P Ovidii Nasonis Opera Quae Supersunt - Forgotten Books

409

Transcript of P Ovidii Nasonis Opera Quae Supersunt - Forgotten Books

P . O V I D I I

N A S 0 N 1 S

O P ER A

QUE S UFER S UN I”

.

TOMUS TERT IUS.

P A R I S I I S ,

Typis FtatramBAR B o u,viàMathurinensîuxri .

M D CC X CI I I .

AM ICELECTOR ,

KA LEND A R I UM , quod v ida , cum

in vetu/Îìs membra/zi: rep erì em , quam1 u'

:

mendo/24mfa dcquc dep ravatum multis p a rn

tibus ab homìnc hujus a rgumentì non

fitti: p erito confèflum quia tamcn FafiuNaj b nìunìs attex itur p lerumque in codici

bus antiqui: nas quoque illud in ediz ione

Imc nqflra nequaquam dux imus omìtten

dum adornaturì 1p 5ì aliquwzdo Fafias

quì Ncg/ònianis accuratìus rc_/jwndeant.

Val: HEI NS I US .

KA L END A R IUM.

JANUAR IUS

A Kal. Januarii. Iani fefìum , Junonis ,

.

JovisEfculapii.

b x v . No .

c n x . No . Cancer occidit cofmicè.11 . No .

e Nonis. Lyra oritur.

f v u x .

g V I I .

K A L EN D J R I U M .

Id. Fefìa Iani Agonalia. Delphinoritur.

Id. Medie xas hiemis .Id.

Id. Fefia Carmentis Jututnx .

Id.

Pen:um Jov is . R eddit: (unt pro

v incia: populo R omano .

g x x x . Kal. Februax ii. s a: Augufius vo

catur.

A x v x x x . Kal. Sacrificium Carmemis . Fafiu1nPoxx imz Poflvex xz .

x v x x . K3L Feftum Concordia .

x v x . Kal.

d x v . Kal. 301 in Aquatic .

e x x v . Kal.

f x x x x . Kal.

g x x x . Kal.A x x . Kal.b x . Kal.c x x . Kal. Lyra» occidix.d v x x x . Kal. Ee&us Leoni: occulixux‘.

v x x . Kal.

v x . Kal. Fefiuxn Cnfioxis Pollucìs.v . Kal.x v . Kal.

b x x x . Kal. Fefhxm Pacis.x x . Kal.

KM L EN D A R I U M .

FEB R UAR IU SKal Febr. Tom luxn fa&mn efi Cannt

Ce ebratur Afylum .

Non. Lyra penirus o ccidir.Non. Occidit Dolphin.

Non.

Augufins di€txxs efi Pater patrix .

IdAquarius vadit ad occafum.

{g. Primus dies Feralium.

Id. Vier inci it.I

d. Inirium cris.

Id. Boom oxixux efi fefiuxn

Fanni.Id.Fefltuxn Jovi: Fanni . Nefafiua

dies Fab ioxum.

Kal. Mardi. Anguis Corvus , Cratex ox xunxur.

Kal. Sol intra: in Pifccs. ItemmFanni.

Kal.

Kal Fefium Quirini. Fefium fiaitoxum Fornacis.

Kal. Peralia.

Kal. Carifi:ia v iromxn.

Kal. Termini.Kal.

Kal. foga Tarquimx Suyexb i . Veris

A iv

K A L B N D A R I U M .

Kal.Kal.

Kal.

Kal.

Kal. Equirìa in Camp Marzio..

MA R T IU S:

Kal. Man ii. Fefium Martis Junonis. Ancilia feruntnr non efi bonum

nube x e .

Non.

Non. Alter pîfciaxn comîimrî 0rirurV indem itor.

Non. Boo tes cititxs Vinde xnito r tardins o ccidunt cofmicè.

Non. Fefium Vefiz . Cathedra Iulii .

Non . Fefium Vejovis. Pegafus oritur lx eliacè.

Id. Co rona Adadnes°

onxux .

Id.

Id.

Id. Altera Equ iria fiume jux ta T ib erim .

Idibus. Fefium Auna:Perennz . Julius Ca':far o ccifus in Capioo lio .

e X V I I . Kal. Aprilis. Scorpius oritur.

K A L EN D A R I U M . 9

f x v x . Kal. Miluiis o ritur. Fefium Bacchi.

Vilis amicula h ederis coronati .

Vendit populo libatuxn . Melle

L ib ero patti facrificamus . Li

b era to a darur. M ilaus o ritur

chronic Fefium efi Ledx o

rum qui fuexunt Argivi vel

Latium .

Quinquarx ia Palladis capta .

So l in Arietem.

Ultimas d ie s Quinquatxuum.

q uinoéì ium vernale .

Kal.Kal.

Kal. Fofium Iani , Conwrdiz P.icis Salaris.

Kal.

Kal.

Kal. Fefia Lunx lab entis templuxixin Aventino monte .

A P R I L I S

Aprilis. Fefium Venex ié Virilis Fortunz . Sco rpius o ccidit.

Non.

*Pleiades oriunruq.

Non . Meretrices iavantur fub myrxho . Fox s Fortuna Virilis.

A v

K A L B N D A R I U’

M .

Sco ius e ccidi: cofmic!.

Non. He Matri

galeni'

cs ludi fiunc.

Fefiuxn Pub lic: Fortuna .

Id. Orion o ccidit chronicè.Id. Fefiunx Cerealium ludorum. Li

bra o ccidit cofmicè. Juba victns efi Julio s arc.

Id.Id.

Id.

Id.ld.

Fefium Jov is Vi&otis. TemplumLibertatis.

x v x x x . Kal. Maii. Dies grandinofa.Augufinss ar v ici: Mutinenfes .

!d . F

Torda li

;atur Telluri.

Hal. rium us Au es

occidunî beliacè.gum ya

Kal. 801 in Taurum.

Kal. a. Combufiio vulpiuut.Kal. Palis. R oma condita .

Kal. Fefia Veneris Vim iia.

Kal.Kal.

Kal.

Kal.

Kal.

Kal. Fefium R ub i inis . Aries oritur

heliacè* Proc ius o

cè, occidix heliacè. Tempo r:

K A L B N D A R I U M .

Vex is prima finita (unt.

Kal.

Kal. Fcfium Flo‘

x x Vefiz .

Kal.

M A . I U So

Man . Amafihea capra oritur cofmicè.Ara Latibus posita .

No . Flat ventas Ar efie s. Hyadeso riuntur cofmic Finis Floralium.

No . Panthera Chironis'

oritur chro

nicè.

No .

No . Steliificatio Lyra . Sagittariusori tur.

No .

Îgorpius ayparet in parte me

ta.

Id. Lemuria celebrantur non efibonu1n nub ere .

Id. Orion o ccidit chronicè.

fi. Fefium Martis Bifultox is.

—Id.

Id.

Id. Pieiadcs ox iuntur heliacè. azfiasmcxpxt.

Ora Tauri oriuntur heliaeè. Soirpeasimulacri:mitxuntur inTiberim.

Fcfinm efi Mercurii.

A vi

K A L EN D A R I U M .

Kal. Junii.

Kal. Junii.

Kal. So l i t in Gemine s . Agoni: Ju

nii fiunt.

Kal. Canis O rionis e x it.

Kal. Lufira Vulcani fiunt.Kal.

Kal.

Kal. Mo s l'

acrorum pro fuga Tar

qu inii faciundorum , non modòinefi uinii :in efi v x x x .

Kal.

Kal. Fefium Publicz Fo rtunz .

Kal. R ofix a Aquila o ritur chronicè.

Kal. Boo tes o ccidit heliaeè.

Kal o ccidit heliacè orie nt

icé.

Ì UN IU Se Kal. h um. Fefia Card: , Junoa is Moneta: ,

Martis , Tempefiatis . Aquila

o ritur cbronicè.

x v . No . Hyade s o riuntur b eliacè.'

g rx

I

1. No . Bellona:Fefium .

A x No . Dedicatio templi Herculi'

s .

b Nonis. Fefium Trinomii dei Fide i Sandi

Semipatxis . Malum efi nub ere

ante Idus.

K A L B N D'

A R I UM.Idus .

Id. Tergum Urfx o ccidit belince,regis Lycaoni. Lycaonida Hunt,ludi Tiberis .

Id. Datum efi templum Menti. Fe

fium efi V efix . Asians c‘

orona

tur.'

Ara Priapi. PrioriPalladium

lib eramr ab igni Gallico .Mors

Crassi fac tum .

Id. Delphin o ritu r chronicè.

Id. Matralia fiunt. R utiliu s Didiuso cciduntur. Templum Fortuna!

Servius Concordia Livia de

dicavit.

Id.

Id.

Jovi Inv idia datum efi templum .

M inora Quinquatria Palladis

Hunt.

Kal. Iulii.

Kal. Dione orta efi heliacèin fronte

Tauri.

Kal. Flat Zeyh irus profper nav i

gantibus .

Kal. So l in Canmmx . Pallas coliturin Aventina aree .

Kal. Secundu s ventus. Orion oritur

heliacè.

Kal. Delphin o ritur chronicè. Sol in

Cancrum . Vo lfci Equi vincuntur.

Kal. Temylum datum efi Sumano

Jovi

K A L B N D A R I UM .

Kal. 1Efculapins qui dicitnrOph iuchus Serpentaxiuschronicè

Viéh 1s efi Flaminim .

Syphax vincitur. Hasdrubal occiditur. Fefium Fortis Forum: .

Solfiitium.

Fefinm Larium Jovis Statoris.O rion apparet a ZOna inferiua.Solfiitium.

Templo.

Quirino fa&um.

Fefium Pi'

éridnm.

o v xm l ONI S

P A 8 T O B U M

L I B ER P R I M US .

T x M 1» o A cum causis Latium digefiaper annum,

Lapl'

aque [ub terra: ortaque signa camm.

Ex cipe pacato. Ce far Germania vultu

Hoc opus timide dirige navi: iter.

Oficiiqne levem non averi“

:t honorem

En tib i devoto munere de x ter ada .

S acre xécognofces annalib us exuta pd fcis

Et quo sit merito quz que notata diet.

invenies illic fefia domefiica vobis

Se pe tibi parer efi fz pe legenda: avus.

Quz que ferunc illi , pi&os rip a ri: Pefiot

Tu quoque cum Druf'

o pre mia fratte (eres.C: £aris arma canant alii , no: Catari: n as :

16 P . OVID I I NA SONI SEt quof

'

cumque fac ris addirlit ille dies .

Annue comm i per laudcs ire cuorum

Deque meo ‘

pavidos a cute co rde metus .

Damih i te placidum dederis in carmina vire:

Ingenium vultu fiarque cadia c tuo .

Pagina judicium do&i fub irura movcturPrincipi: ut Clario m iiÎa legenda Deo .

Qua sit enim culti facundia fensimus o ris ,

Civica pro trepidis cdm tulit arma tr is .

$ €imus ad aofiras a im fe tulir impetus arte:Ingenii cun

-

ant flamina quanta tui.

Si licet fa: efi vates rege vati: habena:Aufpice te , felix roms ur au xins eat.

TEMPORA digereret cùm condixor Urb is in ìn‘

no

Confiirnit menfes quinque bis efi'

e fuo .

Scilicer arma m agis quam sidera R omule noras .

Curaque finidmos vincere majo r erat.Efi tamen ratio Ce far qua moverir illum

Erroremque [num quo meamt habe r.

Quod (axis efi utero matris dum prodear infans

Hoc anno fiatuit tempo ris effe fatis .Per totidem menfes a fune re conjugis u x or

Sufiinet in Vidua rrifiia signa domo .

Hoc igitur vidir trabeati cura QuiriniCum rudibus populis annua iura du et.

Martis erat primus mentis . Venerisque fecundus

Hz c generis princeps ipsius ille parer.Terrin: a fenibus juvenum de nomine quartusQua fequirur num e ro turba notata fuit.

AtNuma nec Janum nec avira: pr: te rit umbra:Mensihus anriquis appo fuitquc duos .

NEtampa igno re s variorum juxa cierumNon habet ofi cii Lucifer omnis idem .

Ille nefafius cric per quem tria verba silentur 3

18 P . OVID I I NA SON I S

Er nova confpicuum pondera fendt ebur.Colla rudes operum pre bent ferlenda inventi

Quo: aluir campi: herba Falifca fais.8 ; Iuppiter , aree fui totum cdm fpe&rr in orh em

Nil nisi Romanum quod mearar habet.Salve la ta dies meliorque rm rrere temperA populo rerum digita potente co li.

Quem ramen effe Deum re dicam Jane bifo rmis i90 Nam tib i par nullum Gra cia numen h abet.Ede simul caui

'

am cur dc Cu:lefiihus unu s ,

Sirque quod a tergo sirque quod ante fi des.

Ht c ego a im fan tis agitarem mente tabe llis

Lucidio r vifa efi, qudm fuitante domus.

Tum facer ancipiri mir:mdus imagine , JanusB ina repens ocolis ob tulir o ra meis .

Obfiupui (enrique meta riguifl'

e capillos

Er gelidum fubito frigore pe&ut erat.Ille renens dex tri baculum clavemque sinifiri

x oo Edidir hos nobis ore priore (onor.B ifee mem posito vates opero i

'

e dierum

Quod petis : voces percipe mente meas .

Me Chaos antiqui nam re s [um pril'

ca , vocabant.

Afpice quim longi temporis afta cm am.

x o; Lucidus hic aer , qua:tria corpora refiant,

Ignis aqua tellus unus acervus eranr.

Ut l'

emel ha c rerum feccssit lire fuarum

luque novas abiitma lfa fo luta domo :Fiamma petit alrum prop ior locus ai r: cepir

x o Sederunt medio terra fremmque to lo .

Tune ego ,q ui fueram globus , sine imagine moles,in faciem redii dignaque membra Deo .

Nunc quoque confui'

a:qm dam nora parve figura

Ante quod efi in me , pofique v idetur idem.

x ;Accipe ,quasi!: qu: caufa sit altera forma 5

Fa r r e n UM I .

Hanc simul ur nòris oficiumque meum .

Quicquid ubique vides ca lum,mare , nubila terra:;

Omnia funtnofirfl claura parentque manu.

Me penes efi unum vafii cufiodia mundi

Et jus verrendi cardini:omne mmm efi.

Cdm libuit Pacem placidi: emittere re&isLibera perpetua: ambular illa vias .

Smguine letifero totus mifcebirur orbis

Ni reneanr rigid: condita bella (era .

Prz sideo foribus cc ii cum miribus Fiori: ;It redit o iiicio Iuppiter ipfe meo .

inde voco r Janus cui cum Ce reale facerdo s

Imponir liham mirraque farra tali

Nomina rideb is modonamque Patulclus idem ,

Er modo (acrilico Clusius ore voco r.Scilicct alterno voluir rudis illa ve tafias

Nomine div erfas significare v ices .

Vis mea narrata efi : caufam nunc dirce figura .

Jam tamen hanc aliqul tu quoque parte vides.

Omnis haber gemina h inc atque hinc, )anua fronte s; xEquibus h t c populum fpe£tat ar illa Larem .

t ue fedons vcfier primi quoque limina te&iJanitor egrefl

'

us inu o‘

x'

rusque v idet ;

Sic ego profpicio cm!efiis janito r aulaEòas partes Hefp eriasque simul.

Ora vides Hecates in tres v ergexxria partesServer ut in temas compita (e&a vias .Etmihi ne flex u cervicis tempora perdamCe rnere non moro corpo re , h ina licet…

Dix erar vulru si plura require xe vellem

Se mihi dificilem non fore fai'

i'

us erat.

Sumsi animam grate:que Deo non territus egi

Verbaque [um tpe&ans panca locum: b amum.

Dis age frigoribuequare novus incipitmau:

z o P . Omm : Na s om s

{ 0 Qui melius per ver incipiendus erat ?

Omnia'

rune florent rune efi nova temporis c sasEt uov a de gravido palmite gemma turner.Er modoformati: annicirur v iribus arbor ,Prodir in fummum feminis herba fo lum

$ $Et tepidum volucres concenribus ae°

ra muleent

Ludir in pratis lux uriasque , peens .

Tum blandi fo les ; igno raque predir h irundoEt luteum celsì ful: rrabe fingir opus.

Tum patitur culrus ager renovarur ararro .

‘0 Ht c anni nov ita jure vo canda fuit.

Qua sieram multis non multis ille moratus

Conrulit in ve rl'

us sic (ua v erba duos.

Br uma nov i prima efi veterisque novissima So lis

Principiurn capiunr Pharbus annus idem.

" î Pofi ea m irabat cur no n s ine liribus eife t

Prima dies . Cau(am percipe Janus air.Tempora commisi nafcenria rebus agendis ;Totus ab aufpicio ne fo rer annus iners .

Quisque fuas artes ob idem de libar agendo ;x 7o Nec plus quàm fo litunx refiificarur opus .Mo x ego ; Cnr quamv is aliorum numina placem

Jane tibi primo tura merumque iero ?

Ur per me possis adirum qui limina Cervo

Ad quo l'

cumque ve lim pro rfus h abere Deos.175Ar cur la ra tuis dicunrur v erba x alendis

Et damus alterna: accipim usque , precesTum Deus inc umb ens baculo quem dex tra gcrebarOm ina principiis inquir, inefl

'

e fo leu r.

Ad primam vocem timidas advertiria aures ;130 Etv iram primum confulir augu r avem .

Tempia patent auresque Deì m nec lingua caduca:Concipir ulla preces di&aque po ndus habent.

Dcsierar paucis nec longa silenria feci i

P A S T O R UM L I B . I .

Sed terigi verbis ultima verba meie.Quid vui:palma s ibi rugo i

'

aque carica ? dix i

E:data [ub niveo candida mellafave ?

Om en air caura efi ; ur res l'

apo t ille l'equaturEt peragar creptum dulcis ut annus iter .

Dulcia cur denrur v ideo :fiipi s adjice taniamPars mihi de Fefio ne labet ulla tuo .

R isit ; O ’. quàm re fallunr tua fecola dix it,

Qui fiipe mel fumrà dulcius efi'

c pure:Vir ego Saturno quemquam regnante vidcbam

Cuius non animo dulcia lucra foreu r.

Tempo re crevi:amo r, qui anno d i fummus h abendiVix ultra , quo jam progrediatur , habet.

Plurit opes numi [unt quam prifti temporis annisDum populus paupe r, dum nova Roma fuit

Dum cafa Marrigenam capiebar parva QuirinumE: dabat ex iguurn fiuminis ulva torum.

Iuppiter angufià vi x :o tus fiaba: in nde

Inque Jovi: des tri ii&ile fulmen era:.

Frondibus o rnabanr qu: nunc Capi:olia gemmis

Pafeebarque fuas ipfe ferrato: oves.

Nec pudor in fiipula placidam cepiii'

c quietemNec fc num capiti fappoi

'

uifi'

e fuit.

Jura dabat populis posito modà confini an no ;E: levis argenti iamina crimen e rat.

A:pofi qu im Fortuna loci caput ex tt hujusE: rerigit fummo:v ertice R oma Deus

Crev erunr opes , opum firrio i'

a cupido ;E: mim po ssideanr plurima ,

“ plura volunt.Que rere u: abfixmant abfumta requirere certant:

Atque ipl'

z viriir (un:alimenta vices.

Sic quibus inmmui: tufi'

usà venrer ab nuda ,

Quo plus funt po:c plus sitiuntur aquz .

In pretio pretiumunn; efi da: ccnfus honores

u . P . O r x n rx Na s om s

Cearns amicitia :pauper ubique ]acet.Tu ramen aufpicium si si:fiipis utile qua is ,

a:.o Curque iuvenr nofiras e ra verufia manus .

.Era dahanto lim ; me lius nunc omen in amo efi;

Vi&aque concedi:p ril'

ca moneta nova .

Nos quoq templajun nt,quamv ir antiqua probemu3,Aurea m ajefias convenir ifia Deo .

“:Laudamus vere:es { ed nofiris udmur anni:.

Mo s tamen efi : quèdignus uterque co li.

Finierar monitus placidia ita ruri'us ur ante

Clavigerum verbis alloquo r ipfe Drum .

Multa quidem didici fed cur navalis in c re

ago Altera signara efi altera fo rma bicepsNofce x e me duplici pofi

'

es in imagine , dix it

Ni verus ipfa dies ex rm uaret opus .Caura rari:fuperefi Thufcum rate venir in annum

Ante pere rrato falcifer , orbe , Deus .

; ;Hac ego Saturnum memini teliure receptum

Ca litibus regnis ab love puli'

us e rat.

inde diu genti mansir Saturnia nomen

Di&a quoque efiLatium terra latente Deo .

A: bona pofieritas puppim fe rvavi:un c re

140 Hofpiris adn ntuxn tefiifiuata Dei .

ip(e fo lum colui u niu s placidissima iz vumR adi:areno:i Tibridis unda iatus.

Hic ubi nunc Rom a efi inccdua silva virebat5Tantaque res paucis pafina bubus erat.

Atx mea co lli: erat, quem culrx ix nomine nofiro

Huncupar haec : :as Janiculumque vo car.

Tune ego reganham patiens enim terraDeo rum

Elie: humani:numina mis ta locis.

Nondum Iufiitiam facinas mortale (g i rar.c.so (Ultima de Superia ilia reliqu ir humum.

Proque men: populum sine vip udor ipi‘

e regebat.

F A S T O R UM L I B . I .

Nullus erat jufiis reddex e iuta labor.

Nil mih i cum he llo :pacem pofiesque mebar«

;

E: c lavem ofiendens B c e ai: arma gero .

Prefi'

erat ora Deus rune sic nofira o ra refo ivo

Voce mei voces elicien:c Dei.Calm to: sint Jani cur fiat facratus in uno

Hic ubi jun&a fori: tempia daohua hab es iIlle manu mulcens propex axn ad pefiora barbamPro tinus G balii retuiir arma Tiri.

t ue levis cufios armiliis capta Sabinis

Ad fummz Tariumdux erir arcis iter.

inde v e lut nunc efi, pe r quem defccnditis inquirArduus in valles Fora clivus erat.

E: jam conrigerat po rtam Saturnia onjurDemferar apposita: insidiol'a tex as.

Cum santo veri tas committm numine pugnamlpfe mea:movi callidus arris opus .

Draque quì poilens ope tum fontana reclusi ;

Sumque repentina: ejacularus aquar.Aure ram en ge lidi: fub)eci fulfura veni:Claudere: ut Tatio fervidus humo r iter.

Cujus u: utilita pulris percepra Sab inisQuatque fui: tuto reddita fo rma loco efi ;

Aramihi posita efi. parvo conjun&a face lio :Hz c ade le:fiammis cum fitac farra tuis.

At cur pate lares morisque reclud:rix armis ?

Nec mora que siti reddita cauta mihi.

Ur populo reditus pareant ad bella profe&o

To ra parer demti janua nofira ferì .Pace forca obdo ne quì difeedr re postits areoque diu nomine d aufus ero .

Dix it ; attollens oculo s diveri'

a «routes

Afpex it toto quicquid in o rbe fuit.Pax erat ; v:firi ,Germanice muta triumphi 183

1 4 P . OVI D I I Na s ou rs

Tradidcrat famulas jam tibi R henus aqua .

Jane face e ternos Pacem Pacisque minifiros ;

Neve (uom prz fia defirat au£ior opus .Quod tamen ex ipsi: licuirmihi difcere FallitoSacravere Parre: h ac duo tempia die .

Accepit Phu.-bo Nymph ì que Coronide natum

Infula dividuì quam premi:ama is aqui .Iuppiter in parte efi : cepit locus unus uu ua ue

Jun&aque l'

un:magno tempia nepo ris avo .

”SQUID vera: fiellas . ut qua:que o rirurque caditque,Dicere ? promissi pars si: ifia mei .

Fe lice: anime s ! quibus ha c cognofcere primisInque domos [operas fcande re cura fuit.

Credibile efi illos pariter viriisque locisquei °° Altius h umanis ex feroiife caput.

Non Venus vinum { oblixuia pefiora fregi:

Ofiiciumve fori militiz vc labo r.Nec levis amb itio perfofaqoe glo ria finto

Magnarumxmfames fo liciravir opuxn .

go; Admovére ocolis difiantia ridera nofiris

li?theraque ingenio foppofoetc (uo .

Sic petirur cc lum :non o: fera:Oli'

an Olympus,Summaque Peliacus sidera tanga: ape x .

Nos quoque fub docibus ce lommerabimur illisgro Ponemusqtt: l

'

uos ad fiera signa die s.

ER G0 ubi nox aderì:Venturis rertiaNonisSparfaque cu:lefii rote madebit humus

Ofi ipcdis frufira quz runrur brachiaiCancriPra ce ps occiduas ille l

'

ub ivit aquas.; x ; iN$ T ITB R INT Nona: miss i tib i nubibus atri:

Signa dahunt imbres ex orim re Lyrì .

QUATTUOR acide dies du&is ex ordine NonisJanus Agonali luce piamlus erit.

Nominis eli'

e pote:fuccin6ius canfs minifier

Hofii a

26 P . O VI D I I Na s o x ns

Palmite debueras abfiinuiffe caper.fpe&ans aliquis dentes in vire prementem

Talia non tacito ditta dolore dedi:

R ode caper virem :tamen hinc cum fiabis ad aram,

In rua quod fpargi co rnua possir, erit.

Verba fides fequitor no:: tibi deditos hol360 Spargirur alfufo cornua , Bacche mero .

Culpa fui nocui r nocuit quoque culpa e spe lle .

Quid bo s quid placida: comm eruifiis ove r !Pichat Arifiz us quod apes cum fiirpe necatas

Viderar inceptor defiitoifi'

e favor.

36 ;Ca rola quem genirrix agro fo lata do lentemAddidi: bc c di&is ultima v erba fo is

Sifie poer lacrymas . Pro teus rua damna levabir

Quoque modo repares que peri ore dahir.

Decipiat ne re versis ramen ille figuri:

570 Impediant gemina: vincola firma manus.

Porvenir ad varem juvenis :refoluraquc fomnoAlliga: e quo rei brach ia capta Senis .

i lle fui faciem transfo rmis adulterar arte

Mox domirus v inclis in foa membra redi t.37 l

0raque cz rule ì tollens ro rariria barb iQuì dix it repares arte requiris spes ?

Obrue ma&ari corp us tellure juvenciQuod petis no bis o brotus ille dubir.

Juli a facit pafior fe rvenr e s amina po rri

580 De bov e m ille animas una necata dedit.

Pofcit ovem farum verbena impro ba carps it,

Qua: pia Dis ru ris ferre folcba:—anus .

Quid turi fuperefi animam cui pone: in aris

Lanigerumque pe cu s enrico que boves

385Placar equo Petris radiis Hyperiona cin&umNe decor ce le ri vi£iim tarda Deo.

Quod femel efi triplici pro virgine cz fa Diana ,

FA S T O R UM L I B .

Nunc quoque pro nulla v irgine c erva cadir.

iììrta canum vidi Trivie lib are Saburo:

E:quicumque tuas se coli: R e me nive s.

Credito: rigi do Cufiodi ruris afellu s

Caufa pudenda qu idem efi,huit tamen apra Deo .

Pcfia corymb iferi ce le brabas G raecia Bacchi

Tertia qua'

fo iito tempore bruxxi a r efert.

Di quoque cu lto re: ge lidi v erte re LyceiE: quicumque jocis non alieno: e ra:

Pane: in Vene rem Satyr o rum prona juve ntus ;Quz que co lon: amne s , fo laque ru ra De se .

Venera: fenio r pando Silenus afelio

Quique rubno pav idas inguine te rre:aves .

Dulcia‘

qu i dignum nemo: in conviviam&i

Gramine vefiiri s accubuerc ro ris .

Vina dabar Liber ::u lerat s ibi qu isque co tonam.

Mifcendas pe rcé xivus agebat aqu as .Na

'

ide s ellissi: alia sine pe&ixxis ufo

Pars ade rant po sitis arte manoque com is.

Illa fuper fora: runicam co ilefta minifirar

Altera difuto pe&us ape rta sino .

Ex ferit ha c h omerum vefiem trah it ilia p er h erbas

Impediun: tene ro s vincula nulla pedes .Hino ali: Satyris incendia m iti::prc b en:

Pars tibi qui pino tempo ra nex a geris .Te quoque ine x tin&c Silone iib idini s urunt.

Nequiria efi que te non sinit effe fenem .

A:ruber hon orum decus tutela Priapu sOmnibus

'

e x illis Lotide captus erat.Hanc cupi: h anc optat:fo ld fofp irat in illa ;

Signaque da:nuto fo licitatque no ti:.

Fafius inefi pulci ni: fequ iturque fuperbia fo rmam .

Irrifum vo lto defp icir i lla l‘

uo .

No x era: vino fomh um facientc , jaceb aurB ij

P . OVI D I I Na s om s

Co rpora diversis vi&a fopore locis.

Lo ris in h e rbosà fub accrois ultima rami:,

Sicut era: info fe li'

a , qoxev i: homo .

Sorgi: amans animamque tcnens ve liigia furtira

Sufpenfo digiti: fer: taciturna grado .

Ur tetigit nivez l'

ecrera cub iliaNymphc

Ipfa fui flatx'

is ne fonet aura cavct.

E: iam fini:im ì co rpus iibrabat in h e rba430 Illa tam en multi plena (apo ris era:.Gaude r a pedibus tra&o velamine ,vor:

Ad foa fe lici cc perat ire v ii .

Ecce rudens rauco Sileni vedio r afelio:

Intempefiivos cdidir ore fono s.

4 ; ;Terrira confurgens Nymphe manibusque Priapum

R ejicit fugiens concitar omne nemus .

Ar Deus obfcenà nim ium quoque parte parato:Omnibus ad Luna lum ina rifus erat.

Mo rte dedi: pa nas au&or clamoris : hinc efi

440 Heliefponriaco vi&ima grata Deo .

Inra&z fueraris ave s , fo latia ruris

Ali'

uetum silv is innocuumque genus ;

Que facitis nido: qu: plumis ora fon ti:

E:facili dulce: editi: o re modo:.

44; Sed nih il ifia juvanr , quia lingua crimen habctis

Dique purantmente: vo s aperire fuar.Nec tamen id falfum nam,Dis ut pro x ima quz que ,Nunc pennavera: nunc dati: o re no ta:.

Tura diu vo lucrum pro les rum deniquc cg f; efi

4 ; o Juverumque Deos indicis e x :a fui.

Ergo fz pe foo conju x abdu&a maritoUritur in calidis alba co lomba focis .

Nec defenfa juvanr Capita lia quo m inus anferDe t je tur in lance: Inach i lauta , tua:.

45SNofie Dez Nofii crifiatus u dito: ale:

FA S T O R UM LI B . I .

Quod tepidum vigili provo car ore diem .

lnterea Delph in clarum ruper e quora sidusTo llitur ; patriis ex te rit o ra vadis.

POSTERA lux hiernem medio difcrimine signatEquaque prz terira: qu: fuperabit, erit.

PROXIMA prof'

piciet Tithono nupta reli&e

Arcadia:facrum pontificale Det .

Te quoque lux eadem Turni furor z dc recepit

Hic ubi Virgineà Campus ob itur aqui .

Unde petam caui'

as ho rum moremque factotum 445Dirigat in medio quis mea vela freto ?

lpfa mone que nomen habe: a carmine du&um

Fropositoque fave ne tuus e rre: honos.

Orta prior Lup i de fe si traditur ipsi ,A magno tellus Arcade nomen habet.

Hic fuitEvander qui , quamquam clara: utroque .

Nob ilior facra:fangxline matris) erat.

Quz , simul e thereo s animo conceperat igncs ,Ore dahar v ero carminaplenaDei.

Dix e ru ht c nato mum: imiate sibique ,

Multaque prz terea tempo re nafta fiderh .

Nam juvenis veri nimiurfl cum matre fugaras

Defe rit Arcadiam Parrhasiumque larem .

Cui genitrix Henri Fortuna v irilirer inquir ,Sifie puer lacry:nas ) illa ferenda tibi efi.

Sic erat in fatis : nec te ma culpa fugavit,Sed Deus oEenfo , pulfus e s urbe Deo .

Non meriti pomata pateris , (ed Numinis iramEli:aliquidmagnis crimen ab efl

'

e malis.

Confcia mens ut cuique fua efi ita concipit intra 435Peé

'

to ra pro fa&o fpemque m etumque tuo .

Nec tamen ut primus . me re maia talia pail'usOb ruit ingente: illa procella viro s.

Pa(fus idem Tyriis qui quondam pulfus ab oris

B ii!

50 P . Omm : Nx s om s

49° Cadmus , in Annia coniì itit ex fu l humo.

Pali'

ns idem Tydeus idem Pagai'

eus lafon

Et quos prz terea longa referee mo ra eli .

Omne fohxm fo rt i patria efi ut pifcibus c quer ;

Ut vo lucri vacuo quicquid in e rbe patcc.

495Ncc fera temp:ftas t0to tamen horret in anno

Et tibi crede mih i , tempo ra veris e runt.

Vocibus Evande r firmerà mente parenti:Nave fecat fluans Hefpe riamque neuer.

Iamque ratem do&z monitu Carmentis , in amnem

Eger:t Thufcis olwius ilmaqxxis.

Fluminis illa latus cu i funt vada iun&a Terenti

Adi'

picit. (parfas per Loca l'

ala cai‘

as .

Urque erat. immissis puppim fietit ante capillis

Continuirque manum torva regentir iter.

5o sEt pro cul in den ram tendens (ua brachia riparaPinca non fano te r pede tex ta fe rit.

Neve daret Mmm prope rans insili ere terre ,

Vix efi:Evandri vix que retenta manu.

Dique pe tito rum , dix it falve re locorum ;

510 Tuque nom: ce lo terra datura deo:

Flumimque Ponta quibus utitu: hofpita te llu sEt ne n:o rum Div: Nai

adumque chori

Elle boni: av ibus v isi m toque mih ique ;

R ipaque fe lici ta&a sit illa pede .51 Fallo r ? an h i Sent ingentia me nia colle:

Juraque ab h ac te rrà ce tera terra petet ?Montibus h is o lim totus p rom ittitur o rbis.Quis tan tum fati creda: habere locum

Et jam Dardani: tangent ha c litora pinne.

510 Hic quoque caufa novi feminaMartis erit.

Care nepo s Palla , funeflra quid induis arma ìlndue non hamili vindice , cc fus cris .

Vitta tamen v inces cvcrfaque Troja refurgeg

F .4 s r o n v u L I B .

Obruet ho iiile s ilia ruina demo s .

Urite vi&rice s Neptunia Pergama Hamm:Num m inus h ic toro efi altio r e rbe cinis ì

Jam pius .Eneas facta facra altera pan emAfferet lliacor ex cipe Velia Deos .

Tempus erit cum vos o i bemque tueb itur idem ;

Et fient ip l'

o facta co lente Deo

Et pene: Augufio s patrie tutela manebit.

Hanc fas imperii frena tenere domum .

Inde nepos natusque De i licet ipfe recufet

Pondera cc lel'

ti me nte paterna fere t.t ue ego perpetuis o lim facrabo r in ax is

Sic Augufia novum Julia numen erit.

Talibus aufp icii:no ilros dcfcendlt ad agre e,Subfiirit in medios pre fcia lingua fono s.

Puppibus egre li'

us Latiì fieri: e x l'

ul in herba.

Felix e x silium cui locus ille fuit

Nec mo ra longa fuit fiabant nova te&a nec alter

Mom ibus Au l'

oniis Arcade major erat.Ecce bove: illuc Erith e‘

r'

das applicaz hero:Emenfus longi claviger o rbis iter.

Dumque buie hofpitium domus efi Tegee a, vagantur ; .g;Incul’codita la:ta per arva bover.

Mane e rat ex cuiî us fomno Tirynth ius hofpes

De numero tauro s fenrir abefl'

e duo s .

Nulla v idet taciti que rens v efiigia furtiTru erat averi

o s Cacus in anna fero s ;

Cacus Avenrina: time r atque infamia silva ,

Non leve finitim is hofpitibusque malum .

Dira viro facies v ires pro corpore corpusGrande pater monfiriMulcib er hujus erat.

Proque domo , longis fp eluncu recessibus ingens ,

Abdita , vix ip sis invenienda ferie.

Ora ftlper pofies afi x aque brachia pendentB iv

P . OVI D I I NA SONI S

Squalidaque humani: o ssibu: alb et humus .

Servati malè parte boum le ve natus abiba:

{ 60 Mugitum rauco furta dedere fono .

Accipio revocamen air vocemque l'

ecùtus

Impia per silva: ulror ad amra v enir.

Ille aditum fra&i pra llrux erat objice me ntis ;Vi: juga mov ill

'

enr quinque b is illud onus .565Nititur hic humeris , ca lum quoque federar illis

Et valium mom collabefa&at onus .

Quod simul evulfum efi: frago r : thera terruit ipl'

um ;

l&aque fubfedit pe nder e moli: humus.Prima mover Cacus collari prc lia dex tri ;

70 R emque fero x [ax is fiipitibusque gerir.Qui: ub i nil agitur patria:malefo rtis ad arte:

Confugit fiamma: ore fonante vom it.

Qua: que ries p roflat fpirare Tipho'

e'

a creda:

Et rapidum Etnao fulgur ab igne jaci.S7SOccupat Alcide: addu&aque clava trinodi:

Ter quater adversi [edit in ore viri.

Ille cadit, mix tosque vomit cum l'

anguine fumo:

Et lato moriens pe&o re plangit humam .

lmmolar ex illis taurum tibi Iuppiter unum

580 Vi&o r , Evandrnm rurico lasque vocat.

Conltituitque sibi , que Max im a dicitur aram

Hic ubi Par:Urbi: de bove nom en h abet.Nec tacetEvandri mater prope tempus adelfeHercule quo tellus sitfati: ufa fue .

585At fe lix vare: ur Dis grarissima vix it.

Po ssidet hunc Iani sic Dea m cni'

e diem .

ID IEU 8 in magni cali us Jov i: arde facerdo:Semimari: flamm i: vifcera libat ov i:

« R edditaque efi omni: po pulo prov incia noliro599 Et tuus Augufio nomine di&us avus .

Perlege difpo sira:generofa per a ria cera:

P . Omm : N.rs on rs

J‘

us tamen ex emtum refiituili'

e , fettine.

Binaque nunc pariter Tegez z racra parentiPro pueris fieri v irgin ibusque jubent.

Sco rtea non illi fa: efi inferte facello

6 30 Ne violent puro: e x animata fo cos.

Si qui:m a:‘

rirus Ve tere: assìfie precanti

Nom ina percipies non tib i nora prius .Po rrima placantur Po livenaque sive fe ren c !.Sive fuga comites , Manuali Nympha tu: .

635Altera , quod porro fuera: cecinifl'

e putatur

Altera verfurum po&modo quicquid erat.C AND IDA te niv eo pofuit lux prox ima temploQuì fe rr fublirne s alta Moneta gradus

Nunc bene pro l‘

picie s Lariana Concordia turbam

640 Nunc te { aetate relìiruère manus.

Furia: antiqutum ) populi fuperato r Hetrufci.Voverar vo ri folve rat ante fidem.

Caufa quod a Partibus fumris feceil'

erar armi:

Vulgus iptà fuas R om: rimebar ope s .

6 45Canta recenamelior palîo:Ge rmania erina

Porrigit aufpiciis dux venerande tu is .

Inde triumph atz lib afii runne r: gentis

Templaque fecifii . quam co li s ipfe Dez .

Hc c tua confiituit Genin ia rebus ard

6 30 So la to ro magh i dignn re pu ta le vis .

H£ C ub i transie rint Capricorno Pba be relitto

Per juvenis curtes eigna gu enti: aquam .

SEP T IMU3 h inc Oriens cum fe demiferic undis

Fulgebit to to jam Lyra nulla polo .

65$ S IDEREab hoc , ignis , vcnienri no&e Leonie

Qu i m icat in medio pe&ore merfur eric.

TE R quate r evo lv i Bignantes tempora Fallo:Nec Cementiva efi ulla repcrm die:

Cùm mih i , @enrit enim Lux ht c indiritur , inguis

F A S T O R UM‘ L I B .

Mufa quid a Fali is non R ata racra petis ?Urque dies incerta facro sic tempora certa ;Sem inibu s j a&is citub i fetus ager .

Stare coronati plenum ad prz i'

epe inventi

Cùm tepido vefirum vere redib it opus .Ruflicus emeritum palo fufpendatararrumOmne reformidar frigicla vulnus humus .

Villice da requiem tetra temente pera&ì

Da requiem terram qui co luere v iris .

Pagus agar fefium pagum luii rare co loni ;

Et date pagani: annua lib a fe cit.

Placenrur marre: frugum Tellusque Ceresque

Parre fue gravide v ifcerib usque fuis.

Oflìcium commune Ceres Terra tuentur.

B c e prz bet cantam frugibus illa locum .

Conforre: opernrn per quas corre&a vernitasQuernaquc glans vi6ta efi utiliore cib o

Frugib us imm ensi: av ido: fatiate co lono:,Ut capianr cultfis prm ia digna fui .

Vo: date perpetuo: teneri: fem enrib us au£tusNec nova pe r ge lida:h erba sir ulla nives .

Cdm fe rimus cmlum venti: aperh e ferem:

Cdm later e th ere i fpargite femen aqui .

Nev e ga ve: culris Ce realia dona , cavete

Agn ine infare depopulentur av es .

Vo s quoque firb je&is fo rm ica parr ite granis ;Po ll m efl

'

em pra:dz copia majo r erit.Interea cre i

'

cat fcabrz rubiginis e x per:

Nec virio ca li palleat z gra l'

eges .

Et neque deficiat macie neque pinguie r aequoDiv idi: pe reat lux urlofa tuis .

Er carrant lo liis oculo s virianrlbus agri ;

Nec ilerili: culto fo rgat ave na to lo .

Triti ceos ferus pafi'

uraquc farra bis ignem

B vî

; 6 P . Own . NA S .

Hordeaque ingenti fcnore reddat ager.

69 ;Hoc ego pro vobis ho c vo: optate coloni ;Efficianrque rara: urraque Diva preces .

Bella diu tenuert viros ; erat apno r ensi:

Vomere cedebar taurus ataro t equo ..

Sarcula cefl'

abanr versique in pila ligone:

Fa&aque de raitri pe ndere cas:is erat.

Graria Di: domuique tua::religara cateni:

lam pridem ne ltro fub pede Be lla jacent.Sub juga bos venia: tub terra: femen arara:.

Pax Cererem nutrir pacis alumnaCeres.7°iAT qua:ventura:pra cede r fex ta x alenda:

Hac funr Ledz is templa dicara Dei:.Fratribus illa De i: fratres de gente Deorum.

Circa Jururnc compofuere lacus .

IPSUM no s carmen deducir Paci: ad aram.

Haec erit amemi:fine fecunda die s .

Frondib u:A&iaci: comte: redimita capillo:Pax ade: to ro m iti: in e rb e m ane .

Dum defant h e lle: desi:quoque eau!"

a triumph i.

Tu ducibu:bello gloria majo r cris .7 Î S

Sola gera; mile: quibus arma co&c ear arma

Canrerurque ferì . nil nisi pompa , tubi .

B e rrear Eneadas primus ultima:o rbis ;

Si qua parum Romam terra timchit amet…

Tura i'

acerd0tes , pacalibu: addire flammi:

7 1° Albaque percui'

sà vi£tima fronte cadar.

t ue domus , qua: prz ftat eam cum Pace perenne :Ad pia propenfo: ve ra regate Deo s .

Sed jam prima mei pars efi ex a£la labori: ;

Cumque fue Enemmenfc libellus habet,

L I B E R I I .

j u n: habet finem :cum carm ine crefcir annus.

Alter ur hinc mensis , sic liber alter ear.Nunc primùm veli: Elegi maje ribn: irisEx iguum memini , nuper crati: opus .

cm e ego vo:habui facile: in amore minifiro:

Crìm lusit numeri: prima juv enta fa i:.Idem facta cano :ignataque tempora Fafiis.Ecqui: ad hae c iliino crederet e ife v iam

Ha:c m ea m ilitia efi fctimas qu : pofi'

umus arma

Dex traque non omni munere nofira vacar.

Si mih i non valido rorquentnr pila lacertoNec b ellato ris terga premuntur equi.

Nec galearegi-me r nec acuto cingimur enfe

His babilis teli: qu ilib et efi°

e p0tefi

At tua profequimu r fiudio i'

o pe&ore Ce far ,Nom ina : per titulo : ingn dimurque tuo:.

Ergo ade: placido paulum m ea munera vulcu

R efp ice ; pacando si quid ab h ofie vacas .

FEB R UA R omani dix ere piam ina patre:Nunc quoque dan:verbo plurima :igna fidem.

Pontifice: ab reg: pemnr flam ine lane:

Quis vete ri linguaFeb rua nomen erat.

Quz que capit li&or domibu:purgamina certi:Torrida cum mici farra , vocantnr idem .

Nomen idem ramo ; qui cz fus ab arbe rc puriCafia face rdotum tempe ra fronde tegir.

lp l'

e ego flanu'

nicm pofcenrem februa v idi

Fe brua pofcenri pinea virga data efi.

B enique quodcumque efi que pe&ora nofira piamur,Ho c apud inte nto: nomen bab eb ar ave s.

Menti: ab h is di&u:. fe&ì quia pe lle Luperci

38 P . Omm : N.rsom :

Omne rolum lufiranr idque piarnen hab ent.

Aut quia placari: funt tempo ra pura fepulch ri:Tune enim fetale: prz terie re dies .

Omne uefa: e rnnemque mali purgarnina caufant

Credebanr nofiri ro llcre poE'

e tones.

Grz cia principium meri: fuit illa nocenres

lmpia lufirato s poner: fa&a putat.A&o riden Pe leu: ipfum quoque Pe lea PhocìCa de per Hm onia: fo lvit Acafius aquar.

Ve&am frenati: per inane dracunihur EgeusCredulus immerid Pha ida fe vie ope .

Ampbiara'

r‘

de: Naup:&oo Acheloo

Sa lve nefa: di x it fo lvit ille nefas.

Ah nimiùm facile: qui trifii: crimina ce di.

Flumincì rolli ped'

e pareri:nquì !‘

Sed tamen antiqui ne nci‘

ciu: ordini: erre:

Primus ur efi, Iani mem i: ante fuit.

Qui fcqui:ur Janum vereri: fuit ultimus anni.

Tu quoque l'acnorum Termine , finis era:.

Primul: enim Iani m ensis quia Janna prima efi.Qui facer efi imis Manib u: imus erat.

Polimoda credlumrr (“

p atio difianria longo

Tempe ra b i: quini continuafi'

e Viri .P R INC I P 10 mem i: Ph rygiz conta minaMall

-i '

Sofpita delubri: dit itur au&a novis .Nunc ubi sint illis qua is l

acrata nalendi:

Tempra Dee ? longo procubue re die .

Ccre ra ne simili cade rcnr lab efa&a ruini

Cav it facrati provida cura Ducie :Sub quo delubri: (enritur nulla fenc&u:Nec fati: efi homincr , eb ligat ille Deos.

Tcmplorum pe :itu r tcmplo rum fanfic repofi0r

Sir Supe ris , opto , mutua cura tui .

Dent tibi Ga lefie: que r. tu l efiibu: anno:

FA : T O R —U M 111 3 . I l .

Proque tui mancanr in fiatione dem .

Tum quoque v icini lucu: celebrare: AfyliQua petit e quorea: advena Tibrie aquas .

Ad penetrale Nume Capiro linumque Tonaa

Inque Jovi: fumm ì cc di rur aree bidens.$ :pc grave: pluvias adope rtu: nu bibus AuficaConcitar, aut po sitì tub nive terra later.

PROXIMUS Hcfperia: Titan ab ituru: in anda s ,Gemmea purpurei: cdm juga demit equis ;

lllà no&e aliqui: to llcns ad :idera vulturn

Dicer Ub i efi hodie que Lyra fulsi: heri iDumque Ly ram que rce me dii quo que terga Leoni:

In liquida: (abitòmerfa no tabir aquae.QUEM modò cc latum fiellis Delphine videba:I: fugiet vifu: , ne&c requente rue :

Seu fuit occu lti: fe lix in ame ribu: index ,

Lesbida cum dom ino fe u tu li r ille lyram.

Quod mare non novit,'

qun nefc ir Arie na telib : ì

Carmine currenre s ille teneb ar aqu a.

Serpe l‘

equear ngaem lupu s efi h ac voce rcrcntu :

Sc pc avidam fugitns refiicit agna lupum.

Se pe cane: leporesque umbri cubue rc’

fub unì

Er fietir in [ax e pro x ima cerva lee .

Et sine lire loquaz cum Palladi: alirc corni »:

Scdir ; accipirri jun&a columba finir.Cynth ia fz pe tu i: fertur we calis ArionTamquam frate rnis obfiupui i

'

fèmodi:.

Nomen Arionium Sicula: impleven r urbe:

Captaque erat lyric is Aufonis e ra tonis.

Inde demum repeten:peppin confa nditArion ;Atque ita quz :iras atte &rebat opes,

Fe rritan , infe lix , vence : undamque timeba:

At tibi nave tufi tutius c que r e ra t.

Namque gubcrnator dcfiria e cenfiirir cafe …

40 P . O v rm r N.rs e rrm

Cctcraque armati confcia tue marin.

Qu id tibi cum gladio dubiam regc , navira p inum.

Non l’

unt ha c digiti: arma tenenda ruis.

Ille mctu vacuu: Morten:non deprecor inqu irSed licear l

urntì pauca referre ivrà.

veniam ridcnrque moram . Capit ille cotonam ;Qua: pe ssit crine: Phcnb e decere tuo:.

Inducrar Tyrie bi: tin£ìam murice pallamR cddidit i&a fue : pollice chorda fonos.

Fleb ilibus veluri numeri: cencnria darà

1° Trajc&ur pennì tempo:: cantar o lor.

Pro tinus in media: ornatus desilir unda:.

Spargitur impulsi ca:rula puppis aqui .Inde fide maja: _

tergo Delph ina recurvoSe m emoranr oneri fuppd uifl

'

c novo.

" $ lllc feden: eirharamque react , p reriumqne vehendì

Cantat :equo rca: carmine male er aquas .Di pia fatta v ident afiri:De lph ina recep it

Iuppiter fiella: jussit habere navem .

NUNCmihimille [one s,quoq ;efimemoramsAch illcs;Vcllem Mamnide , pc&us incfi

'

e tuum .

Dum canimu: fatras alte rno pe&ine Nena:(Max imus hinc Fafii: accurmrlarur

Deficit ingenium ,maje raquc viribu: urgent.Hare mih i pre cipuò efi e re canenda dier.

" SQuid volui den en:Eicgi: imponere tantumPe nderis ? here i re: erat ifia pedir.

Sanae Pater Patria: tibi Plcb s , tib i Curia nomen:

Hoc dedit hoc dedimus no : tib i nom enEquo:.R e: tamen ante dedit. Sere quoque v era rulifii

ì° Nomina jam pridem tu Pate r orbi: era:.Hoc tu per terra: quod in :e rhere Iuppiter altoNomen habe: hom inum ru pater ille Denim .

Komule conceda: facit hic tuamagna mendo:

4: P . Omm : NA SONI S

B rubuit falfo virginis illa fono .

Dix crat Nymphis :Nymphae velam ina penunt.37° Hanc puder tarda dat mala s igna me rc .

Er uctar tunica :uteri manifefia rumo re

Pre dirur indicio ponderis ipfa fui.

Cui Dea Virginco s , perjura Lycaoni co:tus

Dcferc nec cafia:pe llue dix it aquas.75Luna nevnrn dccies imp lèmt cornibu:orb em

Qu: fucrat virge credita mater erat.

La fa furit Inno fo rmam mutatque puella .

Quid facir ? invite pe&ore pafia Jovem efi.

Urque fera:vidit turpe: in pellice vultur ;1 80 Huju: in ample x us Iuppiter , inquir , eat.

tfa per inculro s errabat fqualida monte:

Qua fucrar fummo nupcr amanda Jovi.

Iam tria lufira puer furto conceptu: agcbat

Cum mater naro efi ehvia fa&a fue .

l 8 sllla quidem tamquam eogno l'

ccret adfiitit am en:

Er gernuit gcmitu: v erba parenti: crant.Hanc pe er ignare : jaculo fix ifl

'

er acuto

Ni fe ret in ('

upera:raptus utcrque demos .

Signa propinquamicant:p rio r efi,quam dicimusArti…

,90Ar&oph ylax formam terga fequcntis habe r.

v it adhuc canamquc rogat Saturnia Te rbyn ,Mz naliam rafiis ne laver Ar£ton aquia.

IDIBUS agrcfii: fumant altaria Fauni

Hic ub i dife retas infula rumpit aquas .19, 5Hz c fuit illa dic: in qua Vcicntibu: an i:

Ter centum Fabii ter cecidi rc due .

Una domus vire: onu: fufccperatUrbi:

Sumunt gentile: ar'

ma pre fcff'

a manus .

Egrcdi tur cafiris m ile: genere fus ab irdemaco Equi: dux Ge ri quilib et aptus erat.Ca merati: port: dex tro via prox ima Iann di :

P A S T O R U M L I B . I I . 43Ire per h anc no li quisquis e: omcn habet.

l llì fama tefcrt Fabio : e x ifi'

e u eccnro s .

Po rta vacar culpi fed tam en omen h abe t.

Ut cele ri pai'

fu Cremcram ectigetc rapacem

Turb idus h ibemi: ille flue bat aqu i:Cafira loco ponunt :defiriétis ensibus , ipsiTyrrhenum valide Marte per agmen eun:

Non aliter quàrn cdm Libycì de rupe leone:lnvadunr fparfo: lara per arv a greges .

D i ifugiunt hefie: inhe ncfiaquc vulnera tergo

Accipiunt Thufco fanguine terra rubet.

