PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

72
GAZ İ ÜN İ VERS İ TES İ TEKNOLOJ İ FAKÜLTES İ ENERJ İ S İ STEMLER İ MÜHEND İ SL İĞİ BÖLÜMÜ ENERJ İ VER İ ML İ L İĞİ DENEY SET İ SUNUMU DOÇ. DR. MUSTAFA AKTAŞ

Transcript of PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

Page 1: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

GAZİ UumlNİVERSİTESİTEKNOLOJİ FAKUumlLTESİ

ENERJİ SİSTEMLERİ MUumlHENDİSLİĞİ BOumlLUumlMUumlENERJİ VERİMLİLİĞİ DENEY SETİ SUNUMU

DOCcedil DR MUSTAFA AKTAŞ

İCcedilİNDEKİLER

ENERJİ VERİMLİLİĞİ DENEY SETİ

bullAydınlık Oumllccediler (Luumlksmetre)

bullEnerji Analizoumlruuml

bullInfrared Termometre

bullIsıl İletkenlik Katsayısı Oumllccediluumlm Cihazı

bullIsı-yeloumllccediler(termo-anemometre)

bullKonduumlktometre (Crison Cm 35+ Potatif Tip)

bullPensampermetre

bullSes Seviyesi Oumllccediler (Desibelmetre)

bullUltrasonik Debimetre

bullBaca Gazı Analizoumlruuml (Ecom J2knpro Markalı Baca Gazı Analizoumlruuml)

AYDINLIK OumlLCcedilER (LUumlKSMETRE)

LUumlKS Işık yoğunluğunu oumllccedilmek yeni bir kavram değil Fakat modern elektronik cihazlardantutun ortam aydınlatmalarına kadar birccedilok cihazda aydınlatma değerlendirilmesiyapılmalıdır Bu tuumlr değerlendirmeler aydınlanma denilen olguyu oumllccedilmekte olup aydınlanmaiccedilin SI birimi luumlks(lux)rsquoduumlr

Şekil 1Dalgaboyunun bağıl aydınlık verimine goumlre değişimi

AYDINLIK OumlLCcedilER (LUumlKSMETRE)

AYDINLIKOumlLCcedilER Birim zamanda bir yuumlzeyin birim alanına duumlşen ışık enerjisinioumllccedilmekte kullanılan aygıt luumlksmetredir

Aydınlatma şiddeti oumllccediluumlmuuml işletmelerin ışık şiddetlerinin uygunluğunun tespiti iccedilin

yapılan bir testtir

Ccedilalışmakta olan işletmelerin aydınlık duumlzeyleri periyodik olarak kontrol edilmelidir

Bu gereklilik ve 1475 sayılı Kanunun ilgili huumlkuumlmleri gereğince 11011974 tarih ve

14765 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yuumlruumlrluumlğe giren İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Tuumlzuumlğuuml gereğince zorunludur Her tuumlrluuml yaşam ve ccedilalışma ortamının en az aydınlık

duumlzeyleri soumlz konusu tuumlzuumlkte belirtilmiştir

Test talebinde bulunan firmanın oumlnceden tespit edilmiş olan aydınlatma şiddeti oumllccediluumlm

noktaları boş mahallerde yerden 80 cm imalat yapılan yerlerde ise imalat

makinalarının uumlzerinde ofislerde masalar uumlzerinde oumllccediluumlluumlr Oumlzetle aydınlatılan zemin

uumlzerinde test yapılır

Guumlnduumlz yapılan oumllccediluumlmlerde oumllccediluumlm yapılan yerde cihaz uumlzerine direkt guumlneş ışığı

gelmemesine dikkat edilir İşletmelerin isteğine goumlre oumllccediluumlmler gece de tekrarlanır

Şekil 2 Aydınlık oumllccediler

KIMO LX 100 ışık oumllccediler ile ortamdakiışık değişimini anlık olarak goumlrebilirsinizUzayabilen kablolu probu sayesindekaranlık ortamlardaki ışık oumllccediluumlmleriniziccedilin kesin ve net sonuccedil alabilirsiniz

AYDINLIK OumlLCcedilER (LUumlKSMETRE)

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Enerji Analizoumlruuml anlık veya verilen zaman aralığında şu parametrelerin oumllccediluumlmuumlnuuml sağlar

Gerilim

Akım

Aktif guumlccedil reaktif guumlccedil goumlruumlnuumlr guumlccedil

Guumlccedil faktoumlruuml

Harmonik

ENERJİ ANALİZOumlRUuml3 Fazlı Enerji Analizoumlruuml CA 8334

Temel olarak yapılabilecek oumllccediluumlmler

- AC gerilim oumllccediluumlmleri

- 6500Arsquoe kadar Akım oumllccediluumlmleri

- 10hzrsquoden 70 Hzrsquoe kadar frekans oumllccediluumlmleri

- Akım ve Gerilim pik faktoumlrlerinin hesaplanması

- Gerilim iccedilin kısa-doumlnem flicker seviyesinin hesaplanması

- Akım ve gerilimde faz dengesizliğinin hesaplanması

- Toplam harmonik distorsiyonun hesaplanması

- Aktif Reaktif ve Goumlruumlnuumlr guumlcuumln ve toplamlarının oumllccediluumlmuuml

- 1 snrsquoden 2 saate kadar belirlenebilecek suumlre iccedilerisindeki herhangi bir parametrenin

ortalamasının hesaplanması Zaman sınırı olmadan herhangi bir değerin hafızaya kaydı

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Şekil 3 Enerji analizoumlruuml

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

LCD Ekran

Oumllccediluumlm Tipinin Seccedilimi

RMS True RMS oumllccediluumlm değerleri

THD Tuumlm harmonikler iccedilin harmonik

distorsiyon değeri

CF Krest Faktoumlruuml

MaxMin Maksimum Min ve Averaj

değerler

Parametrelerin anlık ve

devamlı goumlsterimi

Fresnel diagramı ( Sinyallerin

fazoumlr diagramı)Şekil 4 Enerji analizoumlruumlnde oumllccediluumllen sinyaller

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Şekil 5 Enerji analizoumlruumlnde oumllccediluumllen sinyaller

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Kızıloumltesi (kızılaltı IR veya infrared) ışınım dalga boyu goumlruumlnuumlr ışıktan uzun vemikrodalgalardan daha kısa olan elektromanyetik ışınımdır

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan infrared ışınların kelime anlamı Latincersquoyedayanmaktadır Latince aşağı anlamına gelen infra ve ingilizce kırmızı anlamına gelenred kelimelerinden oluşmakta ve kırmızı altı anlamına gelmektedir

Kızıloumltesi ışınımın keşfi genellikle 19 yuumlzyılda yaşamış bir goumlkbilimci olanWilliam Herschela ithaf edilir Herschel Royal Society of Londondan daha evvel 1800yılında bulgularını yayınlamıştır Herschel bir uumlccedilgen prizma kullanarak guumlneşten gelenışığı kırmış ve tayfın iccedilinde kırmızının altında bulunan kızıloumltesi ışınımı bir termometrekullanarak tespit etmiştir Sonuca şaşırarak bulduğu bu ışınıma kalorifik ışınlar isminivermiştir Kızıloumltesi terimi 19 yuumlzyılın sonlarına kadar kullanıma girmemiştir

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Elektromanyetik spektrum (tayf) (EMS)

evrenin herhangi bir yerinde fizik

kurallarınca muumlmkuumln kılınan tuumlm

elektromanyetik radyasyonu ve farklı ışınım

tuumlrevlerinin dalga boyları veya

frekanslarına goumlre bu tayftaki roumllatif

yerlerini ifade eden kavramdır Herhangi

bir cismin elektromanyetik tayfı veya

spektrumu o cisim tarafından ccedilevresine

yayılan karakteristik net elektromanyetik

radyasyonu tabir etmektedir

Şekil 6 Kızıloumltesi ışınların dalgaboyu aralığı

Elektromanyetik spektrumda bulunan ışınım tuumlrleri ve bu ışınımların kaynakları hakkında kısa

bilgiler yer almaktadır

Fakat insan goumlzuumlnuumln algılayabildiği tek radyasyon tipi olan goumlruumlnuumlr ışık elektromanyetik tayfta

ccedilok ince bir aralık bandında bulunmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi)

Işınlar

Kırmızı goumlruumlnuumlr ışığın en

uzun dalga boyuna sahip

rengidir Kızıloumltesi ışınımın

dalga boyu 750

nanometre ile 1

mikrometre arasındadır

Normal sıcaklığındaki

insan vuumlcudu 10

mikrometre civarında ışıma

yapar

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınım Ccedileşitleri

Kızıloumltesi radyasyon yaklaşık olarak 300 GHz ile 400 THz frekansları ve 1mm ile 750 nm arasındaki dalga boylarını kapsamaktadır ve şu şekilde incelenebilir

bull Yakın kızıloumltesi (NIR IR-A DIN) 075-14 microm dalga boyları arasındadır Duumlşuumlkkayıp miktarı yuumlzuumlnden genellikle fiber optik iletişimde kullanılmaktadır Gecegoumlruumlş ekipmanları da genellikle bu dalga boyunu kullanır

bull Orta dalga kızıloumltesi (MWIR IR-C DIN) 3-8 microm Guumlduumlmluuml fuumlze teknolojisindekullanılmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull Uzun dalga kızıloumltesi (LWIR IR-C DIN) 8ndash15 microm Dışarıdan bir ışınımkaynağına gerek duymadan sadece nesnelerin yaydığı ısıyla ccedilalışan termalgoumlruumlntuumlleme cihazları bu bandı kullanır

bull Uzak kızıloumltesi (FIR) 15-1000 microm arası dalga boyundadırlar Buradyasyon tipik olarak spin yapan gaz molekuumllleri sıvılarda molekuumllerakışkanlık ve katılarda fotonlar tarafından emilir Duumlnyanın atmosferindekiyaklaşık 1 su buharı tarafından emilen uzak kızıloumltesi ışınım atmosferinsaydam olmasında buumlyuumlk rol oynamaktadır Astronomide 200 μm ile birkaccedilmm arasındaki dalga boylarına genellikle milimetre altı denir ve uzakkızıloumltesi tanımı 200 μmnin altındaki dalga boyları tarafından kullanılır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Tariflerini yapmış

olduğumuz kızıloumltesi

ışınım tuumlrlerinin

elektromanyetik

spektrumdaki yerleri

yukarıdaki gibidir

INFRARED (KIZILOumlTESİ) Guumlneş ışığı

47 kızıloumltesi

46 goumlruumlnuumlr ışık

ve 7 moroumltesi

ışınımdan oluşur

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Oumlzellikleri

bull IR enerjisi elektromanyetik enerjinin bir formudur Dalgalar hakindeiletilir ve ısıya doumlnuumlştuumlruumlluumlr

bull IR dalgaları materyale ccedilarptığında yansıtılır absorplanır veya iletilirIR enerjisi molekuumlle ccedilarptığında enerji absorplanır titreşimler değişir veenerji ısıya doumlnuumlşuumlr

bull Absorplanan enerji miktarı materyal bileşenleri tarafından belirlenir

bull IR radyasyonunun dalga boyu ise kaynağın sıcaklığına bağlıdır Yuumlkseksıcaklıklarda kısa dalga boyları uumlretilir ve bu dalgaların nuumlfuz etmederinlikleri daha fazladır

bull IR sistemini optimize etmede nuumlfuz etme oumlzellikleri oumlnemlidir Kısadalga boylu ışınların nuumlfuz etme oumlzelliği uzun dalga boylu ışınlaraoranla 10 kat daha fazladır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull IR radyasyon doğrudan materyale nuumlfuz eder ve materyalin yuumlzeyini

yakmadan enerji akısının artışını muumlmkuumln kılar ve boumlylece geleneksel ısıtma

metotlarında gerekli olan ısıtma suumlresi azalmış olur

bull Yuumlksek ısı transfer kapasitesine sahiptir

bull Uumlruumlne doğrudan ısı nuumlfuzu oumlzelliğine sahiptir

bull Hızlı proses kontroluuml ve ccedilevredeki havayı ısıtmadan doğrudan uumlruumlnuuml ısıtma

avantajı vardır

Yukarıda saymış olduğumuz oumlzellikler kızıloumltesi ışınımın ne kadar oumlnemli

olduğunu işaret etmektedir Enduumlstriyel olarak kızıloumltesi ışınımların veya kızıloumltesi

ışın uumlreten cihazların proseslerde kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır

Buradaki en oumlnemli sebep prosesin daha kolay kontrol edilebilmesi ve direkt

materyali ısıtmadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 2: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

İCcedilİNDEKİLER

ENERJİ VERİMLİLİĞİ DENEY SETİ

bullAydınlık Oumllccediler (Luumlksmetre)

bullEnerji Analizoumlruuml

bullInfrared Termometre

bullIsıl İletkenlik Katsayısı Oumllccediluumlm Cihazı

bullIsı-yeloumllccediler(termo-anemometre)

bullKonduumlktometre (Crison Cm 35+ Potatif Tip)

bullPensampermetre

bullSes Seviyesi Oumllccediler (Desibelmetre)

bullUltrasonik Debimetre

bullBaca Gazı Analizoumlruuml (Ecom J2knpro Markalı Baca Gazı Analizoumlruuml)

AYDINLIK OumlLCcedilER (LUumlKSMETRE)

LUumlKS Işık yoğunluğunu oumllccedilmek yeni bir kavram değil Fakat modern elektronik cihazlardantutun ortam aydınlatmalarına kadar birccedilok cihazda aydınlatma değerlendirilmesiyapılmalıdır Bu tuumlr değerlendirmeler aydınlanma denilen olguyu oumllccedilmekte olup aydınlanmaiccedilin SI birimi luumlks(lux)rsquoduumlr

Şekil 1Dalgaboyunun bağıl aydınlık verimine goumlre değişimi

AYDINLIK OumlLCcedilER (LUumlKSMETRE)

AYDINLIKOumlLCcedilER Birim zamanda bir yuumlzeyin birim alanına duumlşen ışık enerjisinioumllccedilmekte kullanılan aygıt luumlksmetredir

Aydınlatma şiddeti oumllccediluumlmuuml işletmelerin ışık şiddetlerinin uygunluğunun tespiti iccedilin

yapılan bir testtir

Ccedilalışmakta olan işletmelerin aydınlık duumlzeyleri periyodik olarak kontrol edilmelidir

Bu gereklilik ve 1475 sayılı Kanunun ilgili huumlkuumlmleri gereğince 11011974 tarih ve

14765 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yuumlruumlrluumlğe giren İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Tuumlzuumlğuuml gereğince zorunludur Her tuumlrluuml yaşam ve ccedilalışma ortamının en az aydınlık

duumlzeyleri soumlz konusu tuumlzuumlkte belirtilmiştir

Test talebinde bulunan firmanın oumlnceden tespit edilmiş olan aydınlatma şiddeti oumllccediluumlm

noktaları boş mahallerde yerden 80 cm imalat yapılan yerlerde ise imalat

makinalarının uumlzerinde ofislerde masalar uumlzerinde oumllccediluumlluumlr Oumlzetle aydınlatılan zemin

uumlzerinde test yapılır

Guumlnduumlz yapılan oumllccediluumlmlerde oumllccediluumlm yapılan yerde cihaz uumlzerine direkt guumlneş ışığı

gelmemesine dikkat edilir İşletmelerin isteğine goumlre oumllccediluumlmler gece de tekrarlanır

Şekil 2 Aydınlık oumllccediler

KIMO LX 100 ışık oumllccediler ile ortamdakiışık değişimini anlık olarak goumlrebilirsinizUzayabilen kablolu probu sayesindekaranlık ortamlardaki ışık oumllccediluumlmleriniziccedilin kesin ve net sonuccedil alabilirsiniz

AYDINLIK OumlLCcedilER (LUumlKSMETRE)

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Enerji Analizoumlruuml anlık veya verilen zaman aralığında şu parametrelerin oumllccediluumlmuumlnuuml sağlar

Gerilim

Akım

Aktif guumlccedil reaktif guumlccedil goumlruumlnuumlr guumlccedil

Guumlccedil faktoumlruuml

Harmonik

ENERJİ ANALİZOumlRUuml3 Fazlı Enerji Analizoumlruuml CA 8334

Temel olarak yapılabilecek oumllccediluumlmler

- AC gerilim oumllccediluumlmleri

- 6500Arsquoe kadar Akım oumllccediluumlmleri

- 10hzrsquoden 70 Hzrsquoe kadar frekans oumllccediluumlmleri

- Akım ve Gerilim pik faktoumlrlerinin hesaplanması

- Gerilim iccedilin kısa-doumlnem flicker seviyesinin hesaplanması

- Akım ve gerilimde faz dengesizliğinin hesaplanması

- Toplam harmonik distorsiyonun hesaplanması

- Aktif Reaktif ve Goumlruumlnuumlr guumlcuumln ve toplamlarının oumllccediluumlmuuml

- 1 snrsquoden 2 saate kadar belirlenebilecek suumlre iccedilerisindeki herhangi bir parametrenin

ortalamasının hesaplanması Zaman sınırı olmadan herhangi bir değerin hafızaya kaydı

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Şekil 3 Enerji analizoumlruuml

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

LCD Ekran

Oumllccediluumlm Tipinin Seccedilimi

RMS True RMS oumllccediluumlm değerleri

THD Tuumlm harmonikler iccedilin harmonik

distorsiyon değeri

CF Krest Faktoumlruuml

MaxMin Maksimum Min ve Averaj

değerler

Parametrelerin anlık ve

devamlı goumlsterimi

Fresnel diagramı ( Sinyallerin

fazoumlr diagramı)Şekil 4 Enerji analizoumlruumlnde oumllccediluumllen sinyaller

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Şekil 5 Enerji analizoumlruumlnde oumllccediluumllen sinyaller

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Kızıloumltesi (kızılaltı IR veya infrared) ışınım dalga boyu goumlruumlnuumlr ışıktan uzun vemikrodalgalardan daha kısa olan elektromanyetik ışınımdır

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan infrared ışınların kelime anlamı Latincersquoyedayanmaktadır Latince aşağı anlamına gelen infra ve ingilizce kırmızı anlamına gelenred kelimelerinden oluşmakta ve kırmızı altı anlamına gelmektedir

Kızıloumltesi ışınımın keşfi genellikle 19 yuumlzyılda yaşamış bir goumlkbilimci olanWilliam Herschela ithaf edilir Herschel Royal Society of Londondan daha evvel 1800yılında bulgularını yayınlamıştır Herschel bir uumlccedilgen prizma kullanarak guumlneşten gelenışığı kırmış ve tayfın iccedilinde kırmızının altında bulunan kızıloumltesi ışınımı bir termometrekullanarak tespit etmiştir Sonuca şaşırarak bulduğu bu ışınıma kalorifik ışınlar isminivermiştir Kızıloumltesi terimi 19 yuumlzyılın sonlarına kadar kullanıma girmemiştir

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Elektromanyetik spektrum (tayf) (EMS)

evrenin herhangi bir yerinde fizik

kurallarınca muumlmkuumln kılınan tuumlm

elektromanyetik radyasyonu ve farklı ışınım

tuumlrevlerinin dalga boyları veya

frekanslarına goumlre bu tayftaki roumllatif

yerlerini ifade eden kavramdır Herhangi

bir cismin elektromanyetik tayfı veya

spektrumu o cisim tarafından ccedilevresine

yayılan karakteristik net elektromanyetik

radyasyonu tabir etmektedir

Şekil 6 Kızıloumltesi ışınların dalgaboyu aralığı

Elektromanyetik spektrumda bulunan ışınım tuumlrleri ve bu ışınımların kaynakları hakkında kısa

bilgiler yer almaktadır

Fakat insan goumlzuumlnuumln algılayabildiği tek radyasyon tipi olan goumlruumlnuumlr ışık elektromanyetik tayfta

ccedilok ince bir aralık bandında bulunmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi)

