شمار ب، شها ث

میراه

57

های خطی مالحظاتی در باب برخی نسخه

کاظم رحمتیمحمد

مقدمهیششده در عنششترعهمع شش ع ششدظ نگششگر معب ششگر ععبخششاعظمی شش عظاعب گرششوع

هشگ عط ش عتخف شاعیشگرعطش عطش ععظ عکش عنیسنش تیگآع رشگمعم شگر عظاعننش ظف ت عطش عکشدظمعب گرشوععرسگضعظرع گءوعهمعکتگبعظنتععرظ ف دظجعکدهعبؤرفگآ

وظآعهسشتعکش ععب عهگ ع رگمعتخف اعط عمظعهگعسگعصفح عم وظآعتخف ف عظاعظنجگب ظیش ع.ع ت عمظعهمعظطفیشگمعبشگعاشدظمعهظهرعظ ش شهشگعب گرشوعظرا شعظف ت عطشگعنلشآع آ

صش عکش عهمع شدع وظآعهسشتمعظبشگعبلشاآعظعب عنیورعمظعطعتهگعهمع أریفگمعم گر ییشش، معطشش ععهششگعاششدظ ع ششدرعمظرعیششده در عظعامششگمعظاعظیشش عه شش عوع ششتدی ع آ

ظعامششگمع بششترعهمع.عیششدههعبشش عهششگ عط ش عطششگاععهنشوظر عه فد شش عطشش عننشش کش عظاعییشگعیشده در عن شی عظعامشگ عنشدظععههشتعکش عه ش عبش عظهظب عنلگآ

عظ عهمعظطفیششگمععنششترعطشش عیونشش عهششگ عط شش عیفشش عف د شش عالامعظ شش ع ششگعننشش ظفدظهعتخف اعادظمعییدهعوعهدعکسعبف گ وعطگعتجگمبعطشوهعطفوظنشتعناشگ عمظعکش عظاع

ع.ن گ عاگطآعع،حعظ عمظعایگآعک تعهگ عتخف اعنن ع عع

57میراث شهاب، شماره

84

س ش عاشدظ ع یشحیسعننش عهگ عط ش عوعکشگمعهنشوظمعننش عکثدمعنن هشگ عط ش عظبش، ععیزعجمشگی بوظنععادع شدعمظرعتقلیشخعطوه ،ی ععنن عط عم وظآعسا عظاعب ظ عک عهمعطگبعادط ع رگمعپد

ک شتی عف شگمخعننش .عک شتعب نشتآعادطش ع رشگمعطش ععهشگ عط ش عوعیشگرعف د ش عظاع شی عهسگشدعپدظهگ ععننش ییش، عظاععنگشگمظآمعطگمشگعمشتمع شدرعهشگع و ش عف د ش عم وظآعتج یلعسگعمتمعن گ ش ع آ

ک شششیآعطششش عر شششاعظنفلشششگمعف د ششش.عنشششوهعبششش عیشششگرعب ششش عهمع یشششحیسع رشششگمعط ششش فوظمۀعظیششش عبلشششاآعظیششدعبفیششآع(هنششگ)ط شش عظیششدظآعهگ ععننشش هششگ ععنونشش عه شش هگ ععننشش ف د ششفگگآع ششدع آععوعتق،

همعظیشش عبیششگآعکششگر عکشش ع.ع ششگعیششتعطنششیگر عبد فششععوعسششگعیفشش عمفششععنششترعظ شش ع(ف ششگ)ط شش عظیششدظآعنششترعمگانششگآعوعفل ششگآععطگنششتمعظنفلششگمعظع نشش عظاعط ششو عنشش گطف عبشش عنگسنششف عظهف ششگمعوع و شش هشدعن شتع و ش عع؛ط ع شدرعاشدههگ ععنن گخع آعطفوظآعهمعکگمعن گ گی عبن گآعظ عک عادعظ

همعیشگر عکش ع یشیمعمظسش ع آعظ ش عکش ع.عط عنیش عهمعظیش عبیشگآعظت یش عهظمههگ ععنن ط عکگ گآعکشششگمعکتگطششش عننششش ظنشششتععرکگ شششگآعظن گصششش عیدفششش عظ عاوه سگفششش عو ششش عطششش ع عهشششگعکششش عهمعا شششگلعهر

بذکیمعنیگاب تعتماش عبشگر عاشوهرمعطنشیگر عظاعمگانشگآعظبشگب عطشگع گی عک عنیورععآ ظاعع.ظنتع پدهظطفعب طگصشش عهمعاشش،دآعنلشش ع ششگعههشش عوعپشش اعظاععمن ششدهآعظاعبواوفششگمع و شش عطشش عو ششعی عطششوهعهمع ششدر

وعظاعظیش عظنشتععرط ش عاوهع هشگعصفیس عوعیف عهمعظوظسآعمیدعصفیس معطوهعتج یمعط عکتگطش عننش ظنشتمعطش ععهشگعکتگطش عکشدهرعهشگی عکش ع آعگ گی عنن وظنتعهمعن عب عهگع و عط عط و ع آعممهگذظمع.کگمع ست

بلش،وءعوعهظمظ عظ شگارعهگ ععننش ط ش معهگ ععننش همع یحیسع.عک عب عظاعن تعبثگلعن،دعکشش عفششدهعتجیشش عطششوهعمششگر عاد نششف ظ عطگنششتعسششگعهمعطعششتعننشش رعظطیششدعهمعظطفیششگمعمششگر ععطگصشش عابششگن ع

ظ عهسگششدعبلگط شش عکششدهرععظعطوظنششترعطگنششتعوعطششگعننشش ظ عهسگششدعاششدظمعیدففشش عطگنششتعوعظوعنیشش ع آعمعاد نششف هشگی عظاعظه شگءظمعهظلعاشدععهمعبوظمه عطگص عط عم ش عفد شوهی عبخشا.عطگنتمعظت ی عفدظوظن عهظمه

کشش عظه ششگءعاششدعننشش عنونششف عمظععبشش عروهعوعطگمششگعبشش عادظئشش عننشش عظاعبیششگآ کشش عنفششوظآعفششده ع نششوهعع5511گمۀعشکتگبخگنششرعتج ششسعطشش ع ششعمابشش عی شش عهمععت ششذسوعظروصششیلظ عظاععننشش .عن گ ششگی عکششده

شدععهشگ ع آعطش عط ش عک ش عتج ومرعع گع گئ عو شوهعهظمهعکش عبخلش عظاع آعنونشیسسعوعهسگشدعبخشاط شش عبففششگومعهظمهعوعیفشش عیوظنشش عنیشش عطشش ععه شش عمبخششاعنخنشش عننشش .عکتگطشش عنششترعظ شش

کشش عک شش عه شش همعیلیلشش عظاع.عظنششتع ششدعظ شش معکتگطشش عنششترعطشش عبففششگومعظاعبخششاعهسگششدعننشش ع دعنن عظ عوعصفحگمعا آعسگع و عکشگ عهسگشدعنونشف عنشترععط عطعتعبخاعک ع18صفحرع

های خطی مالحظاتی در باب برخی نسخه

84

بششف عظنجگبششرعننشش عظت یشش ع.عطشش عصششفحرعظنجششگمعننشش عطشگایدهس .عسشگعهمعطعششتعطگانیسنشش عنششترعظ ش ع:طگص عهظمهعوع فدعظ عک عظطفتظعبف ع آعمظعنلآعک ی

عظراتگبعبق تعظهللع عگر عومون عوین ع وفیل عو رش عوع م ع یتنگعتق شتعظر شص وظ عَ ّ َظفلششدعم ششگهعظهللع عششگر عظرشش عمجهششاعو یششو عظرشش ع فششدظآععکتبههلنفسه ههلظر ی ششی عظر ششگه،ی ع

ع ظرعششگب ع تجششگدارعمشش ع ششیجگ مع عفششدعاشش عتق ششتعاشش عظاششدظهی عاشش عظ نششگمعظرلششگبذنیطشش عوسشتعظرعیشدم اشتو عظالفگ شآمعظفف شگمعظالوظطشدععبمج سعظانشور عظرعابشاعطشآعظویشتعظرشتهدمعف،

ع ظهللع ارشش عفشش..ع ظرششتی عم ششتظان وعظالمشش،یعظ نششی وظالوظسششآمعم یششتعظان ششاعوظ ششخعوع.ظالدلع اعظیتعوخهنی عو ع گئاع ظرعلدعظالطیدعب عن دعظ ج گه

کگ وعنن ع عفدعا عتق تعا عظادظهی عا عینگمعنگب عمگب عظ عک عبدیشومع اشگعاشزمرعهمعن شششتعب شششوعکو شششگرعهمعع32مع9ظرلششش،آعظرفگ شششعمع عع ظرضشششیگءعظرابشششععفششش:عرلشششیعاع لشششگمعظمشششامعظ

هشگ ععط عت گآعهری عکش عهمعا شآعطش ع آعظنشگمرعنشتعمگانشگآعظبشگب عهمع شتر.عطیو عظوع دمهرعظ نل ع گعههش ع شگعیشت عطش عهریشآعمشتمعتماش عبشگر عینشفدهرعت گن شتعت فگسشگآع ش عطشوهمعتج شیمعطش ع

ش، عهظمهعطش ععبخشاعهومعننش عکش عیوظنش عفشدظوظآ.عظنتعوهرط عاهگ ععنن کتگط عوعظ ف نگخعظ ش عکش عظوعهمعتج شسععت شذسوعظروصشیلظیف گلعای عیوظن ع عفشدعاش عینشگمعمشگب عاشدعکتشگبع

هعوعطنشششیگر عظاعظیششش عماظهۀعمابششش عی ششش عظاعد عنششش یترعظ ششش عوعظت یششش عفدظوظنششش عهظهمخعطشششوظه،کش عهمعک شگمعظنجگبشرعننش ع بشترعناترعهسگشدعظه شگئ عظ ش ع.ع ع یلگمعط ع ف عاگطآعطوظنتآعظ

ع:ع وظآعطوظنتمعن ی عظ عب عن عک عظاعبخاعبو وهعظه گءعک عبخل عظاع آعتقوعنترعوع آع...تجگرسع طدهگع ظ فلدظیًگعفظه گرعظسترعظهللع عگر عادظء عدبقثًگعوف ًگعو ًگعو

طش ععطش عطشگعه ش عنشدظعکش عه ش ع؟پد اعظی عظ عک عظی عظه شگءعوعطشاقعادظئش عظاعکینش بشدظعهمعنش گط عهیسش عظیف شگر عع وظنشتعب ع و عط عهوعنات .ع عفدعا عینگمعمگب ع فگومعهظمه

طشش عبلششگط عوعهسگشش، ععطشش عنقششوعع یعشش عسششگفف عه شش .عکشش عظه ششگءعبششذکیمعمظعنونششف عک شش عک ششتعفششده نشترععطش عنش گطف عط عبذکیمعنش گه عطنشیگر عطشگعه ش عط عوظاععه .عتقفی عطوهعظه گءعظ یآعوعتقفشششی عظه شششگءعنیششش عنششش گه عن هساششش عطشششگعبشششف عظه شششگءظمعضشششییشششگعبنششش یتعرشششگن عهظمهعوعظاع

نترعظاعن یتعرگن عهظمهعوعظی عب وعک عنن عمظعفشده عمشگب عکتگطش عکشدهرعوعننش عهمععن گطف س عب عم آعمگبآعاوهر ع5.ظ ع ل عنوهع وظنتعهمع أی تعیتخعبذکیممعط عم وظآعا،