Sic iterum sic [arpe cadrtnt. Ub i v ince re aperti.Non darur , insidia: armaque ce ca paran t.

Campus erat campi claudebanr ultim a colle:

Silvaque montana: e cculere apra fe ras .

In medio pauce s , armenraque rara rclinquunt ;Cctcra virgulris abdita turba late r.

Ecce v elut te rren: nudi: pluv ialihu:au&us .Aut nivc qua: Zeph yre vi&a tepcnte finir

Pe r fara porque via: fertur ; net,,ut ante fo lcbarR iparum claufa: margine finir aquae ;

Sic Fabii lati:vallem difcursibus implcnt

Que sque vident fpernnnt:nec me te : alter incfi.

Quì: raitis generofa domus malè creditur hefii .

Simplex nobilita: pe rfida rela cave .

Fraude perit virtu: in aperto: undique campo.:Pre siliunt hofie: lacu s omne tenent.

Quid faciant pauci contra te t millia fo rte: ?Quidve , quod in mifcro tempore refiet habent

Sicut aper silvi: longé Laurentibus a&usFulmineo celere: dissipat e re cane:

Me x ramen ipfe peri: sic non mo riuntur inulti

Vulneraquc alterni danrque feruntque manu.

Una dirtFabio: ad bellummiferat omnes: 9

44 P . Omm : Nx s em :

Ad bellum mi ii'

o: perdidit una dies .

Ut tamen Hercule: fupcreffent femina gentis,

Credibile_

efi ipfe : confnluiffe Deos.

Nam puer impub es adhuc non utili: armi:34° Una: de Fab iagente reli&us erat.

Scilicet ut pofi’

e: o lim tu Max ime nak i ;

Cui re: cun&ando refiituenda fe ret.

CONTINUATA loco tria ridera :Corvus Anguie ,

Etmedius Cratcr inter utrumquc jacct.14; dibu: illa latent oriuntur ::c fequenti .

Qu: sibi cur tria sint confociata , canam.

Forte Jov i fefium Phc bu: follemnc parabat ;

Non faciet longa: fabula nofira me ta:.

I mea dix it avi: ne quid p ia facra mor etura.; o Er tenuem v iv i: fontibus afi

'

er aquam.

Corvu s inauratum pedibus cratera recutvitTe llit, alirium pe rve lar altu: iter.

Stabat adhuc duri: ficus den:issima pe rni:Tenta:tam rofire non erat apra l

'

egi.

a ; ; îmmemo r imperii fedilTe fe b arb0te ferturDum fierent tardi dulcia prima morì .

Iamquc Crtur nigris le ngua: rapir unguibu: bydrumAd dominumquc redit ; E&aqu e ve rba refert

Hic m ih i caufa me rz v ivarum obfcfib r aquatum

260 Hic tcnuir fonte: ofiiciumquc meam .

Addis , air , culpa mendacia Ph a bns ? ande:

Fatidicum verbi: falicrc ve llc DetrmAt tibi dum la£tens hz rcb it in arbe re ficus .

De nullo gelide fonte b ib antur aqua .

z d ;Dix it antiqui monumenta perenniaAngu i: Av i: Crater , :idera jun&a micant.

TERTIA pofi [dus nudo:Aurora Luperco:Afpitit Fanni racra bice rni: cunt.

Dicite Pieride: (acro mm qua sit e rige

FA S T O R U M L I B . I I . 4 ;Attigerint Latias unde pe rita demo s .

Pana Deurn pecori: vctcte: co luiife feruntur

Arcade: Arcadii s plurimu: ille jugis.

Tcfiis erit Pho lo iî tefics Stymphalide s und:

Quique citi: Laden in mare currir aquit ;

Cin&aque pineti:nemo ri: juga No nacrrniAltaque Cyllene Parrh asiaequc nives .

Pan eratarmenti cufio: Pan numer: equarum

Manus e b inco lume: ille fercbat ov er .

TranfiulitEvander silvefiria num ina fecumHic ub i nuncUrbs efi , tum locus Urbi: erat.

inde Deum co limus , deve&aquc facra Pelasgis .

Flamen ad ha c p ri i'

ce mo re Dialis erat.

Cut igitur currant cur sic entre te mo:efi )Nuda ferant po sirî co rpe ra vefie rogas ?

lpfe Deus velo x difcun cre gaudet in alri:

Montibus re bitas cone itar i lle feras.

Ip i!:Deus nudus nude : jubet irc m inifiro s ;Nec fati: ad curfum commoda v efii: erat

Ante Iov e—m gcni tum terra: hab ui ii'

c fcruntut

Arcade: Luni gens prio r illa fuit.Vita fer: sim ili:, nulle : agitata per ufus

Arti: adhuc e x pcr: rude v ulgus trant.

Pro demibu: fro nde: noran t, pro frugibus h erba:

Ne&ar erat palmi: h aufia da s has aqua.

Nullus anhclabat fub adunco vomere taurus ;

Nulla (ub imperio terra co lenris erat.Nullu: adhuc e rat nfua equi fe quisque fercbatIh at ovi: lani co rpus ami&a fui .

Sub lo ve durabant co rpora nuda gerebant

Do&a grav e s imb re: to lerate Ne ro:.

Nunc quo que dere&i refcrunt monumenta ve rufii

Moris antiqua: tefiificantur opes .Sed cur pre cipue! fugîar velaminaEm u:

46 P . Omm : NASONIS

Tradito: antiqu i fabula plena je ci .“" Fo rte come: domine juvenis Tirynrh iu: ibat ;

Vidit ab e x ce lfo Fauno: urrumque juge .

Vidit incaluit Montanaque nomina di x i t,

Nilm ihi vo b iscum efi :hc e m eu: ardor erit.

lbat. ude n ti: h umcrus perfufa cq illis

5 Me oni: auraeo confpicienda sinu .

Aurea pellebantrapido: umbracu la fo ie:Qua:ramen Hercule: fufiinuérc manus .

Iamque nemu:Bacchi , Ta o li vine ra teuchat

Hcfperu: fufce ro fcidu s ihat equo .

iAnrra fu bit te ph i: laquearaqne pomice vivo

Garrulus in primo lini ne rivus erat.

Dumque paranr epula: po tandaque v ina minifiri

Cultibus Alcrden infiruit illa fuis .

Dat tenue: tunic as ,Ge tulo m uricc tin&a: ;

; t e Dat teretem z onarn quì madò cin&a fuit.Ventre m inor nona efi nm icarum v inc la r elax a t

Ut pe ssit vafias e x fe ru ifi'

e manu:.

Fregerar armillas , non illa ad brac hia fa£ias ;

Stringebant magno : v inerria parva pede s .g:; Ipfa capit clavamque gravcm fpo liumque leo ni:

Conditaqtre in phare tr a tela remo ra fui .

Sic cpuli: fun&i , sic dant fua co rpora (omneEt po siti: jux ta fecubuerc cori:.

Caufa ? repertor i v iri: pia facta parabrnt ,330 Qu: face rent purè cum fo ret o rta di e s .

No£i is eratmedium quid non amo r impmb u: au de t !Ro fcida per tenebra: Faunu:ad antra venit.

t uc vida fomno comites vineque (a iuto:,Spem capit in dom ini: effe (ope ri: idem .

i i i lnrrat huc illuc teme rar io : errat adu lte:

Et pra fert cauta: fubfequ iturque ,mannu .

Venerar ad fi nti captata cub ilia lc£ti

F x : r o n U M L I B . I I .

Et primi felix fo rte futurus erat.Ut teri—gir fulvi feti: h irfuta leoni:

Vellc ra pertimu it fufiinuirquc manum ;

Artenitusquc mett: rediit ut l'

a pe viator

Turbatum vii'

e rcttulit angue pedem .

inde te ri qui jun&us erat ve lamina rangit

Mollia m endaci decipiturquc no ti .

Afccndit ; fpondfique sibi propiore re cumb it ;

Er rigido comu duriu: inguen e rat.

lnterca tunica: ori fubducit ab ima

Horrebanr dens i: afpera crura pilis.Cctcra tentantem cubito Ti rynthiu s h ero:R eppulit e fummo decidir ille te ro .

Pit (onu: inclamat comites, lum ina pofcit

Maroni:. lllaris ignibus a&a patent.Iìle gemir lc&o grav iter deje&us ab altoMembraque de dura vi x foa to liit hume .

R ider Alcide: qui Videre jacentemR ider am arotem L yda pue lla (num .

Vefie Deus lnfu s fallcnres lumina vefies

No n amar nudo: ad fua farra vo cat.

Adde peregrinz caufas ,mea Mufa Latinam ;Iuque fue noficr puiv cre entrar equus .

Co rnipcdi Fanne ca sa“: de mo re capelli

Vcnir ad ex iguas turbavocata daprs .

Dumque facerdore: v crubu s tranfuta faligni:

Ex ta parant media: So le tenente v ia:

R omulu s frate: pafie ralisquc juventusSo lib us campo corpora nuda dab ant

C z fiibus jacu li: m issi pe ndere far i

B rach ia per infus e x pericnda dah anr

Pafio r ab cx ceifo Per dev ia tu ra juv enco s

R omule , prz doncs cripe dix it , aguar.

I o ngum erat armati :diversis ex it urerque37°

50 P . OVI D I I NA SONI S

440 Et Dea per laco s mira locuta fuo s .Italidas marre: inquit cayer h irtus inito .

Obiiupuit dubio territa’

turba fono .

Augur erat : nomen longis intercidit anni:

Nuper ab Hetrufcà venerat ex ful homo .

44sllle caprum ma&at:jull'

z (ua terga marin:

Pellibus e x fe&is percutienda dabant.

Luna refumeb at decimo nova com u: motu ;

Virque pater fub itò nuptnque mater erat.

Gratia Lucine :dedit ha c tibi nomina lucus ;450 Aut quia principium tu Dea , lucis habes .

Parce precot, gravidis facilis Lucina puellis

Maturumque utero molliter effe: onus.

OR TA die s fue rit ; tu desine crede re ventis.

Perdidit illins temg0ris aura fidem .

4 ; ; Plamina non conflant l'

ex referata diebus

Carceri:Eo lii janua lax a patet.AM levis obliqui fub sidit Aquarius urnì .

Pro x imus a chemo s ex cipe Pifcis equo s .

Te memorant fratremque tuum nam junù a m icatis

450 Signa duos tergo fufiinuifl‘

e Deos .

Terribilem quondam fugiens Typhona Dione

Tune cum pro ca lo Iuppiter arma tulit

Venit adEuph ratem comitata Cup idine parve

Iuque Palz ftinz margine reditaqua .

45‘P0pulus canne riparum rumma tenebant

Spemque dabant falices bos quoque pofl'

e regi .

Dum lace: intonuit vento nemus‘

: illa timo r e

Pallet hofiiles credit adefl'

e manus.

Urque sinu natum tenuit ; Succurrire , Nymp h :Et Dis àux ilium ferte duchas , air.

Nec mora pro si1uit :pifces fubiere gemell:

Pro quo nunc dignum sidera munus habent.Inde nefas ducunt genus hoc imponere mensis

5: P . Omm : Na s o xmEt patria; artes militiamque ce lant.

i ussit : in tenue: oculis evanuit auras.

s ro Convocat hic Parre: jufl'

aque verba refert.Templa Deo Hunt co lli: quoque di&us ab illoEt referunt certi facta paterna dies.

Lux quoque cur eadem Stulro rum fcfia vocerurAcd pe :parva qu idem caui

'

a fed apra fubefi.

; :gNon h abuit tellus do&os antiqua co lonos ;Lafl

'

abant agile: afpera bella viros.Plus erat in gladio , quàm curvo landis amm:

Negle&ur dom ino pauca fercbat ager.

Farra tamen veteres jaciebant farra metemn o Prim irias Cere ti farra rcfc&a dabant.

Usibus admoniti flammis to rrenti: dedere

Mu ltaque peccato damna tulcre fuo .

Nam modo verrebant nigra: pro farre favilla:

Nunc ipi'as igni corripuere cafas.i l iFa&a Dea cli:Poma: la ti Fornace coloni

Grant. ut frugee temperer illa fua:.Curio legitimi: nunc Fo rnacalia verbi:Max imus indici:, nee Rata facta facit.

Inque Fo ro , multi circum pendente tab ellì30 Signatu r certi Curia quz que nori .

Srnlraque par: populi qua:sit rua curia nefcit

Sed facit e x tremaracra re lata die .

EST ho nor tumulis . Anima:placate pate rna:Parvaque in ex fiin&as munera ferte pyras .

î i iParva petnu rmane: pietas pro divi:e grata e fi

Munere non avidos Sty: habet ima Deos .Tegula proje&is fati: eli velata coronis

Et ('

parfa:fruga parcaque mica [alis

Iuque mero mollica Ceres vio lz que folute .

Hc c habeat medià refia reli&a vii .

Nec majora veto :Ted his placabilis umb ra d i:.

Attulit in terra: jufle Latine tua:.

Ille patris Genio fo llemnia dona fe rcbat ;Hine populi ritus edidicere pios .

At quondam dum longa getunt pugnacibus armls

Bella Parentale s deferuere dies.

Non impune fuit :nam dieitur omine ab ilioR oma fuburbanis incaluifl

e rogis .

Vix equidem credo bu iìis e x î ife fetuii tut ,

Et tacita quelli tempo re no&is avi .Perque v ia:Urbis Latìo sque u lulafl

°

e per agro s

D efo rme s animas vulgus inane ferunr.

Poll ea pra:te riti tumulis redduntur hono res ;

Prodigiisque venit funeribusque modus.

Dum tamen h aec Hunt viduz celî'

ate puell:

Ex fpe&etpuro s pinea creda dies .Nec tibi qua: cupidz matura v ideb ere matti

Comat v irgineas b aila recurva comas .

Conde tua: Hym enz e , faces ab ignib us atris

Anfer haben: alias ma fia fepulcra face s .

Di quoque templo rum fo ribus celentur 0pertis ;

Ture w eent aree , fienrque sine igm foci .

Nunc anima: tenue: co rpora fun&a fepulcrisErrant nunc po sito pafcitur umbra cibo .

Nec ramen h aec ultra qui m to:de mente fupersint

Lucife ri quo t h abent carmina noiira pedes .Hanc q uia jufta ferunt dix ere Peralia lucera .

Ultima piacandis manibus illa dies.

Ecce anus in mediis reside‘ns a nnofa puellis

Sacra facit Tacitz v ix ramen lpi'

a tacet.

Et digitis tr ia tura tribu: [ub limine ponit,Quì brevis occultum mus sibi fe cit iter.

Turn cantata liga:cum fufco licia rhombo

C

575

54 P . Omm : Na s om s

Er reptem nigra: verfat in ore fabas .Quodque pice aditrinx ir quod acu trajecit ali eniOb i

'

uturn ma na torre t :n igne caput.

Vina quoque infiillat vini quodcumque reli&um efi

530 Aut ipl'

a , aut comites plus tamen ipi'

a bibi:.li ofiiles linguas inim icaque vinx imus e ra

D:cit dil'

cedens , ebriaque e x it anus.

Fe rsitan a nobis qua: si:Dea Muta requira&

D:fce pe r antique : qua:mihi nu ta fenes.

Sgi luppi ter indomito Juturna:captus amoreMulta tulit tanto non pat:enda Deo .

Illa modò in silvis inter co ryle ra latehar

Nunc in cognaras desiliebat aquas.

Convoca:h icNymph as,Latium,que rcumque tenebasa

y e Et 1acir in medi o talia verba ch orelnv idet ipfa sibi v itarque quod ex pedit illiVefira foro r fummo jungere membra Deo .

Confulite ambobus nam qua mea magna vo luptas

Utilitas vefira: magna to re ri: e rit.

95Ve s illi in primi fugienti ob siftite ripàNe fua flumineì corpe ra mergat aqui .

Dix e rat annuerunt omne s Tib erinides udc

q que colunt thalarno s . Ilia diva tuus ,

l e tte fuit Na'

i s Lara nom ine prima fed illiceo Di&a b is an ciquurn fyllaba nom en erat,

Tx v irio po situm . Se pe illi dix eratAlmo ,

Nara rene lingnam nec tam en illa tenet.

Que , simul ac te tigit Juturna Bagna fo ro ri8Efi

uge air ripa: di&a refe rtque le vis .

d e gllla etiam Junonem adiir m iferataque nuptam

Nai'

da Juturmm v ir tuus inquir, amar.

Iuppiter inrumuit quì que efi non ufa medefiì .Eripuit linguam Mercuriumque monet ;

Duc ait adManes locus ille s:leutibus aptus.

F A S T O R U M L I B . I I .

Nympha fed infe rna: Nympha paludis erit.

Jull'a Jo v is fiunt accepit lucus euntes .

Dicitur illa duci tum placuiife Deo .

Vim parat h ic v ultu p ro verbis illa precatur ;Et frufl ra muto niritur o re le qui .

Pirque gravis,gem ino sque parit,qui compita fervam,

Et vigilant no li rà fempe r in urbe Lares .PROXIMA cognati dix e re Ch ariii ia cari

Et venir ad fo cias turba propinqua dapes .Scilicet a tumuli: qui pe rie re propinqu is

Pro tinus ad v ivo s e ra referre juvat ;Po lique te t amiife s qu idqu:d de fanguine refiar

Adfpicen generis dinumerare gradus .

lnnocui v eniant p re cul h inc, pre cul imp ius efie

Frater in partus mate r acerba fue s :Cui pater efi viva: qui matris digerir anno s

Qu: premit invifam fe crus iniqua nurum .

Tantalida:fratres absint , lafonis ux o r ,

Et qua rurico lis (emina to lta dedit

Et So ro r Progne Te reusque duab us iniquus

Et quicumque funs pe r fcelus auge:opes .Dis generis date tura boni . Concordia ferturIllo pre cipue? m itis adefl

'

e die .

Et libare dapes ut grati pignu s hono risNutria: incin€tos milia patella Lares .

Jamque ub i fuadeb it placide : ne x ultima [omne s

l’arca p recatura:fumite v inamanus .

Et bene nos Patrie , bene te , Pater e ptime Ce far ,D icite fuffufo sint rata verba mero .

NOX ub i transierit l'

e lite celeb retur honore

Separat indie io qui Deus arva fue .

Te rm ine sive lapis s ive es defoii'

us in agro

Stipes ab antiquis sic quoque numer: habe s.Te due diversi domini pro parte cotenant ;

C iv

56 P . O VI D I I NA SON I S

Binaqne fetta tibi b inaque liba ferunt.H iAra fit huc ignem cun e fcrt ruiiica t

'

efiu

Sum tum de tepidis ipfa co lon: fo cis.

Ligna fenex minuit ce ncifaque confiruit altè

Et fe lidi ramo: iìge re pugnar h umo .

Dum ricco prima: irritar co rtice fiamma:

6 ; Stat puer , manibus lata canifira tene r.

inde ub i ter fruge: m edie : imm isit in ignes

Porrigit incif‘

os filia parva favo s.Vina tenent alii libantur s ingula flammis .

Spe&ant linguis candida turba favent.J ; ; Spargitur ca si communis Terminus agnì

Nec queritur la&ens cum sibi po rca datur .Cenveniunt ce lebrantque dapes v icinia simple xEt cantant laude: Termine fanfic , tua:.

Tu populo: urbesque regna ingentia finis

(,a ; Omni: erit sine te litigiofu: ager .

Nulla tibi ambitio efi nu llo ce rrumperis auto .

Legitimà Cerva: e redita rura fide .

Si tu :ignafl’

es o lim Th yreatida terram

Corpora non lero m iffa trecenta fo rent655Ne c fore t Othryades ce ngeii is te&us in armi:.

0 quantum patria:fanguini: ille deditQuid, no va cdm fierent Capiro lia ? nempe Deom mCun&a Jov i cessit tu rba locumque dedit.

Te rminus ut vereres m emo rant conventus in a d e57° R eiiitit z & m agno cum lov e tempia te::et.

Nunc quoque fe fupra ne quid nisi ridera cernat

Ex iguum templi ce&a fo ramen h abent.Termine po li illud lev itas tibi libera non efiQu ì po situs fueri: in fiatie ne mane .

675Nec tu vicino quidquam concede roganti

Ne v ideate h om inem prz po f'

u ifl'

e Jov i.Et feu vomeribus feu tu puli

'

abere raiiri:

P A S T O R U M L I B . I I . 57Clamato Meus efi h ic ager ille tuus.

E::via que populum Laurente:dncit in agro:

Quondam Dardanio regna petita duci.lllac lan igeri pece ris tib i Te rmine fibrisSacra vider fieri Ces tus ab Urbe lapis.

Gentibus eli aliis tellus data limite cerro

R omana:fpatium eli Urbis orbis idem .

NUNC dicenda mih i R egis fuga :trax it ab illa

Se x tus ab e x treme nom ina menfe dies.

Ultima Tarquinius R omana gentis habebat

R egna z vir injuiius , fo rti: ad arma ramen.

Cepe rat h ic alias , alias e verterat urbe:Et Gabie s turpi fecerat arte Ine s.

Namque triurn minima: pro le:manifefla Superb iIn medio: ho iies , no&e silente venir.

Nuda:ant gladio: Occidite dix it , inermem .

Hoc cupiant fratres Tarquiniusque paterQui m ea crude li lacerav ir verbe te terga .

Dicere ut hoc pofl'

et v erbera paii'

ns erat.

Luna fuit :fpe&ant juvenem giadi0sque recondunt

Te rgaque dedu&ì vefle no tata vident.

Fleur quo que , ut fecum tueatur b ella , precantttr.

Caliidus ignari: annui: ille v iris .

Jamque pe ten: mill'

o genito rem appellat amicoPre dendi Gabie s quod sib i moniire t iter.

Ho rtus odo raris { uberat cultissimus h erbis .

Se&u s h umum rive lene fonauris aquz ,I ilie Tarquinius mandata larentia nati

Accipit v irgi lilia fumma metit.

Nuncius ut rediit decufl'

aque lilia dix it ;Fi lius Agnofco iufl

'

a parenti: air.

Nec mora principibus ca si: e x urbe Gab iniTraduntur ducibus ma nia nuda fa i:.

Ecce nefas vifu! ruediis altaribus ang ui:

C v

; 8 P . Omm : Na s om s

Ex it ex tin&is ignibus es ta rapit.

Confulitur Phtr bus fe r: efi ita reddita :Matri

Qui dede rit princeps ofcula , vi£io r e rit.7 :;Ofcula quisque fu: matri properata tulerunt.

Non intelle&o credula turba Deo .

Brutus erat finiti fapiens imitator , ur efi‘

et

Turu: ab insidiis dire Superbe tuis .

i lle ja‘

cens pronu:matti dedit e fculaTerra:

7 10 Credims ofenfo p regubuiii'

e pede .

Cingitur interea Romani: Ardea siguil

Et patita: lenta:obridione moran.Dun: vacar metnunt b e lles committere pugnarn

Ludirur in caiiris e tia miles agir.

7: ;Tarquinius invenes facie s dapihusque merequeAccipit atque illis R ege cteatus ai r ;

Dum ne : difi cilis pigro tenerArdea belloNec sinit ad patrio : arma reiette Deos ;Ecquid in officio torn: efi fe tialis Ecquid

7 3° Conjugibus noiiris mutua cura fumus ?

Quisque (nam laudm t fiudiis certamina crei‘

cunt

Et fen eurmulto lingnaque corque mero .

Surgit cui clarum dederatCollari: nomen

Non opus efi verbis credite rebus air.

No x fuperefi toilamur equi: Urbemque petamu s .

Di&a placent:freni: impediuntur equi.Permlerant domino: regalia prorinu s illi

Ted:a petunt cuii e s in fe re nullus era:.

Ecce nurum R egis fusi: per ce lla co ronis

lnveniunt pe s i:o pervigilare mero .

Inde cite pafl'

u petitur Lucrezia nebatAnte re rum calathi lanaque mo lli: eraur.

Lumen ad ex iguum famula data penfa u ahebant

Inter quas tenui sic air ipi'

a fono .

74;Mirrenda eli domino nunc nunc properate pue lia

60 P . Om a n NASONI :

730 Comparar indigno v imque de lumque to ro .

Ex itus in dubio efi. Audcb im us ultima dix it.

Vide rit audenre: Pe rsue Deusne juvet

Cepim tr: audendo Gabie s quoque . Talia fato:

Enfe Iain: cingir , re rgaque pressit equi.788Accipit c rati juvenem Co llatia po rrà ;

Condcre jam vuirus So le parante fuo s .Hofiis ut hofpe s init penetralia Co llatina.

Com iter e x cipitur fanguine ;un£i us e rat.

Quantum anim i:e rro ri: inefr .

’para: infcia rerum

790 Infe lrx epulas ho ii ibu s illa (uit.

Fun&u s erat dap ibu: pe fcunt Rta tempo ra (omni .No x e rat , re ti ium ina nulla domo .

Surgit auratum v aginì lib e rar rufem

Er v enit in thalamo s nupta pudica tuo:.

795t ne re rum pre s sit ; Fe rrum Lucre tia mecum efi,

Nam: air regi: Tarqumiusque lo quor .

I lla n ihil neque enim vocem v ire sque le quendi

Aut aliquid ta to pe&e re mentis hab e t.

Sed trem it ur quondam fiabuli: deprenfa reli&is

i ce Parva ("

ub infe lio cùrr: jater agna lupo .

Qu id fs ciat i pugnet ? v inoetur femina pugni .

Clam er ? at in de x tra qu i necet ensis adeli .

R ifugiatipe siris urgerut pe&o ra palmis .

Nunc prim:lm ex terni pe&o ra rafia'

manu .

80; Infiat aman: h e flis precib us prerio que , minisqtse

Ne c prece nee pretio , ne c move: ille mini:.

Nil agis eripiam dix it per crimina v itam ;

1-‘

alf'

us adultetii teflis adulte: e rit.

lnterimam famuium cun: que deptenfa fer€ri:.

8 10 Succubuit fama:vi£ia puella me ta .

Quid , v iéior gaudes ? ha c te vi&e ria perder.He rr ! quanto regni: no x fierit una tu is !

Jamque eratorta dies passi: fede:ilia capillis

F a s T O R U M L I B . I I . 6:

Ut (e let ad nati mater icura regno:.

Grandz vumqtte partem fido cun: conjuge caii ris

Evocar : po s itì venit uterque mo rì .

Urque v ident hab irum qua lu&iis caura requirunt,

Cui parer ex fequias , que ve sir iti a maio .

Illa diu re ticer pudihundaque celat ami£in

Ora fluunr lacryma:mo re perennis aqua .

B ia c parer hinc conjux lac rymas folantnr , o rant

lndice r cace flentque paventque metu.

Ter ce nara loqui ter defiitit s otaque quartòNon o cu lo s adeò fuiiulit illa fuo s .

Hoc quoqu e Tarquinio debeb irnus i e loquar, inquirEloquar infeliz dedecus ipfa m eum .

Quz que po re li narrar refiabant ultima flevit

Et matronaies erubuere gene .

Danr veniam fa&o genico: conjux que toaao .

Quam ,

'

di x it, v eniam vo s datit ipfa nego .

Nec mo ra celato figit fua pe&o ra ferro ;Et cadit in patrio : fangu ine lenta pedes .

Tunc quoque jammo riens,ne non procumbat hene iièR efpicit haec e tiam cu ra cadentis erat.

Ecce rupe r co rpus , communia damna gementesObliti decoris, virque paterque jacent.

Brutus adeii tandemque animo (ua nomina falli:

Fil aque femanimi co rpore tei: rapit.$ tillanremque tenens genere fo fanguine culttum ,

Edidit impav ido : o re minante Tone s ;Pe r tibi ego h unc jure fe rtem cailumque crue rem

Perque tuo:Manes , qui mih i nume r: crunt ;

Tarquinium pe na: profugì cum fl irpe daturum.

Jam fati: efi virtus dissimulata diu.

Illa jaeens ad verba oculos sine lumine movie

Vii'

aque concufsà di&a pre bare comi .

Pe tru: in ex fequias animi matrona virili:

( 6: P . Omm : Nx s om s,

Et fecum lacrymas invidiamque trahit.

Vulnus inane pater Brutus clamore QuiritesConcita: regis fa&s nefanda refert.

Tu quinius cum prole fugit capit annua Confui

Jura die s teguis illa fuprema fuit.

FALLIMUR an Veri: prz nuncia venir h irunde i

Et meruit ne quà ve rra reentrar hiems

35552 pe tamen Procure , nimium p roperaife queréris ;

Virque tuo Te reus frige re ic tus e rit.

JAMQUEdua: relianr no&es de menfe fecundoMataque citos jun&is curribus target eque sE: vero positum permansitEqu iria nomen ;

860 Qu: Deus in Campo profpicit ipfe fue ,

Jure v eni: Gradiv e locum rua tempora pofcuntSignatu:que tuo nomine mens is adefi.

Venimu: in pe rtura libro cum mcnfe peraà o .

Naviger hinc alii jam mih i linter aqua.

L I B E R 1 1 1.

B a c x depo siti: clypeo paulisper hafl i

Mars ade s nitida: casside folve comas.

Fe rsiran ipfe roger , quid sit cum Marte po î tz

A te qui canita r nom ina mensis habet.Ipf

'

e vide:manibus peragi fera bella Minerva .

Num m inò: ingen ui: atribut illa vacar

Palladi: ex emple ponendo tempo ra fumeCufpidi: invenies quod inermi: agar .

Tum quoque inerm i: era: cum te Romana facer-ci oa»

Cepit ut huic Urbi fem ina digna dare:.Ilia Ve i’talis , quid enim ve rat inde me vcri

Sacra levatura: mane petebat aquas.

F A S T O R UM L I B . I II . 6 ;

Ventam erat ad molli declivem tramite ripamPonimr e rumma fi&ilis urna comi .

Feli'

a refedit h umi ; vento sque accepit apertoPe&o re turbata: reiiituitque comas.

Dum fede: umbrofz falices volucresque canore ,

Fecerunr fomno s leve murmur aqua .

Blanda quie: v i&is fortim fub repit ocellis ;

E: cadi: a mente languida fa&a manus.

Mars vide:hanc, vitamqne cupit, potiturque cupitamE: fua divini furta fefcilit e pc …

Somnus abit :jacet ilia gravi: jam fcilicet intra

Vi i'

ccra R oman: condire :Urbi: era:.

Languiria confurgit nec fe i: cur languida furgat ;E: peragit tales arbore nix a fonos .

Utile si: fauiiumqnc prccor quod imagine { omniVidimus :an (omne clarins illud crat i

lgnibus lib ris aderam trim lapfa capillis

Decidi: ante (acre : lanea v ir:a foce :.

Inde due pariter , v ifu mirabile ! palmaSurgunt ex illis altera majo r erat.

E: gravibus rami: totum prote x erat urbem ,

Contigeratque ne vi sidera fumma comi .

Ecce meus ferrum patruus mo limr in illa:

Terreor adme nitu corque timo re micat.Martia pien: avis gemino pro iiipirc pugnant

E: lupa tuta per ho: utraque palma fuit.

Dix e rat : plenam non firmi: v iribus ntoam

Sufiuii: implèrat dum fua vii'

a rcfett.

Interea crei"

ccntc R emo crefceme QuirinoCc leiii tumidus pendere ve nte: crac.

Qui‘

: mimi: eme riti: ex irer cursibns annus

R efinbant nitide jam due signa Deo .

S ilv ia fit mate r Veil: simulacra fe run:ur

Virgineas oculi: oppofniii"

e manus.

64 P . Omm : NA SONIS

Ara Dez certè tremuit pariente m iniiirì

E: fuba r cineres terrira fiamma tuo:.Ht c ubi cognovit contemtor Amulius a quiNam rapta: fratti v i&or habebat ope:

Amnc jubet mergi gemine s fcelus unda refugir

In sicca pueti defiituunrur humo .

La&e qui: infante: nefcit crcv iife ferine

E: picum eXpo siti: f2 pe ruiiii'

e cibo:?Non ego te tanta: nutrix Larentia gentis ,Nec taceam vcfira: Fanfiu le pauper o pes.

Vcfie r bono : venie r cum Larentalia dicam;Acceptu:gentis illa December h aber.

Marri: ter (eno : pro le: ado leverat anno s

E: fuberat flava: jam nova barba coma:

Omnibus agrico li: armentorumque magiiiris

Iliade fratte: jura perita dahant.Se pe domum v cniunt pra donum fanguin0hcti

E: redigunt a&o s in fua ruta bov es .

Ut genus audie runr animo: pate r agnitu: auge :E: pudct in pauci: nom en h abe re casi:

R omuleoq ue cadi: trajc&us Amu lius cafe ;

c naque longe ve ie iiituuntur avo .

Ma nia conduntur qua quamvi: parva fueron:Non tamen cx pedi i: transilu ii

'

fe R emo .

Jam ,omodòquà fuerant s:lvz , peco rumquc rec efl

'

u s ,

Urbs e rat : e terna cum parer Urbi: air ;Arbite r armorum de cujus fanguinc natu:Credo: ut credar pignora certa dabo

A te principium R omano ducimus anno

Primus de patrie nomine mensis ear.

Vo x rata sir ; patrie que ve ca:de nomine meut'

ern .

Dicitur ha c piera: grata fuifi'

e Deo.

E: ramen ante omne:Martem ce iuerc priore:

30 Hoc dederat fiudiis bellica turba fuit.

P A S T O R U M

Paliada Ccerapida: Mina'

r'

a Cre ta Dianam

Vulcanum tellus Hypsipylca ca li:

Junanem Sparte Pelopc'

r‘

adesque Mycenz ;Pinigerum Fanni Ma:nalis e ra caput.

Mar: Lario venerandu: erat quia pre side:armi:.Arma fere genti remque de cusque dabanr.

Quad si forte vara: peregrino: ini'

pice Palio:

Mensis in h i: etiam nom ine Martis erit.

Tertius Albani: quintu s fuit ille FalifcisSex :us apud populo: B ernica terra , tua:.

Inter Aricina: Alb anaque tempo ra confina :Fa&aque Telegoni ma nia cclfa manu .

Quintum Laurentc: b is quintum Equico lu: afpcrA tribu: hunt primum turba Curcnsi: h abe t.

E: tibi cum proavis mile: Peligne Sabini:Convenir h ic genti quartu: un ique Deus .

R omulus ha: omne: ut vincere: ordine faltem

Sanguinis au&o ri tempo ra prima dedit.Nec to tidem v ete rcs que r nunc habucre x alcnda:

I lle m inor gemini: m ensibus annus erat.

Nondum tradideras v i&as v i€to rib us arte:,

Gre cia facundum fed maièforte genu s.

Qu i b ene pugnì rat, R amanam novcrat attem

Mittere qui patetat pila , difcrtus e rat.

Quis tune au:Hyadas aut Plciada: Atiantea:

Senfqrat aut gemina: c ile fub ax e po lo:

Effe duas Ar&o: quarum Cynofura pera:ur

Sidaniis Helicen Graja carina note:

Signaque quae longo frate: per. :nfeat anno

Irc per ha c una menfc (o ra ri: equ0: ?

Libera currebant inobfcrvata per annum

Side ra coniiab at fed tamen cfl'

e Deo s.

Non iili ca la lab entia signa ma vebant.

Sed fua : qu: magnum perdere crimen en t.

66 P . Omn :r NA SONI S

; iliaque dc farne fed erat revgrenria freno

Quantam nunc Aqui la: cernis h abere tua:.Pertica fufpeni

'

a: pa rtabat langamaniple s ;Unde maniplar:: nom ina mile s habe t.Erga animi indociles adhuc ratione carente:

n e Mensibus egcrunt luii ra m:no ra decem .

Annus era: deeimum cum Luna repleverat a rb em .

Hic nafiri:magna rune in hono re fuit.

Seu quia re t digiti p er qua s num erare fa lem us

Scu qui: b i: quina femina m enfc pari:.n i Seu quod adu:que decem numero crefccnre ven i rm ;

Principium { parti: fumrtur inde navi:.

Inde pare: centum denas fee:evir in e rbe:

R omulus : b aliare s inflituirque decem.

E: totidem princep: to tidem pilanu: habeb at

; o Co rpo ra legitima qu ique me rebat equa .

Quin etiam parte: to tidem Tiricnsi bu: idemQuo:que vacant R amnes , Luccribusquc dedi t.

Aii‘

ue to: igitur numero: fervavir in anno .

Hoc luget fparie fem ina ma fia virum .

dub ite: prim: fucrint qu in ante rralcnd:

Martis ; ad ha c animum signa referre pa re:.Laurea flaminibu: qu: ta to perfiitit anno

Ta llitur fronde: l‘

un: in honore nava .

Janna nunc regi: pa rità v ire: arba re t h i ;

149 Ante tua:E: idem Curia prifta , fare:.

Velia quoque ut fa lio nite'

ar ve lata recenti,

Cedir ab ilracis laurea cana fo ci:

Adde quod arcani fieri novus igni: in c d::

Dicitur ; vire: fiammarefc&a capit.:4 ;Nec mih i parva fide s anno s h inc iiTe prio re:

Anna quod ho c ca pta efi mcnfe Perenna co li .

Hine etiam v etercs initi meme :anrur honore:

Ad {parium belli , perfide Pomc, tui.

68 P . Omm : NA:—a rt::

Qua: fuerit noiiri si que ri: regia nati ;

Afpice de canna firaminibusque domum.

18i ln iiipulà placidi carpcb at munera forna i ,

E: tamen ex ilia venit in afira raro .

Jamque lado majo: R omanus nomen hab ebat

Nec conjux ilii , nec facer nilus era:.

Spernebanr genera: inopes vicinia dive:19° E: malé credehar fanguinis au&or ego .

In fiabu ii: h abitafl'

e bove:paviii'

e na cebat ;Jugeraque inculri panca tenere fa ll.

Cum pare qu2 quc fua cot'

unt va lucresque ferz que ;Atque aliquam de qua procreer anguis h abet.

" ’Ex rrem is danrur connub ia gentibus at qu:

R omana vellet nubere , nulla fuit.

lnda lui ; parriamque dedi tibi , R amule , men temTo lle preces dix i quod pe ri: arma dabanr.

Fella para Confa :Canfus tibi eercra dice :,Ipfa feiia die dum tua facra cane:.

Intumuere Cures qua:dolor attigit idem.

Tum primùm generis intulit arma fa c e r .

Jamque fe rì rap ta:marrum quoque nomen h ab ebant ;Traéiaque eraur langab ella propinqua mar i .

“’Conveniunr nupta:di£tam Junoa is in e den:

Qua: inte r mea sic efi nurus a rfa laqui .O ! parite r rapta: quoniam hac commune renem u s

Non ultra lentè po ifumus effe pi: .

Stan: acies fed utrà Di sint pra parte ragandi

a x e Eligite h inc conju x h inc pater arma tenent.

Qus rendum v iduae fieri malimus an e rba .

Consilium vob is fo rte piumque daba .

Consilium dederat. Parent cr:nemque refo lvu n t

Maefiaque funcrefl ca rpa ra ve ile tegunt.

; Jarr: finhaut acie s fe rro mo rtiquc parateJam lituus pugnx signa daturus era:;

F x : r o a v u 69

Cina: rapt£ veninnr inter parresque v irosque

Inque :inu nata: pigna ra cara , ferunr.

Ut mcdipm campi passi: retigere capillisin terram pa sito pracubucre genn.

E: quasi fcntirenr blanda clamo re nepote sTendebant ad ava: b rachia parva fnos.Qui parerar c lamabat avam tum denique vifum ;E:qui vix pa rerat, pa il

'

c caa&ur erat.

Tela viri: animusque cadunr gladiisqnc remo ti:

Dan:faceti gene ris accipiunrque manus .

Laudarasque tenent natas , fcuraque nepa rcn:

Fe rr avus hi c [curi dulcia: ufu: erat.

Inde diem qu: prima meas ce lebrare c alendarG halides marre: nan/ l

'

eve munns habent.An quia cammin i firi&is mucranibus aufit

a ierant lacrymi:Martia bella fuit» ?Vel quad erat dc me fe liciter Ilia mater

R iti co lnnr marre: fac:a , di emqnc menu:?

Quid quod h iem s adope rra gelo , nunc denique cedir; z ssEt pe reunt vi&z , fo ie tepentc nives .

A! ba ribu: redennr decanta: frigarc fronde:

Vividaqne e tenere palm:te gemma tumet.

ue diu latui:, nunc (e qui ra lla: in aura:

Fe rtili: occulta: invenit h erba via:.

Nunc fecundns ager pecaris nunc ho ra creandi ;Nunc avis in rame re&a iarcmque parat.

Tempe ra jure co luhr Laris:feconda patente:,Quaram m ilitiam vo taque partus habet

Adde quod e x cub ia: regi R omanus agebat

Qnd nuncEfquilia: nomina ca lli: habet.I ilie nuri

_bu: Junani temp ia Latini:

Hac fun: si mcm ini publica fa&a die .Quid matar varii: e neto tua pe&o ra cau sis ?Eminer ante oculo: quad peri: ecce tua:. :; o

70 P . Omm : NA SON::

Mater ama:nuptas :Matri:me turba frequentant.Haze na: pra:cipné tam pia canfa deter.

Ferre Dc: flo res gaudet fle ren:ibus h erbi:

B c e Dea de tenera cingirc flare caput.Tn lucem nobis Lucina dediiii .

Dicite Tu varo partnrienri: ade:.

Si qua ramen grav ida eli , refa luto crine prete tur

Ut fo lvat partus mo lliter illa fno s .QUlS m ih i nunc dica:, quare ca:lefiia Marri:

350 Arma ferant Salii Mamuriumque cananr?

Nympha mane nema ri fiagnaque operata D im : ;

Nympha Numa: conjux , ad tua feiia ven i .

Valli: Aricin: silv i prz cin&us apacà

m lacus antiqui relligiane facer.:.6 ;Hîc later Hippo lytus , furiis direptus equo rum

Unde nemus nulli: illud initut equis .

Licia dependent langa: velantia (cpc:

E: pa sira efi me rit: multa tabe ila Dez .

Se pe pa tens va ti frantem redimita co ronis

a7o Femina lucente: portar ab Urbe faces .R egna tenent fo rtesque manu pedib usque fugaces ;

E: pe tit e x emple pafimado quisque fue .

Definir ince rta lapida fus murmure rivus ;

Se pe fed e x igu is haufiibus inde b îb cs .

ay ;Ege ria eli , qua pra:b et aqua: Dea grata C am e nir.

Ilia Num: conju x , consiliumquc , fu it.

Principio nimrum p ramta s ad bella Quirite sMe lliti placuit jure , Derimque m e ru .

Inde dara: lege: ne firmia r omnia pa ii'

et

a80 Ca praque fun:purè tradita facra ca li .

Em itur ferita: arm isque pa tentius a quum efi

E: cum cive puder canfcruiffe manus.Atqu e aliqu is , madò trux v isi jam verritu r a r i

Vinaqne da::epidi: falfaq:ie farra focis .

FA S T O R UM I I : . I I I . 7 :

Ecce Der’im genitor ru:ilas per nub ila fiamma:Spargit e&

usis z rhera siccar aquis.

Non alii : missi cecidere frequen:iu: ignes.

R ex paver vulgi pe&o ra terro r h abet.Cui Dea Ne nimium terrère :piabile fulmen

Efl ai: farvi fle&itur ira Javis.Sed pa terunt titum Picu: Faunusque piandi

pre dere Romani numer: uterque fo li .

Nec sine vi tradcnt : adh iheto v incula capris .Atque ita , qui possint , erudit , arte capi.

Lucus Aventino fuberat, niger ilicis umb rà

Quo pa ii'

es vifo dicere Nnmcn incik.

In media gramen mufcequc adapcrra viren:i.

Mam ba: fax a vena perennis aqua .

Inde ferè ta li Fauna: Picusque bibebant.

Hue veni: Fanti rex h uma matita: e vem .

Picnaque ado rati Dis pani:pe cuia Bacch i ;Cumque fui: antro canditu: ipfe late r.

Ad fa lito s veniunr :ilvefiria numina fonte:

E: re levan t multo pe&o ra sicca mero .

Vina qui:: fequirur ge lida Numa prodi: ab antro , i°i

Vinclaque rapita: addì: in ar&amanus.

Samon: ut abfcessi: tentando vincula pugnant

R umpere pngnante s fo ttiti: illa tenera:

Tum Numa Di nemorum fa&is ignafcite ne itri:,Si fcelus ingenio fciri: abeii

c mea .

Quaque made pa ssi: fu lmen me niirare piari.Sic Numa sic quatiens co rona Faunu: air.

Magna petis , nec qu: manitu tibi difeere nofl:raFa: sit:hah ent fines num ina nefl:a (nas .

D i fumus agrefies , qui demincmur in alti:

Monribns : arbitrium ed in { ua tela Jov i.

Hanc tu non poteri: per te deducete ce la ;A: pa reri: naiiri fa::itan nfus ape .

7 : P . Omm : Nx :a rvrs

Dix eratha c Faunus par efi fen:e ritia Pici .

Deme tam en nobis v incula Picus air.

Juppiter huc v enier valida“: dedu&us ab arte ;

Nubila premi::i Styx m ihi rcliis erit.

Emissi quid agant laquei: qu: carm ina dican:

Qui que rfah an: fnperis fedi bu: arte Jovem ;; :58cire nefas homin i :nob rs conce lfa canantur

Qu: que pio dxc i vari: ab o re licet.

E;:ciunt carla te Juppiter unde minores

Nunc quoque te ce lebrant,Elic iumquc vo cant.

Canilat Av entinae tremurl'

fe cacum:ina silva ;

33° Te rraque fubfed:r pe ndere pre lfa le vis .Ce rda m icant regi: ta taque e pe&e re fangu isFugit ; h irfut: di::guere come .

Ur rech i: animu: Da certa piamina dix it

Fulm ini: alte rum R e x que Parerque Derim .

tua con:igimus m anibu: danaria puri:Hoc quoque , quad petitur , s i pia lingua ragat.

Annu it o ranti fed ve rum ambage remotiAbdidit , dub ia te rruit ore virum .

Ca de caput, dix it. Cui rex Parebimu: inqu ir

; 4a Credenda efi ha rris cruta cepa meis.

Addidit h ic He rn inir : Summa s , ai: ille . cap illa:.

Pa li u lat h ic animam : cui Numa Pifcis a i r.

R isi: His inquir facita mea rela pro c ur e :

O v ir co lloqu io non ab igendc meo .

34; Sed tibi pra tulerit cdm re rum craliinus o rb cm

Cynth ius im perii pignara ce rta daba .

Dix it ingenti tanirru fupe r a::hera maturn

Fertur adorantcm deliirnitque Nomam .

Ille rcdit ic tus memo ratquc‘ Quiritibus a&a.

; ; a Tarda venit difi is difficilisque fides

A: certè credemur , ai: si v erba fcquat urEx itus . En , audi crall:ina quisquis ade :.

Pro tu le rit

F A S T O R UM L I B . I I I . 7 ;

Pratulerit terris cdm re rum Cynth ius a rb emJuppitet imperii pigna ra certa dab:r.

Difccdunr dubii pram ilfaquc tarda viderltur

Dcpendetque fide: veniente dic .

Molli: era: tellus ra ratì mane pruinà

Ante fui populus limina regis adeli .

Prodi: in fa lio medius confedi: acerno .

Innumeri circa li antquc :ilenrque v iri .

Ortu: era: fummo tantummada margine Ph c bu:

Sa licitz mente: fpeque m e tuque pavent.Confini: atque caput niv ea v elaru: am i&u

Jan:bene Dis no ra: fuliulit ille manus.Atque ira Tempu s adel

’t p rom issi muncris inquir. 365

Polliciram di€tis Juppiter , add: fidem .

Dum loquitur re rum jam Sa l emcrferat a rbem ;

E: grav i: a th erce v enir ab ax e frage r.

Ter te nui: sine nube Deus :cria fulgura mi:ir.Credite dicenti mira fed a&a , laqua r.

A m ediì cmium regione dch ifcere cc pit ;

Subm ifcre oculo s cum duce turba line s .Ecc e lev i reutum v e rfatum lenire: aurì

Decidi: a populo ciamo: ad altra venit.Ta lli: h ome munus carsi prius ille juvencflQua: dederat nulli co lla premenda juge .

q ue ancile ve car quad ab omni parte re cifum e li;

Quaque ne re:oculi: angulus omnis ab cli ,

T um m emo: impe rii fo rtem consiliere in illo

C onsilium multa: calliditatis init.

P inra jubet fieri sim ili ca lata figuriErro r ur ante o culos insidianris eat.

M am u rius ma rum fab rarne e x a£tiar arti:

D i$ cilc ell illud dice re , clausir opus.C u i Numa munificus Fa&i pete p ra:n:ia di x it.

S i m ea no ta fides, irrita nulla

T om . I I! .

74 P . Omm : NA SON I S

Jam dederat Saliis , a faltu nomina ducunt

Armaque ad certos .ve rba cauenda modo:.

Tum sic Mamurius Merce: mih i glo ria detur ,

39° Nommaque ex treme carmine nofira fonent.

Inde facerdo:es operi promifa vetufio

Pre mia perfo lvunt Mamuriumque vacant.

Nabere siqua vo le: quamvis properab itis am bo .

DiEer habent parve commoda magna mo re .

39 ;Arma moven: pugnam pugna efi aliena mari:is.Condita cum fucrint aptius amen erit.

His etiam conjux apicati cin&a B ialis

Lucibus impe x as debe:habere comas.TERTIA no x emerfa (no s ubi moveri: igne s

4 00 Condims e geminis Pifcibus alte r erit.

Nam duo fun: Aufiris hic efi , Aquilo_

nibu s ille

Pro x ima: a vento nomen acerque tenet.CUM croce is ro rarc geni:Tith onia conjuxCa perit quinta: tempora lucis age r ;

4058ive efi Ar&ophylax sive efi piger ille Boo :csMergetur , v ifus efi

'

ugietque tuos .

A: non efi°

ugiet Vindemito r . Ho c quoque c au i'

m

Uncle trabar sidus parva referre mo ra efi .

Ampelon intonfum Satyro Nymphì que creatum .

Fertur is Ifmatiis Bacchus,amafl'

e Ingis.

Tradidir h uic vi:em p mdentem fmndibus u lm i

Que nunc de pueri nomine nomen habe t.

Dum,legit in ramo pi&as temerarius uvas ,

Decidi: amifl‘

um Liber in afira v ehi t.

SEXTUS ub i Qq ano clivofitp ; fcandit01):uPho:bu s al; tis x th era carpi:e quisQuisquis ades canz que coli-s pene tralia Vefiz

Cratera Iliad s taraque pone focis .

C ;:l'

aris innumeris quem m ainit ille mereri

4 10Acce ssi: titulis Pontificalis h ono s .

76 P . OVI D I I Nx s om s

4 ; ; Jamque indignan:i nova frena :eeeperat ore

Cum levis Aonias ungula fodit aquas .Nunc fruitur caelo quod pennis ante petebat ;E: nitidus fiellis quinque decemque micat.

PROT1NUS al’

picies ved enti no&e Cotonam

4f.o Gno sida Tb efeo crimine fa&a Dea efi.

Jam bene perjuro muta'irat coniuge BacchumQua: dedi: ingrato fila legenda viro .

Sorte tori gaudens Quid fleb am mitica dix it

Utiliter nob is perfldus ille fuit.

46 ; lnterea Libe r depex os crinibus Indo:

Vinci:, Boo dive: ab e rbe venit.

Inter captivas facie prz fiante puella:Grata nimis Bacche filia regis erat.

Plebar amans conjux fpatiataque litore curvo

479 Edidit ineultis talia verba ce rnis.

En ite rum simile: flu&us audire querela:En iterum lacrym:u accipe arena ,m eas .

Dicebam memini Perjure perfide Th efeuIlle abiit :eadem crimina Bacchus h abet.

475Nunc quoque nulla v iro clamabo fem ina cr edat.

Nomine mutato caul'

a re lata mea efi.

O i utinam mea fors quà primumcm_pe rat if e :

Jamque ego prz fen ti tempore nulla forem.

Quid me defertis perituram Liber ara480 Servabas ? pomi dedo luifl

e feni ci.

Bacch e levis levio rqu.e tuis qua tempo ra d oga ne ,

Frondibus in lacrymas cognite Bacch e m eas

Aufus es ante oculo s addu6tà pellice nofiro sTam bene compo situm fe licitare re rum ?

48 ;Heu l ub i pa&a fide s ub i quz jurare fole b asMe mil

'

eram quo tie s ha c ego ve rba loqu o rTh efea culpabas fallacemquc ipfe vocabas

Iudicio pecca: turpins ipl'

e tuo .

F A S T O R UM L I B . I II . 77Ne fciat ho c quisquam :acitisque doloribus urar

Ne to:ies falli digna fuiii'

e putef.

Pr:cipuè cupiam celari Th efea , ne te

Conforrem cu lpa gaudent eii'

e fu: .

At. puto pre posita efi ful‘

ca! m ih i candida pelle:.

Eved ia: nofi:is hofiibus ille co lor !

Quid tamen hoc refer: vitio si gratia: ipfo efi ? 49 ’

Quid facis ? amplex us inqut illa ruos.

Bacche fidem prz fia ; nec pre fer amoribus nllamConjugis aii

'

uet3 femper amare vimm .

Ceperuntmatrem formosi cornua tauri

Me tua at h ic landi efi ille pudendus amo r. goo

Ne noceatquod amo neq ; enim tibi,Bacche, noce b at

Quod flammas nobis fai‘l'

us es ipfe ruas.

Nec quod nos uris miram facis : o rtus in igne

Diceris patrià raptus ab igne manu.

Illa ego l'

um cui tu foliru s prom ittere ca lum.

Hei m ih i ! pro ca lo qualia dona iero !Dix erat : audibat jam dadam verba querentisLiber ut a te rgo fortè fecutur. era:.