Işınlar

Kırmızı goumlruumlnuumlr ışığın en

uzun dalga boyuna sahip

rengidir Kızıloumltesi ışınımın

dalga boyu 750

nanometre ile 1

mikrometre arasındadır

Normal sıcaklığındaki

insan vuumlcudu 10

mikrometre civarında ışıma

yapar

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınım Ccedileşitleri

Kızıloumltesi radyasyon yaklaşık olarak 300 GHz ile 400 THz frekansları ve 1mm ile 750 nm arasındaki dalga boylarını kapsamaktadır ve şu şekilde incelenebilir

bull Yakın kızıloumltesi (NIR IR-A DIN) 075-14 microm dalga boyları arasındadır Duumlşuumlkkayıp miktarı yuumlzuumlnden genellikle fiber optik iletişimde kullanılmaktadır Gecegoumlruumlş ekipmanları da genellikle bu dalga boyunu kullanır

bull Orta dalga kızıloumltesi (MWIR IR-C DIN) 3-8 microm Guumlduumlmluuml fuumlze teknolojisindekullanılmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull Uzun dalga kızıloumltesi (LWIR IR-C DIN) 8ndash15 microm Dışarıdan bir ışınımkaynağına gerek duymadan sadece nesnelerin yaydığı ısıyla ccedilalışan termalgoumlruumlntuumlleme cihazları bu bandı kullanır

bull Uzak kızıloumltesi (FIR) 15-1000 microm arası dalga boyundadırlar Buradyasyon tipik olarak spin yapan gaz molekuumllleri sıvılarda molekuumllerakışkanlık ve katılarda fotonlar tarafından emilir Duumlnyanın atmosferindekiyaklaşık 1 su buharı tarafından emilen uzak kızıloumltesi ışınım atmosferinsaydam olmasında buumlyuumlk rol oynamaktadır Astronomide 200 μm ile birkaccedilmm arasındaki dalga boylarına genellikle milimetre altı denir ve uzakkızıloumltesi tanımı 200 μmnin altındaki dalga boyları tarafından kullanılır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Tariflerini yapmış

olduğumuz kızıloumltesi

ışınım tuumlrlerinin

elektromanyetik

spektrumdaki yerleri

yukarıdaki gibidir

INFRARED (KIZILOumlTESİ) Guumlneş ışığı

47 kızıloumltesi

46 goumlruumlnuumlr ışık

ve 7 moroumltesi

ışınımdan oluşur

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Oumlzellikleri

bull IR enerjisi elektromanyetik enerjinin bir formudur Dalgalar hakindeiletilir ve ısıya doumlnuumlştuumlruumlluumlr

bull IR dalgaları materyale ccedilarptığında yansıtılır absorplanır veya iletilirIR enerjisi molekuumlle ccedilarptığında enerji absorplanır titreşimler değişir veenerji ısıya doumlnuumlşuumlr

bull Absorplanan enerji miktarı materyal bileşenleri tarafından belirlenir

bull IR radyasyonunun dalga boyu ise kaynağın sıcaklığına bağlıdır Yuumlkseksıcaklıklarda kısa dalga boyları uumlretilir ve bu dalgaların nuumlfuz etmederinlikleri daha fazladır

bull IR sistemini optimize etmede nuumlfuz etme oumlzellikleri oumlnemlidir Kısadalga boylu ışınların nuumlfuz etme oumlzelliği uzun dalga boylu ışınlaraoranla 10 kat daha fazladır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull IR radyasyon doğrudan materyale nuumlfuz eder ve materyalin yuumlzeyini

yakmadan enerji akısının artışını muumlmkuumln kılar ve boumlylece geleneksel ısıtma

metotlarında gerekli olan ısıtma suumlresi azalmış olur

bull Yuumlksek ısı transfer kapasitesine sahiptir

bull Uumlruumlne doğrudan ısı nuumlfuzu oumlzelliğine sahiptir

bull Hızlı proses kontroluuml ve ccedilevredeki havayı ısıtmadan doğrudan uumlruumlnuuml ısıtma

avantajı vardır

Yukarıda saymış olduğumuz oumlzellikler kızıloumltesi ışınımın ne kadar oumlnemli

olduğunu işaret etmektedir Enduumlstriyel olarak kızıloumltesi ışınımların veya kızıloumltesi

ışın uumlreten cihazların proseslerde kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır

Buradaki en oumlnemli sebep prosesin daha kolay kontrol edilebilmesi ve direkt

materyali ısıtmadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 3: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

AYDINLIK OumlLCcedilER (LUumlKSMETRE)

LUumlKS Işık yoğunluğunu oumllccedilmek yeni bir kavram değil Fakat modern elektronik cihazlardantutun ortam aydınlatmalarına kadar birccedilok cihazda aydınlatma değerlendirilmesiyapılmalıdır Bu tuumlr değerlendirmeler aydınlanma denilen olguyu oumllccedilmekte olup aydınlanmaiccedilin SI birimi luumlks(lux)rsquoduumlr

Şekil 1Dalgaboyunun bağıl aydınlık verimine goumlre değişimi

AYDINLIK OumlLCcedilER (LUumlKSMETRE)

AYDINLIKOumlLCcedilER Birim zamanda bir yuumlzeyin birim alanına duumlşen ışık enerjisinioumllccedilmekte kullanılan aygıt luumlksmetredir

Aydınlatma şiddeti oumllccediluumlmuuml işletmelerin ışık şiddetlerinin uygunluğunun tespiti iccedilin

yapılan bir testtir

Ccedilalışmakta olan işletmelerin aydınlık duumlzeyleri periyodik olarak kontrol edilmelidir

Bu gereklilik ve 1475 sayılı Kanunun ilgili huumlkuumlmleri gereğince 11011974 tarih ve

14765 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yuumlruumlrluumlğe giren İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Tuumlzuumlğuuml gereğince zorunludur Her tuumlrluuml yaşam ve ccedilalışma ortamının en az aydınlık

duumlzeyleri soumlz konusu tuumlzuumlkte belirtilmiştir

Test talebinde bulunan firmanın oumlnceden tespit edilmiş olan aydınlatma şiddeti oumllccediluumlm

noktaları boş mahallerde yerden 80 cm imalat yapılan yerlerde ise imalat

makinalarının uumlzerinde ofislerde masalar uumlzerinde oumllccediluumlluumlr Oumlzetle aydınlatılan zemin

uumlzerinde test yapılır

Guumlnduumlz yapılan oumllccediluumlmlerde oumllccediluumlm yapılan yerde cihaz uumlzerine direkt guumlneş ışığı

gelmemesine dikkat edilir İşletmelerin isteğine goumlre oumllccediluumlmler gece de tekrarlanır

Şekil 2 Aydınlık oumllccediler

KIMO LX 100 ışık oumllccediler ile ortamdakiışık değişimini anlık olarak goumlrebilirsinizUzayabilen kablolu probu sayesindekaranlık ortamlardaki ışık oumllccediluumlmleriniziccedilin kesin ve net sonuccedil alabilirsiniz

AYDINLIK OumlLCcedilER (LUumlKSMETRE)

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Enerji Analizoumlruuml anlık veya verilen zaman aralığında şu parametrelerin oumllccediluumlmuumlnuuml sağlar

Gerilim

Akım

Aktif guumlccedil reaktif guumlccedil goumlruumlnuumlr guumlccedil

Guumlccedil faktoumlruuml

Harmonik

ENERJİ ANALİZOumlRUuml3 Fazlı Enerji Analizoumlruuml CA 8334

Temel olarak yapılabilecek oumllccediluumlmler

- AC gerilim oumllccediluumlmleri

- 6500Arsquoe kadar Akım oumllccediluumlmleri

- 10hzrsquoden 70 Hzrsquoe kadar frekans oumllccediluumlmleri

- Akım ve Gerilim pik faktoumlrlerinin hesaplanması

- Gerilim iccedilin kısa-doumlnem flicker seviyesinin hesaplanması

- Akım ve gerilimde faz dengesizliğinin hesaplanması

- Toplam harmonik distorsiyonun hesaplanması

- Aktif Reaktif ve Goumlruumlnuumlr guumlcuumln ve toplamlarının oumllccediluumlmuuml

- 1 snrsquoden 2 saate kadar belirlenebilecek suumlre iccedilerisindeki herhangi bir parametrenin

ortalamasının hesaplanması Zaman sınırı olmadan herhangi bir değerin hafızaya kaydı

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Şekil 3 Enerji analizoumlruuml

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

LCD Ekran

Oumllccediluumlm Tipinin Seccedilimi

RMS True RMS oumllccediluumlm değerleri

THD Tuumlm harmonikler iccedilin harmonik

distorsiyon değeri

CF Krest Faktoumlruuml

MaxMin Maksimum Min ve Averaj

değerler

Parametrelerin anlık ve

devamlı goumlsterimi

Fresnel diagramı ( Sinyallerin

fazoumlr diagramı)Şekil 4 Enerji analizoumlruumlnde oumllccediluumllen sinyaller

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Şekil 5 Enerji analizoumlruumlnde oumllccediluumllen sinyaller

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Kızıloumltesi (kızılaltı IR veya infrared) ışınım dalga boyu goumlruumlnuumlr ışıktan uzun vemikrodalgalardan daha kısa olan elektromanyetik ışınımdır

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan infrared ışınların kelime anlamı Latincersquoyedayanmaktadır Latince aşağı anlamına gelen infra ve ingilizce kırmızı anlamına gelenred kelimelerinden oluşmakta ve kırmızı altı anlamına gelmektedir

Kızıloumltesi ışınımın keşfi genellikle 19 yuumlzyılda yaşamış bir goumlkbilimci olanWilliam Herschela ithaf edilir Herschel Royal Society of Londondan daha evvel 1800yılında bulgularını yayınlamıştır Herschel bir uumlccedilgen prizma kullanarak guumlneşten gelenışığı kırmış ve tayfın iccedilinde kırmızının altında bulunan kızıloumltesi ışınımı bir termometrekullanarak tespit etmiştir Sonuca şaşırarak bulduğu bu ışınıma kalorifik ışınlar isminivermiştir Kızıloumltesi terimi 19 yuumlzyılın sonlarına kadar kullanıma girmemiştir

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Elektromanyetik spektrum (tayf) (EMS)

evrenin herhangi bir yerinde fizik

kurallarınca muumlmkuumln kılınan tuumlm

elektromanyetik radyasyonu ve farklı ışınım

tuumlrevlerinin dalga boyları veya

frekanslarına goumlre bu tayftaki roumllatif

yerlerini ifade eden kavramdır Herhangi

bir cismin elektromanyetik tayfı veya

spektrumu o cisim tarafından ccedilevresine

yayılan karakteristik net elektromanyetik

radyasyonu tabir etmektedir

Şekil 6 Kızıloumltesi ışınların dalgaboyu aralığı

Elektromanyetik spektrumda bulunan ışınım tuumlrleri ve bu ışınımların kaynakları hakkında kısa

bilgiler yer almaktadır

Fakat insan goumlzuumlnuumln algılayabildiği tek radyasyon tipi olan goumlruumlnuumlr ışık elektromanyetik tayfta

ccedilok ince bir aralık bandında bulunmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi)

Işınlar

Kırmızı goumlruumlnuumlr ışığın en

uzun dalga boyuna sahip

rengidir Kızıloumltesi ışınımın

dalga boyu 750

nanometre ile 1

mikrometre arasındadır

Normal sıcaklığındaki

insan vuumlcudu 10

mikrometre civarında ışıma

yapar

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınım Ccedileşitleri

Kızıloumltesi radyasyon yaklaşık olarak 300 GHz ile 400 THz frekansları ve 1mm ile 750 nm arasındaki dalga boylarını kapsamaktadır ve şu şekilde incelenebilir

bull Yakın kızıloumltesi (NIR IR-A DIN) 075-14 microm dalga boyları arasındadır Duumlşuumlkkayıp miktarı yuumlzuumlnden genellikle fiber optik iletişimde kullanılmaktadır Gecegoumlruumlş ekipmanları da genellikle bu dalga boyunu kullanır

bull Orta dalga kızıloumltesi (MWIR IR-C DIN) 3-8 microm Guumlduumlmluuml fuumlze teknolojisindekullanılmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull Uzun dalga kızıloumltesi (LWIR IR-C DIN) 8ndash15 microm Dışarıdan bir ışınımkaynağına gerek duymadan sadece nesnelerin yaydığı ısıyla ccedilalışan termalgoumlruumlntuumlleme cihazları bu bandı kullanır

bull Uzak kızıloumltesi (FIR) 15-1000 microm arası dalga boyundadırlar Buradyasyon tipik olarak spin yapan gaz molekuumllleri sıvılarda molekuumllerakışkanlık ve katılarda fotonlar tarafından emilir Duumlnyanın atmosferindekiyaklaşık 1 su buharı tarafından emilen uzak kızıloumltesi ışınım atmosferinsaydam olmasında buumlyuumlk rol oynamaktadır Astronomide 200 μm ile birkaccedilmm arasındaki dalga boylarına genellikle milimetre altı denir ve uzakkızıloumltesi tanımı 200 μmnin altındaki dalga boyları tarafından kullanılır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Tariflerini yapmış

olduğumuz kızıloumltesi

ışınım tuumlrlerinin

elektromanyetik

spektrumdaki yerleri

yukarıdaki gibidir

INFRARED (KIZILOumlTESİ) Guumlneş ışığı

47 kızıloumltesi

46 goumlruumlnuumlr ışık

ve 7 moroumltesi

ışınımdan oluşur

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Oumlzellikleri

bull IR enerjisi elektromanyetik enerjinin bir formudur Dalgalar hakindeiletilir ve ısıya doumlnuumlştuumlruumlluumlr

bull IR dalgaları materyale ccedilarptığında yansıtılır absorplanır veya iletilirIR enerjisi molekuumlle ccedilarptığında enerji absorplanır titreşimler değişir veenerji ısıya doumlnuumlşuumlr

bull Absorplanan enerji miktarı materyal bileşenleri tarafından belirlenir

bull IR radyasyonunun dalga boyu ise kaynağın sıcaklığına bağlıdır Yuumlkseksıcaklıklarda kısa dalga boyları uumlretilir ve bu dalgaların nuumlfuz etmederinlikleri daha fazladır

bull IR sistemini optimize etmede nuumlfuz etme oumlzellikleri oumlnemlidir Kısadalga boylu ışınların nuumlfuz etme oumlzelliği uzun dalga boylu ışınlaraoranla 10 kat daha fazladır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull IR radyasyon doğrudan materyale nuumlfuz eder ve materyalin yuumlzeyini

yakmadan enerji akısının artışını muumlmkuumln kılar ve boumlylece geleneksel ısıtma

metotlarında gerekli olan ısıtma suumlresi azalmış olur

bull Yuumlksek ısı transfer kapasitesine sahiptir

bull Uumlruumlne doğrudan ısı nuumlfuzu oumlzelliğine sahiptir

bull Hızlı proses kontroluuml ve ccedilevredeki havayı ısıtmadan doğrudan uumlruumlnuuml ısıtma

avantajı vardır

Yukarıda saymış olduğumuz oumlzellikler kızıloumltesi ışınımın ne kadar oumlnemli

olduğunu işaret etmektedir Enduumlstriyel olarak kızıloumltesi ışınımların veya kızıloumltesi

ışın uumlreten cihazların proseslerde kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır

Buradaki en oumlnemli sebep prosesin daha kolay kontrol edilebilmesi ve direkt

materyali ısıtmadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 4: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

AYDINLIK OumlLCcedilER (LUumlKSMETRE)

AYDINLIKOumlLCcedilER Birim zamanda bir yuumlzeyin birim alanına duumlşen ışık enerjisinioumllccedilmekte kullanılan aygıt luumlksmetredir

Aydınlatma şiddeti oumllccediluumlmuuml işletmelerin ışık şiddetlerinin uygunluğunun tespiti iccedilin

yapılan bir testtir

Ccedilalışmakta olan işletmelerin aydınlık duumlzeyleri periyodik olarak kontrol edilmelidir

Bu gereklilik ve 1475 sayılı Kanunun ilgili huumlkuumlmleri gereğince 11011974 tarih ve

14765 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yuumlruumlrluumlğe giren İş Sağlığı ve Guumlvenliği

Tuumlzuumlğuuml gereğince zorunludur Her tuumlrluuml yaşam ve ccedilalışma ortamının en az aydınlık

duumlzeyleri soumlz konusu tuumlzuumlkte belirtilmiştir

Test talebinde bulunan firmanın oumlnceden tespit edilmiş olan aydınlatma şiddeti oumllccediluumlm

noktaları boş mahallerde yerden 80 cm imalat yapılan yerlerde ise imalat

makinalarının uumlzerinde ofislerde masalar uumlzerinde oumllccediluumlluumlr Oumlzetle aydınlatılan zemin

uumlzerinde test yapılır

Guumlnduumlz yapılan oumllccediluumlmlerde oumllccediluumlm yapılan yerde cihaz uumlzerine direkt guumlneş ışığı

gelmemesine dikkat edilir İşletmelerin isteğine goumlre oumllccediluumlmler gece de tekrarlanır

Şekil 2 Aydınlık oumllccediler

KIMO LX 100 ışık oumllccediler ile ortamdakiışık değişimini anlık olarak goumlrebilirsinizUzayabilen kablolu probu sayesindekaranlık ortamlardaki ışık oumllccediluumlmleriniziccedilin kesin ve net sonuccedil alabilirsiniz

AYDINLIK OumlLCcedilER (LUumlKSMETRE)

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Enerji Analizoumlruuml anlık veya verilen zaman aralığında şu parametrelerin oumllccediluumlmuumlnuuml sağlar

Gerilim

Akım

Aktif guumlccedil reaktif guumlccedil goumlruumlnuumlr guumlccedil

Guumlccedil faktoumlruuml

Harmonik

ENERJİ ANALİZOumlRUuml3 Fazlı Enerji Analizoumlruuml CA 8334

Temel olarak yapılabilecek oumllccediluumlmler

- AC gerilim oumllccediluumlmleri

- 6500Arsquoe kadar Akım oumllccediluumlmleri

- 10hzrsquoden 70 Hzrsquoe kadar frekans oumllccediluumlmleri

- Akım ve Gerilim pik faktoumlrlerinin hesaplanması

- Gerilim iccedilin kısa-doumlnem flicker seviyesinin hesaplanması

- Akım ve gerilimde faz dengesizliğinin hesaplanması

- Toplam harmonik distorsiyonun hesaplanması

- Aktif Reaktif ve Goumlruumlnuumlr guumlcuumln ve toplamlarının oumllccediluumlmuuml

- 1 snrsquoden 2 saate kadar belirlenebilecek suumlre iccedilerisindeki herhangi bir parametrenin

ortalamasının hesaplanması Zaman sınırı olmadan herhangi bir değerin hafızaya kaydı

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Şekil 3 Enerji analizoumlruuml

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

LCD Ekran

Oumllccediluumlm Tipinin Seccedilimi

RMS True RMS oumllccediluumlm değerleri

THD Tuumlm harmonikler iccedilin harmonik

distorsiyon değeri

CF Krest Faktoumlruuml

MaxMin Maksimum Min ve Averaj

değerler

Parametrelerin anlık ve

devamlı goumlsterimi

Fresnel diagramı ( Sinyallerin

fazoumlr diagramı)Şekil 4 Enerji analizoumlruumlnde oumllccediluumllen sinyaller

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Şekil 5 Enerji analizoumlruumlnde oumllccediluumllen sinyaller

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Kızıloumltesi (kızılaltı IR veya infrared) ışınım dalga boyu goumlruumlnuumlr ışıktan uzun vemikrodalgalardan daha kısa olan elektromanyetik ışınımdır