هگ عط ش عکتگبخگنشرعتج شسععف د ش عننش مع(ب یشیم) شیتعتق شتعع گع شگئ ع:عاشدظ ع وصشیاعننش عط گ،سشتعطش ع.5

57میراث شهاب، شماره

75

ا شش همع آعیششتوهعهدسنشش عکتششگبعطشش عطشش ع تعهظنششف عکشش عشنشش یتعرششگن عطششوهعکتگبخگنشش عظ عظرکتگبخگنشرع.عهشگ عهسگش، عکش عظوعهمععش عییشگمعب شگمکاعیشده در عکشدهرعظ ش عطوهشعاوهرعوعکتگب

ییشدهعوعطعشتهگععبش عک عط ع شععطگایلشف عبشیمهع شگممعاشدظمعع919بذکیمعهمعظسگمعانتی عظوعابگن عپسعظاع

همع.ع591معبخشاعهوممع ع32معجع(ش5211ت دظآمع)تج ومرعظهتظئ ع یتعتق تصگهقعع گع گئ ع:عنیمظ عظ اب یشدعظالیاشگمظ عظاعکتشگبععظهللعبدمل معننش عکتگبخگنرع س کتگطش عنشترمعبو شوهعع192کش عهمعع53129طش ع ششگمۀععتق،

ع اشدءعم ش»:عمع بشترعظ ش ظ عظاعتق تعا عینشگمعطش عکنشگن عکش عکتشگبعمظعنش هعظوعطوظنشترعظنشتعظ عک عهمع طدع آعظ گارعدفشًگعبش عهشذظعع ظرشتی عظاشدظهی عورشتعظرلشیخعظاندیشومعینش عظرلشلیفعظرلیخعظ ج یآعظرعگر عظرفگ آعظریرععظراگبشآعادهگآ

ظراتگبعاد عب ذطاعبد یًاعاد عبقگعوتقلیخعوف عو تایخعوظ معر عروظسش عمهیعش عومهیشععبیش فگمعبیش ف عظرلشیخعمش عظرنشیتعینش عاش عظیشوبعع مش عم شع مش عوظرشتاشتخعظهللعرویش عظر کیشاع شدعظرشتی عاش عظان عظالبگمعظرعابشاعمهگل

ظرشتی ععظرتی عم عظرلیخعف دظرتی عوظرنیتعم یتظرتی عم عوعمهیشععبیش فگمعظرلشیخعنج عنج عظرل یدعطگا عع ظ نی هللعاشتخعظظرشتی عتق شتعاش عباش عععظرلگ عم عظانی اعم عومهیشععبیش فگمعظرع،سشاعظانشگهدعوظر حشدعظر ظطشدع ششسع ظا

م عظرنیتعظانذکیمعم عظرل یتعف ی،وعذر عان عنگءعوظیوعف وعظهشآعرشذر عوکتشوعع م عم ع م عوظرتع م ..ع درعکتگطش عنشترعوعهمعظطفیشگمعفشده عع192نن رعظطیشدعهمع شگلع.ع«ظصغدعم گهظهللعتق تعا عظ نگمعیگبتًظعبی یًگعبنفغفدظًع

واشتعفش،معبش ع ع یلش عر فنش عم شتظهللع»:عنونف عظ ش عط عنگمعم تظهللعا عبنیوعبن عاوهرعظ عک ع ع یلگ عادع آا عبنیوعظانن عظرثگب اعب عن دعظهللعظألصوع اعثمگجمگئاعوظرطشععوع شفیآعهج،سشاعم ش عبلشدف گعظرنشامعوظ شتعهللع

ظرشتی عظجهشتعاش عظ شگجعم ش عاشوهرعکش عد عننش عمظعنش هععپسعظاع آعننش عهمعتم ش عن یش عطش عنشگمعمهگل.ع«ویتروفلش ع_ع ظرشتی عظاشدظهی عظانلش،عظرلشیخعظرفگ شآعادهگآع اد عوف شًگمعظم ش_عظسترعظهلل_ظه گرع»ظنترعظ عتق تعا عبؤذآعطو

ظرشتی ععم ش عادظ ش عم یش عوهشوعظرلشیخعمهگلع واتع معر عروظسفش عم ش_عظهللعوظسگنگعاندظ ی عو عآعیوب عطیدًظعب عبگ ی عظر عظانی اع_عمجه عظهلل_ع ظجهتعا عظ گجعم وع عب عظرتمگءعف عط وظ عوملیشوع_عمجه عظهلل_م عبلگیخ عبفیًا

اشدظ ع وصشیاعننش ع.ع«ص وظ ع ل آعظهللعب عوکتوعظرع تعظرفلیدعظر عظهللع عگر عتق تعا عظانؤذآعیگبتًظعبی یًگعبنش گًعهگ عط شش عکتگبخگنششرعاششزمرعیضششدمع سششاعظهللعظرعی شش ععف د شش عننشش :عوع یششییدعصششفحرعظنجگبششرعننشش عط گ،سششتعطشش

ظرتی عتق شتعاش عتق شتعاش عهظوهعبشؤذآع زس ش عهمعظ شگاۀعع ششس.ع5522مع111-118مع ع23جععمبدمل عنجف ؟حر؟یشدعظالیاشگمهمع ش عظاعع،یشخعطشوهعهمعروظسش عکتشگبعع112طوهعطش عم ش عاش عم شتظرعگر عبینش عهمع ...ع»:عیففش عتق،

آعوبشگعفیش عبش عظرففشگد عوبگعم ی عبش عظر لشع ب عمه اعبل،وظ عظرفح،یدعو معر عظر،وظساعبععظرع آعبج یععبگ ض عکتگبعفشاعسع شآع شگمعع ظ خگریاعب عظر لآمعو بگعظرفدههظمعوظألنیگمعوظالناگالمعظ خگریاعب عففی عظانی اعوبش عمابشاعبخ ش

ومش عظرلشیخعع ظرتی عاش عظ شگجعم شعم عظرلیخعمهگلع ظراتگبعظرذ عاد معوهوعبخ عظانی ا؟حر؟عم ع ا ی اعفع وهظرشتی عظجهشتعاش عیشگجعم ش عمی شگر عظاععمهگل.ع28-29مع ع511معجعظالنشوظمبقشگمع.ع«...م عظرشتی عینش عاش عظرفضشآ

یدهظآعظا یدهظآععینگمعاوهرعظ عوعظعشاععظطیشدعنلشگنگدعظیش عناتش عنیش عهنش عکش عمهگلعمه عنگ ظرشتی عظاعمه ش عنشگسشگضعظرع شگءظف شت مع:عط گ،ستعط .عبؤذآعنی عاوهرعظ عظا معتق شتعاش عتق شتعاش عطشگ یآعمی شگر عه.ع28مع ع5معجعر

تج نش مع:عط گ،سشتعطش .عظرتی عظجهتعا عیگجعم عمی گر عمظع دمهرعظ عظ گاۀعطوهعط عتقلخعکدک معظ گاۀعطوهعظاعمهگلع.38-31مع ع511معجعبقگمعظالنوظم

های خطی مالحظاتی در باب برخی نسخه

75

عتق شتعاش عینش عاش عم ش عاش)ظشعنیخعم ش عک یشدععطلگسگ عکتگبخگنرعن یتعرگن عط عکوناعنوظهریش وعپشتمشعنشیخعتق شتعوعکتگبخگنششرععطش عت ششدظرعکتگبخگنشرعطشگنوظهی عنشیخعینشش م(عظرشتی عمشگب عزکتگبخگنشرعنشیخعم ش عک یشدع شگع.عظرتی عط عظیشدظآعب فلشآعنشترعظ ش عازمرعنیخعین معنیخعتقی پتر

سشگضعظرع شگءابگآعصشگیوع عهمعظصشف گآعبو شوهعاشوهرعوعادطش عظاعظملشگبعنشیخعم ش عک یشدعکش عهمععرسنششف عبشش عظصششف گآ همعطیششو ع.عظنششتعظنششتمعطشش عیفششهعوعنگ ششتظر عکتگبخگنششرعبششذکیمعظهف ششگمعهظنششف عز

هگ عکتگبخگنرعن یتعس عناترعهسگدعمظعنی عطگستعظفشزوه؛عابشگن عکش عنش یتعرشگن عهمع شگریخ عبیشگآععکتگبکششگروظآع992نششوظلعع51 ششگعع51 کششدهرعوعت ششدظرعطششگع هششگ عیشش عطشش عباشش عمففشش مع عششتظه عظاععهبلششخعمظع ششددع

هششگ عنشش یتعرششگن عع ششدعکتششگبعنشش عاششدکشش ععظی عهمعطیششو .عهششگ عطششوهعمظعت ششدظرعهظنششف عظ شش عکتششگبکششدهر کشش عبلگبششگمعمث ششگن عظوعمظعهمعت ششگآعنشش دعطگاهظنشش ع ظنششتمع بششترمعظعامشش عهمعه شش ععه گششگب ع

س ع شش ع ک ششیآعننشش کشش عع آععنششتظر همعن ششتعاششدرعطشش عه شش ععففششگد عاوظمششتوعمفششععظجیبیششوظ عظاعکتششگبععظظنشتمععابگن عک عطگعنش یتعرشگن عاشدظ عتقیشیآعطش عاشگهدرعمففش ع922تعهمع بترعک عینی عا عم تظری

کششدهرعوعطعششتهگعننشش عمظعطشش عنشش یتعرششگن معطشش عم ششوظآعهتسشش عبخلششیترعظ شش ع ع911نششگستعهمع)کتگطشش عابششگن عکشش عظاعنشش یتعهمعطع شش ع ششتظعنششترعوعابششگن عکشش عنشش یتعطشش ع ششععطگایلششف عوعینششی عاشش ع

یشش شع و شش ععنشش یتعطشش عکتششگبعظطیششدع(.عم تظریشش تعطشش عمششدظقعمففشش طشش عم ششوظآعسگهیششگر عظاعهو شش عمزننش رعظطیشدعپشسع.عک عت دظرعهظنف معط عبا عادهرعظ ش ع هگیعهظنف عوع آعمظعطگعطوهعهمع عکتگب

ظاعنشش گهمعنشش یتعرششگن عهمعظطفیششگمعبششاعتق ششوهعالهیجششگن عاششدظمعیدففشش عوعظوعننشش عمظعطششگعطششوهعظاعباشش ععع5(. گ عبو وهعظ نعظاعنن رعظطیدع یییدعهمعبؤ نرعنیع )طگریعکدهرعظ ع

ظرشتی عاش عظجهشتعاش ععظرتی عک عط عظیف گلعای عطگسشتعنشیخعتقیش عهگی عک عنیخعتقی عظاعنن همعکتگبخگنشرعع3.ظمعطگنشتمع شگعطش عیشگلع ش عننش عن گ شگی عکشدهر(ع912انشترعهمع)ظرتی عبینش عع گج

ناشگ عهرطشگمۀعبشاع»تق شتکگم عمجهفش مع:عهظنی عط گ،سشتعطش عنش عکش عهرطشگمۀعظوعبش عتق شوهعالهیجشگن عوع آهرطگمۀعبشاعع.5یدهظآعی گمعن یتعرگن عتق وهعالهیجگن عظاع ظجهتعینی عظنایر معطش عکونشاعم شیلعنگبرعظ فگهع یتععمع ل «نگ

ع.129-159مع ع(ش5293ت دظآمعنلدعم مع) عف،سگآعبفشوف ع)یشدعمشگب ع.عظرتی عمگب عبین عب گروعن شتظن عهمعه ش عنینش عظرتی عا عظجهتعا ع گجعتقی هرطگمۀعع.3