Occupa: amplex u lacrymasque pe r ofcula :iccat

E: Pariter ca li fumma petamu s air.

Tu m ih i jun&a to ro m ih i jun&a vocabula fume .

Jam tibi mutate Libe ra nomen erit.

Sintque rua recum faciam monumenta corone

Vulcanus Veneri quam dedi: illa tibi.Di&a facit gemmasque novem transformar in ignes

Aurea per fiellas nunc mica: illa no vem .

SEX ub i fufiuieri:, totidem dem e ri'

erit orbes

Purpureum rapido qui v enit ax e diemAltera gramineo fpe&ab is Equiria campoQuem Tibris eurv is in la tu s urget aquia.

Qui tamen eje&î si forte :enebitur undà

Co:lius accipiatpulverulentus equos .

73 P . Omm : NA SONJ S

IDIBUS efiAnna fe i'

nim geniale Pe renn:

Haud proenl a ripis advena Tibri tuis .

venit, ac virides passim disje&a pe r herba.Po ra: accumbit cum pare quisque …fuì .

Sub love pars durat :pauci tento ria ponunt ;Sun: qu ibus e ramo frnndea fa&a cai

'

a efi.

Pars ib i pro :igidis calamos fiatuère columnis

73°Derapet ex tentas impofue re rogas .

So le tam en v inoque calent:annosque precantur

Quo :fumant cyath os ad num erumque b ibunh

Invenie s illic qui Nefio ris eb iba: anno s

Que sit per calices fa&a Sibylla fnos .

s sslllic cantant, quidqu id didicer.e th eatris

Et ja&ant facile s ad (ua v erba manus ;

Et ducunt po sito duras cratere cho reas

Multaque diffusis falta: amica comic.

Cum redeunt tituban: fun:fpe£tacula vulgo

540 Et fo rtunato s obvia turba vocan t.Occurri nuper vil

'

a efimih i digna reintu

Pompa l'

enem po tum pa ta trah ebat anus.

Qua: tamen bc c Dea sit quoniam rumonihm errant‘

,

Fabula propo sito nulla :acenda .mw .

145Arferat 2£ nee Dido m il'

erabilis igne

Arferat ex firu&is in [ua fata rogis .

Compo situsque cinis tumulique in marmore carmen

Hoc breve quod moriens ipi'

a reliquit era:;

Prz bui:Eneas caufam mortis enfem

; ; o Ipl'

a fui Dido concidi:ufa manu.

Pro rinus invadun:Numidz sine v indice regnum ;

E:po ritur capri Maurus larba do imo .

Seque memot fpretum ,Thalamis tamen, inqui r,ElifEn ego quem to tie s repulit illa fruo r .

sssDiii'

ugiunt Tyrii quoquemque agi:e rror uto lim

Amifl°

o dubia rege vagantur ape s.

F A S T O R U M L I B . III . 79

Ten ia nudandas acceperat arca mefl'

es

Inque cavos ierant te rria mufia lacus ;

Pe llitur Anna domo , lacryman3que (o ra ria lint1uit

Ma nia :germ an: 1ufi1 da: ante fux .

Mir ta b ibunt mo lles lacrym is unguenta fav ille ,

Ve rtice libaras accipiuntque comas .Terque Vale dix it . cine res ter ad o ra :e lat0s

Pressi: efi illis vii'

a fubeife (oro:.

Nafta rarem com itemque fuga: pede labitur e quoMa nia re i

'

piciens dulce (o ro ris opus .

Fertilis efi Melite fie rili v icina Cofyrz

Infu la quam Lib yci v e rb erat unda fte ri.

Hanc petit ho fpitio regis confii'

a vetufio .

Ho i'

pes o pum dives re x tibi Battus e rat.Qui pofi quim didiei: cafus utriusque foro ris

He c inquir tellus quantulacumque tua efi.

E: tamen hofpitii fervail'

e: ad ultima munus

Sed timuit m agnas Pygmalion k ope s .Signa :eeeni

'

ue ra: b is Sol (ua te rtius ihat

Annus e x i'

ulib us terra p etenda nova efi.

Frate: adefi , b elloque petit. R ex arma pe rc l'

us

No s fumus imb elle s tu frige fofpes ait.

Jaffa fugit, ventoque ratem cammin i: undrs

Afp erior quov is z quore frate: erat.

Efi prope pifco i'

o s lapido si Crathidis amnes

Purus ager :Gameren inco la turba vocant.

Illuc curi‘

us era: nec longius abfuit inde

Quim quantum movies m ittere funds po tefi.

Vela cadun:primo dubii lib rantur ab aura.

Pindite remigio , navira dix it aquas.Dumque parant to rto fubduccre carbal

a lino

Pe rcutitur rapido puppis adunch No toIuque patens e quo r , Frufira pugnante magifiro

Pertur ex oculis vil'

a refugir humus .

D iv

80 P . 017 11311 N.rs o rrrs

Adsiliun: flu&us , imoquc a gurgite pontusVer:itur . canas alveus haurir aquas .

Vincitur ars vento nec jam moderator hab enis

Utitu: a:voti: hic quoque porci: opem .

9 i Ja&arur tumidas ex i’

ul Ph a nifi'

a per undas

Hum idaque oppo sitì lamina vefie tegir.

Tum primum Dido felix efi di&a (ora ri

E: qu z cumque aliquam corpo re pressi: humum .

Figitur ad Lauren: ingenti flamine litus6oo Puppis ex posi:is omnibus haufia petit.

Jam pius Enea: regno natìque LatiniAu&us era: populos mifcueratque duos.

Lito re dotali { olo comitatus Achate

Secretum nudo dum pede carpi: iter60; Àfpicit errantem ne c credere l

'

ufiinet Annnm

Effe :quid in Latio s illa venire:agro s?

Dum fecum x'

Fneas Anna efi ex clama: Achates.

Ad nomen vultu: l'

ufiulit illa fuos .

Quo fugiat ? quid agat? quo s te rr: quam: h ia:us ì6 ro Ante oculo s mil

'

era: fata fororis eraur.

Sensi: alloquitur trepidam Cyth ere'

fus he ros

Flc:tamen admoni:u mortis ,Eliffa , tua:

Anna , per h anc ;uro , quam quondam audire fo leb:s

Tellu rem fato pro i'

perio re dari

6 :;Perque Deos comites , h ac nuper fede locatos

Sa pe meas illo s increpuil'

f'

e me ras .

Nec timui de morte tamen me:us abfuit ifie.

Hei mi hi credibili fo rtic : illa fuit.Ne refer afpe x i non illo pe&ore digna

610 Vulne ra , Tartareas aul‘

us adire domo s.

A: tu feu ratio te nofiris appulit o ris

Siv e Deus regni commoda carpemei.Multa tibimemore s nil non deb emus Eliil

'

a:

Nomine grata tuo grata fororis cris .

F A S T O R UM L I B . I II . 8 :

Talia dicenti neque enim (pe s altera refia:

Credidit ; errores e x pofui:que fuor.

Urque domam intravit Tyrio s induta paratusIncipitEnea: (ce tera turba silet.

Ham: tibi cur tradam pia caul'

a Lavinia conju xEfi mih i confirmsi naufragus h ujus opes .

Orta Tyra , regnum Libycà possedi: in ora ;Quam precot ut cara:mo re fo roris ames .

Oiùnia promitti: fali'

umque Lavinia vulnusMente premi:tacita di ssimulatque fremens .

Donaque c:‘

rm v idear praeter { ua lumina ferriMulta palam , m irri clarn quoque multa pura:.

Non tamen ex a&um quid agar. Furialiter odi:E: para: insidias cup i:ultamo ri.

No x e ra: ante re rum vita efi adfiare fo roris

Squalenti , Dido fanguinolenta comi .

E: Page ne dubita. m z fium fuge dicere tefium .

Sub verbum que rulas impulit aura fores .£ :silit v elo x humili fuper arva fenefirà

Se jaci:: audacem fecera: ipfe rimor .

Qui que metu rapimr :unicà velata :eeinà ì ,

Curri: ut auda:is te rrira dama lupis .Co rniger hanc CUpidi5 rapuifi

°

e Numicius undis

Creditur , fiagnis occu luifi'

e fuis .

Sidonis in::rea magno d amore per agros

Que ritu: apparent signa no ::eque pedum.

Ventum era:ad ripa: inci-an:v efiigia tipis.Sufiinui:tacita: cm fcius amnis aquas.

ip i'

a logui vifa efi Placidi fum Nympha Numie iAmne perenne latens Anna Perenna voce :.

Pr0tinus ettaris le ti vei'

cuntu: in agris

E: ce lebran: largo (eque diemque mero .

SUNTquibus ha c Luna efi,quiamensibus impica:annum ;Pars Thamin Inachiam pars puta: efi

'

e bovem.

D

8 1 P . Omm : N.:s orvrs

Invenie s , qui te Nymphen Atlantida dican:;6 60 Tequ e de vi primas , Anna , dedifi

'

e cibo:.

Hz c quoque quam refe ram, nefiras pen enit ad au rea

Fama nec a veri dissidet illa fide .

Plebs vetus nulli: e riamnum ruta Tribunis

Yugi: in fac ri v ertice me ntis abit.“Ham quoque , quem fecum tuleran: defecerat illo s

Vi&us humani: usi bus apra Ceres .

Orta fuburbanis quaedam fuit Anna BovillisPauper fed munda feduli:aris anus .

Illa levi mirri cano: redim ira capillo s670 Fingeba: tremula rufiica liba manu .

Atque ita per populum fumantia mane fo lebatDividere ha c populo copia grata fuit.

Pace dom i fa&ì signum pe fuere Perennz

Quod sibi defe&is illa :ulifi'

et e pem .

57 ic mih i cur cancer:: fuperefi obfcena pue lla:Dicere nam co

e'

unt certaque pro bra canna :.

Nuper era:Dea Safia ; venir Cradivus ad Annam

E: cum l'

edufià talia v erba facit.Menfi meo co leris junx i mea tempe ra :ecum

630 Fende r ab ofiìcio (pe s m ihi magna tue .

Arm ii‘

er arm iferz e e rreptu s amore Minerva

Uro: hoc longe tempo re vulnus alo .

Effice Di fiudio sim iles eob'

amus in unum .

Conveniun: parte s h z tib i comis anus.

68 ;Dix erat. Illa Deum prom iifo ludi: inani

E:fiulram dubia(peto rrah ir usque morì .

Sa pins infianti Mandata peregim us inquit

Evi&as precibus vix dedi: illa manus .Gaude: aman: ::halamosque para: deducirur illue

690 Anna :egens vultus , ur nova nupta fuos .

Ofcula fumturus , fi:biròMarv afpie i:Annam ;

Nunc pudor elufum, nunc rubi: ira Deum.

84 P . OVI D I I Na s om s

Ante rue : e rtus arm sine h ono re fuerunt

Liber 8: in gelidi: h erba reperta focis .Te memo rant Gange te roque Oriente fuba&e

73° Primitias magno l'

epe l'

uiife Jovi.Cinnama tu primus captivaque tura , dedifii

Deque triumphato vii'

cera rafia bove .

Nom ine ab au&e ris ducunt Libamina nomen,

Libaque quod factis pars darur inde focis.735Liba Deo fiunt, fuccis quia dulcibus ille

Caude: 8: a Bacche mella reperta fe run:.IBAT arene fe Satyris comitaru: ab Heb ro

Non habe: ingrato: fabula nofira ja co :Jamque e ra: ad Rhe dopen Pangz aque florida ventun ;

74° E. :ife rx comitum concrepuere manus .

Ecce no ve ce î unt vo lucre s riunitibus aaz ;

Qui que mov ent fonitus e ra l‘

equunrur apes.Co lligit errantes , in arbo re claudi: inaniLiber : inventi pre m ia mellis habe r.

74,Ut Satyri levisque fene r: re:igere l'

apo rem ,

Que rebant Have : pe r nemus omne fave s.

Audit in ex efa firide rem ex aminis ulmo

Afpicir cera: dissimulatque fener .

t ue pige: pandi tergo re:ideb at afe lli

75° Applica: h anc ulmo corticibusque cavis .

Confii:it ipfe l'

upe: ramo l‘

e fiipite nix us ;

Atque av ide trunco condita m e lla pe tit.Millia cra bronum co€unt, v ertice nudo

Spicula de iigunt, e raque tumma no tant.

7 ysllle cadi:prz ceps calce feritur afe lli ;

Inclamatque fue : aux iliumque re gar.

Ce ncurrunt Sa:yri :urgentiaque e ra parenti:B iden: percui claudicar ille genu .

R ide: ipi'

e Deus limumque inducere monfirat

760 Hic pare:moniti: Bc lini:e ra luto…

F A S T O R U M L I B . I II . 85

Melle pater fruitur : libe que inful'

a calcari

Jure repertori candida m ella damus .

Femina cur prefi'

er non efi rationis open:Pem inee s th yrl

'

e concitar ille choro s.

C u: ann: hoc fatiar que ris vinosior a ta:

Haec efi gravide munera v iti: amans.

Cu: h edera cin€ta efi ? h edera efi gratissima Bacche .

Hoc quoque cur ita si: dicere nulla mora efi.

NY$ ÎJ dCS Nymph: puerum qua::ente noverei

Hanc frondem cuni: appe fue re novis.

RESTAT ut inveniam quare re ga libera deturLucife ro pueris , candide Bacch e tuo .

Sive quod ipl°

e puer femper juvenisque v ideris

E:media efi z tas inter utrumquc tibi.Seu quia tu pater e: patres [ua pignora , nate :Commendan: cura: numinibusque tuis.

Sive quod e: Liber v efiis quoque libera per te

Sum itur vire lib eriori: ite r.

An quia cùm prii'

ci cole renr fiudio:iri s agro:

.E: patrio face re: ture Senato r c pu:E: caperer fafce: a curvo conful aratro

Nec crimen dura: effe: h abe re manu:R ufiicus ad ludo s populus veniebat in UrbemSed Di:, non fiudii: ille dabarur b one s.

Luce fui ludos uv z commento: h abebat.

Quo: cum tz diferà nunc h abet ipl°

e Dei .

Ergo ut tire num ce lebrare frequentia pos i:Vifa di e:dandz non aliena reg: .

Mirc Pater caput huc p iaca:aque cornua , verrass

E: de: ingenio vela fecunda m eo .

Itvr ad Argeo s qui sin: tua pagina dice:)Hac si commemini prz te ritìque die .

Stella Lycae n iam vergitp roc linis ad Arfion

Miluu: hart illì nofie videnda venit.

86 P . OVI D I I NA SONI S

79 ;Quid dederit vo lueri , si v i: cognofcere , ca itu n

Saturnus regni: ab love pu li‘

u: e ra:.

Concita: irarus valide :Tirana: in arma

Qua:que fu l: fati: debita pofcit e pem .

Marre farus Terri monfirum mirabile , :aurusl e o Parte fui l

'

erpen:pe fierio re fuit.

Hune triplici muro lucis inclu i'

e ra: atri:

Parcarum monita Styx v iolenta trium.

Vifcera qui rauri fiamm i:adolenda dedifi'

e:

Se r: era: t remo: v ince re pe fi'

e Deos .

80; lmmo lat hanc Briareu s fafi ì e x adamante fecu rî :

E:jam jam fiammis ex ta darnrus erat.Juppiter aliribu s rapere impera: attulit illi

Miluu: m eriti: venit in afira fui:.

UNA dies media efi , Sun: factaMinerva ;Ste Nominaque a jun&is quinque diebus h abent.Sanguine prima vaca: nec fa: concurrere ferro.

Caul'

a quod efi illì nata Minerva die .

Altera , ::e sque fuper firar.’r celeb:anrur areni .Ensibu: e x i

'

ertis bellica lz ra Dea efi.

8 r; Pallada nunc pueti :enerz que o rnate puella .

Qui b ene placàri:Pallada do&us e rit.Pallade p iacerti lanam me llite puellaDifcite jam plenas ex onerare cola s .

Illa etiam fiah te: radio percurrere tela:

Sao Erudit, tarum pe&inc denl'

e: Opus.Hanc cole qui maculas Ia si:de v efirbu: aufer:

Hanc cole velle ribus quisquis ae'na paras .Nec quisquam inviti far ia: bene vincula plant:Pallade si: Tych io do&ior ille licet.

8asE: licet antique manib us co llatusEpeoSi:prior ; irati Pallade mancu: e rit.

Vos quoque Phcr b eì morbo: qui pelliti: arte ,Munera de vefiris pauca referte Dea .

F A S T O R UM L I B . I I I . 87

Nec vos :urba fe ti cenfu fraudara magifiri

Spernite difcipulo: attrahi:illa ne ve :.

Quique move s cu:lum tab ulamque co loribu: uri:

Quique facis do&à mo llia fax : manu .

Mille Dea efi operum certèDea carminis illa efi.

Si mereo r fiudiis adsit amica me is .

Co:lius ex alto quà mon: dd'

cend i: in e quum

Hic ub i non plana efi, fed prope plana v ia efi ;Parva lice t, v ideas capra: del ubra MinervaQuae Dea natali corpi: h abere fue .

Nom inis in dub ia c aui'

a efi. Capitale vocamu:Ingenium (a ller: ingenio i

a Dea efi.

An quia de capiti:fe rtur fine marre paterniVe rtice cum clypeo pro siluiife fue

An quia perdomi:is ad no: captiva FalireisVenit : hoc ipi

'

um litera prifca docet ?

An quod h aber legem , capiti: qua pendere pe na: 84:

Ex illo jub eat furra reperta lor o ?A quacumque ::ahi: ratio ne vo cabula Palla:

Pro Ducihus nofiri: e gida femper h abe .

Summa die s e quinque tuba: lufirare canora:Adme ne: fo rti facrificare De z .

Nunc pe re: ad Solem rubiate dicere vulruHic h ere Ph ryx e z ve llèra pressi: ovis .

Seminibu: :ofiis fcelerat: fraude noverca:

Sufiulerat ‘

nulla: ut (e let , h erba comas.Mitti tur ad tripodas , certi qui fo rte repo rter ,Quam fieri li terr: De lph icus eda: e pem .

Hic quoque corruptu: pro tem ine nunciat B elle s

E: juvenis Ph ryx i funera forte peri .Urque recufantem cives tempu: Ino

Compulerunt regem jufi'

a nefanda pati ,E: l

'

e ro: GC Ph ryx u: v e lati tempora ram i:Stan: simul ante ara: junfiaque fara gem…

88 P . OVI D I I NA SON I S

Mpicitho: u:forte pepende:ar : there mare: ;

E: fe ti: atronirà pe&o ra nudamanu85i lnque drace nigenam nimbi: comitantibu:, u rb em

Desilit nato: e rip it inde funs.

Urque fugam rapiant arie:nitidissimu: aura

Traditur ille veh i:per freta longa duos .

Dicitur iniirmai comu :efl uifi'

e sinifirà87° Femina cum de fe nomina feci: aqua .

Pene simul periit dum vul:fuccurrere lapfa

Frater ; e x fiin&as porrigi:usque manus .

Flebat , u: am ifsì gemini conform perie liCe ruleo jun&am nefrius efi

'

e Deo .

875Litoribus ta€tis arie: fi: sidus a: hujusPervenit in Co lcha: aurea lana demos .

TRES ubi Lucifero: venien:prz miferitEosTempe ra no&urnis a qua diurna feres .

INDIEquater pafio r fature s ub i claufe ri: bade:880 Canucrin:h erba re re recente quaterJanus adorandu: cumque hoc Concordia miri:E: R omana Saiu: araque Paci: erit.

LUNA regi:menfes hu ju: quoque tempora mensi:Fini:Aventino Luna coleada juge .

c… .

L I B E R I V.

A a fave vari gemino rum materAme rum.

Ad varem vu ltur rerulir illa fuos.

Quid tibi ai: mecum ? cer:èmalora canchas.

Num vetus in molli pe6le re vulnus h abe s ?5 Sei: Dea rel

'

pbndi de vulnere . R isir : a::her

Pre tinus e x illa parte fe renu s e ra:.Sauciu: an l

anus numquid tua signa reliqui

F A S T O R U M L I B . I V. 89

T :: m ihi propo situm tu mihi temper opus.Q ua: decuir primis sine crim ine iu simu: anni: ;N unc teritur nofiri:area majo r equis .

T em pe ra cum causis Annalibus e ruta prifcis

L ap l'

aque fub terra: o rtaque signa cano .

V e n imu: ad quartum que tu ce leberrima menl'

eru .

E: varem , m enfem fe i: Venus effe tuo:.

Li e ta Cyrh eriacì levi:er m ea tempo ra myrtoC ontigi: Cu:ptum perfice dix it opus.

Se ns im us rubite caui'

a: paruere dierum .

D um licet fpirant flam ina , navi: eat.

Si qua tamen pars re de Fafiis range r: debe:.C e far in Aprili quo tenearis habes .

Hic ad te magni defcendit imagine mensi:

E: fi: ade ptiv î: ne bilirare tuus .Ho c parer Iliade: cum longum feribere: annum

Vidi: a ufio re: rerulir ipfe fuos .

t ue feto Matti primam dedrt ordine fortem

Quod sibi nafcenri pro x ima caufa fui:

Sic Vene rem gradibu: multis in gente repe rtarn

Alterius ve lui:mensis hab ere lo cum .

Princip iumque fui generis , revo luraque qua::ens

Secula , cognato: veni: ad usque Deo s .Dardanon Ele&rì nefciret Atlantide cretum

Scilicet ? Elefiran con:ubuifiè Jovi ?Hujus Erich rhoniu: Tre : efi generatu: ab illo ;

Afi'

aracon crea: h ic Afi'

aracusque Capyn .

Pre :irnus Anch ii'

en cum quo commune parenti:

Non dedignata efi nomen habere Venus .Eine l

'

atus lEneas pietas fpefiata per ignesSacra parremque h umeris altera l

'

acra tulit.

Venimu: ad fe lix aliquando nomen i iilî ;Und: domus Tenero: Julia tangi: ave s . 4a

Poliumu: huic qui quod silvi:fuit cm:: in alti:

90 P .

'

OVI D I I NA 80N I S

Silvius in Latia gente vocatus era:.Isque , Latine nb:pater efi :fub it Alba LatinurnPro x imus efi Epiro: Alba tuis .

Ille dedi: Capyi re crdiva v ocabula Troia:

E: tuus efi idem , Ca lp ete , fa&us avus .

Cumque patrii regnum po li h unc Tiberinus h ab er e t ,

Dicitur in Thufcae gurgite m e rfus aqua .

Jam tam en Agrippan gen::um R emulumque n epo rem

Viderar : in R emulum fu lm ina m ilia ferunt.

Veni: Av entinu: pofi ho: : locus unde vocaru:

Mons quoque :pofi illum tradita regna Pre cie .

Quem fequ i:ur diri Nurh i:or germanus Arnulî .

ilia cum Laufo de Num i tore fati.

Enfe cadi: parruo Laufus placet Ilia Marti ;

Teque pari: gemino iun£i e Quitine R emo .

Ille fue : fem per Vene rem Martemq'ue parente:

Dix it eineruir vo ci: h abere fidem .

Neve fecuturi pofi°

enr nefcire nepo tes ,Tempe ra Di: generis co ntinuata dedit.

Sed Ve neri: m enfem Graie fermone no tatum

Auguro r : a fpum is efi Dea di&a maris .

Nec tibi si:m irum Graie rem nomine dici ;

Itala nam te llus Gre cia maio r e rat.

Venera: Evande r pieni cum e lal‘

i'

e fuo rum

Venera: Alcide s :Graius uterque genus .Hofpe: Av entinis arm entum pav i:in h erbi:Claviger ; tanto efi Albula pe ra Deo .

Dux quoque Ne ritius tefies Lmfirygone: e x fiant

E:quo d adhuc Circe: nom ina litus h abe r.Et iam Telegoni iam ma nia Tiburis ndi

Stabant:Argo licae quod pofuere manus .Venera: Arrides fati: agitatus Hale i

'

us ;

A quo fe di&am terra Falif'

ca pura:.

Adjice Troiane l'

uai‘

orem Antenora pari:,

9: P . OVI I>I I NA SONI SDicitur ad claufa: com inuifie fa re:.

Eloquiurnque fuit duram ex orate puellam

Proque fuacausi quisque diferrus era:.Mille per hanc arte:mo ra: fiudioque p iacendi.

Qu: latuere prin: multa reperta fe runt.’Hanc qu isquam titu lo mensis fpo liar: fecundi

Audeat i nobis si:proeni ifie furor.Quid?quod ub iq ; pe rens,templisq ; frequentibm au&a,

Urbe tamen nofirì iu: Dea maius habet ?Pro Tre ia Romane tui Venus arma fercbat

Cum gemui:teneram cufpide iz i'

a manum

Cutlefiesque dua: Troiano indice vici:.

Ah ne lim vi&as hoc meminifi'

e Dea:

Alfaracique num: di&a efi ut fcilicet olim

Magnus Iuleo:Ce far habere:ave s.

:ag\‘ec Vene ri tempus quim ver era: aptius ullum.

Ve re niten:terr: vere remifi'

u: ager.

Nunc h erba: rupta tellure cammina tollun:

Nunc tumide gemma: corrice palme: agir.E: fo rme fa Venus fo rme fo tempore digna efi

130 t ue f.le: Marri continuata fue .

Vere mene: curva:materna pe ra que ra poppe:Ire , nec h ibernas iam timuiii

'

e m inas .

B ite Dean: Lati: coliri:marresque nurusque

E:vo : quis vittx longaque vefii: ahefi.

Aurea marmo reo redimicula fo lvite collo

Demire divitia: te ra lavanda Dea efi.

Aurea siccate redimicula reddi:e ce llo ;Nunc alii flores nunc nova danda rofa efi.

Ve : quoque fub viridi myrto inhet illa lavariCantaqne cur iub ear, dii

'

cire certa { ubefi.

Liro re siccabar rorante: nuda capillo s.

Viderun:Satyri turba proterva Deam.

Semi: appositatex i:{ uaco:poramyrro.

F A S T O R U M L I B . IV. 9 ;

Tuta fuit fa&e ve sque referre jubet.D ifcite nunc quare Fortuna: tura ViriliDeti: eo calida qui locus hum et aqua.

Accipit ille locus pe rire velamine , cun&ar ;E: v itium nudi co rpo ris omne v idet.

Ut rega: hoc celerque viro: Fortuna Virili:

Pra:fiat hoc parve ture re gata facit.

Nec pigeat niveo tritum cum la&e papaverSumere e x pressis mella liquata fav is .

Grim primum cupido Venus efi dedut\a marito

Hoc bibi: ex illo tempore nupta fuit.Supplic

'

rbu: v erbi s i liam placare : (ub illaE: fo rma Gc mo res bona fama manent.

R ema pudicitiì pre avo rum tempe re lapta efi

Gumz am v ereres confuluifiis anaru .

Templa jubet Veneri lieti quibus o rdine fa£lisInde Venus verfo nomina corde tenet.

Semper ad IEneadas placido pulch errima , vultuR efpice to rque tua: Div a , tuere aurus .

Dum lo quer clara:me tuendus acum ine cauda:

Sco rpio: in viride: pr: cipitatur aquas.NOK ubi transierit , ca lanaque rub e i

'

cere primoCc::peri: rafia: re re que renrur ave s ;

Scmufi3mque facem vigilati no&e v iator

Pe ne: ad fe litum rufiieus ibi:opu s ;Pliades incipiunt hum ero: relevare paterno:Qua re ptem dici , l'ex tamen e li

'

e foleur.

Seu quod in ample x um fe: h inc v enere Dee rum

Nam Sreropen Marti concub uii'

fe ferunr ;Neptune Halcyon:n te fo rmofa Ce lano ;Maian Ele&ran , Taygetenque le vi

Septima mo rtali Me rope tibi , Sifyphe B npsic,

Pa niret fa&i (o la pudore later.Sive quod Electra Troia: fpe&are ruina:

94 P . O ‘

V I D I I NA SONI S

Non tulit: an:: o culo: oppofuitque manum .

TER sine pe rp etuo cc::lum verfetur in ax e

Ter jungar Titan terque refo lvat, equoa ;

Pre tinus :nflex o Berecynrh ia. tibia corna

Fiabit , Ide a fefia Parenti: crunt.

lbunr femimare: inania tympana tundentlEraque tinnitus a re repulfa dabunt.

18,lpfa (eden: mo lli com itum cerv ice feretur

Urbis pe r media: e x ulu lata via:.

Scena (ona: Ludique vocanr : fpe&ate , Quiri te n ;E: Fo raMarte fue li:igiofa v acent.

Quaerere multa liber fed me fe nns atri: acu ti

90 Terre: h e rrendo lo ro: adunca fo no .

Da , Dea , quas fciter doéi as , Cyb ele ra , m p te s .

Audit ha: cur: ius sit ade ife m ez .

Pandite mandati memo res , Heliconi: alumna

Gaudent assiduo cur DeaMagna fono .

:9 ; Sic ego sic Erato m ensis Cy rh ere iu: illi

Ce ssi: quod teneri nomen Ame ri: h abet.R eddita Saturno fo r: h aec e ra:. Optim e regum

A nato fceptris e x cu rie re tuis .

Ille fuam m e tuens ut qua qua. era: edita , p ro lemaoo Devo rar ; imm erfam v ifcer:busque tener,

Se pe R h ea .quefia efi to rie s fecunda nec umquam

Mater indoluit fertilitate fui .

Juppite r e rtus era: : pro magnà refie ve tufias

Credirur accepram parce movere fidem.

o ;Vefie la::n: fax um ca lcfii vife ere [edit.

Sic gemito: fari: decip icndu:e ra:.

Ardua jam dudum refonat .tinni tibu: Ide ,Turu: ut infanti vagia: ore puer .

Pars c lypeo s fud:bus , galea: pars :undi: inane:u o Hoc Cure tes habent , hoc. Co rybantes opuo.

R es laruit patrcm prifcique imitarnina

F A S T O R U M L I B . IV . 95IPra Dea: com ites tancaque terga movent.

C ymbala pro galeis pro fcuris tympana puli’

ant

T:h ia da: Ph rygio s ut dedi: ante modo :.

Desie rat cre pi Cu: h u ic genus acre leone:

Prz b ent info litas ad iuga curv a ;ub as

Des ierarr: ca pit Ferita: me llita p er illam

Creditur id curru :efiificata fue efi.

A: cur turrita caput efi o rnata co ro nì

An Ph rygiis turre s urb ibus illa dedit i

Annuit. Unde venir dix i [ua membra fecandîImpetus ut tacui Pieri: o rfa le qui .

Ph ry x pue r in silvi: facie fpe£iab ilj s , Atti:

Turrigeram cafio v inx i: amo re B eam .

Hunc sibi fervari vo luit , fua tempia tueri

E:dix it Sempe r fac puer efi: v e lis .

Ille fidem jussis dedi: Si m entiar , inquirUltima quam fallam , si: Venus illa m ih i .

Falli: in Nympha Sagaride desinir effeQuod fui: :h u ic pe na: e x igir ira Dear.

Na:da vulneribus (uccidi: in arbo re fa£i rs .Illa peri: fatum Nardo: arbo r era:.

Hic furi: credens th alam i pro cum b em tc&um

Efi'

ugi: curfu Diudyma fumma pe tit.

E:modà,To lle faces ; Remo v e ,modò,verb era,clamat. 7.

Sz pe Palefiinas iuta: ade ll'

e De as .

Ille etiam (ax e co rpus laniavi: acutoLongaque in immundo p ulv ere tra&a coma efi.

Vo x que fuit, Merui Merita: dem fangu ine penna:Ah ! pe reant parte: qua: nocuere m ih i

Ah pe reant diceba: adhuc onu: inguini: auferr

Nullaque fun:fub itò signa re li&a v iri .

Veni: in e x emplum furo r inne mo lle sque minifiri

Gardua r ja&atis vilia m embra com is.Talibus Aoniz facundì voce Camena:

96 P . OVI D I I NA SONI S

R eddita qu: siti caufa furori: era:.

Hoc quoq ; dux operi: moneas p recor ; unde p e rl:a

Veneri: an nofirì temper in Urbe fuit?Dindymon Cyb elen amurnam fontibu : Iden

150 Semper ; lliacas Mater amavi: ope:.

Cùm Troiam Enea: i talo : po rtare:in agro:

Efi Dea facriferas pa ne recata rares .Sed nondum fati: Lario ('ua numina pofciSenferat affueti: fubfiiterarque locis .

3-5i Pofi, ut R oma porca: opibus iam fecula quinqueVidit, edom ite fufiulit e rbe caput ;

Carm ini:Eubo '

ici fa:alia verba facerdo sIn i

'

p icit infpe&um tale fuifi'

e ferunr.

Mater ab efi ; Marrem iub eo , R omane , requiras .

Grim venier. cafii efi accipienda manu .

Ob l'

cura:fortis Parre: amb agibu: errant

Qua:ve paren: abs i: que ve percuda loco .

Confulitur Pz an Div r‘

imque arcessite Ma::em

Inquir. In Idr o efi invenienda juge .

“"Mittunmr proce res . Phrygia tum fceprra teuchat

A::alus :Aufonii: rem nega: ille viris .

Mira canam lo ngo tremui: cum murmure tellus

E: sic ex adyris Diva locura fuis .

Ipfa p eri vo lui ne si: mora m irrc volentem .

37° Dignu: R oma lo cus que Deus omni: eat.

Ille (oni terrore pav ens , Proficifce re dix it ;

Nofira eri: in Ph rygie: R oma refertur ave s.

Protinus innumera: ca:dunt pineta recuresIlla , quibus fugien: Ph ryx pius ofus erat.

“”Mille manus co€unt : p i&a coloribus ufii:

Carlefir'

ìm Matrem concava pappi: haber.Illa fui per aqua: fertur turissima nati

Longaque Ph ryx ca:fiagna forati: adi: ;

R hc teumque rapax , Sigeaque lite ra transit ;

F A : T O R U M L I B . I V. 97E: Tenedum , 8: verer es Eifrionis ope:.

Cyclade s ex cipiunt Le sbo pofi terga reli€rà

Qui que Carifie is frangitu: unda vadis .Transit lcarium lapfas ub i perdidi: ala:

Icarus 8: vafiz nom ina feci: aqua .

Tum la vi Creten de x :rì Pelopei'

das undas

Deferi: Veneri facta Cyth era petit.Hinc mare Trinacrium candens ub i tingere ferrum

Bro nte: Steropes Acmonidesque l'

o lent

.Equo raque Afra legit Sardo aque regna s inifiri:

Profpicit a rem is ,Aufoniamque tener.

Ofiia contigerar quà fe Tiberinus in alrumDiv idi: campo libe riore natat.

Omni:Eques m ix tî que grav i: cum Plebe SenatusObv ius ad Thufci fluminis e ra venir.

Procedun: parite r marre: uate que nurusque ;

Qua que ce lant fanfic : virginitate foce :.

Sedula fune viri contento brach ia laffant.Vix (ubi:adv eri

'

as hofp ira nav i: aquas .

Sicca diu tellus fuera: siti: uli'

e rat h erba:Sedi: limofo prefi

'

a carina vado .

Quisquis adefi operi , p iu: quam pre parte labe rat,Adyuvat fo rte: vo ce fonante manus .

Illa v elut medio fiabilis fede: infula pe nto .

Attoniri monfiro fiantque paventque v iri .

Claudia Quinta genus Claufe referebat ab alto

Nec facies impar nobilia re fuit.Cafia quidem fed non eredita : rumo r iniquus

s e rat , falsi crim ini:a&a rea efi.

Cultus o rnati: varii: prodiii'

e capillis

Obfuit ad rigide : promptaque lingua fenes.

Ce nfcia men: re&i fama mendacia risi:

Sed no: in vitium credula tu rba fumus .Hrec ub i eafiarum processi:ab agmine man umTom. III. E

9 8 P . OVI D I I NA SONI S

E:manibus puram flumini: hau:it aquamcaput i::e rar ter rolli:in a::h era palmas .

Quicumque afpiciunt , mente carere puran t.Submil

'

i'

oque genn vultu: in imagine Div:

Figi: ho: edi: crine jacente , fonos .Supp iicis alma tua: genitrix fecunda Dee rum

3 Accipe tub certi conditione preces .Cafia nego : si tu damna: meruiil

'

e fatebo r .

Morte luam pe na: indice v i&a Dei .Sed si cri men abefi tu nofira:pignora viraR e dab is :8t cafia: cafia fequère manus .

ex iguo funem ce namine tra it.

Mira fed fcenì tefiificata loquat.Me ta Dea efi,fcquiturqncducem,laudatque fequ endo .

Index it titi: fertur in afira fonus .

Piumini: ad fle x um veniun::Tiberina priore:33° Ofiia di::erun: unde sinifier abit.No x aderat querne religan: a fiipite funem

Dantque levi fomno corpo ra fun£ta cibo .

Lux adera: querne folvunt fiipite funem

Ante tamen po sito tura dedere foco .

; ;Ante coronati pupp i sine labe iuvencamMa&ì runt operam coniugiique rudem .

Efi lo cus in T:b erin quà lub ricu: influì:Almo

E: nomen magno perdi: ab amne m ino r .Illic purpure i canns cum vefie facerde :

; 4e Almonis dominam l'

acraque lavi:aquis .

Ex ululant com ite s furiofaque tibia Hatu:E: feriunt mo lle: taures terga manus.

Claudia prz eedi: le to ce lebe rrima vultu ;Credita v ix tandem :efie pudica Dei .

34; Ipfa redens plaufire efi inve&a Capenî

Sparguntur iun£iz flore recente boves .Na:ica accepit templi tune exfiitit au€ior

r e o P . O VI D I I NA SONI S

Glo rie : o liicio prz fuit ille m eo .

Hanc ego militiì fedem ru pace parafii ,Inter b i: quine s ufus honore Viros .

38,Piura le cururi fub ito feducimur imbre .

Pendula ca lefie: Libra aquas.Ante ramen quam fumma die s fpe&acula sifia:Ensife r Orion c quo re mcrfus erit.

PROXIMA vi6ì ricem cùm R omam infpe x erit Ec s

; 9'

o E: dederit Ph cebo fiella fugata locumCircus erit pompì ce leb er , num e re que Dee rum

Primaque ven:o:is palma pe tetnr equis .Hi Cereris Ludi non efi c pu: indice causi .

Spe nte De: munu: promerirumque patent.; 9 ;Messis e ran: primis v:ridcs mo rtalibus h e rba ;

Qua: te llus nullo fo licitanre daba:.E:madò carpebanr vivac i cefp ite gramen ;

Nunc cpu iz teneri fronde cacum en eraur.

Pofimodo glan: nata efi bene e ra:iam glande repe rti ,400 Duraque magnifica: qu ercu s h ab eb at opes .

Prima Cere: homini ad m e lio ra alimenta vo cato

Murav i: glande: utiliore cibo .

Illa juge tauro: co llum pra:b ere co°

git

Tum primùm fo ie:eruta v idi:h um us .

405JF e ra: in pteric ch alyb e'

ia malfa lateh ar.

Heu l quam perpetuòdebuit ilia regi

Pace Cere: latta efi a: ve s op tate , co loni ,

Perpetuarn Pacem pe rp e tuumque Dur cm .

Farra Dea: m icz que licet faiientis ho no rem

4 10 Deti: in verere: turca grana fo ce :.

E: si tura abe runt un&as ac cendirc tz das .

Pa:va bone Cereti sint modòcafia p iacent.

A b ove fuccin&i cultro : reme v ere m inifiri .

Be :are: ignavam fac:ificare fuem .

4 :; Apta juge cervix non efi ferienda fccuri.

P A S T O R U M L I B . I V. :o :

Viva: in dura fa:pe labo re: h umo .

Ex igir ipfe locus raptus u t v irginis edam .

Plura recognofce: panca docendus cris .

Terra tribu: fc0pulis vafium procurri: in e quo:

Trinacris po situ nomen adepta lo ci .G rata domus Cereti : ib i po sside t nrbe s,

In quibus efi culto fertili: Herma fe lo .

Frigida l efir'

im marre:A:erhnfa ve càra:.

Venera: ad facras Dea flava dapes .Filia confueti: u: e ra: com i:ata puellis

Erraba: nudo per fua prata pede .

Valle fub um bi ofa locu s efi , adfpe rgine multi

Uv idu: ex alto de silientis aquae .

To : fue rant ilire quo : habe t natura co lo re: ;Pi&aque dissim ili flore nitebat h um us .

Quam simul afp e x it ; Comites , accedite dix it

E:m ecum vefiros flore replete sinus .Pra da puellare:animo:pro ie€tat inanis

E: non fentirur fedulitate labor.Hz c implet lento calatho s e v imine ter re :;

Hz c grem ium lax o s degravat illa sinus .

Illa legit caltha: h uic fun:v iolaria cure ;

Illa papavercas fubfecat ungue comas.

Has , Hyacinth e tene: illa: Amarante , me raris ;

Par: thym a pars casiam pars m e lilotcn amant. 440

Plurima le€ta rofa efi fun: sine nomine fio re:.

Ipfa cro ce : tennes , liliaque alba legit.Carpendi fiudio paulatim longius iru:

E: dom inam cafu nulla fecuta come:.

Hanc v idet, v ifam patruus ve lo ci:cr aufcrt ;R egnaque cam ici: in fua po rta: equis.

Illa quidem clamaba: lo carissima mater ,Auferor ipfa fue : abfcide ratque sinus .

Pandirur interea Diti via iamque diurnurr:

iii

r o :. P . O VI D I I NA SONI S

45° Lumen inaffueri vix pariuntu r equi .

A: chorus : qnalis cumulati:fiore canifiris

P::feph e ne claman: ad tua dona veni.

Ut clamata sile t, monte: ululatibu: implcnt ;

E: feriunt mafia pefiora nuda manus .

45iAtre nita efi piange re Ce res ; modò venera:Hennan .

Nec mora Me m ife ram filia dix it ubi

Menti: inops rapitur quale: audire folemu:Th re

'

icia: passi:Ma nadas ire com is .

Ut vitu io m agi:fua mater ab ubere raptoE: qu: rir fe tus per nemu: omne fue :

Sic Dea :nec retinet gemitus concita curfu

Fermr ; e campi: incipit, Herma , tuis .

Inde puellaris na&a efi vefiigia planta

Et pre li'

am noto pe ndere vidi: humum.

455Forsitan illa die: e rrori fumma fuifi'

et

Si non turbafi'

ent signa reperta fues .

Jamque Leoncino: Amenanaque Burnina cnrfu

Prz teri: ripa: h erb ifer Aci tua:

Pa reri: Cyanea fontem leni: Anapi ;47° E:te , vo rticibu: non adr-unde Ge la.

Liqucra: Ortygien Mcgarèaque , Pantagienqtm,

Qui que Sim ethèasque accipit c que r aqua:Antraque Cyc10pum po sitis e x ufia cam ini:

Quique locus curva nomina falci: habet47 ;Himcraq ; Didy rnen,Acragantaq ; Tauromenonque ;

Sacrorumque Melan pafcua la ta boum .

Hinc Camcrinan adi: Th apfonquc Helo ria :empe ;Qui que pate: Zeph yre femper apertu:Eryx .

Jamque Pelo riadcn Lilybèaque iamque Pach inon

480 Lufiri rat, terr: co rnua trina fue .

Qui cumque ingreditur miferis loca cun&a quereli:lmplct ; ut amiffum cdm gemir ale: Ityu .

Perq; vices,madò Perfephone,modò,Filia,clamse.

1 04 P . OVI D I I 1VA SON I S

Pre iferat: initanti talia di€ta refe rt.

Sofpe s ea: femperque paren: m ih i filia rapta e fi .510 Heu l melior quan tòfor: tua fo rte m e i !

lacrymz ,neq ; enim lacrymare Dee rum efi

Decidit in tepido: lucida gutta sinus .Flent pariter mo lle: anim i virgoque fenex que .

Equibus ha c jufli v erba fuere fenis .$ 1 $ Sic tib i quam raptam quereri: sit filia fo i b e:

Surge nec e x iguz defpice te&a cafe .

Cui Dea , Duc inquir fcifii quà cogere po ires .

Seque levat fax o fubfequiturque fenem .

Du x tom iri narrat quam sit sibi filius a ger ;53° Nec capiat fomno:,invigilu que malis .

Illa fopo riferum , parve : initura penatesCo lligit agrefli Iene papaver humo .

Dum legit oblito fertur guilae palatoLongamque impruden: e x fo lui

'

ife famem.

35Quc quia principio pofuit jejunia no&isTemp us h ab entMyfia::idera v ifa cibi.Limen ut intrav it lu&iis videt omnia piena

Jam [pc: in puero nulla (aiuti: erat.

Matre falutatà mater Metanira vocatur

540 Jungere dignara efi o: puerile tuo .

Pallor abit fub itz que v igent in corpore vite:.Tanta: co:lefii venitab ore vigor.

To ra domus la ta eli hoc efi , materque pe terque

Nataque : tres illi to ta fuere domus .

54;Mo x epula: ponunt liquefa&a coagula la&e

Pomaque in teneri: aurea mella fav is .

Ab iiinet alma Ce re: fomnique papavera caufa:

Dat tibi cum tepido la&e b ibenda puer.No&is erat medium placidique silentia (omni ;

550 Tripto lemum grem io fuflulit illa fun .

Terque manu permulsit eum :tria carmina dix it

FA S T O R U M LI B . IV. x o ;Carmina mortali non referenda fono .

Iuque foco pueri co rpus vivente favillaOb ruit h umanum purget ut igni: onus .

Ex cutitur fomno finltè p ia mater : amen:

Quid faci: ? e x clamar:membraque ab igne rapit.

Cui Dea , Dum non es dix it fed erata fuiih ;

Irrita materno (unt mea donameta .

Ili e quidem mo rtali: erit fed primus arabitEt feret culti pre m ia to llet humo

Dix it egrediens nubem trahit inque drx oncs

Transit Gc aligero to llitur ax e Ceres.

Sunion ex po situm Pirz aque tuta re; efl'

u

Linquit in dex trum quae jacet ora latus.Hino init £ ge um quo Cycladas afpicit omnes ;

Ioniumque rapax , Icariumque legit.

Perque urbe: Asi: longum petitHellespontumDivu fumque lo ci: alta p ercrrat iter.

Nam madò turilego:Araba: madòdefpicir Indo:

Hinc Liby: hinc Mero?! :iccaque terra fub eii . 570

Nunc aditHefperio s, R h enum,R hodanumq ;Padum <1;Teque future paren: Tibri po tenti: aqua .

Quo feto r i imm eni‘

um efi errata: dicere terra:;Prz teriru:Cereti nullus in e rbe locus .

Etrat in ca lo liquidique immunia pontiAlloquitur gelido pro x ima signa polo .

Parrh aside s (lella: namque omnia aoff'

e poteii is

Equorea: numquam cum fubeati: aqua:Perfephonen m iferae natam mouflrate parenti .Dix erat huic He lice talia verba refert.

Crim ine no x vacua efi . Sa lem de virgine raptiConfule qui latè fa&a diurna videt.

Sol aditus Quam qua is , air ne vana labore :

Nupta Jovi: fratti tertia regna tenetQueiia diu fecum sic efi aEara Tonantem ; 3“

E v

106 P . OV IÙI I NA :0N I :Max imaque in vultu signa do lenti: eraur.

Si memo t e: de quo mih i sit Pro fetpina nata ,.

Dimidi um cur: debe t habe re tua:.Orbe pe rerrato [o la efi injuria fa&i

590 Cognita commissi pre mia raptor habet.At neque Perfephonc digna efi pre done maritoNec gene r ho c nobis mo re parandu: e rat.

Quid grav iu: Vittore Gyge , captiva tulifl'

em

Quam nunc te ca li fceptra tenente tuli

595Venim inpune ferat :no: hae c patiamur inult:

R eddat emendet fa&a prio ra navi:.

Juppiter hanc lenit fa&umqu e e x cufat amore

Nec gener efi nobis ille pudendus air.

Non ego nob ilio r posita efimih i r egia ca lo .

Po ssidet alter aqua: alter inane chaos .

Sed si fortètibi non efimuta'bile pe&us ,

Statque femel jun&i tum pere v incla toriHoc quoque tentemu: siquidem j e juna remansit

Sin m inus infe rni conjugi: ux o r erit.‘°iTartara juffus edit fum tis

'

Caducifer alis ,

Speque redit citiu: v if‘

aque certa refe rt.

R apta tribu: dix it fo lvitjejunia grani:Punica qu: lento con ice poma tegunt.

Hand feens indo luit , quàm si modò rapta fuiii'et ,‘ to Ma fia parens longfiv ix que refe&a morì efi.

Atque ita Nec nobis ec lum eli h abitab ile dix it

Te nariî recipi me quoque valle jub e .

Et fa&ura fuit pa£tus nisi Juppiter effetBis tribu: ut ec lc m ensibus illa fon t.

1STum demum vulrusque Ceres animumque recepit

Impof'

uitque fuse (picca fem come .

Largaqut provenit ctfÎatis messi: in an is ;Et v ix congeiias area cepit ope s .

Alba decent Cererem vefie:Cerealibu: albus

108 P . OVI D I I NA SONI S

Sternitur in duro vellus utrumquc folo .

‘ i i Bi: caput intonfum fontanafpargimr undìBi: (ua fagiaeà tempo ra fronde premit.

Ufus ab efi Veneri: nec fa: animalia mensis

Ponete ; nec digiti:annulus ulla: ineii .

Ve ile rudi te&um rupta nova vellera corpus660 Foni t, adorato per (ua verba Deo .

Interea placidam redim ita papavere frontem

No x v enit fecum (omnia nigra trabit.

Paunu: adelì q v iumque premen: pede ve llera duroEdidit a dex tro talia di€ta toro ;

“$Mo rte boum tibi , R ex Tellus placanda duarum

Detfacris anima: una necata duas .

Ex cutitur terrore quie: ; Numa v ira revolvitEt fecum ambages cz caque julia refert.Ex pedit errantem , nemo ri gratissima conjux

670 Et di x it , Gravidz pofceris e x ta bovir.

Ex ta bovis dantur grav ida: fe licior annus

Provenir fru&um terra pecusque ferunt.

Hanc quondam Cyth erèa diem properam iu: ire

Jussit : th e rio: prz e ipitav it equo:67 ;Ut titulum imperii quam primum luce fequenti

Augufio juveni profpera bella darent.SED jam prz terita: quartu: tibi Lucife r IdusR el

'

picit hac Hyades Dorida notte petunt.TERTIA po li Hyadas cdm lux erit orta remoras,

680 Career: partito:Circus habchitequos .Cu: igitur m ilf: vinais ardentia ra di:

Terga ierant vulpes caufa docenda mih i.

FrigidaCarfeoli nec o livi: apta ferendis ,Terra fed ad fegetes ingeniofu: ager.

Hi c ego Peligno: natalia ruta petebam

Parva fed assidui: uvida femper aquis .

Hofpitis antiqui folita: intravimus a des ;

F A S T O R UM LI B . IV. 109

Demferat emeriti: jam juga Phoebus equis .I : mih i multa quidem (ed ha c narrare folebat

Unde meum prz fen: infim eretur Opus.Ho c ai: in campo campumque oflendit habebat

R us breve cum duro parca co lona viro .

I lle fuam peragebat b amum ; sive ufus an tri ,

Sive cava:faleis sive bib entis erat.

Ht c modò verrebat fiantem tibicine villamNunc matris plumis ova fovenda dabar.

Aut v iride: malva: aut fungo: co lligit albo:Aut h umilem grato calfacit igne focum .

Et tamen assidui: ex ercetbrach ia teli:Adverfumque mina: frigo ris arma parat.

Filius h uju: erat primo lafcivu: in a vo ;Addideratque anno: ad duo luftra duos .

capit ex tremi volpem (ub valle fali&i ;

Abfiulerat multa: illa cohor:is aves .

Captivam (lipulà fmnoque invo lvit ignes

Admov et utente: efi'

ugit illa manus .

Quì fugit incendit v efiito:m essibu: agro:

Damno sis vire: ignibus aura dabat.Fa&um ab iit,monumentamanentzna n vivere captamNunc quoque le x vulpemCarfcolana vera:.

Urque luatpuma:gens haec Cerealibus ardet

Quoque modo fege te: pe rdidit ipfa perit.POSTERAcum veniet terra: vifura patente:Memnonis in toreis lutea mater equi:

Educe lanigeri pecoris , qui prodidit Hellen

So l abit egrefi'

o vi&ima major adelt.Vacca sit an taurus non efi cognofcere promptum

Pars prior apparet policriora latent.Seu tamen efi taurus sive efi hoc femina signum

Junone inviti munu: amori: habe t. 7ao'

NOX abiit oriturque Aurora. Pah lia pofcor.

n o P . O VI D I I NA:0N I&

Non pofcor frufira si fave: alma Pales .

Alma Pala , (avea: parita ria l‘

ac ra canenti,

Profequor ofi cio si ma feils pio .

Certèego de v itu io cinerem iiipularque fabale s

Se pe tuli plenì , feb rua caita manu .

Gettò ego transilui positas te: in o rdine fiamm a:

Virgaque rorata: laurea m isi: aquas .

Mo ra Dea efi o perique fave: navalibus ex i

75° Puppis : habent vento: jam tu: vela (no:.

I pete virginea populus fuifimen ab ara

Velia dab i: Veli: munere puru: cris .Sanguis equi fuflìmen e rit, vitulique favilla ;

Tertia re: dur: culmen ihane fabe .

735Patio: ove: fatura: ad prima crepuf'

cula luflra

Uda prius fpargat virgaqu e verra: h umun .

Frondibus fix is decorentur ovilia rami:

E: rega: o rnata: longa co rona fore:.Ca rulei Santv ivo de fulfure fumi

74° Ta&aque fumanti fuli'

ure bale:ovis .

Ure mare: o lea: tc damque berbasque Sabina:E: crepe: in medii: laurus adufia focis .

