواره از اميد زندگي يا توانايي آامل به سر مني برند، اميد . آمرت خواهد بود) آه با درجات خمتلف توانايي و ناتواني مهراه است(معمويل

اختالف اين دو را با شاخصي به نام سال هاي از دست رفته به صورت درصدي از

جمموعه. دهند نشان ميLost healthy years as percent of total LE (LHE%)آل اميد زندگي

(xi)براي سنني شروع گروه هاي سين در جدول عمر سالمت اميد خالصه هاي شاخص

٦٠ و در(HALE0)شوند و مهمرتين آن ها اميد زندگي سامل در بدو تولد حماسبه مي

مقادير اميد زندگي و اميد زندگي سامل برآورد شده . باشند مي(HALE60)سالگي نشان الف -٨-٢ الف و-٨-١جداول توسط سازمان جهاني هبداشت براي ايران در

.داده شده است: جداول عمر مورد استفاده براي برآورد اميد زندگي سامل دو نوع مي باشند

در مطالعات . (Sullivan) و جداول عمر سوليوان(Multistate)جداول عمر چند حاليت بار بيماري ها براي برآورد اميد زندگي سامل از جداول عمر سوليوان

٨٩

هر گروه ) آل اميد زندگي(در اين روش اميد زندگي معمويل . ه شده استاستفاد

شيوع مشاهده شده استفاده از برآوردشده و با(Period)اي سين طبق جدول عمردورهدهنده اميد زندگي، يعين اميد ناتواني در مهان گروه سين به دو جزء تشكيل

Equivalent years of healthy life)مل از دست رفته هاي عمر سا زندگي سامل و معادل سالlost)بنابراين روش سوليوان فقط به جدول عمر مجعيت و . تقسيم مي شودYLD

آه مورد نظر در آن مجعيت حماسبه شده برحسب شيوع انواع بيماريها و آسيبهاي . داردنياز دهي سين براي آن اجنام نشده باشد، ختفيف و وزن

حماسبه شيوع ناتواني) ٨-١

Lopez و Murray) ناتواني از عاري زندگي برآوردهاي اميد) ١٩٩٦(Disability Free Life Expectancy, DFLE) و اميد زندگي تعديل شده با ناتواني )(DALE را براي

وزن داده (مناطق خمتلف جهان با استفاده از روش سوليوان و شيوع ناتواني

هاي از سال (YLDتواني از برآورد شيوع نا. ارائه منودند) شده براساس شدتمطالعه بار جهاني بيماري در) م با ناتوانيوارفته به واسطه زندگي ت دست

دهي براي سن در مورد آا صورت نگرفته ها به دست آمده بود و ختفيف و وزنها صورت گرفته و براي برآورد شيوع ناتواني براي هفت گروه ناتواني. بود

نيز تطبيق (Co-disability)چند گروه مستقل از ناتواني ها آنرتل وجود مهزمان ناتواني ها تطبيق اجنام اگر براي وجود مهزمان چند گروه مستقل از. شده بود

تر يا نشود، جمموعه ناتواني هاي شديد مهزمان ممكن است وزن يا ارزشي سنگني .)۴( پيداآنند مرگ از بدتر

آورد شده توسط سازمان جهاني مقادير اميد زندگي بر:الف–٨-١جدول

هبداشت براي ايران

سال مونث مذکر هر دو جنس

PE LUL UUL PE LUL UUL PE LUL UUL

منبع

World health report ٦/٦٨ ١/٦٧ ٩/٦٧ ٠/٦٨ ٥/٦٥ ٨/٦٦ .ن.م .ن.م .ن.م ١٩٩٩2000,WHO

World health report ٨/٧٠ ٢/٦٩ ٩/٦٩ ٠/٦٩ ٤/٦٧ ١/٦٨ .ن.م .ن.م ٣/٦٨ ٢٠٠٠2001,WHO

World health report ١/٧٢ ١/٧٠ ١/٧١ ٧/٦٧ ٣/٦٥ ٤/٦٦ .ن.م .ن.م ٦/٦٨ ٢٠٠١2002,WHO

World health report ٨/٧٢ ٥/٧٠ ٧/٧١ ٨/٦٧ ٤/٦٥ ٥/٦٦ .ن.م .ن.م .ن.م2003,WHO ٢٠٠٢

World health report ٥/٧٠ ٧/٧١ ٨/٦٧ ٤/٦٥ ٥/٦٦ ٥/٦٦ .ن.م .ن.م ٩/٦٨2004,WHO

World health report .ن.م .ن.م ٧٢ .ن.م .ن.م ٦٧ ٧٠ ٦٩ ٦٩ ٢٠٠٣2005,WHO

World health report .ن.م .ن.م .ن.م .ن.م .ن.م .ن.م ٧١ ٦٩ ٧٠ ٢٠٠٤2006,WHO

٠٥- World population .ن.م .ن.م٧/٧١ .ن.م .ن.م ٨/٦٨ .ن.م .ن.م ٢/٧٠ ٠٠

prospects2005,UN PE :برآورد نقطه اي LUL :٩۵ني عدم قطعيت حد پاي% UUL :االي عدم قطعيت حد ب

نشدهمنتشر.:ن.م ٩۵%

٩٠

مقادير اميد زندگي سامل برآورد شده توسط سازمان جهاني :الف–٨-٢جدول

هبداشت براي ايران

سال مونث مذکر هر دو جنس

PE LUL UUL PE LUL UUL PE LUL UUL

منبع

World health report ١/٦١ ٦/٥٨ ٨/٥٩ ٣/٦٢ ٢/٦٠ ٣/٦١ .ن.م .ن.م ٥/٦٠ ١٩٩٩2000,WHO

World health report ٩/٦١ ٣/٥٥ ٦/٥٨ ٦/٦١ ٤/٥٦ ٠/٥٩ .ن.م .ن.م ٨/٥٨2001,WHO ٢٠٠٠

World health report .ن.م .ن.م .ن.م .ن.م .ن.م .ن.م .ن.م .ن.م ٥/٥٦2002,WHO

World health report ٧/٦٠ ٩/٥٥ ٩/٥٧ ٧/٥٧ ٥/٥٤ ٥/٥٥ .ن.م .ن.م ٧/٥٦ ٢٠٠١2002,WHO

World health report ٥/٦٠ ٢/٥٨ ١/٥٩ ٣/٥٧ ٩/٥٤ ١/٥٦ .ن.م .ن.م ٦/٥٧2003,WHO ٢٠٠٢

World health report ٥/٦٠ ٢/٥٨ ١/٥٩ ٣/٥٧ ٩/٥٤ ١/٥٦ .ن.م .ن.م ٦/٥٧2004,WHO

World health report .ن.م .ن.م ٥٩ .ن.م .ن.م ٥٦ .ن.م .ن.م .ن.م ٢٠٠٣2005,WHO

PE :آورد نقطه ايبر LUL : ٩۵حد پايني عدم قطعيت% UUL :االي عدم قطعيت حد ب

نشدهمنتشر.:ن.م ٩۵%

نيـز از (Mathers, Vos and Stevenson 1999)در مطالعات بار بيماري ها در اسرتاليا روش سوليوان استفاده شده ويل به جاي برآورد شيوع هفت گروه نـاتواني هـا،

در هزار نفر مجعيت به عنوان روشي براي اندازه گـريي YLDبرآورد بدون ختفيف به آار گرفتـه شـده، و ) وزن داده شده بر اساس شدت (مستقيم شيوع ناتواني

به جاي تطبيق براي وجود مهزمان چند گروه مـستقل از نـاتواني هـا، تطبيـق

.)۴( اجنام گرفته است(comorbidity)براي وجود مهزمان چند بيماري يا صدمه

روش سازمان جهانی هبداشت)٨-٢سازمان جهاني هبدشت براي حماسـبه اميـد زنـدگي سـامل در آـشورها تـرآييب از

بار جهـاني بيمـاري هـا و داده هـاي ٢٠٠٠برآوردهاي حاصل از مطالعه سال حاصل از بررسي هاي مقطعي بر روي منونه هاي گوياي مجعيت آشورها را به آـار

. آشورها را نيز فراهم ميكندبرده است آه قابليت مقايسه بنيمقادير شيوع وزن داده شده بر اساس شدت نـاتواني بـراي گـروه هـاي خمتلـف

حماسـبه شـده و سـپس PYLDيـا مبتين بر شـيوع YLDبيماري ها و صدمات طبق هـاي مهزمـان تعـديل مقادير مربوط به مهه گروه ها مجع شـده و بـراي بيمـاري

آمده براي حصول سازگاري بـا مقـادير پـسني آنگاه مقادير به دست . گردند مي

(Posterior) شيوع مبتين بر مقادير پيـشني (Prior) بـار جهـاني ٢٠٠٠ مطالعـه سـال ، )سـازمان جهـاني هبداشـت (ها و نيز نتايج مطالعات مقطعي خانوارها بيماري

جداول عمر حاصله، منايانگر برآوردهـاي پيـشني سـازمان . شوند جمددا تعديل مي

٩١

هـاي رود گـروه هبداشت از اميد زندگي سامل آشورها هستند و انتظار مـي جهاني هـاي ها از اين برآوردهاي پيشني براي جتزيه و حتليل مطالعاتي بار ملي بيماري

برآوردهاي پيشني سازمان . تر به عنوان نقطه شروع استقاده آنند بيشرت و عميق ت با برآوردهـاي ملـي آـه جهاني هبداشت از اميد زندگي سامل آشورها، ممكن اس

قابـل مقايـسه اجنـام دقيق تـر و جـامع تـر هاي توسط خود آشورها و با روش .گردند، الزاما يكسان نباشند

٩٢

: فصل ب چگونگي اجرا و گرفته روشهاي بكار شده در اين مطالعه

٩٣

سابقة اجرايي -١ در ١٣٧٨ بـراي ايـران از سـال تفكر طراحي و اجراي مطالعه بار بيماريهـا

وزارت هبداشـت، درمـان و آمـوزش ) سـابق هبداشـيت معاونت (حوزة معاونت سالمت هسته اصلي گروهي آه مطالعـة بـار ملـي بيماريهـا را در . پزشكي شكل گرفت

براي اولني بار، بعنـوان آـسب جتربـه و ) گزارش آنوني (آشور به اجنام رساند بوشـهر، «گريي بـار بيماريهـا را در سـه اسـتان اجياد توامنندي الزم، اندازه

اصـالحات در نظـام «در مهكاري با ستاد » چهارحمال و خبتياري و آذرباجيان شرقي در جريان مطالعه مزبور آه بار بيماريها براي سـه . آشور سامان داد » سالمت

حماسبه شد، نقاط ضـعف اطالعـات موجـود، نقـاطي آـه ١٣٨٠استان و براي سال در آن از مهارت الزم برخوردار نيستند و مشكالت روشهايي آه در جريان جمريان

و مطالعة بار بيماريها در اسرتاليا بكار گرفته شده، بـه دسـت GBDمطالعه هاي الزم تلقي هرچند مطالعه مزبور در حد يك مطالعة جتربي و آسب مهارت . آمدحد تاثريگذار بـود آـه شد، ويل نتايج آن بر مديران و سياستگزاران تا آن مي

اي بـصورت مـدون شـده، اثرات آن را در بسياري از تـصميمات ملـي و منطقـه . توان ديد مي

اصـالحات در نظـام «سـتاد معاونت سالمت مصمم شد آه با مهكـاري ١٣٨٢در سال : اين برنامه را در شش حيطه گسرتش دهد» سالمت

موجـود و اجنـام هـاي حماسبه بار ملي بيماريهـا بـا اسـتفاده از داده -اي مـورد نيـاز ديگـر تـوام بـا افـزودن بـر تعـداد مطالعات حاشـيه

در Health Transition با توجه بـه پديـدة GBDبيماريهاي موجود در فهرست ايران

خبتيـاري، و بوشـهر، چهارحمـال (حماسبه باربيماريهـا بـراي شـش اسـتان - انهبصورت جداگ) شرقي، خراسان، يزد و هرمزگان آذرباجيان

حماسبه بار عوامل خطر و حماسبه اميد زندگي توام با سالمت در سطح ملي -اجياد توامنندي براي حماسبه بار بيماريها در آارشناسـان و مـديران در -

سطح شش استان مزبور با برگزاري آارگاههاي مورد نياز برمقتـضيات ، مبـتين ي اجنـام مطالعـه باربيماريهـا تدوين آتاب راهنمـا -

اي ها درسطوح ملي و منطقه ن براي اجنام اين نوع بررسيآشورايرامندي گروه جمري از نظارت و مشاورة فردي آه بعنوان مشاور از طـرف هبره -

به پيشنهاد گـروه جمـري پروفـسور . (شد سازمان جهاني هبداشت انتخاب مي

Alan Lopezبعنوان مشاور انتخاب گرديد ( اصالحات نظام سالمت به عهـده دانـشگاه مديريت مايل اين فرآيند از طرف ستاد

علوم پزشكي و خدمات هبداشيت درماني بوشهر واگذار شد و معاونت سالمت نيز از طريق دبريخانه حتقيقات آاربردي دو پروژه آمكـي بـراي تقويـت ايـن فرآينـد

از طرف ستاد اصالحات نظام سالمت، معاونت سـالمت و دفـرت سـازمان . سامان داد

٩٤

ايـن Principal Investigator در مجهوري اسالمي دآرت حمسن نقـوي بعنـوان جهاني هبداشتپروژه انتخاب گرديـد آـه در چـارچوب جزئيـات مقـرر شـده، ايـن بررسـي و

هاي معني ها و ختصص اي آن را با آمك يك گروه مهكار، با مهارت فعاليتهاي حاشيه و تا انتشار ايـن شروع شد ١٣٨٣ل سال ياين پروژه از اوا . به اجنام برساند

.گزارش ادامه يافت

: سازمان اجرايي-٢ تيم فين جمـري قاعدتا اولني گام اجرايي براي اجنام اين مطالعه تعيني و تشكيل

تيم فين از درون مهان گروهي آه مطالعه سه اسـتان را . اين مطالعه بوده است پزشكي ،عيت شناسي مج ني اپيدميولوژي، متخصص از به اجنام رسانده بود با ترآييب

ان با جتربه آار در خبش هبداشت و مهچـنني دندانپزشك، پزشكان و داخلي، اجتماعي .افزارهاي حماسباتي تـشكيل شـد متخصصيين داراي مهارت در طراحي و تدوين نرم

توجه به مهارهتا و سابقه اجنام آارهاي خمتلـف تقسيم آار در درون تيم فين با آقاي دآـرت (به آمك معاونت سالمت وقت . شكل گرفت در جريان مطالعه سه استان

دآـرت محيدرضـا (و مدير اجرايي ستاد اصـالحات نظـام سـالمت ) حممدامساعيل اآربي گـريي مهكاريهـاي هايي براي شكل نامه تيم مزبور موفق به انعقاد تفاهم ) مجشيدي

گاههاي الزم و تبادل اطالعات و مهارهتاي الزم با مراآز پژوهشي ختصصي در دانـش . خمتلف آشور شد

مهكاري مراآز حتقيقاتي در جهت در اختيار قرار دادن دانش انباشته شده ختصصي ها و مهارهتاي الزم بـراي تـيم براي بسياري از بيماريها و جريان يافنت داده

مهچنني، بسياري از . فين و اعتبار نتايج اين مطالعه بسيار با امهيت بوده است معاونت سالمت در آنار تيم فين جمري، در اعتبارخبشي و تامني ادارات ختصصي حوزه

. هاي مورد نياز نقشهاي آليدي را بعهده گرفتند دادهدر ايت اينكه سازمان اجرايي مطالعه ملي بار بيماري ها بتدريج شكل زيـر

:را خبود گرفتيـن تـيم در زير جمموعه ا . در مرآز مهه اين فعاليتها تيم فين جمري اجياد شد -

: دو گروه شكل گرفت اين دو گروه عبارت بودند از فين جمري ، گروه هاي فين براي اجنام حماسبات و آارهاي اجرايي مرتبط )٢-١

گروه هاي ختصصي براي تـامني و اعتبـار خبـشي بـه داده هـا و )٢-٢ نتايج مربوط به بيماريها و آسيبهاي خمتلف

:گروههاي فين) ٢-١ مهكـاراني : اسـتان ۶ردهاي مجعييت براي آشور و گروه مجعيت شناسي و برآو •

علوم اجتمـاعي دانـشگاه هتـران در آنـار دانشكدهشناسي از گروه مجعيت مهكاراني از حوزه معاونت سالمت

مهكاراني از مرآز توسعه شبكه و ارتقاء سالمت : گروه تعيني ميزااي مرگ • با مهكاري مزبور هاي سالمت در مرآز معاونت سالمت، ادارة مديريت برنامه

آارشناسان مسئول ثبت مرگ در دانشگاه ها و دانشكده هاي علوم پزشكي : افزارها و صفحات حماسباتي شامل تدوين نرم •

٩٥

تدوين آنندگان نرم افزار توزيع آدهاي بيهوده در جريـان ثبـت - مرگ

ها در جريان حماسبة بـار تدوين آنندگان نرم افزار مديريت داده - بيماريها

ن آنندگان نرم افزار حماسبة بار ناشي از سرطاا تدوي - Co-morbidityتدوين آنندگان نرم افزار حماسبة - HALEآنندگان نرم افزار حماسبة تدوين - تدوين آنندگان نرم افزار حماسبة بار عوامل خطر -

مهكاران متخصص آمـار ، اپيـدميولوژي و : آنرتل حماسبات و بازبيين جداول • پزشكي اجتماعي

گـريي روه اجنام حماسبات و تنظيم شاخصهاي مورد استفاده بـراي انـدازه گ • بـا مهكـاري ادارات مهكـاران اپيدميولوژيـست :بار ناشي از عوامل خطر

حوزه معاونت سالمتمهكاراني از گروه آمار و اپيدميولوژي دانـشكدة هبداشـت : HALEحماسبه •

مهكاراني از مرآـز و كي و خدمات هبداشيت درماني هتران دانشگاه علوم پزش ) هاي سالمت گروه مديريت برنامه(توسعه شبكه و ارتقاء سالمت

مهكاراني از مرآـز : هاي اوليه، مياني و ايي گروه هتيه و تدوين گزارش • هاي سالمت توسعه شبكه و ارتقاء سالمت، ادارة مديريت برنامه

شـيت درمـاني مهكاراني از دانشگاه علوم پزشكي و خـدمات هبدا : پشتيباني • بوشهر و مرآز توسعه شبكه و ارتقاء سالمت

:گروههاي ختصصي بيماريها و آسيبها ) ٢-٢

مجع آوري داده ها و آنرتل اعتبار اطالعات به دسـت آمـده بـا مهكـاري مراآـز

:حتقيقات،ادارات و سازمان هاي خمتلف به شرح زير اجنام شده است

قيقات قلـب و عـروق دانـشگاه با مهكاري مرآز حت :بيماريهاي قليب عروقي •

علوم پزشكي و خدمات هبداشيت درماني اصفهان

شامل بيماري هاي ادراري تناسلي و اختالالت مربوط به (بيماريهاي زنان • با مهكاري مرآز حتقيقـات هبداشـت بـاروري دانـشگاه :)بارداري و زاميان

ان در دفرت علوم پزشكي و خدمات هبداشيت درماني هتران و ادارة سالمت مادر سالمت خانواده و مجعيت معاونت سالمت

با مهكاري مرآز حتقيقات روماتولوژي دانـشگاه :بيماريهاي اسكليت عضالني • علوم پزشكي و خدمات هبداشيت درماني هتران

با مهكاري مرآز حتقيقات بيماريهاي گوارشي دانشگاه :بيماريهاي گوارشي • معاونت هبداشيت و درمـان هيد هبشيت، علوم پزشكي و خدمات هبداشيت درماني ش

دانــشگاه علــوم پزشــكي و خــدمات هبداشــيت درمــاني يــزد و نظــام ثبــت بيمارستاني در آن دانشگاه

با مهكاري مرکز حتقيقـات بيماريهـای :بيماريهاي آليوي و جماري ادراري •دانشگاه علوم پزشـكي و خـدمات هبداشـيت درمـاني کليوی و جماری ادراری

و مرآز مديريت پيوند و بيماريهاي خاص معاونت سالمت شهيد هبشيت

٩٦

با مهكاري مرآز حتقيقـات بيماريهـاي پوسـت دانـشگاه :بيماريهاي پوست • علوم پزشكي و خدمات هبداشيت درماني شهيدهبشيت

با مهكاري دفرت سالمت روان در حوزة معاونـت سـالمت و :بيماريهاي رواني • شكي آشور تعدادي از متخصصني و اساتيد روانپز

با مهكاري مرآز مبارزه با بيماريها، گروه :بيماريهاي عفوني و انگلي • و تك ياخته دانشكدة هبداشت دانشگاه علوم پزشكي و خـدمات شناسي انگل

هبداشيت دانشگاه هتران با مهكاري متخصصني و اسـاتيد سـرطان، داخلـي و گـروه ثبـت و :سرطاا •

شـبكه و ادارة سـرطان در مرآـز بندي علل مـرگ در مرآـز توسـعه طبقهبيماريها و مهکارانی ازگروه پزشـكي اجتمـاعي دانـشگاه علـوم مديريت

پزشكي و خدمات هبداشيت درماني ايران در » بيماريهاي چشم هتران « با مهكاري گروه جمري مطالعه :بيماريهاي چشم •

دانشگاه علوم پزشكي و خدمات هبداشيت درماني هتران ــاي • ــهتغدد،بيماريه ــكاي غذي ــات : و متابولي ــز حتقيق ــاری مرک ــا مهک ب

بيماريهاي غدد درون ريز دانشگاه علوم پزشكي و خدمات هبداشيت درمـاني با مهكاري دفرت هببود تغذيه جامعه و جمريان مطالعه پژوهشي و مهچنني هتران

ــنجي ــن س ــات ت ــران، مطالع ــذيهاي اي ــه ANISوANIS2 در ريزمغ ، مطالعمرآز حتقيقات غـدد درون ريـز دانـشگاه (ر ايران ارزشيابي منك يد دارد ) علوم پزشكي شهيدهبشيت

و هـاي خـاص با مهكاري مرآز مديريت پيونـد و بيمـاري :بيماريهاي خون • اونت سالمت و مرآز مهوفيلي ايراندر معمرکز مديريت بيماری ها

با مهكاري اساتيد و متخصصني اعصاب :بيماريهاي اعصاب • با مهكـاري ادارة آودآـان و : حول تولد اختالالتي و بيماريهاي مادرزاد •

نوزادان دفرت سالمت خانواده و مجعيت و متخصصني جراحي آودآان اپيـدميولوژي « بـا مهكـاري جمريـان مطالعـات :آسيبهاي خارجي و حوادث •

مرکز حتقيقات تروما و ، مهكاري گروه »حوادث و آسيبهاي خارجي در ايران شـبكة هبداشـت و درمـان ه علوم پزشکی هتـران، پژوهش های جراحی دانشگا

جمريان طرح هبداشت روان در شهرستان مب وشهرستان مب بـا مهكـاري دفـرت هبداشـت دهـان و دنـدان در :بيماريهاي لثه و دندان •

. در ايرانDMF و CPITN معاونت سالمت و جمريان مطالعات يـي و حماسـباتي بكـار اساس روشـهاي اجرا هريك از گروههاي ختصصي و آاري بر

روش آـار برخـي از . و مطالعة اسرتاليا آار خود را پيش بردند GBDرفته در .گروههاي فين و ختصصي در مباحث مربوط به روش اجرا توضيح داده خواهد شد

٩٧

روش و چگونگي برآورد مجعيت در آشور و شش استان براي -٣ :١٣٨٢سال

افق وقيت خصوصا، در آينده تعداد مجعيت قرييب ت قصد تعيني به مجعيت بيين پيش ازي بسيار با در نظر گرفنت. دشوار نيست چندان، باشد مدت آوتاه بيين پيش

در افقرا تعداد مجعيت توان مي سادگي به جتماعي ا اقتصادي هاي جنبهبيين ب از پيشاين ترآي آه اي مطالعه حال با اين. آرد بيين پيش مدت آوتاه

منحصر بفردي ويژگيتوجه به اهداف آن در نظر دارد ازبا مجعييت را جنس تفكيك و به سن برحسب دباي شده بيين پيش مجعيت اينكه و آنبرخوردار است

عنوان به در واقع شده بيين پيش مجعيت تعداد، اينكه شود و مهمرت از آن ارائه قرار ، و علت سن مري اختصاصي براي و مرگ هاي ميزان رض در مع مجعيت اصلي مري مذآور خود جزء مفروضات و مرگ هاي ديگر نرخ از سوي. دگرفتنخواه بيين در پيش. آند را دشوار مي بيين پيش چنني امر اجنام هستند و اين بيين پيش

، خراسان، و خبتياري چارحمال ،، بوشهر شرقي آذرباجيان استاندر شش مجعيتشواهد اساس و بر دوم مشكل به توجه ناچار بدون، آشور و آلهرمزگان و يزد

تا اول مشكل. برآوردها شد و اجنام مفروضات طراحي به اقدام، مستند آماري ايه نرخ و بيين پيش مري پايه و مرگ سين الگوهاي و مطابقت با مقايسه حدودي

اجنامروند از خمتصري شرح. شده است و حل بررسي سن مري ويژه و مرگ :به شرح زير است مذآور هاي بيين پيش

بيين پيش موضوع)٣-١ و مري مرگ هاي آننده ساير مشخص عمر و حماسبه جدول ساخنت موردنظر براي مجعيت سين هاي گروه در متامي ، لزوما مجعيترود بكار مي بار بيماريها حماسبه برايآه

به مجعيت، چارچوب اين در بيين پيش موضوع بنابراين .را بايد دربرداشته باشد ارحماله چ،، بوشهر شرقي آذرباجيان استان شش در سين گروههاي و برحسب جنس تفكيك

براي شكل مهني به مجعيت بيين پيش ايت در، خراسان، هرمزگان و يزد وو خبتياريعبارت است از اينكه مورد در اين مهمنكته . باشد مي١٣٨٢ در سال آشور آل

عنوان ديگر به و از طرف بيين پيش مفروض عنوان ومري به مرگ و الگوي سطح تداخل شده بيين پيش در اندازه دقت ضرورتبكار گرفته شده است و مهچنني بيين پيش هدف

و مبناي ارائه بيين پيش عنوان به مشخصي رقمشود آه در پايان سبب مي مجعيت .ومري قرار گريد مرگ هاي ميزان حماسبات

بيين پيش روشهاي)٣-٢ تابع تغيريات ندارد، حجم آن در تغيريات نقشي مهاجرت آه بسته مجعيت در يك : است شدگان و فوت متولدين موازنه

)١( Pt+1=Pt+Bt-Dt

٩٨

متولدينt ،Bt در زمان پايه مجعيتPt، يكساله در افق مجعيتPt + 1 در آن آه

براي يكسال در افق مجعيت بيين پيش براي. استt سال شدگان فوتDt و t سال : زير را بكار برد معادله انتو باز نيز مي هاي مجعيت

)٢( Pt+1= Pt+ (Bt-Dt) + (It-Ot)

It و بكار رفته تعريف با مهان) ١(رابطة نيز عناصر معادله در اين

تا از مجعيت شده خارج مهاجرين حجمOt و مجعيت به وارد شده مهاجرين حجم . استنظر مورد سال پايان

صورت به شد، عناصر رشد در واقع داده در باال توضيح رياضي آه ر روشد آه است اينمذآور ديگر عبارت معناي. شوند مي آا بكار برده تفاضل ميانگني

از عناصر هر يك آه در حايل. شود مني اثر سن به ها توجهي ميانگني تفاضل در در جتربه اثر سن به و بسته مورد نظر است مجعيت سين رمتاثر از ساختا، رشد

. تغيري آند است عنصر رشد ممكن به مربوط واقعههر ابتدا مجعيت، سن تفكيك عناصر رشد به به مربوط با اطالعات ترآييب در روش

مجعيت بيين ، پيش است خمتلف سنني مجعيت مجع حاصل معادل آل مجعيت و چون حماسبه سن :شود مي زير استفاده از رابطه هر سن مجعيت بيين پيش براي. شود مي اجنام آل

)٣( P(x+1 , t+1)=[P(x,t) * Sx] + Ix - Ox

، پايه بعد از سال در يكسال، بعد سن در يك مجعيتP(x+1 , t+1) معادله در اين

P(x,t)درسن مجعيت x،در زمان tپايه يا سال ،Sx از سناحتمال بقا xا تx+1،Ix

x در سن شده خارج تعداد مهاجرينOX و X در سن وارد شده تعداد مهاجرينگريد، از آجنا مي صورت جنس تفكيك به بيين پيش آه روش در اين. باشد ميt+1 تا t طي

باشد، تعداد ميt سال ، متولدين صفر ساله مجعيت بيين پيش براي پايه مجعيت آهدر ( دوره بنيزنان در مجعيت سن ويژه باروري هاي ميزان با ضرب متولدين

،۴٨٨/٠ در نسبت آن از ضرب برآورد و پس) ١٣٨٠-٨۵ و ١٣٧۵–٨٠ دوره اينجا بني مجعيت بيين پيش در ايت. آمد خواهد پسر بدست متولدين دخرت و سپس متولدين

، بادر نظر گرفنت صفر تا چهار ساله مجعيت ساله پنج و در گروههاي صفر ساله. شود مي اجنام سالگي ا دو و نيمي ماهگي از تولد تا شش ،آنان بقا احتمال

خواهد بيين پيش افق سال براي مجعيت و آل و جنس سن برحسب مجعيت ترتيب بدين باشد، بيشرت از يكسال بيين پيش تا سال پايه سال فاصله در صورتيكه .شد

سالهn با فاصله سين منود و گروههاي جتاوز خواهد نيز از يكسال سنني فاصله .آمد خواهند بوجود

بيين پيش مفروضات)٣-٣ طراحي، آشور و آل مورد اشاره هاي استان مجعيت بيين از آار پيش قسمت مهمرتين

تعدد و اختالف به با توجه مشكل اين. استآا مجعيت بيين پيش براي مفروضاتي تالش شده اجنام مطالعات متامي ايتا از بني. بودخواهد برآوردها آار دشواري

به مربوط رآوردهايو ب) ١٣٧۵ سال ( بيين پيش دوره ابتداي برآوردهاي شد تاو ١٣٧۵-٨٠ دوره بني مفروضات مبناي) ١٣٨٠ ( بيين پيش دوره حدود پايان

نيز مبناي مفروضات بني اين دوره ١٣٨٠-٨۵برآوردهاي ابتدا و انتهاي دوره .قرار گريند

سال در ومري و مهاجرت ، مرگ باروري در مورد سطح ارقامي آوردن دسته ب براي مؤسسه توسط شده اجنام و برآوردهاي دانشگاهي اساسا از مطالعات، پايه

ساير چرا آه، شده استفاده هتران دانشگاه اجتماعي و حتقيقات مطالعات

٩٩

اجنام سازمان اين و يا توسط مرآز آمار ايران اطالعات ابيشرت ب آه مطالعات مجعييت پارامرتهاي از مهمرتين اعتمادي قابل چندان بود، برآوردهاي شده

و نسبتا دقيقي توجه قابل مطالعات حال در عني. دادند مني بدست) دموگرافيك( و پيمايشي اي منونه بررسي صورت به و چه)٢٣( سرمشاري اطالعات بر روي چه

)DHS ،١()١٣٧٩۴(به برآوردها و هم ابي ارزي به هم بود آه شده و ساير اجنام تدوين مبناي در نتيجه. ه است آرد آمك دوره بني مجعييت هاي آننده برآورد مشخص

. مذآور بودند طرحهاي بررسي اين مفروضات اخري در ساهلاي در ايران باروري سطح آه است داده نشان ها اغلب بررسي

و مطالعات . است يافته آاهش توجهي ور قابل و بط شده چشمگريي حتوالت دستخوش از قبل هاي سال در باروري هاي ميزان دهند آه مي نشان مجلگي شده اجنام حتقيقات يافته آاهش اندآي خانواده تنظيم برنامه از اجراء اولني و پس انقالب پريوزي

مجهوري در نظام ، آه برنامه دومني ی از اجرا پس هاي در سال آه در حايل. بود ابتداي تا آمرت از نصف باروري هاي اجرا درآمد، ميزان و به تدوين اسالمي اين در جريان اينكه است مهم مطالعه از نظر اين آنچه. يافت تقليل دوره ها و مناطق ستان ا باال بني با باروري هاي در سال آه توجهي قابل تفاوت، آاهش اين البته. داد و نزديكي تشابه نوعي خود را به جاي وجود داشت آشور

در دنيا آه از مناطق در بسياري و فرايند مهگرايي ما نيست آشور خاص پديدهومري زادوولد و مرگ از سطح پاييين سطوح خود به مجعييتذار گ خمتلف مراحل به آشور نيز مطالعاتي خمتلف هاي در مورد استان. است شده بهجتر، اند رسيده از برخي حال در عني. )٢۴( دارند اشاره باروري بر مهگرايي آه رسيده اجنام

. دارند نسبتا متفاوتي ها وضعيت و استان ديگر نقاط به آشور نسبت هاي استانرا و خبتياری ارحماله، بوشهر و چ انآذرباجييزد، هاي وجود استان با اين

در فرايند مهگراييمهزمان و بيش آم قرار داد آه هايي استان در گروه توان ميهاي خراسان و هرمزگان و آاهش باروري در استاناند داشته مشارآت باروري

.آمي متأخر بوده است و خمتلف مطالعات گزارش به از مراجعه و پس شده موارد گفته به با توجه

،١٣٨٠-٨۵ و ١٣٧۵–٨٠ هاي دوره ابتدا و انتهاي باروري سطوح درنظر گرفنت

دسته ب ب -٣-١ جدول شرح به مورد مطالعه هاي استان )TFR ( آل باروري ميزان و سرمشاري هاي از داده با استفاده ها نيز استان باروري سين الگوي. آمد

مذآور در جدول مهانطور آه. )٢٣( است خود برآورد شده فرزندان با روشبرآورد

واحد فرزند ٨/٢ تا ٣/٢ از مورد اشاره هاي استان برايTFR ،شود مي مالحظهاز . متغرياست ١٣٨٠-٨۵ در ميانه ۵/٢ تا ١/٢و از ١٣٧۵-٨۵ دوره ميانهر د

در ٣/١٨ دارد و بني اندآي تفاوتها ناستا) CBR( مواليد خام ميزان روي مهني درهزار در ٢١ تا ١٩ و از ١٣٧۵-٨٠طي دوره در هزار ٢٢آمرت از تا هزار يك آل باروري هاي ميزان براي، آشور در آل. آند تغيري مي ١٣٨٠-٨۵هاي سال

در سناريو. است شده سناريو ارائه در سهTFR بلكه، ذآر نشده مشخصي رقم ، فرزند٢ حدود در سناريو دوم. فرزند۶/٢ معادل رقمي، ميزان اين براي اول ١٣٧۵-٨٠ دوره بني باروري، و در سناريو سوم جانشيين از سطح تر پايني آمي يعين

حداقل مفروضات با اين. است شده فرزند فرض۴/٢ يعين ،جانشيين در حدود سطح

در هزار بدست١/٢١ حدود و حداآثر آن۵/١۶ آشور حدود آل براي CBRمقدار پنج دوره آشور در پايان ها و آل استان باروري سطوح حماسبات مبناي .آيد مي

١٠٠

نتايج ، دوره در ميان؛)١۴(DHS مطالعه نتايج،)١٣٨٠ حدود سال ( ساله اول متناسب با ،)١٣٨۵(، در پايان دوره خود فرزندان با روش برآورد باروريدر وبيين شده اي قبل و اغلب در سطحي نزديك به جانشيين پيش تغيريات دوره

، شده اجنام و برآوردهاي خمتلف هاي طرح نتايج) ١٣٧۵ حدود سال ( آغاز دوره . است بودهنيز ها و آشور را استان مجعيت بيين ومري در پيش مرگ مفروضات ب -٣-١ مشاره جدولها استان از مهگرايي مورد نيز حاآي در اين شده اجنام هاي بررسي. دهد مي نشان

در بيين پيش دوره در واقع گزارش در اين. )٢۶و٢۵( آشور است خمتلف مناطق و بنابراين. است پيوسته بوقوع وبيش آم مهگرايي اين قرار دارد آه هايي سال

مورد بررسي هاي استان بني تفاوت، شود مي مالحظهمذآور در جدول مهانطور آه سطح ها به استان مهه آه نيست اين مهگرايي اين معناي. چشمگري نيست چندان

. است تفاوت اين نسيب آاهش معناي به بلكه،اند ومري رسيده از نظر مرگ برابري، ، آردستان وبلوچستان سيستان آشور مثل ايه از استان هنوز تعدادي حال در عني. دارند باالتري نسبتاومري مرگ سطح، ديگر آشور و چند نقطه خراسان جنوب

در بدو ( اميد زندگي، آشور آل ها براي استان ومري مهه مرگ سطح آلي نتيجه و مردان راي ب سال۶٩، حدود دو جنس براي سال٧٢ را حدود دوره ميان) تولد

ومري مرگ خام شود ميزان برآورد مي در نتيجه. دهد مي بدست زنان براي سال٧٣برآورد مقدار براساس ميزان اين. در هزار باشد۵ حدود ،١٣٧۵-٨٠ در دوره

در ۵ حدود شرقي آذرباجيان در استان ب - ٣-١ در جدول اميد زندگي شده و چهار حمال در استان، در هزار۴ آمرت از آمي بوشهر هزار،در استان

در هزار۵/۵، در استان خراسان، هرمزگان و يزد حدود درهزار۶/۴ ، خبتياري . است آمده بدست

و شده خارج تعداد مهاجرانرقم قابل اعتمادي از به دسرتسي عدم نظر به و در تراز مهاجرتي١٣٧۵-٨٠ در دوره آه است شده آشور، فرض به وارد شده

آشور با رشد طبيعي مجعيت و بنابراين صفر بوده بر رشد مجعيت اثر آن نتيجه هيچ به مورد مطالعه هاي در مورد استان فرضي اما چنني. است يافته افزايش

ها استان احتمايل از مهاجرت ميزاني در جستجوي بنابراين. روا نيست وجه بررسي اين. شد بررسي١٣٧۵ و ١٣۶۵ هاي آشور در سال عمومي سرمشاري نتايج دوره در هر دو مورد اشاره هاي استان ساير ،غري از استان يزد داد آه نشان

ميزان براساس. اند داشته منفي مهاجرتي خالص،١٣۶۵-٧۵ و ١٣۵۵-۶۵ مهاجرتي شرح مذآور به هاي استان براي مهاجرت فرض، دو دوره در اين مهاجرت خالص . شد تدوين ب-٣-١ جدول

و آشور درآل و مهاجرت ، مرگتولد شده بيين پيش سطوح: ب-٣-١جدول، خراسان، و خبتياري ارحماله چ،، بوشهر شرقي آذرباجياناستان های

١٣٨٠-٨۵ و١٣٧۵-٨٠ هاي پنج ساله دوره برايهرمزگان و يزد

سطح مرگ

اميدزندگي در بدو تولد

سطح تولد مهاجرت خالص

تعداد ( )مطلق

ميزان خام

مرگ و مرد زن مري

ميزان خام ميزان باروري مواليد

آل

استان

١٠١

١٣٧۵-٨٠آذرباجيان شرقي ٣/٢ ١٩/۵ ٠/٧٠ ٧۴/۵ ۵/١ -١٣٠١١٨

١٣٨٠-٨۵آذرباجيان شرقي ١/٢ ٠/٢٠ ٠/٧٠ ٧۴/۵ ۴/۵ -١۴١٩٣٠

١٣٧۵-٨٠بوشهر ٢/۴ ٨/١٨ ٢/٧٠ ٠/٧۵ ٩/٣ -۴١١۵٠ ١٣٨٠-٨۵بوشهر ١/٢ ٢/١٩ ٠/٧١ ٧۵/۵ ۴/٠ -١٩٠٠١

١٣٧۵-٨٠چهارحمال ٢/۵ ٣/١٩ ۵/۶٩ ٩/٧٣ ۶/۴ -٣۵٠١٨ ١٣٨٠-٨۵چهارحمال ٢/٢ ٣/٢١ ٠/٧٠ ٧٣/۵ ٣/۴ -٢۵۵٢٨

١٣٧۵-٨٠خراسان ٢/۶ ٠/٢٠ ۶۵/٠ ۶٨/٠ ۶/٢ -١٨۶۵۶۶

١٣٨٠-٨۵خراسان ١/٢ ١٩/۵ ۶٧/٠ ٠/٧٠ ۴/۵ -١٩٣٠٩٧

١٣٧۵-٨٠هرمزگان ٨/٢ ١/٢١ ۶۶/٠ ۵/۶٨ ۶/٠ -٣٣۴١

١٣٨٠-٨۵هرمزگان ٢/۵ ٨/٢١ ۶٨/٠ ٠/٧١ ۴/۵ -٣٨٣١

١٣٧۵-٨٠يزد ٣/٢ ٣/١٨ ۶٧/٠ ۵/۶٨ ۵/۶ +٨٠٧٢

١٣٨٠-٨۵يزد ٢/٢ ٣/٢٠ ۶٩/٠ ٧١/۵ ۶/۵ +١١٣٠٠

سناريو ٨/٢ ٨/١٨ ۵/۶٧ ٠/٧١ ۵/٧ - اول

سناريو ٣/٢ ٠/٢٣ ۵/۶٧ ٠/٧١ ۵/٨ - دوم

سناريو ٢/۶ ٣/٢٠ ۵/۶٧ ٠/٧١ ۵/٧ - سوم

آل آشور١٣٧٠-٨٠

سناريو ٣/٢ ١٨/۶ ۶٩ ٧٣ ۵/۵ - اول

سناريو ٢ ٧/٢٠ ۶٩ ٧٣ ۵/۵ - دوم

سناريو ٢/٢ ٣/٢٠ ۶٩ ٧٣ ۵/۵ - سوم

آل آشور٨۵-١٣٨٠

بيين پيش نتايج) ٣-۴ ها ازاستان آشور و بسياري مجعيت باروري در سطح آه توجهي قابل آاهش علريغم

نيز سو و مري از يك و مرگ سطح توجه قابل آاهش ، بدليل است پيوسته وقوعه ب مواليد و خام ديگر، ميزان از سوي باروري در معرض تعداد زنان نسيب افزايش حيت. است مانده باال ،١٣٨٠-٨۵ درصد در ساهلاي۵/١ تا رشد طبيعي ميزان

خام و با ميزان) سناريو دوم ( ، جانشيين تر از سطح پايني باروري فرض به ١٣٧۵-٨٠ آشور در دوره مجعيت در هزار، رشد ساالنه۵ حدود معادل ومريي مرگ

در سطح باروري با فرض آه است در حايل اين. بود درصد خنواهد ١/١آمرت از -٣-٢ جدول مهانطور آه. رسيد درصد خواهد۴/١ از بيش به مورد حبث نرخ جانشيين

در ) TFR ( آل باروري ميزان براي شده بيين دهد، با مقادير پيش مي نشانب مورد ها در هيچ استان رشد طبيعي نرخ ، ١٣٨٠-٨۵هاي در سالگانه شش هاي استان

.بود درصد خنواهد۴/١آمرت از مورد بررسي هاي استان مهاجرت براي شده بيين پيش هاي ميزان دادن تبا دخال

رسيده آمرت از نصف به ، در مواردي تغيري يافته آا بكلي رشد ساالنه نرخ هاي استان براي ب-٣-٢ در جدول رشد مطلق نرخ عنوان حتت ميزان اين. است

ترتيب به، خراسان، هرمزگان و يزد وخبتياري چارحمال،بوشهر ، شرقي آذرباجيان آشور در آل. است آمده دسته بدرصد ٧/١ و ۶/١، ۶/٠، ٨/٠ ،١، ۴/٠حدود

وجود مورد حبث دو نرخ بني ، تفاوتي است شده صفر فرض تراز مهاجرتي چون ). ب -٣-٢ جدول (ندارد

١٠٢

آشور و رشد مجعيت عناصر اصلي شده بيين مقادير پيش: ب-٣-٢ جدول، خراسان، هرمزگان و خبتياري چارحمال،، بوشهر شرقي آذرباجيان استااي ١٣٨٠-٨۵ در دوره و يزد

نرخ رشد )درهزار(ميزان

مطلقميزان مهاجرت

رشد خالص

طبيعيمرگ و

مريمواليد

استان

آذرباجيان شرقي ٠/٢٠ ۴/۵ ١۴/۵ -٠/١٠ ٠/۴

بوشهر ٢/١٩ ۴/٠ ١۴/۶ -۶/۴ ٠/١

چارحمال ٣/٢١ ۴/٣ ٨/١۵ -٨/٩ ٨/٠

خراسان ١٩/۵ ۴/۵ ٨/١٣ -٨/٧ ٠/۶

هرمزگان ٨/٢١ ۴/۵ ٢/١۶ -٠/٢ ١/۶

يزد ٣/٢٠ ۶/۵ ٧/١۴ +٣/٢ ٧/١

سناريو ١٨/۶ ۵/۵ ١/١٣ ٠ ١/١٣

اول

سناريو ٧/٢٠ ۵/۵ ٢/١۵ ٠ ٢/١۵

دوم

سناريو ٣/٢٠ ۵/۵ ٨/١۴ ٠ ٨/١۴

سوم

آل

آشور

بدست بررسي در اين مجعيت بيين از پيش هدف، شد قبال نيز گفته مهانطور آه

ميزااي حماسبهراي ب ساله پنج سين در گروههاي از تعداد مجعيت ختميين آوردن اختصاصي و مري مرگ ميزااي ر و حماسبهم ع جدول گروهها، ساخنت ومري اين مرگ آننده منعكس، شد گفته بيين پيش از نتايج آنچه در نتيجه. باشد مي فوت علت

و سين توزيع امهيت و بدليل روي از مهني. است نتايج از اين مقادير آلي در آنار مقادير آلي تر در مورد نتايج ساده قضاوت براي آن هاي آننده مشخص

.شود مي ارائهب -٣-٣ دول در ج سين توزيع معيارهاي ، مهمرتين مجعيت بيين پيش

سين توزيع و معيارهاي١٣٨٢ در سال شده بيين پيش مجعيت: ب-٣-٣ جدول، خراسان، و خبتياري چارحمال،، بوشهر شرقي آذرباجيان و استااي آشور

١٣٨۵ و١٣٧۵ در ساهلايهرمزگان و يزد )نفر(مجعيت شاخص هاي توزيع سين

درصدمجعيت

سال١۵زير ميانه

١٣٨۵ ١٣٧۵ ١٣٨

۵ ١٣٧۵

مرد زن دوجنس

استان

١٠٣

٢۵ ٧ ٣٧/

٢۵ آذرباجيان ١٧١۵٢٣٨ ١٧٠٣٢٧١ ٣۴١٨۵٠٩ ٢٠

شرقي

٢٧ ۴٣ ۵/

٢٣ بوشهر ٣٩٠۴٧۵ ٣٨۴۵۶٨ ٧٧۵٠۴٣ ١٨

٢٨ ۴۴ ١/

٢٣ چهارحمال ۴٠١٣٨٧ ٣٩٧٢٩۴ ٧٩٨۶٨١ ١٧٫۵

٢٧ ۴٢ ۶/

٢٣

خراسان ٣١۶۴٠١١ ٣١۶٨٩۵٠ ۶٣٣٢٩۶ ١٨/۵

٣٠ ۴۵ ٣/

٢٢

هرمزگان ۶٠۵٢٢٠ ۵۶٩١٨٨ ١١٧۴۴٠٨ ٢/١٧

٢۶ ٣٩ ۴/

٢۴

يزد ۴٢۶١٠٨ ۴٠۴٣٧٨ ٨٣٠۴٨۶ ١٩/۶

٨/٢۵ ۴/٣٩ ۵/

٢۴ ۵/١٩ ۶۶۵١٨٢٢۴ ٣٢٨٩۶٣٠۴ ٣٣۶٢١٩٢٠ سناريو

اول

١/٢٨ ۴/٩ ٣٩/

٢٣ ۵/١٩ ۶۴۶۴٣٠٢١ ٣١٩٨١٧٩٨ ٣٢۶۶١٢٢٣ سناريو

دوم

٣/٢٧ ۴/١ ٣٩/

٢۴ ۵/١٩ ۶۵٧۵٩۵٢٨ ٣٢۵٢۵٧١٨ ٣٣٢٣٢٣۵٠ سناريو

سوم

آل

آشو

ر

،، بوشهر شرقي آذرباجيانهاي بيين شده استان مجعيت پيش: ب–٣-۴جدولتفكيك جنس و برحسب سن ، خراسان، هرمزگان و يزد به و خبتياري چارحمال ١٣٨٢ در سال

١٠٤

بوشهر شرقي آذرباجيانچارحمال و

خبتياريسن يزد هرمزگان خراسان

)سال(

مرد زن مرد زن مرد زن مرد زن مرد زن مرد زن

0 34731 32939 11980 12681 8291 7808 64194 61108 12681 11980 8940 8520

1 32767 31231 11085 11790 7440 6991 62246 59294 11790 11085 8429 8033

2 31152 29780 10484 11186 6844 6422 60862 57974 11186 10484 7973 7598

3 28331 27023 10353 11019 6526 6152 57568 54549 11019 10353 7305 6931

4 26487 25189 10459 11101 6448 6108 55828 52680 11101 10459 6840 6468

5-9 133712 126107 59757 62859 37350 35763 297142 280001 62859 59757 33338 31560

10-14 189860 180356 78474 82223 54176 52142 403979 388020 82223 78474 44973 43364

15-19 227411 220612 83874 88418 62766 60289 463533 448008 88418 83874 60479 58162

20-24 200442 203392 67033 71056 49010 48541 373258 375209 71056 67033 55036 52328

25-29 149221 162621 47433 50295 31280 35542 238033 273430 50295 47433 37405 35754

30-34 127108 132870 38375 40737 26472 29121 197549 222472 40737 38375 30009 28547

35-39 110178 109656 32871 33731 24169 23547 183216 187653 33731 32871 27390 24920

40-44 95362 97364 29122 31446 20393 19409 169815 171683 31446 29122 24729 21555

45-49 81534 82699 22880 26323 16394 16090 142634 144911 26323 22880 20685 18015

50-54 59373 61462 16707 17416 11916 12780 91477 99224 17416 16707 13770 12876

55-59 45336 47020 10281 9626 7349 8338 73213 78245 9626 10281 9558 9512

60-64 40708 40244 6775 6739 6125 6366 64292 64103 6739 6775 7957 8105

65-69 38313 35871 7486 9033 6675 6068 59372 55645 9033 7486 7559 7646

70-74 31557 28304 6685 9396 5580 4692 52349 47564 9396 6685 6433 6648

75+ 31655 28531 7074 8145 6183 5125 53451 47177 8145 7074 7300 7836 404378 426108 569188 605220 3168950 3164011 397294 401387 605220 569188 1703271 1715238 آل

١٠٥

به تفكيك سن و ١٣٨٢برآورد مجعيت آشور ايران در سال : ب-٣-۵جدول

)سناريوي اول(جنس

سن

)سال( زن مرد

هردو

جنس

0 757307 723429 1480736

1-4 3054206 2923458 5977664

5-9 2974994 2819910 5794904

10-14 3724518 3572761 7297279

15-19 4566524 4409494 8976018

20-24 3973659 3894214 7867873

25-29 2797387 2879453 5676840

30-34 2331641 2380208 4711849

35-39 2075330 2049229 4124559

40-44 1823844 1785378 3609222

45-49 1525641 1484987 3010628

50-54 1076076 1104501 2180577

55-59 753698 793427 1547125

60-64 626694 615082 1241776

65-69 609157 552674 1161831

70-74 493299 447716 941015

75-79 272029 268808 540837

80+ 185916 191575 377491

66518224 32896304 33621920 مهه سنني

جداول برآوردهاي مجعيت براساس مفروضات سناريو دوم و سوم در لوح فشرده (

)پيوست آمده است

، پس از حبثهاي زياد، ١٣٨٢ برآورد مجعييت آشور در سال یدر مورد سه سناريوهاي با توجه به نزديك بودن برآورد تعداد مجعيت در سناريو اول به برآورد

تر بودن پيش فرضهاي برآورد با شاخصهاي مورد مرآز آمار ايران و منطقيگروه فين مطالعه ملي بار ، رگريي شده در حوايل سال مزبو حماسبه و اندازه اول را به عنوان پايه مجعييت حماسبات بار ي سناريو،بيماريهاي ايران

ان پايه برآوردهاي بيماريها در آشور و برآوردهاي مجعييت استاا را بعنو .بار بيماريها به تفكيك استان پذيرفته و در جمموعه حماسبات بكار برد

١٠٦

:ي تعيني فهرست بيماريها و آسيبها چگونگ-۴در مطالعات ملي )GBD( بر اساس توصيه جمريان مطالعه بار جهاني بيماري ها

ند آه اي بار بيماريها بايد بيماريها و آسيبهايي قرار گري و منطقه : معيارهاي زير را داشته باشند

آمد يا عارضه بيماري ديگري نباشد، پي • از شيوع نسيب بااليي برخوردار باشد، •• گريي باشد، با روشهاي معمول قابل اندازهاميزان شيوع يا بروز آ بار اقتصادي بر سالمت يا نظام ارائه خدمات وارد منايد •

. ها و حمدوديتهاي خاصي برخوردار است امنهالبته هريك از اين معيارها از د : بطور مثال

آمد يا عارضه بيماري، خود مستقل از بيماري يا آسيب در مواردي آه پي •اصلي است و سري و پويايي دروني جداگانه دارد و بيماري مورد نظر نيز چندين نوع عارضه با شيوع متفاوت و امكان بروز خمتلف دارد آه

اينكه نامهپوشاني آند، مشروط بر دت متفاوت اجياد ميناتوانيهايي با شرا آمد هر عارضه و پي توان نتايج حماسبات مورد توجه قرار گريد، مي

مثل پاي ديابيت، عوارض چشمي ديابت و . دادمستقال مورد حماسبه قرار مسلما وقيت . خود بيماري ديابت نيز جداگانه مورد حماسبه قرار گريد...

شود، باز جمموع اين عوارض به مهراه بار ديابت در جمموع حبث ميروي بار . گريد خود بيماري مي تواند مورد توجه قرار

هاي برخورداري از فراواني نسيب، داراي يك حد است آه به ويژگي •

Healthاجتماعي و اقتصادي، شرايط اپيدميولوژيك آن جامعه و وضعيت Transitionسلما اگر براي فراواني حدي در نظر م. آن آشور بستگي دارد

از جمموعة بيماريها و آسيبها در نظر گرفته شود، % ١ مثال ،گرفته شودرسد، در صورتيكه مي١٠٠تعداد بيماري هاي موجود در فهرست به آمرت از

آيد از فهرست بسياري از بيماريها و آسيبها آه به نظر اولويت مي . گريند ه و دقت قرار منيخارج شده و در نتيجه مورد حماسب

بسياري از بيماريها آه از شيوع زيادي برخوردار نيستند بنا به داليل •فناوري و ويژگيهاي اجتماعي و سياسي، بار اقتصادي زيادي را بر نظام

مثل مهوفيلي، تاالمسي، مولتيپل (آنند ارائه خدمات آشور وارد ميو شرط مزبور تقابل ذهين و عمال بني د). اسكلروز و بسياري از سرطاا

عيين وجود دارد و حضور يكي از موارد، به عدم حضور ديگري منجر . شود مي

١٠٧

توان پس فقط با در نظر گرفنت اين چهار شرط و پاي فشردن بر رعايت آا مني. به فهرسيت معقول دست يافت و شواهد مناسيب را براي سياستگزار فراهم آرد

اوهتاي اپيدميولوژيك و اقليمي فهرسيت آامال از طرف ديگر، به دليل تف ١٠بطور مثال بيش از . توان فراهم آرد يكنواخت را براي مهه آشورها مني

تب زرد، « قرار دارد، در آشور ما وجود ندارد مثل GBDبيماري آه در فهرست تعدادي از بيماريهايي مقابل در » ....ميازيس، شيستوزوميازيس و وتريپانوز

اند از نظر اپيدميولوژيك يا مسائل اجتماعي قرار نداشتهGBDرست آه در فهشوند مثل تاالمسي، بروزسلوزيس و سياسي در آشور ما به عنوان اولويت تلقي مي

از طرف ديگر ويژگي سياسي اجتماعي، ساختار نظامهاي سالمت، چگونگي ... . و بازار سالمت اختار سارائه خدمات و حيت مسائلي مهچون چگونگي نظام پرداخت و

. آشورهاي خمتلف نيز روي تعيني فهرست بيماريها تاثري چشمگري و بسزايي دارندعالوه بر مهه اينها، آنچه آه تعيني آننده ايي فهرست بيماريهاي مورد

تواند باشد، اهداف مطالعه بار بيماريها در آشور يا منطقه مورد مطالعه مي . فين تيم مطالعه آننده استنظر و مهچنني امكانات مايل و

در يك حبث گروهي سازمان يافته بايد مورد »اما و اگرها«جمموعه مهه اين

و يا NBDتوجه قرار گريد و فهرست بيماريهاي مورد نظر براي يك مطالعهمسلما . درون آن مجع آارشناسي هتيه شوديا مطالعه استاني در مليمطالعه

سازان، مديران عرصه از سياستگزاران، سياستآننده بايد ترآيب گروه تعيني، اساتيد دانشگاه با ختصصهاي متفاوت و آارشناسان )خبش دوليت و خصوصي(سالمت

. و خربگان اقتصاد سالمت، هبداشت عمومي و نظام ارائه خدمات بوده باشدبراي تدوين فهرست مطالعه ملي بار بيماري ها در ايران، تيم فين با اين

دهي مهه اين حبثها با افرادي به رو بود آه گردهم آوردن و سازمانمشكل رو چنني گرفتار و نامتجانس در فضاي ملتهب سياسي و اجتماعي آاريست امكان

. ناپذير و رجني بي حاصل و تكراريهاي پراآنده و در عني پراآندگي تابع اين هدف و با در نظر گرفنت چارچوب حبث

اي آه در پايان مطالعه تاحد ممكن هيچ گروه علمي اصول فوق الذآر به گونه ختصص و رشته ما ناديده انگاشته «يا سياسي بعنوان شاآي از اين بابت آه

در اين حبثها . شكل داده شد١٣٨١ و ١٣٨٠باقي مناند، در فاصله ساهلاي » شدهبه يك فهرست نه صورت گرفت، آه گاه سازمان داده شده و رمسي و گاه غري رمسي

: زير را داردمشخصات اين فهرست . ديدندان بسته و پايان يافته منجر گرچ

شكل گرفته است و بر اساس آن چه گفته GBDبا پايه قرار دادن فهرست - :شد، تفاوت هاي زير را با آن دارد

o برخي از موارد موجود در فهرستGBD آه در ايران نبود حذف شده بود

o براساس آدهاي استفاده شده درGBD ويل به است مرتب نشده

گروه مرتب شده آه قابليت تبديل به ICDاي براساس آدهاي گونه

در لوح GBD گروه بنديفهرست ايي در . دارد را GBD بندي

ICD و در خبش نتايج، فهرست برحسب فشرده پيوست ذآر شده است .مرتب شده است

١٠٨

o فهرست بهGBD يت حالت تعداد زيادي بيماري، آسيب، عارضه و حپذيري و هم آه هم خاصيت مجعبه طوري فيزيولوژيك اضافه شده

. قابليت تفكيك و جداسازي را با يكديگر داشته باشند دوگانه اي آه در آن Health transitionبه شرايط اپيدميولوژيك آشور و -

حمتواي ليست به صورتي هتيه شده آه قرار دارمي تا حد ممكن توجه شده و آه هزينه حمسوس » ي، آسيب، عارضه يا حيت حالت فيزيولوژيكيبيمار«هيچ

. شده استن گرفتهيا ناحمسوسي را در بردارد ناديده

هتيه فهرست طبقات مورد مطالعه را تيم فين به عهده گرفت و تالش آرد مهه -

اما تعيني ترآيب بيماري، آسيب يا . را بپوشاندICD10 گانه ٢٠طبقات را به گروههاي ختصصي واگذار منود آه با مراآز عارضه در درون طبقات

ختصصي يا اساتيد دانشگاهي، سياست سازان و آارشناسان خربة آن ختصص در عمل . ها يا عناوين درون هر طبقه را تعيني منايند ترآيبها و اليه

در بسياري از . اين رويه در موارد حمدودي با مشكالتي روبرو شد، »بيماريهاي دستگاه گوارش«يش رفت مهچون گروههاي آلي آار به خوبي پ

بيماريها و عوارض دوران «، »بيماريهاي دستگاه ادراري تناسلي«حوادث و آسيبهاي خارجي عمدي و «، »بارداري، زاميان و پس از زاميان

ويل در برخي ... و » بيماريهاي دستگاه استخواني و عضالني«و » غريعمدياآز حتقيقات منسجمي آه بتوانند چنني از طبقات اساسا به گروهها و مر

: مثل طبقات. رويكردي را داشته باشند دسرتسي پيدا نشد- VIII; Diseases of the ear and mastoid process - X; Diseases of the respiratory system - XVIII; Symptoms signs and abnormal clinical and laboratory findings, not elsewhere

classified. متفاوت در بني يدر برخي ديگر از طبقات به علت پراآندگي موضوعي و آرا

متخصصني ارشد آن حوزه، در آنار نبود اطالعات خوب، آار خبوبي شكل نگرفت : مثل طبقاتي چون .

- IV; Endocrine, nutritional and metabolic diseases - III; Diseases of the blood and blood forming organs and certain disorders involving the

immune mechanism در بقيه موارد، ترآيب فهرست زيرگروههاي علل آلي تا حدود زياد بسته به

خوبي برخوردار نسبتاها و امكانات برآورد از يك روند وجود منابع، داده . گرديد

وضعيت و «ين هدف بود آه در ايت اينكه فهرست هتيه شده بيشرت پاسخگوي اترآيب سيماي اپيدميولوژيك آشور را تاحد ممكن و بدون ناديده گرفنت بيماري،

هاي خمتلف اجتماعي و سازان و مديران خبش اي مهم، براي سياست آسيب يا عارضه » سالمت شفاف سازد

: مسلما پاسخگويي به اين هدف مشكالت زيادي را نيز در برداشت مهچون

هايي را در ميان گذاشتند از گروههاي ختصصي بيماريها يا عارضهبسياري - آه براي آن هيچ اطالعات معتربي در اختيار نداشتند

بسياري از گروههاي ختصصي عوارضي را بعنوان بيماري در ميان گذاشتند -ترسيم گرديد » تصوير پويايي دروني اپيدميولوژيك بيماريها«آه وقيت

١٠٩

عارضه بيماري ديگر در مهان گروه يا گروه ديگر معلوم شد آه به عنوان . مطرح شده است

ليست «در عمل، مهچون دانشجويان ناآارآمد آه تا پايان ترم حتصيلي از -آنند، تيم فين جمري نيز، تا پايان مطالعه به استفاده مي» حذف و اضافه

هاي متعددي را روا حذف و اضافه،فهرست بيماريها، آسيبها و عوارض بيماري، يكه است و هنوز هم غبطه ناتوانيهاي خود را در افزودن داشت

. عارضه يا آسيب را دارديكتفكيك نكردن بندي مطالعه بارجهاني هاي مطالعه شدة در ايران براساس گروه فهرست بيماري (

)در لوح فشرده پيوست آمده است ICD-10 و گروه بندی ها بيماري

١١٠

مرگ ومري در علل ام برآوردهاي روش اجرايي براي اجن -۵

آشوروشش استانداده هاي مورد نياز براي حماسبه ميزااي مرگ و مري ضروري در حماسـبات بـار بيماريها از نتايج نظام ثبت و طبقه بندي علل مرگ در کشور اسـتخراج شـده

به تدريج در کـشور شـکل گرفتـه ١٣٧٧اين نظام به اهداف زير از سال . است .است

منطقـة ، جـنس ، سـن ، علت، اري نظام آماري ثبت موارد مرگ براساس برقر - شهرستان، )شهر و روستا(سكونت

شكل دادن به مسري جديد مهكاري درون خبشي و بني خبشي، در درون تـشكيالت - -يـا ) بدون افزودن ساختار يا نريوي اضـايف (خبش سالمت، در حوزة شهرستان

مبنظور تداوم ثبت فعـال و ارتقـاء تشكيالت اداري خارج از حوزة سالمت، پوشش سازمان ثبت احوال

دستيابي به يك نظام مدون و علمي براي پايش - - وضعيت سالمت جامعه - عوامل موثر بر سالمت جامعه - بيماريهـا و (Burden)بندي عوامل موثر از طريق حماسبة بار اولويت -

عوامل خطر آا

آوري و حتليـل بنـدي، مجـع بـت، طبقـه تـشخيص، ث دقت خبشيدن مستمر بـه - - هاي مرگ داده

شناخت نقاط ضعف دانشي و مهارتي در اين زمينه و اقدام براي برطرف - -آوري علـل بندي و مجع آردن آا؛ در بني افراد درگري در امر تشخيص، طبقه

مرگچهل و هشت ميليون در مجعييت حدود ( استان آشور ٢٣ در ١٣٨٢در سال اين نظام

مازنـدران، لرسـتان، ،استان هتران پنج و بود ه شد مستقر )سيصد هزار نفر و از خـصوصيات نظـام ثبـت و . نبودنـد پوشش حتتبويرامحد اردبيل، آهگيلويه و

: طبقه بندي علل مرگ بايد به موارد زير اشاره منوديكـي از مهمرتيـن فرآينـدها و : نظام ثـبيت بـا اسـتفاده از منـابع متنـوع

استفاده از مهة منابع قابـل اسـتفاده بـراي برنامهجرايي اين راهكارهاي ا :ند ازاين منابع عبارت. آوري اطالعات درسطح شهرستان است تشخيص، ثبت و مجع

بيمارستاا و زايشگاهها در سطح شهرستان، گورسـتان و غـساخلانه شهرسـتان، ن، مراآـز هاي هبداشـت در سـطح شهرسـتا مراآز هبداشيت درماني روستايي و خانه

ادارة و هبداشيت درماني شهري داراي مجعيت تعريف شده، پزشكي قانوني شهرستان در کنار اين مسئله، راهكار عمـده ديگـر اسـتفاده از . ثبت احوال شهرستان

ريـزي و شبكه هبداشت و درمان شهرستان بعنوان ساختار مسئول در قبال برنامه آورنده و تطبيق دهندة فهرست موارد هاي سالمت جامعه، بعنوان مجع جمري برنامه

١١١

مرگ و تدقيق آنندة آا براساس علت با اسـتفاده از تـوان انـساني مراآـز هـاي شهرسـتاني، هتيـة بانـك اطالعـاتي هبداشت استان در زمينة تطبيق فهرسـت

. املللي است بنديهاي بني استان، براساس طبقهو جموز دفن اسـتاندارد بـا گواهي فوت :اجياد گواهي فوت يكسان شده در آشور

مشارکت وزارت هبداشت، درمان و آموزش پزشـكي، سـازمان ثبـت احـوال آـشور، سازمان پزشكي قانوني آشور و سازمان نظام پزشكي و بـر پايـه گـواهي فـوت

هتيه شده و مـورد اسـتفاده (WHO)پيشنهاد شده از طرف سازمان جهاني هبداشت .قرار گرفته است

برابـر :انتساب يك علت به يك مـورد مـرگ امكان لل مرگ و ثبت ع اجياد امكان هـاي حيـات در هرزمـاني از بني رفنت دائمي متام نشانه «تعريف مرگ عبارتست از

)٢٧ (.») قطع عالمي بدون بازگشت زندگي بعد از تولد زنده(بعد از تولد زنده

Morbid)ونه متام بيماريها، شرايط بيمارگ« عبارتست از Causes of Deathعلل مرگ Condition) ا مرگ واقع شدها يا در مشارآت با آيا آسيبهايي آه در نتيجه آ

آسيبهايي آه بعلت حوادث غريعمدي يا خشونتهاي عليه خـود يـا بوسـيله . استنامنـد، ديگري هم پديد آمده و به مرگ منجر شده است را نيز علـل مـرگ مـي

مثل ايست قليب، اغما، نارسايي قلـيب هاي عيين مرگ يا وضعيت هنگام مرگ نشانه » )٢٧(تواند تلقي شودو ناتواني، بعنوان علل مرگ مني

شده در آشور مهچون گواهي استاندارد بني املللي، سه دسته درگواهي فوت يكسان گريدعلت قرار مي

يا علت فوري الف علت -

واسط ) علل( يا علت ب و جعلت - اي يا علت زمينهدعلت -

عبارتست از علت بالفـصل و ـايي آـه در انتـهاي : Direct Cause فوري علت: الف )٢٧(وقايع پي در پي منجر به مرگ قرار دارد

اي از عبارتست از علـت يـا جمموعـه Antecedent Cause/sعلت يا علل واسط : ب و جاي شـروع شـده علل و وقايع پي در پي منجر به علت فوري آه از علـت زمينـه

. است

عبارتست از آن بيماري يا آسييب آـه : Underlying Causes of Deathاي زمينهعلت: دشود و يا شـرايط و آسـييب شده و مرگ را سبب مي وقايع پي در پي با آن شروع

-گردد و بـه مـرگ منجـر مـي آه در نتيجه حوادث غريعمدي يا خشونتها اجياد مي . )٢٧(شود

اي است و اين علت، علت مرگ علت زمينه(General Rule)براساس قانون آلي و عام . گريداملللي بعنوان علت مرگ قرار ميبنديهاي بنيآن چيزي است آه در طبقه

ها و برآوردهاي مـرگ و مـري ناشـي از علـل خمتلـف بـه در جريان تبديل داده ريزيهـاي مـرتبط بـا سـالمت و هبداشـت اطالعات سودمند براي مباحث و برنامـه

آوري و ارائـه علـل بندي مناسب براي مجـع فهرست پايه و طبقه عمومي، انتخاب آسانرتين گزينه، انتخاب انتـهاي طيـف )٢(گريي حياتي است مرگ و مري، يك تصميم

تــوان علــل مــرگ را در دو دســته گــردهم آورد، يــك دســته اســت، يعــين مــيبيمــاريهاي عفوني و انگلي يا بيماريهاي واگري و دسـته ديگـر بيماريهـاي

بندي با اينكه يك ديدگاه سودمند در مورد ترآيب اين دسته . ريواگري يا مزمن غآورد، ويل بـراي تعـيني اولويتـهاي هبداشـيت يـا تعـيني مرگ و مري را فراهم مي

١١٢

هـاي افزايش احتمال بقاي جامعه بنا به علل خمتلف مرگ و مري، پس از مداخلـه بـراي ايـن امـر مـي تـوان گوناگونهاي عليت دسته. مناسب، مفيد خنواهد بود

هفده گانه علل مـرگ، در مـني ويـرايش طبقات مهچون يطبقات مثل تدارک ديد، بندي بيست گانه در دمهني ويرايش طبقه طبقاتاملللي بيماريها، يا بندي بني طبقه

هبيچ عنوان حاوي آن انـدازه از جزئيـات سـودمند نيـستند آـه که املللي، بنيه ـوط بـ ـهـاي مربـ ط با سالميت و خط مشي ـگرييهاي مرتب يماطالعات آايف براي تصم

روهـرف ديگـر ايـن گـ ـاز طـ . رار دهنـد ـار قـ ـومي را در اختيـ ـهبداشت عم . و مقايسه بسيار آمي برخوردارنـد بنديهاي بزرگ از قابليت استانداردسازي

)٢(. : از سوي ديگر، فهرستهاي داراي جزئيات بسيار زياد هم، به دليل

وهي از جزئيات و احتمال رخ دادهاي انواع الگوهاي درسـت وجود انب - و نادرست، بعلت تفاوهتاي مرتبط با روشهاي تشخيصي

-بنديهاي ريز و جزيي اتفاق مي خطا در انتساب علل مرگ آه در طبقه - افتد

نبود امكانات برابر براي تـشخيص علـل در مهـه منـاطق، اسـتاا و - شهرستاا

منودن علل منتسب شده، به دليل تفاوت تعريف نبود امكان استاندارد - در تشخيصهاي جزيي و ريز

نادر بودن بسياري از موارد -در واقع . آوري علل مرگ ارزش و امهيت ندارد در تعيني الگوهاي مرگ و مري و مجع

شود آه، جدول ثبت علل مرگ و مري بايد براي منـاطق خمتلـف جهـان و توصيه مي ه ابعاد اجتماعي اقتصادي، جغرافيـا و آب و هـوايي، آشورها، با توجه به مه

اما در اين جدول توافق شده حداقل بايد به چنـد . يك جدول توافق شده باشد : اصل توجه منود

املللـي و قابليت استاندارد، مهخوان شدن و مجع پذير بودن با منابع بـني -١بنـدي قهها، در جريان ثبت و طب وجود آنچه آه در جهان به عنوان حداقل

. مرگ، مورد پذيرش و قبول است

اي از دگرگـوني سـيماي سـالميت توجه به شرايط اپيـدميولوژيك و مرحلـه -٢

(Health Transition) آه آشور يا منطقه در آن قرار دارد ريزي و اولويتهاي هبداشيت آشور و منطقه نيازهاي برنامه -٣يزان بروز آا آمرت معموالبصورت يك عرف، متايلي به قراردادن عللي آه م -٤

. است در جداول مرگ و مري آشورها وجود ندارد% ١از -املللي و در بني آشورهايي آه علل مرگ و مـري را ثبـت و مجـع گرچه در سطوح بني

منايند تفاوهتايي وجود دارد، ويل در اغلب موارد به دليل استفاده از آوري مي در . ، يك توافق نسيب وجود دارد پذير و داراي قابليت استاندارد حداقلهاي مجع

» هـم آـد «افزارهـايي بـراي عني حال بوسيله سازمــان جهاني هبداشت نيز نرم . منودن اطالعات مرگ و مري ساخته شده است

Basic Tabulation List (BTL)املللي، استفاده از جـداول پايـه هنگي بنياپاية اين مه

املللـي بنـدي بـني دمهـني ويراسـت از طبقـه است آـه در Mortality Tabulation Listيا

. آمده است (ICD10)بيماريها

١١٣

World)اين جداول انطبـــاق داده شده، مورد تـصويب گردمهـايي وزراي هبداشـت Health Assembly) اين جداول قابليت مهاهنگي بـا . قرار گرفته است١٩٩٠ در سال

.باشد را نيز دارا ميICD9 و ICD10آدگذاري بـدون . بندي علل مرگ و مري، استفاده از آدگذاري يك امر ضروري است قهدر طب

بندي استاندارد و مهخوان توان به يك طبقه مني ICDجاري منودن قواعد آد گذاري . بني آشورها دست يافتدر درون آشور و

: آمده است ICD10جداول مزبور در چهار شكل تدوين شده آه در جلد اول آتاب گروه تـشكيل ٨٤ گروه آلي و ١٩اين فهرست در :)فهرست فشرده (١ فهرست مشارة

.شده استاين فهرست فاقد گروههاي آلي است و فقط از :)فهرست انتخابي (٢فهرست مشارة

. گروه تشكيل شده است٨٠اين فهرست :)فهرست فشرده خمصوص مرگ و مري آودآان و شريخواران (٣فهرست مشارة

. روه تشكيل شده است گ٥٣ گروه آلي و ١٤از ايـن :)فهرست انتخابي خمصوص مرگ و مـري آودآـان و شـريخواران (٤فهرست مشارة

. )٢٨( گروه تشكيل شده است٥١فهرست فاقد گروههاي آلي است و فقط از فهرست مورد استفاده براي ثبت علل مرگ و مري در ايران آه بر پايـة جـداول

، در دميولوژيك ايران هتيه شـده اسـت و با توجه به شرايط اپي ICDچهارگانه را با فهرست تـبني ياين فهرست بيشرتين هم خوان .لوح فشرده پيوست آمده است

. ها در ايران داردي بار بيماري مطالعه مليشده برا

:ها سازي داده چگونگي گردآوري و آماده) ٥-١ از ماه براسـاس مشخـصاتي آـه قـبال ذآـر شـد، هر شدگان شهرستان فهرست فوت

. گـردد آوري مي منابعي آه ويژگيهاي آن در خبش هاي قبلي آمد، بصورت فعال مجع در صورتيكه درموارد تكراري، . شود از فهرست هتيه شده، افراد تكراري حذف مي

برخي از مشخصات متفاوت باشد، طبق قرار قبلي، براي هر جزء از اقـالم ثـبيت بطور مثال اگر مشخـصات يـك . استيك منبع معتربتر از مهه در نظر گرفته شده

متوفا هم از بيمارستان شهرستان و هم از خانه هبداشت و سـپس مرآـز هبداشـيت درماني روستايي گزارش شده باشد و علت مرگ اعالم شـده، بـني ايـن دو منبـع

. است“ علت گزارش شده از بيمارستان”متفاوت باشد، انتخاب اصلح افزاري فارسي، در شهرستااي بزرگ ز يك نرم هاي هتيه شده با استفاده ا فهرست

ها به مرآز هبداشت شود و در شهرستااي آوچك، داده در مهاجنا، وارد رايانه مي . شود استان ارسال و سپس در آجنا وارد رايانه مي

و غريممكـن در "Garbage Codes"چگونگي احرتاز از ثبت آدهاي بيهوده ) ٥-٢ انتساب علت به مرگ

-يان انتساب و ختصيص علت مرگ مواردي وجود دارد آـه آدگـذاري و طبقـه در جر : اين موارد عبارتست از. آندبندي را دچار مشكالت مفهومي مي

Impossible codesآدهاي غري ممكن)٥-٢-١مواردي از انتساب علل به متوفـا، آـه از بابـت «آدهاي غريممكن عبارتست از

از فـصل ٤اين مـوارد درخبـش اهلايي از ثم. »ستجنس يا سن؛ وقوع آا غريممكن ا . الف آمده است

Improbable codesآدهاي غريحمتمل و بعيد ) ٥-٢-٢

١١٤

وقوع اين آدها بعنوان علل مرگ از نظر سين و جنسي غريحمتمـل و بعيدانـد آـه . از فصل الف آمده است٤فهرست اين موارد نيز درخبش

ض هستند آه مني توانند علت مـرگ موارد زيادي از اختالالت وعوار ) ٥-٢-٣ باشند

. از فصل الف آمده است٤فهرست اينها نيز درخبش

Garbage Codes آدهاي پوچ و بيهوده )٥-٢-٤هـا و دسته از عالمي، نشانه آن«آدهاي پوچ، بيهوده و گمراه آننده عبارتنداز

حـاالت توانند بطور معمول وجود داشته باشند، يـا بعنـوان وضعيتهايي آه مي . »توانند قلمداد شـوند واسط و يا علل فوري مرگ پديد آيند، ويل علت مرگ مني

است آه بصورت معمول، شايع و عـريف » علت انتخابي «در واقع آد پوچ آسانرتين .از فصل الف آمده است ٤خبش فهرست اينها نيز در. شوندها منتسب ميبه مرگ

چ و بيهوده آدهاي پو وباز توزيعچگونگي تصحيح) ۵-٣

هر آد پوچ، در هر سـن شود آه آدهاي پوچ ثبت شده فرض مي » باز توزيع «براي علت مرگي شده است آه از توزيع علل مرگ در درون مهـان گـروه جانشني و جنس،

شـود آـه آـدهاي پـوچ نتيجه گرفته مي ،با اين فرض . آند ميسين و جنسي پريوي ي آلي مرتبط و در مـواردي در خـارج بند گانه در مواردي در درون گروه يازده

بندي آلي خود، در مهان گروه سين و جنسي و سكونيت فرد فوت شده، بايد از گروه : تقسيم شوند

: »سپتيسمي«) ٥-٣-١ مرگ و علت فوري يتواند پايان، تابلوسپتيسمي در هر گروه سين و جنسي مي

به نسبت « شده پس سپتيسمي ثبت. هر مرگ ناشي از بيماريهاي عفوني باشددر مهان گروه سين به تفكيك و بصورت جداگانه » هر علت از جمموعة علل مرگ

براي عمر از . شود براي مهان در گروه بيماريهاي عفوني جنس جمددا توزيع مي .شوددست رفتة ناشي از آن نيز به مهني ترتيب عمل مي

:»سرطان بدون ذآر جزئيات «)٥-٣-٢تواند جباي هر نوع از سرطااي ثبت شده در ميسرطان بدون ذآر جزئيات

به نسبت هر « هبمني دليل اين آد فقط . گروه سين و جنسي خود قرار گريددر هر گروه سين به تفكيك و » سرطان ثبت شده از جمموعة سرطااي ثبت شدهبراي عمر از دست رفتة . شودميبصورت جداگانه براي هر جنس جمددا توزيع

. ن نيز به مهني ترتيب عمل شدناشي از آ : » عقب ماندگي ذهين «)٥-٣-٣

،مريديك فرد با عقب ماندگي ذهين به هر دليلي آه مهگروه سين و جنسي او ميبه نسبت هر علت از جمموعه « پس اين آد پوچ نيز ،تواند فوت آرده باشدمي

جنس جمددا گروه سين به تفكيك و به صورت جداگانه براي هرمهان در » علل مرگ . دشوميتوزيع

:»نارسايي قليب « )٥-٣-۴» بيماريهاي قليب عروقي«معموال مراحل انتهايي و پاياني در گروه آلي

به نسبت هر علت در گروه آلي بيماريهاي «در نتيجه اين آد پوچ نيز . استبه تفكيك گروه سين و جنسي خود » ي از جمموعة گروه آلي مزبورـــقليب عروق

. شودميم تقسي

١١٥

:»آهولت بدون زوال عقل«)۵-٣-۵ سال و بيشرت تقسيم شد، فرض ٥٠از آجنايي آه اين آد پوچ فقط در گروه سين

آه فوت شدگاني آه منتسب به اين آد هستند ممكنست به يكي از داليل شودمي : زير فوت آرده باشند

اسهال، ، ساير )ريه و خارج ريه(سل : از گروه بيماريهاي عفوني انگلي -اي، هپاتيتهاي ويرال، بيماريهاي مقاربيت، حصبه، ساير عفونتهاي روده

تبهاي خونريزي دهندة ويروسي، آيست هيداتيك، سياه زخم، ساير بيماريهاي عفوني و انگل

بنا به هرعليت از گروه مزبور: از گروه سرطاا -ز گروه بنا به هرعليت ا: از گروه بيماريهاي تغذيه، غدد و متابوليك -

مزبوربعلت آمني و ساير : از گروه بيماريهاي خون، دستگاه خونساز و اميين -

بيماريهاي خوني و اميين بنا به هرعليت از گروه مزبور: از گروه بيماريهاي رواني و رفتاري - بنا به هرعليت از گروه مزبور: از گروه بيماريهاي دستگاه عصيب -دستگاه گوارش، دستگاه ادراري، ازگروه بيماريهاي دستگاه تنفسي، -

بيماريهاي جلد و زيرجلد، دستگاه اسكليت عضالني بنا به هر عليت از گروههاي مزبور

شود آه ممكن نيست به دليل، عوارض بارداري و زاميان، فرض مي -بيماريهاي حول تولد، ناهنجاريهاي مادرزادي آسي فوت آرده باشد و

به دليل غريمتحمل بودن وقوع . ( دسپس با آد پوچ مزبور ثبت شده باش ) از نظر سن

از گــــروه حوادث و سوانح غريعمدي، بنا به هر عليت جبز حوادث - ترافيكي، سوختگي، غرق شدگي

. توان با علت پوچ آهولت دفن آرداز گروه خشونتها، فقط قتل را مي -ر از گروه خودآشي، فقط خودآشي بامواد شيميايي، دارو و ترياك و ساي -

. تواند ظاهر مرگ ناشي از آهولت را خبود بگريدروشهاي خودآشي ميالذآر از نسبت هريك از علل فوق«به » آهولت بدون زوال عقل«بنابراين آد

. شودبه تفكيك جنس خود و در گروه سين خود جمددا تقسيم مي» اين علل جمموعة :»مرگ ناگهاني نوزاد«) ۵-٣-۶

به تفكيك » گ نوزادان از جمموعه علل مرگ اين گروهبه نسبت مهه علل مر « .شودجنس جمددا تقسيم مي

:»ساير حاالت بد تعريف شده و مبهم«) ۵-٣-٧به تفكيك سن و جنس جمددا » به نسبت مهه علل مرگ از جمموعة علل مرگ «

. شودتقسيم ميبه نسبت مهه علل مرگ از جمموعة «:»هاي ناشي از تب و دماتشنج «-

. شودبه تفكيك سن و جنس جمددا تقسيم مي» لل مرگعبه نسبت هر علت از جمموعة حوادث غريعمدي و «:»مشكوك به قتل« -به تفكيك سن و جنس ) خشونت عليه ديگري و خشونت عليه خود(» عمدي

. شودجمددا تقسيم مي

١١٦

به نسبت مهه علل «:»گزارش ناقص«و » نامعلوم«آدهاي پوچ حتت عنوان - . شودبه تفكيك سن و جنس جمددا تقسيم مي» از جمموعة مرگمرگ

نوشته شد آه Excelافزاري با استفاده از براي اجنام اين باز توزيع، نرم

. را اجنام دهد(Aggregation and Disaggregation)ها متامي اين چينشها و باز چيينآدهاي جايگزيين ها عبارتست از حذف آدهاي پوچ و حاصل منايشي اين بازچيين

واقعي به جاي آا : فاجعة زلزلة مب و چگونگي حماسبه تعداد مرگ ومري ناشي از آن)٥-۴

؛ جمموعة شبكة هبداشت و درمان شهرستان ١٣٨٢ در زمستان سال با وقوع زلزله مب حـداقل در ،مب بشدت آسيب ديد و امكاني براي ثبت وقايع مربـوط بـه زلزلـه

اشت؛ اين امكان تا ماههاي بعد از زلزله نيز فراهم وجود ند ،روزهاي اوليه . نگرديد

شدگان ناشي از زلزله، براساس سن و جـنس و هيچ گونه ثبت دقيقي نيز از فوت در آنچـه آـه در نتيجه هر . مشخصات سجلي نيز در روزهاي اوليه وجود نداشت

آن هـا مهـه . شد در روزهاي اول جنبه برآورد داشت بيان مي ي عموم يرسانه ها هـاي فـردي، مشارشـهاي افـراد، گروههـا و سـازمااي امـدادي و مشارشنتيجه

مشاريهـا، پشتيباني بدون داشنت رقم مشخصي از دوباره مشاريها، مهپوشانيها، آم تالشـهاي . شدگان باقي مانده در زير آوارهـا، بـود دفنهاي بدون مشارش و فوت

مقرون به دقت صورت گرفـت ويل زيادي براي به دست دادن ختمينها و برآوردهاي .رآوردها آامال قانع کننده نبودهيچ يك از اين ب

پايگاه سازمان ثبت احوال شهرستان مب نيز در جريـان زلزلـه آسـيب ديـد ويل اين بازيابي مبتين بـر ايـن . بسرعت بازسازي و اطالعات قبلي آن بازيابي شد

اي در از طريـق شـبكه رايانـه هاي ثبيت در حال حاضر بسرعت داده بود آه اوال گردد و امكان بازيـابي سـريع حملهايي به غري از حمل ثبت داده نيز متمرآز مي

ثانيـا سـازمان ثبـت احـوال بـسرعت نريوهـايي را از خـارج . آن فراهم است شهرستان مب، به آمك مسئولني زلزله ديدة پايگاه ثبت احوال شهرستان مب اعزام

. منوددر جريان زلزلة مب و ماههاي پـس از آن ثبـت مـرگ بـصورت نكته ديگر اينكه

فعال صورت گرفت يعين اينكه سازمان مزبور منتظر مراجعه بستگان فوت شـدگان در مـاموران خـود حـضور با براي ابطال شناسنامه مناند و شرايط مراجعه را

. گورستان و بيمارستاا، براي ثبت مشخصات فوت شدگان، فراهم منودم ديگر اينكه، دولت به خانوارهايي آه در جريـان زلزلـه فـردي از نكته مه

هاي جسماني و مادي زيادي ديده بودند آمكهـايي آا فوت آرده بود، يا آسيب منود، در نتيجه براي ثبت موارد فوت حمرآهاي زيادي وجود داشـته را ارائه مي

. استت احوال، هبرتين گزينـه هاي سازمان ثب استناد به داده ، داليل اين با توجه به سـال هـاي در جريان بررسي اطالعات مربوط بـه مـرگ و مري . رسيد يمممكن بنظر

ساآنني شهرستان مب آه «فقط براي براي برآورد مرگهاي ناشي از زلزله مب ١٣٨٢به اطالعات سازمان ثبت احوال پرداخته شده » انددر جريان زلزله مب فوت آرده

رستااي دور و نزديك آه در زمـان وقـوع زلزلـه در در مورد ساآنني شه . استاند، به اطالعات ثبت شـده در برنامـه اند و فوت آرده بردهشهرستان مب بسر مي

تكيه شده است و از اطالعات ثبت احوال استفاده در ساير مناطق ثبت علل مرگ .نشده است

١١٧

نت در آغـاز مجعيت شهرستان مب را به تفكيك سن، جـنس و سـكو ب -٥-١جدول مشارة .دهد نشان مي١٣٨٢سال

) هزار نفر ٥٠٠شهرستاايي با مجعيت آمرت از (در بسياري از شهرستااي آوچك نه تنها جغرافيا و مجعيت مناطق روستايي بني مراآز هبداشيت درمـاني روسـتايي تقسيم شده، بلكه، جغرافيا و مجعيت مناطق شهري نيز بني مراآز هبداشيت درماني

شرط چنني تقسيمي در مناطق شهري تعداد متناسب مراآـز . تقسيم شده است شهري بعبارت ديگر ضـروري اسـت بـه . هبداشيت درماني شهري به ازاي مجعيت شهري است

نفر از مجعيت شهري يك مرآز هبداشـيت درمـاني شـهري ١٢٥٠٠ازاي، تقريبا، هر شود بندي مي ر منطقه وقيت چنني امكاني وجود داشته باشد، شه . وجود داشته باشد

اين مراآز نيز آه . شودو هر منطقه به يك مرآز هبداشيت درماني ختصيص داده مي منايد يا از طريق پايگاههاي هبداشيت درمـاني، در خود مستقيما خدمت ارائه مي

در نتيجـه در ايـن . آننـد ابتداي هر سال منطقة حتت پوشش خود را سرمشاري مي ي براي مناطق روستايي و هم زيج حياتي بـراي منـاطق شهرستاا هم زيج حيات

در آغـاز سـال . شهرستان مب يكي از اين نوع شهرستاا بود . شهري وجود دارد ، زيج حياتي شهري و روسـتايي آـه ترآيـب سـين، جنـسي و سـكونت مجعيـت ١٣٨٢

.آمده است ب -٥-١اين ترآيب در جدول. داد وجود داشتشهرستان مب را نشان ميطر آخر جدول، برآورد شهرستاني مرآز آمـار ايـران بـراي شهرسـتان مب در س

٢٣٦براساس زيـج حيـاتي؛ شهرسـتان مب حـدود . نيز آمده است ١٣٨٢ سال )٢٩(در هزار نفري مرآز آمار ايران حـدود ٢٢٣هزار نفر مجعيت دارد آه با برآورد

هـاي سـرمجع رسـد آـه اختالفـات موجـود در بنظر مي . هزار نفر اختالف دارد ١٣هاي شهري و مجعيـت روستايي و شهري نيز بيشرت ناشي از تفاوهتاي تعاريف حمدوده

. ساآن در مراآز خبشهاست

ج ـاسـاس زيـ بـر ١٣٨٢داي سـال ـرستان مب درابتـ ـمجعيت شه :ب-٥-١جدول ١٣٨٢ور در سال ـرستان مزبـاتي شهـحي

شهر ستان شهر روستا سكونت

آل مونث مذآر جنس آل مونث مذآرروستا

مونث مذآر شهرشهرست

4056 1950 2106 1640 767 873 2416 1183 1233 کمرت از يک سال 7340 8556 8784 7152 3462 3690 10188 5094 5094 سال١-٤ 7247 13300 13947 10843 5328 5515 16404 7972 8432 سال٥-٩ 3701 16276 17425 13936 6734 7202 19765 9542 10223 سال١٠-١٤ 3552 16432 17120 15011 7405 7606 18541 9027 9514 سال١٥-١٩ 6336 12944 13392 12270 6331 5939 14066 6613 7453 سال٢٠-٢٤ 9517 9490 10027 9752 4784 4968 9765 4706 5059 سال٢٥-٢٩ 5932 7771 8161 8472 4134 4338 7460 3637 3823 سال٣٠-٣٤ 3151 6607 6544 7407 3647 3760 5744 2960 2784 سال٣٥-٣٩ 0709 5331 5378 5866 2844 3022 4843 2487 2356 سال٤٠-٤٤ 8981 4493 4488 4775 2267 2508 4206 2226 1980 سال٤٥-٤٩ 6228 3264 2964 3142 1563 1579 3086 1701 1385 سال٥٠-٥٤

١١٨

4471 2286 2185 2340 1155 1185 2131 1131 1000 سال٥٥-٥٩ 4618 2146 2472 2227 945 1282 2391 1201 1190 سال٦٠-٦٤ 3961 1810 2151 1550 723 827 2411 1087 1324 سال٦٥-٦٩ 2884 1289 1595 1007 430 577 1877 859 1018 سال٧٠-٧٤ 1929 837 1092 749 312 437 1180 525 655 سال٧٥-٧٩ 1011 473 538 421 181 240 590 292 298 سال٨٠-٨٤

623 278 345 315 140 175 308 138 170 سال و باالتر٨٥

62381 64991 مجع 12737

2 5572

3 5315

2 10887

5 12071

4 11553

3 36247

شهرستان مب١٣٨٢بر آورد مرآز آمار ايران براي مجعيت سال10864

1 114774 223415

12832 5899- 18731 ١٣٨٢الف برآورد مرآز آماربا زيج حياتي شهرستان مب در سال ت

تعداد موارد مرگ ثبت شده در سازمان ثبت احوال بر حسب :ب-۵-٢جدول ماه حول زلزله مب در شهرستان مب و ١٨ه تفكيك ــــمعوقه و ب جاري و

∗احوال آشور سازمان ثبت-بقيه استان آرمان

شهري روستا شهري روستايي روستايي روستايي شهري شهرياستان آرمان ب شهرستان مباستان آرمان بدون مب شهرستان مباستان آرمان بدون مب شهرستان مب

هرستاناستان

مع جاريمعوقه جاري معوقه جاريمعوقه جاري معوقه جاريمعوقه جاري سال

309 44 48 109 40 29 18 304 269 15 30 ردينرو 545 36 85 124 73 26 38 161 472 10 47 رديبهشت 536 28 61 94 102 20 27 130 434 8 34 خرداد 596 29 100 76 102 23 46 112 494 6 54 تري

597 28 82 56 114 19 43 81 483 9 39 مرداد 639 14 61 44 96 10 20 89 543 4 41 شهريور 561 15 69 43 99 12 34 68 462 3 35 مهر

560 6 75 72 132 6 47 81 428 0 28 آبان 634 16 88 62 151 12 39 68 483 4 49 آذر 1175 3 3954 47 197 0 12 59 978 3 3942 دي

1410 هبمن5 14 878 60 72 5 159 42 14177 19 1037

845 10 6124 36 178 2 67 48 667 8 6057 اسفند 298 2528 8 121 38 41 2 377 260 2487 6 روردين

از دفرت آمارهاي مجعييت سازمان ثبت احوال ) دريافت شخصي(اطالعات دريافت شده ∗

١١٩

550 1519 25 138 110 25 5 244 440 1494 20 رديبهشت 631 324 12 553 109 14 3 168 522 310 9 خرداد 604 526 61 665 112 110 18 133 492 416 43 تري

600 195 49 197 126 93 17 121 474 102 32 مرداد 567 137 60 93 136 66 26 75 431 71 34 شهريور

١٢٠

مرگ ثبت شده جاري در سه ماهه ترکيب سين و جنسي : ب- ٥ -٣جدولمرگ ثبت شده معوقه شش ماهه اول شهرستان مب و١٣٨٢چهارم سال

∗ سازمان ثبت احوال-ن مب شهرستا١٣٨٣سال

سكونت روستايي شهري مجع جنس

زن مرد مجع زن مرد مجع زن مرد مجع سن آمرت از يك

3 5 8 299 309 608 302 314 616 سال 7 2 9 894 871 1765 901 873 1774 4-1سال

8 7 15 1528 1385 2913 1536 1392 2928 سال ٩ تا٥ 14 6 20 1784 1648 3432 1798 1654 3452 سال١٤تا١٠ 31 8 39 2964 1629 4593 2995 1637 4632 سال١٩تا١ ٥ 26 4 30 2129 1128 3257 2155 1132 3287 سال٢٤ تا٢٠ 5 1 6 1278 928 2206 1283 929 2212 سال٢٩ تا٢٥ 8 6 14 1768 1676 3444 1776 1682 3458 سال٣٩ تا٣٠ 1 1 2 1227 1083 2310 1228 1084 2312 سال٤٩ تا٤٠ 6 1 7 781 534 1315 787 535 1322 سال٥٩ تا٥٠

وسال ٦٠ 12 9 21 1482 1249 2731 1494 1258 2752 باالتر 121 50 171 16134 12440 28574 16255 12490 28745 مجع

براي حماسبات ميزان و نسبتهاي مرگ و مري در شهرسـتان مـذآور ب -٥-١از جدول

. استفاده شده است١٣٨٢در طول سال ١٣٨٢دهد آه بـا وقـوع زلزلـه مب در دي مـاه سـال نشان مي ب -٥-٢جدول مشارة

ترآيب ثبت جاري و معوقه شهرستان مب و اسـتان آرمـان تغـيري بـسيار بـارزي و ثبـت ١٣٨٢جمموعة ثبت جاري سه ماهه دي، هبمـن و اسـفند سـال . داشته است

فـوت ثبـت شـده در شهرسـتان مب را ٢٩٤٨٤ رقم ١٣٨٢معوقه شش ماهة اول سال . دهدنشان مي

هاي مزبور اعمال گردنـد رقـم وقيت سكونت در شهرستان مب و سن و جنس در داده شـود آـه در جريـان برآورد مـي ،بعبارت ديگر . رسد مورد مي ٢٨٧٤٥مزبور به

هاي سازمان ثبت احوال آـه بنظـر زلزلة مب در ساآنني شهرستان مب براساس داده البتـه .اند نفر فوت آرده ٢٨٧٤٥رسد معتربترين داده در اين زمينه باشند مي

شدگان در جريان زلزله مب آه ساآن شهرستااي ديگر اسـتان آرمـان و يـا فوتبردنـد و بعلـت اند و بطور موقت در شهرسـتان مب بـسر مـي ساير استاا بوده

مـرگ ناشـي از «لـت اند، در حمل اصلي سكونت خودشـان، بـا ع زلزله فوت آرده . اندثبت شده» حوادث و بالياي طبيعي

در ايت اينكه با استفاده از اطالعات سازمان ثبت احوال تا پايان شهريور : توان توافق آرد آه، روي موارد زير مي١٣٨٣ماه سال

. بوده است٢٨٧٤٥تلفات زلزله مب در ساآنني شهرستان مب حدود • . مرد بودند%) ٤٣( مورد آن ١٢٤٩٠زن و %) ٥٧( مورد آن ١٦٢٥٥

از دفرت آمارهاي مجعييت سازمان ثبت احوال ) يافت شخصيدر(اطالعات دريافت شده ∗

١٢١

. سال بوده است٣/٢٦ميانگني سن فوت شدگان ناشي از زلزله در ساآنني مب

نظام ثبت ( نفر ديگر نيز، برابر با ثبت برحسب علت ٢٤٢، ١٣٨٢در سال •در ساير شهرستااي استان آرمان بعلـت باليـا و حـوادث غريمرتقبـه ) مرگ

:اندطبيعي فوت آرده٣٣ %ا مرد بوده% ٦٧ا زن و آاند آ

سال بوده٥/٢٢ميانگني سن آا استان در جريـان ٢٣ نفر به غري از ساآنني مب در اين ٨٤٧، ١٣٨٢در سال • .اندجان باخته» باليا و حوادث غريمرتقبه طبيعي«

اند آا مرد بوده% ٥٧آا زن و % ٤٣ سال بوده ٢/٢٣ميانگني سن آا

: استان آشور٢٣در اين ١٣٨٢سال خالصه اينكه در • اند فوت آرده» باليا و حوادث غريمرتقبه و طبيعي« نفر در اثر ٢٩٥٩٢

اند از آا مرد بوده% ٤٣آا زن و % ٥٧ سال بوده است ٢٦ميانگني سن آا

چگونگي برآورد تعداد و ميزااي مرگ و عمر از دست رفته بـراي ) ٥-٥ : آشور

وچ و بيهوده و بازچيين آدهاي جديد به جاي آا ميزاـاي پس از حذف آدهاي پ ٢٣براسـاس مجعيـت بـرآورد شـده ) مرد، زن، هـردوجنس (بروز به تفكيك جنس مهـان از دسـت رفتـه در زان عمـر يم حسب علت و مري بر استان ميزااي مرگ و

نفر آـه بـرآورد مجعيـت ٦٦٤٨٠٠٠٠مجعيت حماسبه شد و سپس با استفاده از عدد به روايت مرآز آمار ايـران کـه آـامال نزديـك بـه ( است ١٣٨٢آشور در سال

، تعداد فوت شـدگان )برآورد مجعيت مبتين بر سناريوي اول در اين مطالعه است اين آارجمددا بـه تفكيـك سـن و . از دست رفته براي هر علت حماسبه شد عمر و

ي مطالعـه بـار شناسـ مجعيـت يشـده در گـروه ختصـص جنس براساس مجعيت بـرآورد . در اختيار تيم فين مطالعه بار بيماريها قرار گرفت بيماريها حماسبه و

. در لوح فشرده پيوست قرار دارد مربوطهجداول

١٢٢

: ها هاي اپيدميولوژيك بيماري آوري ميزان مجع-۶

هـاي اپيـدميولوژيك آن مربوط به هر بيماري نيـاز بـه شـاخص YLDبراي ختمني : عبارتند ازی مورد نيازها شاخص. بيماري است

ميـزان سـن شـروع بيمـاري و متوسـط مدت بيماري، طول بروز بيماري، ميزان در لـوح . متام اين اطالعات بايد برحسب سن و جنس تعيني شود هببودي و آشندگي،

هاي ورودي ، منابع داده Dismodافزار ، به مهراه جداول خروجي نرم فشرده پيوست هاي مربوط دادهدر گرد آوري عني حال منابعي آه بطور عمده در. ذآر شده است

: عبارتند ازاستفاده شدهبه بيماريها از آا

: نظام مراقبت و بيماريهاي حتت پوشش آن)۶-١هايي آـه داروهـا و درمـان با توجه به صحت و دقت اطالعات مربوط به بيماري

شـود مثـل ماالريـا و ع مـي آا، فقط يا در اآثر موارد، در نظام شبكه توزي آـين قـرار هاي آنرتل، حـذف يـا ريـشه هايي آه در برنامه جذام و مهچنني بيماري

دارند مثـل فلـج اطفـال، سـرخك، آـزاز نـوزادان و آـزاز بزرگـساالن، تـب دهنده آنگو آرميه، سياه زخم و ديفرتي و بسياري از بيماريها آـه در خونريزي

قرار دارند مثل سل، انواع مننژيتها خبـصوص هاي آنرتل و مراقبت پوشش برنامه

مثبت، تب مالـت HIV موارد مننگوآوآسمي، ليشمانيوز پوسيت و احشايي، ايدز، بـا . از اطالعات به دست آمده از نظام مراقبت استفاده شـد دو آيست هيداتي

يا تعداد موارد مشكوك به دسـت ين نظام تعداد بيماران ز ا توجه به اينكه ا بيمـاري بـا توجـه بـه ثبت و مراقبـت مـوارد مواردي آه پوشش ، در مي آيد

بوده است، مستقيما از تعداد بيماران برحـسب % ١٠٠ديدگاه خربگان نزديك به

در مواردي آـه بـر . روي تعداد حماسبه شده است YLDسن و جنس استفاده شد و مشاري آمالذآر احتمال هاي فوق اساس نظرآارشناسان يا مسئولني هريك از برنامه

هاي ورودي وجود داشت، موارد گـزارش شـده تبـديل بـه يا نامهخواني بني داده ميزان شده و نسبت به تصحيح آم مشاري آا اقدام شد و برحسب سن و جـنس بـا

. برآوردها صورت گرفتDismodاستفاده از

: نظام ثبت سرطان) ۶-٢وجود دارد، ويل هنوز » قانون ثبت اجباري سرطان «با وجود اينكه در آشور ما

: نظام ثبت سرطان دچار مشكالت ذيل است

با توجه به اينكه مسئوليت نظام ثبت سرطان بـه عهـده وزارت هبداشـت، -مزبـور بيماريها و ادارة سرطان در مرآـز مديريتمعاونت سالمت، مرآز

اي از اقدامات سازمان يافتـه و است و ادارة مزبور نيز تاآنون جمموعه گونـاگون يـل براي اجياد يك نظام فراگري اجياد منوده ويل به دال منطقي را

ثبت موارد سـرطان بـر اسـاس مـوارد مثبـت يافـت شـده در هنوز پوشش .پاتولوژي ها، آامل نيست

: شود هنوز گريي مي پيظام مزبور آه بوسيله ادارة سرطانن -

١٢٣

o اي آـشور نـدارد و مهمرتيـنا و استاپوشش آامل در مهه شهرستا .طه ضعف پوششي آن استاايي مثل هتران است نق

o ا احتمال وجود تشخيص آسـيبشناسـي آمـرت در مورد برخي از سرطااست، مثل سرطااي دور از دسرتس منونه بـرداري، مهچـون سـرطااي

مـوارد ثبـت نتيجه در... سيستم عصيب مرآزي، سرطان پانكراس و برخـي از ، مقابـل در شده اين سرطان ها دچار آم مشـاري اسـت و

ايـن . شـوند بـرداري مـي اند و منونه سرطااي ديگر آامال در دسرتس عامل سبب شده آه داده هاي ثبت شده در اين نظـام بـا واقعيـت

.موجود متفاوت باشدo براي رفع جمموعه مشكالت مزبور ضروريست آه بني نظام ثبت سرطان و

شـته باشـد آـه نظام ثبت مرگ يك ارتباط و تعامل مثبت وجود دا . اين نيز هنوز بوجود نيامده است

برمهني اساس تكيه بر اطالعات نظام ثبت سرطان موجود در آـشور تـيم فـين جمـري . منود مطالعه ملي بار بيماريها را دچار مشكل مي

گريي بود، انتخاب برخي از استاايي بود آه نظام ثبت راه ديگري آه قابل پي ويل اين نيز براي مهه سرطاا با توجـه بـه . ه باشد سرطان پوشش آاملرتي داشت

با توجه بـه مهـه داليـل . پذير نبوده است اي برخي از آا امكان توزيع منطقه مدل خاصي آه مبتين بر مهه اطالعات ،ناشي از سرطاا مذآور، براي برآورد بار

اي مـرگ مبتاليـان و ميزاـ ياملللي و ميزان بقـا اي و بني موجود ملي و منطقه نتايج اين بـرآورد . ناشي از سرطاا بود طراحي و مورد استفاده قرار گرفت

. اي نيز مورد مقايـسه قـرار گرفـت در زمينه بروز با ميزااي ملي و منطقه . اين روش بطور آامل، بصورت جداگانه در مهني فصل ارائه خواهدشد

:نظام ثبت بيمارستاني) ۶-٣م نيز مثل ثبت سرطان در معـدودي از اسـتاا و با توجه به اينكه اين نظا

شـدگان شهرستاا خبوبي اجرا شده است و تقريبا پوشش آاملي بـه آليـه بـسرتي مانند دهد، اطالعات ثبت بيمارستاني براي بيماريهايي استاا و شهرستاا مي

)٣٠( .ا مورد استفاده قرار گرفت سنگ آيسه صفر وآوله سيستيتسـال منـدي از خـدمات سـالمت هبره«ايج به دست آمده از مطالعه با توجه به نت

آم مشاري اين نـوع از بيماريهـا % ١٠ حدود )١٩(» در مجهوري اسالمي ايران ١٣٨١ . نيز مورد توجه قرار گرفت) بسرتي شدن در بيمارستااي خارج از استان(

:مطالعات ملي) ۴-۶هـاي اپيـدميولوژيك ن شـاخص اي از مطالعات ملـي آـه بـراي بدسـت آورد منونه

و سـالمت «مطالعـه : ند به شرح زيـر اسـت ها مورد استفاده قرار گرفت بيماري ،)٣٢(»سيماي اسـتاني تغذيـه آودآـان «، )١۴(»سيماي مجعيت و سالمت «،)٣١(»بيماري

دهـان و سـالمت مطالعـات مربـوط بـه «،)٣٣(»اپيدميولوژي بيماريهاي روانـي «اپيـدميولوژي «،)٣۶(» وضعيت ريزمغـذيها در ايـران پژوهشي در «، ) ٣۵و٣۴(»دندان

..... و)٣٨(»نظام پايش و ارزشيابي برنامه هاي هبداشت باروري« و )٣٧(»اعتياد

:ساير منابع) ۵-۶ي بـوده عـ اي و مقط هاي بكار رفته نيز از مطالعات منطقه اي از داده خبش عمده

اي آن توزيـع منطقـه نابرابري در ،است آه با مشورت با خربگان و آارشناسان لوح فشرده پيوست به مهراه جداول گرچه به اين مطالعات در . اثبات نشده بود

١٢٤

وار بـه برخـي از آـا فهرسـت ، در اينجـا اشاره شده است نيز Dismod خروجي :شود اشاره مي

COPCORD" Community Oriented Program for Control Of Rheumatic Diseases"مطالعـه -عه به وسيله مرآز حتقيقات بيماري هاي رومـاتولوژي دانـشگاه اين مطال

)٣٩(.علوم پزشكي هتران اجنام شده است ١٢ در بررسي عوامل خطر بروز حوادث منجـر بـه بـسرتي و مـرگ "مطالعة -

اين مطالعه بـه وسـيله مرآـز توسـعه شـبكه و : "دانشگاه علوم پزشكي . نت سالمت اجنام شده است ارتقاي سالمت و دبري خانه حتقيقات آاربردي معاو

)۴٠( اين مطالعه زير نظـر مرآـز حتقيقـات بيمـاري هـاي ": اوند"مطالعه -

گوارشي دانشگاه علوم پزشكي شهيد هبشيت و به منظور برآورد ميزان شيوع )۴١(. برخي از بيماي هاي گوارشي اجنام شده است

كي تربيـز اين مطالعه به وسيله دانشگاه علوم پزش ": اسدآبادي"مطالعه -در حمله اسد آبادي شهر تربيز به منظور برآورد ميزان نياز بـه خـدمات

)۴٢ (.هبداشيت درماني براي برخي بيماري ها اجنام شده است اين مطالعـه بـه وسـيله ":قلب سامل اصفهان، جنف آباد و اراك "مطالعه -

مرآز حتقيقات بيماري هاي قلب و عروق دانشگاه علوم پزشـكي اصـفهان و )۴٣(. مهكاري دانشگاه علوم پزشكي اراك اجنام شده استبا

و دانـشگاه علـوم پزشـكي بوشـهر توسط ":قلب سامل خليج فارس "مطالعه - )۴۴( . اجنام شده استمرآز حتقيقات غدد دانشگاه علوم پزشكي هتران

به وسـيله جامعـه جراحـان ": بررسي آيفيت مراقبت در سوختگي "مطالعه - )۴۵(. وزارت هبداشت اجنام شده است ايران و معاونت سالمت

آه توسط دانشگاه علوم پزشكي هتران و مرآـز ملـي ":چشم هتران "مطالعه - )۴۶(. حتقيقات علوم پزشكي اجرا شده است

به " :ميزان بروز بيماري هاي منجر به بسرتي و مرگ در نوزادان "مطالعه -ان و خـامن دآـرت وسيله دفرت سالمت خانواده و مجعيت و دفرت يونيسف در هتـر

ايـن .(سوداگري با مهكاري دانشگاه علوم پزشـكي رشـت اجنـام شـده اسـت )۴٧ ().مطالعه نامتام باقي مانده است

ايـن مطالعـه بـه : " هبداشت روان در شهرستان مب پس از زلزله "مطالعه -وسيله اداره هبداشت روان معاونت سالمت با مهكاري دفرت يونيسف در هتـران

)۴٨ (.اجنام شده است- .....