جهشششتعاششش ع(عاششش )ظرشششتی عع ظرلشششیخعتقی»:عطششش عظوع شششگعنونشششف عظ ششش عهمعظنشششگمر(ع25مع ع5جع)عظبشششآعظ بشششآهمع(ع5512عاظهششتًظعمگطششتًظمعظ ششفجگاعب شش عفضششاءعمیششدرعوبشش عبوالنششگعتق ششوهعاشش عتق ششتع ظانینششع ظرششتی عظرعششگب ع گج ؛عکششگآعفگ ششًا

سشششگضعظرع شششگءظف شششت عنیششش عهمع.ع«912فأ شششگارع ششش اعع ظرایانششش طششش عنشششا عتخفیشششدعهمعظنشششگمرعطششش ع(ع319مع ع1جع)عر؛عکشگآعمگانشًگعفگ شًاع ظانینشع ظرشتی عظرعشگب عظرشتی عاش ع جهشتعاش ع گجع ظرلشیخعتقی»:عبین عنونشف عظ ش عظرتی عتقی

57میراث شهاب، شماره

75

ععبو ششوهعظ شش عکشش عبلششف آعاششدعن ششگمعم ششگر عظ شش عوع/3935گمۀعشطشش ع ششظ ععننشش ب شش عتج ومشش عبعدفشش عظاع آعهمعف د شش عننششخعط شش عکتگبخگنششرعب شش عمه ششیر عظ ششاب عظیششدظآعطشش عا شش عظ ششفگهعتقفششدمع

م ششگررعظدلعکشش عهمعطیششو عظیاششگمع.ع بششترعظ شش (ع25-39مع ع52جع)ظهللعمیی شش عع اششگ عی یششون ششتعهمعظنجگبششرع آعطشش عظانؤرششاعبعدفشش عنششترعهدعنگششگمعتقفششدمعتج یلعصششتظقعظ شش ع و شش عف د شش

ع:ظرتی عط عم وظآعنیسن ترع بترعوعیفف عنترعظ عجهتعا ع گجظرتی عا عظعصدظی عنگمعتقی ظر وظیششخعبششععا ششاعنششج اعبششععبششگع ینششدعف ششگعبشش عظر اشش عوهششذرعظانع هششذظعبششگع ینششدعمهعشش عفشش

یشدظًعور عظرعفوعوظرل شیلعوینش گعوعظهللعبنفج هذرعظری گماعوع ظر ضگماعف عنعش عظروکیشآعتق،ع طگانلش تعظانلشتخعظرد شیع912 اععظرفگ ععملدعری اعظ جاعظ دظمعب ملیاعظرث ثگعوع ف

ظرششتی ععظرششتی عاشش عظجهششتعاشش ع گجع ظرنششامعطل شش عظیلششدعظرع ششگهعتقیششم شش عبلششدف عظریشش و عوع.عر اعظهللع عبمح تعو ر عوظر گه،ی

نشش،حعظرد ششگراعع فششعپششسعظاعم ششگررعظطیششدمع شش عم ششگر عظاع رششگمعنشش یتعرششگن عسع شش عظانلگصششتعظرع یششا ششیل عظر ششگم عوعظ ششت عوعع فششعظال ششفگمعوعم ششگراع فششع ششی یاشش عظانلیع فششعظالرفیششامعنفششگس عظالفاششگمع

ظرشاع غی شدعکشدهرعظ ش عوع شگعاشدرعع38طش عننش عهمعاشدرععه ش .عظرنگاخع بشترعظ ش ع فعظرل ن ششتعادطشش عظاعننشش عطش عطشش عبینشش عظهظبشش عسگففشش عهدعبعطش عط شش عهسگششدعظ شش عوعپششسعظاع آعطششگ22

جع)عبقشگمعظالنشوظمظ عک عنیخعیدعمگب عظاع آع عیفف معط ععشیمعکگبشآعهمععظ گار.ع« مگطتًظمعب ع ابذ عظرل یتعظرثگنهمعطع ش عابشگن عکش عنش یتعرشگن عهمعع912باعتق وهعالهیجشگن عپش اعظاعم شوع.ع بترعظ (ع582-582مع ع511

طش عینشی عاش عع925 شدعهمععظ عکش عپ اع گعم شیترعوعنش یتعرشگن عظ شگارعبتم رعنیرس عط ع ترسسعبلغیلعاوهرمعط ع آظرشتی عبینش ععابشگن عکش عتقی ع912همعظوظطدعرایععظرثشگن ع.عم تظری تعیگمر عمگب عهظهرعمظعط عظوعنی عظ گارعهظهرعظ

سگفش عظ شگارعب عتق شوهعییانش عهسشتظمعب همعک،طاءعاوهرمعطشگعبشاع .عک شتعک شتعوعبشاعتق شوهعییانش عظاعد ع لگ شگ عهرظ عکو شگرعهظهرعوعهمع آععبین عک عهمعمظرع فدعط عبل تعاشوهرعهمعپگ شخعطش عهمطوظ ش عبشاعتق شوهعییانش عطش عظوعظ شگار

وعطش عظ شگاۀعبلش یمعظوعطش ععبعدفش عکشدهر(عنی گعظألمیش عظال شآعطگتمشاعظجیبی شتی )بلگسخعطوهعمظعنخن عن یتعرگن عن شی عظوععه .عینی عا عم تظری تعنی عظنگمرعکدهرعوعت شگآععش،قعبشذکیمعهمعظ شگارعمظعع،یشخعطشوهعبعدفش عکشدهرعظ ش

ظ شگارعهظنشف عکش عظوع(ع921بفشوف ع)ظرتی عفلعگن عبعدف عکدهرعوعیفف عک عظوعظاعتقلخعکدک ععهسگدعظ فگهعظ گاۀعطوهعمظعزی یدهعن گب عطگ یآعمی شگر عاشوهرعظ ش عکش عهوععش،قعذکشدعنشترمععش،قعظصش عروظسش عهمعبیشگآعظرتی عظجهتعاعطوهعنگ

ظرتی عبینش عهمعه ش ععنگگر عبفگطدعنیع عب گروعن تظن عهمعطیو عتقی عهگ ع دظ عهمعکتگب.عنیعیگآعظ مرعهمع اشگاز.عک ع گعهمع گریگآعظطیدعف د عنترمعبیمهع و عادظمعنگدفف عظ ش عن وهرعوعنن رعیگ دعنی عط عهریآع آ

ظرششتی عبینشش عسششگهعکششدهرعوع ششگعت ششگآععظاعتقی ع321وعع51ظییششگءعظرششتظردعبشش عظرلشش،آعظرعگنششدمع ع:عظمششامعظرلششیعاع لششگمع .ب گروعبذکیمع و عنیخعیدعمگب عوعظف ت عهرطگمۀعبین عمظع دمهرعظ

های خطی مالحظاتی در باب برخی نسخه

75

نلگصششتعظرع یششاعهمعاششدرعظاع.عطشش عهسگشش، عهمعظیشش عبخششاعنیشش عاگطششآعبلششگهترعظ شش عیوظنشش عطششگعه شش ظرششتی عبینشش عظنششگمرعکششدهرعکشش عظوعطششوهعن یشش عظ شش عکشش عاششدعننشش ععبعپگسششگآعسگففشش عوعتقیشش 532

بفگ شفگن عهمع یشحیسعظانلگصشتعظرع یشاعظاعننش رعظطیشدع.ع ع یلگ عط عماوۀعکتگط ع آعنگگنف عظ ش ع.ظ ففگهرعنلترعظ

هشذرعع فشعیفف عممشگعممهش ظاننگتقاعا یگضعصشحع ف،معب ع ع یل گعر فن عظ عاعظرع گهعظردظ ظر لشششوشعظهشششآع...عاندظبقشششاعطگمفیشششگضعصششش فلف عبمشششگعنی ششش ظانؤبشششآعظظریششش،ونعبششش عظرنشششوظهعو

ایششععظالنفلششگلع ششگی عه ششگمعظ ج عششاعظ جگبعششاعالنششفگبعفضششگئآعظالمیششگهع گ ششععم لششدعنشش دعرد عظتجتعظالتجگهعص عظهللعم یش عوم ش عخهنی عوع نع گئاعب عظلهجظالطدعب ع اعرا عو

ع ظرششتی عظرعششگب عظرششتی عاشش عظجهششتعاشش ع ششگجع ظرفششگطعی عظرشش عیششومعظرف ششگهعتقیشش رشش عوظصششحگط عوع.موبآعطگر اعوظالنفیگه

طل ش ع»:عظرشتی عهمعظنجگبشرعطشوهعنونشف عظ ش عهمعپگسگآعم شگر ع شوممعسع ش عنفشگس عظالفاشگممعتقیش وعهمع«عصشفسعمش عاال ش ظرشتی عتجشگداعظهللعمش عهفوظ ش عوعظرتی عا عظجهتعا ع گجع ظ عاعظرع گهعتقی

بترعک عنلگنگدع آعظ عکش عبینش عننش رعطشوهع«عط غعمد گعطگالصآ»یگنی عم گممعطنیگمعب عکشش ع.عمظعظاعرد عننشش رعنشش یتعرششگن عکتگطشش عوعطششگع آعبلگط شش عکششدهرعظ شش ظنجگبششرعننشش عنفششگس عظالفاششگمع

کششدهرع فششگومعطگصشش عطششگعظنجگبششرعبو ششوهعهمع یششحیسعم ششگررعنفششگس عظالفاششگمع م ششگئآع)بینشش عنلششآعظ ششتعهللعو»کشش ع شش عک ششرع طششدعهمعظنجگبششرعظطیششدعع آععنششتظمهع شش ع(ع222مع ع5جعظرلشش یتعظرثششگن مع

کشش ع.عهمعبششف عنششگپ عظ شش «عظر شش عظطششف عبخیششد»طشش ع ششگ ع«عویششتر پششسعظاعنلششآعظنجگبششرعنشش یتعرششگن عکش ععظی عکیشتعاشدعأظت یش ع آعنلشگنگدعکتگطش عننش عظاعرد عننش رعظصشآعبؤرشاعظ ش معبینش عهمع

ع:کدهرمعن ی عنونف عظ نن عمظعظاعرد عط عن یتعرگن عکتگط عسشترعوکلشاعرش عمش عصیم عط عظانؤراعظهظمعظهلل ع أی ترعوظ زلعبش عکشآعفضشآعییش عوبز

یشدظًعع ظنش عورشع ظاضشیف وظبضعُیکم عوهاگئخعیِکم عو آعم شوعظاند شوعظوظسشع فشعجهیشتعتق،ظرشتی عاش عظجهشتعاش عع نشع گئاعطل ش عظ شعاعظرع شگهعتقیشب عن یمع اعر ثاعوخهنشی عو

ع.صفسعم عاال عم عهفوظ عواعظهللظرتی عتجگدع گجبشش عتقلیلگ شش عهظمعفضشش ع»ظ شش عکشش عع ششگعنونششف (ع ششیل عظر ششگم )بینشش عهمعپگسششگآعم ششگررع طششدع

ظ ش عکش ععظردمگسشاب ش عظاعکتشگبعظ ععننش نن رعب ش عهسگشدعکش عطش عطش عبینش عظ ش مع.ع«ندف وکششدهرعوعهمعکتگبخگنششرعتج ششسعنششیمظ عظ ششاب عنگ ششتظر ع993بینشش ع آعمظعهمع .عوهنشششعبشش عکتگطشش ع