Libaque de m ilio mi lii firce lla fequatur ;

R ufiica prz cipuèquo Dea lauta cibo eh .

7 45Adde dapes mul&ramque [nas dapib usque refe6i i:

Silv ico lam tepido la&e peccare Palen .

Confule dic peco ri pariter peco risque magifir i:

Elfi:giat flabu li: no x a repulfa me is .

Sive [aero pav i fediv e (ub ar bo re (acri7 i° Pabulaque b ulli: infcia carp sit ovi:

Seu nemus in::avi ve titum no ii risve Fugatt

Sun:oculis Nymph e femicaperve Deus ;

Seu mea falx ramo lut um ('

po liavit opacoUnd: data ef! e g:: fifcina frondi:ov i

7 55Da veniam culpa: nec ,dum degrandinat, ob:it

P . OVI D I I NA SONI S

79° lgnibu: fparsi tangere corpn:aqui .

An quod in his vit: caufa efi ? ha c pe rdidit c x fu l

Hi: nova conjux hz : duo magna puran t .

Vix equidem credo ; fun:qui Pha‘

e'

thonta refert i

Credant nimias Deucalionis aquas .795Par:quoque , enim far i: paiiores far a terebant

Scintilllam [abitò pro siluifl'

e ferunt

Prima quidem periit, fl ipuli: ex cepta fecunda efi .

Hoc argumenti fiamma Palili: habet.An magis hunc morem pietas Em ia fecit,

800 Innocuum v i&o cui dedi:igni: iter

Num tamen efi vero propins i cdm condita R om a d i,

Transferri juiio s in nova :e&a LaresMutantesque domum te&i: agreiiibus ignem

E: ceil'

aturz fuppofuifl‘

e caf:

80; Per fiamma: falii£fe peens faliiil'

e colono:

Quod fit natali nunc quoque R oma tuo .

Ipfe locu: cauras vati facit. Urbi: origoVeni: ade: fefti: magne Quitine , tuis.

Jam luera:pe na: frate: Num itori: omne

h o PaRorùm gemino [ub duce vu lgus erat.

Contrahere agrefle: ma nia ponere un iqueConvenir : amb igi:ur ma nia pena: uter .

Nil opus efi dix it, certamine R omulus ullo .

Magna fides avium eli ex periamur aves .

Cr ; R es placet. Alter init nemoro si (ax a PalariAlter Aven:inum mane cacumen adit.

Sex R emus , hic vo lucres b is [ex vide:ordine pa£ioStatut : arbitrium R omulus urbis h abet.

Apra di:: legitur quà ma nia sign:: aratro .

h o . Sacra Pali: fuberant inde move:ur opus .Fo li

a fit ad fo lidum fruges ]aciuntur in ima

E: de vicino terra petita (olo .

I oil'

a repletur humo plenz que imponitur ara

F A S T O R UM LI B . IV. i l ;

E: novus accenl‘

o finditur igne focus .

I n de prem en: liivam de signa:ma nia fulco

Alba ;ngum niv eo cum bov e v acca tulit.

V o x fuit ha:: regis Condenti Iuppiter—urb em

E: genito r Mavo rs Veliaque mare: ades ;

Q u o :que pium efi adh ibe re Deo: advertite cunéi i

Au l'

picibu: vobis hoc mihi furgat opus.Lo nga si: huic a ta: dom inarque po tentia terr:Sirque l

'

ub h ac orien: occiduusque die s .

I lle pr ecabatur tonitru dedi: om ina la vo

Juppite r la vo fulmina m ill°

a po lo .

Augurio la ti jaciunt fundam ina cives ,

E: novus e x iguo tempo re mum: erat.

Ho c Celer urge:opus quem R omulus ipfe vo càrat

Sin:que Ce ler cura: dix e ra:, ilia tua :

Nev e quis aut muro: aut verl'

am vomere terram

Tranfear audentem talia dede neci .

Quod R emus ignorans humile:contemnere muro:

Ca pit His populus dicere tatu: erit!

Nec mo ra transiluit. R utto Ce le r occupa: aufumIlle prem it duram l

'

anguino lentu: humum .

Hae c ubi rex didicit , lacrym as in:rorfus o bo rtas

Devorat, claufum pe£io re vulnus h abet.Flete palam non vul: ex emplaque fortia fervat

Sicque meo:muro: tranfear holiis , air.

Dat tamen e x fequias nec jam fufpendere flerum

Suli ine t pietas di::imulara parer.Ofculaque applicult posito fuprema feretroAtque ai: Inv ito frate: ademte vale .

Arfùro sque artu:unx it fecere quod illeFauliulu: me lia: Acca foluta comas.

Tum juvenem nondum fa&i flever: Quirites.Ultima plo ra:0 l

'

ubdita fiamma rogo .

Urbs oritur qui: tune hoc ulli credere polle:

1 14 P . OVI D I I NA SON I S

Viéiorem terris impositura pedem .

Cunéia rega : si:m agno (ub Ca:l'

are l'

empe r860 Se pe etiam plures nomini: hu,us habe .

E: quotie: lieteris domi:o fub limis in orbeOmnia sint hume ris inferio ra tuis.

D ICTA Pale: nobis idem Vinalia dicam .

Una.

ram en medi a eli inte r utramque die s .

855\lumina vulgare: Veneri: ce lebrate puella .

Multa profell'

arum qua li ibu: apra Venus.Pofc ite ture daro fo rmam popu lique favo rem

Pofcite blanditia: dignaqu e v erba jo co .

Cumque fui domine date grata sifymb ria m yrto870 Te x taque compo siti ìuncea v incia ro si .

Templa frequentati Co llin: pro x ima po r::Nunc decet a Siculo nomina colle tenent.

t ùe Syracufa: Arethu:idas ab liuli: armi:

Claudius be llo te quoqu e cepit , Eryx ;875Carmine vivaci: Venus eli tranllata Sibylle

Inque l'

uz liirpi: mainit urbe co li .Cut igitur Veneri: fe lium Vinalia dicant

Quatritis quare sit Jo vi: ilia dies ?Turnus an nea: Lati: gene r e lfet Amara:

380 Bellum erat. Hetrufcas Tux-nus adoptar o pes.Claru: erat, firm risque ferox Mez entius armi:;

E:vel equo :n agnus v el pede maio r e rat.Quem R utuli Turnusque fui: adfcil

'

cere rental:!

Partibus ha c contra dux ita Tufcus ai r.885Star m ih i non parvo virtus m ea :vulnera telit:

Armaque que fparsi l'

anguint:l'

a pe m eo.

Qui peri: aux ilium non grandin divide mecum

Pre mia de Incubus pro x ima mu lia tuis .

Nullamora e li 0pe rz :v e li rum dare ,vincere nolirumeli.890 Qu .i tu ve li:Enea: ilia negata m ihi !

Annuarant R utuli. Mercurius int armi:

r 16 P . OVI D . NA :. FA ST . L I VZ

Nil opus eli illis e tia mundu: agi:

Sarcula nunc durusque biden: vomer ad u n cu s

R uri: ope: niteanr inquiner arma sirus .

Conatusque aliqui: vaginì ducere ferrum

9 3° Aliri&um le ngì (cu ria: effe mo rì .

A:tu ne viola Cererem femp erque colonus

Abfenti pe ssit fe lv ere ve ra tibi.Dix erat : a de x tra v illi:m antele fe lutis

Cumque meri pareri turi: acerra fuit.’Tura fe ci: vinumque dedi: fib rasque b identis

Turpiaque e bfcenx v idimus , ex ta cani:.

Tum m ih i Cu: detur facris nova viéi ima q u z r is i

Quz :ieram : caul'

am percipe Flamen air.

Eli cani: lcarium dicunt, que :idere me te

94° Talia siti: tellus , pra:cipiturque feges .

Pre cane sidereo cani: hic impe nitur ara ;

E: quare pereat nil nisi nomen h aber.CUM Ph rygis Alfaraci Tith onia frarre re li£ie

Suliulit immenfe ter jubar e rbe fuum945Mille venir varii:Re rum Dea nex a ce reni3;

Scena je ci me rem liberie ris habe t.Ex it in Maja: l'acrum Floral: x alendasTune repe ram nunc me grandiu: urge:opus.

Aufert Velia diem cognate Velia recepta e li”e Limine sic iulii conflituère patres .Ph e bus h abet patte rn Veli: pars altera cc::it.Quod fupereli illis tertiu: ipfe tener.

State Palatina laura: prz rex raque quercu

Sretdomus c reme : tre s habet una Dee r.

L I B E R

u n n n : unde purem Majo data nominamensi?fati: eli liquidò cognita caul

'

a mihi .

Ut lia: inte rru:qui si: sibi nefci:cundumCtirn v ide: e x omni parte v iato r iter ;

Sic quia pe ll'

e darur diverl‘

as reddere cauta:

Quì fera: ignore ; cop iaque ipfa ne cet.

Dicite que fonte: Aganippido s Hippe crene:

Grata Medufa i signa teneri: equ i .Dilfenfere dec quarum Po lyh ymnia carpi:Prima silent ali: di6iaque mente no tant.

Pe li chaos ut primum dara fun: tria co rpo ra mundoIuque nova: fpecie: omne recessit opus

Pe nde re terra fue fub l'

edit :eque ra trax it ;

A:ctr lum levitas in loca fumma tulit.

So lquoque cum liellis nulli gravita:e retentus

E:ve s Lunare: e x siluiliis equi .Sed neque te rra diu ca lo nec cetera Phce be

Sidera cedebant par era: omni s bone s .

Serpe aliquis l'

o lio quod tu Saturne tenebas ,Aurus de media plebe federe Deus .

E:lara:Oceano quisquam Deus advena junx it ;Te thys ex treme l

'

a pe recepta loco eli .

De nec Honor p lacide que docen:R everentia vultu

Co rpora legitim is impofuere toris .Hinc l

'

ara Majelia: h o: eli Dea cenfa parente:

Qui que die par:u eli edi ta m agna fuit.

Nec mo ra confeditm edie l'

ub lim is OlympeAurea , purpureo ee nl

'

picienda :inu.

Confede re simul Pude r Mems omne v ideres

Numen ad hanc cultus compe fuill'

e l'

uo s .

Pre tinus intravirmente: l'

ufpefiu: honorum

P . O VI D I I NA SON I S

Fit pretium dignis ; nec sibi qu ilque placet.

Hic lin us in cmloq

multo : perman:ir in anno:

Dum fenie r fari: e x cidir aree Deus .

Te rra fere : partu s immani: moulin . Gigm tas

Edidit aufuro: in Jovi: ire demum .

Mi lle manu: illiS dedi: pre cruribu: angu e s

Atque ai: in magno:armame r cie Deo s .

Ex firuere hi monte: ad sidera lumma paraban t

E: magnum belle fe licitare Jovem .

Fulm ina de ca li jaeulatus Juppiter areeVe rri: in au&ores pe ndera valia fnos .

Hi: bene Majelia: armi:defenl'

aDee rum

R elis t ex illo tempore firma manet.A::idet illa Jovi Jovi: eli fidissima culio sE: pra li at sine v i fceptra tremenda Jovi .

Veni: in terra: co luerunr R omulus illam

E:Numa me x alii , tempore quisque fue .

Illa parres in honore pio matresqu e ruetur :

Illa come:pueris virginibusque v enit.Illa dato s falce: comrnendar , eburque curule

Illa co ronati: alta triumphat equis.Finierar v e ce: Po lyh ymnia diéia pre barunt

Clie que , curva fcita Thalia lyrz .

Ex cipir Uranie fec:re silentia cun6i z ;

E: vo x audiri nulla nisi illa po reli .Magna fuit quondam capiti: reve ren:ia can iIuque fue pretie ruga l

'

enili: e rat.

Marti: c pu:,uvenes anime faque bella , gerebant

E: pre Dis ade rant in liarie ne lui:.

Viribus illa m inor nec h abendis utili: armi:

Consilio patria l'a pe fe rebat e pem .

Nec nisi po li annos paruit runc Curia l'

ero s ;

Nom en a taris m ite Senatus erat.

‘S Jura dabat populo fenre r finiraque certi:

1 20 P . OVI D I I NA SON I S

! 00 Ha: de cuir genre s alipedisque Dei .

Semicape r , ce leri: e inftutis Faune Luperc is ;Cùm lulirant ce lebre: vellera fedi: v ia:.

A: tu m aterne donalii nomine menlem

Inventor cu rve furibus apre fidis .’°lNec pietas hc e prima tua eli : l

'

eprena putarisPle iadum numerum fila dedi lfe lyrz .

Haec quoque desie rat, laudataque voce fo r0rum eli .

Quid faciam turba par: habet omni: idem .

Gratia Pi& idum nobis e quali:er adsit

u e Nullaque laudetur plusve m inusve m ih i.

AB Jove l'urgar opus prim i mihi n06i e videndaStella e li in cuna: officie fa Jo vis .

Nal'

citur Oleniz signum pluv iale Capellar ;Illa dati co:lum pre mia ia&is habe t.

JNai'

s Amal:hia Creta ì no bilis idiDicitu r in silvi: occuluilfe Jovem .

Huic fui: h z de rum mater fa rme la duorum

Inter Di£i z e s coolpicienda grege:

Cornibu: ai:'

riis atque in (ua terga recurvi: ;10 Ubere quod nutrix pe lfet habe re Jo v is .La: daba: illa Deo fed fregi: in arbo re comu

Truncaque dimidiîi parte decori: erat.Suliulit hoc Nymph e ; cinéi umque recenribus h erb isE: plenum pom is ad Jovi: e ra tulit.

1 15i lle ub i re: ca li tenui: fo lie que paternoSedi: inv i£i o nil Jove majus era:

Sidera nutricem a utrici: fertile com u

Feci: quod domina nunc quoque nomen h abet.Pra liitibu:Maj: Laribu: v idère Kalendz

13° Aram conliitui , signaque parv a'

Derim .

Voverar ilia quidem Curiu: fedmulta ve rulias

De lirui: fax o le nga fene£i a ne cet.

Caufa tamem po siti fuera: cognemini: illis

F A : T O R U M L I B . V. n . :

Quod pra:li ant o culi: omnia tuta lui:.

Stan:quoque pro nobis praefuntma nibus Urb is

E: l'

un:prz fente s aux iiiumque ferunr.

A: cani: ante pede: (ax e fab ricatu: ee dem

Stabat:qua: liandi cum Lare caula fuit ?Serva: uterque domum,dom ino quoqueEdu: uterqueC ompita grata Deo compita grata cani .Ex agitant Lar turba Diaoi a fures ;

Perv igilantque Lare s pervigilanrque cane:.

Bina gem ellorum qua reb am signa Deorurn

Viribus anno i": fa6i a caduca mo rseMille Lares Geniumque Duci: qui tradidi: illo s ,

Urbs h abe r ; v ici num ina trina co lunr.

Qub fere r ? Augulius mensis mihi carm inis huju:Jus dab it : inte rea Diva cauenda Bona eli .

Eli mole: nativa : loco re:nomina fecit.

Appe llant fax um par:bona monti: ea efi .

Huic R emus inli irerat fruli ra quo tempe re frattiPrima Palatina s igna dedilii: ave s .

Templa Parre: illic o culo s ex o l'

a virile:

Leniter accliv i conli i:uere juge .

Dedica:ha c ve teri:Clanf'

o rum nomini: h ere:

Virginee nullum co rpore palTa v irum .

Livia rcliitui: ne no'

n imitatamari:um

Eli e: e x omni parte l'ecuta v irum .

POSTERA trim te l'

e sm pulsis Hyperie ni: aliri:

ln matutinis lampada ro lli:equi:FrigidusArgeli e: fummas m ulcebi: arilias

Candidaque a Caiabris ve la dabuntur aquis .

At simul inducunt ob l'

cura crepufcula ne éiem

Pars Hyadum to to de grege nulla later.

O ra micant Tauri feptem radiantia flammis

Navira quas Hyadas Graju: ab imbre vocat.Par: Bacch um nutriife putant par: credidrr e lfo

Tom. III . F

P . OVI D I I NA SONI S

Tethyo s ha:nepte:Oceanique (cui:.Ne udam fiaba:Arias humero: oneratu: Olympe

1 70 Cùm fatu: eli formi eonl‘

piciendn: Hyas.Hunc li irp:Oceani maturi: nisibu:£ :hra

Edidit Nymphas : fed prior e rtus Hyas.Dum nova lanugo ; pav i o: fe rmidine cervo:Terre:, eli iili pra: benigna lepus .

l 751‘i t po li quàm virtus anni: ado levi: in apro:Aude: h irl

'

utas com inu: ire le as.

Dumque pe tit lareb ras fer: carule fque learn:

lpl'

e fuitLibycz pra da cruenta fera .

Mater Hyan Hyan me lia: Reve re fero re:18° Cervicemque po lo fuppe siruru:Atlas .Viéiu: uterque paren: tamen eli pierate fe ro rum .

Illa dedi: ctr lum nom ina feci:Hvar.

Mater , ade: fle rum ludi: celebranda je cosi:Diliuleram parte: m eule priore tua:.

1851ncipi:Aprili transi: in tempo ra Maj iAlter te fugien: cum venit alter habet.

C:in: tua :in: cedantque tibi eonlînia mensr‘

im

Convenir in laude: ille ve l ili: tua:.

Circus in hunc e x it clamaraque palma Th eatris ;190 Hoc quoque cum Citti munere carmen ear.

Ipl’

a do ce qua: si: hominum l'

entcntia fallax ;

Optima tu proprii nomini: au&o r cris .Sic ego sic no li ri: re lpe ndi: Diva rogatis ;

Dum loquitur verna: effiat ab ore rofas .

l 9 $Ch loris eram qua:Fie ra ve ce : co rrupta LatinoNom inis eli ne li ri intera Gre ca fono .

Ch ie ri: e ram Nymph e campi felici: ubi audi:

R em fo rtunati: ante fuill°

e viris.

Qua:fuerit m ih i fe rma grave eli narrare modeliz

aoo Sed generum matti repetir ilia Deum .

Ver era: errabam Zephyrus confpe:ir , abibam .

1 14 P . O VID I I NA SON IS

Attulit e x ponit, quem pera: illa locum .

Addidit caufam :verbi: l'o lab ar am ici:.Non inquir v erbis cura levanda mea eli .

Si pater e li fa£ins negle£io coniugi: ufu ,Juppiter fe lus nomen utrumquc tener ;

Cnr ego del’

pe rem fieri sine coniuge mater

E: parere intaéi o dummodo calia v iro ?

Omnia rentabe lati:medicamina tetris

E: freta Tartan o: ex cutiamque sinus .

245Vo x erat in curl'

u : vulrum dub itantis hab ebam .

Nefcie quid Nymph e po ll'e v ideri: air.

Ter vo lui premitrere e pem ter lingua retenta eli :

ra Jovi:magni caul'

a timori: erat.

Per preco r , aux ilium dix it ; celabitur auéio r

150 E: Srygiae numen teliificarur aquae.Quod peri: Oleniis inquam m ih i mill

'

us ab m i:

Flo s dab ir eli h e rtis unicus ille m eis .

Qui dabat,Hoc,dix it,lierilem quoque range juv:ncam ;Mater erit. Tetigi nec mora mater e rat.

h a::entem dece rpsi pe llice florem

Tangitur ta£ie concipit illa sinu .

Jamque grav i:Th racen larva Pre pe ntide s intra:

Pirque potens vo ri Marsque cteatus erat.

Qui m emo r accepti per me natali: Hab eto

160 Tu q uoque R omule i dix it in Urbe locum.

Fe rsitan in teneri: tantùm m ea regna coronis

Eli e pure: tangunr numen arva m eum.

Si bene fio rue rintfegetes erit area dives .

Si bene flo ruerit vinca , Bacchus e rit.:.655i bene flo ruerin:e lec nitidissimus annus

Pomaque proventum tempo ris b e ius h abent.Fio re l

'

emel iz le pereunt viciz que fabazque

E:pereun:lente: adv ena Nile ture .

Vina quoque in magnis opere sècondita ce ilis

F A S T O R U M L I B . V.

Florent nebule de lia lumma tegunt.Me lia meum munu: volucres ego m elia datura:

Ad vio lam cyth ifos rhyma cana voc'

e .

No s quoque idem facimu::runc crìm ,juvenilibus anni:,Lux uriant animi corporaque ipfa vigen:.

Talia dicentem tacitus mirabar :a: illa

Ju: tibi difcendi s i qua requiris , air.

Dic Dea lude rum refpe ndi que si: e rige .

Vix bene desieram rerulir illa mihi.

Cctcra lux uria:nondum inlirumenta vigeb ant

Autpeens , aut latam dive: hab ebat h umum .

Hine etiam le cuple s , h inc ipfa pecunia‘

di£ia e li

Sed jam de verite quisque parahar opes .Vene ra: in mo rem populi depal

'

cere faltus

q ue diu licuit prenaque nulla fuit.

Vindice fervaba:nulle foa publica vulgo:Jamque in privato pafcere inerti: erat.

Pich is ad Edile:delata licentia tali:Publicio s animus defuit ante v iris.

R em populus recipit mul&am lubiere nocente:.Vindicibus [audi publica cura fuit.

Molli a data eli ex parte mihi magnoque favore

Vi£to res ludo s inli ituère ne ve :.Parre lo cant clivum qui rune erat ardua rupe:Utile nunc iter eli Pub liciumque vocant.

Annua credideram fpe6iacu ia fa&a ; negavir

Addidit di&is altera verba luis .

No:quoque rangit be ne : fe li i: gaudemus aris ;

Turbaque Cmielie s amb itio l'

a fumus .

Se pe Deo: ‘

aliqui: peccando fecit inique s ;E: pro de li£iis he liia blanda fuit.

Se pe Jovem v idi cum jam l'

ua mittere ve llet

Fulm ina , ture date fuli inuilfe manum.

A:si negligimur magni:injuria pa nis

1 26 P . O VID I I NA SON I S

Se lvirur : julium pte terit ira modum .

; o ; P.efpice Theliiaden flammis abfentibu: arsit.

Caufa eli , quod Ph <x be s ara sine igne fuit.

R efpice Tantaiiden eadem Dea vela teuchat.

Virgo eli fprete s b is tamen ulta foce :.

Hippolyte infelix n ile:co inill'

e Dionen

310 Cdm conliernatis diripereri: equis .Le nga referre mo ra e li ce llata e b livia dan ni:.

Me quoque R omani pre reriere Patres .

Quid faeerem pe r quod fierem manifelia dolori:Ex igerem ne lire quali: damna ne re ?

e liìcium trilii mihi nulla turba:R uta nec in pretio fertili: ho rtu: erat.

L ilia deciderant viola:arere videres

Filaque punicei languida fa&a croci.Se pe mih i Zeph yrus Do re: co rrumpere noli

31° Ipfa tua: dix it ; de s mih i v ili: erat.

Fle rebanr e iee venti nocue re pro tervi .Fle reb ant grandine le fa Ceres .

In l'

pe viti:era: corlum nigrefcit ab Auliris

E:fub:tà fronde: decmiuntur aqui .

515Ne c volui fieri nec l'

um crudeli:m ira ;

Cura repe llendi fed m ih i nulla fuit.

Ce nvenere Patre: : :i bene fle rea: annusNuminibu: ne liri:annua felia ve vent.

Annuimu: ve re . Conful cum Confu ie ludos

35° Poliumio Le na: perfe luè‘

re m ih i .

Quae rere conabar quare lafcivia majorHi: fe re: in ludis , lib erio rque joens

Sed m ih i fuecurrit nomen non e ll'

e feverum ;

Apraque de iiciis mune ra ferre Deam .

335Tempo ra futilibu: c:ngunrur tota core ni:E: lare: inje&ì fplendida m enfa ro si .

Ebrias indotti: ph ilyrì conviva capilli:

1 1 8 P . O VI D I I NA SONI S

Imbelle: captez l‘

e iicitusque lepus.Non sibi refpondit silva: ces:ilfe fed b e rto :

Arvaque pugnaci non adeunda fere .

375Omnia linierat tenue:fece ssit in auras.

Mauri: odor :po l e: fcire fuilfe B eam.

Floreat ur te re carm en Nafe nis in e vo .

Sparge , precor doni: pe&e ra ne lita tuis .

NOCTEminus quam“: preme:fua :ideraChire n

; 805emivir flavi co rpo re m in us equi.Pelion He menie mon:e li obve rl

'

u:inAuli te s

Sumt. viren:pino cerera quercus haber.Phillyride: tenuit:[ax e (ian: anrra vetulio

Que julium memorant inco luili'

e l'

enem .

335Ilie manus o lim mifluras Heù e ra iero

Creditur in lyric is derinuill'

e modi:.

Venera:Alcide: e x a£ii parte laborumJuffaque reliabanr ultima pe ne v ire .

Stare simul cafu Troie due fa:av ideres

39° Hinc puer £ acide: h inc Jove nato:era:.Ex cipit hofpitie invenem Ph i iyrei

'

us here :

E:caufam advenn’

i: h ic re gar , ille docet.

Perfpicit interea elavam fpe liumque leoni:

Virque ai: his arm i: armaque digna viro .

395Nec fe quin h e rren: anderen: tangere feti:Ve llus Achilièe continuere manus .

Dumque fenex tra&ar fqualenria tela ventais

Ex cidit, le vo Ex a fagitta pede eli .

IngemuitCh iron, :rax itque e co rpore ferrum4e o Aggemit Alcides , He moniusque puer.

Ipfc tamen ie&as Pagal'

e i: ce ilibus herba:Tempera: varii vulnera mulcet ope.

Virus edax fuperabat e pem penitu:que receptaOss ìbu: te ro co rpore pe li is erat.

40$Sanguine Centauri Lerne r languis Echidna:

F A S T O R Ù M L I B . V. 1 1 9

Mix tu: ad aux ilium tempora nulla dabanr.Stabat ut ante partem lacrymi: perful

'

u:Ach ille:

Sic fleudu: Peleu: si me rcretur erat.

Se pe manu: e gra:manibus lingebar amici:Me rum que s fecit pre m ia do€ior habe t.

Ofcula l'

e pe dedit:dix itquoque l'

e pe jaccn:iVive prcce r ; nec me care relinque pater.

Ne na die: aderar:cùm tu juliissime Chiron

Bi: feptcm licllis co rpora cin&us era:.

HUNC iyra curva l'

equi cuperet fed idonea nondum 4'

Eli v ia :ne x aprum tertia tempu: e rit.SCOR PIOS in cce io crim era: lucefccre Ne na:

Dicimus , a media“:parte no tandus erit.

HINC ub i pre tuierit fa rme la te rHelperus e ra

Ter dederinrPha bo sidera v i&a locum

R itus erit vcreri:ne £iurna Lemuria facri :Inferia: raciti:Manibu: illa dabunt.

Anne : era:brevie r,'

nec adhuc pia Februa ne rant

Nec tu du x men:iìm , Jane bifo rmi: era:.

Jam tamen ex tinéio cineri fua dona fercbat

Composirique nepe : bulia piab at avi .Mensis eratMain: maiorum nomine di€tas

Qui partem prifcinunc quoque me ri: habet.

No x ubi jam media eli , l'

emneque silentiapre bet

E: cani: varie conticuiliis aves .

Ille meme : veteri: rini s , timidusque Dee rum

Surgi: habent gemini vincula nulla pede s.Signaque da:digiti:medio cum pe llice jun£iisOccurrat tacito ne levi: umbra sibi .

Terque manus pura: fantani. pre luit nudiVe rri:ur nigra: accipite re faba:.

Averl'

usque jacir fed dum jacir Haec ego mirto

Hi: inquir, redimo meque mee sque fabis .Hoc navi:: dici: nec refpicir:umbea putatur

F v

: ; e P . O VI D I I NA SONLS

44° Co iligere nulle terga vidente lequi.

R uti'

ns aqui rangit Temefe aque concrepat e ra

E: re ga: u: tcéi i: ex eat umbra fuis.Cum di x it nor ics Manes ex ite paterni ,R efpicit purèlacra pe raéia pura:.

445Di&a si: unde die: que nomini: e x lier e rige

Me fugit:e x alique e li inveniendaDee .

Pleiade nate me ne virgì venerande pe renri

Se pe tibi Stygii regia vila Jovis .Veni: odoratus Caducifer Accipe tani

am

450 Nomid s . Ex ipfe cognita caufa Deo eli .

Romulus ut tumulo frate rna: condidit umbra:E: mali veloci julia fo iuta R eme

Fauliulus infelix passi:Acca capillisSpargebanr lacrym is o ll

a perulia fui:.

4 i Sind: demum redeunt lub prima crepul'

cula me lii

Urque era: in dure pro eubuere toro .

Umbra cruenta R emi v ila eli assiliere lefie

Atque h e : e x iguo murmure verba le qui .En ego dimidium veliri , parsquc altera , voti

440 Cernite :in: quali: ; qu i modòquali: eram !Qui medò si vo lucres h abu ifl

em regna jubentesIn populo pe rni max imus e li

'

e meo

Nunc elapfa regi flamm i: inanis image .

He c e li ex ille fe rma re li&a R eme .

465Heu ubi Mars pater eli ? si ve s madò vera locati ;Ub eraque ex pe siti: :lie ferina dedit.

Quem lup a fervavit, manu: b un: temeraria civis

Perdidit. O ! quantòm i:ie r illa fui:

Se ve Celer crudelem animam per vulnera teddas47° Urque ego lub terra: l

'

angu ine ientus car.

No lei t hoc frate: pietas e quali: in ille efi .

Quod pe tui: lacrymas in mea fata dedit.

Hun: ve s per lacr‘

ymas per velita alimenta regate

1 P . O VI D I I NA SONI S

E:premi: quall'a:comminuitque faces .Stan: calice: m inor inde faba: e in:alter h ab eb a n t ;

; :e E:fpuman:reliu pre ll'

us uterque fue .

Dumque me ra eli trem uli da:vina rubentia de x t r i .

Accipit e quorcu: pe cula prima Deus.Que simul e x hausit, Da nunc bibar ordine di x it

JUppite r audire palluit ille Jove .

SU‘rediir animu: cui:e rem pauperis agrilmme lar magno te rre:in igne be vem .

Que que puer quondam primis diEudcrat anni:Prodi:fume fe condita vina cade .

Nec me r: fiumincam line ce ianribus uivam

; :e Sic quoque non alti: dilcubuere toris .

Nunc dape nunc posito menfe nituere Lye e .

Terra ruben: crare: pe cula fagu: eraur.

Verba fuere Jov is ; Si quid fer: impetus e pr“Omne feres . Placidi verba fuere feni:

:I ; Cara fuit conjux prime mihi cura juventeCognita nunc ub i si: que ritis ? urna regir.

Hui: ego juraros vobi: in verba vocati:

Coniugio dix i fola frui re meo.

E: dix i ferve fed enim diverfa voluntas

; e Eli mih i n6c conjux pater e lf: ve le.

Annu:ranr omne: omnes ad terga juvence

Ceniiiterant :pude r eli ul:crio ra loqui.Tum luper inie&i te x ere madenria terri .

Jamque decem meules puer e rtus erat.Hyrieus quia sic genitu: vota:Urie na.

Perdidit antiquum litera prima fe num .

Crevcrat immenfum com item sibi Delia fumsit.Ille Dee Culio: ille l

'

ate lle s erat.

Ve rba me ven: ira: non circumfpe&a Dee rum.

340 Quam nequeam dix it v incere nulla fera eli.

Scorpion im misi:Tellus fui: impetu: illi

F A S T O R U M L I B . V. 13;

C u rva gemellipara:fpicula ferre Dez .

O h l'

tirit Orion . Latona nirentibus aftrisAddidit meriti pre mia dix it hab e .

S'ED quid

'

Orion cerera sideramundo

C edere feflinant nox que coar£ì at iter ?

Q u id fo lito cirius liquido jubar : quo re tollitC andida Lucifero pra veniente dies

Fallo r an arma fonant non fallimur arma fonaln nt.

Mars venir ; venier» be llica signa dedit.

Ulto r ad ipfe fuos ca lo defcendit hono re s ,Tempisque in Augufio confp icienda Fo ro .

Et Deus eli ingens, opus dch char inUrbeNon aliter nati Mars hab itate fui .

Digna Gigànsèis haec (unt delubra tr0p: isHinc fera Gradivum bella movere deces

Scu quis ab Boo nos impius o rbe laceifet,Seu quis ab Ocd duo So le domandus erit.

Pro l'

picit armipo rens operis fafl igia fummiEt probat inv i&o s fumma tene re Deo s .

Profpicit in foribus diverfz tela figure

Armaque terrarum m ilite vi&a (uo .

Hinc v ide:Enèan oneratum pondere facroEt rot Iulia nob ilitaris ave s.

Hinc v idet lliaden humeris ducis arma ferentem ;

Claraque dif'

po sitis a&a fubefl'

e viris.

Spe£tat Augufio prz te x tum nomine templum ;Etv ifum le&o Ca:fare majus opus .

Voverar hoc juvenis tune enim pia fulìulitarma.

Atantis Princeps incipiendus erat.Illemanus condens h inc Rauti m ilite julioHinc conjuratis talia di&a dedit.

Si mihi b e llandi pater eil Veflz que facerdo:Au6to r ; ulcifci numen utrumquc p aro ;

Mars ada ; l'

aria fed erato i'

z agu ine ferrum

134 P . O VI D I I NA SONI S

Stetque favor caus i pro meliore tuus.

Templa feres me vi&o re vocaberis Ulto r.

Voverat fufo Ic tus ab bofie redit.

Nec fati: efi meruifl'

e femel cognomina Marti ;

$ 80 Pe rfequitur Partirà signa retenta manu .

Gens fuit campis equi: tuta l'

agittis

Et circum fusis invia fluminibus .Addiderant animo sCrai

'

l‘

o rum fanera genti

Cdm periitmiles signaque dux que simul.

; 8; Signa decus belli Parthu s R omana tenebat ;

Romanz que aquila signifer ho l’cis erat.

Isque pudor mansifl'

et adhuc nisi l'

orribu: armi:

s aris Aufoniz pro rege rentur opes .Ille nou s vetercs longi dedecus avi

590 Suliulit agno runt signa recepta fuos .Quid tibi nunc fo lit: mirti poli terga fagittz ?Quid loca quid rapidi profuit afus equ i

Parthe refers aquilas v i&o s quoque po rrigis arc u s .Pignora jam nofiri nulla pudoris h abes .

$ 9$R ite Deo templumque datum nomenque b is a lto

Et meritus vo ris debita fo lvit hono s.So llemni Ludo: Circo celebrare QuiritesNon v if

'

a e il:fortem [cena decere Deum .

PLEJADAS adi'

picies omne s totumque fororum

Goo Agrnen , ubi ante Idus nox erit una fuper.

Tum mih i non dub iis au&o ribus incipit e lias .Et tepidi finem tempo ra veri: h abent.

IDIBUS ora prior fiellantia to llere TaurumIndicar huic signo fabula nota rubefi.

J ogPrx buit ut taurus Tyria: [ua terga puellz

Iuppiter falsi cornua fronte tulit ;Illa ]ubam de x ì à lz và retinebat ami&us ;Et tima r ipfe nov i cauta deco ri: erat.

Aura sinus implet flavos mon t aura capillos.

136 P . Omm : Nx som s

Ille meas remis advena torsit aquas .‘45Venit Alcide: turbi comitatus Achiv i .

Albula si memini tune mihi nomen erat.

Ex'

cipit hofpitie juvenem Pallantius b esos ;Et tandem Caco debita poma venit.

Vi&or abit fecumque bove: Erythei'

da pra da -

n

650 Abfk ah it at comites longint ire negant.

Magnaque pars horum deferti: veneratArgisMontibns his ponunt fpemque Laremque tuum .

Se pe tamen patria:dulci tanguntur amoreAtque aliquis moriens ho c breve mandar opus.

‘SiMittite me Tiberi Tiberinis ve&us utundis

Litus ad Inachium pulvis inanis eam.

Difpliceth eredi mandati cura fepulcri

Mortuu s Aufoniì conditur hofpes h umo .

Scirpea pro dom ino Tiberi ja&atnr imago“o Ut repea tGrajas pe r freta longa domos.Ha&enus ut vivo fub iit rorantia fax o

Antra leves curfum fufiinuifkis aqua .

CLARKnepos Atlantis ade: quem montibus o limEdidit Arcadiis Plei'as una Jovi.

66; Pacis armorum fuperis imisque B entum

Arbiter alato qui pede carpis iter.La te lyra:puli

'

u nitidi quoque la te paladiniQuo didicitcuité lingua favente loqui .

Templa tibi pofuere Patres fp e&antia Circum

570 ldi bus ex illo ell:h a c tibi [ella dies .

Te quicumque fus s profitetur v endere merces

Ture dato tribuas ut sibi lucra rogat.

Eli aqua Mercurii porca:vicina Capena:Si juvar ex pen is credere numen habet.

‘7 iHoc venir incin&us tunicas mercato r urni

Purus full-iti quam ferat h anfit aquam .

Udafit h inc laurus :lauro fparguntnr ab uda

FA S T O R UM L I B . V.

Omni a qua:dominos funt h ab irura novos.

Sp argit ipfe fuo s lauro roranre capillosEt p e ragit fo lità fallere voce preces .

Ab lu e p ra:reriti perjuriatempo ris inquir.

Ab lue pra:terirà perfida verba die .

Siv o ego te feci tefiem fali'

ove citavi

No n audituri numina magna Jovis ;Siv e Deum prudens alium Divamv e fefelliAbflulerinr cele res improba di&aNoti .Et pareanr veniente die perjuria nobisNec curentSuperi si qua lo cutus ero .

D a modòlucra m ih i da fa&o gaudia lucro

Et face ut emrori verba dedifl‘e inver.T alia Mercu rius pofcentem rider ab alto

Se m emo t Ortygias furripuifl‘

e boves.AT mihi pande , preco r tanto melio ra perentiln Gem ino s e x quo tempore Ph c bus eat.

C dm to tidem de menfe dies fupereffe videbis

Quo r [untHerculei fa&a labo ris air.

Dic ego refpondi caufam m ih i side ris hujus .Cau l

'

am facundo prodidir o re Deus .

Abflulerant raptas Phorben t b esque fororem

Tyndaridz fratres h ic eques ille pugil.Be lla param repetuntque fuas frater Idas ;Leucippo fieri pa&lrs uterque gener.

His amo r , ur repe rant, illis ur rcddere nolint

Suadet ex caura pugnar uterque pari .EÉugere G.balida curl

'

u poruere fequentes ;

Sed vifum cele ri v incere turpe fugà.Liber ab arbo ribu s locus efi , apra area pugnz

Confiireranr illic nomen Aph idna loco .

Pe&o ra traje&us Lyncz o Cafior ab ente ,Non e x fpe&aro vulnere pressir b amum .

Ul.tor adefl Pollux Lyncea perforar balli ,

137

7 10

1 38 P . Omm : NA SONI S

Quì cervi: humero s continuata premit.lhat in hunc ldas vix quc efi Jo vi: igne repulfu :Tela tamen dex tra:fulmine rapta negant.

71 $ Jamque tibi Po llo: cc lum fublime parch atCdm Mea dix iiii percipe verba pare r.

Quod mih i das uni cc lum parrire duc ho s

Dimidium toto mouere major erit.Dix it alterni fratrem ilarione redemit

7 10 Uti le fe licita:sidus uterque rati.

Ad Janum redear qui quz rit Agonia quid sin t

Qu: tamen in Faii is hoc quoque tempus ha b e nt.No&e fequenrc diem canis Erigone

ius ex it.

ER alio sigui reddita cauta loco .

7 * i PROXIMAVulcani lux es ; Tubilnfiria dicunt .

Luliranrur pura: quas facit ille tube .

QUATTUOR inde noris locus efi qu ibus o rdine le&is,Vel mos factotum vel Fuga R egis ineli .

NEC te pr: rcreo , populi Fortuna po tenti:730 Publica ; cui templum luce fequentc datum .

Hanc ubi diver aquis acceperir AmphitriteGrata Jovi fulva to li ta videbis avis .

AUFERAT e x oculis veniens Aurora Booten

Conrinuàque die sidus Hyanris erit.

L I B E R V I .

H xc quoque mensis haber dubias in nomine cantas,Que placeant posiris omnibus . ipfe leges.

Fa£ia canam ; fed erunt, qui me finx iil'

e loquantur

Huilaque mo rtali numina vila parent.5El Deus in nobis , agitante calefcimus illo

140 P . O VI D I I NA30NI S

4° Dies t ? a nullo nomina menfe trahami

Tune me pa nirear pofuill'

e fideliter iras

ln genus Ele&rz Dardaniamque domum .

Ganfa duplex ir: rapro Ganymede dolebam ;

Forma quoque [dato Judice v i£i a mea efi .

Pcenitear quod non fov eo Carthaginis arcesCùm m ea sint illo currus Gr arma loco.

Pmniteat Sparten , Argo sque measque Mytenas

Et vere rem Lario fuppòfuifl'

e Samon .

Adde fenem Tatium Junonicolasque Falifco s

Quos ego R omanis fuecubuill‘

e ruli.

Sed neque pmniteat:nec gens mih i carior u lla efi.

Hic colar h ic reneam cum Jove templa me o .

lpfe m ih i Mavors Commenda moenia , di x it

Haec tibi tu po llens Urbe nepo ris cris.Di&a fide s fequirur centum celebramur in atis

Nec levior quovis eli:mihi mensis hono r.

Nec tamen hunc nob is ranwmm0d0 p re ii at honorem

R oma :fuburbani dantmih i manus idem .

lnfpite quo s babear nemoralis Aricia Palla s60 Et populus Laurens Lanuviumque meum

Eli illit mensis Junonius . lnfpice TiburEt Prz ne li inae ma nia facta Dez

Junonale lege s tempus :nec R omulu s illa:

Candidir at no iiri R oma nepo ris erat.

‘S Finierat Juno refpe x imus. Hercu lis ux or

Stabat, in vultu s igna dolenris erau r.

Non ego si toto mater me cedere ca:lo

Juil'

erit inviti marre morabor air.

Nunc quoque non lu£io r de nomine temporis h ujus70 Blandio r partes pa ne togantis ago .

R emque me i juris malim rennill’

e precando

Er faveas cauf:e fo rsitan ipfe mez .

AureapoiÎcdir forio Cap itolia templo

P A S T O R I/”

M 1 13 . V I . 1 4 1

Mater ur debet cum Jov e fumma rea ct.At decus omne mihi contingit o rigine m ensis.

Unicas eli de quo fo licitamur h onor.

Quid grave si titulam m ensis R omane , dedifii

Herculis u x o ri po lietitasqa e memo r ?

Haec quoque‘terra aliquid debe tm ih i nomine magni

Conjagis h ac capta: appulit ille boves .Hicmalèdefenfus flamm is do te paterniCacus Av enrinam fanga ine tinx it b amum .

Ad propiora vo cor populum digessir ab annis

R omu lus in partes diftribaitque duas .Ha:c dare consili um pugnare paratio r illa eli .Hae c a:tas bellum fuader at illa gerir.

Sic ftatuit m enfe sque no ri fecrev it «idem .

Junius eli juvenum ; qui fuit ante (enum .

Dix it in litem Radio cerram inis ifl'

ent

Aque ità pietas dissimulata fo ret.

Venit Apo ll:neà longas Conco rdia lauroNe x a comas placidi nomen opusque Ducis.

Hae c ub i narravit Tatium fo rtemque Quirinum

B inaque cum populis regna co ifl'

e fa is

Et Lare tommuni focero s genero sqae recepto s

Hi s nom en jun&is Junius inquir habet.D i&a triple x caura efi at vo s ignofcite Dive

R es efi arbitrio non dirimenda m eo .

I te pares a me perieruh t judice formPe rgama plus la dant,quam javat una dux .

PR IMA dies tibi , Cam a data r . Dea cardini s h a c eli .

Namine claufa ape rit claudi t aperta fuo.

Uncle datas h abeat vires obfcurio r a vo

Fama fed e no firo carmine cerrus erit.

Adjace r antiqui Tiberino lucas HelerniPontifice s illuc nunc quoque facta ferunr.

Inde fata eli Nymphe :Grancn drx ere priores ;

r4r. P . Omm : NA SON I S

Neqaidquammultis l'

a pe perita procis .R ara requi jaculisque fera: agitare fo lehat ;

n o Nodol'

asque cavi tendere valle plagas .Non habuit pharetram Phcrb i tamen effe (o ro rem

Credebanr:nec erat Pha lae , pudenda tibi .Huic aliquis juvenum dix ifl

er amanria v‘rbaR eddebat tales protih us illa fonos.

Ht c loca lucis h abent nimis cum luce pudo ris .

Si fecreta magis duci: in antra feqaor.

Credulus antra fobir frutices hc e natì a resifiir

Bt laret, nullo ell invenicnda modo .

Viderat hanc Janus ; v ifzeque cupidine a ptu s:o Ad duram verbis mo llibus ufus eratNymph a jubet quz ri de more remo rius antrumUrque come: fequitur deiiituitque datem .

Sralra v idet Janus qua:po li fua terga geran tur.Nil agis en latebras refpicit ille tuas .

agis en dix i nam te fub rupe latentemOccupat amplex a fpeque potitus air ;

Jus pro concab iru no i'

iro tibi cardinis elio .

Ho c pre tium pos itz v irginiratis habe .

Sic farus fp inam quà trifies pe llere po iTet

: ; o A fo rib us no x as , ha c erat alba, dedit.Sunt av ida:vo luc res non qa: Ph inei

'

a m ensis

Cattura fraadabant fed genus inde trab ant.

Crande capa r &ante s oculi to lita apra rapina:Caniries pennis unguibas hamas ineli .

35No&e vo lant paero sque petnur nutricis egenresEt v idant canis co rpo ra rapra fais .

Carpete dicuntur la&entia v ifccra ro iiris

Et plenum poro l'anguine guttur habent.Eli illis &rigibus nomen :fed nominis h ajus

‘4° Caufa quod ho rrendì litidete no&e fo leur.Sive igitur nafcunrur aves feu carmine hunt

144 P . Omn n NA SON I S

Nec qa: Pygrnz o fanguine gaudet av em .

Et prz ter pennas nih il in pavone p lacebatb cc tellus captas m iferat ante feras.

Sus erat in pte ric : ca si fue fe ita colebanr.

,go Terra fabas tantùm da raque farra daba r.Quae duo mi x ta simul fex ris quicumque x alendi s

Ede rit h uic [a di vifcera po lle negan t.

Arce quo que in fammi Junoni templa Monet:

Ex vo ro memoranr fa&a Camille , tuo .

,è,Ante domus Manlî fuerant qui Gallica quondamA Capitolino repulit arma Jove .

Qaàm bene , Di magni ! pugni cecidiil'

e t in illa

Defenfo r fo lii Juppiter alte , tui

Vix it ut occideret damnatus crimine regni

Hanc illi titulam longa fene&a dabat.Lux eadem Marti felia e li quem profpicit e x traAppo situm Te&z po rta Capena v ie .

Te quoqu e Tempelias , m eritam de lubra fatemu r

Cam pa ne eli Corsis ob rata classis aqair.

195Hr c hominum monum enta patent si quz riti s ali ra

Tune o riturmagni prz pes adunca Jovis .POSTERA lux Hyadas Taurina: co rnua fronti:

Evocar : m ulrai terra m adefcit aqui .

MANEub i fuerit t busque intrave rit o rtus

Fa&aque erit po sito to re b is ada feger

Hac facratadie Tufco Be llo na duello

Dicitur Lario profpera fempe r ade li.Appius eli Au&o r Pyrrho qui pace negatiMulrum animo v idir lumine captus e rat.

z o ; Profpicit a templo fummum brev is area Circum .

Eli ib i non parva: parva co lumna nora .

Hinc fo ler baila manu be lli pre nunc ia m irti

In regem genres cùm place t arma cap i .ALTERApars Circi culiode fab Hercule tura efi

Quod

P A S T O R UM L I B . VI . 14 ;

Quod Deus Eubo '

i'

co carmine manus haber.Muneris eli: tempus qui Nona: Lucifer ante efi .

Si titulo s que ris :Sylla probavitopus .QUEREBAM Nonas Sanco Fidione referrem

An tibi Semo pater : cdm mihi Sancus air.

Cu icamque e x illis dederis , ego manus habeb0.

Nomina trina fero sic vaincre Cures .

Hanc igitur vetercs donarunt a de SabiniIuque Qa irinali conii ira8re jago .

EST m ihi , sitque preco t nolir is diururnior annis

Filia qui felix fofpite femper ero .

Hanc ego cdm vellem genero dare tempora tardi:Apra requirebam que q ue cavenda forent.

Tum m ihi po li facras moniiratar Junius IdusUtilis nupris utilis elle v iris .

Primaque pars hujus th alamis aliena reperta eli .Nam m ihi sic conjux fan&aDialis air.

Donec ab lliaca placidus purgamina Ve lliDe rnie rir flav is in mare Tibris aquis

No n mih i detonfos crines depe&ere bux o ,

Non ungues ferro fubfecuiil'

e licet:

Non tetigiil'

e virum ; quamv is Jovis ille face rdo sQuamvis perpetui sitmih i lege datus.

Tu quoque ne proper: melids tua filia nubet ,Ignea cdm pu ri Velia nitebit humo .

TERTIA pofi Nonas removere Lycaona Phu:beFertur a tergo non habetUrfame ram.

Tune ego me memini Lude s in gramine CampiAfpicere : didici , lubrice Tibri mo s.

Felia dies illis qui lina madentia ducunt,Quique teguntparvis e ra recurva cibis.

MENS quoque namen habet. Menti delubra videmusVe ra metu belli perfide Pa ne tui.

Pa ne rebellaras leto Confulis omnesTom. II I .

2458pem m eras ex pulerat cdm Menti vota Senatur

Sufcipit ; melior prorinu: illa venit.

Afpicir infiantes mediis fe: la cibus Idus

Illa dies quà fautvo ta folata Dez .

VESTA fave :tibi nunc operata refo lvimus ora ,a go Ad rua si nobis facta

°

venire licet.

In prece corus eram ctr le iiia numina fensi

t aque purpurea luce refulsir humus.Non equidem v idi valeanrmendacia vatum

Te Dea ; nec fueras afpicienda viro .

; Sed quae nefcietam quo rumque erro re teuchat ,

Cognita funr, nullo prz e ipiente , mih i.

Dena quater memoranr h abuifl°

e Palilia R omam

Cdm fiamma calio s sede recepta fui eli.

R egis opus placidi quo non m etuentius ullum

Num inis ingenium terra Sabina tulit.Qu: nunc atre v ides iiipulà runc te&a videres ;

Et paries lento vimine te x tus erat.Hic locus ex iguus qui fuliinet atria Veli:Tunc erat intonsi regia magna Numa .

,gsFo rma ramen templi qua nunc maner ante fu iii

'

e

Dicitur fo rm: caufa probanda fabeii .Velia eadem efi,qu: Terra fube li vigil igni: utriqu e .

Significant fedem terra focusque fuam .

Terra pila similis nullo fu lcimine ni x a

370 A'

e’

re fubje&o tam grav e pendet onor.

Ipfa vo lab ilitas librarum fuliine t a rbem

Quique premat partes angulus omnis abefi.

Cq ue sit in media rerum regione locata

Et tangat nullum plusve m inusve laut:Ni conv ex a fore t parti vicinior efl

'

et

Nec m edium terram mundus h aberet onus.Arre Syraco siì fufpenfus in.A

'

e'

re claufo

148 P . Omm : NA SONI S

Et velanrfcabras florida fetta mo las .Sola prius furnis torrebant farra co loni

Bt Fornacali fuor fua tacra Dez .

; Suppo situm cineri panem focus ipfe paraharStrataque erat tepido regala quafl

'

a loco .

Inde focam fervar pifio r Dominamque fo caram

Et qua:pum iceas verfat afella mo las .Pra teream refe ramne tuum rub icunde Priapo

; :o Dedecus ? efi multi fabula plena joci.Turrigerì frontem Cybele redimita caronìConvo car a ce rnos ad fua feita Deos .

Convocar Satyras m itica numina ,Nymph asSilenus quamv is nemo voci rat, ade ii .

32 5Nec licet longum efi epalas narrare B eatum

In multo nox cfr pervigilata mero .

Hi temeré err abant in opaca:vallibus ldz :

Pars jaret mo lli gramine membra levar.Hi lndau r h o s fomnus habet ; pars brach ia ne&it

339 Et viridem celeri ter pede pulfar humum .

Vefia ]acer placidamque capit fecura quietemSicut erat, positum ce fpite fulra caput.

At ruber hon orum culiosNymphasque Deasque

Captar errantes fertque refertque pede s .Vefiam dubium Nymphamne ,putmi t

An fcieritVeiiam fcill°

e fed ipfe negar.

Spem capitobfcenam furtimque accedere tentar ;Et fert fufpenfos corde micante gradus .

Forte fenex quo ve£iur e rat Silenus afellum

4°Liquerar ad ?ipas lene fonantis aquae.

lbat, ut inciperet longi Deus Hellefponti ;

lntempe liivo cdm radir ille fono .

Terrira voce grav i furgir Dea convolat omnis

Turba :per infelias effagir ille manus .34 ;Lampfacos hoc animal fo lira eli ma&are Priapa

F A S T O R UM LI B . VI . 149

Apt: asini flaminia indicis ex ta damns .

Quem ru Diva memor de pane monilibus ornasCe ii

'

at opus vacua conticue remola .

Nom ine , quàm pretio celebratio r arce Tom atis ,

B icam Pifio ris quid velit ara Jo vis .Cin£ia premebantur trucihus Capita liaGalli:Fecerat absidia jam diuturna fam em .

Jupp ite r ad folium Superis regale vocatisIncipe . air Matti. Protinus ille refert ;

Scilice t igno tum efi qua: sit fortuna meo rum

Et do lor h ic an im i voce querentis ege t i

Si tamen u t referan: b revirer mala jun&a pudo riEx igis Alpino R oma fab b afie jacet.