١٢٥

DALY چرخه اصلي براي حماسبه -٧آوري شـد و هاي متفاوت مجع هاي خمتلف براي بيماريها و آسيب پس از اينكه داده

قرار گرفت به ترتيـب » هبرتين داده قابل حصول «مورد توافق آارشناسي بعنوان : ها به تفكيك هر بيماري اقدامات زير اجنام شد روي داده

تقريبا هيچ بيماريي در آـشور . شد هاي هر بيماري تعيني ادهنقاط خايل د - . هاي آاملي از آن در اختيار بوده باشد يافت نشد آه داده

هاي خمتلف يك بيماري در آنار هم قرارداده شـد و بـصورت چـشمي و داده -

در صـورتيكه . آا مورد توجه قرار گرفت ) Consistancy(آارشناسي مهخواني ها نـامهخوان بـود و نـامهخواني آن بنظـر آارشناسي داده بصورت چشمي و . رفت هاي مناسبرتي مي رسيد گروه ختصصي به دنبال داده غريقابل اصالح مي

شاخص قابل استفاده آه معموال ميـزان ٨پس از اين مراحل، سه شاخص از -شيوع، ميزان هببودي، ميزان آشندگي و يا طول مدت ابتال بود وارد نـرم

هدف استفاده از اين نرم افزار معموال موارد زير . شد مي Dismodافزار : بودo بايـست بـه موارد ميزان شيوع در اختيـار بـود و مـي اغلب در

.مي شدميزان بروز تبديل o ها آه اين نقـاط، در مـورد مهـه بيماريهـا نقاط خايل داده بايد

. شدميـ ميزان هاي مربوط به بعضي از گروه هاي سين بود، تكميـل هاي بكار برده شده منطبق بر گروه سين در بسياري از موارد داده

. داد قرار داده شده براي مطالعه نبود و مهه سـنني را پوشـش منـي افزار مزبـور يكـي از مهمرتيـن گسرتده منودن گروه سين بوسيله نرم

ايـن اقـدام بـا اسـتفاده از روشـهاي . داليل اين آاربرد بـود

Extrapolation گرفت ها صورت مي داده . o ها تغيري يابد و به ترآيب در مواردي الزم بود آه ترآيب سين داده

.مورد نظر در مطالعه درآيدo افزار، مهخواني ميزان بروز برآورد شده براساس ميزان شـيوع نرم

را با خطر نسيب مرگ و مري ناشي از بيماري، يـا ميـزان آـشندگي ان هببودي را آـنرتل آـرده، بيماري و سپس طول دورة ابتال با ميز

اي آه به گونه . آرد ترين اشكال موجود تبديل مي آا را به منطقي . اي مهخوان تبديل گردد ها به جمموعه خروجي

بايـد تعداد مجعيت آشور يا استان برحسب گروههاي سين و به تفكيك جـنس -بـه پس از اجنام حماسبات مربـوط . شودافزار وارد نرم قبل از شروع آار

ها دو گروه جدول برحسب انواع گروههاي سـين و بـه تفكيـك مهخواني داده يك گروه جدول آه بـا اسـتفاده . قابل استخراج است از نرم افزار جنس

منايـد و خروجي را برحسب ميزان يا نسبت ارائه مـي ،هاي موجود از داده يك گروه ديگر جدول آه در آن ها با اسـتفاده از ميزاـا و نـسبتهاي

١٢٦

حماسبه شده و با تكيه بر مجعيت آـه قـبال وارد شـده تعـداد مبتاليـان، . قابل استخراج است.... شدگان، طول دورة ابتال و فوت

هـستند آـه ب -٧-٣ ب و -٧-٢ ب، -٧-١جـداول منونه هايي از اين جداول، هريـك . هتيه شده اند براي يك بيماري غري آشنده مثل آرتريت روماتوئيد

از دو قسمت، يكي براي مردان و يكي براي زنـان تـشكيل از اين جداول .شده است

سطر آخر هر يك ، گانه تنظيم شده است ٨ ب براي گروه هاي سين -٧-١جدولاز دو خبش جدول ورودي و خروجي را براي مهه گروه هاي سين به طـور آلـي

اين جدول بر اساس ميزان و نسبت تنظيم شده و اين نـوع .نشان مي دهد هاي آارشناسـي روي ورودي و خروجـي نـرم افـزار اول براي بررسي از جد

. شود گريد و در عمليات بعدي استفاده مني مورد استفاده قرار مي ب نيز از دو جدول خمصوص زن و مرد تشكيل شده و براساس گروه هـاي -٧-٢جدولاين جدول بر اساس تعداد تنظيم شده است و نرم افـزار بـا . گانه است ٨سين ميم نسبت ها و ميزان هاي به دست آمده روي مجعييت آه در ابتداي آـار بـه تع

از ايـن جـداول بـراي .تفكيك سن وارد شده است، تعداد را ارائه مـي منايـد . شود استفاده ميبعدي حماسبات

ب نيز از دو جدول خمصوص زن و مرد تشكيل شده است و مهاننـد جـدول -٧-٣جدول . گانه تنظيم شده است١٨هاي سين براي گروه ب بر اساس تعداد ويل -٧-٢

گانه در حماسبات بـار بيمـاري ٨معموال جداول تنظيم شده براي گروه هاي سين

. به آار مي رودHALE گانه براي حماسبات ١٨ها و جداول حاوي گروه هاي سين ۶٩ تـا ۶٠گروه سين براي مهان گونه آه ديده مي شود، در ورودي اين سه جدول

. سال در جنس مذآر عددي وارد نـشده اسـت ۶٩ تا ۶۵ سال و ۶۴ تا ۶٠ل يا سااين به معناي اين است آه منونه مورد مطالعه آن قدر آـايف نبـوده اسـت آـه

ويل ديده مي شود آه در تـداوم . برآوردي براي اين گروه هاي سين ارائه منايد ها ونسبت هاي سطور افزار با استفاده از ميزان اين سطور در خبش خروجي، نرم

. يي براي اين گروههاي سين حماسبه آـرده اسـت ها ها و نسبت ميزان ،باال و پايني ويل مهني ويژگـي در برخـي . اين يكي از ويژگي هاي مثبت نرم افزار مزبور است

بيماري آرتريت روماتوئيد در گروه سين زيـر . از موارد جنبه منفي نيز دارد

Juvenile rheumatoid ه منظور بيماريالبت( سال ديده مني شود ١۵arthritis ويل نرم افزار بر اسـاس ). نيست، اين بيماري مقوله اي جداگانه است

سـال نيـز برآوردهـايي را اجنـام ١۵مدل آلي خود براي دو يا سه گروه زير در اين موارد چون اين برآوردهـا بـا . داده و در سطور مزبور قرار مي دهد

يژگي هاي زيسيت و آسيب شـناخيت بيمـاري نـامهخوان اسـت، بايـد بـا اعمـال وها آن را اصالح آـرد و يـا در تغيرياتي مهچون ثابت نگاه داشنت برخي از ورودي

به خـصوص در . هاي گروه سين مزبور را بصورت دسيت از جدول حذف منود ايت داده ش مـستقيما بـراي حماسـبه خبش خروجي بايد اين حذف صورت گريد، چون از اين خبـ

DALY استفاده خواهد شد . نكته مهم ديگر اين آه در اين جداول هر آدام آه به صـورت ميـزان و نـسبت

ستون است، سه ستون براي مفـاهيم مـرتبط ٨تنظيم شده است، خبش خروجي شامل در صـورتي ". خطر نسيب مرگ "و " ميزان اختصاصي مرگ "، " آشندگي"با مرگ يعين

ستون براي خبش خروجي تنظـيم ۶داويل آه به صورت تعداد تنظيم شده است، آه ج تعـداد "شده و اين سه ستون مرتبط با مرگ به يـك سـتون تبـديل شـده و آن

١٢٧

". وزن نـاتواني اسـت " ب، آخرين سـتون -٧-٢در جدول ". موارد فوت شده است

، بـراي اين اعداد توسـط گـروه فـين . نيست Dismodاين ستون جزو خروجي هاي ورود اطالعات به مراحل بعدي حماسبات، از منابعي آه در خبش هاي بعدي توضـيح

گانـه آـه ٨داده خواهند شد، استخراج شده و در جداول با گروه بنـدي سـين . قرار داده شده است،حمتواي تعداد دارند

١٢٨

ميزان، (وماتوئيد براي بيماري آرتريت رDismodمثايل از ورودي و خروجي نرم افزار : ب-٧-١جدول آرتريت روماتوئيد : نام بيماري) گانه٨گروه هاي سين

١٢٩

ICD:M05آد

مردان داده هاي خروجي داده هاي ورودي

شاخص

سن بروز

درهزار شيوع

درهزار

هببودينفرسالدرهزار

آشندگينفرسالدرهزار

طول مدت ابتال سال

ميزان مرگ

اختصاصي درهزار

خطرنسيبمرگ

بروزهزاردر

شيوعدرهزار

هببودينفرسالدرهزار

آشندگينفرسالدرهزار

طول مدت ابتال سال

ميزان مرگ

اختصاصي درهزار

خطر نسيب مرگ

ميانگنيسن

ابتال در

گروه سين

0-4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5-14 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 15-29 0.495 0 0 0.127 0.921 0 0.006 52.7460 1.00221.256

30-44 0.697 0 0 0.021 1.888 0 0.006 34.2970 1.00242.472

45-59 1.083 0 0 0.040 2.548 0 0.012 29.8750 1.00147.632

60-69 0 0 0 0.031 2.694 0 0.012 12.9660 1.00168.978

70-79 7.843 0 0 0.650 4.845 0 0.006 9.949 0 1.00073.719

80+ 7.843 0 0 0.035 10.509 0 0.006 6.058 0.0001 1 82.929 0+ 0.633 NA NA 0.065 1.227 0 0.008 41.7710 1.00134.500

زنان داده هاي خروجي داده هاي ورودي

شاخص

سن بروز

درهزار شيوع

درهزار

هببودينفرسالدرهزار

آشندگينفرسالدرهزار

طول مدت ابتال سال

ميزان مرگ

اختصاصي درهزار

خطرنسيبمرگ

بروزدرهزار

شيوعدرهزار

هببودينفرسالدرهزار

آشندگينفرسالدرهزار

طول مدت ابتال سال

ميزان مرگ

اختصاصي درهزار

خطر نسيب مرگ

ميانگنيسن

ابتال در

گروه سين

0-4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5-14 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 15-29

0 0 0 0.083 0.125 0 0.001 49.7240 1.00128.499

30-44

7.279 0 0 0.729 8.402 0 0.005 44.4300 1.00334.154

45-59

6.718 0 0 0.031 11.703 0 0.006 23.3330.0001 1.00157.430

60-69

14.409 0 0 0.542 14.677 0 0.006 16.9560.0001 1.00065.247

70-79

24 0 0 0.896 20.455 0 0.006 11.1790.0001 1.00073.373

80+ 24 0 0 0.037 26.772 0 0.006 7.287 0.0002 1 83.558 0+ 3.275 NA NA 0.206 4.034 0 0.006 39.7770 1.00239.522

١٣٠

تعداد، ( براي بيماري آرتريت روماتوئيد Dismodمثايل از ورودي و خروجي نرم افزار : ب-٧-٢جدول آرتريت روماتوئيد :نام بيماري) گانه٨هاي سين گروه

ICD:M05 آد مردان

داده هاي خروجي داده هاي ورودي

شاخصموارد سن

جديد

موارد قدمي و جديد

موارد هببود يافته

ارد موفوت شده

طول مدت ابتال

ميزان مرگ

خطر نسيب مرگ

موارد جديد

موارد قدمي و جديد

موارد هببود يافته

موارد فوت شده

طول مدت ابتال

ميانگني سن ابتال در گروه

سين

وزن ناتواني

0-4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0.176 5-14 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0.176

15-29 5613 0 0 1442 10443 0 0 52.746 21.256 0.176 30-44 4348 0 0 136 11765 0 0 34.297 42.472 0.176 45-59 3637 0 0 135 8552 0 0 29.876 47.633 0.176 60-69 0 0 0 38 3330 0 0 12.966 68.979 0.176 70-79 4556 0 0 376 2815 0 0 9.950 73.720 0.176 80+ 2885 0 0 13 3866 0 0 6.059 82.930 0.176 0+ 21038 NA NA 2161 40787 0 0 41.771 34.500

زنان داده هاي خروجي داده هاي ورودي

شاخصموارد سن

جديد

موارد قدمي و جديد

موارد هببود يافته

موارد فوت شده

طول مدت ابتال

ميزان مرگ

خطر نسيب مرگ

موارد جديد

موارد قدمي و جديد

موارد هببود يافته

موارد فوت شده

طول مدت ابتال

ميانگني سن ابتال در گروه

سين

وزن انيناتو

0-4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0.176 5-14 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0.176

15-29 0 0 0 932 1398 0 0 49.725 28.500 0.176 30-44 45243 0 0 4506 52220 0 0 44.430 34.154 0.176 45-59 22729 0 0 106 39592 0 0 23.333 57.431 0.176 60-69 16826 0 0 624 17139 0 0 16.956 65.247 0.176 70-79 12857 0 0 470 10958 0 0 11.180 73.373 0.176 80+ 8869 0 0 13 9894 0 0 7.288 83.558 0.176 0+ 106525 NA NA 6651 131202 0 1 39.777 39.523

تعداد، (ريت روماتوئيد براي بيماري آرتDismodمثايل از ورودي و خروجي نرم افزار : ب-٧-٣جدول

نام بيماري آرتريت روماتوئيد) گانه١٨گروه هاي سين

١٣١

ICD : M05 آد

مردان شاخص داده هاي خروجي داده هاي ورودي

موارد سن جديد

موارد قدمي و جديد

موارد هببود يافته

موارد فوت شده

طول مدت ابتال

ميزان مرگ

خطر نسيب مرگ

موارد جديد

موارد قدمي و جديد

د موارد هببو يافته

موارد فوت شده

طول مدت ابتال

ميانگني سن ابتال در گروه سين

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1-4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5-9 0 0 0 0 0 0 0 0 0

10-14 0 0 0 0 0 0 0 0 0 15-19 0 0 0 518 1089 0 0 55.418 18.154 20-24 5613 0 0 780 4437 0 0 51.797 22.352 25-29 0 0 0 143 4916 0 0 48.264 26.507 30-34 0 0 0 1 4279 0 0 42.857 32.719 35-39 0 0 0 15 3827 0 0 37.449 38.867 40-44 4348 0 0 121 3659 0 0 33.857 42.975 45-49 3637 0 0 120 3698 0 0 30.243 47.188 50-54 0 0 0 14 2847 0 0 26.863 51.286 55-59 0 0 0 0 2007 0 0 22.727 56.500 60-64 0 0 0 0 1669 0 0 16.888 63.750 65-69 0 0 0 38 1661 0 0 12.960 68.988 70-74 3869 0 0 310 2094 0 0 10.371 72.983 75-79 687 0 0 66 721 0 0 7.972 77.187 80+ 2885 0 0 13 3866 0 0 6.059 82.930 0+ 21038 NA NA 2161 40787 0 0 41.771 34.500

زنان شاخص داده هاي خروجي داده هاي ورودي

موارد سن جديد

موارد قدمي و جديد

موارد هببود يافته

موارد فوت شده

طول مدت ابتال

ميزان مرگ

خطر نسيب مرگ

موارد جديد

موارد قدمي و جديد

موارد هببود يافته

موارد فوت شده

طول مدت ابتال

ميانگني سن ابتال در گروه سين

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1-4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5-9 0 0 0 0 0 0 0 0 0

10-14 0 0 0 0 0 0 0 0 0 15-19 0 0 0 0 0 0 0 0 0 20-24 0 0 0 0 0 0 0 0 0 25-29 0 0 0 932 1398 0 0 49.725 28.500 30-34 18278 0 0 2961 10822 0 0 45.847 32.646 35-39 15736 0 0 1471 20698 0 0 41.911 36.849 40-44 11229 0 0 74 20701 0 0 38.089 40.949 45-49 9340 0 0 7 17293 0 0 32.026 47.513 50-54 7792 0 0 5 12888 0 0 27.559 52.509 55-59 5597 0 0 93 9412 0 0 22.439 58.458 60-64 8863 0 0 298 8217 0 0 18.904 62.748 65-69 7964 0 0 326 8923 0 0 15.183 67.530 70-74 10745 0 0 400 8813 0 0 11.575 72.705 75-79 2112 0 0 71 2145 0 0 8.956 77.154 80+ 8869 0 0 13 9894 0 0 7.288 83.558 0+ 106525 NA NA 6651 131202 0 1 39.777 39.523

١٣٢

يمـاري مـزمن بـا دورة بـسيار ب براي يك ب -٧-٣ب و -٧-٢ب، -٧-١گروه جداول بدون هببودي آامل و بدون وقوع مرگ ناشي از آن بيماري يعين آرتريـت طوالني،

ب مثايل اسـت بـراي -٧-۶ب و -٧-۵ب، -٧-۴اولدر صورتي آه جد . است روماتوئيدتواند منجر به مرگ يا هببـودي نـسيب پـس از يـك سكته قليب يعين بيماري آه مي مسلما سـكته قلـيب را در جريـان حماسـبه بـار . دورة نسبتا آوتاه ابتال شود

هـا يك گروه از سـكته . بيماريها بايد در دو گروه جمزا مورد توجه قرار داد شديد و وسيع است آه قبل از رساندن بيمار به بيمارستان منجر به آه بقدري

در گـروه .شود و گروه ديگر آه زنده به بيمارستان منتقل مـي شـوند فوت مي

قابل حماسبه است و در گروه دوم آه زنـده بـه YLLهاي قليب فقط اول از سكته نوشـت مبـتال شوند به دو نـوع سر رسند و در بيمارستان بسرتي مي بيمارستان مي

: شوند مي

آنند يك عده در بيمارستان فوت مي -

ويل با ناتواني نسيب بـراي مـدت سالميت بايابند و يك عده ديگر هببود مي - . شوند معني يا تا پايان عمر از بيمارستان مرخص مي

YLDدر گروه دوم بسته به طول مدت بسرتي و طول مدت ناتواني و شدت ناتواني . شود حماسبه مي

١٣٣

براي بيماران سكته قليب آه با اين تشخيص Dismodمثايل از ورودي و خروجي نرم افزار : ب-٧-۴جدولبسرتي شده (نام بيماري سكته قليب ) گانه٨ميزان، گروه هاي سين (در بيمارستان بسرتي شده اند

ICD : I21آد ) در بيمارستان

مردان هاي خروجيداده داده هاي ورودي

شاخص

سن بروز

درهزار شيوع

درهزار

هببودي نفرسال درهزار

آشندگي نفرسال درهزار

طول مدت ابتال سال

ميزان مرگ

اختصاصي درهزار

خطر نسيب مرگ

بروز درهزار

شيوع درهزار

هببودي نفرسال درهزار

آشندگي نفرسال درهزار

طول مدت ابتال سال

ميزان مرگ

اختصاصي درهزار

خطر نسيب مرگ

ميانگني سن

ابتال در

گروه سين

0-4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5-14 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 15-29 0.09 12500 0 0.0666 0.0048 12500 0 0.08 0 0 27.5

30-44 2.4698 12147.3333 353.3333 2.3349 0.1779 11995.0294 505.9252 0.08 0.0939 158.1553 39.5211

45-59 14.1529 11883 616.6667 14.6373 1.1338 11975.6438 524.172 0.08 0.6025 85.1547 50.9293

60-69 30.6699 11070.5 1430 30.3933 2.2705 10831.1217 1670.2794 0.0799 4.0287 97.2358 66.5645

70-79 50.1572 10672 1830 50.1572 3.9982 10672 1830 0.0797 7.3167 45.385 74.2772

80+ 50.1572 10672 1830 50.1572 3.9982 10672 1830 0.0787 7.3167 12.0544 90.7565 0+ NA NA NA 4.4522 0.3443 11274.2679 1226.7596 0.0798 0.4326 70.0811 62.1063

زنان داده هاي خروجي داده هاي ورودي

شاخص

سن بروز

درهزار شيوع

درهزار

هببودي نفرسال درهزار

آشندگي نفرسال درهزار

طول مدت ابتال سال

ميزان مرگ

اختصاصي درهزار

خطر نسيب مرگ

بروز درهزار

شيوع درهزار

هببودي نفرسال درهزار

آشندگي نفرسال درهزار

طول مدت ابتال

الس

ميزان مرگ

اختصاصي درهزار

خطر نسيب مرگ

ميانگني سن

ابتال در

گروه سين

0-4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5-14 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 15-29 0.0244 12500 0 0.0189 0.0014 12500 0 0.08 0 0 27.5

30-44 0.5079 11894.6667 606.6667 0.4755 0.0363 11648.153 853.7233 0.08 0.0323 527.4091 39.3953

45-59 3.2632 11440.3333 1056.6667 3.1516 0.2424 11473.6702 1023.236 0.08 0.2557 244.3866 51.9842

60-69 15.6413 10043.5 2455 15.0201 1.1119 9566.6548 2931.4974 0.0799 3.4922 191.0683 66.7944

70-79 27.266 9358 3140 27.266 2.1781 9358 3140 0.0798 6.8391 89.3212 74.3758

80+ 27.266 9358 3140 27.266 2.1781 9358 3140 0.0788 6.8391 22.3132 90.8994 0+ NA NA NA 1.7062 0.1318 9950.6644 2547.3831 0.0798 0.3452 137.6938 67.327

١٣٤

براي بيماران سكته قليب آه با اين تشخيص Dismodورودي و خروجي نرم افزار مثايل از : ب-٧-۵جدولبسرتي (نام بيماري سكته قليب ) گانه٨تعداد ، گروه هاي سين (در بيمارستان بسرتي شده اند

ICD :I21آد )شده در بيمارستان مردان

خروجيداده هاي داده هاي ورودي شاخص

سن بروز

شيوع

هببودينفر سال

آشندگينفر سال

طول مدت ابتال سال

ميزان مرگ اختصاصي

خطر نسيب مرگ

موارد جديد

موارد قدمي و جديد

موارد هببود يافته

موارد فوت شده

طول مدت ابتال سال

ميانگني سن ابتال در گروه سين

وزن ناتواني

0-4 0 12.5 0 0 0 0 0 0 0 0.395 5-14 0 12.5 0 0 0 0 0 0 0 0.395

15-29 0.0001 12.5 0 755 54 680 0 0.08 27.5 0.395 30-44 0.0025 12.1473 0.3533 14545 1109 13299 561 0.08 39.5211 0.395 45-59 0.0142 11.883 0.6167 49058 3804 45560 1994 0.08 50.9293 0.395 60-69 0.0307 11.0705 1.43 37443 2806 30392 4687 0.0799 66.5645 0.395 70-79 0.0502 10.672 1.83 38233 3060 32656 5600 0.0797 74.2772 0.395 80+ 0.0502 10.672 1.83 9288 743 7933 1360 0.0787 90.7565 0.395 0+ NA NA NA 149321 11577 130520 14202 0.0798 62.1063 0.395

زنان داده هاي خروجي داده هاي ورودي

شاخص

سن بروز

شيوع

هببودينفر سال

آشندگينفر سال

طول مدت ابتال سال

ميزان مرگ اختصاصي

خطر نسيب مرگ

موارد جديد

موارد قدمي و جديد

موارد هببود يافته

موارد فوت شده

طول مدت ابتال سال

ميانگني سن ابتال در ينگروه س

وزن ناتواني

0-4 0 12.5 0 0 0 0 0 0 0 0.395 5-14 0 12.5 0 0 0 0 0 0 0 0.395

15-29 0 12.5 0 211 15 190 0 0.08 27.5 0.395 30-44 0.0005 11.8947 0.6067 2955 226 2629 193 0.08 39.3953 0.395 45-59 0.0033 11.4403 1.0567 10659 820 9409 839 0.08 51.9842 0.395 60-69 0.0156 10.0435 2.455 17509 1298 12422 3806 0.0799 66.7944 0.395 70-79 0.0273 9.358 3.14 19494 1561 14604 4900 0.0798 74.3758 0.395 80+ 0.0273 9.358 3.14 5212 417 3905 1310 0.0788 90.8994 0.395 0+ NA NA NA 56040 4337 43159 11049 0.0798 67.327 0.395

١٣٥

براي بيماران سكته قليب آه با اين تشخيص در Dismodمثايل از ورودي و خروجي نرم افزار : ب-٧-۶جدول ICD : I21آد ) گانه١٨تعداد ، گروه هاي سين (بيمارستان بسرتي شده اند

ردان داده هاي خروجي داده هاي ورودي

شاخص هببودي شيوع بروز سن

نفر سال

آشندگينفر سال

طول مدت ابتال سال

ميزان مرگ موارد خطر نسيب مرگ اختصاصي

جديدموارد قدمي و

جديدموارد هببود

يافتهموارد فوت

شدهطول مدت

ابتالميانگني سن ابتال در

گروه سين

0 0 12.5 0 0 0 0 0 0 0 1-4 0 12.5 0 0 0 0 0 0 0 5-9 0 12.5 0 0 0 0 0 0 0

10-14 0 12.5 0 0 0 0 0 0 0 15-19 0 12.5 0 0 0 0 0 0 0 20-24 0 12.5 0 0 0 0 0 0 0 25-29 0.0003 12.5 0 755 54 680 0 0.08 27.5 30-34 0.0003 12.5 0 630 50 630 0 0.08 32.5 35-39 0.0036 11.971 0.53 7406 538 6437 285 0.08 37.4999 40-44 0.0036 11.971 0.53 6509 521 6233 276 0.08 42.5 45-49 0.0156 12.09 0.41 23831 1759 21269 721 0.08 47.4998 50-54 0.0156 12.09 0.41 16807 1345 16256 551 0.08 52.5 55-59 0.0112 11.469 1.03 8420 701 8035 722 0.08 57.5001 60-64 0.0112 11.469 1.03 7002 560 6425 577 0.0799 62.5 65-69 0.0502 10.672 1.83 30441 2246 23967 4110 0.0799 67.4994 70-74 0.0502 10.672 1.83 24644 1972 21049 3609 0.0798 72.5 75-79 0.0502 10.672 1.83 13590 1088 11607 1990 0.0797 77.5 80+ 0.0502 10.672 1.83 9288 743 7933 1360 0.0787 90.7565 0+ NA NA NA 149321 11577 130520 14202 0.0798 62.1063

زنان داده هاي خروجي داده هاي ورودي

شاخص هببودي شيوع بروز سن

نفر سال

آشندگينفر سال

طول مدت ابتال سال

ميزان مرگ موارد خطر نسيب مرگ اختصاصي

جديدموارد قدمي و

جديدموارد هببود

يافتهموارد فوت

شدهطول مدت

ابتالميانگني سن ابتال در

گروه سين

0 0 12.5 0 0 0 0 0 0 0 1-4 0 12.5 0 0 0 0 0 0 0 5-9 0 12.5 0 0 0 0 0 0 0

10-14 0 12.5 0 0 0 0 0 0 0 15-19 0 12.5 0 0 0 0 0 0 0 20-24 0 12.5 0 0 0 0 0 0 0 25-29 0.0001 12.5 0 211 15 190 0 0.08 27.5 30-34 0.0001 12.5 0 174 14 174 0 0.08 32.5 35-39 0.0007 11.592 0.91 1486 108 1254 98 0.08 37.5 40-44 0.0007 11.592 0.91 1295 104 1200 94 0.08 42.5 45-49 0.0029 11.796 0.7 4285 317 3742 222 0.08 47.5 50-54 0.0029 11.796 0.7 3187 255 3009 179 0.08 52.5 55-59 0.004 10.729 1.77 3186 248 2658 438 0.08 57.5 60-64 0.004 10.729 1.77 2470 198 2120 350 0.0799 62.5 65-69 0.0273 9.358 3.14 15039 1101 10301 3457 0.0799 67.4996 70-74 0.0273 9.358 3.14 12181 975 9126 3062 0.0799 72.5 75-79 0.0273 9.358 3.14 7313 585 5479 1838 0.0797 77.5 80+ 0.0273 9.358 3.14 5212 417 3905 1310 0.0788 90.8994

0+ NA NA NA 56040

4337

43159

11049

0.0798 67.327

١٣٦

مطالب آاربردي آه تيم فين جمري اين مطالعه در فرايند حماسبات به تدريج بـه ن مرتبط با حماسبات بار بيماري ها بـه آن آمـرت توجـه آا پي برد و در متو : شده است؛ عبارتند از

براساس شواهد موجـود (براي هر بيماري يا آسيب قبل از اجنام حماسبات، •با توجـه آه بايد نسبيت از آن بيماري يا آسيب )هر آشور يا منطقه در

بعلـت آـه ا د، نسبيت از آ نشو ، درمان مي هاي موجود در جامعه به دسرتسي شـوند دچار ناتواني مي آه نسبيت از آا و مريند آن بيماري يا آسيب مي

در بسياري از بيمـاري هـا نـسبت . برآورد گردد ها نوع ناتواني نيز و . درمان شدن و آيفيت درمان جاري در آشور يا منطقه بـسيار مهـم اسـت

موجـود در اين برآوردها را بايد براساس مطالعات جاري و شواهد علمي هر منطقه يا آشور به دست آورد و در جريان حماسبات به خصوص در ورودي

هر بار ه قبل از شروع به حماسب. ها را دخالت داد بايد آنDismodجداول . به گردآوري اين نوع از اطالعات پرداخت بايد، بيماري يا آسيب

آنـد و ي منـي پـريو Dismodمهه بيماريها و آسيبها از مدل آلي موجود در •

قابـل حماسـبه و Dismodميزااي بروز، شيوع، آشندگي و هببودي آا با اساسا بيماريهـا را بايـد قبـل از اسـتفاده از . مهخوان آردن نيستند

Dismod هاي اين گروه بندي آرد و به اين سوال بايد پاسخ داد آه داده

ي است يا نه و قابل تصحيح و مهخوان ساز Dismodبيماري با استفاده از ؟اگر نيست چه تدابريي بايد براي آا اختاذ منود

اين گروه بنـدي آـه فقـط بـراي در جريان مطالعه بار بيماريها در ايران، مـسلما ايـن گـروه بنـدي صـرفا جنبـه . اجنام شـد ها شكل گرفته اجنام حماسبه

ا توجـه ب. حماسباتي دارد و ارزش پاتوفيزيولوژيك و حيت اپيدميولوژيك ندارد ،آيـد به دست مي هاي خمتلف هايي آه براي بيماري دادهاپيدميولوژيك به ترآيب

مهچـنني در . تواند به گروه ديگـر منتقـل شـود جاي يك بيماري از يك گروه مي درون هر گروه و براي هر بيماري روش عمل خمصوصي را بايد در نظر گرفت و آن

گروه نيز دستورالعمل آامال يكساني يك يرا اعمال منود و براي متام بيماريها . توان در نظر گرفت را مني

١٣٨۵هاي سـال آشورماست، ممكنست داده ١٣٨٢هاي سال بندي خمصوص داده اين گروه بايد حتما قبـل از . هاي يك استان گروه بندي ديگري را طلب منايد و حيت داده

يل اين آه چه بيمـاري و. بيماريها را گروه بندي منود ،ورود به چرخه حماسبات در چه گروهي قرار گريد شرايط و خمتصات زماني، مكاني، اجتمـاعي و اطالعـاتي

توانند در گروههـاي خمتلـف ها مي البته برخي از بيماري . طلبد خاص خود را مي . ها برخورد آرد توان با روشهاي متفاوتي با آن قرار گريند، يعين مي

: ر اين مطالعه به شرح زير استبندي پيشنهادي بكار رفته د گروهشـدگان بيماريهايي آه تعداد موارد جديد و قدميشان و مهچنني تعداد فـوت : الف

شـود و هرسـاله خبـوبي آا در هر سال در بانكهاي اطالعاتي ختصصي نگهداري مي از اين گروه بيماريهـا در آـشور مـا مـوارد . شود هاي مزبور هبنگام مي داده

هـاي موجـود در بانكهـاي توان به داده ويل بعنوان مثال مي حمدودي وجود دارد اطالعاتي جذام، تب مهوراژيك آنگو آرميه و از نوع بيماريهاي غريواگري مهـوفيلي و نارسايي آليه منجر به دياليز يا پيوند آليه آه معموال شامل متام مـوارد

. جديد يا جديد و قدمي است اعتماد منود

١٣٧

نيـست و مـستقيما Dismod نياز بـه اسـتفاده از ،ريهادر اين گروه از بيما شده يا هببـود يافتـه و اساس مهان تعداد جديد و قدمي و تعداد فوت توان بر مي

. حماسبه منود را YLD و YLLطول مدت ابتال ايـن . دارنـد جمـدد يامكان ابـتال بيماريهايي آه امكان هببودي يا مرگ و : ب

آننـد و اغلـب بـصورت يـك دوره عيين را طي مي گروه از بيماريها طول دورة م در اغلب موارد ظهور جمدد اين . حمدود دارند يابتال ظاهر شده و طول مدت ابتال

اين گـروه بـزرگرتين گـروه . جمدد تلقي منود يتوان ابتال بيماري در فرد را مي هبرتيـن پاسـخ را بـا . دهـد بيماريهاي موجود در اين مطالعـه را تـشكيل مـي

توان بدست آورد و خبوبي مدل آا با عملكرد با اين گروه مي Dismodار افز نرم : اين گروه عبارتنداز. افزار متناسب است اين نرم

تناسلي، هرپس تناسـلي، ماالريـا، بروسـلوزيس، سوزاك، تريكومونيازيس، زگيل در صورتيكه درمان با گلوآانتيم صورت گريد احتمـال (زيستيفوئيد، ليشمانيا

جمدد آن وجود دارد و در صورتيكه درمان نشود و خودخبود هببـود يابـد، يابتال جمدد ندارد، پس اين اطالع آه چند درصد از بيماري مزبـور حتـت ياحتمال ابتال

سـاير بيماريهـاي عفـوني و انگلـي ). بسيار مهم اسـت ،گريند درمان قرار مي كاريازيس، گوارشي مثـل اسـهاهلاي ميكروبـي و ويروسـي، انگلـهايي مثـل آسـ

بيماريهاي دستگاه گـوارش مثـل سـوء هاضـمه، .... آميبيازيس ، ژيارديا و لـه سيـستيت، پوسـيدگي دنـدان، وريفالآس معده مري، يبوست، پپتيك اولسر، آ

از گروه بيماريهاي اسكليت عضالتي مثل آمر ،بيماريهاي لثه، هرني اينگوينال هـاي بيماريهـاي پوسـيت، آنـديليت، از گروه درد، سندرم روتاتورآـاف، اپـي

درماتيت سبوره، آلوپسي آره آتا، از گروههاي بيماريهاي رواني و عصيب مثـل

، اعتيـاد، مننژيـت، سـردرد تنـشي، PTSDاضطراب، افسردگي، وسواس، هـراس، خيم، بيماريهاي عفوني دستگاه سندرم آارپال تونل، مهچنني اغلب تومورهاي خوش

اتر، سـوء تغذيـه، ريكتـز، آمنـي، انـواع ها، گـو تنفسي فوقاني، پروستاتيت جـز سنگهاي جماري ادراري، سيـستيها، اورتريتـها، اغلـب بيماريهـاي زنـان

مثل حاملگي موالر، جفت سر راهـي، اختالالت مرتبط با بارداري و پس از زاميان آبسه پستان، استفراغ حاملگي، عفونت پس از زاميـان، هتديـد بـه سـقط و مهـه

.ديحوادث عمدي و غريعم در هر صورت بايد به هر بيماري با توجـه بـه شـرايط و امكانـات درمـاني منطقه مورد مطالعه، با توجه به طول دوره هببودي آن ها با درمان يا بـدون درمان و امكان و شرايط مراجعه به پزشك و ساير جزئيات در يك حبث مجعي دقـت

. منود، طـول دورة حمـدودي دارنـد و بيماريهايي آه امكان هببودي يا مرگ دارند :ج

فقط يكبار فـرد شوند ويل نكتة مهم اينكه زودهاي مكرر هم ظاهر مني بصورت اپي

Dismod در جريـان حماسـبه بـا . جمدد ندارنـد يآنند و امكان ابتال را مبتال مي . منـود جلـوگريي امكان ابتال جمدد آن در گروه سين بعدي از بايد مراقب بود آه

ارتند از سياه سرفه، ديفرتي، سرخك، آزاز، اوريـون، آبلـه اين بيماريها عب اميـين موجـب به اين گروه از بيماريها يمرغان، هپاتيتها، جذام و سل؛ ابتال

آنـد، مهچـنني در مـورد جمـدد را بـه صـفر نزديـك مـي يالاحتمـال ابـت شده و هاي صفراوي، آيست پايلونيدال، آاتاراآـت، بيماريهايي مثل آپانديسيت، سنگ

مناسـب، هيپرپالزي پروستات و پرواليس ژنيتال آـه در صـورت اقـدام درمـاني

١٣٨

. يابنـد مهة اين بيماريها با برداشنت عضو مبتال خامته مـي . جمدد ندارند يابتال مـورد در مـثال البته به نكاتي بايد توجه آرد، امكان جراحيهـاي نـاقص را

و عوارضي چون يائسگي هم مهچنني بيماريها . پروالپس ژنيتال بايد در نظر گرفت . گردند جمددا بر مني،پس از سپري شدن دورة ابتال

بدون هببودي هستند و در صورتيكه بيمار از ساير علل مرگ بيماريهايي آه :دپـس . شوند ها فقط يكبار ظاهر مي اين بيماري .شوند فوت نكند، سبب مرگ وي مي

، لـذا در جريـان حماسـبه بـا شـود به آن ابتال تا پايان عمر تلقي مي يابتال

Dismod د نتوان اين بيماريها مي . مهه اين موارد را بايد مورد توجه قرار داد : شامل موارد زير باشد

ايدز، ديابـت، بيماريهـاي مـزمن آبـدي، بيمـاري آـرون، آوليـت اولـسرو،

، پمفيگوس، اغلب سرطاا، بيماريهاي ايسكميك عضله (MS)مولتيپيل اسكلروزيس ــب و ــانس، قل ــب، دم ــسمي قل ــاي روماتي ــز، بيماريه ــي مغ ــاي عروق بيماريه

.، نارسايي آليه COPDپارآينسون، آلزامير، اول اينكه . نكته بايد توجه داشت چند در آار با اين گروه از بيماريها به

رفـت هاي پـس رفت و حبران دارند، اين دوره هاي پس برخي از اين بيماريها دوره زودهاي منظور شده براي بيماريهاي ديگر از اپي زود اپييا حبران را بايد با

رفـت و حبـران و دوم اينكه در واقع در بعضي موارد تفكيك دوره پس . جدا آرد صرع، آسم، سوم اينكه در مهـه هاي مثل بيماري ،زود بسيار مشكل است وقوع اپي

آـا در مـواردي از . توان گفت آه درمان مؤثر نيست موارد اين بيماريها مني

در بيماريهـاي ايـسكميك عـضله قلـب و bypassهاي درماني مـثال جراحـي اقدامهاي ديگر در مبتاليان به برخـي از سـرطاا، سـري بيماريهـا را تغـيري جراحي

چهـارم . دهد و ممكنست احتمال مرگ مبتال به اين بيماري را بسيار آم آنـد مي در ميانـة عمـر ظـاهر اينكه، اين بيماريهـا مـادرزادي نيـستند و معمـوال

. شوند مي اين نكات به صورت آلي است ويل در مورد تك تك بيماري ها بايد به بـسياري

. توجه آردYLL و YLDنكات ريز و فرعي ديگر در جريان حماسبات شوند، اغلب و بطور مستقيم به مرگ بيماريهايي آه در ميانه عمر ظاهر مي : ه

زودهاي بارز و مشخص و يا تا حدودي نامشخص ظـاهر شوند و بصورت اپي منجر مني : توانند شامل اين موارد باشد اين بيماريها ميشوند مي

الن، آرتـروز زانـو، پـ ميگرن، درماتيت متاسي، پسوريازيس، ويتيلگـو، لـيكن

، اندومرتيوز، منوراژي، سندرم قبـل از قاعـدگي، گلوآـوم، ITPآرتروز گردن، توان در گروههـاي ديگـر نيـز ميرا آسم و گلوآوم بيماري صرع و . صرع، آسم . جاي داد

زودهاي مشخص دارند مثـل ميگـرن، درماتيـت بعضي از اين بيماريها آامال اپي

زودها فرد و سندرم قبل از قاعدگي و در فواصل اين اپي ITPمتاسي، پسورزياس، ضـح نيـست و زود خيلـي وا آيد، ويل در مورد برخي ديگر اپي مبتال سامل بنظر مي

هاي فروآش و حبران آامال جدا آرد مثل آرتـروز زانـو، توان آن را از دوره منيبرخي از اين بيماريهـا در مـوارد نـادري ... آرتروز گردن و آندومرتيوز و

... تواند به مرگ نيز منجر شود مثل صرع و آسم و مياريها بايد بـا زودي در نظر گرفنت هريك از اين بيم در هر صورت راجع به اپي

مهچـنني بيمـاري . منـود گـريي تـصميم تأمل و دقت و مشاوره با خربگان و متخصصني

١٣٩

فاز مانيا و دپرسيون را دارد ويل از اين بابت اختالالت دو قطيب نيز گرچه دو گردد آه هريك از مراحل بيماري حكم جداگانه دارد، مستقيما به مرگ منجر مني

. شود هبرت است در اين گروه قرار گريد و در ميانه عمر هم شروع ميبـدون (شوند و بـصورت يكـسان بيماريهايي آه در سنني ميانه عمر شروع مي : ز

ايـن .شـوند يابند و سبب مرگ هم منـي تا پايان عمر ادامه مي ) زودي شكل اپي مهچنني ايـن بيماريهـا بـه طـور . هاي حبران و فروآش دارند بيماريها هم دوره

گرچه برخي از اين بيماريها قابل اصالح يـا . شوند ز سبب مرگ مني غريمستقيم ني تواند شامل موارد زيـر پذير نيستند، اين بيماريها مي آنرتل هستند ويل درمان

: باشدآرتريت روماتوئيد، اختالالت انكساري چـشم، اسـكيزوفرني، اسـكار قرنيـه در

. و غريه PCOدنداني، ، بيAنتيجه آمبود ويتامني منـدي از ها آه در شـرايط اجتمـاعي و هبـره بيت از مبتاليان به اين بيماري نس

خدمات سالميت منطقه يا آشور دسرتسي به امكانات تصحيح و اصالح دارند و اينكه آيا تصحيح و اصالح موجود ناتواني ناشي از اين بيماري را بـه صـفر تقليـل

، بايـد بطـور خـاص در دارد داده يا تا حدودي باالتر از صفر آن را نگه مـي . مورد هر بيماري مورد توجه قرار گريد

ايـن . وجود دارنـد Co-morbidityبيماريها و آسيبهايي آه در آا احتمال : حمثل عوارض خمتلف ناشي . گروه از بيماريهايي است آه بطور مهزمان وجود دارند

.از بيماري ديابت و آسيبهاي بدني متعدد ناشي از حوادثبينـايي و اخـتالالت عوارض ه بتواند ثال يك فرد ديابيت بطور مهزمان مي بطور م

در عـني حـال اينكـه ،مبتال باشـد ناشي از ديابت .... نورولوژيك، آليوي و . )مهزماني ابتال (مشكل خود ديابت نيز وجود دارد

يك فرد حادثه ديده ممكنست به چندين نوع آسيب و عارضـه مهزمـان مبـتال شـده . )زماني بروزمه (باشد

استفاده آـرد ويل جتميـع Dismodتوان از براي هر آسيب و عارضه به تنهايي مي عنوان آن بيماري يا حادثه آاريست آه امكان خطا و لغزش حماسـباتي آا زير

زيادي را خواهد داشت، مهچنني جمموعة اوزان ناتواني در بعضي موارد ممكنست از . عدد يك هم بيشرت شود

دليل در اين مطالعه بـراي ايـن دو گـروه از بيماريهـا دو راهكـار ني مه به : جداگانه بكار برده شد

يـك از عـوارض براي بيماري ديابت و براي هـر Dismodبا استفاده از -

ديابـت YLD حماسـبه شـد و جممـوع آـا در گـروه YLD جداگانه ،ديابت. رار نگرفـت مورد توجـه قـ مهزماني بروز در اين بيماري . بندي شد طبقه

HALEگرچه مهزماني شيوع بيماري ديابت و عوارض آن در جريـان حماسـبه مهچنني در اين بيماري عوارض آامال مـستقيم . مورد توجه قرار گرفته است

ديابت در نظر گرفته شد ويل عوارض ديررس و نه چندان مـستقيم آن مثـل عـروق مغـزي بيماريهاي ايسكميك عضله قلب، پرفشاري خون و بيماريهاي

. مورد توجه قرار نگرفت

ناشـي از حـوادث عمـدي و YLD براي حماسبات Dismodامكان استفاده از -غريعمدي وجود نداشت، چرا آه وقوع آسيبهاي متنوع در حـوادث متفـاوت، عدم امكان حلاظ منودن وقوع مهزمان چند آسيب در يك حادثه، سـري متفـاوت

١٤٠

مهه سبب شد آه روش ديگـري اختـاذ ،ههريك از آسيبها در جريان يك حادث . گريد شود آه در خبش جداگانه اي جزئيات آن مورد حبث قرار مي

: هاي مادرزادي، بيماريهاي حول تولد و بيماريهاي ژنتيك بيماري: طيـك نكتـه . توجه خاص شود در حماسبات بار بيماريها بايد به اين گروه بزرگ

ينكه اين بيماريهـا فقـط يـك بـار پديـد در مهه اين گروه مشرتك است و آن ا يـا تـشخيص (گرچـه تظـاهرات آن . بود تولـد اسـت آيند و زمان بروز آا مي

جمـدد و يابتال. است) ها را حيت ساهلاي بعد باشد بيماري ممكن است روزها، هفته . بروز خارج از دورة نوزادي يا حداآثر آودآي ندارند

شوند و برخي ديگـر تـا منجر به مرگ مي برخي از بيماريهاي اين گروه بسرعت پايان عمر معمويل فرد با وي مهراه هستند، برخي از آا از حلظـة تولـد عـالمي

آنند و برخي از آا با اندآي تـاخري، برخـي از آـا قابـل خود را ظاهر مي نگهدارنده دارند آه عـالمي را آـاهش هاي درمانفقط اند، برخي اصالح و درمان

برخي ديگر با وجود درمان نگهدارنده فرد مبتال را در ميانـه عمـر دهند، مي . آشانند به آام مرگ مي

سـازي قابل اصالح و مهخوان Dismodشاخصهاي اغلب اين بيماريها با استفاده از . نيستند و بايد با روشهاي ديگري با آا برخورد منود

: سيم منودتوان تق اين گروه از بيماريها را به سه زيرگروه ميو شـوند مادرزادي هستند و يا با تولد شـروع مـي گروه بيماريهايي آه )ط-١

مـواردي آـه ، درمـان يـا اصـالح شـوند ،سرعت يا با انـدآي تـاخري به بايد : توانند در اين گروه قرار گريند مي

،برخـي از )(Imperforated Anus برخي از بيماريهاي مادرزادي قلب، آنوس بـسته -

شكاف آام، لب شكري، ريفالآـس وزيكـواورترال، ، Neural Tube Defect سطوحاشكال وهـاي دوره حـول تولـد، مثـل عـوارض ناشـي از هيپوسپاديازيس، اغلب بيماري

آوتاهي طول حاملگي و رشد جنيين، اختالالت تنفسي عروقـي در نـوزاد، اخـتالالت ه ايـن نكـات در برخورد با اين بيماريها توجـه بـ . خوني و انعقادي نوزاد

: ضروريست

ميزان بروز اغلب اين بيماريها با سهولت بيشرتي در مقايسه با ميـزان -شيوع در دسرتس است و ضرورتي به حماسبه ميزان بروز از روي شـيوع آـا

.وجود نداردشـوند در مورد اين گروه ضروريست آه بدانيم چه نسبيت از آا درمان مي -

ميز و بدون عوارض و چه نـسبيت تـوام بـا آ و چه نسبيت از درمان موفقيت شوند چه مدتي با معلوليت زنده هـستند اند و گروهي آه درمان مني عوارض

آنند و در چه سين فوت ميضروريست آه بدانيم عرف درمان يا اصالح اغلب اين ناهنجاريهـا در بـني -

. مهكاران باليين آشور يا منطقه ما در چه سين استذير بودن اين گروه از بيماريهاي مادرزادي يا ژنتيكي يا پ هرصورت درمان ه ب

شـوند، بيماريهايي آه در نتيجه عوارض و مشكالت دورة حـول تولـد آغـاز مـي . مهمرتين ويژگي اين گروه است

و پـذير نيـستند درمـان گروه بيماريهـاي مـادرزادي يـا ژنتيكـي آـه )ط-٢مبتاليان بـه آـا ضي موارد در بع گرچه ( مستقيما عامل مرگ باشند توانند مني

)تر دارند عمري آوتاه

١٤١

: اين گروه از بيماريها عبارتند از

ها سندروم داون و انواع تريزومي -

آليه پلي آيستيك - NTDبرخي از اشكال -مثال آسيب شبكه عصيب بـازويي در (برخي از صدمات عضوي در جريان زاميان -

) جريان زاميان اشي از جفت و ضمامي آن برخي از صدمات و آسيبهاي ن - برخي از عوارض پايدار اختالالت خوني و انعقادي در نوزاد و جنيين -

: در اين گروه از بيماريها نيز بايد توجه داشت آه

طول مدت ابتال برابر با طول عمر معمول جامعه است، گرچه مبتاليان بـه - داشـته تواننـد تري نيز حسب مورد مي اين بيماريها طول مدت عمر آوتاه

. باشند

اقدامات آمكي تاحـدودي نـاتواني ناشـي از ايـن بيماريهـا را آـاهش - مسئله مهم اينست آه در منطقه يا آشور چه درصدي از مبتاليـان .دهد مي

چـه نـسبيت از ايـن خـدمات به اين بيماريها به خدمات دسرتسي دارند و دهد ناتواني آا را آاهش مي

.ا هبرت از ميزان شيوع آن در دسرتس استبازهم ميزان بروز اين بيماريه -هاي مادرزادي يا ژنتيك اسـت گروه سوم از اين دسته بيماريها، بيماري )ط-٣

آه درمان قطعي ندارند، فقط در بعـضي از مـوارد درماـاي آمكـي بـه ايـن براي برخي از آا تر شدن عمر متباليان شود، تواند باعث طوالني ميبيماريها، . برد نه درماني شناخته شده نيست و بسرعت مبتال را به مست مرگ مينيز هيچ گو

: تواند شامل موارد زير باشد اين گروه مي

برخي از بيماريهاي مادرزادي قلب -

آترزي مري - آژنزي آليه - آننسفايل - NTDبرخي از اشكال -اين بيماري از اين نظر قابل توجه است آـه اوال مهـه در : G6PDبيماري -

ثانيا اين . به آن مبتال نيستند و درجه ابتال به آن متفاوت است يك حد بيماري فقط در موارد محله مهوليز وجود دارد و بايد به آن توجه شـود، در واقع به اين بيماري نيز بـصورت حمتـوايي بـه عنـوان يـك بيمـاري

زود محله آن آنرتل نشود بـسرعت بـه اگر اپي . زودي بايد برخورد منود اپي . رود مرگ ميمست

بيماري مهوفيلي، اين بيماري نيز درمان نگهدارنده دارد -تاالمسي ماژور، درمااي آمكي به مبتاليان به ايـن بيمـاري سـبب تـاخري -

. شود وقوع مرگ مي برخي از بيماريهاي پري ناتال -

در اين گروه نيز هر بيماري به تنهايي بايد مورد توجه قرار گريد چـرا آـه رايط اجتماعي و اقتصادي، هر بيمار برحسب امكانات درماني موجود بسته به ش

بطور مثـال در . است و قابليت دسرتسي، قابل درمان يا قابل نگهداري و آنرتل

١٤٢

شـود و چنـد گرم زنده نگه داشته مي ١۵٠٠آشور ما چند درصد از آودآان زير صورت پايدار يا اند و چه عوارضي ب مانند دچار عوارض درصد آايي آه زنده مي . آنند ماند و چه درصدي پس از چه مدتي فوت مي موقت براي آا باقي مي

قابليـت حماسـبه بـا،خالصه اينكه نبايد تصور منود آه شاخصهاي مهه بيماريها

Dismod ايي آه قابليت حماسبه با نرم در مورد را دارد وافـزار مزبـور را آتقريبا در مناسبرتين گروه از. ريافت منود توان پاسخ را د دارند، به راحيت مي

٣ تا ٢زير ( دورة آوتاه ابتال ، جمدد يبيماريها، يعين گروهي آه قابليت ابتال و مهچنني قابليت هببودي يا آشندگي دارند نيز هر بيماري از مـنش خاصـي)سال

برخوردار است آه هم اپيدميولوژيست و هم متخصص آن بيماري بايد جزئيات آن . روشن منايندرا

تيم فين جمري اين مطالعه راه و روش خاصي برمهني اساس براي برخي از بيماريها ايـن گروههـا . شود را برگزيده آه در خبشهاي بعدي از مهني فصل توضيح داده مي

,،هاي مربوط به حاملگي و بارداري ماري بي،هاي مادرزادي بيماري: عبارتند از سـرطاا ،سيبهاي ناشي از حوادث عمدي و غريعمديآ ،بيماريهاي دورة حول تولد

.........و

و چگـونگي Dismodقبل از توضيح موارد فوق عناوين به آار رفتـه در جـداول حماسبه آا و سپس روشهاي حماسباتي براي بكارگريي اوزان ناتواني، نرخ تنزيل

. گريد و ارزش سن مورد حبث قرار مي

اسبه عناويين آـه در سـر سـتون هـاي جـداول مفاهيم و چگونگي حم ) ٧-١

Dismod اين جداول در لوح فشرده پيوست آمده است( به آار رفته است(: :ميزان بروز) ٧-١-١مهـان ميزان بروز و شيوع در مهه جداول در هزار نفر از مجعيت در معرض خطـر

ار افـز ميزان بروز بكار رفته در مـدل حماسـباتي نـرم است گروه سين و جنسي

Dismod از نوع Instantaneous Incidence Rate (IIR)در اين نوع از ميزان بـروز . است، مقدار تدريجه ب ،مجعيت به مهگروه در دورة زماني حماسبه خروج و عدم ورود با

افـزوده ) مقـدار تغـيري ثابـت نيـست گرچه ايـن %٢ حدود(آمي به ميزان بروز در ،فـرض شـده باشـد % ١٠ر ثابـت اگر ميزان بروز بطـو ، بطور مثال .شود مي

به ايـن . خواهد رسيد % ٠٥/١٠هاي حماسباتي، متوسط اين ميزان به پايان دوره ترتيب بروزها پيوسته در نظر گرفته شده و افراد مظنون به بيماري از نيمه

مجعيـت در زمـان شـروع : Poاگر. شوند سال قبل وارد نيمه اول سال جديد مي

ميزان بـروز : Iباشد و ) ض خطر قرار گرفته در شروع آار مجعيت در معر (مطالعه

مانده در شـروع هـر مجعيت در معرض خطر باقي: Pt و گريي دوره زماني اندازه : tوه مبتاليـان يـا ــــــــ مانـده آ مجعيـت بـاقي (گريي جمـدد دوره زماني اندازه

رابـط با اين آه)اند شدگان ناشي از موضوع مورد مطالعه از آن خارج شده فوت

ها در مهه دوره) ميزان بروز (Iروط بر اينكه ـــمش . Pt = Po e-It. شود حماسبه مي ميزان بروز با استفاده از ايـن رابطـه در جـداول مزبـور ،رقم ثابيت باشد حماسبه شده است

١٤٣

tppl

I o

tn )(

=

خ اسـتهالك مثــايل از چگونگي حماسبات ميزااي بروز، شيوع، شخص سال و نر . مجعيت در جدول زير آمده است

ميـزان شـيوع و instantaneousچگونگي حماسبه ميزان بروز : ب-٧-٧جدول

) به جدول از چپ به راست توجه شود (Dismodوشخص سال در جداول

مشاره رديف

فاصله زما ني

مجعيت

ميزان بروز درصد

تعداد موارد جديد

مجعيت در معرض خطر باقي مانده

داتعد موارد

جديد وقدمي

ميزان

شيوع

شخص سال

Instantaneous incidence

نرخ استهالك مجعيت

1 1 1000 1 10.0 990.0 10.0 1.0 99.5 10.05 -10.05 2 2 990 1 9.9 980.1 19.9 2.0 98.5 10.05 -10.05 3 3 980.1 1 9.8 970.299 29.7 3.1 97.5 10.05 -10.05 4 4 970.299 1 9.7 960.596 39.4 4.1 96.5 10.05 -10.05 5 5 960.596 1 9.6 950.99 49.0 5.2 95.6 10.05 -10.05 6 6 950.9901 1 9.5 941.4801 58.5 6.2 94.6 10.05 -10.05 7 7 941.4801 1 9.4 932.0653 67.9 7.3 93.7 10.05 -10.05 8 8 932.0653 1 9.3 922.7447 77.3 8.4 92.7 10.05 -10.05 9 9 922.7447 1 9.2 913.5172 86.5 9.5 91.8 10.05 -10.05 10 10 913.5172 1 9.1 904.3821 95.6 10.6 90.9 10.05 11 9561.8 95.6 9466.2 951.40 10.05 12 A B C D E F G H I J

تصوير Excelب از روي يك صفحه گسرتده -٧-٧جدول مشاره ، مشاره سطر هاي صفحه گسرتده مزبور )مشاره رديف (شده است و اولني ستون مست چپ

روابط منظور . است و آخرين سطر اين جدول سر ستون هاي اين صفحه گسرتده است روابط حماسباتي براي خانه متناظر آن در جـدول اسـت شده در آادر زير جدول

.آه به صورت خطوط پر رنگ تر منايش داده شده اند

: طول مدت)٧-١-٢چندين نوع طول مدت در . ها به سال در جداول آمده است طول مدت متام بيماري

. جداول آمده است :بيماريهايي آه مرگ ندارد ويل هببودي دارد -

D1=C1*B1/100 E1=B1-D1 F3=F2+D3 G1=F1/E1*100 H1=(E1*1/10)+(D1/2/10) I1=H1*100/E1 J1=LN(B2/B1)*1000/1

١٤٤

ل مدت عبارتست طول مدتي آه فرد به بيمـاري مبـتال اسـت و در اين موارد طو اگـر بيمـاري . يابـد باالخره با درمان يا بدون درمان از بيماري رهايي مـي

مزبور درمان داشته باشد و طول مدت ابتال با درمان با طول مدت ابتال بـدون

زني ميانگني و Dismodدرمان متفاوت باشد، طول مدت وارد شده به ورودي جداول . شوند وزن اين ميانگني، نسبيت از بيماران است آه درمان مي.دو طول مدت است

: بيماريهايي آه هم مرگ و هم هببودي دارند-در اين موارد نيز طول مدت ابتال عبارت است از ميانگني وزني طول ابـتال تـا

ني طـول دهي ميانگ ميزان آشندگي بيماري مالك وزن . هببودي يا طول ابتال تا مرگ . مدت ابتال است

: بيماريهايي آه مرگ ندارند و هببودي هم ندارند-در اين موارد طول مدت ابتال عبارتست از اميـد زنـدگي، سـن شـروع بيمـاري

مثل آرتروز زانـو، آرتـروز گـردن، ) اميد زندگي منطقه يا آشور حمل سكونت ( آرتريت روماتوئيد

: برند ار را به مست مرگ مي بيماريهايي آه هببودي ندارند و بيم-اي دارند آه مـرگ را بـه تعويـق اگر بيماري هاي مزبور درمااي نگهدارنده

، طول مدت ابـتال عبارتـست از طـول مـدت )ميزان بقا بيمار مبتال (اندازد مي طـول مـدت يازنده بودن بيمار پس از ابتال، در صورتيكه هيچ درماني نگريد،

آـه مـرگ را بـه تعويـق منايـد را دريافت مي ايي درماآه زنده بودن بيمار وزن اين ميانگني، نسبيت از بيماران مبتال هـستند آـه بـه درمـان . اندازد مي

. يابند نگهدارنده دست مي

: ميزان هببودي)٧-١-٣. به صورت نفر سال در هزار منايش داده شده اسـت ميزان هببودي ،در مهه جداول

آگهـي بيمـاري هـا در هـر جداول برحسب نوع پيش چندين نوع ميزان هببودي در . منطقه يا آشور آمده است

: ميزان هببودي در بيماريهايي آه مرگ ندارد- ماه ۶طول دورة ابتال به بيماري ژيارديا حدود : مثال جدول بيماري ژيارديا

از بيماران در آشور در صورتي آه طول مدت % ٥٢بفرض شناسايي و درمان . استشـوند و نزديـك از بيمـاران درمـان منـي % ٤٨. هفته باشد دوا درمان ابتال ب

در نتيجه طول دورة ابتال به بيمـاري درآـل . يكسال به آن مبتال خواهند بود ١٠٠٠در نتيجه ميزان هببـودي . ماه يا نيم سال خواهد بود ٦روز يا ١٨٠حدود

: بيمار در طول يكسال عبارتست از٣ = ( ٢٠٠٠۶۵ )) : ۵١ * ٢/٠۴) + (۴٣ * ٨/٠۶۵ : (( ١٠٠٠

ميزان هببودي در بيماريهايي آه هببودي و مرگ ندارد - : مثال جدول بيماري آرتروز گردن

اميد زندگي سن شروع بيماري ، معادل طول دورة ابتال به اين نوع از بيماري . است و در اين موارد ميزان هببودي صفر خواهد بود

: آه هم هببودي دارند و هم مرگ ميزان هببودي در بيماريهايي-دهـد آـه در هاي موجود نشان مي بطور مثال داده :مثال جدول بيماري تيفوئيد

بـا درمـان هببـود ، روز ۴۵ تـا ۴٠از مبتاليان به تيفوئيد طـي % ٩۵ايران از مبتاليان به تيفوئيد در جريان درمـان يـا بـدون درمـان % ۵يابند و مي

: پس.مريند ميه ما۴ تا ٣طي بعلت عوارض

١٤٥

ــودي در = ١٠٠٠ :) ۴١ : ٣٦٥(# ٨٩٠٠ روز سال ــزان هبب مي بيماران تيفوئيدي

ــشندگي در = ١٠٠ :) ١١۵ : ٣٦٥( # ٣١٧٣ روز سال ــزان آـ ميـ بيماران مبتال به تيفوئيد

ميـــانگني = %٩۵ * ۴١% + ۵ * ١١۵ = ۴۵ روز به بيماري تيفوئيد طول مدت ابتال

: عبارت است ازDisModدر نتيجه مفهوم ميزان هببودي در جداول نفـر در طـول يكمـاه و يـا ١٢٠٠٠ نفر در طول يكسال يا ١٠٠٠ميزان هببودي

نفر ماه را بر ميزان هببودي از ١٢٠٠٠ حال اگر . نفر در طول يك روز ٣٦٥٠٠٠ روز بـه ٤١ ماه يـا ٣٥/١آنيم است تقسيم ٨٩١٧تيفوئيد آه در جدول مزبور

. آيد دست مي نفـر ٦٠٠ سل امسري مثبت با درمان نـاموفق در جـدول يميزان هببودي از بيمار

مـاه بـه دسـت ٢٠ تقسيم آنيم عدد ٦٠٠ را بر ١٢٠٠٠ اگر .سال در هزار است مـاه طـول دوره ابـتال ٨ روز يا يكسال و ٦٠٠ ماه يا ٢٠آيد، يعين اينكه مي

مشروط بر اينكه مرگ ناشي از بيمـاري صـفر (دي از اين بيماري منجر به هببو . است) باشد

تر و احتمال هببودي از بيماري بيشرت چه طول دورة بيماري آوتاه در نتيجه هر بـزرگرت خواهـد » نفر مبتال در طول يكـسال ١٠٠٠ميزان هببودي در « عدد ،باشد . بود

، احتمال هببـودي آن آمـرت باشـد تر و در مقابل هرچه طول دورة بيماري طوالني اگر طول دورة ابتال بيـشرت از يكـسال باشـد، عـدد .شود عدد مزبور آوچكرت مي

سـال ٣/٨ يعين اينكـه ، باشد ١٢٠اگر عدد مزبور . رسد مي ١٠٠٠مزبور به زير دوره تـر شـدن طـول به اين ترتيب با طـوالني . آشد تا فرد هببود يابد طول مي

هش احتمال هببودي اين عدد به مست اعداد يك تا دو رقمي ابتال به بيماري و آا . آند ميل مي

: ميزان آشندگي)٧-١-۴ نفر مبتال در طول ١٠٠٠يا » نفر مبتال در طول يكسال ١٠٠٠ميزان آشندگي در «

بـه . اسـت ) ٣٦٥٠٠٠( روز ٣٦٥ نفـر مبـتال در طـول ١٠٠٠يا ) ١٢٠٠٠( ماه ١٢ نفر مبـتال در طـول يكـسال ، ١٠٠٠ در ميزان وقوع مرگ عبارت ديگر اين عدد

هـاي آـشندگي ميزان. دهد را نشان مي اي يا ملي بيماري آگهي منطقه برحسب پيش

:به اين ترتيب است Dismodدر جداول

اين گـروه بيماريهـايي : دنميزان آشندگي در بيماريهايي آه مرگ ندار -د وشندرمان شوند خواه بيماري درمان شود يا هستند آه به مرگ منجر مني

بيماريهـاي اسـكليت مثـل اغلـب . اسـت تا پايان عمر فرد با وي مهـراه . در اين موارد ميزان آشندگي عدد صفر خواهد بود... و عضالني، رواني

با درمـان (ميزان آشندگي در بيماريهايي آه هم مرگ دارد و هم هببودي - . مثال آن در بيماري تيفوئيد ديده شد:)درمان يا بي

مثـل : آشندگي در بيماريهايي آه فقط مرگ دارد و هببودي نـدارد ميزان -

مهـه اگـر ). MS( بسياري از سرطاا و يا بيماري مولتيپل اسـكلروزيس

١٤٦

سال در اثر بيمـاري مبرينـد ٢٠مبتاليان به يك بيماري بدون هببودي ظرف ، ميزان آشندگي بـه ازاي )و احتمال مرگ در طول اين ساهلا ثابت باشد (

بيمار به مدت يك ١٠٠٠ سال يا ٢٠ بيمار براي ۵٠(فر سال ابتال ن ١٠٠٠ ۵٠ : ١٠٠٠ = ٠۵/٠برابر خواهد بود با ) سال

هرچه سرعت آشندگي يك بيماري بيشرت باشد عدد مزبور بزرگرت و هرچه طـول تر و شدت آشندگي اين بيمـاري آمـرت باشـد عـدد مزبـور دورة ابتال طوالني . آوچكرت خواهد بود

: خطرنسيب مرگ)٧-١-۵ميزان مرگ در هر نفر مبتال به يك بيماري آه خطر مرگ را در بـر دارد از

شود، يك خبش ميزان عمومي مرگ است آه هر فردي بسته به سن دو خبش تشكيل مي خبش ديگـر ميـزان مـرگ ناشـي از . و جنس خود در معرض وقوع آن قرار دارد

تواند ميزان آلـي آـه ست آه مي اين خبش ا،بيماري است آه به آن مبتال است در واقـع ايـن . براي عموم وجود دارد را براي فـرد مبـتال افـزايش دهـد

بـه ايـن . به بيمـاري مزبـور اسـت attributable rateميزان، ميزان مرگ منتسب حاصل تقسيم اين دو ميـزان را ،ترتيب براي تشخيص و متايز آن از خطر نسيب

:آنند در نتيجه تعريف ميRR- ١آنند و آن را از عدد يك آم مي

11 −=−x

xc

nMnMRR

:آه در آن

nMxc : عبارتست از ميزان مرگ آلي در بني بيماران مبتال به يك بيماري خاصدر يك گروه سين و جنسي ) مرگ ناشي از اين بيماري+ مرگ ناشي از مهه علل (

خاص

nMx : و جنسي خاص عبارتست از ميزان عمومي مرگ در آن گروه سين

خطر نسيب مـرگ ناشـي از يـك بيمـاري را DisModآنچه آه در جداول خروجي دهد عبارتست از حاصل تقسيم ميزان مرگ هزار نفر مبـتال بـه ايـن نشان مي

مهـان بـر ميـزان مـرگ از اين بيماري و علل ديگر،بيماري در طول يكسال ) علل به جز اين علتمهه(ساير علل ديگر در طول يكسال از مبتال هزار نفر

. وقيت آه از عدد يك تفريق شده باشددر يك گروه سين و جنسي مشخص به اين ترتيب اين عدد در بيماريهـايي آـه طـول دورة آوتـاه بـه عـالوه

بعـد از (آشندگي باال دارنـد و بـه طـور عمـده در گروههـاي سـين آـودآي در آن هـا پـايني و نوجواني و جواني آه مرگ ناشي از ساير علل ) يكسالگي

و افزايش در مقابل بتدريج با باال رفنت سن. است، بسيار زياد خواهد بود . شود حاصل اين نسبت آوچكرت ميمرگ و مري از ساير علل،

سال ٤بطورمثال خطر نسيب مرگ در مبتاليان به تيفوئيد در گروه سين صفر تا ١٣٠٠ سال ٢٩ تا ١٥ و در گروه سين٣٠٨٥سال ١۴تا۵ و در گروه سين ١٩٤٣عدد

١٩ سـال و بـاالتر بـه ٨٠ و در گروه سين ٩٦٦ سال ٤٤ تا ٣٠و در گروه سين در مورد بيماريهاي با دورة طوالني ابتال آـه طبيعتـا آـشندگي آن . رسد مي

. نيز آمرت است خطر نسيب مرگ چنان باال خنواهد بودل مقاوم به درمـان مسلما خطرنسيب يكسال ابتال به مننژيت يا تيفوئيد يا س

در گروه سين آودآي و نوجواني در مقايسه با ابـتال بـه مهـني بيماريهـا در

١٤٧

مهچنني خطر نسيب ابـتال بـه ايـن . سال و باالتر بسيار بيشرت است٦٠گروه سين بيماري در گروه سين آودآي و نوجواني در مقايـسه بـا ابـتال بـه بيمـاري

الني و ميزان آـشندگي آمـرتي دارنـد ديگري در مهني دورة سين آه طول دورة طو شود به معناي اينست آه وقيت آه اين نسبت به صفر نزديك مي. نيز بيشرت است

. شود براي اين بيماري خطرآشندگي خاصي برآورد منيو شـدت ) زمان ابتال تا مرگ(در ايت اينكه خطرنسيب مرگ از دو عامل سرعت

تأثريپـذير ) مريند از اين بيماري ميشوند و تعدادي آه تعدادي آه مبتال مي ( . است، مهچنني به ميزان مرگ آلي آن گروه سين و جنسي خاص نيز وابسته است

: ميزان مرگ)٧-١-۶ به معين ميزان مرگ اختـصاصي سـين و جنـسي آن Dismodميزان مرگ در جداول

. نفر مجعيت آن گروه سين و جنسي است١٠٠٠بيماري خاص در

:سن شروع)٧-١-٧اين عدد براي سطري آه مهه سنني در آن قرار دارد بـه معنـاي ميـانگني سـن

آنهاي سين به معناي ميانگني سن شروع بيماري در در گروه.شروع بيماري است البته مهيشه اين ميانگني يك ميانگني ساده نيست و قابل تغيري .گروه سين است

سال فرض ۵/٢ سال را ۵تا توان ميانگني سين گروه صفر به طور مثال مي . استآرد ويل در بسياري از بيماريها ديده مي شود آه اين رقم آمرت از اين عدد

معنا است آه سن شروع در اين گروه سين بيشرت متمايـل بـه آناين به .است .سنني پايني تر مثال صفر يا يك يا دو سالگي است

)Disability weights(اوزان ناتواني ) ٧-٢راحي جزئيات فين مطالعه ملي بار بيماري ها در ايران، تـيم فـين در مراحل ط

را از منابع بـني YLDجمري تصميم گرفت اوزان ناتواني مورد نياز براي حماسبه ،اني هبداشت آن ها را منتشر آرده است ه به ويژه منابعي آه سازمان ج ،املللي

:اين تصميم متكي بر سه دليل بود.استفاده منايد

اگر از اوزان ناتواني مورد استفاده در مطالعات بني املللي : دليل اول -به خصوص مطالعات سازمان جهاني هبداشت استفاده نشود، مطالعـه مزبـور

صرفا به يـك مطالعـه .امكان مقايسه هاي بني املللي را از دست مي دهد در آنار ساير مطالعـات توان را مني آن نتايج وداخلي تبديل خواهد شد

.دادقرار

بررسي و اندازه گريي اوزان نـاتواني بـراي بيمـاري هـا و : دليل دوم -هاي فرهنگـي و اجتمـاعي ايـران، خـود بـه معلوليت ها بر اساس ويژگي

براي اجنام اين مطالعـه نيـاز بـه .استديگر تنهايي يك مطالعه بزرگ منابع مايل و محايت هاي اجتماعي خاص بـه عـالوه مهـارت هـاي ويـژه در

اين دو، يعين منابع مايل و مهارت هاي فردي هر . ن مطالعه بود جمريان اي .دو فراهم نبود و زمان نيز براي آسب اين دو امكان وجود نداشت

در منـابع و ) GBD(جمريان مطالعه بار جهاني بيمـاري هـا : دليل سوم -متون خود بار ها تعديل اوزان به آار برده شده را براي فرهنـگ هـاي

.ده و روش هاي اجرايي آن را نيز ذآر منوده بودندمتفاوت اعالم منو

١٤٨

آه در مطالعه ملي بار بيماري هـا در ايـران تعـداد بيمـاري ويل از آن جا هايي آه مورد بررسي قرار گرفته بود بـيش از تعـداد مـواردي بـود آـه در

براي دسرتسي به منـابع ديگـري حماسبه شده بود، مطالعه بار جهاني بيماري ها اوزان ناتواني را براي تعداد بيشرتي بيمـاري در اختيـار قـرار آه بتواند

Dutchدهد،جستجوهايي صورت گرفت تا اينكه به جدول اوزان نـاتواني مطالعـه .)۵١و۵٠و۴٩(دسرتسي پيدا شد

Dutch burden of disease group در آشور هلند به وسـيله ١٩٩۴مطالعه مزبور در سال :با عنوان

A National burden of disease calculation: Dutch disability adjusted life years. اين گروه در .اجنام شد

Department for public health forecasting,national Institute of health and the environment, Bilthoven,The Netherlands.

.آار مي آردند

) GBDبيش از مطالعـه (دي بيماري در اين مطالعه وزاي ناتواني تعداد زيا اگر وزن نـاتواني يـك بيمـاري بـني دو جـدول .استمورد بررسي قرار گرفته

اسـتفاده شـده GBDمزبور متفاوت بوده است از وزن ناتواني موجود در جدول

نبود به جدول GBD در جدول آنوزن ناتواني و در مورد بيماري هايي آه است

Dutchمراجعه شده است . سلما تعدادي از بيماريها نيز در مطالعه بار ملي بيمـاري هـا در ايـران م

. يك از جداول مزبور نبوده است اند آه وزن ناتواني آا در هيچ بوده :شدعمل براي تعيني اوزان ناتواني اين بيماريها به اين شرح

Dutch و GBDگروهي از متخصصني مربوط بـه آن بيمـاري دعـوت شـدند و فهرسـت به آا ارائه شد و سپس بصورت مكتوب از آـا ) البته بدون اوزان ناتواني (

پرسيده شد آه بيماري مورد نظر از بابت عالمي، عوارض و مقدار نـاتواني آـه . اجياد مي آند به آدام يك از اين بيماريهاي موجود در دو فهرست شبيه اسـت

دو يا سـه بيمـاري را بايست بصورت مكتوب جواب داده و آا به اين پرسش مي

Dutch و GBD دوباره جداول ،آوري مكتوبات آا پس از مجع .به ترتيب نام بربند هاي شد آه با توجه به بيماري شد و پرسيده مي مهراه با اوزان به آا داده مي

شبيه به بيماري مورد نظر چه وزن ناتواني را براي بيماري مورد نظر تعـيني سـپس بـا حماسـبه . شـد آوري مـي وال هم بصورت مكتوب مجـع پاسخ اين س . آنند مي

ميانگني پاسخ وزاي داده شده و وزن مندرج در جداول بـراي بيمـاري مزبـور . شد وزن ناتواني حماسبه مي

اين روش مسلما روش آامال مناسب براي تعيني اوزان ناتواني بيماريهاي جديـد : چرا آه. نبوده است

بـراي بيماريهـا، Dutch و GBDبا روش بكار رفته در هبرت بود آه منطبق -ويل اساسا . شد شرايط و عوارض جديد مورد مطالعه اوزان ناتواني حماسبه مي اين خبش خود ،در اين مطالعه يك چنني خبشي مغفول و بدون سفارش مانده است

براي بسياري از بيماريها با طي آن بايد آه استيك مطالعه بسيار بزرگ به فرهنگ و شرايط اجتماعي ايـران اوزانـي را تعـيني آـرد و بـار توجه

بيماريها را هم با اوزان نـاتواني ايرانـي و هـم بـا اوزان نـاتواني

١٤٩

اين هم آرزوي ديگري است براي بـه اجنـام . املللي حماسبه و مقايسه منود بني . رساندن آن توسط حمققني آينده از طرف جمريان اين مطالعه

،آننـد ليين و پرستاري وقيت دربارة ناتواني يك بيماري حبث مي متخصصني با -آـه بطـور عمـده را هـاي وخـيم بيمـاري بيشرت اشكال بسيار حاد و وضعيت

را خبـود اختـصاص يا موارد نادري از بيمـاري زمااي آوتاهي از بيماري مناينـد، در جمسم مي )معموال خود آا با آن شرايط روبرو هستند آه (دهد مي

نتيجه اوزان تعيني شده توسط آا معموال باالتر از اوزاني است آه ميانگني در نتيجـه . نظريات جامعه، خانواده بيماران و مبتاليان به بيماري است

گـروه جمـري . به آن توجه آرد وزن ها اي است آه بايد در بررسي اين نكته د، چـرا آـه در اغلـب در مواردي جمبور به حبثهاي طوالني با متخصصني حمرتم ش

.اند ترين شرايط را در نظر داشته موارد ايشان براي يك بيمار حبراني

و مهچنني ليـست بيمـاري GBD ،DUTCHجداول مربوط به اوزان ناتواني مطالعه هايي آه در مطالعه ملي بار بيماري ها در ايران مورد حماسبه قـرار گرفتـه

ده اند، در لوح فشرده پيوست آمده موجود نبو DUTCH و GBDاند ويل در ليست .است

چگونگي بکارگريي اوزان ناتواني، نرخ تنزيل و ارزش سن در چرخه ) ٧-٣ حماسبات

و يـا روشـهاي حماسـبات دسـيت Dismodنتيجه ايي به دست آمده از نرم افزار : عبارت است از

١٣٨٢تعداد مبتال شدگان جديد به يك بيماري، آسيب يا عارضـه در سـال - برحسب سن و جنس

تعداد مبتاليان قدمي و جديد به يك بيماري، آسـيب يـا عارضـه در سـال - برحسب، سن و جنس ١٣٨٢

طول مدت ابتال به آن بيماري يا عارضه برحسب سن و جنس -شدگان از آن بيماري، آسيب يا عارضه برحسب جنس و سن هنگام تعداد فوت -

فوت مورد مطالعه ميانگني سن ابتال در دامنه گروه سين - . ب-٧-٣و ب -٧-٢ب و -٧-١هايي از اين جداول عبارتند از منونه

: را حماسبه آردDALYsتوان در واقع به سه شكل مي

حماسـبه YLL و YLDهـاي متفـاوت سـين، بدون اعمال نرخ ختفيف زمان و ارزش - . شود

YLL و YLDهاي متفاوت سـين، با اعمال نرخ ختفيف زمان و بدون اعمال ارزش - حماسبه شود

YLLهم نرخ ختفيف زمان و هم ارزش های متفاوت سين در حماسبات اعمال و سپس -

. حماسبه شودYLDو هاي متفاوت سين بدون اعمال نرخ ختفيف و ارزشDALY)0.0(حماسبه ) ٧-٣-١

YLL(0.0)حماسبه •Yll(0.0)=N * L N= تعداد فوت شدگان در يك سن و جنس معني

١٥٠

L= د زندگي استاندارد براي مهان سن و جنس معني امي YLD(0.0)حماسبه •

YLD(0.0) = I* DW * l I= تعداد مبتاليان جديد به يك بيماري يا آسيب در طول يك زمان معني =DWوزن ناتواني ناشي از آن بيماري يا آسيب

=lبيماري يا آسيب طول مدت ابتال به آن

DALY(0.0)حماسبة •

DALY(0.0) = YLL(0.0) + YLD(0.0) فقط با نرخ ختفيف DALY(3.0)حماسبه ) ٧-٣-٢

YLL(3.0)حماسبه • : در نظر گرفته شود رابطة حماسبه به شرح زير است٠٣/٠اگر نرخ ختفيف

)1(03.0

03.0)0.3(

LeNYLL ×−−=

عبارتست از تعداد فوت شدگان در يك سن و جنس معـني و Nدر اينجا نيز

L براي مهان سن و جنس معني است اميد زندگي استاندارد .

YLD(3.0)حماسبه • : در نظر گرفته شود رابطة حماسبه به شرح زير است٠٣/٠اگر نرخ ختفيف

03.0)1( 03.0

)0.3(

leDWIYLD×−−××

=

: در اينجا نيز

I : عبارتست از تعداد مبتالي جديد به يك بيماري يا آسيب در طول يك زمان معني و

l :ا به آن بيماري يا عارضه و عبارتست از طول مدت ابتد

DW : عبارتست از وزن ناتواني ناشي از آن بيماري يا عارضه

DALY(3.0)حماسبه •YLL(3.0) + YLD(3.0) = DALY(3.0)

با اعمال نرخ ختفيف زمان و ارزش سين DALY(3.1)حماسبه ) ٧-٣-٣

YLL(3.1)حماسبه •YLL(3.1)= N Ce(ra) / (β+r)2 [e−(β+ r) (L+a) [-(β+r) (L+a)-1] - e−(β+ r)a [–(β+r)a-1]]

: در اين رابطه نيز

N = تعداد فوت شدگان در يك سن و جنس معني است

L = اميد زندگي استاندارد فوت شدگان در مهان سن و جنس معني است

R = است ٠٣/٠نرخ ختفيف است آه برابر

β = است ٠۴/٠نرخ قراردادي د رحماسبه ارزش سين است آه برابر

C = است ١۶۵٨/٠عدد ثابت

YLD(3.1)حماسبه •

١٥١

YLD(3.1) = I * DW * Ce(ra) / (β+r)2 [e−(β+r)(L+a) [-(β+ r)(L+a)-1] - e−(β+ r)a [–(β+r)a-1]] در اين رابطه نيز

I = تعداد مبتاليان جديد در يك بيماري يا آسيب در طول يك زمـان معـني است

L = ن بيماري يا عارضه است طول مدت ابتال به آ

DW = وزن ناتواني آن بيماري يا عارضه است

r = است ٠٣/٠نرخ ختفيف است آه برابر

β = است ٠۴/٠نرخ قراردادي در حماسبة ارزش سين است آه برابر

C = است ١۶۵٨/٠عدد ثابت

DALY(3.1)حماسبه •DALY(3.1) = YLL(3.1) + YLD(3.1)

آن بكار گرفته شده ١/٣ يعين شكل DALY شكل سوم حماسبه در جريان اين مطالعه

فرض شده است و بـراي حماسـبه r% = ٣ يعين براي نرخ ختفيف سن در هر سال .است يعـين ،اي آه قبال توضيح داده شده اسـت وزن و ارزش سن با استفاده از رابطه

رابطه

W = C.X.e-β.x ٠۴/٠ مقدار = β ١۶۵٨/٠ و = C از اين نظر فقـط . فرض شده است

DALY املللـي در اين مطالعه حماسبه شده است آه قابليت مقايـسه بـني ١/٣ نوع . خود را داشته باشد

در نـرم (Template sheet)براي اجنام اين نوع حماسـبات مفـصل، صـفحات حماسـباتي

منتشر شده است آه گـروه جمـري ايـن مطالعـه ايـن WHO بوسيله Excelافزار افزارهايي آـه بـراي آـنرتل حماسـبات روي بيماريهـاي رون نرم صفحات را در د

افزارهـا يکی از اين نـرم . اند متعـــدد فراهم آــــرده بودند، بكار برده

Burden of Diseases Information يا»افزار مديريت اطالعات حماسبة بار بيماريها نرم«Mangement روجي صفحات حماسباتي مزبور، جدول خ . شود ناميده ميDismod فـرم در

YLL را به تفكيـك DALYs ، تايي را خوانده ١٨ و ٨بندي سين تعداد و در گروه

توان نتـايج مي .نويسد مي جديد Sheetدر يك و و سن و جنس حماسبه آرده YLDو

جـدول و در ايـت منظور آـرده Sheetحماسبات بيماريها را زير يكديگر در آن ب در -٧-٨بـراي منونـه جـدول .به دست مي آيد زش ايي خروجي بدون خطا و لغ

ناشي از بيماراني آه سكته YLDصفحه بعد خبشي از صفحه حماسباتي براي حماسبه . دهد اند را نشان مي اند و در بيمارستان بسرتي شده قليب آرده

بـراي ايـن Dismodب آه خروجي -٧-۶ب و -٧-۵ از جدول ،در اين صفحه حماسباتي ستواي متناظر را يعين تعداد موارد جديـد، مي باشد، تعداد ي حاوبيماري و

ميانگني سن ابتال در گروه سين، طول مـدت ابـتال بـه سـال و وزن نـاتواني را

٧٠ در گروه سـين YLD آه فقط براي حماسبه اي با استفاده از رابطه ،پذيرفتهاي سـطر و بـر در مورد ساير گروهها مهني رابطـه (منايش داده شده، سال ٧٩تا

از نوع داراي ختفيف سن و ارزش سـين YLD) ستون مربوط به خود تعريف شده است

هاي ديگـر در ايـن مطالعـه YLDساير انواع . منايد را حماسبه مي YLD(3,1)يعين . بكاربرده نشده است

١٥٢

تعـداد قـدمي و ( برحسب شيوع YLDمهان آه PYLD ،مهچنني در اين صفحه حماسباتي آـه در دو سـتون آخـر شود مينيز حماسبه را است ) بود نيافته جديد زنده و هب

رود آه بعدا توضـيح داده خواهـد بكار مي HALE در حماسبه PYLD. آمده است . شد

پيش فرضهاي بكار گرفته شده در اين حماسبات يعين نـرخ ختفيـف و بتـاي مـورد

. آمده استDALYحماسبه در ارزش سين در جعبه باالي صفحه حتت عنوان پارامرتهاي

١٥٣

روي جـداول از PYLD و YLD صفحه حماسـباتي بـراي حماسـبه :ب-٧-٨جدول

Dismodخروجي ROW

COLUMN A B C D E F G H I J K L M N

7 DALY Parameters

8 0.03 Discount rate (r) 9 0.04 Beta (b)

10 0.1658 Constant (C) 11 -0.07 -(b+r)

12 1 K

13 14 YLD YLD YLD PYLD

مذآر 15تعدادموارد

جديد

ميانگني سن

ابتال در

گروه سين

طول مدت ابتال به سال

وزن (3,0) (0,0) (3,1) ناتواني

موارد قديم وجديد

16 0-4 0 0 0.00 - - - - - - 17 5-14 0 0 0.00 - - - - - - 18 15-29 755 27.5 0.08 0.395 36 24 60 21 54 19 30-44 14,545 39.52 0.08 0.395 619 460 1,162 438 1,109 20 45-59 49,058 50.93 0.08 0.395 1,703 1,550 3,920 1,503 3,804

21 60-69 37,443 66.56 0.08 0.395 908 1,182 2,988 1,108 2,806

22 70-79 38,233 74.28 0.08 0.395 761 1,208 3,055 1,209 3,060

23 80+ 9,288 90.76 0.08 0.395 117 294 742 293 743

24 149,322 62.1 0.1 0.395 4,144 4,717 11,928 4,573 11,576 25

26 G21=IF (Rate=0;($C21*$F21)*(Agewt*Const*((EXP(-Beta*$D21)) I21=C21*E21*F21 M21=N21*F21

27 /Beta^2)*((EXP(-Beta*$E21))*(-Beta*($E21+$D21)-1)- K21=C21*(1-EXP(-0.03*E21))/0.03

28 (-Beta*$D21-1))+((1- Agewt)*$E21));+$C21*$F21*

29

30 (Agewt*((Const*EXP(Rate*$D21))/(BplusR^2))*

((EXP(BplusR*($E21+$D21))*(BplusR*($E21+$D21)-1)) 31 -(EXP(BplusR*$D21)*(BplusR*$D21-1)))+((1-Agewt) 32 /Rate)*((1-EXP(-Rate*$E21)))))

آه سكته قلـيب آـرده است بيماراني YLDاين جدول، صفحه حماسباتي براي حماسبه هـاي داده). ١٣٨٢داده هاي ايـران سـال .(اند ودر بيمارستان بسرتي شده اند

Dismodاي درستوCو Dو Eدر ستون وارد ميشود وE نيز وزن نـاتواني سـكته ه بـ باالي صفحه آمـده و با استفاده از پارامرت هايي آه در قليب وارد شده و

نوشته شده ٢١ با استفاده از رابطه اي آه براي سطر ،عنوان پيش فرض هستند

. هرسطر حماسبه مي شودYLDهم قابل استفاده است و براي مهه سطرهاي ديگر

، بازسازي شده است YLLب آه از روي صفحه حماسباتي براي حماسبه -٧-٩در جدول

. ده شده است نشان داYLLچگونگي حماسبه

١٥٤

در ابتدا روي سنني تك سـال حماسـبه شـده YLLشود حماسبة مهانگونه آه ديده مي سالگي آه در جدول مزبور فقط تا گروه سين صفر تـا ١٠٠يعين از صفر تا . است

ده سال آن نشان داده شده است و بقيه سنني آن هم تا صدسالگي بـه مهـني شـرح . ادامه دارد

كيك يك سال گذاشته شده است سنني به تف:Bدر ستون

سطح (اميد زندگي استاندارد، از روي جدول اميد زندگي : D و Cدر ستون هاي

مهانگونه . به تفكيك مرد و زن آمده است)Coal and Deminy جداول West از مدل٢۶ سـال و ده ٨٠شود اميد زندگي استاندارد براي صـفر سـاله مـذآر آه ديده مي . سال است۴۶/١ ساله مذآر ١٠٠و براي سال ۴/٧٠ساله مذآر

در اين دو ستون با استفاده از مفروضاتي آه در جعبه باالي آن : F و Eستون

= ١۶۵٨/٠ و عـدد ثابـت β = ٠۴/٠ و r = ٠٣/٠ يعين نرخ ختفيف ،نوشته شده است

C، YLL(3.1) آند يعين اگر مذآري در صفر سالگي فوت آند با اعمـال را حماسبه مي

YLLاي آـه بـا آن رابطه. دهد سال را از دست مي ٠١/٣٣فيف و وزن سين، نرخ خت فـرد اگـر . در پايينرتين جعبه آمـده اسـت ،ها مذآر حماسبه شده است ده ساله

. سال عمر از دست رفته است۴٧/٣٧مذآري در ده سالگي فوت آند

اينكـه حساب شده است يعين YLL(3.0) از نوع YLLدر اين دو ستون : H و Gستون نـرخ ختفيـف اعمــــال شـــــده و وزن سنـــــي فقط روي عمر از دست رفته

را (Age weighting)شود آه اگـر وزن سـين در مهني مثال ديده مي. اعمال نشده استرود در سـال از دسـت مـي ٣/٣٠مـريد وقيت يك آودك صفرساله مـي ،اعمال نكنيم

در واقـع در . رود از دسـت مـي سـال ٣/٢٩ ساله مبريد ١٠صورتيكه اگر يك آودك اينجا ارزش برخي از سنني در باورهاي اجتماعي از کميت برخوردار شده و بـا

اين باورها در حماسبات دخالـت داده شـده C=١۶۵٨/٠ و β = ٠۴/٠استفاده از ها حماسبه شده است در جعبة ساله اي آه با آن عمر از دست رفته ده رابطه. است

. مياني آمده است

بدون نرخ ختفيـف و فقـط بـا ،در اين دو ستون عمر از دست رفته : J و Iن ستورابطـة . گـريد مورد استفاده قرار مني استفاده از ارزش سين حماسبه شده است آه

.حماسباتي آن در باالترين جعبة زير جدول آمده است

بار معموال در مطالعات . حماسبه آرده است را YLL(3.1)در اين مطالعه گروه جمري

و حماسبه شده آن را بـه ازاي سـن نكرده براي هرسن را حماسبه YLLبيماريها

YLL(3.1)در اين جـدول . آنند ب مستقيما منظور مي -٧-١٠هنگام مرگ از روي جدول . بطور متوسط براي ميانه هر گروه سين حماسبه و قرارداده شده است

١٥٥

Dismodروي جـداول خروجـي ار YLL صفحه حماسباتي براي حماسـبه :ب-٧-٩جدول شدگان ناشي از هر بيماري در هر گروه سين و جنسي يعين از روي تعداد فوت

col

umn

B C D E F G H I J K L

2 Discount rate (r) 0.03 0.03 0.03 0.03 0 0

3 Beta (b) 0.04 0.04 0.04 0.04 0.04 0.04

4 Constant

(C) 0.1658 0.1658 0.1658 0.1658 0.1658 0.1658 5 -(b+r) -0.07 -0.07 -0.07 -0.07 -0.04 -0.04 6 K 1 1 0 0 1 1

7 Standard e(a) YLL/death at age a YLL/death at age a YLL/death at age a 8 age West Level 26 [0.03,1] [0.03,0] [0,1] 9 Males Females Males Females Males Females Males Females

10 0 80.00 82.50 33.01 33.13 30.31 30.53 85.88 87.19 11 1 79.36 81.84 33.95 34.07 30.25 30.47 86.00 87.28 12 2 78.36 80.87 34.75 34.87 30.16 30.39 85.77 87.06 13 3 77.37 79.90 35.43 35.55 30.06 30.30 85.39 86.70 14 4 76.38 78.92 36.00 36.12 29.96 30.21 84.89 86.21 15 5 75.38 77.95 36.46 36.59 29.86 30.12 84.27 85.60 16 6 74.39 76.96 36.83 36.97 29.75 30.02 83.54 84.87 17 7 73.39 75.97 37.11 37.25 29.65 29.92 82.72 84.05 18 8 72.39 74.97 37.30 37.45 29.53 29.82 81.80 83.13 19 9 71.40 73.98 37.42 37.57 29.42 29.71 80.80 82.13 20 10 70.40 72.99 37.47 37.63 29.30 29.60 79.72 81.06 21 11 22 12 IF(I$2=0;(I$6*I$4)*((EXP(-I$3*$B20))/I$3^2)*((EXP(-I$3*$C20))*(-I$3*($C20+$B20)-1)-

23 13 (-I$3*$B20-1))+((1-I$6)*$C20);+I$6*((I$4*EXP(I$2*$B20))/(I$5^2))*((EXP(I$5*($C20+$B20)) I20

24 14 *(I$5*($C20+$B20)-1))-(EXP(I$5*$B20)*(I$5*$B20-1)))+((1-I$6)/I$2)*((1-EXP(-I$2*$C20))))

25 26 IF(G$2=0;(G$6*G$4)*((EXP(-G$3*$B20))/G$3^2)*((EXP(-G$3*$C20))*(-G$3*($C20+$B20)-1)-(-G$3*$B20-1))+ 27 ((1-G$6)*$C20);+G$6*((G$4*EXP(G$2*$B20))/(G$5^2))*((EXP(G$5*($C20+$B20))*(G$5*($C20+$B20)-1))

28 -(EXP(G$5*$B20)*(G$5*$B20-1)))+((1-G$6)/G$2)*((1-EXP(-G$2*$C20)))) G20

29 30 IF(E$2=0;(E$6*E$4)*((EXP(-E$3*$B20))/E$3^2)*((EXP(-E$3*$C20))*(-E$3*($C20+$B20)-1)-(-E$3*$B20-1))+((1-E$6)*$C20);+ 31 E$6*((E$4*EXP(E$2*$B20))/(E$5^2))*((EXP(E$5*($C20+$B20))*(E$5*($C20+$B20)-1))-(EXP(E$5*$B20)*(E$5*$B20-1)))+

32 ((1-E$6)/E$2)*((1-EXP(-E$2*$C20)))) E20 33

K=0 uniform age weights K=1 standard age weights

از مدل ٢۶سطح ( با سه نوع پيش فرض وروي جدول استاندارد YLLدر اين صفحه آنچه آه در اين مطالعه . تا صد سالگي حماسبه شده است،براي تك سال و) غرب

سنني گروه بندي شده وبراي )3.1(ل جدول با پيش فرضهاي گروه اواعمال شده، . بوده است) گروهها در آا بكار رفته سنآه متوسط(

YLL= N Ce(ra) / (b+r)2 [e-(b+ r) (L+a) [-(b+r) (L+a)-1] - e-(b+ r)a [–(b+r)a-1]] :براي هر سنYLL:ب-٧-١٠جدول

١٥٦

)YLL جـز دو گـروه (براي ميانـه گـروه بندي شده و بصورت گروه برای هر سنبه شكل حماسبه شده قرار دارد آه معموال در حماسبات وسيع وبـزرگ بكـار ) اول

)مي رود

Standard e(a)West Level 26

YLL/death at age a[0.03,1]

YLL/death at age a[0.03,0]

YLL/death at age a[0,1] Age

group Average age

at death

Males Females Males Females Males Females Males Females

0 0.1 79.9 82.4 33.1 33.2 30.3 30.5 85.9 87.2

1-4 2.6 77.8 80.3 35.2 35.3 30.1 30.3 85.5 86.8

5-9 7.5 72.9 75.5 37.2 37.4 29.6 29.9 82.3 83.6

10-14 12.5 67.9 70.5 37.3 37.5 29.0 29.3 76.7 78.1

15-19 17.5 62.9 65.6 36.0 36.2 28.3 28.7 70.0 71.3

20-24 22.5 58.0 60.6 33.8 34.1 27.5 27.9 62.6 63.9

25-29 27.5 53.0 55.7 31.1 31.4 26.5 27.1 55.0 56.4

30-34 32.5 48.0 50.8 28.1 28.4 25.4 26.1 47.5 48.9

35-39 37.5 43.1 46.0 24.9 25.3 24.2 24.9 40.4 41.8

40-44 42.5 38.2 41.1 21.7 22.2 22.7 23.6 33.8 35.2

45-49 47.5 33.4 36.4 18.6 19.2 21.1 22.1 27.7 29.2

50-54 52.5 28.7 31.7 15.6 16.3 19.2 20.4 22.2 23.7

55-59 57.5 24.1 27.1 12.8 13.5 17.1 18.5 17.4 18.9

60-64 62.5 19.7 22.6 10.2 11.0 14.8 16.4 13.2 14.6

65-69 67.5 15.5 18.3 7.8 8.6 12.4 14.1 9.6 10.9

70-74 72.5 11.9 14.2 5.7 6.5 10.0 11.6 6.7 7.8

75-79 77.5 8.8 10.6 4.0 4.6 7.7 9.1 4.5 5.3

80-84 82.5 6.3 7.6 2.7 3.1 5.8 6.8 2.9 3.4

85+ 90.0 3.5 4.3 1.3 1.5 3.4 4.0 1.4 1.6

١٥٧

آســــيبهايي آــــه بــــدون اســــتفاده و بيماريهــــا -٨

اند موردبررسي قرارگرفتهDismodافزار ازنرماخـتالالت ، تولـد بيماريهـاي دورة حـول : شـامل از بيماريها گروه پنجبراي

علـل سـيبهاي ناشـي از آ،هاي مادرزادي بيماري ،ربوط به حاملگي و بارداريمحماسـبات ، گفـت بنا بـه داليـل پـيش ،سرطاا و )حوادث عمدي و غريعمدي(خارجي

YLDالبته نكته مهم اينكه مقادير مربوط به . اجنام شده است بصورت جداگانه

ها منطبق با روشـها و صـفحات حماسـباتي يك از اين بيماري هر PYLD و YLLو آنچه آه بيش از . صورت گرفته است ) فصل ب ٧خبش ( اصلي مطالعه بار بيماريها

در ويژگيهاي اختصاصي بـروز و شـيوع ، گروه شده پنجچيز سبب جدايي اين هراين بيماريها، آسيبهاي متعدد در اثر يك حادثه و برخی حمدوديتهاي اطالعاتي

يـك از جزئيات اين حماسبات به تفكيك بـراي هـر . ن بوده است موجود در ايرا .موارد به اين شرح است

بيماريها و اختالالت مربوط بـه دوره چگونگي حماسبه بار ناشي از ) ٨-١ در مواليد زنده حول تولد

فهرست بيماريهاي دورة حول تولد آه در ايـن مطالعـه مـورد بررسـي قـرار (

.)ست قرار داده شده استاند در لوح فشرده پيو گرفته

حول تولد و اختالالت مربوط به دوره اطالعات پايه براي برآورد بار بيماريها : به شرح زير بوده است

نفر بعنـوان مواليـد ١١٧٢٠٠٠ در سازمان ثبت احوال آشور ١٣٨٢در طول سال ). اطالعات دريافت شده شخصی از سازمان ثبت احـوال ( اند جديد شناسنامه گرفته

را نـشان ١٠٠٠ در ٨/٢۶خرين برآورد براي مرگ آودآان زير يكـسال ميـزان آ. مورد مرگ زير يكسال هم وجود داشـته اسـت ٣١٣۵٠، ١٣٨٢پس در سال . دهد مي

، فـرض )١۴(هاي زير يكسال در دورة نوزادي واقع شـده اسـت مرگ% ۶۴از آجنا آه کـرده انـد شود آه نه تنها بـراي ايـن عـده کـه در دوره نـوزادی فـوت مي

شدگان زير يكسال هـم شناسـنامه شناسنامه گرفته نشده، بلكه براي بقيه فوت ١٢٠٩٠٠٠ بـه ١٣٨٢شده است، پس تعداد موارد تولـد زنـده در سـال ن گرفته

. يابد افزايش ميشـود تولد زنده برآورد مـي ١٠٠٠ به ازاي ١/١٧زايي از آجنايي آه نسبت مرده

در نتيجـه . گـردد يي هم براي آن سال برآورد مـي زا مورد مرده ٢١٠٠٠، پس )١۴( .اند حاملگي عبور آرده٢٢ هفته جنني وجود داشته آه از مرز١٢٣٠٠٠٠

، در نتيجه اگر اين ميزان از زاميان )١۴( درصد بوده است ٣/١ميزان دوقلوزايي هفتگـي را خـارج آنـيم، ٢٢ مورد جنني عبور آـرده از ١٢٣٠٠٠٠دوقلو را از

وجود داشته اسـت ١٣٨٢ مورد حاملگي در سال ١٢٠٨٠٠٠جه گرفت آه توان نتي مي . اند ماهگي عبور آرده۵آه از مرز

١٥٨

٢٢( ماهگي ۵شود آه از حلظه جلب توجه مادر به حامله بودن تا سن برآورد مي بـا افـزودن ايـن . )۵٢(شود ها به سقط منجر مي درصد از حاملگي ٢٠/ ۶، )هفته

١۵۵٠٠٠٠ حدودشود آه حوايل آن سال، رد، برآورد مي مو ١٢٠٨٠٠٠رقم به تعداد ). مادر به حامله بودن خود پي برده است(حاملگي آغاز شده

: ١٣٨٢توان اينگونه نتايج را مرتب کرد آه در سال پس مي

مورد حاملگي آه مورد توجه مادر قـرار گرفتـه، وجـود ١۵۵٠٠٠٠ - . داشته است

. شود ماهگي به سقط منجر مي۵ مورد از اين حاملگيها تا ٣۴٢٠٠٠ - مـاهگي وجـود ۵ مورد جنني عبور آرده از مرز ١٢٣٠٠٠٠در نتيجه -

. داشته استاز زامياا دوقلـو هـستند در نتيجـه تعـداد % ٣/١از آجنايي آه -

مورد آاهش ١٢٠٨٠٠٠هاي عبور آرده از مرز پنج ماهگي به حاملگي . يابد مي

. اند زايي ختم شده با مرده مورد ٢١٠٠٠از اين تعداد حاملگي، - زاميـان منجـر بـه تولـد زنـده ١١٩٣٣٠٠از اين تعداد حاملگي، -

. اند شده . نوزاد زنده حاصل شده است١٢٠٩٠٠٠آه از آن تعداد حاملگي، -،تعداد نوزادان ) ١۴() در هزار ١٨(با پذيرش ميزان مرگ نوزادي -

تيجـه نرسـد و در مـي ٢١٧۶٠فوت شده، به هر دليـل، بـه حـدود مورد تولد زنده، عبور آرده از مرز يكمـاهگي در سـال ١١٨٧٢۴٠

. در آشور وجود داشته است١٣٨٢ ٩/٩بـه مقـدار ) ماهه ١٢ تا ١(با پذيرش ميزان مرگ شريخواران -

، تعـداد آودآـان عبـور آـرده از مـرز ) ١۴(در هزار تولد زنـده ١٣٨٢در سـال (رسـد نفـر مـي ١١٧۵٢٣٨ به ١٣٨٢يكسالگي در سال

) شناسنامه صادر آرده است١١٧٢٠٠٠سازمان ثبت احوال در هـزار ۶/۵ ماهـه بـه مقـدار ۵٩ تا ١٢با پذيرش ميزان مرگ -

سـالگي بـه ۵، تعداد آودك عبـور آـرده از مـرز ) ١۴(تولد زنده سـال نفر آودك زيـر پـنج ۴٠۵٠٢به عبارت ديگر . رسد مي ١١۶٨۴٩٩

در ايران فوت ١٣٨٢ل در سا ) ماهگي ۵٩از تولد زنده تا پايان ( . اند آرده

از نوزادان زنده بـه % ٢/٢٢ نشان داده است آه ) ۴٧(مطالعه نامتام ماندة گيالن نـوزاد ٢۶٨۴٠٠شـود آـه در آـشور يعين برآورد مي . شوند دنيا آمده، بسرتي مي

انـد نوزاد زود هنگام بـه دنيـا آمـده ١٢٩۴٠٠از اين تعداد . شوند بسرتي مي ٧، ويل آپگـار زيـر مورد آا به هنگام بـه دنيـا آمـده ١٣٩٠٠٠و %)۴٨/٢(

%)٨/۵١(اند داشته

١٥٩

اطالعات پايه براي برآورد هاي مربوط به حاملگي، زاميـان : ب-٨-١جدول و مرگ هاي نوزادي

تعداد حاملگي مورد توجه ۵مادر تا قبل از رسيدن

) هفتگي٢٢(ماهگي تعداد سقط 1550000

20.6 )درصد(نسبت سقط 342000 )ماهگي۵تا(

تعداد جنني عبور آرده از 1230000 ) هفتگي٢٢( ماهگي ۵

تعدا د جنني مرده بعد (به دنيا آمده

)ماهگي۵از نسبت مرده زايي 21000

17.1 )در هزار(

۵تعداد حاملگي بعد از ماهگي با توجه به دو

قلوييتعدا د نوزاد فوت 1208000

نسبت مرگ 21760 شده 18.0 )در هزار(نوزادي

1209000 تعداد تولد زندهتعدا د آودآان

ماهه ١٢ماهه تا ١ فوت شده

١٢تا ١نسبت مرگ 12000 9.9 )در هزار(ماه

تعداد زاميان منجر به 1193300 نوزاد زنده

تعدا د آودآان ۶٠ماهه تا ١٢

ماهه فوت شده ۶٠تا ١٢نسبت مرگ 8502

7.0 )در هزار(ماه

ر آرده تعداد نوزاد عبو 1189000 از يكماهگي

تعداد مرگ در فاصله تولد تا

سالگي۵ ۶٠تا ٠نسبت مرگ 40502

35.0 )در هزار(ماه

تعداد شري خوار عبور آرده مواليد زنده بسرتي 1177000 از يكسالگي

268398 شدهنسبيت از مواليد زنده آه بسرتي مي

)در صد(شوند 22.2

تعداد آودك شناسنامه تعداد نوزادان 1172000 گرفته

نسبت نوزادان پره 129368 پره ترم بسرتي شده 48.2 )در صد(ترم

تعداد آودك عبور آرده 1168499 سالگي۵از

تعداد نوزادان ترم با ابگار

بسرتي شده٧زير139030

نسبت نوزادان ترم در (٧با ابگار زير

)صد51.8

تعداد مواليد زنده آه 268398 بسرتي مي شوند

مشكالت جنني « ب ويژگيهاي اپيدميولوژيك و بار برآورد شده براي -٨-٢در جدول

يعـين » يا نوزاد ناشي از طول دورة بارداري و يا رشـد جـنني در رحـم مـادر

. آمده استP08 تا P05آدهاي شامل در سـال » ميزان بروز آم وزنـي هنگـام تولـد و زاميـان زودهنگـام «مطالعه

: است که نشان داده)۵٣(١٣٨٣

ــ % ٣/٢ - ــود وزن هنگ ــه آمب ــشور ب ــاي آ ــان ام تاز زاميا ــدون زامي ــد ب ول

.شود منجر ميIntra Uterian Growth Retardation IUGRزودهنگام،يعين

از زاميااي آـشور بـه آمبـود وزن هنگـام تولـد مهـراه بـا تولـد % ٧/۵ - . شود زودهنگام منجر مي

١٦٠

٢۵٠٠بـاالتر از (م تولد مناسـب از زاميااي آشور مهراه با وزن هنگا % ١۶ -از زامياـاي زنـده % ۵/٢٣بعبارت ديگـر در آـل . ويل زودهنگام است ) گرم

. زودهنگام استالذآر و اعداد پايه برآورد شـده های فوق از جدول براساس شاخص دومدر ستون آينـد و تعداد نوزاداني آه از اطاق زاميان زنـده بـريون مـي ،ب-٨-١در جدول

. هستند آمده استP07 تا P05تدچار مشكال، بر اساس مطالعه گيالن فرض شـده اسـت آـه دو گـروه نـوزادان سومدر ستون

مهراه با زاميـان زودهنگـام LBWمبتال به نوزادان و IUGR مبتال به نوزادانبراساس مهـني . )۴٧(شوند موارد بسرتي مي % ١٠٠شوند در آه در بيمارستان متولد مي

ودآان زودهنگام به دنيا آمده در بيمارستان آه آپگار زير از آ % ۴٨مطالعه وم سـ تعداد اين موارد در خانه سوم از سـتون .(شوند هفت دارند نيز بسرتي مي

در شـهر و (از زاميااي آـشور % ٨٨البته نبايد فراموش آرد آه ). آمده است گـريد ي در بيمارستان يا به آمك افراد حتصيلكرده صورت م ١٣٨٢در سال ) روستا

)١٣ (.

با زاميان زودهنگام يا زاميان ( LBWاز نوزادانی که مبتال به % ٩٢در ايران گـرم ٢۵٠٠ تـا ١۵٠٠هستند و زنده از اطاق زاميان خارج می شوند، بني ) مبوقع

. آمده استچهارم و اين نسبتها در ستون )۵٣(اند وزن داشتهود وزن هنگـام تولـد يـا نسبيت از نوزادان مبتال بـه آمبـ ششم و پنجم ستون

دهـد را نشان مـي ) گرم ١۵٠٠ و مهچنني زير ٢۵٠٠ تا ١۵٠٠بني (زاميان زودهنگام .)۵۴(شوند آه دچار ناتواني پايدار مي

گـرم وزن ١۵٠٠ گرم است آـه آمـرت از ٢۵٠٠ستون هفتم، نسبيت از نوزادان زير .داشته اند

يان درمان شده و درمـان از جدول مزبور وزن ناتواني را در مبتال ٩ و ٨ستون طول دوره ناتواني ناشي از مـوارد مزبـور ١٠ستون . )۵۴(دهد نشده را نشان مي

طول دورة ناتواني را در مبتاليان درمان ١١شده و ستون ندر مبتاليان درمان . دهد شده را نشان مي

،هاي درمان نشده ناشي از آمبود وزن هنگـام تولـد عوارض پايدار و ناتواني بعد از اعمال نرخ ختفيف و موزون سـازي ايـن (آند متاثر مي طول عمر را متامدهـد آـه در صورتيكه پاسخ متخصـصني نـشان مـي ). شود سال برآورد مي ١/٣٣سن

. ناتواني در مبتاليان درمان شده بيش از يكسال پايدار خنواهد ماند ١٣٨٣ال مطالعه ميزان بروز تولد زودهنگام و آمبود وزن هنگام تولـد در سـ

: مهچنني نشان داده است آه.)۵٣(

) آمبود وزن هنگام تولد در مواليد به هنگام (IUGRميزان بروز - . است% ۴/٢و در دخرتها % ٢در پسرها

ميزان بروز آمبود وزن هنگام تولد مهراه با زاميان زودهنگام در - . است% ٩/٧و در دخرتان % ۵/۶پسران

گـرم و ٢۵٠٠ه مهـراه بـا وزن در مواليد زودهنگام به دنيا آمد - . دخرت هستند% ٨/۴٨پسر و % ٢/۵١ ،بيشرت

بـرآورد شـده را بـه تفكيـك بـراي YLD مقـادير ١١چهارستون بعد از ستون گرم را براي نوزادان درمـان شـده و ١۵٠٠ و زير ٢۵٠٠ تا ١۵٠٠نوزادان بني

١٦١

بـسر شوند و بـا معلوليـت و نـاتواني تـا پايـان عمـر آايي آه درمان مني . نشان داده است،برند مي

YLL استخراج شده اسـت حماسبه شده براي جنس مذآر و مؤنث از نظام ثبت مرگ .

حماسـبه شـده را بـراي DALY و YLL YLD ب جمموعـه -٨-٢سه ستون پاياني جدول . دهد هردو جنس نشان مي

١٦٢

ناشي از طول دوره ويژگيهاي اپيدميولوژيك وبار بيماريهاي جنني يا نوزاد آه: ب-٨-٢جدول

(P05-P07) بارداري ويا رشد جنني در رحم مادر است

اختالالت دوره حول

آد (تولد تا P05هاي

P07( )١ستون (

هدش جراخ نامياز قاتا زا هدنز دازون دادعت

)٢

(

هدش يرتسب دادعت

)٣

(

يالاب تبسن

١٥٠٠

زور ياههدنام هدنز نيبرد مرگ

لوا

)٤

(

رد يناوتان هب التبا تبسن

يالاب

١٥٠٠

ه مرگ

)٥

( ا

ريز رد يناوتان هب التبا تبسن

١٥٠٠

اه مرگ

)٦

(

ريز تبسن

١٥٠٠

ريز ياههدنام هدنز نيبرد مرگ

٢٥٠٠

لوا زوررد مرگ

)٧

(

هدشن نام رد نايالتبم رد يناوتان نزو

)٨

(

هدش نام رد نايالتبم رد يناوتان نزو

)٩

(

نام رد نايالتبم رد يناوتان هب التبا هرود لوط

هدشن

)١٠

(

ط نام رد نايالتبم رد يناوتان هب التبا هرود لو

هدش

)١١

(

رادقم

YLD

يالاب نادازون رد

١٥٠٠

تيلولعم نودب مرگ

لاسكي زارتمآ نام رد لوط اب

)١٢

(

رادقم

YLD

يالاب نادازون رد

١٥٠٠

ات تيلولعم اب مرگ

رمع ناياپ

)١٣

(

رادقم

YLD

ريز نادازون رد

١۵٠٠

تيلولعم اب مرگ

لاسكي زا رتمآ

)١۴

(

رادقم

YLD

ريز نادازون رد

١٥٠٠

ات تيلولعم اب مرگ

رمع ناياپ

)١٥

(

عمج

YLD

رآذم سنج رد

)١٦

(

رآذم سنج رد

)١٧

(YL

L

DA

LYs

رآذم سنج رد

)١٨

(

عمج

YLD

ثنوم سنج رد

)١٩

(

YLL

ثنوم سنج رد

)٢٠

(

DA

LYs

ثنوم سنج رد

)٢١

(

سنج ود ره

)٢٢

(YL

D

YLL

سنج ودره

)٢٣

(

DA

LYs

سنج ودره

)٢٤

(

LBW+ Maturity (IUGR) (P05)

27306 27306 0.92 0.05 0.25 0.0664 0.291 0.256 33.1 0.083 536 12099 4365 464 10479 13058.9 23538 6986 10674 17660 17464 23733 41197

LBW+ Prematurity

(P07) 89043 89043 0.92 0.05 0.25 0.0664 0.291 0.256 33.1 0.250 5243 39453 14235 1513 36267 42583.4 78850 24178 34806 58983 60444 77389 137833

Prematurity با وزن طبيعي

) P07( 147218 147218 0.01 0.291 0.256 33.1 0.083 36 12475 26381 23335 70404.6 93740 15557 57545 73102 38892 127950 166842

ناشي از طول حاملگي و رشد جنني

263567 263567 5,814 64,026 44,982 1,977 70080 126047.0 196127 46720 103025 149745 116800 229072 345872

١٦٣

ب ويژگيهاي اپيدميولوژيك و بـار ناشـي از بقيـه بيماريهـا و -٨-٣در جدول . پس از تولد زنده آمده است،شرايط حول تولد، )آمد مـرگ بدون پي (هايي از ميزان بروز منجر به بسرتي شدن از آجنا آه داده

ناشي از طـول حـاملگي و جبز مشكالت (براي بقيه بيماريها و شرايط حول تولد از نوزادان پـس % ٢/٢٢وجود نداشته است، به فرض پذيرش بسرتي شدن ) رشد جنني

بيمارسـتان بـه نوزاد در ٢۶٣۵۶٧ از تولد در بيمارستان و پذيرش بسرتي شدن بـاقي ) ٣ب سـتون -٨-٢جـدول (دليل مشكالت ناشي از طول حـاملگي و رشـد جـنني

١به علت گروههاي عليت ) نوزاد ١١١٢٢٣يعين (نوزادان بسرتي شده در بيمارستان فرض شده است آه توزيع اين تعداد از موارد . ب خواهد بود -٨-٣ از جدول ١٠تا

ب از توزيع ايـن علـل در -٨-٣ در جدول ١٠ تا ١بسرتي شده، براي هريك از علل در نتيجه در ستون دوم از جدول مزبـور . آنند مرگ ناشي از مهني گروه پريوي مي

شدگان برحسب نسبت مرگ ناشي از شرايط و بيماريهاي حـول اد از بسرتي اين تعد به دست آمده توزيع شده ١٣٨٢بندي مرگ در سال تولد آه از نظام ثبت و طبقه

. است ب نسبيت از نوزادان زنده به دنيا آمده آه دچـار -٨-٣در ستون سوم از جدول

و شـدت مـشكالت مبـتال اند و به خدمات درماني مناسب با توجه بـه حجـم مشكلآنند و با حتمل يك دوره درمان و نـاتواني در جريـان درمـان دسرتسي پيدا مي

هـيچ عـدد )٧و٣(بـراي ايـن دو سـتون . يابند، آمده اسـت هببود مي ) ٧ستون (ذآـر شـده، برگرفته از مطالعات خمتلف در آشور وجود نداشته اسـت و اعـداد

. است متخصصنيوآامال حاصل توافق آارشناسان هاي پديـد آمـده در مبتاليـان هببـود نيافتـه و وزن ناتواني ۵ و ۴در ستون

و سـتون شـشم ) وزن ناتواني در روند هببودي ()۵۴(اند مبتالياني آه هببود يافته آه آمدهاي ناشي از مشكالت اجياد شده در اين دوره طول دورة وجود عوارض و پي

را ) س از اعمال نرخ ختفيـف و وزن سـين پ(يابد معموال تا پايان عمر ادامه مي در صورتی که به درمان دسرتسـی پيـدا نکنـد يـا درمـان مـوثر (دهد نشان مي

). نباشد

را به تفكيك، در افراد مبتال آـه بـه YLD مقادير حماسبه شدة ٩ و ٨ستواي اند و آايي آه به اين خـدمات دسرتسـي يك خدمات درماني مناسب دسرتسي داشته

.دهد اند را نشان مي كردهپيدا ندسـت هـايي در آمدهاي غريآشنده نيـز داده براي نسبت جنسي در مبتاليان به پي

به دست آمده براي هر دو جنس بر حسب نـسبت جنـسي YLDنبوده است در نتيجه . مرگ ناشي از مهني علل توزيع شده است

يـن گـروه از حماسبه شده بـراي ا DALYوYLD،YLLدر ستواي بعد از ستون م، . شرايط و بيماريهاي حول تولد در مواليد زنده به دنيا آمده، ذآر شده است

-٨-٣ب و -٨-٢ ناشي از جدول DALYوYLD،YLLب جمموعه -٨-٣در آخرين سطر از جدول شـرايط دورة حـول تولـد در گروه آلي اخـتالالت و يعين جمموعه بار ناشي از ب

. مواليد زنده آمده است

١٦٤

بار بيماريها در نتيجه مشكالت جنني يا نوزاد آه ناشي ويژگيهاي اپيدميولوژيك و: ب-٨-٣جدول از بقيه شرايط وبيماريها ي دوره حول تولد است

اختالالت دوره حول تولد به جز آد

P07 تا P05هاي ١ستون

هدش يرتسب دادعت

)٢(

يناوتان نودب ناگدش نامرد تبسن

رادياپ

)٣(

نايالتبم رد يناوتان نزو

در

نام

هدشن

)٤(

يالتبم رد يناوتان نزو

رد نا

نام

هدش

)٥(

رد يناوتان هب التبا هرود لوط

هدشن نامرد نايالتبم

)٦(

هرود لوط

رد يناوتان هب التبا

رد نايالتبم

هدش نام

)٧(

YLD

ناگدش نامرد رد

)٨(

YLD

يدارفا رد

هآ

هدشن نامرد

دنا

)٩(

عمج

YL

Dرآذم سنج رد

)١٠

(

YLL

رآذم سنج رد

)١١

(

DA

LYs

رآذم سنج رد

)١٢

(

عمج

YLD

ثنوم سنج رد

)١٣

(

YLL

ثنوم سنج رد

)١۴

(

DA

LYs

ثنوم سنج رد

)١۵

(

عمج

YLD

سنج ودره

)١۶

(

YLL

سنج ودره

)١٧

(

DA

LYs

سنج ودره

)١٨

(

ناشي از مشكالت 81328 33684 47644 33694 14636 19,058 47634 19048 28587 41,413 6232 1.000 33.1 0.4213 0.4793 0.85 17402 مادر وبارداري

ناشي از جفت وضما 13981 10152 3830 5666 4135 1,532 8315 6017 2298 1,664 2165 1.000 33.1 0.4213 0.4793 0.98 5245 ئم آن

52518 9681 42837 20989 3854 17,135 31529 5827 25702 39,676 3161 3.000 33.1 0.4213 0.4793 0.5 5002 صدمات زامياني

اختالالت تنفسي وعروقي در نوزادوجنني

55971 0.98 0.4793 0.4213 33.1 0.800 18487 17,759 21748 63031 84779 14,499 45306 59804 36246 108337 144583

عفونتهاي دوره 43227 34021 9205 18625 14943 3,682 24601 19078 5523 5,577 3628 0.500 33.1 0.4213 0.4793 0.98 17577 جنيين ونوزاذي

اختالالت خوني وانعقادي در

نوزادوجنني3920 0.99 0.4793 0.4213 33.1 0.300 490 622 667 4152 4819 445 3436 3881 1112 7587 8700

اختالالت گذراي غدد 5141 4483 657 2330 2067 263 2811 2416 394 367 290 0.300 33.1 0.4213 0.4793 0.99 2316 ومتابوليك

اختالالت گوارشي در 7374 6431 943 2923 2546 377 4451 3885 566 527 416 0.300 33.1 0.4213 0.4793 0.99 3322 جنني ونوزاد

اختالل جلدي دمايي 2110 1841 270 1214 1106 108 897 735 162 151 119 0.300 33.1 0.4213 0.4793 0.99 951 در نوزاد

81777 68737 13040 36988 31772 5,216 44789 36966 7824 5,634 7406 0.500 33.1 0.4213 0.4793 0.99 35512 ساير علل نوزادي

440739 284954 155785 186114 123800 62,314 254625 161154 93471 113390 42394 0.4213 0.4793 0.99 147,218 مجع

آل بيماريهاي حول 786611 514026 272585 335859 226,825 109034 450752 287201 163551 263,567 تولد

١٦٥

نكات مهم

اجنام شده در اين خبش فقط براي مواليد زنده حماسـبه شـدهDALYحماسبات -بعبارت ديگر براي جنني سقط شده و مرده به دنيا آمده هـيچ گونـه. است

در واقع جنني سقط شده يا مرده به. حماسبه نشده است ) YLD و YLL(عددي .گرينـد دنيا آمده اساسا براي حماسبه بار بيماريها مورد توجه قرار منـي

چـون شـرط مـردن، يعـين. اند چرا آه در جمموعه حماسبات مرگ قرار نگرفته

البته بار ناشي از پديـدة سـقط و. زنده به دنيا آمدن است YLLحماسبة در مادران در جاي خـود حماسـبه و منظـور شـده) ابتال و مرگ (زايي ردهم

. است

در حبث بيماريهاي حول تولد، با توجه به اينكه يك مسئله بـزرگ هبداشـيت - هزار جنني مرده به دنيا آمده و نوزاد فوت۴٢به مشار می رود و بيش از

مورد مـرگ٢١٧۶٠ مورد مرده زايي و ٢١٠٠٠(شده در آشور را در بردارد تعداد مطالعـاتي آـه. ، اطالعات زيادي در آشور ما وجود ندارد )نوزادی

آنـد، از به اين مهم پرداخته است و اعداد قابل قبول نسيب را ارائه مي آرزوي ديگر جمريان ايـن مطالعـه بـراي. تعداد انگشتان دست بيشرت نيست

، داشـنت اعـدادحمققني بعدي آه اين مطالعه را جمـددا اجنـام خواهنـد داد متعدد، متنوع و قابل اعتماد براي برآوردهاي اين خبش از مطالعـه بـار

.بيماری ها است

بدون توجه (چگونگي حماسبة بار ناشي از عوارض بارداري و زاميان ) ٨-٢ ) به عوارض ديررس آا

:سقط)٨-٢-١ ١٣٨٢ مورد حـاملگي در سـال ١۵۵٠٠٠٠، ب آمده است -٨-١مهانگونه آه در جدول

مـورد آن تـا ٣۴٢٠٠٠ ، از اين تعداد حاملگي ومورد توجه مادر قرار گرفته . يابد بعلت سقط خامته مي، حاملگي٢٢هفته پايان

:اند بندي شده طبقه سقطها به شکل زير ICD10در طبقه بندي

O03 سقطهاي خودخبودي

O04 سقطهاي طيب

O05 سقطهاي ديگر

O08 سقطهاي نامشخص

شـدند آـه در تقسيم مـي گروه زير سقطها به پنج ICD9 يعين ICDيش قبلي در ويرا . گريد استفاده قرارمني حاضر مورد حال

) آامل يا ناقص( سقطهاي خودخبودي 634

) قانوني و طيب( سقطهايي آه به صورت قانوني اجنام شده 635

) هاي جنايي و غريقانوني سقط( سقطهاي عمدي غريقانوني 636

) آامل، ناقص(طهاي نامشخص سق637

تداش ناموفق براي اجنام سقط 638

١٦٦

(O03)شـود؛ سـقطهاي خودخبـودي در آشور ما، معموال سقط به سه دسته تقسيم مي

O05، سقطهاي غريطيب عمدي يا غريقانوني آه معموال در گروههـاي (O04)سقطهاي طيب

. گريد قرار ميO08يا هفتـه اول ١٣از موارد سـقط طـي % ٨٠دهند آه املللي نشان مي گرچه منابع بني

ويل مبنظور ارائه برآورد بار ناشي از سقط خودخبـودي )۵۴(يابد بارداري وقوع مي ، )تا زير دوماهگي ( هفته اول ٨از آا طي % ٧۵و يا عمدي، فرض شده است آه

باقيمانـده در % ۶و ) در ماههاي دوم و سـوم (آن بني هفته م تا هفدهم % ١٩ . گريد صورت مي) ماههاي چهارم و پنجم(هاي هجدهم تا بيست و دوم تههف

، چه نـسبيت )تا قبل از هفته بيست و دوم (در مورد اينكه، برحسب سن حاملگي از سقطها خودخبودي و چه نسبيت عمدي هستند در ايران هـيچ گونـه داده قابـل

نيز به دليـل شـرايط اي املللي و مطالعات منطقه هاي بني داده. نشديافت قبويل . خاص ايران به آشور ما قابل تعميم تشخيص داده نشد

از مـرگ مـادران از % ٨/۴ نشان داده است آه ١٣٨٢هاي ثبت مرگ در سال دادهه ب. است» عوارض سقط، مول و حاملگي ناجبا «عوارض بارداري و زاميان ناشي از

غريعمدي در ايـن گـروه هاي عمدي و فرض قبول اينكه متام مرگهاي ناشي از سقط در مواردي مرگهاي ناشي از سقط عمـدي ،آنندگان مرگ قرار گرفته است و اعالم

مرگ ناشي از مول هيداتيفرم يـا حـاملگي ناجبـا ،و غريعمدي را بصورت تعمدي صـورت اند، در نتيجه با احتياط و با در نظر گرفنت اينكه به هـر اعالم آرده

المت وجود ندارد، بعنوان يـك بـرآورد اوليـه عدد مناسبرتي براي اين مشكل س سـقط هـا را از سقط % ٢/٩۵از سقطها را سقط عمدي و % ٨/۴شود آه پيشنهاد مي

مورد سـقط ١۶۵٠٠ مورد سقط خودخبودي و ٣٢۵۵٠٠در نتيجه . خودخبودي فرض آنيم . گردد برآورد مي ب -٨-۵عمدي به تفكيك سن حاملگي در جدول

با استفاده از آنچه آه در مطالعه "Episodes"وره سقط وزن ناتواني براي يك د : به شرح زيردر نظرگرفته شد بيماريها آمده است جهانيبار

٠٠۴۵/٠براي سقطهاي خودخبود حدود -

٠٠٩۵/٠براي سقطهاي عمدي حدود - ١٨/٠براي ناباروري ناشي از آن -

ريطول دوره ناتواني سقط و ميزان بروز عارضه نابارو: ب-٨-۴جدولطول دورة ناتواني اجياد شده

در سقط

سقط

خودخبودي

سقط

عمدي

ميزان بروز ناباروري

پس از سقط عمدي

سقط هاي تا قبل از دو

ماهگي %١ روز۵ يك روز

سقط هاي بني دوماهگي تا قبل

از چهارماهگي %١٠ روز١۴ هفت روز

سقط هاي چهارماهگي و پنج

ماهگي

يازده

روز %۵٠ روز٢١

مهانگونـه . سال در نظر گرفته شـد ١۵دورة ناتواني ناشي از ناباروري، طول

هـاي بـرآورد شـده بـراي سـقط YLDشود، ميـزان ب ديده مي -٨-۵آه در جدول . سـال اسـت ٣٨١٣خودخبودي، عمـدي و عـوارض آن بـويژه در اجيـاد نابـاروري

١٦٧

آـه در صـورتي . ناشي از آن وجود نـدارد YLLمتاسفانه هيچ گونه اطالعي از

ايـن YLDبـه YLL را بپـذيرمي، نـسبت ۵۴برآوردهاي موجود در منبـع مشـاره

YLL بـرآورد شـده، مقـدار YLD است در نتيجه با مقدار ٣٠٠٠بيماري يك به . اسـت برآورد شده براي آن آمرت از يكسال خواهد بود آه قابل صرفنظر آـردن

خيلـي آمـرت از پذيرند آـه ممکنـست ايـن بـرآورد گرچه جمريان اين مطالعه مي . آشور باشدواقعيت موجود در

١٦٨

ناشي از سقطYLDاطالعات پايه وحماسبات مرتبط براي برآورد هاي مربو ط به:ب-٨-۵جدول مشاره

طبقه بندي سقط

عوقو نس بسح رب طقس دادعت

يدوخب دوخ ياه طقس دادعت

يدمع ياه طقس دادعت

طقس دوز يپا كي يارب يناوتان نزو

يدوخب دوخ

)

GB

D w

eigh

t(

طقس دوز يپا كي يارب يناوتان نزو

يدمع

)

GB

D w

eigh

t(

دوخ طقس كي يارب يناوتان تدم لوط

يدوخب

-لاس

طقس كي يارب يناوتان تدم لوط

يدمع

-لاس

YLD

يدوخب دوخ طقس كي يارب

-لاس

YLD

يدمع طقس كي يارب

-لاس

YLD

كي زا يشان يرورابان يارب

نمياريغ طقس

-لاس

YLD

ومجم يارب

نآ ضراوع و طقس هع

-لاس

تا پايانموارد %٧٥(ماهگي تعداد سقط تا قبل از دو

281 277 1.34 3.04 0.01370 0.00274 10260 246240 256500 ) اول صورت مي گريدماه

ازموارد باقيمانده طي % ١٩(ماهگي٣و ٢ درتعداد سقط 1219 1212 1.64 5.15 0.03836 0.01918 4489 59636 64125 )ماههاي دوم وسوم صورت مي گريد

1710 19665 21375 %)٦( ماهگي٥ و ٤تعداد سقط صورت گرفته در طول

0.04110 0.05753 3.64 0.93 2309 2313

3813 3797 3.91 11.82 0.00950 0.00450 16459 325541 342000 حاملگي٢٢مجع تعداد موارد سقط تا قبل ازپايان هفته

١٦٩

يي زا مرده) ٨-٢-٢، تعـداد ١٣٨٢شود آه در سـال آمده، برآورد مي ب -٨-١ مهانگونه آه در جدول

اي آـه بگونـه ٢٢خروج حمتويات حاملگي پس از هفته (جنني مرده به دنيا آمده . مورد است ٢١٠٠٠) هيچ يك از عالمي حياتي خودخبودي يا ارادي را نداشته باشد

:موارد زير اطالعي در دست نيست متاسفانه از

مرده به دنيا آمده يها توزيع سين جنني -

) براي برآورد سنني جنني(وزن جنني خارج شده - زايي دارند توزيع سين مادراني آه مرده - زايي دارند توزيع نوبت تولد مادراني آه مرده -سـزارين يـا (زايـي توزيع روش خروج حمتويـات حـاملگي در مـرده -

) طبيعي : بارت بودند ازدر اين زمينه اطالعات دردسرتس ع

تا ١٣٧٢زايي به مواليد زنده طي ده ساله روند تغيري نسبت مرده - ١٣٧٢ درهزار در سال ۴/١۶در مناطق روستايي ايران از آه ١٣٨٢ )١۴(. رسيده است١٣٨٢ درهزار در سال ١/١٣به

تا ١٣٧٢زايي در مهان مجعيت از سال روند تغيري نسبت جنسي در مرده - پـسر در مقابـل ١٢٣ دخرت بـه ١٠٠ در مقابل پسر ١٣٣ از آه١٣٨٢ ) ١۴(. دخرت تغيري يافته است١٠٠

زايي از توزيع در صورتيكه فرض آنيم توزيع نوبت تولد و روش زاميان در مرده . آيـد ب بـه دسـت مـي -٨-۶ جـدول ،آنـد مهني موارد در مواليد زنده پريوي مـي

وزاد آم وزن و زاميـان نسبتهاي موجود در اين جدول از مطالعه ميزان بروز ن در صورتيكه طول مـدت تـوام بـا نـاتواني، در . زودهنگام به دست آمده است

زايي مهانند ستواي ششم و هفـتم جريان زاميان طبيعي و سزارين منجر به مرده و ،)در يك مشورت آارشناسي برآورد شده است (جدول مزبور در نظر گرفته شود

وزن نــاتواني عمــل (٣/٠اول و ســزارين وزن نــاتواني زاميــان طبيعــي شــكم دوم و زاميان طبيعي شكم ) ٩و٨ ستون -آپانديسيت براساس مطالعه بار بيماريها

آن برابـر YLDدر نظر گرفته شود ) ٩ و ٨ستون (١/٠سوم و چهارم و شكم ٢/٠ . سال خواهد بود٢۶٩با

زنده يا متاسفانه مرگ مادران از عوارض بارداري و زاميان به تفكيك مواليد

بـرآورد YLLزايي مردهآمد موارد با پي شود آه بتوان براي زايي ثبت مني مرده . منود

١٧٠

YLDاطالعات پايه وحماسبات مرتبط براي برآوردهاي مربوط به:ب-٨-۶جدول زايي مرده ناشي از زاميان منجر به

نوبت زاميان

يعيبط شور هب نامياز تبسن

ن يرازس شور هب نامياز تبسن

ادعت

اب يياز هدرم هب رجنم نامياز د

يعيبط شور

اب يياز هدرم هب رجنم نامياز دادعت

نيرازس شور

هب نامياز يارب يناوت ان تدم لوط

زور هب يعيبط شور

هب نامياز يارب يناوت ان تدم لوط

زور هب نيرازس شور

شور هب نامياز يارب يناوتان نزو

يعيبط

شور هب نامياز يارب يناوتان نزو

نيرازس

YLD

يعيبط شور هب يياز هدرم يارب

YLD

نيرازس شور هب يياز هدرم يارب

YLD

يياز هدرم يارب

159.1 68.6 90.5 0.3 0.3 21 18 3974 6115 18.9 29.1 زاميان شكم اول 68.0 43.9 24.1 0.3 0.2 21 14 2545 3143 12.1 15.0 زاميان شكم دوم 25.0 19.3 5.7 0.3 0.1 21 12 1121 1719 5.3 8.2 زاميان شكم سوم

17.0 12.4 4.6 0.3 0.1 21 10 721 1662 3.4 7.9 زاميان شكم چهارم وبيشرت 269.1 144.3 124.8 8361 12639 39.8 60.2 مجع

زاميان منجر به مواليد زنده )٨-٢-٣

تولد ١٢٠٩٠٠٠ زاميان منجر به ١١٩٣٣٠٠ ،ب آمده است -٨-١مهانگونه آه در جدول طـول دورة تـوام بـا نـاتواني و وزن . برآورد شده اسـت ١٣٨٢زنده در سال

ها برحسب توزيع نوبـت تولـد و روش ناتواني در اين نوع زاميان، نسبت زاميان

برآورد شده بـراي آن YLDب در نظر گرفته شده است و -٨-۶زاميان مهانند جدول . سال است١۵٢٩١معادل ب -٨-٧طبق جدول

آوردهاي مربوط راطالعات پايه وحماسبات مرتبط براي ب: ب-٨-٧جدول

ناشي از زاميان منجربه تولدزندهYLDبه

١٧١

نوبت زاميان

يعيبط شور هب نامياز تبسن

ن يرازس شور هب نامياز تبسن

هدنز ديلاوم هب رجنم نامياز دادعت

يعيبط شور اب

هدنز ديلاوم هب رجنم نامياز دادعت

نيرازس شور اب

دم لوط

شور هب نامياز يارب ت

زور هب يعيبط

شور هب نامياز يارب تدم لوط

زور هب نيرازس

شور هب نامياز يارب يناوتان نزو

يعيبط

شور هب نامياز يارب يناوتان نزو

نيرازس

YLD

ديلاوم هب رجنم نامياز يارب

يعيبط شور هب هدنز

YLD

ديلاوم هب رجنم نامياز يارب

نيرازس شور هب هدنز

YLD

هب رجنم نامياز يارب

هدنز ديلاوم

9038 3898 5141 0.3 0.3 21 18 225820 347473 18.9 29.1 زاميان شكم اول 3867 2496 1370 0.3 0.2 21 14 144635 178608 12.1 15.0 زاميان شكم دوم 1421 1099 321 0.3 0.1 21 12 63699 97672 5.3 8.2 زاميان شكم سوم

966 707 259 0.3 0.1 21 10 40967 94425 3.4 7.9 ارم وبيشرتزاميان شكم چه 15291 8201 7091 475122 718178 39.8 60.2 مجع

: بار ناشي از حاملگي) ٨-٢-۴

عوارض بيمارگونـه تـوام بـا عالوه بر (ه ويژه در دو ماه آخر حاملگي نيز ب ) انـد حماسبه شـده حاملگي آه بار هريك از اين عوارض به تنهايي در جای خود

ب -٨-١مهانگونـه آـه در جـدول . برخوردار است (Burden)رسد آه از بار بنظر مي اگر . ماهگي عبور آردند ۵ از مرز ١٣٨٢ زن حامله در سال ١٢٠٨٠٠٠آمده است

فرض شود آه هر زن حامله فقط در دو ماه آخر بارداري خود از يـك نـاتواني

دوماه بارداري در YLD ،)١/٠(برد مي با وزن حدود وزن ناتواني آمردرد رنج .رسد سال مي١٩٨۵٨آخر به

YLLزايي، زاميان، حاملگي و ناشي از سقط، مرده YLDتوزيع سين ) ٨-٢-۵ ناشي از عوارض بارداري و زاميان

مطالعه (Age Specific fertility Rate)فرض صحت تعميم ميزان باروري اختصاصي سين ه ب

DHS بر روي YLDي به دست آمده، مقادير هاYLD برحسب سن براي عناوين خمتلف . ب آمده، قابل حماسبه است-٨-٨ در جدول به شرحي آه

بندي علل مرگ بـراي مـرگ ثبت و طبقه نظام به دست آمده از YLLدر صورتيكه مادران از عوارض بارداري و زاميان نيـز در آنـار آن قـرار گـريد، خبـشي از

DALYs مسلما اين بـرآورد هـا بايـد در . ميان قابل حماسبه است بارداري و زاآنار افسردگي بعد از بارداري و زاميان و ساير عوارض بارداري و زاميان نيز قرار گريد تا متام عوارض ناشي از بارداري و زاميان را بتوان مجع شـده مـورد

. توجه قرار داد

١٧٢

، زاميان،ه زايي مرد، حماسبه شده براي سقطYLDتوزيع:ب-٨-٨جدول

عوارض زاميان وبارداري, ناشي از بارداريYLLحاملگي و

سن

و يرادراب عيزوت

فلتخم نينس رد نامياز

)A

SFR

( هعلاطم،

DH

S

YLD

نآ ضراوعو طقس يارب

YLD

يياز هدرم يارب

YLD

هدنز ديلاوم هب رجنم نامياز يارب

YLD

يگلماح يارب

عومجم

YLD

ز هدرم، يگلماح،طقس يارب

و ييا

نامياز

هدنز دلوت هب رجنم

عومجم

YLL

رجنم ناميازو يياز هدرم،يگلماح،طقس يارب

هدنز دلوت هب

)گرم تبثزا

(

عومجم

DA

LYs

طقس يارب

،يگلماح

،يياز هدرم

و

هدنز دلوت هب رجنم نامياز

10_15 0.1 4 0 16 21 42 653 695 15-20 11.2 428 30 1716 2229 4403 2311 6714 20-25 30.8 1173 83 4704 6108 12067 2806 14874 25-30 29.7 1132 80 4538 5893 11642 2177 13819 30-35 17.6 670 47 2687 3489 6893 1944 8837 35-40 7.9 299 21 1201 1559 3080 397 3477 40-45 2.4 93 7 373 484 956 33 990 45-50 0.4 14 1 57 75 147 0 147 49553 10322 39231 19858 15291 269 3813 مجع

چگونگي حماسبة بار ناشي از ناهنجاريها و بيماريهاي مـادرزادي ) ٨-٣ و ژنتيكي

با مهه جستجوهايي آه اجنام شد، متاسفانه اطالعات قابـل اعتمـادي از ميـزان . بروز و شيوع ناهنجاريها و بيماريهاي مادرزادي در آشور ما وجـود نداشـت

در ابتـدا بـسيار ،بايست در اين جمموعه قرار گـريد آه مي فهرست بيماريهايي شود در نظر گرفتـه شـده بـود، ويل هتيدسـيت شـديد مفصلرت از آنچه آه عرضه مي