57میراث شهاب، شماره

78

تج شششششششسعنلشششششششگنگدعظصشششششششآعاشششششششوهآععظردمگسشششششششا شششششششگاخعطششششششش عننششششششش عظطیشششششششدعطشششششششگعننششششششش عع(.1821گمۀش )هگ عنن

یونش عکش عیففش عنشتعهمعظبشدععت شگآ.عظنجگبرعنن رعظطیدعطنیگمعب عوعنگسنف ع أبشآعایلشف، عظ ش رششاعؤظالباگآعظاعننشش رعظصشآعب یضشرعبیشتظنشتععرکدهعبشش عط شش معکگ شگآع شع هگ ععننش کتگطش ع

هشگ ععظی عنات عط عم شوظآعساش عظاعناشگمع شت عهمعکتشگبعننش عبشیمهعظنشگمرعکتشگب درعطگیدنتعوعبفشوف ع)ظرشتی ع شز عطتمعظاننشففیت هبعظانفیتعوع فعظرتمعظر ضیتنیآعع گبععهمعظبدع ع ی عوع ع عه

سششتوع(ع912 ظنجگبششرع.عنیشش عاششوهرعظ شش (ع991بفششوف ع)نشش یتعرششگن ععظاننششففیت هبعظانفیششتعوع فششعب یششاعظان،طشش عتقلیششخععظردمگسششاظیشش عننشش عنلششآعنششترمع فششگو عطششگعظنجگبششرعنششگ عنششتۀععنشش یتعرششگن عکشش عهمعهمعیگنشی عبینش عهمع و شیسعبع ش ع.عنتظمهع ش عهوعبشیمه(ع5211ا مع)م عطلگلعم تظ نی عتق ت

ءمععگئفشاعب ش عنقشوعظرث شگعظوع هزسععظرلش)هزسععط عنلآعظاعن یتعرگن عسگههظن عکو گه ع دمهرعظ عکیتعادعهمعظطفیشگمعهظنشف عننش عظصشآعوعطش عطش عأظاع آعطگاعبین ع پسع(.عب .عظر،طععاگر عظ جوه،

ع:ن یتعرگن عهمعکتگط عنن رعطوهعکدهرعوعن ی عنونف عظ کدظبش عطظانیش اعظهظمعظهللع عشگر عظسگبش عو ارش عدعصیم عطش قعظرعشگانی عظ ّنش عم ش عبفشگر

گبغشاعظردظ یشاع ر عظانفح ی عتج ف عظانیفی ع ارعطگریتعظرفگنیاعظ جگریشاعظر ار عبمح تعوموسشتعظرعفشوعتقیش ع ظرعشگب ع ظرشتی عظانینشعظرشتی عاش عظجهشتعاش ع شگجع ب عظرع تعظجیحفگجعظر عبز

سششآعظالفضششگلعبمح ششتعو رشش مششگ بشش عم ششوع شش اعظر ششی عو ششفی عبشش عطعششتع...عب عظهللعبجزع.صح عظمهعی نع گئاعوظ تعهللعمبعظرعگانی عوص و عوظرنامعم عتق تعو ر عو

عنشش عکشش عننشش ع بششترعکشش عبخلشش عظاع آعهمعصششحگف عظاعاششی عمففشش عوع آهمعیگنششی عطششاقعبلگط شش عع:ع وظآعطوظنتعن ی عظ عب

ع فششعذرشش ط غش عبلگط شش عبقشسعظ ج ششتعوظر گاشاعظالعبششگعاظقعم ش عظر یششدعوینشدعم شش عظر یشدعوع...ب عن یم...عتجگرسعبفعته عکگآع طدهگعه گم

شوظآعهسشتمعم شگممعاشزمرعواشاعهمعظنی شگ عننش عطش ععبش عیون عکش عهمع یشییدعنیش ععت گآصیممعبیمبعادعبخل عظاعنونشفگمعصشفح ع بشترعظ ش عکش عنشگستعهالرش عهظنشف عطگنشتعکش ع

ن یتعرگن عوعبین عوعهسگدظآعظفدظهعطگنتظآعن یتعط عظیدظآعهمعردایشگمعهگ ععنن ابگن عک عطعشتهگعکش ععظی عتعسشگهگعمظعواشاعکشدهرعطگنشعهگمعنن عنیخعم عک یدعم یترمعظوعادظ عیفهع آ

های خطی مالحظاتی در باب برخی نسخه

77

عع5.کدهرعظ عکن عنن عمظعوااع

خطینهایننن خلصهحلنعسواننط ش عظت یش عفدظوظنش عهظمهعوعهگ ععننش (عم د)ط معصفح عم وظآعهگ ععنن همعا،م ع

همعصششفح عم ششوظآع.عهششگعتم شش عظ شش ع شش،ی ع آعنششترعکشش ع ششگهرعبشش عظعامششگمعفدظوظنشش عاششدع آعهریکتگبخگنشرع سش عظهللعع53291گمۀعشششطش ع (ع839بفوف ع)ماب عی ععتخف اعظرلیعاظاعکتگبعظ ععنن

اش عهطونش عاش عتق شتعاش ع(عالبعش )بدمل عک عوّنگحعا عم عا عتق شوهعاش عبو ش عاش عمظبش عهمعصشفح عم شوظآعننش رعظطیشدعب گرشوع.عکتگط عکدهرعظ ع832م عا عتق تعا عبو عهمع گلع

گحمعهمع وصشیاعتج شتعکگ وعسع ش عوّنشعهمعطگال عصفح عم وظآعط عط .ع گروع و ع بترعظ ع:عنترمعن ی ع بترعظ عکتگط

یش یاعظانشور عظرلشیخعظالبشگمععظیاشگمعظرلش،سعاع فشعتخف اعظرلیعاظ ج ءعظردظطععب عکتگبعجعظالبشاعب عظالفگ آعب عطتظءعظرتهدعوییتعظرعیدعبد ععظرفضاءعبلفت عظرع گءع شدظ

عظرتی رلشیخعظرفلیش عظانفع شتع شتستنش عاش عظظرشدظ عب یشیمعظ وظم عظالئماعمهشگلعظ شخعوع.وظان اعیوعمبن عبقخعظ خعیو اعا عظان دعاتخعظهللعنفن عو

سشتظمعننش معمشگر ع همعپگسگآعم گممعظطیدعب عهمعطیو عایععنن رعظطیدع بترعکش عفشدهعط،م ششگممعایششععن ششی ع.عظ شش (ع912بفششوف ع)اد نششفرعمیششدعصششفی معم شش عاشش عهششالعب لششگمعکدکشش ع

ع:ظ ظالبشش عع بف اششگمعظجیحششدمعظاناششدمعادکششاعظریشش حگیع فششع تششگبعظرفل ششاششتععهطششآعهششذظعظرا

فششییعظانعمعصششگیوعظانوظهششوعوعظالینششگآعظرلشش یدعاششی عظالنششگمعبمیشش،اظع ششگآعاشش عظاندیششومعظان شش،دطگالطفیششگععظرلشدم عظریششحیسعع ظرشتی عتق ششتعظالصشف گنظجیح شیمعظالبیشدعمهششگلعظان شاعوظرششتنیگعو

شسعظان ششاعوظرششتنیگع ششع ظر لششع یششوعظرفلششظانعف ششدعظاندمشش عبشش عظ نششیوعظر نششیوعظالصششیآعظر ر فضششگسآعظرتس یشاعوظرتنییسششاعع ط،دسششاعظ شگدتق ششتعاش عظاندیششومعظجیلفشومعرشش عطگرنشعگه عظالظرشتی عو

کشگآعظجیب شسعوع فشعطشث عبع شومعتقشگلعطش ع مشگب عظ ج شآع ظرتی عین عظ جگبعظرلیخع گجعظان اعوکت ش عظاشآعوع ش عوظرطعشی عو نشع گئاع ظرلعشت عظ شدظمعبش ع ش ع ظ خگبسعبش عنش دعذع فعذر

ع...وظافگعم عذر ع مگب عظهللعط ف عظ خفع ا عهالعظرادکع م گهعظان عظرع عم

هگ عط شش عکتگبخگنششرعتج ششسععف د شش عننشش ششیتع عفششدعینششی عظنششایر معع:اششدظ ع وصششیاعننشش عط گ،سششتعطشش ع5ع.322مع ع31معجع(ش5211ت دظآمع)عنیمظ عظ اب

57میراث شهاب، شماره

75

کت عتق شتعاش عینش عع...ش عمظ عم گممعظان نوبعظر همعیگنی عپگی عم گممعبذکیمعهمعس بشترع«عاعظهللعطش ر شع اش عظجهشتعظ ج عشع ن تعطذر عظاآعم گهعظهللعظرفلیدعم »مف عظهللعوعع ظ جگبع شوظآعهسشتعننش عمظعهمعطعشتععبش ع عمظ ش عطشگال عصشفح عم شوظآشیون عک عهمعیونرعس شعت گآ.عظ

سشتظر عکشدهرعع5351کن عط عنگمعینگآعا عنیخعاگ ش عظرشتر ز عهمعرداعن گمنش عنشع گآع شگلع ط،ع(.5351نع گآع اعع فعیومعظردظطعع ظنفدظرعینگآعا عنیخعاگ عظرتر ز)ظ ع

ط ش عظ ش عکش عاشدعت شگآعظرگشی عنشدم عهگ ععنن ظ ع گروع و عظاعایعععجمون م گممعظطیدعسشتعطش ع)طشیمهععب عایععسع عیضیمعهوعیوظرعمگهلعنی عهمع آعط عنل اشدظ ع وصشیف عظاعننش عط گ،

ک عهمع آعهیس عم عا عهالعکدکش عکش عت شگآعم ش ع(ع128-129مع ع25معجعف د عبدمل یدهعاد نششفرع ظال ششامعظصششف گآعوععمعنیخ(921بفششوف ع)تقلششخعکدکشش عاشش عهششالعاشش عب لششگمعکدکشش عنششگ

آعنیخع گی عظ معبیمهع و عادظمعنگدفف عظ پتر ع.زع

نمحمدنبننعلینجبائینونچسدننکتلنایندربارۀنآنهمع ،سگآعتقلیخعوعپژوهاعانتی عن یتعرشگن معطشگعنشگب عادطشیمهعکشدهمعطش عنشگمعتق شتعاش عم ش ع

نیش عسشگهعنشترعوعنش دمعظصش عظوعهمعنلشآعردسشگی ع گئ عک عظر ف عیگرعطش عصشیممع شگن عسشگعییشگن عسشتوعپشسعظاعنلشآعب شگر عظاعکتشگبععظرتمعظان ثیمظ عک عهمعکتگبع مشوه معنشیخعم ش ععظاش عطغیشاعظان،

عمششوه عبفیششآعاششوهرمع دمهرعوعظر فشش عهایلششگًععبگنششترعظاعکتششگبعظاشش عک یششدعطششوظبعظطیششدعمظعطشش عظدمظقعطششگا مع ع3معجعظرشتمعظان ثشیم)موه عاشوهرعسشگعطیشد؟ععهظننف عنین عک عطوظبعبذکیمعبخل عظاعکتگبعظا

فششهعصششحیسعنششگمعظوعنینشش ؟عوععظبششگعتق ششتعاشش عم شش ع ششگئ عکینشش عوعظصششًاع(.ع5معپششگنیسسع593نشش دمعظوعطشش ع ششگئ ع یششحیاعییششگن عسششگع ششگم عنینشش ؟عطونشش فگن عناششگ عهمعطششوهعطششوظبع