Ht c efi cui fuerat promifl‘

a po tentia rerumIuppiter , h anc terris impo siturus eras ?

JM que Subarhanos He rrufcaque contudit arma

Spes erat in curfu nunc Larc pa lfa fao eli .

Vidimus ornato s z rata p er atria pi&a

Vefie triumphale s o ccubuifl'

e fener.

Vidimus Iliacz tmnsferri pigno ra Veli:Sede putant aliquos fcilicet effe Deo s ?

At si refpicerent quì vos h ab itatis in aree

To rque domo s veli tas o bsidione prem iNil opis in cura fr irent faperefl

c Deorum

Er data folicirr‘

i tura perire manu .

Atque utinam paga: parear locus ! arma capell°

anr

Et si non po terunt ex fupe rare cadanr.

Nunc inope: v :£ids igm vaque fara timenre s

Monte fao claufos barbara turba premit.Tum Venus lirao pulch er trab efiqae QuirinusVe iiaque pro Lario multa locata fao .

Pub lica refponclit, cura efi p ro ma nihar ifiis

Iuppiter pennas Gallia v i&a dabir.Tu madò que defunt fruge s fuperefl

'

e patentarG iij

1 50 P . O VI D I I NA SONI S

380 Efli ce nec fede s defere Velia tuas .

Quodcumque efi Ceteris fo lidz ,cavamachina franga t’

;

Mo llitamque manu duret in igne focus.

Jufl'

erat: fratris v irga Saturnia jussisAnnuit medi: tempo ra na&is _erant.

38 Jam ducib us fomnum dederar labor increpar illo :Juppiter facro quid velit ore docet.

Sargite in medios de fummis arcibus hofies

Mitrite quam minimi. pe rde re vulris o pem .

Somnus abit qtmruntque novis ambagibus a&i

90 Perdere quam no lint , jubeanrur , apem .

Ecce , Ceres vifa efi jaciuntCerealia donaJaéia fuper gale as fcutaque longa fanant.

Poffe fame vinci rpcs e x cidir hafi e repulfa

Candida Pifio ri ponitur ara Jovi .395Fo rte reverreb ar factis Veiialibus illi c ,

Quì Nava R omana nunc Via jun&a Foro eli .

Hue pede marronam vidi defcendere nudo .

Obfiupui tacitus fufiinu ique gradum .

Sensit anas vicina loci juil'

umque federe

4co Alloquitar quatiens voce rranente caput.Hoc ubi nunc fora funt ad: tenuem paludesAmne redundatis faffa madebataquis .

Curtius ille lacus siccas qui fuiiiner aras

Nunc falida eli tellus , fed lacus ante fuit.

4osQuàVe labra fo leur in Circum ducere pompasNil pra ter falices caffaqae canna fuit.

Sa:pe fuburbanas rediens conviva per undas

Cantat ad nauras chria verba jacir.Nondum conv eniens diversis ifie figuris

4 10 Nom en ab av e rfo cep erat amne Deus .

Hic quoque lacus erat juncis arundine denfus

Et pede v e lato non adeunda palas .Sr.:gna recclfetunt aqua: fua ripa cafrcet

r5 P . O mm : Na s om s

Et pavidas posito procahaill'

e genn.

Haurir aquas ra llenrque manus lgaol'

circ , dix i t

45° Sacra v ir intrabo non adeunda viro .

Si fcelus eli in me commissi prrna redundet.

Sit capitis damno R oma fo lura mei.Dix it irrupit. Fa£ium Dea rapra probavitPontificisque fui munere tuta fuit.

4 ; ;Nunc bene lateris facr: fab Ce fare Hamm:

Ignis in lliacis nunc erit, clique , foci s.

Nullaque dicetur vittas temerali’

e face rda s

Hoc Duce nec v iv i defodierur humo .

Sic incelia perit :quia quam vialavit in illam

450 Condirar Tellus Veliaoue numer: idem eli .

Tum sib i Callarco Brutus cognomen in ho l‘

re

Fecit Hifpanam fanguine tinx it humum .

Scilicet inte rdum mifcentur triliia la ri:

Ne populum to ta pe&o re fe lia juvénr.«i ‘lGrall

'

as ad Euphraren Aquilus narumque fuo sque

Pe rdidit le ro eli ultimus ipfe darus.

Parrh e .quid e x l'

ulras ? dix it Dea signa remittes

Quique necem Grassi vindicet, u lr0t erit.

AT simul auriri s vio la demuntur afefl is

47° Et Ce teris fruges afpe ra fax a reruntNav ira pappe fedens , De lph ina v ideb imus inqui rHum ida cdm pulfo no x e rit o rta die .

JAM Ph ryx a nupta quere ris Tirb ane re linqu iEt VigilEa rs Lucife r e x it aquis .

475lte bone marte s veli rum Matralia feliam

Flavaqae Thebana:reddire liba Dez .

Po ntibus magno ,unéia eli celeberrima CircoArea qua po sito de bove nom en haber.

Har. ib i luce fe runt Matura facta parenti480 Sceptriferas Serv i tempia dediffe manus .

Qua:Dea siti quare famular a limine templi

F A S T O R UM LI B . VI .

Arcear ? arcet enim ) llbaque rafia pe ratBacch e racem iferos h ederi redimite capillosSi domus illa tua eli dirige navis iter.

Arferat obfequio Semele Jov is accipit InoTe , puer fammi feda la nutrir ope.

Intumuir Juno rapri quod p ellice natumEducet ar fanguis ille fo toris erat.

Hinc agitur furiis Athamas imagine falsi

Tuque cadi:patrii parve Learch e manu.

Ma fia Learch6as mater tumulav erat umbras ,

Et dederatmiferis omnia julia rogis.Ht c quoque funelio s ut e rat laniata capille s

Pro silir cunis te Melice rta rapiaEli fpatio concra&a brevi fre ta hina repellit,Unaque pulfatur terra duaba s aquis .

Hue venir infanis natum comple x a lacerti:Er fecum e cello mitritin alta jago .

Ex cipit illz fo s Panape centumque fatores

Et placido lapfu per l‘

aa regna ferunr.

Nondum Leucothe8 nondum puer ille Palz monVorticib as demi Tibridis o ra tenent.

Lacus erat: dubium Sem ela:Stimulz ne vocerur

Mz nadas Aufonias inco lailii:ferunr.

Quz rit ab h i: Ino qua:gens foret Arcadas ell'

e

Audit Evandram fceptra tenere loci .Dissimulara Dean: Latias Saturnia BacchasInliimulat fi&is insidiofa fouis

0 nimidm faciles o toto pediare capre

Non venit ha c nofir is hofpe s amica choris .

Fraude pe tit facrique parat cognofcere ritumQuo po ssit pa nas pendere pignus haber.

Vix bene desierat ; complenr ululatibus auras

Thyades eifusis per fua co lla c0mis

Injiciunrque manus purtumque revellcre paganu r. gr ;G v

154 P . Omm : NA SONI S

Quo s igno rar adhuc invocar illa Deos ;Dique v irique loci mifera:faccurrite matti .

Glamor Aventini fax a propinqua ferit.Appulerat rip: vaccas (Em a s lbe ras

510 Audit ad vocem concita: urge r iter.

He rculis advenru qua vim madò ferre paraban t,Tarpia feminez terga dedi te finge .

Quid petis h inc igno rar enim matertera Bacch i

An numen quod me te quoque vex ar air

51 5Illa doce t partim partim pra:fentia nariContinet: furiis in fcelus iife pudet.

R umor , ut eli velo x agitatis pervalat alis ;

Elique frequens Ino nom en in o re tuum .

Ha lpita Carmem is lido: intrall'

e penatesg; o Diceris langam depofuilfe famem .

Liba fui properata manu, Tegeaea facerdas

Traditur in fuh ito coilia dedili'

e fo co .

Nunc quoque liba juvant feli is Marralibus illam.

R uliica fedulitas gratiot arte fait.

air o ! vate: v enientia fata resigna

Qui licet hofp iriis hoc preco r , acide mei3.

Parva mora eli :ca lum vare s ac numina l'

entic

Pirque fui tota pe6io re p iena Dei.Vix illam fub itò po ll"es cagno l

'

cere ; tanta

540 Sanéiior , tanto quà!n madò major erat.

La ra canam Gaude defun&a labo riba s Ino

Dix it huic popu lo de x tera frmpe r ades .Namen cris pelagi narum quoque pontus habch it.In veliris aliud fumite nomen aquis.

545Leucotheli Grajis Maruta vocab ere nolirir.

In portus nato ju: e rit omne tuo .

Quem nos Portuaum l’

aa lingua Pel'

c moh a dicer.

Ite precor noliris aq ua s uterque locis.

Annucrant ptcmill'

a fides pofuere labores .

156 P . Omm : N.r som s

Dance eam positi: occuluere rogis.535Tertia caufa mih i fpatio majore cauenda cfr ;

Nor tamen addu&0s intus agemus equo s.

Tullia, conjugia fceleris mercerie peraéio

His folita eli di&is e x liimulare virum.

Quid juvat ell'e pares , te no lirz ce de foro ris

”0 Meqae cui fratrie si pia vira placet ?Vivere debuerant vir meus rua conjuxSi nullum aufuri majus eramus opus.Er caput regnum facio do tale parentis .

Si vir es i , dilias ex ige doris opes.res fcelas eli facero cape regna necata

Et nol'

itas patrio fanguine tinge manus.Talibas iniiin&us fo lio privara s in alta

Sederat attanitum vulgus ad arma ruit.

Hinc cruor h inc c z des ; inlirmaque vineirar z m .

.è. Sceptra gener l‘

acero rapra Superbus habet.Ipfe fubEfquiliis ubi erat l

'

aa regia , ca fas

Concidir in data fanguinolentus humo .

Filia , carpento patrio s inimra penatesIhat per media alta fero x que vias.

5°,Corpus utafpe x itlae rymis auriga prafusis

R eliitit hanc tali corrip it illa fono .

Vadis ? an ex l'

pefiar pre tium pietatis amamrnDuc inqaam invitas ipfa per ora roms .

Certa fides fa&i di&us Sceleratus ab illa

6 10 Vicus , e terni re s ea prelfa noti .

Pofi ramen hoc anfa eli remplum,monument: parentis,Tangere m ira quidem fed tamen a€ia loquar.

Signum erat in l'

o lio residens fab imagine Tuliî ;

Dicitur hoc oculis oppofuill'

e manum.

6 :5Er vox audit: eli , Va ltur ab l'condite nolirosNe nat: videanr o ra nefanda mez .

Velie dati regirar vera:hanc Fortuna maveri

P A S T O R UM LI B . VI . 157Et sic e templo efi ipfa locuta fao .

O re revelato qu i p rimdm luce parch i:Se rvius haec pasiri prima pudoris erit.

Parcite , matrona v eritas attingere velier i

So llemni fatis efi vo ce movere precesSirque caput femper Romano te&us ami£in ,

Qui R ex in no lira feprimusUrbe fuit.Arfe rat hoc templum signo tamen ille pepercit

Ignis opem nato Mulciber ipfe tulit.Namque pater Tulli Vulcanus Ocresia mater

Prz signis facie Corniculana fuit.

Hanc fecum Tanaquil factis de more patarisJasait in ornatum fondere v ina fo rum .

Hic inter cintres obfceni forma virilis

Aut fuit aut vifa eli fed fuit illa magis .

Jull'

a foco captiva fover conceptus ab illaServius a carlo femina gentis habet.

Signa dedit Genitor tum cdm caput igne corufcoContigit inque comi flammeus arsit ape x .

Te quoque magnifici Concordia dedi car x de

L iv ia quam caro prz liirir illa v iro .

Difce tamen , veniens z ras abi Livia nunc eli

Po rticus immenfae te&a fuilfe domds .

Urbis opus domus una fuit fpatiumque teuchat,

Quo b revius maris oppidamulta tenent.

Hz c z quara fo lo eli nullo fab crimine regni ,

Sed quia lux urii vii'a nocere fui .Suliinuit tantas operum fubverrere moles

To rque faas h eres perdere Ce far opes .Sic agitur cenfura, sic ex empla pu antur

Cdm v index alia s quod monet, ipfe facit.Nulla no ta eli venienre due , quamdacere pa ssis.ld:bus inv i&a funt data tempia Jovi.Et jam Quinquatrus jubeor narrare minores.

158 P . Omm : N'

A SONI S

Nunc ades . o ! ca pris Bava Minerva me is .

Cut vagus incedir ta ti tibicen in UrbeQuid sibi perfonz , quid fia la longa , vo lan t

6 ; ; Sic ego sic po siti Tritonia cufpide dix it.Pace velim doll z verba referre Dee .

Temporibus veterum tibicinis ufus avaram

Magnus in magno femper hono re fuit.

Cantabar fanis canrabat tibia ladis

669 Cantabacma liis tibia funeribus .Dulcis erat mercede labor : tempusque fecurum ,

Quod fab itòGrajz frangeret artis opus.Adde quod "Edilis pampam qui funeris ircu t,Artifices fo los julferat elle decem .

66 ;Ex silio mutantUrb em Tib urque recedunt ;

Ex silium quondam tempore Tibur erat.Quaeritur in fcena cava tibia quae ritur arisDucir fapremos ne nia nulla chara s .

Serviers t'

qu idam quanro lib et ordine dignas

‘7° Tibare fed longo tempo re liber erat.R are dapes parat ille fao turb amque canoram

Convocar :ad felias conv enit illa dapes.Nox e rat v ini: o culique animiqu e natabant ;

Cdm prz eo rnpo siro nancias ore v enit.

67yAtqae ita Quid celfas convivia folve re ? dix it

Au&or vindiéia jam v enit ecce tric .

Nec mo ri convive:valido titubantia v ino

Memb ra m ovent dubii liantque lab anrque pede s .At dominus Difcedire air plauli roqae moranre s

630 Suliulit in plauli ro scirpea lata fuit.

Alliciunt fomnas tempus mara sque merumque

Pataque fe Tibar turba redire parar.Jamque perEfquilias R omanam intrav erat urb emEr mane in medio plaafira fa tte Fo ro .

6 85Plaurius ut poli'

ent fp ecie numeroqu e Senarum

160 P . Omm : NA SONI J

Continui De lphin no&e videndus erit:

Scilicet hic olim Vo lfcos Equo:que fugare :Viderat in campis Algida terra rais .

Uncle fuburbano clara: Tuberte « in ph o

Ve&us es in nive is Poliume vitio : equis .7HJAM l

'

ex totidem luces de meo le fuperfunt

Huic unum numero tu ramen adde diem.

Sol ab it e Gem inis Cancri signa rubefcunt :

Ca pitAventini Pallas in aree co li .

JAM tua Laomedon oritur nurus orraquc no& ent

730 Fellic, e pratis uda pm ina fugit.R eddita quisquis is eli Summano templa ferun tur,Tum cdm R omanis Pyrrh e timendus era:.

HANC quoque cum patriis Calarèa receperit nadi aPlenaque fecurz terra quieris erit ;

7 ; ;Surgit humo juvenis telis aifiaru: aviris ;

Et gemina nex as porrigit angue manus.

Norus amor Phe dra nora eli injuria TbefriDevovit natum credulus ille fuam .

Non impune pius juvenis Trmz ena perebat740 Dividir ob lianres pe&ore raurus aquas .So liciri terrentur equi fruliraque retenti

Per fcopulos dom inum duraque fax a trabant.Ex ciderat curru lorisque morantibus artus

Hippolytus laccro co rpore , raptus e rat745R eddiderarque animam mulrum indignante Diani .

Nulla Coronides caufa do loris air.

Namque pio juveni vitam sine vulnere reddam

Er cedent arti triliia fara mez .

Gramina continuò lo culis depromit ebarnisProfueranr Glauci Manibus illa prids

Tune cdm obfervatas augur defcendit in h erbas ;Ufa s aux ilia eli anguis ab angue data .

Pefl ora te r tetigit ter verba falubn a dix it ;

F A S T O R UM LI B . VI . 1 6 1

Depo situm terri l'

uliulitille caput.

Lu cus eum nemorisque cui Di&ynna receli'

us

Celat Aricine Virbius ille laca .

At Clymenus Cle rh eque de lenr b c c fila reneri

Hic fieri regni jura minora fai .Juppiter , ex emplam veritas direx it in illdm

Fa lmina qui nimia:moverat artis e pem .

Pha b e , querebaris . Deus eli placare parenti .Propter te Seri quod verar ipfe facit.

NON ego re , quamvis pr0perab is v incere Ce far

Si ve tet aafpicium signa movere v e lim .

Sint tibi Flaminius Th rafymenaqae litora relies

Pe r vo lucre s a quo s multa mone te Deo s .

Tempe ra si veteris qua tis temeraria damniQuartus ab e x treme m enfe b is ille die s .

POSTER A lux melio r fupe rar Masinilfa Syphacem ;

Et cecidit teli: Hasdrubal ipfe fais .TEMPORA labuntur , tacitisque fenefc imus ann is ;Et fugiunt freno non teme rante dies .

Quim citò venerantFo rtuna:Fo rtis hono res !Pe li feptem luces Junius a&us e rit.

Ite , B eam la ti Fortem celebrare QuiritesIn Tiberis ripi munera R egis habet.

Pars pede pars etiam cele ri decurrite cymb i

Nec padear po ro s inde redire domum .

Ferre co ronata juvenum conviv ia linrres

Multaque pe r medias —v ina b iban tur aquas .

Plebs co lir h anc quia , qu i pofuit de ple be faill'eFertur , e x h amili fceprra tulill

e lo ca .

Convenir fervis : ferv i quia Tullius a rmsConliituit dubia: tempia propinqua Dez .

ECCE, fuburbani rediens malé fe brius arde ,Ad li ellas aliquis talia ve rba jacir.

Zona later rua nunc cms fe rtafl'

e latebit

16: P . Om o . NJ S. FA ST . I .. VI .Deh inc erit, Orion afpicienda mih i .

At si non ell‘

er pe cus ; dix i ll'

e r ei dem

790 Ventaram tempu: folli itiale die.LUCIFERO fub eunre Lare s delubra tulernn1:Hic ub i fitde £i i multa coronamanu.

Tempus idem Stato:redis haber quam R om u lus e um

Ante Palatini condidir e ra jugi.795TOT reliantde m enfe dies quo tnomina P a rc is ,

Cdm dara fanr trabe: temp ia Qu itine tu : .

TEMPUS Iuli i: cras eli natale x alendisPierides ca pris addire fumma meis .

Dicite Pierides quis vo s adjunx erit ilii300 Cui dedit inviù as v i£ia noverca manus .

Sic ego sic Clio ; Clari monumenta Ph i lipp i

Afp icis unde rrahit Marcia calia genu s .

Marcia facrifice dedu&um nomen ab Anco ,

In qua par facies nobilia re fui .ar animo quoque forma fue refponde t in illa

Er genus facies ingeniumque sim ul.

Nec quod laudama s fo rmam ram turpe puti ri5.Laudamus magnas hac quoque parte Deas.

Nupta fuit quondam matertera Ca:faris illi .8 10 0 decus , o ! facri femina digna doma !

Sic cecinit Clio : do&z all'

enfere Se ro res .

Annuit Alcides , increpuitque lyram.

F I N I S FA S T O R UM .

164 P . Omm : NA SON I S

Ne qua:non opus eli , fo rte loquare dab is .

Pre rinus admonitus repe retm ea crimina le&o r

Et peragar populi pab lrcus e re rear.Neu cave defendas quamvis mo rdebere diaix .

Ganfa patrocinio non bona pe jar e rit.Invenies aliqaem , qui m e fufpiret ademtum

Carmina nec siccis pe rlegat ilia genis

Et tacitus fecum ne quis malus andra ; o pterSic m ea , len i re Caefare penna m ino r .

No i quoque quisquis erit,ne sitm ifer ille, prcc 3mur,

Placaro s m rfero qui voler effe Deos .

Que que Voler rara sint ; ablataque Principi: ir aSedibus in patriis de tm ih i po lle me ri .

Ur peragas mandata Libe r , c'ulpabere forfan

lngeniique m inor laude fe rere mei .

Judie is o liicium eli , ut re s ira tempo ra re rum ,

Qua rere que sito tempore turns eris .

Carmina proveniunt anime dedu&a ferenc

Nab ila fan: fa b itis tempo ra ne li ramalis.Carmina fecelfun: fcrib entis otia qua tuorMe mare me venti me fera ja£tar h iems .

Carm inibus me ras omnis abefi ego —perdita s enfemB a:faram jugalo jam puto jamque m eo .

Hae c quoque quod facio judex m irab itur a:quasScriptaque cum venii qualiacumque lege r.

Da m ih i Ma oniden, re t circumfpice cafas ;

ingenium rantis e x cide t omne malis .

Deniqu e fecurus fam: Liber , ire memento ;Nec tibi s ir le&o displicuill

'

e pudor .Non ita fe nobis pre bet Fo rtuna fecundamUr tibi sir ratio landis h abenda tua:.

De nec eram fofpes tituli rangebar amore ;

Qua:rendique mih i nom inis ardor erat.

Carmina nunc si non liudiumque quod e bfuit,adi

T R I S T I U M L I B . I . 165Si: fatis ingenio sic fuga parta meo .

l ramen i : pro me tu cui licet afpice R omam .

Di facerent po ll'

em nunc meus effe liber !Nec re quod v enias magnam pe regrinus in Urb emlgnotum popu lo po lle v enire puta.

Ut cicale careas ipfe nofcère co lo re

Dissimalare ve lis te licet e ll'

e meam .

Clam tamen innato ; nec re mea carmina le dant.

Non fun: ut quondam piena favoris erau r.Si quis erit, qui te , quia sis meu s e ll

'

e legendum

Non pu re:, e gremio rejiciatqa e fao ;lnfpice dic titulam non fam prz ceptor Ame ris

Quas meru i: pennas jam dedi: illud opus .Fo rsiran e x spe&es an in alta palatia m ilfumScandere re jubeam Ca fareamque demum .

Ignofcant augulia m ihi loca Dique locarutnVeni: in hoc illi fulmen ab aree caput.

Effe quidem memini m itissima fedibus illis

Numina fed timeo qui no cuere Deos.

T e tretat m inimo penn: litide te co lumbaUnguibus accipiter fancia fa&a tuis .

Nec pre cul a liabulis audet fecedere si qua

Ex cuffa eli avidi denribus agua lupi.V irare:cmlum Phai ren si v ivere:; quer

Opti ca:fiultè, tangere ne lle: equo s.

M e quoque qua: fensi farce : Jov is arma timere ;Me rea r infe lio cdm tana: igne peti .

Q uicumque Argolici de e lali'

e Capharea fugit,Semper ab Euboi cis v ela rere rqaet aquism ea cymba fem el valli percull

'

a procelli

lllum quo la fa efi , ho:-

ret adire locum .

Ergo care Liber timidi circumfpice mentr t

E:fatis a medii sir tibi pleb e legi .Dum peri: infirmis nimidm fublimia pennis

1

1 66 P . Omm : NA SON I S

Icarus Icaru s nomina fecit aquis .

Difficile eli tamen h ic remis utaris an anti

Dicere consilium re sque locusque dab an r.

Si poteris vacuo tradì si can6ia videbis

Micia si vires fregerit ira fuas ;

9 l'

Si quis erit, qui te dubitantem adi re tim en rem

Trada: ante tamen panca loquaru r ; adi .

Lace boni dominoque tue felicior ipfe

Pervenias i lluc mala no lira leves.

Namque ea v el nemo v el qui mihi vulnera fe c i

100 Solar Ach illea to llere mo re pe re li .

Tanrdm ne noceas dum v is pradell'

e v idero

Nam fpes eli animi ne lita timore mino r .

Qua que quiel'

cebar ne mo ra ref: viar ira

E: pe na: tu sis altera caufa , cave .

… SCdm tamen in no lì rum fueris penetrale re ce p rnsContigerisque :uam ferinia curva , dom an :

Afpicie s illic po sito s ex ordine fratre s

Quo s liudium cun&os evigilavit idem .

Cetera turba palam ti tule s o liende: ape rros

t ra E:fua dote&i nomina fronte geret.Tres procul o bfcuri la:irantes parte v ideb is .

Hi quoque quod nemo nefcit amare de cen t.

Ha s ru vel fugias , vel s i fatis oris hab ebie

(Edipe das facito Telegono sque ve ces .'5Deque tribas manco si qua: tibi cura pata r is

Ne quemqum , quamvis ipfe de ceh it , ames .

Sun: quoque mura:: ter quinque vo lum ina fo rm .:

Nuper ab ex fequiis carmina rapra meisHis mando dicas inter murata referri

Fortuna va lrum corpo ra po lfe mez .

Namque ea dissimilis fub itò eli e lfe&n prio riFlendaque nunc alique tempore la ra fait.

Plura quidem mandare tibi , si qua::is h abebam

1 68 P . Omm : NA SON I S

Ne fcir cui dom ino purea: unda m aris .

Nam modò purpure o v ires capitEurus ab o rta ;

Nunc Zephyrus l'ero vefpere mifl°

us adeli .

Nunc gelidns ricci Bo reas bacch arur ab Ar&o ;

Nunc Na tur advers i prmlia fronte ge rit.

R e£io r in incerto eli ; nec quid fugiatv e p c :acveInveni::ambiguis ars Rupe: ipfa malis .

Scilicet o ccidimus nec fpes nisi vana fa !u ti s

Dumque loquor, vulrus o b ru it anda m ea s .

Opprimer h anc animam fiu&us : fruliraque p re canti

Ore necaruras accipiemae aquas.A: pia nil aliud quam me de le: e x fale conjux ;Hoc unum no liri fcitque gemitque mali .

Nefcit in immenfo ja&ari co rpo ra ponte40 Nefcit agi ventis : nefcit ade lfe necem.

Di bene ! qu’od non fam mecum confcende re p a il

'

ur,

Ne m ih i mors mifero b is patienda fa re:.

A:nunc ut percam quoniam care: illa pe rid o

Dimidii cerré parte fuperlies era .

4 ; Hei mih i ! quim celeri m icuerant nub ila flamm i !

Quantas ab : :herio perfonat ax e fragor !

Nec levids larerum tabula feriuntur ab undir

Quim grave baliliz moenia pulfat onus .

Qui venit hic lla€ius flu£ias fapereminetomne s ;Po lietio: nono eli undecimoque prio r.

Ne c letum timeo :genus eli miferab ile leti .

Demire naufragium mors mih i manus erit.

Eli aliquid fatove fao ferrove cadentem

In fe lidi moriens ponere corpus humo55E: mandare fais aliquid fpe rare fepulcrum

E: non : quo reir p ifcibus ell'

e cibum.

Pingire me dignam rali nece ; non ego folus

Hic vebe r. Immerito s cur mea pc::ua rrah it

Pro Superi viriderque Dci quibus e qua ta cu ne !

Utraqu e

Ta : s r :tr u L I B . I .

Urraque jam velitas sili ite turba minas.Quam,que dedi: v itam m itiss ima Ca faris ira,

Hanc rinite infe lia in loca julfa feram .

Si quam commerui pmnam m e pendere vultisCulpa mea eli ipfa j udi ce mo rte minor.

Mittere m e S:ygias si jam vo lui lfer ad andar

Ca far in ho c v eliti non eguilî et ope.

Eli i lli noliri non inv idiofa crue ris

Copia quodqu'e dedit, cdm vo ler ipfe fare:.

Vo r madò quo s cerré nullo puto crimine la fe s

Contenti no liris Di preco t elle m alrs .

Nec ta men u r cun&i m iferum ferv are vcliris

Quod p e ru : falvum jam caput effe po rcfi .Ut m are considar ventisque fcrcntibur u ra:

Ut m ih i parcatis num minus cafal e ro

Non ego divitias avidas sine fine pataudiLarum mutandis m e rcibus a qua: are

Nec peto quas quondam pe rii fiudiofus Athenas

Oppida non Asia: non lo ca vifa prids .Non ur Ale x andri claram delatus in u rbemDe licias v ideam Nile jo cofe tuas.

Quod facile s opto vence r quis crede re po rsi:Sarmatis eli tellus quam mea ve ra petnur.

Obligo r , a: tangam la vi fera litora Ponti ;

Quodque si: a patrii ram fuga tarda quere r.Nefcio quo videam pe ritos a: in e rbe Tomitas

Ex ilem facio per meav e ra viam .

Sea me diligitis , ranro s compefcire flu&us ;

Pronaque sint noli ra num ina velita rari .

Seu magis ediliis , jull'

a m e advertite terra ;

Supplicii pars eli in regione m ei .

Ferre , quid h ic facio ? rapidi . mea carbafa venti .

Aufon ios line s cur mea vela vident ?

No lu it ho c Ca far quid, quem fuga: ille teucris

Tom. III. Il

170 P . OVI D I I NJ SON I S

Afpiciat v ult us Pontica terra mea s .

95Et jubet memi nec qu: damnave rit ille

Crim ina de&ndi fasve piumve puto .

Si tamen a&a Deo s numquam mortalia fallunt ,A culpafacinas fcitis abefi

e meà .

[mmc ita : vos fciris . Si m e meus abfiulit e rro r

x oo Stultaque men°

s nobis non fce lerata fu i t

Quam libet e minim is domui si favimus illi

Si fatis Anga lli publica juli a m ih iHoc Duce si di x i fe lici: fecula ; proque

Ca fare tura pius Cmfarihusque dedi ;x o ; Si fuit h ic animus nobis ita parcite Div i.

Sin m inus alta eadens ob ruat unda caput.Fallo r an incipiunr gravide vane l

'

cere nu be sVi&aque mutati frangitur ira maris ?

Non cafus fed vos tub conditione v ocati

Fallere quos non eli hanc mih i ferris opem .

— t

E L E G I A I I I .

C U M fub it illius trilì issima no&is imago

Qu: m ih i l'

upremum tempus in Urbe fuitCùrn repeto no&em , quà tocm ihi cara reliqu i

Labiwr e x oculis nunc quoque gutta m eis .

Jam prope lux aderat quì me difcedere Ce far

Finibas ex trema:iu li'

erat Aufoniz .

Nec mens nec fpatium fuerant fatis apra param :

To rpuerant lungi pe&o ra noflra morì .

Non mihi fervo rum comiti: non cura legendi

o Non apra:profugo veflis opisve fuit.

Non aliter fiupui quam qui Jovis ignibus i&usVivir ; efi vita:nefcius ipfe fue .

17 : P . O VI D I I NA s on isJamque mora:fpatium no x pre cip itata negab at,Verfaque ab ax e fue Parrh as is Ar&o s e rat.

Quid facerem blando patrie:retinebar am o re

50 Ultima fed ju ii'

a:nox erat illa fuga .

Ab que ries alique dix i pre perante Quid urge s ?

Vel quò fe ii ines ire , v el unde , v ide .

Ah que ries certam me tum mentitus h ab e r

He ram pre pe sit:t qu: fe retapta vix !s s Ter limen tetigi ; te r [um revocatus : ipfe

Indulgens anime pes mihi tardus erat.

Se pe Vale di&e rutfus [um multa locu tus

Et quasi difcedens e reula' fumma dedi .Se pe eadem m andata dedi meque ipfe fefe lli

66 R efpiciens oculis pigne ra cara meis .Deniq ;Quid pre pe re ?$ cyth iaelì ,quòmittimur,in quam:R e ma relinquenda e li utraque juliame ra efi .

Ux e r in a:ternum v ive'

m ih i viva negatur

Et domus fida:dulcia membra demfis65 Que sque ego fraterno dile x ime re fe dale s

O mih i Th efe z'

i p e&e ra jun6ta fideDum licet amplc&ar : numquam Fe rrafl

°

e lice b it

Amplie s in lucro qua:datur hora mih i efi .

Nec me ra fermonis verba impetfe&a relinque70 Cemple&ens anime pro x ima qua:que meo .

Dum le quor Remus ; ca le nitidissirnus alte

Stella grav is nobis Lucifer e rtus erat.Divide r baud alimr,quàm si m ea membra te linqu amEt pars abrumpi co rpore vira fue efi .

Sic Priamus de luit tunc cum in contraria ve rfus

Ulce res habuit proditie nis eque s.Tum v erò e x e ritur clame r gemitusque meorum

Et feriunt rew pe&e ra nuda manus .

Tum verò conjux , h ume ris abeunris inha:rens

ti e Mifcuir ha c lau ym is trifl ia di&a i‘

uis.

TR I S T I U M L I B . I .

Non potes ave lli :simul ah ! simul ibimus inqui r,Te fequar conjux e x fulis e x ul ere .

Et mih i fa&a v ia efi : m e capit ultima tellus .

Accedam profuga farcina parva rati .

Te jubet e patria d1fcedere Ca faris ira ,Me pietas pietas h a c mihi Ce far erit.

Talia rentabat sic tentave rat ante

Vix que dedit v i&as militare manus .

Egredi e r sive illud erat sine funere ferri

Squalidus imm issis b irra per o ra com is .

Illa do lore grav is tenebris narratur obo rtisSenn animis m ed:î pre cub uiffe demo .

Urque refurrex it fa daris pulv cre turpiCrinibus gelidi membra levavithumo

Se m adò , defcrte s madò comple raffe Penate sNom en erepti fe pc v e caffe v iri

Nec gemuiff‘

e m inus quam si nataeve m eumve

Vidifl'

e tfiru&e s co rpus h abe re re ge sEt v e lu ifl

'

e m e ri ; m e riende pe nere fenfus

R efpe&uque tamen non pe fuifl‘

e m e i .

Vivat ab fentem quoniam sic fata tule runt

Vivat, aux ilia fub levet usque fue .

Tingitur Oceano culio s Erymanth ido s Urfa:Eque reas qu e fue sidere turbat aquas

Ne s tamen Ionium non ne l'

iri findimus c que rSpe nte fed audaces cegimur effe m ete .

Me miferum ! quantis increfcunr a quo ra ventis !

Brutaque e x im is ferv e t arena vadis !

Me nte nec infe rior pre t: puppique recurva:Insilit. pi&e s v erb erat unda Deo s .

Pinea te x ta fe nant puls i &ride re rudentesAggem it ne i’cris ipfa carina malis .

Nav ita confefl’

us ge lide pallo re time remJam [equitut vi€tam, non rcgit arte, rarem .

H tij

174 P . O VI D I I NA SON I S

t ;t ue parum validus non pre ficientia re&e r

Cervicis rigida frena remittit eque

Sic non quòve lu it { ed que rapit impeto: und:

Aurigam v ideo vela dediffe rati .

Quod nisimutatas emife ritEo lus auras

i :. o In loca jam nobis non ndounda ictar .

Nam pre cul lllyticis la :de parte reli&isInrercli&a m ih i cernitur Italia.

Desinat in veritas que to contendere te rra: ,

Et m ecum magno parentaura Dee .

15Dum le qùe r cupio pariter tim eoque reve!li

lncrepuicquantis viribus unda late r !

Part ite c: rulei Vos parcite numina pe ntiInfefiumque m ih i sit fatis effe Jovem .

Vo s animam fa v: feifam fubducite me n i ;

3°Si madò , qui penit non periiffe pe te“.

EL E G I A Î V .

m m poll ulle s numquam memorande fe da le s ,O cui pre cipue fe rs mea vifa fua efi

Attonitum qui me memini carissime primus

Aufus es alle quie fufiinuiife tue

Qui mih i consilium v ivendi m ite dedilii

Cdm fe re t in m ifere pe&e re mortis amo rScis bene cui ditam pe sitis pre nom ine signis

Oflicium nec te fallit am ice tuum.

Haec m ih i femper crunt imis inflx a medullis

10 Perpetuusque anima:debitor hujus e re .

Spiritus vacua: prius h ic tenum dus in aura:

lh it in tcpide defe re t e ffa re go

Quàm fubcant animo meritorum e bhvia neflue .

176 P . Om e n Na s o n r s

Parvaque quo t siccus corpo ra pe lvi: hab e t .

Multaque credibili tulimus majo ra ratam q ue

Quamvis accide rint non hab itura fidem .

Pars etiam mecum quz dam me riarur o pe n e r

Meque v elim pe ss it diss imulante regi .

Si vo x in fragilimihi pe&ore iirm ior c re ,Pluraque cum lingui s pluribus e ra fo rent

Non tamen idcirce comp le&erer omnia ver bisMateria v ires e x fuperanre m eas .

Pro duce Neritio dotti mala ne fira Pe è°

tz

Scrib itc Ne ritie nam mala plura te li .

Ille brev i fpatio multis erravit in annis

i nter Dulichias Iliacasque demos .

Ne s freta sideribus ne ri: diliantia n eafe s

Se rs tulit in Getice s Sarmatice sque sinu s .

Ille h abuit fidamque manum focie sque fidc les

Me profugum com ites deferue re me i .

i lle fuam lz tus partiam v i&e rque peteb at.

A patria fugie v i&us e x ful ego .

Nec mihi Dulich ium domus eli lthaceve Samer e ,

Perna qu ibus non d i granda ab e ife lo cis

Sed que de feptem re rum cirrumfpicit o rh em

Montibus imperii R oma Defimque lo cu s .

Illi co rpus e rat durum patiensque labo rumInvalid: v ire s ingenue que mih i .

Ille e rat assiduè fa v i s agitatus in .:rm is ;

Alfuetus fludris mo llib us ipfe fui .

MeD eus oppressit, nulle mala ne llra levan te ;Be llatrix illi Diva forebar e pem .

Cumque m inor Jove sir tumidis qui regnat in undis;lllum Neptuni , me Jovis , ira premit.

Addo quod illius pars max ima fi&a laborum efi:

to Ponitur in noflris fabula nulla malis .B enique que sito:retigit tamen ille Penates ,

T R I S T I U M I . 177

Qua:que diu periit, conrigit arva ramen.

At mih i perpetuo patria te llure carendum eli .

Ni fuerit le si me llie r ira Dei .

EL EG I A V.

e tantum Clario Lyde dile&a peè’

tz

Nec tantùm Coe Battis amata fue efi ;

Pe&e ribu s quantum tu'ne flris Ux o r inhz re s

Digna minus mifere non me lio re v ire .

Te m ea fuppe sità v eluri trabe fe lta ruina e ll ;

Si quid adh uc ego fum muneris omne tui e il.

Tu facis ut fpe lium ne sim neu nuder ab illis

Naufragii tabulas qui petiere mei.

Urqu e rapar fiimulanre fame cupidusque crùe ris

lnculiodirum capta: ovile lupusAut ut edax vultur co rpus circumfpicit ecque dSub nu lli po situm ce rnere po ssit humo

Sic mea nefcie quis rebus malé fidus acerb isIn bona venturus si parerete fuit.

Hunc tua per forces v ir tus fubmovir am ico:

Nulla quibus reddi gratia digna pe rd i .Ergo quam m ife re tam vere telle pre baris ;

Hic alique d pe ndus si m’

odòtefiis h abet.Nec pmb itate tui prior eli autHe&o ris ux or ,

Aut comes e x tin&o Laodamia v iro .

Tu si Mare nium varem fe rtita fuifl’

e s

Pene lo pes e ifet fama fecunda tua .

Sive tibi hoc deb rs, nulli pia fa&a magiflzri ;Cumque nov i more s funr tibi luce dati :

Femina feu princeps omnes tibi cu lta pe r anno sTe docet e x emplum conjugis efl

'

eo

bonar ;

Assimilemque fui longa affuetudine fecit

H v

178 P . O VI D I I NASON I S

Grandia si parvis assimulate licet.

He i m ih i! non magnas quod h abentmea carmina vires,Ne firaque funtme fitis e ra m ine ra tuis .

Si quid in no bis v iv i fu i t ante v igo risÈx flin&um longis o ccidit omne malis

Prima locum fah €tas h ero r‘

clas inter h abe re sPrima bonis anim i confp ice re re tui .

Quantum curririue tamen ptc ce nia nofira vale burrr

Carm inibus vives tempu s in omne'

tneis.

EL EG I A V I.

1

S q u rs h ab er noflri sim iles in imagine vulr us

Deme meis h ede ras Bacch ica fe tta , comis.

Ilia decent let-ro s fe licia signa ,poè'

ras

Tempo ribus non e il apra c o rona m eis .

5 Ht c tib i dissimulas fenris tam en optime dici ,

In digito qui m e fe rsque refersque tue .

Efligiemque m eam fulvo comple x u s in aure

Cara relegati , quà pe te s , e ra —v ides .

Que que rie s fpe&as fube at tibi dierre fe rfanQuam procul a nob is Nafe fe dalis abefi

Crata tua efi ,pietas fed c arm ina maio r imagoSe nt mea qua mande qualiacumque lege s .

Carmina muraras hom in um «dicendo formas :

Infelix domini quo d fuga rupit opus .

He c ego difcedens , sicut bene multa moe r em ,

Ipfe me i pe fui m e lius in igne manu .

Urque cremafi'

e fuum fertur fe b ii ip ite-natum

Th efiias me lior marre fu iiTe fa ze r

Sic ego non merito s , me cem ,pcrirura lib elle s

Impe rni rapidis vifccrame fira rugis .

180 P . Ow e n Na s o rvrs

Laturum mifere quem mih i rebar e pem.

Tanrane te falla: ceperc ob liv ia ne iiri

Afl r&umne fuit tantus adire pudor ?Ur neque rcfpiceres nec fo larere jacentemDure nec ex fequias profequerere meas ?

Illud amicitia faucium ac venerabile nomenR e tibi pro v ili fe b pedibusque jate rQuid fuit ingenti pre flratum me le fe dalem

Vifere alle quii parte levare tui ?

Inque m eo s si non lacrymzun dimirtere cafe s

Pauca tamen fi&e verba do lore queriq ue quod igno ti faciunt valedie ere faltem ;

Et vocem popu li publicaque e ra [equiDenique lugubres vultus numqum que vidende :

Cerne°

re fupreme dum licuirque die ?

Dicendumque fem el toto non amplius a vo

Accipere parili reddere voce ValeAt fecere alii nullo mih i fe dere jun&iEt lacrymas animi signa dedère fui .Quid ? nisi conviéìu causisque valencibus cifem

Tempe ris longì vinÈrrs amore tibiQuid ? nisi tor lufue &

ù

to t m ea feria noifes

To t no ifem lufus feriaque ipfe tua ?

Quid ? si dumtax atR oma:mihi cognitus efl'

es

Adfcitus te ties in genu s omne loci ?

Cun&ane in z que ree s abierunt irrita vence s

Cun&ane Lethz is merfa feruntur aquis ?

Non ego'

te placidi genitum reor urbe QuiriniUrbe m eo qua jam non adeunda pede efi

Sed fcopulis , Ponti que s h t c h abe te ra sinillri

Iuque feris Scythic Sarmaticisque jugis .

Et tua funt silicis circum prz cordia vena ;Et rigidum fe rri fem ina pe&us h abent.

Qua que tibi quondam tenere ducenda pai

T R I S T I UM L I B . I . 1 8 1

Piena dedit nutris ubera tigris erat.

Atmala nofira minds quam nunc, aliena putafi’

es ;

Duritireque mihi non age rere reus .

Sed quoniam accedit faraiibu s hoc quoque damais ,Ut careant numeris tempe ra prima fuisEfiìce peccati ne s im memo r hujus illo

O$ cium laudem quo que re r e re tuum .

—WM )

E L EG I A V I I I .

D aw n inoifcnfz metam tibi tangere vita:Qui legis hoc nobis non inimicus opus.

Atque utinam pre te pe ssio rm ea ve ra valere !

Que pro me duros non te tigere Deos.

De nec cris fe lix multa s nume rab is am icos

Tempe ra si fue rint nubila , fo lus cris .Afp icis ut veniant ad candida te&a columba ;

Accipiatnullas fe rdida turris aves .

He rrea fo rm ica tendunt ad inanie numquam ;

Nullus ad amifl°

as ibit am icus opes .Urque comes radioa pe r So li s euntibus umbra

Cùm later h ic prefi'

ne nubib'us , illa fugit;Mobile sic fequitur Fortuna: lemina vulgus ;

Qu: simul indu&!r ne £te regenruf , abit.Ht c precor ut femper po ssint tibi falfa videriSant tamen eventu vera farenda meo .

Dum li etimus turba quantum fatis effet , habebat

No ra quidem fed non amb itiofa . domus .

At simul impulfa efi omne s timuere re inam

Cauraqué communi tu ga dedere fuga .

Sa va nec admire r mcruunr si fulmina . quorum

Ignibus atfiari prox ima quarque videnr.

181 P . O VI D I I NA SON I i

Sed tamen in duris remanentem rebus amicumQuam lib et inv ifo Ce far in hofie probat.

Nec fo let iraf'

ci neque enim modcrarie r alter

Cdm quis in adversis si quid amavir amar.

De corn ice Argo lici pofi quàm cognov it Orefi:

Narrarur Pyladen ipfe pre bali'

e The as .

Qua:fuit A&e ridar cum -magno .fomper Achille ,

Laudari folita efi He&e ris o re fide s .Quod pius ad m ancaThefe us comes ifl

'

e t amico

Tartareum dicunt inde luiffe Deum .

Euryali Nisique fide tibi Te rne re latà

Credibile efi lacrymis immaduiffe genas .

ER etiam m ife ris pie tas in b e fie probate r.Hei mih i quàm pauce s ha c mea dr&a movent!

Hic flatus h ac re rum nunc efi fo rtunamearum

B ehear ut lacrym is nu ilus adefl'

e modus .

At mea funt proprio qu amv is me fiissima cafuPe&e ra proceffu fa&a fe rena tue .

Ho c eve nturum iam tum carissim e v idi

Ferret adhuc ifiam cum m ino r aura rarem .

Siv e aliquod mo rum k u v ita labe carentisEli pretium nemo pluris h ab endu: erit.

Sive per ingenuas aliquis caput e x ruli r arre s

Qua libe r e lo quio 6r be na caufa tuo .

His ego commotus dix i tibi pre tinus ipsiScena manet dates grandis am ice tuas .

Haec m ih i non ov ium fibra:tonitrusve sinifiriLinguave fervatz pennave dix it avis .

Augurium ratio efi conje&ura futuri ;Hac divinavi ne titiamque te li .

Que quoniam rara funt re ti mih i mente tib ique

Gratulo r ingenium non latu iff'

e t uum.

At ne lirum tenebris utinam laruilî er in imisEx pediit Rudio lumen abefl

e meo .

184 P . OVI D I I N.rs os

Threrciam tetigit feli'

a carina Samon .

Salrus ab h ac terrà brevis efi Tempyra pe renti.Hac dominum tenue efi illa feture fuum .

Nam mihi Bifionie s placuit pede carpete campe s ‘tHellefpe ntiacas illa reliquit aquas .

Dardaniamque petit, au&e ris nomen h ab entemEt te rurico lî Lampface tura Deo .

Qui que per angufias veti: male virginis undas

Se lionAbydenii feparar urbe fretum .

Hincque Pre poufiatis ha renre rn Cyz icou o ris

Cyz ice n Hz monia:nobile gentis e pusQui que tenent Ponti Byz antia lire ra fauce s.(Hic locus efi gem ini janua vafi a maris . )

He c , precor ev incar , propulfaque fortibus Aufiris

Tranfeat infiabiles fi renua CyaneasThyniaco sque sinus ab h is per Apo llinis u rbemA&a fe b Anch iali ma nia tendar iter.

Inde Mcfembriaco s pe rrus , Odeffe n arces

Prz rerear di&as nom ine , Bacch e tuo

Er quo s Alcathe i memo ram a ma nibus e rtos

Sedibus h is profugum confiituiffe larem .

A quibus adveniat Milerida fe fpes ad urbem ,

Offensi quòme compe lir ira Dei .Hanc si contigetit m erita cadet agua Minerva ;Non fecit ad ne firas h e fiia majo r ope s .

Ve s quoque Tyndaridz que s ha c re lit infula,frarresMirc preco r duplici numen adefie vic .

Alten narnque parat Symplegadas ire per ar6iasScindere Bifionias altera puppis aquas .

Ve s facite ut vento s loca t rim diverfa petamus

i lla fuor habeat nec minds ilia fue r.

TR I S T I U M L I B . I .

EL EG I A X .

L u ana quarcurnque efi to ro tibi le£ia libello ,

Eli m ih i fe licita tempore fa&a vita:.

Aut hanc m e gelidi trem erem cum menfe Decemb ris

Scribentem mediisHadria v iditaquis

Aut pe fi quìm b imarem cu rfu fupe rav imus Ifihme n,

Alreraque efi nofi ra: fumta carina fugc .

Quod facerem v erfus inte r fera m urmura pe ntiCycladasEgèas obfiupuiii

'

e puto .

ipfe ego nunc mire r ranti s anim isque marisqueFlu6tibus ingenium non cecidifl

'

e meum .

Seu fiupe r h uic Rudio siv e h u ic infan ia nomen

Omnis ab h ac cur i mens re levara m ea efi.

Se pe ego nimbo sìs dubius ja&ab ar ab s is ;

Se pe mina: Ste ropes sidere pentus e ratFufcab atque diem culio s Erym anth ide s Urfze

Aut Hyadas fe vis aux erarAufi e r aqu is .

Se pe maris pars intus e rat ; tamen ipfe trementiCarm ina ducebam qualiacumque manu .

Nunc quoque contenti firidunt Aquilone rudentes ,

Inque modum tumuli concava furgit aqua ;Ipfe gubernato r to llens ad sidera palmas

Ex pofcit ve tis immeme r artis e pem .

Quo cumque afpicio nih il efi nis i mortis image

Quam dub ii timeo mente tim ensque preco r.

Artigere pe rtum po rte terrebor ab ipfe .

Plus habet infeli ì te rra timo ris aqui .Nam simul insidiis hominum pelagique laboreEt faciunt gemine s ensis nuda me tus .

Ille meo vereor ue fperet fanguiue prz dam

1 86 P . O VI D I I NA SONI S

Haec titulum nofirx mortis habere velit.Barbara pars le va efi avida fuce in£ia rapinaQuam cruor cz des be llaque femper habent.

Cùmque sit hibernis agitaram flu&ibus ;equor

Pe&ora funt ipfe turbidiom mari.

Que magis h is debes igne fcere candide le&e r ,»

$ i fpe funt, ut funt inferiora (ud.

Non ha c in ne firis ut quondam fcrib imus harris

Nec confuete meum le&ule , co rpus haber.Ja&o r in indomito b rumali luce , profundoIpfaque cz ruleis chatta feritur aquis .

lmpro ba pugnar h iems indignaturque quod ausimScribe re fe rigida: incutiente minas .

Vincar hiems hominem fed eadem tempore qu:efa

Ipfe modum fiatuam carminis illa fui .

L I B ER I I .

ma mih i vobiscum efi infelix cura libelli

perii qui m ifer ipfe meo ?Cnr modòdamnaras repe to mea crimina Mufas

An femel efi po.-nam commeruifi

'

e param ?

Carmina fecerunt, u t me cogne fcère ve llent

Omine non faulie fem ina v irque mea.

Carminafecerunt utme mo resque ne taretJam demum visi Ce far ab Arte m ee s.

Dema mih i fiudium v ira quoque crimina demesAcceprum refero versibus effe ne cens .

Ho c p retium cum v igilate rumqw laborumCepimus ingenio po ma reperta meo .

Si fape rem , do&as e difi'

em ju re fo rare:

Numine culte ti .petniciofa fue .

1 88 P . O VI D I I NA SON I S

t ue tuus gaudetmile s quod v ìcerit hofiem5° Sic , v i£ium cur fe gaudeat h e fiis h abe t.Ganfa m ea efi melior qui nec contraria dice r

Arma nec hofiiles effe fecutus ope s .Pe r mare , per terras per terria num ina jurePe r te prc fentem confpicuumque Deum

i i Hune animum faviffe tibi Vir max ime mequeQuì fo là po tui , mente fe ilfe tuum .

Optav i pe teres ca lefiia sidera tardèParsque fui turba parva precanti s idem .

Etp ia tu ra dedi pro te cumque omnibus unus6° Ipfe quoque adjuvi publica ve ra meis .

Quid referam libros illo s quoque , crim ina nofi raMille locis plena s nominis effe tui ?

Infp ice majus opus quod adh uc sine fine reliqui

In non credendo s co rpq a verfa mode s

6 Inv enies vefiri prz eonia nom inis illic ;

Invenies anim i pigno ra multamei.

Non rua carminibus majo r fitglo ria , nec quò

Ut majo r fiat, crefcere pe ssir , h abet.Fama Jovi fupe refi tamen hunc fua fa€ia referti

70 Et fe mareriam carm inis effe , juvatCùmque Gigantèi m emorantur prrr lia be lliCredibile efi la tum laudibus effe fuis .

Te celebrantalii quanto dece t ore masqueIngenio laude s ub erie re canunt.

7 , Sed tam en ut fufa taurorum fanguine centutn

Sic capitur minime turis h ono re Deus .

Ah ferus nobis nimiùm crudeliter he fiis

Delicias legit qui tib i cumque meas !Carm ina ne ne firis sic te v enerantia librisJudicie passim candidiore legi .

Effe fed itato quis te mih i pe ffet amicusVix nun; ipfe mihi non inimicus eram.

T a m T I U M L I B. I ] . 1 89

Cdm ca pit quaf‘

f'

ara domus fub sidere , partesIn p roclinaras omne recumb it e nus

Cun£iaque Fo rtunà rimam faciente deh ifcunt.

Ipfa fue quondam pe nde re te£i a ruunt.Ergo hominum que situm odium m ih i carmine :quàq;

Debuit efi vu lrus turba fecuta tuos .

At, memini vitamque meam moresque probabasIllo quem dede ras pra te reuntis equo .

Quod si non pre defi h onefii gratia nulla

R edditur at nullum crim en adeptus e ram .

Nec malè comm iffa efi nobis fo rtuna reo rum

Lisque decem decies infpiciendet viris .

R e s quoque priv aras fiatui s ine crim ine jude xDeque m ei faffa efi pars quoque vi&a fide .