: ها، جمريان اين مطالعه را به دو امر جمبور منود داده

حمدود آردن فهرست -

املللي خبـصوص در مـورد بيماريهـايي آـه هاي بني استفاده از داده - ايراني براي آن به دست نيامـد و احتمـال برخـورداري از منبع

. اي براي آا وجود نداشت توزيع خاص منطقه

١٧٣

ي هستند وبـا اسـتفاده طبقه بند قابلفهرست بيماريهايي آه حتت عنوان مزبور

: عبارتند ازاز اين روش حماسبه شده اند

D56.1 تاالمسي ماژور -١

D55.0 )فاويسم (G6PDبيماری آمبود -٢ B D66-67 و Aمهوفيلي نوع -٣ E03 – E03.1 هيپوتريوئيدي مادرزادي -۴ E70.0 – E70.1 وريا افنيل آتون -۵ Q20-Q24 بيماريهاي مادرزادي قلب -۶ Q39.0-Q39.1 آترزي مري -٧ Q42.3 آنوس بسته -٨ Q60 آژنزي آليه -٩

١٠- Neural Tube Defect Q00-Q07 Q00.0 آننسفايل -١١ Q90 سندرم داون -١٢ Q43.1 بيماري هريشپرونگ -١٣ Q36 ) لب شكري( شكاف لب -١۴ Q35 شكاف آام -١۵ Q26.7 ريفالآس وزيكواورترال مادرزادي -١۶ Q54 هاپيوسپاديازيس -١٧ Q61.2 آليه پلي آيستيك بالغني -١٨

. زادي قوي دارنـد ژنتيكي و مادر منشا آه بيماريهاي ديگري نيز وجود دارند بر اساس طبقـه بنـدي مربوط به خود گروه در اين بيماري ها در اين مطالعه

ICD سه بيماري اول يعين تاالمسي، آمبود . قرار گرفتندG6PD و مهوفيلي نيز در اين سه بيماري بـا . اند بيماريهاي خوني و دستگاه خونساز قرار گرفته طبقه

انـد و مربـوط بـه آـشور مـا حماسـبه شـده هـاي استفاده از اطالعـات و داده شاخـصها .رسيد نظر مي ه هاي مربوط به اين سه بيماري آامل ب خوشبختانه داده

. بيماريهاي رديف چهارم به بعد در ايران شناخته شده نبود و ميزااي بروز اين بيماريها بطور آامل مادرزادي بودند و اغلب نيز بروز آلينيكي آا در

. سال بودسنني زير پنج : مواردي از اين بيماری ها

د ونش در مهان سنني يا سنني باالتر به مرگ منجر مي -

در مهان سنني يا سنني باالتر با روشهاي جراحي يـا دارويـي هببـود - بنديا مي

هـاي ناشـي از آـا تـا بيماري و ناتواني ،در صورت عدم هببودي - . مي ماندپايان عمر، مهراه فرد مبتال

پـريوي Dismodع اين گروه از بيماريها از مدل اصلي مورد استفاده در در واق . جداگانه مورد بررسي و حماسبه قرار گريندبايدآنند و ضرورتا مني

: هاي مادرزادي قلب بيماري) ٨-٣-١

١٧٤

:دارای خصوصيات مشرتکی هستنداين بيماريها طيف وسيعي را در بردارد ويل

. آنند زمان تولد بروز مياند و در بيماري مادرزادي -

هاي اول اين بيماري ها در روزها و هفته بروز بالينی دراآثريت موارد - تظاهر آلينيكي پيـدا مـی بعد و در موارد معدودي در ساهلاي استتولد . کنند

. اغلب اين ناهنجاريها در صورت عدم اصالح آشنده خواهند بود -تواننـد و مي االتر رخ می دهد سنني ب گرچه مرگ برخي از اين مبتاليان در -

ناشي از ايـن بيماريهـا YLDويل را سبب شودYLLبراي آا در آن سنني

۴ آا بـه مهـني سـنني صـفر تـا YLDشود و بايد از زمان تولد شروع مي سالگي احاله گردند، گرچه ممكنست تا سنني ميانه عمر نيز ناتواني ناشي

آا يـك جـا تـا YLDيل بايد مهه ها وجود داشته باشد و از اين بيماري يابد حماسبه و آن را به سن صفر تا چهارسالگي نـسبت هرسين آه ادامه مي

ناشـي از YLD مورد استفاده در اين خبش از مطالعه، YLDچرا آه . داد

. مبتنی بر شيوع LD يا PYLDبروز است و نه نجاريهـاي ب آه خمـصوص حماسـبات بـار ناشـي از بيماريهـا و ناه -٨-٩درجدول

: موارد زير بايد مورد توجه قرارگريد،مادرزادي قلب در مردان است

بندي سين ميزاا براي ميزااي بروز و مرگ ناشي از از آجنايي آه گروه -گانـه بـود، بيماريها، در مرجع مورد استفاده براساس ترآيب سـين پـنج ) ١ستون (جدول ارائه شده در اين قسمت با مهني ترآيب شكل گرفته است

ميزااي بروز بيماري، مرگ اختصاصي سين و جنسي و آـشندگي بيمـاري از - )٢()۴و٢،٣ستواي( شده است استخراجاملللي منابع بني

بنـدي علـل مـرگ در ميزان مرگ ناشي از مهه علل از برنامه ثبت و طبقه - )١۶()۵ستون ( شده است استخراج ١٣٨٢ايران در سال

از اين علت حاصل تفاضل ميزااي مـرگ ناشـي از ميزان مرگ به علل غري - ) ۶ستون (اين علت از مهه علل است

خطرنسيب مرگ ناشي از اين علت حاصل تقسيم ميزان مرگ ناشي از اين علت - ) ٧ستون (بر ميزان مرگ ناشي از مهه علل است

بروز يافته با تعميم ميزان بروز بيماري به مجعيت گـروه موارد تعداد - ) ٨ستون ( دست آمده است سين به

تعداد فـوت شـده از «و » تعداد فوت شده فقط از اين علت «براي حماسبة -هـا و درمـان مانـده زنـده از روش آاهنده يعين تعـيني بـاقي » ساير علل

ها در هر گروه سين و سپس تعميم ميزان آشندگي بر بيمـاران بـاقي نشدهر روابـط ذآـر شـده در سازوآار اين حماسبه د . مانده استفاده شده است

) ١٠ و٩ستون(ذيل جدول آمده است ) ١١ستون (تعداد فوت شده از جمموعه علل حاصل مجع دو خانه قبلي آنست - طيف وسيعي از انواع شاملمتاسفانه چون اين بيماري : نسبت درمان شده -

شـرايط ناهنجاريها و بيماريها است و سطوح خمتلف از فناوري پزشـكي و عی فرد مبتال بر دسرتسي به درمان هريك از اين بيماريها اقتصادي اجتما

شوند بـه موثر است، عدد مشخصي در مورد نسبيت از بيماران آه درمان مي

١٧٥

% ١٠و % ٢٠در يك توافق بني آارشناسـان و متخصـصني اعـداد . دست نيامد ) ١٢ستون ( به دست آمد ١۴ تا ۵ و ۴براي دو گروه سين صفر تا

شدگان از روش مهگروهـي شدگان هم مهانند تعداد فوت اندر مورد تعداد درم -هايي آـه در گـروه آاهشي استفاده شد و در هر گروه تعداد زنده مانده

در معرض نـسبت درمـان شـدن در ،اند سين قبلي فوت نکرده و درمان نشده شدگان در هر گروه به دسـت تا تعداد درمان . مهان گروه سين قرار گرفتند

) ١٣ستون (آمد به اين ترتيب در هر گروه سين تعداد مبتاليان آـه عبارتـست از تعـداد -

) ١۴ستون (هاي قبلي به دست آمد نشدگان در گروه نشدگان و درمان فوتبا استفاده از وزن ناتواني بيماريهاي مـادرزادي قلـيب درمـان نـشده -

روي تعــداد مبتاليــان بــه ايــن گــروه از ) ١۵ســتون ()Dutchمطالعــه (

و YLD و YLL ، در هر گروه سين و اعمال نرخ ختفيف و ارزش سين بيماريها

. در هر گروه سين حماسبه شد) ١٨ و ١٧، ١۶ستواي (DALYسپس ١٨نكته مهم اينكه در اين گروه از بيماری ها ، جداول حماسباتی بـر پايـه

ساله ٩ تا ۵ ساله، ۴ تا ١گروه سين تنظيم شده است؛ يعين گروه سين صفرساله، در صورتيكه اين روش اعمال نشود جابه جـايي . سال و باالتر ٨٠و ايل آخر تا

سال با مـشكل ۵٩ – ۴۵ سال و ١۵ – ۴۴درون گروههاي سين خبصوص گروههاي بزرگ . شود حماسباتي روبرو مي

گانه تنظـيم و ١٨بندي سين در حماسبات اصلي نيز جداول اين خبش براساس گروه حماسبات در جداول ، قابل ارائه است براي حفظ اختصار نتايج به مهان شرح نيز

. آوچك و نتايج در گروههاي بزرگ ارائه شده استفقط برای منونه جدول حماسبات بار ناشی از ناهنجاری های مـادرزادی قلـب در

يـن اجداول کامـل .شود مردان در صفحه بعد با ذکر جزئيات حماسباتی ارائه می ارائـه لوح فشرده پيوست ی مادرزادی و ژنتيکی در بيماری ها سايربيماری و .خواهد شد

١٧٦

در مردان-روش حماسبه بار ناشي از بيماريهاوناهنجاريهاي مادرزادي قلب وعروق: ب-٨-٩جدول

نس

)نوتس

١(

زورب نازيم

)٢

(

يسنجو ينس يصاصتخا گرم نازيم

يراميب زا يشان

)٣

(

ينس يصاصتخا يگدنشآ نازيم

يراميب يسنجو

)٤

(

للع ره هب گرم نازيم

)٥

(

نيا زا ريغ للع هب گرم نازيم

تلع

)٦

(

تلع نيا زا يشان گرم يبسن رطخ

)٧

(

هتفاي زورب دراوم دادعت

)٨

( نيا زا طقف هدش توف دادعت

تلع

)٩

(

زا هدش توف دادعت

للعرياس

)١٠

(

للع همه زا هدش توف دادعت

)١١

(

هدش نامرد تبسن

)١٢

(

ناگدش نامرد دادعت

)١٣

(

نايالتبم دادعت

)١٤

(

يارب طسوتم يناوتان نزو

بلق يداز ردام ي اهيراميب

هدشن نامرد

)١٥

(

YLL

)١٦

(

YLD

)

١٧

(

DA

LYs

)

١٨

(

1 0-4 0.00128 0.000316 0.43396 0.00511 0.00480 0.06181 969 421 3 423 0.2 109 437 0.323 13965 12877 26843

2 5_14 0 0.000021 0.10000 0.00103 0.00101 0.02038 0 44 1 44 0.1 39 353 0.323 1615 0 1615

3 15-44 0 0.000009 0.50000 0.00274 0.00273 0.00329 0 177 1 178 0 0 176 0.323 5412 0 5412

4 45-59 0 0.000035 0.50000 0.00698 0.00694 0.00501 0 88 2 90 0 0 86 0.323 1509 0 1509

5 60+ 0 0.000036 0.16667 0.03552 0.03548 0.00101 0 74 6 79 0 0 7 0.323 492 0 492

35871 12877 22994 0.323 814 11 803 969 0.00555 0.00561 0.000064 0.00021 مجع 6

A B C D F G H I J K L M N O P Q R S

J1= I1*D1 J2 = (I1-L1-N1)*D2 J3= (I1-L1-L2-N1-N2)*D3 J4= (I1-L1-L2-L3-N1-N2-N3)*D4 J5= (I1-L1-L2—L3-L4-N1-N2-N3-N4)*D5

K1= (I1-J1)*G1 K2= (I1-L1-J2)*G2 K3=(I1-L1-L2-J3)*G3 K4= (I1-L1-L2-L3-J4)*G4 K5=(I1-L1-L2-L3-L4-J5)*G5

١٧٧

: ريآترزي م) ٨-٣-٢و روش حماسبه مشابه بيماری های مربوط به اين بيماري ورودي هاي دادهمنابع

از مـوارد در % ٨٠ با اين تفـاوت آـه .مادرزادی قلب است که توضيح داده شد اند وزن ناتواني شوند و در افرادي آه درمان نشده سالگي درمان مي ۴صفر تا

ند ويل يا درمان آامـل نبـوده ا و درآساني آه درمان شده ) Dutchمطالعه % (٨۵ آه تا پايـان عمـر ادامـه ٠٣٧/٠برند وزن ناتواني يا از عوارض آن رنج مي

. يابد برآورد گرديد مي

Imperforated Anusآنوس بسته ) ٨-٣-٣و روش حماسبه مشابه بيماری های هاي ورودي مربوط به اين بيماري دادهمنابع

هايي آه با متخصـصني جراحـي در بررسي .مادرزادی قلب است که توضيح داده شد % ٩۵اطفال شد اعتقاد براين بود آه مبتاليان به اين بيمـاري در ايـران در

.ه ساله هستنداز جراحيها داراي عوارض طوالني د% ۵شوند آه موارد جراحي مي

آژنزي آليه ) ٨-٣-۴ماری های و روش حماسبه مشابه بي هاي ورودي مربوط به اين بيماري دادهمنابع

با اين تفاوت آه اين بيماري درمـان . مادرزادی قلب است که توضيح داده شد

YLLبرد در نتيجه براي آن فقـط نداشته و بسرعت فرد مبتال را به مست مرگ مي

. برآورد نشده استYLDبرآورد شده و

۵-٨-٣( Neural tube defect آـه از اخـتالالت اسـت وسـيعی طيف شاملاين گروه از ناهنجاريهاي مادرزادي

شامل اشكال صرفا راديولوژيك تا گسرتدگي زياد ناهنجاري جمراي خناعي و اعصاب درمااي اين بيماري را مراقبتهاي ساده هببودي از يك طرف . پشيت و آمري است

لذا در . دهد هاي وسيع توام با عوارض پايدار از طرف ديگر تشكيل مي و جراحي شـوند و مهچـنني وي نسبيت از آا آه در ايران درمان مـي اين مورد نيز خبصوص ر

گذارنـد اعـدادي ناتوانيهاي بسيار حمدود و گاه زياد و متنوع را برجاي مـي هبمني دليل در مواردي از دانش و جتربـه متخصـصني اسـتفاده شـده . وجود نداشت

از منابع ميزااي بروز، مرگ اختصاصي و ميزان آشندگي آن و مرگ ناشي . استشود مهانگونه آه در جداول مربوط ديده مي . ساير علل مهان منابع ذآر شده است

برگرفته شده نيز در سنني خمتلف متفـاوت Dutchوزن ناتواني آن آه از مطالعه در بقيه موارد حماسبه، مهچون ساير جداول بيماريهاي اين گروه عمل شده . است . است

: آننسفايل) ٨-٣-۶ حماسبه شده است آه جزئيات YLLاري آه صرفا آشنده است فقط براي اين ناهنج

. آن در جداول مربوطه آمده است

سندرم داون ) ٨-٣-٧گرچه سيماي بروز اين ناهنجاري آروموزومي از ترآيب سين زاميااي آشور پريوي

آند و امكان حماسبه آن براساس ترآيب سين زامياا و ميزان بروز آن در سنني ميلف زامياني وجود داشت ويل به دليل اينكـه روي ميزاـاي بـروز سـين آن در خمت

از ميزان بروز، مرگ اختصاصي سين، ميزان آشندگي ،مادران توافقي حاصل نبود مبتاليان بـه سـندرم داون . و مرگ ناشي از ساير علل مهان منابع استفاده شد

در منابعي مانند . شوند بيش از افراد غريمبتال به ناهنجاريهاي ديگر مبتال مي

١٧٨

GBD ــه ــاير Dutch و مطالع ــا س ــراه ب ــهايي و مه ــه تن ــندرم داون ب ــراي س بچـون . اند اوزان ناتواني متفاوتي را در سنني خمتلف ارائه داده ،ناهنجاريها

اي از ساده بودن يا مهراه بودن سندرم مزبور با سـاير ميزااي موجود نشانه زان در هر گروه سين بعنـوان وزن نـاتواني متوسط اين او ،ناهنجاريها نداشت

ناشـي از سـندرم داون روي DALYsنكتة مهم اينكـه . در نظر گرفته شده است گانه آه تفاوهتاي اوزان ناتواني آامال مشهود است حماسـبه شـده ١٨ترآيب سين

. است و روي جداول خالصه شده اين حماسبات نبايد صورت گريد

:بيماري هريشپرونگ) ٨-٣-٨فقط نسبت درمان شدگان اين بيماري در ايران با نظر متخصصني جراحي اطفال و

بقيه جزئيات از . مرگ ناشي از ساير علل آن از منابع ايراني تعيني شده است . مهان منبع قبلي است

: تاالمسي) ٨-٣-٩اي در جهـان و حـيت در آـشور از آجنايي آه بيماري تاالمسي از يك توزيع منطقه

دار است، براي بررسي بار ناشي از آن، از اعـداد بـه دسـت آمـده از برخوربراي بيماري حتت عنوان تـاالمسي مينـور بـه . منابع ايراني استفاده شده است

بـرآورد DALYدليل اينكـه تظـاهرات آلينيكـي و نـاتواني مـشهودي نـدارد گرفتـه گرچه خبشي از تظاهرات آن حتت عنوان آمنی مورد حماسـبه قـرار . گردد مني

. است

حماسبه شده است و چون مبتاليـان DALYدر اين مطالعه فقط براي تاالمسي ماژور آننـد و آمـك به اين بيماري در دراز مدت به داروي دسفرال احتياج پيدا مي

به تامني مايل اين دارو و مهچنني خون مورد نياز ايـن بيمـاران بعهـده دولـت ز مـديريت بيماريهـا و مرآـز مـديريت است، بانكهاي اطالعاتي موجود در مرآ

لـذا . هاي قابل اعتمادي را در اختيار دارنـد بيماريهاي خاص داده پيوند و هـاي موجـود در بانـك اطالعـاتي مرآـز ميزان بروز اين بيماري از روي داده

مديريت بيماريها و مرکز مديريت پيوند و بيماری های خاص به دست آمده است ر نظام ثبت مرگ برحسب علـت هـم آـنرتل شـده اسـت در هاي موجود د و با داده

) به تفكيـك مـرد و زن ( درصدهزار تولد زنده ٢١ و ٢٢نتيجه با ميزان بروز . تعداد بروز يافته به دست آمده است

حماسـبه شـده YLD بيماري تاالمسي اينست آـه متـامي DALYنكته مهم در حماسبه گردد، چرا آه بيمار مبتال بـه يبراي اين بيماري به گروه صفر تا يكسال برم

تاالمسي ماژور تا هنگام فوت متحمل نـاتواني خواهـد بـود ويل نـاتواني ايـن بيماران با منشاء بروز بيماري در هنگام تولد است و پس از اين سـن ديگـر

نكته ديگـر . بيماري تاالمسي ماژور اگر بروز نيافته باشد، بروز خنواهد داشت

در هر سين آه بيمـار بعلـت تـاالمسي . اين بيماري است ناشي از YLLمربوط به در . ماژور فوت آند از آن حلظه ببعد عمر از دسـت رفتـه حماسـبه خواهـد شـد

آن به هر سين آـه بيمـار مبـتال YLL اين بيماري به زمان تولد و YLDنتيجه . گردد فوت آند برمي

Glucose-6-Phosphate Dehydrogenase [G6PD] deficiency بيماري فاويسم) ٨-٣-١٠

از مهوليز در نتيجه برخـورد بـا (Episodes) هايي اين بيماري نيزآه بصورت دوره در صورت عـدم . دهد، يك بيماري مادرزادي است مواد اآسيدان خود را نشان مي

عوارض ديررس مهوليزهاي مكرر . آند هاي مهوليز، بيمار فوت مي درمان مبوقع دوره

١٧٩

) بدون توجه به عـوارض (اصله بني دو مهوليز فرد مبتال در ف . آم خوني است ،آن . ظاهري آامال سامل دارد

زودهايي از بيماري در پس اين يك بيماري مادرزادي است آه بايد بعنوان اپي

در YLDزود ناتواني خاص زمان خـود را دارد و سـبب هر اپي . نظر گرفته شود در صـورت عـدم درمـان مبوقـع زود نيـز مهچنني هر اپـي . زمان مهوليز خواهد شد

. نيز منجر شودYLLتواند به مرگ بيمار و در نتيجه اجياد مي )٣۶ ()١٣٨٠–پژوهـشي در ريزمغـذيهاي ايـران (ميزان بـروز از مطالعـه پـورا

ماهـه مـورد ٢٣ تـا ١۵ شده است آه در آن سابقه مهوليز در آودآان استخراج ٢٣از آن از سـيماي مـرگ در ميزان بروز مرگ ناشـي . پرسش قرار گرفته است

نكته مهم در اين بيمـاري آـه مبـتين بـر : برگرفته شده است )١۶(استان آشور با . زودهاي اين بيماري در سال است زود های ناشی از آن است، تعداد اپي اپي

توجه به شناخيت آه از اين بيماري در حال حاضر وجود دارد و آنرتهلايي آه در تعـداد طبـق نظـر آارشناسـان، ،گـريد اري صـورت مـي مناطق آندميك اين بيمـ

تـا ۵ در طول دورة سين ، بار ٣ سال ۴زودهاي بيماري در گروه سين صفر تا اپي

YLD. .در نظـر گرفتـه شـد .... ، يك بار و ۵٩ تا ۴۵ بار و گروه سين ٢، ١۴

آن بـراي مهـه YLLاين بيماري نيز فقط براي گـروه سـين صـفر تـا يكـسال و . حماسبه شده استگروههاي سين

:مهوفيلي)٨-٣-١١اين بيماري ژنتيكي نيز مهچون ساير بيماريهاي مادرزادي بعلـت بـروز آن در

منتـسب ناشي از آن در متام سنني بـه سـن زيـر يكـسال YLDزمان تولد، متامي

آن در متام طول زندگي بـه زمـان هنگـام مـرگ ناشـي از ايـن YLLگردد و ميهاي ميزان بروز آن از بانك اطالعاتي مرآـز مهـوفيلي داده. گردد بيماري برمي

ايران و مرآز مديريت بيماريها و ميزان بروز مرگ ناشي از آن از نظام ثبت . مرگ برحسب علت برگرفته شده است

آم آاري مادرزادي تريوئيد) ٨-٣-١٢اين بيماري مادرزادي آه در صورت شناسايي به موقع بـسرعت قابـل درمـان و

در صـورت . آنـد ست، بصورت مادرزادي در ماههاي اوليه تولد بروز مـي آنرتل ا مانـدگي ذهـين آـه تـا عقب مانندناپذيري عدم شناسايي و درمان، عوارض جربان

پس در حماسـبات ايـن بيمـاري . به جا ميگذارد پايان عمر تداوم خواهد داشت . توجه به نكات ذيل ضروري است

گونـه ن صحيح اين بيماري هـيچ موقع و درما ه در صورت شناسايي ب - گذارد عارضه و ناتواني برجاي مني

موقـع فـرد مبـتال دچـار ه در صورت عـدم شناسـايي و درمـان بـ -ماندگي ذهين شده آه تا پايـان عمـر تـداوم خواهـد داشـت و عقب

.غريقابل درمان استماندگان ذهين گرچه عقب . شود اين بيماري مستقيما به مرگ منجر مني -

ين بيماري بيشرت از افراد معمول در معرض مـرگ ناشـي ناشي از ا . از علل ديگر قرار دارند

هاي ميزان بروز اين بيماري بني منابع ايران و خـارجي اخـتالف در مورد داده هرصورت براسـاس مطالعـه اجنـام شـده در فـارس ه ب. نسبتا زيادي وجود دارد

١٨٠

تولد زنـده ١٠٠٠ در ١ در هزار تولد زنده و در اصفهان ٧/٠ميزان بروز آن . )۵۵(بوده است

املللـي درهزار تولـد زنـده بـه ميزاـاي بـني ٧/٠از آجنايي آه ميزان بروز ن و نزديكرت بوده اين ميزان براي حماسبات انتخاب گرديـد و مهچـنني آارشناسـا

از مبتاليان به اين بيماري شناسايي %۴٠ حدود ١٣٨٢ند آه در سال متخصصني معتقد ناتواني اين بيماري مـشابه سـندرم وزن. گرفته اند مبوقع قرار و حتت درمان

. داون در نظر گرفته شده است

PKUيا ) Phenylketonuria(بيماري فنيل آتونوريا ) ٨-٣-١٣املللـي گرچه ميزان بروز اين بيماري يك در ده هزار تولد زنده در سـطح بـني

زان در ايران حدود يك در دهد آه اين مي است ويل بررسي ها در ايران نشان مي اين بيماري نيز مهچـون آـم آـاري مـادرزادي تريوئيـد . تولد زنده است ۵٠٠٠

يه غذموقع و آنرتل ت ه شود و در صورت عدم شناسايي ب مستقيما به مرگ منجر مني ديدگاه متخصصني و آارشناسـان . برد ماندگي ذهين مي مبتاليان فرد را به مست عقب

مبتاليـان در ايـران بـه % ١۵دهد آه آمـرت از نشان مي مرتبط با اين بيماري در ايـن بيمـاري وزن نـاتواني در . يابنـد موقع و پايدار دست مي ه درمان ب

. افراد درمان نشده مهانند سندرم داون در نظر گرفته شده است

ناشي از حوادث و سوانح عمدي و ) Burden(چگونگي حماسبة بار) ٨-۴ غريعمدي

: آار شامل سه خبش جمزا است آه عبارتند ازاين خبش از روش منابع و چگونگي برآورد بار ناشي از حوادث و سوانح غريعمدي) ٨-۴-١ منابع و چگونگي برآورد بار ناشي از حوادث عمدي) ٨-۴-٢ )زلزلة مب(منابع و چگونگي برآورد بار ناشي از حوادث غريمرتقبه ) ٨-۴-٣

ناشي از حوادث و سوانح ) Burden(رمنابع و چگونگي برآورد با) ٨-۴-١ :غريعمدي

: ناشي از حوادث و سوانح غريعمديYLDمنابع و چگونگي برآورد -طرح بررسي عوامل خطر بروز حوادث منجر «هاي مطالعه منبع اصلي اين خبش داده

در مجعيت حتت پوشش )۴٠(»دانشكده علوم پزشكي/ دانشگاه١٢به بسرتي و مرگ درهاي علوم پزشكي زجنان، آرمانشاه، مهدان، مسنان، دهدانشگاهها و دانشك

شاهرود، آاشان، يزد، چهارحمال و خبتياري، جهرم، فسا، بوشهر، رفسنجان و از اول تريماه تا پايان ( ماه ۴اين مطالعه در طول . اراك بوده است

در اين فاصله زماني آليه حوادث منجر . استشدهبصورت ثبيت برگزار ) مهرماهآه در بيمارستااي واقع در اين استاا و ) ساعت و بيشرت٢۴(ي به بسرت

پرسشنامه جداگانه براي ١٠شهرستاا بسرتي شده بودند ثبت و با استفاده از مجله تعيني مشخصات سين و جنسي و نوع آسيبهاي وارده بررسي از اهداف متعددي

:حوادث بررسي شده عبارت بودند از. شدند

حوادث ترافيكي -

)در مهان سطح يا از يك سطح به سطح ديگر(سقوط - سوختگي - حوادث ناشي از نريوهاي مكانيكي بيجان و جان دار -

١٨١

حوادث ناشي از الكرتيسته و فشارهواي مصنوعي - مسموميتهاي اتفاقي با مواد يا داروها - غرق شدن در آب - خفگي در نتيجه گاز و دود - نيش خزندگان، حشرات و گياهان مسي - با ذآر جزئياتساير حوادث -

در عني حال در جريان اين مطالعه براي هر حادثه ديده، نوع آسيب وارد شده در ی حاصل از حوادثبندي آسيبها نيز به شرح زير آه برگرفته از طبقه

. بوده نيز ثبت شد(GBD)مطالعه جهاني بار بيماريها

III A1 :آسيبهاي با علل خارجي ماني دارويي و آسيب منجر به يك دوره در-١

مراقبيت شكستگي مججمه با ناتواني آوتاه مدت-٢

شكستگي مججمه با ناتواني دراز مدت-٣

شكستگي استخوان هاي صورت-۴

شكستگي ستون فقرات-۵

صدمات خناعي-۶

شكستگي دنده و جناغ-٧ شكستگي لگن-٨ شكستگي ترقوه، آتف، بازو-٩

شكستگي استخوااي ساعد-١٠

شكستگي استخوااي مچ و آف دست-١١

شكستگي استخوان ران ، با ناتواني آوتاه-١٢ مدت شكستگي استخوان ران با ناتواني درازمدت-١٣ شكستگي استخوان آشكك، درشت ني يا نازك ني-١۴

شكستگي مچ پا و آف پا-١۵ شكستگي استخوااي آتف-١۶ انواع جاجبايي مفصلي-١٧ ايي در مفاصل بزرگ شانه، آرنج و ران جاجب-١٨

انواع آشيدگي تاندوا-١٩

اي با ناتواني آوتاه مدت صدمات داخل مججمه-٢٠ اي با ناتواني دراز مدت صدمات داخل مججمه-٢١

آسيبهاي احشاء داخل شكم-٢٢

زخم باز-٢٣

١٨٢

آسيبهاي چشم-٢۴

قطع انگشت شست-٢۵

قطع ساير انگشتان دست-٢۶

قطع بازو-٢٧

قطع پا-٢٨ قطع پا از ساق پا به پايني-٢٩ قطع پا از زانو به پايني-٣٠

له شدگي-٣١

با ناتواني آوتاه مدت% ٢٠ سوختگي آمرت از -٣٢

با درمان طوالني مدت% ٢٠ سوختگي آمرت از -٣٣

درصد با ناتواني۶٠ تا ٢٠ سوختگي بني -٣۴ آوتاه مدت

درصد با ناتواني۶٠ تا ٢٠ سوختگي بني -٣۵ طوالني مدت

درصد با ناتواني آوتاه۶٠ سوختگي بيشرت از -٣۶ مدت درصد با ناتواني طوالني۶٠ سوختگي بيشرت از -٣٧

مدت آسيبهاي عصيب در جريان حادثه-٣٨

مسموميت در جريان حادثه-٣٩

ساير– ۴٠

چهار نوع آسيب،راتمهچنني براي حوادثي چون مسموميت، نيش خزندگان و حشآسيبهاي آسيبهاي دستگاه تنفسي و آسيبهاي خوني، ،آسيبهاي دستگاه عصيبشامل

، نه ١٣٨٢مجعيت حتت پوشش دانشگاههاي مزبور در سال .ثبت گرديد دستگاه گوارشديدگان يك با فرض اينكه متامي حادثه .ميليون و ششصد هزار نفر بوده است

شوند و در صورت نياز رستان و استان بسرتي ميشهرستان يا استان در مهان شهشوند، اين ارقام هاي جمهز ديگري منتقل مي پس از بسرتي شدن به بيمارستان

مبناي اين . ميزان بروز حوادث مزبور در مجعت حتت پوشش آن استان تلقي گرديد :فرض موارد ذيل بوده است

ستان اوليه منتقل از بسرتي شدگان در بيمارستاا از بيمار% ۵آمرت از - ) ١٩ (:نيز به شرح زير است% ۵شوند و توزيع اين مي

شوند به بيمارستان ديگري و در مهان شهرستان منتقل مي% ١/۶ - شوند به بيمارستان ديگري و در مهان استان منتقل مي% ٢/۶ - .شوند به بيمارستان ديگري در خارج از استان منتقل مي% ٠/۵ -

ي بسرتي شدن در آشور ما بسيار پايني است؛ ميانگني زمان انتظار برا - :بطور مثال ميانگني زمان انتظار براي بسرتي شدن در

روز١/٢بيمارستان شهرستان حمل سكونت - روز٧/٣بيمارستان مرآز استان حمل سكونت - روز٨/۵بيمارستان خارج از مرآز استان حمل سكونت -

) ١٩ (.است

١٨٣

بيماران اورژانس و حادثه ديده، قانون الزام بيمارستاا به پذيرش - .در سال مزبور در آشور جاري شده بود

آسيبهاي ذآر شده (ديدگان به بيش از يك آسيب از آجنايي آه هريك از حادثهمبتال شده بودند و هر آسيب نيز يك وزن ناتواني مشخص ) بندي در طبقه

(Disability Weight) زماني معني براي و مجع اوزان ناتواني در يك فاصله داردد به بيش از عدد وش آسيبهاي متعددي آه يك فرد حادثه ديده به آن مبتال مي

. در اين خبش نيز مطرح بوده استCo morbidityرسد، حبث مي» يك«

Multiple)اند در عمل جمموعه اوزان ناتواني در افرادي آه چندين آسيب ديدهtrauma) در نتيجه . برسد) اني فرد فوت شدهوزن ناتو(تواند به بيش از يك مني

حبث آسيبهاي متعدد و چگونگي حماسبه بار ناشي از آسيبهاي متعدد در مطالعات .مربوط به حوادث بسيار مهم است :افزار با ويژگيهاي زير طراحي گرديد به منظور رفع اين معضل يك نرم

د مشخصات آسيبهاي هر فرد جداگانه مور،از روي بانك اطالعات فردي -

شود و در پايان جمموعه جداگانه حماسبه ميYLDبررسي و براي هر فرد

يا هر تفكيك ديگر ( براي هر حادثه به تفكيك سن و جنس YLDمقادير .گردد حماسبه مي) مورد نظر

:شود يك فرد با چند آسيب مسري ذيل طي ميYLDبراي حماسبه -ن به بيشرتين مرتب آسيبهاي هر فرد برحسب طول مدت تداوم از آمرتي: اول .گردد مي

سـپس . شـود هاي فرد نيز از بزرگ به آوچك مرتـب مـي اوزان ناتواني : دومشود و وزن بعدي در حاصل تفريق بـاالترين باالترين وزن در عدد يك ضرب مي

شود و وزن سوم در حاصـل تفريـق وزن نـاتواني دوم از وزن از يك ضرب مي ا آخر؛ سپس اين جمموعه آـه حـد آن يـك شود و هبمني ترتيب ت عدد يك ضرب مي

.شود است با مهديگر مجع مي

Common DW = (DW4* 1) + ((DW3 * (1-DW4)) + ((DW2 (1-DW3))+ (DW1 ( 1-DW2)) به فرض: مثال

۵/٠ = DW4 روز٢٨= ؛ طول مدت آسيب چهارم

٣/٠ = DW3 روز۴٢= ؛ طول مدت آسيب سوم

٢/٠ = DW2 روز۶٠= ؛ روز طول مدت آسيب دوم

١/٠ = DW1 روز٩٠= ؛ طول مدت آسيب اول ((٢/٠) * ١-٣/٠))+((١/٠)*١-٢/٠=((٧٨/٠ + ((۵/١ )) + (٣/٠)*١ – ٠*۵/٠ = (

Common DW1 اين رقم وزن ناتواني براي متام طول مدتي است آـه هرچهـار آسـيب نـاتواني

سـه آسـيب يابـد و پس از هببود آسييب آه زودتر از مهه هببود مي . آنند اجياد مي :ديگر با هم وجود دارد وزن ناتواني عبارتست از

۵٣/٠*١))+(٢/٠)*١-٣/٠))+((١/٠)*١- ٢/٠ = (٢/٠=( Common DW2 اين رقم وزن ناتواني براي متام طول مدتي است آه سه آسيب اجياد ناتواني

پس از هببودي اين آسيب وزن ناتواني دو آسيب باقي مانده عبارتست . آنند مي :از

٢/٠*١)) + (١/٠)*١- ٢/٠ = (٢٨/٠=( Common DW3

١٨٤

پس از هببودي اين آسيب وزن ناتواني يك آسيب باقي مانده مهان آسيب مربوط . است١/٠به خودش يعين

شود فرد مزبور در ايت به اين شرح حماسبه ميYLDبدين ترتيب -۴٢*(٢٨/٠)) + ((٩٠-۶٠*(١/٠=((۴/٢۴ + ٣/٧ + ۵ + ٣ =٧/٣٩روز

۶٠))+((۵٢/٠)*٢٨- ۴٢)+((٢٨*٨٧/٠=(YLD1 روز درمان و ابتال به عوارض ناشي از يك ٩٠در واقع اين فرد در طول مدت

. روز را به هدر داده است٧/٣٩حادثه،

چون احتمال وقوع بيش از پنج آسيب متنوع آه منجر به درمان و عوارض -اين خمتلف بشود در مشاهدات اين مطالعه نادر بوده است، حد حماسبات

.افزار پنج بار حماسبه بوده است نرم

ماه به ۴ حماسبه شده براي هر حادثه در طول YLDبه اين ترتيب جمموعة -حماسبه گرديد، ) ده گانه مذآوراز موارد ( سن و جنس و هر حادثه تفكيك

در پايان اين . ماه شد۴ براي مجعيت YLDسپس تبديل به ميزان بروز ور به تفكيك سن و جنس و حادثه تعميم ميزان برآورد شده به آل آش

.داده شده است ناشي از حوادث از روي منابع مورد YLDحمدوديتهاي برآورد -

:استفاده ميليون نفري از آشور با خمتصات اجتماعي و ۶/٩اين برآوردها از مجعيت -١

جغرافيايي خاص بوده است؛ پذيرش اين ميزاا نياز به اين فرض دارد

ر هزار برآورد شده براي اين مجعيت، قابليت تعميم به دYLDآه ميزان .آل آشور را دارد

بوده است، ) تريماه تا آبان ماه(اين برآوردها براي چهار ماه از سال -٢

در YLDپذيري آن به متام سال نياز به اين فرض دارد آه ميزان تعميم ماه مزبور به متام سال قابليت تعميم ۴هزار برآورد شده در طول

.دارد در هزار، به افرادي آه بيش از پنج آسيب مهراه با YLDبرآوردهاي -٣

آه مشاهدات پژوهشگران مطالعه مزبور ميزان بروز آن (ناتواني دارند .تعميم پذير نيست) اند را نادر يافته

در هزار فقط عمر سپري شده با ناتواني را در YLDاين ميزان -۴

ديدگان منجر آسيبYLDدهد و ان ميديدگان منجر به درمان بسرتي نش آسيبگريد و طبيعتا از اين نظر آم خانگي را در بر مني به درمان سرپايي يا

.مشاري دارد در نتيجه براي عوارض منجر به بسرتي در موارد زير ثبت نشده است -۵

آوري شده است آه از طريق نظام ثبت مرگ مجعYLLعناوين مذآور فقط

:ا وجود ندارد براي آYLDوجود دارد و آه مشتمل X50 تا X57يعين» حمروميت يا افزايش نياز برآورد شده«گروه -

آبي و يا افزايش فعاليت و حترك غريعمدي غذايي، بي بر وقايعي مهچون بي .است

١٨٥

تا W75يعين» بسته شدن راههاي تنفسي با مواد جامد و نيمه جامد«گروه -

W83آامل يا نسيب راههاي تنفسي آه مشتمل بر وقايعي مهچون بسته شدن .بوسيله مواد جامد و نيمه جامد است

تا Y40يعين گروه آدهاي» عوارض ناخواستة درمااي طيب يا جراحي«گروه -

Y98 اي دارويي وآه مشتمل بر جمموعه وقايع عوارض و حوادث حني درما .جراحي است

آه » آيندهاي پزشكينظام ثبت حوادث و عوارض ناخواسته حني فر«مسلما ضرورت اي از عوارض خدمات پزشكي آه منجر به درمان سرپايي براساس آن بتوان جمموعه

.بندي آرد نيز در اين مطالعه خود را نشان مي دهد يا بسرتي شده است مجع

: براي هريك از حوادث به تفكيك جنس و سنYLLچگونگي برآورد -يك سن و جنس نظام ثبت مرگ هبرتين منبع براي برآورد ميزااي مرگ به تفك

در (در حماسبة بار بيماريها ميزااي مرگ بايد به تفكيك سن . بوده استو جنس حماسبه ) ساله۵بندي سين گروه به صورت حداآثر وآوچكرتين واحد ممكن

شود و سپس برآن پايه تعداد مرگ برآورد شده در هر گروه حماسبه و سپس براي

.حماسبه و براي گروه مزبور منظور گردد YLLهر گروه سين و جنسي ني دليل مرگهاي ثبت شده در مطالعه مزبور بصورت فردي برحسب سن و جنس مهبه

حماسبه گرديد و سپس از جمموعه YLLو نوع حادثه ثبت و بصورت موردي براي آن

. حماسبه گرديدYLLآن براي هر حادثه ميزان اختصاصي سين و جنسي استان بكار گرفته شد و در آن نظام نيز ٢٣ثبت مرگ در مهني شيوه در نظام

از مقايسه اين دو ميزان در . حماسبه گرديدYLLميزان اختصاصي سين و جنسي دو مطالعه مزبور ضرايب تصحيح براي آم مشاري احتمايل موارد بسرتي در مطالعه

ده به دست آمYLD دانشگاه به دست آمد آه در تصحيح ميزااي اختصاصي ١٣

حماسبه شده براي هر سن و جنس و حادثه YLL و YLDبه اين ترتيب .بكار رفت

براي مثال به . حماسبه گرديدDALYsدر آنار يكديگر قرار گرفت و براي آا . توان مراجعه منود ب مي-٨-١٠جدول

چگونگي برآورد بار ناشي از حوادث مربوط به محل ونقل در :ب-٨-١٠جدول ١٣٨٢سال

در آل آشور YLLردمقداربرآو بر اساس تناسب آشوري١٣٨٢در

در آل YLDبرآوردمقدار ١٣٨٢آشور در سال

بر اساس تناسب آشوري

در آل DALYsبرآوردمقدار ١٣٨٢آشور در سال

بر اساس تناسب آشوري

مردوزن زن مرد مردوزن زن مرد مردوزن زن مرد سن

0-4 26433 17377 43810 8914 2392 11306 35347 19770 55116

5-9 22334 13714 36048 10652 5042 15694 32986 18757 51742

10-14 26783 10415 37198 11515 4039 15554 38298 14454 52752

15-19 112784 15027 127811 59858 12339 72197 172642 27365 200008

١٨٦

20-24 174098 20012 194109 100517 15778 116295 274615 35790 310404

25-29 98015 16163 114178 52362 7258 59620 150377 23421 173798

30-34 67874 10828 78702 34718 8450 43167 102592 19278 121870

35-39 49751 9840 59590 25034 6484 31518 74785 16324 91109

40-44 40974 8678 49652 20583 6690 27273 61557 15368 76925

45-49 31034 6836 37870 12520 6283 18803 43553 13119 56673

50-54 21816 6214 28031 11802 8425 20226 33618 14639 48257

55-59 10486 3671 14157 9827 1796 11623 20313 5467 25781

60-64 6338 2720 9059 8078 1649 9726 14416 4369 18785

65-69 5924 2321 8245 5368 563 5931 11291 2885 14176

70-74 5598 1948 7545 8415 2844 11258 14013 4791 18804

75-79 2736 883 3619 3368 2583 5951 6104 3466 9570

80-84 1369 629 1998 2951 62 3013 4321 691 5012 85

714 259 455 474 193 281 240 66 174 وباالتر

1331494 240212 1091282 479631 92870 386761 851863 147342 704521 مجع

:ناشي از حوادث عمدي)Burden(منابع و چگونگي برآورد بار) ٨-۴-٢

: موارد زير استطور عمده شامله گروه مزبور ب

ب و جرح توسط ديگران، قتل عمدي مشتمل بر قتل، ضر» ضرب و جرح و قتل« -، آشته شدن در جنگ، عملكرد وسايل جنگي در )اعدامهاي غريجنگي(قانوني

.خارج از جنگشامل » آسيبهاي اجياد شده عمدي توسط خود بقصد خودآزاري يا خودآشي« -

اي از اقدامات مرتبط با خودآزاريهاي آه جمموعهX84 تا X60آدهاي .دآشي را در برداردعمدي يا اقدام به خودآشي و خو

را در بر دارد و Y34 تا Y10آه در واقع آدهاي شامل » مشكوك به قتل« -نامشخص بودن عمدي يا سهوي بودن مرگ يا عوارض اجياد شده را نشان

.دهد مي

:آار رفته براي اين خبش از حماسبات عبارتند ازه هاي ب منابع داده :قتل و خشونت توسط ديگري

آه در زمينه اقدامات خشونت بار منجر به درمان بسرتي اجنام هايي تنها داده

در » DHSسيماي مجعيت و سالمت «هاي مطالعه دادهوجود دارد،شده توسط ديگران براي . داد اين زمينه بوده است آه ميزان بروز منجر به بسرتي را نشان مي

ر مثل طول هايي ديگ ميزااي مزبور تعداد برآورد شد و با استفاده از دادهها بود براي آن» حبثهاي آارشناسي«دورة ابتال و وزن ناتواني آه بيشرت حاصل

YLDروز و وزن ناتواني در ٢١طول دورة توام با ناتواني . برآورد گرديد

از تعميم YLLبراي حماسبات مربوط به . برآورد گرديد۶٣/٠طول دورة مزبور . استفاده شده است استان به آل آشور٢٣هاي ثبت مرگ در داده

:خشونت عليه خود، خودآزاري، اقدام به خودآشي و خودآشي موفق

١٨٧

منبع برآورد ميزان بروز اقدامات خشونت بار عليه خود آه منجر به درمان گريشناسي آسيبهاي ناشي از علل مهه«سرپايي و بسرتي شده است آتاب اول و دوم

، تعداد دفعات اقدام به برآوردهاي آتب مزبور.بوده است» خارجي، حوادثخودآشي ناموفق را به ازاي يك مورد خودآشي موفق در گروههاي سين و جنسي

هاي مزبور و اطالعات تعميم داده با استفاده از داده. دهد خمتلف را نشان مي تعداد و استان آشور٢٣ در ١٣٨٢شده، تعداد مرگ ناشي از خودآشي در سال

براي هر . برآورد شده است١٣٨٢ور براي سال دفعات اقدام به خودآشي در آش

براي اجنام . برآورد گرديده است YLD،(Episode)دفعه اقدام به خودآشيبرآوردهاي مزبور عالوه بر تعداد دفعات اقدام، نياز به طول دورة ابتال به ناتواني در نتيجه اقدام مزبور و عوارض رواني و جسماني آن و مهچنني وزن

روز و ٢١ سال ١۴ تا ١٠طول دورة ابتال براي گروه سين . استناتواني بوده روز و وزن ناتواني براي سنني خمتلف در اين دوره ٢٨براي بقيه گروهها

. برآورد گرديده است٠/۶٣۵ :موارد مشكوك بني حوادث عمدي و غريعمدي

براي اين موارد هيچ گونه برآورد مشخصي وجود نداشته است و مهه اينها در

براي مثال به . مورد توجه و حماسبه قرار گرفته است(Residual)ماند پس . توان مراجعه منود ب مي-٨-١١جدول

چگونگي برآورد بار ناشي از خشونت به وسيله ديگري در :ب-٨-١١جدول ١٣٨٢ سال

در آل YLLبرآوردمقدار

بر اساس ١٣٨٢آشور در تناسب آشوري

در آل YLDبرآوردمقداربر اساس ١٣٨٢ر درآشو

تناسب آشوري

در آل DALYsبرآوردمقداربر اساس تناسب ١٣٨٢آشور در

آشوري زن و مرد زن مرد زن و مرد زن مرد زن و مرد زن مرد سن0-4 1062 324 1386 114 111 225 1176 435 1611 5-9 444 134 578 219 88 308 663 222 885

10-14 1135 143 1278 689 74 763 1823 217 2041

15-19 9774 1694 11468 978 142 1120 10752 1836 12588

20-24 22269 2447 24716 578 110 688 22847 2557 25403

25-29 13463 1765 15228 405 87 491 13868 1852 15719

30-34 9351 997 10348 336 75 411 9687 1072 10760

١٨٨

35-39 4883 784 5667 226 81 307 5110 865 5974

40-44 4561 617 5178 158 76 234 4719 693 5412

45-49 2449 201 2651 122 48 170 2572 249 2821

50-54 1650 260 1910 39 24 63 1689 284 1973

55-59 630 109 739 29 12 41 659 121 780

60-64 364 198 561 24 8 31 387 205 593

65-69 294 102 396 23 7 30 317 109 425

70-74 345 122 467 18 5 23 362 128 490

75-79 74 22 97 6 4 10 80 27 107

80-84 76 16 92 2 2 4 78 18 96

85+ 8 4 12 1 0 1 9 5 13 87691 10893 76797 4920 955 3966 82770 9938 72832 مجع

ناشي از حوادث غريمرتقبه ) Burden(منابع و چگونگي برآورد بار) ٨-۴-٣ )لزله مبز(

در مطالعات بار بيماريها آه تاآنون در جهان منتشر شده است برآوردي براي

Burden ناشي از حوادث غريمرتقبه در آنار ساير بيماريها و آسيبها ديده نشده واقعة تاسف بار زلزلة مب منجر به تلفات و ١٣٨٢از آجنايي آه در سال . است

وعة مطالعه بار بيماريها در سال عوارض بسيار زيادي شد و حذف آن از جممتوانست جمموعة نسبتهاي آن را خمدوش منايد، تصميم گرفته شد در ايران مي١٣٨٢

برآوردهاي آن نيز در جمموعة اين مطالعه قرار گريد؛ لذا براي اجنام آن دو .دسته اقدام جداگانه صورت گرفت، اقدامات مزبور به اين شرح است

در نتيجه زلزلة مب و ساير ) ست رفتهعمر از د (YLL برآورد - ١٣٨٢حوادث غريمرتقبه در آشور در سال

گروه (در جريان وقوع زلزلة مب دو گروه فوت آرده بودند، يك گروه ساآنني شهرستان مب و گروه ديگر ساآنني شهرستاا و استااي ديگر ) اصلي

لزله فوت بردند و در نتيجه ز آه در حلظه حادثه در شهرستان مب بسر مي نفر روستايي در ١٧١ شهري و ٢٨۵٧۴برآورد شده آه در شهر مب ( اند آرده

براي گروه اول براساس آنچه آه در ). اند جريان زلزله فوت آردهآمده » ، آتاب چهارم١٣٨٢ استان آشور، سال ٢٣سيماي مرگ و مري در «

به عنوان خبشي ازگروه دوم . نفر برآورد شده است٢٨٧۴۵است رقم آشور آل جمموعة تلفات و مرگ و مري ناشي از حوادث و سوانح غريمرتقبه در

انواع ديگر برآورد آتاب مذآور در اين مورد يعين. در نظر گرفته شدند نفر ١٢٨٧ ،شدگان غريساآن در مب در نتيجه زلزله حوادث غريمرتقبه و فوت

.استيع مربوط به نفر در جريان وقا٣٠٠٣٢شود آه پس در جمموع برآورد مي نفر از آا ساآنني ٢٨٧۴۵اند آه فوت آرده١٣٨٢حوادث غريمرتقبه در سال

نفر ديگر جمموعه افرادي بودند آه ساآن ١٢٨٧اند و شهرستان مب بودهاند ويل يا در جريان زلزله مزبور بعلت حضور در مب شهرستان مب نبوده

مرتقبه ديگر مثل سيل اند يا در جريان ساير باليا و حوادث غري فوت آرده

١٨٩

،آه در مهان سال بوقوع پيوسته... استان گلستان، سيل مشال خراسان و

سال است به ٩٣٧٠٨٧ برآورد شده براي اين عده YLL .اند آشته شدهتفكيك سن و جنس در سه جدول جداگانه، يعين جدول بار ناشي از زلزلة

ه تلفات ساآنني غري آ(مب، بار ناشي از ساير حوادث غريمرتقبه و طبيعي اند شهرستان مب آه در جريان زلزله مب در آجنا حضور داشته و فوت آرده

و جدول جمموعة بار ناشي از حوادث غريمرتقبه و ) نيز در آن وجود دارد . آمده است١٣٨٢طبيعي در ايران در سال

در نتيجه زلزله مب و ) عمر سپري شده با ناتواني (YLDبرآورد - :ري مرتقبهساير حوادث غ

جسماني و رواني ناشي از زلزله مب مورد در اين زمينه دو گروه عوارض :متاسفانه. اند بررسي قرار گرفته

در زمينه عوارض جسماني و رواني ناشي از حوادث غريمرتقبه ديگر -به دليل نبود اطالعات برآوردي صورت نگرفته ) جبز زلزله مب(

.است ناشي از زلزلة مب مثل افزايش عوارض جسمانيبعضي ازدر زمينه -

ميزان بروز بيماريهاي ايسكميك عضله قلب و بيماريهاي عفوني هاي تاسيسات زيرساخيت شهر، برآوردي ناشي از زلزله و ويراني

.وجود ندارد : ناشي از آسيبهاي جسماني در نتيجه زلزله مبYLDبرآورد •

و نريوي انساني خبش در زمان بروز وقوع زلزلة مب، به بيمارستان شهرستان هاي جدي وارد شده بود و امكان ثبت آسيب) خصوصي و دوليت(هبداشت و درمان

با گذر از ساعات اوليه پس از حادثه و آسيبها وجود نداشته است ويلخروج از ضربه روانی و شوك اوليه، دفرتي براي اعزام و امكان بازيابي

در اين . اجياد شد» و درمان مباد ساماندهي هبداشت«افراد اعزام شده در در مواردي فقط نام و در مواردي سن و جنس ( نفر ١٠۴٧٨دفرت مشخصات حدود

. ثبت شده است) و در موارد معدود ديگر نوع آسيب، فقط يك برآورد اوليه نفر به ۴٢٧٩ نفر به بيمارستااي داخل استان و ۶١٩٩از اين تعداد

بوسيله اتومبيل يا امداد (اند قل شدهبيمارستااي خارج از استان منتگروه فين اين مطالعه توانست با محايت ستاد بازسازي شبكة هبداشت .)هوايي

و درمان شهرستان مب و مهكاران حمرتم و زمحتكش شبكة هبداشت و درمان شهرستان شبكه جمموعه اطالعات دفرت مزبور را در آنار ) وقت(مب بويژه رياست حمرتم

آوري شده از متام بيمارستااي داخل استان قرار دهد و تا اطالعات مجع ودر بررسي آسيبها .حدود زيادي آم مشاريهاي دفرت مزبور را اصالح منايد

:ديدگان چند نكته را بايد مد نظر قرار داد سن و جنس آسيب اعزامهاي داخل استان يا خارج استان مبتين بر نظم و انتخاب خاصي –اول

.نبوده استديدگان در برخي از بيمارستااي خارج از استان، مشخصات آسيب–دوم

.برحسب سن و جنس و انواع آسيبها ثبت شده استديدگان در بيمارستااي پذيرنده جمروحني بانكهاي متنوعي از آسيب–سوم

در خارج از استان تشكيل شده بود آه در بسياري از موارد قابليت ادغام

١٩٠

اند و در نتيجه فقط مي شد از بني آا ك يكسان را نداشتهو اجياد يك بان .انتخاب آرد

ها مشخصات مهه آسيب ديدگان پذيرش شده در بسياري از موارد، بانك-چهارم .را نداشتهاي متنوع اجياد شده مشخصات ها و بانك بسياري از اين داده با بررسي

ي و خدمات هبداشتی درمانی ديدگان، بانك موجود در دانشگاه علوم پزشك آسيبديدگان اعزامي درهتران آاملرت و از هاي پذيرندة آسيب يكي از دانشگاه(هتران

.نظر تعداد بيشرت بنظر مي رسيداين بانك مشخصات سين و جنسي و انواع آسيبهاي افراد اعزام شده و پذيرفته

انك براساس مهچنني آسيبهاي ثبت شده در اين ب. شده در اين دانشگاه را داشت

ICD بوده است و قابليت تبديل به آدهاي مورد نظر در مطالعه بار بيماريها : نفر آسيب ديده بوده است۵٢٧در اين بانك آه مشتمل بر مشخصات . را داشت

فقط براي يك نفر هشت نوع آسيب -

نفر حداقل هفت نوع آسيب۶براي - نفر حداقل شش نوع آسيب١۶براي - نوع آسيب۵ نفر حداقل ٣١براي - نوع آسيب۴ نفر حداقل ٩٣براي - نوع آسيب٣ نفر حداقل ١٨۴براي - نوع آسيب٢ نفر حداقل ٣۶٧براي - نفر حداقل يك نوع آسيب۵١٢براي -

. نفر هيچ گونه آسييب ثبت نشده بود١۵و براي

ساير حوادث غريعمدي YLD آه در جريان حماسبه Co morbidityبا استفاده از روش

براي هريك از افراد برآورد شد و سپس به تفكيك سن و جنس YLDذآر شد،

. در هزار برآورد گرديدYLDميزان آسيب ديده اعزام شده از مب به خارج از شهرستان مذآور ١٠۴٧٨فرض اينكه ه ب

ديدگان موجود در اين بانك بوده باشند، اين برآوردها روي نيز نظري مهني آسيب

باليا و حوادث « موجود در جدول YLDادير مق. نفر تعميم داده شد١٠۴٧٨در ) ب-٨-١٢جدول(حاصل اين برآوردهاست » غريمرتقبه و طبيعي، فقط زلزله مب

به دست آمده از نظام ثبت مرگ نيز در آنار آن قرار YLLدرون مهني جدول .دارد

:مسلما اين برآورد از آم مشاريهاي متعددي برخوردار است

ه بوسيله نزديكان آسيب نديده خود به آساني آه در ساعات اولي -اند و در جايي بيمارستااي ديگر استان يا استااي مهجوار منتقل شده

.اند ثبت نشده

هاي خود را به قصد آمك به اند درمان آسيب آساني آه ترجيح داده - .ديگران به زمااي بعد موآول منايند

اي ثبت وقايع وجود برسازماندهي آه در حلظات اوليه آه هيچ افرادی -اين آه اين . اند و از اين جمموعه خارج شده ، بسرعت منتقل شدهنداشته

اند هيچ اطالعي دردست اند و چه آسيبهايي داشته عده چند نفر بوده .منايد مي» مشار آم«مهه اينها، برآورد مزبور را . نيست

١٩١

به در ناشي از آسيبهاي جسماني ساير حوادث غريمرتقYLDبرای برآورد -هيچگونه منبعي وجود نداشته است هبمني افراد غريساآن در شهرستان مب، .دليل اين خبش از جدول خايل است

: ناشي از آسيبهاي رواني در نتيجه زلزلة مبYLDبرآورد •يكي دو روز پس از وقوع زلزله مب گروههاي روانشناس و روانپزشك زير نظر

هرستان مب مستقر شدند تا عوارض ناشي از روان وزارت هبداشت در شدفرت سالمت نفري ١۴٠٠اين گروه در ابتدا در يك منونه .حادثه زلزله را مهار منايند

اقدام به آورد حجم مشكالت رواني در قالب دو گروه عمدة اختالالت رواني شامل

منود آه ميزااي شيوع آن، در اين منونه » PTSD«و » سايكوپاتولوژي عمومي«ت شهرستان مب تعميم داده شد و با استفاده از طول مدت و وزن روي مجعي

ناشي از آن برحسب YLD توزيع ،ناتواني بكار رفته در خبش بيماريهاي رواني

جزئيات . خاص زلزله مب افزوده شدYLDسن و جنس برآورد گرديد و به جدول . ب آمده است-٨-١٢حماسبات اين خبش نيز در جدول

١٩٢

ناشي از زلزله مب وساير حوادث غري مرتقبه در آشور در سال DALYsبرآورد: ب-٨-١٢جدول مشاره ١٣٨٢

برآورد در YLLمقدار

ساآنني شهرستان مب آه در اثر

زلزله فوت شده اند

YLLبرآوردمقداردر ساآنني بقيه آشور آه در

بعلت حوادث ١٣٨٢غري مرتقبه

منجمله حادثه (فوت آرده ) مب

اند

برآوردمقدار YLD ناشي

ازآسيبهاي جسماني در

جمروحان زلزله مب

برآوردمقدار YLD ناشي از

سايكو پاتولوژي عمومي در ساآنني شهرستان مب پس از

زلزله

برآوردمقدار YLD ناشي از PTSD در ساآنني

شهرستان مب پس از زلزله

ناشي از DALYsبرآوردزلزله مب وساير حوادث غري مرتقبه در آشور در سال

١٣٨٢

مردوزن زن مرد زن مرد زن مرد زن مرد زن مرد زن مرد سن0-4 49891 38362 2770 2486 450.3 223.0 519.9 496.5 777.2 742.2 54408 42309 96717 5-9 68596 52423 1909 1648 619.1 304.7 665.8 628.5 995.3 939.6 72786 55944 128730

10-14 87233 65931 2134 2007 787.3 383.2 831.9 769.2 1243.5 1149.8 92230 70240 162469 15-19 85393 65372 3312 2896 770.7 380.0 851.7 809.2 768.6 730.3 91097 70188 161285 20-24 63875 49005 5857 5583 576.5 284.8 666.2 637.5 601.3 575.3 71576 56086 127661 25-29 44019 33374 3030 1434 397.3 194.0 498.8 467.4 450.2 421.8 48396 35891 84287 30-34 32798 24884 1551 997 296.0 144.6 406.0 382.7 366.4 345.4 35418 26754 62172 35-39 24304 18928 1002 523 219.3 110.0 325.6 325.4 293.8 293.6 26145 20180 46324 40-44 17492 13440 657 508 157.9 78.1 267.5 262.5 241.5 236.9 18816 14526 33342 45-49 12767 9797 580 335 115.2 56.9 223.3 221.3 201.5 199.7 13887 10610 24497 50-54 7580 6041 512 130 68.4 35.1 147.5 160.7 133.1 145.1 8441 6512 14953 55-59 4574 3512 115 22 41.3 20.4 108.7 112.6 98.1 101.6 4937 3768 8705 60-64 3883 2663 61 76 35.0 15.5 123.0 105.7 111.0 95.4 4212 2956 7168 65-69 2657 1751 95 0 24.0 10.2 107.0 89.1 96.6 80.4 2980 1931 4911 70-74 1484 932 46 31 13.4 5.4 79.3 63.5 71.6 57.3 1695 1089 2784 75-79 725 432 22 7 6.5 2.5 54.3 41.2 49.0 37.2 857 520 1377 80-84 262 167 13 0 2.4 1.0 26.8 23.3 24.2 21.0 328 212 540

85+ 59 35 0 4 0.5 0.2 17.2 13.7 15.5 12.4 92 65 157 507594 مجع 387049 23665 18688 4581 2250 5920 5610 6538 6185 548299 419781 968081

١٩٣

چگونگي حماسبه بار سرطان ها) ٨-۵ترين اشي از سرطان و بقاي بيماران مبتال به سرطان مهمبروز سرطان، مرگ ن

ميزان مرگ ناشي از . ها هستند ي بار سرطان اطالعات مورد نياز براي حماسبهبه کمک . توان به دست آورد سرطان را از اطالعات حاصل از ثبت مرگ مي

هاي خمتلف نيز در ي ثبت سرطان در کشور برآوردي از بروز سرطان برنامهي مشخصي در هاي خمتلف مطالعه در مورد بقاي سرطان. ار ما قرار دارداختي

کشور اجنام نشده است و در اين مورد بايد به مطالعات اجنام شده در ساير اي از اطالعات مهاهنگ در مورد به منظور استفاده از جمموعه. جوامع متکي بود

هاي مدلاي جز استفاده از بروز، بقا و مرگ ناشي از سرطان چارهاي از مدل سازي ها گونه ي بار سرطان قالب حماسبه. اپيدميولوژيک وجود ندارد

.ها طراحي شده است يابي به اطالعات مهاهنگ در مورد سرطان است که براي دستنسبت ميزان بروز به مرگ در هر سرطان با ميزان بقاي سرطان در ارتباط

اني موفقيت آميزتر باشد و اين به مهان اندازه که درمان بيماران سرط. استدر . تري برخوردار باشند، اين نسبت بيشرت خواهد بود بيماران از بقاي طوالني

اين که نسبت . جوامع خمتلف مقادير متفاوتي براي اين نسبت گزارش شده استي ايران در مورد هر سرطان چه مقدار بايد باشد، نياز به در جامعهمزبور

خصصني دارد، زيرا به دليل کامل نبودن پوشش ثبت مرگ و گريي از نظر مت هبرهگروه . توان به عدد قابل قبويل در اين مورد دست يافت سرطان در کشور منيبا شناخيت که از کيفيت درمان بيماران سرطاني در ايران و ختصصي بار سرطاا

امع با توجه به عدد گزارش شده از ساير جوبايست ميساير نقاط جهان دارد، ختمني خود را بايست ميمهچنني اين تيم . عدد مناسب براي ايران را پيشنهاد کند

.از بقاي بيماران سرطاني در ايران و شانس شفاي بيماران ارايه کندمدل طراحي شده براي به دست آوردن بروز و بقاي بيماران سرطاني، ميزان

ده شده براي بقاي بروز هر سرطان را بر حسب سن بر اساس مقادير ختمني زبر اساس . کند بيماران و ميزان مرگ به دست آمده از ثبت سرطان حماسبه مي

شود و ثانيا بروز آمده اوال نسبت بروز به مرگ حماسبه مي بروز به دستاگر نسبت . شود برآورد شده با بروز به دست آمده از ثبت سرطان مقايسه مي

مناسب تشخيص داده شده است مهاهنگ بروز به مرگ با نسبيت که براي ايرانبا توجه به . نباشد، بايد با تغيري مقادير بقا به نسبت مورد نظر نزديک شد

رود که بروز برآورد تر بودن ثبت مرگ نسبت به ثبت سرطان انتظار مي کاملهرگونه نامهاهنگي بني مقادير برآورد شده . شده از بروز ثبت شده بيشرت باشد

.ست آمده از ثبت را بايد حتليل کردبا مقادير به د

شود متامي سنني حماسبه ميWeibullتوزيع بقا توسط اطالعات بقا در يک توزيع

در واقع تعميم توزيع تصاعدي است اما برخالف توزيع تصاعدي Weibullتوزيع ( ).ميزان خطر ثابت نيست و بنابراين کاربردهاي وسيعرتي خواهد داشت

مريند ما يک مدل يابند و از سرطان مني از افراد که هببود ميبراي حماسبه قسميت

Weibullگريمي صورت زير در نظر مي را به:

S(t)= α +(1-α )exp[-( λ t ) γ ] زماني است که ١/λ. مريند هرگز از سرطان مني کسري است کهαکه در آن

ساله ما از بقاي ده. شکل پارامرت استγ زمان خواهند مرد ونافراد در آ ٪۵٠

.کنيم مريند استفاده مي به جاي قسميت از افراد که از سرطان منيS10يا

١٩٤

هاي زير نيز در اين قالب استفاده شده لها از فرمو در حماسبه بار سرطان :است

1σ= 101101

SSS

−−

tσ = 10110

SSSt

−−

=γlntt

lnlnln

1⎟⎟⎠

⎞⎜⎜⎝

⎛σσ

=λ [ ]γσ1

1ln− بار سرطان بايد مراحلي را که بيمار سرطاني از آا عبور ي به منظور حماسبه

با توجه به مديل که سازمان جهاني هبداشت براي مراحل خمتلف . کند مشخص کرد ميي حماسبهب-٨-٢ي سرطان در نظر گرفته است، مراحل منايش داده شده در شکل مشاره

يت از بيماران که با در اختيار داشنت نسب. ها در ايران منظور شد بار سرطانتوان نسبيت از بيماران را يابند مي گريند و نسبيت که شفا مي حتت درمان قرار مي

در صورت در اختيار داشنت بروز . شوند حماسبه کرد که به هر مرحله وارد مي. شوند حماسبه کرد توان تعداد بيماراني را که به هر مرحله وارد مي سرطان مي

ي هر مرحله و وزن ناتواني اد بيماران، ميانگني دورهبا در اختيار داشنت تعد

بر اساس تعداد فوت . ناشي از هر مرحله را حماسبه کردYLDتوان هر مرحله مي

از . آن سرطان را حماسبه کردYLLتوان بيماران مبتال به هر سرطان نيز ميقالب . آيد کنار هم قرار دادن اين مقادير بار کلي هر سرطان به دست مي

که توسط سازمان جهاني هبداشت DALYsي طراحي شده با استفاده از قالب حماسبهدر ادامه به کمک تصاوير .کند طراحي شده است بار هر سرطان را حماسبه مي

ي بار يک سرطان با ي بار سرطان مراحل حماسبه هاي خمتلف قالب حماسبه خبش .شود استفاده از اين قالب توضيح داده مي

ي بار حماسبه) صفحه حماسباتي (هاي قالب ورودي: ب-٨-١هشكل مشار ها سرطان

١٩٥

منايش داده شده ) صفحه حماسباتي( خبش ورود اطالعات قالب ب-٨-١ي در شکل مشاره

ي بار يک سرطان بر اساس اين قالب به اطالعات زير براي حماسبه. است :نيازمندمي

)S1(بقاي بيماران در پايان سال اول -١ S(t) يا tاران در پايان سال بقاي بيم -٢ورت در اختيار نبودن اين صدر ).α(يابند نسبيت از بيماران که شفا مي -٣

.توان استفاده کرد نسبت از بقاي ده ساله به جاي آن نيز مي گريند نسبيت از بيماران که حتت درمان قرار مي -۴ ۶ ي تشخيص و درمان بيماري ميانگني دوره -۵ پس از آغاز فاز متاستاتيک بيماريميانگني بقاي بيماران -۶ ي ترمينال بيماري ميانگني دوره -٧ وزن ناتواني براي هر يک از مراحل بيماري -٨ ميزان مرگ ناشي از سرطان بر حسب سن و جنس -٩

)مرگ ناشي از متام علل(ميزان مرگ خام -١٠ مجعيت بر حسب سن و جنس -١١

بروز سرطان Set Incidenceي پس از وارد کردن اين اطالعات با فشار دادن دکمه نسبت بروز به ،ي بروز پس از حماسبه. شود و مراحل آن بر حسب سن حماسبه مي

اين نسبت مبناي قضاوت در مورد مناسب بودن . شود مرگ نيز حماسبه ميبه مهان اندازه که يک سرطان از . ي بار سرطان است هاي قالب حماسبه ورودي

١٩٦

تشخيص اين که . شد اين نسبت بزرگرت استقابليت درمان باالتري برخوردار باهايي که در ساير جوامع چه نسبيت براي ايران مناسب است، با توجه به نسبت

در صورتي که نسبت به دست . ي متخصصني مربوطه است به دست آمده است، بر عهدهآمده مناسب تشخيص داده نشود بايد با تغيري بقاي بيماران در پايان سال

به منظور . بت شفا به نسبت بروز به مرگ مناسب دست يافت، و نسtاول، توان نسبت به دست آمده از ساير مطالعات را در جدول باال و دست مقايسه مي

.راست قالب وارد کرد

تعداد بيماراني که وارد هر يک از Set Incidenceي پس از فشار دادن دکمه تعداد کل بيماران در هر .شود شوند بر حسب سن حماسبه مي مراحل بيماري مي

با رنگ قرمز وارد ب-٨-٢ي مرحله بر روي مدل منايش داده شده در شکل مشارهو وزن ناتواني ) رنگ آبي(ي هر مرحله در اين شکل مهچنني ميانگني دوره. شود مي

.شود نيز منايش داده مي) رنگ سبز(آن

مدل مراحل سرطان: ب-٨-٢شكل مشاره

ي بروز به دست آمده بر مبناي مدل و مقادير مقايسه: ب-٨-٣شكل مشاره به دست آمده از ثبت سرطان در کشور

١٩٧

به منظور ارزيابي مدل نتايج به دست آمده از آن با نتايج حاصل از ثبت مقايسه ب-٨-٣ي سرطان در کشور به کمک منودار منايش داده شده در شکل مشاره

بودن پوشش ثبت مرگ نسبت به ثبت سرطان در تر با توجه به کامل. شود ميکشور، در صورت روايي مدل بايد بروز به دست آمده بر مبناي مدل از بروز

از طريق اين مقايسه و جست و جو براي علل . حاصل از ثبت سرطان بيشرت باشدتوان تدرجيا کيفيت ثبت سرطان، ثبت مرگ و اطالعات بقا موارد نامهخواني آن مي

.يش دادرا افزا

حماسبه بار سرطان: ب-٨-۴شكل مشاره

١٩٨

ي ورد بروز سرطان و بروز هر يک از مراحل آن، به کمک قالب حماسبهآپس از بر

DALYs که توسط سازمان جهاني هبداشت طراحي شده است، بار هر يک از مراحل منايش داده شده است ب -٨-۴ي بيماري حماسبه و در قالب جدويل که در شکل مشاره

به منظور ارزيابي بار برآورد شده، مقادير به دست آمده . شود مجع بندي مي

توسط سازمان جهاني هبداشت EMRO Bي ها براي منطقه با برآورد بار سرطان .شود مقايسه مي

ارائه لوح فشرده پيوست به دست آمده براي هر سرطان در حماسباتيجداول . ميشود

ها بر ي بار سرطان عات مورد نياز براي حماسبهاطال:ب-٨-١٣جدول مشاره اساس اين قالب

بقاي يک

ساله S(1)

بقاي ساله پنج

S(5)

نسبيت از بيماران که

شفا a يابند مي

نسبيت از بيماران که حتت درمان

گريند قرار ميTreated

ميانگني دوره تشخيص و درمان بيماري

DT (year)

ميانگني بقاي بيماران پس از

غاز فاز آمتاستاتيک

M (year)بيماري

ميانگني دوره ترمينال

)ماه(بيماريT

١٩٩

ALL Female 0.85 0.64 0.50 0.95 1.50 0.25 0.1

ALL Male 0.89 0.62 0.50 0.95 1.50 0.25 0.1

AML Female 0.28 0.21 0.16 0.95 0.50 0.78 0.1

AML Male 0.29 0.20 0.16 0.95 0.50 0.67 0.1

Bladder Female 0.90 0.76 0.69 0.95 0.17 0.33 0.1

Bladder Male 0.92 0.83 0.79 0.95 0.17 0.33 0.1

Breast Femle 0.98 0.89 0.80 0.95 1.00 1.75 0.1

Breast Male 0.50 0.32 0.10 0.95 1.00 1.75 0.1

Cervix Female 0.86 0.72 0.65 0.95 0.25 0.42 0.1

CLL Female 0.99 0.76 0.59 0.95 0.33 0.25 0.1

CLL Male 0.98 0.73 0.59 0.95 0.33 0.25 0.1

CML Female 0.57 0.43 0.33 0.95 1.00 0.25 0.1

CML Male 0.53 0.37 0.30 0.95 1.00 0.25 0.1

CNS Cancer Female 0.60 0.30 0.27 0.95 0.25 0.33 0.1

CNS Cancer Male 0.56 0.32 0.28 0.95 0.60 0.80 0.1

Colorectal Cancer Female 0.82 0.62 0.57 0.95 0.75 0.25 0.1

Colorectal Cancer Male 0.86 0.65 0.57 0.95 0.75 0.25 0.1

Corpus Uteri Cancer Female 0.93 0.85 0.84 0.95 0.25 0.42 0.1

Esophageal Cancer Female 0.44 0.11 0.08 0.95 0.33 0.44 0.1

Esophageal Cancer Male 0.49 0.14 0.10 0.95 0.33 0.44 0.1

Kidney Cancer Female 0.83 0.63 0.57 0.95 0.60 0.80 0.1

Kidney Cancer Male 0.81 0.63 0.56 0.95 0.17 0.92 0.1

Laryngeal Cancer Female 0.83 0.57 0.49 0.95 0.17 0.17 0.1

Laryngeal Cancer Male 0.87 0.69 0.55 0.95 0.17 0.17 0.1

Liver Cancer Female 0.34 0.09 0.05 0.95 0.33 0.17 0.1

Liver Cancer Male 0.30 0.08 0.04 0.95 0.33 0.17 0.1 Lung Cancer (Non-small cell) Female 0.50 0.19 0.13 0.95 0.20 0.50 0.08

Lung Cancer (Non-small cell) Male 0.43 0.16 0.10 0.95 0.20 0.50 0.08

Lung Cancer (Small cell) Female 0.29 0.11 0.07 0.95 0.50 0.10 0.08

Lung Cancer (Small cell) Male 0.17 0.06 0.04 0.95 0.50 0.10 0.08

Multiple Myeloma Female 0.71 0.33 0.11 0.95 0.75 0.42 0.1

Multiple Myeloma Male 0.74 0.34 0.22 0.95 0.75 0.42 0.1

Oral Cavity Cancer Female 0.82 0.64 0.50 0.95 0.33 0.67 0.1

Oral Cavity Cancer Male 0.84 0.58 0.44 0.95 0.33 0.67 0.1

Ovary Cancer Female 0.76 0.45 0.39 0.95 0.50 0.42 0.1

Pancrease Cancer Female 0.26 0.05 0.04 0.95 0.50 0.25 0.1

Pancrease Cancer Male 0.24 0.05 0.03 0.95 0.50 0.25 0.1

Prostate Cancer Male 1.00 1.00 0.96 0.95 0.17 1.50 0.1

Skin Cancer Female 0.98 0.92 0.90 0.95 0.17 0.25 0.1

Skin Cancer Male 0.97 0.89 0.85 0.95 0.17 0.25 0.1

Stomach Cancer Female 0.48 0.26 0.16 0.95 0.50 0.75 0.1

Stomach Cancer Male 0.51 0.21 0.16 0.95 0.50 0.75 0.1

٢٠٠

(Resdual) حماسبة پسماند -٩

حماسبه شده YLDبراي تعداد زيادي از بيماريها و آسيبها در اين مطالعه،

فهرست اين مطالعه (GBD)حيت در مقايسه با مطالعه بار جهاني بيماريها . استتوان باور داشت آه متام با مهه اينها هرگز مني. تبرابر آنس بيشرت و نزديك دو

. بيماريهای منجر به مرگ و ناتواني در درون اين فهرست قرار گرفته است

روي متام مرگهاي واقع شده در (YLL)عمر از دست رفته بعلت مرگ زودهنگام در صورتيكه عمر سپري . شود جامعه و براساس متامی علل شايع و نادر حماسبه مي

ه توام با ناتواني روي تعدادي از بيماريها و آسيبها آه معموال شايع، شداگر آوششي براي «در نتيجه،. شود گريي و با امهيت هستند حماسبه مي قابل اندازه

(biased) اريب YLL صورت نگريد، نتايج به مست YLD (Resduals)حماسبه پسماندهای )٢(»دهد يخواهد رفت و نسبت بيشرتي را خبود اختصاص م

از نقطه نظر روش GBDديدگاه جمريان اين مطالعه با ديدگاه جمريان مطالعه

. به دليل اختالف منابع مورد استفاده اندآي تفاوت داردYLDحماسبه پسماند : مباني اين تفاوت به شرح زير است

بدون توجه به انواع تظاهرات ( و آسيب ي بيمار١٠۶ حدود GBDدر مطالعه اگر از اين فهرست، . مورد بررسي قرار گرفته است) و تنوع آسيبهاها بيماري

آم شود، ...) مثل انكوسرآيازيس و (بيماريهايي آه در ايران وجود ندارند در صورتيكه در . رسد بيماري و آسيب مي٩۵فهرست پايه در ايران به آمرت از

عداد موجود برابر ت٢ بيماري و آسيب يعين بيش از ٢٠٠مطالعه آنوني حدود

در اين مطالعه سعي شده است آه . مورد بررسي قرار گرفته استGBDدر فهرست

توان در نتيجه مي. داشته باشد فراموش نشود(Burden)تواند بار موردي آه ميتاحدود زيادي ادعا آرد آه پوشش اين مطالعه روي انواع بيماريها و آسيبها

. آمرتي خواهد داشتResdiual است و طبيعتا GBDخيلي بيش از حيت علل بسيار مرگ، منجر به متام علل، مرگ عللبندي در نظام ثبت و طبقهساير علل «اين موارد بسيار نادر در درون گروه . شود نادر مرگ نيز ثبت ميممكنست آم مشاري از نظر . شوند بندي مي ثبت و طبقه» .....ناشي از بيماريهاي

يل اين تعداد برحسب علت مرگ مشخص و معيين نيست و تعداد وجود داشته باشد ومشاري براي انواع علل مرگ از توزيع مشاري وجود داشته باشد، اين آم اگر آم

مشاري اصالح شود و ميزان بروز و يا عمر از پس اگر آم. خاصي برخوردار نيست

آل حماسبه شده درYLLتوان اطمينان داشت آه حماسبه شود مي(YLL)دست رفته فقط . بر روي مجعيت و هم بر روي علل خمتلف برخوردار استهم از پوشش مناسيب

يا حيت » ...ساير علل«بايد توجه داشت آه موارد نادر علل مرگ در گروه از طرف ديگر در نظام ثبت مرگ در ايران در . بندي شده است طبقه» نامعلوم«

شده و زيرگروه ثبت مي علت مرگ به تفكيك طبقه، گروه۴٠٠، حدود ١٣٨٢سال را در » ...ساير علل«طبقه از علل مرگ نيز يك گروه است و مهچنني هر

هم » علل ثبت نشده«و » علل نامعلوم«بندي برداشته و مهچنني در اين طبقهپس در صورتيكه آم مشاري آن از بابت مشارش مرگها تصحيح . وجود داشته است

عه مرگها و براي هر طبقه از علل، برآورد شده براي جمموYLLشده باشد،

. تواند نشان دهد آشور را مي١٣٨٢ سال YLLمتامي

٢٠١

که برحسب (مرگ علل بندي بدست آمده از نظام ثبت و طبقهYLLپس اگر و شده در مطالعه بار بيماريها حماسبهمورد استفادهجنسي گروههاي سين و

مبنا قرار گريد و مقدار )هاي آن از بابت پوشش مجعييت تصحيح شده مشاري آم

به دست آمده از فهرست مطالعه بار بيماريها در هر گروه YLLتفاوت آن با

. استResdual پسماند YLLسين و جنسي حماسبه شود، عدد به دست آمده حماسبه شده براي طبقات بيماريها و YLL پسماند شده متناسب با YLLاگر اين

پسماند شده در هر YLLريها توزيع شود، آسيبهاي موجود در جدول بار بيماساير «آيد آه در جدول ايي اين مطالعه حتت عنوان طبقه به دست مي

در انتهاي هر طبقه قرار داده شده » ...بيماريها، آسيبها ياعوارض ناشي

YLD/YLL پسماند شده در هر طبقه متناسب با نسبت YLLسپس براي مقدار .است

YLD و YLL پسماند حماسبه شده و از مجع YLD) اندبدون پسم(در آل طبقه

در » ...ساير بيماريهاي «پسماند بدست آمده است آه بعنوان DALYs،پسماند . انتهاي هر طبقه قرار داده شده است

اين مطالعه با نظام ثبت مرگ برحسب DALYsدر ايت اينكه با تعديل مقدار جنس دو در آل سنني و هر) سال ١٩٨٧۵١٠% (٩/١۵، مقدار ١٣٨٢علت در سال

٩۴۶۶٢۴براي مردان، % ١۴ سال و ١٠۴١٠٨۶براي زنان، % ١٨(شود اضافه مي ). سال

: البته در مورد اين تعديل بايد به نكات ذيل توجه شود

براي معدودي از بيماريها ١٣٨٢ حماسبه شده در ثبت مرگ سال YLLمقدار

نتيجه بيماريهايي است آه در سال برآورد شده در YLLبسيار آمرت از مقدار

هبرتين مورد . آن حماسبه و در جدول گذاشته شده استYLL بروز يافته و ١٣٨٢

موجود در جدول YLL. مثال براي اين گروه از بيماريها، بيماري ايدز است ١۵ تا ۵ براي اين بيماري ناشي از ميزان بروز آن در ١٣٨٢ثبت مرگ سال

ر آن زمان فراواني بروز و انتقال اين بيماري سال گذشته بوده است و د ميزان بروز آن نسبت به ١٣٨٢در سال . بوده است١٣٨٢بسيار آمرت از سال

ناشي از آن نيز خيلي بيشرت از آنچه آه در گذشته YLLگذشته بيشرت شده، پس سال ٢٩ تا ١۵ سال ١۴ تا ۵بطور مثال در سه گروه سين . بوده است خواهد شد

سال برآورد اضايف ۶١۴١۴ سال و ١۴٧٢٩۵ سال، ۵۴۵۶٢ سال به ترتيب ۴۴ تا ٣٠

در ) هزار سال٣٠٠ تا ٢۵٠بني ( ناشي از افزايش بروز بيماري ايدز YLLبراي سال گذشته خواهد بود آه درجريان حماسبات ١۵ تا ۵ در مقايسه با ١٣٨٢سال

. رديده است برآورد گYLDبار بيماريها و حماسبات پسماندها، متناسب آن پس در مورد بيماريهايي آه بروز آا روبه افزايش است و طول مدتي آه فرد

به YLL داشت توجهبرد بيش از يكي دوسال است بايد مهواره را به مست مرگ مي

اجياد شده در نتيجه بيماريهاي بروز YLLدست آمده از ثبت مرگ آمرت از . يافته کنوني است

حماسبه شده در YLLآه مرگ ناشي از آا بشدت نادر است در مورد بيماريهايي در صورتيكه در مجع طبقه اين بيماريها، . بار بيماريها به صفر نزديك است

بيماريهايي وجود دارد آه مرگ دارد و بشدت نادرند ويل در ثبت مرگ چند

ثبت شده در ثبت YLLاگر خبواهيم متناسب با . موردي از آا ثبت خواهد شد

مثل بيماري لوپوس در . برآورد آنيم ارقام بسيار باال خواهد شدYLDرگ م

٢٠٢

. طبقه بيماريهاي اسكليت عضالني، بيماري پمفيگوس در طبقه بيماريهاي پوسيتشوند مگر در موارد نادري بيماريهاي موجود در اين طبقات به مرگ منجر مني

. از اين دو بيماريها در افتد نه در بني طبقه ن طبقه اتفاق ميبيشرت در درو» بدثبيت«در ثبت مرگ

بندي ثبت مرگ به علل موجود در مهان طبقه بر در طبقه»ساير علل«نتيجه . اي بسيار آم است در نتيجه خطاي بني طبقه. گردد مي

٢٠٣

(Burden of Risk Factors) چگونگي حماسبة بار عوامل خطر -١٠ل خطر خواهد آمد فقط مدخلي اسـت چه آه بعنوان نتايج حماسبة بار عوام آن

گروه فين جمري اين مطالعه نه بر اين مدعاست آـه متـامي. براين حبث راهربدي اعداد و شاخصهاي بكار گرفته شده آامال دقيق و معترب و برگرفته از شرايطايران است و نه اينكه نتايج به دست آمـده آـامال منطبـق بـر ويژگيهـاي

هدف، تنها گشودن باب اين حبث است و نشان دادن. اپيدميولوژيك آشور ماست اين آه امكان شفاف سازي و اعتبار خبشي بيـشرت جمموعـه اقـدامات مـؤثر در

هـدف ارائـه. زمينة پيشگريي از بروز و آاهش بـار بيماريهـا وجـود دارد هـاي مـؤثر در پيـشگريي از تكنيك اين نوع از حماسبات براي ارتقاء مداخله

. استبيماريها بوده

جزئيات توصيفي سطح و توزيع بيماريها و آسيبها و علل آا مهمرتين ورودي و

هايي آه داده. براي تدوين راهربدهاي ارتقاء سالمت جامعه است(input)ستانده دهد، به تنهايي براي برآورد نيازهاي آمد بيماريها و آسيبها را نشان مي پي

از طرف ديگر نتايج جتزيه و حتليل معترب .خدمات مراقبيت و درماني مناسب استو قابل مقايسه از اثرات عوامل خطر روي سالميت، آليد و ابزار مهم تدوين

) ۵۶(.راهربدهاي اصلي براي پيشگريي از وقوع بيماريها و آسيبها است

Counterfactual (مبناي حماسبة بار عوامل خطر سالميت روش حتليل مقابل واقعAnalysis(ين روش مبتين بر مقايسة سطح آنوني و آيندة يك شاخص خالصه ا.است

در قالب تواند اين سناريو مي. حتت يك سناريو فرضي است(SMPH)سالمت ، حداقل خطر قابل پذيرش، حداقل ممكن خطر بصورت مفروضهايي مهچون انتخاب

، ي را به دنبال داردحداقل خطري آه هزينه اثرخبشو حداقل خطر واقعا ممكن .باشد

: براي حماسبة بار عوامل خطرهاي استفاده شده داده) ١٠-١ :مقدار اثر عامل خطر در اجياد يك بيماري) ١٠-١-١

(OR) يا بصورت نسبت شانس Relative Risk (RR)اين اثر يا در قالب شاخص خطر نسيب Odds Ratioآوهـورت ( اين مقادير در جريان مطالعـات مهگروهـي .شود بيان مي(،

معموال اين . آيد مطالعات مورد شاهد به دست مي يا اي باليين هاي مداخله ررسيببطور معمول هـر يـك . گريد نوع مطالعات روي جامعه يا گروه بيماران صورت مي

ها در يك جامعه خاص با رفتار معني در قبال جمموعه عوامل از اين نوع مطالعه يـا ر معيين از خطر را بـصورت خـام گريد و مقادي خطر سالميت آن جامعه اجنام مي

Crude هاي مزبور براي سـن و در برخي از اين مطالعات ميزان . منايد ارائه مي

شده است ويل در اين مطالعات امكان تعديل براي ترآيبـهاي (Adjust)جنس تعديل

٢٠٤

متنوع عوامل خطر متفاوت در جوامع خمتلف وجود نداشته اسـت، يـا در مـوارد . ن اقدام صورت گرفته استبسيار معدودي اي

يا حـداقل اجنـام Meta Analysisشيوه توصيه شده در اين زمينه استفاده از روش

Systematic Reviewمنطقه يـا جهـان اسـت وي مطالعات اجنام شده در يك آشور، ر .

روش مهگروهـي يا بـه Meta Analysisبه شيوة ي آه متاسفانه در آشور ما مطالعاتمعمـوال در آـشور مـا . ، بسيار نـادر اسـت سبه آرده باشند عوامل خطر را حما

مقادير حماسبه شده براي عوامل خطر بيماريهاي خمتلـف، بـه روش مـورد شـاهد در جامعـه با مهه جستجوهاي اجنام شده به آمرت مطالعه قابل قبـويل . بوده است

ايراني براي برآورد مقدار خطر ناشي از عوامـل خمتلـف در اجيـاد بيماريهـا عوامل خطر استفاده شده در ايـن در مورد اآثريت ناچار به. دسرتسي پيدا شد

بـه ايـن برداشت هـا ويل در اين . است استفاده شده حماسبات از منابع خارجي : نكات توجه شده است

معـدود از طريـق اگر در مطالعات داخل آشور به برآورد خطـري آـه - از آا استفاده شده ،مطالعات مهگروهي به دست آمده بود برخورد شد

. استعامـل خطـري دسرتسـي پيـدا شـد آـه در سـطح برآورد مقدار اگر به -

Systematic Reviews يـا Meta Analysisاي براسـاس روش املللي يا منطقـه بنيآننـده يـا خمـدوش تاحد ممكن براي ساير عوامل مداخلـه حماسبه شده و

. ده است از آن استفاده شاست، شده Adjustآننده تعديل

به مقدار به دسـت آمـده از ،در صورتي آه براي برآورد عامل خطري -

از ،املللي و يا اعداد داخلي دسرتسي پيدا نـشد بني S.R يا M.Aطريق . رسيد استفاده شده است معترب مي ديگر آه بنظر مطالعات

به تفكيك جنس دسرتسي پيدا شد بار ناشي OR يا RRدر صورتيكه به -در مواردي آه و ر به تفكيك جنس حماسبه شده است از عوامل خط

يك بيماري در دورة آودآي مؤثر Burdenعامل خطري بطور خاص روي

-Nonاستفاده از روش شريدهي احنصاري مثل خطر عدم(بوده است Exclusive breast feedingطبيعتا بار آن عامل خطر ،) در بروز اسهال

.گروه سين در معرض ابتال حماسبه شده است مهان بيماري در Burdenبراي

ميزان شيوع عامل خطر مورد نظر در مجعييت آه مطالعه بار ) ١٠-١-٢ :بيماريها براي آا صورت گرفته است

آه وارد چرخه مطالعه بار عوامل خطر مي شود، اصوال بايد ها اين خبش از دادههاي برگرفته از مطالعات دادهازتوان از مهان جامعه مورد مطالعه باشد و مني

دوديتهاي اين اين نيز يكي ديگر از حم. مربوط به جوامع ديگر استفاده منودتوانست براي ميزان شيوع بسياري از عوامل خطري آه مي. خبش از مطالعه بود

براي . در منابع ايراني عدد معتربي يافت نشد،وارد اين خبش از مطالعه گرددچرخه اين خبش از حماسبات شده است منابع مورد هريك از اعدادي آه وارد

و مهچنني در جمموعة منابع » نتايج بار عوامل خطر«استفاده در پايان خبش . پاياني اين گزارش آمده است

سناريوي مفروض )١٠-١-٣

٢٠٥

توان اينكه در جريان مداخالت پيشگريي در جامعه به چه سطحي از آاهش شيوع ميبراي گروه جمري اين . ، سياسي و اجتماعي استدست يافت، يك حبث تئوريك

سازي، علمي و بررسي، امكان طرح اين پرسش در جمامع سياستگزاري و سياستمسلما در جريان اجنام جمدد مطالعاتي از اين نوع، . آارشناسي وجود نداشت

اين نكته بايد در نظر گرفته شود آه سناريو مفروض براي هر عامل خطر بر .و عملي در درون آشور تعيني گرددمباني علمي

: (Burden) مقدار عددي بار بيماريها )١٠-١-۴ردن مقدار خطر هر عامل خطر، ميـزان شـيوع هـر عامـل خطـر و پس از وارد آ

مورد نظر براي هر عامل ) Genralize Impact Factor) GIFانتخاب سطح سناريوي مفروضكه آن عامل خطر و ميـزان شـيوع سپس برحسب اين . خطر بيماري حماسبه شده است

حماسبه شده DALYsبراي مهه گروههاي سين يا گروه سين و جنسي خاص باشد، مقدار از جدول سرمجع بار بيماريها به اين جدول منتقل شده، مقـدار ،براي بيماري

GIF در آن ضرب و سهم منتسب از DALY بيماري مزبور آه به ايـن عامـل خطـر

مورد نظر فقط GIFدر موارد معدودي مقدار . به شده است قابل انتساب است حماس

آن بيماري يا آسيب وارد YLL حماسبه شده بود آه در آن موارد فقط YLLبراي . حماسبه شده است

:نكات ديگر قابل توجه)١٠-١-٥ايـن ترآيـب از ، . به خـود دارد خمصوصاي ترآييب از عوامل خطر هر جامعه -

در درون . آنـد و اقتصادي مهان جامعه پريوي مي اجتماعي ی،ويژگيهاي فرهنگ سازوآار تعاملي وجود دارد آه با آـاهش ،اين جمموعة مرآب از عوامل خطر

رنگ و نقش يكي از آا رنگ و نقش ديگري هـم افـزايش يـا ممكنـست آـاهش مقدار اين آاهش يا افزايش نيز حتما نبايد به اندازه آاهش و يا . يابد

بطـور مثـال در ترآيـب عوامـل خطـر . قبلي بوده باشد افزايش عامل خطر الكل به دليل ويژگيهاي مذهيب و فرهنگي جامعه مـا ،سرطان مري در ايران

در مقابـل . يا نقش ندارد يا نقش ناچيزي، برخالف ساير مناطق جهان دارد آيا نقش سيگار بعنوان يك عامل خطـر ديگـر، مقـدار ، آاهش نقش الكل با

آاهش يافته يا ثابت برابر مهان مقداري آـه مـثال ، فتهخطر آن افزايش يا املللي برآورد شده باقي مانده است؟ در يك مطالعه بني

آيـا بـرآورد ؟تعامل بني عوامل خطر متفاوت يك بيماري در بني خود چيـست - بـا وقـيت آـه در جريـان تعامـل ،خطر منتسب به يك عامل خطر به تنهايي

مقدار است يا متفاوت خواهد شد؟ مهان د گري عوامل خطر ديگر قرار مي

ايـن نـامهگين از سـطح . پراآندگي عوامل خطر در ايران آامال نـامهگن اسـت -

Health Transitionاي از توسعه اجتماعي اقتصادي مناطق خمتلف و طبيعتا مرحلـه مسلما تعـيني وضـعيت چـاقي در بـروز . آند آه در آن قرار دارد، پريوي مي

يك عضلة قلب در گيالن با تعيني آن در اسـتان آرمـان بـراي بيماري ايسكم در اين مورد مثاهلاي متعـدد ديگـري . اجياد اين بيماري آامال متفاوت است

متاسـفانه . تـوان بـه ميـان آورد از جمموعة عوامل خطر مورد مطالعه مـي هاي اين تيم نبود و به مطالعه بعـدي بررسي اين نقش نيز در حد توانايي

. گردد ي بيماريها در ساهلاي آتي واگذار ميبار مل

٢٠٦

در هر صورت اين تيم نه فرصت، نه امكان و نه مهارت پرداخت به اين مـسائل را داشت؛ مطالعه بعدي بار ملي بيماريها مسلما اين نكات را در نظر خواهد

. گرفت

: روابط مورد استفاده در فرآيند حماسبات) ١٠-٢ : از عبارتستPIF (Potential Impact Fraction)رابطة عمومي براي حماسبة

∫

∫ ∫

=

= =

′−= m

ox

m

ox

m

ox

dxxPxRR

dxxPxRRdxxPxRRPIF

)()(

)()()()(

آه در آن

RR(x) = عبارتست از خطر نسيب عامل خطرx در سطح متاس x P(x) = توزيع عامل خطرx در جامعه

P'(x) = توزيع عامل خطرx در سناريو فرض شده در جامعه

m = حداآثر سطح متاس امل خطر در جريان مطالعه ملي بار بيماريها در براي حماسبة بار عو

ساخته شده آه براساس رابطة عمومي مذآور با » صفحه حماسباتي«ايران يك ب -١٠-١اي از صفحه حماسباتي مزبور در جدول خالصه. منود عوامل خطر را حماسبه مي

. آمده است

٢٠٧

صفحه حماسباتي براي تعيني سهم عوامل خطر در بار بيماريها:ب-١٠-١جدول

2 ب مان

يیرام

رطخ لماع

ر ثا صخاش

دروم يسنج و ينس هورگ

علاطم

ر هثا رادقم

رد رطخ لماع عويش نازيم

هعماج

ضورفم يويرانس رد سامت حطس

GIF

(%)

DA

LYs

رد رظن دروم يراميب

نادرم

)لاس

(

DA

LYs

رد رظن دروم يراميب

نانز

)لاس

(

D

ALY

s رظن دروم يراميب

سنج ودره رد

)لاس

(

زارطخ لماع مهس

DA

LYs

ودره رد رظن دروم يراميب

سنج

)لاس

(

3

بيماري لبی عروقیقس+ايسكميك(

)آته

over weight (25<BMI<29.9)

خطر نسيب

هردو 41273 871336.1 437708.9 433627.2 4.7 0 23.7 1.21 جنس

A B C D E F G H I J K L M

I 3 = (((G3*F3)+((100-G3)*1))-((H3*F3)+((100-H3)*1)))/(((G3*F3)+((100-G3)*1)))*100

M 3 =H2*K2/100

٢٠٨

شرحي آوتاه بر چگونگي حماسبه بار منتسب به هر عامل خطر ) ١٠-٣ :استعمال دخانيات) ١٠-٣-١

عـروق در اين مطالعه استعمال دخانيات بعنوان عامل خطر بـراي بيماريهـاي بـدون ( سكته مغزي ، و نارسايي پس از سكته آرونر شامل آنژين قليب سكته قليب

سرطان ،سرطان ريه ، سرطان مري،)هاي ناشي از ايسكمي يا خونريزي تفكيك سكته حلـق و حنجـره، پـانكراس و ،سرطان دهـان ،سرطان پروستات ،سرطان آبد ،معده

سل بصورت جمزا در و بيماريهاي مزمن انسدادي ريه و بيماري قليب ريوي،مثانه . ته شده استنظر گرف

. معموال ميزان خطر برآورد شده براي سيگار در دنيا شامل سيگار و پيپ اسـت ويل تيم جمري در ايران اسـتفاده از . جويدن توتون در اين جمموعه قرار ندارد

مبناي حماسـبه . قليان و چپق را نيز داراي مهني مقادير از خطر فرض آرده است

است آه بطـور Smoking Impact Ratio (SIR)فاده عامل خطر سيگار در منبع مورد استعمده در جريان مطالعات تاثري سيگار بر مـرگ ناشـي از سـرطان ريـه حماسـبه

شـود اند صفر در نظر گرفته مي براي آساني آه هرگز سيگار نكشيده SIR. شود مي... و در بقيه موارد طول مدت سيگار، تعداد سيگار، نوع سيگار، سن شروع و

.ر گرفته شده استدر نظ

در اين مطالعه برگرفته از بكار گرفته شده براي سيگار RRمقادير - مطالعة متاآناليز روي سيگار براي بيماريهاي خمتلف است

اي آه شيوع نزديكرتين مطالعه :مقادير شيوع مصرف دخانيات در ايران -را در سطح آـشور و ) چپق و قليان (مصرف سيگار و ساير مواد دخاني

تفكيك زن و مرد و سن ارائه منوده مطالعه سالمت و بيماري آه در بهاز آجنايي آه تفاوت بـسيار زيـادي . اجنام شده است ١٣٨٠خرداد سال

بني ميزان شيوع مصرف دخانيات در بني زن و مرد بـوده اسـت و مهچـنني ميزان خطر برآورد شده نيز در برخي از بيماريهـا در بـني زنـان و

اين عامل خطر بصورت جداگانه براي DALYsبوده است، مردان متفاوت . زن و مرد حماسبه شده است

زيـر از يلممكنست سيگار براي بيماريهاي ديگر نيز عامل خطر باشد ويل به دال : آا صرفنظر شده است

عدم قابليت و تفكيك آن بيماري در زير گروه مربوطه -

رآن بيماري مورد نظر نبودن يك امجاع علمي در مقدار خطر مؤثر ب - نبودن ميزان شيوع معتربي از بيماري مزبور در آشور ما - در دسرتس نبوده ميزان خطر براي آن بيماريها -

: چاقي و اضافه وزن) ١٠-٣-٢در اين مطالعه چاقي و اضافه وزن عامل خطر بيماريهاي عـروق آرونـر شـامل

،سكتة مغزي ، زايش فشارخون اف ،آنژين قليب، سكتة قليب و نارسايي پس از سكته

وسـرطان آليـه ، سـرطان جـسم رحـم ،سرطان آولون، رطان مري س،IDDM تدياب . آرتروز زانو در نظر گرفته شده است

تصور عمومي براين است آه چاقي بعنوان يك عامل خطـر عبارتـست از افـزايش وزن و تراآم چربي در شكم، ويل در اغلب مطالعات برآورد خطـر، مفهـوم آمـي

نيز عبارتـست از مقـدار BMI . BMI (Body Mass Index)چاقي عبارتست از افزايش

٢٠٩

وزن به آيلوگرم تقسيم بر توان دوم قد به مرت آه معموال در تن سنجي افـراد . رود سال بكار مي٦باالي

: در اغلب مطالعات، چاقي و اضافه وزن در قالب يك متغري گسسته يعين

Kg/m2 ٣٠ باالتر از BMI: چاقي - Kg/m2 ٣٠ و آمرت از ٢٥ باالتر از BMI: اضافه وزن -

Kg/m2 ٢٠ زير BMI: الغري - Kg/m2 ٢٥ تا ٢٠ بني BMI يعين :وضعيت هنجار -در اين وضعيت حالت تئوريك مطلوب عبارتست از نسبيت از جامعـه . رود بكار مي

. آه در وضعيت هنجار قرار دارند

ماري و مرگ در قالب يك متغري پيوسـته با بي BMIويل در مطالعاتي آه ارتباط

در BMIشود، ميانگني تئوريك مطلوب در جامعـه عبارتـست از در نظر گرفته مي

بعنوان متغري پيوسته ارزش ختميين خيلي BMIمسلما بكارگريي . Kg/m2 ٢١حمدودة . بيشرتي را بر دارد

مطالعـات ميـزان هاي در دسرتس، خبصوص در اين مطالعه بعلت اينكه اغلب بررسي بندي شـده هاي جامعه را در مقاطع سن وجنسي بصورت گسسته و طبقه شيوع، نسبت

در قالـب متغريهـاي BMIاند از ميزان خطرهاي برآورد شده بـراي ارائه داده . گسسته استفاده شده است

يـا آوهـورت S.Rاغلب مقادير خطر نسيب بكار رفته از طريق مطالعات - . به دست آمده است

سـال و ١٥(امي ميزااي شيوع اضافه وزن و چاقي بـه تفكيـك سـن مت - . و جنس از مطالعة سالمت و بيماري برگرفته شده است) باالتر

:افزايش آلسرتول خون)١٠-٣-٣ در جريـان خـون، اعـضاء بـدن و (Fat-Like)آلسرتول بعنوان يك مادة شبه چربي

ر نتيجـه تغذيـه بـا غـذاهاي آبد د توسط شود و عمدتا هاي عصيب يافت مي رشتهافزايش آلسرتول بطور عمده . شود داراي چربي اشباع با منشاء حيواني اجياد مي

گرچه از نظر زيـسيت . عامل خطر بيماريهاي عروق آرونر قلب و عروق مغزي است

High and Low Density). آننـد انـواع آلـسرتوهلا نقـشهاي متفـاوتي را بـازي مـي Lipoprotein) ر مطالعات فردي و مجعي آوچك به تفكيك مورد مطالعه قرار و اغلب د

. شود استفاده ميTotal Cholestrolگريند، ويل در مطالعات بزرگ، معموال از متغري مي

دسرتسـي نبـوده LDL و HDLدر اين مطالعه نيز چون به ميزااي شيوع آلسرتول طالعـات مقـدار در اغلـب م . است، از ميزان آلسرتول تام استفاده شـده اسـت

آلسرتول تام را به عنوان يك متغري پيوسته، در ارتباط با افزايش يـا آـاهش در ايـن . گرينـد در نظر مي ) بيماريهاي عروق قلب و مغز (خطر بروز بيماريها

گـرم در ميلـي ٢٠٠بـاالتر از (مطالعه افزايش آلسرتول بعنوان يك صفت گسسته . ته شده استدر نظر گرف) تر از آن ليرت و يا پايني

شامل آنژين قليب، ،براي دو بيماري عروق آرونر هيپرآلسرتوملي در اين مطالعه سكته قليب و نارسايي پس از سكته و سكته مغزي بعنوان عامـل خطـر در نظـر

هاي مغزي ايسكميك البته آلسرتول بطور معمول عامل خطر سكته . گرفته شده است به دليـل اينكـه . ژيك چندان نقشي ندارد هاي مغزي مهورا است و در بروز سكته

هاي مغـزي در جريان مطالعه بار بيماريها روشن نبوده آه چه درصدي از سكته

٢١٠

هـاي سـكته (Burden)ناشي از نوع ايسكميك و چه نسبيت مهوراژيك است متامي بـار . بعنوان پايه حماسبه سهم منتسب به هيپرآلسرتوملي قرار داده شده است،مغزي

آفرين هيپرآلسرتوملي در بروز بيماريهاي عروق آرونر از يـك نقش خطر -هـاي مغـزي از يـك مطالعه آوهورت ايراني و نقش آن در بروز سـكته

. املللي برگرفته شده است بنيS.Rمطالعه

ميزان شيوع هيپرآلسرتوملي از مطالعه سالمت و بيماري و به تفكيك دو - . رفته شده است سال و باالتر برگ٤٠ و ٣٩ تا ١٥گروه سين

فعاليت فيزيكي ) ١٠-٣-٤ بعنوان عامـل خطـر برخـي از ،عدم فعاليت فيزيكي يا فعاليت فيزيكي ناآايف . بيماريهاي مزمن و ناتوانيها شناخته شده است

نه تنها در مورد خطر يا حمدوديت فعاليت فيزيكي در ارتباط با بروز و شـدت اين عامل خطر در آشورها و مناطق بيماريهاي مزمن، بلكه در مورد شيوع خود

از آجنايي آـه فعاليـت فيزيكـي در . املللي مطالعات بسيار آمي وجود دارد بنيهاي ، حمدوديت استفعاليت جاري و مشاغل غالب جامعه وضعيت آميخته با ،جوامع

بطور مثال در جوامعي آـه شـغل عمـدة مـردم . شود برآورد آن بسيار بيشرت مي خود خبود شيوع حمدوديت فعاليـت فيزيكـي آمـرت از جوامـع آشاورزي است، بطور

صنعيت و خيلي آمرت از جوامعي است آه مشاغل عمده در آن فعاليتها خـدماتي و

آـه ( و انـواع اشـكال آن Physical fitnessاز طرف ديگر بروز پديدة . جتارتي استي افزوده به پيچيدگي برآوردهاي آفايت فعاليت فيزيك ) معموال توصيه شده است

در هر صورت معمـوال حمـدوديت فعاليـت فيزيكـي را در دو سـطح بـرآورد . است . آنند مي

عبارتست از غريفعـال بـودن يـا : سطح يك از حمدوديت فعاليت فيزيكي -نداشنت هيچ گونه فعاليـت «عدم وجود فعاليت فيزيكي آه عبارتست از

در منـزل، فيزيكي يا اجنام فعاليتهاي بسيار آم در جريان اشـتغال . »ها و يا براساس توصيه و جتويزهاي اجنام شده در جريان جابه جايي

فعاليـت فيزيكـي «عبارتـست از : سطح دو از حمدوديت فعاليت فيزيكي -داشنت برخي فعاليتها اما آمرت از «آه برحسب تعريف عبارتست » يفناآال دقيقه فعاليت شديد فيزيكي در طو ٦٠ دقيقه فعاليت متوسط يا ١٥٠

يك هفته بصورت جتمعي در جريان آار، در فعاليتهاي منزل، محل و نقل » و جابه جايي يا براساس توصيه و جتويزهاي اجنام شده

اي آه بتواند يك بـرآوردي در جمموعة مطالعات اجنام شده در ايران به مطالعه ه در نتيجه ب . از سطح فعاليت فيزيكي در جامعه ارائه منايد دسرتسي پيدا نشد

اجبار هم براي برآورد ميزان خطر ناشـي از فعاليـت حمـدود و عـدم فعاليـت . فيزيكي و هم ميزان شيوع آن به منابع خارجي به شرح زير تكيه شده است

برآورد مقدار خطر ناشي از عدم فعاليت فيزيكي يا حمدوديت فعاليـت - : فيزيكي براي اجياد

بـه دنبـال آنژين، سـكته و نارسـايي (بيماري عروق آرونر -بدون توجه بـه نـوع ايـسكميك يـا (سكته مغزي ، )سكته قليب

سرطان آولون ، سرطان پستان، IDDM ديابت ،)مهوراژيك آناملللـي تكيـه شـده اسـت آـه به پنج مطالعه متاآناليز اجنام شده در سطح بني

.جزئيات آن در منبع مورد استفاده آمده است

٢١١

: برآورد ميزان شيوع -آر شد به عـددي در مـورد ميـزان شـيوع عـدم فعاليـت و مهانگونه آه ذ

در نتيجـه از .فعاليت فيزيكـي ناآـايف در ايـران دسرتسـي پيـدا نـشد

مطالعـه مـشرتك سـازمان جهـاني در Subregion EMR-B بـراي ي آه برآورد . استفاده شده استامده، هبداشت و دانشگاه هاروارد

ازمان جهـاني هبداشـت آـه در اين مطالعه نه تنها براي آليه مناطق سـ بلكـه صورت گرفتـه، منطقه مديرتانه شرقي نيز يكي از آا است برآورد

(Subregions)اين برآوردها براي نواحي متفاوت در درون اين مناطق نيـز

-EMR) از منطقه مديرتانه شرقي B ناحية در آشور ما . صورت گرفته است B) نيـز نطقه براي آشور مـا در نتيجه برآورد شيوع اين م . قرار دارد

: اين برآورد متكي به دو جزء است.منظور شده است

تعداد بسيار حمدود مطالعه آه در اين ناحيه يا منطقه در اين مورد - صورت گرفته است

هاي بدسـت آمـده ترآيب شغلي موجود در آشورهاي منطقه براساس داده - ي آار امللل از بانكهاي اطالعاتي بانك جهاني و سازمان بني

مهه اين برآوردها به تفكيك براي زنان، مردان و سنني خمتلف و برحسب فعاليـت ها در منبـع جزئيات بيشرت آن . ناآايف فيزيكي يا عدم فعاليت صورت گرفته است

. مورد استفاده حبث شده است

: مصرف ناآايف ميوه و سبزي)١٠-٣-٥ از بـروز برخـي از (Preventive)مصرف آايف ميوه و سبزي يك عامل پيشگريي آننده

زميين نبايد حماسـبه در جمموعة ميوه و سبزي، مصرف روزانه سيب . بيماريها است گرم بـراي ٤٨٠ گرم ميوه و سبزي براي بالغني و ٦٠٠ ± ٥٠ه نمصرف روزا . شود

. سال مقدار مطلوب است٤ گرم براي صفر تا ٣٣٠ سال و ١٤ تا ٥ايف ميـوه و سـبزي را بعنـوان يـك عامـل اي متعددي مصرف آـ مطالعات مداخله

پيشگريي آننده براي بيماريهاي عروق آرونر، سكته مغزي، سرطان ريه، سـرطان برآوردهـا بـراي . سرطان مري نشان داده است و معده، سرطان آولون و رآتوم

نقش پيشگريي آننده آن در سرطااي حنجره، پانكراس، مثانه، ختمدان، آندومرت، تات، بيماري ديابت، بيماريهاي مزمن انسدادي ريه و آاتاراآت تريوئيد، پروس

. هنوز مورد وثوق آامل قرار نگرفته استنكته مهم اينكه مطالعات خمتلف نقش پيشگريي آنندة مصرف ميوه و سـبزي و نـه

. آنند يها تاآيد مينقش خطرناك مصرف ناآايف آن را در اجياد اين بيمار آنندة مصرف ميوه و سبزي در بيماريهـاي مـذآور برآورد مقادير نقش پيشگريي

مثل ساير عوامل خطر يا عوامل پيشگريي آننده به دو صـورت مـتغري پيوسـته و بطور مثـال بـراي نقـش پيـشگريي آننـده . گسسته مورد مطالعه و حبث شده است

گرم روزانـه ميـوه و سـبزي بـراي پيـشگريي از بيماريهـاي ٨٠افزايش مصرف ٩٤/٠ براي سرطان ريـه، ٩٦/٠ براي سكته مغزي ٩٤/٠، ٩/٠ب ايسكميك عضله قل

با ميزااي . سرطان مري است % ٩٤ سرطان آولون و رآتوم و ٩٩/٠سرطان معده، شيوع موجود در قالب مقادير گروهبندي شده برآوردهاي مزبور قابل اسـتفاده

. ستنبوده و عمدتا برآوردهاي مبتين بر متغريهاي گسسته بكار گرفته شده ا : برآورد ميزااي مصرف -

٢١٢

اي آه ميزان مصرف ميوه و سبزي را در سطح معتـرب و در آشور ما تنها مطالعه در » مطالعه الگوي مصرف مـواد غـذايي خـانوار «. دهد قابل اطمينان نشان مي

صرف اجنـام شـده و مبـتين بـر مـ ١٣٨١ تا ١٣٧٩آشور است آه در فاصله ساهلاي گـرم ٢٨٦ها را سبزياين مطالعه مصرف سرانه . ستخانوار در چهار فصل سال ا

.زميين است آه بايد از اين جمموعه خـارج شـود گرم آن سيب ٦٨دهد آه نشان مي خطاي معيـار مـورد اول . دهد گرم روزانه نشان مي ٢٠٢ها را ميوهمهچنني مصرف

. باشد گرم مي٧/٢ گرم و مورد دوم ٢حدود بـرآورد . گرم خواهد بـود ٤٢٠) زميين دون سيب ب(جمموعه اين دو مقدار روزانه

مطالعه مـشرتك سـازمان جهـاني هبداشـت و دانـشگاه هـارورارد ايـن رقـم را

سال به بـاال بـرآورد ١٥ گرم براي ٣٩٠ تا ٣٠٠ رقمي بني Subregion EMR-Bبراي . منوده است

مصرف مزبـور آـه قلـه آن روي (Skew)بــا تـــوجه بــــه توزيع نامتوازن گـرم اسـت و ٦٠٠ ± ٥٠ گرم روزانه قـرار دارد و حـداقل مطلـوب آن آـه ٢٥٠

شـود آـه در برآورد مـي ) براساس مطالعه بررسي مصرف ( گرم در روز ٤٢٠ميزان . از جامعه مصرف ناآايف از جمموعه مواد مزبور را دارند% ٢٠ايران حدود

: ديابت) ١٠-٣-٦ ديابـت و ،و عوامـل خطـر به بـار بيماريهـا مربوط در بسياري از مطالعات

خود ديابت، نوروپاتي، رتينوپاتي، نفروپاتي، پاي ديابيت و (عوارض آن مهچون شـود و اي از عوارض در نظر گرفته مـي با جمموعه يبعنوان يك بيمار ) قطع عضو

معـدودي در موارد . گردد آن در مجع،به عنوان يك بيماري منظور مي Burdenبار

Burden ان عامل خطر بيماريهاي ايسكميك عضله قلب و سـكته ديابت نيز به عنو . استمغزي جداگانه حماسبه و منظور شده

در اين مطالعه ديابت بدون توجه به بـار ناشـي از خـود بيمـاري و عـوارض مستقيما مرتبط با آن،به عنوان عامل خطر بيماريهاي ايسكميك عـضله قلـب و

: سكته مغزي هم در نظر گرفته شده است

رد مقدار خطر ديابت در اجياد بيماري ايسكميك عضله قلب از يك برآو -مطالعه آوهورت اجنام شده در ايران برگرفته شده است و برآورد خطر

املللـي اسـتفاده شـده در سطح بني .S.Rآن در اجياد سكته مغزي از يك . است

از جمموعه مـستندات مهـني ) بيماري ديابت (ميزان شيوع اين عامل خطر -

بـه آن مورد استفاده قرار گرفتـه ، DALYsه آه براي برآورد مطالع .دست آمده است

١٦٤٣٨٦بيماري با جمموعة عوارض مـستقيم خـود يك در هر صورت ديابت بعنوان

سـال از ٥٠٥٤٢مهچـنني . در ايران اجيـاد آـرده اسـت ١٣٨٢ در سال DALYsسال

DALYs ايـن بيمـاري بيماريهاي ايسكميك عضله قلب و سـكته مغـزي نيـز بـهتوان گفت آه بار بعنوان يك عامل خطر قابل انتساب است در نتيجه احتماال مي

(Burden) سال است٢١٤٩٢٨ در ايران ١٣٨٢ ديابت در سال .

: پرفشاري خون) ١٠-٣-٧ قابل اجتنـاب پرفـشار خـون در (Burden)معموال آنچه را آه مبناي حماسبه بار

دهند بار حماسبه شده براسـاس خطـر نـسيب بـاال يمطالعاتي از اين نوع قرار م

٢١٣

علت اين انتخاب نيز اين است آه اين مـتغري . است (SBP)بودن فشار سيستوليك از جمموعه متغريهاي قابـل اعتنـا در فـشار خـون مـشهورتر اسـت و در متـامي

در نتيجـه در اينجـا نيـز . شود مطالعات مربوط به فشارخون حماسبه و ذآر مي . براساس فشارخون سيستوليك صورت گرفته استها حماسبه

منظـور شـده اسـت و ICDبندي گرچه پرفشاري خون بعنوان يك بيماري در طبقه گريد ويل بعنـوان يـك بيمـاري مـستقل در مورد بررسي باليين و درمان قرار مي

شـود مـورد مطالعات بار بيماريها به دليل اينكه ناتواني مشخصي را سبب مني

نيـز Dutch و GBDدر جـداول اوزان نـاتواني . گريد رآورد قرار مني مطالعه و ب . اند براي آن وزني را برآورد نكرده

ايـسكميك ساز و عامل خطر بسيار مهم بيماريهـاي بدون ترديد فشارخون زمينه

بيمـاری هـای (Burden)از بـار % ٤٩ در دنيا . است هاي مغزي سكته و عضله قلب بـه پرفـشاري خـون منتـسب سکته هـای مغـزی را از بار % ٦٢ ايسکميک قلب و

مهچنني در مورد تاثري پرفشارخوني بـر بـار بيماريهـاي آليـوي نيـز . آنند ميترديد وجود ندارد، گرچه در مورد مقدار سهم آن هنـوز امجـاع مشخـصي وجـود

Other)در مورد بار منتسب به فشارخون در مورد ساير بيماريهاي قليب . نداردCardiovascular Disease)نيز برآوردهاي متعددي وجود دارد .