طشوظبعکش عع آععظدل.ع وظنتع گعیت عهمعظی عطیو عط عبگعک ش عک شتعب عنترمعو وهعهظمهعک عنلآظاع ششگاعظنششتک عظففششگهی عهظمهعوعبششف عکگبششآع(ع598-593مع ع3جع)عظرششتمعظان ثششیمنششترعهمعکتششگبععنلششآع

بدیومع شیتعتقنش عظبشی عهمع.عنلآعنترعظ (ع215-288مع ع3جع)عرسگضعظرع گءطوظبعهمععییشگآعهمععمعظم گمعکدهرعک عنگمع گئ ع یشحیاعنشگمعییشگن عهمعظنشگمرعطش عرو شفگ عط ش ظمیگآعظرلیعا

نشترعع آعمگبآعظ عوعفدهعظطیدعمظعسا عظاعمگانگآعمگب عبعدف عکدهرعطگعظی عیشگلعهمعطشوظبعنلشآگ عفشدظوظآعطش عهشعتق تعا عم ع گئ ع ی،سسعکدهرعکش عظوعطعشتعظاع شف، ععشوالن عوعتق شآعهنشوظر

سششاع ششزی ).. ششزی عم ششیترعظ شش ع مع... ن ششگعوصشش گعطعششتعبلششلاعظال ششفگمعوبلگبششگمعظالط ششگمعظرشش عا،سششگضعظرع کشش عهالرشش عرونشش عهظمهعکشش عظوعظهششآع ششآعمگبششآعکشش عد عطشش ع(ع288مع ع3معجع ششگءر

های خطی مالحظاتی در باب برخی نسخه

75

همع شگی عکش ععظی عک شگع؛نشگمعاشدهرمعنینش (ع593مع ع3ظرشتمعظان ثشیممعجع)عطاهع ،طا گعمظعع ی،سسع آهسگدعظاعطوظبعظوعظنگمرعط عطیمظدعبفتظدلعهمعاظهیگهامعطدبگعوعنشیدعهظمهعکش عنلشگنگدعمشتمع ع شخع

اشدعظ شگخعن شتعب شوعظطیشدعفشدضع ششآع(.ع591مع ع3معجعظرشتمعظان ثشیم)عظوعطش ع شآعمگبشآعظ ش اششوهآعفششدهعظطیششدعب ففشش عظ شش عوعاششدظ عسششگفف عصششیممعصششحیسعنشش دمعظومع ششگئ معییششگن مععمششگب

ن ششتععطونشش فگن .عنششتۀعباششگن عهمع ششآعمگبششآعفاششدعکششدهع ششگن عن گسششتعطشش عهن ششگلعنششگمع یششحیابقشگعسع ش عتق شتعاش عم ش ع شگئ عمههشگعت شی عفشدهعبیعوع آنن رعط عهمعه عظ ش عکش عکگ ش

فنشیدع شیم عکش عطشگعم شوظآعع فنشیدع شیم عهشآعظ ش ع فشعتقفشاعظرففش ظاعکتگبعظ ععنن ظ عظاعمه عظرششتی عب یششیمعاشش عتق ششتعهنششفا عنششیدظز ععنششوهعوعنیسنشش تۀع آع یششگ عبشش عنیشش عنشش گطف عظالننششگآ

پشش،دی ععطشش عتقلیششخعطششگن )رعظ شش عاششدعظ ششگخعن ششتعننشش عب فلششدعنششتعتقفششاعظرففشش فنششیدع.عظ شش ظ ععبقششگعطششگعو ششوهعاششتب ع آعظ ششففگهروعظر فشش عظاعننشش رعبیمه(ع5215تششوبمعاظهرمعبیششدظ عبا ششگر

بعدفش عنششترعهمعکتگبخگنشرع سشش عظهللعع فنشیدع ششیم عظالننشگآننشش رعظطیشدعکش عطششگعم شوظآع.عنلشترعظ ش همعظنجگبشرعننش رعظطیشدع.عمعم گررعظدلعتج وم عظطیشدعر ش عنشترعظ ش 55313گمۀعشبدمل عنجف عط ع

ع899مع ع31ط ش عکتگبخگنشرع سش عظهللعبدملش مع شتعهگ ععنن ییی، عظاع آعهمعف د عک ع ع:نی ع بترمعظنجگبرعنن عن ی عظ ظرشذ عظرفش عبش عهشوعظننشگآعظرعشی عومشی عع فنشیدع شیم عظالننشگآاتع لدنعطلشدنعکتگطشاع

ط ششتعظهللعمششالعع_ظرشش عظ آع؟ع؟عظم شش عظرع ششگءعبشش عابشش ع همظالننششگآعوظیاشش عظ کمششگءعوقعم ششگءعظر بششگآعوظفگه ش یگرششًگعر عششگانی عع_ ورششگعر عششگانی ع عظرنششگبش ع شش عکگس شش عم شش عبفششگر

م شترعع ظو سعایگآعظانففلدعظر عمجهاعرطش عظرشورالیاگمعظیاگمعظرلد آعطگصسعو عوعب ییمظًعظانتم ششاعظرغیگریششاعع فشع رش عوعکششگآعذرشش فششدعظهللعذنی شگعبمح ششتعوع ظ ج ششگئع تق شتعاشش عم ش

ساعظروظاعششا ایششععظالدلعیششومعظرنشش عرعع فششعط ششت عنششیدظاعع فششعظان یششیر لشش،ی عط ششیآعبشش عرع.918 ا

ظرشتی ععاشوهآع یشگ عم گممعظنجگبرعظطیدعظر ف عطوهعبلاامعطگص عهظمهعوع آع ی،سسعط عانترک یآعپد اعاگطشآععش،حعظیش عظ ش عکش عننش رعع918ب ییمعهنفا عهمع گلع ظ معطگعظی عیگلعظ

گطش عنشترعوعظنجگبشرعظطیشدع و ش عکگ شوعهومعظطیدعط عط عبؤرشاعظ ش عسشگع و ش عکشگ عهمعطعشتعکت وظنتعبگعمظعهمعپگ خعط عظی عپد شاعمظه شگی عک شتمعهوعناتش ععب عن عک ع آ ؟طگانیسن عنترعظ

طش عتق شتعاش عم ش ععجمونش عه ش ع3522گمۀعشنخن عهمعتج ومرعه فیمعهظنلگگرعت شدظآعطش ع شع:ظ

57میراث شهاب، شماره

74

ظردعکش عهشدعهوعطش عطش عع وظنتعهمعصح عظصگر عط عهوععب عط ع گئ عهن عوعبلگسن عهوعه ناتشرعطعشت عکتگطش عمشتهعن شگمعطش عصشیممعمشتهعپش عظ ش عوعهمع.ع گئ عظ عط عبگعک عک شت

سخعکتگبعنن عادعطانع آ ظ ش عوعنشاآعظطیشدعع928ههشتععب عن عک عهمع گاعنلگآعیلیل ع گرعع.نوهعب عظنف گرع1ط عصیم عظ عک عط عمظیف عطگعمتهعع2سا عظاعبوظمهعکتگط عمتهع

تق تعا عم ش ع شگئ معمشگر عهسگش، عظاعظهشگر ع شآعععگمظعطگستعبفذکدعنومعک عبعگصدعطعظی عنات همعایتعییگمعاشوهرعکش عبشت عع_ییگآعب نوبعط عرو فگ عط _مگبآعط عنگمعتق تعا عم عییگن ع

یدهظآعنش یتعرشگن عاشوهرعوعابشگن عکش عایشتع شفدعطش عظیشدظآعهظنشف مع همعنجاع شاون عهظنشف عوعظاعنشگظیش عب شوع.عظ عنونشف عظ ش عنگبش عنگب عوعبعدفش عط عن ی عهمعبل تمع وصی عن یتعرگن عادظ عظوع

ظاعظ عظ شش عکشش ععکشش عنشش یعظطیششدعن گسششتعطششگعتق ششتعاشش عم شش ع ششگئ عساشش عطگنششتعاششدعظ ششگخعایششیترظنشگمرعکشدهرعع_سع ش ع شآعمگبشآ_ گعط عهیس عطوهعوع ع لشاعطش عنشگمععبگنترعک عهمع آعییگن عطگا

همعیگر عک عظاعظنگمۀعتق تعا عم عییگن عهظننف عظ ش عکش عظوعظاعظهشگر ع شآعمگبشآعن شوهرعظ ش عسشششتعطششش ) ظمیشششگآع؛ع532-532مع ع3معجعبنشششفتمکگمعظمیشششگآعظرلشششیعا:عاشششدظ ع فیشششیآعب شششوعط گ،

ع.385-399مع ع9معجع522مع ع8معجع93مع ع1معجع588مع ع5معجعظرلیعانتکملل

یشششدعظاعکتشششگبعع53129همعبدظ عششش عطششش عکتگبخگنشششرعاشششزمرع سششش عظهللعبدملششش عوعر سششش عننششش رع تق،کش عننش رعظطیشدععنخنش ع آ.عهشگع شوهب تعظ ش عط عن تعب شوعادطشیمهعکشدهمعکش ع شذکدع آعظالیاگم

بلف آعادعکتگبعظر اگحع گعپگسگآع ءعهومعکتگبعظ ش عوع ش ءع شومعکتشگبعکش عبلشف آعاشدعب گیشگعس عظسلگمگمعظ عهمعتج تعهسگ ک یآعظاع دنونش ع آعظعامش عنشتظر همعاشدرع)، عظاعکتگبعاوهرعک عظ

یشدعظالیاشگمبش عکتشگبعع ش عظ جش ءعظرثشگن»نن عظنجگبرعنن عذکدعنشترعظ ش ؛عع589 عظرلشدمیاعتق،بق ششتعظهللع عششگر عوبّ شش عم شش عسششتعبیشش ف عینشش عاشش عیو ششاعاشش عب ششدعفشش ععم شش عبششذهوعظیبگبیششا

فششش ع...عسف شششورعفششش عظ جششش ءعظرثگرشششگ...ع گئاعوظ طشششد ع ششش اعظیشششت عو ششش عی عو ششش عع بنشششی آعمهشششگهفش ع شزی عظر ی شاعظرثگب شاعبش عع وف،معبش ع ع یلش عر فنش عم شتظهللعاش عبنشیوعظاننش ...عظالسلگمگمع

سشا بعظه گئشگمعوعظ شگاظ ع_ظرشا532همعاشدرع...(.عن دعظهللعظالصشوع ش اعثمگجمگئشاعوظرطشععو شفی عهج،.ع بشترعظ ش ع5522معصشفحرع23تعمع شهگ عط ش عف د عنن بعهمع532 بترعک ع یییدعادرع

س ش عطش عم ش عاش عم شتظرعگر عبینش ععنن عت گآ یون عکش عهمعظ شگاۀعتق شتعاش عتق شتعاش عبشؤذآع ز بترمعهظمظ عیوظن عظاعتق تعا عبشؤذآعظ ش عکش عطشگعمابش عمعهمع دظ شدعننش عذکشدعنشترعظ ش ع

های خطی مالحظاتی در باب برخی نسخه

74

نلششآعنششترمعبع بششترعوعبششف ع آعهمعپششگدما ع532ظ عکشش عهمعاششدرععهمعظ ششگار.عکشش عطنششیگمعطگظت یشش عظ شش ظرششتی ععنش یعتجیش عطششوهعمظعتق شتعاشش عینشگمعبعدفشش عکشدهرعظ شش ؛عد عم یدظرشتی عتق ششتعاش عزی