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan infrared ışınların kelime anlamı Latincersquoyedayanmaktadır Latince aşağı anlamına gelen infra ve ingilizce kırmızı anlamına gelenred kelimelerinden oluşmakta ve kırmızı altı anlamına gelmektedir

Kızıloumltesi ışınımın keşfi genellikle 19 yuumlzyılda yaşamış bir goumlkbilimci olanWilliam Herschela ithaf edilir Herschel Royal Society of Londondan daha evvel 1800yılında bulgularını yayınlamıştır Herschel bir uumlccedilgen prizma kullanarak guumlneşten gelenışığı kırmış ve tayfın iccedilinde kırmızının altında bulunan kızıloumltesi ışınımı bir termometrekullanarak tespit etmiştir Sonuca şaşırarak bulduğu bu ışınıma kalorifik ışınlar isminivermiştir Kızıloumltesi terimi 19 yuumlzyılın sonlarına kadar kullanıma girmemiştir

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Elektromanyetik spektrum (tayf) (EMS)

evrenin herhangi bir yerinde fizik

kurallarınca muumlmkuumln kılınan tuumlm

elektromanyetik radyasyonu ve farklı ışınım

tuumlrevlerinin dalga boyları veya

frekanslarına goumlre bu tayftaki roumllatif

yerlerini ifade eden kavramdır Herhangi

bir cismin elektromanyetik tayfı veya

spektrumu o cisim tarafından ccedilevresine

yayılan karakteristik net elektromanyetik

radyasyonu tabir etmektedir

Şekil 6 Kızıloumltesi ışınların dalgaboyu aralığı

Elektromanyetik spektrumda bulunan ışınım tuumlrleri ve bu ışınımların kaynakları hakkında kısa

bilgiler yer almaktadır

Fakat insan goumlzuumlnuumln algılayabildiği tek radyasyon tipi olan goumlruumlnuumlr ışık elektromanyetik tayfta

ccedilok ince bir aralık bandında bulunmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi)

Işınlar

Kırmızı goumlruumlnuumlr ışığın en

uzun dalga boyuna sahip

rengidir Kızıloumltesi ışınımın

dalga boyu 750

nanometre ile 1

mikrometre arasındadır

Normal sıcaklığındaki

insan vuumlcudu 10

mikrometre civarında ışıma

yapar

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınım Ccedileşitleri

Kızıloumltesi radyasyon yaklaşık olarak 300 GHz ile 400 THz frekansları ve 1mm ile 750 nm arasındaki dalga boylarını kapsamaktadır ve şu şekilde incelenebilir

bull Yakın kızıloumltesi (NIR IR-A DIN) 075-14 microm dalga boyları arasındadır Duumlşuumlkkayıp miktarı yuumlzuumlnden genellikle fiber optik iletişimde kullanılmaktadır Gecegoumlruumlş ekipmanları da genellikle bu dalga boyunu kullanır

bull Orta dalga kızıloumltesi (MWIR IR-C DIN) 3-8 microm Guumlduumlmluuml fuumlze teknolojisindekullanılmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull Uzun dalga kızıloumltesi (LWIR IR-C DIN) 8ndash15 microm Dışarıdan bir ışınımkaynağına gerek duymadan sadece nesnelerin yaydığı ısıyla ccedilalışan termalgoumlruumlntuumlleme cihazları bu bandı kullanır

bull Uzak kızıloumltesi (FIR) 15-1000 microm arası dalga boyundadırlar Buradyasyon tipik olarak spin yapan gaz molekuumllleri sıvılarda molekuumllerakışkanlık ve katılarda fotonlar tarafından emilir Duumlnyanın atmosferindekiyaklaşık 1 su buharı tarafından emilen uzak kızıloumltesi ışınım atmosferinsaydam olmasında buumlyuumlk rol oynamaktadır Astronomide 200 μm ile birkaccedilmm arasındaki dalga boylarına genellikle milimetre altı denir ve uzakkızıloumltesi tanımı 200 μmnin altındaki dalga boyları tarafından kullanılır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Tariflerini yapmış

olduğumuz kızıloumltesi

ışınım tuumlrlerinin

elektromanyetik

spektrumdaki yerleri

yukarıdaki gibidir

INFRARED (KIZILOumlTESİ) Guumlneş ışığı

47 kızıloumltesi

46 goumlruumlnuumlr ışık

ve 7 moroumltesi

ışınımdan oluşur

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Oumlzellikleri

bull IR enerjisi elektromanyetik enerjinin bir formudur Dalgalar hakindeiletilir ve ısıya doumlnuumlştuumlruumlluumlr

bull IR dalgaları materyale ccedilarptığında yansıtılır absorplanır veya iletilirIR enerjisi molekuumlle ccedilarptığında enerji absorplanır titreşimler değişir veenerji ısıya doumlnuumlşuumlr

bull Absorplanan enerji miktarı materyal bileşenleri tarafından belirlenir

bull IR radyasyonunun dalga boyu ise kaynağın sıcaklığına bağlıdır Yuumlkseksıcaklıklarda kısa dalga boyları uumlretilir ve bu dalgaların nuumlfuz etmederinlikleri daha fazladır

bull IR sistemini optimize etmede nuumlfuz etme oumlzellikleri oumlnemlidir Kısadalga boylu ışınların nuumlfuz etme oumlzelliği uzun dalga boylu ışınlaraoranla 10 kat daha fazladır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull IR radyasyon doğrudan materyale nuumlfuz eder ve materyalin yuumlzeyini

yakmadan enerji akısının artışını muumlmkuumln kılar ve boumlylece geleneksel ısıtma

metotlarında gerekli olan ısıtma suumlresi azalmış olur

bull Yuumlksek ısı transfer kapasitesine sahiptir

bull Uumlruumlne doğrudan ısı nuumlfuzu oumlzelliğine sahiptir

bull Hızlı proses kontroluuml ve ccedilevredeki havayı ısıtmadan doğrudan uumlruumlnuuml ısıtma

avantajı vardır

Yukarıda saymış olduğumuz oumlzellikler kızıloumltesi ışınımın ne kadar oumlnemli

olduğunu işaret etmektedir Enduumlstriyel olarak kızıloumltesi ışınımların veya kızıloumltesi

ışın uumlreten cihazların proseslerde kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır

Buradaki en oumlnemli sebep prosesin daha kolay kontrol edilebilmesi ve direkt

materyali ısıtmadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 5: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

KIMO LX 100 ışık oumllccediler ile ortamdakiışık değişimini anlık olarak goumlrebilirsinizUzayabilen kablolu probu sayesindekaranlık ortamlardaki ışık oumllccediluumlmleriniziccedilin kesin ve net sonuccedil alabilirsiniz

AYDINLIK OumlLCcedilER (LUumlKSMETRE)

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Enerji Analizoumlruuml anlık veya verilen zaman aralığında şu parametrelerin oumllccediluumlmuumlnuuml sağlar

Gerilim

Akım

Aktif guumlccedil reaktif guumlccedil goumlruumlnuumlr guumlccedil

Guumlccedil faktoumlruuml

Harmonik

ENERJİ ANALİZOumlRUuml3 Fazlı Enerji Analizoumlruuml CA 8334

Temel olarak yapılabilecek oumllccediluumlmler

- AC gerilim oumllccediluumlmleri

- 6500Arsquoe kadar Akım oumllccediluumlmleri

- 10hzrsquoden 70 Hzrsquoe kadar frekans oumllccediluumlmleri

- Akım ve Gerilim pik faktoumlrlerinin hesaplanması

- Gerilim iccedilin kısa-doumlnem flicker seviyesinin hesaplanması

- Akım ve gerilimde faz dengesizliğinin hesaplanması

- Toplam harmonik distorsiyonun hesaplanması

- Aktif Reaktif ve Goumlruumlnuumlr guumlcuumln ve toplamlarının oumllccediluumlmuuml

- 1 snrsquoden 2 saate kadar belirlenebilecek suumlre iccedilerisindeki herhangi bir parametrenin

ortalamasının hesaplanması Zaman sınırı olmadan herhangi bir değerin hafızaya kaydı

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Şekil 3 Enerji analizoumlruuml

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

LCD Ekran

Oumllccediluumlm Tipinin Seccedilimi

RMS True RMS oumllccediluumlm değerleri

THD Tuumlm harmonikler iccedilin harmonik

distorsiyon değeri

CF Krest Faktoumlruuml

MaxMin Maksimum Min ve Averaj

değerler

Parametrelerin anlık ve

devamlı goumlsterimi

Fresnel diagramı ( Sinyallerin

fazoumlr diagramı)Şekil 4 Enerji analizoumlruumlnde oumllccediluumllen sinyaller

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Şekil 5 Enerji analizoumlruumlnde oumllccediluumllen sinyaller

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Kızıloumltesi (kızılaltı IR veya infrared) ışınım dalga boyu goumlruumlnuumlr ışıktan uzun vemikrodalgalardan daha kısa olan elektromanyetik ışınımdır

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan infrared ışınların kelime anlamı Latincersquoyedayanmaktadır Latince aşağı anlamına gelen infra ve ingilizce kırmızı anlamına gelenred kelimelerinden oluşmakta ve kırmızı altı anlamına gelmektedir

Kızıloumltesi ışınımın keşfi genellikle 19 yuumlzyılda yaşamış bir goumlkbilimci olanWilliam Herschela ithaf edilir Herschel Royal Society of Londondan daha evvel 1800yılında bulgularını yayınlamıştır Herschel bir uumlccedilgen prizma kullanarak guumlneşten gelenışığı kırmış ve tayfın iccedilinde kırmızının altında bulunan kızıloumltesi ışınımı bir termometrekullanarak tespit etmiştir Sonuca şaşırarak bulduğu bu ışınıma kalorifik ışınlar isminivermiştir Kızıloumltesi terimi 19 yuumlzyılın sonlarına kadar kullanıma girmemiştir

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Elektromanyetik spektrum (tayf) (EMS)

evrenin herhangi bir yerinde fizik

kurallarınca muumlmkuumln kılınan tuumlm

elektromanyetik radyasyonu ve farklı ışınım

tuumlrevlerinin dalga boyları veya

frekanslarına goumlre bu tayftaki roumllatif

yerlerini ifade eden kavramdır Herhangi

bir cismin elektromanyetik tayfı veya

spektrumu o cisim tarafından ccedilevresine

yayılan karakteristik net elektromanyetik

radyasyonu tabir etmektedir

Şekil 6 Kızıloumltesi ışınların dalgaboyu aralığı

Elektromanyetik spektrumda bulunan ışınım tuumlrleri ve bu ışınımların kaynakları hakkında kısa

bilgiler yer almaktadır

Fakat insan goumlzuumlnuumln algılayabildiği tek radyasyon tipi olan goumlruumlnuumlr ışık elektromanyetik tayfta

ccedilok ince bir aralık bandında bulunmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi)

Işınlar

Kırmızı goumlruumlnuumlr ışığın en

uzun dalga boyuna sahip

rengidir Kızıloumltesi ışınımın

dalga boyu 750

nanometre ile 1

mikrometre arasındadır

Normal sıcaklığındaki

insan vuumlcudu 10

mikrometre civarında ışıma

yapar

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınım Ccedileşitleri

Kızıloumltesi radyasyon yaklaşık olarak 300 GHz ile 400 THz frekansları ve 1mm ile 750 nm arasındaki dalga boylarını kapsamaktadır ve şu şekilde incelenebilir

bull Yakın kızıloumltesi (NIR IR-A DIN) 075-14 microm dalga boyları arasındadır Duumlşuumlkkayıp miktarı yuumlzuumlnden genellikle fiber optik iletişimde kullanılmaktadır Gecegoumlruumlş ekipmanları da genellikle bu dalga boyunu kullanır

bull Orta dalga kızıloumltesi (MWIR IR-C DIN) 3-8 microm Guumlduumlmluuml fuumlze teknolojisindekullanılmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull Uzun dalga kızıloumltesi (LWIR IR-C DIN) 8ndash15 microm Dışarıdan bir ışınımkaynağına gerek duymadan sadece nesnelerin yaydığı ısıyla ccedilalışan termalgoumlruumlntuumlleme cihazları bu bandı kullanır

bull Uzak kızıloumltesi (FIR) 15-1000 microm arası dalga boyundadırlar Buradyasyon tipik olarak spin yapan gaz molekuumllleri sıvılarda molekuumllerakışkanlık ve katılarda fotonlar tarafından emilir Duumlnyanın atmosferindekiyaklaşık 1 su buharı tarafından emilen uzak kızıloumltesi ışınım atmosferinsaydam olmasında buumlyuumlk rol oynamaktadır Astronomide 200 μm ile birkaccedilmm arasındaki dalga boylarına genellikle milimetre altı denir ve uzakkızıloumltesi tanımı 200 μmnin altındaki dalga boyları tarafından kullanılır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Tariflerini yapmış

olduğumuz kızıloumltesi

ışınım tuumlrlerinin

elektromanyetik

spektrumdaki yerleri

yukarıdaki gibidir

INFRARED (KIZILOumlTESİ) Guumlneş ışığı

47 kızıloumltesi

46 goumlruumlnuumlr ışık

ve 7 moroumltesi

ışınımdan oluşur

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Oumlzellikleri

bull IR enerjisi elektromanyetik enerjinin bir formudur Dalgalar hakindeiletilir ve ısıya doumlnuumlştuumlruumlluumlr

bull IR dalgaları materyale ccedilarptığında yansıtılır absorplanır veya iletilirIR enerjisi molekuumlle ccedilarptığında enerji absorplanır titreşimler değişir veenerji ısıya doumlnuumlşuumlr

bull Absorplanan enerji miktarı materyal bileşenleri tarafından belirlenir

bull IR radyasyonunun dalga boyu ise kaynağın sıcaklığına bağlıdır Yuumlkseksıcaklıklarda kısa dalga boyları uumlretilir ve bu dalgaların nuumlfuz etmederinlikleri daha fazladır

bull IR sistemini optimize etmede nuumlfuz etme oumlzellikleri oumlnemlidir Kısadalga boylu ışınların nuumlfuz etme oumlzelliği uzun dalga boylu ışınlaraoranla 10 kat daha fazladır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull IR radyasyon doğrudan materyale nuumlfuz eder ve materyalin yuumlzeyini

yakmadan enerji akısının artışını muumlmkuumln kılar ve boumlylece geleneksel ısıtma

metotlarında gerekli olan ısıtma suumlresi azalmış olur

bull Yuumlksek ısı transfer kapasitesine sahiptir

bull Uumlruumlne doğrudan ısı nuumlfuzu oumlzelliğine sahiptir

bull Hızlı proses kontroluuml ve ccedilevredeki havayı ısıtmadan doğrudan uumlruumlnuuml ısıtma

avantajı vardır

Yukarıda saymış olduğumuz oumlzellikler kızıloumltesi ışınımın ne kadar oumlnemli

olduğunu işaret etmektedir Enduumlstriyel olarak kızıloumltesi ışınımların veya kızıloumltesi

ışın uumlreten cihazların proseslerde kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır

Buradaki en oumlnemli sebep prosesin daha kolay kontrol edilebilmesi ve direkt

materyali ısıtmadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 6: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Enerji Analizoumlruuml anlık veya verilen zaman aralığında şu parametrelerin oumllccediluumlmuumlnuuml sağlar

Gerilim

Akım

Aktif guumlccedil reaktif guumlccedil goumlruumlnuumlr guumlccedil

Guumlccedil faktoumlruuml

Harmonik

ENERJİ ANALİZOumlRUuml3 Fazlı Enerji Analizoumlruuml CA 8334

Temel olarak yapılabilecek oumllccediluumlmler

- AC gerilim oumllccediluumlmleri

- 6500Arsquoe kadar Akım oumllccediluumlmleri

- 10hzrsquoden 70 Hzrsquoe kadar frekans oumllccediluumlmleri

- Akım ve Gerilim pik faktoumlrlerinin hesaplanması

- Gerilim iccedilin kısa-doumlnem flicker seviyesinin hesaplanması

- Akım ve gerilimde faz dengesizliğinin hesaplanması

- Toplam harmonik distorsiyonun hesaplanması

- Aktif Reaktif ve Goumlruumlnuumlr guumlcuumln ve toplamlarının oumllccediluumlmuuml

- 1 snrsquoden 2 saate kadar belirlenebilecek suumlre iccedilerisindeki herhangi bir parametrenin

ortalamasının hesaplanması Zaman sınırı olmadan herhangi bir değerin hafızaya kaydı

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Şekil 3 Enerji analizoumlruuml

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

LCD Ekran

Oumllccediluumlm Tipinin Seccedilimi

RMS True RMS oumllccediluumlm değerleri

THD Tuumlm harmonikler iccedilin harmonik

distorsiyon değeri

CF Krest Faktoumlruuml

MaxMin Maksimum Min ve Averaj

değerler

Parametrelerin anlık ve

devamlı goumlsterimi

Fresnel diagramı ( Sinyallerin

fazoumlr diagramı)Şekil 4 Enerji analizoumlruumlnde oumllccediluumllen sinyaller

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Şekil 5 Enerji analizoumlruumlnde oumllccediluumllen sinyaller

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Kızıloumltesi (kızılaltı IR veya infrared) ışınım dalga boyu goumlruumlnuumlr ışıktan uzun vemikrodalgalardan daha kısa olan elektromanyetik ışınımdır

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan infrared ışınların kelime anlamı Latincersquoyedayanmaktadır Latince aşağı anlamına gelen infra ve ingilizce kırmızı anlamına gelenred kelimelerinden oluşmakta ve kırmızı altı anlamına gelmektedir

Kızıloumltesi ışınımın keşfi genellikle 19 yuumlzyılda yaşamış bir goumlkbilimci olanWilliam Herschela ithaf edilir Herschel Royal Society of Londondan daha evvel 1800yılında bulgularını yayınlamıştır Herschel bir uumlccedilgen prizma kullanarak guumlneşten gelenışığı kırmış ve tayfın iccedilinde kırmızının altında bulunan kızıloumltesi ışınımı bir termometrekullanarak tespit etmiştir Sonuca şaşırarak bulduğu bu ışınıma kalorifik ışınlar isminivermiştir Kızıloumltesi terimi 19 yuumlzyılın sonlarına kadar kullanıma girmemiştir

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Elektromanyetik spektrum (tayf) (EMS)

evrenin herhangi bir yerinde fizik

kurallarınca muumlmkuumln kılınan tuumlm

elektromanyetik radyasyonu ve farklı ışınım

tuumlrevlerinin dalga boyları veya

frekanslarına goumlre bu tayftaki roumllatif

yerlerini ifade eden kavramdır Herhangi

bir cismin elektromanyetik tayfı veya

spektrumu o cisim tarafından ccedilevresine

yayılan karakteristik net elektromanyetik

radyasyonu tabir etmektedir

Şekil 6 Kızıloumltesi ışınların dalgaboyu aralığı

Elektromanyetik spektrumda bulunan ışınım tuumlrleri ve bu ışınımların kaynakları hakkında kısa

bilgiler yer almaktadır

Fakat insan goumlzuumlnuumln algılayabildiği tek radyasyon tipi olan goumlruumlnuumlr ışık elektromanyetik tayfta

ccedilok ince bir aralık bandında bulunmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi)