برپايه مهني شرايط در اين مطالعه نيز براي فشارخون بعنوان يك بيماري بـار ناتواني خاصي بصورت جداگانه برآورد نشده است و بعنوان يك عامل خطر براي

فـشارخون . برخي از بيماريها بار قابل انتسابي به آن ختصيص داده نشده است

بعنوان يك متغري پيوسـته در مطالعـات بـرآورد BMI مهچون آلسرتول خون و نيز

(Theoretical minimum)حـداقل تئوريـك . خطر مـورد اسـتفاده قـرار گرفتـه اسـت ٦ ميلي مـرت جيـوه بـا احنـراف معيـار ١١٥فشارخون دياستوليك بطور ميانگني

ير پيوسـته آن بـا شود و مقاد گرم براي متام سنني و هردو جنس برآورد مي ميلي . شود اين ميزان سنجيده مي

برآورد مقدار خطر پرفشاري خون بر روي بيماري ايسكميك عضله قلـب -از مطالعه بزرگ امريكاي التني و بيماري سكته مغـزي از متاآنـاليز

. مطالعات اجنام شده در آسيا برگرفته شده است

سال ( بيماري ميزان شيوع پرفشاري خون در ايران از مطالعه سالمت و -اين ميزان شيوع روي جمموع دو سـطح مقطـع . برگرفته شده است ) ١٣٨٠

و ) مرزي( ميلي مرت جيوه ١٥٩ تا ١٤١يعين » افزايش يافته «و » مرزي«براسـاس (برآورد شده ) افزايش يافته ( ميلي مرت جيوه ١٦٠باالتر از

است و بعبارت ديگر اين ميزان شيوع مربوط بـه فـشار ) WHOتعريف . ميلي مرت جيوه و بيشرت است١٤٠خون سيستويل

از آجنايي آه اضافه وزن، چاقي و مصرف الكل خود بعنوان عوامل خطر پرفشاري

ناشـي از ايـسكمي Burdenاند، مقدار بـار خون داراي برآورد خطر مشخص بوده عضله قلب و سكته مغزي آه به پرفشاري خون قابل انتساب بوده اسـت بعنـوان

خود فشارخون منظور شده و براي آن سهم منتسب به عوامـل خطـري (Burden)بار . چون چاقي، اضافه وزن و الكل هم منظور شده است

: الكل) ١٠-٣-٨

٢١٤

شـناخته شـده هـا از زمااي دور الكل بعنوان عامل خطر بسياري از بيمـاري

%١/٢از آل مرگهاي دنيـا آـه % ٥/١ نشان داده شده آه GBDدر مطالعه . است

از سـاهلاي % ٦دهد و جهان را به خود اختصاص مي (YLL)از ساهلاي از دست رفته

جهـان را الكـل DALYsاز % ٥/٣ جهان و در مجـع (YLD)سپري شده با ناتواني . شود سبب مي

براي مطالعه تاثري الكل بر ميزان بروز و شيوع بيماريها دو عرصه را با هم ت از مقدار الكلـي آـه توسـط فـرد مـصرف يك متغري عبارتس . بايد مالحظه منود

مهراه با غذا و بتدريج يـا (شود و عرصه ديگر ترآيب و چگونگي مصرف الكل ميمعمـوال بـراي بـراورد ايـن دو عرصـه از ). بطور ناگهاني و در حجم يك جـا

هاي مرتبط با توليد و فروش الكـل در آـشور يـا روشهاي متفاوتي مهچون داده آوري اطالعـات از ات فردي و پرسش از افـراد و حـيت مجـع جامعه مربوطه، مطالع

. شود مراجع مطلع استفاده ميالكل بعنوان عامل بالفصل برخي از بيماريها مهچون سايكوز الكلي، اعتياد به الكل، پلي نوروپاتي الكلي، آارديوميوپاتي الكلـي، گاسـرتيت الكلـي، آبـد

شناخته شده، مهچنني الكل بعنوان الكلي چرب، هپاتيت الكلي حاد، سريوز الكلي ، کسهـاي لـب و اروفـارن سرطانمن برخي ديگر از بيماريها مهچون عامل خطر مز

نارسايي ، اختالل ريتم قليب ، فشارخون، سرطان سينه ، سرطان حنجره ، سرطان مري پانكراتيت ، هاي معده و مري واريس مري و خونريزي ، سكته مغزي مهوراژيك ، قليب

زاميـان ، پـسوريازيس ، آـم وزنـي هنگـام تولـد ، ط خودخبـودي سق، مزمن و حاد

الكل بعنـوان عامـل . شناخته شده است )IUGR(رشد ناآايف داخل رحم ، زودهنگام : خطر فوري برخي ديگر از بيماريها و آسيبها مهچون

عرافيكي، سقوط و سوختگي و حوادث حني آار ) غريعمدي(حوادث -

حوادث عمدي، خودآشي و خشونت - ي پس از مصرف افسردگ -

. نيز شناخته شده استتـاثري براي فقط ي موجود در اين مطالعه ها داده ،به دليل حمدوديتهاي فراوان

: بيماريها و آسيبهاي زير سنجيده شده است(Burden)الكل روي بار

سـرطان ، سـرطان آبـد ، سرطان پـستان ،سرطان مري ، افزايش فشارخون -تولد به هنگام مهراه با آم ، زيسپسوريا، سرطان حنجره ، دهان و حلق

، تولد زودهنگام با آم وزني هنگـام تولـد ، (IUGR)وزني زمان تولد تولد زود هنگام با وزن طبيعي

به دليل تفاوهتاي بسيار زياد فرهنگي و ناشناخته بودن ترآيب مصرف الكل در بـار رد برآواي براي املللي و منطقه امكان استفاده از ميزااي بني ،آشور ما

در . بار ناشي از حوادث عمـدي و غريعمـدي ميـسر نـشد آل منتسب به الكل از بنـدي املللي مقدار مصرف الكل پس از خالص آردن به شرح زير طبقه مطالعات بني

: شود مي آنند آامال از مصرف الكل پرهيز مي ١سطح تا ها صفر گرم وزن ٤٠مصرف روزانه براي مردها بني صفر تا ٢سطح

گرم است ٢٠ تـا ٢٠هـا گرم وزن ٦٠ تا ٤٠مصرف روزانه براي مردها بني ٣سطح

گرم است ٤٠

٢١٥

٤٠ها بيش از گرم وزن ٦٠مصرف روزانه براي مردها بيش از ٤سطح گرم است

: ميزان خطر برآورد شده -ميزان خطر برآورد شده در مورد مصرف الكل در مقايـسه بـا گـروه يـا

سـنجيده شـده اسـت و ) عدم مصرف الكل بـصورت مطلـق (ر جامعه پرهيزگا به تفكيك براي مرد و ) ٤ و سطح ٣، سطح ٢سطح (ميزان خطر براي سه سطح

جزئيات آن در منبع مورد اسـتفاده ذآـر (زن از يك مطالعه متاآناليز . برگرفته شده است) شده است

: ميزان مصرف الكل و ترآيب مصرف آن-

دانـشگاه و هبداشـت لعه مشرتك سـازمان جهـاني مطا برآورد:ب-١٠-٢جدول

EMR-B subregion براي مصرف الكل براي درهاروا ٢٩ تا ١٥

سال ٤٤ تا ٣٠

سال ٥٩ تا ٤٥

سال سال و ٨٠ سال٧٩ تا ٧ سال٦٩ تا ٦

باالترپرهيز آامل

٨ %٧٩٧٩۴٩٨ %٩٨ %٨٩ %٨٤ %٨٤%

%٢ %٢ %١١ %١٥ %١٥ %١٩ ٢سطح ١آمرت از درهزار٤ %١ %١ %١ ٣سطح

در هزار ١آمرت از در هزار

مرد

٦ ٤سطح درهزار

٣ درهزار٣ درهزار

١آمرت از درهزار١ در هزار

١آمرت از در هزار

پرهيز آامل

١٠٠ %١٠٠ %٩٩ %٩٧ %٩٧ %٩٤%

١آمرتاز درهزار٢ %٣ %٣ %٥ ٢سطح درهزار

١آمرت از در هزار

٨ ٣سطح درهزار

در ٥ در هزار٥ هزار

١آمرت از در هزار

١آمرت از در هزار

١آمرت از در هزار

زن

٣ ٤سطح درهزار

١آمرت از درهزار

١آمرت از درهزار

١آمرت از درهزار

١آمرت از درهزار

١آمرت از درهزار

اپيدميولوژي سوء مصرف «مطالعه ميزان مصرف الکل بر اساس : ب-١٠-٣جدول )٣٧( ١٣٨١در سال » ادمو

١٥ميزاا درهزار نفر مجعيت سال و باالتر

هردو جنس زنان مردان

٢٩ ٢ ٥٥ مصرف منظم يا نامنظم الكلمصرف منظم يا نامنظم الكل

بيش از يكسال٢٩ ٧/١ ٥٥

٢٨ ٢ ٥٣ سوء مصرف الكل ٩/٣ ٠ ٨ اعتياد به الكل

٢١٦

به بار منتسب ،اي مبهم منظره اي هرچند با به منظور اينكه فقط بتوان دريچه » سوء مـصرف الكـل «به الكل در ايران باز منود سطر سوم از جدول مزبور يعين

» اعتياد بـه الكـل «املللي و سطر چهارم جدول مزبور يعين بني ٢برابر با سطح . املللي فرض شد بنيسه برابر با سطح

منتسب بـه الكـل در Burdenبراساس ميزااي شيوع اين دو سطح از مصرف الكل . ايران برآورد گرديده است

:مصرف مواد خمدر) ١٠-٣-٩ مرتبط با يمصرف يا عدم مصرف مواد خمدر بعنوان يكي از مهمرتين عوامل رفتار تـرين آننـده سالميت در جوامع آنوني مطرح است و به طريـق اويل يكـي از تعـيني

. تواند باشد عوامل خطر ميدر . ويكرد در مورد مصرف مواد خمدر وجود داشته اسـت دراين مطالعه دو نوع ر

يك رويكرد اعتياد به عنوان يك بيماري و داراي ناتواني و مرگ و مري حماسبه کد در خبش قبل ديده شد آه در سرمجع بار بيماريها براي اعتياد با . شده است

ICD F11 ، سـال آن را ٤٨٩١١٢ آه است سال ٥٦١٣٤٢ YLD سـال آن را ٧٢٢٣٠ و

YLLدهد تشكيل مي . تنها مادة اعتيادآوري آه در اين رويكرد مـورد حماسـبه قـرار گرفتـه اسـت

. ترياك و مشتقات آن بوده استاعتياد به (در رويكرد ديگر هدف اينست آه عالوه بر بار مستقيم اين بيماري

بار قابل انتساب به اعتياد از بيماريهـا و آسـيبهاي ) ترياك و مشتقات آن . احصا و تفكيك گرددديگر

املللي بنا به داليل متعددي عامل خطر اعتياد به مـواد اساسا در مطالعات بني منـشاء ايـن عـدم توجـه مـوارد زيـر . خمدر آمرت مورد توجه قرار گرفته است

: تواند باشد مي

Overdoseآمد اعتياد بـه مـواد خمـدر مـرگ ناشـي از ترين پي قابل ملس -اي از اهبـام ين نوع مرگها نيز مهواره در هاله ثبت ا . تواند باشد مي

(Stigma)ها بعنوان يـك لكـه نـنگني چرا آه اين نوع مرگ . قرار دارد براي خانواده است، مهچنني در آشورهايي آه مصرف مواد خمدر غريقانوني

اغلب اين مرگها نيـز در . گريد دهي آن بندرت صورت مي است نيز گزارش شود مشاري آن مي د آه اين نيز مزيد بر علت آمگري خامناا صورت مي بي

دليل ديگر اين عدم توجه، نامهگين ترآيب مصرف مواد خمدر بعنوان يـك -بطور مثـال . عامل بيماريزا يا عامل خطر در مناطق خمتلف جهان است

خانواده (دهد آه آمرتين شيوع مصرف مواد خمدر نشان مي UNDCPبرآورد

از E سال و بـاالتر در ناحيـة ١٥مجعت در ماه گذشته ١٢طي ) ترياك

از B در ده هزار نفر و بيشرتين آن در ناحيـه ١ به مقدار ،افريقا در ده هزار نفر و بطور مثال در ٥٥طقه مديرتانه شرقي به ميزان نم

در ده هـزار نفـر ٩ از منطقه اروپا اين رقم به آمـرت از Bناحية وسعه يافته و مهچـنني منـاطق رصورت در برخي از مناطق ت ه به. رسد مي

. شود له بعنوان يك مشكل سالمت تلقي منيئعقب مانده اين مسدليل ديگر اين آه ترآيب مصرف مواد خمدر توزيعي نـامهگن در منـاطق -

خمتلف جهان دارد اين است آه در برخي از مناطق دنيـا مـاده غالـب

٢١٧

دنيـا ترياك و خانواده آنست در صورتيكه در برخي ديگر از منـاطق آوآائني ماده غالب است

دليل ديگر براي اين عدم توجه، تنوع زياد در ترآيـب مـواد مـورد -مصريف است؛ هم اآنون در جهان و در مناطق خمتلف، تنوع متفـاوتي از مواد خمدر قدميي مثل ترياك و مشتقات آن، آوآـائني و مـشتقات آن در

ــل ــد مث ــامال جدي ــواد آ ــار م ــانواده Ectasyآن 3,4 (MDMA) از خmethylenedioxy methamphetamineتر وابسته به اين مـاده و ترآيبات تازه

. شود جديد مصرف ميبا اذعـان بـه نيز (GBD)در ايت اينكه جمريان مطالعه بار جهاني بيماريها

برآورد شـده DALYs درصد از ٨/٠مشاري بسيار زياد در اين زمينه، بيش از آم . به اين عامل خطر عمده منتسب مناينددر جهان را نتوانستند

در مطالعه بار ملي بيماريها در ايران عالوه بر برآورد بار مستقيم بيماري فقـط ( تالش شده است آه بار قابل انتساب به مواد خمدر ،اعتياد به مواد خمدر

را در بيماريها و آسـيبهايي چـون ايـدز، حـوادث عمـدي و ) خانواده ترياك . ايدغريعمدي احصا من

بار قابل انتساب از بيماري ايدز به عامل خطـر سـوء مـصرف مـواد -هاي اپيـدميولوژيك در مرآـز مـديريت بيماريهـا برابر بررسي : خمدر

انـد در آشور ثبـت شـده ١٣٨٢ مثبيت آه در سال HIVاز موارد % ٨/٦٢

بـرآورد شـده DALYsاز % ٦٣پس . ناشي از اعتياد تزريقي بوده است

به عبارت ديگر . بايد به مصرف مواد خمدر منتسب شود ايدز HIVبراي از % ٦٣رسـيد به صفر مي ١٣٨٢اگر مصرف مواد خمدر در آشور در سال

. يافت مثبت در آن سال در آشور آاهش ميHIVموارد ابتال به

بار قابل انتساب از حوادث غريعمدي و عمدي به عامل خطر سوء مـصرف -اي آه در آن ميزان خطر معيين براي لعهمطاعمال در ايران : مواد خمدر

و حوادث ) به تفكيك خودآشي و خشونت (حوادث عمدي بعلت ابتال و مرگ مثل حوادث ترافيكي، سقوط، سـوختگي، برخـورد بـا وسـايل (غريعمدي

برآورد منوده مواد خمدر در نتيجه مصرف را ...) مكانيكي و بيجان و ل و الگـو بـرآورد مطالعـة ويل بعنوان يك مد . باشد، به دست نيامد

رد آه در آن تقريبا يك امشرتك سازمان جهاني هبداشت و دانشگاه هارو حوادث ترافيكي و خودآشي را بـه مـواد خمـدر با علت چهارم مرگهاي

برآورد شده در مطالعه ملي بـار YLL به ،قابل انتساب دانسته بود . بيماريها در ايران به اين دوعلت نسبت داده شد

: عوامل خطر براي سالمت حميط زندگي) ١٠-٣-١٠انـد عوامل خطر سالمت حميط زندگي آه در اين مطالعه مورد بررسي قرار گرفتـه

: عبارتند از

مصرف آب غريهبداشيت -

استفاده از توالت غريهبداشيت - Indoor Air Pollutionآلودگي هواي داخل منزل - Outdoor Air Pollutionآلودگي هواي خارج منزل -

٢١٨

در ايـران عامـل خطـر :مصرف آب غريهبداشيت و يا استفاده از توالت غريهبداشـيت در . حمـسوب مـی شـوند اصلي براي بيماريهاي عفوني و انگلي دسـتگاه گـوارش بيماريهاي ديگـري ،آشورهاي ديگر به جمموعة بيماريهاي عفوني دستگاه گوارش

رزيايس، تب دانـگ، مهچـنني مثل شيستوزوميازيس، تراخم، ماالريا، تب زرد، فيال . شوند آلودگيهاي ناشي از آرسنيك و فلوئور نيز اضافه مي

مقدار خطر براي بيماريهاي عفوني منتقله بوسيله آب و فاضـالب بـه -اولـني . شـود تفكيك براي شش سناريو خمتلف از هبداشت حميط برآورد مـي

آـشور عبارتست از وضعييت آه تا آن حد در ) سناريو آرماني (سناريو هببود يافته باشد آه هيچ گونه بيماري عفوني و انگلي در آـشور از

و سناريو ششم وضعييت است آه آب آشـاميدني . اين مسري انتقال نيابد مقـدار . باشـد نداشـته سامل و توالت هبداشيت در اختيار جامعه قرار

خطر براي اين سـناريوهاي خمتلـف جداگانـه در جريـان يـك مطالعـه . برآورد شده استمتاآناليز

بعـد وجـود ه در آشور ما ترآييب از سـناريوي سـوم بـ : ميزان شيوع -بطور آلـي بـراي آـشورهاي توسـعه و سناريو دوم بطور عمده . دارد

: اين سه سناريو يعين. شود يافته توصيه مي آب غريهبداشيت توالت غريهبداشيت : سناريو ششم

داشيت آب هبداشيت و توالت غريهب: aسناريو پنجم

آب غريهبداشيت و توالت هبداشيت : bسناريو پنجم . گريد برخي از مناطق آشور ما را در بر مي

: برآورد نسبيت از خانوارهاي ايراني آه از

آب غريهبداشيت، توالت غريهبداشيت -

آب هبداشيت و توالت غريهبداشيت - آب غريهبداشيت و توالت هبداشيت -

قابل اسـتخراج (DHS2000) ١٣٧٩ه مجعيت و سالمت سال آنند از مطالع استفاده مي پذيري عوامل خطر مـورد حماسـبه، بفرض تداوم مهان نسبتها و تعميم . بوده است

. بار منتسب به مشكالت هبداشت حميطي برآورد شده استمطالعات متعددي در آـشورهاي توسـعه يافتـه روي : آلودگي هواي داخل منازل بيـشرت روي مـصرف در ايـن مطالعـات . اجنام شده است آلودگي هواي داخل منزل

يا موجودات ريز Environmental Tobacco Smoke (ETS)دخانيات در فضاي بسته منازل

برخاسـته از Radonرشد يابنده درون مبلمان و آف پوش منـازل يـا تشعـشعات طالعاتي آه در آشورهاي مقابل م در . مصاحل ساختماني منزل، متمرآز بوده است

در حال توسعه در اين مورد صورت گرفته اسـت بـيش از مهـه روي اسـتفاده از فضوالت حيواني و ذغال سنگ براي سيستم گرمايش و پخـت و پـز در درون فـضاي

در صورتيكه در آشور ما سـوخت اصـلي در فـضاي بـسته . بسته خانه بوده است دار و هاي دودآـش ها معموال گاز از طريق سيستم گرمايش مرآزي و يا خباري خانه

هـا سوخت ايـن خبـاري (هاي بدون دودآش در برخي از موارد سيستم گرمايش خباري و در موارد آمي ذغال چوب و در موارد معـدودي ) اغلب گاز يا نفت سفيد است

. فضوالت حيواني استهـاي بـدون ميزان استفاده از سيستم گرمايش غريهبداشيت يعين استفاده از خبـاري

فـصول (آه فقط در نيمـي از فـصول سـال ) زي يا نفيت يا گازوئيلي گا(دودآش

٢١٩

دهد از روي مطالعه مجعيت و سـالمت سـال جامعه را در معرض خطر قرار مي ) سرد استخراج و بفرض تعمـيم مقـدار خطـر سـوخت جامـد روي ايـن درصـد از ١٣٧٩

خانوارها براي برآورد بار قابل انتـساب بـه ايـن عوامـل خطـر در نتيجـة

و سـرطان ريـه در بزرگـساالن و عفونتـهاي دسـتگاه تنفـسي COPDريهاي بيما . فوقاني در آودآان مورد استفاده قرار گرفته است

اغلب مطالعات اجنام شده روي آلودگي هواي خارج : آلودگي هواي خارج از منزل در آشورهاي توسعه يافته صورت ) آلودگي هواي شهرهاي بزرگ و صنعيت (از منزل گرچه آلودگي هواي شهرهاي مزبور دامنة وسيعي از ابتال تا مرگ، . گرفته است

از سوزش چشم تا مرگ سريع در بيماران با زمينة بيماريهاي تنفسي و قليب را در بر دارد، هنوز برآوردهاي قابـل اطمينـاني بـه دليـل پيچيـدگي عوامـل

قـرار آلودگي، توزيع نامهگن آلودگي در حميط و ميزان متفاوت در معـرض خطـر آنچـه آـه وجـود دارد بيـشرت خطـر . گرفنت براي اين عوامل صورت نگرفته است

و سـرطان ريـه COPDمنتسب به آلودگي هوا درنتيجة مرگ ناشي از دو بيماري . در بزرگساالن و عفونتهاي دستگاه تنفسي فوقاني در آودآان است

مقدار خطر برآورد شده براي اين سـه بيمـاري براسـاس متاآنـاليز - . املللي موجود صورت گرفته است هاي بني اجنام شده روي داده

ميزان شيوع اين خطر براي نسبت نيمي از مجعيـت شـهر هتـران و شـهر - . به آل مجعيت برآورد شده است) ماه فصل سرد٦در (اراك

: عوامل خطر سالمت حميط آار) ١٠-٣-١١انـد ي قـرار گرفتـه عوامل خطر سالمت حميط آار آه در اين مطالعه مورد بررسـ

: عبارتند از

متاس شغلي با مواد اجيادآنندة سرطان ريه -

ها متاس شغلي با مواد اجيادآنندة لومسي - و بيماريهاي مزمن انسدادي ريه COPDمتاس شغلي با مواد اجيادآنندة - متاس شغلي با مواد اجيادآننده آسم - اسرتوسورهاي ارگونوميك -

عوامل خطر شـغلي و هبداشت و دانشگاه هاروارد براساس مطالعه سازمان جهاني بيماريهـاي % ١٣ و هـا از آاهش شنوايي % ١٦از آمردردها، % ٣٧سالمت حميط آار

ريه هاي سرطان% ٩آسيبهاي خارجي، % ٨آسم و % ١١، COPDمزمن انسدادي ريه و عامل خطر عمـده شـغلي و سـالمت حمـيط ششدربني . شوند ها را سبب مي لومسي% ٢و

%) ٤٠ (COPD، مرگ ناشي از %)٤١( به ترتيب مرگ ناشي از حوادث غريعمدي ،رآاآسيبهاي ناشي از . در جايگاه اول قرار دارند %) ١٣(و سرطااي ريه و برنش

و بيماريهاي انـسدادي و COPD، % ١٩، آاهش قدرت شنوايي %٤٨حوادث غريعمدي

سالمت حميط آار را خبود ناشي از عوامل خطر شغلي و DALYsاز % ١٧مزمن تنفسي . دهند اختصاص مي

شود بيشرت براساس عوامل خطر شغلي برآورد شـده متاسفانه آنچه آه برآورد مي در اين آشورها بيـشرتين عوامـل خطـر مزبـور . در آشورهاي توسعه يافته است

، هوا، سرو صـدا عبارتند از آارسينوژاي شغلي، پارتيكلهاي منتقله از راه در صـورتيكه در . ارگونوميك و مهچنني عوامل خطر بروز حوادث شغلي اسرتسورهاي

آشورهاي در حال توسعه عالوه بر مهه آن عوامـل خطـر، عوامـل خطـر سـرطاا، اختالالت دوران باروري، بيماريهاي پوست، بيماريهاي عفوني، بيماريهاي قليب،

٢٢٠

يط آار هـم وجـود هاي حم بيماريهاي اسكليت عضالني در اعضاء فوقاني بدن و تنش . گردند دارد آه در اغلب مطالعات منظور مني

يك عامـل بـالقوه قابـل تعـديل «: برابر تعريف عامل خطر شغلي عبارتست از شيميايي، فيزيكي، بيولوژيك يا ساير حاالت آه ممكنست براي فردي آه در حمـيط

» آار در معرض آن قرار دارد مشكل اجياد منايد% ٢٩، ... از مجعيت آشور حمصل و دانشجو و % ٢٨، ١٣٧٥ال سرمشاري س بر اساس -

. اند شاغل بوده% ٣٢دار و از مجعيت آشور خانه هاي مرآز آمار ايران بندي براساس طبقه

هـا و تكنيـسني ،از مجعيـت آـشورند % ٩/٠ آـه ،از مجعيت شـاغلني % ١/٣ - هستنددستياران

آارمنـدان امـور ،از مجعيت آـشورند % ٣/١ آه ،از مجعيت شاغلني % ٢/٤ - اند اداري و دفرتي

آارآنان خدماتي و ، از مجعيت آشورند ٢/٣ آه ،از مجعيت شاغلني % ٢/١٠ - فروشندگان فروشگاهها و بازارند

آشاورز، مـاهيگري و ،از مجعيت آشورند % ٧ آه ،از مجعيت شاغلني % ٩/٢٠ - جنگلدارند

آالت، يان ماشني متصد ،از مجعيت آشورند % ٨/٢ آه ،از مجعيت شاغلني % ٩/٨ - . تعمريآاران و رانندگان اتومبيل هستند

آارآنان صـنعت و ،از مجعيت آشورند % ٤/٦ آه ،از مجعيت شاغلني % ٢/٢٠ - . آنند آن در معادن آار مي% ٢/٠مشاغل مرتبطند آه از اين جمموعه

ــاغلني% ٢/١٣ - ــت ش ــه ،از مجعي ــشورند% ٢/٤ آ ــت آ ــارگران ،از مجعي آ . اند ساده

از % ٧٩ Subregion EMR-B در ILO(International Labour Organization)ردهـاي برابر برآو سـال و بـاالتر بنـوعي در فعاليتـهاي ١٥از مجعيت زنـان % ٣١مجعيت مردان و

. اقتصادي شرآت دارند

برحـسب خبـشهاي خمتلـف Economically Active Population (EAP)براساس مهني منبع توزيـع : استاقتصادي به شرح زير

هاي خمتلف اقتصادي برحسب خبشEAPتوزيع : ب-١٠-۴جدول زن مرد خبش های اقتصادی

%٩ %١٥ آشاورزي آشاورزي

%١ معدنآمرت از يك

درهزارآارخانه و

%١٦آارگاه ٩%

%٣ برقآمرت از يك در

هزار

نعتص

%١ %١١ ساختمان خدمات %٢ %١٥ جتارت

%٥ %٨ محل و نقل

٢٢١

%٩ %٥ مايل %٤٧ %٢٧ خدمات

نفر ٤٧٨٤٨٨ از ١٣٨٣براساس مطالعات مرآز سالمت حميط و آار در سال - :اي و سالمت آار خبش هبداشت حرفهمجعيت حتت پوشش

در معرض صداي بيش از حد جمازند % ٠٥/٢٥ -

در معرض پرتوهاي يونساز و غرييونسازند % ٤٥/٩ -رون ايـن عوامـل مـوادي اند آه در د در معرض عوامل شيميايي % ٤/٢٧ -

. چون آرسنيك، برليوم، آادميوم و آروم هم ممكنست وجود داشته باشددر معرض گرد و غبار حميط آارهستند آـه در درون ايـن عامـل % ٤/٢٧ -

موادي چون آزبست و سيليس هم ممكنست وجود داشته باشد اند در معرض دود و مه% ٥/٨ -ممكنـست بنـزن و حالهلـاي آيل، در معرض گاز و خبارند آه در آن % ٣/١١ -

. نيكل، گازهاي ديزل و اآسيد اتيلن هم باشدرصورت با جمموعة اين اطالعات ختمني مجعيـت در معـرض خطـر بـراي هريـك از ه به

. عوامل خطر شغلي در ايران آاري بسيار مشكل است

ايـن مـواد عبارتنـد از : متاسهاي شغلي با مواد اجيادآنندة سرطان ريـه زبست، برليـوم، آـادميوم، آرومـانيون، دود و خبـار برخاسـته از آرسنيك، آ

موتورهاي ديزل، سيليس و نيكل

از % ١٢ Subregion ،EMR-Bرد در ا و دانشگاه هـارو WHOبرابر برآورد مطالعه . از مجعيت زنان در معرض متاس شديد و خفيف قرار دارند% ٢مجعيت مردان و

١٥٠ درصد از مجعيت آشور يعين حـدود ٢/٠ر برابر برآورد مرآز سالمت حميط و آا ويل اين . اين عامل خطر قرار دارند با هزار نفر در معرض متاس شديد يا خفيف

اين مرآز معتقد . عده فقط در مجعيت حتت پوشش مرآز سالمت حميط آار قرار دارند آه الزم است حتت وجود دارد نفر شاغل ٧١٧٥١٧است آه دو برابر اين تعداد يعين

. رسد هزار نفر مي ٣٠٠يعين رقم مجعيت در معرض خطر به حدود . وشش قرار گريند پاي از ويل در اين مورد به اين نكتـه نيـز بايـد توجـه آـرد آـه خبـش عمـده

نـه تنـها حتـت پوشـش در ايران آارگاههاي زير پنج نفر و آارگاههاي خانگي ن آارگاهها بيش از شاغلني در اي . اند قرار ندارند بلكه حيت شناسايي هم نشده

بـا پـذيرش ايـن نـسبت بـه ( برابر شاغلني آارگاههاي شناسايي شده اسـت ١٠بـا توجـه ) شومي نزديك مي ١٣٧٥برآوردهاي مرآز آمار ايران روي سرمشاري سال

از مجعيـت در معـرض متـاس شـغلي % ١شود آه در ايران به اين داليل برآورد مي . فيف با اين عوامل قرار دارندمجعيت در معرض متاس شغلي خ% ١شديد و

هـا مثـل مواد اجياد آنندة لـومسي : متاسهاي شغلي با مواد اجيادآنندة لومسي گـاز و «بنزن، اآسيد اتيلن و اشعه يونيزان در آلودگيهـاي حمـيط آـار بـا

بنـديهاي برابـر طبقـه » پرتوهاي يونساز و غرييونـساز «و » دود و مه «، »خباركنست وجود داشته باشند، برابر منابع قبال ذآر شـده مرآز سالمت حميط و آار مم

٨/٠از مـردان و % ٥/١ ،اي آـه ايـران در آن قـرار دارد طقهندر ناحيه و م . درصد از زنان در معرض متاس با مواد مزبور بصورت خفيف و شديد قرار دارند

٢٢٢

ن هاي مرآز سالمت حميط و آار سطح متاس خفيف براي مجعيت ايـرا با توجه به داده . درصد و مهني رقم براي متاس شديد برآورد گرديد٣/٠

متاسهاي شغلي با مواد اجياد آنندة بيماريهاي مزمن انسدادي تنفـسي و

COPD: البتـه ،»مه و دود «و » گرد و خاك «اين مواد بطور عمده عبارتند از

COPDمهبستگي بيشرتي را براي اجياد بيماريهاي مزمن انـسدادي و » گرد و خاك «دهد آه املللي نشان مي برآورد منابع بني . دهد مقايسه با مه و دود نشان مي در

از مـردان در % ٢٠اي آه ايـران در آن قـرار دارد، در مجعيت ناحيه و منطقه از زنان در معرض متـاس خفيـف و % ٤ ،در معرض متاس شديد % ٢١ ،معرض متاس خفيف

نكه اين دو عامـل بـويژه با توجه به اي . در معرض متاس شديد قرار دارند % ٣در حميطهاي آشاورزي، آارگاههاي خانگي و مشاغل سـنيت ديگـر در » گرد و خاك «

ايران وجود دارد و شاغلني در اين حميطها حتت پوشش مراآز سـالمت حمـيط و آـار رسد آه اعداد مزبور بعنوان ميزان شيوع افراد قرار ندارند، منطقي بنظر مي

. در معرض خطر پذيرفته شوند

بـني عوامـل خطـر ماده آيل و غـريآيل در ١٠٠بيش از : مواد اجياد آنندة آسم : سبب آسم مي شوندشغلي

مهچـون غـالت وحبوبـات، آرد، گياهـان، صـمغها و چـسبهاي : مواد آيل -وآرك، مهچنني بقاياي حـشرات، قارچهـا، گياهي، پوستها و پشمها، پر

ويروسها و بقاي چوب

هاي ن، فلوئور آربن، الكلها، فلزات و منك آلرور آرب : مواد شيميايي - فلزات

... و -اين مواد در جمموعة گـرد و خـاك حميطهـاي آـار بـويژه حميطهـار آـار سـنيت، آشاورزي، خريد و فروش آاال، معادن و صنايع، مشاغل خدماتي و تعمرياتي وجود

. داردالـذآر صـورت برآورد مقدار خطر براي مشاغل خمتلف براساس ميزااي شيوع فوق

پذيري برآوردهاي مقدار خطر به مهني مشاغل در ايران، بفرض تعميم . گرفته است بـه تقريـب (١٣٧٥تعداد و نسبتهاي شاغلني مزبور از روي نتايج سرمشاري سال

استخراج شد و حماسـبه ) چون تقسيم مشاغل آامال مهخوان با نتايج سرمشاري نبود

GIFت براي هريك از مشاغل صورت گرف .

در ايـن (اسرتوسورهاي ارگونوميـك در حمـيط آـار : اسرتوسورهاي ارگونوميك بـسيار ) دارها حميط آـار فـرض شـده اسـت مورد خاص حميط خانه نيز براي خانه

اين اسرتوسورها نه تنـها در مـشاغل صـنعيت، آـشاورزي و معـدني . اند فراوانفروشـندگي نيـز اند بلكه در مـشاغل خـدماتي، اداري، خانـه داري و فراوان

. بسيار زياداند

آه در معرض Subregion EMR-Bبرآورد نسبيت از مجعيت : ب-١٠-۵جدول اسرتسورهاي ارگونوميك قرار دارند زن مرد

گروه سنیشديدمتوسطخفيفشديدمتوسطخفيف

٢٩ تا ١٥سال

٣ %١٠ %١٠ %١٠ %٢٧ %١٥%

٢٢٣

٤٤ تا ٣٠سال

٤ %١٢ %١١ %١٥ %٤٠ %٢٢%

٥٩ تا ٤٥سال

٢ %٨ %٨ %١٤ %٣٨ %٢١%

٦٩ تا ٦٠سال

٢ %٦ %٥ %١١ %٣١ %١٧%

٧٩ تا ٧٠سال

١ %٣ %٣ %٧ %١٩ %١٠%

سال و٨٠باالتر

١ %١ %١ %٣ %٩ %٥%

از حرآـت را تواند طيف وسيعي اسرتسورهاي بسيار متنوع و شايع ارگونوميك مي

كون طـوالني آـه هاي سريع و تكراري در حالتهاي غريطبيعي بدن، تا حالتهاي س در ،داراي فشارهاي مكانيكي شديد به بدن هـستند تـا حرآتـهاي خفيـف مكـرر

. برداشته باشداملللي براي ميزان خطر نسيب در مشاغل خمتلـف بـراي اسرتسـورهاي برآوردهاي بني

: ارگونوميك به شرح زير استبـدون (اين ميزان يـك فـرض شـده اسـت مديران و متخصصني

) تاثري ) تاثري خفيف( ٣٨/١ ، آارمند، فروشنده و خانه دار منشي

ــاثري ( ٥٣/٢ اپراتورها، آارگران ماهر و آارگران خدماتي تــ ) متوسط

) تاثري شديد( ٦٥/٣ آشاورزان و آارگران غريماهر به تقريب، چـون (١٣٧٥براساس برآورد نسبت اين مشاغل در مجعيت سرمشاري سال

نسبيت از جامعه آه در معرض خطر قرار دارند ) خوان نبود تعريف مشاغل آامال مه

اين اسرتسورها فقط براي بار ناشي از آمـردرد . حماسبه شده است GIFبرآورد و

(Low Back Pain)سـاير متاسفانه اعداد مناسيب بـراي بـرآورد . برآورد شده استــل ــضالني مث ــكليت ع ــاي اس ــاني بيماريه ــضاء فوق ــل اع ــتئوآرتريت مفاص ، اس

ه دسـت و مـرگ بـ منجر به نـاتواني حوادث حني آار ،تئوآرتريت مفصل زانو اس . نيامد

: Aآمبود شديد و خفيف ويتامني ) ١٠-٣-١٢

خود مستقيما بيماريهاي متفاوتي مثـل لكـه Aعالوه بر اينكه آمبود ويتامني بار اسـكار قرنيـه درحماسـبات (آند آوري اجياد مي بيتوت، اسكار قرنيه و شب

توانـد عامـل خطـري بـراي ، مي )ار بيماريها جداگانه حماسبه شده است جدول ب بيماريهاي ديگر نيز مهچون مرگ مادران از عـوارض بـارداري و زاميـان، مـرگ

، مرگ ناشي از سرخك، مـرگ ناشـي از الناشي از اسهال در آودآان زير پنج س ني و ساير بيماريهاي عفوني در آودآان مثل عفونتهاي دسـتگاه تنفـسي فوقـا

. ماالريا نيز قرار گريد

مقدار عامل خطر برآورد شده براي هريك از عناوين فوق جداگانه از -منابع خمتلف با استفاده از متاآناليزهايي آه روي اين موارد صورت

. گرفته به دست آمده است

٢٢٤

بـا ) رتينـول سـرم (Aميزان شيوع آمبـود شـديد و خفيـف ويتـامني -آـه در سـال » در ريزمغـذيهاي ايـران پژوهشي«استفاده از مطالعه

اجنام شده و به تفكيك براي مرگ مادران از عوارض بـارداري و ١٣٨١زاميان، زنـان بـاردار و بـراي مرگهـاي ناشـي از اسـهال و سـاير

. ماهه به دست آمده است٢٣ تا ١٥بيماريهاي عفوني، در آودآان : آمني) ١٠-٣-١٣

نه تنها خود مـستقيما بعنـوان يـك Aامني آمني نيز مهچون ديابت و آمبود ويت گـريد، بعنـوان عامـل خطـر حـداقل شـش بيماري شناسايي و حتت درمان قرار مي

مرگ آودآان، مرگ مادران، تولد نوزاد آـم وزن : بيماري و شرايط ديگر مهچون . گريد و زاميان زودهنگام و حمدوديت رشد و تكامل ذهين آودك نيز قرار مي

،د آمني نيز نتيجه عوامل خطر حميطي ديگر مهچـون سـوء تغذيـه البته اينكه خو ابتال به بيماريهاي عفوني و خونريزيهاي مادر در نتيجه ابتال به بيماريهاي خونريزي دهندة تناسلي در زنان است، نقش عامليت خطـر آمنـي را نيـز مـورد

. دهد سوال قرار ميدر اينگونـه حتليلـها وارد در هر صورت، مهوگلوبني بعنوان يك مـتغري پيوسـته

ليرت مهوگلوبني جامعه به شرح زيـر يك گرم در دسي (RR)شود و ميزان خطر نسيب مي : گردد برآورد مي

براي مرگ مادران ) ٨٩/٠ – ٦٢/٠ (٧٥/٠ -

براي مرگ آودآان ) ٨١/٠ – ٦٥/٠ (٧٢/٠ - براي عقب ماندگي ذهين آودك ) ٨٦/٠ – ٧/٠ (٧٨/٠ -

مانـدگي ذهـين آـودك، خـارج از ينكـه بـراي عقـب در اين مطالعه به دليـل ا

DALYsماندگيهاي ناشي از مشكالت آرومـوزومي و ناهنجاريهـاي مـادرزادي عقبمانـدگي ذهـين آـودك بـار حماسبه نشده است، براي آمني بعنوان عامل خطر عقـب

Burden) ( ويل براي بار . برآورد نگرديده استBurden) ( منتسب به آمني براي مرگ

برآورد DALYs، تولد زودهنگام و آمبود وزن هنگام تولد به شرح زير مادران . گرديده است

اجنام شده بـراي S.Rمقدار اين خطر از يك : مقدار خطر ناشي از آمني - . برگرفته شده است) براي مادرباردار١١مهوگلوبني آمرت از (آمني

ارداري براي دو موضوع مورد نظر، شيوع آمني به دوران بـ : شيوع آمني -ميـزان شـيوع آمنـي در ايـن دوره از مطالعـه . گـردد مادر باز مـي

اجنام گرفته ١٣٨١آه در سال » پژوهشي در وضعيت ريزمغذيهاي ايران « . اقتباس شده است

: عدم استفاده يا آمبود استفاده از شريمادر) ١٠-٣-١٤ه اجياد عدم استفاده يا آمبود استفاده از شريمادر بعنوان يك رفتار، منجر ب

. هاي متنوعي از سالمت آودك و مهچنني مـادر مطـرح اسـت خطرات متنوعي در عرصه

عدم استفاده يا آمبود اسـتفاده از شـريمادر در دو خبـش (Burden)برآورد بار : اجنام شده است

: شريدادن مادر در مقايسه با شريندادن -

٢٢٥

منجـر بـه بـروز اسـهال در : عدم استفاده از شريمادر در آـودك •ودك، ابتال بيشرت به عفونتهاي دستگاه تنفسي فوقاني، پيـدايش آ

شود ميIDDM بروز ديابت وزينگ پايداريآسم و ومنجر به پيدايش سرطان سينه : عدم استفاده از شريمادر در مادر •

. گردد و سرطان ختمدان در مادر مي : شريندادن مادر به روش درست و توصيه شده-

در آودك، مهچنني بروز عالمي سـوء تغذيـه در منجر به بروز اسهال • . شود آودك مي

يا اسـتفاده نكـردن از شري مادر از آجنايي آه مقدار خطر براي عدم استفاده بايـست آـودك از طول مـدتي آـه مـي آن، از روشهاي استاندارد و توصيه شده

و شريمادر استفاده منايد، مهزماني استفاده آودك از مايعات و غـذاهاي ديگـر بايست به آودك شري داده شود، وجود داشت؛ ميزااي شـيوع متفـاوتي سين آه مي

. اسـتخراج و در جـدول بكـار بـرده شـد DHSهاي مطالعه نيز از جمموعة داده مسلما عدم استفاده از شريمادر يا استفاده نادرست از آن ابعاد ديگري نيـز

در مطالعـات موجـود در هـاي موجـود تواند داشته باشد آه متاسفانه داده ميهاي موجود در مطالعه بار ملي بيماريها امكـان بـرآورد ايران و مهچنني داده

Burdenا را اقتضا منيمنود آ .

:سوء تغذيه آودك) ١٠-٣-١٥سنجي مثل آم وزني و آوتاه قدي خود سوء تغذيه آودك آه در قالب شاخصهاي تن

معني است بلكـه DALYsيماري داراي دهد نه تنها خود بعنوان يك ب را نشان مي سوء . بعنوان عامل خطر ساير بيماريهاي ديگر نيز بايد مورد توجه قرار گريد

تغذيه آودك عامل خطر ابتال به اسهال، مرگ ناشي از اسـهال، مـرگ ناشـي از پنوموني، ابتال به عفونتهاي دستگاه تنفسي فوقاني، مرگ ناشي از سرخك نيـز

اين عامل خطر در آودآان زير پنج سال اسـت ويل مقـدار گرچه سطح تاثري . هستآليـة جزئيـات . خطر آن در سنني متفاوت در مهني گروه سين آـامال متفـاوت اسـت ميزان شيوع سوء . مقادير خطر در جدول اصلي و منابع مرتبط با آن آمده است

»سيماي تغذيه آودآـان در ايـران «تغذيه در قالب شاخص آم وزني از مطالعه . اجنام شده برگرفته شده است١٣٧٧آه در سال

: و عدم مصرف اسيدفوليك در دوران بارداريZnآمبود روي ) ١٠-٣-١٦آمبود روي در سرم عامل خطر براي ابتال به اسهال در آودآان، ابتال آودآـان

. به پنوموني و ساير عفونتهاي دستگاه تنفسي حتتاني و ابتال به ماالريا اسـت

يا مطالعات متاآناليز برحـسب منـابع S.Rر آمبود اين ريزمغذي از مقدار خط مقـادير شـيوع آمبـود ايـن ريزمغـذي از مطالعـه . خمتلف، برگرفته شده است

اجنام شده بـراي گـروه ١٣٨١پژوهشي در وضعيت ريزمغذيهاي ايران آه در سال . ساله استخراج شده است٦سين

ــ ــيدفوليك در دوران ب ــتفاده از اس ــدم اس ــر ،ارداريع ـــامل خط ــوان ع بعن

مقـدار خطـر ايـن . شـود حمسوب مي(Neural Tube Deffect)ناهنجاريهاي آانال خناعي عامل خطر از يك مطالعه آوهورت استخراج شـده اسـت و شـيوع آن از مطالعـه

براسـاس پرسـش از مـادراني آـه در » پژوهشي در وضعيت ريزمغذيهاي ايـران « . اند به دست آمده است نكردهدوران بارداري مكمل آهن مصرف

: عدم استفاده از روشهاي پيشگريي از بارداري) ١٠-٣-١٧

٢٢٦

هـاي عدم استفاده از روشهاي پيشگريي از بارداري عامل خطـر اصـلي بـارداري

خـود بـارداري و (Burden)ناخواسته است و بارداري ناخواسته عالوه بـر بـار موارد ديگري را نيـز بـه دنبـال تواند عوارض ديگري مهچون سقط و مي ،زاميان

. داشته باشد

نـسبت در ايران ٢٠٠٠ سال DHS» سالمت و مجعيت «مطالعه بر اساس از آجنايي آه هـاي منجـر بـه هاي ناخواسته از طرف مادر و پدر در جريـان حـاملگي حاملگي

: ومعني شده بود% ١/٢٤ به مقدار ،زاميان مهان سالچه روشهاي مدرن و (نه روشي از بارداري از هيچ گو % ٧/٥ از اين عده -

استفاده نكرده بودند ) چه روشهاي سنيتاز اين عده از روشهاي سنيت استفاده آرده بودند و به حـاملگي % ٧/٩ -

ناخواسته مبتال شده بودند اينكه (. اند از اين جمموعه مدعي استفاده از روشهاي مدرن بوده % ٧/٨ -

گرفته يانه روشن استفاده قرار مي ا به درسيت مورد ه اين روشها براساس توصيه . )نيست

روشـهاي failureتوان به حساب بار منتسب به ميـزان اين خبش را مي (Burden)بار . مدرن يا بار منتسب به ميزان استفاده نادرست از روشهاي مدرن ختصيص داد

از حاملگي و از بار ناشي % ١/٢٤توان مطالعه مزبور مي بر اساس در هر صورت به ترتيب به عدم استفاده از روشـهاي مـدرن و است سال ٨١٢٢١آه را زاميان

روشـهاي مـدرن و failureو ) سـال ٧٨٧٨( روشـهاي سـنيت failure، ) سال ٤٦٣٠(سنيت در نتيجه اجياد حاملگي ناخواسته منتسب ) سال ٧٠٦٦(استفاده ناصحيح از آا

. منود

: ن در جريان روابط جنسي خطرناكروابط جنسي غريامي) ١٠-٣-١٨وجود رابطه جنسي غريامين بني دو : برابر تعريف روابط جنسي غريامين عبارتست از

(STI)فرد آه در معرض ابتال به بيماريهاي منتقلـه از راه آميزشـهاي جنـسي Sexually Transmitted Infectionرابطة جنسي غريامين بطـور آلـي و عـام . قرار دارند

تواند يك اولويت سالميت باشد، چرا آه تقريبا متـام روابـط جنـسي بـالقوه منيتوانـد تواند غريامين باشد، اين امر بالقوه وقيت به يـك امـر بالفعـل مـي مي

تبديل شود آه يكي از طرفني، به دليل روابط جنسي با ديگري يـا ديگـران در پـس در . شته باشد معرض آلودگي با بيماريهاي منتقله بوسيله آميزش قرار دا

رابطة جنسي غريامين در جريان يـك رابطـة «واقع اين عامل خطر بايد حتت عنوان

اين عامل خطر در (Burden)بار . ناميده شود(Unsafe sex in risky sex)» جنسي خطرناكآيـا طـي سـال «املللي براساس برآورد روي اين پرسش از جامعـه آـه سطوح بني

) هـم خانـه (استفاده از آاندم با فردي غري از مهسر گذشته رابطة جنسي بدون اي آه بتواند ايـن متاسفانه در ايران مطالعه . گريد صورت مي » اند؟ خود داشته

Subregionنسبت را دراختيار قرار دهد وجود نداشت و برآوردهـايي آـه بـراي

EMR.B ول هاي برگرفته از مدهلا و به شرح جد براساس داده ، نيز اجنام شده بود : رسيد زير به نظر دور از واقعيت ايران مي جنس گروه سنی

مرد زن

تا ١٥ � سال٢٩

٢٢ %٧%

٢٢٧

٤٤ تا ٣٠ سال

١٠ %٨%

تا ٤٥ � سال٥٩

١٠ %٦%

دهد آه طي يكسال اخري در واقع اين جدول نسبيت از زنان و مرداني را نشان مي

) ده از آانـدوم بدون اسـتفا (روابطي جنسي خارج از خانواده و بصورت غريامين شواهدي نيز دراختيار نبود آه بتوان اين اعداد را پذيرفت و يا . اند داشته

. آا را تعديل منود

ناشـي از Burdenدر نتيجه در اين جمموعة مبـهم تـرجيح داده شـد آـه متـامي برابر بررسي اپيدميولوژيك مرآز (از بار ناشي از ايدز % ٧سوزاك، سيفليس، تريكوموناس، هرپس تناسلي و زگيل از از بار ناشي % ٨٠ و )مديريت بيماريها

روابط جنسي غريامين در جريـان روابـط جنـسي « ناشي از Burdenتناسلي بعنوان مشـاري جـدي در گرچه اين اعتقاد وجود دارد آه آـم . نسبت داده شود » خطرناك

. اين زمينه صورت گرفته است : داد که نشاناين خبش از مطالعه بار ملي بيماريها

ها هاي زيادي وجود دارد، ويل از آجنايي آه اين داده ظاهر در آشور ما داده ه گرچه ب -ها بيش از فضاي اشغال شـده اسـت و است، فضاي خايل در بني داده شدهآوري ن هدفمند مجع

.هاي آمي در دسرتس قرار داشت در نتيجه براي اين خبش از مطالعه دادهشد آه بسياري از مقادير با برآورد از منابع خـارجي منجر ها به اين آمبود داده -

هاي مبهم ترميم شوند و حيت به عوامل خطر جدي و بزرگي مثل فقر، تغيريات آب و تعميم . پرداخته نشود... و هوايي، بكارگريي روشهاي خطا در ارائه خدمات سالميت و

ا وجود ندارد اي در اين زمينه در آشور م مهارت و دانش مرتاآم شده -اي بـراي تعـيني اولويتـهاي ضرورت دارد آه مطالعات متنوع، هدفمند و هدايت شـده -

. پيشگريي در عرصه عوامل خطر صورت گريد . از اهبام در اين زمينه بوده است اي آوچك، نامتوازن و پر اين مبحث فقط دريچه -

٢٢٨

چگونگي حماسبه اميد زندگی سامل-١١ملي بار بيماری ها، اميد زندگی سامل به روش مستقيم، يعنی با در مطالعات

استفاده از داده های مجعيت و مرگ در سطح ملی، و اميد زندگی سامل به روش سوليوان و با استفاده از داده های مدل سازی فراوانی بيماری ها و صدمات،

تشكيل جدول بنابراين داده هايي چون مجعيت مرگ و مري براي . برآورد می گرددعمر و فراوانی بيماری ها و صدمات مهراه با اوزان ناتوانی مرتتب بر بيماری

. ها براي حماسبه اميد زندگي سامل مورد نياز است

:ل جدول عمريتشک)١١–١ :تي برآورد مجع)١١-١-١

هاي مجعييت بكار رفته در از داده استان کشور ٢٨ استان از ٢٣ت يبرای مجعت بر حسب سن و جنس يع مجعي توز)١۶(.استفاده شد ١٣٨٢ر سال جريان ثبت مرگ د

گر ي، و بار د)١۴(ت و سالمت ي مطالعه مجع٧٩ت سال يع مجعيک بار مشابه با توزي

در نظر گرفته ٧٥ت کل کشور از سرمشاری سال ي مجع(graduation)شربد يبر اساس پ .شد

:ريبرآورد مرگ و م)١١-١-٢ استان کشور در ٢٣ده گروه های سنی و جنسی در تعداد موارد مرگ ثبت ش برایپنج استانی که داده های آن ها )١۶(. استفاده شداز نظام ثبت مرگ، ٨٢سال

.ت را در بر می گرفتنديمجع% ٢٧ کامل نبود روی هم رفته ٨٢در ثبت مرگ جدول عمر . اميد زندگی با تشکيل جدول عمر دوره ای خالصه شده حماسبه می شود

ی، با داده های مجعيت و مرگ در يک مقطع زمانی مثال يک سال ساخته می دوره اگروه های سنی جدول عمر خالصه شده عبارتند از زير يک سال، يک تا . شود

گروه سنی آخر . چهار سال و از پنج سالگی به بعد، گروه های پنج سالهد خواهد گروه سنی وجو١٨ سالگی و باالتر است که در جمموع ٨۵معمول حداقل

سال و ٩٠ساير گروه های سنی آخر که مورد استفاده قرار می گريند، . داشتبه طور . هستند) گروه سنی٢١( سال و باالتر ١٠٠و ) گروه سنی١٩(باالتر

در جدول عمر دارای سن ) با کرانه فوقانی باز(کلی هر چه گروه سنی آخر )۵٧(.ورد می گرددباالتری باشد، اميد زندگی در بدو تولد بيشرت برآ

:رياصالح مرگ و م)١١-١-٣قبل از استفاده از داده های مرگ و مري برای ساخنت جدول عمر، الزم است نسبت

آار رفته براي برآورد ه ب روش. کم مشاری مرگ برآورد و اصالح الزم صورت گريدروش هاي مورد نياز، ، از نظر قابليت دسرتسي به داده سال۵مشاری مرگ باالی کم

اين روش . )Brass Growth Balance Method( .مورد استفاده قرار گرفت Brassتعادلی ها بيش از ساير روش ها به کار برده شده و برای مطالعات ملی بار بيماری

تعداد مجعيت و مرگ در گروه های سنی و جنسی تنها داده های . توصيه شده استتعادل مجعيت، يعنی مقدار مجعيت معادله . مورد نياز در اين روش می باشند

منطق اين روش آن است که تعداد . مساوی رشد منهای مرگ و مري می باشد

٢٢٩

افرادی که به هر گروه سنی وارد می شوند، بايد مساوی تعداد افرادی باشد که از گروه سنی قبل آمده اند، که خود مساوی مجعيت گروه سنی قبل منهای

اول نيز تعداد افراد ورودی مساوی تعداد در گروه سنی . موارد مرگ استمهاجرت در اين روش در . مواليد زنده منهای تعداد مرگ در سال اول عمر است

در واقع در اين روش ساختار سنی مرگ های ثبت شده . نظر گرفته منی شودبا ساختار سنی ) تعداد مرگ های ثبت شده بر حسب گروه های سنی، در هر جنس(

مقايسه می ) بر اساس ساختار سنی و جنسی مشاهده شده مجعيت(منتظره مرگ ها .شود

: به شرح زير استBrassحماسبات روش تعادلی

N(x) تعداد افراد در سن دقيق x به صورت N(x) = (5Nx-5 + 5Nx)/10حماسبه می شود .

N(x+) تعداد افراد در سن دقيق xو باالتر است .D(x) تعداد مرگ های ثبت شده

. و باالتر است x تعداد مرگ های ثبت شده در سن دقيق D(x+) و x دقيق در سن

و ميزان N(x)/N(x+) مساوی )Partial Birth rate(در هر گروه سنی، ميزان جزئی والدت

که در زير Brassمعادله تعادل مجعيت . می باشد D(x+)/N(x+)نسبی مرگ مساوی .شد منهای مرگ و مري استآمده است، بازنويسی تساوی مقدار مجعيت با ر

N(x)/N(x+) = r + D(x+)/N(x+) در هر يک از دو جنس، اگر نسبت کامل بودن ثبت مرگ در گروه های سنی

به صورت زير در می Brass باشد، معادله تعادل مجعيت C سال مساوی ۵باالی

. تعداد واقعی مرگ ها می باشد(D(x+)) (C/1))آيد که در آن،

N(x)/N(x+) = r + ((1/C) (D(x+)) / N(x+) خواهد بود و معادله تعادل مجعيت K=1/Cفرمول ضريب اصالح کم مشاری موارد مرگ،

Brassمانند معادله يک خط صاف است .

(Y = A + BX) N(x)/N(x+) = r + K ((D(x+) / N(x+)) بنابراين شيب خط رگرسيونی که مقادير ميزان های جزئی والدت متناسب با

ن های جزئی مرگ را به دست می دهد، مهان ضريب اصالح کم مشاری موارد مرگ ميزااز روش ميانگني گروه ها، به . و عکس آن معادل نسبت کامل بودن ثبت مرگ است

ميانگني . استفاده می شودKعنوان بديلی برای رگرسيون خطی جهت برآورد ٣۴ تا ۵ سنی از گروهدر دو زان های جزئی مرگ يزان های جزئی والدت و ميم

: زير به دست می دهند را طبق فرمولK، سال۶٩ تا ۴٠سال و از

K = (Y2-Y1) / (X2-X1) سال معموال با رجوع به ۴ تا ١کم مشاری تعداد موارد مرگ زير يک سال و

مقادير آن ها طبق آخرين مطالعه منونه ای کشوری مانند مطالعات مجعيت و

-١جدول( گردد می ليد زنده حماسبه شده اند اصالحکه با خمرج موا) DHS(سالمت )ب-١١-٢ب و جدول-١١

:د زندگیي حماسبه ام)١١-١-۴ abridged)ای خالصه مرگ به دست آمده، جدول عمر دوره ت ويبا استفاده از مجع

period)١٣٨٢د زندگی بر حسب سن و جنس برای کشور در سال ي ساخته شده و ام راهنمای سازمان جهانی هبداشت اين حماسبه براساس. شد حماسبهبه روش مستقيم

گروه ( گروه سنی ١٩ل جدول با يبرای تشک.)٤(ها ماریيبرای مطالعات بار ملی ب

٢٣٠

روش استاندارد شرح داده شده توسط مبتين بر) سال و باالتر٨٥سنی آخر،

Newellب-١١-٣جدول (.)۵٨(باشد می(

:د زندگیيت برای برآورد اميل حساسي حتل)١١-١-۵د زندگی نسبت به استفاده ير برآورد شده اميت مقادي برای بررسی حساس:الف

، ٨٢ت سال ي برای مجع٧٩ت و سالمت سال ياز نسبت های سنی مشابه با مطالعه مجعش برده يد زندگی با استفاده از نسبت های سنی پيمهانگونه که ذکر شد ام

(graduated) ش برد يپ. برآورد شد) رانيامرکز آمار (٧٥ از سرمشاری سال

(graduation) با استفاده از ٨٢ تا سال ٧٥ت سرمشاری يک ساله مجعيگروه های سنی سازمان ثبت احوال، با اصالح برای ثبت (د بر حسب جنس و سال يتعداد موال

اتی يج حياز ز(زان های اختصاصی سنی و جنسی مرگ بر حسب سال يو م) معوقه .اجنام شد) زارت هبداشتروستاهای اصلی کشور، و

م يد زندگی نسبت به تعمير برآورد شده اميت مقادي برای بررسی حساس:بهای اختصاصی مرگ زاني استان، م٢٨ت ي استان به مجع٢٣های اختصاصی مرگ زانيم

٥ت يداده و در مجع) ز کاهشيو ن(ش ي درصد افزا٢٠ و ١٠، ٥ک، ي استان هر ٢٣د موارد مرگ به دست آمده با تعداد يداد جدضرب شد و تعباقيمانده استان

گر برآورد يک بار ديد زندگی يشد و ام) قيز تفريو ن(موارد مرگ قبلی مجع .سه شدندير اصلی آن مقايد زندگی با مقاديد امير حماسبه شده جديمقاد. شد

حدود عدم قطعيت اميد زندگی عمدتا از واريانس تعداد موارد مرگ در گروه

و يا از )Chiang )۵٩ می گريد و با فرمول واريانس ارائه شده توسطهای سنی منشا

)ب-١١-۴جدول (. قابل حماسبه استMonte Carloطريق شبيه سازی عددی به روش

و هردو جنس پنج ساله اصالح کم مشاري موارد مرگ :ب-١١-١جدول Brass Growth-Balance به روش DHSسين توزيع و ١٣٨٢در سال ايرانمجعيتباالتر

سن قيدق

موارد ثبت شده

مرگ

تعداد تيمجع

تعداد ت در يمجع

xق يسن دق

ت يتعداد مجع xق يدر سن دق

و باالتر

تعداد مرگ در سن

و xق يدق باالتر

جزئيزان يم مرگ

جزئيزان يم والدت

تعداد موارد اصالح

شده مرگ

x 5Dx 5Nx N(x) N(x+) D(x+) D(x+)/N(x+) N(x)/N(x+) Adj. 5Dx

5 3,525 7,026,692 1,237,281 61,170,772 268,064 0.00438222 0.0202267 4,135

10 3,840 9,013,620 1,604,031 54,144,080 264,538 0.00488582 0.0296252 4,503

15 9,046 9,110,875 1,812,449 45,130,461 260,699 0.00577656 0.0401602 10,609

20 11,196 6,584,489 1,569,536 36,019,585 251,652 0.00698654 0.0435745 13,130

25 8,884 5,440,901 1,202,539 29,435,096 240,456 0.00816903 0.0408539 10,418

30 7,493 4,656,568 1,009,747 23,994,195 231,572 0.00965119 0.042083 8,787

35 7,078 4,014,712 867,128 19,337,627 224,080 0.01158776 0.0448415 8,301

40 8,510 3,547,659 756,237 15,322,915 217,002 0.0141619 0.0493533 9,980

45 9,919 2,827,912 637,557 11,775,256 208,492 0.01770592 0.0541438 11,633

50 11,911 2,077,577 490,549 8,947,344 198,572 0.02219343 0.0548262 13,968

55 11,646 1,628,684 370,626 6,869,767 186,662 0.02717147 0.0539503 13,658

60 15,916 1,585,334 321,402 5,241,083 175,015 0.033393 0.0613236 18,666

65 24,286 1,399,864 298,520 3,655,749 159,099 0.04352022 0.0816576 28,482

70 34,848 1,103,496 250,336 2,255,885 134,813 0.0597606 0.1109702 40,868

٢٣١

75 41,693 709,044 - - - - - 48,896

80 33,302 242,803 - - - - - 39,055

85 24,970 200,543 - - - - - 29,284

343,976 - - - - - 66,516,894 293,304 مجع

١٣٨٢ و مرگ، نظام ثبت مرگ در کشور در سال داده هاي مجعيتمنبع -

: براي حماسبه اميد زندگي ساملانيو روش سول)١١-٢ :رآورد ناتوانیب) ١١-٢-١

حماسبات اجنام شده برای از ١٣٨٢در سال )شيوع(يها ماريبموجود تعداد موارد که ييماری ها يبرای وزن ب . گرفته شد برحماسبه بار بيماری ها در مهني مطالعه

هلنـد مـاری هـا در ين مطالعه وجود نداشتند، از مطالعه بـار ملـی ب يدر ا ز وجـود نداشـتند، يـ ن ريی که در مطالعه اخ يماری ها يبرای ب . )۶٠(استفاده شد

وزن ناتوانی با استفاده از مدل ضربی برای وزن های ناتوانی اجزا و عوارض بـه واسـطه زنـدگی تـوام بـا عمـر سال های از دست رفتـه . شد ينيآن ها تع

Prevalence-based Years)ع وي مبتنی بر ش، تطبيق شده برای شدت ناتوانی وناتوانیLived with Disability adjusted for severity of disability, PYLDs) بـا مـاری ي بـه علـت هـر ب

: زير حماسبه شداستفاده از فرمول

[PYLDxsd = Pxsd * Wxsd] ، و s و جنس x در گروه سنی dماری يوع ب ي مناد تعداد موارد ش Pxsd که در آن،

Wxsdماری يتوانی حاصل از ب مناد وزن ناd در گروه سنی x و جنس sمی باشد .

خمتصات نقاط اصلي و شيب منودار اصالح کم مشاري موارد مرگ : ب-١١-٢جدول بـه روش ١٣٨٢ در سنني پنج ساله و باالتر در ايران در سال دو جنس هر

Brass Growth-Balance (WHO, 2001b) ۵ شش گروه سين از ميانگني ميزان جزئي مرگ

سال٣۴تا X1 0.0066

شش گروه سين از ميانگني ميزان جزئي والدت

سال٣۴ تا ۵Y1 0.0361

شش گروه سين از ميانگني ميزان جزئي مرگ

سال۶٩ تا ۴٠X2 0.0264

شش گروه سين از ميانگني ميزان جزئي والدت

سال۶٩ تا ۴٠Y2 0.0592

C 0.8527 نسبت کامل بودن ثبت موارد مرگ

K 1.1728 ضريب اصالح موارد مرگ ثبت شده ١٣٨٢منبع داده هاي مجعيت و مرگ، نظام ثبت مرگ در کشور در سال -

٢٣٢

ميزان های جزئی والدت و مرگ زيرگروه های سنی مجعيت : ب-١١-١منودار

١٣٨٢ايران در سال

زان های جزئی يضی کوچک مربوط به م يشش نقطه درون ب ب، -١١-١در منودار متنـاظر بـا ضی بـزرگ يـ و شش نقطـه درون ب ) سال ٣٤ تا ٥(گروه اول

د متنـاظز بـا ينقـاط سـف . می باشـند ) سال٦٩تا٤٠(ر گروه دوم يمقادنظام و ميزان های مرگ از داده های مجعيت . گروه ها می باشند نيانگيم

.به دست آمده است١٣٨٢در سال ثبت مرگ

٢٣٣

وبر آورد اميد زندگي براي کل الصهجدول عمر دوره ای خ: ب-١١-٣جدول

١٣٨٢مجعيت ايران در سال

X n nPx Adj nDx (*) nMx nax nqx npx lx ndx nLx Tx ex

0 1 1,061,103 30,359 0.02861 0.1 0.028 0.972 100,000 2,789 97,490 7,156,487 71.56

1 4 4,285,018 8,003 0.00187 0.4 0.007 0.993 97,211 723 387,108 7,058,998 72.62

5 5 7,026,692 4,135 0.00059 0.5 0.003 0.997 96,488 283 481,730 6,671,890 69.15

10 5 9,013,620 4,503 0.00050 0.5 0.002 0.998 96,204 240 480,422 6,190,159 64.34

15 5 9,110,875 10,609 0.00116 0.5 0.006 0.994 95,964 557 478,429 5,709,738 59.50

20 5 6,584,489 13,130 0.00199 0.5 0.010 0.990 95,407 947 474,670 5,231,309 54.83

25 5 5,440,901 10,418 0.00191 0.5 0.010 0.990 94,461 900 470,053 4,756,639 50.36

30 5 4,656,568 8,787 0.00189 0.5 0.009 0.991 93,561 879 465,606 4,286,586 45.82

35 5 4,014,712 8,301 0.00207 0.5 0.010 0.990 92,682 953 461,027 3,820,980 41.23

40 5 3,547,659 9,980 0.00281 0.5 0.014 0.986 91,729 1,281 455,441 3,359,953 36.63

45 5 2,827,912 11,633 0.00411 0.5 0.020 0.980 90,448 1,841 447,634 2,904,513 32.11

50 5 2,077,577 13,968 0.00672 0.5 0.033 0.967 88,606 2,929 435,707 2,456,879 27.73

55 5 1,628,684 13,658 0.00839 0.5 0.041 0.959 85,677 3,519 419,587 2,021,172 23.59

60 5 1,585,334 18,666 0.01177 0.5 0.057 0.943 82,158 4,698 399,044 1,601,585 19.49

65 5 1,399,864 28,482 0.02035 0.5 0.097 0.903 77,460 7,499 368,551 1,202,541 15.52

70 5 1,103,496 40,868 0.03704 0.5 0.169 0.831 69,961 11,857 320,162 833,990 11.92

75 5 709,044 48,896 0.06896 0.5 0.294 0.706 58,104 17,088 247,798 513,828 8.84

80 5 242,803 39,055 0.16085 0.5 0.574 0.426 41,015 23,526 146,262 266,030 6.49

85 5 200,543 29,284 0.14603 0.5 1.000 0.000 17,489 17,489 119,769 119,769 6.85 ١٣٨٢منبع داده هاي مجعيت و مرگ، نظام ثبت مرگ در کشور در سال - سال ۴اصالح مرگ باالی و ١٣٧٩ل سال با استفاده ازمطالعه مجعيت و سالمت سا۵ اصالح مرگ زير -

Brass Growth-Balanceبا استفاده از روش

و صدمات ماری ها يهای از دست رفته به واسطه ناتوانی به علت مهه ب مجع سالهای از دست رفته زان ساليم. ه گروه های سنی و جنسی به دست آمديبرای کل

م سال های از ي، از تقس(PYLD rate)ماری ها يبه واسطه ناتوانی به علت مهه ب گروه سنی و جنسی حماسبه در هرت يدست رفته به واسطه ناتوانی بر تعداد مجع

زان سال های از دست رفته به يه گروه های سنی و جنسی، ميبرای کل. شدف برای زمان و وزن دهی يماری ها، بدون ختفيواسطه ناتوانی ناشی از مهه ب

وع وزن داده شده يم شيوان اندازه مستق به عن[PYLD (0,0) rate]برای سن

. )٤( حماسبه شد (Severity-weighted prevalence of disability, Dxراساس شدت ناتوانیـبمانده و تطبيق يهای باق اندازه اخري پس از برآورد ناتوانی ناشی از بيماری

رد ها، جهت تشکيل جدول عمر تطبيق شده برای سالمتی مو برای مهزمانی بيماری يک های از دست رفته به واسطه ناتوانی زان ساليمچون . استفاده قرار گرفت

نيز وع وزن داده شده بر اساس شدت ناتوانیيشميزان با خمرج مجعيت است، برآوردهای مقادير مطلق ناتوانی و مقادير . فارغ از تعداد مجعيت است

می که به ميزان برای کل کشور هستند و هنگا) برحسب سال(ها باقيمانده آن . استان می باشند٢٣می شوند، قابل استفاده برای مجعيت تبديل

:ماندهيبرآورد ناتوانی باق) ١١-٢-٢

٢٣٤

های ماریيهای از دست رفته به واسطه ناتوانی مبتنی بر بروز برای ب سال

ها، به روش مطالعه بار ماریي فصل از فهرست بار ب٢٠ در (Residual)مانده يباقرفته به واسطه ناتوانی های از دست ها مبنی بر تساوی نسبت سال ماریيبجهانی

مانده با يهای باق ماریي برای ب(YLD/YLL)رفته به علت مرگ های از دست به سالهای از دست رفته به سال.)٢(های هر فصل حماسبه شد ماریير بي نسبت برای سانيمه

ر يمانده، از مقاديی باقها ماریيوع برای بيواسطه ناتوانی مبتنی بر شماری ها و با يرفته به واسطه ناتوانی مبتنی بر بروز آن ب های از دست سال

مانده در هر سن حماسبه يد زندگی باقيها نسبت به ام مدت آننيانگيحلاظ منودن م .)٤(شد

د زندگی مردم يام% ٩۵نان يبرآورد نقطه ای و حدود اطم:ب -١١-۴جدول ١٣٨٢م در سال يران به روش مستقيا

زنان مردان آل مجعيت برآورد سن

اي نقطهحد

پايني حد باال

برآورداي نقطه

حد پايني

حد باال

برآورداي نقطه

حد پايني

حد باال

٠ ۵۶/٧١ ۵٢/٧١۶٠٢/٧٠١ ٢/٧١٠٩/٧٠۶/١٠/٧٣٢ ٧٠١٧/٧٣۴/٧٣١ ۶٢/٧٢ ۵٧/٧٢۶۶/٣٣/٧١ ٧٢٣٩/٧١۴۵/٧١٩۶/٨٨/٧٣٠٢/٧ ٧٣۴۵ ١۵/۶١٠ ٩/۶٩١٩/۶٩٧١/۶٧ ۶۵/۶٧٧٧/۶٧٧١/٧٠ ۶۴/٧٠٧٧/٧٠٣ ١٠۴/۶۴ ٣٠/۶۴٣٩/۶۴٩٢/۶٨ ٢۶/۶٢٩٨/۶٢٨٩/۶۵ ٨٢/۶۵٩۵/۶۵١۵ ۵٠/۵٩ ۴۵/۵٩۵۴/٩۵٠٨/۵٠٢ ٨/۵٨١۴/۵٨٠٣/۶٩ ١۶/۶٠٠٩/۶١٨٣ ٢٠/۵۴ ٧٩/۵۴٨٧/۵۴۵١/۵٣ ۴۵/۵٣۵٧/۵٣٢۵/۵۶ ١٨/۶١٣١/۵۶٢۵ ٣۶/۵٣١ ٠/۵٠۴٠/۵٠٢۵/۴١٩ ٩/۴٩٣١/۴٩۵٣/۵١ ۴۶/۵١۵٩/۵١٨٢ ٣٠/۴۵ ٧٧/۴۵٨۶/۴۵٨٧/۴۴ ٨٢/۴۴٩٣/۴۴٧٨/۴۶ ٧١/۴۶٨۴/۶۴٣۵ ٢٣/۴١٩ ١/۴١٢٧/۴١۴۴/۴٣٩ ٠/۴٠۵٠/۴٠٠٠/۴٩٣ ٢/۴١٠۶/۴٢۴٠ ۶٣/٣۶ ۵٩/٣۶۶٧/٣۶٩٧/٣۵ ٩٢/٣۵٠٣/٣۶٢۵/١٨/٣٧٣١/٣٧ ٣٧۴۵ ٠٧/٣٢١ ١١/٣٢۵/٣٢۶١/٣١ ۵۶/٣١۶۶/٣١۵۵/٣٢ ۴٩/٣٢۶١/٣٢۵٧٣/٢٧ ٠ ۶٣٣/٢٧ ٩/٢٧٧٧/٢٧٣٨/٢٧۴٩١/٢٧٠٣/٢٨ ٣/٢٧٩٧/٢٧۵۵ ۵٩/٢٣ ۵۵/٢٣۶٣/٢٣۴۶/٢٣ ۴٢/٢٣۵١/٢٣۶١/٢٣ ۵۵/٢٣۶٧/٢٣۶٠ ۴٩/١٩ ۴۶/١٩۵٣/١٩۴۵/١٩ ۴٠/١٩۵٠/١٩۴٣ ١/١٩۵/١٩۴٧/١٩۶۵ ۵٢/١۵ ۴٩/١۵۵۶/١۵۴۶/١۵ ۴١/١۵۵٠/١۵۴۵/١۵ ٣٩/١۵۵١/١۵٨٨/١١٩ ٩٢/١١ ٧٠۶/٧٨/١١٨٨/١١٨ ١١٨٣/١١۵/٧٩/١١٩٠/١١ ١١٧۵ ٨۴/۴ ٨٨/٨ ٨٠/٨ ۶۶/٨ ۶٨ ٧١/٨ ١/٨۴/٩١/٨ ٧٧/٨ ٨ ٨٠ ۴٩/۶ ۴۴/۶ ۵۴/۶ ٠۴/۶ ٩٨/۵ ١٠/۶ ٧١/۶ ۶۴/۶ ٨٠/۶ ٨۵ ٨۵/۶ ٧٧/۶ ٩٣/۶ ۴٣/۵ ٣٣/۵ ۵٢/۵ ٨ ٩٧/٧۵/٠٩/٨ ٧

% ٩۵حدود اطمينان : حد پايني و باال- ١٣٨٢گ، نظام ثبت مرگ در کشور در سال منبع داده هاي مجعيت و مر - سال و باالتر ۵اصالح مرگ . ١٣٧٩ و سال مطابق مطالعه مجعيت و سالمت سال۵اصالح مرگ زير . -

صورت گرفته استبه روش تعادل رشد براس

:ها ماریيق برای مهزمانی بيتطب) ١١-٢-٣ ه شايعی اشاربه وضعيت نه چندان (Comorbidity)مهزمانی دو يا چند بيماری

کند که به طور مهزمان مبتال به بيش از يک بيماری ناتوان کننده است، چه میدا کردن وزن ناتوانی ياگر برای پ. مستقل از يکديگر و چه وابسته به هم

ها با هم مجع گردند ممکن ماریين بيهای ناتوانی حاصل از ا ، وزنچنني افرادی) تر از مرگ کننده عنی ناتواني(ک ي از ش وزن ناتوانی بزرگرتيداياست باعث پ

های مهزمان ماریيهای ناتوانی ب شود مجع کردن وزن ن معلوم میيبنابرا. گردد

٢٣٥

ق ياگر تطب. دريها صورت گ ماریيق برای مهزمانی بيمنطقی است و الزم است تطبريغش از حد واقعی برآورد يد، بار ناتوانی بريها صورت نگ ماریيبرای مهزمانی ب

سه گروه اصلی نيها ب ماریيوابسته بريق برای مهزمانی غيتطب. د شدخواههای ماقبل گذار ماریيي(ها ماریي در فهرست بار جهانی ب و صدماتها ماریيب

با استفاده از مدل ) ، سوانح و حوادثريواگريهای غ ماریيک، بيولوژيدمياپک شامل يولوژيدميهای ماقبل گذار اپ ماریيگروه ب. )٤(ضربی اجنام شد

هاي عفوني دستگاه تنفسي فوقاني و حتتاني، بيماري،ريهای واگ ماریيبهای مربوط به بارداری ماریي، ب)خوارانرينوزادان و ش(ولد تهای حول ماریيب

ن مدل ضربی در يفرمول ا. باشد ای می هيو کمبودهای تغذ) مادران(ان ميو زا

از دست رفته به واسطه ناتوانی های زان سالي در آن، مPYLDs,x,gر آمده، که يز

. می باشد g ، و علت x ، سنsوع برای جنس يمبتنی بر ش

( )∏−=g

gx,s,xs, PYLD-11 PYLD

ز در داخل يها و ن ماریي سه گروه اصلی بنيها ب ماریيبرای مهزمانی وابسته ب

در مدل ضربی برای حلاظ منودن f، از فاکتور مهزمانی ريواگريهای غ ماریيگروه بر ين مدل ضربی در زيفرمول ا. )٢٢(ش از حد تصادف استفاده شد يمانی بمهز

ناتوانی مبتنی بر از دست رفته به واسطهمست چپ آن مناد ساهلای آمده، که

کم يهای ماریي ام عالوه بر بj+1ماری يق شده برای مهزمانی وقوع بيوع و تطبيش

j+1ماری يمهزمانی وقوع بی در مست راست، براf ام است، و فاکتور مهزمانیj تا

.ام می باشد jکم تا يهای ماریيام عالوه بر ب

فاکتور

ام مهراه با جمموعـه j+1ماری يوع مهزمان ب ي نشان می دهد که ش f مهزمانی وابسته

هـا وع منتظره در صورت وقوع مستقل آن يچند برابر ش ام jکم تا يماری های يبمـاری هـا يک به معنی اسـتقالل وقـوع ب ي برابرفاکتور مهزمانی مثال . باشد می

م يماری، برابـر حاصـل تقـس ي برای دو ب f فاکتور مهزمانی وابسته .خواهد بود

مـاری يوع دو ب ي، بر حاصل ضرب شـ )p1+2(ماری بيماران مبتال به هر دو يوع ب يش

ب و بـه طـور يـ ی کـه بـه ترت يماری هـا يب. می باشد)p1 × p2(به صورت مستقل

آن fمدل ضربی شدند و فاکتورهای مهزمـانی وابـسته اين حماسبات متوالی وارد

. اند آمدهب -١١-۵، در جدول)٢٢( ارائه شدهMathersله يها که به وس

:ق شده برای سالمتیيل جدول عمر تطبيتشک) ١١-٣ق شده برای يوان و بر اساس جدول عمر تطبيد زندگی سامل به روش سوليام

ق شده برای يجدول عمر تطب. )٤( برآورد شد (Health-adjusted Life Table)سالمتی به اضافه توابع مربوط به ناتوانی استاندارد سالمتی حاوی توابع جدول عمر

وع ناتوانی وزن داده شده بر اساس شدت در يمناد ش Dxن جدول، يدر ا. باشد می

عمر سامل های از دست رفته معادل اد سالــــمن x+a ،YDx تا x یـــــروه سنـــگ

ارزش (امل ـــــــ سLxمناد x+a ،HLx [ YDx = Lx * Dx] تا x در گروه سنی

، و [HLx =YWDx = Lx * (1- Dx)]) ی کامليراه تواناــــــای مهــــــــه الـــــس

٢٣٦

HTx مناد Tx سته توسط يهای سامل ز عنی تعداد سالي ساملlx نفر بعد از سنx [HTx = HT(x+n) + nHLx] اشدمی ب .

ب وارد مدل ضربی برآورد اثر يی که به ترتيها ماریي ب:ب-١١-۵جدولر فاکتور مهزمانی ياند و مقاد ها روی بار ناتوانی شده ماریيمهزمانی ب )٢٢(ها برحسب گروه سنی و جنس وابسته آن

گروه سنی٨٠+٧٠-٦٠٧٩-٤٥٦٩-٣٠٥٩-١٥٤٤-٥٢٩-١٤ ٠-٤ ماری هايب

مردان٠/٤ ٠/٤ ٠/٤ ٠/٤ ٠/٤ ٠/٤ ٠/٤ ٠/٤ابتيقلبی عروقی باضافه دماری های يب

٦/٣ ٧/٣ ٧/٣ ٩/٥ ١/١٥ ٢/٢٦٢/٢٦٢/٢٦ *ماری های تنفسی يباضافه ب٥/٢ ٦/٢ ٧/٢ ٩/٣ ٠/٩ ٩/١٠٩/١٠٩/١٠ ماری های عضالنی اسکلتیيباضافه ب

٧/١ ٦/١ ٦/١ ٣/٢ ٣/٤ ٢/٥ ٢/٥ ٢/٥ یايشنو/ د يباضافه کاهش د٧/١ ٦/١ ٦/١ ٣/٢ ٣/٤ ٢/٥ ٢/٥ ٢/٥ **اری های ماقبل گذارميباضافه ب

٩/١ ٨/١ ٧/١ ٦/٢ ٢/٤ ٩/٤ ٩/٤ ٩/٤ باضافه سوانح و حوادث٧/١ ٦/١ ٦/١ ٣/٢ ٣/٤ ٢/٥ ٢/٥ ٢/٥ ري واگريماری های غير بيباضافه سا٥/١ ٥/١ ٦/١ ٣/٢ ٨/٣ ٥/٤ ٥/٤ ٥/٤ کيماری های نورولوژيباضافه ب٦/١ ٥/١ ٤/١ ٢/٢ ٩/٣ ١/٤ ١/٤ ١/٤ نپزشکیهای روا ماریيباضافه ب

زنان٠/٤ ٠/٤ ٠/٤ ٠/٤ ٠/٤ ٠/٤ ٠/٤ ٠/٤ابتيماری های قلبی عروقی باضافه ديب

٢/٤ ٠/٤ ٧/٣ ٤/٧ ١/١٦ ٠/٢٥٠/٢٥٠/٢٥ *های تنفسی ماریيباضافه ب٣/٣ ٠/٣ ٨/٢ ٦/٤ ٦/٧ ١/٩ ١/٩ ١/٩ های عضالنی اسکلتی ماریيباضافه ب

٦/١ ٦/١ ٥/١ ٣/٢ ٩/٣ ٠/٥ ٠/٥ ٠/٥ یيشنوا/ د يباضافه کاهش د٦/١ ٦/١ ٥/١ ٣/٢ ٩/٣ ٠/٥ ٠/٥ ٠/٥ **ماری های ماقبل گذاريباضافه ب

٩/١ ٧/١ ٦/١ ٤/٢ ٠/٤ ٨/٤ ٨/٤ ٨/٤ باضافه سوانح و حوادث٦/١ ٦/١ ٥/١ ٣/٢ ٩/٣ ٠/٥ ٠/٥ ٠/٥ ري واگريماری های غير بيباضافه سا٥/١ ٥/١ ٦/١ ٣/٢ ٨/٣ ٥/٤ ٥/٤ ٥/٤ کيماری های نورولوژيباضافه ب٥/١ ٥/١ ٥/١ ٢/٢ ٥/٣ ٩/٣ ٩/٣ ٩/٣ ماری های روانپزشکیيباضافه ب

.های سطر قبل در نظر گرفته می شود ماریيماری ذکر شده در هر سطر با جمموعه بيمهزمانی ب* تولد، های حول و حوش ماریي، بريهای واگ ماریيب: کيولوژيدميماری های ماقبل گذار اپيب** ای هيان، و کمبودهای تغذميهای مربوط به بارداری و زا ماریيب

.حماسبه شد [HALEx = HTx / lx]د زندگی سامل به صورت يام)٤(

ن گروه سنی داده ي آخرن گروه سنی جدول عمر ين آخريشرت بوده و بنابراي سال و ب٨٠های ناتوانی،

. می باشد٨٠+ز يق شده برای سالمتی نيتطب

:د زندگی ساملينان برای اميورد حدود اطمبرآ )١١-٣-١ع پواسون برای تعداد مشاهده شده موارد يه سازی توزينان با شبيحدود اطمزان ناتوانی برآورد شده، در هر گروه سنی و جنسی به يز برای ميمرگ و ن

ع ي از توز٥/٩٧ و ٥/٢های صدک. بار تکرار اجنام شد١٠٠روش مونت کارلو با . می باشند% ٩٥نان يد زندگی سامل معادل حدود اطميای امبه دست آمده بر

ق يو جدول عمر تطباستاندارد ه حماسبات با درج فرمول توابع جدول عمر يکل

٢٣٧

ه سازی عددی برآورد يبرای شب. اجنام شدExcelگسرتده صفحه شده برای سالمت در

.ده شد استفاExcelگسرتدهصفحه اصالح شده (macro)نان از ماکروی يحدود اطم

٢٣٨

: چگونگي اجنام حماسبات بار بيماريها براي استاا-١٢در جمموعه اين پروژه يك فعاليت حتت عنوان حماسبة بار بيماريها براي استااي شش گانه آذرباجيان شرقي، بوشهر، چهارحمال و خبتياري، هرمزگان،

اي اجنام اين بر. و يزد نيز قرار داشت) قبل از تقسيم به سه استان(خراسان : فعاليت اقدامات زير اجنام شد

نفر از متخصصني و ۴ تا ٣ برگزاري سه گارگاه آموزشي متوايل براي -يك يا دو نفر عضو هيئت علمي و يك يا دو نفر (آارشناسان اين شش استان

) آارشناس ارشد مرآز هبداشت استان، به انتخاب دانشگاههاا استفاده از مهكاران استاني بصورت هدفمند در اين آارگاهها تالش شد آه ب-

آوري جنبة استاني و حملي دارد مجع آليه اطالعات موجود در استااي مذآور آه . گذاري گردند و براي ورود به چرخه مطالعه بار بيماريهاي استاني ارزش

در اين آارگاهها تالش شد آه مهكاران استاني در جريان حماسبات بار -به . استااي خود، بقصد توامنندسازي مشارآت فعال داشته باشندبيماريهاي

دانشگاه علوم پزشكي و مراآز هبداشت مستقر در اين شش استان تا حد ۶آمك ممكن آليه منابع استاني منتشر شده و نشده مورد بررسي قرار گرفت و در

. ده شدآوري شده به آمك مهان مهكار به آار بر ايت خبشي از اطالعات مجع .شود ستاا به سه گروه تقسيم ميدر جمموع اطالعات موجود در ا

اطالعات نظامهاي ثبيت موجود در استاا آه از يك مديريت آشوري )١٢-١ :برخوردار است

: اين نظامها عبارتند از

اين نظام به تفكيك : بندي مرگ برحسب علت، سن و جنس نظام ثبت و طبقه -مرگ را برحسب سن و جنس و علت در مجعيت ساآن استان و شهرستان تعداد

. منايد ارائه ميدر اين سيستم نيز موارد سرطان از طريق مراآز : نظام ثبت سرطان -

ها معموال به دليل اينكه فقط از يك اين داده. شود شناسي ثبت مي آسيبشود، پوشش آامل نداشته و به سخيت به برگرفته مي) شناسي آسيب(منبع . ر معرض خطر قابل انتساب استمجعيت د

اين سيستم نيز آه با مديريت آشوري : نظام مراقبت از بيماريها -تواند اطالعات آاملي از برخي از بيماريهاي واگري حتت شود مي اداره مي

بيماريهايي آه در استان مزبور از بروز و شيوع . برنامه ارائه منايددر آن استان مطرح » سالمتسلسله«بااليي برخوردار است و بعنوان يك

. هاي نسبتا خوبي برخوردار است است؛ از داده :مطالعات خاص در يك استان، شهرستان يا حيت منطقه) ١٢-٢

: اند اين نوع مطالعات دو دستهو هزينه مطالعات استاني يا شهرستاني يا حملي آه معموال با : دسته اول

. شود ران و مشارآت دانشگاه اجنام مياعتبارات مراآز حتقيقاتي مستقر در هتاين نوع مطالعات . هاي اين نوع مطالعات از آيفيت خوبي برخوردار است داده

٢٣٩

متعدد هستند و اغلب بسيار با ارزش، مثل مطالعه بيماريهاي گوارش در .... هاي دستگاه گوارشي در اردبيل و گلستان و اوند، مطالعه سرطان

اني يا شهرستاني يا حملي آه معموال طراحي و مطالعات است: دسته دوم اعتبارات آن مستقيما توسط پژوهشگران يا مراآز حتقيقاتي مستقر در استاا در خود استان شكل گرفته، مثل مطالعه قلب سامل در اصفهان، مطالعة اسد

اغلب اين مطالعات نيز از ارزش .... آبادي در تربيز، قلب سامل در بوشهر و بااليي برخوردار است و گاه به دليل اينكه مشابه آشوري يا استاني بسيار

به حيت اي مشخصي نيز ندارد، ندارد و در مورد بيماري است آه توزيع منطقه . شود تعميم داده مينيز آشور

مطالعات ملي آه توزيع استاني دارند ) ١٢-٣نه آن براي هريك اند آه منو اي طراحي شده اين مطالعات در سطح آشور به گونه

بعبارت ديگر منونه براي . است (Representetive)از استاا يا اغلب استاا مبني

ها و شاخصهاي برگرفته شده ازاين داده. شده استOptimumپاسخ استاني مطلوب

گريي شاخصهاي ، اندازه(DHS)نوع مطالعات، مثل مطالعه سيماي مجعيت وسالمت

، سالمت و (CPITn, DMF) وضعيت سالمت دهان و دندان (ANIs2, ANIS1)تغذيه آودآان هاي استاني براي به دست دادن وضعيت.... و ) ٢و١سالمت و بيماري(بيماري

ويل مهه اين جمموعه اطالعات براي برآورد بار بيماريهاي .بسيار با ارزش است ۶ين براي برآورد بار بيماريها در هريك از ا. اند ناقص و ناآايفاستاني

: استان سه نوع راه آار بكار گرفته شد

:راه آار اولاند با نظر هاي استاني آه از قابليت اعتماد برخوردار بوده آن خبش از داده

ها بيشرت حمدود مهكاران استاني مورد استفاده قرار گرفتند و اين نوع داده توزيع استاني هاي خاصي از بيماريهاي واگري و غريواگري آه از شدند به داده مي

بيماري ٢٠ تعداد اين نوع از بيماريها سرمجع به آمرت از .اند برخوردار بودهبطور مثال ماالريا در هرمزگان، ليشمانيوز احشايي در . شده است حمدود مي

ليشمانيوز جلدي در يزد و ،آذرباجيان شرقي، بروسلوز در خراسان و يزد

اين بيماريها براي حماسبات Dismodمفروضات و جزئيات جداول ...... بوشهر، استان مهانند حماسبات آشوري بوده است و براي هر بيماري در هر استان آه از

. تشكيل شده استDismodاين راه آار حماسبه شده است، جداول جداگانة

: راه آار دوم ،به تفكيك استانها جز مرگ ناشي از آن ه بدر مورد برخي از بيماريها،

از اين .ه اطالع يا مطالعه معتربي از آن در دسرتس نبوده استگون هيچهاي بروز مرگ اختصاصي سين و جنس در آن استان در دسرتس فقط ميزان،بيماريها

هاي مورد اين بيماريها به تفكيك استانBurdenبراي حماسبة . بوده است

ري و هر برآورد شده آشوري براي هر بيماYLL استان درآل YLL سهم ،مطالعه

آشوري آن بيماري روي استان YLDطبقه از بيماريها حماسبه شد و به مهني نسبت . سرشكن شده است

. اند اآثريت بار بيماريهاي موجود در جداول استاني از اين روش حماسبه شده

: راه آار سوم

٢٤٠

مرگي حتت عنوان آن بيماري در نظام ثبت مرگ ،برخي از بيماريهادر مورد

مرگ (اند نداشتهYLLعبارت ديگر بيماريهايي آه ه ب. شته استوجود ندامثل آبله مرغان، اوريون، هرپس . گريند در اين گروه قرار مي) ندارند

در مورد اين بيماريها نيز نه در .... و ITPتناسلي، آرتريت روماتوئيد، از بار اين گروه. مطالعات و نه در نظامهاي ثبيت اطالع مشخصي به دست نيامد

. بيماريها به تناسب مجعيت سين و جنسي استان از روي بار آشوري برداشته شد

حبثي است آه (Sub national)در ايت اينكه حماسبه بار بيماريها در سطوح غري ملي هم به تازگي در جهان مطرح شده است و هم اينكه از توسعه يافتگي اجتماعي

. آند ملي پريوي مي و اقتصادي سطوح غري استان در مهه سنني در فصل نتايج و ۶جدول مربوط به نتايج بار بيماري هاي

.نتايج آن به تفكيك سن در لوح فشرده پيوست آمده است

٢٤١

:فصل ج نتايج

٢٤٢

: اين فصل شامل موارد زير است و YLL ،YLDها براي مهه سنني به تفكيك جنس، جدول سرمجع بار بيماري-

DALYsها در سطح آشور ث و طبقات بيماريادها و حو براي بيماري

، YLL سال به تفكيك جنس، ٣٠–۴۴ها براي گروه سين جدول سرمجع بار بيماري-

YLD و DALYsها در سطح آشور ها و حوادث و طبقات بيماري براي بيماري

حوادث و ها و براي بيماري(DALYs)ها براي مهه سنني جدول سرمجع بار بيماري- . استان۶ها به تفكيك طبقات بيماري

نتايج حماسبه بار عوامل خطر -

HALE نتايج حماسبات اميد زندگي و اميد زندگي توأم با سالمت يا -هاي گريي داده سازي و لكه چنانچه در فصول قبل نيز توضيح داده شد براي مهخوان

استفاده Dismodافزار نرمهاي مورد حماسبه در اين مطالعه، از اآثر بيماريها درنرم بيماري مربوط به اينبدليل حجم زياد جداول خروجي. شده است

لذا متامي جداول حماسباتي . ، امكان ذآر آا در اين خبش موجود نبودافزارافزار صورت گرفته، به هاي آا با اين نرم سازي داده هايي آه مهخوان بيماري

ها ها و منابع مورد استفاده در هتيه داده ط به آنمهراه آليه توضيحات مربو . در لوح فشرده پيوست ذآر خواهد شد

هاي ناشي از تقريبا مهه بيماريهاي ژنتيكي، ناهنجاريهاي مادرزادي و آسيب يا از مدل آلي موجود در نرم افزار) حوادث عمدي و غري عمدي(علل خارجي

Dismodمهچون هم زماني ، جمموعه عوامل ديگري يا اينكه حتت تاثري،آرد پريوي مني وقوع چندين آسيب در نتيجه عملكرد يك علت بود آه قابليت مهخوان شدن و

لذا تالش شده است آه . وجود نداشتDismodهاي آن با نرم افزار گريي شاخص لكهاين بيماري ها به روش دسيت و با توجه به جمموعه جزئيات موثر بر روند و

.ها حماسبه شوندپيش آگهي آن :اين طبقات عبارتند از

سرطان ها -

خبشي از بيماري هاي مربوط به گروه حاملگي و بارداري - بيماري ها و اختالالت مربوط به دوره حول تولد - بيماري هاي مادرزادي و اختالالت آروموزومي - حوادث عمدي و غري عمدي -

: مانندساير موارد، و هاي عفوني و انگلي بيماري جذام، از طبقه بيماري -

اي و متابوليك بيماري ديابت، از طبقه بيماريهاي غدد، تغذيه - ت رفتاري الافسردگي پس از زاميان، از طبقة بيماريهاي رواني و اختال - .نازايي، از طبقه بيماريهاي دستگاه ادراري و تناسلي -

.ه استآمد) ب(جزئيات روش حماسبه اين بيماري ها در فصل روشهاي اجرايي

٢٤٣

هـايي ها و آسـيب به دليل حمدويتهاي چاب متام جداول حماسباتي بيماري

حماسبه شده اسـت Dismodافزار رمنهاي آا بدون استفاده از آه داده مهراه با آليه توضيحات مربوطه در لوح فشرده پيوست قرار داده شده

است

٢٤٤

ها در سطح ملي جداول سرمجع بار بيماري-١ YLL، YLDجنس،براي مهه سنني به تفكيك دول سرمجع بار بيماريها ج)١-١

١٣٨٢ هر بيماري و حادثه براي سطح آشوري در سال DALYsو ٥گروه سين ، سال٤گروه سين صفر تا ،مهه سنني: اين جداول بصورت جداگانه براي

٥٩ تـا ٤٥گروه سـين ، سال٤٤ تا ٣٠گروه سين ، سال٢٩ تا ١٥گروه ، سال١٤تا سـال و ٨٠و گـروه سـين سال٧٩ تا ٧٠گروه سين ، سال٦٩ تا ٦٠گروه سين ،سال

. باالتر ارائه شده استموعـه جم در هـر .هر جدول از سه خبش مذآر، مونث و هر دو جنس تشكيل شده است

(YLL)جدول هم تعداد ساهلاي از دست رفته در نتيجه مرگ زودهنگام ستون جنسي

و هـم ميـزان DALYs و مجع اين دو عنوان يعين (YLD)و سپري شده با ناتواني

DALYs و YLD و YLLهريك از اين سه عنوان يعين تعداد ساهلاي از دست رفتـه بـراي (مهچنني يـك سـتون هـم . نفر از مجعيت مهان گروه سين آمده است ١٠٠٠٠٠در

DALYs ناشي از هر بيماري يا آسيب به آل DALYsبه نسبت ) هرجنس و هردوجنس مبنظور جلوگريي از وجود اعـشار زيـاددر . ان گروه سين اختصاص داده شده است مه

. در هزار حماسبه شده استمزبور اين ستون نسبت :بايد توجه منود زير تادر جداول سرمجع بار بيماريها سطح ملي به نك

ومـا لمالتيپـل مي هوچكني، لنفوم غريهوچكيين و بار ناشي از بيماري هاي -رديف جداگانـه بـه در يك است، جداگانه آمده به صورت كه عالوه بر اين

. استنيز آمده » مجع لنفوم و مالتيپل ميلوما «صورت

پنج نوع لومسي، لنفوسيتيك حاد و مزمن، ميلوئيـد حـاد و بار ناشي از - در يك سـر است، عالوه بر اينكه جداگانه آمده نوسيتيك حاد، ومزمن و م

.مجع انواع لومسي هم آمده استمتاسفانه امكان تفكيك افسردگي پس از زاميان در مهه ابعاد ممكن نبـوده -

ويل . است، در نتيجه افسردگي پس از زاميان در سرمجع افسردگي قرار دارد مربوط بـه هاي مبنظور استفاده جداگانه افسردگي پس از زاميان در بررسي

و برآوردهـاي با اسـتفاده از جـداول Reproductive Health» سالمت باروري« . اين عارضه از افسردگي هم جداگانه حماسبه شده است

بسياري از بيماريها در مـردان و زنـان بـه ): مردان و زنان (نازايي -شود ويل نازايي عنواني است آه در يك گروه سين خاص مثال نازايي منجر مي

سال آاربرد دارد گرچه ممكنست در خارج از ٤٠ تا ٢٠در زنان از فاصله تواند پيدا آند، اين دامنه نيز وجود داشته باشد ويل بروز آلينيكي مني

مهچنني نـازايي خـود بـه انـواع .مهچنني در مورد مردان هم به مهني ترتيب شود آه عوامل متعـددي در پيـدايش هريـك از اوليه و ثانويه تقسيم مي

بار اين انواع دخالت دارد آه اغلب قابل شناسايي و تفكيك نيست مهچنني .شود نازايي عالوه بر تاثري روي فردروي زوج نيز وارد مي

٢٤٥

بار نازايي روي بار برخي از بيماريها قرار گرفته و روي برخي ديگـر -امكان دوباره مشـاري بـا ع بار ناشي از نازايي در مواردي در واق .نه

در جدول بشكل جداگانه نشان داده داليل انواع بيماريها را دارد، هبمني . ه و با بار بقيه بيماريها مجع پذير نبوده و نيستشد

ارائـه شـده و در » بار ناشي از زلزله مب «در جداول آشوري در يك سطر - ١٣٨٢در آـشور در سـال » بار ناشي از ساير حوادث غريمرتقبه «سطر ديگر

ارائه شده است آه Burdenدر سطر پايينرت سرمجع اين دو . ارائه شده است . اين مجع در آل مجعهاي جداول تكرار نگرديده استبايد توجه آرد

به دليل حمدوديتهاي چاپ، فقط جداول نتايج بـار بيماريهـا

سال در منت قـرار گرفتـه٣٠ – ۴۴براي متام سنني و گروه سين ۵ سـال، ۴بقيه جداول متعلق به گروههاي سين صفر تـا . است سـال،۶٩ تا ۶٠ سال، ۵٩ تا ۴۵ سال، ٢٩ تا ١۵ سال، ١۴تا سال و مهچنني جـدول حـاوي٨٠ سال و گروه سين باالي ٧٩ تا ٧٠

ها در لوح فـشرده بيماري ICDاسامي فارسي، انگليسي و آد . پيوست قرار داده شده است

٢٤٦

اي از دست گانه بيماريها وآسيبها به تفكيك مقدار ساهل١٧بار بيماريها در مهه سنني برحسب هر بيماري وآسيب وطبقات : ج-١-١دولجهرعلت از ) DALYs(،مهچنني نسبت )DALYs(ومجع اين دو) YLD(ومقدا رساهلاي سپري شده با ناتواني) YLL(رفته عمر به دليل مرگ زودرس

ايران ١٣٨٢نفر مجعيت مهني گروه سين براي مجعيت سال ١٠٠٠٠٠اين گروه سين و ميزان هر يك از اين موارد در ) DALYs(آل هردو جنس مونث مذآر جنس

ميزان ساهلاي از دست رفته تعداد ساهلاي از دست رفتهميزان ساهلاي از دست رفته تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠در

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠در نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

شاخص بيماری

YLL YLD DALYs

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

8.4 0.0 8.4 0.39 5588 13 5575 8.4 0.0 8.3 0.41 2753 7 2746 8.4 0.0 8.4 0.37 2836 7 2829 حصبه

0.0 0.0 0.0 0.00 12 12 0 0.0 0.0 0.0 0.00 7 7 0 0.0 0.0 0.0 0.00 5 5 0 آميبيازيس 39.5 39.5 0.0 1.83 26261 26261 0 37.9 37.9 0.0 1.85 12460 12460 0 41.0 41.0 0.0 1.81 13801 13801 0 ژيارديازيس

171.0 148.6 22.4 7.91 113744 98875 14869 185.7 162.7 23.0 9.08 61100 53528 7572 156.6 134.9 21.7 6.89 52644 45347 7297 اسهال 20.0 7.8 12.2 0.93 13311 5211 8100 18.7 8.3 10.4 0.91 6153 2737 3416 21.3 7.4 13.9 0.94 7158 2474 4684 سل

0.0 0.0 0.0 0.00 1 1 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 0.0 0.0 0.0 0.00 1 1 0 سياه زخم 0.7 0.7 0.0 0.03 437 437 0 0.5 0.5 0.0 0.02 160 160 0 0.8 0.8 0.0 0.04 277 277 0 وسلوزبر

0.0 0.0 0.0 0.00 6 6 0 0.0 0.0 0.0 0.00 2 2 0 0.0 0.0 0.0 0.00 3 3 0 جذام 0.4 0.0 0.4 0.02 265 1 263 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 0.8 0.0 0.8 0.03 265 1 263 آزاز 0.0 0.0 0.0 0.00 1 1 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 ديفرتي

0.0 0.0 0.0 0.00 1 1 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 سياه سرفه 0.1 0.1 0.0 0.01 72 72 0 0.1 0.1 0.0 0.01 41 41 0 0.1 0.1 0.0 0.00 31 31 0 سيفليس 1.4 1.4 0.0 0.06 912 912 0 2.8 2.8 0.0 0.14 910 910 0 0.0 0.0 0.0 0.00 2 2 0 سوزاك

اورتريت غري 0.1 0.1 0.0 0.01 76 76 0 0.2 0.2 0.0 0.01 71 71 0 0.0 0.0 0.0 0.00 5 5 0 گونوآوآي

1.1 1.1 0.0 0.05 729 729 0 2.2 2.2 0.0 0.11 729 729 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 تريكومونيازيس 0.5 0.5 0.0 0.02 311 311 0 0.9 0.9 0.0 0.04 298 298 0 0.0 0.0 0.0 0.00 12 12 0 هرپس تناسلي 0.1 0.1 0.0 0.00 66 66 0 0.2 0.2 0.0 0.01 60 60 0 0.0 0.0 0.0 0.00 6 6 0 زگيل تناسلي

تب خونريزي دهنده 0.6 0.0 0.5 0.03 367 1 366 0.2 0.0 0.2 0.01 54 0 54 0.9 0.0 0.9 0.04 313 1 312 آرميه آنگو

5.3 5.3 0.0 0.25 3552 3552 0 5.3 5.3 0.0 0.26 1741 1741 0 5.4 5.4 0.0 0.24 1811 1811 0 آبله مرغان 0.7 0.1 0.6 0.03 485 57 428 0.5 0.1 0.4 0.03 173 28 145 0.9 0.1 0.8 0.04 313 29 283 سرخك

فاز عالمت ( هپاتيت 23.4 10.5 12.9 1.08 15558 6991 8567 12.9 6.3 6.6 0.63 4231 2074 2157 33.7 14.6 19.1 1.48 11327 4918 6410 )دار اوليه

موارد (HIVايدز و 85.9 19.5 66.4 3.98 57170 12999 44172 10.2 2.2 8.0 0.50 3360 734 2626 160.0 36.5 123.6 7.04 53810 12265 41546 )ثبت شده

2.1 2.1 0.0 0.10 1399 1399 0 1.8 1.8 0.0 0.09 601 601 0 2.4 2.4 0.0 0.10 797 797 0 اوريون 0.6 0.2 0.5 0.03 423 107 316 0.7 0.1 0.5 0.03 219 42 176 0.6 0.2 0.4 0.03 204 64 139 ماالريا

جلدي (ليشمانيازيس 0.7 0.6 0.2 0.03 482 375 108 0.6 0.5 0.1 0.03 190 155 35 0.9 0.7 0.2 0.04 292 220 72 )واحشايي

0.4 0.0 0.4 0.02 292 27 266 0.4 0.1 0.3 0.02 123 18 104 0.5 0.0 0.5 0.02 170 8 161 آيست هيداتيد 0.3 0.3 0.0 0.01 196 196 0 0.4 0.4 0.0 0.02 119 119 0 0.2 0.2 0.0 0.01 77 77 0 تنيازيس

5.1 5.1 0.0 0.24 3394 3394 0 5.3 5.3 0.0 0.26 1748 1748 0 4.9 4.9 0.0 0.22 1646 1646 0 هامينولپيازيس 1.0 1.0 0.0 0.05 664 664 0 1.1 1.1 0.0 0.05 350 350 0 0.9 0.9 0.0 0.04 314 314 0 آسكاريازيس 0.1 0.1 0.0 0.00 70 70 0 0.1 0.1 0.0 0.01 38 38 0 0.1 0.1 0.0 0.00 32 32 0 تريكوريازيسآرم سنجاقي

4.9 4.9 0.0 0.23 3264 3264 0 4.4 4.4 0.0 0.22 1459 1459 0 5.4 5.4 0.0 0.24 1805 1805 0 )انرتوبيازيس(

تريكواسرتانژيلويليا 0.2 0.2 0.0 0.01 161 161 0 0.2 0.2 0.0 0.01 77 77 0 0.3 0.3 0.0 0.01 85 85 0 زيس

ساير بيماريهاي 59.3 35.6 23.7 2.74 39445 23657 15788 60.8 42.4 18.4 2.97 20000 13938 6062 57.8 28.9 28.9 2.54 19445 9718 9727 عفوني

بيماريهاي عفوني 434.0 285.5 148.6 20.09 288716 189899 98817 362.4 286.2 76.3 17.72 119228 94135 25094 504.1 284.8 219.3 22.17 169488 95764 73724 وانگلي

5.9 0.6 5.3 0.27 3924 378 3546 4.8 0.5 4.3 0.24 1594 166 1428 6.9 0.6 6.3 0.30 2330 212 2118 سرطان حفره دهان

٢٤٧

اي از دست گانه بيماريها وآسيبها به تفكيك مقدار ساهل١٧بار بيماريها در مهه سنني برحسب هر بيماري وآسيب وطبقات : ج-١-١دولجهرعلت از ) DALYs(،مهچنني نسبت )DALYs(ومجع اين دو) YLD(ومقدا رساهلاي سپري شده با ناتواني) YLL(رفته عمر به دليل مرگ زودرس

ايران ١٣٨٢نفر مجعيت مهني گروه سين براي مجعيت سال ١٠٠٠٠٠اين گروه سين و ميزان هر يك از اين موارد در ) DALYs(آل هردو جنس مونث مذآر جنس

ميزان ساهلاي از دست رفته تعداد ساهلاي از دست رفتهميزان ساهلاي از دست رفته تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠در

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠در نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

شاخص بيماری

YLL YLD DALYs

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

23.9 1.7 22.3 1.11 15921 1117 14804 22.9 1.6 21.3 1.12 7532 512 7020 25.0 1.8 23.2 1.10 8389 605 7784 سرطان مري 99.7 6.8 92.9 4.61 66314 4521 61793 80.0 5.4 74.6 3.91 26317 1771 24546 119.0 8.2 110.8 5.23 39998 2750 37247 سرطان معده 34.4 4.9 29.5 1.59 22889 3279 19610 27.9 3.8 24.1 1.37 9192 1249 7943 40.7 6.0 34.7 1.79 13697 2030 11667 سرطان آولون 44.7 1.2 43.5 2.07 29702 795 28908 40.9 1.1 39.8 2.00 13447 353 13094 48.3 1.3 47.0 2.13 16255 441 15814 سزطان آبد

6.2 0.2 6.0 0.29 4142 129 4013 4.8 0.1 4.7 0.24 1595 49 1546 7.6 0.2 7.3 0.33 2548 80 2468 سرطان پانكراس 14.7 1.6 13.1 0.68 9783 1087 8696 9.9 0.8 9.2 0.49 3265 255 3010 19.4 2.5 16.9 0.85 6518 832 5686 سرطان حنجره 56.3 4.6 51.7 2.61 37476 3064 34412 38.6 3.0 35.6 1.89 12691 972 11719 73.7 6.2 67.5 3.24 24785 2092 22693 سرطان ريه 12.0 4.3 7.7 0.56 7994 2864 5130 10.0 3.4 6.5 0.49 3287 1133 2154 14.0 5.1 8.9 0.62 4706 1731 2976 سرطان پوست 33.0 8.2 24.8 1.53 21948 5474 16474 65.2 16.5 48.8 3.19 21451 5411 16040 1.5 0.2 1.3 0.07 497 63 435 سرطان پستان

4.8 0.4 4.4 0.22 3179 277 2902 9.7 0.8 8.8 0.47 3179 277 2902 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 سرطان دهانه رحم 4.3 0.8 3.4 0.20 2842 548 2295 8.6 1.7 7.0 0.42 2842 548 2295 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 سرطان رحم

3.3 0.3 3.0 0.15 2177 172 2005 6.6 0.5 6.1 0.32 2177 172 2005 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 سرطان ختمدان 11.0 1.5 9.5 0.51 7299 985 6315 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 21.7 2.9 18.8 0.95 7299 985 6315 سرطان پروستات

0.8 0.2 0.7 0.04 562 129 433 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 1.7 0.4 1.3 0.07 562 129 433 نئوپالسم بدخيم بيضه 5.6 0.6 5.1 0.26 3747 370 3376 5.4 0.5 4.9 0.26 1761 157 1604 5.9 0.6 5.3 0.26 1985 213 1772 سرطان آليه 10.0 4.0 6.1 0.46 6684 2632 4052 4.5 1.4 3.1 0.22 1471 449 1023 15.5 6.5 9.0 0.68 5213 2183 3029 سرطان مثانه

سرطان سيستم اعصاب 71.9 3.0 68.9 3.33 47834 1978 45856 64.9 2.2 62.6 3.17 21336 739 20597 78.8 3.7 75.1 3.47 26498 1240 25258 مرآزي

4.5 0.8 3.7 0.21 2965 516 2448 4.1 0.8 3.3 0.20 1342 250 1093 4.8 0.8 4.0 0.21 1622 267 1356 هوچكني 9.8 0.7 9.2 0.46 6545 451 6094 7.4 0.6 6.8 0.36 2419 182 2238 12.3 0.8 11.5 0.54 4126 270 3856 لنفوم نان هوچكني 5.3 0.3 5.1 0.25 3531 168 3363 4.6 0.2 4.3 0.22 1503 73 1429 6.0 0.3 5.8 0.27 2028 95 1934 مالتيپل ميلوما

مجع لنفوم و مالتيپل 19.6 1.7 17.9 0.91 13041 1136 11905 16.0 1.5 14.5 0.78 5264 505 4760 23.1 1.9 21.3 1.02 7776 631 7145 *ميلوما

36.9 2.0 34.8 1.71 24525 1347 23178 29.0 1.7 27.3 1.42 9541 546 8996 44.6 2.4 42.2 1.96 14983 801 14182 لومسي لنفوسيتيك حادلومسي لنفوسيتيك

5.1 1.1 4.0 0.24 3403 739 2664 3.3 0.7 2.6 0.16 1076 230 846 6.9 1.5 5.4 0.30 2328 509 1819 مزمن

40.4 1.2 39.1 1.87 26853 820 26033 39.6 1.2 38.4 1.93 13019 394 12625 41.1 1.3 39.9 1.81 13834 426 13408 لومسي ميلوئيد حاد 8.5 0.5 8.0 0.39 5658 331 5328 6.2 0.4 5.8 0.30 2038 118 1920 10.8 0.6 10.1 0.47 3620 213 3407 لومسي ميلوئيد مزمنلومسي مونو سيتيك

0.6 0.0 0.6 0.03 420 14 406 0.5 0.0 0.5 0.02 167 5 162 0.8 0.0 0.7 0.03 253 9 244 حاد

91.5 4.9 86.6 4.23 60859 3251 57608 78.6 3.9 74.6 3.84 25841 1293 24548 104.2 5.8 98.3 4.58 35018 1958 33060 *مجع انواع لومسينئوپالسم خوش خيم

0.2 0.2 0.0 0.01 145 145 0 0.4 0.4 0.0 0.02 145 145 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 پستان

108.5 12.1 96.4 5.02 72157 8034 64123 93.0 9.8 83.2 4.55 30597 3219 27378 123.6 14.3 109.3 5.44 41560 4814 36745 ساير سرطاا 662.4 63.7 598.7 30.65 440620 42363 398258 592.7 58.9 533.8 28.98 194985 19373 175611 730.6 68.4 662.2 32.13 245636 22989 222646 سرطاا

فقر آهن و (آمني 405.3 403.3 2.0 18.75 269580 268274 1306 502.8 501.2 1.7 24.58 165411 164866 545 309.8 307.6 2.3 13.63 104169 103409 760 )ساير آمني ها

G6PD 179 340 519 0.07 0.5 1.0 1.5 178 329 507 0.08 0.5 1.0 1.5 358 668 1026 0.07 0.5 1.0 1.5آمبود 22.1 6.8 15.3 1.02 14729 4528 10201 21.9 6.6 15.3 1.07 7203 2166 5037 22.4 7.0 15.4 0.98 7526 2362 5164 تاالمسي ماژور

B 720 584 1304 0.17 2.1 1.7 3.9 456 453 909 0.14 1.4 1.4 2.8 1176 1037 2213 0.15 1.8 1.6 3.3 و Aمهوفيلي پورپوراي

ترومبوسيتيك اپي (ايديوپاتيك

)زود0 357 357 0.05 0.0 1.1 1.1 0 718 718 0.11 0.0 2.2 2.2 0 1075 1075 0.07 0.0 1.6 1.6

68.1 65.2 3.0 3.15 45331 43358 1974 91.3 88.0 3.3 4.46 30029 28936 1094 45.5 42.9 2.6 2.00 15302 14422 880 هاي ساير بيماري

٢٤٨

اي از دست گانه بيماريها وآسيبها به تفكيك مقدار ساهل١٧بار بيماريها در مهه سنني برحسب هر بيماري وآسيب وطبقات : ج-١-١دولجهرعلت از ) DALYs(،مهچنني نسبت )DALYs(ومجع اين دو) YLD(ومقدا رساهلاي سپري شده با ناتواني) YLL(رفته عمر به دليل مرگ زودرس

ايران ١٣٨٢نفر مجعيت مهني گروه سين براي مجعيت سال ١٠٠٠٠٠اين گروه سين و ميزان هر يك از اين موارد در ) DALYs(آل هردو جنس مونث مذآر جنس

ميزان ساهلاي از دست رفته تعداد ساهلاي از دست رفتهميزان ساهلاي از دست رفته تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠در

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠در نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

شاخص بيماری

YLL YLD DALYs

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

خوني ودستگاه خونساز

بيماري هاي خوني ودستگاه

خونساز 7704 121474 129178 16.90 22.9 361.3 384.2 7310 197466 204777 30.43 22.2 600.3 622.5 15014 318940 333954 23.23 22.6 479.5 502.0

هايپوتريوئيدي 80.9 64.2 16.7 3.74 53816 42700 11117 81.0 64.8 16.2 3.96 26647 21317 5330 80.8 63.6 17.2 3.55 27170 21383 5787 مادرزادي

28.9 23.2 5.7 1.34 19196 15418 3779 28.9 23.2 5.7 1.41 9508 7637 1872 28.8 23.1 5.7 1.27 9688 7781 1907 فنيل آتون اوريادرجه دو به ( گواتر

132.7 132.0 0.7 6.14 88245 87803 442 187.8 186.9 0.9 9.18 61795 61491 304 78.7 78.3 0.4 3.46 26450 26312 138 )باال

247.1 185.4 61.7 11.44 164386 123333 41053 303.0 233.2 69.7 14.81 99670 76729 22941 192.5 138.6 53.9 8.46 64716 46604 18112 ديابت 56.2 56.2 0.0 2.60 37389 37389 0 113.7 113.7 0.0 5.56 37389 37389 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 ختمدان پلي آيستيك

سوء تغذيه پروتئني 34.5 25.6 9.0 1.60 22982 17011 5970 36.2 25.6 10.6 1.77 11916 8422 3494 32.9 25.5 7.4 1.45 11065 8589 2476 انرژي

Aآمبود ويتامني 4.0 4.0 0.0 0.19 2671 2671 0 4.5 4.5 0.0 0.22 1481 1481 0 3.5 3.5 0.0 0.16 1189 1189 0 )اسكار قرنيه(

0.6 0.6 0.0 0.03 400 400 0 0.6 0.6 0.0 0.03 195 195 0 0.6 0.6 0.0 0.03 205 205 0 ريكتزي هاي ساير بيمار

146.3 117.7 28.7 6.77 97335 78261 19075 181.9 149.6 32.3 8.89 59832 49202 10630 111.5 86.4 25.1 4.91 37503 29058 8444 غذيه اي ومتابوليك

بيماري هاي 731.3 608.8 122.4 33.84 486420 404984 81435 937.6 802.1 135.5 45.84 308433 263863 44570 529.4 419.7 109.6 23.28 177986 141121 36865تغذيه اي ومتابوليك

121.8 85.5 36.3 5.63 80988 56842 24146 142.7 102.0 40.7 6.98 46937 33544 13394 101.3 69.3 32.0 4.45 34050 23298 10752 دمانس 843.9 735.3 108.6 39.05 561342 489112 72230 155.2 146.2 9.0 7.59 51051 48102 2949 1517.7 1311.7 206.1 66.75 510291 441010 69281 اعتياد

اسكيزوفرنيا 201.4 180.0 21.4 9.32 133940 119712 14228 251.0 230.2 20.9 12.27 82582 75720 6862 152.8 130.8 21.9 6.72 51358 43992 7366 واسكيزوافكتيو

و I,II(اختالالت دوقطيباختالالت

)سايكلوتامييك18952 120549 139501 18.25 56.4 358.5 414.9 4942 123460 128402 19.08 15.0 375.3 390.3 23894 244009 267903 18.64 35.9 366.8 402.8

غري قابل : افسردگي تفكيك ازافسردگي پس

از زاميان21527 159574 181101 23.69 64.0 474.6 538.6 13341 407134 420475 62.49 40.6 1237.6 1278.2 34869 566708 601576 41.85 52.4 852.0 904.4

206.5 194.5 12.0 9.56 137358 129400 7958 304.4 288.9 15.5 14.88 100129 95021 5107 110.7 102.2 8.5 4.87 37229 34378 2851 اختالالت هراسياختالل اضطرابي

132.0 132.0 0.0 6.11 87820 87820 0 193.7 193.7 0.0 9.47 63712 63712 0 71.7 71.7 0.0 3.15 24107 24107 0 منتشر

اختالالت وسواسي 165.0 165.0 0.0 7.63 109739 109739 0 268.9 268.9 0.0 13.14 88449 88449 0 63.3 63.3 0.0 2.78 21290 21290 0 اجباري

اختالالت تنشي پس از PTSD( 2847 22881 25728 3.37 8.5 68.1 76.5 2925 34316 37240 5.53 8.9 104.3 113.2 5772 57196 62968 4.38 8.7 86.0 94.7(آسيب خارجي

افسردگي پس از 32.5 32.5 0.0 1.50 21600 21600 0 65.7 65.7 0.0 3.21 21600 21600 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 * *زاميان

ساير بيماري هاي رواني واختالالت

رفتاري16906 73716 90622 11.85 52.4 218.0 270.4 12121 160005 172126 25.58 39.9 477.6 517.5 29027 233721 262748 18.28 46.2 346.4 392.6

بيماري هاي رواني واختالالت

رفتاري 150481 964796 111527

7 145.88 447.6 2869.5 3317.1 61642 1129463

1191105 177.01 187.4 3433.4 3620.8 212123 209425

9 2306382 160.45 318.9 3148.4 3467.3

26.6 4.5 22.1 1.23 17673 2985 14688 22.4 3.2 19.2 1.10 7370 1057 6313 30.6 5.7 24.9 1.35 10303 1928 8375 مننژيت 23.5 20.7 2.8 1.09 15639 13758 1881 18.4 16.1 2.3 0.90 6067 5294 773 28.5 25.2 3.3 1.25 9572 8464 1108 پارآينسون

٢٤٩

اي از دست گانه بيماريها وآسيبها به تفكيك مقدار ساهل١٧بار بيماريها در مهه سنني برحسب هر بيماري وآسيب وطبقات : ج-١-١دولجهرعلت از ) DALYs(،مهچنني نسبت )DALYs(ومجع اين دو) YLD(ومقدا رساهلاي سپري شده با ناتواني) YLL(رفته عمر به دليل مرگ زودرس

ايران ١٣٨٢نفر مجعيت مهني گروه سين براي مجعيت سال ١٠٠٠٠٠اين گروه سين و ميزان هر يك از اين موارد در ) DALYs(آل هردو جنس مونث مذآر جنس

ميزان ساهلاي از دست رفته تعداد ساهلاي از دست رفتهميزان ساهلاي از دست رفته تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠در

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠در نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

شاخص بيماری

YLL YLD DALYs

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

40.9 35.2 5.7 1.89 27229 23426 3803 52.3 45.5 6.8 2.56 17201 14953 2248 29.8 25.2 4.6 1.31 10027 8472 1555 مالتيپل اسكلروزيس 114.6 94.0 20.5 5.30 76226 62557 13669 104.0 85.8 18.2 5.08 34207 28218 5989 125.0 102.1 22.8 5.50 42019 34339 7680 صرع 105.6 105.6 0.0 4.89 70226 70226 0 123.3 123.3 0.0 6.03 40559 40559 0 88.2 88.2 0.0 3.88 29667 29667 0 )اپي زود(يگرن م

اپي (سردرد تنشي 83.5 83.5 0.0 3.86 55547 55547 0 43.4 43.4 0.0 2.12 14261 14261 0 122.8 122.8 0.0 5.40 41286 41286 0 )زود

85.3 85.3 0.0 3.95 56715 56715 0 158.1 158.1 0.0 7.73 52010 52010 0 14.0 14.0 0.0 0.62 4705 4705 0 ونلسندرم آارپال تساير بيماري هاي

68.4 54.6 13.8 3.16 45478 36300 9178 87.3 72.8 14.5 4.27 28703 23935 4769 49.9 36.8 13.1 2.19 16775 12366 4409 دستگاه عصيب

هاي بيماري 548.4 483.4 65.0 25.38 364761 321541 43220 609.2 548.1 61.1 29.78 200393 180301 20092 488.9 420.1 68.8 21.50 164368 141240 23128 دستگاه عصيب

0.8 0.8 0.0 0.04 531 531 0 0.8 0.8 0.0 0.04 263 263 0 0.8 0.8 0.0 0.04 268 268 0 آنژنكتيويت 66.0 66.0 0.0 3.05 43896 43896 0 65.5 65.5 0.0 3.20 21548 21548 0 66.5 66.5 0.0 2.92 22348 22348 0 آاتارآت 37.2 37.2 0.0 1.72 24738 24738 0 37.3 37.3 0.0 1.82 12278 12278 0 37.1 37.1 0.0 1.63 12460 12460 0 گلوآوم

78.3 78.3 0.0 3.62 52067 52067 0 89.9 89.9 0.0 4.40 29583 29583 0 66.9 66.9 0.0 2.94 22484 22484 0 اختالالت انكساري ساير بيماري هاي

38.1 38.1 0.0 1.76 25335 25335 0 39.6 39.6 0.0 1.93 13012 13012 0 36.7 36.7 0.0 1.61 12323 12323 0 چشمي

220.3 220.3 0.0 10.20 146567 146567 0 233.1 233.1 0.0 11.40 76683 76683 0 207.9 207.9 0.0 9.14 69884 69884 0 بيماري هاي چشميبيماري هاي

12.4 3.9 8.4 0.57 8236 2624 5612 13.2 4.0 9.2 0.65 4342 1315 3027 11.6 3.9 7.7 0.51 3894 1309 2585 روماتيسمي قلب

بيماري هاي ايسكميك سكته ; آنژين (قلب

قليب ونارسايي بعد )از سكته

304406 129221 433627 56.72 905.4 384.3 1289.7 208746 228963 437709 65.05 634.6 696.0 1330.6 513152 358184 871336 60.62 771.4 538.5 1309.9

16.8 0.0 16.8 0.78 11203 21 11182 14.6 0.0 14.6 0.72 4818 10 4808 19.0 0.0 19.0 0.84 6385 10 6374 اندوآارديت 26.8 1.5 25.4 1.24 17834 971 16864 22.3 1.3 21.0 1.09 7324 423 6901 31.3 1.6 29.6 1.37 10510 548 9963 الپروالپس دريچه ميرتبيماريهاي عروقي

531.6 144.0 387.6 24.60 353639 95818 257820 628.9 169.9 458.9 30.74 206869 55904 150966 436.5 118.7 317.8 19.20 146770 39915 106855 مغز

ساير بيماري هاي 369.3 92.2 277.0 17.09 245633 61356 184277 368.0 100.8 267.2 17.99 121065 33169 87897 370.5 83.8 286.7 16.29 124568 28187 96381 قلب و عروق

بيماري هاي قلب .1405 116.23 782128 319784 462344 2158.6 592.4 1566.1 94.93 725753 199190 526563 و عروق

5 972.1 2377.6 988908 518974 1507882 104.90 1486.7 780.2 2266.9

عفونت دستگاه تنفسي فوقاني اوتيت وآري

بدنبال اوتيت0 75466 75466 9.87 0.0 224.5 224.5 0 74009 74009 11.00 0.0 225.0 225.0 0 149474 149474 10.40 0.0 224.7 224.7

بيماري هاي مزمن دي ريه انسدا

وبيماري قليب ريوي16524 111706 128230 16.77 49.1 332.2 381.4 12638 91743 104381 15.51 38.4 278.9 317.3 29162 203449 232611 16.18 43.8 305.9 349.7

167.9 131.1 36.8 7.77 111685 87205 24480 145.6 109.2 36.4 7.12 47885 35915 11970 189.8 152.6 37.2 8.35 63800 51290 12509 آسمساير بيماري هاي

129.8 107.8 22.0 6.01 86360 71705 14655 131.8 111.4 20.4 6.44 43349 36639 6709 127.9 104.3 23.6 5.63 43011 35065 7946 دستگاه تنفسي

بيماري هاي 872.1 769.5 102.7 40.36 580130 511833 68297 819.6 724.4 95.2 40.07 269624 238306 31318 923.5 813.5 110.0 40.61 310506 273527 36979 دستگاه تنفسي

106.2 106.2 0.0 4.92 70651 70651 0 102.6 102.6 0.0 5.01 33746 33746 0 109.8 109.8 0.0 4.83 36905 36905 0 پوسيدگي دندانبيماري هاي 4.9 4.9 0.0 0.23 3240 3240 0 4.3 4.3 0.0 0.21 1429 1429 0 5.4 5.4 0.0 0.24 1811 1811 0 پريودنتال

83.2 83.2 0.0 3.85 55311 55311 0 85.1 85.1 0.0 4.16 28002 28002 0 81.2 81.2 0.0 3.57 27309 27309 0 بي دنداني 65.6 65.6 0.0 3.03 43617 43617 0 93.6 93.6 0.0 4.58 30802 30802 0 38.1 38.1 0.0 1.68 12815 12815 0 مري-ريفالآس معده

٢٥٠

اي از دست گانه بيماريها وآسيبها به تفكيك مقدار ساهل١٧بار بيماريها در مهه سنني برحسب هر بيماري وآسيب وطبقات : ج-١-١دولجهرعلت از ) DALYs(،مهچنني نسبت )DALYs(ومجع اين دو) YLD(ومقدا رساهلاي سپري شده با ناتواني) YLL(رفته عمر به دليل مرگ زودرس

ايران ١٣٨٢نفر مجعيت مهني گروه سين براي مجعيت سال ١٠٠٠٠٠اين گروه سين و ميزان هر يك از اين موارد در ) DALYs(آل هردو جنس مونث مذآر جنس

ميزان ساهلاي از دست رفته تعداد ساهلاي از دست رفتهميزان ساهلاي از دست رفته تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠در

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠در نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

شاخص بيماری

YLL YLD DALYs

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

123.3 105.2 18.0 5.70 81996 70000 11996 130.9 107.6 23.3 6.40 43057 35386 7670 115.8 103.0 12.9 5.09 38940 34614 4326 اولسر پپتيك 107.4 107.4 0.0 4.97 71468 71468 0 118.3 118.3 0.0 5.78 38903 38903 0 96.9 96.9 0.0 4.26 32565 32565 0 سوءهاضمه

4.2 1.7 2.5 0.19 2803 1118 1685 3.3 1.3 2.0 0.16 1073 414 658 5.1 2.1 3.1 0.23 1730 703 1027 آپانديسيت حاد 15.1 15.1 0.0 0.70 10077 10077 0 3.9 3.9 0.0 0.19 1280 1280 0 26.2 26.2 0.0 1.15 8797 8797 0 هرني اينگوينال

3.1 3.1 0.0 0.15 2091 2091 0 3.3 3.3 0.0 0.16 1071 1071 0 3.0 3.0 0.0 0.13 1020 1020 0 آرون 61.6 45.0 16.6 2.85 40980 29929 11050 58.7 43.4 15.2 2.87 19298 14286 5012 64.5 46.5 18.0 2.84 21681 15643 6038 آوليت اولسروز

52.2 52.2 0.0 2.42 34727 34727 0 67.4 67.4 0.0 3.29 22157 22157 0 37.4 37.4 0.0 1.64 12570 12570 0 يبوست مزمنبيماري هاي مزمن

77.5 8.4 69.1 3.59 51548 5617 45932 71.9 7.7 64.2 3.52 23657 2534 21123 83.0 9.2 73.8 3.65 27891 3083 24808 آبد

18.2 18.2 0.0 0.84 12077 12077 0 25.7 25.7 0.0 1.26 8453 8453 0 10.8 10.8 0.0 0.47 3623 3623 0 سنگ جماري صفراوي 30.0 21.6 8.3 1.39 19929 14395 5534 47.8 34.3 13.6 2.34 15732 11274 4458 12.5 9.3 3.2 0.55 4197 3121 1076 آوله سيستيت

66.5 66.5 0.0 3.08 44239 44239 0 66.0 66.0 0.0 3.22 21697 21697 0 67.0 67.0 0.0 2.95 22542 22542 0 سلياكساير بيماريهاي

128.8 113.3 15.5 5.96 85697 75383 10314 154.9 136.3 18.6 7.57 50966 44852 6114 103.3 90.8 12.5 4.54 34731 30531 4200 گوارشي

بيماريهاي دستگاه 947.8 817.7 130.1 43.86 630451 543939 86512 1037.6 900.7 136.9 50.72 341324 296287 45037 859.9 736.6 123.4 37.82 289127 247652 41475 گوارش

0.6 0.6 0.0 0.03 396 396 0 0.2 0.2 0.0 0.01 72 72 0 1.0 1.0 0.0 0.04 324 324 0 سيست پايلونيدال 0.4 0.2 0.2 0.02 250 120 130 0.3 0.1 0.2 0.02 104 39 65 0.4 0.2 0.2 0.02 146 81 65 پمفيگوس

40.0 40.0 0.0 1.85 26637 26637 0 40.1 40.1 0.0 1.96 13182 13182 0 40.0 40.0 0.0 1.76 13455 13455 0 درماتيت آتوپيك 41.8 41.8 0.0 1.94 27825 27825 0 42.9 42.9 0.0 2.10 14102 14102 0 40.8 40.8 0.0 1.80 13723 13723 0 درماتيت سبوره 55.2 55.2 0.0 2.55 36702 36702 0 58.5 58.5 0.0 2.86 19257 19257 0 51.9 51.9 0.0 2.28 17445 17445 0 درماتيت متاسي

49.1 49.1 0.0 2.27 32639 32639 0 49.9 49.9 0.0 2.44 16405 16405 0 48.3 48.3 0.0 2.12 16234 16234 0 پسوريازيس 14.2 14.2 0.0 0.66 9417 9417 0 14.8 14.8 0.0 0.73 4884 4884 0 13.5 13.5 0.0 0.59 4532 4532 0 ليكن پالن

2.3 2.3 0.0 0.11 1553 1553 0 2.3 2.3 0.0 0.11 770 770 0 2.3 2.3 0.0 0.10 783 783 0 آلوپسي آره اتا 224.4 224.4 0.0 10.39 149289 149289 0 230.1 230.1 0.0 11.25 75689 75689 0 218.9 218.9 0.0 9.63 73601 73601 0 آآنه ولگاريس

39.8 39.8 0.0 1.84 26467 26467 0 40.0 40.0 0.0 1.96 13174 13174 0 39.5 39.5 0.0 1.74 13293 13293 0 ويتيليگوساير بيماريهاي

62.2 62.2 0.0 2.88 41380 41361 19 87.7 87.7 0.0 4.29 28856 28841 15 37.3 37.2 0.0 1.64 12525 12520 4 پوسيت

بيماريهاي دستگاه 530.0 529.8 0.2 24.53 352555 352405 150 566.9 566.7 0.2 27.72 186495 186415 81 493.9 493.7 0.2 21.72 166060 165991 69 پوسيت

آرتريت روماتوئيد 56.7 56.7 0.0 2.62 37694 37694 0 84.6 84.6 0.0 4.14 27831 27831 0 29.3 29.3 0.0 1.29 9863 9863 0 )بالغني(

437.9 437.9 0.0 20.27 291305 291305 0 596.9 596.9 0.0 29.18 196343 196343 0 282.4 282.4 0.0 12.42 94962 94962 0 آرتروز زانو 46.0 46.0 0.0 2.13 30566 30566 0 65.8 65.8 0.0 3.21 21633 21633 0 26.6 26.6 0.0 1.17 8934 8934 0 آرتروز گردن

10.0 6.5 3.5 0.46 6670 4317 2353 14.9 11.3 3.6 0.73 4891 3718 1172 5.3 1.8 3.5 0.23 1779 599 1180 لوپوس سيستميك 462.7 462.7 0.0 21.41 307772 307772 0 607.7 607.7 0.0 29.71 199896 199896 0 320.9 320.9 0.0 14.11 107876 107876 0 آمر درد

41.3 41.3 0.0 1.91 27440 27440 0 57.9 57.9 0.0 2.83 19041 19041 0 25.0 25.0 0.0 1.10 8398 8398 0 فروزن شولدر 90.4 90.4 0.0 4.18 60150 60150 0 117.9 117.9 0.0 5.77 38793 38793 0 63.5 63.5 0.0 2.79 21357 21357 0 سندرم روتاتور آاف 22.9 22.9 0.0 1.06 15210 15210 0 32.3 32.3 0.0 1.58 10631 10631 0 13.6 13.6 0.0 0.60 4578 4578 0 اپي آنديليت آرنجساير بيماريهاي

دستگاه استخواني وعضالني

119 34239 34358 4.49 0.4 101.8 102.2 205 61269 61474 9.14 0.6 186.2 186.9 324 95508 95831 6.67 0.5 143.6 144.1

بيماريهاي دستگاه 1311.9 1307.9 4.0 60.71 872638 869961 2676 1764.7 1760.5 4.2 86.27 580533 579155 1378 868.8 864.9 3.9 38.21 292105 290807 1299 استخواني وعضالني

57.7 9.8 48.0 2.67 38412 6507 31905 50.2 8.1 42.0 2.45 16508 2677 13832 65.1 11.4 53.8 2.87 21904 3831 18073 نارسايي آليه

٢٥١

اي از دست گانه بيماريها وآسيبها به تفكيك مقدار ساهل١٧بار بيماريها در مهه سنني برحسب هر بيماري وآسيب وطبقات : ج-١-١دولجهرعلت از ) DALYs(،مهچنني نسبت )DALYs(ومجع اين دو) YLD(ومقدا رساهلاي سپري شده با ناتواني) YLL(رفته عمر به دليل مرگ زودرس

ايران ١٣٨٢نفر مجعيت مهني گروه سين براي مجعيت سال ١٠٠٠٠٠اين گروه سين و ميزان هر يك از اين موارد در ) DALYs(آل هردو جنس مونث مذآر جنس

ميزان ساهلاي از دست رفته تعداد ساهلاي از دست رفتهميزان ساهلاي از دست رفته تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠در

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠در نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

شاخص بيماری

YLL YLD DALYs

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

سنگ آليه و جماري 225.3 225.3 0.0 10.43 149859 149859 0 164.7 164.7 0.0 8.05 54171 54171 0 284.6 284.6 0.0 12.52 95688 95688 0 ادراري

15.1 15.1 0.0 0.70 10058 10058 0 25.4 25.4 0.0 1.24 8354 8354 0 5.1 5.1 0.0 0.22 1704 1704 0 سيستيت حاد 68.3 68.3 0.0 3.16 45406 45406 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 135.0 135.0 0.0 5.94 45406 45406 0 هايپرپالزي پروستات

76.9 76.9 0.0 3.56 51122 51122 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 152.1 152.1 0.0 6.69 51122 51122 0 پروستاتيت مزمنمردان و (نازايي

97.4 97.4 0.0 4.51 64770 64770 0 164.5 164.5 0.0 8.04 54118 54118 0 31.7 31.7 0.0 1.39 10652 10652 0 ) * *زنان

46.3 46.3 0.0 2.14 30771 30771 0 93.5 93.5 0.0 4.57 30771 30771 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 اندومرتيوزپروالپس ژنيتال در

40.7 40.7 0.0 1.88 27053 27053 0 82.2 82.2 0.0 4.02 27053 27053 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 زنان

منوراژي ناشي از وميوم رحم وساير لي

موارد0 0 0 0.00 0.0 0.0 0.0 0 70010 70010 10.40 0.0 212.8 212.8 0 70010 70010 4.87 0.0 105.2 105.2

سندرم قبل از 14.9 14.9 0.0 0.69 9896 9896 0 30.1 30.1 0.0 1.47 9896 9896 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 قاعدگي

گرگرفتگي (يائسگي 114.7 114.7 0.0 5.31 76314 76314 0 232.0 232.0 0.0 11.34 76314 76314 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 )وواژينيت آتروفيك

ساير بيماري هاي 115.7 107.2 8.6 5.36 76976 71288 5688 139.5 130.7 8.8 6.82 45906 42995 2911 92.4 84.2 8.3 4.06 31070 28293 2777 ادراري وتناسلي

بيماري هاي 978.1 921.6 56.5 45.27 650647 613054 37593 1195.0 1144.1 50.9 58.42 393102 376359 16743 766.0 704.0 62.0 33.69 257546 236695 20850 ادراري وتناسلي

0.0 0.0 0.0 0.00 19 19 0 0.1 0.1 0.0 0.00 19 19 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 حاملگي خارج از رحم 0.1 0.1 0.0 0.00 40 40 0 0.1 0.1 0.0 0.01 40 40 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 حاملگي موالر 0.1 0.1 0.0 0.00 65 65 0 0.2 0.2 0.0 0.01 65 65 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 پره اآالمپسي

2.9 0.0 2.9 0.14 1960 4 1957 6.0 0.0 5.9 0.29 1960 4 1957 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 اآالمپسي 2.5 2.5 0.0 0.12 1670 1670 0 5.1 5.1 0.0 0.25 1670 1670 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 به سقطهتديد

استفراغ شديد در 20.0 20.0 0.0 0.92 13283 13283 0 40.4 40.4 0.0 1.97 13283 13283 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 حاملگي

آبسه پستان و 0.1 0.1 0.0 0.00 70 70 0 0.2 0.2 0.0 0.01 70 70 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 ماستيت

پيلونفريت در طول و 0.5 0.5 0.0 0.02 310 310 0 0.9 0.9 0.0 0.05 310 310 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 بعد از حاملگي

2.5 2.5 0.0 0.12 1691 1690 1 5.1 5.1 0.0 0.25 1691 1690 1 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 جفت سر راهيان،سقط و حاملگي،زامي 74.5 59.0 15.5 3.45 49553 39231 10322 150.6 119.3 31.4 7.36 49553 39231 10322 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 مرده زايي

1.1 0.5 0.6 0.05 711 301 410 2.2 0.9 1.2 0.11 711 301 410 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 عفونت پس از زاميانساير عوارض

بارداري ؛ زاميان و از زاميانپس

0 0 0 0.00 0.0 0.0 0.0 2184 9666 11850 1.76 6.6 29.4 36.0 2184 9666 11850 0.82 3.3 14.5 17.8

عوارض بارداري ؛ زاميان و پس از

زاميان 0 0 0 0.00 0.0 0.0 0.0 14872 66349 81221 12.07 45.2 201.7 246.9 14872 66349 81221 5.65 22.4 99.7 122.1

زن زمان تولد آم وبا تولد به هنگام

)IUGR( 13059 10479 23538 3.08 38.8 31.2 70.0 10674 6986 17660 2.62 32.4 21.2 53.7 23733 17464 41197 2.87 35.7 26.3 61.9

تولد زود هنگام با 207.2 90.9 116.3 9.59 137833 60444 77389 179.3 73.5 105.8 8.77 58983 24178 34806 234.5 107.9 126.7 10.31 78850 36267 42583آم وزني هنگام تولد

250.8 58.5 192.4 11.61 166842 38892 127950 222.2 47.3 174.9 10.86 73102 15557 57545 278.8 69.4 209.4 12.26 93740 23335 70405تولد زود هنگام با

٢٥٢

اي از دست گانه بيماريها وآسيبها به تفكيك مقدار ساهل١٧بار بيماريها در مهه سنني برحسب هر بيماري وآسيب وطبقات : ج-١-١دولجهرعلت از ) DALYs(،مهچنني نسبت )DALYs(ومجع اين دو) YLD(ومقدا رساهلاي سپري شده با ناتواني) YLL(رفته عمر به دليل مرگ زودرس

ايران ١٣٨٢نفر مجعيت مهني گروه سين براي مجعيت سال ١٠٠٠٠٠اين گروه سين و ميزان هر يك از اين موارد در ) DALYs(آل هردو جنس مونث مذآر جنس

ميزان ساهلاي از دست رفته تعداد ساهلاي از دست رفتهميزان ساهلاي از دست رفته تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠در

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠در نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

شاخص بيماری

YLL YLD DALYs

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

وزن طبيعي مجع ناشي از طول 520.0 175.6 344.4 24.06 345872 116800 229072 455.2 142.0 313.2 22.25 149745 46720 103025 583.3 208.4 374.9 25.65 196127 70080 126047* حاملگي و رشد جنني

ناشي از مشكالت مادر 122.3 71.6 50.6 5.66 81328 47644 33684 102.4 57.9 44.5 5.01 33694 19058 14636 141.7 85.0 56.7 6.23 47634 28587 19048 وبارداري

ناشي از جفت وضما 21.0 5.8 15.3 0.97 13981 3830 10152 17.2 4.7 12.6 0.84 5666 1532 4135 24.7 6.8 17.9 1.09 8315 2298 6017 ئيم آن

79.0 64.4 14.6 3.65 52518 42837 9681 63.8 52.1 11.7 3.12 20989 17135 3854 93.8 76.4 17.3 4.12 31529 25702 5827 صدمات زاميانياختالالت تنفسي

وعروقي در نوزادوجنني

63031 21748 84779 11.09 187.5 64.7 252.2 45306 14499 59804 8.89 137.7 44.1 181.8 108337 36246 144583 10.06 162.9 54.5 217.4

عفونتهاي دوره 65.0 13.8 51.1 3.01 43227 9205 34021 56.6 11.2 45.4 2.77 18625 3682 14943 73.2 16.4 56.7 3.22 24601 5523 19078 جنيين ونوزاذي

اختالالت خوني وانعقادي در

نوزادوجنني4152 667 4819 0.63 12.3 2.0 14.3 3436 445 3881 0.58 10.4 1.4 11.8 7587 1112 8700 0.61 11.4 1.7 13.1

اختالالت گذراي غدد 7.7 1.0 6.7 0.36 5141 657 4483 7.1 0.8 6.3 0.35 2330 263 2067 8.4 1.2 7.2 0.37 2811 394 2416 ومتابوليك

اختالالت گوارشي در 11.1 1.4 9.7 0.51 7374 943 6431 8.9 1.1 7.7 0.43 2923 377 2546 13.2 1.7 11.6 0.58 4451 566 3885 جنني ونوزاد

اختالل جلدي دمايي 3.2 0.4 2.8 0.15 2110 270 1841 3.7 0.3 3.4 0.18 1214 108 1106 2.7 0.5 2.2 0.12 897 162 735 در نوزاد

مجع علل ذآر شده جبزعلل مربوط به طول *حاملگي ورشد جنني

124188 85647 209835 27.45 369.4 254.7 624.1 92028 57098 149126 22.16 279.8 173.6 453.3 216217 142745 358962 24.97 325.0 214.6 539.6

ير بيماريها ساواختالالت مربوط به

دوره حول تولد133088 82824 215912 28.24 395.8 246.3 642.2 117749 62673 180422 26.81 357.9 190.5 548.5 250838 145497 396335 27.57 377.1 218.7 595.8

بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول

تولد 383324 238551 621875 81.34 1140.1 709.5 1849.6 312803 166491 479294 71.23 950.9 506.1 1457.0 696127 405042 1101168 76.61 1046.