طش عظوعظ شگارعهظهرعوعطشوهعع195م عا عینگمعم ی، عمی گر عظ عک عم گهعا عم ع د شگن عهمعظرشتی عظاععظرتی عم عا عینگمعظاعادظهمشع عفشدعاش عینشگمعظاعینش عاش عنج عد عظاعپتمشعزی

ظرضیگءعظرابععفش عظرلش،آعظرفگ شعمع ع:عع لگمعظمامعظرلیعا)گاۀعروظس عهظنف عظ عن یتعظدلعظ ظاعظملششگبعم یدظرششتی عتق ششتمعنششیخعینششی عاشش عینشش عاشش عیششونسعظاشش عیو ششاعاشش ع(.ع539-538

ن گ شی عکش عظ شفگهععم یدظرتی عتق تعا عزی عظرتی عم عاش عینشگمعم یش، عمشگب عمی شگر عمظعب ظ ششگارعهظهرعوعتق ششتظبی عظ ششفدظطگه ع وظطششگمعظاننششگئآعع5115نششیخعیششدعمششگب عاششوهرعوعطشش عد عهمعسعشا:عط گ،ستعطش )ظری ی،ساعمظعهمعپگ خعط عظوعنونف عظ ع نش عننش عکش ع(.ع338مع ع1معجعظرذر

ک عف،انششت عطشش عنششگمعیو ششاعهظنششف ععک تۀعظیشش عظ شش عکشش عم یدظرششتی عتق ششتعه شش ع بششترعبلشش ی ش عکش ع اشگازمرعب شگر عکش عهرطشگمۀعد عم یدظرتی عتق تمعادظهر عطش عنشگمعینشی عهظنشف عظ.عظ

همع.ع دمهرعظ ششش ع29ظرضشششیگءعظرابشششععفششش عظرلششش،آعظرفگ شششعمع ع:عع لشششگمعظمشششامعظرلشششیعاسگففششش عمظعهمعیشدعظالیاشگمظ عظاععکتگبخگنرعتج سعنیمظ عظ اب معتج ومرعع گع گئ معنن ع322شگمۀعشششطش ع عتق،

آعظه ششگئ عطشش عا شش عینششی عکشش عهمع طشش،ی عاششدرع(ع591-592مع ع32معجعف د شش بعدفشش عنششترعهمع)ظرشتی ععظشعکش عطش عظیف شگلعاشی عت شی عیو شاعاش عم یدععط عادظهمعاظهرع111ا عم عا عینگمعهمع

ظه شگرع سشترعظهللع عشگر عاشدظء عوف شًگعو ش ًگعوفلش عظهللعوظسگنشگعاندظ شی عوظمگنش ع)تق تعطگنتمعهظهرعظ ش عطدهشگعه شگمعظرث ثشگءعرشثا عریشگلعرش عنوظهی عوذرش عفش عتجشگرسعبفعشته ع ...عوظسگنگعم عظبفثگلعظوظبدرعو

سشاعم ش عبلشدف گع طلی عب عن دعصفدعطشف عطشگ خیدعوظریفشدعبش عنش یمع ش اع ش ععوثمشگنی عوثمگجمگئشاعهج،ظرنششامعوکتششوعظیلششدعم ششگهعظهللع عششگر عم شش عینششی عاشش عم شش عاشش عظ نششگمعیگبششتًظعبیشش یًگعبنشش ًگع

ک شیآع یشییدع(.عبنفغفدظًع ط عهشدعهوعاشدظهمععه ش همعهدعیگلعب شوع گرشوع و ش عظیش عظ ش عکش عظسش ننش رعظطیشدعنیش عظاع.عسع عم یدظرتی عتق تعوعینی عا عینشگمعمشگب عمی شگر عمظعهمعظطفیشگمعهظر

یششوظه عتق ششتعاشش عبششؤذآعظاعرد ع.عرد عننشش رعبدملشش عکتگطشش عنششترعظ شش ننشش رعبدملشش عطشش عع.عنن رعظصآعکتگط عنترعظ

یشدعگسشگآع ش ءعهومعکتشگبعکش عننش رعتج شسعظاعکتشگبعظر شگم ع شگاعنشترعوع شگعپعناترعهسگشدع آ تق،کششش عهمع ششش ءعهومعکتشششگبعاشششدظمعهظنشششف معطگتمششش عب عظالیاشششگم هرطشششگمۀعع5.سگطشششتعوع شششگاعکتشششگبعظسلگمشششگمع

هشگ ععینشگمع شتعظمشا عطگنشتظآعهوعپنشدعطش عنشگم.عینشگمعو شوهعهظمهعظعامگمعظنتک عهرطگمۀعظ شتظهعطگنشتظآع لع.5

57میراث شهاب، شماره

55

مابش عی ش عهمعکتگبخگنشرععه گسشاعظالیاشگمظ عظاعکتگبععم یدظرتی عتق تعا عم عا عینگمعنن ی عظ شفدظطگه عظاعکتگطش ع9131گمۀعشتج سعط ع ش ءعظدلع آعهمععبو شوهعظ ش عکش عم ش عاش عم شتظرعز

ینشگمعطوظنشترععت وعنن عمظعنش هعظاش عفدظ عیگصآعکدهرعوعمگهدظًعع191ظ جرععرداعن عظوظسآعذ ع:عبعنن ع بترعک عن ی عظ 531ینگمعهمعادرععوعظه گئ عظاعظا ظه گرععظسترعظهللع عگر عطع گسف عوعوفلش عر یشدعوعباابشاععگمفش عاشد عب ذطشاعبد شیاع لش تع»ع

ن عف عتجگرسعبفعته ع طدهگعمگندعنش دعمبضشگآعظانعیش عاشتمرع ش اععطفض عوع تّلعم ظر ی عوع فی عوعثمگآعبگئاعوعکتشوعظرع شتعظرفلیشدعظرش عظهللع عشگر عتق شتعاش عم ش عاش عینشگمعمف عظهللعم عیگبشتًظعبیش یًگعبنشفغفدًظعوعظ شتعهللعویشترعوعصش عظهللعم ش عن یش عوعم ش ع

ع .« ر عوعصح عوع

ظرشتی عینش عاش عظیشوبعع عفدعا عینگمعظاعبلگسخعب عنشیع عهمعمی گرشگعاشوهرعکش عظاعنجش .ع عفدعوعم عهظنف عظ ظرشتی عم ش عاش عینشگمعوعم ش عاش عتق شتعاش عهمهشگقعروظسش ععظاعد عادظهمشمعزی .عهظنف عظ ظعدظد عظ گاۀعروظس ع

هرطششگمۀعف،انششتظآع عفششدع(.ع93مع89-81ظرضششیگءعظرابششعمع ع:عع لششگمعظمششامعظرلششیعا اششگازمرمع:عط گ،سششتعطشش )ظنششتععکششدهرظرشتی عینشی ع وعم(ع113انشترعهمع)ظرشتی عتق شتعهشگ عد عسع ش عم یدعاظهرعاععطگص عهمعه عنین عظبشگعادظهرظک عهمعمی گرگعاوهر(ع182م وعع52انترعهمع) عفدعا عم عاش عتق شتعاش عینشگمعمی شگر ع.عظنتعظاعفل گآعاد نفرع گ

مابش عی ش عفدظ ش عیگصشآعکشدهرععاوظمشتعظالیاشگمظاعکتگط عبخل عظاعظطفتظ عکتگبعع192م وعع35همعرداعهون عاگئ عبو شوهعظ ش عوع یشیی، عظاع آعنیش عهمعبدکش عظییشگءععهمعکتگبخگنرعبتم رع عف،ساع22گمۀعشنن رعظطیدعط ع .عظ

.عنشوهعتظر عبش نگ ش(ع592مع ع1معجعهگ عمان عبدک عظییگءعبیدظ عظ اب عف د عنن )بیدظ عظ اب عظیدظآعظ ععننش ع3389گمۀعشهمعکتگبخگنشرع شفگآعاشتخعم شی عطش ع ش.عنن رعظطیدعمگهدظعهمعظطفیگمعنیخع گی عاشوهرعظ ش

ظطفیشگمعم یدظرشتی عتق شتعاش عم ش عاش عینشگمعکتگطش عمهعکش عطگسشتعظاعت شگآعننش رعهمو شوهعهظعاشگمتق،یدعظالیکگبآعظاعظرشتی عگسشگآعاشدهرعوع شکسعکتشگبعمظعاشدعم یدط عپع191صفدعع53کتگط عنن عمظعم گهعا عم ع د گن عهمع.عنترعطگنت

گرع هظمعظهللع وفیلش ع ه ش)ظ ش عظ عیدففش ععظ گارع195رایععظرثگن عع8تق تعا عم عا عینگمعمی گر عطوظنترعوعظاعد عهمعتقلیخعف عتجشگرسعبفعشته ع طدهشگع عادظء عب ذطاعبد یاعادظء عبقگعو تایخعوکلاعو آعإر ع عگه عظرتظری عع،سلوف شتععظاش .ع19مع18مع عبات شاعظرعابشاعظ ش ظرنشیتعم شتظرعزی عظر گع شگئ مع:عط گ،ستعط (.ع195رایععظرثگن ع اعع8

ظرشتی عتق شتعاش عینشگمعمشگب عهگ عم یدعبیاعظالورش عطشوهعمظعهمعپگ شخعطش عپد شاظاننگئآعظرلگ(ع125بفوف ع)ی ع .511مع عظ عادعفل عنیع عبلتب یتعینی عبتم عع گع گئ مع:عط گ،ستعط .عنگگنف عظ

شیتعتق شتعینشی عیاشی معف د ش عننش عهشگ عط ش عکتگبخگنشرع:عادظ عبعدف عنن رعه گساعظالیاشگمعط گ،سشتعطش .ع5م ششش عاششش عم شششتظرعزی عظ شششفدظطگه ع.ع922-923مع ع3معبخشششاع39معجع(ش5291ت شششدظآمع)تج ششسعنشششیمظ عظ شششاب ع

گمۀعشت چ ی عنن عظ عظاعاوظمتعظالیاگمعمابش عی ش عمظعکتگطش عکشدهرعکش عتج شتعظدلع آع شگع طشدعظیاشگمعوصشی عطش ع شظ نشگمعطش عهمعصفحرع طدعطاقعبلگط عوعظ گاۀعتق تعا عم ش عاش ع.عهمعکتگبخگنرع س عظهللعبدمل عبو وهعظ ع5592

ظ ش معر لشیخعینشی عاش ع)ط عنشیخعم ظرشتی عینشی عاش عتقینش ع بشترعظ ش عع192 گرسخعهون ع طدعرایععظرثگن ع

های خطی مالحظاتی در باب برخی نسخه

55

ع گع شگئ عظ ش عوعبش ع شوظآعع322وعع9131ط عه عط عنن عهشگ عناترع گروع و ع لگی عظ ششفدظطگه عظ شش نششوظهتعظطیششدع.عیفشش عکشش عکگ ششوعننشش رعع گع ششگئ عنیشش عمششگهدظعم شش عاشش عم ششتظرعز

نلگنگدع آعظ عک ع آعمگبآعپ اعظاعم یمعصفیسگآعبدکزس عم ش عاگطشآع شو عسگففش عاشوهعوعنشگآعنشیع عاشدظ عتقیشیآعطش ع نجشگع شفدعبش عکشدهرعط عهریآعیضیمعفل گآعاد نف عهمع نجگمعادطش عمگاع