Me m ife rum po te i si non e x trema no cerent

Judicie tutus non fem el effe tue .

Ultima me perdunt ime que fub arquo re mergit

Inco lum em re ties una procella ratcm .

Nec mih i pars no cuir de gurgite parva fed om n< s

Preff'

e re hoc fluéius Oceanusque caput.

Cut aliquid v idi ? cur no x ia lem ina feci ?

Cut imprudenti cognita culpa m ih iInfcius A&a e n v idit sine vefi e Dianam

Pra da fuit canibus non m inds ille fuis .

Scilice t in Superis etiam fo rtuna luenda efi

Nec v eniam la:fe num ine cafus h abe t.Illà nam que die quà me malus abfiulit error

Parva quidem pe riit, fed sine labe domus .

Sic quo que‘

parva ramen patrio dit are r ut .e vo

Clara, nec ullins ne b ilitate minor .

Et neque diviriis ne s paupe rtate moranda

Unde fit in neutrum confpiciendus eque s.Sit quoque nofira domus v e l cenfu parva, vel artuIngenio cerrènon laret illa meo .

1 90 P . OVI D I I —NA SONI S

Quo videar quamvis nimidm juvenilire r ufus

Grande tamen toto nomen ab e rbe fere .

Turbaque do&orum Nafonem novit, audet

:o Non fafiiditis enum erare viris .

Corruit haec igitur Music accepta fe b una

Sednon e x igue c rim ine lapfa domus.

Atque ea sic lapi‘a efi , ut fe rgere si madò [scsiEmaturuerit s aris ira , quear.

in eventu poma: d emen tia tanta efi

Utfuerit nofire lenior illa motu.

Vira dara efi cirraque e coem tua confiitit ira

O ! Princeps parcèviribus ufe tuisInfuper accedunt, te non adimente parere::

30 Tamquam vita param m uneris effet , op es .

Nec mea decre to damnafii fati a Senatds

Nec m ea fele&o judice juffa fuga efi .Trifiibus inv e&us ve rbis , ira Principe dignemUlcus e s offenfas ut decet ipfi tuas.

;Adde quod edi&um quamv is immane minaaquc

Artsmen in pe na nomine iene fuit.

Quippe re legatus , non ex ful dicor in illo

Parcaque fortuna (unt data verba mear.

Nulla quidem fano grav ie r m en:isque potenti40 Pa na efi quìm tanto difplicuiffe viro .

Sed fe ler interdum fieri placabile numer:Nube fole t nulsi candidus ire dies.

Vidi ego pampine is oneraram v iribus ulmum

Qua:fuerat fa v e fulmine rafia Jovis.I 4 ; lpfe licet fperare vere s fperab imus atque

Hoc unum fieri re proh ib ente pe tefi .

Spes mih i magna fub ir cdm te mitissime Princeps ;Spes mihi tefpicio cdm mea fata cadit.

Ac veluri ventis agitantib us reque n non efi

50Equalis rabies continuusque furor ;

1 91 P . O VI D I I NA SON I S

:S,Midus e x silium si das pre piusque roganri

Pars erit e perni magna levata me i .

Ultima perpetio r ,medios proje&us in h e fte s ;Nec quisquam patriì longids e x ful ab efi .

Sa lus ad egreff'

usmuffins feptemplicis lfiri

rgo Parrhasie ge lido v irgini s ax e prcmor .

Jaz iges Ca lch i Mete rèaque turba , Gctx que

Danubii m ediis vi x pre h ibentur aquis.

Cq ue alii causi. tib i sint gravie re fugaci

Ulrerior nulli quàm m ih i te rra data efi'”Longius h ac nihil efi nisi tantum frigus h o ffis ,

Et maris afiriéio qua ce rt nuda gelu .

Ha£i enus Eux ini pars efi R omana sinifiri

Pro x ima Bafi erna: Sauromatz que tenent.

Hare eli Anfo-nie fub jure novissima vix que

ao o Ha:ret rn imperii margine te rra tui .Uncle pre cor fupp le x ur ne s in tuta releges

Ne sit cum parriì pax quoque demta m ih i .

Ne timeam gente s , quas non bene fubmovcr Hi erNev e tuus passim civis ab hofi e cap:.

105Fas pre hibet Lario quemquam de fangu ine natums aribus falvis barbara vincla pari.

Perdiderinr cdm me due crim ina carmen erro r

Alterius fa£ii culpa silenda mihiNam non fum canti ur renovem rua vulnera Ctrfar .

ro Quem nimio plus efi inde luiffe femel.

Aircra pars fuperefi quì turpi crimine ta&usArgue r e bfceni doéi e r adulterii.

Fas ergo efi aliquà ccr lefi ra peéi ora.falli

Et funt ne tirii multa mmo ra tui .

“Stue Deo s cmlumque simul fuh lime menti

Non vacar e x iguis rebus adeffe JoviA te pendentcm sic dum c ircumfpicis orhem

E.Eugiunt curas inferio ra tuas .Scilicet

TR I S T I UM LI B . I I .

Scilicet imperi : Princeps fiatione re li£i ì

lmparib0s lege res carm ina fa€ta modis

Non ea te me le s R omani nom inis urget

Iuque tuis h umeris tam lev e fertur onus ;

Lusibus ut pa ssis adve rte re numen ineptisEx cutiasque o culis a ria nofi ra tuis .

Nunc tibi Pannonia efi nunc Illyris e ra domanda

t rica nunc prz bent Th raciaque arma m erum

Nunc petit Armenius pacem nunc pe rrigir arcus

Parth us eques tim idi captaque signa manu .

Nunc te pro le tui juv enem Ge rman ia fenrir

Bellaque p ro magno Ca fare s ar a b it.

B enique u t in tanto quantum non ex fi iritumquamCa rpe re , pars nulla efi qu: labet imperii

Urbs quoque te legum laffat tute la tuarum

Et mo rum similes que s cupis effe tuis .Nec tibi contingunt,qua: gentibus a ria prc fias ;Bellaque cum multis irrequie ta geris.

Mirer in h oc igitur tantarum pe ndere rerumNumquam te ne firo s evo luiffe jocos ?

At si quod mallem vacuus fortaffe fuifi'

es

Nullum legiff‘

e s crimen in Arte m ei .

Illa quidem fareor fro ntis non effe fevera:

Scripta , nec a tanto Principe digna legiNon tamen ideircd legum contraria jussisSunt ea R omanas erudiunrquc nurus .

Neve , quibus fcribam passis dubitare lib eilrrs

Quartue r b o s ve rfus e tribus unush ab er.Efte procul v ittt tenues insigne pudoris ;

Qua que regis m edie s infi ira longa pedes .Nil nisi legitimum conceffaque furta canemus

Inque meo nullum carm ine crimen erit.

Ecqu id ab hac omnes rigidè fubmovirnus Arre ,Quas fia la conringi virraque fumra verar ?Tom. III. I

1 94 P . OVI D I I NA SON I S

Ar m arrons pe rdi alienis arrib e s utiQuòque trab ar quamvis non de cearur , hab et.

2 !S'

Nil igitur matrona legat quia Carmine ab omniAd delitrquendum do étie r effe potefi .

Quodcumque attigerit si qua efi fiudiofa sinifiri

Ad v itium mores infirue t inde fe e s .

Sumfe rit Annales nih il efi h irfutius illis

160 Faéia sit unde parens Ilia nempe leger.Sumferit Eneadum genitrix ub i prima ; requiret£ neadum genitrix unde sir alma Venus .

Profequar inferius madò si licet o rdine ferriPa ffe nocere anim i:carminis omne genus .

’ 5$Non ramen idcirco crimen liber omnis h abch itNil prodefi quod non le de re pa ssir idem .

gne quid utilius si quis ramen a re re te&a

Comparar , audaces infiruit igne manus .

Erip it inte rdum madò dat medicina falutem1 7° Que que juvans monfirar que que sit h erba nocens,Et latro cantus prz cingimr enfe v iator

Ille fed insidias h ic sibi po rtat opem .

Difcirur , inne cuas ut agar, facundia caufas ;

Pre tegit ha c fontes immerito sque premit.1 7fSic igitur carmen re&à si mente legatur

Confiab ir nulli poffe noce re meum .

At quiddam v irii quicumque hinc concipit, errar

Et nim idm fcripris abrogar ille m e is .

Ut tamen h oc fatcat ludi quoque fem ina pra:bent"8° Nequiti: ro lli rata th eatre jubePeccandi caufam qu: multis fz pe dederunt ,

Martia cdm durum fiernit arena fo lum.

Te llatur Circus ; non tuta licentia Circi

Hic feder igno te jun&a puella v ire .

:.8;Cdm qus dam fparientur in bar ut am s tor ei drm

Conveniat quare porricus ulla parer

1 96 P . O rm a NA SON I S

Nec m ihi marcriam bellani: R oma negab at

Et piu: e li patriz fa&a referre:, labor .

B enique a im m eritis impleveris omnia Ce far

Pars mihi de am ici: un: cauenda fair.

i i tque trahunt ocu lo s radiantia lumina So lis

Trax ifl'

ent animum sic tua fa&a meam .

Arguor immeritò tennis m ih i campus aramr

Illud erat magna:ferti litatis opus .

Non idea debet pe lago fe crede re si qua

30 Audet in e x iguo lndere cymba lacu .

Forsitan dub item num eris leviorihus aptusSim fatis ln parvo s fuflî ciarnque modo:.

At si me jub ea:domito s lovis igne GigantasDicere conantem deb ilitah it onus .

335Divifis ingenii eli immania Cz i'

aris a&a

Conderc materifi ne fupcretur Opus.Et tamen aufus eram fed derre&are v idehar ,Quodque nefas , damna viribus effe tuis.

Ad leve rurfus opus juvenilia carmina veni

34° Et falio mov i pe&us amo re meum .

Non equidem vellem fed me mea fata trahebant

Inque meas po.-

nas ingeniofus eram .

Hei mihi ! quoddidici : quod me docu.ere parentes

Literaque eli o culo s ulla mo rata meo s .

34;H2 C tibi mc invil'um lafcivia fecit ob Artes ,

Quas ratus es vetito s fo licitall'

e toro s.

Sed nequeme naptx didice runrfurta m agiliro

Quodque param novit nemo docere po refi .

Sic ego delicias mo llia carm ina feci

3; o Strinx erit ut nomen fabula nulla m eum ,

Nec quisquam efi adeo m edià de plebe maritusUt dubius vitic sit pater ille meo .

Crede mih i mo res diflant a carmine no liri

Vita vereuinda efi , Muia jocofa , mihi .

T R I S T I U M L I B . I I . 197

Mag0aque pars operum mendax fi€ta mcc rum 355

Plus sibi permisit compo sito re fuo .

Nec libe r indicium ell anim i fed honelia voluptas

Plurima mulcendis antibus apta feren3.Accius e lfet atro x , conv iva Terentius e ll

'

et

B ifent pugnaces qui fera be lla canna t.B enique compofui tenero s non fo lus amores ;Compo sito pe nas fo lus amo re dedi.Quid nisi cum mu lto Venerem confundere vino

Pre cepitLyrici Te’

r'

aMufa fenis

Le sbia quid docuit Sappho nisi amare pue llas

Tuta tamen Sappho tutus ille fuit.

Nec tibi , Battiade nocuit , quod l'

a pe legentiDe licias v e rfu fali

'

us es ipfe mas .

Fabula iucundi nulla eli sine amo re Menandri

Et fo lct h ic pueris v irginibusque legi .Ilias ipfa quid eli , nisi turpis adultera de qua

Inter amatorem pugna v irumquc fuit

Quid prius efi illi fiammi C hryfe‘

r'

do s ? utque

Fecerit irato s rapra puella duce sAut quidOdyflì a eli , nisi femina pr0pte r amo rem 375

Dum vir abefi multis una petita procis ?Quis nisi Mz onides , VeneremMartemque ligaro s

Narrar in ob fceno co rpo ra prenfa to ro ?Unde nisi indicio magni fciremus Homeri ,Hofpitis igne duas incaluiffe Deas

Omne genus fcripti gravitate T rage dia v incit

Hz c quoque material i femper amo ris h abet.

Nam quid in Hippo lyto nisi ca c: fiamma noverce ?

Nobilis efi Canace fratris amore (ui .

Quid ? non Tantalides agitante Cupidine currus

Pifz am Ph rygiis v ex it eburnus equisTinge ret ut ferrum natorum fanguine mater

Concirnaa - la fo fecit amore dolor .

1 98 P . O VI D I I NA SON I S

Feci: amor fub itas volucres cum pellice regem39° Quz que fuum lager nunc quoque mater ltyu .

Si non lEropen frater fceleratus amalfetAverl

'

o s So lis non legeremus equos .

Imp ia nec tragicos tetigi lî e r Scylla cmhurnos

Ni patrium crinem defe c uiffe t amor .

39 ) Qui legisEle&ran . egen.tem mentis Orefien ,

Egyfìh i crim en Tyndarido sque legis .

Nam quid de tetrico referam domitore Chima rz ,

Quem leto fallax h ofp ita pe ne dedit ?Quid loquat Hermionen ? quid te Scha ne ra virge ?

403 Teque Mycena o Phaebas amata duci ?

Quid Dana'

e‘

n Dana‘

e'

sque nurum matremque Lyx i

Haemonaq'

ue no&es cui co'

i ere duas ?

Quidgenerum Pe lia ? quidThcfea quidve Pelafgum

Iliacam te tigit qui rate primus humum

405Huc Io le Pyrrh ique parens bue Herculis ux o r

Hue accedar Hylas lliadesque puer .Tempo re deficiar tragico s si perfequar ignes ;

V1x que m eus capiat nomina. nuda liber.

Efl in obfceno s deflex a Trage dia rifus

4 10 Multaque pra teriti verba pudor is habet.Nec nocet au£tori ma llem qu i fecit Achille a;

Infregill°

e fuis fo rtia fa&a modis .

Junx it Arifiicle sMilesia crimina fecum

Pulfus Arili ide s nec tamen urbe fui .

4 1c c qui defcripsi r co rrumpi femina matrum

Eub ius impure condito r h ifio ria .

Nec qui compo l'

uit nuper Sybaritida fugit

Nec qui concubitus non tacuere mo s .Sumque ea do&o rum monumenris m ix ta v ira ram ,

41 9 Muneribusque ducum pub lica fa&a patent.Ne ve peregrinis tantùm defendat ab armis

Et Romanus habetmulta jocofa liber.

2 00 P . O VJ D I I NA SON I S

B enique ab incau to nimidm petit ille maritoSe quoque uti fervet ; pecce t ut illa minus .

Se it cui latretur cum fo lus obambulat ipfe

4 40 Cnr toties clauf'

as e x creet ante fores .

Multaque dattalis furti prz cepta docetque

Quai aupre po ssint fallere ab arte v ire s .Nec fuit hoc illi fraudi legiturque Tibullus .Et placet jam tc Pr incipe , no tus era:.

«65!Inv enies eadem blandi prz cepta PropertîDifiri£ius minimi nec tam en ille nod efi.

His ego (necessi quoniam prz fiantia candorNomina v ivo rum dissimulare jubet.

Non timui fateor ne quà to t iEre carina:4 7° Naufraga fervatis omnibus una foret,

Sant aliis fcripta: quibus alea luditur arte:.

Hz c efi ad nofi ro s non lev e crimen avo s.

Quid valeant tali quo po ssis plurima ja&uFingere damnof

'

os efl'

ugiasve canes .

475Tefl'

era que rnumeros h aheat :diflante vocato

Mittere quo deceat quo dare m ilf'

a modo .

Difco lor ut re&o graff'

etur limite mile s

Cdm medius gem ino calculus hofi e perit.

Ut mage v elle requi fciat revo care priorem

430 Ne tutòfugiens incomitarus eat.

Parva l'

edet rem is infiru&a tabella lapillis

In qua v iciffe efi continuafl'

e funs .

Quique alii lnfus neque enim nunc perfequar omnes

Perdere rem caram tempo ra nofira fo lcnt.43SEcce canitfo rmas alias ja&usque pilarum

Hic artem nandi pra:cipit ille trochi .

Compo sita efi: aliis fucandi cura co lo ris ;

.Hic epulis leges hofpitioque dedit.Alter humum de qua fingantur pocula monflrat

49° Quzeque docet, liquido tefia sit apta mero .

TR I S T I U M L I B . I I . z o :

Talia fumo si luduntur menfe Decemù ;

Que damno nulli compof'

uiffe fuit.

His ego de ceprus non trifiia carmina feci

Sed trifiis nofi ro s poma fecura joco s .B enique nec video de t0t fcrib em ibus unumQuem fua p e rdideritMuf

'

a :repertus ego .

Quid si fcripsiff'

em mimo s obfcena jo cante3

Qui temper v etiti crimen amoris habent?In quibus assiduècultus procedir adulter ;Verbaque dat finito callida nupta viro .

Nub ilis bo s v irgo matronaque v irque puerque

Spe&at e magna parte Senatu s adcfi .Nec fatis incefiis temerari vo cibus aures

Affuef'

cunt o culi multa pudenda pati.Cùmque fefellit amans aliquà novitate maritum

Plaudimr ; magno palma favo re darur.Quoque minus prodcfi pu ma efi lucrof

'

a po '

e'

ta:

Tantaque non parve crimina Prz ro r em it.

Infpice ludo rum fum tus Augufie , tuo rum ,

Em ta tibi magno talia multa leges .

He c tu fpe&afi i fpe£iandaque l'

a pe dedifiiMajefi as adeòcom is ubique tua efi .

Luminibusque tuis , roms quibus utimur orbisScenica vidifii lentas adulte ria.

Scribere si fas efi imitam e s turpia mimo s

Materia mino r efi debita pe na me z .

An genus ho c fcripti faciunt fua pulpita mmm ;Quodque i ibet m im is [cena licere dedit?

Etmea funt populo faltata po$mata fa:peSe pe oculos etiam de tinuere tuos .

Scilicet in domibus vefiris ut prifca virorum

Artifici fulgent corpora pi&a manuSic qu: concubitus varios Vencrisque figurasEx primat efi aliquo parva tabe lla loco .

I v

r o :. P . O VID I I NA SON I S

y z ; t ue feder valtu fafI°

us Te lamonius iram

Inque oculis facinus barbara mater habetSic madido s siccat digitis Venus uda capillos

Etmadòm atera is te&a vide tur aquis.

Bella fonant ali i telis infiru€ta cruentis ;

”o Parsque tui generis pars tua fa&a cannat.

Invidat

me fpatio Natura co'

e’

rcuit aréio

Ingenio vires ex iguasque dedit.

Et tamen ille tua fe lix Eneîdos au£ior ,Contulirm Tyrio s arma virumque to ros

legitur pars ulla magis de corpo re totoQuàm non legitim0 fe dere jun&us amor .

Phyllidis hic idem teuerosque Amaryllidis ignes

Bucolicis juvenis luferat ante modis .Nos quoque jam pridem fcripto peccavimus uno .

540Supplicium patitur non nova culpa novum .

Carminaque edideram cum te del:&a nonntem

Prz terii to:ies jure quie tus eques .Ergo qw: juveni mih i non nocitura putar iScripta parum prudens nunc nocuere [eni

i 4$ Sera redundab it veteris vindi£ia libelliDifiat a meriti tempore pmna fui .

Ne tamen omne meum credas opus effe remifi'

um

Se pe dedi nofire grandia v ela rati.

Se x ego Fafiorum fc rips i totidemque libello:550 Cumque (uo finem mente volumen habet.q ue tuo naper fcrip tum. fub nomine Ce far

Et tibi fac ratum fors mea rup i: opus.Et dedimus tragicis fcriptum regale co th urnis

Que que gravis debet verba co thmnus h abe t.555Di6iaque [unt nobis quamvis manus ultima tarpeo

Defuit in facie s corpora verfa nova .

Atque utinam revocea animam pau lispe r ab ira

E:vacuo jubeas hinc tibi pausa legi i

40

2 04 P . O VI D I I NA SON I S

Heu l nimrunì feròdamnat e dit opus .

Inf'

pice quid portem nihil h ic nisi trifie videb is

Carmine tempo ribus conveniente tuis.Clauda quod alterno fubsidunt carmina verfaVel pedis hoc ratio ve l via longa facit.

Quod neque (um cedro flava s nec pumice le vis ;Bruh ui domino cultior effe m eo .

Lite ra fuÉuf'as quod h abet maculofa lituras ,Le sit Opus lacrym is ipfe potita fuam .

Si qua videbuntur cafu non di6ia Latiné ;In qui fcribebat, barbara terra fuit.

Dicite le£iores si non grave , quà sit cundum

Quasque 'petam fedes hofpes in Urbe liber .

Haec ub i f'

um lingu ì furtim titubante locurasQui m ih i monfiraret, v ix fuit unus iter .

Ui tibi dent , nofiro quod non tribuère parenti ,Mo lliter in patriì vivere po il

'

e tui .

Duc age namque (cque r : quamvis te rri que matiqueLonginquo referam lafl

'

us ab o rbe pedem .

Paruit ducens Haec funt Fo ra Carfaris inquit

Hare efi a facris qua: v ia nom en h abet.Hic focus efi Velia qui Pa llada fe rvat ignern

Hic fuit antiqu i regia parva Nume .

Inde perchs de x rram Porta efi uit ilia Palari

Hic Stato r hoc primum condita R oma loco efi .

Singula dum mito r v ideo fulgentibus armis

Confpicuo s polies te6iaqne digna Deo .

An Jovis ha c dix i, domus efi ? quod ut effe putarem,

Augurium menti querna co ro na dabat.Cujus ut accepi dominum Non fallimur , inquam

Etmagni verum efi hanc Jovis effe domum .

Cnr tamen appo siti velatur janua lauro ?Cingit augufias arbo r opaca fores ?

Num quia perpetuus meruit domus una triumphos ?

T R I S T I UM L I B . I I I . z o ;An quia Leucadio femper amata Deo

Ip fane quod fefia efi an quod facitomnia fefia iQ am tribuit tetris Pacis an ilia n0ta efi ?

t v iret femper laurus , nec fronde caduc ì

Carpirur a ternum sic h abet illa decus

Ganfa fuperpo sit: fcripto tefiata corona:

Se rvatos cive s indicat hujus ope .

Ad1ice fervatis unum Pate r optime civem

Qui pro e nl ex tremo pulfus in urbe jace t. vIn quo pa narum quas m eruiff

'

e fatctur

Non facinus caufam fed funs erro r habet.Me m iferum!v ereorque locum ,v ene ro rque potentemB t quatitur trepida litera nofira metu.

Afpicis ex fangui chartam pallete colore ?

Afpicis alternos intremuiffe pedesQuando cumque precot nofiro placata parentiIsdem fub dominis afpiciare domus .

Inde teno re pari gradibus fub limia ce lsiaDucor ad intonsi candida templa Dei .

Signa pe regrinis ubi funt alterna columnis

Be lide s fi ri£io barbatus enfe paterQue que v iri do£io vetercs cepé

re novique

Pe ii ore le&uris infpicienda patent.Qua rebam fratres ex ceptis fcilicet illis

Quo s funs optaretnon genuiffe parens.Quaerentem frufira cufio s me fedibus illis

Pre po situs fan&o jussit abire loco .

Altera tempia peto v icino jun&a theatroHz c quoque erant pedibus non adeunda meis .

Nec me qua do£iis patuerunt prima libellis,Atria Libertas tangere paff

'

a fua efi .

In genus au&oris miferi fortuna redundat

Et patimur nati quam tulit ipfe ,. fugam.

Fo rsitan nobis olim minus afper , i lli

i 06 P . OVI D I I NA SON I S

Evi£ius longo tempo re s '

ar’e rit.

Di,precot,atque adeò,neq ;enimmih i tu rbaruganda efi,s

'

ar ades vo to max ime Dive ,meo .

Interea fiatio quoniam m ihi pub lica clauf'a efi ,

Privato liceat delituiff'

e loco .

Vos quoque si fas efi , confuf'

a pudore repulf'

:

Sumite plebei: carmina nofi ra manus.

EL EG I A I I.

Ea e o erat in fatis Scyth iam quoque vif'

e re nofiris !

Qua que Lycaenio te rra fub ax e jac etNec vo s Pieride s , nec fiirp s Lato

'

ia , vefiro

Do&a facerdoti turba tulifiis opem ?Nec mih i quod lusi vero sine crimine prodefi ;Quodque magis .viriiMufa jocofa mea efi

Plurima fed pelago terràque pericula paffum

Ufina ab assiduo frigorc Poutus habe t.Quique fuga: rerum , fecuraque in o tia natus

Mo llia impatiens ante laboris eramUltima nunc pario t nec me mare portubus orbuns

Perdere diverfz nec pomere v ia .

Su&°

ecitque malis animus :nam corpus ab illoAccepit v ires virque ferenda tulit.

Dum tamen ventis dubius ja£iabar audi:

Fallebat curas :graque corda labor.Ut via finita efi opus r. uiev it eundi

Et pa n: tellus efi m ih i ta&a mez ;

Nil nisi fiere liber nec nofiro pareio r imber

Lumine de vernì qudm nive manar aqua.

R oma dm usque fahir de side rinmqnc locorum

Quidquid u nifsà reflae inUrbe m i.

108 P . OVI D I I Na som s

Vix infi illa to refiituenda mero ;Nunc ie th uc aliquis dominam venifl

'

e refurgaih :

Spesque tui nobis caura vigoris erit.

Ergo ego [um vit: dubius tu fo rsitan illic

Jucundum nofiri nefcia tempus agis ?Non agis afiirmo liquet o ! carissima , nobis .Tempus agi sine me non nisi trifie tibi .

Si tamen implevitmea fo ra quo s debuit annos

Et m ihi vivendi tam citò finis adefi ;Quantum erat. o magni perituro parcere Divi!

Ut faltem patrii contumularer h umo .

Vel pe na in mortis tempus dilata fuiffetVel praecepiffet mors pr0perata fugam .

Integer h anc po rui nupe r bene reddere lucemEx fulutocciderem nunc mihi vira data efi .

Tam proeni igno ris igiturmo riemur in oris ?

Et fient ipfo trifi ia fata loco ?

Nec mea confueto languefcuntcorpora le&o .

Depositum nec me qui Heat, ullus erit.

Nec domina lacrymis in nofira cadentibus o ra

Accedent anima tempo ra parvamez .

Nec mandata dabo nec cum clamore fupremo

Labentes oculo s conde t amica manus .

Sed sine funeribus caput hoc sine hono re fepulcri

Indeploratum barbara terra teget.Ecquid. ut audieris . tori turbabere mente ?Etferies pavidape&ora fidamanu ?Et:quid in has ftufira tendens tua b rachia partesClamab is miferi nomen inane viri ?

Parce tamen lacerate genas ; nec feinde capillosNon tibi nunc primum lux mea raptus ero .

Cùm patriam amisi tum me periiff'

e putato

Et prior , graviormo rs fuit illa mihi .

Nunc si forte potes fed non po tes, optima conjux ,

T R I S T I U M L I B . I I I .

Finitis gaude to rm ih i morte malis .

Quàm p0te s ex tenua forti mala co rde ferendo

Ad qu: jam pridem non rude pe&us habes .Atqu e utinam pe reant anime cum co rpore nofireEifugiatque avido s pars m ih i nulla rogos

Nam si mo rte carens vacuam vo lar altus in auram

Spiritus Samii funt rata dilia fenis ;Inter Sarmaticas R omana vagab i rur umbrasPerque fera:manes hofpita femper erit.

OfI'

a tamen facito parvz’

i referantur in urnà.

Sic ego non e tiam mo rtuu s ex ful ero .

Nec vetat hoc qu isquam fratrem Th eb ana peremtum

Suppofuit tumulo R ege v etanre , foror .

Atque ea cum fo liis am0mi pulvere m ifceIuque fuburbano condita pone fo lo .

Quo sque legat verfus oculo properante viator

Grandibus in tumuli marmore ca de no tis .

Hic ego qui jaceo tenerorum lufor amo rum

Ingenio perii Nafo poe'

ta m eo .

At tibi qui transis ne sit grav e . quisquis amafii .D icere Nafonis mo llite r o ffa cubent.

Hoc «fatis in titulo efi etenim majo ra libelliEt diuturna magis (unt monumenta mei .

Quos ego confido quamvis nocuere daturo s

Nom en au£io ri tempo ra longa fuo .

Tu tam en ex fiinéi o femlia m unera ferto ;

Deque tuis lacrym is humida ferra daro .

Quamvis in cinerem co rpus mutaverit ignis .

Sentier o fficium ma fia favilla pium .

Scrib e re plura liber fed vo x m ih i feffa loquendoDiéiandi vires siccaque lingua negar.

Accipe fa premo di&um mihi fo rsitan o re

Quod. tibi qui mittit non habet ipfe Vale..

n o P . O VI D I I NJ SON I S

EL EG I A I V .

0 M ti—i l care quidem femper fed tempo re duro

Cognite res po li quàm proeubuere mez

Usihus edo£io si quidquam eredis amico ,

Vive tibi longé nom ina magna fuge .

Vive tibi quanrumque potey , prz lufiria vita.

Sz vum prae lufiri fulm en ab arce venir.

Nam quamquam foli poffunt prodc po tentesNon pros itpotins . si quis ch effe po reli .Effugit h ibernas demiffa antenna pro cellasLaraque plus parv is v ela timoris habent.

Afp icis ut rummi cor tex levis innatet und.i

Cùm grav e ne x a simul retia mergat onus.

Ht c ego si monito r monisus prius ipfe fuiffemIn qua debueram fo rsitan Urbe fo rem.

Dum recum vi x i dum me levis aura ferebat .

Ht c m ea per placidas cymba cucurrit aquas.Qui cadi: in plano v ix hoc ramen evenit ipfum,

Sic càdi t ut ta6i ì fingere possit humo

At mifer Elpeno r te£io de lapfus ab alto

0ccurrit R egi debilis umb ra fuo .

Quid fuit ut tutas agitare tDe dalus alas

Icarus immenf'

as nomine signet aquas

Nempe quod h ic alu? demissiùs ille vo labat.

Nam pennas ambo nonne habuere ruas ?

Crede mihi bene qui larair bene v iz ir ; intra

Fo rtunam debet quisqu e manere fuam.

Non foretEumedes e rbus si filius ejusStultus Ach illée s non adamaffet equos.

Nec natum in fiamma vidiffet, in arbore natas

z u . P . O VI D I I NA SON I S

Dicere quos cupio nom ine quemque fao .

Sed tima r ofiicium cautus com pef'

d t ; ipfos

ln nofiro poni carm ine nolle puto .

Ante vo lebaris gratique erat infiar hono ris

Versibus in nofiris nom ina velita legi .

Quod quoniam efi anceps intram ea pe£io ra quemque

Alloquar nulli caufa timoris era .

Nec meus indicio latitantes verfus am icus

Pra trah e t occu lté si quis amavit amet.

Seite tamen . quamvis langì regione rematus

Ahsim vos animo femper adeffe mea .

Et, quàm quisque patefi , aliquà mala nafira levateFidam projeéio neve negate manum .

Pro fpera sic vobis m aneat Fortuna nec umquamConta&i simili forte rogetis 0pem .

EL EG I A V.

U s U s amicitia recum mih i parvus ut illan

Non z grèpofle s dissimulare fu it

Ni m e comple x us v inclis pro pioribus effe sNave mei v ento fa rfan eunte (uo .

Ut cecidi cun£i ique m etu fugére ruin:

Verf'

aque am icitia: te rga dedère m ese ;

Aufus e s igne Jovis pe rcufium tangere co rpus

Et deplorata: limen adire domri s .

ldq

ue re cens pra:fias nec longo cognitus uf'

u

Quod veterum m ifero vix duo tresve m ih i.

Vidi ego confufa s vultu s , v if'

o sque na tavi

Osque m adea s fletu pallidiusque meo

Et lacri'mas ce rnens in s ingula ve rba cadentesOre meo lacrymas auribus illa bib i

‘S Brach iaque accept ma fia pendentia ca llo .

TR I S T I U M L I B . I I I . z x ;

Et singulraris ofcula min a fouis .

Sum quoque Care tuis defenf'

us viribus abfens

Scis Carum veri nominis e ffe loco .

Multaque prz rereamanifefii signa favoris

Pe£io ribus tenco non ab itura me is .

Di tibi poff'

e tua s tribuanr defendere femper

Quos in materià prafperiore juv es .

Si tamen interea quid in h is ego p erditus orisQuad te credibile efi quz rere quz ris agam

Spe trabo t e s igui quam tu m ih i demere no li

Trifi ia leniti num ina pofl'

e De i .

Seu temere e x fpeéia sive id contingere fas efi .

Tu m ih i quod cupio , fas precot effe pro ba .

Que que tibi lingua:efi facundia confer in illud

Ut da ccas va tum paffe valere m eum .

placabilis ira:

les mo rns mens generofa capit.Co rpora magnanimo fatis efi prafiraff

'

e leon:

Pugna fuum finem enim jace t ba liis h abet.At lupu s turpes infiant ma rieurib us ursi ;Etqua cumque minor nobilitate fera efi.

Majus apud Tra jam forti quid h ab emus Ach ille ?Dardanii lacrymas non tulit ille fenis.

Que Ducis Emath ii fuerit d ementia Paro s

Prz clarique docent funeris e x fequiz .

Neve hom inum referem fle x as ad mitius iras

Junonis gener efi , qui pri us ba li is e rat.B enique non paffum nullam fperare falutem

Cùm pe nse non sir caufa cruenta mere .

Non m ih i qua renti pefl‘

um dare cun£ia petitums

areum caput efi quod caput o rbis e rat.Non aliquid dix i vio lentaque lingua locura efi ;Lapfaque funt nimio verba pro fana mero .

lnfcia quod crimen viderunt lamina ple£io r r

1 14 P . O VI D I I NA SON I S

Peccammque oculos efi habuiff'

e me um .

Non equidem ta tam po lfum defendere culpamSed partem nofiri criminis error h abet.

Spes igitur fuperefi fa£iu rum ut mo lliat ipfe

Mutari pa nam conditione loci .

Hunc utinam nitidi So lis prc nuncius o ttum

Afferat adm ifl'

a Lucifer albus equo .

EL EG I A V I.

F as D U s amicitia: nec vis carissime nolita .

Nec si fo rte ve lis , diss imulare pa res .Donec enim licuit, nec te mih i cario r alter

Nec tibi me ta ti iun£iior Urbe fuit.Isque e rat usque adeopo pulo tefiarus ut effet

Pa ne magis quim tu quàmque ego no rus aman.

Quiqu e e rat in caris animi tibi canda r amicisCognitus efi illi quem colis ipfe. v iro .

Nil ita celabas ut non ego confb ius effem

Pe€ia rihusque dabas multa regenda me is.

Guique ego narrabam fecrcti quicquid habebamEx cepta quod me perdidit minus eras.

Id quo que si fciffes falvo fruerere fodali ;

Consilioque forem fofpes amice tuo .

Sed m ea me in pa nam nimirum fata trahahant:

Omne bona: claudunt utilitatis iter.Sive malum p0tui tamen hoc v irare cav endo

Seu ratio fatum vincere nulla vale t ;

Tu tamen , o ! nobis ufu jun&issime langa

Pars des ideri:max ima pe ne m ei

Sis memo r si quas fecit tibi gratia viresIlla: pro nobis ex periare rogo .

2 1 6 P . O VI D I I NA SON I S

Et raras dates ingeninmque dedit.

'S Hoc ego Pegasidas dedu z i primu! ad undas

Ne malé fecunda v ena periret aqua .

Primus id afpex i teneris in v irginis annis

t ue pare r . ven: dnx que comesqne fui.

Ergo si remanent ignes tibi pe£iori s idem1° So la tuum vates Lesbia v incer opus.Sed ve reo r , ne te mea nunc Fo rtuna retardet

Perque meos cafus s it tibi pe6iu s iners .Dum licuit tua l

'

a pe mih i tibi nolita legebamSe pe tui inde x , (arpe m agifier e ram .

,Ant ego prz bebam fa£tis madò versibns auresAnt ubi cefl

'

aras canf'

a rubo ris eram.

Forsitan e x emplo quia me le fere libe lliTu quoque sis pe na:fata fecnta m ea .

Pane Pe rilla metum tantummodo femina non sit

; o Devia nec fcriptis difcat amare tuis .

Ergo desidia remove , do£i issima caufas

Iuque bonas artes tua facta redi .

Ilia decens facie s longis v iriabirur annis

R ugaque in antiqua fronte fenilis e rit.Sf Injicietque manum format damnof

'

a feneéins

Qua firepirum paffu non faciente venir.Cumque aliquis dice r, Fuit ht c fo rmofa ; do lebisEt fp eculum mendax effe querère tuum .

Sunt tibi opes modica: cum sis dignissima magnis .

4° Finge fed immensis censibns effe pares.Nempe dat id cnicumque libet fortuna , rapitqueIrus efi fnb itò, qui modòCrmf

'

us erat.

Singula quid referam ? nil non mortale tenemns ,

Pe&aris ex ceptis ingenirqne bonls .

4" En ego cum patrii caream vob isqne damoque

R aptaque s int adimi qu: po rtie re , m ih iIngenio tamen ipfe mea comicorque frnorqne

s ar

T R I S T I UM L I B . I I I .

Cmfar in hac pe tuit iuris habere nih il.Quilib eth anc fa va vitam m ihi finiat enfe ;

Me tam en e x fiin£io fama fupe tfie s e rit.

Dumqu e fuis vi&rix amuem de mantihus o rbem

Profpicie t dam itum Martia R oma legar .

Tu quoque quam fi udii m aneat felicior ufus

Elfuge venturo s quà po tes usque roga s .

'E L EG I A V I I I.

Tu na ego Tripto lem i cuperem co n

°

f'

cende rc currns

Misit in ignoram qui rude femen h umum :

Nunc ego Medèz ve llem frenare dracones

Quo s h abuit fugiens arco Co rinth e . tui

Nunc ego ja&andas optarem fumere pennasSive was Pe rfen ; Dardale , sive tuas

Ut teneri nofi ris cedente vo laribns anrì

Afpicerem patria dulce repente ro lumDefert ue dam iis vnltum m emo re sque fadales

Caraque prae cipuè conjugis o ram ih i .

Stulte quid a ! frnfira vo tis pue rilibns aptasQua:non ulla tulit fe rtqne fe retque die s

?

Si femel aptandum efi Augufium numen adora

Et quem lzesifii rite precare , De um .

Ille tibi pennasque patefi currnsque vo lucre sTrade re det reditum protinus ales cris .

Si prece r haec neque enim pa ssim majora precariNe mea s int timeo va ta modefi a parum .

Forsitan hac olim cum fe fariav erit ira

Tum quoque fo licitì m ente rogandns erit.

Quad m inus inte rea efi infiar m ih i muneris ampli

Ex h is m e inbent quo libet ire lo cis .Nec cmlum nec aqua faciunt, nec terra, nec aura

:

Tom. II I. K

1 1 8 P . O VI D I I NA SON I S'

Etm ih i perpetuus co rpo ra languor habet.Seu vitiant artus a:gras contagia m entis ;

Siv e m ei cauf'

a efi in regione mali :

Ut tetigi Pontum ve x ant infomnia ; v irque

Off'

a tegirmacies nec juvat o ra cibus .Quique per autumnum pertussis frigate p rimaEli color in fo liis , qua nova la sit h iem s

ls m ea m embra tenet. Nec v iribus allevo r u llis ,Et numquam queruli cauf'a do loris ab efi .

Nec m elius valeo quàm corpore ,m ente ; fed a gra efi

Utraque pars z què, binaque damna fero .

Harret an te oculos, ve luri fpe6iabile corpus ,

Afiat Fo rtuna: fo rma legen'

da mez .

Cùmq ; lacum,moresq ; hom inum, cultusq ; fonnmqne,Ce rnimus quid sim quid fuer imque fub ir ;

Tantus amo r necis efi , qu e-

rar ut cum Ce far is ità

Quod non o ffenf'

as v indi cet enfe fuar.

At quoniam feme l efi odio civ iliter nfua.

Mutato levia s sit fuga nofira. loco .

m ì

EL E G I A I X .

H rc quoq ; fnnt igiturGraie ,(qnis credere tfiurb esInter inh um ana:nom ina. barbarise.

Hue quoque Mileto m issi ven ere co loniInque Ceris Gra1as canfi iwère domo s.

ced v etus hu ic nom en pa sitîiqne antiquins urbe .

Gauli at ab Abfyrti ce de fuie loca .

Nam rate qua curi pugnacis faéi a Minerva:

Per non tentatas prima cucurrit aquas ;Impia defertum fugiens Medèa patentem .

Dicitur h is remo s apph cuiffc vadi s .

n o P . O VI D I I NA SON I S

Quim non ingenio nomina digna meo !

Dum tamen aura tepe t medio defendimur Ifito.

Ille fui: liquidus bella repellit aquis .

At cum trifi is hiems f'

qualentia pr0tulit o ra

l o Terraque marmoreo candida faéia gela efi

Dum pater Boreas ni: inje&a (ub Ar£io ;Tum liquer ha: gentes ax e tremente prem i.

Nix jacet: ja£iam nec So l pluvia ve refolvunt

lndurat Boreas perpetuamque facit.

Ergo ub i delicuit nondum prior altera ve nit

Et fo let in multis bima manere locis .

Tantaque commori vis efi Aquilouis ut alta:

Equet humo turres , te£i aque rapta ferat.Pe llibus , (uti: arcent mali frigo ra bracci:Oraque de toro co rpore fo la patent.

Se pe rouant mo ri glacie pendente capilliEt niter indu£to candida barba gelu

Udaque consifiunt formam fervanria refiar

Vina nec haufia meri fed data frutta bibum .

Quid loquat , ut vineti concmf'

canr frigore rivi

Deque lacu fragile: efi b diantur aquaeIpfe papyrife ro qui non angufiio r amne

Mifcetur vafio multa p er o ra freto

Ca:ruleo s ventis larice: durantibus Ifier

Congelar te&is inmare fe rpit aquis .

Quàque rates ierant pedibus nunc iruf undas

Frigo re concretas ungula pulf'

at equi .Perque novos pome: fubter labentibus undis

Ducunt Sarmatici barbara plaufi ra bove s .

Vix equidem credar fedmlm sint pre mia falsiNulla ratam tefiis debet hab ere fidem.

Vidimus ingentem glacie consiiiere pontum

Lub ricaque imm0tas tefia prem ebat aquas .Nec vidifi

'

e fat efi :duram calcavi mus :equor

TR I S T I U M L I B . I I I . 2 2 1

Undaque non ndo f'

ub pede rumma fuit.Si tibi tale fretum quondam Leandre fuiffet

Non foret augufiae mo rs tua crimen aqua .

Tum neque pandi poffun t delph ines in aura:

Tollere conantes dura coè’

re et biems .

Et quamvis Boreas ja6iatis infonet alis,Fluéi us in o bfefi

'

o gurgite nullus erit.

Ineluf'

z que gelu fi abunt ut marmo re puppes

Nec po terit rigida: findere remu s aquas .Vidimus in glacie pifces h z rere ligatos :

Et pars ex illis tum quoque viva fuit.Sive igitur nim ii Bo rea:vis fa va marinas

Sive redundaras fium ine cogit aquas ;Protinus z quato sice is Aquilonibus lfiro

Inveh itur celeri barbarus hofiis equo .

Hofiis equo po llens longèque vo lante fagittà

Vie inam latè depopulatur humum .

Diiiugiunt alii ; nullisque tuentibus agro s ,

Ineufioditae diripiuntur opesB uri: opes parva: pecus firidentia plau ii ra

Et quas divitias inco la pauper \

h abe r.

Pars igi tur vin£iis pofi te rgum capta lacerrisR efp ieiens frufira rura Laremque (num

Pars cadit hamaris m ife rè eonfix a fagirtis

Nam vo lucri ferro tin6i ile v irus inefi .

Qu: nequeunt recum fe rre aut abducete perdunr

Et cremar infante: hofiica fiamma caf‘

as .

Tum quoque cum pax efi trepidant form idine be lliNe c qu isquam preff

'

o vomere fulcat humum .

Autvidet,autmeruitlocus b ic,quem nouvidet,ho fi e .n .

Ce ii'

at iners rigido te rra reli€ia situ .

Non h ic pampine zi dulcis later uva f'

ub umbraNec cumulant altos fe rv ida mufia lacus .

Poma negat regio nec baberetAcontius in quo

K iij

z z z P . O VI D I I NA SON I S

Se rib eret h ic domina:v erba legenda fue .

-\fp iceres nudo: sine fronde sine arbo re campo:.Heu l loca felic i non adeunda viro

Ergo tam latè parcar a im max imus o rb is

Ht c efi in pmnam te rra repe rta m eam

EL EG I A X I .

S quis e: infulte s qui easibus improbe nofiris

Meque reum demto fine , cruentus agas

Natus e: e fcopuli: nurritus lafie ferino

Et dicam silice:peéius haber: tuum .

Qui: gradus ulterior quo fe tua por:igat ira ,

R efiat ? quidve mei: ce rnis abeff'

e mali:

Barbara me te llus , & .inhof'

pita lito ru Ponti

Cumque fino Bore ì Mc nelis urfa v idet.

Nulla mih i cum gente ferì commerc ia lingua

Omnia fo liciti funt loca piena metà:.

Urque fugax av idi: cervus deprenfus ab urs i s

Cin&ave montani: ut pave r agua lapis ;Snc ego b ellige

r is a gentibus undique feptusTerreor h ofie ru cum p x ne prem ente latus.

t s Ueque sit e x iguum po me quod conjuge cariQuod patriacareo pigno ribusque me i:

Ut mala nulla fe ram nisi nudam Ca:faris iram

Nuda parum no bis s aris iramali efi

Et tamen efi aliquis qui vulnera cruda retra£i er

Solvar in mores ora dife rta meo s .

In causi facili cuivis licet effe difetto

Etminima:vire:frangere quaff'

a valeu r.

Sub ruere efi arces fiantia ma nia v irtu:

Quamlib et ignavi pre cipitare ruunt.

P . O VI D I I NA SONI S

To t mala fum fugiens tellure to t :equo re pafl'

us,

Te quoque ut audiri: poff‘

e do le re pu rem .

C rede mih i , si sit nobis co llatus Ulyffe sNeptuni m inor efi qu:im Jovis ira fuit.Ergo quicumque es rcfcinde re vulnera no li ;

Deque gravi duras ulcere tu lle manusUrque mea famam tennent o b liv ia culpz

Fata ciearricem ducere nofira sine .

Humanaeque memot forti s quz to llit eo sdem

Et premit ince rta: ipfe vertre vices .

Et quoniam fieri quodnumquam poe putav i

0 Efi tibi de rebus max ima curame i:

Non efi quod tim eas : fortuna m iferrima nofira efi .

Omne rrah it recum s aris ira malum .

Quodmagis ut liqueat nev e hoc tibi fingere credar ,Ipfe velim p iena: eXperiare meas.

.d .u

E L E G I A X I I .

F a rao na jam Zeph yri minuunt annoque pe r.:6ioLongio r an tiqui: vif

'

a Mato tis h iems

i mpo sit3mque sibi qui non bene pertulitHellenTempota noéiurnis e qua diurna facit.

S am vio lam puerique legunt h ilare sque puellaR ufiica quamnullo terra ferente gerit.

Prataque pubefcunt vario rum flo re co lorum

Indoerlique loqua x gutture ve rnar avis .

Urque mala: crimen matris deponat h irundoSub trabubus enna: patvaque te&a facit.

Herbaque que larair Cerealibus o bruta fulci:

Ex ferit e tepidamo lle cacum en humo .

Quoque loco efi viri: de palmi:e gemma movetur

TR I S T I UM L I B . [II . n . ;Nam proenl a Ge tico lito re v itis ab efi .

Quoque loco efi arbor , turgefcic in arbore ramus

Nam proenl a Ge ticis finibus arbor ab efi .Otia nunc ifiic junfiisque e x o rdine ludi:

Ceduntverbo si garrula bella fori .Ufus equi nunc efi levibus nunc luditur armi:

Nunc pila nunc celeri vo lvimr orbe trochus .

Nunc ub i perfufa efi o leo labente juventus ,Defeff

'

o: arms Virgine tingit aqui .

Scena vige: fiudiisque favor difiantibus ardet

Proque tribu: refonant terna Th eatra Fo ris .

0 ! quate r quotie s non efi num e rare , bearuzn

Non interdiéi ì cui licetUrbe fm i !At m ih i fentitur nix verno fo ie fo luta

Qua que lacu duro vix fodiantur aquae .

Necmare concrefcit glacie nee , u t ante per lfirum

Stridula Sauromates plaufi ra bubulcus agir.Incipient alique:tamen huc adnate carina:

Hofpiraque in Ponti lito re puppis erit.Sedulus occurram nautae di£i ì que (alate

Quid v eniat quae ram quisve qu ibusve lo cis

Ille quidem mirum ni de regione propinqua,Non nisi v icina: cantus ararit aquas .

R ara: ab ltaliì tantum mare navira transit

Litora rara: in hc e portuhus orba venit.Sive tamen Grajai fcierit sive ille Latini

Voce loqui certe gratio t h ujus erit.Fas quoque ab o re fte ri longz que Propontidos nudi:Hue aliquem certo ve la dediffe No to .

Quisquis i: efi memori rumo rem voce referre

Et fieri fama: parsque gradusque po tefi .I: precot audito s pa ssirnarrare triumpho:Ca faris , Lario reddita vo ra Jovi.

Teque rebellatrix tandem Germania,magni

X v

1 26 P . O VI D I I NA SONI S

Trifie caput pedibus fuppof'

uiff'

e Ducis .

Haec mih i qu i refe ret qua: non v idiff'

e do lebo

Ille m ea: damni p ro rinus hofpes erit.

He i m ih i jamne domus Se yth ico Nafonis in e rb e

Jamque (num m ih i da:p ro Lare penna lo cumDi faciant Ca far non h ic pene trale domumqueHofpitium pa ne fed veli: effe mez .

E L E G I A X I'

I I .

Ec c e fupe rvacuus qu id enim fuit utile gib ai

Ad fua natali: tempo ra nofi er adefi .

Dure quid ad mifero s veniebas ex falis anno s

Debue ras illis impo f'

u iffe modum .

Si tibi e ura m e i ve l s i pudo r ullas incife t

Non u ltra patriam me fequer:re meam.

Quoque loco primum tibi ("um malé cognitus infansIllo ten:affe: ultimus :c m ih i.

Jamque relinquendà , quod idem fecere fodales

Tu quoque dix iff'es trifi i: in Urbe Vale .

Quid tibi eum Ponto num te quoque s aris ira

Ex tremam ge lidi m isi: in orbis humum

Scilicet e x fpeéie s fo liti tib i mori: hono rem

Pendeat e x h ume ris vefii: ut alba meis.Fumida cingamr floren:ihus ara co ronis.

Micaque fo llemni turi: in igne fonet.Libaque dem pro me genitale no:antia tempusCone ip iamque bona: o re favente prece s

Non ita [um po situs nec (un: ea tempo ra nobisAdventu pa ssim ic tus u t effe tao .

Funeris ara m ihi femii e in&a euprefl'

o

Convenir fit—ti i: flamtna parata rogis .

P . OVI D .NA S . TR I ST . L. II I .

fu populi quidquam si tamen o re me i efi.

Hoe quoque nefcio quid no firis appone libelli:Diverro milfum quod tibi ab o rbc venit.Quod quicumque lege: si quis lege: :efiime: ante,

Compo si:um quo si: tempore , quoque loco .

Equus erit fcrip ti:, quo rum eognoveri: effe

Ex silium tempus b arb ariemque locum .

Iuque to : adversxs carm en mirabitur ullum

Duee re me trifii fufiinu iffe manu .

Ingenium fregere meum mala : cujus ame

Fons infecundas parvaque vena fuit.

Sed qu: eumque fuit nullo e x e re ente refugit

Et longo periit arida fa&a situ .

Non h ic librorum per quo: inviter alarque

Copia :pro libris arcus arma fonant.

Nulla: in hac terrà rec item si carmina , cuiusIn:elleéiuris « auribus utar , adefi .

Nec , quo fecedam locu s efi eufiodiamuri

Submovet infefios e lauf'

aque po rta Ge ra:

Se pe aliquod verbum que ro, nomenque , locumqueNec quisquam efi a quo cer:io r effe que s i

-

n.)Dicere l

'

a pe aliquid ec h au ri , turpe fareti ,Ve rba mih i defunt ; dedidieique loqui .

'

Bh re’

iei'

o Seyth icoque ferè e ircumfonor o re

E:video:Gericis fcribe re po ff'

e modi:.

Crede mihi : timeo ne,

:in: imm in a Latinis ,

Inque mei:fcripti: Pontica verba lega:.Qualemcumque igitur veniì dignare libellum

Sorti: ex cuf'

a conditione mex .

L I B E R I V .

E L E G I A P R I M A

S qua mei: fuerin: ut eran: Viriofa libelli:Ex cufata fuo tempore le&o r . h abe .

Ex ful eram requiesque m ih i non fama peti:a efi

Men: intenta fui:ne fo r:: usque malis .Hoc efi cur cante: v inéius quoque cempede fo lio:Indo cili numero cdm grave mo lli: opus

Cantet innitens limofa: promus arenzAdve rf

o tardam qui trah it amne ratem.

Quique fe rens p arite r lento: ad pe£to ra remos

In numerum pulsà brach ia v erfat aqui .Feff

'

us ut incubuir baculo fax ove refedit

Pafior arundineo carmine maleer oves .

Cantanti: parite r , pariter data peni'

a trah entis

Fallitur ancillae decipitu rque labor.Pe rtur abduéi ì Lyrnesside , trifi i:Achilles

Ha:monifl cura: attenuaff'

e lyrfl.

Crim trah eret silva:Orph eus dura cancado

Sax a bis amif:à coniuge , ma fius erat.