5 608.9 1655.4

17.7 0.0 17.7 0.82 11788 0 11788 21.8 0.0 21.8 1.06 7157 0 7157 13.8 0.0 13.8 0.61 4631 0 4631 آ ننسفايل 9.2 4.4 4.8 0.42 6098 2928 3170 11.0 5.7 5.4 0.54 3634 1866 1767 7.3 3.2 4.2 0.32 2464 1062 1402ناهنجاري جمراي خناعي

بيماري هاي 106.5 38.1 68.4 4.93 70869 25348 45521 106.4 37.9 68.5 5.20 34997 12470 22527 106.7 38.3 68.4 4.69 35871 12877 22994 مادرزادي قلب

0.0 0.0 0.0 0.00 6 6 0 0.0 0.0 0.0 0.00 3 3 0 0.0 0.0 0.0 0.00 4 4 0 شكاف آام 0.0 0.0 0.0 0.00 1 1 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 شكاف لب

8.1 1.3 6.8 0.38 5411 894 4517 8.9 1.5 7.4 0.43 2913 481 2431 7.4 1.2 6.2 0.33 2498 413 2085 آترزي مري 4.3 1.6 2.7 0.20 2850 1080 1770 4.5 1.1 3.4 0.22 1491 357 1133 4.0 2.1 1.9 0.18 1359 723 637 آنوس بسته 3.6 1.6 2.1 0.17 2420 1051 1369 1.7 0.8 1.0 0.08 571 247 323 5.5 2.4 3.1 0.24 1850 804 1046 هريشپرونگ

0.0 0.0 0.0 0.00 3 3 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 0.0 0.0 0.0 0.00 3 3 0 هايپوسپادياس 1.6 0.0 1.6 0.07 1045 0 1045 1.6 0.0 1.6 0.08 513 0 513 1.6 0.0 1.6 0.07 532 0 532 آژنزي آليه

آليه پلي آيستيك 20.0 20.0 0.0 0.92 13294 13294 0 20.2 20.2 0.0 0.99 6637 6637 0 19.8 19.8 0.0 0.87 6657 6657 0 بالغني

ريفالآس وزيكو 0.1 0.1 0.0 0.00 47 47 0 0.1 0.1 0.0 0.00 23 23 0 0.1 0.1 0.0 0.00 24 24 0 ائرترال مادرزادي

68.6 55.7 12.9 3.17 45609 37033 8576 69.8 56.9 13.0 3.41 22977 18705 4272 67.3 54.5 12.8 2.96 22632 18328 4304 سندرم دان 111.3 60.8 50.5 5.15 74002 40420 33582 122.1 65.4 56.7 5.97 40159 21511 18648 100.7 56.2 44.4 4.43 33842 18909 14934ساير بيماري هاي

٢٥٣

اي از دست گانه بيماريها وآسيبها به تفكيك مقدار ساهل١٧بار بيماريها در مهه سنني برحسب هر بيماري وآسيب وطبقات : ج-١-١دولجهرعلت از ) DALYs(،مهچنني نسبت )DALYs(ومجع اين دو) YLD(ومقدا رساهلاي سپري شده با ناتواني) YLL(رفته عمر به دليل مرگ زودرس

ايران ١٣٨٢نفر مجعيت مهني گروه سين براي مجعيت سال ١٠٠٠٠٠اين گروه سين و ميزان هر يك از اين موارد در ) DALYs(آل هردو جنس مونث مذآر جنس

ميزان ساهلاي از دست رفته تعداد ساهلاي از دست رفتهميزان ساهلاي از دست رفته تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠در

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠در نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

شاخص بيماری

YLL YLD DALYs

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs به آل

YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

مادرزادي واختال الت آروموزومي

بيماري هاي مادرزادي واختال الت

آروموزومي 52565 59804 112369 14.70 156.3 177.9 334.2 58772 62302 121074 17.99 178.7 189.4 368.0 111337 122105 233443 16.24 167.4 183.6 350.9

107096 376934 694035 حوادث ترافيكي9 140.08 2064.2 1121.1 3185.3 143671 91074 234745 34.89 436.7 276.9 713.6 837706 468008 1305714 90.84 1259.

4 703.6 1962.9

سقوط از ارتفاع يا 547.6 486.8 60.8 25.34 364244 323818 40426 274.2 250.9 23.3 13.41 90206 82551 7655 815.1 717.6 97.5 35.84 274038 241267 32772 سقوط در مهان سطح

حوادث ناشي از تاثري نريو هاي مكانيكي بي

جان و جاندار32422 170072 202494 26.49 96.4 505.8 602.3 8691 7983 16674 2.48 26.4 24.3 50.7 41113 178055 219168 15.25 61.8 267.7 329.5

94.5 0.0 94.5 4.37 62882 0 62882 40.2 0.0 40.2 1.97 13234 0 13234 147.7 0.0 147.7 6.49 49648 0 49648 غرق شدن در آببسته شدن راه هاي

تنفسي با مواد جامد و نيمه جامد

5238 0 5238 0.69 15.6 0.0 15.6 3479 0 3479 0.52 10.6 0.0 10.6 8717 0 8717 0.61 13.1 0.0 13.1

برق اشعه دما و 29.7 2.2 27.5 1.37 19753 1436 18317 9.7 0.2 9.5 0.48 3197 70 3127 49.2 4.1 45.2 2.17 16556 1366 15190 فشار هواي مصنوعي

سوختگي با دود شعله 330.5 168.5 162.1 15.30 219871 112077 107794 319.8 146.7 173.1 15.63 105194 48251 56943 341.1 189.8 151.2 15.00 114677 63827 50850 و مواد داغ

نيش خزندگان حشرات 8.8 1.1 7.7 0.41 5858 726 5132 7.0 0.8 6.2 0.34 2297 257 2039 10.6 1.4 9.2 0.47 3561 469 3092 و گياهان مسي

فقط زلزله مب سال ١٣٨٢ 507594 17040 524634 68.62 1509.7 50.7 1560.4 387049 14045 401094 59.61 1176.

6 42.7 1219.3 894643 31084 925728 64.40 1345.0 46.7 1391.7

باليا و حوادث غري مرتقبه وطبيعي بدون

١٣٨٢زلزله مب سال 23665 0 23665 3.10 70.4 0.0 70.4 18688 0 18688 2.78 56.8 0.0 56.8 42353 0 42353 2.95 63.7 0.0 63.7

غير مترقبه باليا و حوادث *وساير موارد بم زلزله وطبيعي

١٣٨٢سال 531260 17040 548299 71.72 1580.1 50.7 1630.8 405737 14045 419781 62.38 1233.

4 42.7 1276.1 936996 31084 968081 67.35 1408.6 46.7 1455.4

مسموميت هاي اتفاقي با مواد داروها

گازها و دود39041 138 39179 5.12 116.1 0.4 116.5 14640 132 14772 2.20 44.5 0.4 44.9 53681 270 53950 3.75 80.7 0.4 81.1

حمروميت از يا افزايش نياز براورده شده

5690 0 5690 0.74 16.9 0.0 16.9 582 0 582 0.09 1.8 0.0 1.8 6271 0 6271 0.44 9.4 0.0 9.4

خودآشي و خشونت 206.2 5.8 200.3 9.54 137147 3885 133261 160.3 8.2 152.0 7.84 52722 2712 50010 251.1 3.5 247.6 11.04 84424 1173 83251 توسط خود

قتل و خشونت توسط 131.8 7.4 124.4 6.10 87691 4920 82770 33.1 2.9 30.2 1.62 10893 955 9938 228.4 11.8 216.6 10.05 76797 3966 72832 ديگري

عوارض ناخواسته هاي طيب يا درمان جراحي

2973 0 2973 0.39 8.8 0.0 8.8 2361 0 2361 0.35 7.2 0.0 7.2 5333 0 5333 0.37 8.0 0.0 8.0

ساير حوادث عمدي 762.4 272.7 489.7 35.28 507132 181388 325744 643.6 196.0 447.6 31.46 211710 64475 147235 878.7 347.7 530.9 38.64 295422 116914 178509 وغري عمدي

حوادث عمدي وغري عمدي

1796802 993165 278996

6 364.93 5344.1 2953.9 8298.1 869342 312504 1181846 175.64 2642.

7 950.0 3592.6 2666144

1305669 3971813 276.32 4008.

1 1962.9 5971.0

337822 مجع 5

4266984

7645209 1000.00 10047.

7 12691.1

22738.8

2153165

4575790

6728955 1000.00 6545.

3 13909.7

20455.0

5531390

8842774

14374164 1000.00 8315.

6 13293.8 21609.4

٢٥٤

گانـه بيماريهـا وآسـيبها بـه١٧ برحسب هر بيماري وآسيب وطبقات سال ٤٤ تا ٣٠گروه سين بار بيماريها در :ج-١-٢جدول مشاره

ومجـع ايـن) YLD(ومقـدا رسـاهلاي سـپري شـده بـا نـاتواني ) YLL(ليل مـرگ زودرس تفكيك مقدار ساهلاي از دست رفته عمر به د نفـر مجعيـت مهـني١٠٠٠٠٠اين گروه سين و ميزان هر يك از اين موارد در ) DALYs(هرعلت از آل ) DALYs(،مهچنني نسبت )DALYs(دو

مطالعه ملي بار بيماريها- ايران١٣٨٢گروه سين براي مجعيت سال هردو جنس مونث مذآر جنس

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفتهميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

شاخص بيماری

YLL YLD DALYs

نسبتDALYs بهآل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs بهآل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs بهل آ

YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

6.9 0.0 6.9 0.30 861 3 858 7.0 0.0 7.0 0.32 433 1 432 6.9 0.0 6.8 0.28 427 1 426 حصبه 0.0 0.0 0.0 0.00 3 3 0 0.0 0.0 0.0 0.00 2 2 0 0.0 0.0 0.0 0.00 1 1 0 آميبيازيس 29.6 29.6 0.0 1.27 3679 3679 0 28.8 28.8 0.0 1.32 1792 1792 0 30.3 30.3 0.0 1.23 1886 1886 0 ژيارديازيس

119.7 117.0 2.7 5.15 14891 14559 333 149.7 146.4 3.3 6.88 9307 9102 205 89.6 87.6 2.0 3.63 5585 5457 128 اسهال 24.3 10.6 13.7 1.05 3025 1325 1701 20.1 10.1 10.0 0.92 1250 631 619 28.5 11.1 17.4 1.15 1776 694 1082 سل

0.8 0.8 0.0 0.03 99 99 0 0.6 0.6 0.0 0.03 36 36 0 1.0 1.0 0.0 0.04 63 63 0 بروسلوز 0.0 0.0 0.0 0.00 2 2 0 0.0 0.0 0.0 0.00 1 1 0 0.0 0.0 0.0 0.00 1 1 0 جذام 0.4 0.0 0.4 0.02 53 0 53 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 0.9 0.0 0.8 0.03 53 0 53 آزاز

0.2 0.2 0.0 0.01 21 21 0 0.2 0.2 0.0 0.01 12 12 0 0.1 0.1 0.0 0.01 9 9 0 سيفليس 2.2 2.2 0.0 0.10 277 277 0 4.4 4.4 0.0 0.20 276 276 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 سوزاك

اورتريت غري 0.3 0.3 0.0 0.01 33 33 0 0.5 0.5 0.0 0.02 31 31 0 0.0 0.0 0.0 0.00 2 2 0 گونوآوآي

2.5 2.5 0.0 0.11 307 307 0 4.9 4.9 0.0 0.23 307 307 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 تريكومونيازيس 1.0 1.0 0.0 0.04 126 126 0 2.0 2.0 0.0 0.09 122 122 0 0.1 0.1 0.0 0.00 4 4 0 هرپس تناسلي 0.3 0.3 0.0 0.01 38 38 0 0.6 0.6 0.0 0.03 36 36 0 0.0 0.0 0.0 0.00 2 2 0 زگيل تناسلي

تب خونريزي دهنده 1.7 0.0 1.7 0.07 210 1 209 0.9 0.0 0.9 0.04 54 0 54 2.5 0.0 2.5 0.10 156 1 156 آرميه آنگو

0.9 0.9 0.0 0.04 117 117 0 0.9 0.9 0.0 0.04 59 59 0 0.9 0.9 0.0 0.04 58 58 0 آبله مرغان 0.0 0.0 0.0 0.00 2 2 0 0.0 0.0 0.0 0.00 1 1 0 0.0 0.0 0.0 0.00 1 1 0 سرخك

فاز عالمت ( هپاتيت 38.1 23.7 14.4 1.64 4738 2945 1793 20.5 13.3 7.2 0.94 1276 828 448 55.6 34.0 21.6 2.25 3462 2117 1345 )دار اوليه

موارد (HIVايدز و 230.7 52.6 178.2 9.93 28716 6544 22172 23.2 5.4 17.9 1.07 1443 333 1110 437.7 99.7 338.0 17.73 27273 6211 21062 )ثبت شده

1.2 1.2 0.0 0.05 154 154 0 0.8 0.8 0.0 0.04 52 52 0 1.6 1.6 0.0 0.07 101 101 0 اوريون 0.1 0.1 0.0 0.00 11 11 0 0.1 0.1 0.0 0.00 3 3 0 0.1 0.1 0.0 0.00 8 8 0 ماالريا

جلدي (ليشمانيازيس 0.4 0.4 0.0 0.02 49 49 0 0.3 0.3 0.0 0.01 20 20 0 0.5 0.5 0.0 0.02 29 29 0 )واحشايي

1.3 0.1 1.2 0.05 157 8 150 0.9 0.1 0.9 0.04 59 5 54 1.6 0.0 1.5 0.06 99 3 96 آيست هيداتيد 0.3 0.3 0.0 0.01 31 31 0 0.3 0.3 0.0 0.01 20 20 0 0.2 0.2 0.0 0.01 12 12 0 تنيازيس

5.7 5.7 0.0 0.24 708 708 0 5.8 5.8 0.0 0.27 362 362 0 5.6 5.6 0.0 0.23 346 346 0 هامينولپيازيس 1.2 1.2 0.0 0.05 146 146 0 1.3 1.3 0.0 0.06 79 79 0 1.1 1.1 0.0 0.04 67 67 0 آسكاريازيس

٢٥٥

گانـه بيماريهـا وآسـيبها بـه١٧ برحسب هر بيماري وآسيب وطبقات سال ٤٤ تا ٣٠گروه سين بار بيماريها در :ج-١-٢جدول مشاره ومجـع ايـن) YLD(ومقـدا رسـاهلاي سـپري شـده بـا نـاتواني ) YLL(ليل مـرگ زودرس تفكيك مقدار ساهلاي از دست رفته عمر به د

نفـر مجعيـت مهـني١٠٠٠٠٠اين گروه سين و ميزان هر يك از اين موارد در ) DALYs(هرعلت از آل ) DALYs(،مهچنني نسبت )DALYs(دو مطالعه ملي بار بيماريها- ايران١٣٨٢گروه سين براي مجعيت سال

هردو جنس مونث مذآر جنس

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفتهميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

شاخص بيماری

YLL YLD DALYs

نسبتDALYs بهآل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs بهآل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs بهل آ

YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

0.1 0.1 0.0 0.00 14 14 0 0.1 0.1 0.0 0.01 8 8 0 0.1 0.1 0.0 0.00 6 6 0 تريكوريازيسآرم سنجاقي

5.2 5.2 0.0 0.22 645 645 0 4.5 4.5 0.0 0.20 277 277 0 5.9 5.9 0.0 0.24 368 368 0 )انرتوبيازيس(

تريكواسرتانژيلويليا 0.3 0.3 0.0 0.01 36 36 0 0.3 0.3 0.0 0.01 17 17 0 0.3 0.3 0.0 0.01 19 19 0 زيس

ساير بيماريهاي 26.1 11.8 14.3 1.12 3252 1467 1785 4.2 3.5 0.7 0.19 262 218 44 48.0 20.0 27.9 1.94 2989 1249 1741 عفوني

بيماريهاي عفوني 501.4 268.0 233.4 21.58 62402 33349 29053 283.1 235.4 47.7 13.00 17597 14632 2965 719.1 300.4 418.7 29.13 44805 18717 26088 وانگلي

5.7 0.5 5.2 0.24 708 58 650 6.3 0.6 5.8 0.29 394 35 359 5.0 0.4 4.7 0.20 313 23 291 سرطان حفره دهان 19.2 0.9 18.4 0.83 2391 106 2285 17.6 0.8 16.8 0.81 1092 48 1044 20.8 0.9 19.9 0.84 1299 58 1240 سرطان مري 81.3 3.6 77.7 3.50 10119 451 9668 67.4 3.1 64.3 3.09 4186 193 3993 95.2 4.2 91.1 3.86 5933 259 5675 سرطان معده 36.1 3.9 32.2 1.55 4496 488 4007 30.2 3.2 26.9 1.39 1875 200 1675 42.1 4.6 37.4 1.70 2620 288 2333 سرطان آولون 49.0 1.0 48.0 2.11 6093 119 5974 44.5 0.9 43.7 2.05 2768 55 2713 53.4 1.0 52.3 2.16 3325 64 3261 سزطان آبد

5.6 0.1 5.5 0.24 696 14 682 4.5 0.1 4.4 0.21 278 6 272 6.7 0.1 6.6 0.27 418 8 409 سرطان پانكراس 15.1 1.1 13.9 0.65 1873 140 1734 11.7 0.7 11.0 0.54 724 41 683 18.4 1.6 16.9 0.75 1149 98 1051 سرطان حنجره 53.8 3.0 50.8 2.32 6694 370 6325 38.6 2.1 36.5 1.77 2401 131 2270 68.9 3.8 65.1 2.79 4294 239 4055 سرطان ريه 11.9 3.3 8.6 0.51 1482 411 1070 11.1 3.0 8.1 0.51 689 186 502 12.7 3.6 9.1 0.52 793 225 568 سرطان پوست 76.7 18.5 58.3 3.30 9550 2299 7251 151.4 36.8 114.6 6.95 9407 2285 7121 2.3 0.2 2.1 0.09 144 14 130 سرطان پستان

6.8 0.5 6.3 0.29 841 59 782 13.5 0.9 12.6 0.62 841 59 782 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 سرطان دهانه رحم 6.3 1.0 5.2 0.27 778 126 652 12.5 2.0 10.5 0.57 778 126 652 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 سرطان رحم

4.3 0.3 4.0 0.19 536 36 500 8.6 0.6 8.0 0.40 536 36 500 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 سرطان ختمدان 5.3 0.4 4.8 0.23 653 52 601 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 10.5 0.8 9.6 0.42 653 52 601 سرطان پروستات

2.1 0.4 1.6 0.09 257 55 202 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 4.1 0.9 3.2 0.17 257 55 202 هنئوپالسم بدخيم بيض 3.9 0.4 3.5 0.17 484 44 441 4.1 0.4 3.8 0.19 256 22 234 3.7 0.3 3.3 0.15 229 22 207 سرطان آليه 6.2 2.7 3.6 0.27 773 331 442 2.8 0.7 2.0 0.13 171 45 126 9.7 4.6 5.1 0.39 601 285 316 سرطان مثانه

سرطان سيستم اعصاب 98.7 4.0 94.7 4.25 12283 503 11780 87.6 3.1 84.5 4.02 5443 192 5251 109.8 5.0 104.8 4.45 6840 311 6529 مرآزي

3.5 0.5 3.0 0.15 435 62 373 3.5 0.5 3.0 0.16 218 32 186 3.5 0.5 3.0 0.14 217 30 187 هوچكني 13.6 0.9 12.6 0.58 1687 114 1573 10.0 0.7 9.3 0.46 623 46 578 17.1 1.1 16.0 0.69 1063 68 995 نيلنفوم نان هوچك 7.5 0.3 7.2 0.32 932 41 891 6.6 0.3 6.3 0.30 408 18 390 8.4 0.4 8.0 0.34 525 23 501 مالتيپل ميلوما

مجع لنفوم و مالتيپل 24.5 1.7 22.8 1.06 3055 217 2837 20.1 1.5 18.6 0.92 1250 96 1154 29.0 1.9 27.0 1.17 1805 121 1683 ميلوما

23.7 1.6 22.0 1.02 2947 204 2742 20.2 1.5 18.8 0.93 1258 91 1167 27.1 1.8 25.3 1.10 1688 113 1575 لومسي لنفوسيتيك حادلــومسي لنفوســـيتيك

2.0 0.3 1.7 0.09 250 40 209 1.4 0.2 1.1 0.06 85 14 71 2.6 0.4 2.2 0.11 165 27 138 مزمن

54.1 1.7 52.4 2.33 6736 215 6522 52.1 1.7 50.5 2.39 3240 104 3136 56.1 1.8 54.3 2.27 3496 111 3386 لومسي ميلوئيد حاد

٢٥٦

گانـه بيماريهـا وآسـيبها بـه١٧ برحسب هر بيماري وآسيب وطبقات سال ٤٤ تا ٣٠گروه سين بار بيماريها در :ج-١-٢جدول مشاره ومجـع ايـن) YLD(ومقـدا رسـاهلاي سـپري شـده بـا نـاتواني ) YLL(ليل مـرگ زودرس تفكيك مقدار ساهلاي از دست رفته عمر به د

نفـر مجعيـت مهـني١٠٠٠٠٠اين گروه سين و ميزان هر يك از اين موارد در ) DALYs(هرعلت از آل ) DALYs(،مهچنني نسبت )DALYs(دو مطالعه ملي بار بيماريها- ايران١٣٨٢گروه سين براي مجعيت سال

هردو جنس مونث مذآر جنس

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفتهميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

شاخص بيماری

YLL YLD DALYs

نسبتDALYs بهآل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs بهآل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs بهل آ

YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

11.2 0.6 10.6 0.48 1396 70 1325 8.1 0.4 7.7 0.37 502 26 477 14.3 0.7 13.6 0.58 893 45 849 لومسي ميلوئيد مزمنلومسي مونو سيتيك

0.9 0.0 0.8 0.04 108 4 104 0.7 0.0 0.7 0.03 43 1 42 1.0 0.0 1.0 0.04 65 2 63 حاد

91.9 4.3 87.6 3.96 11436 534 10903 82.5 3.8 78.7 3.79 5129 236 4893 101.2 4.8 96.5 4.10 6308 298 6010 مجع انواع لومسينئوپالسم خوش خيم

0.3 0.3 0.0 0.01 37 37 0 0.6 0.6 0.0 0.03 37 37 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 پستان

25.9 1.9 24.0 1.11 3222 234 2988 9.3 1.0 8.3 0.43 579 61 518 42.4 2.8 39.7 1.72 2644 173 2471 ساير سرطاا 630.4 53.7 576.7 27.13 78457 6682 71775 624.8 65.8 559.0 28.70 38832 4090 34742 636.0 41.6 594.3 25.76 39625 2592 37033 سرطاا

فقر آهن و (آمني 452.1 451.3 0.8 19.46 56261 56164 97 663.4 663.0 0.4 30.47 41228 41206 22 241.3 240.1 1.2 9.77 15033 14958 75 )ساير آمني ها

G6PD 20 0 20 0.01 0.3 0.0 0.3 20 0 20 0.01 0.3 0.0 0.3 40 0 40 0.01 0.3 0.0 0.3آمبود 21.5 0.0 21.5 0.93 2675 0 2675 21.7 0.0 21.7 1.00 1347 0 1347 21.3 0.0 21.3 0.86 1329 0 1329 تاالمسي ماژور

B 50 0 50 0.03 0.8 0.0 0.8 50 0 50 0.04 0.8 0.0 0.8 100 0 100 0.03 0.8 0.0 0.8 و Aمهوفيلي پورپوراي

ترومبوسيتيك پي ا(ايديوپاتيك

)زود0 47 47 0.03 0.0 0.8 0.8 0 142 142 0.10 0.0 2.3 2.3 0 189 189 0.07 0.0 1.5 1.5

ساير بيماري هاي خوني ودستگاه

خونساز105 1073 1178 0.77 1.7 17.2 18.9 22 625 647 0.48 0.4 10.1 10.4 127 1698 1825 0.63 1.0 13.6 14.7

بيماري هاي خوني ودستگاه

ز خونسا1578 16077 17656 11.48 25.3 258.0 283.4 1461 41973 43435 32.10 23.5 675.4 698.9 3039 58051 61090 21.13 24.4 466.4 490.9

هايپوتريوئيدي 4.8 0.0 4.8 0.21 601 0 601 4.9 0.0 4.9 0.22 302 0 302 4.8 0.0 4.8 0.19 298 0 298 مادرزادي

2.0 0.0 2.0 0.08 245 0 245 2.0 0.0 2.0 0.09 124 0 124 2.0 0.0 2.0 0.08 122 0 122 فنيل آتون اوريادرجه دو به ( گواتر

156.5 155.9 0.6 6.74 19476 19400 76 232.7 231.5 1.2 10.69 14464 14388 76 80.4 80.4 0.0 3.26 5012 5012 0 )باال

387.5 348.8 38.7 16.68 48225 43404 4821 483.5 446.9 36.7 22.21 30051 27771 2280 291.7 250.9 40.8 11.81 18174 15633 2541 ديابت 65.8 65.8 0.0 2.83 8194 8194 0 131.8 131.8 0.0 6.06 8194 8194 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 ختمدان پلي آيستيك

Aآمبود ويتامني 2.2 2.2 0.0 0.09 268 268 0 3.0 3.0 0.0 0.14 185 185 0 1.3 1.3 0.0 0.05 84 84 0 )اسكار قرنيه(

ساير بيماري هاي 20.1 18.0 2.0 0.86 2500 2246 254 13.0 12.3 0.7 0.60 806 764 42 27.2 23.8 3.4 1.10 1694 1482 212 غذيه اي ومتابوليك

بيماري هاي 638.9 590.7 48.2 27.50 79510 73513 5997 870.9 825.5 45.4 40.00 54126 51302 2824 407.4 356.5 50.9 16.50 25383 22211 3173تغذيه اي ومتابوليك

48.3 29.7 18.6 2.08 6015 3699 2316 35.6 21.9 13.8 1.64 2213 1358 855 61.0 37.6 23.4 2.47 3802 2341 1461 دمانس

13498 22992 اعتياد2 157973 102.69 369.0 2166.4 2535.4 905 13413 14319 10.58 14.6 215.8 230.4 23897 148395 172292 59.58 192.0 1192.3 1384.4

اسكيزوفرنيا 118.7 75.4 43.2 5.11 14767 9388 5379 132.3 92.8 39.5 6.07 8220 5767 2453 105.1 58.1 47.0 4.26 6547 3621 2926 واسكيزوافكتيو

و I,II(اختالالت دوقطيب 39.0 4.0 35.0 1.68 4855 493 4361 15.8 4.1 11.7 0.73 981 253 728 62.2 3.9 58.3 2.52 3873 240 3633اختالالت

٢٥٧

گانـه بيماريهـا وآسـيبها بـه١٧ برحسب هر بيماري وآسيب وطبقات سال ٤٤ تا ٣٠گروه سين بار بيماريها در :ج-١-٢جدول مشاره ومجـع ايـن) YLD(ومقـدا رسـاهلاي سـپري شـده بـا نـاتواني ) YLL(ليل مـرگ زودرس تفكيك مقدار ساهلاي از دست رفته عمر به د

نفـر مجعيـت مهـني١٠٠٠٠٠اين گروه سين و ميزان هر يك از اين موارد در ) DALYs(هرعلت از آل ) DALYs(،مهچنني نسبت )DALYs(دو مطالعه ملي بار بيماريها- ايران١٣٨٢گروه سين براي مجعيت سال

هردو جنس مونث مذآر جنس

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفتهميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

شاخص بيماری

YLL YLD DALYs

نسبتDALYs بهآل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs بهآل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs بهل آ

YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

)سايكلوتامييكغري قابل : افسردگي

تفكيك ازافسردگي پس از زاميان

6110 57013 63123 41.03 98.1 915.0 1013.1 3148 157061 160208 118.39 50.6 2527.2 2577.8 9258 214074 223332 77.24 74.4 1720.1 1794.5

298.2 281.8 16.4 12.84 37116 35072 2044 428.0 409.1 19.0 19.66 26602 25422 1180 168.7 154.9 13.9 6.83 10514 9650 864 اختالالت هراسياختالل اضطرابي

233.5 233.5 0.0 10.05 29063 29063 0 336.6 336.6 0.0 15.46 20921 20921 0 130.7 130.7 0.0 5.29 8141 8141 0 منتشر

اختالالت وسواسي 250.5 250.5 0.0 10.78 31174 31174 0 395.5 395.5 0.0 18.16 24578 24578 0 105.9 105.9 0.0 4.29 6596 6596 0 اجباري

اختالالت تنشي پس از PTSD( 879 8988 9867 6.41 14.1 144.3 158.4 643 12999 13643 10.08 10.4 209.2 219.5 1523 21987 23510 8.13 12.2 176.7 188.9(آسيب خارجي

افسردگي پس از 48.4 48.4 0.0 2.08 6018 6018 0 96.8 96.8 0.0 4.45 6018 6018 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 زاميان

ساير بيماري هاي رواني واختالالت

رفتاري2782 16576 19358 12.58 45.4 265.4 310.8 176 4658 4834 3.57 2.6 63.6 66.2 2958 21234 24192 8.37 24.0 164.6 188.6

بيماري هاي رواني واختالالت

رفتاري 41647 24814

8 289795 188.38 668.4 3982.6 4651.0 10088 266431 276519 204.34 162.3 4287.0 4449.4 51735 514579 566314 195.85 415.7 4134.6 4550.3

11.1 1.3 9.7 0.48 1376 163 1213 8.2 0.8 7.4 0.38 512 51 460 13.9 1.8 12.1 0.56 864 111 752 مننژيت 1.0 1.0 0.0 0.04 126 126 0 0.7 0.7 0.0 0.03 45 45 0 1.3 1.3 0.0 0.05 81 81 0 پارآينسون

18.3 6.7 11.6 0.79 2278 830 1448 19.5 5.9 13.6 0.90 1215 370 845 17.1 7.4 9.7 0.69 1064 460 603 مالتيپل اسكلروزيس 113.6 95.2 18.4 4.89 14140 11845 2296 107.6 92.0 15.5 4.94 6685 5720 965 119.7 98.3 21.4 4.85 7455 6125 1331 صرع

105.1 105.1 0.0 4.52 13075 13075 0 126.1 126.1 0.0 5.79 7835 7835 0 84.1 84.1 0.0 3.41 5240 5240 0 )اپي زود(ميگرن اپي (سردرد تنشي

118.4 118.4 0.0 5.10 14738 14738 0 61.7 61.7 0.0 2.83 3835 3835 0 175.0 175.0 0.0 7.09 10903 10903 0 )زود

199.7 199.7 0.0 8.60 24855 24855 0 365.5 365.5 0.0 16.79 22715 22715 0 34.3 34.3 0.0 1.39 2140 2140 0 سندرم آارپال تونلساير بيماري هاي

21.1 19.3 1.8 0.91 2632 2405 226 10.4 9.9 0.6 0.48 648 614 34 31.8 28.8 3.1 1.29 1984 1792 192 دستگاه عصيب

بيماري هاي 588.3 546.7 41.6 25.32 73220 68037 5183 699.8 662.7 37.1 32.14 43490 41185 2305 477.1 430.9 46.2 19.33 29730 26852 2878 دستگاه عصيب

0.9 0.9 0.0 0.04 116 116 0 0.9 0.9 0.0 0.04 58 58 0 0.9 0.9 0.0 0.04 58 58 0 آنژنكتيويت 6.9 6.9 0.0 0.30 863 863 0 6.9 6.9 0.0 0.32 428 428 0 7.0 7.0 0.0 0.28 435 435 0 آاتارآت 26.2 26.2 0.0 1.13 3265 3265 0 26.1 26.1 0.0 1.20 1620 1620 0 26.4 26.4 0.0 1.07 1645 1645 0 گلوآوم

108.0 108.0 0.0 4.65 13441 13441 0 123.8 123.8 0.0 5.69 7694 7694 0 92.2 92.2 0.0 3.74 5747 5747 0 اختالالت انكساري ساير بيماري هاي

5.7 5.7 0.0 0.25 712 712 0 2.4 2.4 0.0 0.11 148 148 0 9.0 9.0 0.0 0.37 564 564 0 چشمي

147.8 147.8 0.0 6.36 18397 18397 0 160.1 160.1 0.0 7.35 9949 9949 0 135.6 135.6 0.0 5.49 8448 8448 0 بيماري هاي چشميبيماري هاي

9.1 2.4 6.7 0.39 1129 293 836 9.5 2.4 7.2 0.44 592 147 445 8.6 2.3 6.3 0.35 537 145 392 روماتيسمي قلب

بيماري هاي ايسكميك 2040.1 1444.6 595.5 87.81 253904 179791 74114 2371.5 2024.3 347.2 108.91 147384 125805 21578 1709.6 866.4 843.1 69.24 106520 53985 52535سكته ; آنژين (قلب

٢٥٨

گانـه بيماريهـا وآسـيبها بـه١٧ برحسب هر بيماري وآسيب وطبقات سال ٤٤ تا ٣٠گروه سين بار بيماريها در :ج-١-٢جدول مشاره ومجـع ايـن) YLD(ومقـدا رسـاهلاي سـپري شـده بـا نـاتواني ) YLL(ليل مـرگ زودرس تفكيك مقدار ساهلاي از دست رفته عمر به د

نفـر مجعيـت مهـني١٠٠٠٠٠اين گروه سين و ميزان هر يك از اين موارد در ) DALYs(هرعلت از آل ) DALYs(،مهچنني نسبت )DALYs(دو مطالعه ملي بار بيماريها- ايران١٣٨٢گروه سين براي مجعيت سال

هردو جنس مونث مذآر جنس

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفتهميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

شاخص بيماری

YLL YLD DALYs

نسبتDALYs بهآل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs بهآل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs بهل آ

YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

ونارسايي بعد قليب )از سكته

14.5 0.0 14.4 0.62 1800 5 1796 12.8 0.0 12.7 0.59 794 2 791 16.2 0.0 16.1 0.65 1007 2 1004 اندوآارديت 25.8 1.3 24.5 1.11 3210 165 3046 17.5 0.9 16.6 0.80 1088 54 1034 34.1 1.8 32.3 1.38 2122 111 2011 پروالپس دريچه ميرتالبيماريهاي عروقي

343.7 86.4 257.3 14.79 42776 10751 32025 391.9 100.6 291.3 18.00 24354 6250 18103 295.7 72.2 223.4 11.98 18422 4500 13922 مغز

ساير بيماري هاي 95.0 49.8 45.2 4.09 11829 6200 5629 42.4 32.2 10.2 1.95 2635 2000 635 147.6 67.4 80.2 5.98 9194 4200 4995 قلب و عروق

بيماري هاي قلب .1201 89.58 137802 62944 74858 و عروق

4 1010.2 2211.6 42587 134259 176846 130.69 685.2 2160.3 2845.6 117445 197204 314648 108.82 943.7 1584.5 2528.2

عفونت دستگاه تنفسي فوقاني اوتيت وآري

بدنبال اوتيت0 15188 15188 9.87 0.0 243.8 243.8 0 15163 15163 11.21 0.0 244.0 244.0 0 30352 30352 10.50 0.0 243.9 243.9

بيماري هاي مزمن انسدادي ريه

قليب ريويوبيماري 1850 14585 16435 10.68 29.7 234.1 263.8 836 13153 13989 10.34 13.5 211.6 225.1 2686 27738 30424 10.52 21.6 222.9 244.5

128.4 100.3 28.1 5.52 15975 12482 3493 120.9 90.5 30.4 5.55 7514 5625 1889 135.8 110.1 25.7 5.50 8461 6857 1603 آسماري هاي ساير بيم

27.5 25.2 2.3 1.18 3420 3132 288 8.9 8.3 0.7 0.41 555 513 41 46.0 42.0 4.0 1.86 2866 2619 247 دستگاه تنفسي

بيماري هاي 644.2 592.2 52.0 27.73 80171 73704 6467 598.9 554.4 44.5 27.51 37221 34455 2767 689.3 629.9 59.4 27.92 42950 39250 3700 دستگاه تنفسي

121.0 121.0 0.0 5.21 15060 15060 0 117.1 117.1 0.0 5.38 7276 7276 0 124.9 124.9 0.0 5.06 7783 7783 0 پوسيدگي دندانبيماري هاي 11.1 11.1 0.0 0.48 1377 1377 0 9.1 9.1 0.0 0.42 567 567 0 13.0 13.0 0.0 0.53 809 809 0 پريودنتال

148.6 148.6 0.0 6.40 18494 18494 0 149.4 149.4 0.0 6.86 9283 9283 0 147.8 147.8 0.0 5.99 9210 9210 0 بي دنداني 131.6 131.6 0.0 5.67 16382 16382 0 161.5 161.5 0.0 7.42 10038 10038 0 101.8 101.8 0.0 4.12 6344 6344 0 مري-ريفالآس معده 160.8 150.3 10.5 6.92 20018 18707 1311 167.7 154.2 13.4 7.70 10421 9585 836 154.0 146.4 7.6 6.24 9597 9122 476 اولسر پپتيك

133.7 133.7 0.0 5.76 16642 16642 0 135.3 135.3 0.0 6.22 8411 8411 0 132.1 132.1 0.0 5.35 8232 8232 0 سوءهاضمه 3.5 1.6 1.9 0.15 435 204 231 2.5 1.2 1.3 0.12 158 76 82 4.4 2.0 2.4 0.18 277 128 149 آپانديسيت حاد 17.6 17.6 0.0 0.76 2191 2191 0 4.2 4.2 0.0 0.19 259 259 0 31.0 31.0 0.0 1.26 1932 1932 0 هرني اينگوينال

2.6 2.6 0.0 0.11 329 329 0 2.8 2.8 0.0 0.13 176 176 0 2.4 2.4 0.0 0.10 152 152 0 آرون 104.5 72.2 32.4 4.50 13010 8983 4027 108.4 79.0 29.5 4.98 6740 4907 1832 100.6 65.4 35.2 4.08 6270 4076 2195 آوليت اولسروز

84.1 84.1 0.0 3.62 10467 10467 0 109.6 109.6 0.0 5.03 6810 6810 0 58.7 58.7 0.0 2.38 3657 3657 0 يبوست مزمنبيماري هاي مزمن

111.8 10.6 101.3 4.81 13920 1317 12603 100.7 9.3 91.4 4.63 6259 580 5680 123.0 11.8 111.1 4.98 7661 738 6923 آبد

24.2 24.2 0.0 1.04 3010 3010 0 30.5 30.5 0.0 1.40 1896 1896 0 17.9 17.9 0.0 0.72 1115 1115 0 سنگ جماري صفراوي 40.8 28.2 12.6 1.75 5072 3505 1567 69.0 47.7 21.3 3.17 4288 2967 1322 12.6 8.6 3.9 0.51 784 538 245 آوله سيستيت

0.8 0.8 0.0 0.03 95 95 0 0.8 0.8 0.0 0.04 48 48 0 0.8 0.8 0.0 0.03 47 47 0 سلياكساير بيماريهاي

45.5 38.6 6.9 1.96 5665 4803 862 17.7 15.3 2.4 0.81 1099 951 147 73.3 61.8 11.5 2.97 4566 3852 714 گوارشي

٢٥٩

گانـه بيماريهـا وآسـيبها بـه١٧ برحسب هر بيماري وآسيب وطبقات سال ٤٤ تا ٣٠گروه سين بار بيماريها در :ج-١-٢جدول مشاره ومجـع ايـن) YLD(ومقـدا رسـاهلاي سـپري شـده بـا نـاتواني ) YLL(ليل مـرگ زودرس تفكيك مقدار ساهلاي از دست رفته عمر به د

نفـر مجعيـت مهـني١٠٠٠٠٠اين گروه سين و ميزان هر يك از اين موارد در ) DALYs(هرعلت از آل ) DALYs(،مهچنني نسبت )DALYs(دو مطالعه ملي بار بيماريها- ايران١٣٨٢گروه سين براي مجعيت سال

هردو جنس مونث مذآر جنس

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفتهميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

شاخص بيماری

YLL YLD DALYs

نسبتDALYs بهآل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs بهآل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs بهل آ

YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

يهاي دستگاه بيمار 1142.3 976.8 165.5 49.17 142166 121565 20601 1186.4 1027.1 159.3 54.49 73730 63831 9899 1098.4 926.6 171.8 44.49 68437 57734 10702 گوارش

0.7 0.7 0.0 0.03 90 90 0 0.2 0.2 0.0 0.01 9 9 0 1.3 1.3 0.0 0.05 80 80 0 سيست پايلونيدال 0.0 0.0 0.0 0.00 60 60 0 0.3 0.3 0.0 0.01 18 18 0 0.7 0.7 0.0 0.03 42 42 0 پمفيگوس

34.6 34.6 0.0 1.49 4307 4307 0 34.8 34.8 0.0 1.60 2161 2161 0 34.4 34.4 0.0 1.40 2146 2146 0 درماتيت آتوپيك 166.5 166.5 0.0 7.17 20722 20722 0 169.3 169.3 0.0 7.78 10525 10525 0 163.7 163.7 0.0 6.63 10197 10197 0 درماتيت سبوره 83.2 83.2 0.0 3.58 10351 10351 0 87.0 87.0 0.0 4.00 5408 5408 0 79.3 79.3 0.0 3.21 4943 4943 0 درماتيت متاسي

76.2 76.2 0.0 3.28 9480 9480 0 77.0 77.0 0.0 3.54 4787 4787 0 75.3 75.3 0.0 3.05 4693 4693 0 پسوريازيس 27.5 27.5 0.0 1.18 3420 3420 0 28.7 28.7 0.0 1.32 1782 1782 0 26.3 26.3 0.0 1.06 1638 1638 0 ليكن پالن

2.7 2.7 0.0 0.11 331 331 0 2.7 2.7 0.0 0.12 166 166 0 2.7 2.7 0.0 0.11 165 165 0 آلوپسي آره اتا 87.7 87.7 0.0 3.78 10919 10919 0 88.1 88.1 0.0 4.04 5473 5473 0 87.4 87.4 0.0 3.54 5446 5446 0 آآنه ولگاريس

0.3 0.3 0.0 0.01 36 36 0 0.3 0.3 0.0 0.01 18 18 0 0.3 0.3 0.0 0.01 18 18 0 ويتيليگوساير بيماريهاي

20.6 20.6 0.0 0.88 2559 2559 0 7.4 7.4 0.0 0.34 459 459 0 33.7 33.7 0.0 1.36 2100 2100 0 پوسيت

يهاي دستگاه بيمار 500.4 500.4 0.0 21.54 62274 62274 0 495.7 495.7 0.0 22.77 30806 30806 0 505.0 505.0 0.0 20.46 31468 31468 0 پوسيت

آرتريت روماتوئيد 174.6 174.6 0.0 7.51 21728 21728 0 341.5 341.5 0.0 15.69 21226 21226 0 8.1 8.1 0.0 0.33 503 503 0 )بالغني(

1017.1 1017.1 0.0 43.78 126589 126589 0 1393.0 1393.0 0.0 63.98 86573 86573 0 642.2 642.2 0.0 26.01 40016 40016 0 روز زانوآرت 87.9 87.9 0.0 3.78 10942 10942 0 132.2 132.2 0.0 6.07 8219 8219 0 43.7 43.7 0.0 1.77 2723 2723 0 آرتروز گردن

24.5 19.8 4.7 1.05 3050 2464 586 40.0 35.0 5.0 1.84 2485 2176 309 9.1 4.6 4.4 0.37 565 288 277 لوپوس سيستميك 1037.7 1037.7 0.0 44.66 129150 129150 0 1345.5 1345.5 0.0 61.79 83620 83620 0 730.7 730.7 0.0 29.60 45531 45531 0 آمر درد

48.3 48.3 0.0 2.08 6016 6016 0 75.4 75.4 0.0 3.46 4685 4685 0 21.4 21.4 0.0 0.87 1331 1331 0 فروزن شولدر 151.4 151.4 0.0 6.51 18838 18838 0 209.5 209.5 0.0 9.62 13020 13020 0 93.4 93.4 0.0 3.78 5818 5818 0 سندرم روتاتور آاف 48.8 48.8 0.0 2.10 6077 6077 0 74.7 74.7 0.0 3.43 4640 4640 0 23.1 23.1 0.0 0.93 1437 1437 0 اپي آنديليت آرنجساير بيماريهاي

دستگاه استخواني وعضالني

20 6981 7001 4.55 0.3 112.0 112.4 5 3390 3395 2.51 0.1 54.6 54.6 24 10371 10396 3.60 0.2 83.3 83.5

بيماريهاي دستگاه 10462 297 استخواني وعضالني

8 104924 68.21 4.8 1679.2 1684.0 314 227548 227862 168.39 5.0 3661.4 3666.4 610 332176 332786 115.09 4.9 2669.0 2673.9

57.2 17.6 39.6 2.46 7122 2195 4926 45.2 15.0 30.2 2.08 2810 930 1880 69.2 20.3 48.9 2.80 4312 1265 3047 نارسايي آليهسنگ آليه و جماري

517.4 517.4 0.0 22.27 64396 64396 0 373.5 373.5 0.0 17.15 23212 23212 0 661.0 661.0 0.0 26.77 41184 41184 0 ادراري

28.7 28.7 0.0 1.23 3567 3567 0 47.8 47.8 0.0 2.20 2972 2972 0 9.6 9.6 0.0 0.39 596 596 0 سيستيت حاد 169.8 169.8 0.0 7.31 21133 21133 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 339.2 339.2 0.0 13.74 21133 21133 0 پروستاتيت مزمن

مردان و (نازايي 176.0 176.0 0.0 7.57 21899 21899 0 276.3 276.3 0.0 12.69 17170 17170 0 75.9 75.9 0.0 3.07 4729 4729 0 )زنان

166.3 166.3 0.0 7.16 20694 20694 0 333.0 333.0 0.0 15.29 20694 20694 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 اندومرتيوز

٢٦٠

گانـه بيماريهـا وآسـيبها بـه١٧ برحسب هر بيماري وآسيب وطبقات سال ٤٤ تا ٣٠گروه سين بار بيماريها در :ج-١-٢جدول مشاره ومجـع ايـن) YLD(ومقـدا رسـاهلاي سـپري شـده بـا نـاتواني ) YLL(ليل مـرگ زودرس تفكيك مقدار ساهلاي از دست رفته عمر به د

نفـر مجعيـت مهـني١٠٠٠٠٠اين گروه سين و ميزان هر يك از اين موارد در ) DALYs(هرعلت از آل ) DALYs(،مهچنني نسبت )DALYs(دو مطالعه ملي بار بيماريها- ايران١٣٨٢گروه سين براي مجعيت سال

هردو جنس مونث مذآر جنس

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفتهميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

شاخص بيماری

YLL YLD DALYs

نسبتDALYs بهآل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs بهآل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs بهل آ

YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

پروالپس ژنيتال در 59.7 59.7 0.0 2.57 7434 7434 0 119.6 119.6 0.0 5.49 7434 7434 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 زنان

منوراژي ناشي از ليوميوم رحم وساير

موارد0 0 0 0.00 0.0 0.0 0.0 0 44913 44913 33.19 0.0 722.7 722.7 0 44913 44913 15.53 0.0 360.9 360.9

سندرم قبل از 26.7 26.7 0.0 1.15 3328 3328 0 53.6 53.6 0.0 2.46 3328 3328 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 قاعدگي

گرگرفتگي (يائسگي 30.7 30.7 0.0 1.32 3816 3816 0 61.4 61.4 0.0 2.82 3816 3816 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 )وواژينيت آتروفيك

ساير بيماري هاي 56.7 54.7 2.0 2.44 7055 6809 246 30.7 30.3 0.5 1.41 1911 1883 28 82.6 79.1 3.5 3.34 5144 4926 218 اسليادراري وتن

بيماري هاي 1650.0 1608.5 41.6 71.02 205357 200184 5173 2063.8 2033.1 30.7 94.78 128259 126351 1908 1237.4 1185.0 52.4 50.12 77098 73834 3264 ادراري وتناسلي

0.0 0.0 0.0 0.00 4 4 0 0.1 0.1 0.0 0.00 4 4 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 حاملگي خارج از رحم

0.1 0.1 0.0 0.00 11 11 0 0.2 0.2 0.0 0.01 11 11 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 حاملگي موالر

0.2 0.2 0.0 0.01 22 22 0 0.3 0.3 0.0 0.02 22 22 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 پره اآالمپسي

3.7 0.0 3.6 0.16 455 1 454 7.3 0.0 7.3 0.34 455 1 454 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 اآالمپسي

3.4 3.4 0.0 0.15 429 429 0 6.9 6.9 0.0 0.32 429 429 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 هتديد به سقطاستفراغ شديد در

29.6 29.6 0.0 1.27 3684 3684 0 59.3 59.3 0.0 2.72 3684 3684 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 حاملگي

آبسه پستان و 0.1 0.1 0.0 0.00 9 9 0 0.1 0.1 0.0 0.01 9 9 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 ماستيت

پيلونفريت در طول و 0.9 0.9 0.0 0.04 110 110 0 1.8 1.8 0.0 0.08 110 110 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 بعد از حاملگي

3.4 3.4 0.0 0.15 428 427 0 6.9 6.9 0.0 0.32 428 427 0 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 راهيجفت سر حاملگي،زاميان،سقط و

106.9 87.8 19.1 4.60 13304 10930 2374 214.1 175.9 38.2 9.83 13304 10930 2374 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 مرده زايي

2.4 0.7 1.7 0.10 295 84 211 4.7 1.3 3.4 0.22 295 84 211 0.0 0.0 0.0 0.00 0 0 0 عفونت پس از زاميانساير عوارض

بارداري ؛ زاميان و پس از زاميان

0 0 0 0.00 0.0 0.0 0.0 46 238 284 0.21 0.7 3.8 4.6 46 238 284 0.10 0.4 1.9 2.3

عوارض بارداري ؛ زاميان و پس از

زاميان 0 0 0 0.00 0.0 0.0 0.0 3085 15947 19033 14.06 49.6 256.6 306.2 3085 15947 19033 6.58 24.8 128.1 152.9

0.3 0.0 0.3 0.01 38 0 38 0.3 0.0 0.3 0.01 19 0 19 0.3 0.0 0.3 0.01 19 0 19ناهنجاري جمراي خناعي بيماري هاي 37.9 0.0 37.9 1.63 4711 0 4711 38.2 0.0 38.2 1.75 2371 0 2371 37.5 0.0 37.5 1.52 2339 0 2339 مادرزادي قلب

0.4 0.0 0.4 0.02 44 0 44 0.4 0.0 0.4 0.02 22 0 22 0.4 0.0 0.4 0.01 22 0 22 آترزي مري

0.2 0.0 0.2 0.01 28 0 28 0.2 0.0 0.2 0.01 14 0 14 0.2 0.0 0.2 0.01 14 0 14 آنوس بسته

٢٦١

گانـه بيماريهـا وآسـيبها بـه١٧ برحسب هر بيماري وآسيب وطبقات سال ٤٤ تا ٣٠گروه سين بار بيماريها در :ج-١-٢جدول مشاره ومجـع ايـن) YLD(ومقـدا رسـاهلاي سـپري شـده بـا نـاتواني ) YLL(ليل مـرگ زودرس تفكيك مقدار ساهلاي از دست رفته عمر به د

نفـر مجعيـت مهـني١٠٠٠٠٠اين گروه سين و ميزان هر يك از اين موارد در ) DALYs(هرعلت از آل ) DALYs(،مهچنني نسبت )DALYs(دو مطالعه ملي بار بيماريها- ايران١٣٨٢گروه سين براي مجعيت سال

هردو جنس مونث مذآر جنس

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفتهميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

شاخص بيماری

YLL YLD DALYs

نسبتDALYs بهآل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs بهآل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs بهل آ

YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

آليه پلي آيستيك 37.8 37.8 0.0 1.63 4705 4705 0 37.8 37.8 0.0 1.74 2352 2352 0 37.8 37.8 0.0 1.53 2353 2353 0 بالغني

4.8 0.0 4.8 0.21 603 0 603 4.9 0.0 4.9 0.22 304 0 304 4.8 0.0 4.8 0.19 300 0 300 سندرم دانساير بيماري هاي

مادرزادي واختال الت آروموزومي

193 168 361 0.23 3.1 2.7 5.8 41 36 77 0.06 0.7 0.6 1.2 234 204 438 0.15 1.9 1.6 3.5

بيماري هاي مادرزادي واختال الت

آروموزومي 2887 2521 5407 3.52 46.3 40.5 86.8 2772 2388 5160 3.81 44.6 38.4 83.0 5658 4908 10567 3.65 45.5 39.4 84.9

15859 حوادث ترافيكي9 80335 238934 155.32 2545.

4 1289.3 3834.7 29346 21624 50970 37.67 472.2 347.9 820.1 187944 101959 289904 100.26 1510.

1 819.2 2329.4

سقوط از ارتفاع يا 657.0 587.0 70.0 28.28 81771 73059 8712 82.8 69.4 13.4 3.80 5143 4313 830 1229.8 1103.3 126.5 49.81 76628 68746 7882 سقوط در مهان سطح

حوادث ناشي از تاثري و هاي مكانيكي بي نري

جان و جاندار8047 73433 81480 52.97 129.1 1178.5 1307.7 1855 371 2227 1.65 29.9 6.0 35.8 9902 73804 83706 28.95 79.6 593.0 672.6

48.4 0.0 48.4 2.08 6026 0 6026 15.6 0.0 15.6 0.72 969 0 969 81.2 0.0 81.2 3.29 5058 0 5058 غرق شدن در آب

ته شدن راه هاي بستنفسي با مواد جامد

و نيمه جامد545 0 545 0.35 8.7 0.0 8.7 91 0 91 0.07 1.5 0.0 1.5 636 0 636 0.22 5.1 0.0 5.1

برق اشعه دما و 32.1 2.8 29.3 1.38 3991 349 3642 8.6 0.2 8.4 0.40 536 13 524 55.4 5.4 50.0 2.25 3454 336 3118 فشار هواي مصنوعي

تگي با دود شعله سوخ 524.8 372.3 152.5 22.59 65311 46338 18973 459.5 333.3 126.2 21.10 28557 20716 7841 589.9 411.2 178.7 23.89 36754 25622 11132 و مواد داغ

نيش خزندگان حشرات 6.0 1.4 4.6 0.26 745 169 577 4.2 1.0 3.2 0.19 262 63 200 7.8 1.7 6.0 0.31 483 106 377 و گياهان مسي

فقط زلزله مب سال ١٣٨٢ 74595 2574 77169 50.16 1197.

2 41.3 1238.5 57252 2179 59431 43.92 921.2 35.1 956.3 131847 4753 136600 47.24 1059.

4 38.2 1097.6

باليا و حوادث غري مرتقبه وطبيعي بدون

١٣٨٢زلزله مب سال 3209 0 3209 2.09 51.5 0.0 51.5 2028 0 2028 1.50 32.6 0.0 32.6 5238 0 5238 1.81 42.1 0.0 42.1

باليا و حوادث غري مرتقبه وطبيعي

زلزله مب وساير ١٣٨٢موارد سال

77805 2574 80379 52.25 1248.7 41.3 1290.0 59280 2179 61459 45.42 953.8 35.1 988.9 13708

5 4753 141838 49.05 1101.5 38.2 1139.7

مسموميت هاي اتفاقي با مواد داروها

گازها و دود9217 11 9228 6.00 147.9 0.2 148.1 2373 15 2387 1.76 38.2 0.2 38.4 11590 26 11616 4.02 93.1 0.2 93.3

حمروميت از يا افزايش نياز براورده شده

2452 0 2452 1.59 39.4 0.0 39.4 91 0 91 0.07 1.5 0.0 1.5 2543 0 2543 0.88 20.4 0.0 20.4

٢٦٢

گانـه بيماريهـا وآسـيبها بـه١٧ برحسب هر بيماري وآسيب وطبقات سال ٤٤ تا ٣٠گروه سين بار بيماريها در :ج-١-٢جدول مشاره ومجـع ايـن) YLD(ومقـدا رسـاهلاي سـپري شـده بـا نـاتواني ) YLL(ليل مـرگ زودرس تفكيك مقدار ساهلاي از دست رفته عمر به د

نفـر مجعيـت مهـني١٠٠٠٠٠اين گروه سين و ميزان هر يك از اين موارد در ) DALYs(هرعلت از آل ) DALYs(،مهچنني نسبت )DALYs(دو مطالعه ملي بار بيماريها- ايران١٣٨٢گروه سين براي مجعيت سال

هردو جنس مونث مذآر جنس

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفتهميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

ميزان ساهلاي از دست تعداد ساهلاي از دست رفته نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در نفر مجعيت١٠٠٠٠٠رفته در

شاخص بيماری

YLL YLD DALYs

نسبتDALYs بهآل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs بهآل

YLL YLD DALYs YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

نسبتDALYs بهل آ

YLL YLD DALYs )١٠٠٠در(

خودآشي و خشونت 222.3 9.0 213.3 9.57 27665 1120 26544 150.3 12.2 138.0 6.90 9340 760 8579 294.1 5.8 288.3 11.91 18325 360 17965 توسط خود

قتل و خشونت توسط 177.9 7.7 170.3 7.66 22146 953 21193 42.3 3.7 38.6 1.94 2630 232 2398 313.2 11.6 301.6 12.69 19516 721 18795 ديگري

عوارض ناخواسته درمان هاي طيب يا

جراحي457 0 457 0.30 7.3 0.0 7.3 364 0 364 0.27 5.9 0.0 5.9 821 0 821 0.28 6.6 0.0 6.6

ساير حوادث عمدي 349.6 151.0 198.6 15.05 43509 18793 24716 40.2 12.2 27.9 1.84 2496 761 1735 658.2 289.4 368.8 26.66 41013 18033 22980 وغري عمدي

حوادث عمدي وغري عمدي

344428

270277 614705 399.59 5527.

8 4337.8 9865.6 116476 51046 167522 123.80 1874.

2 821.4 2695.5 460903 321324 782227 270.52 3703.

3 2581.8 6285.2

23233.4 16907.1 6326.4 1000.00 2891548 2104191 787357 21773.9 17996.1 3777.8 1000.00 1353208 1118427 234781 24689.2 15820.8 8868.5 1000.00 1538341 985764 552577 جمع

٢٦٣

جداول سرمجع بار بيماريها به تفكيك شش استان در سال -٢

هر بيماري و DALYs و YLL، YLD برحسب سن، جنس،١٣٨٢ حادثه

در سطح استاني مهان نكات ذآر شده براي جداول ع بار بيماريها در جداول سرمج . نيز بايد مورد دقت قرار گريد ملي

: جداول سرمجع بار بيماريها در سطوح استاني ٥گروه سين ، سال ٤گروه سين صفر تا ، مهه سنني : اين جداول بصورت جداگانه براي

٥٩ تا ٤٥گروه سين ، سال ٤٤ تا ٣٠گروه سين ، سال ٢٩ تا ١٥روه ، گ سال ١٤تا سـال و ٨٠و گـروه سـين سال٧٩ تا ٧٠روه سين ، گ سال٦٩ تا ٦٠روه سين ، گسال

. باالتر ارائه شده است در هـر خبـش از .هر جدول از سه خبش مذآر، مونث و هر دو جنس تشكيل شده است

و سـپري (YLL)جدول هم تعداد ساهلاي از دست رفته در نتيجه مـرگ زودهنگـام

و هم ميزان هريـك از DALYs و مجع اين دو عنوان يعين (YLD) با ناتواني شده

در DALYs و YLD و YLLاين سه عنـوان يعـين تعـداد سـاهلاي از دسـت رفتـه براي هرجنس (مهچنني يك ستون هم . نفر از مجعيت مهان گروه سين آمده است ١٠٠٠٠٠

مهـان DALYsبه آـل ناشي از هر بيماري يا آسيب DALYsبه نسبت ) و هردوجنس مبنظور جلوگريي از وجود اعشار زيـاددر ايـن . گروه سين اختصاص داده شده است

. در هزار حماسبه شده استمزبور ستون نسبت

بيماريها وآسيبها را به تفكيك زن ومـرد در متـام DALYsمقادير ج -٢-١جدول . سنني وبراي هر استان نشان مي دهد

به راDALYs, YLL, YLDآه مقادير ويلبه دليل حمدويتهاي چاپ جداجنس و استان نشان مي دهد در لوح فشرده و) گروه سين٨(تفكيك سن

پيوست قرار داده شده است

٢٦٤

آسيب در مهه سنني برحسب هر بيماري و) DALYs(بار بيماريها :ج-٢-١جدول مشاره

تان براي مجعيت سال هر اس مرد و آسيبها به تفكيك زن و گانه بيماريها و١٧وطبقات ١٣٨٢

آذرباجيان چهار حمال و بوشهر شرقي

يزد خراسان بزرگ هرمزگان خبتياري ستان بيماري

مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر

0 0 0 653 0 0 0 0 0 643 0 0 حصبه

0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 آميبيازيس

165 190 1271 1389 231 262 161 178 159 177 628 686 ژيارديازيس

2445 150 27581 6690 31732 13829 0 0 0 150 11781 8467 اسهال

39 44 610 1652 489 635 142 359 0 300 272 334 سل

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 سياه زخم

1 1 37 36 3 5 2 3 2 3 9 15 بروسلوز

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 جذام

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 آزاز

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ديفرتي

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 سياه سرفه

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 سيفليس

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 سوزاكاورتريت غري

1 0 7 1 1 0 1 0 1 0 4 0 گونوآوآي

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 تريكومونيازيس

4 0 30 1 5 0 4 0 4 0 16 1 هرپس تناسلي

1 0 6 1 1 0 1 0 1 0 3 0 زگيل تناسليتب خونريزي دهنده

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 آرميه آنگو

22 23 172 179 33 35 22 23 22 23 80 84 آبله مرغان

0 0 0 53 0 41 0 0 0 0 0 0 سرخكفاز عالمت ( هپاتيت

0 125 0 757 0 323 0 0 0 0 0 685 )دار اوليه

موارد (HIVايدز و 0 0 0 559 0 3402 0 0 0 1274 261 1204 )ثبت شده

8 11 62 81 12 15 8 10 8 10 29 40 اوريون

0 0 0 0 6 9 0 0 0 0 0 0 ماالرياجلدي (ليشمانيازيس 3 4 0 19 0 0 0 0 1 1 9 19 )واحشايي

0 0 37 12 0 0 0 0 0 0 5 85 آيست هيداتيد

2 1 12 8 2 1 2 1 2 1 6 4 تنيازيس

24 24 179 164 31 30 23 21 22 21 91 85 هامينولپيازيس

5 4 36 31 6 6 4 4 4 4 18 16 آسكاريازيس

1 0 4 3 1 1 0 0 0 0 2 2 تريكوريازيسآرم سنجاقي

20 26 150 181 27 34 19 23 19 23 76 92 )انرتوبيازيس(تريكواسرتانژيلويليا

1 1 8 8 1 2 1 1 1 1 4 4 زيس

٢٦٥

آسيب در مهه سنني برحسب هر بيماري و) DALYs(بار بيماريها :ج-٢-١جدول مشاره تان براي مجعيت سال هر اس مرد و آسيبها به تفكيك زن و گانه بيماريها و١٧وطبقات

١٣٨٢ آذرباجيان

چهار حمال و بوشهر شرقي يزد خراسان بزرگ هرمزگان خبتياري

ستان بيماري

مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر

اير بيماريهاي س 0 44 3177 4531 709 932 0 0 46 53 420 377 عفوني

بيماريهاي عفوني 2740 650 33381 17010 33291 19562 390 625 291 2685 13717 12199 وانگلي

30 95 115 32 0 0 11 20 0 41 81 202 سرطان حفره دهان

97 41 1176 1478 0 0 8 20 25 8 1072 1358 سرطان مري

209 406 2616 5190 75 339 396 644 352 97 2160 3943 معدهسرطان

197 217 741 981 64 99 169 110 110 107 846 1754 سرطان آولون

161 181 1510 1777 205 251 101 256 81 167 882 918 سزطان آبد

79 27 86 202 0 0 0 49 14 15 145 363 سرطان پانكراس

65 59 449 807 35 15 54 48 51 56 159 496 سرطان حنجره

350 429 1209 2293 111 175 138 262 206 425 817 1554 سرطان ريه

25 87 224 500 46 104 62 61 62 41 48 380 سرطان پوست

717 47 1181 0 381 0 46 0 265 0 1420 106 سرطان پستان

13 0 235 0 68 0 19 0 66 0 326 0 سرطان دهانه رحم

121 0 306 0 27 0 0 0 17 0 285 0 سرطان رحم

33 0 126 0 27 0 27 0 0 0 177 0 سرطان ختمدان

0 138 0 419 0 22 0 122 0 164 0 762 سرطان پروستات

0 8 0 54 0 10 0 7 0 7 0 30 نئوپالسم بدخيم بيضه

0 80 67 123 0 36 0 6 0 0 283 177 سرطان آليه

24 77 64 325 0 60 0 72 12 132 144 315 سرطان مثانهسرطان سيستم اعصاب

448 636 1184 2846 283 272 211 543 163 140 1370 2130 مرآزي

74 104 60 126 0 16 0 2 2 18 27 95 هوچكني

124 243 202 230 0 26 0 4 20 30 77 229 لنفوم نان هوچكني

2 38 49 134 0 28 56 37 0 18 44 52 مالتيپل ميلومامجع لنفوم و مالتيپل

293 637 506 946 0 181 258 169 36 123 255 659 ميلوما

118 254 1057 1661 39 310 12 286 81 77 808 1355 لومسي لنفوسيتيك حادلومسي لنفوسيتيك

34 44 108 223 8 50 7 43 15 39 87 173 مزمن

227 239 1243 1382 55 281 43 266 149 105 885 1063 لومسي ميلوئيد حاد

45 65 184 353 10 75 10 70 26 37 132 269 لوئيد مزمنلومسي ميلومسي مونو سيتيك

3 4 16 25 1 5 1 5 2 2 11 19 حاد

427 606 2608 3645 113 721 72 671 273 260 1924 2879 مجع انواع لومسينئوپالسم خوش خيم

2 0 15 0 3 0 2 0 2 0 8 0 پستان

402 783 5102 6201 1008 491 163 82 632 752 2246 4488 ساير سرطاا

٢٦٦

آسيب در مهه سنني برحسب هر بيماري و) DALYs(بار بيماريها :ج-٢-١جدول مشاره تان براي مجعيت سال هر اس مرد و آسيبها به تفكيك زن و گانه بيماريها و١٧وطبقات

١٣٨٢ آذرباجيان

چهار حمال و بوشهر شرقي يزد خراسان بزرگ هرمزگان خبتياري

ستان بيماري

مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر

3601 4302 19325 27361 2445 2666 1535 3016 2353 2480 14541 22228 سرطاافقر آهن و (آمني

3136 0 3349 7697 10188 4264 162 191 354 77 12331 7965 )ساير آمني ها

G6PD 9 0 0 18 0 0 0 0 67 0 0 0آمبود

50 19 44 168 332 578 37 115 165 326 34 0 تاالمسي ماژور

B 8 0 21 0 0 0 0 0 249 6 2 0 و Aمهوفيلي پورپوراي

ترومبوسيتيك اپي (ايديوپاتيك

)زود18 37 5 9 5 9 7 13 36 73 5 10

ساير بيماري هاي خوني ودستگاه

خونساز0 1810 287 128 29 586 649 2013 0 2406 238 592

بيماري هاي خوني 3788 264 5878 8216 12545 5498 794 340 675 715 14213 8001 ودستگاه خونسازهايپوتريوئيدي

268 272 2276 2323 411 423 266 274 284 293 1096 1118 مادرزادي

96 98 812 830 146 151 95 98 101 105 392 400 فنيل آتون اوريادرجه دو به ( گواتر

842 379 6323 2667 1095 495 801 344 788 342 3268 1354 )باال

3764 2391 3985 3002 675 568 845 675 2411 1638 6292 5427 ديابت

512 0 3848 0 661 0 494 0 480 0 1977 0 ختمدان پلي آيستيكسوء تغذيه پروتئني

0 187 805 485 1100 1509 0 0 0 172 659 1074 انرژي

Aآمبود ويتامني 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 )اسكار قرنيه(

2 2 18 19 4 4 2 2 2 2 9 9 ريكتزساير بيماري هاي 210 57 8766 6473 337 810 0 640 358 129 2620 1098 غذيه اي ومتابوليكبيماري هاي تغذيه

5694 3386 26834 15798 4429 3960 2504 2034 4425 2682 16312 10480 اي ومتابوليك

11 87 6297 669 58 973 0 0 318 0 2386 2137 دمانس

0 1413 2095 5708 568 27238 0 0 0 2288 89 16985 اعتياداسكيزوفرنيا 1009 0 46092 4965 0 0 934 0 0 0 46 9903 واسكيزوافكتيو

و I,II(اختالالت دوقطيباختالالت

)سايكلوتامييك7154 6774 1846 1668 1852 1731 2560 2289 14180 13416 2027 1771

قابل غري: افسردگي تفكيك ازافسردگي پس

از زاميان9672 22982 2248 5210 2222 5191 3165 6960 17669 42073 2662 5730

1367 543 10163 3659 1702 658 1276 468 1262 473 5400 1956 اختالالت هراسياختالل اضطرابي

865 352 6419 2354 1073 424 802 301 799 304 3447 1270 منتشر وسواسي اختالالت

1204 310 8975 2093 1510 379 1130 268 1117 270 4756 1115 اجباري

PTSD 1372 2043 320 461 314 457 445 610 2489 3718 377 506 افسردگي پس از

295 0 2210 0 378 0 283 0 276 0 1147 0 زاميانساير بيماري هاي 2790 0 10622 10166 3006 6388 1196 410 1439 435 12317 4392رواني واختالالت

٢٦٧

آسيب در مهه سنني برحسب هر بيماري و) DALYs(بار بيماريها :ج-٢-١جدول مشاره تان براي مجعيت سال هر اس مرد و آسيبها به تفكيك زن و گانه بيماريها و١٧وطبقات

١٣٨٢ آذرباجيان

چهار حمال و بوشهر شرقي يزد خراسان بزرگ هرمزگان خبتياري

ستان بيماري

مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر

رفتاري

بيماري هاي رواني 15550 7770 152080 63952 18154 42230 13000 5835 12550 8184 61387 55955 واختالالت رفتاري

103 233 832 1300 8 185 39 38 0 122 357 428 مننژيت

96 153 618 960 87 150 68 105 68 107 369 581 پارآينسون

27 16 57 0 0 0 920 0 0 0 1633 226 روزيسمالتيپل اسكل

1033 833 2313 4215 48 618 0 189 0 1301 3922 4452 صرع

556 430 4173 2985 724 546 529 384 519 383 2145 1535 )اپي زود(ميگرن اپي (سردرد تنشي

195 601 1454 4104 249 747 183 525 181 526 761 2157 )زود

704 70 5109 442 815 78 611 53 630 56 2912 260 سندرم آارپال تونلساير بيماري هاي

294 320 3255 2769 822 197 167 92 410 309 1183 550 دستگاه عصيببيماري هاي دستگاه

3006 2655 17810 16774 2752 2522 2517 1389 1808 2805 13282 10188 عصيب

4 4 27 27 5 5 3 3 3 3 14 14 آنژنكتيويت

358 378 2235 2357 302 356 243 251 234 243 1345 1434 تارآتآا

185 196 1236 1216 176 191 137 136 141 139 737 735 گلوآوم

404 328 2985 2209 498 393 369 275 368 279 1603 1203 اختالالت انكساريساير بيماري هاي

210 210 1341 1264 204 206 152 140 150 135 766 747 چشمي

1160 1117 7823 7073 1184 1150 904 806 897 799 4465 4133 بيماري هاي چشميبيماري هاي 4 0 105 256 14 0 38 0 9 151 451 362 روماتيسمي قلب

بيماري هاي ايسكميك سكته ; آنژين (قلب

قليب ونارسايي بعد )از سكته

29325 24420 5123 3790 3926 4441 10686 8163 33876 29200 6643 4723

63 88 486 632 87 118 62 81 61 81 244 317 اندوآارديت

436 402 313 631 200 10 110 221 72 134 805 1587 پروالپس دريچه ميرتالبيماريهاي عروقي

2751 2126 21625 15934 3014 3574 2343 1497 2560 2190 15052 11763 مغزساير بيماري هاي

426 694 11909 12455 889 603 1003 785 837 1035 5962 7055 قلب و عروقبيماري هاي قلب و

8404 9952 63639 63783 12367 14989 7996 6509 7328 8714 46934 50409 عروقعفونت دستگاه تنفسي فوقاني اوتيت وآري

بدنبال اوتيت4522 5952 657 33 949 592 1288 1871 7718 6908 1342 1994

زمن بيماري هاي مانسدادي ريه

وبيماري قليب ريوي11313 6079 291 927 2109 1022 3037 1593 13319 10425 3075 1724

249 467 2957 3576 2523 3869 99 194 1118 309 2668 4788 آسمساير بيماري هاي

284 235 5038 6095 666 250 39 118 183 238 2020 2385 دستگاه تنفسيبيماري هاي دستگاه

4250 5118 25328 30707 6653 8444 1752 3369 2261 1495 16720 23009 تنفسي

٢٦٨

آسيب در مهه سنني برحسب هر بيماري و) DALYs(بار بيماريها :ج-٢-١جدول مشاره تان براي مجعيت سال هر اس مرد و آسيبها به تفكيك زن و گانه بيماريها و١٧وطبقات

١٣٨٢ آذرباجيان

چهار حمال و بوشهر شرقي يزد خراسان بزرگ هرمزگان خبتياري

ستان بيماري

مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر

456 526 3455 3690 610 684 440 476 432 475 1756 1881 پوسيدگي دندانبيماري هاي 19 27 143 174 23 31 18 22 18 22 78 97 پريودنتال

371 397 2726 2563 422 439 319 304 337 322 1587 1523 بي دنداني

420 191 3094 1240 513 220 382 155 383 156 1678 696 مري-ريفالآس معده

0 7 4402 1722 890 335 13 73 73 632 3963 2651 اولسر پپتيك

530 472 3969 3224 683 583 499 409 492 411 2062 1709 سوءهاضمه

0 0 110 173 0 0 48 19 6 76 98 250 آپانديسيت حاد

17 128 130 869 23 155 16 108 16 109 68 471 الهرني اينگوين

14 14 110 102 19 19 14 13 14 13 55 52 آرون

262 315 1946 2140 330 388 244 274 242 276 1036 1132 آوليت اولسروز

302 183 2232 1234 373 222 276 154 276 156 1203 672 يبوست مزمنبيماري هاي مزمن

261 740 2518 3227 331 1304 33 200 405 368 1471 1003 آبد

45 43 318 95 15 0 0 0 170 43 1027 207 سنگ جماري صفراوي

75 63 627 117 26 0 0 0 385 68 1733 251 آوله سيستيت

233 243 1954 2039 366 383 236 248 245 257 917 958 سلياكساير بيماريهاي

296 53 5733 4704 1229 1352 420 146 304 169 1379 1693 گوارشيبيماريهاي دستگاه

3304 3402 33466 27314 5852 6115 2958 2601 3796 3553 20111 15244 گوارش

1 5 7 32 1 6 1 4 1 4 4 17 سيست پايلونيدال

1 2 11 14 2 3 1 2 1 2 6 8 پمفيگوس

172 183 1321 1327 236 247 166 169 165 169 662 667 درماتيت آتوپيك

190 202 1382 1295 234 238 172 167 173 168 765 725 درماتيت سبوره

261 254 1951 1712 328 308 246 220 243 222 1036 915 درماتيت متاسي

224 236 1666 1602 283 290 210 205 207 206 880 851 پسوريازيس

66 66 494 445 84 81 63 58 62 58 261 236 ليكن پالن

10 11 78 78 14 14 10 10 10 10 40 40 اآلوپسي آره ات

1036 1067 7862 7428 1352 1344 1012 970 981 970 3984 3777 آآنه ولگاريس

182 192 1381 1359 238 247 179 179 172 178 689 676 ويتيليگوساير بيماريهاي

391 176 2983 1224 511 220 383 155 371 158 1505 642 پوسيتتگاه بيماريهاي دس

2535 2395 19137 16516 3284 2998 2443 2138 2387 2145 9832 8553 پوسيتآرتريت روماتوئيد

379 144 2727 1003 456 180 337 130 339 130 1525 512 )بالغني(

2624 1403 19148 9021 3021 1542 2269 1083 2368 1123 11044 5300 آرتروز زانو

297 133 2152 870 345 149 259 106 263 108 1207 496 آرتروز گردن

٢٦٩

آسيب در مهه سنني برحسب هر بيماري و) DALYs(بار بيماريها :ج-٢-١جدول مشاره تان براي مجعيت سال هر اس مرد و آسيبها به تفكيك زن و گانه بيماريها و١٧وطبقات

١٣٨٢ آذرباجيان

چهار حمال و بوشهر شرقي يزد خراسان بزرگ هرمزگان خبتياري

ستان بيماري

مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر

0 0 278 0 0 0 0 268 0 0 176 191 لوپوس سيستميك

2729 1597 19896 10356 3256 1827 2436 1284 2459 1311 11009 5852 آمر درد

273 133 1900 837 284 136 219 96 224 97 1108 491 فروزن شولدر

533 326 3853 2084 612 350 461 248 471 252 2175 1207 سندرم روتاتور آاف

146 68 1050 437 167 75 126 52 128 54 597 255 اپي آنديليت آرنجساير بيماريهاي دستگاه استخواني

وعضالني1959 3454 399 753 390 740 562 978 3342 6209 528 860

بيماريهاي دستگاه 7840 4331 57212 27951 9118 4821 6846 3657 7005 3472 32295 16264 استخواني وعضالني

0 82 1243 1942 811 685 823 523 69 248 1360 2003 نارسايي آليهسنگ آليه و جماري

736 1404 5398 9241 896 1654 663 1158 669 1177 2963 5134 ادراري

114 25 842 167 141 30 105 21 105 21 452 90 سيستيت حاد

0 711 0 4555 0 691 0 496 0 508 0 2778 هايپرپالزي پروستات

0 753 0 4915 0 865 0 609 0 623 0 2776 پروستاتيت مزمنمردان و (نازايي

739 156 5520 1032 944 188 706 133 690 134 2877 558 )زنان

416 0 3041 0 517 0 382 0 381 0 1660 0 اندومرتيوزپروالپس ژنيتال در

393 0 2697 0 397 0 308 0 313 0 1591 0 زنانمنوراژي ناشي از ليوميوم رحم وساير

موارد0 3844 0 855 0 830 0 1125 0 6799 0 926

سندرم قبل از 135 0 1008 0 172 0 129 0 126 0 527 0 قاعدگي

گرگرفتگي (يائسگي 981 0 7421 0 1126 0 853 0 927 0 4339 0 )وواژينيت آتروفيك

ساير بيماري هاي 312 443 3631 3076 332 229 31 235 1502 247 2328 2437 يادراري وتناسل

بيماري هاي ادراري 4751 3573 37600 24928 6461 4342 4830 3175 5635 2959 21941 15776 وتناسلي

0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 1 0 حاملگي خارج از رحم

0 0 5 0 0 0 2 0 0 0 2 0 حاملگي موالر

0 0 1 0 2 0 0 0 1 0 2 0 پره اآالمپسي

0 0 39 0 81 0 0 0 37 0 65 0 اآالمپسي

23 0 171 0 29 0 22 0 21 0 88 0 هتديد به سقطاستفراغ شديد در

181 0 1357 0 232 0 174 0 170 0 706 0 حاملگيآبسه پستان و

1 0 7 0 1 0 1 0 1 0 4 0 ماستيتپيلونفريت در طول و

4 0 32 0 5 0 4 0 4 0 16 0 بعد از حاملگي

47 0 93 0 0 0 0 0 34 0 8 0 جفت سر راهيحاملگي،زاميان،سقط و

0 0 7438 0 0 0 2132 0 0 0 3632 0 مرده زايي

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 47 0 عفونت پس از زاميان

٢٧٠

آسيب در مهه سنني برحسب هر بيماري و) DALYs(بار بيماريها :ج-٢-١جدول مشاره تان براي مجعيت سال هر اس مرد و آسيبها به تفكيك زن و گانه بيماريها و١٧وطبقات

١٣٨٢ آذرباجيان

چهار حمال و بوشهر شرقي يزد خراسان بزرگ هرمزگان خبتياري

ستان بيماري

مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر

ساير عوارض بارداري ؛ زاميان و

پس از زاميان0 0 0 12 0 0 0 14 0 6 0 287

عوارض بارداري ؛ ز زاميان و پس ا

زاميان0 4572 0 280 0 2334 0 365 0 9152 0 543

آم وزن زمان تولد با تولد به هنگام

)IUGR( 1113 656 375 358 334 255 169 128 2053 1346 271 272

تولد زود هنگام با 909 909 4495 6877 426 566 852 1119 1196 1257 2192 3728 آم وزني هنگام تولدتولد زود هنگام با

1126 1081 5571 8176 528 673 1056 1330 1483 1494 2717 4431 وزن طبيعيمجع ناشي از طول 2307 2262 11412 17106 1082 1407 2164 2783 3037 3126 5565 9272 حاملگي و رشد جنني

ناشي از مشكالت مادر 170 0 821 1224 312 251 82 86 82 670 624 1094 وبارداري

ا ناشي از جفت وضم 51 155 243 289 0 139 49 95 49 139 325 279 ئيم آن

0 0 971 2083 737 362 0 0 386 181 922 1822 صدمات زاميانياختالالت تنفسي وعروقي در نوزادوجنني

4211 2952 766 561 971 1170 2163 1519 6056 4097 501 244

عفونتهاي دوره 46 96 1736 3061 0 43 133 89 353 173 422 564 جنيين ونوزاذياختالالت خوني وانعقادي در

نوزادوجنني237 38 0 200 120 40 78 0 446 161 0 0

اختالالت گذراي غدد 42 43 80 81 0 0 0 0 40 0 115 117 ومتابوليك

اختالالت گوارشي در 85 0 123 240 0 77 0 79 0 0 156 231 جنني ونوزاد

اختالل جلدي دمايي 0 0 117 128 41 0 0 0 0 0 37 0 در نوزاد

مجع علل ذآر شده جبزعلل مربوط به طول

حاملگي ورشد جنني8557 5591 1928 1670 1440 1472 3114 2609 13608 8351 795 636

ساير بيماريها واختالالت مربوط به

دوره حول تولد3343 2309 2738 603 201 403 6261 4805 14064 15004 871 1048

واختالالت بيماريها مربوط به دوره حول

تولد21171 13464 7793 5310 4424 4039 10782 8497 44778 34767 3929 3991

69 55 605 340 38 41 98 84 134 82 358 324 آ ننسفايل

37 28 309 190 19 23 49 42 67 41 185 177 ناهنجاري جمراي خناعيبيماري هاي 191 614 1933 1645 326 324 359 310 449 435 1979 2464 مادرزادي قلب

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 شكاف آام

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 شكاف لب

18 14 229 172 17 13 0 0 53 0 323 192 آترزي مري

10 8 124 99 9 7 0 0 28 0 133 110 آنوس بسته

4 12 50 142 4 10 0 0 11 0 49 158 هريشپرونگ

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 هايپوسپادياس

٢٧١

آسيب در مهه سنني برحسب هر بيماري و) DALYs(بار بيماريها :ج-٢-١جدول مشاره تان براي مجعيت سال هر اس مرد و آسيبها به تفكيك زن و گانه بيماريها و١٧وطبقات

١٣٨٢ آذرباجيان

چهار حمال و بوشهر شرقي يزد خراسان بزرگ هرمزگان خبتياري

ستان بيماري

مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر مونث مذآر

0 0 24 57 11 0 0 14 12 20 24 14 آژنزي آليهآليه پلي آيستيك

0 0 1297 0 0 0 0 0 0 0 0 0 بالغنيريفالآس وزيكو

0 0 1 1 0 0 0 0 0 1 1 0 ائرترال مادرزادي

352 95 1617 1179 954 771 0 0 235 3596 423 712 سندرم دانساير بيماري هاي

تال الت مادرزادي واخ آروموزومي

3164 4145 6169 1785 128 46 3122 5365 6635 9499 454 907

بيماري هاي مادرزادي واختال الت

آروموزومي7316 7620 10344 2775 578 552 4311 6744 10461 15687 1280 1588

2698 19072 24562 124820 3560 19012 1504 10778 1648 18728 7314 39967 حوادث ترافيكيسقوط از ارتفاع يا

1332 4713 14035 36612 254 4990 1319 6781 516 3490 5726 14719 سقوط در مهان سطححوادث ناشي از تاثري نريو هاي مكانيكي بي

جان و جاندار11341 678 616 0 184 0 3525 408 27748 1757 6170 345

81 337 506 2885 252 1682 138 651 308 796 243 1352 غرق شدن در آببسته شدن راه هاي

تنفسي با مواد جامد و نيمه جامد

526 650 81 0 109 142 11 279 1320 576 129 8

برق اشعه دما و 42 162 242 1362 0 740 0 345 61 418 128 737 فشار هواي مصنوعي

سوختگي با دود شعله 928 1518 13405 24864 0 2194 828 703 386 378 6180 7346 و مواد داغ

نيش خزندگان حشرات 31 98 118 0 191 431 67 89 82 58 0 17 و گياهان مسي

باليا و حوادث غري مرتقبه وطبيعي بدون

١٣٨٢زلزله مب سال 224 34 178 40 295 0 348 281 1300 456 217 90

مسموميت هاي اتفاقي با مواد داروها

گازها و دود4793 593 172 73 0 0 1290 437 4687 1519 65 53

حمروميت از يا افزايش نياز براورده شده

794 31 0 0 58 0 0 0 2291 143 4 5

خودآشي و خشونت 186 696 2525 6661 172 2195 503 862 557 1315 1005 4297 توسط خود

قتل و خشونت توسط 14 390 771 7709 26 1348 122 496 235 1217 194 1438 ديگريواسته عوارض ناخ

درمان هاي طيب يا جراحي

95 151 66 12 31 0 27 52 210 127 38 30

ساير حوادث عمدي 1551 1850 13489 25861 7545 15307 674 1876 2639 493 2290 6860 وغري عمدي

حوادث عمدي وغري 7396 35458 74232 268328 13458 53099 5297 23260 6558 28006 25217 94505 عمدي

80143 89582 633350 670951 147599 187489 60691 63756 66333 88830 336623 375433 جمع

٢٧٢

: عوامل خطر(Burden) سرمجع حماسبات بار -٣ج -٣-٣ج و -٣-٢ج، -٣-١سرمجع حماسبات مربوط به بار عوامل خطـر در سـه جـدول

. آمده استت آن از جممـوع ج سرمجع بار قابل انتساب به هرعامل خطر و نـسب -٣-١در جدول

بارهاي قابل انتساب و نسبت آن از جمموع بار حماسبه شده بـراي بيماريهـا و . عوامل خطر آمده است

بار پنج بيماري آورده شده است آه اين پنج بيماري عبارتند : ج-٣-٢درجدول . اند شده از بيماريهايي آه عامل خطر بيماريهاي ديگر هم واقع مي

ج آمـده اسـت در ايـن -٣-٢ج با -٣-١ع متناظر جدول حاصل مج : ج-٣-٣در جدول

انـد بـا بـوده (Burden)جدول عوامل خطري آه بعنوان بيماري نيز داراي بـار انـد و نـسبتهاي آـا از جممـوع بارهـا اند و سپس مرتب شـده يكديگر مجع شده

(Burdens)حماسبه شده است .

٢٧٣

ر در مطالعه ملي بارمنتسب به عوامل خط ) Burden( بار : ج -٣-١جدول مشاره بيماريها

فيدر

عوامل خطرباربيماري

هاي ناشي از عامل خطر

نسبت بارعامل خطراز آل بار

عوامل خطر

نسبت بارعامل خطراز آل بار

بيماريها

3.06 18.68 439878 چاقي و اضافه وزن 1 2.43 14.85 349559 پر فشاري خون 2 2.08 12.69 298666 يت ناآايفعدم فعاليت فيزيكي وفعال 3 1.84 11.24 264627 باال بودن آلسرتول 4 1.67 10.21 240355 ) بعنوان عامل خطر( مصرف مواد خمدر 5

6 مصرف آب نا سامل يا استفاده از توالت

1.17 7.15 168337 غري هبداشيت

1.02 6.22 146390 اسرتوسور هاي ارگونوميك 7

8 گرم در دسي١١ير مهوگلوبني ز ( آمني 0.69 4.21 99013 به عنوان عامل خطر) ليرت

0.59 3.60 84653 مصرف دخانيات 9

10 گازوئيل و خباري بدون# سوخت جامد

0.49 3.01 70770 دود آش

0.35 2.15 50542 )بعنوان عامل خطر(ديابت 11

12

ه آنند د جيا ا د ا متاسهايCOPDمو ر د اس شديد و مت -شغلي گردوخاك ومه ودود

خفيف46089 1.96 0.32

0.15 0.90 21102 مصرف ناآايف ميوه و سبزی 13

14

رن مد ي وشها ر ز ا نا صحيح ه د استفا ي سنيتfailerو وشها ر ز ا ه د استفا ا آ

وعدم استفاده از روشهاي پيشگريي از بارداري

19574 0.83 0.14

0.08 0.48 11304 مصرف الكل 15

16 ني ز و خفيف Underweightآم -متوسط -

0.06 0.39 9067 )بعنوان عامل خطر(شديد

17 عدم استفاده از شري مادر باروشهاي

0.05 0.31 7244 درست ويا اسفاده نكردن ازآن

0.04 0.26 6103 روابط جنسي غري امين 18 0.04 0.24 5733 مواد اجياد آننده آسم در متاسهاي شغلي 19 0.04 0.23 5486 رمآمبود شديد وخفيف رتينول س 20 0.02 0.14 3232 در دوران بارداريFolic acidعدم مصرف 2122 Zn 0.02 0.12 2790 آمبود روي Kg/m2 2205 0.09 0.02 ٢٠<BMI الغري 23

24 س شغلي متا مسي: لو ه آنند د جيا ا د ا مو

0.00 0.03 640اشعه يونيزان ,اآسيد اتيلن ,بنزن :ها

25

س شغلي ط : متا د سر ا ايمو ز ن ا,برليوم آادميوم , آزبست , آرسينيك : ريه

ن نيو ما و يزل, آر د ر خبا و د و د نيكل,سيليس,

413 0.02 0.00

26 وبرآورد ي فقط براي-آلودگي هوا

YLL 359 0.02 0.00

0.00 0.00 60 خالكوبي 27

٢٧٤

بار بيماريهاييكه بعنوان عامل خطر ديگر بيماريها : ج-٣-٢جدول مشاره نيز عمل مي آنند

جمموع :ج-٣-٣جدول مشارهان عامل بيماريهايي آه بعنو و منتسب به عوامل خطر)Burden(بار

مطالعه ملي بار بيماريها-آنند خطرعمل مي

فيدر هرامش

يلبق

فيدر هرامش

ديدج

آه يي يها ر بيما و خطر مل ا عو بعنوان عامل خطر عمل مي آنند

باربيماريهايناشي از عامل

خطر

نسبت بارعامل خطراز آل بار عوامل

خطر

نسبت بارعامل

آل ز خطرابار

بيماريها

خم 1 5 د ا مو ف ر مصر مل( د عا ن ا بعنو 5.58 23.75 801697 )خطروبيماري

3.06 13.03 439878 چاقي و اضافه وزن 2 1

8 3 -مهوگلوبني زير سطح مقطع بني املللي

Anemia ) ــل ــام ــ ع ــن ــعنوا ب )خطروبيماري

368594 10.92 2.56

2.43 10.36 349559 پر فشاري خون 4 2

عدم فعاليت فيزيكي وفعاليت نا 5 3 2.08 8.85 298666 آايف

1.84 7.84 264627 باال بودن آلسرتول 6 4

بعنوان عامل خطروبيماري( ديابت 117( 214928 6.37 1.50

مصرف آب نا سامل يا استفاده از 8 6 1.17 4.99 168337 توالت غري هبداشيت

1.02 4.34 146390 اسرتوسور هاي ارگونوميك 9 7 0.59 2.51 84653 مصرف دخانيات10 9

مد 1011 جا خت ري# سو خبا و ئيل و ز گا 0.49 2.10 70770 بدون دود آش

1212ه آنند د جيا ا د ا درCOPDمو

-متاسهاي شغلي گردوخاك ومه ودود متاس شديد و خفيف

46089 1.37 0.32

1613-متوسط - خفيف Underweightآم وزني

يد خطر و( شد مل عا ن ا بعنو )بيماري

32049 0.95 0.22

0.15 0.63 21102 مصرف ناآايف ميوه و سبزی1314

DALYs بيماري

خمدر 561342 د ا مو ف مصر بعنوان بيماري

آمني بعنوان بيماري 269580

دــيــابــت بــعنواــن 164386 بيماري

سوء تغذيه بعنوان 22982 بيماري

مني 2671 يتا و د Aآمبو بعنوان بيماري

٢٧٥

1415

استفاده نا صحيح از روشهاي مدرن آا استفاده ازروشهاي سنيتfailerو

وعدم استفاده از روشهاي پيشگريي از بارداري

19574 0.58 0.14

0.08 0.33 11304 مصرف الكل1516

ل سرم2017 تينو ر خفيف و يد د شد آمبو 0.06 0.24 8157 )طروبيماري بعنوان عامل خ(

1718در ما ز شري ا ه د استفا م عدباروشهاي درست ويا اسفاده نكردن

ازآن7244 0.21 0.05

0.04 0.18 6103 روابط جنسي غري امين1819

مواد اجياد آننده آسم در متاسهاي1920 0.04 0.17 5733 شغلي

در دورانFolic acidعدم مصرف 2121 0.02 0.10 3232 بارداري

2222Zn 0.02 0.08 2790 روي آمبود Kg/m2 2205 0.07 0.02 ٢٠<BMIالغري 2323

2424متاس شغلي مواد اجيادآننده لومسي

ن : ها تيلن , بنز ا آسيد اشعه, ا يونيزان

640 0.02 0.00

2525

س شغلي اي: متا ز ن طا د سر ا مويه رسينيك : ر بست , آ ز ليوم, آ بر

دود وخبار, آرومانيون , آادميوم نيكل,سيليس ,ديزل

413 0.01 0.00

2626ا هو گي د لو فقط-آ ي د ر و آ بر و

YLL 359 0.01 0.00براي

0.00 0.00 60 خالكوبي2727 23.48 100.00 3375152 منتسب به عوامل خطرDALYsسرمجع

ناشي از مهه بيماريهاDALYsسرمجع 100.00 14374164 وآسيب ها

شود آه براي هر عامل خطر، بيماري ه پيوست، جدويل ارائه مي در لوح فشرد

قابل انتساب به آن، مقدار اثر، نوع شاخص اثر، شيوع عامل خطر، سناريوي

حماسبه شده، توضيح دربارة حمدودة سين و جنسي GIFراي آن عامل خطر، ب ض مفرو يا اي آه مقدار اثر مقدار اثر يا شيوع برآورد شده، نوع و نام مطالعه

برآورد شده براي بيماري و مقدار DALYشيوع از آن برگرفته شده و مهچنني

DALYقابل انتساب به عامل خطر ذآر شده است .

٢٧٦

Health Adjusted Life( نتايج حماسبة اميد زندگي سامل-۴Expectancy,HALE(

HALE) Health-Adjusted برای سالمتی يافتهق يد زندگی تطبيا اميد زندگی سامل يامLife Expectancy, (ت يک اندازه خالصه سالمت مجعي(Summary Measure of Population Health)

ک عدد يماری ها و صدمات را در قالب يکشنده بريامدهای کشنده و غياست که پت را ي سطح سالمت مجعنيانگين شاخص منفردی است که ميدتري و مفديمنا میخالصه

)نيانگيم(اضی يد ريد زندگی سامل در هر سن به معنای اميام. )٣(نشان می دهد مانده از عمر درآن سن است که باسالمت وبدون ناتوانی سپری يهای باق سال

. خواهند شد :د زندگیي ام)۴–١ سال برای ٠٩/٧٠ت، ي سال برای کل مجع٥٦/٧١د زندگی در بدو تولد معادل يام

ق شده ي خالصه جدول عمر تطبج -۴-١جدول. است سال برای زنان ١٧/٧٣مردان، و د زندگی برای کل يبرآوردهای امجزئيات . استت يبرای سالمت مربوط به کل مجع

ج -٤-١ب و خالصه آن در جدول-١١-٤ب و -١١-٣ولادر جدو جنس ت، بر حسب سن يمجع .آمده است

٢٧٧

ران در يت ا يق شده برای سالمتی کل مجع ي خالصه جدول عمر تطب :ج-٤-١جدول براساس اطالعات مجعيت، مرگ و ناتوانی١٣٨٢سال

x lx nLx Tx ex Dx HLx HTx HALEx

LUL UUL

٠٢/٦١١٦/٦٣ ٦٢١٢٦٧٣١٣/٦٢ ٧١٥٦٥٤٢٥٦/٧١٨٩/١١٨٥٨٩٨ ١٠٠٠٠٠٩٧٤٩٠ ٠

٨٧/٦١٠٣/٦٤ ٣٨٧١٠٨٧٠٥٩٠٥٢٦٢/٧٢١٨/١٣٣٣٦٠٩٠٦١٢٦٧٧٥٠٣/٦٣ ٩٧٢١١ ١

٩٥/٥٨٠٦/٦١ ٤٦٧٦٦٧٥٧٩٠٦٨٥٠١/٦٠ ٤٨١٧٣٠٦٦٧١٩٤٤١٥/٦٩٩٢/٢ ٩٦٤٨٨ ٥

٤٢/٥٤٣٤/٥٦ ٤٦٩٣٤٤٥٣٢٣٠١٨٣٣/٥٥ ٤٨٠٤٢٢٦١٩٠٢١٤٣٤/٦٤٣١/٢ ١٠٩٦٢٠٤

٦٣/٤٩٦٠/٥١ ٤٣٢٤١٢٤٨٥٣٦٧٤٥٨/٥٠ ٤٧٨٤٢٩٥٧٠٩٧٩٢٥٠/٥٩٦٢/٩ ١٥٩٥٩٦٤

٤٤/٤٥٢٤/٤٧ ٤٧٤٦٧٠٥٢٣١٣٦٣٨٣/٥٤٤٠/١٢٤١٥٧٩٩٤٤٢١٢٦٢٣٤/٤٦ ٢٠٩٥٤٠٧

٥٦/٤١٢٨/٤٣ ٤٧٠٠٥٣٤٧٥٦٦٩٤٣٦/٥٠٢٣/١٤٤٠٣١٦٣٤٠٠٥٤٦٣٤٠/٤٢ ٢٥٩٤٤٦١

٦١/٣٧٣٢/٣٩ ٤٦٥٦٠٦٤٢٨٦٦٤١٨٢/٤٥٨٢/١١٤١٠٥٨٦٣٦٠٢٢٩٩٥٠/٣٨ ٣٠٩٣٥٦١

٦٧/٣٣١٨/٣٥ ٤٦١٠٢٧٣٨٢١٠٣٤٢٣/٤١١٨/١٣٤٠٠٢٦١٣١٩١٧١٣٤٤/٣٤ ٣٥٩٢٦٨٢

٦٥/٢٩١٩/٣١ ٤٥٥٤٤١٣٣٦٠٠٠٨٦٣/٣٦٣٨/١٤٣٨٩٩٤٧٢٧٩١٤٥٢٤٣/٣٠ ٤٠٩١٧٢٩

٩١/٢٥٢٤/٢٧ ٤٤٧٦٣٤٢٩٠٤٥٦٧١١/٣٢٣٨/١٤٣٨٣٢٨٠٢٤٠١٥٠٥٥٥/٢٦ ٤٥٩٠٤٤٨

١٤/٢٢٣٧/٢٣ ٤٣٥٧٠٧٢٤٥٦٩٣٣٧٣/٢٧٥١/١٨٣٥٥٠٦٢٢٠١٨٢٢٥٧٨/٢٢ ٥٠٨٨٦٠٦

٧٥/١٨٩٤/١٩ ٤١٩٥٨٧٢٠٢١٢٢٦٥٩/٢٣٩٧/٢١٣٢٧٤٢٣١٦٦٣١٦٣٤١/١٩ ٥٥٨٥٦٧٧

٧٩/١٥٦٩/١٦ ٣٩٩٠٤٤١٦٠١٦٤٠٤٩/١٩٢٦/١٣٣٤٦١٤٠١٣٣٥٧٤٠٢٦/١٦ ٦٠٨٢١٥٨

٢٠/١٢٢٢/١٣ ٧٨/١٢ ٣٦٨٥٥١١٢٠٢٥٩٦٥٢/١٥٧٩/١٤٣١٤٠٥٣٩٨٩٦٠٠ ٦٥٧٧٤٦٠

٢١/١٠ ١٥/٩ ٦٦/٩ ٩٢/١١٨٦/١٢٢٧٩٠٠٢٦٧٥٥٤٧ ٣٢٠١٦٢٨٣٤٠٤٥ ٧٠٦٩٩٦١

٤٦/٧ ٤١/٦ ٨٢/٦ ٩٠/١٨٢٠٠٩٦١٣٩٦٥٤٥ ٨٤/٨ ٢٤٧٧٩٨٥١٣٨٨٣ ٧٥٥٨١٠٤

٣٤/٥ ٣٠/٤ ٧٧/٤ ١٩٥٥٨٥ ١٩٥٥٨٥ ٥٠/٢٦ ٤٩/٦ ٢٦٦٠٨٥ ٢٦٦٠٨٥ ٤١٠١٥ ٨٠

x : ،سنlx :ق يتعداد فرضی افراد زنده در سن دقx، nLx :سته توسط افراد گروه يهای ز تعداد سال ،xد زندگی در سن ي ام: x ،exنفر بعد از سن lxسته توسط يهای ز تعداد سال: x+n ،Tx تا xسنی

nDx :ني سننيبوع وزن داده شده بر اساس شدت ناتوانی يش x تا x+n ،برحسب درصد nHLx: کلتعداد نفر lxسته توسط يهای سامل ز تعداد سال :x+n ،HTx تا xسته توسط افراد گروه سنی يهای سامل ز سال

د زندگی سامل يام% ٩٥نان ي اطمينيحد پا: x ،LUL زندگی سامل در سن يدام: x ،HALExبعد از سن xد زندگی سامل در سن يام% ٩٥نان يحد باالی اطم: x ،UULدر سن

: برآورد ناتوانی)۴–٢

[PYLD (0,0)]دهی ف و وزنيرفته به واسطه ناتوانی، بدون ختف های از دست سالت، ي سال برای کل مجع٧٨١٠٣٧٩معادل ) ها و صدمات ماریيبمهه (ناشی از مهه علل

ن نسبت از يبزرگرت. سال برای زنان بود٤٠٣١٣٧٠ سال برای مردان، و ٣٧٧٩٠٠٩ سال بود، ١٥-٤٠های سنی ن بار مطلق ناتوانی در هر دوجنس مربوط به گروهيا

ن يبزرگرت. شد شامل میهای سنی در گروهت را ين نسبت تعداد مجعيکه بزرگرتکه (وع يرفته به واسطه ناتوانی مبتنی بر ش های از دست زان سالير ميمقاد

سال بود، خصوصا ٤٤-٥٥های سنی روهمربوط به گ) باشد ت میيفارغ از تعداد مجع ). ساله٥٥-٥٩در زنان % ٣٣(ن گروه ها يمربوط به زنان ا

:ماندهيرآورد ناتوانی باق ب)۴–٣ف و وزن دهی و بدون بار يهای از دست رفته به واسطه ناتوانی بدون ختف سال

ت، پس از ي سال برای کل مجع٧٨١٠٣٧٩مانده معادل يهای باق ماریيناشی از ب

٢٧٨

سال ٨٩٣٤٩٠٠افته و به يش يافزا% ١٤مانده يهای باق ماریيورد بار ببرآ% ١٦ سال و با ٤٢٦٣٩٢٦ش در مردان به يافزا% ١٣بار مشابه، با . ديرس

مانده يماری های باقيبار ناشی از ب. دي سال رس٤٦٧٠٩٧٤ش در زنان به يافزا سال ٦٣٩٦٠٤ سال برای مردان، و ٤٨٤٩١٧ت، ي سال برای کل مجع١١٢٤٥٢١معادل

مانده، در يماری های باقيش بار ناشی از بين افزايشرتيب. برای زنان بوددر % ٨٤در مردان، و % ٧١در دو جنس، % ٧٧(شرت ي سال و ب٨٠گروه های سنی

) در دخرتان% ٤٥در پسران، و % ٣٩در دو جنس، % ٤٢(و در سال اول عمر ) زنان .روی داد

:ها ماریيق برای مهزمانی بيطب ت)۴–٤رفته به واسطه ناتوانی با های از دست ماری ها، ساليق مهزمانی بيپس از تطب

% ١٠به حنو مشابه، با کاهش (د يت رسي سال برای کل مجع٧١٢٠٠٢٤ کاهش به %٩). سال برای زنان٣٧٠٠٩٠٩کاهش به % ٨ سال برای مردان و با ٣٤١٩١١٥به

ق يمانده و تطبير باقاز مقدار بدون با% ٢٠ی ناتوانی ين بار ايمقدار اماری يق برای مهزمانی بيبعد از تطب. ها کمرت بود ماریينشده برای مهزمانی ب

های از دست رفته به واسطه ناتوانی در می از کاهش در کل ساليش از نيها، ب سالگی روی ٦٠ک سوم آن بعد از يش از ي سال، و ب٣٠های سنی بعد از گروهشرت از يهای سنی باالتر، برای مردان کمی ب ن کاهش در گروهيمقدار ا. داد

سال، ٨٠+ از بدو تولد و ري، غنيی ناتوانی در مهه سنيهای ا زانيم. زنان بودز ي زنان ن برایر مهه گروه های سنیيجمموع مقاد. ش از مردان بوديدر زنان ب

رفته به واسطه های از دست نسبت سال. شرت بودياز مقدار مشابه برای مردان ب

ناشی از متام علل در (YLD/YLL)رفته به علت مرگ های از دست اتوانی به سالنعمدتا (ريواگريماری های غيب. بود٦/١های سنی برابر دو جنس و کل گروه

) های روانپزشکی ماریيهای اسکلتی عضالنی، و ب ماریيک، بيکولوژيهای ژن ماریيبرانی حتمل ي ساله ا٥٩ تا٤٠علت اصلی بار اضافی ناتوانی هستند که زنان

عمدتا زودرسی و ( مربوط به دوره حول تولدتو اختالال ها ماریيب. کنند میز علت عمده بار اضافه ناتوانی است که به ين) اختالالت تنفسی دوره نوزادی

.ل می شوديرانی حتميکودکان ا

:ق شده برای سالمتیي جدول عمر تطب)۴–٥ سال برای کل ١٣/٦٢در بدو تولد معادل د زندگی سامل يای ام برآورد نقطه

برآوردهای . سال برای زنان بود٧٩/٦٢ سال برای مردان، و ٥٥/٦١ت، يمجعد ياز کل ام(های سامل از دست رفته ر منتظره ساليد زندگی سامل،مقاديام

د زندگی کل از دست رفته به ي، و درصد ام)expected lost healthy years,LHE)(زندگی

. نشان داده شده اند ج-٤-١بر حسب سن و جنس در جدول) %LHE( علت ناتوانی سال در ٠٣/٦٣ت به يد زندگی سامل از مقدار در بدو تولد خود برای کل مجعيام سال برای ٤٤/٦٣ سال برای افراد مذکر و ٦٩/٦٢(ش داشت يک سالگی افزاي

و تولد از بد)(LHE های سامل از دست رفته ر منتظره ساليمقاد). افراد مونث تا ٨٤/١ب به اندازه يبه ترت(شرت از مردان بود ي سالگی در زنان ب٦٠تا شرت ي سالگی به مقدار جزئی در مردان ب٨٠ سالگی تا ٦٥ از لی، و) سال٠٧/٠

د زندگی کل از يدرصد ام). سال٠٦/٠ تا ٠٢/٠ب به اندازه يبه ترت(بود

شرت يسالگی در زنان ب ٦٠ از بدو تولد تا )%LHE( رفته به علت ناتوانی دست سالگی به ٤٥در بدو تولد شروع شده و در % ٢ن تفاوت از يا. از مردان بود

٢٧٩

شد، و از سالگی کمرت می٦٠سپس تا . ديمی رس% ٥/٣ عنیي خود حداکثر مقداردر % ٤ تا ٦٥در سن % ١٥/٠به اندازه (شرت بود ي سالگی به بعد در مردان ب٦٥

د زندگی آنان در ي کل ام٨٦/٠در هرسن معادل د زندگی سامل مردان يام. ٨٠سن .د زندگی زنان در آن سن بودي کل ام٨٤/٠مهان سن و برای زنان معادل

:د زندگی ساملينان برای اميحدود اطم )۴–٦د زندگی سامل در بدو تولد برای يبرای ام% ٩٥نان يحد حتتانی و فوقانی اطم

سال، و ٥٠/٦٢ و ٦١/٦٠ی مردان سال، برا١٦/٦٣ و ٠٢/٦١ب يت به ترتيکل مجعد زندگی يبرآورد امجزئيات بيشرتي براي . سال بود٧١/٦٣ و ٨٤/٦١برای زنان . نشان داده شده است ج-٤-٢ت برحسب سن در جدول يسامل کل مجع

، (HALE)د زنـدگی سـامل يـ ، ام (LE)د زنـدگی يـ بـرآورد ام :ج-٤-٢جدول

، و )LHE(د زندگی ي کل اماز ر منتظره سال های سامل از دست رفتهيمقاد

بر حسب سن )%LHE(د زندگی کل از دست رفته به علت ناتوانی يدرصد ام براساس اطالعات مجعيت، مرگ و ١٣٨٢ران در سال يت ا يو جنس برای کل مجع

ناتوانی

LEx HALEx LHEx % LHEx x

مونث مذکر کل مونثمذکر کل مونث مذکر کل مونث مذکر کل

٥٦/٧١٠٩/٧٠١٧/٧٣١٣/٦٢٥٥/٦١٧٩/٦٢٤٣/٩٥٤/٨٣٨/١٠١٨/١٣١٨/١٢١٩/١٤ ٠

٦٢/٧٢٣٩/٧١٩٦/٧٣٠٣/٦٣٦٩/٦٢٤٤/٦٣٥٩/٩٧٠/٨٥٢/١٠٢١/١٣١٩/١٢٢٢/١٤ ١

١٥/٦٩٧١/٦٧٧١/٧٠٠١/٦٠٤٧/٥٩٦٤/٦٠١٤/٩٢٦/٨١١/١٠٢٢/١٣٢٠/١٢٢٩/١٤ ٥

١٠٣٤/٦٤٩٢/٦٢٨٩/٦٥٣٣/٥٥٨١/٥٤٩٣/٥٥٠١/٩١٢/٨٠٠/١٠٠٠/١٤٩٠/١٢١٧/١٥

٩٩/١٤٨٠/١٣٢٤/١٦ ١٥٥٠/٥٩٠٨/٥٨٠٣/٦١٥٨/٥٠٠٨/٥٠١٥/٥١٩٢/٨٠٢/٨٩٢/٩

٤٨/١٥٢٤/١٤٨١/١٦ ٢٠٨٣/٥٤٥١/٥٣٢٥/٥٦٣٤/٤٦٩١/٤٥٨٣/٤٦٤٩/٨٦٢/٧٤٦/٩

٨١/١٥٤٣/١٤٢٢/١٧ ٢٥٣٦/٥٠٢٥/٤٩٥٣/٥١٤٠/٤٢١٦/٤٢٦٩/٤٢٩٦/٧١١/٧٨٨/٨

٩٨/١٥٥٠/١٤٤٧/١٧ ٣٠٨٢/٤٥٨٧/٤٤٧٨/٤٦٥٠/٣٨٣٨/٣٨٦٤/٣٨٣٢/٧٥١/٦١٨/٨

٤٧/١٦٩٥/١٤٠٥/١٨ ٣٥٢٣/٤١٤٤/٤٠٠٠/٤٢٤٤/٣٤٤١/٣٤٤٥/٣٤٧٩/٦٠٥/٦٥٩/٧

٩٣/١٦٣١/١٥٦١/١٨ ٤٠٦٣/٣٦٩٧/٣٥٢٥/٣٧٤٣/٣٠٤٨/٣٠٣٥/٣٠٢٠/٦٥١/٥٩٤/٦

٣٢/١٧٦٢/١٥١٤/١٩ ٤٥١١/٣٢٦١/٣١٥٥/٣٢٥٥/٢٦٦٩/٢٦٣٦/٢٦٥٦/٥٩٤/٤٢٤/٦

٨٥/١٧٤٦/١٦٣١/١٩ ٥٠٧٣/٢٧٣٨/٢٧٩٧/٢٧٧٨/٢٢٨٩/٢٢٦٠/٢٢٩٥/٤٥١/٤٤١/٥

٧٢/١٧٦٥/١٦٩٣/١٨ ٥٥٥٩/٢٣٤٦/٢٣٦١/٢٣٤١/١٩٥٧/١٩١٨/١٩١٨/٤٩١/٣٤٨/٤

٥٧/١٦٤٩/١٦٨٦/١٦ ٦٠٤٩/١٩٤٥/١٩٤١/١٩٢٦/١٦٢٦/١٦١٨/١٦٢٣/٣٢١/٣٢٨/٣

٧١/١٧٨٣/١٧٦٨/١٧ ٦٥٥٢/١٥٤٦/١٥٤٥/١٥٧٨/١٢٧٢/١٢٧٦/١٢٧٥/٢٧٦/٢٧٤/٢

٩٦/١٨٤٩/١٩٤٩/١٨ ٢٦/٢٣١/٢٢٠/٢ ٧٠/٩ ٥٤/٩ ٧٠٩٢/١١٨٣/١١٨٥/١١٦٦/٩

٨٥/٢٢٧١/٢٣١١/٢٢ ٠٢/٢٠٦/٢٩٧/١ ٩٤/٦ ٦٣/٣ ٨٢/٦ ٨٤/٨ ٦٦/٨ ٧٥٨٤/٨

٢٨٠

: فصل د

گريي حبث و نتيجه

٢٨١

ددي را در اختيـار سياسـتگزاران، حمققـني و شاخصهاي خالصه سالمت امكانات متع آـه ايـن شاخـصها بـراي آـاربردي بيشرتين . دهند سازان جامعه قرار مي سياست

تعيني اولويتهاي سالمت مبنظور تـدوين و اجـراي دارد، امكان جامعه آنوني ما . مداخالت براي ارتقاء سالمت و تدوين و اجراي اولويتهاي پژوهشي است