ع.ظنتعک عنوظهتع گریخ عهسگ، عنی عادظ ع أی تعظی عب وعو وهعهظمهی گر عکش عنشگمعشششسا عظاعمگانگآعک فدعن گطف عنتۀع آعمگب معن ی عظ عط عنشگمعتق شتعس

ضشیگءعظر:عمعع لشگمعظمشامعظرلشیعا(31مع ع512جع)د عط عصیممعهشگ عذکشدعنشترعهمعبقشگمعظالنشوظمعب ععبقگمعتج ومرع گم عاشوهرعوعبدیشومع اشگازمرعنیش عظاعبقشگمع آع)ع532ظرابععف عظرل،آعظرفگ عمع ع

کشششدهر وعسشششگع(ع523-525ظرضشششیگءعظرابشششعمع ع:عع لشششگمعظمشششامعظرلشششیعا)؛عتق شششتعظان شششگر ع(مظعنلشششآعطگعظی عیگلعبدظ ع عط عظصآعنن رع گم عنلگنگدع آعظ عکش عنشگمعظطیشدع.عی گر ع بترعظ ش یدعنن عمظعهم عطوظنترعطگنش معس نش گر عظ ش م سعشششنش یعظطیشدعنشوظهۀعهطفش، ع .عگهدظعظ

ظ ش عکش عهمعتج ومشرع شگم ع ششگرسخع(ع111بفشوف ع)ظرشتی عتق شتعاش عم شتظرعگر عاش عنجشت عکدکشش عهرطشگمۀعظوعهظننشف عظ ش عکش عم ش ع.عذکشدعنشترعظ ش ع182(ع شدظمعصشفد)همیذن عظوعنوع طدعصشفدع

نیگر عنن عظ عظاعکتشگبعظسضشگحعظرفوظئشتعف شدعظجیحللشی عمظعهمعنشوعا ع گجعظرتی عا عفضآعظهللعظهمعرو فگ عکددعنیحعکتگطش عکشدهرعوعیففش عکش عد عننش رعظطیشدعمظعهمعبتم شرعنشیخعع181 عن ع

کتگطش عکشدهرع(عی گر عطوظنشتشک عمگهدًظعطگستع آعمظع نش گر عسشگع ش)ظال امعنیخعتق تع ی گر عی گر عهوع شگلعا شآعظاعوفشگمعطشوهمعطش عش (.ع5915مع ع2عف د عیوهدعنگهمعج:عط گ،ستعط .عظ

یتعم عظرتی عینی عا عنیمعظرتی عم عینی عک عننش عظ عظاعکتشگبعظرشتروخعنش یتعظدلعمظعسخعرداعسالشش ع کتگطشش عکششدهرمعظ ششگارعظ عهظهرعکشش عبششف ع آعمظعع185م ششوعع32همعکششددعنششیحعهمع ششگر

وعط شششتهگی عظاع آعمظعهمعت شششگآعع21-21ع اشششگازمرعهمعع لشششگمعظمشششامعظرلشششیعامعظرضشششیگءعظرابشششعمع یدهظآعوعتجششگاظآعظاعشاششدعظ ششگخعظ ششگاۀعظطیششدع شش.ع دمهرعظ شش ع523-525کتششگبعصششفحرع ی گر عظاعنششگ

هشذظعظراتشگبعبش عظر لشآعفلشتعصشسعم شت عف یش،وعذرش عانش عنشگءعوعظ ش معف شوع...عتقین عهظمعم ش عظآعیش،د عمهیشععبشگع نشگمعمفشگعظهللعمش عبم ش عوعکدبش عوعذرش عظر ی فشی عرذر عظهآعوعکتوعظرع تعظرفلیدعظر عظهللع عگر عتق تعاش عم ش عاش عظ ع

ایععرشگن ع ش اعظرطشععوع شفی عوعثمگجمگئشا طش عظیف شگلعاشی عننش رعظطیشدعظاعمه ش ع رشگمعکتگبخگنشرعنش یتع(.عر عطلیفگعب عن دعر ششیتعظجهششتع:ع وصششیاع آعط گ،سششتعطشش .ع یششییدع ششگاعوعظنجششگمعننشش عهمعبخششاع یششگدیدع بششترعظ شش .عرششگن عاششوهرعظ شش -228مع ع2نن عهگ عط عکتگبخگنرعم وب عیضشدمع سشاعظهللعظرعی ش عنجفش عبدملش معجععینی معف د

ع.529؛عظرنیتعم تظرعزی عظر گع گئ معبات اعظرعاباعظ مع ع221

57میراث شهاب، شماره

55

بدیومع اگعازمرعهمعن تع گعن،حعیشگلعتق شتعاش عظجهشتعاش ع.عین عا عملدرعکن،وظن عاوهرعظ وعع525ظاعمه ش عهمعصشفحرعع دمهرعظ ش (عظرضشیگءعظرابشع)تق تع ی گر عمظعهمعع لگمعظمامعظرلیعاع

ب شگمع/عنن عظوعمظعظان گر عطوظنترعوعایگآعکدهرعظنشتعکش عنشگستعنش دمعب شگر عظنشگمرعطش عب یشدع طشگهعی گر عوعششش طگهعظاعنوظی عظعدظنعی عهظنف عطگنشتعکش عطشگع و ش عطش عادظئش عصشحیسعنشگمعد عسع ش ع

نش دمعظوعطش عب شگر ع بشترمعظس ا عد عنوظهۀعظا عنجترعکدک عظ معیففرعظطیدعک عط عوظ ش رعادظئش ع اششگازمرعهمعظهظبشش عنشش،حعیششگلعظطیششدعظنششگمرعطشش عظ ششگاۀعهظهرعنششترعظاع ششی ع.عجمشش ع وظنششتعصششحیسعطگنششت

ی گر عط عینی عاش عم ش ع ش زوظر عینشی عکشدهرعکش عهمع آعد عطشوهعمظعظاعنوظهیشگآعظاش عنجشترعی گر عشاشوهآع شبعدف عکدهرعادعظی عظ گخعی گآعب عک عک عب گروعیفف عنترعهرطشگمۀعب ید طشگه ع

همعطیشو ع شگرسخعهمیذنش عظاش عنجشترع اشگازمرعب ش عمظعکش ع.عظاعظ گفگمعبدیشومعب شزد عطگنشت ع یششدع.ع ششگم عهمعتج ومششرعطششوهع دمهرعوعهمعبخششاعظ ششگاظمعبقششگمعظالنششوظمعنیشش عنلششآعنششترع دمهرعظ شش

دظمعصفدعط عبع عنشوع طشدعبشگرعصشفدعظ ش عکش عهمعبشف عع لشگمعطش عوظ ش رعط شگ عنشگپ ع شدظءعبدظ عشش عطشش عننشش رعط شش عع لششگمعظمششامعظرلششیعاعنلششگآعهظهعکشش عبدیششومعب ششزد عهمع.عظ شش ع بششتر

ظرلششیخعتق ششتعاشش ع»:عم شگممع اششگعاششزمرعهطشآعوع یششدف عکششدهرعظ شش ؛عم شگممع اششگازمرعن ششی عظ ش وعرع ش ع»:معاشدعظیش عظ شگخعم شگممع«ظجهتعاش عتق شتعظان شگر عک شگعسلشد عط ش عوعرع شگعبش عتقشگلعکشدد

کشدظه(عطگهب گمع )نن اعظر عب یدع طگهع ظاعظ شگفگمعبدیشومعب شزد عظ ش عوع«عب عنوظی عظ اعوعظه گعظکشش ع اششگازمرعطشش عهم ششف عطشش عظیشش عب ششوع و شش ع طشش عهریششآعنگ نشش گی عظسلششگآعطششگعظاشش عنجششترعظ شش عنششدظع

کشش عظاشش عنجششترعظاعمگانششگآعکششددعنششیحعظ شش همعکتگبخگنششرع سشش عظهللعبدملشش معننشش عظ عظاعع .هظنششف عو ششششوهعهظمهع(ع139بفششششوف ع)سععفگ ششششآعبلششششتظهع ششششییر عکتششششگبعظرف لششششیسعظردظئششششععجیلفیششششدعظرلششششدظ

ک ع یتعینی عا ع یتعبد ض عظادظهی عینشی ع شگرد عظاعکتگطش ع شتعظدلع آعمظع(ع2199گمۀش )فدظ شش عیگصشآعکشدهرععوعکتگطشش ع شتعهومع آعمظعهمعرداعپش عنشش عع198صشفدعع33همعرداعن گمنش ع

ایععظرثگن عع1 تگط عننش عظعامش عهمعننش عنیگبشترعهرطگمۀعتقآعک.عط عپگسگآعم گنترعظ ع198رهمعپگسشگآع شتعظدلمعتق شتعاش عظجهشتعظرلش ی گر عکش عکگ شوعننش عمظعنش هعظوعطوظنشترمعظ شگاۀع.عظ

بششوظمهعهطششآعوع یششدنعهششگ عبدیششومعب ششزد عهمعع لششگمعفششدظوظآعظ شش معطشش عم ششوظآعبثششگلعهمعظییششگءعظرششتظردعبشش عظرلشش،آع.ع5بلشتخعظمهای ش معهوع شومعم شگممع بشترعهمعنش،حعیشگلعظسلشگآعظاعظ شگفگمعبدیشومععوعهمعن،حعیگلع9-1ظرعگندمع ع

ب ششزد عظ شش عوعم ششگممعبدیششومع اششگازمرعهمعپگسششگآعم ششگممع رف ششگعطگ شش عورششترع اشش عظریششاحع لشش عظرششتی عتق ششتمعپگسششگآعع.عسگطتعوعتمگمعم گممع بترعهمعظهظبرعب وعظاعظ گفگمعب زد عظ عب

های خطی مالحظاتی در باب برخی نسخه

55

سشتی عهظمهعوع شگع روظسف عهمعظنجگمع تعظدلعادظ عکگ وعنونف عظ ش عکش عبشف ع آعهمعیگنشی عظنشتک عا،ع: نجگعک عب ع وظآع آعمظعطوظنتمعن ی عظ

عبوال»ع نششگعظیبششگمعظألمیشش عظرعششگر عظرعابششاعصششگیوعظرشش فسعظرلت ششیاعوعظألطششاقعاششد عم ششّ َظاند ششیاعظرنششیتعظ نششیوعظر نششوعفشش،ععظرلششجد عظألجهتسششاعوعظاند ضششیساعظرع یسششاعظرنششیتع

ظرنگر عب لأعوعبورتًظعکتگبعظرف لشیسعظردظئشععظجیلفیشدع..عم ظرتی عینی عا عظرنیتعبد ض عظهعظرنشییر ع غ شترعظهللعادجهفش عوعظ شا عب ع یگنیاعنشی گعوعظبگب شگعظاش عم شتظهللعظانلشت

سششتعم شش عوع...عاششدظً عبد ششیًاع لشش تعطفضشش عوع(ع طششدر؟)ظمششاع ششدنع فشش عبشش عظورشش عظرشش ع بزب ع دهظه ش عفأ ش عمش عذرش عبقنشوع...ع ألعف عظر گئ گعم گعظناآعم ی عبعضا عوع

لششیخعم شش عمشش عظر...عرشش عظعششگلعظهللعظسگبشش عروظسششاعهششذظعظراتششگبع...ع ششت عوععششگاف عوعاششتعظر ظهتعم عظانیش اعف یش،وعذرش عانش عنشگءعوع یشوع شگراًگع..عظرفگ آعظاندیومعزی عظرتی ع