Işınlar

Kırmızı goumlruumlnuumlr ışığın en

uzun dalga boyuna sahip

rengidir Kızıloumltesi ışınımın

dalga boyu 750

nanometre ile 1

mikrometre arasındadır

Normal sıcaklığındaki

insan vuumlcudu 10

mikrometre civarında ışıma

yapar

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınım Ccedileşitleri

Kızıloumltesi radyasyon yaklaşık olarak 300 GHz ile 400 THz frekansları ve 1mm ile 750 nm arasındaki dalga boylarını kapsamaktadır ve şu şekilde incelenebilir

bull Yakın kızıloumltesi (NIR IR-A DIN) 075-14 microm dalga boyları arasındadır Duumlşuumlkkayıp miktarı yuumlzuumlnden genellikle fiber optik iletişimde kullanılmaktadır Gecegoumlruumlş ekipmanları da genellikle bu dalga boyunu kullanır

bull Orta dalga kızıloumltesi (MWIR IR-C DIN) 3-8 microm Guumlduumlmluuml fuumlze teknolojisindekullanılmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull Uzun dalga kızıloumltesi (LWIR IR-C DIN) 8ndash15 microm Dışarıdan bir ışınımkaynağına gerek duymadan sadece nesnelerin yaydığı ısıyla ccedilalışan termalgoumlruumlntuumlleme cihazları bu bandı kullanır

bull Uzak kızıloumltesi (FIR) 15-1000 microm arası dalga boyundadırlar Buradyasyon tipik olarak spin yapan gaz molekuumllleri sıvılarda molekuumllerakışkanlık ve katılarda fotonlar tarafından emilir Duumlnyanın atmosferindekiyaklaşık 1 su buharı tarafından emilen uzak kızıloumltesi ışınım atmosferinsaydam olmasında buumlyuumlk rol oynamaktadır Astronomide 200 μm ile birkaccedilmm arasındaki dalga boylarına genellikle milimetre altı denir ve uzakkızıloumltesi tanımı 200 μmnin altındaki dalga boyları tarafından kullanılır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Tariflerini yapmış

olduğumuz kızıloumltesi

ışınım tuumlrlerinin

elektromanyetik

spektrumdaki yerleri

yukarıdaki gibidir

INFRARED (KIZILOumlTESİ) Guumlneş ışığı

47 kızıloumltesi

46 goumlruumlnuumlr ışık

ve 7 moroumltesi

ışınımdan oluşur

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Oumlzellikleri

bull IR enerjisi elektromanyetik enerjinin bir formudur Dalgalar hakindeiletilir ve ısıya doumlnuumlştuumlruumlluumlr

bull IR dalgaları materyale ccedilarptığında yansıtılır absorplanır veya iletilirIR enerjisi molekuumlle ccedilarptığında enerji absorplanır titreşimler değişir veenerji ısıya doumlnuumlşuumlr

bull Absorplanan enerji miktarı materyal bileşenleri tarafından belirlenir

bull IR radyasyonunun dalga boyu ise kaynağın sıcaklığına bağlıdır Yuumlkseksıcaklıklarda kısa dalga boyları uumlretilir ve bu dalgaların nuumlfuz etmederinlikleri daha fazladır

bull IR sistemini optimize etmede nuumlfuz etme oumlzellikleri oumlnemlidir Kısadalga boylu ışınların nuumlfuz etme oumlzelliği uzun dalga boylu ışınlaraoranla 10 kat daha fazladır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull IR radyasyon doğrudan materyale nuumlfuz eder ve materyalin yuumlzeyini

yakmadan enerji akısının artışını muumlmkuumln kılar ve boumlylece geleneksel ısıtma

metotlarında gerekli olan ısıtma suumlresi azalmış olur

bull Yuumlksek ısı transfer kapasitesine sahiptir

bull Uumlruumlne doğrudan ısı nuumlfuzu oumlzelliğine sahiptir

bull Hızlı proses kontroluuml ve ccedilevredeki havayı ısıtmadan doğrudan uumlruumlnuuml ısıtma

avantajı vardır

Yukarıda saymış olduğumuz oumlzellikler kızıloumltesi ışınımın ne kadar oumlnemli

olduğunu işaret etmektedir Enduumlstriyel olarak kızıloumltesi ışınımların veya kızıloumltesi

ışın uumlreten cihazların proseslerde kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır

Buradaki en oumlnemli sebep prosesin daha kolay kontrol edilebilmesi ve direkt

materyali ısıtmadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 7: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

ENERJİ ANALİZOumlRUuml3 Fazlı Enerji Analizoumlruuml CA 8334

Temel olarak yapılabilecek oumllccediluumlmler

- AC gerilim oumllccediluumlmleri

- 6500Arsquoe kadar Akım oumllccediluumlmleri

- 10hzrsquoden 70 Hzrsquoe kadar frekans oumllccediluumlmleri

- Akım ve Gerilim pik faktoumlrlerinin hesaplanması

- Gerilim iccedilin kısa-doumlnem flicker seviyesinin hesaplanması

- Akım ve gerilimde faz dengesizliğinin hesaplanması

- Toplam harmonik distorsiyonun hesaplanması

- Aktif Reaktif ve Goumlruumlnuumlr guumlcuumln ve toplamlarının oumllccediluumlmuuml

- 1 snrsquoden 2 saate kadar belirlenebilecek suumlre iccedilerisindeki herhangi bir parametrenin

ortalamasının hesaplanması Zaman sınırı olmadan herhangi bir değerin hafızaya kaydı

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Şekil 3 Enerji analizoumlruuml

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

LCD Ekran

Oumllccediluumlm Tipinin Seccedilimi

RMS True RMS oumllccediluumlm değerleri

THD Tuumlm harmonikler iccedilin harmonik

distorsiyon değeri

CF Krest Faktoumlruuml

MaxMin Maksimum Min ve Averaj

değerler

Parametrelerin anlık ve

devamlı goumlsterimi

Fresnel diagramı ( Sinyallerin

fazoumlr diagramı)Şekil 4 Enerji analizoumlruumlnde oumllccediluumllen sinyaller

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Şekil 5 Enerji analizoumlruumlnde oumllccediluumllen sinyaller

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Kızıloumltesi (kızılaltı IR veya infrared) ışınım dalga boyu goumlruumlnuumlr ışıktan uzun vemikrodalgalardan daha kısa olan elektromanyetik ışınımdır

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan infrared ışınların kelime anlamı Latincersquoyedayanmaktadır Latince aşağı anlamına gelen infra ve ingilizce kırmızı anlamına gelenred kelimelerinden oluşmakta ve kırmızı altı anlamına gelmektedir

Kızıloumltesi ışınımın keşfi genellikle 19 yuumlzyılda yaşamış bir goumlkbilimci olanWilliam Herschela ithaf edilir Herschel Royal Society of Londondan daha evvel 1800yılında bulgularını yayınlamıştır Herschel bir uumlccedilgen prizma kullanarak guumlneşten gelenışığı kırmış ve tayfın iccedilinde kırmızının altında bulunan kızıloumltesi ışınımı bir termometrekullanarak tespit etmiştir Sonuca şaşırarak bulduğu bu ışınıma kalorifik ışınlar isminivermiştir Kızıloumltesi terimi 19 yuumlzyılın sonlarına kadar kullanıma girmemiştir

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Elektromanyetik spektrum (tayf) (EMS)

evrenin herhangi bir yerinde fizik

kurallarınca muumlmkuumln kılınan tuumlm

elektromanyetik radyasyonu ve farklı ışınım

tuumlrevlerinin dalga boyları veya

frekanslarına goumlre bu tayftaki roumllatif

yerlerini ifade eden kavramdır Herhangi

bir cismin elektromanyetik tayfı veya

spektrumu o cisim tarafından ccedilevresine

yayılan karakteristik net elektromanyetik

radyasyonu tabir etmektedir

Şekil 6 Kızıloumltesi ışınların dalgaboyu aralığı

Elektromanyetik spektrumda bulunan ışınım tuumlrleri ve bu ışınımların kaynakları hakkında kısa

bilgiler yer almaktadır

Fakat insan goumlzuumlnuumln algılayabildiği tek radyasyon tipi olan goumlruumlnuumlr ışık elektromanyetik tayfta

ccedilok ince bir aralık bandında bulunmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi)

Işınlar

Kırmızı goumlruumlnuumlr ışığın en

uzun dalga boyuna sahip

rengidir Kızıloumltesi ışınımın

dalga boyu 750

nanometre ile 1

mikrometre arasındadır

Normal sıcaklığındaki

insan vuumlcudu 10

mikrometre civarında ışıma

yapar

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınım Ccedileşitleri

Kızıloumltesi radyasyon yaklaşık olarak 300 GHz ile 400 THz frekansları ve 1mm ile 750 nm arasındaki dalga boylarını kapsamaktadır ve şu şekilde incelenebilir

bull Yakın kızıloumltesi (NIR IR-A DIN) 075-14 microm dalga boyları arasındadır Duumlşuumlkkayıp miktarı yuumlzuumlnden genellikle fiber optik iletişimde kullanılmaktadır Gecegoumlruumlş ekipmanları da genellikle bu dalga boyunu kullanır

bull Orta dalga kızıloumltesi (MWIR IR-C DIN) 3-8 microm Guumlduumlmluuml fuumlze teknolojisindekullanılmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull Uzun dalga kızıloumltesi (LWIR IR-C DIN) 8ndash15 microm Dışarıdan bir ışınımkaynağına gerek duymadan sadece nesnelerin yaydığı ısıyla ccedilalışan termalgoumlruumlntuumlleme cihazları bu bandı kullanır

bull Uzak kızıloumltesi (FIR) 15-1000 microm arası dalga boyundadırlar Buradyasyon tipik olarak spin yapan gaz molekuumllleri sıvılarda molekuumllerakışkanlık ve katılarda fotonlar tarafından emilir Duumlnyanın atmosferindekiyaklaşık 1 su buharı tarafından emilen uzak kızıloumltesi ışınım atmosferinsaydam olmasında buumlyuumlk rol oynamaktadır Astronomide 200 μm ile birkaccedilmm arasındaki dalga boylarına genellikle milimetre altı denir ve uzakkızıloumltesi tanımı 200 μmnin altındaki dalga boyları tarafından kullanılır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Tariflerini yapmış

olduğumuz kızıloumltesi

ışınım tuumlrlerinin

elektromanyetik

spektrumdaki yerleri

yukarıdaki gibidir

INFRARED (KIZILOumlTESİ) Guumlneş ışığı

47 kızıloumltesi

46 goumlruumlnuumlr ışık

ve 7 moroumltesi

ışınımdan oluşur

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Oumlzellikleri

bull IR enerjisi elektromanyetik enerjinin bir formudur Dalgalar hakindeiletilir ve ısıya doumlnuumlştuumlruumlluumlr

bull IR dalgaları materyale ccedilarptığında yansıtılır absorplanır veya iletilirIR enerjisi molekuumlle ccedilarptığında enerji absorplanır titreşimler değişir veenerji ısıya doumlnuumlşuumlr

bull Absorplanan enerji miktarı materyal bileşenleri tarafından belirlenir

bull IR radyasyonunun dalga boyu ise kaynağın sıcaklığına bağlıdır Yuumlkseksıcaklıklarda kısa dalga boyları uumlretilir ve bu dalgaların nuumlfuz etmederinlikleri daha fazladır

bull IR sistemini optimize etmede nuumlfuz etme oumlzellikleri oumlnemlidir Kısadalga boylu ışınların nuumlfuz etme oumlzelliği uzun dalga boylu ışınlaraoranla 10 kat daha fazladır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull IR radyasyon doğrudan materyale nuumlfuz eder ve materyalin yuumlzeyini

yakmadan enerji akısının artışını muumlmkuumln kılar ve boumlylece geleneksel ısıtma

metotlarında gerekli olan ısıtma suumlresi azalmış olur

bull Yuumlksek ısı transfer kapasitesine sahiptir

bull Uumlruumlne doğrudan ısı nuumlfuzu oumlzelliğine sahiptir

bull Hızlı proses kontroluuml ve ccedilevredeki havayı ısıtmadan doğrudan uumlruumlnuuml ısıtma

avantajı vardır

Yukarıda saymış olduğumuz oumlzellikler kızıloumltesi ışınımın ne kadar oumlnemli

olduğunu işaret etmektedir Enduumlstriyel olarak kızıloumltesi ışınımların veya kızıloumltesi

ışın uumlreten cihazların proseslerde kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır

Buradaki en oumlnemli sebep prosesin daha kolay kontrol edilebilmesi ve direkt

materyali ısıtmadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 8: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Şekil 3 Enerji analizoumlruuml

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

LCD Ekran

Oumllccediluumlm Tipinin Seccedilimi

RMS True RMS oumllccediluumlm değerleri

THD Tuumlm harmonikler iccedilin harmonik

distorsiyon değeri

CF Krest Faktoumlruuml

MaxMin Maksimum Min ve Averaj

değerler

Parametrelerin anlık ve

devamlı goumlsterimi

Fresnel diagramı ( Sinyallerin

fazoumlr diagramı)Şekil 4 Enerji analizoumlruumlnde oumllccediluumllen sinyaller

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Şekil 5 Enerji analizoumlruumlnde oumllccediluumllen sinyaller

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Kızıloumltesi (kızılaltı IR veya infrared) ışınım dalga boyu goumlruumlnuumlr ışıktan uzun vemikrodalgalardan daha kısa olan elektromanyetik ışınımdır

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan infrared ışınların kelime anlamı Latincersquoyedayanmaktadır Latince aşağı anlamına gelen infra ve ingilizce kırmızı anlamına gelenred kelimelerinden oluşmakta ve kırmızı altı anlamına gelmektedir

Kızıloumltesi ışınımın keşfi genellikle 19 yuumlzyılda yaşamış bir goumlkbilimci olanWilliam Herschela ithaf edilir Herschel Royal Society of Londondan daha evvel 1800yılında bulgularını yayınlamıştır Herschel bir uumlccedilgen prizma kullanarak guumlneşten gelenışığı kırmış ve tayfın iccedilinde kırmızının altında bulunan kızıloumltesi ışınımı bir termometrekullanarak tespit etmiştir Sonuca şaşırarak bulduğu bu ışınıma kalorifik ışınlar isminivermiştir Kızıloumltesi terimi 19 yuumlzyılın sonlarına kadar kullanıma girmemiştir

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Elektromanyetik spektrum (tayf) (EMS)

evrenin herhangi bir yerinde fizik

kurallarınca muumlmkuumln kılınan tuumlm

elektromanyetik radyasyonu ve farklı ışınım

tuumlrevlerinin dalga boyları veya

frekanslarına goumlre bu tayftaki roumllatif

yerlerini ifade eden kavramdır Herhangi

bir cismin elektromanyetik tayfı veya

spektrumu o cisim tarafından ccedilevresine

yayılan karakteristik net elektromanyetik

radyasyonu tabir etmektedir

Şekil 6 Kızıloumltesi ışınların dalgaboyu aralığı

Elektromanyetik spektrumda bulunan ışınım tuumlrleri ve bu ışınımların kaynakları hakkında kısa

bilgiler yer almaktadır

Fakat insan goumlzuumlnuumln algılayabildiği tek radyasyon tipi olan goumlruumlnuumlr ışık elektromanyetik tayfta

ccedilok ince bir aralık bandında bulunmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi)

Işınlar

Kırmızı goumlruumlnuumlr ışığın en

uzun dalga boyuna sahip

rengidir Kızıloumltesi ışınımın

dalga boyu 750

nanometre ile 1

mikrometre arasındadır

Normal sıcaklığındaki

insan vuumlcudu 10

mikrometre civarında ışıma

yapar

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınım Ccedileşitleri

Kızıloumltesi radyasyon yaklaşık olarak 300 GHz ile 400 THz frekansları ve 1mm ile 750 nm arasındaki dalga boylarını kapsamaktadır ve şu şekilde incelenebilir

bull Yakın kızıloumltesi (NIR IR-A DIN) 075-14 microm dalga boyları arasındadır Duumlşuumlkkayıp miktarı yuumlzuumlnden genellikle fiber optik iletişimde kullanılmaktadır Gecegoumlruumlş ekipmanları da genellikle bu dalga boyunu kullanır

bull Orta dalga kızıloumltesi (MWIR IR-C DIN) 3-8 microm Guumlduumlmluuml fuumlze teknolojisindekullanılmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull Uzun dalga kızıloumltesi (LWIR IR-C DIN) 8ndash15 microm Dışarıdan bir ışınımkaynağına gerek duymadan sadece nesnelerin yaydığı ısıyla ccedilalışan termalgoumlruumlntuumlleme cihazları bu bandı kullanır

bull Uzak kızıloumltesi (FIR) 15-1000 microm arası dalga boyundadırlar Buradyasyon tipik olarak spin yapan gaz molekuumllleri sıvılarda molekuumllerakışkanlık ve katılarda fotonlar tarafından emilir Duumlnyanın atmosferindekiyaklaşık 1 su buharı tarafından emilen uzak kızıloumltesi ışınım atmosferinsaydam olmasında buumlyuumlk rol oynamaktadır Astronomide 200 μm ile birkaccedilmm arasındaki dalga boylarına genellikle milimetre altı denir ve uzakkızıloumltesi tanımı 200 μmnin altındaki dalga boyları tarafından kullanılır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Tariflerini yapmış

olduğumuz kızıloumltesi

ışınım tuumlrlerinin

elektromanyetik

spektrumdaki yerleri

yukarıdaki gibidir

INFRARED (KIZILOumlTESİ) Guumlneş ışığı

47 kızıloumltesi

46 goumlruumlnuumlr ışık

ve 7 moroumltesi

ışınımdan oluşur

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Oumlzellikleri

bull IR enerjisi elektromanyetik enerjinin bir formudur Dalgalar hakindeiletilir ve ısıya doumlnuumlştuumlruumlluumlr

bull IR dalgaları materyale ccedilarptığında yansıtılır absorplanır veya iletilirIR enerjisi molekuumlle ccedilarptığında enerji absorplanır titreşimler değişir veenerji ısıya doumlnuumlşuumlr

bull Absorplanan enerji miktarı materyal bileşenleri tarafından belirlenir

bull IR radyasyonunun dalga boyu ise kaynağın sıcaklığına bağlıdır Yuumlkseksıcaklıklarda kısa dalga boyları uumlretilir ve bu dalgaların nuumlfuz etmederinlikleri daha fazladır

bull IR sistemini optimize etmede nuumlfuz etme oumlzellikleri oumlnemlidir Kısadalga boylu ışınların nuumlfuz etme oumlzelliği uzun dalga boylu ışınlaraoranla 10 kat daha fazladır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull IR radyasyon doğrudan materyale nuumlfuz eder ve materyalin yuumlzeyini

yakmadan enerji akısının artışını muumlmkuumln kılar ve boumlylece geleneksel ısıtma

metotlarında gerekli olan ısıtma suumlresi azalmış olur

bull Yuumlksek ısı transfer kapasitesine sahiptir

bull Uumlruumlne doğrudan ısı nuumlfuzu oumlzelliğine sahiptir

bull Hızlı proses kontroluuml ve ccedilevredeki havayı ısıtmadan doğrudan uumlruumlnuuml ısıtma

avantajı vardır

Yukarıda saymış olduğumuz oumlzellikler kızıloumltesi ışınımın ne kadar oumlnemli

olduğunu işaret etmektedir Enduumlstriyel olarak kızıloumltesi ışınımların veya kızıloumltesi

ışın uumlreten cihazların proseslerde kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır

Buradaki en oumlnemli sebep prosesin daha kolay kontrol edilebilmesi ve direkt

materyali ısıtmadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 9: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

LCD Ekran

Oumllccediluumlm Tipinin Seccedilimi

RMS True RMS oumllccediluumlm değerleri

THD Tuumlm harmonikler iccedilin harmonik

distorsiyon değeri

CF Krest Faktoumlruuml

MaxMin Maksimum Min ve Averaj

değerler

Parametrelerin anlık ve

devamlı goumlsterimi

Fresnel diagramı ( Sinyallerin

fazoumlr diagramı)Şekil 4 Enerji analizoumlruumlnde oumllccediluumllen sinyaller

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Şekil 5 Enerji analizoumlruumlnde oumllccediluumllen sinyaller