يك شاخص خالصه است و مشكالت سـالميت را از يـك منظـر آـالن DALYاز آجنايي آهدهد، در بني شاخصهاي خالصه ديگر از امهيت و شهرت بيـشرتي براي جامعه نشان مي

مبناي اين ويژگي و شهرت از ايـن نظـر اسـت آـه شـاخص . برخوردار شده است : مزبور

. آند مشكالت سالمت جامعه را فهرست مي -

را آمي منوده و قابليت مرتب منـودن آـا را فـراهم مشكالت سالمت جامعه - .آند مي

ها مقادير مربوط به مرگ و مري ناشـي از آجنايي آه در تعيني بار بيماري -از مشكالت سـالمت، مقـادير مربـوط بـه نـاتواني ناشـي از بيماريهـاي غريآشنده، ميزان هببودي و طول مدت ابتال در شرايط آنوني جامعـه بكـار

شود، اين شاخص به مست بيماريهاي نادر ويل آـشنده، بيماريهـاي برده مي طوالني مدت غريآشنده، بيماريها و مشكالت غريآشنده آـه بـه سـرعت هببـود

. آند پيدا مني (Bias)اريب ... يابند ويل در عني حال شايع هستند و ميمهه مشكالت متنوع و نامهگن سالمت را به يـك واحـد، يعـين زمـان از دسـت -

فته، تبديل منوده و قابليت سنجش مهه آا را با يكـديگر و بـا پـول، رمشكالت سـالمت را بـراي اقتـصاد دانـان . سنجند سود و زيان اقتصادي مي

. منايد قابل فهم و به زبان آا جاري ميبنـدي ارائـه مشكالت سالمت را بصورت آلي، آالن، آمي شده و قابـل رتبـه -

. آند ميبندي مـداخالت سـالمت ار بيماريها در هر جامعه، آار اولويت مسلما با تعيني ب براي تعيني اولويتهاي سالمت يك جامعه پس از حماسبة بـار . پايان نيافته است

ايـن . بيماريها گامهاي ديگري بايد براساس نتايج بدست آمده برداشته شـود ع و هـاي متنـو گامها و اقدامات، ابعاد خمتلفي را در بر دارد آـه در عرصـه

. گوناگون مطالعه بار بيماريها بايد جداگانه برداشته شود : هاي خمتلف اين مطالعه عبارتند از عرصه

بطور عمده بار بيماريها عرصه مشكالت پيش آمده براي افـراد مبـتال را -عبارت ديگر اگر جامعه، به دو خبش افراد بيمـار ه ب. دهد خبوبي نشان مي

قسيم شود، بـار بيماريهـا فهرسـت مرتـب يا آسيب ديده و افراد سامل ت ديدگان با اعمال اي از رتبه مشكالت را براساس بيمار شدگان و آسيب شده

ضراييب براي عمر از دست رفته در نتيجه مـرگ زودرس و نـاتواني اجيـاد . آمد بيماريهاي غريآشنده، در بني آا فراهم خواهد آرد شده در اثر پي

گـريد، بـار مطالعه بار بيماريها صـورت مـي خبش ديگري آه در جريان هر -عامل خطر برابر تعريف عبارتست . قابل انتساب به عوامل خطر سالميت است

اي از رفتار فردي، شيوة زندگي، مواجهه حميطي، ويژگـي ذاتـي جنبه«:ازيا ارثـي، آـه براسـاس شـواهد اپيـدميولوژي معلـوم شـده بـا حالـت

گريي از آن مهـم تلقـي شـده؛ رابطـه مربوط به سالميت آه پيش ) حالتهاي(در اين خبش از مطالعه بـار بيماريهـا ايـن امكـان فـراهم . »)٦١(دارد

٢٨٢

شود آه زيااي اجياد شده در بني افـراد سـامل در صـورت ادامـه مهـان ميهاي رفتار فردي، شيوه زندگي يا مواجهه حميطي بصورت آمي حماسبه و جنبه

آه براي افـراد سـامل در صـورت عـدم در نتيجه مشكالت سالميت . مرتب شود شـود و رتبـة مـداخالت آنرتل عوامل خطر فراهم خواهد شد نيز حماسبه مـي

. گردد تعيني مي) سامل نگهداشنت افراد سامل( سالمت جامعه يبراي ارتقاهـاي مثبـت سـطح عرصة ديگر از مطالعه بار بيماريها، خالصه منودن جنبه -

فقـط ،در دو عرصـه ذآـر شـدة قبلـي (توسعه اجتماعي اقتصادي جامعـه ، در يك عـدد، مبنظـور پـايش ايـن سـطح از )شد هاي منفي ارائه مي جنبه

اميد زندگي فقط طول مدتي را . توسعه و مقايسة آن با جوامع ديگر است رود مواليد جامعه، به شرط تداوم مهني سطح از دهد آه انتظار مي نشان مي

ي آه، رويكردهاي توسعه اجتماعي، توسعه اجتماعي، زنده باشند در صورت توسـعه اجتمـاعي بايـد . گـردد فقط در زنده بودن آحاد جامعه خالصه مني

هـاي بـالقوه را نيـز يايآيفيت زنده بودن افراد از بابت حفـظ توانـ شاخص اميد زندگي تـوام بـا سـالمت آـه مبـتين بـر . مدنظر داشته باشد

عه اجتماعي بـا رويكـرد سطح توس ،آيد مطالعه بار بيماريها به دست مي هاي بـالقوه آحـاد جامعـه را نيـز توانيناتامني عمر توأم با سالميت و

گـران جامعـه تواند به سياستمداران و توسعه اين شاخص مي . دهد نشان مي سـالميت و يبندي شدن نشان دهد آه بـراي ارتقـا بصورت آمي و قابل رتبه

بايد مـورد ها و آسيب ريحفظ توامننديهاي جامعه آدام عوامل خطر، بيما گذاري براي مقابله با آا چه مقـدار هدف مقابله قرار گريند و سرمايه

به دسـت خواهـد ) شود قابل سنجش با پويل آه به سرمايه گذاشته مي (سود . آمد

دهد اين است آـه مـشكالت سوايل آه مهواره ذهن مديران جامعه را آزار مي -تـوان مـشكالت سنت از بار آا چگونه مي آتي سالمت جامعه چيست و براي آا

آينده را شناسايي و متهيدات الزم را براي مقابله با آا فراهم منـود؟ شود، با توجه به وضعيت عوامل خطر وقيت مشكالت آنوني شناسايي و آمي مي

آنوني جامعه و روند تغيريات آا طي ساهلاي گذشته امكان بـرآورد ايـن در واقـع بـا اسـتفاده از . گردد آينده فراهم مي مشكالت آمي شده براي

مشكالت آنوني، مباني رفتاري جامعه، ترآيب سـين آنـوني و تغـيري آن در طول زمان با استفاده از مدهلاي رياضي و مفروضات متنـوع مـشكالت آتـي

. قابل برآورد استگـذاريها در مسلما مديران سالمت جامعه مهواره نگران سـودآوري سـرمايه -

منابع حمـدود سـالمت را بـراي آـدام اينكه . هستندهاي خمتلف سالمت هعرصرا فـراهم ) آـاهش مـشكالت سـالمت (بيـشرت سود مشكل سالمت هزينه آنند تا

بنـدي بار بيماريها نه تنها مشكالت سالمت را آمي و قابـل رتبـه . آنند قابل تبديل به پـول و سـرمايه دمنايد، بلكه مشكالت سالمت را به واح ميمنايد، زمان در هرجامعه قيميت دارد آه در بني جوامع خمتلف قابل بدل مي م

DALYsتنها مطالعه بـار بيماريهـا و . تبديل به پول رايج آشور است ) ســود يــا زيــان(تعــيني شــده اســت آــه ايــن قابليــت را بــه نتيجــه

هـاي بنگاههـاي خبـشد آـه در ترازنامـه گذاريهاي عرصه سالمت مـي سرمايهتـوان با نتايج به دست آمده از اين مطالعـه مـي . رد گردد اقتصادي وا

ترازنامــه وزارت هبداشــت را تنظــيم آــرد آــه منــافع حاصــل از

٢٨٣

هايي آـه مـديرانش گذاريهايش، روشهايي آه بكار برده، توانايي سرمايهدقيقـا ( به چه مقدار سود يا زيـان ،اند هاي خمتلف بكار گرفته در عرصه

. منجر شده است) يان آردتوان آن را ب با پول ميهـايي را بـراي تعـيني اولويتـها، اثرخبـشي پس مطالعه بار بيماريهـا عرصـه

گذاريها، آمي آردن ابعاد خمتلـف توسـعه اجتمـاعي، تعـيني راهربدهـاي سرمايهخبشي فراروي حمققني اي در حال و آينده، در عرصة پيشگريي، درمان و توان مداخله

. دهد عه قرار ميسياستگذاران و مديران جامبراي اينكه بار بيماريها و بار منتسب به عوامل خطـر قابليـت تبـديل بـه

بايد دو فراوري ديگر بعنوان دوگام تكميلي اولويتهاي جامعه را پيدا آند، بار بيماريها و بار منتسب به عوامل خطر فقط مشكالت . براي آن برداشته شود

با اين دو گام، اين مـشكالت . دهد نشان مي را آمي شدهHealth problemsسالمت يا . آنند هاي عملياتي اجتماعي را پيدا مي سالمت قابليت تبديل به برنامه

: پس از فهرست آردن مشكالت سالمت عبارتست ازگام اول

آوري آيا حمدوديتـهاي علمـي و فـن . پذير بودن مشكالت فهرست شده تعيني مداخله اول وجود دارد يا نه؟ براي مداخله در مورد مشكل

آوري حمدوييت در آـنرتل ايـن مـشكل اگر پاسخ اين پرسش منفي باشد و علم و فن . ماند جامعه باقي ميمشكل قابل حل اول نداشته باشد، بعنوان

معـين و مفهـوم آن وجـود آـه اي مثبـت باشـد ويل اگر پاسخ اين سوال بگونـه جامعـه اولويـت پژوهـشي بدل به آوري باشد، اين مشكل حمدوديتهاي علمي و فن

هاي مـايل خبـشهاي پژوهـشي بايـد اي از توانايي در اين صورت خبش عمده . شود مي . مصروف يافنت راه حل براي آنرتل اين مشكل گردد

شكل مزبور قابـل م، اينست آه )آيد معموال هم مهني پاسخ به دست مي (پاسخ ديگر اجيـاد مهـارت و دانـش الزم در درون حل است ويل در صورت تامني منابع مـايل و

هـاي آمـوزش در صورت وجود چنني پاسـخي اولويـت . جامعه و نظام ارائه خدمات مهچنني در صـورت عبـور از . آيد دانشگاهي و آموزشهاي مهگاني جامعه به دست مي

اين مسري، ديگر تربيت نريوها در دانشگاهها اين نتيجه را در پي خنواهد داشت و نيـز . گاهها پاسخگوي نيازهاي علمي و اجرايي آشور نيستند آه خروجي دانش

نيز براي تـامني منـابع مـايل حـل مـشكل اولويت مديران منابع مايل خبش سالمت . گردد مزبور تعيني مي

آه پس از گام اول در ادامة فهرست آردن مشكالت سـالمت جامعـه، بـه گام دوم : عبارتست ازدنبال مطالعه بار بيماريها بايد برداشته شود

تعيني هزينه اثرخبشي مداخالت سالميت، گـريي اثرخبـشي مـداخالت مشكل عمده در مطالعات هزينه اثرخبشي، چگونگي اندازه

هبرتين شـاخص بـراي تعـيني اثرخبـشي DALYs. بزرگ اجتماعي با ابعاد خمتلف بود رفتـه هـاي بكـار تعيني هزينه . مداخالت اجتماعي و نظامند در عرصه سالمت است

توان بعنـوان اثرخبـشي چنـدين نـوع مي DALYsحيت از . آاري چندان مشكل نيست مقايسه روشهاي خمتلف مداخله با . مداخله در جوامع متفاوت نيز استفاده آرد

آمد آمي مهه اين مـداخالت جنـات دادن سـاهلاي هاي متفاوت در صورتيكه پي هزينه بـا اسـتفاده از ،رفتـه هدر مـي عمري آه در صورت عدم اجراي آن مداخالت به

DALYs توان يافت آه به خوبي آمرت شاخصي را مي . پذير است امكانDALYs ابعاد

٢٨٤

مشكالتي آه امكان مداخله علمي تبديل و تكنولوژيك ندارند،

شوند مياولويتهاي پژوهشيبه

مشكالتي آه امكان مداخله متناسب با توامننديهاي مايل

ه ندارند جامع

هاي براي يافنت مداخله ارزانـــرت بـــدل بـــه

ــهاي ــشي پاولويت ژوه ــشي، ــابع دان ــه من ــشكالتي آ متكنولوژيك و مايل جامعه اجازه

دهند، برحسب ميـزان مداخله مي برحسب سـاهلاي (اثرخبشي مداخالت

اولويتهاي وان بعن) جنات يافته سالمت مخبش .شوندفهرست

مــشكالت مزبــور بــدل بــه براي اولويتهاي مديرييت

تـــامني منـــابع مـــايل و شوند محايتهاي اجتماعي مي

هـاي گونـاگون و بـا خمتلف يك مشكل سالمت و مقـدار تـاثري مـداخالت در عرصـه

ترين شاخص براي تعيني مشكالت سالمت آمي DALYs. هاي متفاوت را نشان دهد هزينه . دهد ، هم مرگ و هم هببودي را پوشش مياست آه هم بيماري

هـر DALYs هزينه يكـسال جنـات دادن ،املللي هم اآنون بسياري از مطالعات بني مـدير . اند هاي متفاوت نشان داده بيماري يا آسيب را با استفاده از مداخله

تواند با استفاده از منابع موجود تعيني منايد آه با آاهش مشكل اول سالمت مي

مربوطه را آاهش مي DALYs جامعه خود با اعتبارات آنوني، چند سال از سالميتآيا اساسا منابع موجود در اختيار وي، امكان مداخله اثرخبش روي آدام . دهد

آند؟ مسلما مشكالتي آـه مداخلـه پذيرنـد ويل مشكالت سالمت جامعه را فراهم مي بـراي اولويتهاي مديرييت به دهند تبديل حمدوديت منابع مايل اجازه مداخله مني

. شود تأمني منابع مايل و محايتهاي اجتماعي ميمدير سالمت با استفاده از نتايج مطالعات بـار بيماريهـا، هـم اولويتـهاي

آنـد، هـم اولويتـهاي مـديرييت خبـش پژوهشي مورد نياز خود را اسـتخراج مـي مت را مشخص و برايآند و هم اولويتهاي مداخالت سال پشتيباني خود را تعيني مي

تـرين مداخلـه را در ها نيز امكان تعيني ارزانرتين و اثرخبش تعيني نوع مداخله .اختيار خواهد داشت

نتايج مطالعه بار بيماريها و بار منتسب به عوامل خطر

بندي شده بار بيمايها و بار منتسب به عوامل خطر مـشكالت را فهرست رتبه . مناييد يه و پيشگريي ثانويه ارائه ميدر دو عرصه پيشگريي اول

در فهرست هر دو عرصه بايد به اين پرسش پاسخ داد آه آدام يك از مشكالت

پذيراند؟ با توجه به امكانات علمي و فناوري موجود مداخله

پذير، بندي شده مداخله براي آدام يك از مشكالت رتبه موجود جامعه وجود دارد مداخالت متناسب با منابع

و امكان چه مقدار آاهش آا وجود دارد؟

پذ مداخلهير

مداخله پذيرنا

٢٨٥

توزيع عمر از دست رفته و عمر سپري شده با نـاتواني در -١ : سنني خمتلف ميزان عمر به هدر رفتـه در نتيجـه مـرگ زودرس و : د-١-١همنودار مشار

حـسب سـنني نفر مجعيت بر ١٠٠٠٠٠در ) DALYs(با ناتواني عمر سپري شده ١٣٨٢به تفكيك جنس در سال خمتلف و

74561

46924

3407229566

2320920844

7204

27335

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

0-4 5-14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+

يتمع جفر1ن

0000

0 در

ن يزام

مردهردو جنسزن

و) YLD(ميزان عمر سپري شده تـوام بـا نـاتواني : د-١-٢منودار مشاره

نفـر مجعيـت ١ ٠٠٠٠٠در ) YLL( در نتيجـه مـرگ زودرس عمر به هدر رفته ١٣٨٢به تفكيك جنس در سال براي متام سنني و

٢٨٦

132631386112677

83176545

10050

0

5000

10000

15000

20000

25000

مرد زن فرهردو جنس 10ن

0000

0 در

ي واننات

يا س

درزو

گ مر

جه نتي

ر ه درفتدر هبه

ي الهاس

YLD YLL

و) YLD(ميزان عمر سپري شده تـوام بـا نـاتواني : د-١-٣دار مشاره منو

نفر مجعيت به تفكيك سـن و جـنس در ١٠٠٠٠٠در ) YLL(عمر به هدر رفته ١٣٨٢سال

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

0-4 5-14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+سن

ر ي د

واننات

با ده شريسپ

يا ته رف

ت دساز

ي هاسال

فر10ن

0000

F-YLDM-YLDM -YLLF-YLL

به آل عمر به ) YLD(نسبت عمر سپري شده توام با ناتواني :د-١-٤منودار مشاره

١٣٨٢به تفكيك سن و جنس در سال ) DALY( هدر رفته

٢٨٧

4346

58

4549

6773

68

0

20

40

60

80

0-4 5-14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 سن +80

نيتوا نا باده شريسپ

ر عم

صد در

F-YLDT-YLDM-YLD

نسبت عمر بـه هـدر رفتـه در نتيجـه مـرگ زود رس : د-١-٥منودار مشاره

)YLL ( به آل عمر به هدر رفته)DALY ( به تفكيك سـن و جـنس در سـال١٣٨٢

5754

3327

32

42

5551

0

20

40

60

80

0-4 5-14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 سن+80

س رود زگمر

ه يج نتدر

ه رفتدر هبه

ر عم

صد F-YLLT-YLLM -YLL

: دهد آه د نشان مي-١-٥ د تا -١-١منودارهاي

سـال عمـر از دسـت ٢٢٧٢٧، ١٣٨٢ هزار مرد ايرانـي در طـول سـال ١٠٠ -آن بـا % ٥٦دهنگـام از بـني رفتـه و آن بـا مـرگ زو % ٤٤اند آـه داده

. ناتواني سپري شده است

٢٨٨

اند داده سال عمر از دست ٢٠٤٠٦، ١٣٨٢ هزار زن ايراني در طول سال ١٠٠ -آن با نـاتواني سـپري % ٦٨آن با مرگ زودهنگام از بني رفته و % ٣٢آه

. شده است سال عمر ٢١٥٠٨٠، ١٣٨٢در طول سال ) هر دو جنس ( هزار نفر ايراني ١٠٠ -

آن با % ٦١آن با مرگ زودهنگام از بني رفته و % ٣٩اند آه از دست داده . ناتواني سپري شده است

سال و باالتر است و آمرتين ميزان ٨٠ در گروه سين DALYsباالترين ميزان - %) ١تقريبا ( سال، ٥- ١٤آن در گروه سين

يش از ساله در ايران ب ٤ميزان عمر از دست رفته صدهزار آودك صفر تا - . ساله است٤٤ تا ٣٠ ساله و ٢٩ تا ١٥ ساله، ١٤ تا ٥گروههاي سين

تقريبا در (YLL)ميزان عمر از دست رفته بعلت مرگ زودهنگام در زنان -ويل ميـزان عمـر سـپري شـده بـا . مهه گروههاي سين آمرت از مـردان اسـت

، سال از مردان بيـشرت اسـت ٦٩ تا ١٥ناتواني در زنان در گروههاي سين . سال است٦٠ تا ٤٥قله اين افزايش در گروه سين

، نـاتواني ناشـي از بيماريهـا و ) سـال ٧٠ تا ١٥(در سنني ميانه عمر -

خبصوص در مهني گـروه سـين . از بقيه گروه هاي سين بيشرت است (YLDs)آسيبها . سهم مربوطه در زنان بيش از مردان است

از دسـت رفتـه در نتيجـه سهم عمر ) سال ٧٠ تا ١٥(در سنني ميانه عمر -مرگ ناهبنگام در مقايسه با دو گـروه ابتـدايي و انتـهايي عمـر يعـين

در مردان در سنني YLLويل سهم . آودآان و نوجوانان و ساملندان آمرت است . مياني و نوجواني در مقايسه با زنان از آل بار بيماريها بيشرت است

يياني ناشـي از بيماريهـا سهم بيشرتي از بار بيماريها در زنان، ناتو -بـه مهـني . است آه بطور عمده در سنني ميانه عمر آنان متمرآز شده اسـت

مندي از خـدمات هبداشـيت آه از مطالعه هبره ، د -١-٦دليل در منودار مشارة شود آـه بـار مراجعـه زنـان بـه برگرفته شده نيز ديده مي )١٩(درماني

خبش دوليت و خـصوصي بـيش از مراآز دريافت خدمات در مهه انواع مراآز و . مردان است

مقايسه برآورد بار مراجعه درطول سال به مراآـز :د-١-٦منودار مشاره براسـاس مراجعـه در طـي ،خمتلف درخبش دوليت و خبش خصوصي به تفكيك جنس

١٣٨١اسفند ، مندي از خدمات هبداشيت درمانيه مطالعه هبر ،دوهفته قبل

٢٨٩

2.8

1.8

1.0

0.40.2

0.7

0.4

0.3

2.1

0.7

0.3

1.7

0.0

0.1

0.5

2.5

0.5

0.1

0.1

0.6

0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 1.2 1.4 1.6 1.8 2.0 2.2 2.4 2.6 2.8 3.0

مطب دفاتر خصوصي

درمانگاه /پلــي آلنيــك /بيمارستان

داروخانه

پارا آلنيــك

در يافت خدمت در منزل

مراآز بهداشتي درماني/پايكاه /خانه بهداشت

درمانگاه /پلــي آلنيــك /بيمارستان

اورژانس بيمارستان

داروخانه

ك پارا آنـي

صيصو

ش خبخ

تي دول

ش بخ

بار مراجعه

زن

مرد

سـال و پنجـاه سـال و بـاالتر ٤ سين صفر تا بار بيماريها در گروههاي -

مهمرتين دليلـي (Burden)نسبت به ساير گروههاي سين بيشرت است و اين بار منـودار . آنـد است آه آا را به دريافت خدمات هبداشيت درماني وادار مي

از خدمات هبداشـيت برگرفتـه شـده )١٩(مندي د نيز آه از مطالعه هبره -١-٧

در گروه سـين زيـر . روي بار مراجعه است Burden تأثري خبوبي نشان دهنده هاي هبداشيت آودآـان زيـاد اسـت خبـشي از ايـن يكسال چون دفعات مراقبت

سال ٥٠مراجعات براي دريافت مراقبتها است ويل در بقيه سنني خبصوص سنني اي در نظام ارائه خدمات وجـود و باالتر آه هيچگونه مراقبت طراحي شده

. باال در اين گروه سين استYLDه مراجعه ناشي از ندارد، عمد

مقايسه برآورد بار مراجعه درطول سال به مراآـز :د-١-٧منودار مشاره در نظـر خمتلف ارائه خدمات بدون در نظر گرفنت مراجعه به داروخانه و

براساس مراجعـه در طـي دوهفتـه ،گرفنت مراجعه براي مراقبتهاي جاري اسـفند ، مندي از خدمات هبداشيت درماني ه مطالعه هبر ،به تفكيك سن ،قبل١٣٨١.

٢٩٠

14

8

3

57

11

4

7

0

3

6

9

12

15

ـال كسر يزي

ـار چه

ـتا ك ي

ــالس

14تا

ج پن

ــالس

49تا

ده نزپا

ــالس

65تا

اه نجپ

ــالس

ـنج وپ

ت صش

ترباال وسال

مـه (ه

رد مـ

ن )ــنيس

مـه (هزن

ن )ــنيس

مهچننيوبايد برمبناي بار بيماريها در هر گروه سين و متناسب با آن : نتيجه بـراي آـاهش،آند عوامل خطري آه در هر سن عمل مي به سهم منتسب بامتناسب

DALYs و اجرا آرد آن گروه سين و جنسي برنامه و بسته خدميت مناسب طراحي

در ايــران بــا ســاير منــاطق و DALYsمقايــسه ميزاــاي بــروز ) ١-١ آشورهاي ديگر

بار بيماريها در برخي از آشورهاي توسعه يافته و در حـال توسـعه مطالعات مقايسة اين نوع مطالعـات بـه داليـل خمتلـف تكنيكـي، مهچـون . اجنام شده است

.... و يهاي وارد شده به مطالعـه قابليت تعميم به متام آشور، انواع بيمار . طلبد دقت بسيار و تسلط به جزئيات مطالعات را مي

براي اينكه حداقل وضعيت آشور ما در مقايسة با ساير مناطق و دقـت و صـحت برآوردهاي اين مطالعه تاحدودي روشن گردد، جمريان ايـن مطالعـه نيـز ايـن

مقايـسه سـه مطالعـه را ويل بـراي اجنـام ايـن . انـد مقايسه را اجنـام داده : اند برگزيده

برآوردهايي را براي منطقـة اين مطالعه به دليل اينكه : GBDمطالعه -١

. در برداشته است٢٠٠٠ براي سال (EMR)مديرتانه شرقي حـاوي توسط بانك جهاني منتشر شـده اسـت و ٢٠٠٦اي آه در سال مطالعه -٢

)٦٢(.∗دباش مي EMR براي منطقه ٢٠٠١برآوردهايي براي سال امريكا اجنام شـده ١٩٩٦مطالعه بار بيماريها در امريكا آه براي سال -٣

منتـشر Population Health Metrics توسط نشريه الكرتونيك ٢٠٠٦است و در سال )۶٣(.شده است

∗

شـامل آـشورهاي افغانـستان، حبـرين، Middle East and North Africa يا Eastern Mediteranian Regionمنطقهجيبوتي، مصر،مجهوري اسالمي ايران، عراق، اردن، آويت، لبنان، لييب، مراآش، عمان، پاآـستان،

.مارات متحدة عربي و مين استومايل، سودان، سوريه، تونس، اقطر، عربستان سعودي،س

٢٩١

علت انتخاب اين سـه مطالعـه بـراي مقايـسه نتـايج مطالعـه ملـي بـار . بيماريها در ايران به اين شرح است

در عه از سه مطالعه فـوق برآوردهـايي بـراي بـار بيماريهـا دو مطال -١

. را در بر داردEMRمنطقه

املللي اجنام شـده دو مطالعه از سه مطالعه مزبور توسط يك گروه حمقق بني -٢و بوده يكسان به آار رفته در آا بندي است، در نتيجه تعاريف و طبقه

طابق بـا تعـاريف و مطالعه ملي بار بيماريها در ايران نيز قابليت ت بندي آن داشته است طبقه

مطالعه امريكا نيز تقريبا بوسيله مهان گروه اجنام شده است و قابليـت -٣ . تطبيق نسيب با مطالعه ايران را داشته است

منتشر شده است در نتيجه ٢٠٠٦دو مطالعه از سه مطالعه مزبور در سال -٤تعاريف و مفروضات در آا ها در روشها، توان فرض آرد آخرين بازبيين مي

. مد نظر قرار گرفته استبـه ( بعنوان يك مطالعه پايه و آغازآننده از امهيت خـود GBDمطالعه -٥

. برخوردار است) عنوان اولني گام . شود ها در مهني قالب اجنام مي پس تا پايان اين گزارش، مقايسه

: دهد آه د نشان مي-١-٩ د و منودار -١-٨منودار

هزار نفر برآوردشـده بـراي ايـران بـا ١٠٠ در DALYsد ميزان برآور -

البته بـرآورد . تفاوت زيادي ندارد EMR ٢٠٠١ميزان برآورد شده سال

ميزان مزبور در مطالعـه . است ٢٠٠١ بيشرت از سال EMR ٢٠٠٠براي سال

. و ايران استEMRامريكا حدود نصف برآورد براي منطقه

DALYs (Age and Sex Specefic DALAYs Rate)جنـسي ميزان بروز اختصاصي سين و -

و مطالعه ايران در مواردي تفاوت EMR منطقه ٢٠٠١بني برآوردهاي سال . و در مواردي تشابه وجود دارد

- DALYs Rate سال براي ٤ گروه سين صفر تا EMR دو برابـر ايـران اسـت .ي از اين تفاوت ناشي از فراوانـي بـاالتر بـروز بيمـاري و مـرگ ناشـ

در نتيجه بيماريهـاي اسـهايل و بيماريهـاي EMRبيماريهاي عفوني در قابل پيشگريي از واآسن و شـرايط و بيماريهـاي ناشـي از سـوء تغذيـه

. آودآان است- DALYs Rate سال ايـران تقريبـا ٤٤ تا ٣٠ سال و ٢٩ تا ١٥ گروههاي سين

ن تفـاوت و در حتليل جزئيات ايـ . است EMR برابر برآوردهاي ٢ تا ٥/١فزوني بيش از مهه ناشي از دو مسئله حوادث ترافيكي و اعتياد در ايـن

. استدر ايران دو گروه سين بـاالتر از ايـران بـرآورد EMR در DALYs Rateسـاله ٦٠از گروه سـين -

اين افزايش به يك بيماري حاد و بيماري خـاص جزئيات شود، در حتليل مي

بيماريهاي غريواگري در ايـن DALYs Rateن بطور آلي ميزا. شود برخورد مني

در حتليـل ـايي در . باالتر از ايران اسـت EMRدو يا سه گروه سين در

در ايـن چنـد بيمـاري غـري واگـري EMR در ٢٠٠١برآورد مطالعـه سـال : باالتر از ايران قرار دارد اين بيماريها عبارتند ازگروههاي سين

بيماريهاي قليب عروقي -

٢٩٢

در مطالعه ايران برآورد .)چشم و گوش ( ارگااي حسي بيماريهاي - صورت نگرفته است » آري«خاصي روي

لنفومها و ميلـوم ، مثانه ، پستان، مهچنني سرطان هاي ريه و برنش - . در منطقه برآورد باالتري دارندها مولتپيل لومسي

و ٢٠٠١ EMRد مهني تفاوهتا اختصاصي سـين را بـه تفكيـك جـنس بـني -١-١٠منودار . دهد ايران را نشان مي

عمـر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجـه مـرگ زود رس و : د-١-٨منودار

مقايسه بني ، نفر مجعيت ١٠٠٠٠٠در ) DALYs(سپري شده توام با ناتواني ،)٢٠٠٣در سـال (برآورد مطالعه ملـي بـار بيماريهـا بـراي ايـران

در (GBD&WBه بـرآورد مطالعـ ،)٢٠٠٠در سـال (GBDبرآورد مطالعـه در ١٩٩٦براي منطقه مديرتانه شرقي ومطالعه بـار بيماريهـا ) ٢٠٠١سال

امريكا برحسب جنس

224602495223691

201092260321370

202692187321152

12468

1000

6000

11000

16000

21000

26000

Both Sexes Male Female

DA

LYs

/ 100

000

P

EMR2000 IRAN2003 EMR2001 USA

عمر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجه مرگ زود رس و : د -١ -٩منودار

مقايسه بـني ، نفر مجعيت ١٠٠٠٠٠در ) DALYs(سپري شده توام با ناتواني و ) ٢٠٠٣در سـال (ريهـا بـراي ايـران برآورد مطالعه ملي بـار بيما

٢٩٣

بـراي منطقـه مديرتانـه شـرقي ) ٢٠٠١در سال (GBD&WBبرآورد مطالعه جنس برحسب سن و

73338

46502

3383329370

2312320649

7186

26623

7395077967

56100

31090

14453106456472

56662

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

0-4 5--14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+

DA

LYs

/ 1

0000

0 P

IRAN-2003 EMR-2001

عمر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجه مرگ زود رس و : د -١ -١٠منودار

مقايـسه ، نفر مجعيـت ١٠٠٠٠٠در ) DALYs(سپري شده توام با ناتواني و ) ٢٠٠٣در سـال ( بار بيماريها براي ايـران بني برآورد مطالعه ملي

بـراي منطقـه مديرتانـه شـرقي ) ٢٠٠١در سال (GBD&WBبرآورد مطالعه برحسب سن وجنس

63000

77000

65340

34087

15003

109096682

58711

72966

48651

34159

28152

2466022595

7957

28688

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

90000

0-4 5--14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+

DA

LYs

/ 1

0000

0 P

EMR2001-MALE

EMR2001-FEMALE

IRAN2003 -MALE

IRAN2003 -FEMALE

٢٩٤

: بار بيماريها برحسب سن، جنس و نوع بيماري و آسيب-٢

يك منودار آه متـامي .دراين خبش براي هرگروه سين و جنسي دو منودار وجود دارد

آند ارائه مي YLD و YLL و به تفكيك ICD طبقه ١٧ريها را در قالب بار بيما ) بيماري يـا آسـيب ٢٠٠در بني ( بيماري ياآسيب اول را ٢١و منودارديگرآه فقط

. در مهان گروه سين وجنسي ارائه منوده است

١٧بار بيماريها در متام سنني و در هر دو جنس و در طبقات ) ٢-١

YLD و YLLي از هر طبقه به تفكيك و مقدار بار ناش ICDگانه

گانـه ١٧براي طبقـات ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-١منودار

) DALYs(بيماريها و آسيبها بر حسب جمموع ساهلاي به هـدر رفتـه عمـر

در هـر ) YLD(وساهلاي سپري شده با ناتواني ) YLL(ساهلاي از دست رفته ١٣٨٢براي سال ، در مهه سنني دو جنس و

0 500000 1000000 1500000 2000000 2500000 3000000 3500000 4000000

حوادث عمـدي وغـير عمــدي بيماري هاي رواني واختالالت رفتاري

بيماري هاي قلب و عروق بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد

بيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني بيماري هاي ادراري وتناسلي

بيماريهاي دستگاه گوارش بيماري هـاي دسـتگاه تنفسـي

ه اي ومتابوليــك بيماري هاي تغذـيسرطانها

بيماري هاي دسـتگاه عصـبي بيماريهاي دسـتگاه پوسـتي

بيماري هاي خوني ودستگاه خونساز بيماريهاي عفوني وانگلي

بيماري هاي مادرزادي واختال الت آروموزومي بيماري هـاي چشـمي

عوارض بارداري ، زايمان و پس از زايمان

سال

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

را دارنـد و پـس از آن YLLحوادث عمـدي و غريعمـدي بـاالترين مقـدار -

بيماريهاي قليب عروقي قرار دارند، سپس بيماريها و اختالالت مربوط بـه

.اند باالتر را خبود اختصاص دادهYLLدورة حول تولد و سپس سرطاا شوند مي را سبب YLDبيماريهاي رواني و اختالالت رفتاري بيشرتين مقدار -

و پس از آن حوادث عمدي و غريعمدي و سپس بيماريهاي اسكليت عضالني و در رديف چهارم بيماريهـاي دسـتگاه ادراري و تناسـلي، دسـتگاه گـوارش،

. بيماريهاي قليب عروقي و بيماريهاي تنفسي قرار دارند

٢٩٥

اگر از سه طبقه بيماريهاي چشم، بيماريهاي پوست، بيماريهـاي اسـكليت -آه آشندگي در بني بيماريهاي مربوط به ايـن طبقـات نـادر اسـت عضالني بگذرمي،

o ا را % ٤/٩٠از بار ناشي از سرطاYLL در (دهـد خبود اختصاص مـيو معناي آن اينست آه تشخيص آنقدر دير %) ٩٠زن و در مرد حدود

.آند آه آمكي به حل مشكل مني... است و درمان آنقدر ديرترo حــوادث عمــدي و غريعمــدي را از بــار ناشــي از % ١/٦٧YLL خبــود

بـراي آـاهش %). ٤/٦٤و درمـردان ٦/٧٣در زنـان (دهـد اختصاص مي . بارناشي از حوادث بطورعمده بايد از آشندگي آن آاست

و ICD علت اول برحسب طبقات ١٠نسبت بار بيماريها براي : د-٢-١جدولدرون هـر علت اول در درون هر طبقه از آل بار بيماريها و از بار ٣

طبقه براي هردوجنس و در متام سنني نسبت در درون طبقه %نسبت از آل

% شاخص

علت

YLL YLD DALYsYLL YLD DALYs - - - ٢/٤٨٨/١٤٦/٢٧ حوادث عمدي و غريعمدي-١ ٤/٣١٨/٣٥٩/٣٢ ١/٩ ١/١٥٣/٥ حوادث ترافيكي ١-١ ــوادث١-٢ ــا و حــ باليــ

غريمرتقبه٤/٢٤ ١/٣٥٤/٢ ٧/٦ ٩/١٦٣/٠

٦/١٣٥/٥ ٥/١ ٥/٢ ٧/٣ ٧/٠ سقوط ١-٣ ــي و-٢ ــاي روانــ بيماريهــ

اختالالت رفتاري٧/٢٨١٦ ٨/٣ - - -

٤/١٦١/٢٧١/٢٦ ٢/٤ ٤/٦ ٦/٠ افسردگي ٢-١ ٤/٢٣٣/٢٤ ٣٤ ٩/٣ ٥/٥ ٣/١ اعتياد ٢-٢ ٣/١١٧/١١٦/١١ ٩/١ ٨/٢ ٤/٠ اختالالت دوقطيب ٢-٣ - - - ٥/١٠ ٩/١٧٩/٥ عروقي بيماريهاي قليب -٣

بيماريهاي ايـسكميك٣-١ عضله قلب

٨/٥٧ ٩/٥١٦٩ ١/٦ ٤ ٣/٩

بيماريهــاي عروقــي٣-٢ مغز

١/٢٦٥/١٨٤/٢٣ ٥/٢ ١/١ ٧/٤

ساير بيماريهاي قلب٣-٣ و عروق

٦/١٨٨/١١٣/١٦ ٧/١ ٧/٠ ٣/٣

بيماريهاو اختالالت مربـوط-٤ به دوره حول تولد

٧/٧ ٦/١٢٦/٤ - - -

ناشي از طول حاملگي٤-١ و رشد جنني

٩/٣٢٨/٢٨٤/٣١ ٤/٢ ٣/١ ١/٤

ــسي و٤-٢ ــتالالت تنفـ اخـ عروقي

٩/٣ ٣/٢ ٩/٤ ١ ٤/٠ ٣

٦/١٠٨/٤ ٤/١ ٤/٠ ٥/٠ ٢/٠ صدمات زامياني ٤-٣

٢٩٦

نسبت در درون طبقه %نسبت از آل %

شاخص علت

YLL YLD DALYsYLL YLD DALYs بيماريهاي دستگاه ادراري-٥

و تناسلي ٥/٤ ٩/٦ ٧/٠ - - -

٤/٣٥٣/٣٥ - ١/٢ ٥/٣ - آمردرد٥-١ ٥/٣٣٤/٣٣ - ٠٣/٢ ٣/٣ - آرتروز زانو٥-٢ ٩/٦ ٩/٦ - ٤/٠ ٧/٠ - سندرم روتاتورآاف٥-٣ بيماريهاي دستگاه ادراري-٦

و تناسلي ٥/٤ ٩/٦ ٧/٠ - - -

٤/٢٤٢٣ - ٧/١ ١ - سنگ آليه ٦-١ ٤/١٢٧/١١ - ٥/٠ ٩/٠ - يائسگي ٦-٢ منــوراژي ناشــي از٦-٣

ليوميوم و ساير - ٤/١١٨/١٠ - ٥/٠ ٨/٠

- - - ٤/٤ ١/٦ /٦ بيماريهاي دستگاه گوارش -٧

٩/١٣٩/١٢١٣ ٦/٠ ٨/٠ ٢/٠ اولسرپپتيك ٧-١ ٣/١١ ١٣ - ٥/٠ ٨/٠ - سوء هاضمه ٧-٢ ٢/١١ ١٣ - ٥/٠ ٨/٠ - پوسيدگي دندان ٧-٣ - - - ٤ ٨/٥ ٢/١ بيماريهاي دستگاه تنفسي -٨

ــزمن٨-١ ــاي مـ بيماريهـ

COPDيه وانسدادي ر٧/٤٢٧/٣٩١/٤٠ ٦/١ ٣/٢ ٥/٠

عفونتــهاي دســتگاه٨-٢ تنفسي فوقاني واوتيت

- ٢/٢٩٧/٢٥ - ١ ٧/١

٣/١٩ ٨/٣٥١٧ ٨/٠ ١ ٤/٠ آسم ٨-٣ ــه-٩ ــاي تغذيـ اي و بيماريهـ

متابوليك ٤/٣ ٦/٤ ٥/١ - - -

٤/٥٠٤/٣٠٨/٣٣ ١/١ ٤/١ ٧/٠ ديابت ٩-١ و٢درجــه ( گــواتر ٩-٢

) باالتر- ٧/٢١٤/١٨ ٥/٠ ٦/٠ ١/٠

هـــايپو تريوئيـــدي٩-٣ مادرزادي

٧/١٣٥/١٠١/١١ ٤/٠ ٥/٠ ٢/٠

- - - ١/٣ ٥/٠ ٢/٧ سرطاا -١٠

٥/١٥٧/١٠١٥ ٠٥/٠٥/٠ ١/١ سرطان معده ١٠-١ ٥/١٤ ٨/١٣٧/٧ ٠٤/٠٤/٠ ١ ها مجع لومسي١٠-٢ ــستم١٠-٣ ــرطااي سيـ سـ

اعصاب مرآزي ٩/١٠ ٥/١١٧/٤ ٠٢/٠٣/٠ ٨/٠

ايـن (آند اجياد ميYLLاز بار ناشي از بيماريهاي قليب عروقي را % ٦٦ - ) است% ٥٩و در زنان % ٧٣رقم در مردان

٢٩٧

از بار ناشي از بيماريها و اختالالت مربوط به دورة حول تولـد را % ٦٣ -

YLLدر مردان% ٦٢در زنان و % ٦٥(شود سبب مي ( ، % ٤٨ي و اخــتالالت آرومــوزومي ايــن نــسبت بــراي بيماريهــا مــادرزاد -

عوارض بارداري، زاميان و پس از زاميان ، %٣٤بيماريهاي عفوني و انگلي بيماريهـاي دسـتگاه ،% ١٧، براي بيماريهاي تغذيـه و متابوليـك %١٨

. است% ١٢و بيماريهاي دستگاه عصيب و دستگاه تنفسي هريك % ١٤گوارش را در مهه سنني و هـر Burden) (ر بيماري يا آسيب آه باالترين با ٢٠) ٢-٢ : آنند جنس به جامعه حتميل مي دو

افتد و از آجنايي آه حوادث غريمرتقبه و طبيعي مهچون زلزله مب هرساله اتفاق مني ٢٠بدون در نظر گرفنت زلزلـه مب، بـار ناشـي از حـوادث غريمرتقبـه در رتبـة

در بقيـه منودارهـاي از د و -٢-٢گريد، در منودار بيماري و آسيب اول قرار مني فرض حذف بار ناشي از حـوادث ه بيماري اول قرار داده شده آه ب ٢١اين نوع

بيماري و آسيب اول را در منودار مشاهده ٢٠غريمرتقبه منجمله زلزله مب بتوان حوادث ترافيكي در ايران بعنوان اولـني شود آه د ديده مي -٢-٢در منودار . منود

گرچـه حادثـه . دهد سال عمر را به هدر مي ١٢٠٠٠٠٠ از مشكل سالميت ساالنه بيش زلزله مب در آمرت از چند دقيقه يك فاجعه ملي را پديد آورد، ويل سـرمجع عمـر

سال آمرت از بـار حـوادث ٣٠٠٠٠٠ از طريق اين فاجعه ملي حدود رفتهبه هدر

ين ا. است YLD درصد آمي از بار ناشي از حوادث غريمرتقبه .ترافيكي بوده است تواند ناشي ها و برآوردهاي بوده باشد يا مي تواند ناشي از ضعف ثبت داده مي

. از تاخري در امداد جنات و ياهر فرضيه ديگري در اين زمينه باشد

بيماري و آسيب ٢١براي ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-٢منودار

اهلاي از دسـت سـ ) DALYs(اول بر حسب جمموع ساهلاي به هدر رفتـه عمـر

در هـر ، در سطح ملـي ) YLD(وساهلاي سپري شده با ناتواني ) YLL(رفته ١٣٨٢در مهه سنني براي سال دو جنس و

0 200000 400000 600000 800000 1000000 1200000

حـوادث تــرافيكي باليا و حوادث غير مترقبه وطبيعي زلزله بم وسـاير مـوارد ســال 1382

بي ونارسـايي بعــد از ســكته ) بيمـاري هــاي ايســكميك قلــب (آنژين ; سـكته قـلافســردگي : غـير قابـل تفكيـك ازافسـردگي پـس از زايمـان

اعتيادسقوط از ارتفاع يا سـقوط در همـان ســطح

بيماريهاي عروقي مغزآمــر درد

آرتروز زانوآنمي (فقر آهن و ساير آنمي هـا )

ــايكلوتايميك ) ــالالت سـ ــبي (I,II و اختـ اختــالالت دوقطبي ريــوي بيماري هاي مزمن انسدادي ريه وبيماري قـل

سوختگي با دود شـعله و مـواد داغ حوادث ناشي از تاثير نيرو هاي مكـانيكي بـي جـان و جانــدار

تولد زود هنگـام بـا وزن طبيعـي ديابـت

سـنگ آليـه و مجـاري ادراري عفونت دسـتگاه تنفسـي فوقـاني اوتيـت وآـري بـدنبال اوتيــت

آآنه ولگــاريساختـالالت تنفســي وعــروقي در نــوزادوجنين

شيزوفرني

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

٢٩٨

است آـه ايـن نيـز YLL حوادث ترافيكي ناشي از Burdenاز % ٥٠بيش از - ميليــون ٥تــا ٣. (توانــد ناشــي از شــدت حــوادث ترافيكــي باشــد مــي

اي آنرتل نشده در اين آشور در حـال حرآـت موتورسيكلت غريامين با سرعته ) .است

ختـصيص YLL بيماري ايسكميك عضله قلـب نيـز بـه Burdenاز % ٥٠بيش از -دهد آه در آشور ما هنـوز شناسـايي مبوقـع و دارد آه اين نيز نشان مي

درمان سرپايي يا بسرتي پس از شناسـايي بيمـار، توانـايي آـاهش شـدت . نداردوجود عوارض و آشندگي اين بيماري

مب، پس از حوادث ترافيكي زلزله بدون در نظر گرفنت بار ناشي از فاجعه -و بيماري ايسكميك عضله قلب، افسردگي مشكل سوم سالميت در آـشور ماسـت آه با فاصله اندآي پس از آن اعتياد به مـواد خمـدر بعنـوان بيمـاري

. ديگر در رتبه چهارم قرار داردها و روشهاي آـنرتل داراي مداخله ،ماري و آسيب بسياري از اين بيست بي -

حوادث ترافيكـي در Burdenاز آاهش. هستنداملللي آزمون شده در سطح بني

بيمـاري آآنـه در Burdenجهان آه يك پديدة شناخته شده است تا آـاهش مهـه . جوانان و آاهش بروز و شدت اختالالت تنفسي عروقي در نوزاد و جنني

. تواند داشته باشد آاهش شدت و بار دارد و ميراههاي آنرتيل و

گانـه ١٧براي طبقـات ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-٣منودار

) DALYs(بيماريها و آسيبها بر حسب جمموع ساهلاي بـه هـدر رفتـه عمـر

در ،)YLD(ساهلاي سپري شده بـا نـاتواني و) YLL(ساهلاي از دست رفته ١٣٨٢براي سال ،در مهه سنني جنس مونث و

0 200000 400000 600000 800000 1000000 1200000

بيماري هاي رواني واختالالت رفتاري حوادث عمـدي وغـير عمــدي بيماري هاي قلب و عروق

بيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد

بيماري هاي ادراري وتناسلي بيماريهاي دستگاه گوارش

ك ه اي ومتابولـي بيماري هاي تغذـي بيماري هاي دسـتگاه تنفســي

بيماري هاي خوني ودستگاه خونساز بيماري هاي دسـتگاه عصـبي

سرطانها بيماريهاي دسـتگاه پوسـتي

بيماري هاي مـادرزادي واختــال الت بيماريهاي عفوني وانگلي

عوارض بارداري ؛ زايمان و پس از زايمان بيماري هـاي چشـمي

سال

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

٢٩٩

بيماري و آسيب ٢١براي ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-٤منودار

سـاهلاي از دسـت ) DALYs(اول بر حسب جمموع ساهلاي به هدر رفتـه عمـر

در جـنس ،در سطح ملي ) YLD(وساهلاي سپري شده با ناتواني ) YLL(رفته ١٣٨٢در مهه سنني براي سال مونث و

0 50000 100000 150000 200000 250000 300000 350000 400000 450000

بي ونارسـايي بعــد از ســكته ) بيمـاري هــاي ايســكميك قلــب (آنژين ; سـكته قـلــردگي : غـير قابـل تفكيـك ازافسـردگي پـس از زايمـان افس

باليا و حوادث غير مترقبه وطبيعي زلزله بم وسـاير مـوارد ســال 1382 حـوادث تــرافيكي

بيماريهاي عروقي مغزآمــر درد

آرتروز زانوآنمي (فقر آهن و ساير آنمي هـا )

ــايكلوتايميك ) ــالالت سـ ــبي (I,II و اختـ اختــالالت دوقطسوختگي با دود شـعله و مـواد داغ

بيماري هاي مزمن انسدادي ريه وبيماري قلـبي ريــوي اختالالت هراسـي

ديابـت سقوط از ارتفاع يا سـقوط در همـان ســطح

اختالالت وسواسـي اجبـاري شيزوفرني

ــت آتروفيـــك ) ــرگرفتگي وواژيني يائسگي (گآآنه ولگــاريس

عفونت دسـتگاه تنفسـي فوقـاني اوتيـت وآـري بـدنبال اوتيــت تولد زود هنگـام بـا وزن طبيعـي

منوراژي ناشي از ليوميوم رحم وساير مــوارد

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

گانـه ١٧براي طبقـات ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-٥ودارمن

) DALYs(بيماريها و آسيبها بر حسب جمموع ساهلاي به هـدر رفتـه عمـر

در ،)YLD(وساهلاي سپري شـده بـا نـاتواني ) YLL(ساهلاي از دست رفته ١٣٨٢براي سال ، در مهه سنني جنس مذآر و

0 500000 1000000 1500000 2000000 2500000 3000000

حوادث عمـدي وغـير عمــدي بيماري هاي رواني واختالالت رفتاري

بيماري هاي قلب و عروق بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد

بيماري هـاي دسـتگاه تنفسـي بيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني

بيماريهاي دستگاه گوارش بيماري هاي ادراري وتناسلي

سرطانها ه اي ومتابوليــك بيماري هاي تغذـي

بيماريهاي عفوني وانگلي بيماريهاي دسـتگاه پوسـتي

بيماري هاي دسـتگاه عصـبي بيماري هاي خوني ودستگاه خونساز

بيماري هاي مادرزادي واختال الت آروموزومي بيماري هـاي چشـمي

عوارض بارداري، زايمان و پس از زايمان

سال

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

٣٠٠

بيماري و آسيب ٢١براي ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-٦منودار

سـاهلاي از دسـت ) DALYs(اول بر حسب جمموع ساهلاي به هدر رفتـه عمـر

در جـنس ،در سطح ملي ) YLD(ساهلاي سپري شده با ناتواني و) YLL(رفته ١٣٨٢در مهه سنني براي سال مذآر و

0 200000 400000 600000 800000 1000000

حـوادث تــرافيكي باليا و حوادث غير مترقبه وطبيعي زلزلـه بـم وسـاير

اعتيادــبي بيمـاري هــاي ايســكميك قلــب (آنژين ; ســكته قل

سقوط از ارتفاع يا سـقوط در همـان ســطح حوادث ناشي از تاثير نيرو هاي مكـانيكي بـي جـان و جانــدار

افســردگي : غـير قابـل تفكيـك ازافسـردگي پـس از زايمـان بيماريهاي عروقي مغز

ــايكلوتايميك ) ــالالت سـ ــبي (I,II و اختـ اختــالالت دوقطبيماري هاي مزمن انسدادي ريه وبيماري قلـبي ريــوي

سوختگي با دود شـعله و مـواد داغ آمــر درد

آنمي (فقر آهن و ساير آنمي هـا )سـنگ آليـه و مجـاري ادراري

آرتروز زانوتولد زود هنگـام بـا وزن طبيعـي

اختـالالت تنفســي وعــروقي در نــوزادوجنين ــود خودآشــي و خشــونت توســط خ

تولد زود هنگام بـا آـم وزنـي هنگـام تولـد قتـل و خشـونت توســط ديگــري

عفونت دسـتگاه تنفسـي فوقـاني اوتيـت وآـري بـدنبال اوتيــت

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

: در درون گروههاResidualپسماند ) ٢-٣

در قالـب ازجمموع بيماريها و آسيبها در آل متام طبقات آـه پسماند عبارتست قـرار » سـاير «بيماريهاي موجود در هر طبقه برآورد نشده اسـت و در جممـوع

YLL حماسـبه شـده بـا مقـدار YLLبراساس تفـاوت مقـدار اين مقدار . گريد مي آه از طريق نظام ثبت مرگ بـه دسـت ١٣٨٢برآورد شده براي آل آشور در سال

هر طبقه روي طبقات تقـسيم YLLاين تفاوت متناسب با .ه برآورد شده است آمد

حماسـبه شـده » ساير بيماريها مهان طبقه « براي YLDشده است و متناسب با آن توان گفت آه آم مشاري برخي از بيماريها و يا عـدم مشـارش است، در نتيجه مي

توجـه قـرار برخي ديگر از بيماريها و آسـيبها آـه در ايـن بررسـي مـورد

١٣٨٢ اجياد شده سال DALYs حماسبه شده متام DALYsاند جربان شده است و نگرفته

YLL برآورد شده در نظام ثبت مرگ متـام YLLالبته در صورتيكه بپذيرمي (است

DALYs حماسبه شده در اين بررسي بـا DALYsتفاوت ). اجياد شده در آشور باشد

ــدود ــده ح ــين آ٢٢٣٠٠٠٠برآوردش ــال يع ــرت از س ــوع% ١٦م ــت DALYs از جمم اس ) .د-٢-٩د تا -٢-٧منودارهاي(

٣٠١

Residual هر گروه سين آه به دنبال افزودن DALYsدرصدي از : د-٢-٧منودار

اضافه شده است به تفكيك سن وجنس DALYsدر قالب ساير علل به مقدار ١٣٨٢براي سال

45

27

1516

4

12

6

36

0

10

20

30

40

50

0-4 5-14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+

مــذآرردو جـنس ـهمونث

وآسـيبها آـه بـه هر طبقه از بيماريها DALYsدرصدي از : د-٢-٨منودار

آا اضـافه DALYs در قالب ساير علل به مقدار Residualدنبال افزودن ١٣٨٢شده است به تفكيك سن وجنس براي سال

3632

2018

1717

1615

15141414

1313

1212

1111

0 5 10 15 20 25 30 35 40

بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد بيماري هاي مادرزادي واختــال التك ه اي ومتابولـي بيماري هاي تغذـي

بيماري هاي چشـمي سرطانها

بيماري هاي قلب و عروقآــل

بيماري هاي دسـتگاه تنفســي عوارض بارداري ؛ زايمان و پس از زايمان

بيماريهاي گوارشي بيماريهاي عفوني

بيماري هاي خوني ودستگاه خونساز حوادث عمـدي وغـير عمـدي

بيماري هاي دستگاه عصـبي بيماري هاي ادراري وتناسلي

بيماريهاي پوستي بيماري هاي رواني واختالالت رفتاري

بيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني

٣٠٢

در هـر طبقـه از بيماريهـا و YLDبـه YLLمقايسه نـسبت : د-٢-٩منودار

بعـد از افـزودن در قالب ساير علل و Residualآسيبها قبل از افزودن

Residual ١٣٨٢براي سال

0.10.10.10.10.20.20.2

0.50.6

1.0

1.71.8

2.19.7

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

بيماري هـاي دسـتگاه ادراري وتناســلي بيماري هاي رواني واختالالت رفتاري

بيمـاري هـاي دسـتگاه تنفسـي بيماري هاي دسـتگاه عصــبي بيماريهاي دستگاه گــوارش

ك ه اي ومتابولـي بيماري هـاي تغذـيبارداري ؛ زايمان و پس از زايمان

بيماريهاي عفوني وانگلي جمـع

ال الت بيماري هاي مـادرزادي واخـتبيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد

بيماري هاي قلب و عروقحوادث عمـدي وغـير عمــدي

سرطانها

YLD به YLL نسبت

بدون پسـماند

همراه با پسماند

برآورد شده بعنوان پسماند در طبقة بيماريهـا و DALYsبيشرتين نسبت -

اختالالت مربوط به دورة حول تولد و سپس بيماريهاي مادرزادي و اختالالت است و پس از آن به ترتيـب بيماريهـاي % ٣٢ و ٣٦آروموزومي به ترتيب

پسماند قرار دارد% ٢٠اي و متابوليك با تغذيه

YLL در نتيجه نـسبت ، برآورد شده استYLL متناسب با YLDلبته چونا -

. قبل و بعد از افزودن پسماند چندان تغيريي نداشته استYLDبه ٨٠و گروه سين %) ٣٦( سال ٤مشاري در گروههاي سين صفر تا بيشرتين سهم آم -

ج مشاري سهم گروه سين زير پـن مسلما آم . قرار دارد %) ٤٥(سال و باالتر سال مربوط به اختالالت و بيماريهـاي حـول تولـد اسـت ويل سـهم بـاالتر

سال و باالتر، مرتبط بـا بيماريهـاي ٨٠مشاري آه مربوط به گروه سين آممتفاوت اين گروه سين و احتماال خطاهاي برآورد مجعيت در اين گـروه سـين

. است : نتيجه

بدسـت YLL اسـتفاده از بـا ١٣٨٢مقدار بار بيماريهاي بروز يافته در سال در صـورتيكه فـرض آنـيم . آمده در جريان ثبت مرگ تعديل و متناسب شده است

YLL متـامي ١٣٨٢ برآورد شده در جريان ثبت مرگ سـال ،YLL بـروز يافتـه در تواند بعنـوان متـامي آشور است، پس حاصل تعديل شده و متناسب شده آن هم مي

DALYsآشور باشد .

در آـشور و سپري شده با ناتواني ي عمر از دست رفته بعبارت ديگر متام - سال آن در جنس مؤنث و ٦٧٢٨٩٥٥سال بوده است آه ١٣٨٢،١٤٣٧٤١٦٤در سال . سال آن در جنس مذآر بوده است٧٦٤٥٢٠٩

سـال آن در نتيجـه عمـر ٨٨٠٠٠٠٠رفته به هدر ميليون سال عمر ١٤از -عمر از دست رفته در سال آن در نتيجه ٥٥٠٠٠٠سپري شده با ناتواني و

. نتيجه مرگ زودرس بوده است

٣٠٣

اگر اين ارقام به ميزان تبديل شود به اين معنا خواهـد بـود آـه در - : در ايران١٣٨٢اثر بيماريها و آسيبهاي بروز يافته در سال

١٣٨٢ نفر ايراني با بيماريها و آسيبهايي آـه در سـال ١٠٠٠هر - : اند از دست داده سال عمر ٢١٦اند، به آا مبتال شده

سـال ٢٢٧ مـرد ١٠٠٠ سال و هر ٢٠٤نفر زن ايراني ١٠٠٠در هر -در نتيجه ابتال به بيماريها و آسيبهاي جديـد در طـول سـال

اند عمر از دست داده١٣٨٢ سال آن بصورت عمر سپري شده تـوام بـا ١٣٣ سال ٢١٦از اين -

ت سال آن بعلت مرگ ناگهاني از دس ١/٨٣ناتواني و بيماري و . رفته است

نفر ايراني بـا ابـتال بـه بيماريهـا و ١٠٠٠ سايل آه هر ٢١٦از - : اند آسيبهاي جديد از دست داده

سال آن با حوادث ترافيكي از بني رفته ٦/١٩ - سال آن در نتيجه حوادث غريمرتقبه از بني رفته ٥/١٤ - سال آن در نتيجه بيماريهاي ايسكميك عضله قلب ١/١٣ - يجه بيماري افسردگي سال آن در نت٩ - سال آن در نتيجه اعتياد ٤/٨ - سال آن در نتيجه سقوط ٥/٥ - سال آن در نتيجه سكته مغزي ٣/٥ - سال آن در نتيجه آمردرد ٦/٤ - سال در نتيجه آرتروز زانو ٤/٤ - . سال آن در نتيجه آمني بوده است٤و -

:تفاوت ترآيب بار بيماري ها در زنان و مردان) ٢-٤را خبـود اختـصاص ١٣٨٢ اجيـاد شـده در سـال DALYsاز % ٤٧ و زنان %٥٣مردان

. به زنان اختـصاص يافتـه اسـت % ٣٩به مردان و جامعه YLLاز % ٦١. دهند مي

درصدهزار نفـر DALYsميزان بروز . است% ۵٢و % YLD ،۴٨اين ميزان در مورد

مـرد ١٠٠٠٠٠ در YLLميزان بروز . سال است ٢٠٤٠٦ سال و در زنان ٢٢٧٢٧مرد

١٢٦٧٧ مرد ١٠٠٠٠٠ در YLDميزان بروز . سال است ٦٥٤٥ سال و در زنان ١٠٠٥٠ . سال است١٣٨٦١سال و در زنان

و انواع بيماريها و آسـيبها ICDتفاوت ترآيب بار بيماريها براساس طبقات ديـده د-٢-٦ د تـا -٢- ٣در بني زنان و مردان در متام سـنني در منودارهـاي

. شود مي-٢جدول ( زنان و مردان در آنار هم گذاشته شود يدير بار بيماريها اگر مقا

: شود آه مقدار بار بيماريهاي ديده مي) د-٢

رواني و اختالالت رفتاري -

بيماريهاي قليب عروقي - بيماريهاي دستگاه استخواني عضالني - بيماريهاي دستگاه ادراري و تناسلي - بيماريهاي دستگاه گوارش -

٣٠٤

اي و متابوليك هبيماريهاي تغذي - بيماريهاي خون و دستگاه خونساز - بيماريهاي دستگاه عصيب - بيماريهاي پوسيت - بيماريهاي مادرزادي و اختالالت آروموزومي - چشميو بيماريهاي -

: در زنان بيش از مردان است در صورتيكه مقدار بار بيماريهاي ناشي از

حوادث عمدي و غريعمدي -

مربوط به دورة حول تولد بيماريها و اختالالت - بيماريهاي دستگاه تنفسي - سرطاا - و بيماريهاي عفوني و انگلي -

. در مردان بيش از زنان است را در ياست و رويكردهـاي خاصـ مهم خودخبود تفاوتي بني زن و مرد اين تفاوت

.طلبد پيشگريي و درمان مي

نث در مهه سـنني مقايسه بار بيماريها در بني جنس مذآر ومو : د-٢-٢جدول

)ICDگانه برحسب طبقات هفده(

رديف DALYs جنس مؤنث جنس مذآر DALYs رديف

حوادث عمدي و غري عمدي 2789966 1بيماري هاي رواني

1 1191105 واختالالت رفتاري

بيماري هاي رواني واختالالت 1115277 2 2 1181846 حوادث عمدي وغري عمدي رفتاري

3 782128 بيماري هاي قلب و عروق هاي قلب و عروقبيماري 725753 3

بيماري ها و اختالالت مربوط 621875 4بيماريهاي دستگاه به دوره حول تولد

4 580533 استخواني وعضالني

بيماريها واختالالت مربوط بيماري هاي دستگاه تنفسي 310506 5 5 479294 به دوره حول تولد

ه بيماريهاي دستگا 292105 6بيماري هاي ادراري استخواني وعضالني

6 393102 وتناسلي

7 341324 بيماريهاي دستگاه گوارش بيماريهاي دستگاه گوارش 289127 7

بيماري هاي ادراري 257546 8بيماري هاي تغذيه اي وتناسلي

8 308433 ومتابوليك

بيماري هاي دستگاه سرطاا 245636 9 9 269624 تنفسي

بيماري هاي تغذيه اي 177986 10بيماري هاي خوني ودستگاه ومتابوليك

10 204777 خونساز

11 200393 بيماري هاي دستگاه عصيب بيماريهاي عفوني وانگلي 169488 11

12 194985 سرطاا بيماريهاي دستگاه پوسيت 166060 12

13 186495 بيماريهاي دستگاه پوسيت بيماري هاي دستگاه عصيب 164368 13

بيماري هاي خوني ودستگاه 129178 14بيماري هاي مادرزادي خونساز

14 121074 واختال الت آروموزومي

بيماري هاي مادرزادي 112369 15 15 119228 بيماريهاي عفوني وانگلي واختال الت آروموزومي

عوارض بارداري، زاميان و بيماري هاي چشمي 69884 16 16 81221 پس از زاميان

17 76683 بيماري هاي چشمي عوارض بارداري، زاميان و 0 17

٣٠٥

پس از زاميان

مقايسه بار بيماريها در بني جنس مذآر ومونث در مهه سـنني : د-٢-٣جدول بيماري و آسيب اول٣٢براي

جنس مونث جنس مذآر

رديف DALYs بيماري وآسيب بيماري وآسيب DALYs رديف

1 437709 بيماري هاي ايسكميك قلب يكيحوادث تراف 1070969 1

2 548299 باليا و حوادث غري مرتقبه وطبيعي زلزله مب وساير

موارد 2 420475 افسردگي

اعتياد 510291 3باليا و حوادث غري مرتقبه

زلزله مب وساير وطبيعي موارد

419781 3

4 234745 حوادث ترافيكي بيماري هاي ايسكميك قلب 433627 4

سقوط از ارتفاع يا سقوط در 274038 5 5 206869 بيماريهاي عروقي مغز مهان سطح

حوادث ناشي از تاثري نريو هاي 202494 6 6 199896 آمر درد مكانيكي

7 196343 آرتروز زانو افسردگي 181101 7

فقر آهن و ساير آمني (آمني بيماريهاي عروقي مغز 146770 8 8 165411 )ها

و اختالالت I,II(ختالالت دوقطيبا 139501 9 )سايكلوتامييك

و اختالالت I,II(اختالالت دوقطيب 9 128402 )سايكلوتامييك

بيماري هاي مزمن انسدادي 128230 10 ريه وبيماري قليب ريوي

سوختگي با دود شعله و مواد 10 105194 داغ

سوختگي با دود شعله و مواد 114677 11 داغ

سدادي بيماري هاي مزمن ان 11 104381 ريه وبيماري قليب ريوي

12 100129 اختالالت هراسي آمر درد 107876 12

فقر آهن و ساير آمني (آمني 104169 13 13 99670 ديابت )ها

سقوط از ارتفاع يا سقوط در سنگ آليه و جماري ادراري 95688 14 14 90206 مهان سطح

15 88449 بارياختالالت وسواسي اج آرتروز زانو 94962 15

تولد زود هنگام با وزن 93740 16 16 82582 شيزوفرني طبيعي

اختالالت تنفسي وعروقي در 84779 17 نوزادوجنني

گرگرفتگي وواژينيت (يائسگي 17 76314 )آتروفيك

18 75689 آآنه ولگاريس خودآشي و خشونت توسط خود 84424 18

تولد زود هنگام با آم وزني 78850 19 تولدهنگام

عفونت دستگاه تنفسي فوقاني 19 74009 اوتيت وآري

تولد زود هنگام با وزن قتل و خشونت توسط ديگري 76797 20 20 73102 طبيعي

عفونت دستگاه تنفسي فوقاني 75466 21 اوتيت

منوراژي ناشي از ليوميوم 21 70010 رحم وساير موارد

22 63712 اختالل اضطرابي منتشر آآنه ولگاريس 73601 22

23 61795 )درجه دو به باال( گواتر ديابت 64716 23

24 61100 اسهال آسم 63800 24

اختالالت تنفسي وعروقي در اسكيزوفرنيا واسكيزوافكتيو 51358 25 25 59804 نوزادوجنني

تولد زود هنگام با آم وزني )موارد ثبت شده (HIVايدز و 53810 26 26 58983 هنگام تولد

27 54171 سنگ آليه و جماري ادراري اسهال 52644 27

٣٠٦

جنس مونث جنس مذآر

رديف DALYs بيماري وآسيب بيماري وآسيب DALYs رديف

28 54118 )مردان و زنان(نازايي غرق شدن در آب 49648 28

ناشي از مشكالت مادر 47634 29 وبارداري

29 52722 خودآشي و خشونت توسط خود

30 52010 سندرم آارپال تونل صرع 42019 30

31 51051 اعتياد )اپي زود(سردرد تنشي 41286 31

حاملگي،زاميان،سقط و مرده سرطان معده 39998 32 32 49553 زايي

: شود آه د ديده مي-٢-٣در جدول

: ناشي ازBurdenدر مردان

حوادث ترافيكي حدود پنج برابر زنان است -

برابر زنان است ١٠اعتياد حدود - برابر زنان است ٣سقوط حدود -جان و مهچنني قتل و خـشونت دار و بي حوادث ناشي از نريوهاي مكانيكي جان -

خيلي بيش از زنان است اختالل دوقطيب بيش از زنان است - بيماريهاي مزمن انسدادي ريه و بيماري قليب ريوي بيش از زنان است - سنگ آليه و جماري ادراري در مردان بيش از زنان است - خودآشي و خشونت عليه خود در مردان بيش از زنان است - از زنان است آسم بيش - مثبت، غرق شدن در آب، صرع، سـردرد HIVسوختگي، اسكيزوفرني، ايدز و -

. تنشي و سرطان معده در مردان بيش از زنان است : ناشي ازBurdenدر مقابل در زنان

افسردگي بيش از دو برابر مردان -

آمردرد و آرتروز زانو نزديك دوبرابر مردان - آمني فقر آهن بيش از مردان - . اختالالت وسواسي و هراسي در آا خيلي بيش از مردان است - ديابت و گواتر بيش از مردان است -بيماريهاي عروق مغزي خيلي بيـشرت و بيماريهـاي ايـسكميك عـضله قلـب -

اندآي بيشرت از مردان است - Burden ا نيز بيش از مردان استناشي از نازايي در آ منوراژي ناشي از ليوميوم رحـم و سـاير بيماريهايي چون Burdenمسلما -

زايي نيز فقط موارد، عوارض يائسگي، مشكالت ناشي از زاميان سقط و مرده . خمتص زنان است

Burdenو فوري ناشـي از مـشكالت شـغلي و اجتمـاعي ناشي از عوارض حاد

ناشـي از عـوارض مـزمن و ديـررسBurdenو بيشرت به مردان تعلق دارد . لي، اجتماعي و جسماني بيشرت به زنان تعلق داردبعلت مشكالت شغ

٣٠٧

و انواع بيماريها ICDتفاوت ترآيب بار بيماريها براساس طبقات )٢-۵ : و آسيبها در سنني خمتلف

امهيت بار بيماريها به تفكيك گروههاي سين بسيار زيـاد اسـت، سياسـتگزار و يهـا در گروههـاي سـين تواند براساس ترآيبهاي خمتلف بار بيمار مدير سالمت مي

متفاوت، اسرتاتژيهاي مداخله، تدابري خاص براي ارائـه خـدمات، چيـنش ويـژه دهـد، سياسـتگزاريهاي مراآز ارائه خدمات برحسب نوع خدماتي آه ارائـه مـي

آموزشي و تربيت نريوي انـساني، ترآيـب خـدمات از نظـر سـرپايي يـا بـسرتي بيماريهـا در سـنني خمتلـف بـر مهچـنني ترآيـب بـار . متفاوتي را اختاذ منايـد

. سياستهاي پيشگريي و آنرتل بيماريها بطور عمده تاثريگذار است

هـر گـروه سـين و DALYs را در YLD و YLLد سـهم -٢-١١د و -٢-١٠منودارهاي . دهد جنسي نشان مي

سال بسيار قابل ٦٠ تا ١٥ مردان در گروه سين DALYs از YLLسهم باالي - توجه است

سال نيز بـسيار ٦٠ تا ١٥در گروه سين زنان DALYS از YLD سهم باالي - . قابل توجه است

تعلق دارد بـه YLL هر گروه سين آه به DALYs درصدي از :د-٢-١٠منودار ١٣٨٢تفكيك سن وجنس براي سال

5755

41

36

42 43

5350

44

58

52

24

17

23

41

57

51

32

10

20

30

40

50

60

0-4 5-14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+ تمام سنين

ذآر م

مونث

تعلق دارد به YLD هر گروه سين آه به DALYsدرصدي از: د-٢-١١منودار

١٣٨٢تفكيك سن وجنس سال

٣٠٨

43 45

5964

58 57

4750

56

4248

76

8377

59

4349

68

10

20

30

40

50

60

70

80

90

0-4 5-14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+ تمام سنين

ذآر م

مونث

: سال٤ه سين صفر تا گرو •

از مجعيت را خبود اختـصاص % ٨ اين گروه سين حدود ١٣٨٢با وجود اينكه در سال

سـال بـه بوجود آمـده در آن YLL% ٢١ و YLD% ١٠ ،DALYs% ١٤داده است ويل

اين گروه سين متعلق بـه جـنس مـذآر DALYsاز % ٥٥. اين گروه سين تعلق دارد

% ٤/٧و % ٤/٦. دهـد تشكيل مـي YLLوه سين را اين گرDALYsاز % ٥٧. بوده است

جامعه به ترتيب به جنس مؤنث و جنس مذآر اين گروه سـين تعلـق DALYsاز آل سال عمر از دسـت ٢٧٣٣٦ ، سال ٤ آودك صفر تا ١٠٠٠٠٠ هر ١٣٨٢در سال . دارد

اين ميـزان . بوده است YLL سال آن ١٥٦٩٢ و YLD سال آن ١١٦٤٣اند آه داده ٢٩٣٣٧جـنس مـذآر آـودك ١٠٠٠٠٠ سال و براي ٢٥٢٤٣آودك مونث ١٠٠٠٠٠براي

. تعلق داردYLL در اين گروه به DALYsاز % ٥٧. سال است

گانـه ١٧راي طبقات ب) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-١٢منودار

) DALYs(بيماريها و آسيبها بر حسب جمموع ساهلاي به هـدر رفتـه عمـر

در ،)YLD(وساهلاي سپري شده بـا نـاتواني ) YLL(ساهلاي از دست رفته ١٣٨٢براي سال ، سال٤ صفر تا جنس ودر گروه سين دو هر

٣٠٩

0 200000 400000 600000 800000 1000000 1200000

بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد دي ير عم حوادث عمدي وغ

بيماري هاي مادرزادي واختال الت آروموزومي ك ه اي ومتابولي بيماري هاي تغذي

بيماريهاي دستگاه گوارش بيماريهاي عفوني وانگلي

ي تگاه تنفس بيماري هاي دس بيماري هاي خوني ودستگاه خونساز

بي بيماري هاي دستگاه عصبيماري هاي قلب و عروق

سرطانها تي تگاه پوس بيماريهاي دس

بيماري هاي ادراري وتناسلي اي چشمي بيماري ه

بيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني بيماري هاي رواني واختالالت رفتاري

عوارض بارداري ؛ زايمان و پس از زايمان

سال

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

بيمـاري و ٢١بـراي ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-١٣منودار

سـاهلاي از ) DALYs(آسيب اول بر حسب جمموع ساهلاي به هدر رفتـه عمـر

در ،در سطح ملي ) YLD(پري شده با ناتواني وساهلاي س ) YLL(دست رفته ١٣٨٢ براي سال ، سال٤تا صفر در گروه سين دو جنس و هر

0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 140000 160000تولد زود هنگام با وزن طبيعي

وزادوجنين روقي ن اختالالت تنفسي وعتولد زود هنگام با آم وزني هنگام تولد

باليا و حوادث غير مترقبه(زلزله بم و...) ارداري) د (ناشي ازمشكالت مادروب ول تول الل ح اخت

رافيكي وادث ت حب ادرزادي قل اي م بيماري ه

صدمات زايمانيادرزادي هايپوتيروئيدي م

عفونتهاي دوره جنيني ونوزادي ندرم دان س

( IUGR) آم وزني زمان تولد با تولد به هنگاملياك س

سوء تغذيه پروتئين انرژيسقوط هال اس

سوختگي ا فنيل آتون اوري

م آسد (ناشي از جفت وضمائم) ول تول اختالل ح

دن در آب غرق ش

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

را در بني مهه گروههـاي سـين دارا YLL سال بيشرتين سهم ٤گروه سين صفر تا

. اين سهم باال بطور عمده ناشي از دو عامل مشخص است. است

٣١٠

در فنت مقدار عمر از دست رفته اوليـــــن عـــــامل مــــؤثر در باال ر

(Discount Rate) و نـرخ ختفيـف (Age Weighting) با وجود ارزش سين ،اين گروه سينمرگ هر آودك صـفر سـاله . سن پايني هنگام مرگ در آاست ،بكار برده شده

بدون بكار بردن ارزش سـين و (آورد سال عمر از دست رفته پديد مي ٣٣حدود ) . سال خواهد بود٨٠ باالي نرخ ختفيف اين رقم

،دومني عامل مؤثر در باال رفنت مقدار عمر از دست رفته در اين گـروه سـين ) مـاه ٥٩ تـا ١مرگ باالي نوزادان و نه آودآان (مرگ باالي اين گروه سين

هزار نوزاد، ٢٢ تا ٢١ بني ١٣٨٢شود آه در سال برآورد مي . در آشور ماست هزار آودك يك تا پـنج سـال ٩ تا ٨ه و بني ما ١١ تا ١ آودك ١٢٠٠٠حدود

رقمي حدود يـك ،اين تعداد مرگ ). هزار آودك ٣٢مجعا حدود (اند فوت آرده . شود ميليون سال عمر از دست رفته را سبب مي

هزار سال آن متعلـق بـه مـرگ نـوزادان ٨٠٠ تا ٧٠٠از اين رقم حدود - .است

اين گـروه Burdenاز % ٥٥ نزديك) مرگهاي نوزادي (هاي حول تولد بيماري -% ١٠از آن را حوادث غريعمدي و عمدي و حدود % ١٨دهد و سين را تشكيل مي

. شود را نيز ناهنجاريهاي مادرزادي و اختالالت آروموزومي سبب مياي از بيماريها و مـشكالت حتـت گروه سين مزبور را جمموعه Burdenاز % ١٧ -

ديگر % ٧شود و سبب مي » رشد جنني مشكالت ناشي طول مدت حاملگي و «عنوان آنـد آـه در اجياد مي » اختالالت تنفسي و عروقي نوزاد و جنني «آن را نيز

واقع اين نيز برآيندي از آوتاهي دورة بارداري يا حمدوديت رشـد جـنني . است

ناشـي از حـوادث غريمرتقبـه را بـه Burdenدر آودآان زير پنج سال اگر -افتد،آنار بگـذارمي، معـضل بعـدي حـوادث منياميد اينكه هرساله اتفاق

سپس به ترتيب سقوط، سوختگي و غرق شدن در آب، حوادث ناشـي ،ترافيكيجان و جانـدار، مـسموميتهاي اتفـاقي بـا از تاثري نريوهاي مكانيكي بي

مواد، داروها، گاز و دود و سپس بسته شدن راههـاي تنفـسي بـا مـواد . جامد و نيمه جامد است

طـول حـاملگي و رشـد «اريهايي آه حتت عنوان مشكالت ناشـي از گروه بيم -بيشرتين مقدار بـار بيماريهـا را در آودآـان تـشكيل داده، بـه » جنني

. ترتيب اين سه بيماري و شرايط هستند سال ١٦٧٠٠٠: بدون آم وزنيتولد زودهنگام - سال ١٣٧٠٠٠تولد زودهنگام با وزن آم هنگام تولد - سال ٤١٠٠٠در تولدهاي به هنگام آم وزني زمان تولد -

يكي از حمدوديتها مطالعه بار بيماريها، متناسب نبودن ابزارهـاي حماسـباتي بيماريهـا، مـشكالت و شـرايط «هاي اين مطالعه يا پيچيدگيها موجود در گروه

بـا ،از طـرف ديگـر . است» پيچيده دورة حول تولد و ناهنجاريهاي مادرزادي

گريي منـود آـه بيماريها و مشكالتي را اندازه Burden اين ابزار نامناسب بايد اساسا شناسايي، تشخيص و ثبت درسيت از آا در آشورهاي در حال توسعه وجـود

آينـد و قابليـت تكـرار اين بيماريها و مشكالت فقط يك بار پديد مي . ندارد شـوند و در صـورت ندارند، در اغلب موارد به سرعت به فرمهاي آشنده بدل مي

مـشكل ديگـر . ممكنـست عـوارض پايـداري را بـاقي بگذارنـد نيز، گاهي آنرتل

٣١١

زايـي در آـشورهاي در حـال آميختگي بيماريها و مشكالت حول تولد بـا مـرده هاي در منزل، مطـب، با زاميان (توسعه است، بطور عملي در يك سطح آالن آشوري

فكيـك و جتزيـه ت) دسـت تسهيالت زامياني روستاها و زايـشگاههاي شهرسـتان دور نبايـد . زايي با مرگهاي ساعات و دقايق اوليه تولد بسيار مـشكل اسـت مرده

فراموش آرد آه بسياري از نوزادان زود به دنيا آمده و داراي مـشكالت حـول قبـل از آامـل شـدن مراحـل ،تولد، در نتيجه زاميااي حتريك شـده بـا دارو مهچـنني . انـد بوده ورة بارداري زاميان، يا با عمل سزارين قبل از آامل شدن د

حاصل بارداريهاي هتديد به سقط بودند آه به سخيت برخي از اين نوزادان نارس آه با استفاده از دارو و روشـهاي ياند يا در والديين نابارور نگهداري شده

انـد پديـد اند آه اغلب هم بيش از يـك قلـو بـاردار شـده ديگر باردار شده .آيند مي

: سال١٤ا ت٥گروه سين •دهنـد بـرعكس از جامعه را تشكيل مـي % ٢٠با وجود اينكه اين گروه سين حدود

جامعه را YLD% ٩/٤ و YLLاز % ٢/٩، DALYsاز % ٦/٦ سال فقط ٤تا٠گروه سين .اند خبود اختصاص داده

جامعه DALYsاز % ٨/٢اين گروه سين دخرتان و % ٧/٣اين گروه سين پسران - . هندد را خبود اختصاص مي

YLDاز % ٢/٢ و ٧/٢ و YLLاز % ٩/٣ و دخرتان ٣/٥پسران اين گروه سين - . دهند جامعه را خبود اختصاص مي

، بـه بيماريهـا يـا ١٣٨٢ نفر از اين گـروه سـين در سـال ١٠٠٠٠٠هر - سـال ٣٣٢١اند آه سال عمر از دست داده ٧٢٠٤اند آه آسيبهاي مبتال شده

. بوده استYLL سال آن بصورت ٣٨٨٣ و YLDآن

سال و در ٧٩٦٤ نفر مذآر اين گروه سين ١٠٠٠٠٠ در DALYsميزان بروز -

تـشكيل YLL اين گروه را DALYsاز % ٥٤. سال بوده است ٦٤٠٧جنس مؤنث .دهد مي

در بـني ، سـال ٤ تـا صفر در اين گروه سين مهچون گروه سين DALYsترآيب - بني دو جـنس چنـدان در طبقات بيماريها و در گروه بيماريها و آسيبها

. فرقي ندارد موجود در اين گروه سين ناشي از عمر از دست رفتـه Burdenاز % ٥٤حدود -

بعلت مرگ زودرس است و بقيه عمر سپري شده توأم با ناتواني و بيماري . است

موجود در اين گروه سين ناشي از حوادث عمـدي و غريعمـدي Burdenاز % ٥٤ - : استز حوادث در دخرتان اين گروه سين را مرگ زودرس ناشي ا DALYsاز % ٨٩ -

ناشي از حوادث در پسران اين گـروه سـين DALYs% ٧٩دهد و تشكيل مي . دهد را مرگ زودرس تشكيل مي

از بار بيماريهاي ناشي از حوادث عمدي و غريعمـدي را در ايـن % ٥٧ -از ناشي % ٥/١دهد آه فقط گروه سين باليا و حوادث غريمرتقبه تشكيل مي

. زلزله مب نبوده است

٣١٢

از بار بيماريهاي ناشي از حوادث عمـدي و غريعمـدي را درايـن % ٢٠ - . شود گروه سين حوادث ترافيكي سبب مي

پس از حوادث ترافيكي، سوختگي، سقوط، حوادث ناشي از تاثري نريوهاي - . شدن در آب قرار دارد مكانيكي و بيجان وجاندار و غرق

ث غريمرتقبه و حوادث ترافيكي، آمني، اسهال، چهار بيماري پس از حواد -

سـهم بـسيار YLLهستند آـه عفونتهاي دستگاه تنفسي فوقاني و آسم عبارت ديگر بقيه بيماريهـاي ه ب. دهد آمي از بار آا را تشكيل مي

از ) از لومسي و سرطااي ديگـر آـه بگـذرمي (مربوط به اين گروه سين .اند هببود يابندهرخوردار است و آشندگي بسيار آمي ب

با آنرتل حوادث غريعمدي و يا حيت با آاسـنت از آـشندگي و شـدت: نتيجه

Burdenاز % ٥٠آيد، نزديك سال پديد مي ١٤تا ٥حوادثي آه در گروه سين . يابد حتميل شده به اين گروه سين آاهش مي

ه گانـ ١٧براي طبقات ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-١٤منودار

) DALYs(بيماريها و آسيبها بر حسب جمموع ساهلاي به هـدر رفتـه عمـر

،در هـر )YLD(وساهلاي سپري شده با ناتواني ) YLL(ساهلاي از دست رفته ١٣٨٢براي سال ، سال١٤-٥در گروه سين جنس و دو

0 100000 200000 300000 400000 500000

دي ير عم حوادث عمدي وغبيماريهاي دستگاه گوارش

ي تگاه تنفس اي دس بيماري هبيماريهاي عفوني وانگلي

بيماري هاي خوني ودستگاه خونساز بي تگاه عص بيماري هاي دس

بيماري هاي رواني واختالالت رفتاري بيماري هاي قلب و عروق

ك ه اي ومتابولي بيماري هاي تغذيسرطانها

بيماري هاي ادراري وتناسلي تي تگاه پوس بيماريهاي دس

بيماري هاي مادرزادي واختال الت آروموزومي اي چشمي بيماري ه

بيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني عوارض بارداري ؛ زايمان و پس از زايمان

بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد

سال

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

بيمـاري و ٢١بـراي ) Burden Of Diseases(بار بيماريهـا : د-٢-١٥منودار

سـاهلاي از ) DALYs( جمموع ساهلاي به هدر رفتـه عمـر آسيب اول بر حسب

در سطح ملي، در ) YLD(ساهلاي سپري شده با ناتواني و) YLL(دست رفته ١٣٨٢ سال براي سال ١٤تا ٥در گروه سين دو جنس و هر

٣١٣

0 50000 100000 150000 200000 250000 300000

باليا و حوادث غير مترقبه وطبيعي زلزله بم وساير موارد سال 1382 رافيكي وادث ت ح

آنمي (فقر آهن و ساير آنمي ها)هال اس

دنبال اوتيت اني اوتيت وآري ب عفونت دستگاه تنفسي فوقم آسصرع

سوختگي با دود شعله و مواد داغسقوط از ارتفاع يا سقوط در همان سطح

ان ردگي : غير قابل تفكيك ازافسردگي پس از زايم افسگواتر ( درجه دو به باال)

دان يدگي دن پوسحوادث ناشي از تاثير نيرو هاي مكانيكي بي جان و جاندار

لياك سميگرن (اپي زود )غرق شدن در آب

ك ر پپتي اولسجمع انواع لوسمي

ژيارديازيسسوءهاضمه

ب (آنژين ; سكته قلبي ونارسايي بعد از سكته ) كميك قل اري هاي ايس بيم

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

: سال٢٩ تا ١٥گروه سين •از % ٣٤و حـدود بـوده ترين گروه سين در اين مطالعه اين گروه سين حجيم -

آـل DALYsاز % ٣٣ . دادنـد تـشكيل مـي ت سال مورد مطالعه ما را مجعي

آل جامعه را اين گـروه سـين بـه YLDاز % ٢٨ و YLLاز % ٥/٣٥جامعه، . خود اختصاص داده است

% ٩/١٨ مهچنني مردان DALYsاز % ٨/١٤و زنان % ٨/١٧مردان اين گروه سين

YLD از آـل ٣/١٨ و ٢/١٧ جامعه و به ترتيب YLLاز آل % ٣/٩و زنان . دهند جامعه را نيز خبود اختصاص مي

سال عمـر از ٢٠٨٤٤، ١٣٨٢ نفر از اين گروه سين در طول سال ١٠٠٠٠٠هر

سـال آن ٦٩٢٧ و YLD سـال آن بـصورت ١٣٩١٦انـد آـه دست رفته داشته

سـال و ٢٢٦٠٨ مرد اين گروه سـين ١٠٠٠٠٠. به هدر رفته است YLLبصورت

اين گروه سين را DALYsاز % ٣٣. اند دست داده سال عمر را از ١٩٠٥٥زن

YLLبه خود اختصاص داده است .

در اين گروه سين شده است حوادث عمدي و DALYsاي آه سبب مهمرتين طبقه - ١٢٣٠٠٠٠ سال عمر را به هـدر داده اسـت آـه ١٧٠٠٠٠٠غريعمدي آه حدود

ه شـده ناشي از حوادث عمدي و غريعمـدي بـود YLL سال آن مرگ زودهنگام

طبقه بيماريهاي رواني و اختالالت رفتاري قرار دارد ,پس از اين . است سال آن بصورت ١٢٠٠٠٠٠ سال عمر را به هدر داده است ١٣٠٠٠٠٠آه حدود

. بوده استYLDعمر سپري شده با ناتواني

پس از اين دو طبقه بيماريهاي پوسيت، دستگاه گوارش و دسـتگاه تنفـسي - . قرار دارد

در اين گروه سين يعين Burden اصليسه علت - سال ٦٨٤٢١٠حوادث ترافيكي با - سال ٣٧٣٢٣٤حوادث غريمرتقبه با - سال ٣٤٦٢٧٦ و اعتياد با -

٣١٤

از آـل % ٣٠شوند آه نزديك سال عمر از دست رفته را سبب مي ١٤٠٠٠٠٠مجعا

DALYsشود اين گروه را سبب مي .

ترافيكي، حوادث غريمرتقبه و اعتيـادبا آنرتل مرگ و ناتواني ناشي از حوادث عمر از دست رفته در اين) اند آه هر سه قابل آنرتل و پيشگريي (به مواد خمدر

چرا بايد تاخري آرد؟ . يابد آاهش مي% ٣٠گروه سين نزديك به

پذير، قابـل شود مداخله مي Burdenبسياري از مواردي آه در اين گروه سين سبب : مثلاند پيشگريي و آنرتل

حوادث ناشي از تاثري،سوختگي، باليا و حوادث غريمرتقبه ، حوادث ترافيكي - نريوهاي مكانيكي، سقوط

قتل و خشونت، خودآشي، افسردگي، اعتياد - آمني -

گانـه ١٧براي طبقات ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-١٦منودار

) DALYs( رفتـه عمـر بيماريها و آسيبها بر حسب جمموع ساهلاي به هـدر

،در هـر )YLD(وساهلاي سپري شده با ناتواني ) YLL(ساهلاي از دست رفته ١٣٨٢براي سال ، سال٢٩-١٥در گروه سين جنس و دو

0 200000 400000 600000 800000100000

0120000

0140000

0160000

0180000

0

حوادث عمدي وغير عمدي بيماري هاي رواني واختالالت رفتاري

تي تگاه پوس بيماريهاي دسبيماريهاي دستگاه گوارش

ي تگاه تنفس اي دس بيماري هبيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني

بيماري هاي ادراري وتناسلي بي تگاه عص بيماري هاي دس

بيماري هاي خوني ودستگاه خونساز ك ه اي ومتابولي بيماري هاي تغذي

بيماري هاي قلب و عروق بيماريهاي عفوني وانگلي

سرطانها عوارض بارداري ؛ زايمان و پس از زايمان

اي چشمي بيماري هبيماري هاي مادرزادي واختال الت آروموزومي

بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد

سال

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

بيمـاري و ٢١بـراي ) Burden Of Diseases(بار بيماريهـا : د-٢-١٧منودار

اي از سـاهل ) DALYs(آسيب اول بر حسب جمموع ساهلاي به هدر رفتـه عمـر

٣١٥

در سـطح ملـي،در ) YLD(وساهلاي سپري شده با ناتواني ) YLL(دست رفته ١٣٨٢ سال براي سال ٢٩تا١٥در گروه سين دو جنس و هر

0 100000 200000 300000 400000 500000 600000 700000

رافيكي حوادث تاير م وس ه ب باليا و حوادث غير مترقبه وطبيعي زلزل

اعتيادايكلوتايميك ) الالت س بي (I,II و اخت الالت دوقط اخت

ان ك ازافسردگي پس از زايم ل تفكي ير قاب ردگي : غ افساريس آآنه ولگ

شيزوفرني ا ) آنمي (فقر آهن و ساير آنمي هود ط خ ونت توس ي و خش خودآشواد داغ سوختگي با دود شعله و م

ر درد آمان و ي ج انيكي ب حوادث ناشي از تاثير نيرو هاي مك

اختالالت هراسي طح ان س قوط در هم سقوط از ارتفاع يا س

وي بي ري بيماري هاي مزمن انسدادي ريه وبيماري قلبي كته قل ب (آنژين ; س كميك قل اي ايس اري ه بيم

اري اختالالت وسواسي اجبدنبال ري ب ت وآ اني اوتي تگاه تنفسي فوق عفونت دس

ري ط ديگ ل و خشونت توس قتاال ) ه ب گواتر ( درجه دو بر اختالل اضطرابي منتش

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

گانـه ١٧براي طبقات ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-١٨منودار

) DALYs(بيماريها و آسيبها بر حسب جمموع ساهلاي به هـدر رفتـه عمـر

،در جنس )YLD(وساهلاي سپري شده با ناتواني ) YLL(دست رفته ساهلاي از ١٣٨٢براي سال ، سال٢٩-١٥در گروه سين مونث و

0 100000 200000 300000 400000 500000 600000 700000

بيماري هاي رواني واختالالت رفتاري دي ير عم حوادث عمدي وغتي تگاه پوس بيماريهاي دسبيماريهاي دستگاه گوارش

بيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني بيماري هاي ادراري وتناسلي ي تگاه تنفس اي دس بيماري ه

بيماري هاي خوني ودستگاه خونساز ك ه اي ومتابولي بيماري هاي تغذي

بي بيماري هاي دستگاه عصبيماري هاي قلب و عروق

عوارض بارداري ؛ زايمان و پس از زايمان بيماريهاي عفوني وانگلي

سرطانها مي بيماري هاي چش

بيماري هاي مادرزادي واختال الت آروموزومي بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد

سال

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

بيمـاري و ٢١بـراي ) Burden Of Diseases(بار بيماريهـا : د-٢-١٩منودار

سـاهلاي از ) DALYs(آسيب اول بر حسب جمموع ساهلاي به هدر رفتـه عمـر

٣١٦

در در سطح ملـي، ) YLD(پري شده با ناتواني وساهلاي س ) YLL(دست رفته ١٣٨٢ سال براي سال ٢٩تا١٥در گروه سين جنس مونث و

0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 140000 160000

باليا و حوادث غير مترقبه وطبيعي زلزله بم وساير موارد سال 1382 ان ردگي : غير قابل تفكيك ازافسردگي پس از زايم افس

ايكلوتايميك ) الالت س بي (I,II و اخت الالت دوقط اخترافيكي وادث ت ح

شيزوفرني آنمي (فقر آهن و ساير آنمي ها)

آآنه ولگاريسآمر درد

ي الالت هراس اختاري اختالالت وسواسي اجب

سوختگي با دود شعله و مواد داغخودآشي و خشونت توسط خود

نازايي (مردان و زنان)حاملگي،زايمان،سقط و مرده زايي

ب (آنژين ; سكته قلبي ونارسايي بعد از سكته ) كميك قل اري هاي ايس بيمبيماري هاي مزمن انسدادي ريه وبيماري قلبي ريوي

گواتر ( درجه دو به باال)اختالل اضطرابي منتشر

دنبال اوتيت اني اوتيت وآري ب عفونت دستگاه تنفسي فوقتيك ي آيس دان پل تخم

اد اعتي

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

گانـه ١٧براي طبقات ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-٢٠منودار

) DALYs(بيماريها و آسيبها بر حسب جمموع ساهلاي به هـدر رفتـه عمـر

،در جنس )YLD(شده با ناتواني وساهلاي سپري ) YLL(ساهلاي از دست رفته ١٣٨٢براي سال ، سال٢٩-١٥در گروه سين مذآر و

0 200000 400000 600000 800000 1000000 1200000

دي ير عم حوادث عمدي وغبيماري هاي رواني واختالالت رفتاري

تي تگاه پوس بيماريهاي دسبيماريهاي دستگاه گوارش

ي تگاه تنفس اي دس بيماري هبي تگاه عص بيماري هاي دس

بيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني بيماري هاي ادراري وتناسلي

بيماريهاي عفوني وانگلي بيماري هاي قلب و عروق

بيماري هاي خوني ودستگاه خونساز سرطانها

ك ه اي ومتابولي بيماري هاي تغذياي چشمي بيماري ه

بيماري هاي مادرزادي واختال الت آروموزومي عوارض بارداري ؛ زايمان و پس از زايمان

بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد

سال

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

بيمـاري و ٢١بـراي ) Burden Of Diseases(بار بيماريهـا : د-٢-٢١منودار

سـاهلاي از ) DALYs(آسيب اول بر حسب جمموع ساهلاي به هدر رفتـه عمـر

٣١٧

ح ملـي،در در سـط ) YLD(وساهلاي سپري شده با ناتواني ) YLL(دست رفته ١٣٨٢ سال براي سال ٢٩تا١٥در گروه سين جنس مذآر و

0 100000 200000 300000 400000 500000 600000

حوادث ترافيكي اد اعتي

باليا و حوادث غير مترقبه وطبيعي زلزله بم وساير موارد سال 1382 ايكلوتايميك ) الالت س بي (I,II و اخت الالت دوقط اخت

حوادث ناشي از تاثير نيرو هاي مكانيكي بي جان و جاندارآآنه ولگاريس

ردگي : غير قابل تفكيك ازافسردگي پس از زايمان افسسقوط از ارتفاع يا سقوط در همان سطح

خودآشي و خشونت توسط خود قتل و خشونت توسط ديگري

سوختگي با دود شعله و مواد داغكيزوافكتيو كيزوفرنيا واس اس

آنمي (فقر آهن و ساير آنمي ها)بيماري هاي مزمن انسدادي ريه وبيماري قلبي ريوي

دنبال اوتيت اني اوتيت وآري ب عفونت دستگاه تنفسي فوقداز سكته ) ب (آنژين،سكته قلبي ونارسايي بع كميك قل اي ايس بيماريه

غرق شدن در آب آمر درد

سنگ آليه و مجاري ادراريي الالت هراس اخت

سردرد تنشي (اپي زود )

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

اي است از طبقات اصلي و گروههاي بيماريهـا د مقايسه -٢-٥د و -٢-٤جداول

: سال در دو جنس٢٩ تا ١٥ در گروه سين Burden و آسيبهاي مسبب

براساس طبقات اصلي بيماري، اختالف بـني زن و مـرد چنـدان زيـاد - . نيست

اس گروههاي بيماريها و آسيبها تفاوهتـاي بـني زن و مـرد ويل براس -اين تفاوت هم از نظر ترآيب گروههاي بيماريها . بسيار زياد است

برحـسب نـوع YLD و YLLاست و هم تفاوت بسيار زياد بـني ميـزان . بيماريها در بني زنان و مردان اين گروه سين

مونث در گروه سين مذآر ومقايسه بار بيماريها در جنس :د-٢-٤جدول

١٣٨٢سال ) ICDبرحسب طبقات اصلي ( سال ٢٩تا١٥

جنس مونث جنس مذآر

رديف DALYs بيماري وآسيب بيماري وآسيب DALYsرديف

حوادث عمدي وغري عمدي 1234197 1 بيماري هاي رواني

1 637880 واختالالت رفتاري

٣١٨

بيماري هاي رواني 652056 2 2 461227 حوادث عمدي وغري عمدي تاري واختالالت رف

3 130492 بيماريهاي دستگاه پوسيت بيماريهاي دستگاه پوسيت 113208 3

بيماريهاي دستگاه 88014 4 4 118939 بيماريهاي دستگاه گوارش گوارش

بيماري هاي دستگاه 85300 5 تنفسي

بيماريهاي دستگاه استخواني 5 114267 وعضالني

بيماري هاي دستگاه 67032 6 عصيب

بيماري هاي ادراري 6 103436 وتناسلي

بيماريهاي دستگاه 54649 7 استخواني وعضالني

بيماري هاي دستگاه 7 92313 تنفسي

بيماري هاي ادراري 54383 8 وتناسلي

بيماري هاي خوني 8 90842 ودستگاه خونساز

بيماريهاي عفوني 49918 9 لي وانگ

بيماري هاي تغذيه اي 9 90158 ومتابوليك

بيماري هاي قلب و 47818 10 10 76832 بيماري هاي دستگاه عصيب عروق

بيماري هاي خوني 44545 11 11 63061 بيماري هاي قلب و عروق ودستگاه خونساز

عوارض بارداري؛ زاميان و سرطاا 34049 12 12 60809 ان پس از زامي

بيماري هاي تغذيه 23352 13 13 40305 بيماريهاي عفوني وانگلي اي ومتابوليك

14 32966 سرطاا بيماري هاي چشمي 8475 14

بيماري هاي 6197 15 15 13515 بيماري هاي چشمي مادرزادي

عوارض بارداري و 0 16 16 7169 بيماري هاي مادرزادي زاميان

٢٩تا١٥مونث در مقايسه بار بيماريها در جنس مذآر و:د-٢-٥جدول ١٣٨٢سال ،برحسب گروههاي بيماريها و آسيبها سال

جنس مونث جنس مذآر

رديف DALYs بيماري وآسيب بيماري وآسيب DALYs رديف

حوادث ترافيكي 597634 1 باليا و حوادث غري مرتقبه

1 162166 و طبيعي

2 149526 افسردگي اعتياد 322571 2

باليا و حوادث غري مرتقبه 211068 3 3 121212 اختالالت دوقطيب وطبيعي

4 86576 حوادث ترافيكي اختالالت دوقطيب 128943 4

٣١٩

جنس مونث جنس مذآر

رديف DALYs بيماري وآسيب بيماري وآسيب DALYs رديف

حوادث ناشي از تاثري نريو 82003 5 6 72796 شيزوفرني هاي مكانيكي

هن و ساير آمني فقر آ(آمني آآنه ولگاريس 64434 6 5 71616 )ها

7 63041 آآنه ولگاريس افسردگي 64326 7

سقوط از ارتفاع يا سقوط 58404 8 8 61482 آمر درد در مهان سطح

9 56672 اختالالت هراسيخودآشي و خشونت توسط خود 57831 9

10 50551 اختالالت وسواسي اجباري قتل و خشونت توسط ديگري 47466 10

سوختگي با دود شعله و 43694 11 مواد داغ

سوختگي با دود شعله و 11 50550 مواد داغ

اسكيزوفرنيا 43323 12 12 38698 خودآشي و خشونت توسط خود واسكيزوافكتيو

فقر آهن و ساير آمني(آمني 39875 13 13 36948 )مردان و زنان(نازايي )ها

بيماري هاي مزمن انسدادي 34281 14 يريه قليب ريو

حاملگي،زاميان،سقط و مرده 14 35406 زايي

عفونت دستگاه تنفسي 29927 15 15 34881 بيماري هاي ايسكميك قلب فوقاني اوتيت وآري

بيماري هاي مزمن انسدادي بيماري هاي ايسكميك قلب 28577 16 16 31532 ريه و قليب ريوي

17 31236 )درجه دو به باال( گواتر غرق شدن در آب 27783 17

18 30595 اختالل اضطرابي منتشر آمر درد 27666 18

عفونت دستگاه تنفسي سنگ آليه و جماري ادراري 25122 19 19 29536 فوقاني اوتيت وآري

20 28576 ختمدان پلي آيستيك اختالالت هراسي 20781 20

21 23706 اعتياد )اپي زود(سردرد تنشي 19858 21

اتفاقي با مسموميت هاي 19822 22 22 21584 )اپي زود(ميگرن مواد داروها گازها

موارد ثبت (HIVايدز و 18324 23 23 20136 اسهال )شده

24 17475 سوءهاضمه پوسيدگي دندان 17855 24

ساير بيماري هاي خوني )اپي زود(ميگرن 16748 25 25 17061 ودستگاه خونساز

26 16976 اولسر پپتيك آسم 15896 26

ساير بيماري هاي غذيه صرع 15253 27 27 16932 اي ومتابوليك

28 16369 پوسيدگي دندان اولسر پپتيك 15166 28

29 15478 افسردگي پس از زاميان اسهال 15102 29

30 15199 مالتيپل اسكلروزيس سوءهاضمه 14208 30

ساير بيماري هاي دستگاه پروستاتيت مزمن 13516 31 31 14430 عصيب

32 14342 سنگ آليه و جماري ادراري)درجه دو به باال( گواتر 12938 32

33 13908 آسم ويتيليگو 12875 33

حوادث غري مرتقبه وطبيعي 12200 34 PTSD 13022 34 بدون زلزله مب

35 12769 ويتيليگو مجع انواع لومسي 11920 35

٣٢٠

سـال قابـل٢٩تـا ١٥وه سين درگر Burdenبسياري از عوامل اجياد آننده مهمرتيـن اينـها در مـردان ،حـوادث. پيشگريي، آـنرتل و آـاهش هـستند

ترافيكي، اعتياد، حوادث غريمرتقبه، افسردگي، سـقوط، خودآـشي، قتـل،اسـت... سوختگي، آمني، غرق شدن در آب، مسموميتهاي اتفاقي، ايدز و

در مواردي بعنـوانها در زنان، عالوه بر موارد فوق آه و مهمرتين اين : عبارت است ازهاي آنان نيز مطرح است اولويت

بيماريهاي استخواني عضالني با عامليت مشكالت ارگونوميك - هبداشت روان جامعه ويبيماريهاي رواني خفيف آه با ارتقا -

خانواده آاهش خواهد يافت بيماريهاي دورة باروري آه با بررسـي جداگانـه هريـك از -

)نه فقط سالمت بارداري ( سالمت دورة باروري يقاآا با ارت . آاهش يابنده است

سـالمت مهمرتيـنيوري در جامعه نياز به ارتقا خالصه اينكه اعتال و هبره وري و براي افـزايش هبـره . يعين جوانان دارد ،جامعه» ده هبره«گروه سين

. گذاري منود سالمت جوانان بايد سرمايهيارتقا

: سال٤٤تا ٣٠گروه سين •

از % ٢٠و داده تـشكيل ١٣٨٢از مجعيت آشور را در سـال % ١٩اين گروه سين

DALYs از % ١٤در عـني حـال . دهـد آشور را نيز خبود اختصاص ميYLL ٢٤ و %

YLDدهد آشور را نيز خبود اختصاص مي .

و % ٢/٤ مهچنني زنـان DALYsاز آل % ٧/١٠و مردان % ٤/٩زنان اين گروه سين

آشور را خبـود YLDاز % ١/١١و % ٦/١٢ و به مهان ترتيب YLLاز % ١٠مردان . اختصاص داده بودند

DALYs سـال ٢٣٢٠٩، ١٣٨٢ نفر از اين گروه سين در طول سال ١٠٠٠٠٠در هر

تـشكيل داده YLL سال آن را ٦٩٢٨ و YLD سال آن ١٣٩١٦اجياد شده است آه . است

١٧٩٤٣ بروز آرده اسـت آـه DALYs سال ٢١٧٢١ زن اين گروه سين ١٠٠٠٠٠در

است YLL سال آن ٣٧٧٨ و YLDسال آن

١٥٨١٥ بروز آرده اسـت آـه DALYs سال ٢٤٦٩٤ مرد اين گروه سين ١٠٠٠٠در

DALYsاز % ٣٦ بوده است در اين گروه سين YLL سال آن ٨٨٧٩ و YLDسال آن

. تشكيل داده استYLLرا يماريها و آسيبهاي اين گـروه گانه ب ١٧در صورتيكه منودار ترآيب طبقات

٢٩ تـا ١٥ سـال و ١٤ تـا ٥ سال، ٤سين با سه گروه سين قبلي يعين صفر تا سال مقايسه شود يك تفاوت اساسي در ظاهر منودارهاي اين گروه سين با آا

: دارد و آن اينست آه

سـال بـني مقـدار بـار ناشـي از طبقـة ٤در گروه سـين صـفر تـا - . ساير طبقات فاصله بسيار زيادي بودبيماريهاي حول تولد و

٣٢١

سال نيز بني مقدار بـار ٢٩ تا ١٥ سال و ١٤ تا ٥در دو گروه سين -ناشي از طبقه حوادث عمدي و غريعمدي و ساير طبقات فاصله بـسيار

. زيادي بوددر صورتيكه در اين گروه سين فواصل بني طبقات خبصوص طبقـه حـوادث بـا سـاير

ج در گروههاي سين بعدي نيز اين فاصـله آمـرت و آمـرت طبقات آمرت شده و بتدري . شود مي

ناشـي ازBurdenآه جوان بودن مجعيت در ايـران سـبب بـاال بـودن موضوع اين

يـك مـسئله،شود بااليي را در مجعيت جوان سبب مي Burdenحوادث است يا حوادث ابـلآـه جـوان بـودن مجعيـت ق است آنچه آه مهم است اين .پژوهشي ديگر است

منجر به تغيري اساسي در ارتقـاء سـالمت، حوادث Burdenمداخله نيست ويل آاهش . جوانان آشور خواهد شد و اين مهمرتين مشكل سالمت آشورماست

گانـه ١٧براي طبقات ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-٢٢منودار

) DALYs(بيماريها و آسيبها بر حسب جمموع ساهلاي به هـدر رفتـه عمـر

،در هـر )YLD(وساهلاي سپري شده با ناتواني ) YLL(ساهلاي از دست رفته ١٣٨٢براي سال ، سال٤٤-٣٠در گروه سين دو جنس و

0 100000 200000 300000 400000 500000 600000 700000 800000

دي ير عم حوادث عمدي وغبيماري هاي رواني واختالالت رفتاري

بيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني بيماري هاي قلب و عروق

بيماري هاي ادراري وتناسلي بيماريهاي دستگاه گوارش

ي تگاه تنفس بيماري هاي دسك ه اي ومتابولي بيماري هاي تغذي

سرطانها بي تگاه عص بيماري هاي دس

بيماريهاي عفوني وانگلي تي تگاه پوس بيماريهاي دس

بيماري هاي خوني ودستگاه خونساز عوارض بارداري ؛ زايمان و پس از زايمان

اي چشمي بيماري هاي مادرزادي واختال الت آروموزومي بيماري ه

بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد

سال

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

بيمـاري و ٢١بـراي ) Burden Of Diseases(بار بيماريهـا : د-٢-٢٣منودار

سـاهلاي از ) DALYs(آسيب اول بر حسب جمموع ساهلاي به هدر رفتـه عمـر

در سطح ملي، در ) YLD(ساهلاي سپري شده با ناتواني و) YLL(ته دست رف ١٣٨٢ سال براي سال ٤٤تا٣٠در گروه سين دو جنس و هر

٣٢٢

0 50000 100000 150000 200000 250000 300000

رافيكي حوادث تد از ايي بع بي ونارس ب (آنژين ; سكته قل كميك قل اي ايس اري ه بيم

ان ك ازافسردگي پس از زايم ل تفكي ير قاب ردگي : غ افساعتياد

ال 1382 وارد س اير م باليا و حوادث غير مترقبه وطبيعي زلزله بم وسر درد آم

آرتروز زانودار ان و جان ي ج انيكي ب حوادث ناشي از تاثير نيرو هاي مك

طح ان س قوط در هم سقوط از ارتفاع يا سواد داغ سوختگي با دود شعله و م

اري ادراري ه و مج سنگ آليا ) آنمي (فقر آهن و ساير آنمي ه

ت ديابوارد منوراژي ناشي از ليوميوم رحم وساير م

بيماريهاي عروقي مغزاختالالت هراسي

اري اختالالت وسواسي اجبوي بي ري بيماري هاي مزمن انسدادي ريه وبيماري قل

ت دنبال اوتي ري ب ت وآ اني اوتي عفونت دستگاه تنفسي فوقر اختالل اضطرابي منتش

ده ) ت ش دز و HIV (موارد ثب اي

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

گانـه ١٧براي طبقات ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-٢٤منودار

) DALYs(بيماريها و آسيبها بر حسب جمموع ساهلاي به هـدر رفتـه عمـر

، در )YLD(وساهلاي سپري شـده بـا نـاتواني ) YLL (ساهلاي از دست رفته ١٣٨٢براي سال ، سال٤٤-٣٠در گروه سين جنس مونث و

0 50000 100000 150000 200000 250000 300000

بيماري هاي رواني واختالالت رفتاري بيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني

بيماري هاي قلب و عروق دي ير عم حوادث عمدي وغ

بيماري هاي ادراري وتناسلي بيماريهاي دستگاه گوارش

ك ه اي ومتابولي بيماري هاي تغذيبي تگاه عص بيماري هاي دس

بيماري هاي خوني ودستگاه خونساز سرطانها

ي تگاه تنفس اي دس بيماري هتي تگاه پوس بيماريهاي دس

عوارض بارداري ؛ زايمان و پس از زايمان بيماريهاي عفوني وانگلي

اي چشمي بيماري هال الت بيماري هاي مادرزادي واخت

بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد

سال

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

بيمـاري و ٢١بـراي ) Burden Of Diseases(بار بيماريهـا : د-٢-٢٥منودار

سـاهلاي از ) DALYs(آسيب اول بر حسب جمموع ساهلاي به هدر رفتـه عمـر

در سطح ملـي، در ) YLD( با ناتواني وساهلاي سپري شده ) YLL(دست رفته ١٣٨٢ سال براي سال ٤٤تا٣٠در گروه سين ومونثجنس

٣٢٣

0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 140000 160000

ردگي : غير قابل تفكيك ازافسردگي پس از زايمان افسد از سكته ) ب (آنژين ; سكته قلبي ونارسايي بع كميك قل اري هاي ايس بيم

آرتروز زانوآمر درد

باليا و حوادث غير مترقبه وطبيعي زلزله بم وساير موارد سال 1382 رافيكي وادث ت ح

منوراژي ناشي از ليوميوم رحم وساير مواردآنمي (فقر آهن و ساير آنمي ها)

ت ديابسوختگي با دود شعله و مواد داغ

ي الالت هراس اختاري اختالالت وسواسي اجب

بيماريهاي عروقي مغزسنگ آليه و مجاري ادراري

ال تونل سندرم آارپآرتريت روماتوئيد (بالغين)

اختالل اضطرابي منتشر اندومتريوز

نازايي (مردان و زنان)دنبال اوتيت اني اوتيت وآري ب عفونت دستگاه تنفسي فوق

گواتر ( درجه دو به باال)

(YLL)سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

گانـه ١٧براي طبقات ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-٢٦منودار

) DALYs(بيماريها و آسيبها بر حسب جمموع ساهلاي به هـدر رفتـه عمـر

،در )YLD(نـاتواني ساهلاي سپري شـده بـا و) YLL(ساهلاي از دست رفته ١٣٨٢براي سال ، سال٤٤-٣٠در گروه سين جنس مذآر و

0 100000 200000 300000 400000 500000 600000

دي ير عم حوادث عمدي وغبيماري هاي رواني واختالالت رفتاري

بيماري هاي قلب و عروق بيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني

بيماري هاي ادراري وتناسلي بيماريهاي دستگاه گوارش

بيماريهاي عفوني وانگلي ي تگاه تنفس اي دس بيماري ه

سرطانها تي تگاه پوس بيماريهاي دس

بي تگاه عص بيماري هاي دسك ه اي ومتابولي بيماري هاي تغذي

بيماري هاي خوني ودستگاه خونساز اي چشمي بيماري ه

بيماري هاي مادرزادي واختال الت آروموزومي عوارض بارداري ؛ زايمان و پس از زايمان

بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد

سال

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

بيمـاري و ٢١بـراي ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-٢٧منودار

سـاهلاي از ) DALYs(آسيب اول بر حسب جمموع ساهلاي به هدر رفتـه عمـر

،در در سـطح ملـي ) YLD(وساهلاي سپري شده با ناتواني ) YLL(دست رفته ١٣٨٢ سال براي سال ٤٤تا٣٠در گروه سينو جنس مذآر

٣٢٤

0 50000 100000 150000 200000 250000

حوادث ترافيكي اد اعتي

ب (آنژين ; سكته قلبي ونارسايي بعد از سكته ) كميك قل اري هاي ايس بيمحوادث ناشي از تاثير نيرو هاي مكانيكي بي جان و جاندار

باليا و حوادث غير مترقبه وطبيعي زلزله بم وساير موارد سال 1382 سقوط از ارتفاع يا سقوط در همان سطح

ان ردگي : غير قابل تفكيك ازافسردگي پس از زايم افسآمر درد

سنگ آليه و مجاري ادراريآرتروز زانو

سوختگي با دود شعله و مواد داغايدز و HIV (موارد ثبت شده )

پروستاتيت مزمن قتل و خشونت توسط ديگري

بيماريهاي عروقي مغزخودآشي و خشونت توسط خود

ت دياببيماري هاي مزمن انسدادي ريه وبيماري قلبي ريوي

دنبال اوتيت اني اوتيت وآري ب عفونت دستگاه تنفسي فوقآنمي (فقر آهن و ساير آنمي ها)

سردرد تنشي (اپي زود )

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

د خبوبي اولويتهاي سالمت اين -٢-٢٧د و -٢-٢٥د و -٢-٢٣مقايسه سه منودار -

. دهد گروه سين و به تفكيك جنس را نشان مي

بسياري از مشكالت سالمت در اين گروه سين مهم از نظر اقتصادي و اجتماعي،ش دارند و حيت در برخي از آشورها طراحي برايپذيرند، قابليت آاه مداخله

حـوادث ترافيكـي، اعتيـاد،: مهچـون . به صفر رساندن آا شروع شده اسـت در آمـردرد ،حوادث ناشي از تاثري نريوهاي مكانيكي، سقوط، آرتروز زانـو

... سوختگي و ،اين گروه سينطراحي شده آـهبراي بسياري ديگر از آا مداخالت وسيع اجتماعي و هبداشيت

افـسردگي و:شده است مهچـون ) در اين گروه سين ( آا Burdenمنجر به آاهش ساير اختالالت خفيف رواني، بيماريهاي ايسكميك عضلة قلب، آمنـي، ديابـت،

.... بيماريهاي عروقي مغز و آشور ما نيز از نظر ترآيب مشكالت سالمت مهانند آا برخوردار است، اثبات

براي آحاد مردم آسيب ديده و يا در معـرض،ر بودن اين مشكالت پذي مداخله پاسخگويي بـه.خطر قرار گرفته حقوق اجتماعي مسلمي را فراهم آرده است

. مدار است اين حقوق وظيفه دولت سالمت

د آــه مقايــسه ايــست از برخــي از مــشكالت ســالميت -٢-٧د و -٢-٦جــدول -

دهندة تفـاوت جـدي نشان ،و مردان در اين گروه سين بني زنان دار اولويت بني دو جنس در اين گروه سين است،

شود با آنچه آه در زنان عمـر را آنچه آه در مردان سبب به هدر رفنت عمر مي

دهنـدگان عمـر در سهم باالتري از به هدر . آامال متفاوت است ،دهد به هدر مي صـورتيكه در زنـانتر تعلـق دارد، در مردان به بيماريها و آسيبهاي آشنده

. دهند ناتوان آننده سهم بيشرتي را خبود اختصاص مييبيماريها

٣٢٥

براي مردان و زنان سنني ميانه عمر به تفكيك و براي برخـي از مـشكالت خـاصتضمني سالمت خانواده مـستلزم در نظـر. ريزي آرد بصورت جداگانه بايد برنامه

براي اين دو معضل. مادر است گرفنت حضور پدر و وجود توانايي جسمي و رواني . هاي جداگانه اجتماعي و سالميت نياز است اجتماعي برنامه

مقايسه بار بيماريها در بني جنس مذآر ومونث در گروه : د-٢-٦جدول ١٣٨٢سال ICDگانه براي طبقات هفده سال٤٤تا٣٠سين

جنس مونث جنس مذآر

ردردي DALYs بيماري وآسيب بيماري وآسيب DALYs يف

ف

بيماري هاي رواني واختالالت حوادث عمدي وغري عمدي 614705 1 1 276519 رفتاري

بيماري هاي رواني واختالالت 289795 2بيماريهاي دستگاه استخواني رفتاري

2 227862 وعضالني

3 176846 بيماري هاي قلب و عروق بيماري هاي قلب و عروق 137802 3

اي دستگاه استخواني بيماريه 104924 4 4 167522 حوادث عمدي وغري عمدي وعضالني

5 128259 بيماري هاي ادراري وتناسلي بيماري هاي ادراري وتناسلي 77098 5

6 73730 بيماريهاي دستگاه گوارش بيماريهاي دستگاه گوارش 68437 6

7 54126 وليكبيماري هاي تغذيه اي ومتاب بيماريهاي عفوني وانگلي 44805 7

8 43490 بيماري هاي دستگاه عصيب بيماري هاي دستگاه تنفسي 42950 8

بيماري هاي خوني ودستگاه سرطاا 39625 9 9 43435 خونساز

10 38832 سرطاا بيماريهاي دستگاه پوسيت 31468 10

11 37221 بيماري هاي دستگاه تنفسي بيماري هاي دستگاه عصيب 29730 11

بيماري هاي تغذيه اي 25383 12 12 30806 بيماريهاي دستگاه پوسيت ومتابوليك

بيماري هاي خوني ودستگاه 17656 13عوارض بارداري؛ زاميان و پس از خونساز

13 19033 زاميان

14 17597 بيماريهاي عفوني وانگلي بيماري هاي چشمي 8448 14

بيماري هاي مادرزادي واختال 5407 15 15 9949 بيماري هاي چشمي الت آروموزومي

عوارض بارداري؛ زاميان و پس 0 16بيماري هاي مادرزادي واختال الت از زاميان

16 5160 آروموزومي

٣٢٦

سال ٤٤تا٣٠مقايسه بار بيماريها در بني جنس مذآر ومونث در : د-٢-٧جدول ١٣٨٢ها و آسيبها سال هاي بيماري براساس گروه

جنس مونث س مذآرجن

رديف DALYs بيماري وآسيب بيماري وآسيب DALYs رديف

1 160208 افسردگي حوادث ترافيكي 238934 1 2 147384 بيماري هاي ايسكميك قلب اعتياد 157973 2

3 86573 آرتروز زانو بيماري هاي ايسكميك قلب 106520 3

حوادث ناشي از تاثري نريو هاي 81480 4 4 83620 ر دردآم مكانيكي

باليا و حوادث غري مرتقبه وطبيعي 80379 5 زلزله مب وساير

باليا و حوادث غري مرتقبه وطبيعي 5 61459 زلزله مب وساير

سقوط از ارتفاع يا سقوط در مهان 76628 6 6 50970 حوادث ترافيكي سطح

منوراژي ناشي از ليوميوم رحم افسردگي 63123 7 7 44913 وساير موارد

8 41228 )فقر آهن و ساير آمني ها(آمني آمر درد 45531 8 9 30051 ديابت سنگ آليه و جماري ادراري 41184 9

10 28557 سوختگي با دود شعله و مواد داغ آرتروز زانو 40016 10 11 26602 اختالالت هراسي سوختگي با دود شعله و مواد داغ 36754 11

12 24578 اختالالت وسواسي اجباري )ارد ثبت شدهمو (HIVايدز و 27273 12 13 24354 بيماريهاي عروقي مغز پروستاتيت مزمن 21133 13 14 23212 سنگ آليه و جماري ادراري قتل و خشونت توسط ديگري 19516 14 15 22715 سندرم آارپال تونل بيماريهاي عروقي مغز 18422 15 16 21226 )بالغني(آرتريت روماتوئيد خودآشي و خشونت توسط خود 18325 16 17 20921 اختالل اضطرابي منتشر ديابت 18174 17

بيماري هاي مزمن انسدادي ريه 16435 18 18 20694 اندومرتيوز وبيماري قليب ريوي

عفونت دستگاه تنفسي فوقاني 15188 19 19 17170 )مردان و زنان(نازايي اوتيت وآري

عفونت دستگاه تنفسي فوقاني اوتيت )هن و ساير آمني هافقر آ(آمني 15033 20 20 15163 وآري

21 14464 )درجه دو به باال( گواتر )اپي زود(سردرد تنشي 10903 21 22 14319 اعتياد اختالالت هراسي 10514 22

بيماري هاي مزمن انسدادي ريه درماتيت سبوره 10197 23 23 13989 وبيماري قليب ريوي

24 9867 PTSD PTSD 13643 24

25 13304 حاملگي،زاميان،سقط و مرده زايي اولسر پپتيك 9597 25

مسموميت هاي اتفاقي با مواد 9228 26 26 13020 سندرم روتاتور آاف داروها گازها و دود

27 10525 درماتيت سبوره بي دنداني 9210 27

28 10421 اولسر پپتيك آسم 8461 28

29 10038 مري-ريفالآس معده ضمهسوءها 8232 29

30 9407 سرطان پستان اختالل اضطرابي منتشر 8141 30

31 9340 خودآشي و خشونت توسط خود پوسيدگي دندان 7783 31

32 9307 اسهال بيماري هاي مزمن آبد 7661 32

33 9283 بي دنداني صرع 7455 33

34 8461 شيزوفرني اسكيزوفرنيا واسكيزوافكتيو 6957 34

35 8411 سوءهاضمه سرطان سيستم اعصاب مرآزي 6840 35

36 8219 آرتروز گردن شيزوفرني 6957 36

37 8194 ختمدان پلي آيستيك سرطان سيستم اعصاب مرآزي 6840 37

38 7835 )اپي زود(ميگرن اختالالت وسواسي اجباري 6596 38

39 7694 اختالالت انكساري مري-ريفالآس معده 6344 39

40 7514 آسم مجع انواع لومسي 6308 40

٣٢٧

: سال٥٩ تا ٤٥گروه سين • DALYsاز % ١٤دهـد، از ترآيب جامعه را تـشكيل مـي % ١٠اين گروه سين آه

در عني حال اين گروه سين ) د-٢-٢٨منودار (جامعه را خبود اختصاص داده است

. دهد آشور را خبود اختصاص مي% ٤/١٥ و YLLاز % ٥/١١

آـشور را خبـود اختـصاص DALYsاز % ٦/٦و مردان % ٣/٧اين گروه سين زنان . دهند مي

آـشور را خبـود اختـصاص YLLاز % ١/٧ و مـردان ٣/٤زنان اين گـروه سـين . دهند مي

آـشور را خبـود اختـصاص YLDاز % ^/٣و مـردان % ١/٩زنان اين گروه سـين . دهند مي

بروز آرده اسـت DALYs ٢٩٥٦٦، ١٣٨٢ نفر اين گروه سين در سال ١٠٠٠٠٠در

زن ايـن ١٠٠٠٠٠در . بوده است YLL سال آن ٩٤٠٥ و YLD سال آن ٢٠١٦٠آه

بروز آرده اسـت در صـورتيكه ايـن ميـزان در DALYs سال ٣٠٧٨٩گروه سين . سال بوده است٢٨٣٣٢مردان

. دهد تشكيل ميYLL را DALYsاز % ٣٢در اين گروه سين

حوادث عمـدي و غريعمـدي در Burdenسين است آه اين گروه سين، اولني گروه -بندي طبقات بيماري به رتبه دوم در هر دو جنس نـزول آـرده اسـت رتبه

جبـز آودآـان (مهچنني اين اولني گروه سين است ) سال ٤جبز آودآان صفر تا (

داراي ناشي از حوادث ترافيكـي DALYsآه در بني آا ) ساله ٤صفر تا . تبة چهارم قرار گرفته استرتبه اول نيست و در ر