تق شتع...عظ خشگئاعبش عهشیلعیشومعظرف شگهع...عرذر عوعکتوع شعاعظرع شگهع...عع،یخعظالی اع.«ا عظجهتعظرل ی گر

ی گر عظ ش مع شگ ع دهسشت عطشگا عجمش عیشذظمهعکش عطگسشتعشظه گءعوعظ گاۀعظطیدعک عط عط عطوهع شکشش عظوالعطشش عو ششیحعهمعننشش عطشش عصششیممعنششی عکتگطشش ع یشدنعنخنشش عنششگمعظوعمظعنششی عطوظنششتمعنششدظعنترعوعهسگدع نا عهمعنن رع گم عنی عط عصیممع شی عطشتدآعمابفش عکش عیشدنعبشذکیمعمظعن گسشتع

ع.عنی عطوظنتمع بترعک عنلگآعب عههتعهمع نجگعنی عطگستعیدنعبذکیمعمظعنی عطوظنتسخعنی شرعمبضشگآعهمعپگسگآع تعهومع ی گر معط نونشف عع199اقعظه گءعهسگ، عنیش عاشدظ عطش ع شگر

عع .ظ ع

عع

ی گر عهمعف د ش عننش عهشگ عط ش عشهشگ عننش رعظرف لشیسعطشگعه ش عطش ع ش یگدیدعننش فگعوظ شح عظاعظنجگبش ع.ع5 وصشیاعکو شگه عظاعننش عنیش عهمعت شگآعتج شتمع.ع بترعظ ش ع522وعع523مع525مع یگدیدع9کتگبخگنرع س عظهللعبدمل معجع

بترعوع وصیاعبفی ف، عمظعنی عهو عیدظب ع اگ عیگفییگآعهمعف د عنن عهگ عمان عکتگبخگنشرعع212صفحرع . دمهرعظ ع191-199مع ع2یضدمع س عظهللعظرعی عبدمل عنجف معجععازمر

57میراث شهاب، شماره

58

ن

نن(1رنشمارهنیتصو)

های خطی مالحظاتی در باب برخی نسخه

57

ن

ن(2رنشمارهنیتصو)ن

57میراث شهاب، شماره

55

نن

نن(3رنشمارهیتصو)

های خطی مالحظاتی در باب برخی نسخه

55

ن

نن(4رنشمارهیتصو)

57میراث شهاب، شماره

54

نن

نن

ن(5رنشمارهیتصو)

های خطی مالحظاتی در باب برخی نسخه

54

نننننننننننن

ن(6رنشمارهیتصو)نننننننننننن

ن(7رنشمارهیتصو)

57میراث شهاب، شماره

55

نننننننننننن

ن(8رنشمارهیتصو)نننننننننننن

ن(9رنشمارهیتصو)

های خطی مالحظاتی در باب برخی نسخه

55

نننننننننننن

ن(11رنشمارهیتصو)نننننننننننن

ن(11نرنشمارهیتصو)ن

57میراث شهاب، شماره

55

نننننننننننننننننننننننن

ن(12نرنشمارهیتصو)نن

های خطی مالحظاتی در باب برخی نسخه

55

نننننننن

نننننننننننننننن

ن(13رنشمارهیتصو)

57میراث شهاب، شماره

58

ننننننننننننننننننننننننن

ن(14رنشمارهیتصو)

های خطی مالحظاتی در باب برخی نسخه

57

ننننننننننننننننننننننننن

ن(15رنشمارهیتصو)

57میراث شهاب، شماره

55

نن:مربوطنبلنتصاویرنتوضیحات

عبو شوهعهمعکتگبخگنشرعتج شسعع5511گمۀعشتج ومرعع گع گئ عطش ع شعت ذسوعظالیاگم گاعنن رع.ع5

نن عک عابگن عهمع آعمگبآعاوهرمعهمعمیدعصفیس عطش عظصشف گآعب فلشآعنشترع.عنیمظ عظ اب عهسگشدعکتگطش عکشدهرعوعطش عننشظ ععننش وعکگ عنی شرعنخنش عکتشگبعمظعکش عنشگایعاشوهرعظاعرد ع

.ب حخعکدهرعظ اعبخش.عههشتعبش ع یییدعظطیدمعط عو یحع فگومعهوعط عوعک گ عهوعبخاعنن عمظعنلگآ.ع3

اظهۀعمابش عی ش عتی عم شتظان وعظمش،یعینشی معطشوظه،ظرک عنن عک عهمعتج سعهمخعم یتاششدعظوعطوظنششترعنششترمعبلششحیآعظاعیوظنشش عظ شش عکشش عطگسششتعهمع شش عهمخع و شش ع(ع839بفششوف ع)

همعهشدعیشگلعیوظنش عبشذکیمع.عینی عهمع و یسعب گروعمابش عی ش عایشگآعنشترعطگنشتظم،یععظا نیسنشش عهمعتج ششسعع تعظاع شش ع ع یلشش شظ عظرا ششعینششگمعمششگب عکتگطشش عنششترمعجمونشش عکشش ع و شش عظاشش

.بگنترعظاعییاۀعی عوع آعمگبآعظ ع تعطگا شهمخعظ فگهعظ عوعظاعمه ع دظ عظرا کشش عهمع آعظاشش .ع2 م یششتععینششگمعطشش عکتگطشش عننشش عوعادظئشش ع آعنشش هعظاشش عصششفحرعظنجششگمعننشش ع

نششوهعکشش عظاعییششگعطشش عوع عششگایدعطششگععبشش عهمعک ششگمعظنجگبشش معم ششگممعظه ششگئ عهسششتر.ع یشش،سسعکششدهرعظ شش طش ععاشدظ عجمونش عظه گئشگمعوعه ش )نتۀعظاعنش یتعرشگن عن هساش عطنشیگر عهظمهععهگ عن گطف عظنجگب

(.5588-5599 عمع3معجع م گئآعظرل یتعظرثگن:عن یتعرگن عط گ،ستعط تق شششتعاششش عتق شششتعاششش ع.ع و شششیسعبشششاعتق شششوهعالهیجشششگن عهمع ع شششخعننششش عطششش عنششش یتعرشششگن .ع2

بعدفاعظر،طشععظ ش عکش عکتشگطاعهمعاش،آعع فعنیسن تۀعم گرا(ع918بفوف ع)طتمظرتی ع عبگمهس عبش عکتشوعظرلشیخع»:عهمع گاعنن عسگههظنف عظی عیونش ع بشترعظ ش .عهه عبف عهم عاوهرعظ

ظرتی عاتخعظهللع عشگر عرویش عوعنشیمعففویش عکت ش عظرع شتعظ جشگن عتق شوهعععیتعظرلیخعزی ظرل یتعظرنیدهعبعش،ونعنش یتعرشگن عظ ش «ا عتق تعظراهجشگن همعبعدفش عهوعکتشگبع بشترعهمع.عمعکش عت شگآعنشگ

.ففگد عظرلوظمتعظ بعدفاعظر،طععوع فعنن رعظطیدعیفف عنترعک عم گراکشش عینششی عاشش عم تظریشش تعیششگمر عمششگب ع آعمظعبعدفششاعظر،طششععع فششعاششدرعظدلعننشش رعم ششگرر.ع1

نششترعظاعینششی عاشش ععهششگ عنشش گطف عطشش عطشش عظطیششدعطششگعهسگششدعه شش عه شش .عکتگطشش عکششدهرعظ شش .م تظری تع گاخعهظمه

های خطی مالحظاتی در باب برخی نسخه

55

م ل شگع»:عتمگمعنن عط عط عینی عا عم تظری تعظ عوعهمعپگسگآعم گررعظدلع بشترعظ ش .ع9واشععظرفشدظقعواش عد...ع ظله شتظنع ظ گمرع ینی عا عم تظری تعظ ج گمع ر فن عفلیدعمجهاعرط عظرغ

ظانتم ششاعظ خوظ ایششاعع فششع922ظرششزوظلعیششومعظ ج عششاعرثارششاعطلیشش عبشش عمبضششگآعظانعیشش عاششتو ع شش اعم شگممعظطیشدعظت یش عفدظوظنش عهظمهعوعنلشگنگدع.ع«ظسشگمعظلهجشد عظانی ونشاع فعظرلگهد عظانعزساع فعظرل گایا

تعرشگن عهمعبتم شرعطوظ ایش عه گشگمع آعظ عک عینشی عاش عم تظریش تعوعطش عظیف شگلعاشی عنش ینشش یتعرششگن عطششوهعهمع شش عنشش،حعیششگلعطوهنونششفاعکشش ع.عظنششتعظاگبشش عهمعاششگهدرع ششاون عهظنششف

سشششتظرعشششوه عهمع ششش ععظاشش دمهرمعطششش ع فیشششیآعظاعظ شششفگهظناعهمعاشششگهدرع ششش عیففششش عظبشششگععطغیشششاعظان،یشش ع شش عظعششاععظطیششدعظاعظ.عظ عکشش عهمع آع ششاون عهظنششف معناششدهرعظ شش عظ عطشش عنششگمعبتم شش عظنششگمر

.ظت ی عفدظوظن عهظمهظ عکشش عد عهمعبلشش تعوعهرطششگمۀعظیاششگمععظرششتی عبینشش عهمعپگسششگآعم ششگر عطشش عتقیشش عه شش .ع8

.صتظقعنگگنف عظ .بلگصتعظرع یاظرتی عبین عهمع گاععط عتقی عه .ع1 .ظرتی عبین عط عط عتقی عبلگصتعظرع یاظنجگبرع.ع9عفدصش عبلگط شر.عظرشتی عبینش عن یتعرگن عط عط عتقیش عم عظرتمظساع فعظر تظسا گاعکتگبع.ع51

مظعنتظنششف عظبشگع ششگاعننش عطششگعبششف ع(ع5232اش مع)نششتۀعکتششگبعهایشخعننشش رعیگ شدعمظعطششگعبشف عب فلدهشگ ععط عهریآعاتب عوعظصگر عنن رعیگ دعنگسنف عظ ع شگعهمعنشگ .عهگی عهظمهعنگپ ع فگوم

.ظ ففگهرعنوهعطعت معظاعنن رعیگ دعط عم وظآعظ گخع یحیسعکتگبعتجتهظًعظرتی عبینش عکش عطشاقععن یتعرگن عط عط عتقی عم عظرتمظساع فعظر تظساادرعپگسگن عکتگبع.ع55ع.ظ عنی عهظمهعبلگط سخعع912ادیششش عظاعتج ومشششرع شششگم عطششش ع ششششگمۀع.ع53 کششش عهمع آع شششگر بو شششوهعهمعکتگبخگنشششرعب ششش ع

ع.همیذن عادط عفل گآعظاعمه عنیخعتق تع شی گر عذکدعنترعظ طگعظه گءعتق تعا عم ش عاش عینشگمعبو شوهعهمعکتگبخگنشرععه گساعظالیاگمبعظاعکتگبع531رعاد.ع52

ع.9131تج سعط ع شگمۀعکشش عهمع آعنشش،حعیششگلعنششیخعتق ششتع:عع لششگمعظمششامعظرلششیعا یششییدعادیشش عظاع.ع52 ظرضششیگءعظرابششعع

ع.س شن گر ع بترعظ حعیشگلعبلشتخعظمهای ش عظییشگءعظرشتظردعکش عهمع آعنش،:عع لگمعظمامعظرلشیعا یییدعادی عظاع.ع51

. بترعظ ع

57میراث شهاب، شماره

54

عکردهناستنینجهنیمرعشنیتناهللنافعظمیکتابخانلنبزرگنآ نمستشرن

ععع