Me quoque Muf'

a leva: Ponti lo ca juff‘

a perentem .

So la come:nofire perfi itit illa fuga .

Sola nec insidia: Th reci nec m iliti: enfem

Nec mare , nec v ento s barbariemque time:.

Seit quoque cum perii qui: me deceperit erro r

E: culpam in fa&o non fcelus effe meo .

Scilice thoc ipfo nunc a qua quod o bfuit ante

Cdm mecum jun€i i crimini: a&a rea efi .

Non equidem vellem quoniam nocitura fuerunt,PiEridum facris impof

'

uiffe manum.

Sed nunc quid faciam ? vis me tene:ipfa Sororum :

1 30 P . OVID I I NA SONIS

30 E:carm en demens carmine l us amo .

Sic nova Dulich io lo:o s gufiata palatoIllo quo nocuit grata fapote fuit.

Senti: aman: fua damna fer! tamen he re: in illis ;

Mate riam culpa pe rfequiturque fu: .

No: quoque de leti an: quamvis nocuere libe lli

Quodque m ih i telum vulnera fecit amo .

Fo rsitan h o c fiudium po ss it furor effe v ideri

Sed quiddam furo r h ic utilitatis h abet.Semper in o btutu m entem vera: effe malorum

Prz fen:is casr‘

is immemoremque facit.

t ue fuum Bacch i: non fentirfancia vulnus

Dum fi upe tEdonis e x ululata ingis ;Sic , ubi mo:a calen:v iridi m ea peéio ra thyrf

'

o

Altio r h umano fpiritus ille malo efi .

4 ; Ille nec e x silium Scyth ici nec litora pontiIlle nec irato s fentit adeffe Dee r.

Urque l'

o po riferz b ib erem si pocula LethesTempo ris adversi sic mih i fenf

'

u: h ebet.

Jure Dea: igitur veneror mala nofira levantes ,

yo So lid :: comites e x Helicone fuga

E: partim pelago , partim vefi igia terrà

Ve l rate dignaras velpede no lita fequi.Sint precot h a:faltern facile:mih i :namque DcarumCctcra cum magno Carfare turba facit.

H Meque to:adversis cumulant quot litu: arena:Quo:que fretum pifce s ovaque pifeis h abe:Vere prius flore: a fin numerabis arifia:

Poma pe r autumnum frigoribusque nives

Quàm mala que to to patio: ja£iatu s in orbe( o Dum m irer Ermini litora Le va peto .

Nec tamen ut veni , lev io r fo rtuna maiorum efi

Hue quoque fun: aufiras fata fecura v ia:.Hic quoque cognof

'

co natali: tiamina nofiri

a ; : P . O VI D I I NA SONI SIuque :inum ma fia labitur imber aqua .

Grim v ice mutati quid sim fue rimque reco rde rreo E: tulerit quòm e cafas unde rubirSa p: manus demens , fiudii: irata maligni:

Mh i: in arfuros carm ina nolita foco s .

Atque ita de multis , quoniam non mu lta fupetf'

unt,

Cum v eniì fae ito quisquis es , ifia lega:.

105Tu quoq ; nonme lius,quànr fun:mea tempo ra,carm en,

Interdifi amih i , confule R oma boni .

EL EG I A I I.

fera Ca faribu:Germania tom: ut orbisVi&a po te:fiero fuecubuifî 'e genn

Altaque velentur fortafi'

e Palatia ferri:

Turaque in igne fonea t inficiantque diem

Candidaque , adduéi ì collum percuff'

a fecuri

Viéi ima purpureo fanguine tingat h umumDonaque amicorum templi: promiffa Dee rumR edde re vi&ores Ga far uterque parentEt qui Ca fareo juvene: fub nomine eref

cunt

Perpetuo terra: ut domus ifia rega:

Cumque boni:nuribu: pro fof'

pite Liv ia nato

Munera de:meriti: (a pe datura De i:

Et pariter matte: qua sine crim ine cafio s

Perpe tuì fervant virginitate foce :.

Plebs pia , cumque p ià la tentur Plebe SenatusParvaque cujus eram par: ego nuper Eques.

No: proenl ex pulf'

os communia gaudi: fallunt:

Famaque tam longè non nisi parva veni t.Ergo omni: po rcri:populu s fpe£i are triumpho:Cun que ducum tituli: oppida capra leget.

T R I S T I U M LI B . IV.

V ine laque captiv3. R eges cervice gerente:

Ante coronato: ire videbi: equos.

E: cernet vultu: aliis pro tempore verfosTerribile:aliis immemo resque fui.

Q uo rum pars cani'as res nom ina qua ret

Pars referet quamv is noveri:ipfa parum:

I: qui Sidonio fulget fublim is in ofiro

Dux fuera: belli : pro x ima: ille duci .Hic qui nunc in humo lumen miferabile figit

Non ifia vultu cdm tulit arma fuit.

I lle fe ro x o culi: adh uc hofiilibus arden:

Ho rtator prugna consiliumque fuit.

Perfidu: h ic nofiro: inclusi: fraude loco rurn

Squalida prom issis qui regi: ora comis .Illo qui fequitur , dicun:mafiata . minifil

’0

Sa pe recuf'anti corpora capta Deo .

Hic lacus hi monte: ha c to:cafie lla to:amnes

Plena fera ca di: plena cruori: eraur.B rul

'

us in h is quondam meru it cognomina terrisQua bona progenie: digna parente fuit.

Gornibus h ic frafi i: viridi malé te£ius ab ulvaDeco lor ipfe fuo fanguinc R henu: e rit.

Crinibus en etiam fertur Germania passi:E:Duci: invifii (ub pede ma fia fede:.

Collaque R omana pra bens animo fa fecuri

Vincula fer:illì , quà tulit arma manu .

Ho: fuper in curru Ca far v iéi ore vehéri:

Purpureus populi rite per o ra tu i.

Qui que ibis m anibus circum plaudère tuorum

Undique ja£iato flo re tegente v ias .

Tempo ra Ph rr b e ì lauro cingetur ; q ue ,

Miles i'

o , magnà voce Triumph e cane:.

Ipfe fono plauf‘

uque simul frem ituque canentrim

Quadrijugo: cerne: (ape resifiere equos.

1 34 P . O VI D I I NA SONI S

Inde pete: arcenr, de lubra faventia ve tis.E:dab itur merito laurea va ra Jov i.

Ha c ego fubmo tus , quà pofI‘

urn mente videb o

Erepti nobis ius habet illa loci .Illa per immenfas fpatiatur libe ra terra:In cmlum celeri pe rv eu it illa fugì .

Illa meo : oculo: mediam deduci: in Urbem

Immune: tanti nec sinit effe boni.Invenietque v iam quà curru: fpe&et eburn0:

Sie certi in per breve tem pu: ero .

Vera tamen populus cap iet fpe£iacula felixLa taque erit pra fen:cum Duce turba fuo .

A:mihi {ingenti tantrim longèque remo to

Auribus h ic frufi us pe rcipiendue erit.

Atque pro eni Latio diverf'um miff'

us in urbemQui narrer cupido v ix eri: ifia mihi .

I: quoque jam ferum referet v etercrnqut ::iumph um

Quo tamen audiero tempo re , lam: ero .

Illa dies v enier, mea quà lugubria ponamCauf

'

aque privati publica major erit.

EL EG I A I I I.

M AGNA minorq ; fera ,quarum regis alteraGrajas ,Alte ra Sidonias utraque sicca rate:

Omnia cdm fummo po sita v ideari: in ax e

E:maris occiduas non fub eati: aqua:&

th e ream que fui:mugen:ample x ibus arcem

Velie r ab in:a£ifi circulus e x fiet h umo

Afpicite illa preco r , qua non bene ma nia quo ndamDicitur Iliade: transiluiff

'

e R emus .

Inque meam nitido:dominam convertite vultu:

236 P . O I'

I D I I NA SONI S

Tex ifi'

eut digiti lumina uofira tui .

E: cini: in tumulo positu: jacuiff°

et avi:o ,

Taéi aque nafcenti corpus h abe re: humus .

Denique ut vi x i sine crimine mo rtuus efrem .

Nunc m ea fupplicio Vita pudenda [uo efi .

Me m ife rum si tu cum diceri: e x fa lis ux or

Averti: vultus fub ir ora rubor.Me miferum si turpe puta:mihi nupta vide ri .

Me m iferum si te jam puder effe m eam .

Tempus ubi efi illud , quo te ja&are fo lebas

Coniuge nec nomen dis simulare viri

Tempus ubi efi quo te nisi si fugi: illa referrer,

E: dici mem ini ]uvit effe meam ?

Urque proba dignum efi , omni tibi do t: placeb am .

Addebat veri:multa faventis amo r.

Nec quem pra ferre: ita re: tibi magna v ide bar

Quem7e tuum malle: effe v ir alter era:.

Nunc quoque ne pudeat, quod si:m ih i nupta : tuusq ;Non do lo r h inc debe: debe: abeffe pudo r.

Cum cecidit Capaneus fuhito temerariu: ifiu

Num legis Evadnen erubuiife viro ?

Nec quia R e x mundi comprfeuit igni bus ignesIpfe tuis Phaè

'

ton inficiandu: era:.

Nec Semele Cadmo fa£ia efi aliena parentiQuod p recibu: periit amb itiofa fuis .

Nec tib i , quod fa v i: ego [um Jovi: ignibus i£iusPurpureus mo lli fiat in ore rubo:

Sed m agis in nofiri curam confurge tuendi ,

Ex em plumque m ih i coniugi: efio bona:Mater iamque tu i: trifiem virtutibus impie .

Ardua per pra ceps gloria vada: iter.

He£io ra qui: no fi‘

e: :i felix Tro ja fr:iffetPublica Virtuti per mala faéia via efi.

Ar: tua Tiphy jacet :i non si:in a quore finita::

T R I S T I U M L I B . IV. 1 37

Si val:an:hom ines ars tua , Ph oebe , jacet.Qua late: inque boni: ce if

'

ar non cognita rebusAppare: v irtu: arguiturque m alis .

Dat tibi nofira locum tituli Fo rtuna caputqu:

Conf'

p icuum pietas quì tua ro llat, h abet.Drere tempo ribus quorum nunc m unere frera es.

En pate: in laude: area lata tua:.

EL EG I A I V .

Q U I nominibu: cum s i: generofu: avi:is ,

Ex fupera: morum nobilita:e genus :

Cnius inefi animo patrii candori: imago

Non careat nervi:caudor ut ifie fai:.

Cujus in ingenio patria facundia lingua efi ,

Quì prio: in Lario non fui: ulla Fo ro :

Quod m inimi volui positi: pro nom ine :ignis ,B i€tus e: ignofeas laudibus ifia tuis.

Nil ego peccavi ma te bona cognita produnt.Si , quod e: appare: culpa fo lata mea efi .

Nec tamen oflìeium nofiro tibi carmine faCiumPrincipe tam jufio poffe nocere puta.

Ipfe Pate r Patria quid enim civilius illo

Sufi inet in nofiro carmine l'

a pe legi.

Nec prohib ere po:efi quia res efi publicaCa far ;E: de communi par: quoque nofira bono efi .

Juppiter ingenii:pra betfua numina varum

Seque ce lebrati quolibet ore sinit.Caufa tua e x emple Superorum tuta duorum efi

Quo rum h ic confpicitur creditur ille Deus .

Ur non debuerim tamen hoc ego crimen annullo :

Non fuitarb iuii litera nolita tui.

1 38 P . O VI D I I NA SON I S

Nec nova quod recum lo quo r , efi injuria n o fi r aInco lum is cum quo l

'

a pe locutu s eram .

Quò v e reare m imi: ne sim tibi crim en am icu s

Invidiam s i qua efi au&o r h abe re po :efi .Nam tuus efi primis cu ltus mih i temper ab ann i:

Hoc no li c erré dissimulare pate r39 Ingcuiumque m eum pa te: ha c m eminiff

e pro b ab at

Plus e tiam qu i m m e judice dignu: e ram .

Deque m e i: illo refereb atv ersibu: o re ,

In quo pars alta no b ilitatis erat.

Non igitur tibi nunc quod me domirs ili a rece p itSed prius au£io ri fun:data verba tuo .

Nec data (unt,m ih i crede ,tameu zf'

ed in omnibu s a ii is,

Ultima si demas v ita tuenda m ea efi .

Hanc quoque , quì pe rii culpam fcelus effe neg.rb is

Si tanti fe rie: s i: tibi no ta mali.Ant timo : au:e rro r nobis priò: obfuit erro r .

Ah sine m e fati non mem iniff'

e me i !

Neve retraéi ando nondum co'

éun:ia rumpam

Vulnera v ix illis proderit ipfa quie s .

Ergo u: jure damn: penna:, sie abfuit omne

Pe ccato facinus cons ili umque m eo .

q ue Deus fentit pro quo nec lumen ademtum efi

Ne c mih i detraéi as po ssidet alter ope:.

Fo rs itan hanc ipfam v iva:madò ! finiet o limTempo re cum fue rit lenio r ira , fugam .

S"Nunc preco r h inc aliòjub eat dif

'

cede re ; si non

Nofi ra ve recundo vo ta pudo re catcut.

Mitius cx ilium pauloque pr0pinqu ius , orto

Quique si: a (a vo lo ngras h ofi e locum .

uantaque in Augufio c lementi: si quis ab illoHo e peteret pro m e fo rsitan ille dare :

Frigida m e co h ibent Eux ini lito ra PontiDi&us ab antiqui:Ax enus ille fuit.

1 40 P . O VI D I I NA SON I S

EL EG I A V.

0 u m :dile&o s inter fo r:prima fodalesUnica fammi: ara reperta me i:

Cujus ab alloquii: anima ha c mo ribunda revi x it

Ut v igil infusi Pallade fiamma fo let

Qui v eritu: non e:po rtu: ape rire fide le:Fulmine percufTa:coni

'

ugiumque rati

Cujus eram cenf'

u no n me fenf‘

uru: egentem

Si s‘

ar patria: e ripuifî'

ct ape:

Tempori: oblitum dum me rapic impera: hujusEx cidit h en ! nomen quàm mih i pa ne tuum !

Te tamen agnof‘

cis tra&usque cup idine landi:

Ille ego finn euperes dicere poff'

e palam .

Gettòego si :inere s , titulum tibi reddere vellemEt raram Fam: conciliare fidem .

15Ne noceam grato v ereor tibi carm ine nev e

Ia tempefi ivu: nomini: obfiet hono s.

Quod licet tutum efi , intra tua peéi ora gaude

Meque tuimemorem teque fuiKe m ei.

Urque fec i: remi: ad opem lu6iare fe rendam10 Dum v enier placido mo llior aura Deo :

Et tutare caput nulli fcrvabile si non

Qu i m ersitStygiì fub levet illud aqui .Teque quod efi rarum pra lia confiante r ad om ne

Indeclinatz munus amicitiz .

Sic tua proceffb: babear Fortuna pe renne:Sic ope non egeas ipf

'

e juve sque tuo:.

Sic z quet tua nupta v irum bonitate perenniIncidat vefi ro rara que re la toro .

Diligat femper fo cius te l'

angumis illo

30 Quo piu:afii £iu Cafiora frater amar.

T R I S T I U M L u i. I V .

Sic juvenis :im ilisque tib i sit natu: illum

Moribus agnofcat quilib et effe tuum .

Sic focerum faciat taedì te nata jugali ;Nec tardum juveni det tibi nomen avi.

E L E G I A V I .

Tn uo u rurico lz patiens fit taurus aratriPrz b et incurvo co lla premenda jugo .

Tempore paret equus lenti: animo f'

u: h ab enis

Et placido duro: accipit o re lapo s .

Tempo re Pa noram compefcitur ira leonum

Nec ferita: animo qua:fuit ante maner .

Qua que f'

ui moniti: obtemperat Inda Magifiri

Bellu: fervitium tempo re vi&a fub ir.Tempus , ut ex tentis inmeat facit uva racemis

Vix que merum cap iancgrana quod intu s hab ent.Tempus in cana: femen producir arifiasEt ne sint trifii poma fapote facit.

Hoc tenuat dentem terra: renovanri: aratri

Hoc rigida: silice: hoc adamama tetir.

Ho c etiam fa va: paulatim mitigat ira:

Ho c minuit luéi u: ma fia que co rda levar.

Cun&a po:efi igitur tacito pede lapl‘

a vetufia:

Pra ter quàm cura: attenuare meas .

Ut patrii careo b is frugibus area trita efi

D issiluit nudo prefi'

a bis uva pede .

Nec que sira tamen fpatio patientia longo efi ,

Mensque mali fenf'

um nofira recenti: h abet.Sc ilicet vetercs fugiunt juga curva juv enci ;Et domi tu: freno (a pe repugnat equus.

Trifiio r efi etiam prz l‘

ens a tamna prio re

1 41 P . 0V1D 11 NA SON I S

Ut sit enim sibi par crevit, au&amo rì efi .

Nec tam noramih i . quàm { unt mala nofire fuerunt

Sed magi: ho c , quo funt cognitiora gravam .

Eli quoque non m inimum vire: afi‘

erre recente:

Nec prz eonf'

umtum temporis effe malis .

Fo rtio r in fulvi novus efi lu&amr arenàQuam cui [unt tardà brach ia fefTa morì .

Integer efi nitidi:meli’

or gladiator in arm i:

Quam cui rela fuo fanguine tin£ia rub ent.

Fert bene prae cipites .nav is madò faéia procella:Quam lib et ex iguo fo lviru r imb re vera:.

No: quoque qua ferimus , tulimu: patien tia: ante

Btmala fun:longo mu ltiplieata die .

Credite deficio nofiroque a corpo re , quantumAugura r accedunt tempo ra parva malis .

Nam neque (unt vire: neque qui co lor effe (aleb atVix que hab eo tenuem qu: tegat offa cutem .

Co rpore fed men: efi :gro magis : gra maq ue

In circumfpe éi u fiat sine fine fui .

Urbi: abeli facies abfunt,mea cura , fodale:

Er,quì nulla mih i nario: ux o r abefi .

Vulgus adeli Scyth icum b raccataquo turba GetaeSic mala qu: video non videoque nec em.

Una tamen fp es efi quae me fole tur in ii ii:;Hc c fe re morte mei non diuturna mala.

EL EG I A V I I .

B r:me [o l adn tgelida poli { rigata bruma:Bisque fuam ta&o Pifce peregit iter.

Tempo re tam longo , cur non tua dex tera verras

Quamlibet in pauce s , officiof'

a fuit ?

244 ;

P . O VI D I I NA SON I S

Carpete , in fiudii:molliter effe mei:

Et parvam celebrare domum vetere sque Penates

Et quae nunc dom ino rura paterna catcu tInque :inu dom ina , carisque nepa tibus inque

Securus patriaconfenuifle m ei .

Ht c m ea sic quondam peragi fperaverat atta:

Ho: ego sic anno:pone re dignu: e ram .

5Non ita Dis vif‘

um qui m e terrì que marique

Adi um Sarmatici: ex pofuere locis .

In cava ducuntur quaff°

ae navalia puppes

Ne temeré in medii:diffo luantur aquis .

Ne cadat multa: palmas inhonefi et adeptas ,3—0 Languidus in prati: gramina , carpir equus .Miles ut eme riti: non efi fati: utili: anni:

Ponit ad antique : qu: tulit arma Lares .Sic igitur , tardi v ire:minuente fene£ià ,Me quoque danari jam rude , tempus erat.

Tempus erat nee m e peregrinum ducere carlum

Nec siccam Gerico fonte levare sitim

Sed madò quo s h abui vacuum recedere in harta:

Nunc h ominum v ifu rurfus Urbe frui.Sic animo quondam non div inante futura ,

Optabam placidèvive re poffe fenex .

Fara repugnarunt qua: cdm mih i tempo ra primaMo llia p rz b ue rint pofi e ria ra grav ant.

Jamque decem lufiris omni sine labe perat&isParte premor vira deteriore m e: .

55Nec procul meti: qua: pa ne tenere videbar ,

Curricula gravi: efi faf.ia ruina m eo .

Ergo illum demens in me fa vire co i:’

gi

Mititi: immenfu: quo nih il o rbi: h ab et ?Ipfaque deli

fi is vifia efi d ementia nofi ris ;

4 0 Nec tamen e rrori v ita negata meo ?

Vita pracul patrià pe ragenda fub ax e Boréo

T R I S T I UM L I B . IV. 1 45

Quì marisEux ini terra sinifi ra jacet.Hoc m ih i si De lphi Do

donaque diceret ipfa ,

Effe videretur vanns uterque locus .Nil adeo validum efi adam as licet alliget illud

Utmaneat rapido firmins igne Jov is .Nil ita fublime efi , fupraque pericula tendit

Non sit ut inferius fuppo situmque Deo .

Narn quamquam v itia pars efi contrad a malorum

Plus tamen e x itii numinis ira dedit,At vo s admoniri nofiri: quoque casibus efi elEquanterh Supera: emeruiff

'

e virum .

— ì

EL EG I A I X.

S licet, pateris , nomen facinusque tacche

Et tua Letha:is a£ia dabuntur aquis ;Nofiraque v ince tur lacrym is d em entia feris .

Fac madò te pateat pa nituifl'

e tui .

Fac madò te damne: cupiasque eradere vit:

Tempo ra si pa ssi:, Tisiphonz a tua .

Sin minus Hagtant odio tua pe&cra nofiro ;

Induct infelix arma coaéia dolo r.

Sim lice t ex tremum , sicut fam miff'

u: in arbem ,

Nofira fua: ifiuc po rriget ira manus.

Omnia si nefc is Ca:far mih i jura reliquit ;Et fia la efi patria pmna carere m ei .

Et patriam madò sitfofpes fpe ramu: ab illo .

Sa pe Jov i: telo quercus adufia viret.

B enique vindiù ae si sitmih i nulla facultas

Pi&-Iride: v ire: fua te la dabanr.

Ut Scyth id s habitem longèfubmo rus in oris

Siccaque sint oculi:prox ima signamei:

I.. nj

1 4 6 P . O VI D I I NA SON I S

Nofi ra pe r immenf'

as ibnut prz conia gente: ;Quo dque querar no tum quà pate t o rbis , erit.

li .it ad occafum quidquid dicemus ab a rtu

Tefi i: Hefpe ria vo ci: Fo lis e rit.

Trans ego te llurem trans lata:audiar undas

Et gemini: vo x efi m agna futura mei .

1 1 Nec tua te fantem tantummo do fecula norint

Perpetua: crimen pofi erirari: cris .Jam fe ro r in pugnas nondum co rnua fum $ i

Nec m ih i fumendi c aufa sit ulla, velina.

Circus adhuc ceff‘

a t fpargit tamen ace r arm a:

3° Taurus infefio jam pede pulfat h umum .

Hoc quoq ; quamvo lu i,p lus efi cane,

Dum licet huic nomen dissimulare fuum .

EL EG I A X.

r u s ego qui fu erim tene rorum luf'

or amarum,

Quem legis .u i nòris accipe Pofi eritas .

Salma m ih i patria efi , gelidi: uberrimus undis

Millia qui novice difiatab Urbe de cem .

i Éditus h ic ego fum neena n ut tempora nòrisCum cecidit fato Confu l uterque pari .

Si q u id id efi , ufque a pro av is vetus o rdini: he re: ;Non ma dò Fo rtune munere fa£ins eques.

Nec fiirp:prima fui genit0 (um fri tte cteatus

Qui tribu: an te quater m ensibu: a rtu: erat.

Luc ifer ambo rum natalibus adfuit idem

Una ce lebrata efi pe r duo liba dies .Hz c efi arm ifera: fefi is de quinque Minerva ,

q fie ri pugnàì prim a cruenta fo le t.‘ i Pro zinus ex co limur teneri entaque parcatis

2 48 P . O VI D I I NA SON I S

Dum feritAufoniì carm ina culta lyrì .

Virgi linm‘

vidi tantùm nec avara TibulloTempus amicitia fata dedère me z .

Succeffo r fuit hic tibi Galle ; Pmpertin:jlli.

Quartu: ab h i: ferie tempo ris ipfe fui.S Urque ego majo re s , sic m e co luere mino res

Notaqne non tardèfa&a Th alia mea efi .

Carmina cum primtim papulo jnvenilial egi

Barba refeéia m ih i b isve fem elve fuit.

Moverat ingenium ta tam cantata per urbem‘0 Nomine non vera di£ta Co rinna m ih i .

Mu lta quidem fcripsi fed qua:viriofa putavi

Emendaturis ignibus ipfe dedi.

Tnm quoque , cum fugerem ,quz damplacitnracremavi

Iratus fiudio carminibusque meis .‘S Mo lle Cupidineis nec inex pugnabile teli:

Co r m ih i qu odque levis .caufa maveret, erat.

Cùm tamen hoc effem m inimoque accenderer igni

Nom ine fnb nofi ro fabula nulla fuit.P…e ne m ih i puero nec digna nec utili: u x o r

Efi data :qua tempu:perb reve nnpta fuit.Ilii fuccessit ,quamvis sine crim ine conjuxNon tamen in nofiro firm a futura toro .

Ultima qu: mecum fe ra:pe rmansit in annos ,

Sufiinu it conjux e x falis effe viri .

75 Filia b is primamea me fecunda inventi

Sed non ex una coniuge , fecit avum .

Et jam complèrat genito r fua fata novemque

Addiderat lufiris alte ra lnfira novem .

Non aliter Bevi quim me fleturn: ademtum

Ille fuit matti pro x ima infia tuli.Fe lice: ambo tempefiivèq& fepnlti

Ante diem puma quod periore mez !

Me quoque felicem quod non viventibu: illis,

T R I S T I U M L I B . IV. 249

Sum m ife r ; de me quod do luere nih ilSi tamen e x fiin&is aliquid nisi nom ina refi ar ,

Et gracilis firu€io s efi'

ugit umbra rogo:Fama parentale: si va:mea contigit umbraEt [nnt in Stygio crim ina nofira fo ro

Se ite preco t caufam ne‘

c vo:mih i fallere fa: e li

Erra rem jnffìe , non fcelns effe fuga:.

Manibus id fati: efi :ad vo s fiudiofa , revertor

Pe&o ra qui v ita:quz ritis a6i a m ez .

Jam m ihi canitie s , pulsis m e lioribus anni:

Venerar ; antiquas m ifcueratque coni a:Pa lique meo: a rtu: Pifz à vin&us o livi

Abfinlerat decie s pre m ia v iéio r eque:Cùm marisEux ini po sito:ad la va Tom ita:Quaerere me le si Principi: ira jubet.

Ganfa mea: cun£i is nim iùm quoque no ta i uina:Indicio non efi tefiificandameo .

Quid referam com itumqne nefas, famulo sqnc no ccntes?

Ipsà multa tuli non lev io ra fuga.

indignata mali:mens efi fnccumh ere feque

Pra:li ititinv iftam v iribus nfa fui:

Oblitusqne rags , du6i z qne pe r a tia vira

Info litì cepi tempo ris arm a manu .

Ta tque tuli terrei cafus p e lagoqne , quo r interOccu ltnrh lir llz confp icuumque po lnm .

Taéi a m ih i tandem longis erro ribus a€ioJunéi a ph are tmtis Sarmati: o ra Ce ris .

Hic ego finitim is quamv is circumfone r armi:

Trifiia , quo poffum carm ine fata levo .

Quod quamv is nemo e li cuius refe ratur ad antes

Sic tamen

.

ab fnmo decipioque di em .

Ergo , quod v ivo durisque labo ribns oblio ,

Nec me fe licita: ta dia lucis h abent,

Gratia Mufa tibi :nam tu falaria prz bes ;

L v

1 50 P . OVI D I I .NA SONI S

Tu cura:requie: tu medicina mali

Tn dux tu com e: e: tu no:abduc i: ab lfire ,:o In medioque mih i da: Ile lice ne locum .

Tn m ih i quod tarum vivo fub lime dedifii

Nomen ab e x fequiis quod dare Fama (e let.

Nec qui de tre li at pr:fcntia Live r iniquoUllum de nofi ris dente mame rclir opus .

tulerintmagno: c um f‘

ecu la nofira poeta:Non fuit ingenio Fama malignameo .

Cùmque ego przeponam multe :m ih i rie n mino r

Dico r : in to ro p lurimn: e rbe lege r.

Si qu id h abent igitur varum pra fagia v eri

i 50 Protinus u t me riar non era Terra runs.

Sive favo re mi‘

! sive h anc ego carmine famam

Jure tibi grate: candide leéi e r age .

L I B ER V.

EL EG I A P R I M A.

H UM : quoque de Gerico , ne liri fiudie fe libellun:

Litore , prz m issi: quarrnor adde me is .

Hic quoque tali: e rit quali: Fo rtuna pectz .

Invenie s toro carmine dulce nih il.

Flcb i1is ut no lier fi arus eli ita fleb ile carmen ;

Materia:fcripta conveniente fue .

Integer la tus la ta juv enilia lusi ;Illa tamen nunc me campe fnit

'

fe piger.Ut eccidi lubiri p eraga pr2 cenia casri s

o Sumque argurnenri cenditb r ipfe mei.

Urque jacen: ripì defle re Caviiriu:ale:Dicitur e re foam deficiente nec em

lo

P . O VI D I I NA SONI S

Inte rea nofiri quid agant, nisi trifie libelli ?

Tibia funeribus convenir ilia me ir.At pe reras inqnis melrùs mala ferre silendo

Er tacitus cafus dissimulare tuo:.Ex i

_gis nt nulli gem itus tormenta fequantur ;

Acceptoque gravi vulnere fiere vera:.

Ipl‘

e Perillèo Phalaris permisit in t re

Edere mugire s , be vi:e re queri.Cùm Priami lacrymi: ofi

'

enl‘

us non sirAch ille:

Tu fletn: inh ibe: durior hafie , mea s .

Cdm faceretNioben a rbam Late ra pro le:Non tamen ricca: jussit habere genas.Eli aliquid fatale malum per verba levare ;

Hoc qne rulam Pre gnen Hak yonenque facit.

Hoc erat in ge lide quare Pa n tin: antro

Voce fatigaretLemnia [ax a fui .Strangulai inclul

u:do lo r atque ex z fiuat intusCogitur vire:multiplicare funs .

Da veniam pa titi: vel ra te s te lle libello:

Hoc mih i q nod pre defi si tibi le€to r obefi.

Sed neque ohell>e potefi :ulli nec fcripta fuerunt

Nofi ra nisi an&e ri pernicio l'

a fue .

At mala fuor fateo r qui: te mala l'

umere cogit?

Aut qui: deceptum ponere fumta verat i

Ipfe nec emendo fed uth ic dedu€ta legantur

Non (unt illa fue barbario ra loco .

Nec me Roma fui: debet confe rre poe'tis.Inter Sauromatas ingenie fns e ra .

B enique nulla mihi captatur gloria quz qne

Ingenio fiimule s l'

ubde re fama (e let.

Ne lumu: assidui:anirh um tabefcere euri:

Qu: tamen irrumpunt quoque v etantur ene r.

Cnr fcribam docui :cur m irtam quz riti: ilia:

Vobiscum cupiam quoli be t effe modo .

T R I S T I U M L I B . V. a ; ;

EL EG I A I I .

Eca n nt e Ponte nova venit epilio la palle:Et tibi fe licità fe lvitnr illa m anu !

Pe ne m etum valeo co rpusqne quod ante labo rumImpatiens nobis invalidumque fuit ,

Snliì cit atque ipfe v e x atum induru it ufn.

An magis infirmo non vacar effe m ih i ?

Mens ram en a gra jacet nec tempo re re bo ra l'

um sit

Afi'

eéi usque anim i , qui fuit ante , manet.

Qua que mora fpatioqne fue co'

ltura putav i

Vulne ra non aliter quam madò fa£ia do lent.

Scilicet e x iguis pre defi annofa vetulias

Grandibus accednnt tempo re damna malis .

Pe ne decem te ri: alu ir Pe anrius anni:

Pefi iferum rum ide vulnus ab angue datum .

Telephus a:ternfi confumrns tabe pe rîffetSi non qua:no cuit de x tra tulil

'

fer o pem .

Et m ea si facinn: nullum comm isimus op to

Vulnera qu i fecit fa6i a levare velit.

Contentusqnc me i jam tandem parte labori:Ex iguum p leno de mare demar aquae.

Detrahat ut multum multum refiab it acerb i

Parsque mez porn: ta tin: infi ar erit.

1 ite ra quo t ce nch as que r ame na rafaria flo re:

Qno tve fe pe rife rum grana papav e r h abe t ;,Silva fe ra: que r alit quo t p ifc ibus nuda natatnr ,

Que r gene rum pennis a'

e’

ra pu lfat avis ;

To r preme r adversis qua:si comprendere cenerlcaria:nnm erum dicere ce ner aqua .

Urque v ier rafus ut amara pe ricula ponti ,Ur taceam fi ri&as in mea fatamanus ; ,e

154 P . OVI D I I NA SONIS

Barbara me tellus e rb isque no vissima magni

Sufiine t fa ve cinéius ab hofie locus .

Hinc ego trajicerer neque enimmea culpa cruenta e fi ,Eli

e r , qu: debe t, si tibi curi: me i .

Ille Den: bene que R omana pe rentia nix a e liSe pe fue v i&e r leni: in ho lie fuit.Quid dub itas ? quid tura times ? accede rogaque .

Ca fare nil ingens m itiu: o rbis habet.Me m iletum !quidagam sipro x ima qu2 q; relinq nu n 8?

Sub trah is eli'

raéie tu quoque ce lla jugeQub fe rar i unde pecam lapsis fa laria rebus ?Anco ra jam nofi ram non tene ! ulla ratem .

Viderit ipfe facram quamv is invifus , ad aram

Confugiam nulla: l‘

ubmovet aramano:.

Alloque r en abfens prz f'

entia num ina fupple x

Si fa: eli homini cum Jove po lle laqui .Arbite r impe rri quo certum eli l

'

ofpite cun&ou

Aufoniz curam gentis habere Deo:O decus patria per te fiorenti: image0 vir non ipfe quem regi: e rbe mino r !

Sic h abites terra: te de:idere r e ther !

Sic ad paéi a tibi sidera tardus ea:Parce preco r m inimm que rue de fulmine pan emDem e fati: pa n: quod fnperab it er it.

Ira quidem moderata tua efi ; v itamque dedili i

Nec mih i jus civi: ne c mih i nomen abefi .

Nec mea conoefi'

a eli aliis Fortuna :nec e x ful

Ediéi i verbis nomino r ipfe tui .Omniaque haec timui quia m e ma nifl

'

e videbam

Sed tua peccato lenio r ira meo eli .

Arva relegatum iussilii v il'

ere Po nti

Et Scyth icum pro fugì findere poppe fretum.

Julius ad Bazzini defo rmia lire ra veni.l iquori: ha c gelido terra l

nb ax e jacet.

P . O VID I I NA SONI S'

Numine debue ras fufiinnili'

e tue .

An domina fati quidquid cecinere Sa re te:

Omne (nb arbitrio de sin ir effe De limIpfe quoque : th ereas meriti: inv e£ius ad aree:

Qui non e x igue fa&a labore v ia efi .

Nec patria efi h abitara tibi fed ad usque nive l'

a m

Strymona venifi i Marticalamque Geten

Pe rsidaque lato fpariantem ilumine Gangen

Et quafcumqne b ibit deco lo r Indus aquas .Scilicet hanc legem nente: fatalia Pare:

Stam ina b is genite b is cecinere tibi .Me quoque si fa: efi e x emplis ire Dee rum

Ferrea fo r: vita difficilisque prem it.Ille nec levius cecidi quem magna lo cutum

R epu lit a Th eb is Inpp ite r igne fue .

Ut tam en andifii pere ufTum fulmine varem

Admonitn matris ce ndo luifi'

e pa re:.

Et po te: afpiciens circum tua l'

acra poeta: ,Nefcie quis ne liri dicere culte r abeli .Fer bone Liber opem : sic altam degrave t nlmum

Viti: inclufo plena sit uva mere .

Sic tibi eum Bacchi: Satyro rum guava juventusAdsit attonito non tace are fono .

Ol'

fa b ipenniferi s ic sint m alé preffa LycurgiImpia nec per ni Penth eo s umbra vace r.

Sie m ire r z rernùm v icinaqne s idera v incar ,

Conjugis in ca lo Cre li‘

a Co rona tua:.

Hue ade: cafus re leve: pulch errime no fire s ,Unum de num ero me m em o r effe tuo .

SuntDis inter l'

e comme rcia fie£ie re tenta

Ca:farenm num en num ine Bacch e tuo .

Vo: quoque confo rte: fiudii , pia turba poeta:,Haec eadem fum to quisque re gate m e re .

Atque aliquis velie Nafonis nomine difia

T R I S I I UM L I B . V.

D e ponat laerymi: pacula m ix ta fui:Adm o nitnsque mei , cum circumfpex erit omne:

D icat Ub i eli nofiri pars madò Nafo ehe ri ?

l dq u e ita si vefirum merui candore favorem

N u llaque jndi cie lite ra la fa m eo eli .

v e teium digné venero r cum fcripta virorumPro x ima non illis effe m inora rea r.

Sic igitur de x tra faciatis Ape lline carmen

Q uod licet inter ve s nomen habe re m eum.

EL EG I A I V .

e o u ab Enz ino Nafonis Epifie la veniLall

aqne fa&a mari , laff'

aqne fa£ia v ii .

Qu i m ihi lien: dix it Tu cui licet , afpice R omam .

B en! quante m elio r fo r: tua fo rte m eri

Flen: quoque m e fcrips it nec quì signabat , ad e : efi

Ante fed ad madidas gemma relata genas .

Trili itia:caufam si quis cogne l'

ce re que rit ;

Ofiendi l'

e lem pofiulat ille sibi .Nec fraudem in s ilvi: nec aperto me llia pratoGramina nec pleno flumine cernir aquas .Quid Priamus de leat, m irab itur B e6ia te rapto ;Qnidve Philo&etr: r&us ab angue gemar.

Di face rent utinam tali: fiatus e lTet in ille ,

Ut non trili itia: caul'

a de lenda fa re t.

Ferr tamen ui debet cafus patienter amaro:More nec indomiti frena recnl

'

at equi.Nec fe re perpe tuam fperat sib i numinis iram

Cenfeiu: in culpi non re clus effe fui .

Se pe refert sir quanta Dei d ementia cuiusSe quoque in ex empli: annumemre fe ier.

1 58 P . O VI D I I NA SON I S

Nam quod opes teneat patria: quod nomina C i v i s ,

B enique quod vivar munn: hab ere Dci .

Te tamen 6 si quid credi: m ih i earie r ille ,

Omnibu s in to to pe£iote femper h abe t.Teque Menmtiaden te qu i com itav itOrefien

Te vocat [Egiden Eu ryalumque foum .

Ne c partiam m agi: ille (nam de side rat q ua:

Plurima cum patriafenrir abe lfe fui ;Qui m vultus e culosqne tu e : o dulcior illo

Me lle quod in ceri:Attica ponit ap is !

Sz pe e tiam ma rens tempus reminil'

citnr i llud

Quod non pre v entum mo rte fuie delcr.

Cùmqne alii fnge renr (ab ita: contagia eladis

Nec vellenr ifie limen adire domlis ;

H Te sib i eum paueis mem inirmansiff'

t: fidelem

Si pance : aliquis tresve due sve vocat.Quamvis attonito: l

'

e nsit tam en omnia nec te

Se mimi: adve rsis indo lniffi fuis .

Verba l'e let vultumqu e tuum, gemitusque referre‘

Et , te fiente fue: immadniffe sinus .

Quam sibi prz fiitr:ris quà confe larus am icum

Sis ope ; l'

o landns a im simul ipfe fa re:.

Pro quibus affirmat fe re fe m emoremqne piumque

Sive diem v idear sive tegatur h umo .

45 Pe r caput ipfe l‘

unm l‘

e litus jurare tuumqueQuod (cio non illi v ilius effe fue .

Plena te t ae tanti: refe rerur gratia fafiis

Nec :iner ille tue : lim: arare bov es .Fac m adò confiante r profitgum tueare quod ille ,

Qui bene te novit non rogat, ipfa rogo .

1 60 P . O VI D I I .NA SON I S

Senl'

u: ineli igitur nebulis , quas ex igir ignis

Consilium fngiunt c etera pa ne m eum .

Consilia commune faerum cum fiat rn ara

Fratribns alterni qui pe riere mann

Ipfa sibi difco rs , tamquam mandetnr ab illis

Scinditur in parte: atra favilla duas .Hoc mem ini quondam fieri non po lf

'

e le que b ar

Et me Battiades j udice fall'u: erat.Omnia nunc crede enim tu non fiultu: ab Aréi o

4° Terga vapor dederis Aufoniamque petas .Hare igitur lux efi qua: s i non o rta fuill

'

et

Nulla fu it m ifere fe lia v idenda m ihi .

Edidit ha:c more: illis h e ro'

fdibus e que :Quis eratE‘

e'

tion Icariusqne pater.

4 ; Nata pudicitia efi mo re: pre b itasqne fidesque

At non funt ilii gaudia nata die .

Sed labo r cura: fo rtunaque maribu: imparJufiaque de v idue pz ne querela toro .

Scilicet adversis probita: e x ercita rebusTrifi i mate riam tempo re landi: h abet.

Si nih il infefi i dum : v idiffet Ulyffe s ,

Pene lope felix fed sine laude fe ret.

Vi£io rEchionia: si v ir penetmffet in aree:

Fe rsiran Evadnen v ix l'

ua ne fi'

ethumus .

Cùm Pe liì te t sint genite , cur nobili: una efi ?Nupta fuit m ifere nempe quod una v iro.

Efiìce ut lliacas tangat prio r alter arenas ;

Laodamia nih il cur referarur e rit.

Et tua , quod m allem pietas igno ta mauere i60 Impleffent v enti si m ea v ela fui .

Di tamen Ce far Di: aceeff'

nre fed o lim

£ quarint Pylie : cum tua fata dies

Non mihi qui patnam fateor meruili'

e fed illi

Partire , qua: nullo digna dolore de let.

T R I S T I U M L I B . V. 1 6 r

E L EG I A V I.

T U quoque ne firarum quondam fiducia rerum

Qu i m ihi eonfugium qui mih i pa rtus e ra:Tu madò fufcepti caufam dimitri: am iciOfiî ciique pium tam citò penis onu:

Sarcina fum fateor ; quam si tu tempe re dureDeposiruru: era: non fub eunda fuit.

Flu&ibus in mediis navem Palinnre re linquis ?

Ne fuge , neve tua sit minor arte fide s.

Numqnid Achillea : inter fera prmlia fidi

Defernit levitas Autom edenri: eque s .

Quem femel ex cepit , numqnid Podalirius a gro

Promiffam medica:non tulit arti: e pem ?Turpitìs ejicitur quim non admittitnr hofp e s

Qua: patnit dex rrz firma sit ara m ez .

Nil nisi me fe lum, primò rutatu: es ; ar nunc

Me pariter ferv a judiciumque tuum ;Si madò non aliqua eli inme nova culpa tuatnque

Mutaruntfub itòcrimina ne fira lidem .

Spiritus h ic Scytbieì quem non bene ducimusQuod cupio membri: e x eat ante mei:

Quàm rua diluito fi ringantur peli e ra nofiro ;Et videar meritò vilio r effe tibi.

Non adeo tori fati: urgemur iniqui:Urmea sit longis men: quoque me ta malis.

Finge tamen moram que ties-Agamemnone natrm

Di x ifl'

e in Pyladen verba proterva pura:Nec procul a vere efi quad vel pulfarir amicumMansit in e fii e iis non minus ille fuit.

Hoe eli eum miferi: fo lum commune beati:Ambobll$ tribui quod folct obfeqnium,

1 61 P . O VI D I I ] VA SON I S

C edirur ca ci: que s prz tex ta verende s ,Virgaque cum verbis imperie fa facit.

Si m ih i non pare i: fortuna parcere debes .

Non h abet in nobis ulliu: ira lo cum .

Blige nofi ra rnm m inimum de parte labo rumIli e que te ri: grandin: illud e ri t.

Qnàm multi madrda:celeb ranrnr ar undine fo llie

Fle rida quàm mu ltas Hy b la o tuetur ape< ;

Quàm multa:graci li terrena (ub ha rrea fe tte

Limite form ica grana repe rra fo lcnr ;

Tam m e circumfianr denf'

o rum tu rba m alo . am .

Crede m ih i ; vere efi ne lita querela tu rne r.His qui contentu: non eli ; in litu: arena:

In l'

egerem fpica: in mare fundar aquas .Intempeliivo s igitur compel

'

ce timo res ;

Ve la nec in medio defe re nofi ra mari .

{ m @ i l-

fi s… »

EL EG I A V I I .

UAM legis , e x illa tibi venir ep ifi e la rerraî'

,

Larus ub i x quo reis additur Hi er aqui

Si tibi ce ntingit eum dulci vira falnreCandida Fo rtuna:pars mane: una me as .

Scilicet, nt fe rnper quid agam carissu r w qua.:r‘

Quamv is ho c ve l m e l'

e ire tacente pa re:.

Sum m ife r :haec brev is eli nofiro rum f'umma

Quisquis ofi'

enl'

o Ce fare v ive r e ri t.

Turba Tom itana:qua—sit regioni: inte r

Que : habitem mo res difcere cura tib i e li ?

Mix ta s it haec quamvis inter Gra;as qu e Ge ra:rue

Amali:pacati : plus rrah it e ra Ger is.Sarmatita:major Geticaeque frequentia genti:

i'

1 64 P . O VI D I I NA :0N I S

Vi£iaque p ugnaci jura fub enfe jacent.Pellibns lax is arcent malé frigo ra braccis ;Craque funt longis ho rrida te&a com is .

In pauei: remanent Grajae vefi igia linguaHz c quoque jam Gerico barbara fali a fo no .

Ullns in ho c vix efi populo , qui forte LatinéQue lib et e medio reddere v erba quear.

H Ille ego R omanus vare: igne fcite Mafe ,

Sarmatico goge r plurima me re laqui .En puder , fateo r ; jam defuetudine longa

Vix fub eunt ipsi verba Latina mih i .Nec dubita qu in sint in hoc non panca libe llo

60 Barbara :non hominis culpa fed ifia loci .

Ne tamen Aufe nia: perdam commercia lingue ,

Et fiat patrio vo x m ea muta l'

ano ;

Ipfe le quor m ecum de l'

neraque verba re tra£ieEt fi udii repe to signa s inifira mei .

6 ; Sie animum tempusque trah e meque ipfe reduce

A ee ntemplaru fubmoveoque , m ali.

Carminib us que ro m iferarum oblivia rerum

Pre mia si fiudio confeque r ifia , fat efi .

EL EG I A V I I I .

J. e adee cecidi quamvis deje6ius u r infra

Te quoque s im infe rius quo nih il effe pe tcli .

Que tibi re s anime : in me facit improbe ? curve

Cas ibu: infulta: quos pe te: ipfe patiNec mala te reddunt m item placidumv e jae entiNofi ra , quibus po s:int illacrymare fer:

Nec metnis dub ia Farruna fianris in e rbe

Namen ex e l'

z verba fnperba Dea:Ex ige r,

TR I S T I UM L I B . V. 1 65Ex iger ah ! digna: u ltrix R hamnusia penna:Impo site calca: qu id m ea fata pede ?Vidi ego navifragnm qui rife rat z que re mergi

Er Numquam dix i jufiie r nuda fuit.

Vilia qui quondam m iferi: alimenta negarat

Nunc m endicato pafcitnr ipfe c ibo .

Passibus ambigui:Farruna vo lubili: etratEt mance in nulla certa tenax que loco .

Sed madò la ta faver vultus madò fumit ace rbo :Et tantùm eonfian: in lev itare fui eli .

Ne : quoque fle ruimus fed fio : erat ille caduens

Flammaque de fiipulì no lira brev isque fuit.

Neve ram en to ri capias fera gaudia menteNon efi placandi fpe:mih i nulla Dei .

Vel quia peccavi citra fcelus ; utque pudoreNon care t invidiì sic mea culpa eare r

Vel quia nil ingens ad finem Se lis ab a rtu

Illo cu i parer m itiu: o rbi: habet.Scilicet ut non e fi pe r vim fupe rabili: ulli

Mo lle ca r ad timida: sie h abet ille preces .

Ex emploque Defim qu ibus aecefl'

uru: ipfe efi

Cùm pa n: v enia“. plura roganda petam .

Si numere: anno Se les nubila totoInvenies nitidum fa p,ius î lfe diem .

Ergo ne nofi ri nimidm la tere ruini

R efiitni quondam me quoque po lfc puta.Po lli: pura fieri lenire Pr incipe , vu ltosUr v idea: m edià trifii: in Urbe m eo:

U'

tque ego te v ideam causi gravie re fugarum.

Ha:e funt a primi: prox ima ve ra mih i.

Tarn.

II I.

P . OVI D I I NA SON I S

EL EG I A I X.

O T U A si sinetes in nofiris nom ina pe niCarminibus pe sitùs quam m ihi l

'

a pe fe res !Te fo lum m eriti cancrem m emor ; inque libelli:Crevrlfer sine re pagina nulla m eis .

i' Quid tibi deberem ta ti feiretur in UrbeEx fnl in am ifsà si tamen Urbe lege r.

Te pr z f‘

ens m item te ndffet ferior a ta:

Scripta verufiatem si madò nofira ferent.Nec tibi eelf

'

aret doéi us bene dicere le£ie rHic tibi , fervaro vate manere t honor.

Ca fari: efi primum mnnus quod ducimus aura:

Gratia pe li magno: efi tibi habenda Deo s .Ille dedit vitam ; tu quam dedit ille tuerr:

Et facis accepte munere paffe fmi .I S Crimque perhe rruérit cafu s par: max ima nofiro:

Pars etiam e redi pertimuilfe ve lit

Naufraginmque m eum tumulo fpe£iarit ab alte

Nec dederit nanti per fre ta fa va manum ;Seminecem Stygia

i revo cafii fe lns ab nuda.

2-0 Hoc quoque quodmemo re:pe fl‘

umus effe tuum efi .

Di tibi fe tribuant cum Carfare fempe r amico:

Non po tuit ve rum plediu: effe meum .

Hz c m eus arguti: si tu parerete libe lli:Pe neret in multa luce v idenda labo r .

Se quoque nunc quamvis efi jnlfa quiefcere quin te

Nominer invitum vix mea Mnfa tenet.

Urque canem pavida: na&um veliigia cerve

Lu&antem frufira copula dura tener

Urque fe re: nondum referati carce ri: acer

5° Nunc pede nune ipsà fronte lacessit equus ;

1 68 P . O VI D I I NA SON I S

Per media: legimu: nox ia tela via:.

Eli igitur rarus qui rus ce lere andrar isqu e

Har arar infeliz hac tener arma manu .

35 Sub galea pafior jun&is pice cantar av enis ;Fraque lupo pav ida:bella verentur ave s .

Vix ope eafie lli defendimur ramen intus

Mix ta facit Grajis b arbara turba metum .

Quippe simul nobis h abitat difcrim ine nulle

30 Barbatus tcéii plus quoque parte tener.

Que : ut non rimea: pa ssi: edili": videnda

Pellibns le ngì tempe ra te&a com i .

Ho: quoque , qui geniti Grajì crednntur ab urbePro patrie cultu Pe rsica braeca tegit.

Ex ercent illi l'

a ria:commercia lingua:

Per gefium re: efi significandam ih i .

Barbaro: h ic ego l'

um quia non intellige r nll:

Et ridentfiolidi ve rba Latina Gera .

Meque palam de me tutòmali:l'

a pe loquuntur :Fe rsitan objiciunt ex siliumque mih i.

Urque fit in me aliquid si quid dicenribu: illis

Abnuerim que rie s annuerimque purant.Adde quod ininfium rigido jus dicitur enfeDantur in medio vulnera fa:pe fa re .

45 0 duram Lach esin ! qu: tam grave sidus habentiFila deditv ir: non brev iora me: !

Quod patria:vultu v efiroque carcmus am ici

Quodque h ic in Scyth ici:finibus effe quere rUtraque penna gravi: merui tamen Urbe carereNon merui tali fo rsitan effe loeo .

Quid loquo r,ah demensi ipfam quoque perdere vitam,

Ce lani:ofi'

cnfe numine digna: eram.

TR I S T I UM L I B . V. 1 69

EL EG I A X I.

U e e te nefcie qui: per jurgia di x erit effe

i li: ux orem litera quefia tua efi .

Inde lui non tam mea quod fortuna malèaudit

Qui jam confuevi fe rriter effe m ifer ;

Qui nn quia cui m inimi:vellem sim eaufa pude ria ; S

Teque rear nofiri: ernbuiff'

e malis .

Perfe r obdura :multò graviora tulifii

Grim m e furripuit Principi: ira tibi .Fallirur ifi e tamen , quo judice , nom ino r ex ful.Mollio r eli culpam poma fecura meam .

Max ima pe na mih i efi , ipfum ofi‘

endi lfe priusque

Veniff‘

etmallem funeris hora mihi .

Quaffa tamen ne lira efi,non fra&a,nec obtura puppisUrque caret pa rtu sic tam en ex fiat aquis .

Nec v itam nee opes , nec jus mihi civis ademir ;Qua: m e rui v itio perdere cun£ia meo .

Sed quia peccato facinu: non adfu it illi ,Nil nisi me patriis jussit abefl

'

e focis.

Urque aliis , numerum quorum comprendere non efi ,

Cz l'

areum numen sic mih i mite fuit.

Ipfe relegati non ex falis utitur in me

Nomine tura fue judice caul‘a mea efi .

Jure igitur laude: Ce far pro parte viriliCarmina nofira tua: qualiacumque canunt.

Jure Deo: ut adhuc ca li tibi limina e laudanr ,.Teque velint sine l

'

e comprecor , effe Deum .