اين گروه سين بعلت باال قـرار گـرفنت بيماريهـاي اسـكليتDALYsاساسا ترآيب

عضالني، بيماريها ادراري تناسلي، بيماريهاي قليب عروقي و بيماريهاي رواني . با ترآيب ساير گروههاي سين تفاوت بسيار زياد دارد

خطري آه بسرعت تبـديل بـه بيمـاريتر عوامل پايني سين در واقع در گروههاي

Burdenد، در صورتيكه اين گروه سين بيش از مهه به هند ند خود را نشان مي وش ميناشي از عوامل خطر عمل آرده در گروههاي سين قبلي آه هم اآنون تبـديل بـه

اين گروه سين آاهش قـدرتBurden راهربد مقابله با .اند مبتال است بيماري شده . عوامل خطر موجود در گروههاي سين قبلي بوده استو فراواني

را در اين گروه سين خبودDALYsجمموعه بيماريها و آسيبهايي آه بيشرتين رتبه اند، بطور عمده بيماريهاي مزمين هستند آه در سنني پايينرت شروع اختصاص داده

ايـنبيماريهـايي آـه در . اند و هم اآنون بدل به ناتواني يا مرگ شده شدهبيماريهاي ايسكميك عضله قلب، آرتـروز: دهند مهچون گروه سين خود را نشان مي

دنـداني، سـندرم آارپـال زانو، بيماريهاي عروقي مغز، آمردرد، اعتياد، بي برعكس حوادث ترافيكي در مهان.... تونل، سندرم روتاتورآاف، سرطان معده و

. اند نشدهناتواني و مرگ ، منجر به روز و ماه وقوع

٣٢٨

يت از جممـوع سـاهلاي بـه هـدر رفتـه عمـر بمقايسه نس : د-٢-٢٨منودار

)DALYs ( در ،در هرگروه سين با نسبيت از مجعيت هر گروه سين در جامعه ١٣٨٢دو جنس براي سال هر

2

56

14

20

33

7

14

0.624

10

19

34

20

10

0

5

10

15

20

25

30

35

0-4 5-14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 سن+80

صدر د

DALYs ل نسبت از آ

ت ل جمعي نسبت از آ

١٧بـراي طبقـات ) Burden Of Diseases(بـار بيماريهـا : د-٢-٢٩منودارموع ساهلاي بـه هـدر رفتـه عمـر گانه بيماريها و آسيبها بر حسب جم

)DALYs ( ــه ــت رفت ــاهلاي از دس ــا ) YLL(س ــده ب ــپري ش ــاهلاي س وس

براي سـال ، سال ٥٩-٤٥در گروه سين دو جنس و ،در هر )YLD(ناتواني١٣٨٢

0 50000 100000 150000 200000 250000 300000 350000 400000 450000

بيماري هاي قلب و عروق دي ير عم حوادث عمدي وغ

بيماري هاي رواني واختالالت رفتاري بيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني

بيماري هاي ادراري وتناسلي بيماريهاي دستگاه گوارش

سرطانها ي تگاه تنفس اي دس بيماري ه

ك ه اي ومتابولي بيماري هاي تغذيبي تگاه عص بيماري هاي دس

بيماري هاي خوني ودستگاه خونساز اي چشمي بيماري ه

بيماريهاي عفوني وانگلي تي تگاه پوس بيماريهاي دس

بيماري هاي مادرزادي واختال الت آروموزومي عوارض بارداري ؛ زايمان و پس از زايمان

بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد

سال

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

٣٢٩

بيمـاري و ٢١براي ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-٣٠منودار

سـاهلاي از ) DALYs(ه عمر آسيب اول بر حسب جمموع ساهلاي به هدر رفت

در سطح ملـي، ) YLD(وساهلاي سپري شده با ناتواني ) YLL(دست رفته ١٣٨٢ سال براي سال ٥٩تا٤٥در گروه سين دو جنس و هر در

0 50000 100000 150000 200000 250000

كته ) د از س ايي بع بي ونارس ب (آنژين ; سكته قل كميك قل اي ايس اري ه بيمآرتروز زانو

ان س از زايم ك ازافسردگي پ ل تفكي ير قاب ردگي : غ افسرافيكي حوادث ت

بيماريهاي عروقي مغزك ) ت آتروفي رگرفتگي وواژيني يائسگي (گ

ر درد آمت دياب

طح ان س قوط در هم سقوط از ارتفاع يا سال 1382 وارد س اير م باليا و حوادث غير مترقبه وطبيعي زلزله بم وس

وي بي ري بيماري هاي مزمن انسدادي ريه وبيماري قلاعتياد

داني بي دنا ) آنمي (فقر آهن و ساير آنمي ه

اري ادراري ه و مج سنگ آليل ال تون ندرم آارپ ساف اتور آ سندرم روت

دمانسوارد منوراژي ناشي از ليوميوم رحم وساير م

ده سرطان معاختالالت هراسي

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

د و -٢-٨و آسيبها بني دو جنس در اين گروه سين در جداول مقايسه بيماريها ــاي-٢-٩ ــتد-٢-٣٤د و -٢-٣٣د و -٢-٣٢د و -٢-٣١د و منوداره ــده اس در . آم

اين گروه سين اگر از تعدادي از بيماريها و شرايطي آه خمصوص زنـان اسـت

يعـين دوجـنس اخـتالف آمـرت از Burden علـت عمـدة ١٠بگذرمي تقريبا در بـني مهانگونه آه در بني آودآان و نوجوانان بني عوامـل . گروههاي سين قبلي است

Burden ٥٠دريج در گروههاي سين بعد از در دو جنس اختالف آمي وجود دارد بت . شود سالگي نيز بني دو جنس اختالف آمرت و آمرت مي

مونث در گروه سين مقايسه بار بيماريها در بني جنس مذآر و: د-٢-٨جدول ICDگانه براي طبقات هفده سال٥٩تا٤٥

١٣٨٢سال

٣٣٠

جنس مونث جنس مذآر

رديف DALYs وآسيببيماري بيماري وآسيب DALYsرديف

1 197293 بيماري هاي قلب و عروق بيماري هاي قلب و عروق 226755 1

بيماريهاي دستگاه حوادث عمدي وغري عمدي 222969 2 2 177569 استخواني وعضالني

بيماري هاي رواني 98909 3بيماري هاي رواني واختالالت رفتاري

3 168688 واختالالت رفتاري

ماريهاي دستگاه بي 84383 4بيماري هاي ادراري استخواني وعضالني

4 128643 وتناسلي

بيماري هاي ادراري 64425 5 5 79519 حوادث عمدي وغري عمدي وتناسلي

بيماريهاي دستگاه سرطاا 54457 6 6 60173 گوارش

7 47443 سرطاا بيماريهاي دستگاه گوارش 50064 7

بيماري هاي تغذيه اي تگاه تنفسيبيماري هاي دس 35956 8 8 45847 ومتابوليك

بيماري هاي تغذيه اي 30232 9بيماري هاي دستگاه ومتابوليك

9 40377 تنفسي

10 33313 بيماري هاي دستگاه عصيب بيماري هاي دستگاه عصيب 18148 10

بيماري هاي خوني بيماريهاي عفوني وانگلي 16757 11 11 21838 ودستگاه خونساز

بيماري هاي خوني ودستگاه 15821 12 12 16208 بيماري هاي چشمي خونساز

13 11298 بيماريهاي دستگاه پوسيت بيماري هاي چشمي 15063 13

بيماريهاي عفوني بيماريهاي دستگاه پوسيت 10957 14 14 7786 وانگلي

بيماري هاي مادرزادي 4634 15هاي مادرزادي بيماري واختال الت آروموزومي

15 4613 واختال الت آروموزومي

عوارض بارداري ؛ زاميان و 0 16عوارض بارداري ؛ زاميان و پس از زاميان

16 507 پس از زاميان

تا ٤٥مونث در مقايسه بار بيماريها در بني جنس مذآر و: د-٢-٩جدول ١٣٨٢ سال،يماريهابو ها هاي آسيب سال براي گروه٥٩

جنس مونث نس مذآرج

رديف DALYs بيماري وآسيب بيماري وآسيب DALYs رديف

1 146336 بيماري هاي ايسكميك قلب

)آنژين،سكته قليب ونارسايي بعد از سكته( بيماري هاي ايسكميك قلب

آنژين،سكته قليب ونارسايي بعد از ( )سكته

111089 1

٣٣١

2 83681 آرتروز زانو حوادث ترافيكي 77171 2

غري قابل تفكيك ازافسردگي : افسردگي سقوط از ارتفاع يا سقوط در مهان سطح 47360 3 3 76485 پس از زاميان

4 68683 )گرگرفتگي وواژينيت آتروفيك(يائسگي بيماريهاي عروقي مغز 41157 4 5 55768 بيماريهاي عروقي مغز آرتروز زانو 33982 5

دگي پس غري قابل تفكيك ازافسر: افسردگي 31366 6 6 39854 آمر درد از زاميان

باليا و حوادث غري مرتقبه وطبيعي زلزله 27265 7 7 33338 ديابت ١٣٨٢مب وساير موارد سال

8 27758 حوادث ترافيكي آمر درد 24288 8

بيماري هاي مزمن انسدادي ريه اعتياد 23552 9 9 23352 وبيماري قليب ريوي

حوادث غري مرتقبه وطبيعي باليا و ديابت 23262 10 10 20890 ١٣٨٢زلزله مب وساير موارد سال

بيماري هاي مزمن انسدادي ريه وبيماري 18154 11 11 18353 )فقر آهن و ساير آمني ها(آمني قليب ريوي

12 17862 سندرم آارپال تونل سنگ آليه و جماري ادراري 18056 12

ز ليوميوم رحم وساير منوراژي ناشي ا بي دنداني 15421 13 13 17648 موارد

14 16089 بي دنداني )فقر آهن و ساير آمني ها(آمني 12973 14 15 12376 سندرم روتاتور آاف سرطان معده 10137 15

16 12370 اختالالت هراسي دمانس 7491 16 17 10581 اعتياد سرطان ريه 6634 17

وآري عفونت دستگاه تنفسي فوقاني اوتيت 6401 18 18 10392 سنگ آليه و جماري ادراري اوتيت بدنبال

19 10380 دمانس سوختگي با دود شعله و مواد داغ 6224 19 20 10145 اختالالت وسواسي اجباري سندرم روتاتور آاف 5708 20 21 9674 پروالپس ژنيتال در زنان آسم 5554 21 22 9471 اختالل اضطرابي منتشر اولسر پپتيك 5520 22

PTSD 8172 23 سرطان سيستم اعصاب مرآزي 5074 23

24 8019 سرطان پستان اختالالت انكساري 4611 24

25 4593 PTSD 25 6991 فروزن شولدر

26 6977 سرطان معده گلوآوم 4590 26

27 6539 اولسر پپتيك اختالالت هراسي 4518 27

28 6462 در مهان سطحسقوط از ارتفاع يا سقوط مجع انواع لومسي 4471 28

عفونت دستگاه تنفسي فوقاني اوتيت سزطان آبد 4314 29 29 6437 وآري بدنبال اوتيت

30 6236 سوختگي با دود شعله و مواد داغ سوءهاضمه 4045 30

31 5692 آرتروز گردن ) و اختالالت سايكلوتامييكI,II(اختالالت دوقطيب 4008 31

32 5660 مري-س معدهريفالآ آآنه ولگاريس 3716 32 33 5644 اختالالت انكساري آاتارآت 3388 33

34 5311 )درجه دو به باال( گواتر اختالل اضطرابي منتشر 3256 34

35 5036 آوله سيستيت ساير بيماري هاي دستگاه عصيب 2951 35

36 4821 ساير بيماري هاي دستگاه عصيب يبوست مزمن 2915 36

37 4746 آسم ماري هاي خوني ودستگاه خونسازساير بي 2573 37

38 4673 گلوآوم اختالالت وسواسي اجباري 2406 38

و اختالالت I,II(اختالالت دوقطيب آرتروز گردن 2392 39 39 4290 )سايكلوتامييك

40 4259 سوءهاضمه )اپي زود(ميگرن 2209 40

١٧اي طبقـات بـر ) Burden Of Diseases(بـار بيماريهـا : د-٢-٣١منودارگانه بيماريها و آسيبها بر حسب جمموع ساهلاي بـه هـدر رفتـه عمـر

)DALYs ( ــه ــت رفت ــاهلاي از دس ــا ) YLL(س ــده ب ــپري ش ــاهلاي س وس

براي سـال ، سال ٥٩-٤٥در گروه سين ، در جنس مونث و )YLD(ناتواني١٣٨٢

٣٣٢

0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 140000 160000 180000 200000

بيماري هاي قلب و عروق بيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني

بيماري هاي رواني واختالالت رفتاري بيماري هاي ادراري وتناسلي

حوادث عمدي وغير عمدي بيماريهاي دستگاه گوارش

سرطانها ك ه اي ومتابولي بيماري هاي تغذي

بيماري هاي دستگاه تنفسي بيماري هاي دستگاه عصبي

بيماري هاي خوني ودستگاه خونساز بيماري هاي چشمي

بيماريهاي دستگاه پوستي بيماريهاي عفوني وانگلي

بيماري هاي مادرزادي واختال الت آروموزومي عوارض بارداري ؛ زايمان و پس از زايمان

د بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تول

سال

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

و بيماري ٢١براي ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-٣٢منودار

سـاهلاي از ) DALYs(آسيب اول بر حسب جمموع ساهلاي به هدر رفته عمر

در سطح ملـي ) YLD(ساهلاي سپري شده با ناتواني و) YLL(دست رفته ١٣٨٢ سال براي سال ٥٩تا٤٥در گروه سين درجنس مونث و

0 20000 40000 60000 80000 100000

ب (آنژين ; سكته قلبي ونارسايي بعد از سكته ) كميك قل اري هاي ايس بيمآرتروز زانو

ان ردگي : غير قابل تفكيك ازافسردگي پس از زايم افسك ) ت آتروفي رگرفتگي وواژيني گي (گ يائس

بيماريهاي عروقي مغزآمر درد

ت ديابرافيكي وادث ت ح

بيماري هاي مزمن انسدادي ريه وبيماري قلبي ريوي باليا و حوادث غير مترقبه وطبيعي زلزله بم وساير موارد سال 1382

آنمي (فقر آهن و ساير آنمي ها)ال تونل سندرم آارپ

منوراژي ناشي از ليوميوم رحم وساير مواردداني بي دن

سندرم روتاتور آافي الالت هراس اخت

اد اعتيسنگ آليه و مجاري ادراري

دمانساري اختالالت وسواسي اجبپروالپس ژنيتال در زنان

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

١٧بـراي طبقـات ) Burden Of Diseases(بـار بيماريهـا : د-٢-٣٣منودارآسيبها بر حسب جمموع ساهلاي بـه هـدر رفتـه عمـر گانه بيماريها و

)DALYs ( ــه ــت رفت ــاهلاي از دس ــا ) YLL(س ــده ب ــپري ش ــاهلاي س وس

٣٣٣

بـراي سـال ، سال ٥٩-٤٥در گروه سين ،در جنس مذآر و )YLD(ناتواني١٣٨٢

0 50000 100000 150000 200000 250000

بيماري هاي قلب و عروق دي ير عم حوادث عمدي وغ

بيماري هاي رواني واختالالت رفتاري بيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني

بيماري هاي ادراري وتناسلي سرطانها

بيماريهاي دستگاه گوارش ي تگاه تنفس اي دس بيماري ه

ك ه اي ومتابولي بيماري هاي تغذيبي تگاه عص بيماري هاي دس

بيماريهاي عفوني وانگلي بيماري هاي خوني ودستگاه خونساز

اي چشمي بيماري هتي تگاه پوس بيماريهاي دس

بيماري هاي مادرزادي واختال الت آروموزومي عوارض بارداري ؛ زايمان و پس از زايمان

بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد

سال

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

بيماري و ٢١براي ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-٣٤منودار

سـاهلاي از ) DALYs(اي به هدر رفته عمر آسيب اول بر حسب جمموع ساهل

در سـطح ) YLD(وسـاهلاي سـپري شـده بـا نـاتواني ) YLL(دست رفته ١٣٨٢ سال براي سال ٥٩تا٤٥در گروه سين ملي،درجنس مذآر و

0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 140000

كته ) د از س ايي بع بي ونارس ب (آنژين ; سكته قل كميك قل اي ايس اري ه بيمرافيكي حوادث ت

طح ان س قوط در هم سقوط از ارتفاع يا سبيماريهاي عروقي مغز

آرتروز زانوان ك ازافسردگي پس از زايم ل تفكي ير قاب ردگي : غ افس

ال 1382 وارد س اير م باليا و حوادث غير مترقبه وطبيعي زلزله بم وسر درد آماعتيادت دياب

وي بي ري بيماري هاي مزمن انسدادي ريه وبيماري قلاري ادراري ه و مج سنگ آلي

داني بي دنا ) آنمي (فقر آهن و ساير آنمي ه

ده سرطان معدمانس

سرطان ريه ت دنبال اوتي ري ب ت وآ اني اوتي عفونت دستگاه تنفسي فوق

واد داغ سوختگي با دود شعله و ماف اتور آ ندرم روت س

م آس

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

وDALYsريـزي بـراي آـاهش براي آودآان، نوجوانان و سـاملندان برنامـه سان اسـت ويل تفـاوت بـسيارگريي از وقوع آن در بني دو جنس تقريبا يك پيش

در بـني زنـان و مـردان گروههـاي سـين جوانـان وBurdenزيادي بني عوامل

٣٣٤

رويكرد براي آاهش اين عوامل و شدت آا بايد بـه. ميانساالن وجود دارد . تفكيك جنس باشد

ريزي هاي هبداشـيت اغلـب مـورد توجـه قـرار اين نكته ايست آه در برنامه . شود توجهي به جنس ديگر مي ي به يك جنس منجر به بي توجه افراط،گريد مني

: سال٦٩ تا ٦٠گروه سين •

DALYsاز % ٧/٥دهنـد از مجعيـت را خبـود اختـصاص مـي % ٤در اين گروه سين آه

YLLاز % ٣/٦ جامعـه و YLDاز % ٤/٥اين گروه سـين . جامعه انباشته شده است . دهند را خبود اختصاص مي

در بني DALYs و YLL ،YLDگر در مورد ميزان سهم برعكس گروههاي سين دي . دو جنس فرق زيادي وجود ندارد

% ٩/٢ و ٦/٢، ٨/٢ بـه ترتيـب DALYs و YLL ،YLD سهم زنـان از - . است

% ٣/٣و % ٧/٢، %٣ بـه ترتيـب DALYs و YLL ،YLDسهم مردان از - . است

وز آـرده بـر DALYs سال ٣٤٠٧١ نفر از اين گروه سين ١٠٠٠٠٠ در ١٣٨٢در سال

در . بوده اسـت YLL سال آن بصورت ١٤٣٩٢ و YLD سال آن بصورت ١٩٦٧٨است آه

بروز آرده DALYs سال ٤٨٩٨٣ سال و در مردان ٤٤٧٣٤ زن اين گروه سين ١٠٠٠٠٠ . است

اين گروه سين در مقايسه با گروههاي سين قبلي و در مشاهبت DALYs از YLLسهم رسد و در گروههـاي مي% ٤٢زايش يافته به با گروه سين آودآان و نوجوانان اف

. سين بعدي نيز اين روند افزايشي ادامه دارد

در اين گروه سين بيماريهاي قليب عروقي مهچون گروه سـين قبلـي در -با اين تفاوت آه در گروه سين قبلي اآثر . گريد رتبه اول قرار مي

Burden عضله ناشي از بيماريهاي مزبور ناشي از بيماري ايسكميك

ناشـي از DALYsقلب بـوده اسـت ويل در ايـن گـروه سـين مقـدار و بيماريهاي عروقي مغـز در زنان بيماريهاي ايسكميك عضله قلب

اولـني گـروه اين گروه سين . گريد در رتبه اول قرار مي در مردان، بيمـاري اول ٢٠ تـا ١٠انـواع سـرطاا در سين اسـت آـه در آن

ن معده در هر دو جنس و سرطان ريه يابند، سرطا جايگاه مشخصي مي . گريند در جنس مذآر در بني اولويتها قرار مي

١٧بـراي طبقـات ) Burden Of Diseases(بـار بيماريهـا : د-٢-٣٥منودارگانه بيماريها و آسيبها بر حسب جمموع ساهلاي بـه هـدر رفتـه عمـر

٣٣٥

)DALYs ( ــه ــت رفت ــاهلاي از دس ــا ) YLL(س ــده ب ــپري ش ــاهلاي س وس

بـراي سـال ، سال ٦٩-٦٠در گروه سين دو جنس و در هر )YLD(ناتواني١٣٨٢

0 50000 100000 150000 200000 250000

بيماري هاي قلب و عروق دي ير عم حوادث عمدي وغ

ي تگاه تنفس اي دس بيماري هبيماري هاي رواني واختالالت رفتاري

بيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني سرطانها

بيماري هاي ادراري وتناسلي اي چشمي بيماري ه

ك ه اي ومتابولي بيماري هاي تغذيبيماريهاي دستگاه گوارش

بي تگاه عص بيماري هاي دسبيماري هاي خوني ودستگاه خونساز

بيماريهاي عفوني وانگلي تي تگاه پوس بيماريهاي دس

بيماري هاي مادرزادي واختال الت آروموزومي عوارض بارداري ؛ زايمان و پس از زايمان

بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد

سال

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

بيمـاري و ٢١براي ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-٣٦منودار

سـاهلاي از ) DALYs(آسيب اول بر حسب جمموع ساهلاي به هدر رفته عمر

در سـطح ملـي ) YLD(وساهلاي سپري شده با ناتواني ) YLL(دست رفته ١٣٨٢ سال براي سال ٦٩تا٦٠در گروه سين دو جنس و هر رد

0 20000 40000 60000 80000 100000 120000

كته ) د از س ايي بع بي ونارس ب (آنژين ; سكته قل كميك قل اي ايس اري ه بيمبيماريهاي عروقي مغز

وي بي ري بيماري هاي مزمن انسدادي ريه وبيماري قلرافيكي حوادث ت

دمانسآرتروز زانو

طح ان س قوط در هم سقوط از ارتفاع يا سان ك ازافسردگي پس از زايم ل تفكي ير قاب ردگي : غ افس

ت ديابهايپرپالزي پروستات

ر درد آمت آاتارآ

ده سرطان معال 1382 وارد س اير م باليا و حوادث غير مترقبه وطبيعي زلزله بم وس

وم گلوآسرطان ريه

ا ) آنمي (فقر آهن و ساير آنمي هاف اتور آ ندرم روت س

فروزن شولدر م آس

اري ادراري ه و مج سنگ آلي

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

١٧بـراي طبقـات ) Burden Of Diseases(بـار بيماريهـا : د-٢-٣٧منودار

گانه بيماريها و آسيبها بر حسب جمموع ساهلاي بـه هـدر رفتـه عمـر

٣٣٦

)DALYs ( ــه ــت رفت ــاهلاي از دس ــا ) YLL(س ــده ب ــپري ش ــاهلاي س وس

بـراي سـال ، سـال ٦٩-٦٠گروه سين در در جنس مونث و )YLD(ناتواني١٣٨٢

0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 140000

بيماري هاي قلب و عروق بيماري هاي رواني واختالالت رفتاري

بيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني دي ير عم حوادث عمدي وغ

ي تگاه تنفس اي دس بيماري هسرطانها

ك ه اي ومتابولي بيماري هاي تغذياي چشمي بيماري ه

بيماري هاي ادراري وتناسلي بيماريهاي دستگاه گوارش

بي تگاه عص بيماري هاي دسبيماري هاي خوني ودستگاه خونساز

بيماريهاي عفوني وانگلي تي تگاه پوس بيماريهاي دس

بيماري هاي مادرزادي واختال الت آروموزومي عوارض بارداري ؛ زايمان و پس از زايمان

بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد

سال

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

بيمـاري و ٢١براي ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-٣٨منودار

سـاهلاي از ) DALYs(آسيب اول بر حسب جمموع ساهلاي به هدر رفته عمر

در سطح ملـي ) YLD(ساهلاي سپري شده با ناتواني و) YLL(دست رفته ١٣٨٢ سال براي سال ٦٩تا٦٠در گروه سين جنس مونث و در

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000

بيماريهاي عروقي مغز د از سكته ) ب (آنژين ; سكته قلبي ونارسايي بع كميك قل اري هاي ايس بيم

بيماري هاي مزمن انسدادي ريه وبيماري قلبي ريويدمانس

آرتروز زانوان ردگي : غير قابل تفكيك ازافسردگي پس از زايم افس

سقوط از ارتفاع يا سقوط در همان سطحت دياب

آمر درد آاتارآت

رافيكي وادث ت حسرطان معده

پروالپس ژنيتال در زنان باليا و حوادث غير مترقبه وطبيعي زلزله بم وساير موارد سال 1382

گلوآوم فروزن شولدر

آنمي (فقر آهن و ساير آنمي ها)ك ) ت آتروفي رگرفتگي وواژيني گي (گ يائس

ال تونل سندرم آارپسندرم روتاتور آاف

م آس

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

١٧بـراي طبقـات ) Burden Of Diseases(بـار بيماريهـا : د-٢-٣٩منودارگانه بيماريها و آسيبها بر حسب جمموع ساهلاي بـه هـدر رفتـه عمـر

٣٣٧

)DALYs ( ــه ــت رفت ــاهلاي از دس ــا ) YLL(س ــده ب ــپري ش ــاهلاي س وس

بـراي سـال ، سال ٦٩-٦٠در گروه سين در جنس مذآر و ) YLD(ناتواني١٣٨٢

0 20000 40000 60000 80000 100000 120000

بيماري هاي قلب و عروق دي ير عم حوادث عمدي وغ

ي تگاه تنفس اي دس بيماري هسرطانها

بيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني بيماري هاي ادراري وتناسلي

بيماري هاي رواني واختالالت رفتاري اي چشمي بيماري ه

بيماريهاي دستگاه گوارش ك ه اي ومتابولي بيماري هاي تغذي

بي تگاه عص بيماري هاي دسبيماري هاي خوني ودستگاه خونساز

بيماريهاي عفوني وانگلي تي تگاه پوس بيماريهاي دس

بيماري هاي مادرزادي واختال الت آروموزومي عوارض بارداري ؛ زايمان و پس از زايمان

بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد

سال

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

بيماري و ٢١براي ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د -٢-٤٠منودار

سـاهلاي از ) DALYs(آسيب اول بر حسب جمموع ساهلاي به هدر رفته عمر

در سـطح ملـي ) YLD(وساهلاي سپري شده با ناتواني ) YLL(دست رفته ١٣٨٢ سال براي سال ٦٩تا٦٠در گروه سين جنس مذآر و در

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000

د از سكته ) ب (آنژين ; سكته قلبي ونارسايي بع كميك قل اري هاي ايس بيمبيماريهاي عروقي مغز

بيماري هاي مزمن انسدادي ريه وبيماري قلبي ريويرافيكي وادث ت ح

هايپرپالزي پروستات دمانس

آرتروز زانوسقوط از ارتفاع يا سقوط در همان سطح

سرطان معدهآاتارآت

ت دياب باليا و حوادث غير مترقبه وطبيعي زلزله بم وساير موارد سال 1382

ان ردگي : غير قابل تفكيك ازافسردگي پس از زايم افسآمر درد

سرطان ريهحوادث ناشي از تاثير نيرو هاي مكانيكي بي جان و جاندار(گزش حيوان )

گلوآوم آنمي (فقر آهن و ساير آنمي ها)

سنگ آليه و مجاري ادراريسندرم روتاتور آاف

م آس

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

: سال٧٩ تا ٧٠سين گروه •

٣٣٨

آـشور را DALYsاز % ٥دهـد ويل از مجعيت آشور را تشكيل مـي % ٢اين گروه سين

آـشور را YLD از ٦/٣ آـشور و YLLاز % ٩/٦مهني گروه سين . دهد خبود اختصاص مي در اين گروه سين نيز بني سهم مردان و زنان از بار . دهند نيز خبود اختصاص مي

. ستبيماريها چندان فرقي ني

% ٣/٣و % ٦/١، %٢/٢بـه ترتيـب YLL و DALYs ،YLDسهم زنان از - است

% ٦/٣و % ٢، %٦/٢بـه ترتيـب YLL و DALYs ،YLDسهم مـردان از - است

بـروز آـرده اسـت آـه DALYs سال ٤٦٩٢٤ نفر از اين گروه سين ١٠٠٠٠٠در هر

ر زن د١٠٠٠٠٠در . بوده اسـت YLL سال آن بصورت ٢٥٧٦٠ و YLD سال آن ٢١١٦٣

. بروز آرده استDALYs سال ٤٨٩٨٣ سال و در مردان ٤٤٧٣٣، ١٣٨٢طول سال

در . افـزايش يافتـه اسـت DALYsاز % ٥٥ در اين گروه سين به مقدار YLLسهم

اجياد شده توسط بيماريهاي قليب عروقي و سـاير Burdenاين گروه سين بني مقدار ان و هم در زنـان بـار هم در مرد . بيماريها تفاوت بسيار زيادي وجود دارد

. ناشي از بيماريهاي ايسكميك عضله قلب از بيماريهاي عروق مغز بيشرت است

مـسلما . سقوط از بار ناشي از حوادث ترافيكي بيشرت است Burdenدر اين گروه اين سقوط، فروافتادن از ارتفاع نيست بلكه بطور عمده سـقوط در مهـان سـطح

. و عوارض آن بسيار باال و طوالني استBurdenاست آه بعلت استئوپروز، ايـن . بيمـاري اول قـرار دارد ٢٠ تـا ٥چندين سرطان در اين گروه سين جزء

. سرطاايي چون معده، ريه، آبد، مري، آولون و پروستات موارد عبارتند از

گانـه ١٧براي طبقات ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-٤١منودار

) DALYs(بها بر حسب جمموع ساهلاي به هـدر رفتـه عمـر بيماريها و آسي

، در )YLD(ساهلاي سپري شده بـا نـاتواني و) YLL(ساهلاي از دست رفته ١٣٨٢براي سال ، سال٧٩-٧٠در گروه سين جنس و دو هر

0 50000 100000 150000 200000 250000 300000

بيماري هاي قلب و عروق دي ير عم حوادث عمدي وغ

سرطانها بيماري هاي رواني واختالالت رفتاري

ي تگاه تنفس اي دس بيماري هاي چشمي بيماري ه

بيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني بيماري هاي ادراري وتناسلي

بيماريهاي دستگاه گوارش ك ه اي ومتابولي بيماري هاي تغذي

بي تگاه عص بيماري هاي دسبيماري هاي خوني ودستگاه خونساز

بيماريهاي عفوني وانگلي تي تگاه پوس بيماريهاي دس

بيماري هاي مادرزادي واختال الت آروموزومي عوارض بارداري ؛ زايمان و پس از زايمان

بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد

سال

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

٣٣٩

بيمـاري و ٢١بـراي ) Burden Of Diseases(بار بيماريهـا : د-٢-٤٢منودار

سـاهلاي از ) DALYs(اي به هدر رفتـه عمـر آسيب اول بر حسب جمموع ساهل

در سطح ملـي،در ) YLD(ساهلاي سپري شده با ناتواني و) YLL(دست رفته ١٣٨٢ سال براي سال ٧٩-٧٠در گروه سين جنس و دو هر

0 20000 40000 60000 80000 100000 120000

كته ) د از س ايي بع بي ونارس ب (آنژين ; سكته قل كميك قل اي ايس اري ه بيمبيماريهاي عروقي مغز

طح ان س قوط در هم سقوط از ارتفاع يا سوي بي ري بيماري هاي مزمن انسدادي ريه وبيماري قل

رافيكي حوادث تدمانس

ت آاتارآده سرطان مع

ان ك ازافسردگي پس از زايم ل تفكي ير قاب ردگي : غ افست دياب

هايپرپالزي پروستات سرطان ريه

ر درد آمم آس

د سزطان آبآرتروز زانو

ال 1382 وارد س اير م باليا و حوادث غير مترقبه وطبيعي زلزله بم وسان ال در زن پروالپس ژنيت

سرطان مريسرطان آولون

ا ) آنمي (فقر آهن و ساير آنمي ه

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

گانـه ١٧براي طبقات ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-٤٣منودار

) DALYs(ه هـدر رفتـه عمـر بيماريها و آسيبها بر حسب جمموع ساهلاي ب

،در )YLD(ساهلاي سپري شـده بـا نـاتواني و) YLL(ساهلاي از دست رفته ١٣٨٢براي سال ، سال٧٩-٧٠در گروه سين جنس مونث و

0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 140000

بيماري هاي قلب و عروق دي ير عم حوادث عمدي وغ

بيماري هاي رواني واختالالت رفتاري سرطانها

ي تگاه تنفس اي دس بيماري هاي چشمي بيماري ه

بيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني بيماري هاي ادراري وتناسلي

ك ه اي ومتابولي بيماري هاي تغذيبيماريهاي دستگاه گوارش

بي تگاه عص بيماري هاي دسبيماري هاي خوني ودستگاه خونساز

بيماريهاي عفوني وانگلي تي تگاه پوس بيماريهاي دس

بيماري هاي مادرزادي واختال الت آروموزومي عوارض بارداري ؛ زايمان و پس از زايمان

بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد

سال

(YLL) رگ زود رس سالهاي ازدست رفته بعلت م

(YLD) اتواني ا ن وام ب سالهاي سپري شده ت

بيمـاري و ٢١بـراي ) Burden Of Diseases(بار بيماريهـا : د-٢-٤٤منودار

هلاي از سـا ) DALYs(آسيب اول بر حسب جمموع ساهلاي به هدر رفتـه عمـر

٣٤٠

در سطح ملي، در ) YLD(ساهلاي سپري شده با ناتواني و) YLL(دست رفته ١٣٨٢ سال براي سال ٧٩-٧٠در گروه سين جنس مونث و

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000

د از سكته ) ب (آنژين ; سكته قلبي ونارسايي بع كميك قل اري هاي ايس بيمبيماريهاي عروقي مغز

سقوط از ارتفاع يا سقوط در همان سطحدمانس

بيماري هاي مزمن انسدادي ريه وبيماري قلبي ريويان ردگي : غير قابل تفكيك ازافسردگي پس از زايم افس

آاتارآت رافيكي وادث ت حسرطان معده

ت ديابپروالپس ژنيتال در زنان

آمر درد م آس

سرطان ريهد سزطان آبسرطان مري

آنمي (فقر آهن و ساير آنمي ها) باليا و حوادث غير مترقبه وطبيعي زلزله بم وساير موارد سال 1382

آرتروز زانوشيزوفرني

سرطان آولون

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

گانه ١٧براي طبقات ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د -٢-٤٥منودار

) DALYs(بيماريها و آسيبها بر حسب جمموع ساهلاي به هـدر رفتـه عمـر

، در )YLD(ساهلاي سپري شده بـا نـاتواني و) YLL(اي از دست رفته ساهل ١٣٨٢براي سال ، سال٧٩-٧٠در گروه سين جنس مذآر و

0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 140000

بيماري هاي قلب و عروق دي ير عم حوادث عمدي وغ

سرطانها ي تگاه تنفس اي دس بيماري ه

بيماري هاي رواني واختالالت رفتاري بيماري هاي ادراري وتناسلي

اي چشمي بيماري هبيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني

بيماريهاي دستگاه گوارش ك ه اي ومتابولي بيماري هاي تغذي

بي تگاه عص بيماري هاي دسبيماري هاي خوني ودستگاه خونساز

بيماريهاي عفوني وانگلي تي تگاه پوس بيماريهاي دس

بيماري هاي مادرزادي واختال الت آروموزومي عوارض بارداري ؛ زايمان و پس از زايمان

بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد

سال

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

بيماري و آسيب اول ٢١براي ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-٤٦منودار

و) YLL(ساهلاي از دست رفته ) DALYs(بر حسب جمموع ساهلاي به هدر رفته عمر

٣٤١

در گـروه سـين در سطح ملي ،درجنس مذآر و ) YLD(ساهلاي سپري شده با ناتواني ١٣٨٢ سال براي سال ٧٩-٧٠

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000

كته ) د از س ايي بع بي ونارس ب (آنژين ; سكته قل كميك قل اي ايس اري ه بيمطح ان س قوط در هم سقوط از ارتفاع يا س

بيماريهاي عروقي مغزرافيكي حوادث ت

وي بي ري بيماري هاي مزمن انسدادي ريه وبيماري قلده سرطان مع

ت آاتارآدمانس

تات هايپرپالزي پروسسرطان ريه

ان س از زايم ك ازافسردگي پ ل تفكي ير قاب ردگي : غ افست ديابم آس

آرتروز زانور درد آم

د سزطان آبال 1382 وارد س اير م باليا و حوادث غير مترقبه وطبيعي زلزله بم وس

سرطان آولونسرطان پروستات

سرطان مريا ) آنمي (فقر آهن و ساير آنمي ه

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

: سال و باالتر٨٠گروه سين •، DALYsاز % ٢دهـد ويل از مجعيت آشور را تـشكيل مـي % ٦/٠اين گروه سين فقط

ن و سـهم زنـا . آشور را خبود اختـصاص داده اسـت YLLاز % ٦/٢، YLDاز % ٦/١

% ١ آشور در اين گروه سين مساوي و در هريـك برابـر بـا DALYsمردان از آل

نفر در باالترين حـد قـرار دارد ١٠٠٠٠٠ اين گروه سين در DALYsميزان . است

در مـردان ميـزان . اسـت YLL سال ٣٧٨١٦ و YLD سال آن ٣٦٧٤٤ سال آه ٧٤٥٦١

از آـل YLLاست سهم سال ٧٥٢٥٣ سال و در زنان ٧٣٨٤٧ برابر با DALYsبروز

DALYs است% ٥٠ در اين گروه سين .

در اين گروه سين به حوادث عمدي و غريعمدي تعلق دارد آه بـيش DALYsبيشرتين

Burdenاز % ٩٠ به سقوط و عـوارض آن تعلـق دارد آـه DALYsاز نيمي از اين

يب پس از حوادث بيماريهاي قل . آند تظاهر مي YLDسقوط نيز بصورت ناتواني يا عروقي است آه فاصله بني بيماريهاي ايسكميك عضله قلب و بيماريهـاي عروقـي

و COPDبيماريهـاي تنفـسي خبـصوص . مغز در اين گروه نيز بسيار زيـاد اسـت ٢٠در ) معده، ريه، مري و آبد (بيماريهاي مزمن انسدادي ريه و سپس سرطاا

در DALYsو ترآيـب تقريبـا ميـزان . اين گروه قرار دارد DALYsمرتبه اول . اين گروه سين بني زن و مرد اختاليف وجود ندارد

٣٤٢

گانه ١٧براي طبقات ) Burden Of Diseases(بار بيماريها : د-٢-٤٧منودار

) DALYs(بيماريها و آسيبها بر حسب جمموع ساهلاي به هـدر رفتـه عمـر

هر ،در)YLD(ساهلاي سپري شده با ناتواني و) YLL(ساهلاي از دست رفته ١٣٨٢باالتربراي سال سال و٨٠در گروه سين دو جنس و

0 20000 40000 60000 80000 100000 120000

دي ير عم حوادث عمدي وغبيماري هاي قلب و عروق

سرطانها بيماري هاي رواني واختالالت رفتاري

ي تگاه تنفس اي دس بيماري هبيماريهاي دستگاه استخواني وعضالني

اي چشمي بيماري هك ه اي ومتابولي بيماري هاي تغذي

بيماري هاي ادراري وتناسلي بي تگاه عص بيماري هاي دسبيماريهاي دستگاه گوارش

بيماري هاي خوني ودستگاه خونساز بيماريهاي عفوني وانگلي

ال الت ادرزادي واخت بيماري هاي متي تگاه پوس بيماريهاي دس

عوارض بارداري ؛ زايمان و پس از زايمان بيماريها واختالالت مربوط به دوره حول تولد

سال

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

بيمـاري و ٢١بـراي ) Burden Of Diseases(بار بيماريهـا : د-٢-٤٨منودار

سـاهلاي از ) DALYs(آسيب اول بر حسب جمموع ساهلاي به هدر رفتـه عمـر

در سطح ملـي،در ) YLD(ساهلاي سپري شده با ناتواني و) YLL(دست رفته ١٣٨٢سال براي سال ٨٠در گروه سين جنس ودو هر

0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000 45000 50000طح ان س قوط در هم سقوط از ارتفاع يا س

كته ) د از س ايي بع بي ونارس ب (آنژين ; سكته قل كميك قل اي ايس اري ه بيمبيماريهاي عروقي مغز

رافيكي حوادث توي بي ري بيماري هاي مزمن انسدادي ريه وبيماري قل

دمانسده سرطان مع

ت ديابان ك ازافسردگي پس از زايم ل تفكي ير قاب ردگي : غ افس

ت آاتارآر درد آم

سرطان ريه وم گلوآ

م آسون پارآينسشيزوفرني

سرطان مرياعتياد

اف اتور آ ندرم روت سد سزطان آب

هايپرپالزي پروستات

(YLL) سالهاي ازدست رفته بعلت مرگ زود رس

(YLD)سالهاي سپري شده توام با ناتواني

٣٤٣

بامهـه دقتـها،(مشكالت سالمت در گروههاي سين خمتلف و در هر جـنس بـه تفكيـك . روشن است) ها توجهي يا هتيدسيت داده وسواسها و احيانا بي

: توان با جرأت ادعا آرد آه مي

اولني مشكل سالمت در ايران -١

دومني مشكل سالمت در ايران -٢ ومني مشكل سالمت در ايران س -٣٤- ....... ٥- ....... ......و -٦

دويستمني مشكل سالمت در ايران -٢٠٠ چيست؟

با توجه به دانش انباشته شده ختصصي در خبش توسعه اجتمـاعي ايـران و جتربـهمـشكل«توان گفت آـه نظام هبداشيت درماني و سطح توسعه اجتماعي و فناوري مي

و بـه مهـني» يا نه؟ قابليت آـاهش دارد يـا نـه؟ پذير است رديف اول مداخله . ترتيب براي مشكل دوم

بندي آـرد، مهـني پذير سالمت را در ايران رتبه توان مهني امروز مشكالت مداخله مي ! امروز

هاي آالسيك را براي بـسياري از ايـن توان مقدار اثرخبشي بسيار از مداخله مي . اقتباس آرد و يا خود جتربه منوداملللي هاي بني مشكالت، از روي جتربه

را از روي منـابعDALYsهاي مداخله به ازاي آاهش يكـسال از توان هزينه مي . گريي مناييم املللي به دست آورد يا در آشورمان اندازه بني

ريزي براي مداخله، اجرا و پايش حل يـا آـاهش تواند برنامه ويل مهه اينها مني . را به تأخري بياندازدمشكالت سالمت مردم ايران

. مهني امروز براي شروع هبرتين روز است

ة در ايران با منطقـ (Burden) مقايسه ترآيب بار بيماريها -٣

(EMR)شرق مديرتانه گرچه مقايسه ترآيب بار بيماريها در ايران با متام ويژگيهاي منحـصر بفـرد

جغرافيايي و مجعييت دنيـا، اين آشور و اين جامعه، با ساير آشورها و مناطق هاي آا از جذابيت زيادي برخوردار است هاي و نيافتگي با متام توسعه يافتگي

تواند براي متخصصني، اساتيد و دانشمندان جتربـه خـوبي را در برداشـته و مي ويل به داليلـي، منجملـه حمـدوديت فـضا و زمـان، بطـور عمـده ترآيـب ،باشد

٣٤٤

اي آـه قـبال توضـيح داده اي ايران با سه مطالعه اپيدميولوژيك بار بيماريه

GBD و WB ، مطالعـه EMRمنطقـه ٢٠٠٠ براي سـال GBDشده است، يعين برآورد

و مطالعه بار بيماريها در امريكا مورد مقايـسه EMR منطقه ٢٠٠١براي سال . گريد قرار مي

مقايسه ترآيب اصلي بار بيماريها ) ٣-١هـا مـورد بنـدي بيمـاري نوعي از طبقـه GBD (Global Burden of Disease)در مطالعه

ايـن . به دست آمده است ICDآه از بازچيين جديد آدهاي استفاده قرار گرفته بندي، بيماريها، آسيبها و مشكالت سـالميت را در سـه طبقـه بـزرگ قـرار طبقه

. دهد ميديگـر عفـوني شامل بيماريهاي عفوني و انگلي و ساير بيماريهاي :طبقه اول

مثـل مننژيتـها آـه در گـروه ،گرينـد قـرار مـي ICDآه در طبقات ديگـر از بيماريهــاي عــصيب قــرار دارنــد، بيماريهــاي عفــوني دســتگاه تنفــسي شــامل بيماريهاي عفوني دستگاه تنفسي فوقاني، حتتاني و اوتيت مديا، بيماريهـا و

بيماريهـاي عوارض مستقيم ناشي از بارداري و زاميان، مشكالت حول تولـد يـا تغذيـه دورة اول نوزادي و بيماريهاي ناشي از آمبود مواد غـذايي يـا سـوء

، گـواتر Aپروتئني انرژي بعالوه آمبود ريز مغذي هاي اصلي مثل آهن، ويتامني ....آمبود يد و

مـبني بيماريهـاي معمـول در GBDبنـدي در واقع طبقه اول بيماريها در طبقه توسعه است و مهچنني در بني اقـشار فقـري جوامـع آشورهاي عقب مانده و در حال

بيماريهاي قبـل از «در اصطالح به اين گروه از بيماريها . توسعه يافته است

. گويند نيز مي» (Before Health Transition)دگرگوني سالمت هـا، بيماريهاي غريواگري است آه شـامل متـامي سـرطاا و بـدخيمي :طبقه دوم ، اختالالت غدد درون ريـز، بيماريهـاي عـصيب روانـي، )انهبصورت جداگ (ديابت

بيماريهاي ارگااي حسي، بيماريهاي دستگاه گردش خون، بيماريهـاي تنفـسي، بيماريهاي دستگاه گوارش، بيماريهاي دستگاه ادراري و تناسلي، بيماريهـاي دستگاه اسكليت عضالني، بيماريهاي مادرزادي و ژنتيكـي، بيماريهـاي دهـان و

مشخصه اين بيماريها فراواني و غلبه آـا در آـشورهاي توسـعه . ندان است د

. استHealth Transitionيافته خبصوص بعد از دگرگوني سالميت

است آه شامل حوادث غريعمدي، حوادث عمـدي (Injuries) آسيبهاي خارجي :طبقه سوم . است) خودآشي، قتل و خشونت عليه ديگري و جنگ(

بنـدي بـه آـدهاي طبقـه ICD10 و ICD9ملللي امكان تبديل آدهاي ا در روشهاي بني

GBD را براي ييكساناز اين رو امهيت دارد آه روش بندي اين طبقه . وجود دارد . منايد تعيني وضعيت دگرگوني سالميت جوامع خمتلف ارائه مي

را بـا برآوردهـايي ١٣٨٢د وضعيت ايـران در سـال -٣-١د و منودار -٣-١جدول

. آند ميالدي مقايسه مي٢٠٠١ و ٢٠٠٠ در سال EMRطقه براي من

بـه يـك سـوم EMRدر ايران ميزان بروز بيماريهاي واگريدار، در مقايسه با آنچه آه مهم اسـت . رسيده است ٢٠٠١ و به نصف برآورد سال ٢٠٠٠برآورد سال

در EMR برابر منطقه دو ناشي از حوادث در ايران DALYsاينكه ميزان بروز . است٢٠٠١ سال

٣٤٥

EMR ناشـي از بيماريهـاي غريواگـري در بـني ايـران و DALYsبني ميزان بروز . تفاوتي وجود ندارد

عمـر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجه مرگ زود رس و : د -٣-١منودار

مقايـسه ، نفر مجعيت ١٠٠٠٠٠در ) DALYs( سپري شده توام با ناتواني ،)٢٠٠٣در سـال (ريها بـراي ايـران بني برآورد مطالعه ملي بار بيما

در (GBD&WBو بـرآورد مطالعـه ) ٢٠٠٠در سـال (GBDبرآورد مطالعه براي منطقه مديرتانه شرقي برحسب جنس) ٢٠٠١سال

934410642

3705

5722

12535

28943040

12359

5971

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

Communicable, maternal,perinatal and nutritional

conditions

Noncommunicable diseases Injuries

DA

LYs

/ 100

000

P

EMR-2000

EMR-2001

Iran-2003

مقايـسه بـني ،نفـر مجعيـت ١٠٠٠٠٠در DALYsميـزان بـروز : د -٣-١جدول ،)٢٠٠٣در سـال (برآورد مطالعه ملـي بـار بيماريهـا بـراي ايـران

در (GBD&WBو بـرآورد مطالعـه ) ٢٠٠٠در سـال (GBDبرآورد مطالعه براي منطقه مديرتانه شرقي برحسب جنس) ٢٠٠١سال

EMR - ٢٠٠٠سال EMR - ٢٠٠١سال ٢٠٠٣سال -ايران

هردو جنسهردو زن مرد هردو جنس زن مرد جنس

زن مرد جنس

20108.7 22603.1 21369.5 20268.6 21872.8 21151.6 22460.2 24951.7 23690.7 متام علل

٣٤٦

بيماريهاي واگري

وشرايط ناشي از مادرشدن، مشكالت حول تولد و سوء تغذيه

9343.9 9187.4 9534.8 5722.3 5412.0 6004.6 3040.0 3034.4 3045.7

بيماريهاي 13470.3 11270.7 12358.5 12350.3 12635.4 12535.5 10244.4 11058.6 10642.1 غري واگري

آسيبهاي 836.9 1358.2 1100.4 1913.1 3825.3 2893.9 2680.7 4706.0 3704.7 خارجي

عمـر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجـه مـرگ زود رس و : د-٣-٢منودار

نفـر مجعيـت بـراي ١٠٠٠٠٠در ) DALYs( سپري شده توام با نا تواني ل تولـد و مشكالت حو ،شرايط ناشي از مادرشدن بيماريهاي واگري و "گروه

مقايسه بني برآورد مطالعه ملي بار بيماريها براي ايران ،سوء تغذيه

براي منطقـه ) ٢٠٠١در سال (GBD&WBو برآورد مطالعه ) ٢٠٠٣در سال ( مديرتانه شرقي برحسب سن

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

0-4 5--14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+

Communicable, maternal, perinatal and nutritional conditions Iran-2003

Communicable, maternal, perinatal and nutritional conditions EMR-2001

عمـر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجه مرگ زود رس و : د -٣-٣منودار

نفـر مجعيـت بـراي ١٠٠٠٠٠ در )DALYs(سپري شده تـوام بـا نـاتواني مقايـسه بـني بـرآورد مطالعـه ملـي بـار ،غريواگـري بيماريهـاي "گروه

در (GBD&WBو برآورد مطالعـه ) ٢٠٠٣در سال (بيماريها براي ايران حسب سن براي منطقه مديرتانه شرقي بر) ٢٠٠١سال

٣٤٧

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

0-4 5--14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+

Noncommunicable diseases EMR-2001

Noncommunicable diseases Iran-2003

عمـر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجـه مـرگ زود رس و : د-٣-٤منودار

نفـر مجعيـت بـراي ١٠٠٠٠٠در ) DALYs(ي شده تـوام بـا نـاتواني سپر مقايسه بني برآورد مطالعه ملي بـار بيماريهـا ،آسيبهاي خارجي "گروه

) ٢٠٠١در سـال (GBD&WBو برآورد مطالعه ) ٢٠٠٣در سال (براي ايران براي منطقه مديرتانه شرقي برحسب سن

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

0-4 5--14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+

Injuries Iran-2003

Injuries EMR-2001

: دهد آه هاي و آسيبها نشان ميمنودارهاي توزيع سين اين سه گروه از بيماري

ناشي از بيماريهاي واگري، مشكالت تغذيه و حول تولد DALYsميزان بروز -

در سـال EMR سال در ايران بشدت در مقايسه با ٤در گروه سين صفر تا نيـز و بـاالتر سـالگي ٤٥ آاهش دارد و اين آاهش در گروههاي سين ٢٠٠١

. وجود دارد

٣٤٨

سـالگي ٤٥ تـا ١٥ريهاي غريواگري در گروه سـين در مقابل در ايران بيما -

ــه ــزايش دارد ويل در منطق ــين EMRاف ــروه س ــد، ٤٥ از گ ــه بع ــال ب س يابد بيماريهاي غريواگري در مقايسه با ايران افزايش مي

باالتر EMRدر مقابل در متام گروههاي سين ايران ميزان بروز حوادث از - . است

بيماريهـاي واگـري، مـشكالت «DALYs بـروز دهد آه ميزان د نشان مي -٣-١منودار

در . آـاهش دارد EMRدر ايـران در مقايـسه بـا » مادري، حول تولد و تغذيه در اين منودار ديده . ه زيرگروه خود تفكيك شده است طبقه ب د اين -٣-٥منودار

در بيماريهـاي عفـوني و عفونتـهاي تنفـسي و EMRشود تفاوت بني ايران و مي زاميان بسيار زياد است ويل اين تفاوت براي بيماريهاي حول مشكالت بارداري و

. تولد و سوء تغذيه زياد نيستدهد آه بيشرتين د گروه بيماريهاي عفوني را تفكيك آرده و نشان مي -٣-٦منودار

بيماريهـاي اسـهايل، بيماريهـاي قابـل پيـشگريي : حجم تفاوت به ترتيب شامل

. است... و STD بوسيله واآسن، ماالريا، سل، تراخم،

. استEMRنكته مهم اينكه برآورد ايران براي ايدز خيلي بيش از منطقه

عمـر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجـه مـرگ زود رس و : د-٣-٥منودار

نفـر مجعيـت بـراي ١٠٠٠٠٠در ) DALYs( سپري شده توام با نـاتواني

,Communicable, maternal(گروههاي تشكيل دهنده طبقه اول از بيماريهـا perinatal and nutritional conditions(، مقايسه بني برآورد مطالعـه ملـي بـار

در (GBD بــرآورد مطالعــه ،)٢٠٠٣در ســال (بيماريهــا بــراي ايــران

بــراي منطقــه ) ٢٠٠١در ســال (GBD&WBو بــرآورد مطالعــه ) ٢٠٠٠ســال مديرتانه شرقي برحسب جنس

2037

894

1340

599

1655

577

3950

2121

342

2361

1013

408461225 122

0

1000

2000

3000

4000

Infectious andparasitic diseases

Respiratoryinfections

Maternalconditions

Perinatalconditions*

Nutritionaldeficiencies

DA

LYs

/ 100

000

P

EMR-2000

EMR-2001

Iran-2003

عمـر ر رفته در نتيجه مرگ زود رس و ميزان عمر به هد : د -٣-٦منودار

نفـر مجعيـت بـراي ١٠٠٠٠٠در ) DALYs(سپري شده تـوام بـا نـاتواني ــا ــه اول از بيماريه ــروه اول از طبق ــده گ ــشكيل دهن ــاي ت ( گروهه

٣٤٩

Communicable, diseases(، مقايسه بني برآورد مطالعـه ملـي بـار بيماريهـا

) ٢٠٠١در سـال (GBD&WBو برآورد مطالعه ) ٢٠٠٣در سال (براي ايران براي منطقه مديرتانه شرقي برحسب جنس

110

295

106

54

215

91

1

3

88

21

34

168

0 50 100 150 200 250 300 350

Tuberculosis

STDs excluding HIV

HIV/AIDS

Diarrhoeal diseases

Childhood-cluster diseases

Meningitis

Hepatitis(early symptomatic phase)

Malaria

Tropical-cluster diseases

Leprosy

Dengue

Trachoma

Intestinal nematode infections

DALYs / 100000 P

EMR-2001

Iran-2003

د نشان ميدهد آه برآورد بيماريهاي حول تولد در ايران بـيش از -٣-٥منودار

-٣-٧ودار ـــمن. است EMR منطقه ٢٠٠٠ و آمرت از برآورد سال ٢٠٠١برآورد سال ان بـروز در ايـران ميـز . دهد د مهني گروه از بيماريها را به تفكيك نشان مي

DALYsوانيــــــات زاميـــ ناشي از صدم Low Birth Weight آمرت اسـت ويل سـاير

سـاير شـرايط «وقيت اين . است EMRشرايط دورة حول تولد در ايران باالتر از شـود، در ايران به تفكيك علـل تـشكيل دهنـدة آن ريـز مـي » دورة حول تولد

اختالالت تنفـسي «روه عبارتست از در اين گ DALYsبيشرتين بيماري اجياد آنندة

Respiratory and Cardirascular Disorders Specific to the Porinatal)يـا » عروقي در حـول تولـد Period) . اين بيماري بطور عمده به دنبال آوتاهي دورة بـارداري(Prematurity)

ن بيمـاري در واقع ايـ . آيد پديد مي (IUGR)ا حمدوديت رشد جنني در رحم مادر ي

اگر اين . قرار دادLBWتوان در گروه بيماريها و عوارض ناشي از را نيز مي

در ايران از LBW ناشي از DALYsد، ستون -٣-٧گرفت، در منودار آار صورت مي

EMR حبث اساسي در اينجا ايـن اسـت آـه ترآيـب . گريد باالتر قرار ميLBW در

يكسان است يا نه؟ EMRايران با منطقه ١١تعيني شـيوع تولـد نـوزاد آـم وزن در «د آه از مطالعة -٣-٨ودار مشارة من

از مواليد ايرانـي % ١٠حدود دهد آه برگرفته شده است نشان مي » اقليم آشور گرم آشور ما در ٢٥٠٠از مواليد زير % ٣٠ گرم دارند ويل فقط ٢۵٠٠وزني زير

ور با وجـود تولـد بـه هاي خمتلف جغرافيايي، مجعييت و اپيدميولوژيك آش اقليم

آمبـود آـه بقيه % ٧٠ مقابل آمبود وزن هنگام تولد دارند و در (Term)هنگام

. (Preterm)زاميان زودهنگام استدارند مهراه با وزن هنگام تولد هايي آه به داليل خمتلف و متنوع طي يك زاميـان اي از حاملگي در واقع خبش عمده

هاي معمويل به دو تا سـه تولـد ز ميزان زودهنگام به يك يا در مواردي بيش ا

٣٥٠

آورند آه به داليـل خمتلفـي زنده منجر مي شود، نوزاداني آم وزن را پديد مي ،منجمله آماده نبودن نظام ارائه خدمات براي مراقبت از اين نـوع آودآـان

DALYs آورد پديد ميزيادي . در مواليـد ترآيب تولد زودهنگام يـا هبنگـام (البته از چگونگي اين ترآيب

شودآه با تصور مي يل اطالع دقيقي به دست نيامده است و EMRدر ) گرم ٢٥٠٠زير توجه به شواهد ديگر درمنطقه ترآيب مزبـور مـشابه ايـران نباشـد و نـسبت

. تعلق داردIUGR به EMRمنطقه در LBWبيشرتي از

و(Term)از نقطه نظر تولـد بـه هنگـام » آمبود وزن هنگام تولد «بني ترآيب

تفـاوت وجـود)احتمـاال (EMR در بني ايران و منطقه (Preterm)تولد زودهنگام آنچه آه مهم است اين آه در ايران آمبود وزن هنگام تولد بـه دليـل. دارد

IUGR تولد زودهنگام باال استبا آم است ويل آمبود وزن هنگام تولد . : ناشي از داليل متعددي است منجمله،اين باال بودن

يوع باالي اقدام براي حتريك القاي زامياني ش -

شيوع باالي اقدام به سزارين - وجود فناوري پيشرفته در درمان ناباروري - هاي در معرض خطر وجود فناوري و امكانات متعدد در حفظ حاملگي -رود و در نتيجـه رويه داروهايي آه در ناباروري بـه آـار مـي مصرف بي -

زايي افزايش ميزان بروز چندقلويي ... و -

مهه اين موارد تاحدود زيادي اقدامات خوبي است آه به ارتقاء سالمت بـاروريبراي مراقبت و محايت از اين حجم زيـاد ازويل آيا و بارداري منجر شده است

نوزادان زود به دنيا آمده و آم وزن در نظام ارائه خـدمات آـشور آمـادگي وجود دارد؟

EMR در اين زمينه اين نكته اسـت آـه در EMRه فرق اساسي ايران با منطق اجتماعي اقتصادي براي اين حجـم از بـاروري بـاال وجـود نـدارد درتوسعه

منجر مي شود در صورتيكه در ايران آمـادگيIUGRنتيجه زامياا به نوزادان . مراقبيت و درماني براي اين حجم از نوزاد نارس وجود ندارد

عمـر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجه مـرگ زود رس و : د -٣-٧منودار

نفـر مجعيـت بـراي ١٠٠٠٠٠در ) DALYs( سپري شده توام با نـاتواني ( گروههاي تـشكيل دهنـده گـروه چهـارم از طبقـه اول از بيماريهـا

Perinatal conditions(، مقايسه بني برآورد مطالعه ملي بار بيماريها براي

٣٥١

بـراي ) ٢٠٠١در سال (GBD&WB برآورد مطالعه و) ٢٠٠٣در سال (ايران منطقه مديرتانه شرقي برحسب جنس

233

515593

1307

79

269

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

low birth weight birthasphyxia and birth trauma other perinatal conditions

DA

LYs

/ 100

000

P

EMR-2001

Iran-2003

گرم بر اساس زمـان تولـد و ٢٥٠٠نوزادان زير (%) نسبت: د-٣-٨منودار اقلـيم ١١ مطالعه تعيني شيوع تولد نوزاد آـم وزن در -بر حسب اقليم

١٣٨٢ مهر-آشور

11.3

10.9

9.3

8.8

7.5

6.8

6.6

6.3

6.35.4

3.5

2.4

3.0

2.0

4.62.3

2.0

1.8

1.8

1.4

1.41.8

7.7

5.5

0 2 4 6 8 10 12 14 16

ا ن وب آرم جنوب خراسان؛ سيستان وبلوچستان وجن

هرمزگان؛بوشهروجنوب خوزستان

ل آذربايجان شرقي؛ غربي واردبي

ران استان ته

چها ر محال بختياري؛اصفهان؛يزدوشمال آرمانل آ

ان مال خرلس گلستان وش

دران گيالن ومازن

ان سمنان ومرآز خرلس

زنجان؛قزوين؛قم واستان مرآزي استا ن فارس ومرآزاستان آرمان

الم وشمال خوزستان اه ؛ اي آردستان؛همدان؛لرستان؛ آرمانش

PRETERM زير 2500گرم TERM & POSTERM رم زير 2500گ

دهندة گروه پنجم از طبقـه اول ست از عناصر تشكيل ا ه اي سد مقاي -٣-٩منودار

. (Nutritional Deficiencies) هـا اريها يعين سوء تغذيـه يمب

سوء تغذيه پروتني انـرژي و آمبـود DALYs Rateشود آه در اين منودار ديده مي

ويل در . تـر اسـت خيلي پـايني EMR در ايـــران در مقايسه با Aويتــــامني

٣٥٢

در ايران بـاالتر از Iron Deficiency Anemia گواتر آمبود يد وDALYs Rateمقايسه

: دو نكته در اين مورد قابل توجه است. استEMRمنطقه

، به دليـل شـرايط جغرافيـايي خاصـي آـه دارد ايران، EMR در منطقه :اولاي آه بـا اسـتفاده از منطقه آندميك براي آمبود يد است و با وجود مقابله

مهچنني اطالعات مربوط بـه . هنوز مشكل آامال رفع نشده است ،دار شده است منك يد است و ميزان شيوع گـواتر را ١٣٨٠گواتر آمبود يد در ايران متعلق به سال

در متام سنني برآورد آرده است در صـورتيكه اولـني گـروه سـين آـه در جريـان سـال اسـت در ١٥ تا ٥گريند گروه سين مقابله با منك يددار مورد هدف قرار مي

هنوز نتايج مداخله منك ،توان ادعا منود آه در تاريخ مطالعة مزبور نتيجه مي . يددار آامال در سطح جامعه مشهود نشده بود

آنچه آه در اين مطالعه بعنوان آمني مورد توجه قرار گرفته اسـت فقـط : دومست بلكه پـايني بـودن آمني فقر آهن يعين پايني بودن فريتني و مهوگلوبني نبوده ا

در برخي از گروههاي سين مهوگلـوبني بـه . مهوگلوبني مورد توجه قرار گرفته است در صورتيكه براساس شـواهد موجـود . داليل ديگري جز فقر آهن نيز وجود دارد

مورد توجه قرار گرفته است و ايـن (IDA) فقط آمني فقرآهن EMRدر برآوردهاي . تواند باشد نيز ميتفاوت ناشي از اختالف تعاريف

عمـر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجـه مـرگ زود رس و : د-٣-٩منودار

نفـر مجعيـت بـراي ١٠٠٠٠٠در ) DALYs(سپري شـده تـوام بـا نـاتواني

Nutritional( گروههاي تشكيل دهنده گروه پنجم از طبقه اول بيماريها deficiencies(، ماريها براي ايران مقايسه بني برآورد مطالعه ملي بار بي

براي منطقه ) ٢٠٠١در سال (GBD&WB و برآورد مطالعه ،)٢٠٠٣در سال ( مديرتانه شرقي برحسب جنس

289

230

163

2

189

405

481

32

92

35

133

40

100

200

300

400

500

600

Protein-energymalnutrition

Iodine deficiency Vitamin A deficiency Iron-deficiency anaemia

DA

LYs

/ 100

000

P

EMR-2000

EMR-2003

Iran-2003

: نتيجه

Health Transitionدر ايران اتفاق افتاده است و اين مقايسه خبوبي آن را نشان

٣٥٣

. دهد ميه و آاهش مـرگگرچه طي ساهلاي اخري در مقابله با بيماريهاي واگري، سوء تغذي

و مري مادران از عوارض بارداري خبوبي در آشور ما فعاليـت شـده اسـت و مهـنيمقايسه هبرتين شاهد اين مدعا است و مهچنـان نيـز بايـد ايـن دسـتاوردها راحفاظت منود ويل پافشاري برخي گروههاي علمي و اجتماعي روي اولويت بودن آا

ظام اجتماعي بـراي بـه صـفر رسـاندنو سوق دادن اعتبارات و توامننديهاي ن احنراف از مقابله با بيماريهاي غريواگري و حـوادث را پديـد،بسياري از آا

گرچه هر مرگ و هر بيماري براي جامعـه. آورد، آه اين اتفاق افتاده است ميبار است ويل مقايسه ميزان اعتبارات و محايتهاي آاذب اجتماعي يك ضايعه تاسف ملي مهچـون حـوادثفجايع بيماريهاي آنرتل شده و عدم توجه به از مقابله با

براي نظام اجتماعي... ترافيكي، بيماريهاي ايسكميك عضله قلب، اعتياد، و . بارتر است اقتصادي ايران نيز تاسف

زمان چرخش نظام سالمت به مست آنرتل بيماريهاي غريواگري و حوادث فرا رسـيده و ويل تاخري اجنام،توان شروع آرد مهني امروز مي . ته است در آن تاخري هم صورت گرف

. شده قابل جربان نيست

ايست از ترآيب بيماريهاي غريواگري بـني ايـران در سـال د، مقايسه -٣-١٠منودار

بيماريهاي عصيب DALYs، ميزان بروز ٢٠٠١ و ٢٠٠٠ در ساهلاي EMRو منطقه ٢٠٠٣

د -٣-١٢د و -٣-١١ت و منودارهـاي اسـ EMRرواني ايران خيلي بيشرت از منطقـه

بعلت بيماريهاي عصيب رواني بـني ايـران و DALYsايست از وضعيت بروز مقايسه

٢٠٠١ و ٢٠٠٠ در سال EMRمنطقه

اين گروه از بيماريها را در ايـران افـزايش داده DALYsمهمرتين مشكلي آه . است اعتياد است

ناشـي از افـسردگي و DALYs بـروز ساير موارد مهچون تفاوهتاي نسيب بني ميزان اختالالت دوقطيب يا اختالالت هراسي در مقايسه با تفـاوت اجيـاد شـده ناشـي از

در عـني حـال در ايـن گـروه مطالعـه ايـران بـه . اعتياد چندان زياد نيست نبوده است مثـل اضـطراب، ٢٠٠١بيماريها ديگري نيز پرداخته آه در مطالعه

در مقابل در بيماريهاي مـورد بررسـي . پال تونل سردردهاي عصيب و سندرم آار

EMR ـا پرداختـه نـشدهدو بيماري ديگر نيز وجود داشته آه در ايران به آ ناشـي از عقـب » يكي اخـتالالت عـصيب روانـي «بوده و » اختالالت خواب «است يكي

در مورد اول متاسفانه اطالعـات مناسـيب در ايـران بـراي . ماندگي بوده است در مـورد دوم تـصور جمريـان . يا شيوع اختالالت خواب وجود نداشت ميزان بروز

مطالعه ايران اين بوده و هست آه حماسبه ايـن عنـوان در اينجـا منجـر بـه چرا آه اين مـوارد در جايگـاه . گردد هاي ذهين مي ماندگي عقببار مشاري دوباره

ــوني ــاي عف ــادرزادي، بيماريه ــك و م ــاي ژنتي ــود در بيماريه ــت(خ )مننژيحماسـبه ) آاري مـادرزادي تريوئيـد، فنيـل آتونوريـا آم(اي بيماريهاي تغذيه

. اند شده

هـا ناشي از سرطاا و بدخيمي DALYsهاي ايست از ميزان د مقايسه -٣-١٣منودار

. ٢٠٠١ در سال EMRبا منطقه ) ٢٠٠٣سال (در ايران

٣٥٤

، در اســتEMR ناشــي از ســرطان معــده در ايــران بــاالتر از DALYsميــزان و تـا حـدودي لتيپل ميلوما املنفوم،، مثانه، ريه، پستان صورتيكه سرطااي

براي مثانه به دليل وجود شيستوزوميازيس . بيشرت است EMRآولون و رآتوم در توان تاحدودي استدالل داشت، حيت در مورد ريه به دليل مـصرف بـاالي مـواد مي

ان ويل بـراي سـرطان پـستان و تر از آا در اير و مصرف پايني EMRدخاني در برآوردهاي ايران روي ميزااي مـرگ ناشـي . لنفوما تفاوهتا بسيار زياد است

بـه دسـت آمـده ) پـاتولوژي (از هر سرطان و ميزان بروز براساس ثبت سرطان به هرصورت اين نكته قابـل بررسـي . رسد بعيد بنظر مي مشاري احتمال آم .است . است

عمـر عمر به هدر رفته در نتيجه مـرگ زود رس و ميزان : د-٣-١٠منودار

نفـر مجعيـت بـراي ١٠٠٠٠٠در ) DALYs(سپري شده توام بـا نـا تـواني

،)Noncommunicable diseases( گروههاي تشكيل دهنده طبقه دوم بيماريهـا در سـال (مقايسه بني برآورد مطالعه ملي بار بيماريها بـراي ايـران

GBD&WBو برآورد مطالعه ) ٢٠٠٠ سال در (GBD برآورد مطالعه ،)٢٠٠٣ براي منطقه مديرتانه شرقي برحسب جنس) ٢٠٠١در سال(

0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000

Malignant neoplasms

Diabetes mellitus

Endocrine disorders (and metabolic disease)

Neuropsychiatric conditions

Sense organ diseases

Cardiovascular diseases

Respiratory diseases

Digestive diseases

Genitourinary diseases

Skin diseases

Musculoskeletal diseases

Congenital anomalies

Oral conditions

DALYs / 100000 P

EMR-2000

EMR-2001

Iran-2003

٣٥٥

عمر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجه مرگ زود رس و: د-٣-١١منودار

نفر مجعيت براي گروه١٠٠٠٠٠در ) DALYs( سپري شده توام با ناتواني E ازطبقه دوم)Noncommunicable diseases: Neuropsychiatric conditions(، مقايسه بني

برآورد ،)٢٠٠٣در سال (برآورد مطالعه ملي بار بيماريها براي ايران

براي منطقه مديرتانه شرقي برحسب جنس) ٢٠٠٠در سال (GBDمطالعه

0 100 200 300 400 500 600 700 800 900

Unipolar depressive disordersBipolar disorder(I,II and cyclothymic disorder)Schizophrenia(and schizoaffective disorders)

EpilepsyAlcohol use disorders

Alzheimer and other dementiasParkinson disease

Multiple sclerosisDrug use disorders(addiction)Post-traumatic stress disorder

Obsessive-compulsive disorderPanic disorder

Migrainegeneral anxity disorder

Tension headachCarpal tunnel syn.insomnia primary

mental retardation lead- causedother neuropsychiatric disorders

DALYs / 100000 P

EMR-2000

Iran-2003

عمـر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجه مـرگ زود رس و : د-٣-١٢منودار

نفـر مجعيـت بـراي ١٠٠٠٠٠در ) DALYs (سپري شده توام با نـاتواني

ــروه ــه دوم Eگ ،)Noncommunicable diseases:Neuropsychiatric conditions( از طبقدر سـال (مقايسه بني برآورد مطالعه ملي بار بيماريها بـراي ايـران

براي منطقه مديرتانـه ) ٢٠٠١در سال (GBD&WBو برآورد مطالعه ) ٢٠٠٣ شرقي برحسب جنس

٣٥٦

0 100 200 300 400 500 600 700 800 900

Unipolar depressive disordersBipolar disorder(I,II and cyclothymic disorder)Schizophrenia(and schizoaffective disorders)

EpilepsyAlcohol use disorders

Alzheimer and other dementiasParkinson disease

Multiple sclerosisDrug use disorders(addiction)Post-traumatic stress disorder

Obsessive-compulsive disorderPanic disorder

Migrainegeneral anxity disorder

Tension headachCarpal tunnel syn.insomnia primary

mental retardation lead- causedother neuropsychiatric disorders

DALYs / 100000 P

EMR-2001

Iran-2003

عمـر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجه مـرگ زود رس و : د-٣-١٣منودار

نفر مجعيت براي گـروه ١٠٠٠٠٠در ) DALYs(سپري شده توام با ناتواني

A از طبقـه دوم )Noncommunicable diseases:Malignant neoplasms(، مقايـسه و ) ٢٠٠٣در سـال (بني برآورد مطالعه ملي بار بيماريها براي ايـران

براي منطقه مديرتانه شرقي) ٢٠٠١در سال (GBD&RF مطالعه برآورد

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Mouth and oropharynx cancersOesophagus cancer

Stomach cancerColon and rectum cancers

Liver cancerPancreas cancer

Trachea, bronchus, lung cancersMelanoma and other skin

Breast cancerCervix uteri cancer

Corpus uteri cancerOvary cancer

Prostate cancerBladder cancer

Lymphomas, multiple myelomaLeukaemia

CNS cancer Kidney cancer

malignant neoplasm of testis

DALYs / 100000 P

EMR-2001 Iran-2003

ناشـي DALYsد ديده شد بصورت قابل توجهي ميـزان -٣-١مهانگونه آه در منودار

-١٤ است منـودار EMRاز حوادث عمدي و غريعمدي در ايران خيلي بيش از منطقه . ستدهد آه اين افزايش بطور عمده ناشي از حوادث غريعمدي ا د نشان مي-٣

دهد آه اين افزايش بطورعمده ناشي ازحوادث ترافيكـي د نشان مي -٣-١٥منودار . است و پس ازآن سقوط و سوختگي قرار دارد

٣٥٧

ناشي از زلزله مب نيز به دليل وقوع نادر آن در سال مزبور حـذف DALYsاگر

EMR ناشي از حوادث غريعمدي ايران باالتر از DALYs بازهم ميزان بروز ،شود . اهد بودخو

نتيجه اينكه،تفاوت ترآيب بار بيماريها در ايـران در مقايـسه بـا منطقـه

EMR به ترتيب ناشي از افزايش DALYsموارد زير است اجياد شده بوسيله :

اعتياد - حوادث ترافيكي -ــه مب - - زلزلــ

بيماريهاي حول تولد موارد زير نيز وجود ناشي از DALYsهاي ديگري مهچون آاهش تفاوت در مقابل،

: دارد

بيماريهاي واگري عفوني -

بيماريهاي مربوط به مشكالت فوري بارداري و زاميان - بيماريها و شرايط ناشي از سوء تغذيه - بيماريهاي عفوني دستگاه تنفسي -

عمـر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجه مـرگ زود رس و : د-٣-١٤منودار

نفـر مجعيـت بـراي ١٠٠٠٠٠در ) DALYs( سپري شده توام با نـاتواني

مقايـسه بـني ،)Injuries(گروههاي تشكيل دهنده طبقه سوم از بيماريهـا ،)٢٠٠٣در سـال (برآورد مطالعه ملـي بـار بيماريهـا بـراي ايـران

در (GBD&WBو بـرآورد مطالعـه ) ٢٠٠٠در سـال (GBDبرآورد مطالعه براي منطقه مديرتانه شرقي) ٢٠٠١سال

5971

4871

1100

18261879

3705

360

25342894

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

All Injuries Unintentional injuries Intentional injuries

DA

LYs

/ 100

000

P

EMR-2000

EMR-2001

Iran-2003

عمـر هدر رفتـه درنتيجـه مـرگ زود رس و ميزان عمر به : د-٣-١٥منودار

نفر مجعيت براي برخي ١٠٠٠٠٠در ) DALYs(سپري شده توام با ناتواني

،)Injuries( دهنـده طبقـه سـوم از بيماريهـا از آسيبهاي خارجي تشكيل

٣٥٨

درسـال (مقايسه بني برآورد مطالعه ملي بـار بيماريهـا بـراي ايـران

GBD&WBو برآورد مطالعـه ) ٢٠٠٠در سال (GBD برآوردمطالعه ،)٢٠٠٣ براي منطقه مديرتانه شرقي) ٢٠٠١در سال(

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000

Road traffic accidents

Poisonings

Falls

Fires

Drownings

Self-inflicted injuries

Violence

War

Bam earthquake

DALYs / 100000 P

EMR-2000

EMR-2001

Iran-2003

مقايسه بني بـرآورد ،نفر مجعيت ١٠٠٠٠٠در DALYsميزان بروز :د-٣-٢جدول

بـرآورد ،)٢٠٠٣در سـال (راي ايـران مطالعه ملي بـار بيماريهـا بـ

) ٢٠٠١در سـال (GBD&WBو برآورد مطالعه ) ٢٠٠٠در سال (GBDمطالعه گروه بيماري و آسيب٢٠مرتب شده برحسب -براي منطقه مديرتانه شرقي

EMR-2000 EMR - 2001 IRAN - 2003

DALY گروه DALY گروه DALY گروه Infectious and parasitic

diseases 3950 Cardiovascular diseases 3074 Unintentional injuries 4871

Cardiovascular diseases 3049 Neuropsychiatric conditions 2681 Neuropsychiatric conditions 3989

Neuropsychiatric conditions 2514 Unintentional injuries 2534 Cardiovascular diseases 2267

Respiratory infections 2121 Infectious and parasitic diseases 2361 Perinatal conditions 1655

Perinatal conditions* 2037 Sense organ diseases 1735 Musculoskeletal diseases 1312

Unintentional injuries 1879 Perinatal conditions* 1340 Intentional injuries 1100

Intentional injuries 1826 Respiratory infections 1013 Genitourinary diseases 978

Respiratory diseases 1098 Digestive diseases 951 Digestive diseases 754

Digestive diseases 953 Malignant neoplasms 886 Malignant neoplasms 662

Nutritional deficiencies 894 Respiratory diseases 737 Respiratory diseases 647

Malignant neoplasms 733 Congenital anomalies 654 Nutritional deficiencies 577

Congenital anomalies 728 Nutritional deficiencies 599 Skin diseases 530

Genitourinary diseases 476 Genitourinary diseases 414 Infectious and parasitic diseases 461

Maternal conditions 342 Maternal conditions 408 Congenital anomalies 351

Oral conditions 278 Endocrine disorders 372 Diabetes mellitus 247

Diabetes mellitus 227 Intentional injuries 360 Respiratory infections 225

٣٥٩

Sense organ diseases 188 Musculoskeletal diseases 348 Sense organ diseases 220

Musculoskeletal diseases 177 Diabetes mellitus 272 Oral conditions 194

Endocrine disorders 158 Oral conditions 233 Maternal conditions 122

Skin diseases Skin diseases Endocrine disorders 110

تطور بيماريها و آسيبها در گروههاي سين خمتلف -٤

،هاي آنرتل و آاهش بـار بيماريهـاي خمتلـف براي تدوين، اجرا و پايش برنامه هاي سين و جنسي ارزش و امهيت خـاص خـود را تغيريات رفتاري بيماريها در گروه

عه بار بيماريها به رفتار بيماريهـا گريي مطال اين خبش از حبث و نتيجه . دارد . و آسيبهاي خمتلف با امهيت و تفاوهتاي سين وجنسي آا تعلق دارد

: عوارض آارآردي و آسيب شناخيت برخي از شرايط فيزيولوژيك) ٤-١در جريان مطالعات بار بيماريها در جهان به مـواردي آـه عـوارض آـارآردي

(Disfunctional)آمرت پرداخته شده است دهد را نشان مي بدن تغيريات فيزيولوژيك. آنـد آـه انسان در جريان تكامل فردي خود مراحل خمتلف فيزيولوژيك را طي مي

گـردد و فـرد را دچـار در برخي از موارد با عوارض آارآردي خمتلف توأم مـي . آند ناتوانيهاي گذرا يا پايدار مي

تغيري شرايط سين انـسان عبارتنـد مثاهلايي از اختالالت آارآردي در جريان اين : از

Premenstural Sysndromسندرم قبل از قاعدگي -

Menopause (Hot fash and Atrophic)گرگرفتگي و واژينيت آتروفيك(يائسگي -vaginits)

Female genital prolapseپروالپس ژنيتال در زنان - Pregnancy, Delivery, Abortion, Stillbirthزايي حاملگي، زاميان، سقط و مرده -

توان اشاره منود آه احنـراف در آنار اين موارد به موارد زياد ديگري نيز مي پاتولوژيك بيشرتي در مسري تغيريات فيزيولوژيك پديد آمـده اسـت و سـهم بـار

: آورد مهچون بيشرتي را در آن گروه سين و جنسي فراهم مي

آآنه ولگاريس -

٣٦٠

مبتاليان ليوميوم رحم منوراژيها در زنان بويژه در - هايپرپالزي پروستات - Hyperemesis gravidarumاستفراغ شديد در حاملگي - Threatened Abortionهتديد به سقط - .... و بسياري از بيماريهاي خود اميين مثل آرتريت روماتوئيد و -- ....

توان جزيي از جريان وقايع فيزيولوژيـك بـدن بـه برخي از اين شرايط را مي : حساب آورد

گر گرفتگي در جريان يائسگي - واژينيت آتروفيك پس از يائسگي - حاملگي و زاميان -

برخي ديگر اندك احنراف وقايع آـارآردي از تغـيري شـرايط فيزيولوژيـك اسـت : مهچون

سندرم قبل از قاعدگي - پروالپس ژنيتال - هتديد به سقط -

هاي آـامال جـدي قابـل مارييبو در برخي ديگر اين احنرافات وسيعرت و بعنوان . توجه هستند

جز يك مورد و بيماريهاي خود اميين بقيه مـوارد مزبـور در زنـان اتفـاق ه بافتد و در واقع اين شرايط در مسري بـاروري و حواشـي آن اسـت و طبيعتـا مي

بني زنان و مردان بدون در نظر گرفنت ايـن دگرگونيهـاي نيمـه Burdenمقايسه . آيد نظر صحيح منيپاتولوژيك ب

: دردر هر صورت بايد اذعان منود آه

دخرت جواني آه دچار سندرم قبل از قاعدگي است - گذراند زن بارداري آه ماههاي هفتم، هشتم و م خود را مي -زني آه دچار گرگرفتگي در جريان يائسگي و عوارض پيوسته بـا آن -

شود مي شود ط خودخبودي ميزايي يا سق مادر بارداري آه دچار مرده -- ....

... ناتواني آمرت از هايپرپالزي پروستات يـا آمـردرد يـا آرتـروز زانـو و . داردن

هايي آه در جريان وقـايع فيزيولوژيـك يـا احنـراف از اين نوع از ناتواني آيد، بر زنـدگي فـرد مبـتال، خبـصوص در آـشورهاي وقايع فيزيولوژيك پديد مي مسلما وقوع برخي از ايـن . ان آننده خود را دارد درحال توسعه تاثريات ناتو

ريزيهـا نبايـد بـه شرايط اجتناب ناپذير است، ويل آيا در مداخالت و برنامه عبور بدون درد و ناتواني از اين شرايط فكر آرد؟ مسلما از بسياري از اين

توان با سهولت و بدون تنش و با نـاتواني آمـرتي شرايط با متهيدات مناسب مي . بور آردع

٣٦١

Burden اي از جامعه درگري اين جمموعه نه ناچيز است و نه قابل گذشت، خبش عمدهعبور از اين مرحله و حتمل عوارض آن هستند و بر زندگي خود، خانواده، نظام

از % ٦ جامعه و DALYsاز آل % ٣. آنند زيادي را وارد مي Burdenارائه خدمات

DALYsدده زنان را خبود اختصاص مي .

عبوري آسان، بدون احنراف و بدون درد و ناتواني از مراحل فيزيولوژيكي چونآننده، فرسا و ناتوان بلوغ و يائسگي، تامني بارداري سامل و بدون مشكالت طاقت

ده جامعـه تنظيم يك عادت ماهانه بدون زجر براي نيمي از مجعيت بالغ و هبـره يت آن را بايد درك آـرد و بـراي آناز وظايف مديران سالمت اجتماع است، امه

. هبا و هزينه مناسب بايد پرداخت

) ترافيك(حوادث ناشي از محل و نقل ) ٤-٢ در ايران بعنـوان ١٣٨٢ در سال DALYs سال ١٣٠٥٧١٤حوادث ترافيكي با اجياد

نبايد فراموش آرد آه . اولني قاتل و هدردهندة عمر در آشور شناخته شده است

توان مي. تعلق دارد YLL اين عامل به مرگ زودهنگام يعين Burdenاز % ٦٥حدود : حجم بسيار باالي اين عمر از دست رفته و سپري شده با ناتواني را به

جواني مجعيت ايران -

) نچه آه معموال راجيرتين توجيه استآ(مباالت انساني عامل بي - ... و -

هاي بني شهر، ها، جاده يابانفرافكند و حجم عظيم موتورسيكلت تزريق شده به خ شـهري و نـاتواني ناوگـان ترابـري درون ،هاي آويري دشت و هاي روستايي جاده

را ناديـده .... هاي قـانوني از طـرف پلـيس و شهري، عدم الزامات رعايت بنيهاي پرشتاب غرياميـن را نيـز ناديـده توان توليد ميليوني اتومبيل گرفت و مي ايگان بنزين وغريفعال نگهداشنت ناوگان مسافري ريلـي توان توزيع ر گرفت و مي

. و اتوبوس بني شهري را نيز ناديده انگاشت

اين فاجعه ملي آه به دليل عدم مشارش نـاتواني ناشـي از Burdenدر هر صورت آسيبهاي سرپايي و عدم مشارش ديررس و آامل آسيبهاي منجر بـه بـسرتي بـصورت

يك ميليون سال در قبال ( برابر زنان است ٥ان مشاري دارد، در مرد خودخبود آم

سـال و ٢٩ تـا ١٥ فقط متعلق به گروه سـين DALYsاز اين % ٥٠). سال ٢٠٠٠٠٠د -٤-١ منـودار .افتـد سـال اتفـاق مـي ٤٤ تا ١٥از آن فقط در گروه سين % ٧٥

اين حادثه و آسيب را به تفكيك در سنني خمتلف و دو DALYsتوزيع ميزان بروز

، ايـن علـت، DALYsشود آه در جدول مرتب شده يادآوري مي (. دهد مي جنس نشان . جنس و رتبه چهارم در زنان است دو رتبه اول در مردان و هر

عمـر ميزان عمر به هدر رفتـه در نتيجـه مـرگ زودرس و : د-٤-١منودار

ناشـي از حـوادث ترافيكـي در ) DALYs( سپري شده توام با ناتواني مهچـنني رتبـه آن در جـدول مرتـب شـده حسب سن و بر نفر مجعيت ١٠٠٠٠٠

DALYs ١٣٨٢ هر جنس درسال

٣٦٢

19631517

1911

13711557

2329

3038

798739

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

0-4 5-14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+ سنتمام سنين

فر1ن

0000

0 در

ه رفت

ت دس

ز ر اعم

ن يزام ذآر رتبه 1 درم

ردوجنس رتبه 1 درهرتبه 4 درمونث

١٠٠٠٠٠ ناشي از حـوادث ترافيكـي در DALYsد مقايسه ميزان بروز -٤-٢منودار

و امريكا در سـال ٢٠٠١ و ٢٠٠٠ سال ر د EMRنفر را بني چهارمطالعه، ايران،

. مشـاري دارد آـم EMR منطقـه ٢٠٠٠قطعا بـرآورد سـال . دهد را نشان مي ١٩٩٦

ناشـي از حـوادث DALYs. د ميـزان بـروز اختـصاصي سـين و جنـسي -٤-٣منودار

در . دهـد و ايـران را نـشان مـي EMR ٢٠٠١ترافيكي را به تفكيك دو مطالعه

سال نبايد فقط به حـوادث بـا وسـايل ٣٠ تا ١٥ گروه سين DALYs مورد مقدار اعظم حوادث ترافيكي اين گـروه بطور عمده قسمت ،چهارچرخ و بيشرت توجه آرد

ايست آه اين وسـيله نقليـه غرياميـن و اين قله . سين ناشي از موتورسيكلت است . فراوان در آشور ما اجياد آرده است

مقايسه ميزان عمر به هدر رفتـه در نتيجـه مـرگ زودرس : د-٤-٢منودار

علـت نفر مجعيت ب ١٠٠٠٠٠ در ) DALYs(شده توام با ناتواني وعمر سپري مقايسه بني برآورد مطالعه ملي بار بيماريهـا بـراي ،حوادث ترافيكي

) ٢٠٠٠ســــال(GBDبــــرآورد مطالعــــه و) ٢٠٠٣در ســــال (ايــــران

براي منطقـه مديرتانـه شـرقي و ) ٢٠٠١در سال (GBD&RFوبرآوردمطالعه ١٩٩٦براي سال مطالعه امريكا

968

525 496

1963

0

500

1000

1500

2000

Iran-2003 EMR-2001 USA EMR-2000

٣٦٣

عمـر س و ميزان عمر به هدر رفته در نتيجـه مـرگ زود ر : د-٤-٣منودار

نفر مجعيت بعلت حـوادث ١٠٠٠٠٠در ) DALYs(سپري شده توام با ناتواني مقايسه بني برآورد مطالعه ملي بار بيماريها بـراي ايـران ،ترافيكي

براي منطقـه ) ٢٠٠١در سال (GBD&RFو برآورد مطالعه ) ٢٠٠٣در سال ( مديرتانه شرقي برحسب جنس

25692628

20802300

3835

5271

1064927

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

0-4 5--14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+AGE

DA

LYs/

1000

00 p

Iran-MaleEMR-Male

Iran-FemaleEMR-Female

از حوادث ترافيكي برحـسب سـن در يناش DALYs ميزان بروز:د-٤-٤منودار

)۶٣(١٩٩٦جنس مذآر در امريكا در سال

عمـر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجـه مـرگ زود رس و : د-٤-٥منودار

ناشـي از باليـا و حـوادث غـري ) DALYs( سپري شده توام با ناتواني

٣٦٤

ر نف ١٠٠٠٠٠ در ،ساير مواردمهان سال مرتقبه وطبيعي منجمله زلزله مب و

هر جنس DALYsمهچنني رتبه آن در جدول مرتب شده مجعيت برحسب سن و

185

1455

280503

715

1140

1657

2224

1297

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

0-4 5-14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+ سنتمام سنين

فر1ن

0000

0 در

ـه رفت

ت دس

از مر عانميز

رتبه 2 درمــذآرــردوجنس رتبه 2 درـهرتبه 3 درمونث

: باليا و حوادث غريمرتقبه و طبيعي) ٤-٣ باليا و حوادث DALYsگريي و نتايج حاصل از مهانگونه آه در جريان روش اندازه

گريي به داليل خمتلفـي آـه غريمرتقبه و طبيعي توضيح داده شده است، اين اندازه توان ميـزان و هايي برخوردار است اينكه چگونه مي مشاري ائه شده است از آم ار

. ايست مشاريها را برآورد منود خود مبحث جداگانه نسبت اين آم

در ايـران اجيـاد ١٣٨٢ در سـال DALYs سـال ٩٦٨٠٨١حوادث غريمرتقبه و طبيعي اجياد شـده آن در نتيجه زلزله مب % ٩٦ سال آن يعين حدود ٩٢٥٧٢٨آرده است آه

با توجه به قرار داشنت آشور ما روي آمربند زلزله، با وجود جاري شدن . استشود آـه بـدون برآورد مي ... تقريبا هرساله سيالب در خبشهايي از آشور ما و

٦٠ تـا ٤٠ ساليانه حـدود ١٣٨٣ و زرند در سال ١٣٨٢اي مثل مب در سال زلزله

دهـد، در آـشور تشكيل مي YLLز آن را آه سهم بسيار زيادي ا DALYsهزارسال . ما پديد آيد

سال و پس از ١٤ تا ٥درهر صورت اين حادثه نيز مثل حوادث ترافيكي در سنني

. را داردDALYs سال بيشرتين ميزان بروز ١٥-٢٩آن اي توان ادعا آرد آه در آشور ما هرچند سـال يكبـار زلزلـه از آجنايي آه مي

يافتد و بار آن نبايد به يكسال معني تعميم داده شود، مثل مب ممكنست اتفاق ب بار زلزله مب در جداول ارائه شده هم جداگانه نيز آمده آه قابليت تفريق و

. خارج آردن را داشته باشد

قابليـت آـاهش وDisaster ناشـي از DALYsدر جهان نشان داده شده است آـه . هاي الزم را آسب آنيم يبايد آمادگآن پس ما نيز براي آاهش . آنرتل دارد

: بيماريهاي ايسكميك عضله قلب) ٤-٤شامل آنـژين صـدري، سـكتة قلـيب و (بار ناشي از بيماري ايسكميك عضله قلب

بـوده ١٣٨٢ در آشور ما در سال Burdenسومني عامل ) نارسايي قليب پس از سكته

ي از حـوادث ناشـ Burden حوادث غريمرتقبه حذف شـود و Burdenدر صورتيكه . است

٣٦٥

اين بيماري بعنوان اولني ،در زنان آاهش يابد آن ميزان حدترافيكي نيز به سـال ٦٩ تا ٤٥در گروه سين . عامل در بار بيماريهاي ايران منظور خواهد شد

سـال ٨٧١٣٣٦از . اين بيماري در مردان بيش از زنان است DALYsميزان بروز

DALYs آن % ٥٩ اين بيماري متاسفانه هنوز نزديـكYLL مقـدار . اسـتDALYs و ٤٣٧٧٠٩اين بيماري در زنان و مردان به يـك ديگـر نزديـك و بـه ترتيـب

. سال است٤٣٣٦٢٧بندي شده بـار بيماريهـا در زنـان رتبـه اول و در اين بيماري در مجع رتبه

شـود آـه د ديده مي -٤-٧در منودار . دهد مردان رتبه چهارم را خبود اختصاص مي

برابر ايران ٣ تا ٢ EMRبعد ميزان بروز آن در منطقه ه الگي ب س ٦٠از سن حوادث عروقي مغز اجنام شده باد مهني مقايسه -٤-٨در منودار . برآورد شده است

سـال و ٧٠در اين منودار نيز ميزااي برآوردشده بـراي گروههـاي سـين . است

مطالعه ايران در احتماال. گريد قرار مي EMRباالتر ايران آمرت از برآوردهاي

براي اين گروههـاي سـين اضـافه EMR-2001مشاري يا مطالعه اين گروههاي سين آم . مشاري دارد يا عوامل ديگري دخالت دارد

با وجود اينكه مطالعات و مداخالت متعددي در جهـان امكـان آـاهشمتاسفانه درمرگ و مري و ابتال به ايـن بيماريهـا را نـشان داده اسـت و هـم اآنـون

در افزايش اميـد زنـدگي تـوام بـا، نقش اين آاهش ابتال هابسياري از آشور اي مهه جانبه، سازمان يافته و مبـتين است، هنوز مداخله شده سالميت نشان داده

نزديـك در آـشورما اي مدون در ايران شكل نگرفته است و هنوز هم بر برنامه . دهد مياز بار اين بيماري را عمر از دست رفته تشكيل% ٦٠

عمـر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجـه مـرگ زود رس و : د-٤-٦منودار

ناشي از بيمـاري هـاي ايـسكميك ) DALYs(سپري شده توام با ناتواني نفر مجعيـت ١٠٠٠٠٠ در ،)سكته قليب ونارسايي بعد از سكته ،آنژين(قلب

سال هر جنس در DALYsمهچنني رتبه آن در جدول مرتب شد ه حسب سن و بر١٣٨٢

10047

27 70 282

2040

38204991

8584

1310

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

0-4 5-14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+ سنتمام سنين

فر1ن

0000

0 در

ه رفت

ت دس

ز ر اعم

ن ميزا

رتبه 4 درمــذآرــردوجنس رتبه 3 درـهرتبه 1 درمونث

٣٦٦

عمـر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجـه مـرگ زود رس و : د-٤-٧منودار

نفـر مجعيـت بعلـت ١٠٠٠٠٠در ) DALYs(سپري شده تـوام بـا نـاتواني مقايـسه بـني بـرآورد مطالعـه ملـي بـار ،بيماري هاي ايسكميك قلـب

در (GBD&WBو برآورد مطالعـه ) ٢٠٠٣در سال (بيماريها براي ايران براي منطقه مديرتانه شرقي برحسب جنس) ٢٠٠١سال

13200

17833

13920

5400

969191252

1710

4361

5064

8503

9799

0

3000

6000

9000

12000

15000

18000

0-4 5--14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+AGE

DA

LYs/

1000

00 p

EMR-MaleEMR-Female

Iran-MaleIran-Female

ميزان عمر به هدر رفتـه در نتيجـه مـرگ زود رس وعمـر : د-٤-٨منودار

نفر مجعيت بعلت حوادث ١٠٠٠٠٠در ) DALYs(سپري شده توام با ناتواني مقايـسه بـني بـرآورد مطالعـه ملـي بـار ،بيماريهاي عروقـي مغـز و

در (GBD&WB برآورد مطالعـه و) ٢٠٠٣در سال (بيماريها براي ايران حسب جنس براي منطقه مديرتانه شرقي بر) ٢٠٠١سال

172 68 64236

1273

3967

863310000

2850

6046

5227

1649

392957241

0

2000

4000

6000

8000

10000

0-4 5--14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+AGE

DA

LYs/

1000

00 p

EMR-FemaleEMR-Male

Iran-FemaleIran-Male

ناشي از بيماري ايسكميك عضله قلب بر DALYs ميزان بروز:د-٤-٩منودار )٦٣( ١٩٩٦حسب سن در جنس مذآر در امريكا در سال

٣٦٧

ناشي از بيماري ايسكميك عضله قلب DALYsميزان بروز:د–٤-١٠منودار

) ٦٣( ١٩٩٦سن در جنس مونث در امريكا در سالبرحسب

مقايسه ميزان عمر به هدر رفته در نتيجه مـرگ زود رس : د-٤-١١منودار

نفر مجعيت بعلـت ١٠٠٠٠٠در ) DALYs(عمر سپري شده توام با ناتواني و مقايسه بـني بـرآورد ،بيماريهاي ايسكمي عضله قلب وحوادث عروقي مغز

٣٦٨

بـرآورد و) ٢٠٠٣در سـال ( بـراي ايـران مطالعه ملي بار بيماريهـا

) ٢٠٠١در سـال (GBD&WBوبـرآورد مطالعـه ) ٢٠٠٠سـال (GBDمطالعه ١٩٩٦مطالعه امريكا براي سال براي منطقه مديرتانه شرقي و

11811081

628532 569

466

13101392

0

300

600

900

1200

1500

EMR-2001 Iran-2003 USA-1996 EMR-2000

Ischaemic heart disease Cerebrovascular disease

Depressionافسردگي) ٤-٥بار ناشي از افسردگي در هر دوجنس در رتبه چهارم، در زنان در رتبه دوم و

. رتبة م قرار دارددر مردان در

DALYs سال آه بگذرمي در بقيه گروههاي سين ميزان بـروز ١٤ تا ٥از گروه سين متاسـفانه . برابـر مـردان اسـت ٣ناشي از اين بيمـاري در زنـان يـك تـا

هايي نيست آـه در آن افـسردگي هايي آه در اين مطالعه بكار رفته داده دادهالبته داده . افسردگيها را داشته باشد پس از زاميان قابليت تفكيك از بقيه

چـه آـه آن. در دسرتس نبـوده اسـت نيز داشت ديگري آه امكان اين تفكيك را بعنوان افسردگي پس از زاميان در جداول آمده است صرفا برآوردي است آه روي

. سهم اين نوع از افسردگي از جمموع افسردگيها صورت گرفته است

٩٠٤ در هردو جنس ١٣٨٢ز افسردگي در ايران در سال ناشي ا DALYsمريان بروز

رقـم ٢٠٠٠ در سال EMR نفر بوده است و اين رقم براي منطقه ١٠٠٠٠٠سال در سال برآورد گرديده است، بـراي مـردم ٦٥٤ مقدار ٢٠٠١ سال و براي سال ٩٢٥

. سال بوده است٥١٦ برابر با ١٩٩٦امريكا نيز اين رقم در سال هر دو جنس در ايران رتبة چهارم بوده است و بـراي مـردم رتبه افسردگي در

در رتبـه چهـارم قـرار DALYsامريكا نيز اين بيماري در ستون مرتـب شـدة و امريكا دهم و براي زنان ٩براي مردان ايراني رتبه افسردگي . داشته است

ايراني در رتبه دوم و مهچنني براي زنان امريكايي نيـز در رتبـه دوم قـرار . ته استداش

د ميزان بروز اختصاصي سين و جنسي و رتبه افسردگي را در ايـران -٤-١٢منودار

DALYsد مقايسة ميزان بروز اختصاصي سين و جنـسي -٤-١٣ و منودار ١٣٨٢در سال

٣٦٩

و ) ٢٠٠١ در سـال EMRبراي منطقه (GBDناشي از افسردگي در بني دو مطالعه . دهد ايران را نشان مي

ناشي از افسردگي در بني زنان و مردان ايـران وDALYsبروز ميزان بني گرچه

رتبة افسردگي بعنوان يك مـشكل و دندار چندان تفاوتي وجود EMRآل منطقه و امريكايي تفـاوت زيـادي، منطقه مديرتانه شرقي سالمت در بني جامعه ايراني

. وجود ندارد ويل به دو نكته بايد توجه داشت

ناشي از افسردگي در بنيDALYsتصاصي سين و جنسي بني ترآيب ميزااي اخ -

تفاوت وجود دارد، ابـتال بـه افـسردگي درEMRايرانيها و آل منطقه

پايينرت است ويل پايداري بيشرتي تاEMRزنان و مردان ايراني گرچه از

فـروآش منـودن آنEMRسنني ساملندي نيز دارد در صورتيكه در آل منطقه . شهود استدر پايان ميانسايل م

ها و امريكاييها مـشابه اسـت رتبه افسردگي در بني مشكالت سالمت ايراني -

سـال٩٠٤ آن در ايران DALYsويل ميزان بروز ) زن و مرد و هردو جنس ( . سال بوده است٥١٦ برابر با ١٩٩٦ و در امريكا در سال ١٣٨٢در سال

مشابه در جهـان راو در پايان اين آه، بيماري مزبور آه يك توزيع تقريبا آنندة زنان و از مهمرتين عوامل ناتوان آنندة مردان دارد اولني عامل ناتوان

. در جهان است

عمـر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجه مـرگ زود رس و : د-٤-١٢منودار

غري قابل تفكيك (ناشي از افسردگي ) DALYs(سپري شده توام با ناتواني مهچـنني نفر مجعيـت برحـسب سـن و ١٠٠٠٠٠ در ،)ازافسردگي پس از زاميان

١٣٨٢ هر جنس در سال DALYsرتبه آن در جدول مرتب شده

904884904

16011794

950

1400

884

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

0-4 5-14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+ سنتمام سنين

فر1ن

0000

0 در

ته رف

ت دس

ز ر اعم

ن يزام رتبه 9 درمــذآر

ــردوجنس رتبه 4 درـهرتبه 2 درمونث

٣٧٠

عمـر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجه مـرگ زود رس و : د-٤-١٣منودار

نفـر مجعيـت بعلـت ١٠٠٠٠٠در ) DALYs(سپري شـده تـوام بـا نـاتواني يماريها بـراي ايـران مقايسه بني برآورد مطالعه ملي بار ب ،افسردگي

براي منطقـه ) ٢٠٠١در سال (GBD&WBو برآورد مطالعه ) ٢٠٠٣در سال ( مديرتانه شرقي برحسب جنس

0

138

1337

2578

2261

1271 1189 1062

300

467

1033

13471436

862

3350

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

0-4 5--14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+AGE

DA

LYs/

1000

00 p

Iran-FemaleEMR-Female

Iran-MaleEMR-Male

عمـر مقايسه ميزان عمر به هدر رفته در نتيجه مرگ زود رس و : د-٤-١٤منودار

نفر مجعيت بعلـت بيماريهـاي ١٠٠٠٠٠در ) DALYs(سپري شده توام با ناتواني

مقايسه بني برآورد مطالعه ملي بار بيماريها براي ايـران ،Bipolarافسردگي و

GBD&WBوبرآورد مطالعه ) ٢٠٠٠سال (GBDبرآورد مطالعه و) ٢٠٠٣در سال ( ١٩٩٦شرقي ومطالعه امريكا براي سال براي منطقه مديرتانه) ٢٠٠١در سال(

٣٧١

654516

264403

183

904925

0

300

600

900

EMR-2000 Iran-2003 EMR-2001 USA

Unipolar depressive disorders Bipolar disorders

: اعتياد و سوء مصرف دارو و مواد) ٤-٦ طيف بسيار وسيعي از داروها و مواد ، دارو و مواد گرچه اعتياد و سوء مصرف

ويل اين مطالعه صرفا در مورد اعتياد و سوء ،دهد را در جهان خبود اختصاص مي به ...) ترياك، شريه، هروئني، مورفني و (مصرف داروها و مواد خانواده ترياك

يـك مهچنني اعتيـاد نـه تنـها . صورت آشيدن، خوردن يا تزريق منودن بوده است شود بلكه بعنوان عامل خطر بسياري از بيماريهـا و آسـيبها بيماري حمسوب مي

١٣٨٢ سـال در سـال ٥٦١٣٤٢ بار اعتياد به عنوان يك بيماري .نيز مطرح است طور مثال مصرف ب(، گريبوده است ويل اعتياد به عنوان عامل خطر بيماريهاي د

:تواند عامل خطر ابتال به مي)ترياك و مشتقات آن

COPDبيماريهاي مزمن انسدادي ريه و -

وقوع حوادث ترافيكي، سقوط، سـوختگي و حـوادث ناشـي از برخـورد بـا - نريوهاي مكانيكي در هنگام سرخوشي و هنگام مخاري

و ايدز در جريان اعتياد تزريقي B ،Cابتال به بيماري هپاتيت - ابتال به سرطان مثانه در جريان مصرف شرية ترياك -- .... مربوط به ايران فقط اعتيـاد بـه DALYsد ميزان -٤-١٧در منودار . ز باشد ني

EMRدهد در صورتيكه ستواي مربوط به منطقه ترياك و مشتقات آن را نشان مي و امريكا احتماال عالوه بر مشتقات ترياك ممكنست اعتياد و سوء مصرف به ساير

د توزيـع سـين و -٤-١٥دار منو. داروها و مواد ديگر را نيز در برداشته باشد

ناشي از اعتياد را در سنني خمتلف در ايران و منودار DALYsجنسي ميزان بروز

ناشـي از اعتيـاد را در بـني DALYsد مقايسة ميزان بروز اختصاصي سين -٤-١٦

. دهد را نشان ميEMRايران و منطقه اد خمـدر بـه اعتياد به مو ،در جريان حماسبات مربوط به عوامل خطر بيماريها

سـال ٢٤٠٣٥٥عنوان عامل خطر حوادث ترافيكي، خودآشي و ابتال به ايدز مجعـا

٣٧٢

DALYs و بعنـوان ٥٦١٣٤٢پس اعتياد به عنوان يـك بيمـاري . آند را اجياد مي

تـوان در جممـوع آند و در نتيجه مي اجياد مي DALYs سال ٢٤٠٣٥٥عامل خطر نيز مـاري و يواد خمدر در ايران بعنوان ب اعتياد به م ١٣٨٢ادعا منود آه در سال

بندي مـشكالت در نتيجه در رتبه . اجياد آرده است DALYs سال ٨٠١٦٩٧عامل خطر سالمت اعتياد به مواد خمدر از رتبة پنجم به رتبه چهـارم ارتقـاء يافتـه و

. گريد قرار ميDALYs سال ٦٠١٥٧٦باالتر از افسردگي با ي از مصرف مواد خمدر مثل سـاير حـوادث چـون مسلما اگر سهم متامي عوارض ناش

سقوط و سوختگي، سرطان مثانه، بيماريهاي مزمن تنفسي هم در نظر گرفته شود

ممكنـست هاي باالتري نيز آن اضافه گردد احتماال اين مشكل در رتبه Burdenو به . گريد قرار مي

سـالمتو ي خبش سالمت، خبصوص خبـشهاي مـديريت سـالمت روان و بيماريهـاي رفتـار اجتماعي در آنار ساير خبشهاي درگري در مبارزه با مواد خمدر با اين فرض آـهاعتياد به مواد خمدر يك بيماري و يك عامل خطر جدي براي سـالمت اسـت بايـد

تا وقـيت آـه بـه اعتيـاد بـه. اعمال منايند يتر تر و اثرخبش هاي آامل برنامهشـود، مـي نگاه له سياسي ئوان يك مس مسئله مواد خمدر بعن بهعنوان يك جرم و

. گريد اي از اهبام قرار مي در هالهاز اين نظر مشكل سالمت و ارتقاء آن

عمـر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجه مـرگ زود رس و : د-٤-١٥ودارمن

نفر ١٠٠٠٠٠ در ،ناشي از اعتياد ) DALYs(سپري شده توام با ناتواني

هـر جـنس در DALYsآن در جدول مرتب شده مجعيت برحسب سن ومهچنني رتبه ١٣٨٢سال

287

1 22

15381384

507

126 105

844

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

0-4 5-14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+ سنتمام سنين

فر1ن

0000

0 در

ه رفت

ت دس

ز ر اعم

ن زامي

رتبه 3 درمــذآرــردوجنس رتبه 5 درـهرتبه 33 درمونث

عمـر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجه مـرگ زود رس و : د-٤-١٦منودار

نفـر مجعيـت بعلـت ١٠٠٠٠٠در ) DALYs(سپري شده تـوام بـا نـاتواني مقايسه بني برآورد مطالعه ملي بـار بيماريهـا ،به مواد خمدر اعتياد

) ٢٠٠١در سـال (GBD&WB برآورد مطالعه و) ٢٠٠٣در سال (براي ايران براي منطقه مديرتانه شرقي برحسب جنس

٣٧٣

445

66156

702

25352845

4320 15

591831 780

120 330

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

0-4 5--14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+AGE

DA

LYs/

1000

00 p

Iran-MaleEMR-Male

Iran-FemaleEMR-Female

مقايسه ميزان عمر به هدر رفته در نتيجه مـرگ زود رس : د-٤-١٧منودار

نفر مجعيت بعلـت ١٠٠٠٠٠در ) DALYs(عمر سپري شده توام با ناتواني ومطالعـه مقايسه بني برآورد ،اعتياد به مواد خمدر و عوارض مصرف الكل

GBDبرآورد مطالعـه و) ٢٠٠٣در سال (ملي بار بيماريها براي ايران

بـراي منطقـه ) ٢٠٠١در سـال (GBD&WBوبـرآورد مطالعـه ) ٢٠٠٠سال ( ١٩٩٦مطالعه امريكا براي سال مديرتانه شرقي و

205 185

0 25

430

52

254

844

0

300

600

900

Iran-2003 EMR-2001 USA EMR-2000

Drug use disorders Alcohol use disorders

:سقوط) ٤-٧» سقوط از يك سطح به سطح ديگر يا سـقوط در مهـان سـطح «در جمموعه هر دوجنس

در جنس مذآر اين مشكل در رتبة پنجم و . ششم را خبود اختصاص داده است رتبه

DALYsالبته بايـد توجـه داشـت آـه . گريد قرار مي ١٦در جنس مؤنث در رتبه

٣٧٤

تشكيل شده است و %) ٨٩( يا ناتوانيهاي ناشي از آن YLD ازسقوط بطور عمده

مـسلما خبـش . سـال و بـاالتر تعلـق دارد ٥٠ به سـن نيز آن DALYsاز % ٤٧هاي اسـتخوان گـردن ران اي از اين مشكل ناشي از استئوپوورز و شكستگي عمده . است

د توزيع اختصاصي سين آن را برحـسب جـنس در ايـران -٤-١٨در هر صورت منودار

ناشـي از DALYsد مقايسه ميزان بروز سين و جنـسي -٤-١٩منودار . دهد نشان مي

ميـزان بـروز اختـصاصي سـين . دهـد شان مـي ن EMRسقوط را بني ايران و منطقه

DALYs ناشي از سقوط در هر دو مطالعه EMR سـال ٤٠٠ در هيچ يك از سنني از ٧٠يابد در صورتيكه در ايران اين ميزان خبـصوص در سـنني بعـد از افزايش مني

مشكل ٢٠ امريكا نيز سقوط جزء ١٩٩٦در مطالعه . يابد سالگي بشدت افزايش مي . سوب نشده استاول آن آشور حم

: احتماال

مشاري در ايـن زمينـه آم EMRمشاري و يا در مطالعه يا در ايران زياده -وجود دارد، ويل در اين قضاوت بايد به اين نكته توجه آرد آـه اساسـا

اين مـشكل بـراي DALYs ميزان بروز EMR براي منطقه GBDدر مطالعه توانـد ناشـي از يـك خطـاي سال و باالتر آاهش يافته و اين مي ٤٥سنني

مگـر اينكـه . آنـد برآورد باشد، چون منطق اين بيماري اينچنني حكم مني

. در سنني باال را مستقيما براي استئوبورز حساب آرده باشندYLDسهم

گـريد و بـراي آن اقـدام در ايران استئوپورز آمرت مورد توجه قرار مـي -ل با اين مشكل ساهلاست آه در گريد و در صورتيكه بطور مثا خاصي صورت مني

. شود امريكا مقابله مي

عمـر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجه مـرگ زود رس و :د–٤-١٨منودار

ناشـي از سـقوط از ارتفـاع يـا ) DALYs(سپري شده توام با ناتواني مهچـنني رتبـه آن حسب سن و نفر مجعيت بر ١٠٠٠٠٠ در ،سقوط در مهان سطح

١٣٨٢ هر جنس در سال DALYsدر جدول مرتب شده

548

3119

1037799657307160284

12217

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

0-4 5-14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+ سنتمام سنين

فر1ن

0000

0 در

ه رفت

ت دس

ز ر اعم

ن زامي

رتبه 5 درمــذآرــردوجنس رتبه 6 درـهرتبه 16 درمونث

٣٧٥

عمر ميزان عمر به هدر رفته در نتيجه مرگ زود رس و : د - ٤-١٩منودار

نفـر مجعيـت بعلـت ١٠٠٠٠٠در ) DALYs( سپري شده توام با نـاتواني در (مقايسه بني برآورد مطالعه ملي بار بيماريها بـراي ايـران ،سقوط

بـراي منطقـه ) ٢٠٠١در سـال (GBD&WBو بـرآورد مطالعـه ) ٢٠٠٣سال مديرتانه شرقي برحسب جنس

281255

515 1230 1411 910

3871

12359

300400320293234332

359453

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

0-4 5--14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+AGE

DA

LYs/

1000

00 p

Iran-Male

Iran-Female

EMR-Male

EMR-Female

Certain conditions:بيماريها و اخـتالالت مربـوط بـه دورة حـول تولـد ) ٤-٨

Originating in the Perinatal Period جمموعه از بيماريها و شرايط خاصي آه در دورة حـول تولـد در ايـن مطالعـه

: اصقرار گرفته عبارتند از سه گروه بيماري و شرايط خ : بيماريها و شرايط ناشي از طول حاملگي و رشد جنني مشتمل بر -

PO5 (IUGR)آم وزني زمان تولد مهراه با تولد هبنگام - PO7.1 – PO7.2تولد زود هنگام با آم وزني هنگام تولد - PO7.3تولد زود هنگام با وزن طبيعي -

: مل برعلل و شرايط ديگر جبز علل ناشي از طول حاملگي و رشد جنني مشت - P00-P04مادر و بارداري شرايط مشكالت ناشي از - P02مشكالت ناشي از جفت و ضمائم آن - P10-P15صدمات زامياني - P20-P29اختالالت تنفسي و عروقي در نوزاد و جنني - P35-P39عفونتهاي دوره جنيين و نوزادي - P50-P61اختالالت خوني و انعقادي در نوزاد و جنني - P70-P74دد و متابوليك اختالالت گذراي غ - P75 – P 78اختالالت گوارشي در نوزاد و جنني - P80-P83اختالالت جلدي دمايي در نوزاد -

ساير بيماريها و اختالالت مربوط به دورة حول تولد -

٣٧٦

) گـروه دوم (علل و شرايط ديگر جبز علل ناشي از طـول حـاملگي و رشـد جـنني

DALYs عين مشكالت ناشي از طول حـاملگي و بيشرتي را در مقايسه با گروه اول ي . سال دارد٣٤٥٨٧٢ سال در مقايسه با ٣٥٨٩٦٢رشد جنني يعين

عبارت ديگر رتبه اول را در اين گروه تولد زودهنگام با وزن طبيعي بـا ه ب ١٤٤٥٨٣ سال و پس از آن اختالالت تنفسي و عروقي در نوزاد و جنني بـا ١٦٦٨٤٢

در . سال دارد ١٣٧٨٣٣ وزني هنگام تولد با سال و سپس تولد زودهنگام با آم ٨١٣٢٨رتبة چهارم مشكالت و بيماريهاي ناشي از مشكالت مادر و بـارداري بـا

. ل قرار داردا س٥٢٥١٨سال و در رتبه پنجم صدمات زامياني با هبـرت شايد اگر اين گروه در مطالعات بعدي به چهار يا پنج دسته تقسيم شـود

: مثال باشد

: شامل ناشي از طول دورة بارداري و رشد جنني مشكالت • آم وزني زمان تولد با تولد به هنگام - تولد زودهنگام با آم وزني هنگام تولد - تولد زودهنگام با وزن طبيعي - اختالالت تنفسي و عروقي در نوزاد و جنني - اختالالت خوني و انعقادي در نوزاد و جنني -

صدمات زامياني •ت ناشي از مادر و بارداري آه مشكالت ناشي از جفـت و بيماريها و مشكال •

آن اضافه شده باشد نيز به ضمائم و ساير موارد •

بندي بكار رفته گرچه از مهپوشاني در مشارشـها مـربا اسـت ويل از مسلما گروه ،ها در يك مسري و يك نوع فيزيوپـاتولوژي دارنـد نظر اينكه اغلب اين پديده

. استداراي اشكاالت زيادي اين بيماريها و شرايط چون در زمان تولد در روزهـاي اوليـه پـس از تولـد

DALYsمنايد و در هيچ زمان ديگري امكان بروز آن وجود ندارد متـامي بروز مي . گردد سال باز مي٤آن به گروه سين صفر تا

سال ٤ميزان بروز آن براي گروه سين صفر تا - هر دوجنس در١٣٨٢ در سال DALYs سال ١٤٧٦٤ - در هر دو جنس DALYsاز آل % ٣٧ (YLD سال ٥٤٣١ - . سال براي جنس مذآر بوده است١٦٣١٦ سال براي جنس مؤنث و ١٣١٤٢ -

) به خمرج مجعيت(ميزان بروز آن براي مهه گروههاي سين - براي هردوجنس DALYs سال ١٦٥٥ - براي هردوجنس YLL سال ١٠٤٦ و YLD سال ٦٠٩ - سال براي جنس مذآر ١٨٥٠مؤنث و سال براي جنس ١٤٥٧ -

. بوده است

ماريهــا و ي ناشــي از بDALYsاي از ميــزان بــروز د مقايــسه-٤-٢٠در منــودار

بـراي GBD، مطالعـة ١٣٨٢اختالالت حول تولد در بني مطالعـه ايـران در سـال

١٩٩٦ و مطالعـه امريكـا در سـال ٢٠٠١ و سپس سـال ٢٠٠٠ در سال EMRمنطقه . شود ديده مي

٣٧٧

ي آه در انتشارات مربوط به مطالعه امريكا وجود دارد و قابليت برآورد عدد

DALYsميزان بـروز . براي ميزان را دارا بوده فقط به هردو جنس منتسب است

و ايران خيلي بيش از امريكاست و EMRبيماريها و شرايط مزبور براي منطقه

ايران هم باروري و EMRاين ناشي از دو عامل جمزا است يكي اينكه در منطقه باالست و هـم مراقبتـهاي جنـيين و نـوزادي خبـصوص در زامياـاي زودهنگـام و

. تولدهاي آم وزني از امريكا ضعيفرت است

مقايسه ميزان عمر به هدر رفته در نتيجه مـرگ زود رس : د-٤-٢٠منودار

نفر مجعيـت بعلـت ١٠٠٠٠٠در ) DALYs(وعمر سپري شده توام با ناتواني اختالالت مربوط به دوره حـول تولـد مقايـسه بـني بـرآورد ا و بيماريه

بـرآورد و) ٢٠٠٣در سـال (مطالعه ملي بار بيماريهـا بـراي ايـران

) ٢٠٠١در سـال (GBD&WBوبـرآورد مطالعـه ) ٢٠٠٠سـال (GBDمطالعه ١٩٩٦مطالعه امريكا براي سال براي منطقه مديرتانه شرقي و

186

1340

2037

1655

0

700

1400

2100

EMR-2000 Iran-2003 EMR-2001 USA

Male Both Sexes Female

٣٧٨

ابــل انتــساب بــه عوامــل خطــر در نقــش حماســبة بــار ق -٥ : هاي پيشگريي و آنرتل بيماريها برنامه

DALYs هاي ناشي از ابتال و آسيب را در بني افـرادي آـه شاخصي است آه زياناز ايــن شــاخص در . دهــد انــد نــشان مــي شــدهي دچــار بــه آســيب يــا بيمــار

آـرد، تـوان اسـتفاده گويي به نيازهاي درماني مـي ها براي پاسخ ريزي برنامهتوان با اين شاخص تعيني منود آه مشكالت اصلي سالميت چيست و آجا بايد اقدام مي

چه نوع اقداماتي بايد اجنام داد و در چه عواملي پاسخ اين پرسش آه منود ويل بايد تغيري اجياد منود آه منجر بـه آـاهش .... اي و اجتماعي، فرهنگي، تغذيه

DALYs بار منتـسب بـه «.ودش سالمت بايد جستجو گردد در ساير شاخصهاي خالصهبا استفاده از ايـن . است ي خالصه سالمت شاخصهاگروه يكي از اين » عوامل خطر

مقـدار بـا ، شناسايي شده ربراي متام بيماريهايي آه عوامل خط توان شاخص مي تفكيـك هرعامـل خطـر را بـه » بار منتسب به عوامل خطـر «دارند، اثر مشخص

اجيـاد منـوده DALYsسپس اين عوامل خطر را برحسب مقدار . ودحماسبه من توان ميتوانـد در اجيـاد چنـدين بيمـاري از آجنايي آه يك عامل خطـر مـي . مرتب منود

اي از بيماريها بار قابـل انتـساب مداخله داشته باشد، وقيت آه براي جمموعه عامـل گـريي شـود، آن اي از عوامل خطر به تفكيك وجداگانه انـدازه به جمموعه اجياد منـوده تعداد زيادتري از بيماريها براي مقدار خطر بيشرتي را خطري آه

بـا . گـريد هاي اول قرار مي نيز داشته باشد در رتبه شيوع بيشرتي در جامعه و فراوانـي و ،مداخله روي اين عامل خطر و آاهش دادن فراواني و شدت اثر آن

اهش آـ شدت اثر آن عامـل خطـر آشندگي تعداد زيادي از بيماريها متناسب با . يابد مي

ايـسكمي «هاي بطور مثال در اين مطالعه بار منتسب به چاقي در اجياد بيماري عضله قلب و سكته مغزي، افزايش فشارخون، ديابت، سرطااي مري، آولون، جسم

. حماسبه شده است» رحم، آليه و آرتروز زانوميزان شيوع چاقي به سـطح جامعـه ه بر اثر مداخالت اجنام يافت فرض اينكه ه ب

بـروز يافتـه در DALYsاز % ١/٣ سال يعين ٤٣٩٨٧٨ تقليل يابد (normal)هنجار به ترتيب از بار بيماريها به شـرح زيـر آاسـته مـي و يابد جامعه آاهش مي

: شود

% ٢/١٧ سال يا ١٤٧٦١٩ايسكمي عضله قلب -

% ٨/٤٤ سال يا ١٣٠٥٥٥آرتروز زانو - % ٧/٣٢ سال يا ١١٢٠١٥سكته مغزي - % ٨/٢٨ سال يا ٤٥٥٠٧ديابت - % ٣/٦ سال يا ١٤٥٢سرطان آولون - % ٥/٦ سال يا ١٣٩٧سرطان پستان - % ٣/٣١ سال يا ٨٨٩سرطان جسم رحم - % ٦/١٢ سال يا ٣٣٥سرطان آليه - % ٧/٠ سال يا ١٠٩سرطان ريه -

اجنـام تـوان ميا د چنني حماسباتي ر -٥-١منودارذآر شده در براي مهه عوامل خطر . داد

٣٧٩

آن و آـارآيي ها در مورد حماسبه بار منتسب به عوامل خطر با وجود متام ارزش بايد به ،هاي پيشگريي از بيماريها و ارتقاء سالمت در ايران در برنامه ريزي

: اين نكات توجه منودي آور هاي زيادي در خبش هبداشت و درمـان ايـران مجـع شود آه داده گرچه گفته مي

آوري شـده در هاي مجـع داده ، ويل حيت در صورتي آه اين گفته صحيح باشد ،شود ميآاربرد زيادي نـدارد چـرا بيماريها جريان حماسبه بار منتسب به عوامل خطر

. دهـد منـي نـشان عوامل خطـر را بسياري از توزيع و فراواني ها اين داده آه عـدم «سيب وجود ندارد مثـل هاي منا براي فراواني بسياري از عوامل خطر داده

.... يا » وسورهاي ارگونوميكسرتفراواني ا«يا » يا حمدوديت فعاليت فيزيكيچرا آه اين . ايران نقاط خايل بسيار زيادي وجود دارد موجود در هاي در داده

. آوري نشده است ها هدفمند و مهراه با يك مديريت جامع و آالن مجع دادهاين شرايط اجتماعي بـا : اجتماعي خاصي وجود دارد در ايران فرهنگ و شرايط

، تفـاوت دارد شورهاي توسعه يافته و بسياري از آـشورهاي در حـال توسـعه آترآيب عوامـل خطـر بيماريهـا و عوامـل رفتـاري و روانـي مـؤثر در اجيـاد

اغلب حماسـبات . با بسياري از آشورهاي جهان متفاوت است در ايران بيماريها ر عامل خطر يا مشخصه رفتاري در اجياد بيماريها مبـتين بـر روي مقدار اثر ه

. ترآيب جمموعة عوامل خطر يا مشخصات رفتاري مهـان جوامـع حماسـبه شـده اسـت تعميم اين مقادير اثر به مقادير اثر مهان عامل خطر مهنام به ايران خايل از

ريهـاي اشكال و اهبام نيست مثال مشخص تأثري سيگار و چاقي روي پيـدايش بيما مقدار اثر اين عوامل خطر بـراي ايـن گـروه از . قلب و عروق و سرطاا است

ي سنجيده شده است آه عامل خطر ديگري در آنار آا حتت يبيماريها در آشورها در ايران اين عامل خطـر يـا وجـود نـدارد يـا از . عنوان الكل وجود دارد

يـن سـه عامـل خطـر در تعامل بـني ا . حمدوديتهاي بسيار زيادي برخوردار است با آشورهايي آه اين سه در آنار هم نتيجه مقادير اثر آا مسلما در ايران بـر پـس در هـر صـورت بايـد مبـتين . و به فراواني وجود دارد متفاوت اسـت

گيهـاي خـاص و چارچوبة فرهنگي و مشخصات اجتماعي اين آشور، به دليـل ويـژ بار ديگـر سـنجيده شـود و مـورد منحصر به فردش، مقادير اثر عوامل خطر يك

در هر صورت تا وقيت آه اين اقدام صـورت نگرفتـه باشـد . استفاده قرار گريد مهواره در مورد بسياري از مقادير اثر عوامل خطر بكـار رفتـه خيلـي اهبـام

. وجود دارددر جريان حماسبه بار قابل انتساب به عوامل خطر مهواره اين نكتة مبهم نيـز

اي زنده اي از جامعه در يك جمموعه متفاوت تعامل بني عوامل خطر وجود دارد آه روشـهاي جـاري بـه بات سچگونه بايد حماسبه شود و تا زماني آه اين گونه حما

را براي تك تك عوامل خطر آه بـه تنـهايي در توان اين آار مبدل نگردند مني . آامل و پايان يافته تلقي منودشود حماسبات وارد مي

ي آه تكليف بار قابل انتساب به عوامل خطري آه خود بعنوان بيماري تا زمان خـايل از نه شوند روشن نشود بازهم اين نوع از حماسبات نه آامل است حمسوب مي

يك بيماري است و هم بعنوان عامل خطـر هم بطور مثال ديابت . اهبام و اشكال ن هم خـود يـك بيمـاري شود، مهچنني آمني فقر آه بيماريهاي قليب عروقي حمسوب مي

عامل خطـر بـسياري ديگـر از و هم است و از بار متناسب خود برخوردار است شود، اين ويژگيها را بـراي بـسياري از بيماريهـاي بيماريها نيز حماسبه مي

٣٨٠

مثل اعتيـاد بـه .توان ذآر آرد آنند مي ديگر آه نقش عامل خطر نيز بازي مي .... خون و اعتياد به الكل، پرفشاري،مواد خمدر

مصرف مواد خمدر، آمنـي، ديابـت، سـوء تغذيـه پـروتئني «اگر بار پنج بيماري

را روي بار منتسب به اين عوامل خطر براي اجيـاد » Aانرژي و آمبود ويتامني گـردد د مي -٥-٢د تبديل به منودار -٥-١بيماريهاي ديگر نيز اعمال گردد منودار ايـن . مل خطر آا متفـاوت خواهـد شـد آه آامال مقادير و ترتيب اولويت عوا

. پاسخ مناسب بايد يافتنيز، اهبامي است آه براي آن سالمت و ذهن بسياري از حتليلگران آارشناسان و برنامه ريزان عرصه در مسلما

وجود دارد آه هنوز براي آا بعلـت وسـعت بسياري عوامل خطر امور اجتماعي دلچـسب و اثـر و مقـادير ي حماسبه روشها تأثري آا در ابعاد و سطوح متفاوت

آا بـه عنـوان يـك سـؤال مقدار اثر مورد وثوق مهگان وجود ندارد و مهواره عـداليت، تنـشهاي اجتمـاعي، اين عوامل خطر مثل فقـر، بـي . مبهم وجود دارد

ــاوت ــاي متف ــوايي، اقليمه ــيريات آب و ه ــي، تغ ــانوادگي و روان ــغلي، خ ش . دهستن.. ..ب و هوايي و آجغرافيايي،

هـا را نتـوان در آنـار يـك ديگـر مـورد توجـه تا زماني آه مهه اين جمموعه اي آامـل با مهه ارزشها و نوآوريهاي خود شيوه از حماسبات قرارداد اين شيوه

. خنواهد بود

منتسب به عوامل خطر در مطالعه ملـي ) Burden( بار: د-٥-١منودار مشاره ١٣٨٢سال -بار بيماريها در ايران

0 50000 100000 150000 200000 250000 300000 350000 400000 450000

چاقي و اضافه وزن پر فشاري خون

ا آـافي عدم فعاليت فيزيكي وفعاليـت ـنباال بودن آلســترول

مصرف مواد مخدر (بعنوان عامل خطر) مصرف آب نا سالم يا استفاده از توالت غير بهداشتي

استروسور هاي ارگونوميك هموگلوبين زير 11 گرم در دسي ليتر - - Anemia(بعنوان عامل خطر)

مصرف دخانيات سوخت جامــد # گازوئيل و بخاري بدون دود آش

ديابت (بعنوان عامل خطر)ده COPD در تماسهاي شـغلي گردوخـاك ومـه ودود - تماس شـديد و خفيــف مـواد ايجـاد آنـن

مصرف ناآافي ميوه و سبزی استفاده نا صحيح از روشهاي مدرن و failer آنها استفاده ازروشهاي سنتي وعدم اسـتفاده از پيشـگيري از بـارداري

مصرف الكل ف - متوسـط - شـــديد(بعنوان عامل خطر) آم وزني Underweight خفـيا اسـفاده نكــردن ازآن عدم استفاده از شير مادر باروشهاي درسـت وـي

روابط جنسي غير ايمنده آسـم در تماسـهاي شـغلي مـواد ايجـاد آنـن

آمبـود شـديد وخفيـف رتينـول سـرم عدم مصرف Folic acid در دوران بارداري

Zn آمبــود رويBMI<20 Kg/m2 الغري

تماس شغلي : مـواد ايجادآننـده لوسـمي هـا :بنزن ,اآســيد اتيلــن ,اشعه يونيزان ــل ــينيك ,آزبست ,برليوم آـادميوم , آرومانيون, دود وبخار ديزل ,ســيليس ,نيك تماس شغلي : مواد سرطان زاي ريه :آرســ

YLL آلودگي هوا - وبرآورد ي فقط براي خالكوبي

٣٨١

بيماريهايي آه منتسب به عوامل خطرو ) Burden( بار: د-٥-٢منودار مشاره آنند در مطالعه ملـي بـار بيماريهـا در عنوان عامل خطر عمل مي ه ب

١٣٨٢سال -ايران

801697439878

368594349559

298666264627

214928168337

14639084653

7077046089

320492110219574

11304815772446103573332322790220564041335960

0 100000 200000 300000 400000 500000 600000 700000 800000

مصرف مواد مخدر (بعنوان عامل خطروبيماري ) چاقي و اضافه وزن

ي - - Anemia (بعنوان عامل خطروبيماري ) هموگلوبين زير سطح مقطع بين الملـلپر فشاري خون

ا آـافي ت ـن عدم فعاليت فيزيكي وفعالـيباال بودن آلســترول

ديابت (بعنوان عامل خطروبيماري ) مصرف آب نا سالم يا استفاده از توالت غير بهداشتي

استروسور هاي ارگونوميك مصرف دخانيات

سوخت جامــد # گازوئيل و بخاري بدون دود آش ده COPD در تماسهاي شـغلي گردوخـاك ومـه ودود - تماس شـديد و خفيــف مـواد ايجـاد آنـن

ف - متوسـط - شـــديد(بعنوان عامل خطروبيماري ) آم وزني Underweight خفـيمصرف ناآافي ميوه و سبزی

ارداري استفاده نا صحيح از روشهاي مدرن و failer آنها استفاده ازروشهاي سنتي وعدم اسـتفاده از پيشـگيري از ـبمصرف الكل

ول ســرم (بعنوان عامل خطروبيماري ) ف رتيـن آمبود شـديد وخفـيا اسـفاده نكــردن ازآن عدم استفاده از شير مادر باروشهاي درسـت وـي

روابط جنسي غير ايمنده آسـم در تماسـهاي شـغلي مـواد ايجـاد آنـنعدم مصرف Folic acid در دوران بارداري

Zn آمبــود رويBMI<20 Kg/m2 الغري

ده لوسـمي هـا :بنزن ,اآســيد اتيلــن ,اشعه يونيزان تماس شغلي : مـواد ايجادآنـنــل ــينيك ,آزبست ,برليوم آـادميوم , آرومانيون, دود وبخار ديزل ,ســيليس ,نيك تماس شغلي : مواد سرطان زاي ريه :آرســ

YLL آلودگي هوا - وبرآورد ي فقط براي خالكوبي

هـايي بيماري و منتسب به عوامل خطر ) Burden( بار :د-٥-٣منودار مشاره

طالعه ملي بار بيماريهـا در آنند در م عنوان عامل خطر عمل مي ه آه ب ١٣٨٢سال -ايران

0 100000 200000 300000 400000 500000 600000 700000 800000

مصرف مواد مخدر (بعنوان عامل خطروبيماري )

چاقي و اضافه وزن

ي - - Anemia (بعنوان عامل خطروبيماري ) هموگلوبين زير سطح مقطع بين الملـل

پر فشاري خون

ا آـافي ت ـن عدم فعاليت فيزيكي وفعالـي

باال بودن آلســترول

ديابت (بعنوان عامل خطروبيماري )

مصرف آب نا سالم يا استفاده از توالت غير بهداشتي

استروسور هاي ارگونوميك

مصرف دخانيات

سوخت جامــد # گازوئيل و بخاري بدون دود آش

ده COPD در تماسهاي شـغلي گردوخـاك ومـه ودود - تماس شـديد و خفيــف مـواد ايجـاد آنـن

ف - متوسـط - شـــديد(بعنوان عامل خطروبيماري ) آم وزني Underweight خفـي

٣٨٢

هـايي بيمـاري منتسب به عوامل خطرو ) Burden( بار :د-٥-٤منودار مشاره آنند در مطالعه ملي بار بيماريهـا در عنوان عامل خطر عمل مي ه آه ب

١٣٨٢سال -ايران 0 5000 10000 15000 20000

مصرف ناآافي ميوه و سبزی

ارداري استفاده نا صحيح از روشهاي مدرن و failer آنها استفاده ازروشهاي سنتي وعدم اسـتفاده از پيشـگيري از ـب

مصرف الكل

ول ســرم (بعنوان عامل خطروبيماري ) ف رتيـن آمبود شـديد وخفـي

ا اسـفاده نكــردن ازآن عدم استفاده از شير مادر باروشهاي درسـت وـي

روابط جنسي غير ايمن

ده آسـم در تماسـهاي شـغلي مـواد ايجـاد آنـن

عدم مصرف Folic acid در دوران بارداري

Zn آمبــود روي

BMI<20 Kg/m2 الغري

ده لوسـمي هـا :بنزن ,اآســيد اتيلــن ,اشعه يونيزان تماس شغلي : مـواد ايجادآنـن

ــل ــينيك ,آزبست ,برليوم آـادميوم , آرومانيون, دود وبخار ديزل ,ســيليس ,نيك تماس شغلي : مواد سرطان زاي ريه :آرســ

YLL آلودگي هوا - وبرآورد ي فقط براي

خالكوبي

٣٨٣

سامل اميد زندگي -٦

در گروه شاخصهاي خالصه اين امكان ترين شاخص عنوان خالصه ه ب ساملگي داميد زن

راجع به يـك جامعـه (Bias)آورد آه بتوان بطور آل و بدون اريب را فراهم مي . قضاوت منود آن را با جامعه ديگر و با گذشته و آيندة مهني جامعه قضاوت منود

تا سال . مستند وجود دارد بصورت ١٣٣٥شاخص اميد زندگي در آشور ما از سال سازي برآورد آمار ايران اين شاخص را با استفاده از روشهاي مدل مرآز ١٣٨٠

توزيع آن تا ساهلاي اخري از منبع مرآز آمار ايران به شرح . و چاپ آرده است : زير است

زن مردهردوجنس سال٥/٣٧ ١٣٣٥ - - ٥/٤٧ ١٣٤٥ - - ٧/٥٥ ١٣٥٥ - - ٣/٥٩ ٥/٥٨ ٩/٥٨ ١٣٦٥ ٣/٧٠ ٢/٦٨ ٢/٦٩ ١٣٧٥ ٣/٧١ ٨/٦٦ ٨/٦٩ ١٣٨٠

بـراي ١/٧١عـدد ) دفرت اقتصاد آـالن ( در مدارك سازمان مديريت ١٣٨٢در سال

البته اميـد زنـدگي . سال نيز آمده است ٧/٧٣ و زن ٥/٦٨هردوجنس براي مرد . نيز بصورت مستند قابل ذآر است١٣۵٣حماسبه شده به روش مستقيم در سال

نيـاز بـه حماسـبه اميـد ،ي سالمت در اين مطالعه چون براي حماسبة اميد زندگ و زن ١/٧٠جنس، مرد دو براي هر ٦/٧١ اعداد به دست آمده ،زندگي بوده است

اين عدد با اعداد مرآز آمار ايران اين تفاوت را . سال برآورد گرديد ٢/٧٣در صـورتيكه . دارد آه براي حماسبه آن از روش مـستقيم اسـتفاده شـده اسـت

سازي روي ميزان مـرگ آودآـان و استفاده از مدل اعداد مرآز امار ايران با با اين نكته آه حماسبه شده، احتماال ميزان مرگ در يكي از گروههاي سين ديگر

Children Everميزان مرگ آودآان نيز از روي مدهلاي غري مستقيم بـه ويـژه روش Born بـراي حماسـبة ايـن ميـزان در اين مطالعه در صورتيكه . حماسبه شده است

: مهانگونه آه قبال توضيح داده شده است به اين ترتيب عمل شده است استان آـشور ٢٣ براساس سن و جنس در ١٣٨٢تعداد مرگ ثبت شده در سال : الف

. ثبت شده است) ميليون٤٨با مجعيت حدود (

ميزان آم مشاري مرگ حماسبه، برآورد و سـپس Brass Growth Balanceسپس به روش : ب . ه استاضافه شد

دا با استفاده از مجعيت به دست آمده در جريـان ثبـت تبتعداد مجعيت در ا : جهاي سين وجنسي اين مجعيت با نسبتهاي سـين استان و سپس تعديل نسبت ٢٣مرگ در

ميزاـاي (DHS)» سـيماي سـالمت و مجعيـت «و جنسي به دسـت آمـده از مطالعـة

٣٨٤

بـرآورد شـده ميزاا روي مجعيت سپس اين . اختصاصي سين و جنسي مرگ حماسبه شد براي آشور آه روش آن در فصل ب توضيح داده شده است بكار برده شد و جـدول

مبنظور آنرتل مجعيت موجود در جدول عمر جمددا به . عمر براي آل آشور ساخته شد

اضافه شد و ١٣٧٥ مواليد يكساله به مجعيت سرمشاري ، (graduation)روش پيشربد مجعيتاميـد آه تفـاوت شد مرگ نيز از آن آم شد و جمددا اميد زندگي حماسبه تعداد

. با روش قبلي برآورد مجعيت، در حد اعشار بوده استزندگي برآورد شده سپس براي اميد زندگي حتليل حساسيت بعمل آمـد و حـدود بـاال و پـايني آن : د

آمـده » ج«فـصل براي سنني خمتلف حماسبه گرديد آه مهه آا در خبـش يـازدهم از . است

ب آمده است -١١-١ در جدولسنتيجه برآورد آم مشاري به روش تعاديل برا -

ب آمده است -١١-٣جدول عمر و اميد زندگي حماسبه شده در جدول -در جـدول نيـز حدود اطمينان برآورد شده براي اميد زندگي حماسبه شده -

. ب آمده است-١١-٤ در .دهد را به تفكيك جنس نشـــــان مي د اميد زندگي برآورد شده -٦-١منودار

اي از تفاضل اميـد زنـدگي مـرد از زن در جـدول اميـد د مقايسه -٦-٢منودار

از West مـدل در Level26 يعين از جــــدول اميـــد زندگي ،زندگي استاندارد

با تفاضل اميد زندگي مرد از زن در برآورد اين مطالعه Cole and Demniجداول سـالگي اميـد زنـدگي ٢٠شود آه تـا سـنني در اين منودار ديده مي . آمده است

اين مقـدار حـدود شـش . سال آمرت از زنان ايراني است ٣مردان ايراني حدود بعد با آاهش ه سالگي ب ٢٠ از سنني .ماه بيشرت از اميد زندگي استاندارد است

كس اميـد بـرع (شود اميد زندگي زنان در مقايسه با مردان اين عدد آوچكرت مي سالگي اميـد زنـدگي مـرد وزن برابـر ٦٠و در حدود سنني ) زندگي استاندارد

سالگي اميد زنـدگي زنـان در مقايـسه بـا مـردان ٧٠گردد و جمددا پس از مي . اندآي بيشرت برآورد گرديده است

براساس اميد زندگي بـرآورد ) Xسن + LEx( د مقادير عمر منتظره -٦-٣منودار ف در سنني خمتلـف را نـشان در مواليد ساهلاي خمتل ١٣٨٢ايط سال شده براساس شر

.دهد ميدر هر صورت بايد توجه داشت آه اميد زندگي فقط بر منباي ميزااي اختصاصي

اي از فرآينـدهاي مربـوط بـه شـود و هـيچ نـشانه سين وجنسي مرگ حماسـبه مـي نـدگي صـفر سـالگيمهچنني مقدار اميد ز . هاي غريآشنده را در بر ندارد بيماري

بشدت از ميزان مرگ آودآان صفر ساله متأثر است و در واقع شاخص مزبور بـهاميـد زنـدگي بـشدت بـه. مست مرگ و به مست مرگ آودآان زيريكسال اريب دارد

. و خطاهاي برآورد آن حساس استميزان مرگ آودآان

٣٨٥

١٣٨٢در سال اميد زندگي بر آورد شده براي مردم ايران : د-٦-١منودار جنس بر حسب سن و

0

10

20

30

40

50

60

70

80

0' 1' 5' 10'

15'

20'

25'

30'

35'

40'

45'

50'

55'

60'

65'

70'

75'80

'&>

Age

Year

sFemales Total Males

بـر -مقايسه تفاضل اميد زنـدگي مـرد از زن در ايـران : د-٦-٢دارمنواميـد زنـدگي اسـتاندارد بـا ١٣٨٢ورد اميدزندگي ايران براي سال آ

)Cole &Demniجدول WESTاز مدل ٢٦سطح (

3.1

2.6 3.