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Kızıloumltesi (kızılaltı IR veya infrared) ışınım dalga boyu goumlruumlnuumlr ışıktan uzun vemikrodalgalardan daha kısa olan elektromanyetik ışınımdır

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan infrared ışınların kelime anlamı Latincersquoyedayanmaktadır Latince aşağı anlamına gelen infra ve ingilizce kırmızı anlamına gelenred kelimelerinden oluşmakta ve kırmızı altı anlamına gelmektedir

Kızıloumltesi ışınımın keşfi genellikle 19 yuumlzyılda yaşamış bir goumlkbilimci olanWilliam Herschela ithaf edilir Herschel Royal Society of Londondan daha evvel 1800yılında bulgularını yayınlamıştır Herschel bir uumlccedilgen prizma kullanarak guumlneşten gelenışığı kırmış ve tayfın iccedilinde kırmızının altında bulunan kızıloumltesi ışınımı bir termometrekullanarak tespit etmiştir Sonuca şaşırarak bulduğu bu ışınıma kalorifik ışınlar isminivermiştir Kızıloumltesi terimi 19 yuumlzyılın sonlarına kadar kullanıma girmemiştir

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Elektromanyetik spektrum (tayf) (EMS)

evrenin herhangi bir yerinde fizik

kurallarınca muumlmkuumln kılınan tuumlm

elektromanyetik radyasyonu ve farklı ışınım

tuumlrevlerinin dalga boyları veya

frekanslarına goumlre bu tayftaki roumllatif

yerlerini ifade eden kavramdır Herhangi

bir cismin elektromanyetik tayfı veya

spektrumu o cisim tarafından ccedilevresine

yayılan karakteristik net elektromanyetik

radyasyonu tabir etmektedir

Şekil 6 Kızıloumltesi ışınların dalgaboyu aralığı

Elektromanyetik spektrumda bulunan ışınım tuumlrleri ve bu ışınımların kaynakları hakkında kısa

bilgiler yer almaktadır

Fakat insan goumlzuumlnuumln algılayabildiği tek radyasyon tipi olan goumlruumlnuumlr ışık elektromanyetik tayfta

ccedilok ince bir aralık bandında bulunmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi)

Işınlar

Kırmızı goumlruumlnuumlr ışığın en

uzun dalga boyuna sahip

rengidir Kızıloumltesi ışınımın

dalga boyu 750

nanometre ile 1

mikrometre arasındadır

Normal sıcaklığındaki

insan vuumlcudu 10

mikrometre civarında ışıma

yapar

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınım Ccedileşitleri

Kızıloumltesi radyasyon yaklaşık olarak 300 GHz ile 400 THz frekansları ve 1mm ile 750 nm arasındaki dalga boylarını kapsamaktadır ve şu şekilde incelenebilir

bull Yakın kızıloumltesi (NIR IR-A DIN) 075-14 microm dalga boyları arasındadır Duumlşuumlkkayıp miktarı yuumlzuumlnden genellikle fiber optik iletişimde kullanılmaktadır Gecegoumlruumlş ekipmanları da genellikle bu dalga boyunu kullanır

bull Orta dalga kızıloumltesi (MWIR IR-C DIN) 3-8 microm Guumlduumlmluuml fuumlze teknolojisindekullanılmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull Uzun dalga kızıloumltesi (LWIR IR-C DIN) 8ndash15 microm Dışarıdan bir ışınımkaynağına gerek duymadan sadece nesnelerin yaydığı ısıyla ccedilalışan termalgoumlruumlntuumlleme cihazları bu bandı kullanır

bull Uzak kızıloumltesi (FIR) 15-1000 microm arası dalga boyundadırlar Buradyasyon tipik olarak spin yapan gaz molekuumllleri sıvılarda molekuumllerakışkanlık ve katılarda fotonlar tarafından emilir Duumlnyanın atmosferindekiyaklaşık 1 su buharı tarafından emilen uzak kızıloumltesi ışınım atmosferinsaydam olmasında buumlyuumlk rol oynamaktadır Astronomide 200 μm ile birkaccedilmm arasındaki dalga boylarına genellikle milimetre altı denir ve uzakkızıloumltesi tanımı 200 μmnin altındaki dalga boyları tarafından kullanılır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Tariflerini yapmış

olduğumuz kızıloumltesi

ışınım tuumlrlerinin

elektromanyetik

spektrumdaki yerleri

yukarıdaki gibidir

INFRARED (KIZILOumlTESİ) Guumlneş ışığı

47 kızıloumltesi

46 goumlruumlnuumlr ışık

ve 7 moroumltesi

ışınımdan oluşur

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Oumlzellikleri

bull IR enerjisi elektromanyetik enerjinin bir formudur Dalgalar hakindeiletilir ve ısıya doumlnuumlştuumlruumlluumlr

bull IR dalgaları materyale ccedilarptığında yansıtılır absorplanır veya iletilirIR enerjisi molekuumlle ccedilarptığında enerji absorplanır titreşimler değişir veenerji ısıya doumlnuumlşuumlr

bull Absorplanan enerji miktarı materyal bileşenleri tarafından belirlenir

bull IR radyasyonunun dalga boyu ise kaynağın sıcaklığına bağlıdır Yuumlkseksıcaklıklarda kısa dalga boyları uumlretilir ve bu dalgaların nuumlfuz etmederinlikleri daha fazladır

bull IR sistemini optimize etmede nuumlfuz etme oumlzellikleri oumlnemlidir Kısadalga boylu ışınların nuumlfuz etme oumlzelliği uzun dalga boylu ışınlaraoranla 10 kat daha fazladır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull IR radyasyon doğrudan materyale nuumlfuz eder ve materyalin yuumlzeyini

yakmadan enerji akısının artışını muumlmkuumln kılar ve boumlylece geleneksel ısıtma

metotlarında gerekli olan ısıtma suumlresi azalmış olur

bull Yuumlksek ısı transfer kapasitesine sahiptir

bull Uumlruumlne doğrudan ısı nuumlfuzu oumlzelliğine sahiptir

bull Hızlı proses kontroluuml ve ccedilevredeki havayı ısıtmadan doğrudan uumlruumlnuuml ısıtma

avantajı vardır

Yukarıda saymış olduğumuz oumlzellikler kızıloumltesi ışınımın ne kadar oumlnemli

olduğunu işaret etmektedir Enduumlstriyel olarak kızıloumltesi ışınımların veya kızıloumltesi

ışın uumlreten cihazların proseslerde kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır

Buradaki en oumlnemli sebep prosesin daha kolay kontrol edilebilmesi ve direkt

materyali ısıtmadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 10: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

ENERJİ ANALİZOumlRUuml

Şekil 5 Enerji analizoumlruumlnde oumllccediluumllen sinyaller

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Kızıloumltesi (kızılaltı IR veya infrared) ışınım dalga boyu goumlruumlnuumlr ışıktan uzun vemikrodalgalardan daha kısa olan elektromanyetik ışınımdır

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan infrared ışınların kelime anlamı Latincersquoyedayanmaktadır Latince aşağı anlamına gelen infra ve ingilizce kırmızı anlamına gelenred kelimelerinden oluşmakta ve kırmızı altı anlamına gelmektedir

Kızıloumltesi ışınımın keşfi genellikle 19 yuumlzyılda yaşamış bir goumlkbilimci olanWilliam Herschela ithaf edilir Herschel Royal Society of Londondan daha evvel 1800yılında bulgularını yayınlamıştır Herschel bir uumlccedilgen prizma kullanarak guumlneşten gelenışığı kırmış ve tayfın iccedilinde kırmızının altında bulunan kızıloumltesi ışınımı bir termometrekullanarak tespit etmiştir Sonuca şaşırarak bulduğu bu ışınıma kalorifik ışınlar isminivermiştir Kızıloumltesi terimi 19 yuumlzyılın sonlarına kadar kullanıma girmemiştir

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Elektromanyetik spektrum (tayf) (EMS)

evrenin herhangi bir yerinde fizik

kurallarınca muumlmkuumln kılınan tuumlm

elektromanyetik radyasyonu ve farklı ışınım

tuumlrevlerinin dalga boyları veya

frekanslarına goumlre bu tayftaki roumllatif

yerlerini ifade eden kavramdır Herhangi

bir cismin elektromanyetik tayfı veya

spektrumu o cisim tarafından ccedilevresine

yayılan karakteristik net elektromanyetik

radyasyonu tabir etmektedir

Şekil 6 Kızıloumltesi ışınların dalgaboyu aralığı

Elektromanyetik spektrumda bulunan ışınım tuumlrleri ve bu ışınımların kaynakları hakkında kısa

bilgiler yer almaktadır

Fakat insan goumlzuumlnuumln algılayabildiği tek radyasyon tipi olan goumlruumlnuumlr ışık elektromanyetik tayfta

ccedilok ince bir aralık bandında bulunmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi)

Işınlar

Kırmızı goumlruumlnuumlr ışığın en

uzun dalga boyuna sahip

rengidir Kızıloumltesi ışınımın

dalga boyu 750

nanometre ile 1

mikrometre arasındadır

Normal sıcaklığındaki

insan vuumlcudu 10

mikrometre civarında ışıma

yapar

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınım Ccedileşitleri

Kızıloumltesi radyasyon yaklaşık olarak 300 GHz ile 400 THz frekansları ve 1mm ile 750 nm arasındaki dalga boylarını kapsamaktadır ve şu şekilde incelenebilir

bull Yakın kızıloumltesi (NIR IR-A DIN) 075-14 microm dalga boyları arasındadır Duumlşuumlkkayıp miktarı yuumlzuumlnden genellikle fiber optik iletişimde kullanılmaktadır Gecegoumlruumlş ekipmanları da genellikle bu dalga boyunu kullanır

bull Orta dalga kızıloumltesi (MWIR IR-C DIN) 3-8 microm Guumlduumlmluuml fuumlze teknolojisindekullanılmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull Uzun dalga kızıloumltesi (LWIR IR-C DIN) 8ndash15 microm Dışarıdan bir ışınımkaynağına gerek duymadan sadece nesnelerin yaydığı ısıyla ccedilalışan termalgoumlruumlntuumlleme cihazları bu bandı kullanır

bull Uzak kızıloumltesi (FIR) 15-1000 microm arası dalga boyundadırlar Buradyasyon tipik olarak spin yapan gaz molekuumllleri sıvılarda molekuumllerakışkanlık ve katılarda fotonlar tarafından emilir Duumlnyanın atmosferindekiyaklaşık 1 su buharı tarafından emilen uzak kızıloumltesi ışınım atmosferinsaydam olmasında buumlyuumlk rol oynamaktadır Astronomide 200 μm ile birkaccedilmm arasındaki dalga boylarına genellikle milimetre altı denir ve uzakkızıloumltesi tanımı 200 μmnin altındaki dalga boyları tarafından kullanılır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Tariflerini yapmış

olduğumuz kızıloumltesi

ışınım tuumlrlerinin

elektromanyetik

spektrumdaki yerleri

yukarıdaki gibidir

INFRARED (KIZILOumlTESİ) Guumlneş ışığı

47 kızıloumltesi

46 goumlruumlnuumlr ışık

ve 7 moroumltesi

ışınımdan oluşur

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Oumlzellikleri

bull IR enerjisi elektromanyetik enerjinin bir formudur Dalgalar hakindeiletilir ve ısıya doumlnuumlştuumlruumlluumlr

bull IR dalgaları materyale ccedilarptığında yansıtılır absorplanır veya iletilirIR enerjisi molekuumlle ccedilarptığında enerji absorplanır titreşimler değişir veenerji ısıya doumlnuumlşuumlr

bull Absorplanan enerji miktarı materyal bileşenleri tarafından belirlenir

bull IR radyasyonunun dalga boyu ise kaynağın sıcaklığına bağlıdır Yuumlkseksıcaklıklarda kısa dalga boyları uumlretilir ve bu dalgaların nuumlfuz etmederinlikleri daha fazladır

bull IR sistemini optimize etmede nuumlfuz etme oumlzellikleri oumlnemlidir Kısadalga boylu ışınların nuumlfuz etme oumlzelliği uzun dalga boylu ışınlaraoranla 10 kat daha fazladır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull IR radyasyon doğrudan materyale nuumlfuz eder ve materyalin yuumlzeyini

yakmadan enerji akısının artışını muumlmkuumln kılar ve boumlylece geleneksel ısıtma

metotlarında gerekli olan ısıtma suumlresi azalmış olur

bull Yuumlksek ısı transfer kapasitesine sahiptir

bull Uumlruumlne doğrudan ısı nuumlfuzu oumlzelliğine sahiptir

bull Hızlı proses kontroluuml ve ccedilevredeki havayı ısıtmadan doğrudan uumlruumlnuuml ısıtma

avantajı vardır

Yukarıda saymış olduğumuz oumlzellikler kızıloumltesi ışınımın ne kadar oumlnemli

olduğunu işaret etmektedir Enduumlstriyel olarak kızıloumltesi ışınımların veya kızıloumltesi

ışın uumlreten cihazların proseslerde kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır

Buradaki en oumlnemli sebep prosesin daha kolay kontrol edilebilmesi ve direkt

materyali ısıtmadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 11: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Kızıloumltesi (kızılaltı IR veya infrared) ışınım dalga boyu goumlruumlnuumlr ışıktan uzun vemikrodalgalardan daha kısa olan elektromanyetik ışınımdır

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan infrared ışınların kelime anlamı Latincersquoyedayanmaktadır Latince aşağı anlamına gelen infra ve ingilizce kırmızı anlamına gelenred kelimelerinden oluşmakta ve kırmızı altı anlamına gelmektedir

Kızıloumltesi ışınımın keşfi genellikle 19 yuumlzyılda yaşamış bir goumlkbilimci olanWilliam Herschela ithaf edilir Herschel Royal Society of Londondan daha evvel 1800yılında bulgularını yayınlamıştır Herschel bir uumlccedilgen prizma kullanarak guumlneşten gelenışığı kırmış ve tayfın iccedilinde kırmızının altında bulunan kızıloumltesi ışınımı bir termometrekullanarak tespit etmiştir Sonuca şaşırarak bulduğu bu ışınıma kalorifik ışınlar isminivermiştir Kızıloumltesi terimi 19 yuumlzyılın sonlarına kadar kullanıma girmemiştir

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Elektromanyetik spektrum (tayf) (EMS)

evrenin herhangi bir yerinde fizik

kurallarınca muumlmkuumln kılınan tuumlm

elektromanyetik radyasyonu ve farklı ışınım

tuumlrevlerinin dalga boyları veya

frekanslarına goumlre bu tayftaki roumllatif

yerlerini ifade eden kavramdır Herhangi

bir cismin elektromanyetik tayfı veya

spektrumu o cisim tarafından ccedilevresine

yayılan karakteristik net elektromanyetik

radyasyonu tabir etmektedir

Şekil 6 Kızıloumltesi ışınların dalgaboyu aralığı

Elektromanyetik spektrumda bulunan ışınım tuumlrleri ve bu ışınımların kaynakları hakkında kısa

bilgiler yer almaktadır

Fakat insan goumlzuumlnuumln algılayabildiği tek radyasyon tipi olan goumlruumlnuumlr ışık elektromanyetik tayfta

ccedilok ince bir aralık bandında bulunmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi)

Işınlar

Kırmızı goumlruumlnuumlr ışığın en

uzun dalga boyuna sahip

rengidir Kızıloumltesi ışınımın

dalga boyu 750

nanometre ile 1

mikrometre arasındadır

Normal sıcaklığındaki

insan vuumlcudu 10

mikrometre civarında ışıma

yapar

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınım Ccedileşitleri

Kızıloumltesi radyasyon yaklaşık olarak 300 GHz ile 400 THz frekansları ve 1mm ile 750 nm arasındaki dalga boylarını kapsamaktadır ve şu şekilde incelenebilir

bull Yakın kızıloumltesi (NIR IR-A DIN) 075-14 microm dalga boyları arasındadır Duumlşuumlkkayıp miktarı yuumlzuumlnden genellikle fiber optik iletişimde kullanılmaktadır Gecegoumlruumlş ekipmanları da genellikle bu dalga boyunu kullanır

bull Orta dalga kızıloumltesi (MWIR IR-C DIN) 3-8 microm Guumlduumlmluuml fuumlze teknolojisindekullanılmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull Uzun dalga kızıloumltesi (LWIR IR-C DIN) 8ndash15 microm Dışarıdan bir ışınımkaynağına gerek duymadan sadece nesnelerin yaydığı ısıyla ccedilalışan termalgoumlruumlntuumlleme cihazları bu bandı kullanır

bull Uzak kızıloumltesi (FIR) 15-1000 microm arası dalga boyundadırlar Buradyasyon tipik olarak spin yapan gaz molekuumllleri sıvılarda molekuumllerakışkanlık ve katılarda fotonlar tarafından emilir Duumlnyanın atmosferindekiyaklaşık 1 su buharı tarafından emilen uzak kızıloumltesi ışınım atmosferinsaydam olmasında buumlyuumlk rol oynamaktadır Astronomide 200 μm ile birkaccedilmm arasındaki dalga boylarına genellikle milimetre altı denir ve uzakkızıloumltesi tanımı 200 μmnin altındaki dalga boyları tarafından kullanılır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Tariflerini yapmış

olduğumuz kızıloumltesi

ışınım tuumlrlerinin

elektromanyetik

spektrumdaki yerleri

yukarıdaki gibidir

INFRARED (KIZILOumlTESİ) Guumlneş ışığı

47 kızıloumltesi

46 goumlruumlnuumlr ışık

ve 7 moroumltesi

ışınımdan oluşur

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Oumlzellikleri

bull IR enerjisi elektromanyetik enerjinin bir formudur Dalgalar hakindeiletilir ve ısıya doumlnuumlştuumlruumlluumlr

bull IR dalgaları materyale ccedilarptığında yansıtılır absorplanır veya iletilirIR enerjisi molekuumlle ccedilarptığında enerji absorplanır titreşimler değişir veenerji ısıya doumlnuumlşuumlr

bull Absorplanan enerji miktarı materyal bileşenleri tarafından belirlenir

bull IR radyasyonunun dalga boyu ise kaynağın sıcaklığına bağlıdır Yuumlkseksıcaklıklarda kısa dalga boyları uumlretilir ve bu dalgaların nuumlfuz etmederinlikleri daha fazladır

bull IR sistemini optimize etmede nuumlfuz etme oumlzellikleri oumlnemlidir Kısadalga boylu ışınların nuumlfuz etme oumlzelliği uzun dalga boylu ışınlaraoranla 10 kat daha fazladır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull IR radyasyon doğrudan materyale nuumlfuz eder ve materyalin yuumlzeyini

yakmadan enerji akısının artışını muumlmkuumln kılar ve boumlylece geleneksel ısıtma

metotlarında gerekli olan ısıtma suumlresi azalmış olur

bull Yuumlksek ısı transfer kapasitesine sahiptir

bull Uumlruumlne doğrudan ısı nuumlfuzu oumlzelliğine sahiptir

bull Hızlı proses kontroluuml ve ccedilevredeki havayı ısıtmadan doğrudan uumlruumlnuuml ısıtma

avantajı vardır

Yukarıda saymış olduğumuz oumlzellikler kızıloumltesi ışınımın ne kadar oumlnemli

olduğunu işaret etmektedir Enduumlstriyel olarak kızıloumltesi ışınımların veya kızıloumltesi

ışın uumlreten cihazların proseslerde kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır

Buradaki en oumlnemli sebep prosesin daha kolay kontrol edilebilmesi ve direkt

materyali ısıtmadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 12: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Elektromanyetik spektrum (tayf) (EMS)

evrenin herhangi bir yerinde fizik

kurallarınca muumlmkuumln kılınan tuumlm

elektromanyetik radyasyonu ve farklı ışınım

tuumlrevlerinin dalga boyları veya

frekanslarına goumlre bu tayftaki roumllatif

yerlerini ifade eden kavramdır Herhangi

bir cismin elektromanyetik tayfı veya

spektrumu o cisim tarafından ccedilevresine

yayılan karakteristik net elektromanyetik

radyasyonu tabir etmektedir

Şekil 6 Kızıloumltesi ışınların dalgaboyu aralığı

Elektromanyetik spektrumda bulunan ışınım tuumlrleri ve bu ışınımların kaynakları hakkında kısa

bilgiler yer almaktadır

Fakat insan goumlzuumlnuumln algılayabildiği tek radyasyon tipi olan goumlruumlnuumlr ışık elektromanyetik tayfta

ccedilok ince bir aralık bandında bulunmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi)

Işınlar

Kırmızı goumlruumlnuumlr ışığın en

uzun dalga boyuna sahip

rengidir Kızıloumltesi ışınımın

dalga boyu 750

nanometre ile 1

mikrometre arasındadır

Normal sıcaklığındaki

insan vuumlcudu 10

mikrometre civarında ışıma

yapar

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınım Ccedileşitleri

Kızıloumltesi radyasyon yaklaşık olarak 300 GHz ile 400 THz frekansları ve 1mm ile 750 nm arasındaki dalga boylarını kapsamaktadır ve şu şekilde incelenebilir

bull Yakın kızıloumltesi (NIR IR-A DIN) 075-14 microm dalga boyları arasındadır Duumlşuumlkkayıp miktarı yuumlzuumlnden genellikle fiber optik iletişimde kullanılmaktadır Gecegoumlruumlş ekipmanları da genellikle bu dalga boyunu kullanır

bull Orta dalga kızıloumltesi (MWIR IR-C DIN) 3-8 microm Guumlduumlmluuml fuumlze teknolojisindekullanılmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull Uzun dalga kızıloumltesi (LWIR IR-C DIN) 8ndash15 microm Dışarıdan bir ışınımkaynağına gerek duymadan sadece nesnelerin yaydığı ısıyla ccedilalışan termalgoumlruumlntuumlleme cihazları bu bandı kullanır

bull Uzak kızıloumltesi (FIR) 15-1000 microm arası dalga boyundadırlar Buradyasyon tipik olarak spin yapan gaz molekuumllleri sıvılarda molekuumllerakışkanlık ve katılarda fotonlar tarafından emilir Duumlnyanın atmosferindekiyaklaşık 1 su buharı tarafından emilen uzak kızıloumltesi ışınım atmosferinsaydam olmasında buumlyuumlk rol oynamaktadır Astronomide 200 μm ile birkaccedilmm arasındaki dalga boylarına genellikle milimetre altı denir ve uzakkızıloumltesi tanımı 200 μmnin altındaki dalga boyları tarafından kullanılır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Tariflerini yapmış

olduğumuz kızıloumltesi

ışınım tuumlrlerinin

elektromanyetik

spektrumdaki yerleri

yukarıdaki gibidir

INFRARED (KIZILOumlTESİ) Guumlneş ışığı

47 kızıloumltesi

46 goumlruumlnuumlr ışık

ve 7 moroumltesi

ışınımdan oluşur

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Oumlzellikleri

bull IR enerjisi elektromanyetik enerjinin bir formudur Dalgalar hakindeiletilir ve ısıya doumlnuumlştuumlruumlluumlr

bull IR dalgaları materyale ccedilarptığında yansıtılır absorplanır veya iletilirIR enerjisi molekuumlle ccedilarptığında enerji absorplanır titreşimler değişir veenerji ısıya doumlnuumlşuumlr

bull Absorplanan enerji miktarı materyal bileşenleri tarafından belirlenir

bull IR radyasyonunun dalga boyu ise kaynağın sıcaklığına bağlıdır Yuumlkseksıcaklıklarda kısa dalga boyları uumlretilir ve bu dalgaların nuumlfuz etmederinlikleri daha fazladır

bull IR sistemini optimize etmede nuumlfuz etme oumlzellikleri oumlnemlidir Kısadalga boylu ışınların nuumlfuz etme oumlzelliği uzun dalga boylu ışınlaraoranla 10 kat daha fazladır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull IR radyasyon doğrudan materyale nuumlfuz eder ve materyalin yuumlzeyini

yakmadan enerji akısının artışını muumlmkuumln kılar ve boumlylece geleneksel ısıtma

metotlarında gerekli olan ısıtma suumlresi azalmış olur

bull Yuumlksek ısı transfer kapasitesine sahiptir

bull Uumlruumlne doğrudan ısı nuumlfuzu oumlzelliğine sahiptir

bull Hızlı proses kontroluuml ve ccedilevredeki havayı ısıtmadan doğrudan uumlruumlnuuml ısıtma

avantajı vardır

Yukarıda saymış olduğumuz oumlzellikler kızıloumltesi ışınımın ne kadar oumlnemli

olduğunu işaret etmektedir Enduumlstriyel olarak kızıloumltesi ışınımların veya kızıloumltesi

ışın uumlreten cihazların proseslerde kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır

Buradaki en oumlnemli sebep prosesin daha kolay kontrol edilebilmesi ve direkt

materyali ısıtmadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 13: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

Elektromanyetik spektrumda bulunan ışınım tuumlrleri ve bu ışınımların kaynakları hakkında kısa

bilgiler yer almaktadır

Fakat insan goumlzuumlnuumln algılayabildiği tek radyasyon tipi olan goumlruumlnuumlr ışık elektromanyetik tayfta

ccedilok ince bir aralık bandında bulunmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi)

Işınlar

Kırmızı goumlruumlnuumlr ışığın en

uzun dalga boyuna sahip

rengidir Kızıloumltesi ışınımın

dalga boyu 750

nanometre ile 1

mikrometre arasındadır

Normal sıcaklığındaki

insan vuumlcudu 10

mikrometre civarında ışıma

yapar

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınım Ccedileşitleri

Kızıloumltesi radyasyon yaklaşık olarak 300 GHz ile 400 THz frekansları ve 1mm ile 750 nm arasındaki dalga boylarını kapsamaktadır ve şu şekilde incelenebilir

bull Yakın kızıloumltesi (NIR IR-A DIN) 075-14 microm dalga boyları arasındadır Duumlşuumlkkayıp miktarı yuumlzuumlnden genellikle fiber optik iletişimde kullanılmaktadır Gecegoumlruumlş ekipmanları da genellikle bu dalga boyunu kullanır

bull Orta dalga kızıloumltesi (MWIR IR-C DIN) 3-8 microm Guumlduumlmluuml fuumlze teknolojisindekullanılmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull Uzun dalga kızıloumltesi (LWIR IR-C DIN) 8ndash15 microm Dışarıdan bir ışınımkaynağına gerek duymadan sadece nesnelerin yaydığı ısıyla ccedilalışan termalgoumlruumlntuumlleme cihazları bu bandı kullanır

bull Uzak kızıloumltesi (FIR) 15-1000 microm arası dalga boyundadırlar Buradyasyon tipik olarak spin yapan gaz molekuumllleri sıvılarda molekuumllerakışkanlık ve katılarda fotonlar tarafından emilir Duumlnyanın atmosferindekiyaklaşık 1 su buharı tarafından emilen uzak kızıloumltesi ışınım atmosferinsaydam olmasında buumlyuumlk rol oynamaktadır Astronomide 200 μm ile birkaccedilmm arasındaki dalga boylarına genellikle milimetre altı denir ve uzakkızıloumltesi tanımı 200 μmnin altındaki dalga boyları tarafından kullanılır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Tariflerini yapmış

olduğumuz kızıloumltesi

ışınım tuumlrlerinin

elektromanyetik

spektrumdaki yerleri

yukarıdaki gibidir

INFRARED (KIZILOumlTESİ) Guumlneş ışığı

47 kızıloumltesi

46 goumlruumlnuumlr ışık

ve 7 moroumltesi

ışınımdan oluşur

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Oumlzellikleri

bull IR enerjisi elektromanyetik enerjinin bir formudur Dalgalar hakindeiletilir ve ısıya doumlnuumlştuumlruumlluumlr

bull IR dalgaları materyale ccedilarptığında yansıtılır absorplanır veya iletilirIR enerjisi molekuumlle ccedilarptığında enerji absorplanır titreşimler değişir veenerji ısıya doumlnuumlşuumlr

bull Absorplanan enerji miktarı materyal bileşenleri tarafından belirlenir

bull IR radyasyonunun dalga boyu ise kaynağın sıcaklığına bağlıdır Yuumlkseksıcaklıklarda kısa dalga boyları uumlretilir ve bu dalgaların nuumlfuz etmederinlikleri daha fazladır

bull IR sistemini optimize etmede nuumlfuz etme oumlzellikleri oumlnemlidir Kısadalga boylu ışınların nuumlfuz etme oumlzelliği uzun dalga boylu ışınlaraoranla 10 kat daha fazladır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull IR radyasyon doğrudan materyale nuumlfuz eder ve materyalin yuumlzeyini

yakmadan enerji akısının artışını muumlmkuumln kılar ve boumlylece geleneksel ısıtma

metotlarında gerekli olan ısıtma suumlresi azalmış olur

bull Yuumlksek ısı transfer kapasitesine sahiptir

bull Uumlruumlne doğrudan ısı nuumlfuzu oumlzelliğine sahiptir

bull Hızlı proses kontroluuml ve ccedilevredeki havayı ısıtmadan doğrudan uumlruumlnuuml ısıtma

avantajı vardır

Yukarıda saymış olduğumuz oumlzellikler kızıloumltesi ışınımın ne kadar oumlnemli

olduğunu işaret etmektedir Enduumlstriyel olarak kızıloumltesi ışınımların veya kızıloumltesi

ışın uumlreten cihazların proseslerde kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır

Buradaki en oumlnemli sebep prosesin daha kolay kontrol edilebilmesi ve direkt

materyali ısıtmadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 14: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Infrared (Kızıloumltesi)

Işınlar

Kırmızı goumlruumlnuumlr ışığın en

uzun dalga boyuna sahip

rengidir Kızıloumltesi ışınımın

dalga boyu 750

nanometre ile 1

mikrometre arasındadır

Normal sıcaklığındaki

insan vuumlcudu 10

mikrometre civarında ışıma

yapar

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınım Ccedileşitleri

Kızıloumltesi radyasyon yaklaşık olarak 300 GHz ile 400 THz frekansları ve 1mm ile 750 nm arasındaki dalga boylarını kapsamaktadır ve şu şekilde incelenebilir

bull Yakın kızıloumltesi (NIR IR-A DIN) 075-14 microm dalga boyları arasındadır Duumlşuumlkkayıp miktarı yuumlzuumlnden genellikle fiber optik iletişimde kullanılmaktadır Gecegoumlruumlş ekipmanları da genellikle bu dalga boyunu kullanır

bull Orta dalga kızıloumltesi (MWIR IR-C DIN) 3-8 microm Guumlduumlmluuml fuumlze teknolojisindekullanılmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull Uzun dalga kızıloumltesi (LWIR IR-C DIN) 8ndash15 microm Dışarıdan bir ışınımkaynağına gerek duymadan sadece nesnelerin yaydığı ısıyla ccedilalışan termalgoumlruumlntuumlleme cihazları bu bandı kullanır

bull Uzak kızıloumltesi (FIR) 15-1000 microm arası dalga boyundadırlar Buradyasyon tipik olarak spin yapan gaz molekuumllleri sıvılarda molekuumllerakışkanlık ve katılarda fotonlar tarafından emilir Duumlnyanın atmosferindekiyaklaşık 1 su buharı tarafından emilen uzak kızıloumltesi ışınım atmosferinsaydam olmasında buumlyuumlk rol oynamaktadır Astronomide 200 μm ile birkaccedilmm arasındaki dalga boylarına genellikle milimetre altı denir ve uzakkızıloumltesi tanımı 200 μmnin altındaki dalga boyları tarafından kullanılır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Tariflerini yapmış

olduğumuz kızıloumltesi

ışınım tuumlrlerinin

elektromanyetik

spektrumdaki yerleri

yukarıdaki gibidir

INFRARED (KIZILOumlTESİ) Guumlneş ışığı

47 kızıloumltesi

46 goumlruumlnuumlr ışık

ve 7 moroumltesi

ışınımdan oluşur

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Oumlzellikleri

bull IR enerjisi elektromanyetik enerjinin bir formudur Dalgalar hakindeiletilir ve ısıya doumlnuumlştuumlruumlluumlr

bull IR dalgaları materyale ccedilarptığında yansıtılır absorplanır veya iletilirIR enerjisi molekuumlle ccedilarptığında enerji absorplanır titreşimler değişir veenerji ısıya doumlnuumlşuumlr

bull Absorplanan enerji miktarı materyal bileşenleri tarafından belirlenir

bull IR radyasyonunun dalga boyu ise kaynağın sıcaklığına bağlıdır Yuumlkseksıcaklıklarda kısa dalga boyları uumlretilir ve bu dalgaların nuumlfuz etmederinlikleri daha fazladır

bull IR sistemini optimize etmede nuumlfuz etme oumlzellikleri oumlnemlidir Kısadalga boylu ışınların nuumlfuz etme oumlzelliği uzun dalga boylu ışınlaraoranla 10 kat daha fazladır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull IR radyasyon doğrudan materyale nuumlfuz eder ve materyalin yuumlzeyini

yakmadan enerji akısının artışını muumlmkuumln kılar ve boumlylece geleneksel ısıtma

metotlarında gerekli olan ısıtma suumlresi azalmış olur

bull Yuumlksek ısı transfer kapasitesine sahiptir

bull Uumlruumlne doğrudan ısı nuumlfuzu oumlzelliğine sahiptir

bull Hızlı proses kontroluuml ve ccedilevredeki havayı ısıtmadan doğrudan uumlruumlnuuml ısıtma

avantajı vardır

Yukarıda saymış olduğumuz oumlzellikler kızıloumltesi ışınımın ne kadar oumlnemli

olduğunu işaret etmektedir Enduumlstriyel olarak kızıloumltesi ışınımların veya kızıloumltesi

ışın uumlreten cihazların proseslerde kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır

Buradaki en oumlnemli sebep prosesin daha kolay kontrol edilebilmesi ve direkt

materyali ısıtmadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 15: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınım Ccedileşitleri

Kızıloumltesi radyasyon yaklaşık olarak 300 GHz ile 400 THz frekansları ve 1mm ile 750 nm arasındaki dalga boylarını kapsamaktadır ve şu şekilde incelenebilir

bull Yakın kızıloumltesi (NIR IR-A DIN) 075-14 microm dalga boyları arasındadır Duumlşuumlkkayıp miktarı yuumlzuumlnden genellikle fiber optik iletişimde kullanılmaktadır Gecegoumlruumlş ekipmanları da genellikle bu dalga boyunu kullanır

bull Orta dalga kızıloumltesi (MWIR IR-C DIN) 3-8 microm Guumlduumlmluuml fuumlze teknolojisindekullanılmaktadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull Uzun dalga kızıloumltesi (LWIR IR-C DIN) 8ndash15 microm Dışarıdan bir ışınımkaynağına gerek duymadan sadece nesnelerin yaydığı ısıyla ccedilalışan termalgoumlruumlntuumlleme cihazları bu bandı kullanır

bull Uzak kızıloumltesi (FIR) 15-1000 microm arası dalga boyundadırlar Buradyasyon tipik olarak spin yapan gaz molekuumllleri sıvılarda molekuumllerakışkanlık ve katılarda fotonlar tarafından emilir Duumlnyanın atmosferindekiyaklaşık 1 su buharı tarafından emilen uzak kızıloumltesi ışınım atmosferinsaydam olmasında buumlyuumlk rol oynamaktadır Astronomide 200 μm ile birkaccedilmm arasındaki dalga boylarına genellikle milimetre altı denir ve uzakkızıloumltesi tanımı 200 μmnin altındaki dalga boyları tarafından kullanılır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Tariflerini yapmış

olduğumuz kızıloumltesi

ışınım tuumlrlerinin

elektromanyetik

spektrumdaki yerleri

yukarıdaki gibidir

INFRARED (KIZILOumlTESİ) Guumlneş ışığı

47 kızıloumltesi

46 goumlruumlnuumlr ışık

ve 7 moroumltesi

ışınımdan oluşur

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Oumlzellikleri

bull IR enerjisi elektromanyetik enerjinin bir formudur Dalgalar hakindeiletilir ve ısıya doumlnuumlştuumlruumlluumlr

bull IR dalgaları materyale ccedilarptığında yansıtılır absorplanır veya iletilirIR enerjisi molekuumlle ccedilarptığında enerji absorplanır titreşimler değişir veenerji ısıya doumlnuumlşuumlr

bull Absorplanan enerji miktarı materyal bileşenleri tarafından belirlenir

bull IR radyasyonunun dalga boyu ise kaynağın sıcaklığına bağlıdır Yuumlkseksıcaklıklarda kısa dalga boyları uumlretilir ve bu dalgaların nuumlfuz etmederinlikleri daha fazladır

bull IR sistemini optimize etmede nuumlfuz etme oumlzellikleri oumlnemlidir Kısadalga boylu ışınların nuumlfuz etme oumlzelliği uzun dalga boylu ışınlaraoranla 10 kat daha fazladır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull IR radyasyon doğrudan materyale nuumlfuz eder ve materyalin yuumlzeyini

yakmadan enerji akısının artışını muumlmkuumln kılar ve boumlylece geleneksel ısıtma

metotlarında gerekli olan ısıtma suumlresi azalmış olur

bull Yuumlksek ısı transfer kapasitesine sahiptir

bull Uumlruumlne doğrudan ısı nuumlfuzu oumlzelliğine sahiptir

bull Hızlı proses kontroluuml ve ccedilevredeki havayı ısıtmadan doğrudan uumlruumlnuuml ısıtma

avantajı vardır

Yukarıda saymış olduğumuz oumlzellikler kızıloumltesi ışınımın ne kadar oumlnemli

olduğunu işaret etmektedir Enduumlstriyel olarak kızıloumltesi ışınımların veya kızıloumltesi

ışın uumlreten cihazların proseslerde kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır

Buradaki en oumlnemli sebep prosesin daha kolay kontrol edilebilmesi ve direkt

materyali ısıtmadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 16: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull Uzun dalga kızıloumltesi (LWIR IR-C DIN) 8ndash15 microm Dışarıdan bir ışınımkaynağına gerek duymadan sadece nesnelerin yaydığı ısıyla ccedilalışan termalgoumlruumlntuumlleme cihazları bu bandı kullanır

bull Uzak kızıloumltesi (FIR) 15-1000 microm arası dalga boyundadırlar Buradyasyon tipik olarak spin yapan gaz molekuumllleri sıvılarda molekuumllerakışkanlık ve katılarda fotonlar tarafından emilir Duumlnyanın atmosferindekiyaklaşık 1 su buharı tarafından emilen uzak kızıloumltesi ışınım atmosferinsaydam olmasında buumlyuumlk rol oynamaktadır Astronomide 200 μm ile birkaccedilmm arasındaki dalga boylarına genellikle milimetre altı denir ve uzakkızıloumltesi tanımı 200 μmnin altındaki dalga boyları tarafından kullanılır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Tariflerini yapmış

olduğumuz kızıloumltesi

ışınım tuumlrlerinin

elektromanyetik

spektrumdaki yerleri

yukarıdaki gibidir

INFRARED (KIZILOumlTESİ) Guumlneş ışığı

47 kızıloumltesi

46 goumlruumlnuumlr ışık

ve 7 moroumltesi

ışınımdan oluşur

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Oumlzellikleri

bull IR enerjisi elektromanyetik enerjinin bir formudur Dalgalar hakindeiletilir ve ısıya doumlnuumlştuumlruumlluumlr

bull IR dalgaları materyale ccedilarptığında yansıtılır absorplanır veya iletilirIR enerjisi molekuumlle ccedilarptığında enerji absorplanır titreşimler değişir veenerji ısıya doumlnuumlşuumlr

bull Absorplanan enerji miktarı materyal bileşenleri tarafından belirlenir

bull IR radyasyonunun dalga boyu ise kaynağın sıcaklığına bağlıdır Yuumlkseksıcaklıklarda kısa dalga boyları uumlretilir ve bu dalgaların nuumlfuz etmederinlikleri daha fazladır

bull IR sistemini optimize etmede nuumlfuz etme oumlzellikleri oumlnemlidir Kısadalga boylu ışınların nuumlfuz etme oumlzelliği uzun dalga boylu ışınlaraoranla 10 kat daha fazladır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull IR radyasyon doğrudan materyale nuumlfuz eder ve materyalin yuumlzeyini

yakmadan enerji akısının artışını muumlmkuumln kılar ve boumlylece geleneksel ısıtma

metotlarında gerekli olan ısıtma suumlresi azalmış olur

bull Yuumlksek ısı transfer kapasitesine sahiptir

bull Uumlruumlne doğrudan ısı nuumlfuzu oumlzelliğine sahiptir

bull Hızlı proses kontroluuml ve ccedilevredeki havayı ısıtmadan doğrudan uumlruumlnuuml ısıtma

avantajı vardır

Yukarıda saymış olduğumuz oumlzellikler kızıloumltesi ışınımın ne kadar oumlnemli

olduğunu işaret etmektedir Enduumlstriyel olarak kızıloumltesi ışınımların veya kızıloumltesi

ışın uumlreten cihazların proseslerde kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır

Buradaki en oumlnemli sebep prosesin daha kolay kontrol edilebilmesi ve direkt

materyali ısıtmadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 17: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Tariflerini yapmış

olduğumuz kızıloumltesi

ışınım tuumlrlerinin

elektromanyetik

spektrumdaki yerleri

yukarıdaki gibidir

INFRARED (KIZILOumlTESİ) Guumlneş ışığı

47 kızıloumltesi

46 goumlruumlnuumlr ışık

ve 7 moroumltesi

ışınımdan oluşur

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Oumlzellikleri

bull IR enerjisi elektromanyetik enerjinin bir formudur Dalgalar hakindeiletilir ve ısıya doumlnuumlştuumlruumlluumlr

bull IR dalgaları materyale ccedilarptığında yansıtılır absorplanır veya iletilirIR enerjisi molekuumlle ccedilarptığında enerji absorplanır titreşimler değişir veenerji ısıya doumlnuumlşuumlr

bull Absorplanan enerji miktarı materyal bileşenleri tarafından belirlenir

bull IR radyasyonunun dalga boyu ise kaynağın sıcaklığına bağlıdır Yuumlkseksıcaklıklarda kısa dalga boyları uumlretilir ve bu dalgaların nuumlfuz etmederinlikleri daha fazladır

bull IR sistemini optimize etmede nuumlfuz etme oumlzellikleri oumlnemlidir Kısadalga boylu ışınların nuumlfuz etme oumlzelliği uzun dalga boylu ışınlaraoranla 10 kat daha fazladır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull IR radyasyon doğrudan materyale nuumlfuz eder ve materyalin yuumlzeyini

yakmadan enerji akısının artışını muumlmkuumln kılar ve boumlylece geleneksel ısıtma

metotlarında gerekli olan ısıtma suumlresi azalmış olur

bull Yuumlksek ısı transfer kapasitesine sahiptir

bull Uumlruumlne doğrudan ısı nuumlfuzu oumlzelliğine sahiptir

bull Hızlı proses kontroluuml ve ccedilevredeki havayı ısıtmadan doğrudan uumlruumlnuuml ısıtma

avantajı vardır

Yukarıda saymış olduğumuz oumlzellikler kızıloumltesi ışınımın ne kadar oumlnemli

olduğunu işaret etmektedir Enduumlstriyel olarak kızıloumltesi ışınımların veya kızıloumltesi

ışın uumlreten cihazların proseslerde kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır

Buradaki en oumlnemli sebep prosesin daha kolay kontrol edilebilmesi ve direkt

materyali ısıtmadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 18: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

INFRARED (KIZILOumlTESİ) Guumlneş ışığı

47 kızıloumltesi

46 goumlruumlnuumlr ışık

ve 7 moroumltesi

ışınımdan oluşur

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Oumlzellikleri

bull IR enerjisi elektromanyetik enerjinin bir formudur Dalgalar hakindeiletilir ve ısıya doumlnuumlştuumlruumlluumlr

bull IR dalgaları materyale ccedilarptığında yansıtılır absorplanır veya iletilirIR enerjisi molekuumlle ccedilarptığında enerji absorplanır titreşimler değişir veenerji ısıya doumlnuumlşuumlr

bull Absorplanan enerji miktarı materyal bileşenleri tarafından belirlenir

bull IR radyasyonunun dalga boyu ise kaynağın sıcaklığına bağlıdır Yuumlkseksıcaklıklarda kısa dalga boyları uumlretilir ve bu dalgaların nuumlfuz etmederinlikleri daha fazladır

bull IR sistemini optimize etmede nuumlfuz etme oumlzellikleri oumlnemlidir Kısadalga boylu ışınların nuumlfuz etme oumlzelliği uzun dalga boylu ışınlaraoranla 10 kat daha fazladır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull IR radyasyon doğrudan materyale nuumlfuz eder ve materyalin yuumlzeyini

yakmadan enerji akısının artışını muumlmkuumln kılar ve boumlylece geleneksel ısıtma

metotlarında gerekli olan ısıtma suumlresi azalmış olur

bull Yuumlksek ısı transfer kapasitesine sahiptir

bull Uumlruumlne doğrudan ısı nuumlfuzu oumlzelliğine sahiptir

bull Hızlı proses kontroluuml ve ccedilevredeki havayı ısıtmadan doğrudan uumlruumlnuuml ısıtma

avantajı vardır

Yukarıda saymış olduğumuz oumlzellikler kızıloumltesi ışınımın ne kadar oumlnemli

olduğunu işaret etmektedir Enduumlstriyel olarak kızıloumltesi ışınımların veya kızıloumltesi

ışın uumlreten cihazların proseslerde kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır

Buradaki en oumlnemli sebep prosesin daha kolay kontrol edilebilmesi ve direkt

materyali ısıtmadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 19: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Oumlzellikleri

bull IR enerjisi elektromanyetik enerjinin bir formudur Dalgalar hakindeiletilir ve ısıya doumlnuumlştuumlruumlluumlr

bull IR dalgaları materyale ccedilarptığında yansıtılır absorplanır veya iletilirIR enerjisi molekuumlle ccedilarptığında enerji absorplanır titreşimler değişir veenerji ısıya doumlnuumlşuumlr

bull Absorplanan enerji miktarı materyal bileşenleri tarafından belirlenir

bull IR radyasyonunun dalga boyu ise kaynağın sıcaklığına bağlıdır Yuumlkseksıcaklıklarda kısa dalga boyları uumlretilir ve bu dalgaların nuumlfuz etmederinlikleri daha fazladır

bull IR sistemini optimize etmede nuumlfuz etme oumlzellikleri oumlnemlidir Kısadalga boylu ışınların nuumlfuz etme oumlzelliği uzun dalga boylu ışınlaraoranla 10 kat daha fazladır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull IR radyasyon doğrudan materyale nuumlfuz eder ve materyalin yuumlzeyini

yakmadan enerji akısının artışını muumlmkuumln kılar ve boumlylece geleneksel ısıtma

metotlarında gerekli olan ısıtma suumlresi azalmış olur

bull Yuumlksek ısı transfer kapasitesine sahiptir

bull Uumlruumlne doğrudan ısı nuumlfuzu oumlzelliğine sahiptir

bull Hızlı proses kontroluuml ve ccedilevredeki havayı ısıtmadan doğrudan uumlruumlnuuml ısıtma

avantajı vardır

Yukarıda saymış olduğumuz oumlzellikler kızıloumltesi ışınımın ne kadar oumlnemli

olduğunu işaret etmektedir Enduumlstriyel olarak kızıloumltesi ışınımların veya kızıloumltesi

ışın uumlreten cihazların proseslerde kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır

Buradaki en oumlnemli sebep prosesin daha kolay kontrol edilebilmesi ve direkt

materyali ısıtmadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 20: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

bull IR radyasyon doğrudan materyale nuumlfuz eder ve materyalin yuumlzeyini

yakmadan enerji akısının artışını muumlmkuumln kılar ve boumlylece geleneksel ısıtma

metotlarında gerekli olan ısıtma suumlresi azalmış olur

bull Yuumlksek ısı transfer kapasitesine sahiptir

bull Uumlruumlne doğrudan ısı nuumlfuzu oumlzelliğine sahiptir

bull Hızlı proses kontroluuml ve ccedilevredeki havayı ısıtmadan doğrudan uumlruumlnuuml ısıtma

avantajı vardır

Yukarıda saymış olduğumuz oumlzellikler kızıloumltesi ışınımın ne kadar oumlnemli

olduğunu işaret etmektedir Enduumlstriyel olarak kızıloumltesi ışınımların veya kızıloumltesi

ışın uumlreten cihazların proseslerde kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır

Buradaki en oumlnemli sebep prosesin daha kolay kontrol edilebilmesi ve direkt

materyali ısıtmadır

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 21: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

INFRARED (KIZILOumlTESİ)Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

IR ışınlar pek ccedilok alanda kullanılmaktadır Bazıları şu şekildedir

Kızıloumltesi kameralar

Gece goumlruumlş sistemleri

İletişim

Kızıloumltesi spektroskopi (atomlar arasındaki bağları analiz ederek molekuumllleritanımlamaya yarayan bir tekniktir)

Meteoroloji (meteoroloji uyduları termal ve kızıloumltesi fotoğraflar ccedilekebilenradyometrelerle donatılmıştır)

İklimbilim (duumlnya ile atmosfer arasındaki enerji alışverişindeki trendleri izlemekamacıyla atmosferik kızıloumltesi ışınım takip edilir Bu trendler duumlnyanın iklimindekiuzun doumlnem değişiklikler hakkında bilgi verir Kuumlresel ısınma araştırmalarındaguumlneş radyasyonu ile birlikte takip edilen en oumlnemli iki parametreden biridir)

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 22: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Kullanım Alanları

Goumlkbilim (goumlkbilimciler elektromanyetik tayfın kızıloumltesi boumlluumlmuumlne duumlşen cisimleriaynalar mercekler ve katı hal algılayıcıları gibi optik elemanlarla goumlzler)

Sanat tarihi (Sanat tarihccedililerinin verdiği isimle kızıloumltesi reflektogramlar resimlerinalt katmanlarında gizli ccedilizimleri guumlnışığına ccedilıkartabilir)

Biyolojik Sistemler (ccedilıngıraklı yılanların kafasında bir ccedilift kızıloumltesi algılayıcı ccedilukurubulunur ve ısıyı algılarlar)

Sağlık

Gıda

Isıtma

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 23: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

INFRARED (KIZILOumlTESİ)

Kızıloumltesi Işınların Enduumlstride Kullanılması

IR prensibine sahip cihazlar guumlnuumlmuumlzde ccedilok geniş bir kullanım alanına sahiptirBu kullanım alanlarından en oumlnemlileri ısıtma kurutma pişirme kavurma pastoumlrizasyonve sterilizasyon işlemleridir

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 24: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek ve var

olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılmaktadır Ayrıca

sıcak ve tehlikeli objelerin ve erişimi zor olan yerlerin yuumlzey

sıcaklıklarını oumllccedilmek iccedilin temaslı tip sıcaklık oumllccedilerlere alternatif

olarak kullanılmaktadır Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik

sistemi sayesinde belirli sınırlar dacirchilinde uzak hedeflerde de

oumllccediluumlm yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi oumllccediler Bu

enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır Detektoumlr

uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz ekranından

okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi odaklamak iccedilin kullanılır -50 - +800degC aralığında

Şekil 7 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 25: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi termometre cisimlerin yuumlzey sıcaklıklarını oumllccedilmek

ve var olan oumllccediluumlm değerlerini doğrulamak iccedilin kullanılır

Ccedilift lazer nişan ile tasarlanmış optik sistemi sayesinde

belirli sınırlar dahilinde uzak hedeflerde de oumllccediluumlm

yapılabilmektedir Termometrenin optik lensleri sıcaklığı

oumllccediluumllecek cismin yuumlzeyinin yaydığı ve yansıttığı enerjiyi

oumllccediler Bu enerji detektoumlr uumlzerinde depolanır ve odaklanır

Detektoumlr uumlzerinde toplanan bu bilgi sıcaklık olarak cihaz

ekranından okunur Lazer işaretccedili sadece hedefi

odaklamak iccedilin kullanılır Termometrenin yapılan

oumllccediluumlmlerden 100 tanesini de hafızasına kaydetme

oumlzelliği vardır Ayrıca cihaz K tipi termokupl ile

uyumludur

-50 - +1850degC aralığında

Şekil 8 Kızıloumltesi termometresi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 26: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

INFRARED TERMOMETRE

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 27: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

INFRARED TERMOMETRE

Kızıloumltesi Termometrelerin Kullanım Alanları

Mekanik bir aletin veya elektrik devre anahtarı kutusu sıcaklığını oumllccedilmede

Uumlretim aşamasında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Yangın soumlnduumlrme durumlarında sıcak boumllge kontroluuml amacıyla

Kalibrasyon veya kontrol amacı ile ısıtıcı veya fırın sıcaklığını oumllccedilmede

Gıdaların sıcaklığını oumllccedilme amacıyla

Araştırma ve geliştirme ccedilalışmalarında veya kalite kontrol aşamasında

uumlruumlnuumln ısınma ve soğuma prosesini kontrol amacıyla

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 28: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

INFRARED TERMOMETRE

Termokupl (Isıl ccedilift Termoeleman) termometre termoelektrik etki

prensibine goumlre ccedilalışmaktadır

Termoelektrik Etki

Termoelektrik ısı ve elektrik enerjisinin birbirine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr A ve B

gibi iki farklı malzemeden yapılmış metal tellerin birleşim noktalarında

birbirinden farklı T ve Tr sıcaklıkları varsa bu sıcaklıkların fonksiyonu

olarak tellerin bağlanması ile oluşan devrede bir elektromotor kuvvet

(emk) oluşmaktadır Bu etki ilk olarak 1800luuml yıllarda Alman fizikccedili

Johann Seebeck tarafından goumlzlemlenmiştir

Şekil 9 Termokupl

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 29: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

INFRARED TERMOMETRE

Seebeck iki farklı metal plakayı iki ucundan birbirine temas ettirerek bir

devre kurmuş ve bu devreyi bir ucundan ısıtmıştır Isının etkisiyle yakındaki bir

mıknatısın hareket ettiğini fark etmiştir Yani ısının etkisiyle bir elektrik akımı

uumlretilmiş uumlretilen elektrik akımı da bir elektrik alana neden olarak mıknatısı

hareket ettirmiştir

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 30: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

INFRARED TERMOMETRE

Infrared (Kızıloumltesi) Işınlar

Seebeck Etkisi

Seebeck etkisi sıcaklık farklarının bir potansiyel fark oluşturmasıyla doğrudan elektrik

enerjisine doumlnuumlşuumlmuumlduumlr Farklı iki metal plaka uccedil noktalarından temas ettirilip bir ucundan

ısıtıldığında elektronlar kinetik enerjilerinin artması sonucu sıcak uccediltan soğuk uca doğru hareket

eder Metallerdeki ısıl iletkenliklerinin farklı olmasıyla da sıcak uccedil ile soğuk uccedil arasında

potansiyel fark oluşur Elektronların youmlnuuml aşağıdaki şekilde goumlsterildiği gibidir

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 31: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

INFRARED TERMOMETRE

Potansiyel fark ısıl guumlccedillerin farkı ile birleşme uccedillarının sıcaklık farkının

ccedilarpımına bağlı olarak değişmektedir Benzer şekilde tek bir aluumlminyum

ccedilubuğu bir ucundan ısıtıp diğer ucundan soğuttuğumuzda da elektronlar sıcak

uccediltan soğuk uca doğru hareket eder Elektronların bu hareketi ile potansiyel

fark oluşur Oluşan bu potansiyel fark aşağıda goumlruumllmekte olan şekilde

elektronların sıcaklık farkından dolayı nasıl hareket ettiğinin de kanıtıdır

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 32: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Şekil 10 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazı

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 33: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Ccedilalışma Prensibi

Cihazın ısıl iletkenlik katsayısını (U) oumllccedilebilmek iccedilin 3 sıcaklık değerine ihtiyacı vardır

dış sıcaklık duvarın yuumlzey sıcaklığı ve ortam sıcaklığı Problar sayesinde bu sıcaklıklar

oumllccediluumlluumlr ve cihaz uumlzerinde goumlruumlluumlr

Cihazın ccedilalışma mantığı termokupl probu ve Pt100 probunun aldığı oumllccediluumlmlere goumlredir

Termokupl probunda seebeck etkisine goumlre farklı metalden oluşan iki telin her iki ucu

birleştirildiğinde bir elektrik devresi oluşturulur Voltaj sıcaklıkla artar

Pt100 probunda ise sıcaklık arttıkccedila direnccedil artar

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 34: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Yani bu cihazla alabileceğimiz oumllccediluumlmler

U katsayısı

Dış sıcaklık

Yuumlzey sıcaklığı

Ortam sıcaklığı

Cihaz oumlzellikleri

Kullanımı kolay

6 noktaya kadar eş zamanlı oumllccediluumlm

Cihaz ve bilgisayar arasında kablosuz iletişim

Kablosuz problar

0degC lsquoden +50degCrsquoye kadar oumllccediluumlm

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 35: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

Uumlst goumlruumlnuumlş Oumln goumlruumlnuumlş Yan goumlruumlnuumlş

Teknik Oumlzellikler

Şekil 11 Isıl iletkenlik katsayısı oumllccediluumlm cihazının uumlst oumln ve yan goumlruumlnuumlşuuml

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 36: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

ISIL İLETKENLİK KATSAYISI OumlLCcedilUumlM CİHAZI

KIMO TM200 U cihazı

Uumlzerinde problar iccedilin 2 mini konnektoumlr

Sol tarafında 1 USB port ve 1 guumlccedil kaynağı girişi

Termokupl moduumlluumlnde 1 sınıf K J ve T tip termokupl girişi

Ekran 128x128 piksel 50x54 mm ekran boyutu 4 eş zamanlı olmak uumlzere 6 oumllccediluumlm goumlsterir

Guumlccedil kaynağı 4x15 V alkalin pil

İşletme sıcaklığı 0-50deg C

Saklama sıcaklığı -20 +80 deg C

Ağırlık 340 g

Desteklenen diller Fransızca İngilizce Flemenkccedile Almanca İtalyanca İspanyolca Portekizce İsveccedilccedile Norveccedilccedile Fince Danimarkaca

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 37: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

Anemometre yeloumllccediler olarak da bilinir gaz halindeki bir

akışkanın oumlzellikle havanın atmosferdeki ve ruumlzgacircr

tuumlnellerindeki akış hızını oumllccedilmeye yarayan aygıt

KIMO VT200 anemometre Klima ve havalandırmasistemlerinin kontrollerini yapmak iccedilin verimli ccedilalışıpccedilalışmadığını kontrol etmek iccedilin hız oumllccediluumlmuuml yapmakgerekmektedir KIMO VT200 portatif cihazı sayesinde015 ile 30 ms hava hızı oumllccediluumlmuuml yapabilirsiniz