0

3.0

3.0

2.8

2.3

1.9

1.6

1.3

1.0

0.6

0.2

0.0

0.0 0.0 0.

2

0.7

0.4-0.2-0.8-1.3

-1.9-2.4-2.5-2.8

-3.2-3.8

-4.2-4.3-4.2-4.1-4.1-4.1-4.4-3.8

1.52.1

2.62.93.03.13.03.02.92.82.82.7

2.62.62.62.62.52.5

-5

-4

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

0' 1' 5' 10' 15' 20' 25' 30' 35' 40' 45' 50' 55' 60' 65' 70' 75' 80'&>

Age

Year

s

دگي در ايــران اميد زـن

ا ســالمت اميد زندگي توام ـب

د زنــدگي اســتاندارد امـي

مردم ايران در سال ) X+LEx(مقدار آل عمر منتظره : د-٦-٣منودار برحسب ايران١٣٨٢

٣٨٦

Expected Total Lifetime (x + Lex)

7273

6964

5955

5046

4137

3228

2419

1612

96

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

0'1'5'

10'15'20'25'30'35'40'45'50'55'60'65'70'75'80'

x LE

1382

1372

1362

1352

1342

1332

1322

1312

1302

Bi th

age

و جـداول بيماريهـاي Dismodبه دست آمـده از بيماريهاي براساس جداول : ه

صورت گرفته بـود آا گريي و مهخوان سازي لكه Dismod زآه از مسري خارج ا ديگر

مبتين بر شيوع بيماريها بدون اعمال نـرخ ختفيـف و ارزش PYLD) YLDمقادير قسيم مقادير ناتواني حماسبه شده در هر گـروه حماسبه گرديد و سپس با ت ) سنني

سين ميزان ناتواني موجود در هر گروه سين به دست آمد و سپس اين ميـزان روي به اين .)روش سوليوان (مجعيت گروه سين موجود در جدول اميد زندگي اعمال شد

ترتيب تعداد ساهلاي سپري شده با ناتواني در اميد زندگي برآورد شده حماسبه قبل از حماسبه ميزان ناتواني در هر گروه سين، مقدار ناتواني بـراي . ديدگر

Co-morbidity و مقادير Residualدر هر طبقه تعديل گرديد . : بطور متوسط١٣٨٢رود آه مواليد سال انتظار مي

) سال٦/٧١ تا ٥/٧١( سال زندگي آنند ٥٦/٧١ -

) ل سا١٦/٦٣ تا ٠٢/٦١( سال آن توأم با سالميت ١٣/٦٢ - ) از عمر مورد انتظار% ١/١٣( سال آن توأم با ناتواني ٤٣/٩و -

مهچـنني . از فصل نتايج آمده اسـت ٤جزئيات اين برآورد در خبش . زندگي منايند د در -٦-٥منـودار . د نيز آمده است -٦-٤جزئيات منايشي اين برآورد در منودار

سين به دو خبش تقـسيم د است آه عمر منتظره در هر گروه -٦-٣واقع مهان منودار منتظره توام با سالميت و يك خبش عمـر منتظـره تـوأم بـا شده است يك خبش عمر

) xسن + LHE + HALE(ناتواني در واقع اميد زندگي توأم با سالميت يك شاخص است آه در آن هم تـأثري ميـزان

و هـم ) خوداميـد زنـدگي (شده اسـت منظور مرگهاي پيش از موقع بكار گرفته ثري ساهلايي از زندگي آه بدون مرگ ويل با نـاتواني در نتيجـه بيماريهـاي تأ

٣٨٧

هم مرگ و هم بيماري در قالـب يـك در اين شاخص .مزمن و غريآشنده سپري شده ارائه ١٣٨٢عدد براي برآورد وضعيت سالمت و بيماري و مرگ در ايران در سال

.شده است

از دسـت یو اميـد زنـدگ سـامل ی اميد زندگ ی،اميد زندگ : د-٦-٤منودار

بر حسب سن١٣٨٢ در کل مجعيت ايران در سال یرفته به واسطه ناتوان

62 63 60 5551 46 42 39 34 30 27 23 19 16 13 10 7 5

9 109

99

88

76

65

43

32

2 2

7

0

10

20

30

40

50

60

70

80

0 1 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80age (x)

LE (x

)

اميد زندگي توام با باناتواني

اميد زندگي توام با سالمتي 64

.3

59.5

54.8

50.4

45.8

41.2

36.6

32.1

27.7

23.6

19.5

15.5

11.3

8.8

6.5

71.6

72.6

69.1

مردم ايران ) X+HALEx+LHEx(مقدار آل عمر منتظره : د-٦-٥منودار ١٣٨٢در سال

Expected Total Lifetime (x + HALE + LHE)

6162

5854

4944

4036

3228

2521

1714

118

63

1111111111111010

9887

65

54

33

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

0'1'5'

10'15'20'25'30'35'40'45'50'55'60'65'70'75'80'

x HE LHE

1382

1372

1362

1352

1342

1332

1322

1312

1302

Bi th

age

آنچه آه مهم است ترميم اميد زندگي آمرت از اسـتاندارد در آـشور و تـرميم . ر اميد زندگي آشوري استساهلاي سپري شده با ناتواني د

٣٨٨

عبارت ديگر آاهش ه د مهمرتين عوامل از دست رفنت عمر و ب -٦-٧د و -٦-٦منودار عوامـل دهند، بيشرتين سهم اميد زندگي و عمر منتظره در طول سنني را نشان مي

: اميد زندگي و آاهش عمر منتظرهآورندهعمر، پايني از بني برنده

. اي حول تولد يا مرگهاي دورةنوزادي است سالگي مرگه ٤در سنني صفر تا -از % ٦٠بيش از آه دهد به هدر مي را هزار سال عمر ٧٠٠حدود اين عامل

. عمر به هدر رفته در اين گروه سين است

سال حوادث غريعمدي و عمدي مهمرتين عامل به هدر دهندة ٦٠ تا ٥در سنني -% ٧٩ سـال ١٤ تـا ٥از آل عمر به هدر رفته در گروه سين % ٨٣عمر است،

عامل آاهش اميد زنـدگي اسـت آـه سال دراين سن ٢٩ تا ١٥در گروه سين از عمر از دست رفته گـروه سـين % ٥٩رسد و سال مي ١٢٠٠٠٠٠اين رقم به

. در نتيجه حوادث استنيز سال ٤٤ تا ٣٠آاهش شدت و فراوانـي حـوادثبا و مهچنني با آاهش ميزان مرگ و مري حول تولد

تـوان اميـد زنـدگي را در مـي است آه غريعمدي بويژه حوادث ترافيكي عمدي و آشور ما افزايش داد

بـه تفكيـك و GBDحـسب گـروه بنـدي بـر YLLمقادير : د -٦-٦منودار ١٣٨٢ سال - ايران-گروههاي سين

0

200000

400000

600000

800000

1000000

1200000

1400000

1600000

1800000

0-4 5-14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+

YEA

RS

Noncommunicable diseasesInjuriesCommunicable, maternal, perinatal and nutritional conditions

را تشكيل مي دهند YLL آه GBDدرصد مقادير گروه بندي : د-٦-٧منودار ١٣٨٢سال -ايران- سينبه تفكيك گروههاي

٣٨٩

C,M,P,N6.37.512.5

27.5

58.679.283.125.4

Noncommunicable

diseases

0102030405060708090

100

0-4 5-14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+

Noncommunicable diseasesInjuriesCommunicable, maternal, perinatal and nutritional conditions

Injuries

د مهمرتين داليل عمر سپري شده توأم با ناتواني را -٦-٩د و -٦-٨منودارهاي .دهد در گروههاي سين خمتلف نشان مي

سالگي بيماريهاي حول تولـد، بيماريهـاي ناشـي از ١٥در سنني صفر تا - . سوء تغذيه مهچون آم خوني فقرآهن مهمرتين عوامل ناتواني هستند

سال مهچنان حـوادث عوامـل مهمـي در اجيـاد نـاتواني ٨٠ تا ٦٠ني در سن -مهمرتين حوادث ناتوان آننده در اين گروه سين، سـقوط و مـشكالت . هستند

پـس از ايـن سـوختگي و حـوادث . پس از آن به دليل پوآي استخوان است . ترافيكي قرار دارد

ني ميانه عمر ن عوامل ناتواني در سن يمهمرتاينكه، ويل آنچه آه مهم است -بيماريهاي غريواگري بويژه بيماريهاي روانـي و اخـتالالت رفتـاري مهچـون اعتياد و افسردگي، بيماريهاي قليب عروقي مهچـون بيماريهـاي ايـسكميك عضله قلب و سكته مغزي، بيماريهاي اسكليت عضالني بويژه آرتروز زانو و

كالت ناشـي از آمر درد، بيماريهاي ادراري تناسلي در زنان بـويژه مـش ليوميوما و مشكالت مهراه با يائسگي است و سپس بيماريهاي ديگـري چـون

. آم خوني فقر آهن، بيماريهاي پوسيت و ديابت قرار دارندافـزايش ا اميد زنـدگي مدر آشور باشد دهد آه اگر قرار د نشان مي -٦-١جدول

الـت شـود بايد روي آنرتل بروز و شدت آـدام بيماريهـا و آسـيبها دخ ،ابدي

اگر قرار است اميد زندگي توأم با سالميت افزايش يابد ). در جدول YLLستون (يابد روي هش يابد، به عبارت ديگر عمر سپري شده با ناتواني در آشور ما آا

آدام بيماريها و آسيبها مداخله شوند و فراواني و شـدت آـا آـاهش يابـد

) در جدولYLDستون (

٣٩٠

به تفكيك گروههاي و GBD برحسب گروه بندي YLDير مقاد: د-٦-٨منودار ١٣٨٢ سال - ايران-سين

0

500000

1000000

1500000

2000000

2500000

3000000

3500000

0-4 5-14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+

YEA

RS

Noncommunicable diseasesInjuriesCommunicable, maternal, perinatal and nutritional conditions

را تشكيل مـي دهنـد YLD آه GBDدرصد مقادير گروه بندي :د-٦-٩منودار ١٣٨٢سال -ايران-به تفكيك گروههاي سين

C,M,P,N Injuries

34.469.885.285.777.274.445.134.5

0

10

2030

4050

6070

80

90

100

0-4 5-14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+

Noncommunicable diseasesInjuriesCommunicable, maternal, perinatal and nutritional conditions

علـت ٢١مرگ بـراي وDALYs،YLD،YLLمقايسه ميزان بروز : د-٦-١جدول نفرمجعيت١٠٠٠٠٠يزان در م-ايران-١٣٨٢اول در سال

٣٩١

فردي

بيماري وآسيب مرتب شده براساس

DALYsمقادير DALYs

بيماري وآسيب مرتب شده براساس

YLDمقادير YLD

بيماري وآسيب مرتب شده براساس

YLLمقادير YLL

بيماري وآسيب مرتب شده براساس ميزان مرگ

ومريميزان مرگ

852.0 افسردگي 1962.9 حوادث ترافيكي 1باليا و حوادث طبيعي زلزله مب

وساير 108.6 سكته قليب 1408.6

2 باليا و حوادث طبيعي زلزله مب

وساير 1259.4 حوادث ترافيكي 735.3 اعتياد 1455.4

مرگ بعلت باليا و حوادث طبيعي با تلفات

مب61.4

بيماري هاي 3بيماري هاي 703.6 حوادث ترافيكي 1309.9 ايسكميك قلب

47.9 حوادث ترافيكي 771.4 لبايسكميك ق

بيماري هاي 904.4 افسردگي 4بيماريهاي عروقي 538.5 ايسكميك قلب

سكته مغزي وساير 387.6 مغز 45.1 حوادث عروقي مغز

خودآشي و خشونت 486.8 سقوط 843.9 اعتياد 5 16.7 فشار خون و عوارض آن 200.3 توسط خود

6 سقوط از ارتفاع يا سقوط در مهان

سطحتولد زود هنگام 462.7 آمر درد 547.6

11.5 سرطان معده 192.4 با وزن طبيعي

بيماريهاي عروقي 7 437.9 آرتروز زانو 531.6 مغز

اختالالت تنفسي وعروقي در نوزادوجنني

ناشي از طول حاملگي 162.9 7.5 ورشد جنني

فقر آهن و (آمني 462.7 آمر درد 8دود سوختگي با 403.3 )ساير آمني ها

7.4 ديابت 162.1 شعله و مواد داغ

قتل وخشونت توسط 366.8 اختالالت دوقطيب 437.9 آرتروز زانو 9 124.4 ديگري

بيماري قليب بيماري مزمن ريه (ريوي

)وبرنش6.9

فقر آهن و (آمني 10 405.3 )ساير آمني ها

بيماري مزمن انسدادي ريه و

قليب ريوي305.9

تولد زود هنگام زني با آم و

هنگام تولد 6.5 آسم 116.3

402.8 اختالالت دوقطيب 11حوادث ناشي از تاثري نريو هاي

مكانيكي 6.4 خودآشي 108.6 اعتياد 267.7

12 بيماري هاي مزمن انسدادي ريه و

قليب ريويسنگ آليه و جماري 349.7

6.2 سرطان ريه وبرنش 94.5 غرق شدن در آب 225.3 ادراري

ود سوختگي با د 13 330.5 شعله و مواد داغ

عفونت دستگاه تنفسي فوقاني

اوتيتسوخنت با دود شعله 92.9 سرطان معده 224.7

5.7 ومواد داغ

14 حوادث ناشي از تاثري نريو هاي

مكانيكي 5.3 پنوموني 86.6 مجع انواع لومسي 224.4 آآنه ولگاريس 329.5

تولد زود هنگام 15مسموميت اتفاقي 194.5 هراسياختالالت 250.8 با وزن طبيعي

سرطان آبد وجماري 80.7 با مواد و گازها 4.5 صفراوي

بيماري هاي مزمن 185.4 ديابت 247.1 ديابت 16 4.4 لومسي ها 69.1 آبد

سنگ آليه و جماري 17سرطان سيستم 176.3 شيزوفرني 225.3 ادراري

68.9 اعصاب مرآزيسرطان مغز

مننژوسايرخبشهاي اعصاب زيمرآ

3.7

18 عفونت دستگاه تنفسي فوقاني

اوتيتسوختگي با دود 224.7

بيماري هاي 168.5 شعله و مواد داغ 3.6 اعتيادوسوءمصرف مواد 68.4 مادرزادي قلب

اختالالت وسواسي 224.4 آآنه ولگاريس 19 HIVايدز و 165.0 اجباري

اختالالت تنفسي وعروقي 66.4 )موارد ثبت شده( 3.5 در نوزادوجنني

20 اختالالت تنفسي وعروقي در نوزادوجنني

148.6 اسهال 217.4باليا و حوادث طبيعي بدون

زلزله مب 3.4 بيماريهاي آبد 63.7

بيماريهاي عروقي 211.0 شيزوفرني 21 144.0 مغز

حوادث ناشي از تاثري نريو هاي

مكانيكي 3.1 قتل 61.8

افزايش اميد زندگي تـوأم بـا سـالميتافزايش اميد زندگي براي آحاد مردم و است،آشور و دولت توسعه اجتماعي اقتصادي نظام براي آحاد مردم،تعهد اصلي

٣٩٢

ي به نتيجه خواهـد رسـيد آـهاتاقدامفقط . براي اين تعهد بايد اقدام منود . دنآگاهانه و مبتين بر شواهد باش

رفته در مردان بعلت د سهم باالي عمر از دست -٦-١٢د و -٦-١١د،-٦-١٠سه منودار

حوادث و سهم باالي عمر سپري شده با ناتواني در زنان از بيماريهاي غريواگري . دهد را خبوبي نشان مي

اسـاس آسـيبها بـر درصد هريك از سه گروه بيماريها و :د–٦-١٠منودار

سـال-ايران-دهند به تفكيك جنس را تشكيل ميDALYs آه GBDگروه بندي ١٣٨٢

M "II" % 27M "III" % 20

F "II" % 31

F "III" % 8 M "I" % 7

F "I" % 7

F "II" M "II" M "III" M "I" F "I" F "III"

"I" = Communicable, maternal, perinatal and nutritional conditions "II" = Noncommunicable diseases "III" = Injuries F=female M=male

آسيبها براساس درصد هريك از سه گروه بيماريها و:د-٦-١١منودار

سال -ايران-دهند به تفكيك جنس را تشكيل ميYLD آهGBDگروه بندي ١٣٨٢

٣٩٣

F "II" % 40 M "III"% 11

F "I

II" %

4

F "I" % 7

M "I" % 6

M "II" % 31

F "II" M "II" M "III" M "I" F "I" F "III"

"I" = Communicable, maternal, perinatal and nutritional conditions "II" = Noncommunicable diseases "III" = Injuries F=female M=male

آسيبها براساس درصد هريك از سه گروه بيماريها و: د-٦-١٢منودار

-ايران-دهند به تفكيك جنس را تشكيل ميYLL آهGBDگروه بندي ١٣٨٢سال

M "III" % 33

M "II" % 20

F "II" % 16 F "III" % 16

F "I" % 7

M "I" % 9

F "II" M "II" M "III" M "I" F "I" F "III"

"I" = Communicable, maternal, perinatal and nutritional conditions "II" = Noncommunicable diseases "III" = Injuries F=female M=male

٣٩٤

ــار -٧ ــاس ب ــهاي آن براس ــالمت و اولويت ــشكالت س ــسه م مقاي

: بيماريها در استااهـاي آـايف ومناسـب دون داده بـ مقايسه بار بيماري ها در استان هـا، مسلما

چندان اثـرخبش خنواهـد ،اته از استاا و شرايط اجتماعي و اقتصادي آ فبرگرها، پوشـاندن شـكافهاي اطالعـاتي و آوري داده متاسفانه مهانگونه آه مجع . بود

مبتين بر يك سياست و راهـربد مـشخص ما پژوهشهاي هدفمند و آاربردي در آشور . ها وجـود دارد آوري داده استاا نيز هدفمند نبودن مجع نيست به طريق اويل در

توان يافـت هاي آمي را مي شكافهاي اطالعاتي در استاا بشدت وجود دارد داده در نتيجـه بـسياري از . آه بتواند وضعيت استاا را به تفكيك بيـان منايـد

بقيـه هاي يك استان به هاي آشوري يا داده برآوردها را بايد از تعميم داده . استاا به دست آورد

دهـد، هدفمنـد به دست مي به سطح استاني اين مطالعه گسرتش اي آه اولني نتيجه منودن پژوهشهاي آاربردي مبنظور نشان دادن ويژگيهاي سـالمت، بيمـاري و مـرگ

هاي حملي و ي سياستگزاري و مديريت يها بدون وجود چنني داده . برحسب استان است بـراي . گـريد هاي رمسي خبود مي بر شواهد خنواهد بود و صرفا جنبه اي مبتين منطقه

شـناخت منـاطق و اسـتاا ،اجرايي منودن سياست عدم مترآز در آشور اولني گام ،مـديريت نـوع از ايـن گـسرتش مهپاي . براساس شواهد واقعا موجود بايد باشد

هـاي درون حتليـل توامنندسازي در درون استاا براي بكارگريي، خالصـه منـودن و . استاا است

دهد آـه د نشان مي -٧-١د و منودار -٧-١با وجود مهه نقصاا در اين زمينه جدول بدون در نظر گرفنت دو طبقه اول، بني طبقات ديگر از بيماريها و آسيبها بـني استاا تفاوهتاي واضحي وجود دارد و اين تفاوهتا مبتين بر شواهد حمـدود درون

: استاستاني بوده

بر شواهد بيشرت درون استاني متكي شـود اثرخبـشي بـاالتري را سـبب اگر - . خواهد شد

اي و استاني مدنظر قرار گـريد اگر مهني تفاوهتا نيز در مديريتهاي منطقه - . مسلما به تغيري راهربدها و راهكارها در درون استاا منجر خواهد شد

شود آـه جه قرار گريد، مشخص مي اگر مهني تفاوهتا نيز در سطح ملي مورد تو - در تدوين راهربدها و راهكارهاي استاني حداقل گراييسياست قدميي مترآز

زودتـر سياست عدم مترآـز بوده و هرچه ندر عرصه سالمت، يك سياست صحيح خواهـد هاي زيانبار جلـوگريي از صرف هزينه ،به عرصه اجرا آشانده شود

.رصه هدفمند و سودآور خواهد منودها را در اين ع گذاري و سرمايهشد

هريـك DALYs در هر گروه سين بـه آـل DALYsمقايسه نسبت : د-٧-١منودار ١٣٨٢ازشش استان و آشور سال

٣٩٥

0

5

10

15

20

25

30

35

40

0-4 5-14 15-29 30-44 45-59 60-69 70-79 80+

آذر بايجان شـرقي بوشهرچهار محال بختيــاريهرمزگان خراسان بزرگيزد آشور

طبقه از بيماري ١٧ براي DALYsمقايسه مقادير مرتب شده : د-٧-١ولجد

ايران- ١٣٨٢وآ سيب در سال چهار حمال بوشهر آذر شرقي آشور

يزد خراسان مزگانهر خبتياري

حوادث عمدي وغري عمدي

حوادث عمدي وغري عمدي

حوادث عمدي وغري عمدي

حوادث عمدي وغري عمدي

حوادث عمدي وغري عمدي

حوادث عمدي وغري عمدي

حوادث عمدي وغري عمدي

بيماري هاي رواني واختالل

رفتاري

بيماري هاي رواني واختالل

رفتاري

بيماري هاي واختالل رواني

رفتاري

بيماري هاي رواني واختالل

رفتاري

بيماري هاي رواني واختالل

رفتاري

بيماري هاي رواني واختالل

رفتاري

بيماري هاي رواني واختالل

رفتاري بيماري هاي قلب و عروق

بيماري هاي قلب و عروق

بيماري هاي قلب و عروق

بيماري هاي قلب و عروق

ماريهاي بي عفوني وانگلي

بيماري هاي قلب و عروق

بيماري هاي قلب و عروق

بيماريها واختالالت حول

تولد

بيماريهاي دستگاه استخواني

بيماري هاي مادرزادي

بيماريهاي دستگاه استخواني

بيماري هاي قلب و عروق

بيماريهاي دستگاه استخواني

بيماريهاي اه دستگ

استخواني بيماريهاي

دستگاه استخواني

بيماري هاي دستگاه تنفسي

بيماريها واختالالت حول

تولد

بيماريها واختالالت حول

تولد

بيماريها واختالالت حول

تولد

بيماريها واختالالت حول

تولد بيماري هاي دستگاه تنفسي

بيماري هاي ادراري

لي وتناس

بيماري هاي ادراري وتناسلي

بيماريهاي دستگاه استخواني

بيماري هاي ادراري وتناسلي

بيماري هاي خوني

بيماري هاي ادراري وتناسلي

بيماري هاي تغذيه اي ومتابوليك

بيماريهاي دستگاه گوارش سرطاا

بيماري هاي ادراري وتناسلي

ي بيماريهادستگاه گوارش

بيماري هاي دستگاه تنفسي

بيماريهاي دستگاه گوارش

بيماري هاي ادراري وتناسلي

بيماري هاي دستگاه تنفسي

بيماريهاي دستگاه گوارش

بيماريهاي دستگاه گوارش

بيماري هاي دستگاه تنفسي

بيماريهاي دستگاه استخواني

بيماري هاي گاه تنفسي دست

بيماريها واختالالت حول

تولد بيماري هاي

تغذيه اي ومتابوليك

بيماريها واختالالت حول

تولد

بيماري هاي تغذيه اي ومتابوليك

بيماريهاي دستگاه پوسيت

بيماريهاي دستگاه گوارش

بيماريهاي عفوني وانگلي سرطاا

سرطاا بيماري هاي

غذيه اي ت ومتابوليك

بيماري هاي سرطاا سرطاا بيماريهاي سرطاا مادرزادي

دستگاه گوارش

بيماري هاي دستگاه عصيب

بيماريهاي عفوني وانگلي

بيماري هاي دستگاه عصيب

بيماري هاي تغذيه اي ومتابوليك

بيماري هاي ادراري وتناسلي

اي بيماري هتغذيه اي ومتابوليك

بيماري هاي دستگاه عصيب

بيماريهاي دستگاه پوسيت

بيماري هاي دستگاه عصيب

بيماريهاي دستگاه پوسيت

بيماري هاي دستگاه عصيب

بيماري هاي تغذيه اي ومتابوليك

بيماريهاي دستگاه پوسيت

بيماريهاي دستگاه پوسيت

بيماري هاي خوني

بيماري هاي خوني

بيماري هاي دستگاه تنفسي

عوارض بارداري و زاميان

بيماريهاي دستگاه پوسيت

بيماري هاي دستگاه عصيب

بيماري هاي خوني

بيماريهاي عفوني وانگلي

بيماريهاي دستگاه پوسيت

بيماريهاي عفوني وانگلي

بيماري هاي چشمي

بيماري هاي دستگاه عصيب

بيماري هاي مادرزادي

بيماريهاي عفوني وانگلي

بيماري هاي مادرزادي

بيماري هاي مادرزادي

بيماري هاي چشمي

بيماري هاي بيماري هاي سرطاا خوني

چشمي بيماري هاي

مادرزادي بيماري هاي

چشمي بيماري هاي

چشميي بيماري ها

خوني بيماري هاي

مادرزادي بيماري هاي

چشمي بيماري هاي

خوني بيماري هاي

چشمي عوارض بارداري و زاميان

عوارض بارداري و زاميان

عوارض بارداري و زاميان

بيماريهاي عفوني وانگلي

عوارض بارداري و زاميان

عوارض بارداري و زاميان

عوارض بارداري و زاميان

٣٩٦

حمدوديتهايي آه اين مطالعه با آن روبرو بوده است -٨

هر مرحلـه ايـن . بايد طي شود يبراي اجنام حماسبه بار بيماريها مراحل خمتلف بـه برخـي از ايـن حمدوديتـها و . مطالعه نيز با مشكالت خاص خود مهراه اسـت

شود، ريها در ايران ديده شده، اشاره مي مشكالت آه در جريان حماسبه بار بيما از آجنا آه در توضيح هر مرحله به مشكالت موجود اشاره شده اسـت، در اينجـا

. شود بندي آا اآتفا مي به مجع

: هاي مربوط به مرگ و مري گردآوري داده) ٨-١

آه متاسفانه به دليل ناپايـداري شاخـصهاي :ها داده) مشاري آم(آم ثبيت •با روشهاي جاري در سنني خمتلف قابل برآورد و تـرميم مشاري آن آم ،مجعييت . نيست

بدثبيت يا انتساب غلط يك علت به يك مورد مرگ، آم مشاري بعضي از علـل •براي حـل ايـن مـشكل بـه مطالعـات : بندي آردن علت مرگ و يا بد طبقه

موضعي و مقطعي روي شناسايي ترآيب واقعي آدهاي پـوچ نيـاز اسـت آـه . سفانه هنوز نتايج مشخص آن به دست نيامده استمتا

: مجعيت) ٨-٢تر نيز گفته شد، گام اساسي براي حماسبه بار بيماريها بـه طور آه پيش مهان

در مـورد . دست آوردن اطالعات دقيق از وضعيت مجعيت منطقه مورد مطالعه اسـت ه آن اشـاره هاي مجعييت مشكالت زيادي وجود دارد آه در خبشهاي قبلـي بـ برآورد

مسلما برآورد مجعييت بكار رفته در اين مطالعه نيز از اين مـشكالت . شده است . مربا نبوده است

هاي مربوط بـه بيماريهـا و پيامـدهاي نـاتوان گـردآوري داده ) ٨-٣ :آننده

هنوز براي بسياري از بيماريها ، ي آه قبال ذآر شده است رغم وجود منابع عليبنـدي بيماريهـا از نظـر وضـعيت در زير گـروه . ست نيست د اطالعات مناسب در

ارائـه شـده ،١٣٨٤در ايران تا پايان سـال هاي اپيدميولوژيك هرآدام داده .است

هايي آه منابع قابل استناد داده هم در مورد مرگ و بيماري :گروه اول • . ي آا وجود داردآمدهاي غريآشندههم در مورد پي

زيرگروه اول . شوند از دو زير گروه تشكيل مي اين گروه خود :گروه دوم •شود آه اطالعات مرگ آا موجود و قابل اسـتناد هايي را شامل مي بيماري

ي آا از آيفيت بااليي آمدهاي غريآشنده است ويل اطالعات اپيدميولوژيك پي گريد آه اطالعات هايي را در بر مي زير گروه دوم بيماري . برخوردار نيست

لوژيك قابل استنادي دارند ويل اطالعات مـرگ آـا آـامال قابـل اپيدميو . استناد نيست

٣٩٧

شود آه اطالعـات مـرگ يـا هايي را شامل مي اين گروه بيماري :گروه سوم • . ستنيي آا، دراختيار آمدهاي غريآشندهاطالعات پي

آمدهاي غريآشنده نه اطالعات مرگ و نه اطالعات مربوط به پي :گروه چهارم • . ها چندان از اعتبار برخوردار نيستر مورد اين بيماريد

هاي قابـل پيـشگريي بـا واآـسن،ها، ديابت، ايدز، بيماري مننژيتگروه اول

، آودآـان تغذيه سوء، سياه زخم، CCHF احشايي، جذام، وزليشمانيجبز حـوادث(آم خوني فقر آهن، اختالالت رواني بالغني، صرع، حوادث

يـد، تـاالمسي،آمبـود ، LBWهـا، ماالريا، اسهال ،)عمدي و خشونت هاي دهان و دندان، مولتيپل اسكلروزيسمهوفيلي، بيماري

هاي عروق مغز، عفونـتهاي ايسكميك قلب، بيماري بروسلوز، بيماري گروه دوم تنفسي فوقاني، عفونت گوش مياني، آپانديسيت، فتق، حوادث عمـدي

و خشونت هـا، سـريوز، فـشارخون بـاال،، سـرطان COPD، آسم، C و Bهپاتيت گروه سوم

هاي بارداري و زاميان، استئوآرتريت،عفونت تنفسي حتتاني، بيماري

ها ، هيپوتريوئيدي، مسموميتPKUآرتريت روماتوييد، گـــــروه

چهارم هاي صفراوي، آله سيستيت، آيست هيداتيك، آاتاراآت، گلوآوم،سنگ

،BPH، ليـشمــانيوز پوسـيت، IBS، هـاي پپتيـك رماتيسم قليب، زخم اي، نفريـت ونفـروزيس،هـاي روده هاي پروآتولـوژي، انگـل بيماري

هـاي مـادرزادي، اخـتالالت آرومـوزومي، اخـتالالت روانـيناهنجاري آودآان، سنگ آليه

هـاي اپيـدميولوژيك ها و تكميـل داده بررسي مهخواني دروني داده ) ٨-٤

:مربوط به بيماريها-عنوان شد، براي اجنام مراحل فـوق از نـرم قبلي نيز آه در خبشهاي مهانگونه-افزار و تفـسري داده شود، ويل استفاده از اين نرم استفاده مي Dismod2افزار

آه در مـوارد زيـادي نيـاز بـه اصـالح آن وجـود (افزار فوق هاي خروجي نرم در مـواقعي ، نياز به درك درست از اپيدميولوژي هر بيماري دارد، آه )دارد

جلـب نظـر خربگـان بـراي . از نظرات متخصصني امر ميسر نيـست جز با استفاده . مشارآت آاريست مشكل

از يك منطق و مدل يكسان براي مهـه بيماريهـا اسـتفاده افزار مهچنني اين نرم اين بيماريها شامل . شود آند اين مدل و منطق به مهه بيماريها برازنده مني مي

آيند و تاثري خود را براي متـام فقط در يك سن خاص پديد مي بيماريهاييست آه ... گذارند مثل بيماريهاي حول تولد، ناهنجاريهاي مادرزادي و باقي مي مرع

در اين مطالعه براي رفع اين مشكل اقدامات متنـوعي منجملـه اجيـاد مـدهلاي . شده استاجنام جتربي

واني مربـوط بـه هـر تعـيني وزن نـات (گذاري وضـعيت سـالمت ارزش )٨-٥ :)بيماري

هر بيماري يا آسيب به فهرسيت آه براي آن بار بيماريهـاي براي اضافه منودن

حماسـبه گـردد، » وزن نـاتواني «الزم است بـراي آن ، حماسبه شد (BOD) ٢٠٠٠سال

٣٩٨

در مطالعـة سـه اسـتان . روند حماسبة وزن ناتواني بسيار طوالني و مشكل است بيماريهايي بار را حماسبه آردند آـه در فهرسـت قبلـي گروه جمري صرفا براي

وجود داشته اسـت ويل در جريـان مطالعـه آـشوري؛ تعـداد ) ٢٠٠٠فهرست سال (» وزن نــاتواني«زيــادي بيمــاري بــه آن فهرســت اضــافه شــد، بــراي حماســبه

: بيماريهاي جديد دو راه آار در پيش گرفته شدجستجو ٢٠٠٠ مطالعات پس از سال جمددا متام منابع موجود و : راه آار اول -

وزن «شد آه اگـر مطالعـه معتـربي در دنيـا بـراي بيماريهـاي جديـدي اند بكار گرفته شد و يكي از مطالعات معتـرب آـه حماسبه آرده » ناتواني

. بـوده اسـت » Dutch«در اين زمينه مورد استفاده قرار گرفت مطالعـه وزـاي «وعـه آرشـيو وزاي بكار گرفته شـده در ايـن مطالعـه بـه جمم

. اضافه گرديد» ناتواني

دسـتگاه «، »زنان«در جريان حماسبه بيماريهاي مرتبط با : راه آار دوم -تعدادي از بيماريهـا بـود آـه در » دستگاه ادراري و تناسلي » «گوارش

بـراي بيماريهـاي . وجود نداشـت Dutch و در فهرست مطالعه GBDفهرست :مزبور به اين ترتيب عمل شد آه

o هاي فهرست بيماريGBDو Dutch در اختيار آارشناسـان، جمريـان و خربگان مربوطه قرار گرفت و از آا خواسته شد آـه نـزديكرتين و بيماريهاي مشابه با بيماريهاي مورد نظر را از درون فهرسـتها

. انتخاب منايندo ا خواسته شد آه در مقايسه با بيماريهاي انتخاب شدهسپس از آ

بصورت جداگانـه از يكـديگر و (يماريهاي مورد نظر خودشان به ب . وزن ناتواني بدهند) بدون مشورت با هم ديگر

o اي مجعا به حبـث گذاشـته سپس ميانگني وزاوري شده جمددا در بني آ . جديد توافق به عمل آمد» اوزان ناتواني«شد و روي

رسش جمريان اين مطالعـه اينكه اين روش تا چه حدي مقرون به صحت است مورد پ . نيز هست

: YLDتأثريمهزماني ابتال به چند بيماري يا ناتواني در حماسبة ) ٨-٦متاسفانه راه حل عملي براي حماسـبه اوزان نـاتواني بيماريهـا و آسـيبهاي

در مطالعه سه استان اين . در مطالعه بار بيماريها نيامده است ،مهراه باهم ديگر مجع شد ويل در جريان مطالعه ملي تصميم گـروه آسيبها بدون تعديل با يك

نتيجـه آن پـس از جمري براين قرار گرفت آه روشي براي اين مشكل تعيني شود،

. آمده است هاي قبلي است آه در خبش Comorbidity افزار حماسباتي نرم، حبثهاي زياد ) حادثـه در يك گروه از (افزار نيز فقط آسيبهاي مهراه هم را البته اين نرم

آند اگر آسيب يا بيماري در دو گروه جداگانه قـرار داشـته باشـد حماسبه مي

Comorbidityالبته نبايد فرامـوش آـرد آـه . شوداين چنني روندي برآن جاري مني افتـد و در جريـان حماسـبات روي معموال در موارد حماسبات روي فرد اتفاق مـي

از طـرف . در نظر گرفته خنواهد شد ميزاا و نسبتهاي بدست آمده از مطالعات ديگر حبث مهزماني بروز با مهزماني شيوع، حبث مهزماني شيوع داخـل طبقـه و يـا

. خارج از طبقه نيز مهچنان بدون نقد باقي مانده است

نرم افزار هاي مورد نياز براي پيشگريي از وقوع خطـاي ناشـي از )٨-٧ :حجم زياد داده و جداول

٣٩٩

ار بيماريها در سه استان، به دليل تعدد جـداول و حجـم در جريان حماسبات ب اي هاي مربوط به هر بيماري وقوع خطا بسيار زياد بود، بـه گونـه زياد داده

آه چندين بار حماسبات از ابتدا تكرار شد يا جمموعه حماسبات بازبيين شـد بـه آـشوري مهني منظور براي پيشگريي از وقوع خطا در جريان حماسبه بار بيماريهاي

افزاري را هتيه منايد آـه مـستقيما جـدول خروجـي گروه جمري بر آن شد آه نرم

Dismod به راTemplate خمصوصYLD منتقـل و از آن جـا آن را بـه يـك جـدول و منودارهاي مربوط هدايت منايد بدين ترتيب احتمال خطاهاي انـساني در جريـان

نـرم افـزار «حتت عنوان قبلي خبشهاي اين نرم افزار نيز در . حماسبات آم شود . معريف شده است» مديريت اطالعات حماسبة بار بيماريها

افزار تا پاسخگويي بـه متـام نيازهـاي فـوري و ديـررس ويل هنوز هم اين نرم خيلي خوب بود آه ويژگيهـاي منايـشي . پژوهشگران راه طوالني را در پيش دارد

هـاي ظه پژوهشگر بتواند مقايسه افزار افزوده شود آه هرحل منوداري به اين نرم . بني مقادير حماسبه شده را اجنام داده به خبط و خطاي خود پي بربد

: مقايسه هاي بني املللي)٨-٨از نتايج مطالعه بار بيماريها براي اهداف ملي در يك آشور و هم چنني براي

رت اسـتفاده ضرو. توان استفاده آرد املللي نيز مي هاي بني آشورها و بني مقايسهبنـدي يكـسان، اوزان املللي استفاده از تعاريف و طبقـه هاي بني آن در مقايسه

بنـدي يكـسان عدم اسـتفاده از تعـاريف و طبقـه . است... ناتواني يكسان و . املللي و بني آشورها را مشكل منوده است هاي بني مقايسه

طبقات و گروههـا و گرچه مشول جهاني دارد ويل براي گسرتش دروه GBDبندي طبقه . املللي دارد اضافه منودن بيماريهاي جديد به آا نياز به يك مرجعيت بني

را با آن هم نواخـت GBDبندي استفاده منود و طبقه ICD10توان از تعاريف مي

بيماريهـايي آـه در يـك طبقـه قـرارداده GBD و هـم در ICDمنود ويل هم در آمدهاي متعـدد و طور مثال يك بيماري با پي اند اساسا هم وزن نيستند، ب شده

. آمد يكسان و ثابت قرار گرفته است متنوع در آنار يك بيماري ديگري با پي

ICD و هـم GBDبنـدي رصورت در اين مطالعه سعي شده است آه هم از طبقه ه بهاستفاده شود، در بـسياري از مـوارد بيماريهـايي آـه در آنـار هـم قـرار

بطـور مثـال حـوادث . آمـدها هـم وزن نيـستند از بابت پـي اند اساسا گرفتهترافيكي تنوع بسيار زيادي در نوع حادثه و نـوع آسـيب دارد، در صـورتيكه

آمد هم دارد يا مرگ يـا بـه سـالمت از آب غرق شدن فقط يك نوع است و يك پي . توان آورد بريون آمدن براي اين نامهگين مثاهلاي زيادي را مي

:رد نياز براي برآورد بار عوامل خطر منابع مو)٨-٩ در ايران منابع آامال حمدودي براي برآورد خطر منتسب به عوامل خطـر وجـود

املللي و خارجي است مقدار اثر عامل خطر بطور عمده متكي به منابع بني . داردآه با هريك از فرهنگ و ويژگيهاي اجتماعي اقتصادي خـود مهـان جامعـه شـكل

لوم نيست آه آن مقدار اثر آن عامل خطر در آشور ما نيز مهان مع. گرفته است . مقدار باشد

:برآورد براي آينده)٨ -١٠بـار بيماريهـا در ايـران نيـاز بـه مـدهلاي )Projection(برآورد براي آينده

ايراني دارد، مدهلاي ايراني نياز به پيش فرصتهاي ايراني مبتين بـر ترآيـب هـاي خمتلـف از مهچنني نياز به سري زماني از داده . سين و جنسي مجعيت خود دارد

٤٠٠

آمدهاي بيماريهـا، شـيوع بيماريهـا در نقطه نظر شيوع عوامل خطر، شيوع پي .مانده است مهه اين نيازها در پرده اهبام باقي. زمااي خمتلف است

يكي از اهدايف آه در جريان آار، گروه جمري براي خود تعـيني منـود، بـه دسـت ديل براي برآورد بار بيماريها حداقل به تفكيك طبقـات اصـلي بـراي آوردن م

متاسفانه با مهه تالشهاي اجنام شده به دليل وجود شكافهاي ،ساهلاي آينده بود . زياد اطالعاتي در اين زمينه، مدل مناسيب براي اين برآورد برازنده نگرديد

در اين زمينـه پـس هبمني دليل اين هدف نيز به پژوهشگران بعدي سپرده شد تا از اجرا و به بار نشسنت يك مديريت هدفمند و آاربردي پژوهشي، بتواننـد آن

. برآورد را در آن مطالعه براي آينده به دست آورند

:برآورد هاي غري ملي )٨-١١هاي اسـتاني و اقليمـي نياز به داده ) استاني يا اقليمي (برآوردهاي غريملي

و نــامهگون اپيــدميولوژيك دارد، ويل ايــن آــشور مــا ويژگــي هــرتوژن. داردتابد و براي مهه هرتوژنيته و نامهگوني با شاخصهاي موجود اپيدميولوژيك بر مني

نيـاز بـه Subnational برآوردهـاي . اين تفاوهتا شاخصهاي متناسب وجـود نـدارد ايست آه با آن در اين نـوع لهئهاي اقليمي و استاني دارد و اين مهه مس داده

هاي در عرصه Subnationalداده مناسب استاني، اقليمي و هستيم، روگرش روب از ن . خمتلف وجود ندارد

نظر موفقيـت بـه دنبـال ه اي بود آه ب اي بود سخت ويل شريين، جتربه اين جتربه

احتمال ممكنست ،داشت، ويل موفقيت دوباره به دنبال جتربه جديد در اين زمينه يقني بايـد بـا پـذيرش مهـه به . را در پي داشته باشد انگر مأيوس منودن جتربه

.داند مصيبتهاي طوفان را رفته ميبه دريا. خطرها جتربه جديد را شروع منود

٤٠١

: مورد استفاده در منت آتابمنابع1. Pfizer Journal Understanding the Burden of Disease A Global Perspective Global Edition Volume

1, Number 1, 2000. 2. Murray CJL, Lopez, AD, eds. The global burden of disease: a comprehensive assessment

of mortality and disability from diseases, injuries and risk factors in 1990 and projected to 2020. Global Burden of disease and Injury Series, Vol. l. Cambridge: Harvard University Press: 1996.

3. Christopher J.L. Murray, Joshua A. Salomon, Colin D.Mathers and Alan D. Lopez: summary Measures of Population Health Concepts, Ethics, Measurement and Applications World Health Organization 2002

4. Mathers CD, Vost T, Lopez AD, Salomon J.Ezzati M (ed.) 2001. National Burden of Disease Studies: A practical Guide. Edition 2.0. Global Program on Evidence for Health Policy. Geneva: World Health Organization

5. Alan D Lopez "Globalization and Health" 2005, 1:5 doi:10.1186/1744-8603-1

6. Human health metrics: a review of the literature

7. Luis Prieto & José A Sacristán :Problems and solutions in calculating quality-adjusted life years (QALYs) Health and Quality of Life Outcomes 2003, 1:80

8. Marthe R. Gold Annual Review of Public Health Vol. 23: 115-134 (Volume publication date May 2002)

9. William Flanagan"Population Health Metrics" 2005, 3:5 doi:10.1186/1478-7954-3-5

10. DALY,QALY, HALY Copyright David Grubb1999-2004

11. The DALY and setting priorities for health research: Chap 4

.١٣٧٩،مرکز آمار ايران، " يرانمناگر های مجعيتی در ا" .١٢دگرگوني سيماي : نقوي حمسن، جعفري ناهيد، مجشيدبيگي عصمت و مهكاران .١٣

، وزارت هبداشت، درمان و آموزش ١٣٨۴روستانشينان در ايران، سال سالمت .پزشكي

معاونت سالمت وزارت "سيمای مجعيت و سالمت در مجهوری اسالمی ايران" .١٤ .١٣٧٩كي،هبداشت درمان و آموزش پزش

استان آشور، وزارت هبداشت، درمان و ١٨سيماي مرگ در : نقوي حمسن .١۵ ١٣٨٣آموزش پزشكي، سال

استان آشور، وزارت هبداشت، درمان و ٢٣سيماي مرگ در : نقوي حمسن .١۶ ١٣٨۴آموزش پزشكي، سال

٤٠٢

17. Udjo Eo. A demographic approach in estimating Trends in mortality and TB/HIV related death rates from vital registration in South Africa. Paper presented at the 14th common wealth. Conference for Statistian Cape town 5-9 September 2005.

http://www.statssag.gov.zulcommon.wealth/presentations/E.udjo.pdf

18. National Statistical Coordination Board of Philippines. Technical Notes: Population Projections for cities and Municipalities http://www.Pscb.gov.Ph/technotes/popnproj/poppojtech.asp

در ١٣٨١هبره مندي از خدمات سالمت سال "مجشيدي،محيد رضا.نقوي ،حمسن .١٩زارت هبداشت درمان و آموزش ،معاونت سالمت و"مجهوري اسالمي ايران

.١٣٨۴پزشكي،20. Julia Fox-Rushby Publication briefing October 2002

21. Mathers CD, Vos T, Stevenson CE, Begg SJ: The burden of disease and injury in Australia. Bulletin of World Health Organization; 2001, 79, 1076-1084, Appendix A:Technical notes:www.aihw.gov.au/publications/health/bdia/bdiax02.pdf

22. Mathers CD, Iburg KM, Begg S. Adjusting for dependent comorbidity in the calculation of healthy life expectancy. Population Health Metrics 006,4:4http://www.pophealthmetrics.com/content/4/1/4

: مهگرايي رفتار هاي باروري در ايران" عباسي شهوازي، حممد جالل .٢٣ تا ١٣۵١ميزان، روند و الگوهاي سين باروري در استان هاي آشور در سال

.٢٣١،١٣٨٠ تا ٢٠١،صفحه ١٨،نامه علوم اجتماعي مشاره "١٣٧۵ارزيابي روش فرزندان خود در برآورد باروري "عباسي شهوازي، حممد جالل .٢۴

جمله نامه علوم " ١٣٧۵ و ١٣۶۵ با استفاده از سرمشاري سال هاي در ايران ١٣٨٠ .١٣۵تا١٠۵صفحات ) ٢(١۶اجتماعي مشاره

انتشارات مرآز " بررسي مرگ و مري در ايران"زجناني حبيب، آوششي جميد، .٢٥مطالعات و حتقيقات معماري و شهر سازي ايران،وزارت مسكن و شهر

.١٣٧١سازي،

" مجعييت ايران-برآورد و حتليل شاخص هاي حياتي" ن،مريزايي حممدو مهكارا .٢۶ .١٣٧٥موسسه مطالعات و حتقيقات اجتماعي دانشگاه هتران،

27. United Nations “Principles and recommendations for vital statistics system” Revisions2,Newyork 2001.

28. “International statistical classification of Diseases and related health problems”,WHO, 10th revision, (ICD-10),Vol 1,2,3, Geneva1992.

" ١٣٨٠بازسازي و برآورد مجعيت شهرستان هاي آشور بر اساس حمدوده سال " .٢٩ .٣٧۴۶:،مشاره مسلسل نشريات مرآز آمار ايران١٣٨٢مرآز آمار ايران،

.ت هبداشيت درماني يزدنظام ثبت بيمارستاني دانشگاه علوم پزشكي و خدما .٣٠بررسي سالمت و بيماري در "دآرت حممد،آاظم، دآرت نورباال ، امحد علي .٣١

،معاونت پژوهشي وزارت هبداشت درمان وآموزش پزشكي و مرآز ملي "ايران .١٣٨٠حتقيقات علوم پزشكي آشور،

٤٠٣

معاونت سالمت وزارت هبداشت درمان و " سيماي تغذيه آودآان در استان ها" .٣٢ .١٣٧٧كي،آموزش پزش

وزارت ."١٣٨٠ سال راني در اپزشكي شناسي اختالالت روانيبررسي مهه گري" .٣٣ - با مهكاري معاونت پيشگريی سازمان هبزيستی-هبداشت، درمان و آموزش پزشکی

دانشگاه های علوم پزشکی سراسر -دانشگاه علوم هبزيستی و توانبخشی .کشور

و دندان در آودآان سيماي هبداشت دهان "دآرت صمد زاده و مهكاران .٣۴ .١٣٧٧، معاونت سالمت وزارت هبداشت درمان و آموزش پزشكي، "ايراني

بررسي وضعيت سالمت لثه و دندان ها " دآرت صمد زاده ،دآرت صفوي و مهكاران .٣۵

ساله ۴۴ تا ٣۵ ساله و ١٩ تا ١۵ در افراد CPITN و DMFتوسط شاخص . ١٣٨٠زش پزشكي، ،معاونت سالمت وزارت هبداشت درمان و آمو" ايراني

،معاونت سالمت وزارت هبداشت "پژوهشي بر وضعيت ريز مغذي ها در ايران" .٣۶ .١٣٨٠درمان و آموزش پزشكي،

؛ ، سيدعباس يزدي اقري ب؛سن، حم نقوي؛ داوود، شاه حممدي؛ حممدتقي،يامسي .٣٧مهه گريي شناسي سوء مصرف بررسي" آفرين، رحيمي موقر؛ عمران حممد،رزاقي

اداره سالمت روان وزارت هبداشت درمان و . "د در مجهوري اسالمي ايرانموا ).١٣٨٢ (آموزش پزشکي

، )IMES(نظام نوين پايش و ارزشيابي براي برنامه هاي هبداشت باروري .٣٨دفرت سالمت خانواده و مجعيت معاونت سالمت وزارت هبداشت درمان و آموزش

.١٣٨۴پزشكي، مرآز حتقيقات بيماري " يماري هاي روماتولوژيبرنامه جامعه نگر آنرتل ب" .٣٩

١٣٨٠هاي روماتولوژي دانشگاه علوم پزشكي هتران، ١٢گزارش طرح بررسي عوامل خطر بروز حوادث منجر به بسرتي و مرگ در .۴٠

دانشكده علوم پزشكي، مرآز توسعه شبكه و ارتقا سالمت معاونت /دانشگاه .١٣٨٢ سالمت،سالمت، دبري خانه حتقيقات آاربردي معاونت

اطالعات دريافت شده از مرآز حتقيقات بيماريهاي گوارشي دانشگاه علوم .۴١پزشكي شهيد هبشيت مربوط به مطالعات بررسي شيوع هپاتيت و ديسپپسي در

.١٣٨١-٨٢.شهرستان اوند دانشگاه علوم پزشكي ،" بررسي وضعيت سالمت در منطقه مشال غرب تربيز" .۴٢

.١٣٧٩تربيز، ريافت شده از مطالعه قلب سامل اصفهان، مرآز حتقيقات قلب و اطالعات د .۴٣

.عروق دانشگاه علوم پزشكي اصفهان مرآز پژوهش ، دآرت ايرج نيب پور و مهكاران،" پروژه قلب سامل خليج فارس" .۴۴

هاي سالمت خليج فارس و مرآز حتقيقات غدد درون ريز دانشگاه علوم پزشكي .١٣٨٠هتران،

،معاونت "١٣٨١-١٣٨٢ت در بيماران سوخته در سال بررسي آيفيت مراقب" .۴۵ .سالمت وزارت هبداشت درمان و آموزش پزشكي و جامعه جراحان ايران

46. A Fotouhi, H Hashemi, K Mohammad and K H Jalali; "The prevalence and causes of visual impairment inTehran: the Tehran Eye Study; Br. J. Ophthalmol.2004;88;740-745

٤٠٤

عوامل "دآرت بتول سوداگري و دفرت سالمت خانواده و مجعيت معاونت سالمت، .۴٧موثر بر مرگ حول تولد و نوزادي در استان هاي گيالن و آذرباجيان غربي

. ١٣٨٠ تا ١٣٧٩شيوع "يامسي حممد تقي، گودرزي شاهرخ وامني امساعيلي معصومه .۴٨

س از ساحنه در آسيب ديدگان زلزله سايكوپاتولوژي عمومي و اختالل اسرتس پ . ١٣٨٢،"مب

49. JM Melse, ML Essink-Bot, PG Kramers and N Hoeymans, “A national burden of disease calculation: Dutch disability-adjusted life-years. Dutch Burden of Disease Group” American journal of public health, Vol 90, Issue 8, 1241-1247

50. Michelle E. Kruijshaar; Nancy Hoeymans; Jan Spijker. “Has the burden of depression been overestimated”, Bulletin of the World Health Organization,Vol 83, no 6, Geneva, June 2005.

51. M Kruijshaar, JJM Barendregt, ML Essink, “The burden of disease in the Netherlands:assessment of methodology and data” 1999-2004, www.onderzoekinformatie.nl .

52. UNICEF; "Safe Motherhood Training Package" Participants Manual, 1992, reading 2.1 ميزان بروز تولد زودهنگام و کمبود وزن "شيخ االسالم ربابه، نقوی حمسن، .۵٣

).در مراحل چاپ قرار دارد(١٣٨٣،"دهنگام تول54. Murray.J.L.Christopher,Alan D.Lopez, “ Health dimensions of sex and reproduction”, 1998,

WHO,World Bank, Harvard school of public health. P 413. غربالگري آشوري نوزادان؛ برنامه آشوري «دالوري، دآرت علريضا و ديگران .۵۵

مرآز مديريت بيماريها » ... آاري مادرزادي تريوئيد و غربالگري آم .١٣٨۴شهريور

56. Murray CJL, Evans DB. Health Systems Performance Assessment: Debates, Methods and Empiricism. Geneva. World Health Organization. 2003.

57. Australian Bureau of Census. Demography Working Paper 2004/3 - Calculating Experimental Life Tables for Use in Population Estimates and Projections of Aboriginal and Torres Strait Islander Australians, 1991 to 2001. http://144.53.252.30/Ausstats/abs@.nsf

58. Newell C. Methods and models in demography. New York. Guilford Press. 1988. 59. Chiang CL: The Life Table and Its Applications Malabar, Florida, Robert E. Krieger Publ. Co.;

1984:1-316. Explained in Manuel DG, Schultz SE. Using linked data to calculate summary measures of population health: Healt Palisade Corporation. @ Risk version 4.5.3. Monte Carlo simulation add-in for Microsoft ® Excel. Standard edition. Trial version. Palisade Corporation. 31 Decker Road. Newfield, NY 14867. USA. 2004.

60. Stouthard MEA, Essink-Bot ML, Bonsel GJ, on behalf of the Dutch Disability Weights Group. Disability weights for diseases: a modified protocol and results for a Western European region. Eur J Public Health. 2000;10:24–30

نقرباني، ، ترمجه دآرت حمسن جا"واژه نامه اپيدميولوژي"ست، ل.ام.جان .۶١انتشارات دانشگاه علوم پزشكي خدمات هبداشيت درماني اصفهان، ويرايش

.٣٨٠چهارم،

٤٠٥

62. Alan D. Lopez,Colin D. Mathers,Majid Ezzati,Dean T. Jamison,Christopher J. L. Murray," Global Burdenof Disease and Risk Factors"A copublication of Oxford University Press and The World Bank,2006.

63. Catherine M.Michaud, Mathew T. McKenna, et al, The burden of disease and injury in the United States 1996, Population Health Metrics 2006, 4:11

٤٠٦

ICDبه ترتيب آد (منابع مجع آوري داده هاي اپيدميولوژيك بيماري ها :)بيماري ها

هاي واگري و غري ريافت شده از مرآز مديريت بيماري ها، معاونت اطالعات د .١ .١٣٨٢، مربوط به سال واگري

، وزارت هبداشت، درمان و " استان آشور٢٣سيماي مرگ در "نقوي حمسن، .٢ .١٣٨۴آموزش پزشكي، سال

اطالعات دريافت شده از گروه انگل شناسي دانشكده هبداشت دانشگاه علوم .٣ .پزشكي هتران

، "بررسي سالمت و بيماري در ايران"مد آاظم، دآرت نورباال امحد علي، دآرت حم .۴معاونت پژوهشي وزارت هبداشت درمان وآموزش پزشكي و مرآز ملي حتقيقات

.١٣٨٠علوم پزشكي آشور،معاونت سالمت وزارت هبداشت " سيمای مجعيت و سالمت در مجهوری اسالمی ايران" .۵

.١٣٧٩درمان و آموزش پزشكي،6. Christopher Murray & Alan D. Lopez: The Global health statistics,Global burden of disease and

injury series, WHO, Harvard school of public health, World Bank, 1996. 7. Colin Mathers,Theo Vos,Chris Stevenson, “The burden of disease and injury in Australia”

Australian institute of health and welfare,1999. 8. Dye C, Scheele S, Dolin P, et al: Global burden of tuberculosis, JAMA, 282 (7), 1999, 676-86. 9. Roth F, Zinsstag J, Orkhon D, et al: Human health benefits from livestock vaccination for

brucellosis: case study. Bulletin of world health organization, 81(12), 2003. 10. Lisgaris MV, Salata SA: Brucellosis, www.emedicin.com, 2005. 11. Annals of Internal Medicine, 121 (11): 847-54, 1994. 12. Insinga R, Dasbach E, Carides G: The medical costs of genital warts in a set of private US health

plans. 2nd annual dept of population health sciences poster day, 2003. 13. Varicella in non-immune persons: incidence, hospitalization and mortality rates. Epidemiol Infect.

2002 Dec;129(3):599-606. بررسي اثر خبشي امين سازي نوجوانان بر " صصي اپيدميولوژيپايان نامه خت .١۴

دانشگاه علوم دآرت فروزان فر،" بر بار بيماري در ايرانBعليه هپاتيت .١٣٨۴پزشكي هتران،

15. Galazka A, Robertson S & Kraigher A. Mumps and mumps vaccine: a global review. Bulletin of the World Health Organisation 1999; 77[1]: 3-14.

اطالعات دريافت شده از معاونت هبداشيت دانشگاه علوم پزشكي و خدمات .١۶هبداشيت درماني هرمزگان، واحد مبارزه با بيماري ها، مربوط به سال

١٣٨٢ . 17. Stark CG: Leishmaniasis, eMedicine, www.emedicin.com , 2005.

، ،معاونت سالمت وزارت هبداشت "ها در ايران پژوهشي بروضعيت ريزمغذي" .١٨ ).در مراحل چاپ . (١٣٨٠درمان و آموزش پزشكي،

19. George JN. Thrombocytopenia. Up-To-Date Release 13.5 [CD-ROM]. 2005

٤٠٧

20. Greer JP, Foerster J, Lukens JN, Rodgers GM, Paraskevas F, Glader B. Wintrobe's clinical hematology, 11th ed, 2004. Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia, USA. p:1534-1544

21. Hoffman R, Benz Jr EJ, Shattil SJ, Furie B, Cohen HJ, Silberstein LE, et al. Hematology: basic principles and practice, 4th ed. 2005; Elsevier, Churchill Livingstone, Philadelphia, Pennsylvania. p:2269-2277

22. Ricardo Azziz et al “Health care-related economic burden of the polycystic ovary syndrome (PCOS) during the reproductive life span” J Clin Endocrinol Metab. 2005 Jun 8.pp1-39

23. Vitale F, Ruggieri P. "LHRH analogues and PCO disease: validity of the use of enantone depot in the treatment of the disease" Acta Eur Fertil. 1992 Nov-Dec; 23(6):293-5.

وزارت هبداشت درمان و " سيماي تغذيه آودآان در استان ها "مطالعه .٢۴ ١٣٧٧آموزش پزشكي،

معاونت . ١٣٨٠ سالراني در اپزشكيان شناسي اختالالت رويبررسي مهه گري .٢۵سالمت وزارت هبداشت، درمان و آموزش پزشکی،معاونت پيشگريی سازمان

دانشگاه های علوم پزشکی - دانشگاه علوم هبزيستی و توانبخشی-هبزيستی )سراسر کشور

26. - Mortality with dementia: result from a French prospective community – based cohort. C. Helmer et al. American Journal of epidemiology vol.154, No.7:642-648.

، يزدي اقري ب؛سن، حم نقوي؛ داوود، شاه حممدي؛ حممدتقي،يامسي .٢٧مهه گريي بررسي" آفرين، رحيمي موقر؛ عمران حممد،رزاقي؛ سيدعباس

ره سالمت روان ادا. "شناسي سوء مصرف مواد در مجهوري اسالمي ايران ).١٣٨٢ (وزارت هبداشت درمان و آموزش پزشکي

؛ کاظم، حممد؛ آفرين، رحيمي موقر؛ مهدي، حسيين؛ عمران حممد،رزاقي .٢٨. "سوء مصرف مواد درايران وضعيتارزيابي سريع ". سعيد، مدني

انتشارات سازمان هبزيسيت معاونت امور فرهنگي و پيشگريي ،جلد اول و .١٣٨٢دوم

29. Matti Joukamaa, Mental disorder and cause specific mortality. The British journal of psychiatry, 2001, 179:498-502.

30. Benjamin J. Sadock, M.D. Virginia A. Sadock, M.D. Comprehensive Textbook of Psychiatry, 8th edition

31. Synopsis of psychiatry, pages 578-560. 2003. 32. Child and Adolescent Bipolar Disorder: A Review of the Past 10 Years. Barbara Geller, M.D. and

Joan Luby, M.D.J Am Acad Child Adoles Psychiatry 36:1168-1176, 1997. نرگس . ک روستای استان هتراني شناسی اختالالت روانی در ريبررسی مهه گ .٣٣

شه و رفتار، ياند. بواهلری ، داوود شاه حممدیزاده، جعفر مشس علی ).٢۶ تا ١٩صفحات /٢۶-٢۵نسخه / ٢-١مشاره/٧جلد.١٣٨٠ز ييتابستان و پا

34. Duration of major depressive episodes in the general population: results from the NEMESIS. Jan Spijker, M.D (the BJP 2002, 181: 208-213).

35. Parikh SV, Lesage AD, Kennedy SH, et al. Depression in Ontario: under treatment and factors related to antidepressant use. J Affect. Dis. 1999; 52:67-76.

٤٠٨

36. Using epidemiological data to model efficiency reducing the burden of depression; Andrews G, Sanderson K, Corry j, Lapsley HM;j Ment. Health Policy Econ. 2000 Dec 1; 3(4): 175-186.

37. - Journal of nervous and mental disease. Woodman et al. 187(1): 3-9, jan.1999 وع اختالالت روان پزشکی در کودکان و نوجوانان منطقه يرجنرب و مهکاران، ش .٣٨

صفحات .١٣٨٢ز ييز، پاي پزشکی تربجمله پزشکی دانشگاه علوم. زيمشال غرب ترب۶٠-۵۶.

39. Woodman Catherine L., The natural history of GAD: A review, Medscape Psychiatry and Mental Health ejournal 2(3), 1997.

40. Uhlenhuth EH, et al: Symptom checklist syndromes in the general population; Arch Gen Psychiatry 40:1167-1173, 1983

41. Robert E.Dake, Text book of family practice, 6th edition, department of family and community medicine, Baylor college of medicine,Houston,Texas.

ايرانMSاطالعات دريافت شده از اجنمن .۴٢ ترمجه. پزشكي روان خالصه). ١٣٨٢.(، ويرجينيا ؛ سادوك ، بنيامني سادوك .۴٣

.٢٠٠٣ اول ، تربيز، چاپ نشر شهر آب. پورافكاري... ا نصرت ملک افضلي، ؛ ؛ نورباال، امحدعلي طونا، هار ، حممدرضا؛ داويديان حممدي .۴۴

؛ باقري يزدي، سيد عباس؛ پور اعتماد، محيدرضا؛ نقوي، محيد رضا؛حسني در پزشكي روان تالالت اخ شناسي گريي مهه. رزاقي، عمران حممد؛رهگذر، مهدي

. ١٣٨٢. ۵۵-۶۴ ، ص١ ، مشاره۶ ، دوره حكيم ، جمله١٣٨٠ ، سال ايران شيوع بررسي. ، سيدعباس يزدي ؛ باقري حممد، آاظم ؛ امحدعلي نورباال، .۴۵

، ص۴ ، مشاره دوم ، دوره حكيم جمله. در شهر هتران پزشكي روان هاي اختالل١٣٧٨. ٢١٢-٢٢٣.

. ، حممدتقي ؛ يامسي ، سيدعباس يزدي اقري ب؛ ؛ حممد، آاظم ال،امحدعلينوربا .٤٦ اسالمي و باالتر در مجهوري سال١۵د ا در افر روان سالمت وضعيت بررسي . ١٣٨١. ١-١٠ ، ص)١ (۵، حكيم جمله. ايران

47. Richard B.Lipton.walter F.stewart and Annl.scher, Epidemiology and economic impact of migraine, Curr Med Resopin 17(1s)s4-s12,2001@2001 Librapharm Limited

حممد تقي آيت اللهي و مهكاران، شيوع سردرد تنشي در دانشجويان .۴٨ .١٣٧۶-١٣٧۵دانشگاه علوم پزشكي شرياز،

بانك اطالعاتي طرح حتقيقاتي برنامه جامعه نگر آنرتل بيماري هاي .۴٩ ١٣٨۴حتقيقات روماتولوژي دانشگاه علوم پزشكي هتران،روماتولوژي مرآز

)Community Oriented Program for Control Of Rheumatic Diseases, COPCORD(

50. Heggie AD; "Incidence and etiology of conjunctivitis in Navy recruits" Mil Med. 1990 Jan;155(1):1-3

51. Kidd M, McKenzie SH, Steven I, Cooper C, Lanz R; Australian Ketotifen Study Group. "Efficacy and safety of ketotifen eye drops in the treatment of seasonal allergic conjunctivitis" Br J Ophthalmol. 2003 Oct;87(10):1206-11.

٤٠٩

52. Saraclar Y, Yigit S, Adalioglu G, Tuncer A, Tuncbilek E; "Prevalence of allergic diseases and influencing factors in primary-school children in the Ankara Region of Turkey" J Asthma. 1997;34(1):23-30

اجرا شده توسط دانشگاه اطالعات دريافت شده از مطالعه چشم هتران، .۵٣ .١٣٨١علوم پزشكي هتران و مرآز ملي حتقيقات علوم پزشكي،

54. Christoph Trautner,Burkhard Haastert,Bernd Richter, Michael Berger, Guido Giani "Incidence of Blindness in Southern Germany Due to Glaucoma and Degenerative Conditions Investigative Ophthalmology and Visual Science. 2003;44:1031-1034

55. A Fotouhi, H Hashemi, K Mohammad and K H Jalali; "The prevalence and causes of visual impairment inTehran: the Tehran Eye Study; Br. J. Ophthalmol.2004;88;740-745

56. Kenneth Schwartza, Donald Budenz; "Current management of glaucoma" Curr Opin Ophthalmol. 2004 Apr;15(2):119-26.

57. Peter N. Dimitrov, Bickol N. Mukesh, Catherine A. McCarty, and Hugh R. Taylor "Five-Year Incidence of Bilateral Cause-Specific Visual Impairment in the Melbourne Visual Impairment Project " Investigative Ophthalmology and Visual Science. 2003;44:5075-5081

58. Mendelsohn, “ Brawnwald text book of heart disease” ,W.B.Saunders, 5th edition,1998. 59. Eric.J.Topol, “Text book of cardiovascular medicine” ,Lippncott Williams and Wilkins,2002. 60. Shet A, Kaplan E, Addressing the burden of group A streptococcal disease in India.

Indian j. of Pediatric .Year : 2004, Volume : 71, Issue:1, Page : 41-8 61. “Rheumatic fever and rheumatic heart disease”, Report of a WHO Expert Consultation, Geneva,

29 October–1 November 2001 62. World Health Organization: Rheumatic fever and rheumatic heart disease. WHO Technical Report

Series 764. Geneva, World Health Organization, 1998. 63. Massell BF, Chute CG, Walker AM, et al: Penicillin and the marked decrease in morbidity and

mortality from rheumatic fever in the United States. N Engl J Med 318:280-286, 1988. 64. Jordi Soler-Soler and Enrique Galve,VALVE DISEASE: Worldwide perspective of valve

disease on 22 October 2005: heart.bmjjournals.com ١٣٨٢اطالعات دريافت شده از پروژه قلب سامل اصفهان، .۶۵ مرآز ، دآرت ايرج نيب پور و مهكاران،"پروژه قلب سامل خليج فارس" .۶۶

ش هاي سالمت خليج فارس و مرآز حتقيقات غدد درون ريز دانشگاه علوم پژوه .١٣٨٠پزشكي هتران،

67. Natural History of Asymptomatic Mitral Valve Prolapse in the Community Jean-François Avierinos; Bernard J. Gersh, , ChB, DPhil; L. Joseph Melton, Kent R. Bailey; Clarence Shub, Rick A. Nishimura, A. Jamil Tajik; Maurice Enriquez-Sarano. Circulation. 2002; 106: 1355-1361.)

سيماي هبداشت دهان و دندان در آودآان "دآرت صمد زاده و مهكاران .۶٨ .١٣٧٧، معاونت سالمت وزارت هبداشت درمان و آموزش پزشكي، "ايراني

٤١٠

بررسي وضعيت سالمت لثه و دندان " دآرت صمد زاده ،دآرت صفوي و مهكاران .۶٩

ساله ۴۴ تا ٣۵ ساله و ١٩ تا ١۵ در افراد CPITN و DMFها توسط شاخص .١٣٨٠،معاونت سالمت وزارت هبداشت درمان و آموزش پزشكي، " ايراني

بررسي وضعيت سالمت و بيماري هاي دهان و دندان "دآرت صانعي و مهكاران .٧٠ "١٣٨١در ايران ،

بررسي آماري افراد با پروتز هاي دنداني آامل در "ران دآرت جاليل و مهكا .٧١ " ١٣٧١هتران بزرگ، پايان نامه دانشجويي، دانشگاه علوم پزشكي شهيد هبشيت،

بررسي وضعيت سالمت در منطقه مشال غرب " اطالعات دريافت شده از مطالعه .٧٢ .١٣٧٩ دانشگاه علوم پزشكي تربيز، ،" تربيز

73. Which patients with gastroesophageal reflux disease (GERD) should have esophagogastroduoudenoscopy (EGD)? The Journal of Family Practice August 2001, Vol. 50.

74. Congress Review en Gastroenterology Hepatología 2002- http://www.jfponline.com/content/2001/08/jfp_0801_07060.asp 75. Digestive Disease Week. Combined Meeting of AASLD, AGA, ASGE and SSAT San Francisco,

California, USA, 19 -22 May 2002-http://www.congressreview.com/gastro/ddw02/4.htm 76. Quality-of-Life Scores After Laparoscopic Antireflux Surgery

http://www.aafp.org/afp/990600ap/tips.html اطالعات دريافت شده از مرآز حتقيقات بيماري هاي گوارشي دانشگاه علوم .٧٧

پزشكي شهيد هبشيت مربوط به مطالعات شيوع هپاتيت و ديسپپسي در شهرستان .١٣٨١-٨٢اوند،

78. R Malekzadeh1 et al. Prevalence of gastric precancerous lesions in Ardabil, a high incidence province for gastric adenocarcinoma in the northwest of Iran Journal of Clinical Pathology 2004;57:37-42

79. Nicolas J. Talley. Onset and disappearance of Gastrointestinal symptoms and functional GI disorders. AJE vol.136No.2;165-177

80. -M Thumshirn,a M Camilleri,a S B Saslow,a D E Williams,b D D Burton,a R B Hansona Gastric accommodation in non-ulcer dyspepsia and the roles of Helicobacter pylori infection and vagal function GUT 1999;44:55-64( January)http://gut.bmjjournals.com/cgi/content/full/44/1/55 http://bmj.bmjjournals.com/cgi/content-nw/full/324/7344/999/TA1

بررسی شيوع آپانديسيت حاد . داود آبادی آ، رسولی نژاد آ، مجالی م ر .٨١ ۴، مشاره ٨سال : ١٣٨٢جمله علوم پزشکی اصفهان . ساله١۵-٧٠در بني افراد

٢١-٢٩صفحه ن بررسی آپانديسيت حاد در در بيمارستا. مشتاقی مسعود، معمار طواليي .٨٢

١٣٧٣پايان نامه دانشجويي دانشگاه علوم پزشکی ايران . حضرت رسول. مورد آپانديسيت حاد در بني کودکان١۵٠مطالعه بر روی . فالحی غالحمسني .٨٣

٣ مشاره ۵۶سال : ١٣٧٧جمله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی هتران، ٣۶-۴۵صفحه

در کودکان و فتق اينگوئينال . جباری نژاد مصطفی، خان بابايی ق .٨۴پايان نامه دانشگاه علوم . اپيدميولوژی آن در بيمارستان علی اصغر

١٣٧٣ سال ١١٩۴پزشکی ايران مشاره پايان نامه

٤١١

. . عوارض پس از عمل جراحی فتق اينگوئينال. قرائيان م، امحدی م ف .٨۵ ١٣٧٧ سال ٢۵٢٠پايان نامه دانشگاه علوم پزشکی ايران مشاره پايان نامه

86. Edward V. Loftus. Crohn's dis. in Olmsted county Minesota 1940-1993.Incidence, Prevalence and Survival.Gastroentrology 1998;114:1161-1168

87. Paul H Wiesel, Gian Dorta, Patrick Cuypers et al: 3. Patient satisfaction after biofeedback for constipation and pelvic floor dyssynergia, SWISS MED WKLY 2001;131:152–156 · http://www.smw.ch

شيوع . زاهدی م ج، درويش مقدم س، حجت خبش م، فردسی ه، مضفريان ل .٨٨

HBE Ag و تستهای کبدی در بني اهدا کنندگان خون HBS Agمثبت در کرمان . ١٢٣-١٣٠ صفحه ٣ مشاره ١٠سال : ١٣٨٢ن، جمله دانشگاه علوم پزشکی کرما

بررسی . فروزنده ب، رضائيان ه، مري جملسی س ه، آزردگان ف .٨٩

و نقش آن بر پاتوژنز بيماريهای مزمن کبدی و Bسرواپيدميولوژی هپاتيت جمليه سازمان نظام پزشکی . کارسينوم هپاتوسلوالر در بيماران ايرانی

١٨-٢۴حه صف۴ مشاره ١١سال : ١٣٧١ايران، هبمن 90. 1. Bonis, PA, Friedman, SL, Kaplan, MM. Is liver fibrosis reversible. N Engl J Med 2001;

344:452. 91. Fattovich, G, Giustina, G, Schalm, SW, et al. Occurrence of hepatocellular carcinoma and

decompensation in western European patients with chronic type B hepatitis: A prospective study. Liver 1989; 9:235

92. Fattovich, G, Giustina, G, Schalm, SW, et al. Occurrence of hepatocellular carcinoma and decompensation in western European patients with cirrhosis type B. Hepatology 1995; 21:77.

93. Liaw, YF, Lin, DY, Chen, TJ, Chu, CM. Natural course after the development of cirrhosis in patients with chronic type B hepatitis: A prospective study. Liver 1989; 9:235.

94. de Jongh, FE, Janssen, HL, De Man, RA, et al. Survival and prognostic indicators in hepatitis B surface antigen-positive cirrhosis of the liver. Gastroenterology 1992; 103:1630.

95. Realdi, G, Fattovich, G, Hadziyannis, S, et al. Survival and prognostic factors in 366 patients with compensated cirrhosis type B: A multicenter study. J Hepatol 1994; 21:656.

96. Beasley, RP, Lin, CC, Chien, CS, et al. Geographic distribution of HBsAg carriers in China. Hepatology 1982; 2:553.

97. Hassanjani-Roshan Mohammad-Reza, Taheri Hassan Frequency of Chronic Active Hepatitis in Asymptomatic HBV Carriers in Babol, Iran Archives of Iranian Medicine April 2002 , Vol 5 No 2

98. Hasanjani Roshan mohammad reza, Ramezani A. Long-term Folow up of Chronic HBV Carriers in Babol 1991-2000 Iranian Journal of Infectious Diseases and Tropical Medicine January 2002 , Vol 7 No 16

ز نظام ثبت بيمارستاني دانشگاه علوم پزشكي اطالعات دريافت شده ا .٩٩ .١٣٨٢يزد،

100. Ransohoff DF: Treatment of gallstones, Ann Intern Med, 1993; 119:606-619

٤١٢

101. George RK, Aggrawal V, Minocha VR: Histopathologic assessment in the cholelithiasis with cholecystitis. Int Surg, 2002; 87: 99-103

102. Shahbazkhani B, M alekzadeh R, Sotoudeh M, Moghadam KF, Farhadi M, Ansari R, Elahyfar A, Rostami K. High prevalence of Coeliac disease in apparently healthy Iranian blood donors.Eur J Gas Hep. 2003 May;15(5):47

103. Catassi C; Fabiani E; Ratsch IM; Coppa GV; Giorgi PL; Pierdomenico R; Alessandrini S; et al.The coeliac iceberg in Italy. A multicentre antigliadin antibodies screening for coeliac disease in school-age subjects.Acta Paediatr Suppl 1996 May;412:29-35

رسـنامه جـامع پوسـت د) ايـران پوست هيئت بورد (طوسي،پرويز و مهكاران .١٠۴ ١٣٨٠ايران ،انتشارات تيمورزاده

105. J Can Dent Assoc 2005; 71(9):667–72 106. http://orgs.dermis.net/content/e02eden/e04research/e95/index_ger.html 107. Tony Burns et al, Rooks Text book of dermatology, 7th edition, 2004, Blackwell science LTD 108. Williams HC, Dermatology: hcna.radcliffe-oxford.com/pdfs/005HCNA_chap5.pdf 109. Tag-El -Din Anbar “A clinical and epidemiological study of lichen planus among Egyptians

of AL-Minya province” Dermatology online journal vol 11, no 2 , 2003 110. Alopecia Areata, Leonard Sperling,Department of Dermatology, Uniformed Services

University: http://www.emedicine.com/derm/topic14.htm 111. Ikaraoha CI , et al “Demographic Features, Beliefs And Socio–Psychological Impact Of Acne

Vulgaris Among Its Sufferers In Two Towns In Nigeria” Published Quarterly Mangalore, South India Volume 4, Issue 1; January-March 2005

112. http://www.medscape.com/viewarticle/484158 اطالعات دريافت شده از مرکز مديريت پيوند و بيماری های خاص معاونـت .١١٣

سالمت وزارت هبداشت درمان وآموزش پزشکی114. Alen B. Retik, E. Darracott Vaughan Jr., Alen J. Wein and et al. Campbell’s Urology. 8th

edition; sunders; 2002. / ، ضروريات بيمـاری هـای مامـايي و زنـان )Hacker, Nevile F(هکر، نويل .١١۵

مور، با ترمجه ساالر ملک حممدی، سارا آرين مهـر، زيـر نظـر فاطمـه -هکر .١٣٨۴يز چاپ اول، هتران، تيمورزاده، طبيب، پاي-قائم مقامی

116. Winkel, obstet Gynecol 2003, 102: 397-408. 117. Nicholas C, The john bopkins manual of Gynecology and obstetrics, 2000. 118. S. Berek Jonathan Novaks Gynecology, thirteenth edition, lippincott Williams & wilkins.

Volume 2. 2002 119. Bulletin of the WHO, 2000. 120. F. Gary Cunningham, kenneth J. Leveno, et al. Williams's obstetrics, 22th Ed, United States or

America, MCGRAW-HILL, 2005. 121. Kenneth J. Rayan, Ross S. Berkowitz, et al. kistner Gynecology and women's health, 7th Ed,

Mosby, 1999

٤١٣

122. James R. Scott, Philip J, Di saia, charles B.Hammond, et al. Danforths obstetrics & Gynecology, 9th Ed, Philadelphia, United States of American lippincott Williams & wilkins, 2003.

123. Bland DR, et al. use of the pelvic organ prolaps staging system Am J Obstet Gynecol 1999: 181; 1324-8.

124. Swift se. Normative data on the degree of pelvic organ Am J Obstet Gynecol 2000, 183; 277- 85.

125. Mant J, et al. Epidemiology of genital prolaps. Br J Obstet Gynecol 1997; 104; 579- 85. 126. Swift SE, et al: case control study of the etiologic factor Int uro gynecol J pelvic floor

Dysfunct 2001; 12: 187- 92. 127. Symmonds RE, et al. Post hysterectomy enterocele. American J Obstet Gynecol 1981, 140:

852-9. 128. Zacharin RF. A chinse anatomy supporting tissues in chines & occidenta female. Aust N 2 J

Obstet Gynecol 1977; 17: 1-11. 129. www.familypracticenotebook.com 130. A survey to establish in awareness and opinions regarding sever PMS (PMDD) in five

European countries, Ipas RSL July. 1999. انتـشارات ۵ران مشاره اقصيملک منصور، قطبی روشنک جمله پزشکی امروز هت .١٣١

.١٣٨٣/گلبان، خربنامه داخلی اجنمن باروری و ناباروری، سـال دوم، PMS. يزدی وحيد .١٣٢

.١٣٨٢مشاره پنجم، آبان، 133. Marlene B. Golman, “woman and health”, academic press 2000/page 682-683. 134. Research on the menopause in 1990 S.Report of WHO scientific group, 1996. 135. Rozenbaum H. Why has menopause become a public health problem. Therapie, 53 (1): 49-59.

1998. 136. Metcalf MG, Pituitary function in normal women during the menopause transitional, clinical

endocrinology, 14: 245-255; 1991. 137. Abermety K. The menopause: preparing women for what to expect, prof care mother child,

8:39, 67-70, 1998. بررسی ميزان آگاهی زنان از يائـسگی و رابطـه آن . پاک روشن، فروزان .١٣٨

با شيوع عالئم وازوموتور و افسردگی در شهر هتران، پايان نامه کارشناسی علـوم پزشـکی هتـران، مامايي دانـشگاه -ارشد مامايي، دانشکده پرستاری

١٣٧٣. عبداللهی، فاطمه بررسی سن يائسگی در زنان اسـتان مازنـدران ، جملـه .١٣٩

۴٢و مشاره ١٣٨٣پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دوره دوم، هبار ، )IMES(نظام نوين پايش و ارزشيابي براي برنامه هاي هبداشت بـاروري .١۴٠

وزارت هبداشـت درمـان و آمـوزش دفرت سالمت خانواده و مجعيت معاونت سالمت .١٣٨۴پزشكي،

141. www.cancernetwork.com

٤١٤

142. Goodwin TM. Hyperemesis gravidarum. Cli obstet & Gynecol 1998; 41: 507-606. 143. www.familypracticenotebook.com

انی حاملگی های عارضـه دار و اسالميان، الله و مهکاران، راهکارهای درم .١۴۴پرخطر، معاونت پژوهشی دانشگاه علـوم پزشـکی و خـدمات هبداشـتی هتـران،

١٣٧٩. 145. Robbert K- Creasy, MD- Maternal fetal medicine 9th edition, 1998. 146. Fopare, puerperal sepsis: a preventable post partum complication, trop Doct, 1998, Apr, 28(2):

92-5. 147. http://bmb.oup journals. Org/cgi/content/fal/67/1. 148. www.biomedcentral.com /1471/2393/5/1.

گزارش آشوري ثبت موارد سرطاني، مرآز مديريت بيماري ها، معاونت .١٤٩ .١٣٨٢سالمت وزارت هبداشت،

150. SEER Cancer Statistics Review, 1975-2002 (National Cancer Institute of The National Institutes of USA)

151. Harrison's Principles of Internal Medicine 2005 (16th Edition) 152. Cecil Textbook of Medicine 2005 (22th Edition) 153. Schwartz’s Principles of Surgery 2005 (8th Edition) 154. Robbins Stanley L, et al. Basic Pathology. 7 th edition. W. B Saunders; 2003 155. Treatment of carcinoma of the esophagus or cardia. Mayo Clin Proc. 1989 Aug;64(8):945-55.

PMID: 2796405 [PubMed - indexed for MEDLINE] 156. Esophagogastrectomy for carcinoma of the esophagus and cardia: a comparison of findings

and results after standard resection in three consecutive eight-year intervals with improved staging criteria. J Thorac Cardiovasc Surg. 1997 May;113(5):836-46; discussion 846-8. PMID: 9159617 [PubMed - indexed for MEDLINE]

157. A 15-year review of esophagectomy for carcinoma of the esophagus and cardia. Arch Surg. 1995 Jun;130(6):617-24. PMID: 7763170 [PubMed - indexed for MEDLINE]

158. Vinorelbine and cisplatin in metastatic squamous cell carcinoma of the oesophagus: response, toxicity, quality of life and survival. Ann Oncol. 2002 May;13(5):721-9. PMID: 12075740 [PubMed - indexed for MEDLINE]

159. Phase II trial of weekly irinotecan plus cisplatin in advanced esophageal cancer. J Clin Oncol. 1999 Oct;17(10):3270-5. PMID: 10506629 [PubMed - indexed for MEDLINE]

160. Phase II trial of paclitaxel, fluorouracil, and cisplatin in patients with advanced carcinoma of the esophagus. J Clin Oncol. 1998 May;16(5):1826-34. PMID: 9586897 [PubMed - indexed for MEDLINE]

161. Relevant prognostic factors in gastric cancer: ten-year results of the German Gastric Cancer Study. Ann Surg. 1998 Oct;228(4):449-61. PMID: 9790335 [PubMed - indexed for MEDLINE]

162. Expression of multidrug resistance-associated protein1,P-glycoprotein, and thymidylate synthase in gastric cancer patients treated with 5-fluorouracil and doxorubicin-based adjuvant

٤١٥

chemotherapy after curative resection. Br J Cancer. 2002 May 20;86(10):1578-85. PMID: 12085207 [PubMed - indexed for MEDLINE]

163. A phase II study of combined 5-fluorouracil, doxorubicin, and cisplatin in the treatment of advanced upper gastrointestinal adenocarcinomas. J Clin Oncol. 1986 Jul;4(7):1053-7. PMID: 3014083 [PubMed - indexed for MEDLINE]

164. Adjuvant 5-fluorouracil plus doxorubicin in D2-3 resected gastric carcinoma: 15-year experience at a single institute. Cancer. 2001 Jun 1;91(11):2016-25. PMID: 11391580 [PubMed - indexed for MEDLINE]

165. 5-Fluorouracil, doxorubicin, and mitomycin (FAM) combination chemotherapy for advanced gastric cancer. Ann Intern Med. 1980 Oct;93(4):533-6. PMID: 7436184 [PubMed - indexed for MEDLINE]

166. Final results of a randomized phase III trial of sequential high-dose methotrexate, fluorouracil, and doxorubicin versus etoposide, leucovorin, and fluorouracil versus infusional fluorouracil and cisplatin in advanced gastric cancer: A trial of the European Organization for Research and Treatment of Cancer Gastrointestinal Tract Cancer Cooperative Group. J Clin Oncol. 2000 Jul;18(14):2648-57. PMID: 10894863 [PubMed - indexed for MEDLINE]

167. Intensive weekly chemotherapy for advanced gastric cancer using fluorouracil, cisplatin, epi-doxorubicin, 6S-leucovorin, glutathione, and filgrastim: a report from the Italian Group for the Study of Digestive Tract Cancer. J Clin Oncol. 1997 Nov;15(11):3313-9. PMID: 9363860 [PubMed - indexed for MEDLINE]

168. High-dose 5-fluorouracil / folinic acid in combination with three-weekly mitomycin C in the treatment of advanced gastric cancer. A phase II study. Onkologie. 2002 Jun;25(3):255-60. PMID: 12119460 [PubMed - indexed for MEDLINE]

169. Adjuvant therapy of colon cancer stage C MAC. Adverse effects and efficacy in the Department of Oncology, Soroka Medical Center in the years 1991-1994] Harefuah. 1999 Jun 15;136(12):923-6, 1004, 1003. PMID: 10955148 [PubMed - indexed for MEDLINE]

170. Outcomes and toxicity in african-american and caucasian patients in a randomized adjuvant chemotherapy trial for colon cancer. J Natl Cancer Inst. 2002 Aug 7;94(15):1160-7. PMID: 12165641 [PubMed - indexed for MEDLINE]

171. A pooled analysis of adjuvant chemotherapy for resected colon cancer in elderly patients. N Engl J Med. 2001 Oct 11;345(15):1091-7. PMID: 11596588 [PubMed - indexed for MEDLINE]

172. Surgical resection of colorectal liver metastases: Gold standard for solitary and radically resectable lesions] Swiss Surg. 1996;Suppl 4:4-17. PMID: 8963836 [PubMed - indexed for MEDLINE]

173. Resection of colorectal liver metastases. World J Surg. 1995 Jan-Feb;19(1):59-71. PMID: 7740812 [PubMed - indexed for MEDLINE]

174. Second-line treatment of advanced colorectal cancer with a weekly simultaneous 24-hour infusion of 5-fluorouracil and sodium-folinate: a multicentre phase II trial. Onkologie. 2004 Oct;27(5):449-54. PMID: 15585974 [PubMed - indexed for MEDLINE]

٤١٦

175. [Combination chemotherapy of continuous infusion 5-fluorouracil and daily low-dose cisplatin in advanced gastrointestinal and lung adenocarcinoma] Gan To Kagaku Ryoho. 1997 Jun;24(8):959-64. PMID: 9212804 [PubMed - indexed for MEDLINE]

176. [Chemotherapy for pancreatic cancer] Gan To Kagaku Ryoho. 2003 Nov;30(12):1901-8. PMID: 14650957 [PubMed - indexed for MEDLINE]

177. Pancreaticoduodenectomy for cancer of the head of the pancreas. 201 patients. Ann Surg. 1995 Jun;221(6):721-31; discussion 731-3. PMID: 7794076 [PubMed - indexed for MEDLINE]

178. Long-term survival after curative resection for pancreatic ductal adenocarcinoma. Clinicopathologic analysis of 5-year survivors. Ann Surg. 1996 Mar;223(3):273-9. PMID: 8604907 [PubMed - indexed for MEDLINE]

179. Irinotecan/gemcitabine combination chemotherapy in pancreatic cancer. Oncology (Williston Park). 2001 Mar;15(3 Suppl 5):46-51. PMID: 11301841 [PubMed - indexed for MEDLINE]

180. Gemcitabine combined with infusional 5-fluorouracil and high-dose leucovorin for the treatment of advanced carcinoma of the pancreas. Chemotherapy. 2004 Jun;50(3):127-32. PMID: 15282439 [PubMed - indexed for MEDLINE]

181. Selective tumor irradiation by infusional brachytherapy in nonresectable pancreatic cancer: a phase I study. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 1996 Dec 1;36(5):1117-26. PMID: 8985034 [PubMed - indexed for MEDLINE]

182. A Phase II study of celecoxib, gemcitabine, and cisplatin in advanced pancreatic cancer. Invest New Drugs. 2005 Jul 18; [Epub ahead of print] PMID: 16034525 [PubMed - as supplied by publisher]

183. A phase II study of gemcitabine and 5-fluorouracil in metastatic pancreatic cancer: an Eastern Cooperative Oncology Group Study (E3296). Oncology. 2000 Apr;58(3):215-8. PMID: 10765123 [PubMed - indexed for MEDLINE]

184. Prognostic model for relapse after high-dose chemotherapy with autologous stem-cell transplantation for stage IV oligometastatic breast cancer. J Clin Oncol. 2002 Feb 1;20(3):707-18. PMID: 11821452 [PubMed - indexed for MEDLINE]

185. The use of high-dose cyclophosphamide, carmustine, and thiotepa plus autologous hematopoietic stem cell transplantation as consolidation therapy for high-risk primary breast cancer after primary surgery or neoadjuvant chemotherapy. Biol Blood Marrow Transplant. 2004 Nov;10(11):794-804. PMID: 15505610 [PubMed - indexed for MEDLINE]

186. Factors correlated with progression-free survival after high-dose chemotherapy and hematopoietic stem cell transplantation for metastatic breast cancer. JAMA. 1999 Oct 13;282(14):1335-43. PMID: 10527180 [PubMed - indexed for MEDLINE]

187. Epirubicin-based chemotherapy in metastatic breast cancer patients: role of dose-intensity and duration of treatment. J Clin Oncol. 2000 Sep;18(17):3115-24. PMID: 10963640 [PubMed - indexed for MEDLINE]

188. Double dose-intensive chemotherapy with autologous stem-cell support for metastatic breast cancer: no improvement in progression-free survival by the sequence of high-dose melphalan

٤١٧

followed by cyclophosphamide, thiotepa, and carboplatin. J Clin Oncol. 1996 Nov;14(11):2984-92. PMID: 8918496 [PubMed - indexed for MEDLINE]

189. The value of breast screening in women less than fifty years of age. Cancer. 1977 Jul;40(1):1-3. PMID: 880543 [PubMed - indexed for MEDLINE]

190. Fertility cycle influence on surgical breast cancer cure. reast Cancer Res Treat. 2002 Sep;75(1):65-72. PMID: 12500935 [PubMed - indexed for MEDLINE]

191. Management and survival of female breast cancer: results of a national survey by the American College of Surgeons. Cancer. 1980 Jun 15;45(12):2917-24. PMID: 7388735 [PubMed - indexed for MEDLINE]

192. Danforth David N, et al. Danforth Obstetrics and Gynecology. 9 th edition. Lippincot, Williams & Wilkins; 2003

193. The 1989 patterns of care study for prostate cancer: five-year outcomes. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2001 Jun 1;50(2):325-34. PMID: 11380218 [PubMed - indexed for MEDLINE]

194. Cancer recurrence and survival rates after anatomic radical retropubic prostatectomy for prostate cancer: intermediate-term results. J Urol. 1998 Dec;160(6 Pt 2):2428-34. PMID: 9817397 [PubMed - indexed for MEDLINE]

195. Photodynamic therapy with Pd-Bacteriopheophorbide (TOOKAD): successful in vivo treatment of human prostatic small cell carcinoma xenografts. Int J Cancer. 2003 May 10;104(6):782-9. PMID: 12640688 [PubMed - indexed for MEDLINE]

196. Prostate cancer patients show 79% cure rate with prostate brachytherapy treatment. Urol Nurs. 2001 Jun;21(3):225. PMID: 11998658 [PubMed - indexed for MEDLINE]

197. Biochemical recurrence following radical prostatectomy: a comparison between prostate cancers located in different anatomical zones. Prostate. 2003 Apr 1;55(1):48-54. PMID: 12640660 [PubMed - indexed for MEDLINE]

198. Phase II study of epirubicin in advanced hormone-resistant prostatic carcinoma. Br J Urol. 1992 Dec;70(6):641-2. PMID: 1486391 [PubMed - indexed for MEDLINE]

199. Combination of somatostatin analog, dexamethasone, and standard androgen ablation therapy in stage D3 prostate cancer patients with bone metastases. Clin Cancer Res. 2004 Jul 1;10(13):4398-405. PMID: 15240528 [PubMed - indexed for MEDLINE]

200. Combination therapy with flutamide and castration (orchiectomy or LHRH agonist): the minimal endocrine therapy in both untreated and previously treated patients with advanced prostate cancer. Prog Clin Biol Res. 1988;260:41-62. PMID: 3283766 [PubMed - indexed for MEDLINE]

201. Tanago Emil A, et al. smith’s General Urology. 16 th edition. McGrawHill; 2004 202. Local recurrence after cystectomy and survival of patients with bladder cancer: a population

based study in greater amsterdam.J Urol. 2005 Jul;174(1):97-102. PMID: 15947586 [PubMed - indexed for MEDLINE]

٤١٨

203. Effective bladder sparing therapy with intra-arterial cisplatin and radiotherapy for localized bladder cancer. J Urol. 2004 Oct;172(4 Pt 1):1276-80 PMID: 15371823 [PubMed - indexed for MEDLINE]

204. Organ preservation in patients with invasive bladder cancer: initial results of an intensified protocol of transurethral surgery and radiation therapy plus concurrent cisplatin and 5-fluorouracil. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2002 Apr 1;52(5):1303-9. PMID: 11955743 [PubMed - indexed for MEDLINE]

205. Neoadjuvant chemotherapy with cisplatin and methotrexate in patients with muscle-invasive bladder tumours. Acta Oncol. 2002;41(5):447-56. PMID: 12442921 [PubMed - indexed for MEDLINE]

206. The efficacy of neoadjuvant chemotherapy in invasive bladder cancer. ;33(1):49-52. PMID: 12090338 [PubMed - indexed for MEDLINE]

207. Clinical outcome in patients with locally advanced bladder carcinoma treated with conservative multimodality therapy. Urology. 2004 Sep;64(3):488-93. PMID: 15351577 [PubMed - indexed for MEDLINE]

208. Radical cystectomy in the treatment of invasive bladder cancer: long-term results in 1,054 patients. J Clin Oncol. 2001 Feb 1;19(3):666-75. PMID: 11157016 [PubMed - indexed for MEDLINE]

209. Progress in the chemotherapy of metastatic cancer of the urinary tract. Cancer. 2003 Apr 15;97(8 Suppl):2050-5. PMID: 12673696 [PubMed - indexed for MEDLINE]

210. Long-term survival in metastatic transitional-cell carcinoma and prognostic factors predicting outcome of therapy. J Clin Oncol. 1999 Oct;17(10):3173-81. PMID: 10506615 [PubMed - indexed for MEDLINE]

211. High-risk metastatic urothelial cancer: chances for cure? Curr Opin Urol. 2002 Sep;12(5):441-8. PMID: 12172434 [PubMed - indexed for MEDLINE]

212. Aminoff Michael J, et al. Clinical Neurology. 5 th edition. McgrawHill; 2002 213. Chlorambucil/prednisone vs. CHOP in symptomatic low-grade non-Hodgkin's lymphomas: a

randomized trial from the Lymphoma Group of Central Sweden. Ann Oncol. 1994;5 Suppl 2:67-71. PMID: 7515649 [PubMed - indexed for MEDLINE]

214. Elderly aggressive-histology non-Hodgkin's lymphoma: first-line VNCOP-B regimen experience on 350 patients. Blood. 1999 Jul 1;94(1):33-8. PMID: 10381495 [PubMed - indexed for MEDLINE]

215. To what extent can indolent lymphoma be considered? Results of a long term follow-up study from a single center. Haematologica. 1998 Jun;83(6):502-7. PMID: 9676022 [PubMed - indexed for MEDLINE]

216. Analysis of long-term outcomes of combined modality therapy for cutaneous T-cell lymphoma. J Am Acad Dermatol. 2003 Jul;49(1):35-49. PMID: 12833006 [PubMed - indexed for MEDLINE]

٤١٩

217. [Combination chemotherapy (modified CHOP-Bleo) in non-Hodgkin's lymphoma] Gan To Kagaku Ryoho. 1990 Jan;17(1):59-64. PMID: 1688699 [PubMed - indexed for MEDLINE]

218. Malignancies in HIV-infected children at Siriraj Hospital. J Med Assoc Thai. 2002 Aug;85 Suppl 2:S542-8. PMID: 12403230 [PubMed - indexed for MEDLINE]

219. Salvage chemotherapy for non-Hodgkin's lymphoma with a combination of mitoxantrone, etoposide, cisplatin, and prednisolone. Cancer Treat Rep. 1987 Jun;71(6):639-41. PMID: 3581103 [PubMed - indexed for MEDLINE]

220. Time trends in survival of children with acute lymphocytic leukemia in Piedmont, Italy: a report from the Population-Based Cancer Registry. Tumori. 1995 May-Jun;81(3):164-8. PMID: 7571021 [PubMed - indexed for MEDLINE]

221. U.S. childhood cancer survival, 1973-1987. Med Pediatr Oncol. 1994;23(6):480-6. PMID: 7935174 [PubMed - indexed for MEDLINE]

222. [Cardiac toxicity of cancer treatment regimes in children and adolescents: physiopathology, clinical data and the paediatric oncologist's point of view] Cancer. 2004 Nov 1;91 Suppl 3:185-91.PMID: 15899626 [PubMed - indexed for MEDLINE]

223. Childhood and adolescent lymphoid and myeloid leukemia. Hematology (Am Soc Hematol Educ Program). 2004;:118-45. PMID: 15561680 [PubMed - indexed for MEDLINE]

224. Rationale and design of Total Therapy Study XV for newly diagnosed childhood acute lymphoblastic leukemia. Ann Hematol. 2004;83 Suppl 1:S124-6. PMID: 15124703 [PubMed - indexed for MEDLINE]

225. Mitoxantrone for refractory and relapsed acute leukemia. Cancer. 1990 Aug 1;66(3):418-22. PMID: 2194640 [PubMed - indexed for MEDLINE]

226. Prognosis after relapse in acute lymphoblastic leukemia in childhood. Pediatr Hematol Oncol. 1986;3(2):119-26. PMID: 3153221 [PubMed - indexed for MEDLINE]

227. McFarlane ME"Benign breast diseases in an Afro-Caribbean population"East Afr Med J. 2001 Jul;78(7):358-9

228. Siddiqui MS. Et al; "Breast diseases: a histopathological analysis of 3279 cases at a tertiary care center in Pakistan" J Pak Med Assoc. 2003 Mar;53(3):94-7

229. Chaudhuri M, Sen S, Sengupta J; "Breast lumps: a study of 10 years" J Indian Med Assoc. 1995 Dec;93(12):455-7

230. Oluwole SF, Fadiran OA, Odesanmi WO; "Diseases of the breast in Nigeria" Br J Surg. 1987 Jul;74(7):582-5

231. Thurfjell E "Pneumocystography in nonpalpable breast cysts: effect on remission rate" Ups J Med Sci. 2001;106(2):111-5

232. DeWaay DJ, Syrop CH, Nygaard IE, Davis WA, Van Voorhis BJ"Natural history of uterine polyps and leiomyomata" Obstet Gynecol. 2002 Jul;100(1):3-7.

عوامل "دآرت بتول سوداگري و دفرت سالمت خانواده و مجعيت معاونت سالمت، .٢٣٣موثر بر مرگ حول تولد و نوزادي در استان هاي گيالن و آذرباجيان غربي

. اي منتشر نشده؛ دريافت شخصي مطالعه". ١٣٨٠ تا ١٣٧٩

٤٢٠

234. Christopher J.L.Murray; Alan D.Lopze "Health Dimensions of Sex and Reproduction, WHO; 1998.

بررسي شكاف لب و آام در متولدين بيمارستان " دآرت مهاجراني و مهكاران، .٢٣۵، پايان نامه ١٣٧٠-٧٩هاي مهديه و شهيد اآرب آبادي در سال هاي

.دانشجويي دانشگاه علوم پزشكي شهيد هبشيت236. http://www.wrongdiagnosis.com/p/polycystic_kidney_disease/stats-country.htm

ناهنجاري هاي اورولوژيك مادرزادي در "عسكري،ميالني و مهكاران، .٢٣٧ .٣٣-٢٨) ٣۶-٣۵(٩، جمله پزشكي گيالن، "نوزادان

ی بررس"اهيد، عالءالدينی فرشيد، اکربی حممد امساعيل،نقوی حمسن، جعفری ن .٢٣٨مهه گري شناسی آسيب های ناشی از علل خارجی حوادث در مجهوری اسالمی

.، وزارت هبداشت درمان و آموزش پزشکی١٣٨٣" ايران دهي دبي آسماراني عاقبت بی و بررسی و درمانیصي اقدامات تشخیابيارز .٢٣٩

دانشگاه هتران یمارستاايجاع شده به ب از زلزله استان کرمان، اریناش تروما و قاتي و مهکاران، مرکز حتقی حممد قدسدي دکرت س-بيبر حسب شدت آس

.ناي سی جراحیپژوهشهااطالعات دريافت شده از پذيرش بيمارستان هاي مب و آرمان مربوط به .٢۴٠

.بيماران مراجعه آننده و بسرتي شده پس از زلزلهگزارش يك سال مداخالت رواني "رزي،دآرت امني امساعيلي،دآرت يامسي، دآرت گود .٢۴١

دفرت سالمت رواني اجتماعي معاونت سالمت و وزارت هبداشت، " اجتماعي در مب .١٣٨٣با مهكاري يونيسف،

.١٣٨۴اطالعات دريافت شده از مرکز درمان جامع مهوفيلي ايران، .٢۴٢

ستاني امام اطالعات دريافت شده از مرکز مهوفيلي ايران، جمتمع بيمار .٢۴٣ – ١٣٨۴، دانشگاه علوم پزشکي و خدمات هبداشيت درماني هتران، )ره(مخيين ١٣٨٣.

غربالگري آشوري نوزادان، برنامه آشوري «دالوري، دآرت علريضا ومهكاران .٢۴۴مرآز مديريت بيماريها » ...غربالگري آم آاري مادرزادي تريوئيد و

.١٣٨۴شهريور د، مهاجري هتراني حممد رضا و مهكاران، الرجياني باقر، ابواحلسين فري .٢۴۵جمله ديابت و ليپيد " ١٣٨٠فراواني ديابت نوع دو در ايران در سال "

.١٣٨۴، هبار ٣، مشاره ۴ايران، دوره بار ديابت و عوارض " ابواحلسين فريد، مهاجري هتراني حممد رضا و مهكاران، .٢۴۶

ليپيد ايران، ، جمله ديابت و " آن براساس مطالعات دهه اخري در ايران .١٣٨۴، پاييز ١، مشاره ۵دوره

حبيب زاده، ويکتوريا، بررسی شيوع سقط های خودخبودی در زنان حامله .٢۴٧ جمله دانشگاه علوم پزشکی و -مراجعه کننده به مراکز هبداشتی شهر کرمان

و ٣ و پاييز، مشاره ٨و دوره ١٣٧٩ درمانی شهيد صدوقييزد، -خدمات هبداشتی .٨٨-٩٢ص

حممود، بررسی شيوع ميزان شيوع سقط و مرده زايي در زنان پرهام، .٢۴٨ -)دکرتا(حامله مراجعه کننده به زايشگاههای هبمن، مادر و پايان نامه

.١٣٧۶دانشگاه علوم پزشکی شهيد صدوقی يزد، 249. UNICEF; "Safe Motherhood Training Package" Participants Manual , 1992, reading 2.1

٤٢١

250. Lisa K. Kadeville, Nan H. Troiano, high- risk & critical intrapartum nursing, Ind edi/ 1999/16. 251. Nicholas C. The John Hopkins manual of Gynecology and obstetrics, 2000.

٤٢٢

): استارائه شدهدر لوح فشرده (پيوست ها جداول برآورد مجعيت، سناريو دوم و سوم .١ ICDاسبه در اين مطالعه بر اساس گروه بندي ليست بيماري هاي مورد حم .٢

GBDو مطالعه جداول اوزان ناتواني مورد استفاده در اين مطالعه شامل اوزان .٣

و ايرانDutchو GBDناتواني مطالعه مورد " بيماري هاي و اختالالت دوره حول تولد"ليست بيماري هاي گروه .۴

حماسبه در اين مطالعه در ايرانفهرست ثبت علل مرگ و مري .۵جداول برآورد تعداد مرگ و تعداد سال هاي از دست رفته عمر در آشور .۶

بر اساس گروه هاي آلي و زير گروه هاي علل مرگ٨٢در سال نتايج پردازش داده هاي مربوط به (Dismodجداول خروجي نرم افزار .٧

به مهراه منابع استفاده شده براي هر بيماري و توضيحات ) بيماري ها

)ICDبه ترتيب آد (ه مربوط توضيحات مربوط به جداول •

جداول بيماري هاي عفوني و انگلي • جداول بيماري هاي خون و دستگاه خون ساز • جداول بيماري هاي تغذيه، غدد و متابوليك • جداول بيماري هاي رواني و رفتاري • جداول بيماري دستگاه عصيب • جداول بيماري هاي چشم و ضمائم • ستم قليب عروقيجداول بيماري هاي سي • جداول بيماري هاي دستگاه تنفسي • جداول بيماري هاي سيستم گوارشي • جداول بيماري هاي پوست • جداول بيماري هاي دستگاه اسكليت • جداول بيماري هاي دستگاه ادراري تناسلي • جداول مربوط به حاملگي زاميان و پس از زاميان •

ون نرم افزار ديس جداول حماسباتي بيماري هايي آه بر اساس مدل و بد .٨ مود مورد حماسبه قرار گرفته اند

جداول سرطان ها • جداول بيماري هاي حول تولد • جداول ناهنجاري هاي مادرزادي و اختالالت آروموزومي • جداول حوادث عمدي و غري عمدي • جدول بيماري هاي عفوني • جداول بيماري هاي خون و دستگاه خون ساز • متابوليكجداول بيماري هاي غدد، تغذيه و •

٤٢٣

جدول بيماري هاي ادراري تناسلي • جداول حماسبات مربوط به حاملگي و زاميان •

جداول سر مجع نتايج بار بيماري ها در سطح آشور .٩ توضيحات مربوط به جداول • بار بيماري ها در مهه سنني • سال۴بار بيماري ها در گروه سين صفر تا • سال١۴ تا ۵بار بيماري ها در گروه سين • سال٢٩ تا ١۵ماري ها در گروه سين بار بي • سال۴۴ تا ٣٠بار بيماري ها در گروه سين • سال۵٩ تا ۴۵بار بيماري ها در گروه سين • سال۶٩ تا ۶٠بار بيماري ها در گروه سين • سال٧٩ تا ٧٠بار بيماري ها در گروه سين • سال و باالتر٨٠بار بيماري ها در گروه سين •

در سطح استانيجداول نتايج بار بيماري ها .١٠ آذرباجيان شرقي • بوشهر • چهارحمال و خبتياري • خراسان • هرمزگان • يزد •

جدول جزئيات حماسبات بار ريسك فاآتور ها .١١جدول نتايج بار بيماري ها بر اساس گروه بندي .١٢

GBD