Şekil 12 Isı-yeloumllccediler

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 38: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 39: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

ISI-YELOumlLCcedilER(TERMO-ANEMOMETRE)

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 40: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir elektrolit ccediloumlzeltisinin elektrik akımını iletmesi iyonların kendi yuumlkuumlnden farklıyuumlkteki elektrotlara (katyonların katoda anyonların anoda) goumlccedil etmeleriyleolur

Şekil 13 Basit bir iletkenlik testi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 41: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Bir ccediloumlzeltinin elektrik iletkenliği iyonların sayısına buumlyuumlkluumlğuumlne

yuumlkuumlne ve aynı zamanda ccediloumlzuumlcuumlnuumln akıcılık gibi bazı oumlzelliklerine

bağlı olarak değişir Bu nedenle bir ccediloumlzeltide kimyasal tepkimeler

yoluyla iyon tuumlrlerinde ve miktarında değişiklik olursa ccediloumlzeltinin

iletkenliği değişir Ccediloumlzeltideki iletkenlik değişimlerine dayanarak

yapılan analiz youmlntemine konduumlktometri (iletkenlik oumllccedilme) denir ve

konduumlktometre denilen cihazlarla oumllccediluumlluumlr

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 42: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

İletkenlik oumllccediluumlmleri ultra saf su uumlretiminde ve deniz suyunun

tuzluluğunun tayin edilmesi gibi uygulamalarda kullanılır Ayrıca

oumlzel şartlarda benzendeki su toprak gıda ağaccedil tekstil

maddelerindeki nem oranı da bu metotla bulunabilir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 43: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometre

Herhangi bir sıvının veya ccediloumlzeltinin elektriksel iletkenliğinin oumllccediluumllmesi ve buna

goumlre tuzluluğunun sınıflandırılmasında kullanılan cihazlara konduumlktometre denir

Konduumlktometreler bir elektrik kaynağı analiz ccediloumlzeltisinin bulunduğu iletkenlik

huumlcresi ve bir direnccedil oumllccedilerden (oumlrneğin bir weston koumlpruumlsuuml) oluşur Cihazın en

duyarlı boumllgesi olan iletkenlik huumlcresinde genellikle uumlzeri platin siyahı ile

kaplanmış platin elektrotlar kullanılır

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 44: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrenin kullanılışı

Konduumlktometrelerle oumllccediluumlm yapılırken

numune iccedilerisine konduumlktometrenin

elektrotu daldırılır ve iccedilerisinde 1-2

tur ccedilevrilir goumlstergede iletkenlik

değeri sabitlendikten sonra okuma

yapılır Huumlcreli konduumlktometre

kullanılacaksa huumlcre iccedilerisine

saturasyon ccedilamuru doldurularak

oumllccediluumlm yapılır

Şekil 14 Konduumlktometrenin kullanılışı

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 45: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Konduumlktometrelerle ccedilalışılırken oumllccediluumlmden 15-20 dakika oumlnce cihaz

ccedilalıştırılarak ısınması sağlanmalıdır Ccedilalıştırıldıktan sonra goumlstergenin oumllccediluumlm

moduna geccedilmesi iccedilin bir suumlre beklenmelidir Oumllccediluumlm sonunda elektrot ccediloumlzeltiden

ccedilıkarıldıktan sonra saf suyla temizlenmelidir

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 46: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

KONDUumlKTOMETRE (CRİSON CM 35+ POTATİF TİP)

Elektrotlar kullanılmadığı zaman kurumalarını oumlnlemek iccedilin huumlcreler saf suyla

dolu tutulmalıdır Oumllccediluumlm oumlncesi cihazın kalibre edilmesi gerekir Bunun iccedilin

hazırlanan potasyum kloruumlr ccediloumlzeltilerinin elektriksel iletkenlikleri oumllccediluumlluumlr Sonra

cihazın probu ve termometresi numuneye daldırılır bir-iki tur ccedilevrilir ve cihazın

goumlsterdiği değer sabitleştikten sonra okuma yapılır

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 47: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

PENSAMPERMETRE

Bir hattın veya devrenin akımını oumllccedilmek iccedilindevrenin hattını kesmeden

kullanılan oumllccediluumlm cihazına pensampermetre denir Akım oumllccedilmek iccedilin normal

bir ampermetreyi oumllccedileceğimiz noktaya seri bağlarız

Yani devreye muumldahale etmemiz gerekir Ancak pensampermetreler

devreye muumldahale etmeden manyetik alan etkisiyle prob

kullanmadan oumllccediluumlm yaparlar ve akım haricinde daha birccedilok değer

oumllccedilebilirler

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 48: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

PENSAMPERMETRE

Şekil 15 Bir hattın pensampermetre ile oumllccediluumlmuuml

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 49: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Pensampermetreler genelde transformatoumlr esasına goumlre ccedilalışırlar

Pensampermetredeki demir nuumlvenin bulunduğu kısım accedilılıp kapanabilme

oumlzelliğine sahiptir Akımı oumllccediluumllmek istenilen kablo pensampermetrenin

pensli olan ağız kısmından iccedileriye alınıp pensin ağzı kapatılır Bundan

sonra trafo mantığı devreye girer

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 50: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Ccedilalışma Prensibi

Kablodan geccedilen akımın oluşturduğu manyetik alan manyetik nuumlve

sayesinde cihazın iccedilindeki kademeli sarılmış sekonder sargıya etki eder

ve orada bir gerilim enduumlkler Enduumlklenen gerilim bir redresoumlr aracılığı

ile doğrultulur ve doumlner ccedilerccedileveli bobine goumlnderilir Bu bobine bağlı bir

ibre ise oradan geccedilen akımı oumllccedilerek ekrana yansıtır

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 51: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

PENSAMPERMETRE

Şekil 16 Ampermetrenin kullanım şekli

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 52: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Ccedilok amaccedillı kullanılabilen bir oumllccediluumlm cihazı olan pensampermetrelerin

ccediloğu alternatif akım oumllccediler Ancak doğru akım oumllccedilebilen

pensampermetrelerde vardır Ayrıca tuumlketilen guumlccedil tespitini de yapar Tek

fazlı veya uumlccedil fazlı şebekelerdeki tuumlketilen guumlccedil değerlerini ve hatta bu

hatlardaki kullanılan enerji miktarlarını da oumllccedilebilir

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 53: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

PENSAMPERMETRE

Pensampermetre Kullanım Alanları

Muumlhendisler ve teknisyenler iccedilin kullanımı ccedilok pratik devreye muumldahaleetmeden daha guumlvenilir bir youmlntemle oumllccediluumlm yapabilen bir cihaz olanpensampermetreler iki ayrı giriş kablosu ile harici bağlantı yaparakgerilimi de guumlvenli bir şekilde oumllccediler Bunların dışında direnccedil oumllccediluumlmuumlsuumlreklilik testi gibi oumllccediluumlmlerde yine bu cihazlar aracılığıyla yapılabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 54: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

AC sistemlerde sinuumls gerilimi kullanıyoruz Ancak kare dalga testere dişli dalga gibi

başka alternatif gerilimlerde mevcut Oumlzellikle devrelerde bulunan bobin veya

kondansatoumlr gibi elemanlar sinuumls geriliminin bozulmasına sebep olabilir Ccediluumlnkuuml

oumllccediluumllecek sinyal devre elemanlarından veya başka nedenlerden dolayı harmonikli

bir sinuumls kare dalga veya başka bir gerilim şekline neden olabilir

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 55: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Cihaz oumllccediluumlmuuml kusursuz bir sinuumls sinyali varmış gibi oumllccediluumlm yapar ve sinyal

saf bir sinuumls olmayacağından oumllccediluumlmuuml hatalı olacaktır True RMS (Root-

Mean-Square) oumllccediluumlmde alet değerin karekoumlk ortalamasını alarak

ekrana yansıtır Yani bu oumllccediluumlmde sadece sinuumls değil de sinyaldeki hem

DC hemde AC bileşenlerin tuumlmuumlnuuml dikkate alır Boumlylece oumllccediluumlmuuml daha

doğru yapmış olur

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 56: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

PENSAMPERMETRE

True RMS Oumllccediluumlm Nedir ve Neden Oumlnemlidir

Doğru ve daha hassas oumllccediluumlm yapmak iccedilin True RMS oumllccediluumlm yapan

pensampermetre kullanmak daha doğru bir seccedilim olur Bir

pensampermetre satın alırken cihazın True RMS oumllccediluumlm yapıp

yapmadığına dikkat etmek gerekir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 57: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibel (dB) ses seviyesini oumllccedilmek ve

fiziksel iki değerin oranını ifade etmek

iccedilin kullanılan logaritmik bir birimdir Bu

karşılaştırılan değerler ses voltaj

elektromanyetik dalga yoğunluk vb

değerler olabilir Desibel 10 tabanlı

logaritma ile ilişkilidir 1 bel 10

desibeldir

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 58: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

Desibelmetre

Birccedilok bilgisayar ve telefon uygulaması ile oumllccediluumlm yapılsa

da genellikle profesyonel anlamda ucuz olmasa da sesin

desibel seviyesini analiz etmek iccedilin en kestirme ve doğru

yolu desibel oumllccediler sağlamaktadır Sıradan sesler iccedilin

yoğunluk değeri genellikle ccedilok kuumlccediluumlk olduğunu unutmayın

Oumlrneğin sesin yoğunluğu 510-

5(000005) Wattmetre2lsquoden desibele doumlnuumlştuumlruumlrsek 80

dBrsquoe eşittir Buda bir blenderrsquoın ccedilalışma sesine tekabuumll

eder Desibelmetre aynı şekilde ccedilalışmaktadır İlk oumlnce

algılanan ses yoğunluğu değeri 10Log10( A10-12) işlemi

ile desibelrsquoe karşılık gelen değeri bulunur Oumlrneğin

algılanan ses duumlzeyi 10-11 bu ifadeyi 10-12 ye boumllersek

10 değerine eşit olur Bu değerin 10 tabanına goumlre

logaritması alınıp kendisiyle yani tekrardan 10 ile

ccedilarpılırsa desibel karşılığı bulunmuş olunurŞekil 17 Desibelmetre

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 59: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

SES SEVİYESİ OumlLCcedilER (DESİBELMETRE)

KIMO DB 100 Ses seviyesi

oumllccediler guumlvenilir ve

kullanımı kolaydır

Metroloji gereksinimlerini

karşılar Ses-basınccedil

seviyesinizaman ayarlı

veya eşdeğer suumlrekli ses

basıncı oumllccediluumlmlemelerinin

yapılmasını sağlar Max-

Min oumllccediluumlm alabilme oumllccediluumlm

yapılacak birimi seccedilebilme

ve 128x64 piksel

ayarlanabilir kontrastlı

ekran gibi oumlzelliklere

sahiptir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 60: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

ULTRASONİK DEBİMETRE

Ultrasonik debimetreler boru iccedilinde ileri veya geri doğru hareketli sıvı iccedilindeki

ultrasonik dalganın yayılma zamanını hesaplayarak debi oumllccediluumlmuuml yapar Bu

debimetreler ccediloğunlukla iccedilinde hava kabarcıkları olmayan ve ccedilok az yuumlzdede

askıda katı parccedilacık olan homojen sıvıların debisini oumllccedilmek iccedilin kullanılırlar

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 61: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Enduumlstride yaygın olarak kullanılan boru tesisatlarında akışkan debisininoumllccediluumlmuumlnde bazı problemler ortaya ccedilıkmaktadır Debi oumllccediluumlmuuml yapılacakborudan geccedilen akışkanın kimyasal iccedilerikli olması oumllccediluumlm yapabilmek iccedilin gereklialanın yetersiz olması ve buna benzer problemlere enduumlstride sıkccedilarastlanmaktadır Bununla birlikte hızlı bir oumllccediluumlm alabilmek de oumlnem arzetmektedir Bu tip ihtiyaccedilların sağlıklı ve doğru bir şekilde giderilmesi iccedilinultrasonik debimetreler kullanılmaktadır Ultrasonik debimetreler temassızoumllccediluumlmlere olanak verirler

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 62: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

ULTRASONİK DEBİMETRE

Şekil 18 Ultrasonik debimetre kesiti

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 63: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccedilme Prensibi

Oumllccediluumlm sistemi borunun dışından akustik olarak eşleşmiş bir ccedilift ultrasoniksensoumlrrsquoden oluşur ve sunucu uumlnite sensoumlrlerden goumlnderilen ve alınan sinyallericcediloumlzuumlmler Sunucu uumlnite bir DSP(Digital Signal Processing = Sayısal işaretişleme) mikroişlemci uumlnitesine sahiptir ve bu uumlnite ara yuumlz ile kontrol ve prosessistemlerine sinyal goumlnderir Bu cihaz iccedilin oumllccedilme işlemi sırasında geccedilen zamanfarkı 02 nsrsquodir

Eğer iki yayılma zamanları arasındaki fark doğru olarak oumllccediluumlluumlrse akış hızınıhesaplamak muumlmkuumln olacaktır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 64: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

ULTRASONİK DEBİMETRE

Oumllccediluumlmler borunun dış yuumlzeyine doğrudan temas eden 2 sensoumlr ile alınır Birsensoumlr borunun uumlst kısmının dış yuumlzeyine diğeri ise borunun alt kısmının dışyuumlzeyine yerleştirilir Sensoumlrlerin yerleşim pozisyonları ldquoZrdquo ldquoVrdquo veya eğer borukuumlccediluumlk ccedilaplı ise ldquoWrdquo gibi olabilir

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 65: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

ULTRASONİK DEBİMETRE

Alınan veriler ışığında debi oumllccediluumlm işlemi aşağıdaki formuumlle goumlre hesaplanır

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 66: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

ULTRASONİK DEBİMETRE

Kullanım Alanları

Ultrasonik debimetrelerin kullanıldığı alanlara oumlrnek olarak

bullAtık su tesisleri

bullKimyasalların dolaştığı boru tesisatları

bullArıtma tesisleri

bullTesis atıkları

bullOtomobil enduumlstrisi

bullYiyecek ve kağıt enduumlstrisi

verilebilir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 67: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml (ECOM J2KNPRO MARKALI BACA GAZI ANALİZOumlRUuml)

Oumllccediluumlmuumln Amacı

Gerccedilekleştirilen herhangi bir yanmaprosesi sonrası accedilığa ccedilıkan yanmauumlruumlnlerinin (CO2 H2O vb)miktarlarını belirlemek ve boumlyleceyanma prosesinin yapıldığı yerlerde(oumlrneğin santraller) ekonomik accedilıdanverimlilik optimizasyonu ve ekolojikaccedilıdan da kirleticilerin azaltılmasınakatkı sağlamaktır

Şekil 19 Baca gazı analizoumlruuml

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 68: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Kullanım Amacı

Baca gazı analizoumlruumlnuumln kullanıldığı bazı yanma uygulamaları şoumlyledir

bullSantraller ve ccedilimento fabrikaları

bullAtık yakma tesisleri

bullRafineriler kimya ve petrokimya enduumlstrileri

bullEczacılık kağıt gıda ve ağaccedil enduumlstrileri

bullBelirli bir boumllgenin ısıtılmasında kullanılan farklı oumllccedileklerdeki kazanlar

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 69: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma

Yanma yakıtların genellikle havadan sağlanan O2 ile hızlı oksidasyonu sonucuısı ve sıcak yanma uumlruumlnlerinin accedilığa ccedilıktığı kimyasal reaksiyondur Aşağıda birmetan yanmasının stokiometri denklemi verilmiştir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 70: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Yanma Verimi

Baca gazı analizoumlruuml tarafından baca gazlarında oumllccediluumllen oksijenkarbondioksit baca gazı sıcaklığı ve ortam sıcaklığı gibi parametrelerdeğerlendirilmek suretiyle yanma verimi otomatik olarakhesaplanabilmektedir

Boumlylece cihazı kullanan işletmeci tarafından yanma verimi uumlzerinde yorumyapılabilmekte ve sonuca etki eden faktoumlrler kolayca tespit edilebilmektedir

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 71: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Oumllccediluumlmler

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir

Page 72: PowerPoint Sunusu - Gazi Üniversitesi

BACA GAZI ANALİZOumlRUuml

Ccedilalışma Prensibi ve Oumlzellikleri

ECOM-J2KNpro O2 CO NO NO2 and SO2 gibi yanma sonu uumlruumlnlerinioumllccedilmek iccedilin elektrokimyasal sensoumlrler kullanmaktadır Cihaz aynı zamanda CO2yuumlksek CO seviyelerini ve CH4rsquouuml de bulundurduğu NDIR (non-dispersive infraredtechnology) bench ile oumllccedilebilmektedir

Peltier gaz soğutucu ve 9V yuumlksek-akış pompalama ile birlikte cihazın guumlccedilluuml filtrelemesistemi temiz bir gaz numunesi ve doğruluk iccedilin gerekli olan yuumlksek debiyisağlamaktadır Cihazın sensoumlrleri sıcaklık değişimlerini telafi edebilen elektronikizleme sistemine de sahiptir


DOKTORA TEZİ - GAZİ Avesis

DOKTORA TEZİ - GAZİ Avesis

beta lactam antibiotics cephalosporines - PowerPoint Sunusu

beta lactam antibiotics cephalosporines - PowerPoint Sunusu

Marmara Üniversitesi

Marmara Üniversitesi

Gazi Üniversitesi Açık Erişim Sistemi

Gazi Üniversitesi Açık Erişim Sistemi

YÜKSEK LİSANS TEZİ - Gazi Üniversitesi Açık Erişim Sistemi

YÜKSEK LİSANS TEZİ - Gazi Üniversitesi Açık Erişim Sistemi

CME111_Week6.pdf - PowerPoint Sunusu

CME111_Week6.pdf - PowerPoint Sunusu

PowerPoint Sunusu - IAAPA

PowerPoint Sunusu - IAAPA

Health Sciences - GAZİ Avesis

Health Sciences - GAZİ Avesis

Large Intestines - PowerPoint Sunusu

Large Intestines - PowerPoint Sunusu

DATA BOOK - GAZİ Avesis

DATA BOOK - GAZİ Avesis

GAZİ ÜNİVERSİTESİ, EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN ÜNİVERSİTE YAŞAMINA UYUM DURUMLARI

GAZİ ÜNİVERSİTESİ, EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN ÜNİVERSİTE YAŞAMINA UYUM DURUMLARI

ardahan üniversitesi

ardahan üniversitesi

PowerPoint Sunusu - Akdeniz Üniversitesi Psikolojik Danışma ...

PowerPoint Sunusu - Akdeniz Üniversitesi Psikolojik Danışma ...

fotovoltaik sistemler için tek fazlı bir inverter - Gazi Üniversitesi ...

fotovoltaik sistemler için tek fazlı bir inverter - Gazi Üniversitesi ...

T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ÇALIŞMA EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ ANABİLİMDALI TÜRKİYE'DE AKTİF İSTİHDAM POLİTİKASI ARACI OLARAK

T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ÇALIŞMA EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ ANABİLİMDALI TÜRKİYE'DE AKTİF İSTİHDAM POLİTİKASI ARACI OLARAK

inönü üniversitesi

inönü üniversitesi

Untitled - Gazi Üniversitesi Açık Erişim Sistemi

Untitled - Gazi Üniversitesi Açık Erişim Sistemi

erciyes üniversitesi

erciyes üniversitesi

PowerPoint Sunusu - Edirne MEB

PowerPoint Sunusu - Edirne MEB

dizel motor yakıt enjeksiyon sistemi test ... - Gazi Üniversitesi

dizel motor yakıt enjeksiyon sistemi test ... - Gazi Üniversitesi