Optar idem Populus ; fed ur in mare flumin: valium

Sic fo let er igne currere rivus aquae.At tu fortunam cuius vacar ex ful ab oreNomine mendaci parce gravare meam . 30

M

270 P . O VI D I I NASON I S

E L E G I A X I I.

S c a u x s ut oble&em (indio lacrymabile temp u s

Ne pereant turpi pe&ora noflra situ.

Difficile eli ,quod,amice ,mones quiaCarmina lz m mSunt opus pacem m entis h abere vo lunt.

i Nofira per adverfas agitur Fo rtuna procella ;Sorte nec ulla mei trifiior effe poteiì .

Ex igis ut Priamus nato rum funere lndar ,EtNic he felios ducar u t o rba choros.

Lu&ihus an Rudio videor debere teneriSa lus in cu remo s jufl

us abire Gem ?

Des licet h ic valido p e&lrs mih i robore fulmm

Fama refert Anyti quale fuifl'

e reo ;

Fra&a cadet tant: fapienria mole ruina .

Plus valet humanis viribus iraDei .

1 5 Ille (ene: diaus fapienr ab Apo lline nullum

Scribere in hoc cafu fufiinuifl'

e r opus .Ut patric veniant v eniant oblivia veltri

Omni: ut admissi fenfu s abe li'

e queat

At rimor officio fungi ve rar ipfe quieto25 Cin£tus ab innumero me tene r hofie locus .

Adde quod ingenium longi rubigine lz l'

um

To rpet eli multò quàm fuit ante ,minus .

Fertilis assiduo si non renovetur aratro

Nil nisi cum fpinis gramen habchit ager.

Tempo re qui longo fieterit , male curret , inter

Carceribus milfo s ultimus ibit equo s .Ve rtittlr in teneram cariem rim isque dehil

'

cit

Si qua diu folitis cymba vaci ritaquis .Me quoque defpero fuerim cum parvus ante

30 Illi qui fuerarn, pofl'

e redi re parem.

7 P.OVI D I I Na s om s

i Nec nisi pars cafu flammis erepra do love ,Ad vo s ingenii pe rv enit ulla me i .

Sic utinam que nil metueutem tale magiflrum

Pe rdidit in cineres Ars mea v erra foret.

E L E G I A X I I I.

H a n tuus e Gerico mitrit tibi Nato { alate rzaMittere rem si quis quà caret ipfe p0tefi .

fi ger enim trax i contagia corpo re mentisLibera tormento pars mih i ne qua vacet.

Perque dies multo s lateris cruciatibus urorSed quod non modico frigore la sit h iem s .

Si ramen ipfe vales aliquì no s parte valemusQuippe mea ell h umeris fulta ruina tuis .

Qui mih i trim dederis ingentia pignora cùmque

Per numero s omnes h oc tueare caput ;

Quod tua m e raròfo latur ep iilola pretasR emque piam pra:lias ni m ih i verba neges .

Hoc precor emenda quod si co rrex e ris unum

Nullus in egregio co rpo re naevus eric.p luribus accufem fieri nis i po ssa ut adme

Litera non v eniat, milla s it illa tamen .

Di faciant ut s it teme raria narira querelaTeque purem falsonon memim ife mei !

Quod precot , effe liquet neque enim mutabile roburCredere me fas efi pe&oris e lfe mi .

Cana prius gelido desintabsinth ia PontoEt carcar dulci Trinacris Hybla th ymo ;

Immemorem quam te quisquam conv incat amici.

Non ita [unt fati Ramina nigra m ei .

Tu tamen ut falfa po ssis quoque pellere culpaGrimma ; quod non es ne videate cave

T R I S T I U M L I B . V.

t ue folebamus confumere longa loquendo

Tempora fe rmonem deficiente die ;

Sic fe rat ac referat tacitas nunc litera voce:

Et pe ragant lingua ch arta manusque v ices .

Quod fo re ne nim idm v idear diflîdere sitque

Versibus h ic paucis admonuill'

e fatis

Accipe quo fempe r finitur epiflo la verbo

Atque meis dallent ut tua fata Vale .

E L E G I A X I V .

Q UANT A tibi dederint nofiri monumenm libe lli ,O !mihi me conjux carlot ipfa v ides .

Detrahat au&o ri multum Fo rtuna licebit

Tu tam en ingenio clara ferère meo .

Dumque legar mecum pariter tua fama legeturNec po tes in me llo: omnis abire rogo s .

Cumque. viri cafu po ssis miferanda videri

Invenie s aliquas qu: quod es e il'

e velint

Qu: te . nofirorum cdm sis in parte ma10rumBelicem dicant inv ideantque tibi .

Non ego divitias dando tibi plura dedifl'

em .

Nil feret ad mane s divitis umbra faos .Perpetui fru&um donavi num inis idque

Quo dare nil potui munere majus habes .Adde quod ut rerum (ola es tutela mearum

Ad te non parvi venirhonoris onus .Quod numquam vo x eli de te mea muta tuique

Iudiciis debes effe fuperba viri .Qu: ne quis po ssit temeraria dicere pra fla

Et pariter ferva meque piamque fidem.

Nam tua dum lietimus turpi sine crim ine mansit

M v

2 74 P .O VI D .NA S .TR I S 1j.LI B .V'

.

Et laudem probitas irrepreh enfa tulit.Par eadem nofiri nunc ell sibi fa&a ruini .

Confpicuum virtus h ic tua ponatopus .

Effe bonam facile ell,ub i,quod veteteffe, remo tum e ft

Et nih ilofficio nupta quodoblier h abet.Cùm Deus int0nuit non l

'

e fubducere nimbo

Id demum pietas , id fo cialis amor.R ara quidem v irtu s quam non Fo rtuna gub e rne r

Qua:m aneat [labili cum fugit illa pede .

Si qua tamen p retii sibimerces ipfa petiti ,Iuque parum le ris ardua rebus adelt;

Ut tempus numeres per fecula nulla tacetur

Et loca m irantur , quà patet orbis iter.Afpicis ut longo mancar laudab ilis a vo

Nomen ine x flin&um Pene lopèa fides ?

Cernis utAdmeti cantetur utHe&oris ux or

Aufaque in acc'

enfo s lph ias ire rogo:

Ur vivar fam i conjux P hylacèì’

a cuiu s

Iliacam celeri v ir pede pressit bamumNil opus ell leto p ro me (ed amo re fideque

Non e x difficili fama pe tefida tibi ell .Nec te credideris quia non facis ifia moneti .

Ve la damus quamv is remige puppis e at.Qui monet ut facias , quod jam facis ille monendo

Laudat hortatu comprobar aas (uo .

F I N I S TR I S TI UM.

1 76 P . OVI D I I NA SON I S10 Mufaque ad invitos oflìcio l

'

a venir.

Quicquid id efi adyunge mei: nih il impedit o rto :

Ex fule fe rvatis legibus Urbe frui.Quod m etuas non ell Antoni fcripta leguntur

Dottus in promtu fcrinia Brutus habet1 ; Nec me nom inibus furiofus confero tantis

Sz va Deo s contra non tamen arma tuli .

Denique Ca fareo quod no'

n desiderat ipfe ,

Non caret e nofiris ullus hono re liber.Si dubita: de me laudes adm irte Deorum

; o Et carmen , demro nom ine fum e meam .

Adjmrat in be llo pacata: ramus o livaProderit au&orem Pacis h abere nih il

Cdm foretEnèa:cervix fubje&a parenti .Dicitur ipfa v iro fiamma dedill

'

e viam .

Ferr liber Eneaden non iter omne patchitAt parriz pater h ic ipsius ille fuit.Ecquis ira efi audax , ut limine cogar abireJaflanrem Ph arià rinc ula sili ra manu ?

Ante Deiim Marrem comu tibicen adunco4° Cum canit ex iguz quis ll:ipis a ra neget ?Scimus ab imperio fieri nil tale Diana:Uncle tamen v iva: vaticinator h abet.

Ipfa movent animos Supe rorum numina nofiros

Turpe nec efi tali credulicate capi.45En ego pro sifiro , Ph rygiique fo ramine bux i

Genti: lùlèa: nomina fan&a fere .

Vaticinor moneoque :'Locum date facra fcrenti

Non mihi fed magno pofcitur ille Deo .

Nec quia v el merui vel fensi Principi: iram50 A nobis ipfum nolle putate coli .

Vidi ego linigerar numen violaffe fatentem

Isidis Isiacos ante fede re foco s .

Alter ob huic similem prin tus lumine culpam

Em s r . EX P ON TO L . I . 1 77

C lams har media (e meruiffe v ii .

Ta b a Cc leiies fieri prz eonia gaudent

Ut (ua qu id valeancnumina, telie probent.Se pe levant pa nas ereptaque lum ina reddunt

Cùm bene peccati pa ni ruifi'

e videa r.

Pc::n icet o ! si quidmifero rum creditur ulli

Pa :nitet fa&o torqueo r ipfe meo .

Cùmque sir ex silium magis efi mih i culpa do lo riEfique pati pa nas , quam meruill

'

e m inus .

Ut m ihi Di faveant quibus eli manife li ior ipfePa na po teli demi culpa p erennis e rit.

Mo rs faciet certè, ne sim cum vene rit ex ful

Ne non peccarim mors quoque non facier.

Nil igitur mirum si m ens m ih i tabida fa&a

De nive manantis more liquefcit aquz .

B ilur ur occulti viriara teredine navi:

&”

quorei fcopulos ut cavat unda falis

R oditur ut { cab rì po situm rubigine fe rrumConditu: ut tiner carpitur o re liber

Sic mea perpetuos curarum p e&ora m o rras ,

Fine quibus nullo conficiantur habent.Nec prius h i mentem flimuli quim v ita relinquent:Quique dolet citiùs quam do lo r ipfe cada .

Hoc mih i si Superi quorum fumus omnia credent

Forsitan ex iguadignus hab ebor o pe

Iaque locum Scythico v acuum mutabor ab arcu .

Plus illo duri si precet oris ero .

1 7 8 P . O VI D I I NA SON I S

EP I S T O L A I I .

M A X I M D:

a x m x qui tanti menfuram nominis im p ie sEt gem inas animi no bilirare genus

Qui hal'

e i ut pofi‘

es quamv is cecidere trecen ti

Non omne s Fabio s abfiu lit una die s ;Forsitan hae c a quo m ittatur ep iflola qua ras

Quique loquat recum cerrior effe ve li s .

He i mihi quid fatiam vereor ne nom ine le&0

Durus aversi ce re ra mente legas .

Viderit h z c s i quis tibi m e fcripsiffe fateri

Audebo p ropm s mgemuiil'

e malis .

Viderit audebo tibi me fcripsifl'

e fateri,

Atque modum culpa: no tificare mez .

Qui cum me perni dignum graviore fuiff'

e

Confitear pofl'

um v ix graviora pati.Hollibus in mediis inte rque pericula verfo r

Tamquam cum patrià pax sit ademta mihi .

Qui mo r ris (a vo gem inent ut vulnere cauras

Omnia vipe reo fpicula fe lle linunt.His eques infiru&us perterrica ma nia lufirat

More lupi claufas cir cumeuntis oves .

At feme l intentus nervo levis arcus , equinoVincula femper h aben: irrefoluta manet.

Te&a rigent fix is veluri vallata fagittis

Portaque vix firmi fubmover arma ferì .

Adde loci faciem nec fronde nec arbo re la ti ;Et quod iners hiemi continuatur h iems .

Hic me pugnantem cum frigore cumque fagittis

1 80 P . O VI D I I NA SON I S

Mo llia naufragiis litora po ife dari .

Cum video quàm sintmea fata tenacia frango r

Spesque levis magno v i&a timore cadit.

6 ; Nec tamen ulrerius quidquam fperove preco rv e

Quim malé mutato po lle carere loco .

Aut hoc ant nih il eli pro m e tentare mode liè

Gratia quod falvo veli ra pudo re quear.Sufcipe R omana facundia Max ime lingua

70 Diflìcilis caul'

a m ire patrocinium .

Eli m ala confiteor fed te bona Get agente .

Lenia pro m ife rì fac modò verba fuga'

i.

Nefcit enim Ca far , quamvis Deus omni a no rit

Ultimus h ic quà sit conditione locus.

7 ; Magna tenent illud re rum mo limina numen

B a c e li cce lefii pe&o re cura m inor .Nec Vacar in quà sint po siti regione Tomi taQua rere finirimo v ix loca no ra Geta .

Aut quid Sauromata faciant, quid Iaz yges ac re:80 Cultaque Orefièa Tantita terra Dea .

Qua que alia gentes ubi frigo re conli irit Hie r

Dura m eant ce leri terga per amais equo .

Max ima pars hominum nec te , pulch errima cu ran t,

R oma nec Aufonii militis arma timent.

s ,Dant animos arcus illis p lena que pharetra

Quìmque lib er longis cursibus aptus equus .Quodque sitim didicere diu to lerate fam emque

Quodque fequens nu lla: hofiis habebit aquasIra Dei miris non m e m isifl

'

e t in ifiam

$ i fatis ha c illi no ta fuifl'

et h umum.

Nec me nec quemquam R omanum gaudet ab ho lie ,Meque m inus v itam cui dedit ipfe prem i .

Noluit, ut po te rat minimo m e pe rdere nu tu .

Nil Opus efi ullis in m ea Fata Ce ris .

y ; Sedneq; curmorerer quidquammih i comperita&um

Er z s r . EX P ON TO I .. I . 1 8 1

Nec minus infelius quam fuit effe poreli .T um q uoque nil fecit nisi quod facere ipfe coeglP a n e etiam merito parci0r ira m eo .

D i faciant igitur quorum mitissimus ipfe eli

Alm a nih il majus Ca fare terra ferat.Urque diu fub eo sit publica fu cina rerum

P e rque manus hujus tradita gentis eat.At tu tam placido, quam no s quoque fensimus illum ,

I udice pro lacrymis o ra refo lve meis .

No n perito ut bene sir fed uti malé tutius ; utqueEx silium fa vo difiet ab h ofie m eum .

Quamque dedère m ih i pra fentia numina vitam

Non adimat firi&o fqualidus cafe Cetes.

B en ique si mo riar fubeant pacatius arvum

Offa nec a Scyth icà nolira premantur h umo .

Nec male composito: utfcilice t ex fule dignum

Bifionii cinere s ungula pulfer equi.Et ne si fupe refi aliquid poli funera fensfisTe rreat h ic manes Sarmati: umbra meo s.

Ca faris ha c animum po rcrant audita movere ,

Max ime mo vilfent si tamen ante tuum .

Vo x , preco r Augulias p ro m e tua molliat aures

Au x ilio trepidis qua fo le t effe reis .

Affue tìque tibi do£ia dulcedine lingua£ quandi Supe ris pe&ora fle&e v iri.

Non tibi Thero rnedon crudusv e rogab itur Atreus

Quique fuis hom ine s pabula fecit equis :Sed piger ad pre nas Princeps ad pramia ve lo x

Quique do let quo ti es cogitur effe fe ro x

Qui vicir femper v i£tis ut parcere poffe t ;Clausit a tern:i civ ica bella fe rì .

Multa metu pe na pa ni qui panca coercet ;Et jacir inv iti fulm ina rara manu.

Ergo tam p lacida: oratormilI'

us ad aures

P . O VI D I I NA SON I S1 30 Ut propior patria sit fuga nofira , raga.

Ille ego fum qui te co lui ; quem fefia folebatInter convivas menfa videre ruo s .

Ille ego qui dux i vefiros Hymenaon ad ignes

Et cecini fanfic carmina digna toro .

Cujus te fo litum memini laudare libe llo:Ex ceptis , domino qui nocuere fuo .

Cui tua nonnumquam m iranti fcripta legebas .

Ille ego , de vefirì cui data nupra domo .

Hanc probat, p rimo dile&am fernper ab avo

140 Eli inter comites Marcia cenfa fnas .

Iuque fuis habuit matertera Ca faris ante

Quarum judicio si qua probata proba efi .Ipfa fuà m elior fami laudantibus iliis

Claudia divinà non eguiffet ope .

14 ;No s quoque pra te riros sine labe peregimus anno sPro x ima pars v ita transilienda m ea .

Sed de m e ut sileam conjux m ea farcina velita efi .

Non potes hanc falvi dissimulare fide .

Confugit ha c ad vos v efiras ample&irur aras .

150 Jure v enit cultos ad sibi quisque Deos .Flensque rogat , precibu s lenito Ca fare veli ris ,

Bulia fui fiant ut propio ra v ir:

E P I S T O L A I I I .

R U F I N O .

H anc tibi Nafo tuus mitrit , R ufine falutem

Qui mifer eli ulli si funs effe po reli .R eddita confufa nuper fo laria menti

Aux ilium nofiris fpemque tulere malis .

Urque Machaoniis Pam tibus artibus hero:

1 84 P . O VI D I I NA SON I S

4° Nititur in silva: illa redire fuas.

Affueto s tauri faltus , affueta leone:

Nec ferita: i llo s impedit antra petunt.

Tu tamen e::ilri morfu: e peéi ore nofiro

Fom enti: fpera: cedere po lfe tuis .

45 Brfice vo: ipsi ne tam m ihi siti: amandi ,Talibus ut levins sit caruilfe malum .

At, puto quì fueram genitu: tellure carenti

In tamen humano contigit effe lo co .

Orbis in e x tremi jaceo defertus arenisFerr ub i perpetua: o b ruta terra nives .

Non age r h ic pomum non dulce: educar uva:

Non falices tipi robo ra monte v irenr.

Neve fretum te rrà laude: magi: a quo ra femp er

Ventorum rabie folibu: e rba , tument.

i l Quocumque afpicias campi culto re carente:Vafiaque qua nemo vindicer , arva jacent.

Hofiis adeli de x trà la vàque a parte timendu sVicinoque metn terret utrumquc latus .

Altera Bifionias par:eli fenfura farilI'

as

Altera°

Sarmaticì fpicula m iffa m anu .

nunc veterum nobis ex empla viro rumQui forti cafum mente tulere refe r.

Et grav e magnanim i robur m irare R utiliNon usi reditii: condi tione dati .

‘ i Smyrna virum tenuit, non Pontus b e llica te llus ;Pa ne m inus nullo Smyrna petenda loco .

Non do luit patria Cynicus pro cul effe Sinope usLegit enim fede:, Attica te rra tua:.

Arma Neoclide s qui Persica contudi t armi:

70 Argo licà primam fen:it in urbe fugam .

Pulfu:Ariliide: patrià Lacedamona fugit

Inter quas dubium qua prior effet erat.

Cade puer fafià Patroclu:Opunta reliquit,

Er rs r . EX P ONTO\L I . 2 85Th efl

'

aliamque adiit hofpe s Ach illis , humam.

Ex fu l ab Ham onia Pirenida ce:sit ad undam

Quo duce trabs Co lcha:facra cucurrir aqua:L iqu it Agenoride: Sidonia ma nia Cadmus

Po ne ret utmuro: in m eliore loco .

V enir ad Adrafium Tydeus Calydone fugatus ;

Et Teucrum Veneri grata recepit humus .

Quid referam vetercs R omana gentis apud quo:Ex fu libus tellus ultima Tibur erat

P e rfequar ut cun&o s nulli darns omnibus a v i:Tam pro cul a patria

“:efi , ho rridiorve locus .

Quo magis ignofcat fapientia ve lita do lenti

Qui facit e x di€ti:non ita multa tuis.

Nec ramen inficio r si po ssint no lira co rre

Vulnera pra ceptis poffe co'

ire tuis .

Sed vereor ne me frufira fervare labo res ;Neu inv er ad

/motì perditus a ger ope .

Nec loquar ha t quia sit major prudentia nobisSed sim quam medico n0tior ipfe mih i .

Ut tamen hoc ita sit , mann: tua grande v o lunta:

Ad m e pervenit confuliturque boni .

EP I S T O L A‘

I V.

U X O R I ,

A M mihi deterio r cani: adfpe rgitur a ta:

Jamque m eo: vultu: ruga fenili: arat ;

Jam vigo r quall'

o languent in corpo re v ires ;Nec juveni lufus qui p lacuere , placent.

Nec si me fub itòvideas agnofce re pos:isEtaris fa&a efi tanta ruina m ea .

Confitr’

or facere ha c annos fed altera caura ell

1 86 P . O VI D I I NA SON I S

An:ieras animi continuusque labor .

Nam mea per longo: si quis mala digerat anno s

x o Crede mih i Pylic Nefiore m ajo r ero .

Cernis ut in duri: quid bove firmius ? a rv i sPo rtia tauro rum corpo ra frangat o pus .

Qua nunquam vacuo fo lira efi ceffare nova li

Fru&ibus assidui: laffa fenefcir humus .

Occidet ad Circi si quis certamina fempe rNon intermissis cursibus ibit equus .

Firma sit illa licet fo lvetur in a quo re , nav i:

Qua numquam liquidi: sicca careb it aquis .

Me quoque debilitar ferie: immenfa malornmAnte m eum tempu: cogit effe fenem .

Oria co rpus alunt ; animus quoque pafcitur i llis .

Immodi cus contra carpir utrumquc labo r .

Afpice , in ha: parte:quod VeneritEfone nam:

Quam laudem fera pofieritate ferat.

At labor illins nofiro lev io rque mino rqueSi modònon v erum nom ina magna premu

'

n t.

Ille efi in Pontum , Peliì m ittente profe&u s

Qui v ix Th effalia fine timendus erat.

Ca fari: ira mih i nocuit quem So lis ab ortu

; o So lis ad o ccafus utraque terra tremit.

Junétio r Ha monia eli Ponto quam R oma , s it Ifito

Et b rev ius qu i m no s ille pe regit iter.

Ille habuit comites primo : telluri: Achiva

At nofiram cunéi i defi ituère fugam .

No: fragili valium ligno fulcavimus a quor

Qua tulit £ foniden , firma carina fuit.

Nec Tiphys m ih i re&or erat nec Agenore naru s

Qua: fequerer docuit , qua: fugeremque v ia:.

Illum tu rata efi cum Pallade regia Juno40 Defendère m eum num ina nulla caput.Illum furtiva juvere Cupidinis arte:

1 88 P . O VI D I I NA SON I S

Nec venit ad duro:Mufa vocata Getas .

Ut tamen ipfe vide: luaor deducete ve rfum .

Sed non fit fato mo llior ille m eo .

Cum relego fcripsiffe pude r qu ia plurima c e rno

Me quoque qui feci judice digna lin i .

Nec ramen emendo labo r h ic , quam fcribe re m a jo r,Mensque pati duram fufiinet a gra nih il.

Scilicet inc:p iam limi mo rdaciùs uti

z o Et fub judicium singula v erba vo cem ?

To rquer enim Fo rtuna parum , nisi Nilu: in Ke h rum

Confluar fronde: Alpibus addat Ath o s .

Parcendum efi animo m iferabile vulnus h aben t:Subducant oneri colla perufia boves.

At puto fruéi us adefi jufiissima ci ufa lab o rumEt fara cum multo feno te reddit ager .

Tempus ad hoc nobis , repetas licet omnia nu llum

Profuit, atque u tinam non nocuifl'

etl o pus .

Cut igitur fcribam mirari: m itor ipfe

30 Et m ecum qua rc l'a pe quid inde feram.

An populus v eri fano: negat effe po‘

e'

tas

Sumque fides h ujus m ax ima voci: ego?

Qui fierili to ries cum sim decoptus ab arvo

Damnosì perfio condere' fem en humo .

Scilicet efi cupidu: fiudio rum quisque fuo rumTempus affuetà pone re in arte juvat.

Saucius ejurat pugnam gladiato r , idem

Immemo r antiqui vulneris arma capi r.

Nil sibi cum pelagi dicit fo re naufragu: nudi:4° Mox ducir remo: quì modo nav ic, aqui .Sic ego confianter fiudium non utile carpe

Et repe to no llem quas coluiffe , Deas .Quid po rius faciam l non fum qui fegnia ducam

Otia mo rs . nob i: tempus habetur iners .45Nec juvat in lacem nim io marcefcere vino

Ep rs r . r x P ONTO L . I . 2 8 9

Nec tener incerta: a1ea blanda manus .C ùm dedimus fomno quas corpu s pofiular , horas ,Quo ponam v igilans tempo ra longa modo i

M o ris an o b litus patrii contende re difcamSarmatico: arcu: ? trab ar arte loci

Ho c quoque me fi udrum prohibent affume re v ire:M ensque magis gracili corpore nofira valer.

C dm bene qua sieri: quid agarn magis utile nil

Artibu: h is qua nil utilitatis h abent.Co nfequor cx illis casii: ob livia nofiri.

Hanc fati: efi meffem :i m ea reddit humus.

G lo ria vo s acuat :vo s nt recitata probentur

Carmina Pi'

e'

rns inv igilare choris .

Quod venir e x facili , fari: efi componere nobisEt nim is intenti caufa labo ri: abe li .

Cur ego fo licitì po liam mea carmina curi ?

An verear ne non approb et illa Cetes ?

Forsitan audafter faciam fed glorio r Ifirum

Ingenio nullum maja: habe re m eo .

Hoc ub i v ivendum fati: efi si confeque r arvo

Inter inhumanos effe po '

e'

ta Gctas .

Qub mih i di verfum fam i contendere in arb em?

Quem fortuna dedi t R oma sit ille locus .

Hoc mea contenta eli infe lix Mufa theatro .

Sic m erui magni sic vo luere De i.

Nec teo r h inc ifiuc nofi ris iter effe libellis ,

Quò Borea: pennì deficiente venit.Dividimur ca lo qua que efi pro cul urbe QuiriniAfpicir hirfutos comrnus Urfa Getas .

Per tantum terra to r aqua: vix crede re pos simIndicium fiudii transiluifl

'

e mei .

Finge legi quodque efi mirabile finge placereAu£io rem certères juvet ifia nih il.

Quòtibi , si calidà po situ: landete $ ycneTom . III .

1 90 P . Omm : NA SON I S

Aut ubi Taprobanen Indica cingir aqua ?Altids ire libet ? si te difiantia longéPleiadum laudent signa quid inde fera:

Sed neque pervenio fcriptis mediocribus ifiuc

Famaque cum dom ino fugit ab Urbe fuo .

Vo sque quibus perii rune cdm mea fama fep u lta

Nunc quoque de nofira morte tacere rea r .

EP I S T O L A .V I.

G R E C I N O .

Eo Q U n ut audifi i'

, nam te diverfa teneb a rTe rra m eo : cafus to r tibi trifi e fuit

Dissimule: metuasque licet Gra cia: fareti. ;

Si bene te nov i trifi e fuilfe liquet.Non cadi t in mo res ferita: inamab ilis ifio s ;

Nec minus a fiudiis dissidet i lla tuis .

Arribu: ingenui: quarum tibi max ima cura efi

Pe£io ra mollefcunt afperitasque fugit.

Ne c quisquam me lio re fide comple&itur illa:

Quì sinit ofiicium miliriaque labor.Ce rré ego cdm primdm porni fentire quid effem

Nam fuit attonito mens mih i nulla diu

Ho c quoque Fortuna fensi quod amicus ah efi'e sQui m ih i pra sidium grande futuru: era:.

Tecum tunc ab erant a gra fo latia m entis ,

Magnaque pars anima consilnque mei .

Atnunc,quodfuperefi,fer opem , preco r eminus unamAlloquioque juva p eéiora nofira tuo .

Qua non m endaci si quidquam credi:am ico

z o Stulra magis dici quàm fce lerata decet.

Nec leve nec tutum peccati qua sit origo

1 9 : P . O VI D I I NA SON I S

EP I S T O L A V I I .

M ES S A L L I N O .

L r r ! n a pro verbi: tibi Meffalline fa lu tem

Quam legis , a fa vi: attu lit usque Ceris .Indicar au&o rem lo cus an nisi nomine le6i o

Haec me Nafonem fcribere verba laterEcqui: in ex tremo po situs jacet o rbe tuo rum

Me tam en e x cepto qui preco t effe tuusDi proenl a cunéi i: qu i te vene rantur amantq ue ,

Hujus no ritiam gentis ab effe v elint.

Non fati: efi inter glaciem Scythicasque fagittas

Vivere si vita efi mo rtis habenda genus .No s premac aut be llo te llus aut frigo re co:lum

Trux que Gete: arm i: grandine pulfet h iem s .

No: babear regio , nec pomo feta , nec uvi:

Et cujus nullum ceffet ab hofie latus

Cctcra sit fofp es cultorum turba tuo rumIn quibus ut populo pars ego parva fu i.

Me miferum si tu verbi: offenderis ifiisNo sque nega: ull:i parte fuiffe tuo:.

q ue sit nt v erum m entito ignofcere debes .

Nil dem it landi glo ria nofira rua .

Quis fe Ca faribus noti: non fingir amicum ?Da veniam faffo tu mrh i Ca far c ris .

Nec ramen irrumpo quo non lice t i re fatisqu e efi

Atria si nobis non patuilfe negas.

t ue tibi fuerit mecum nih il amplius uno

Nempe falutaris quàm prids o re m inus.

Nec tuus efi genito r no s inficiatu: am ico:,Hortato r fiudii caufaque fax qu; mei .

EP I ST . BX P ONTO L . I . 1 93

C u i no s lacryma: fupremum in funere munus

Et dedimu s m edio fcripta canenda foro .

Adde quod efi frater tanto tibi jun£iu s amoreQ uan tus in Atridis Tyndaridisque fuit.

I: m e nec comitem nec dedignatu: am icum efi

Si tamen ha c illi non nocitura putas .Si m inus , h ac quoque m e mendacem parte fatcbo r.C laufa m ih i potid: tuta sit ifia domus.

Se d neque claudenda efi nulla po tentia vire:P ra fiandi ne quid peccet amicu: h abe t.Et ram en u t cupe rem culpam quoque poffe negariSic facinu: nemo nefcit ah effe m ihi .

Quod nisi delia i pars e x cufabilrs effetParva relegati pe na futura fuit.

Ipfe fed hoc v idit qui pervidet omnia Ca far

Stu ltitiam dici crim ina poffe mea.

Quàque ego perm isi quàque efi res paffa p epercit :

Ufus efi modicèfulmini: igne fui .

Nec vitam nec op e s , nce adem ir po lfe reverti

Si fua per v eli tas vi£i a sit ira preces .At grav ite r cecidi quid enim mirabile si qu i:

A Jove percuffus non leve vulnus h abet ?Ipfe fuas ut jam vire: inh ib eretAch ille:

Miffa graves i&us Pelia: b alia tulit.

Indicium no bis igitur cdm v indicis adsit

Non eli cnr tua me janua hoffe neget.Culra quidem —£ateor citra quàm debuit i lla

Sed fuit in fati: ho c quo'que credo , meis .

Nec tamen oflìcium fens it m agis altera nofirum .

Hic i llic v efi ro fub Lare fempe r eram .

Qua q'

ue tua efi p ietas ut te non ex co lat ipfum

Ius aliquod recum fratris am icus h abet.Quid? quod ut emeriti: referenda eli gratia femp er

Sic d i fortuna promeruilfe tua ?

1 94 P . O V I D I I NA SON I S

Quod si permrtu s nobis fuadere , quid Op te sUt de: qu im redda: plura , precare De o s .

ldque facis , quantumque lice t mem iniffe v o lc h a s

Officii caufan:pluribus effe datam .

Quo libe t in num ero me , Meffalline repo n eSim modò par: vefira non aliena domds .

Etmala Nafonem quoniam m eruiffe v ide tu r

$ i non ferre do le s atmeruiffe dole .

EP I S T O L A V I I I .

S E V ER O .

r m dile&o milfam Nafone falutem

Accipe pars anima magna , Sev ere , m ea .

Neve toga quid agam si perfequar omnia fl eh ia

Summa fatis nofiri si tibi no ramali.

Viv imus assidui: e x perté pacis in armi:

Dira phare rrato be lla movente Ge ri .

Deque to t e x pul:i: fum miles in e x fule fo lus .

Tuta nec inv ideo cctera tu rba jat er.Quòque magis nofiro: venid dignere libe llo:Ha c in procinéi u carm ina fa£ia lege s .

Stat vetus urbs ripa v icina b inom ini: lfiri

a ibu: po sita v ix adeunda loci .

Cafpiu:Egypfo s , de fe si credimu s ip si:

Condidir propr io nomine dix it opus.

Hanc ferus Odrysiis inopino Marte pe remtis

Cepit in regem fufiulit arma , Ce re s .

Ille m emo r m agni generis v irtu te quod ange r ,

Protinus innume ro milite cin€ius adcfi .

Nec prid: abfcessit,meriti quim ca de nocentdm

196 P . OV I D I I NA SON I S

Ducam ruricolas (ub juga panda boves .

Et difcam Getici qua norint verba juvenciAffuetas illis adjiciamquc minas .

Ipfe , manu capulum prem i moderatus aratri

Ex periar moti fpargere fem en h umo .

Nec dub item longis purgare ligonibus arva .

Et dare jam sitien: qua: bibat hortus aqu a s .

Uncle fed hoc nobis , minimum quo s inter h ofi .cm

Difcrimen mutu: claufaque porta facit ?At tibi nafcenri , quod to to pediore la to:,Nerunt fatale: fortia fila Dea .

65 Te madò Campus habet densi modà porticu s um b ri:Nunc in quo poni: tempo ra rara Fo rum .

Umbria nunc revoca: m e non Albana peten te rnAppia ferventi duci: in arva ro ri .

Fo rsitan h ic optes ut jufiam fupprimat iram

7° Ca far hofpitium sit tua v illa meum .

Ah nimium efi quod amice , peri: moderatiu :o pta:Et vori qua fo contrah e vela tui.

Te rra velim propio r nullique obno x ia be lloDetur e rit nofi ris par: bona demta malis .

EP I S T O L A I X.

M A X I M O .

U 18 m ih i de rapto tua v enit epili ola Celfo

Pro tinus efi lacrymis hum ida fa&a m eie .

Quodque uefa: di€iu fie ri nec pofi°

e putavi

Inviti: oculi: litera leéi a tua eli .

Nec quidquam ad nofira: pervinir acerb ius aures

Ut fumus in Ponto ; pervm iatque preco r.

Ante meo: oculo: tanquam pra fenti: imago

Em s r . EX PONTO L . I . 1 97Ha rer e x li in£ium v ivere fingir amor.

Sa pe refert anim us lnfus grav itate carente:

Se ria cum liquidi fa pe pera£i a fide .

Nu lla tam en fub eunt m ih i tem pora densru: illis ,

Qua v ellem v ita fumma fulffe mea .

Cdm domus ingenti fub itò mea lapfa ruini

Concidit in domini procubuitque caput.Adfnir ille mihi , cdm pars me magna reliqu it ,

Max im e Fo rtuna nec fuit ipfe comes.

I llum egò non aliter flentem m ea funera v idi

Ponendus qui m si frate r in igne fo ret.

Ha sir in ample x u confo latusque jacenrem efi

Cumque mei: lacrym is m ifcuir usque fuas.O quo tie s v ita cufio s invifu: amara

Continuit promp ta: in mea fata manu:

O ! quoties di x it Placab ilis ira Dee rum efi .

Vive , nec ignofci tu tibi poe nega.

Vo x tamen illa fuit ce leberrima, R efp ice quantum

Deb eat au x :lii Max im us effe tibi .Max imus incumber ; qu i que efi pierate , rogab ir ,

Ne sit ad e x tremum Ca faris ira tenax .

Cumque fui: fratris v ire: adh ibeb it , omnem

Quò levids do leas , e x perietur opem .

Ha c mih i v erba mala minuerunt ta dia v ira

Qua tu ne fucrint Max ime vana cav e .

Hue quoque v enturum mih i fe jurare folebat ;Non msi te longa jus sibi dante v ia .

Nam tua non alio co luit penetralia ritu ,

Terrarum dom ino: quim co li: ipfe Deos .

Crede mih i multo : h abeas cdm dignus am ico:Non fuit e multi s quo libet ille m ino r.

Si mcdò nec cenfu: nec ciarum nomen avorum

Sed probitas magno: ingm iumque facit.

Jure igitur lacrymas Celfo libamu: ademte .

N v

1 98 P . O VI D I I NA SONI S

Cdm fugerem , vivo quas dedit ille mihi .Carm ina jure damn: raro: teftanria more s

Ut tua venturi nomina , Celfe legant.

Ho c efi quod polfum Ge tici: tibi m ittere ab a rv is

Hoc folum efi ifiic , quod lique t effe m eum .

Funera nec po tui comitare nec ungere co rpu s

Aque tuis to to divido r orbe rogis .Qui po tuit quem tu pro numine vivus habebas

Pra fiitit officium Max imus omne tibi .Ille tibi ex fequias m agni fuans hono ris

Fecit ; in gelido: v ersit amoma sinus .

Diluit lacrymis ma rcus unguenta profusrs ;

Offaque vicini condita tex it h umo .

Qui quoniam e x fiinéi i: qua debet , pra fiar am ic isEt nos ex li in&is annumerare poreli .

— Ov

EP I S T O L A X.

F L A C C O .

1\A o (‘

no profugus mittit tibi Flacce falutem

Mittere rem si qui: qu i carer ipfe po re liLongu: enim curi: v iriarum corpus amari:

Non patitur v ire: languor h abere ruas.Nec do lor ullu: arid i ., nec febribu: uror anh elis ;Et peragir fo liti vena teno ri: iter.

Os b ebe: efi posita que movent fafiidia menfa

Et queror . invisi cdm v enit hora c ibi.Quod mare quod tellu s appone quod educar ae r ;

1° Nil ib i quod nobis e furiatur erit.

Nefiar a:nhro siam larice: epu la:qne Dee rum

Det mih i formosi nava Inventa manu ;

Non tamen ex acuet torpens fapo r ille palatum

P . OVI D I I NA SONI S

e … ew v

L I B E R I I .

EP I S T O L A I.

G ER M AN I C O CE S A R I .

EU quoque Ca farei pervènit fama trium

Languida quòfe:si vix venir aura Noti.Nil fe re dulce mihi Scythiti regione putavi

Jam minus h ic odio efi quim fuit ante , locu s .

Tandem aliquid, pulsi cu rarum nube ferenum

Vidi ; Fortuna ve rba dedique mea .

Nolit u t ulla mihi contingere gaudi: Ca far

Ve lle po reli cuiv is h a c tamen una dari.

Di quoque ut a cun&is hilari pierate colantnr

Trifiitiam poni per fua felia jubent.

B enique quod cem : furor efi andere fareti ,

Hac ego la titii , si vete: ipfe , frnar.

Juppite r utilibu: quo tie: juvat imb ribus agro:Mix ta tenax regeti crefcei e lappa folet.

Nos quoque frngiferum fentimus inutili: h erbaNum en inviti fa pe juvamnr cpc.

Gandia Ca farea m enti: pro parte virili

Sun:mea privati nil habet illa domus.Gratia Fama tibi per quam fpeéiata triumphi

Inclufo medu s efi mihi pompa Ceris .Indice te , didici , nuper v ifenda coiff

'

e

Innumeras gente: ad Duci: ora fui .

Qua que capit vali i: immenfum ma nibus o rhem

H0fpitii: Romam vix h abuiffe locum.

Tu mihi narrafii cdm multi: lucibu: ante

Er rs r . B X P ONTO L. II . ,e :

Fude rit assidua: nubila: Anlier aqua:

L um ine cu:lefii Salem fulsifl'

e ferenum ,

C um populi vultu conveniente die .

Atqu e ita v i&o rem cum magno voci: honore,

B e llica laudatis dona dedifl'

e viri:

C laraqne fumturum pi&a: insignia vefie:,

T u ra prids fanii i: impofuiffe foci:

Jufiitiamqne fui cafièplacae Parentis ,

I llo qua templum pe£iore femper habet.Quaqu e ierit , felix adje&um plausibn: omen

Sax aque ro rati: erub uiffe ro sis .

Pro tinus argento v erfo: imitantia muro:

Barbara cum v i&is oppida lata v iris .

Fluminaque monte:, in alti: pafcua silvis ,Armaque cum te li: in firne m in a fuis .

Deque triumphato quod So l incenderir , auro

Aurea R omani teéi a fuifi'

e fo ri .

To rque rulie duce: captivis addita co lli:

Vincula pa ne ho lies quor fari: effe fu it.Max ima par s ho rum v itam veniamque tulerunt

In qu ibus bell_

i fumma capu rque Baro .

Cnr ego poffe negem m inni m ih i Numinis iram ,

Cdm v ideam mite: hofribus effe Deos ?

Pertulir bue idem nobis Germanice rumor

Oppida fab titulo nomini: ill'

e tui.

Atque ea , te contra nec muri mo le nec armi:

Nec fati: ingenio tu ta fuie loci.

Di tibi den: anno : ! a te nam cetera fumes ;

Sintmodòv irtuti tempo ra longa tua .

Quod preco r eveniet funt quiddam oracula varum.

Nam Deus optanti p rofpera signa dedi t.

Te quoque vifiorem Tarpe ja: fcandere in aree:

La ra co ronati: R oma videb ir equis.Mamrosque Pater nati fpeéi abit honore:

30: P . Omm : NA SONI SGandia percipiens , qua dedit ipfe Inis .

Jam nunc ha c m e juvenum bello que ro gi q u e

Max ime diéia tibi varicinanre no ra.

Hnnc quoque_

carm inibus referam forraffe trium p h urr:

Snfliciet nofi ris si modò vira malis .

Imbuero Scyth icas si non prid: ipfe fagitta:

Abfinleritque fero x ho c caput enfe Ce re s .

Quod si me falvo , dab itur tib i laure a temp li:

Omnia his dices vera fuie m ea.

-n = )

EP I S T O L A I I .

M E3 5 A L L I N OJ

r r do rmi : v elita primis venerator ab ann i:,

Pnlfus ad Eu x ini Nafo siniftra fteri

Mitrit ab indom iris h anc Meffalline , falutem

Quam fo liws pra fen: efi tibi ferre ,Ce ris .

i Hei m ihi ! s i le£io vultu: tibi nom ine non efi ,

Qui fuit dubita: cetera pe rlege re lPerlege nec m ecum pariter m ea verba relegaUrbe licet veli ti v e rsibus effe m e is .

Non ego concepì s i Pelion Offa tuliffet ,Clara m e i rangi sidera po ffe manu .

Nec no s Enceladi dementia cafira fecuti

In rerum domino:movinius arma Deo s .

Nec quod Tydida teme raria dex tera fecit,

Numina funt teli: ulla petita mei:.

Eli mea culpa grav i: fed qua me perdere fo lumAnfa sit nullum maju: ada tta nefas .

Nil nis i non fapien: po lfum timidusque v o cari

Ha t duo funr anim i nomina vera m ei .

Effe quidem fateor, meriram poli Ca fari: iram

304 P . Orm u Na s om s

Et res h eredem repetir illa fuum .

Hanc ego non ur me defendere tente: ado ro

Non efi confessi caufa tuenda rei.

Num tamen e x cufe: e rrori: imagine fa&um

An nihil e x pediat tale move:e v ide .

Vulnerls id’

genus efi , quod cdm fanabile no n sit,

Non conrre&ari rutius effe purem .

Lingua , sile non efi ultra narrabile quidquam .

Pofi'

e ve lim cinere s obruere ipfe mea s .

Sic igitur , quas i me nullus deceperi t e rror

Verba face ut v iri quam dedit ipfe fru ar.

Cq ue ferenus erit , vulru:que rem iserit illo s ,

Qui fecum terra: imperiumque movent ;

Ex ignam ne me pra dam :inat effe Getarnm

Detque fo lnm m ifera mite , precare fuga .

Tempu s ade li aprum precib us valer ipfe v ide tque

Qua: fecit v ire s , R oma . valere tua:.

Inco lumis conjux fna pulvinaria fe rvatPromov er Aufonium filius imperium .

Pra terir ipfe fao: animo Germanieu: anno s

Nec v igor efi Drusi nobilitate mino r.kdde nurn: neptesque pias , natosque nepo tum ,

C ere:aque Augufia membra valere domi :Adde triumphato: modòPc ona: adde quie tiSubdit: m ontana brach ia Dalmatia .

Nec ded:gnata efi , abjeéi is, lllyris , arm i:

Ca fareum famulo vertice ferre pedem .

Ipfe fuper currum placido fpe&abilis o re ,

Tempora Phaeb ei virgine he x a tulit.

Quem pia vobifcum prole: comitavir euntemDigna parente fuo nominibusque dati:.

Fratribu: a::imilis , quo: pro x ima tempia tenente:Divu: ab ex celfa Julius a de videt.

His Mefl'

allinus ,quibus omnia cedere dehsur

EP IST . EX P ONTO L. I I . ; o ;P r im um la titia:non negar effe locum .

Q u icq u id ab h i: fup erefi , venir in certamen amori:

H a c h om inum nulli parte fecundus cris .

Hu n c co lis ante diem , per quem decreta merenti

V e n i: h ono rari: laurea digna com is.

F e lic e : quibus ho: licuit fpe€i are triumph o:Et D uci: ore Deo: a qu iparante frui.

At m ih i Sanromara p ro Ca faris ore , v idendi

T e rraque pacis inops , undaque vin£ia\ge lu .

Si ram en ha c andis , vo x mea pervenit ifiuc ;

Si t tua mutando gratia blanda loco .

Ho c pater ille tuus primo m ih i cultus ab avo

Si qu id h abe r fensds umbra difetta pe tit.

Ho c pe tit frater quam vi: fo rtae veretur

Se rvandi nocear ne tib i cura m ei.

To ra domus petit ho c nec ru po te: ipfe negare

Et no: in turba parte fu iffe tua .

Ingenii certi quo no:malé fensimu: ufo:Artibns e x cep ris fa pe probato r era:.

Nec m ea si tantdm peccata nov issima demas ,

Effe po reli domni v ira pudenda tua .

Sic igitur vefira v igeant penetralia genti:

Curaque sit Superis Ca faribusqne tui .Mirc fed iraram m eritò m ih i Nnmcn adora ;Ex imat nt $ eyrhici me feritate loci .

Difficile efi , fateo r fed rendit in ardua virtus

Et tali: meriti gratia majo r erit.

Nec tamen lEtna u: vafio Po lyph emus in antro

Accipiet voce: Antiphatesve tua:

Sed placidn: fad lisque Paren: venia que parata:Et qui fulmineo fa pe sine igne tonac.

Qui cdm trifie aliquid fiatuit fit trifii: ipfe

Cniqne fcrèptenam fumere pe na fna efi .

Viéia tamen virio efi hujus d ementia nofiro

306 P . O V I D I I NA SON I S

Venir ad v ire: ira coa‘

fi a fnas .

Qui quoniam patrii to to fumus orb c rem o ti

Nec licet ante ipfo: procub uiffe Deo:

n jQuo: co li: ad Supe ro s: h a c fer mandata fa c c r do :

Adde fed propria: in m ea v erba prece s .

Sic ramen ha c tenta si non no cirura purab i s .

Ignofcas timeo naufragus omne fretum .

EP I S T O L A I I I.

M A X I M O .

A r tu qui e lari: nomen virtutibu s a q ua:

Nec :inis ingen ium no bilitate prem i ;Culte m ih i quid enim fiatus h ic a funere d iffe rt ?

Supremum v ita tempu: adu:que mea

R em fatis afflifium non adv erfatu: amicum

Qui non efi a vo tariot u lla wo .

Tu rpe quidem di6iu ‘

, fed si madò vera fa rem u r

Vulgus am ic itia: utilitate probat.Cura,qu id e x pediat,prio r efi,quàm quid srt honefiumEt cum Fo rtuni fiarqne caditque fide s .

Nec facile invenia:multi: e m illibus unum

Virturem pretium qui pure: effe fui .

Ipfe decor reéi i fa£ii si premia de:inr ,Non mov er grati: pa nitet effe pro bum.

Nil, nisi quod pre defi , carum efi : i , detrahe menti

Spem fru&ds avida nemo petendus e rit.

At reditus jam quisque fun: amar, sibi quid sit

Utile fo licitis fupputat articu li:.

Illud Am icitia quondam venerabile numer:z o Profiat in qua fiu pro meretrice feder.

Quo magi: admiro r non ut torrentibu:nadir,

308 P . O VI D I I NASONI S

Te fieri com item fianris in orbe Dea .

Firmu: e:; quoniam non fnnt ea , qu ali: v e lles ,

Vela regi: qualfa qualiacumque rari:.

Qua que ita concuffa efi ut jam cafuta p utem r ,

R efi ar adhuc humeri: fuira ruina tuis .

Ira quidem p rimò fuerat tua jnfia , nec ip fo

Lenio r , offenfu: qui mih i jure fuit.Quique dolo r pefin: tetigiffet Ca fari: alti

Iilam juraba: pro rinns eflì: tuum .

‘S Ur ramen audita efi nofira tibi cladi: o rigo

P ietris e rrati: ingemuiffe meis.

Tum tua me primdm folati litera ca pit ;Et la fum fle£ii fpem dare poe Deum .

Mov it amicitia tum te confiantia longa ,

70 Ante tuo: orta: qua mihi ca pta fuit.Er quod era: alu: fa€tus mihi natu: amicu s

Quodque tib i in cuni: 6fcula prima dedi .

Qnòd , cdm vefira domus teneri:mih i femper a b anni:

Culta sir effe verus nunc tib i eogor onus .

7 ; Me runs ille parer Lada facundia lingua ,

Qua non infer ior nobilitate fuitPrimus u t ande rem committere carm ina Fam a

Im pulit ingenii dux fuit ille mei .

Nec quo sit primdm no bis tempo re cultus ,80 Contendo fratrem poe refe rre tuum .

Te ramen ante omne: ita fum complex us , nt nnn:Quolibet in cafu gratia nofira fores .

Ultima m e recum v idit , m a fiisque cadente:

Ex cep ir lacrymas £ rhali: I lva genis.

8 ; Cdm tibi qua renti num ve ru: unncins effet,Attulerar culpa quem mala fama m ea ;

Inter confeffum dubiè dubiéqne negantem

Ha rebam pavidas dante timore no ra:

Ex emploqne nivi: quamfolvit aquaticus Anlier

EP I S T . EX P ON TO L. Il . 30

Outta per attonita: ihat o borra genas.

Haec igi tur referens ; quod mea crimina primiErro ri: venii poe latere v ide:

R efpicis antiquum lapsis in rebus amicum ,

Fom entisqne juva: vulnera nofira tuis .

Pro quibus optandi si no bis copia fiat,Tam bene promerito commoda m ille preter.

Sed si fola mihi dentur tua vo ra ; precabo r

Ut tibi sir falvo Ca fare falva parens .

Haec ego cdm facere: altaria p ingnia ture

Te fo litum mem ini prima rogare Deo s .

E P I S T O L A I V .

A T T I C O.

e o n :: colloquium gelido Nafoni: ab Hi ro

Attice judicio non dub itande m eo .

Ecquid adhuc remane: m emot infelici: amici ?

Deferir an parte: languida cura fnas ?

Non ita Di trifie:m ih i funr ut credere po ssim ,

Pasque purem jam te non m em in ie m e i .

Ante meo: oculo s rua fiat tua femper imago efi

Er v ideor vulru: mente vide re tuo:.

Seria mu lta m ih i recum co llata recordor

Nec data jucundis tempo ra panca jocis .Sa pe cita longis vifa fe rmonibus ho ra

Sa pe fuit b rev io r qu i n: m ea ve rba di e s .

Sa pe rua: fafinm venit modà carmen ad aures

Et nova judicio fubdi ta Mufa tuo efi .

Quod tn landaras , populo placuiff'

e purabam

Hoc pretium cura: dulce recenti: erat.

‘ i

310 P . O VI D I I NA SON I S

Urque meu: limi rafu: liber effe: am ic i‘

Non fem el admonitu fa&a litura tuo efi .

No : fora v iderunt pariter , nos porticus om n i s

z o No s v ia , no: jun£i is curva th earra loc i s .

B enique tantu: amo r nobis , cariss ime , fem p c r

Quantus in lEacide Nefio rideque fuit.Non ego , si b ib eres fecura po cula Leth e sEx cidere ha c credam peéiore poe tuo .

- f Longa dies citids brumali sidere no x que

Tardio r h ib erni fo lfiiria lis e rit.

Nec Babylon a lium nec frigo ra Pontus h a b ch i t

Calthaqne Pa fianas vincet odore rofas

Quim tibi nofi rarnm veniant ob livia re rum .

Non ira pars fati candida nulla m ei .

Ne tam en h a c dici pa ss ir fiducia mendax

Stnltaqne credulira: no li ta fuiffe cave

Confi nntrqne fide v ete rem turate fodalem

Qui lice t , quanrdm non onerofus e ro .

EP I S T O L A V .

S A L A N O .

C o n o r 1 A drfparibu s numeri: ego Nafo Sa ianoPra po siti m isi v erba falute m eo .

Qua rata sit cupio rebusque ut compro b et om en ,

Te precor a falvo po ssit, am ice , legi .

Cando r in ho c a vo re: intermortua pa ne ,Ex igir ut faciam talia ve ra , tuus.

Nam fue rim quamvis modico tibi cognitus ufn

Dic eris ex srh is ingemniffe meis .

Miffaque ab e x tremo legeres cdm carmina Ponto ,

r o Illa run: juvir qualiacumque favo r.

31 2 P . O VI D I I NA SON I S

45 Te dicente prld: fit p ro rinu: impetus i lliTeque h abe r , elicias qui fua v e rba tu is .

Cdm tu de sifi i mo rra!iaque ora quièru nt

Claufaque non longi conticuere mo ri

Surgit li:leo juv enis cognom ine dignu s

5° Qualis ab Bo i: Lucifer e x :: aquis .

Dumque silens afia t , fiatns efi vultusque di fe r ti,

Spemque decens do€ia vo c i: amiéi u: h abe t .

Mo x ub i pu lfa mo ra efi atque o : ca lefi e fo lutum,

Hoc Supe ro s jure:more fo lere loqui.Atque , Ha c efi , dica:, facundia Princip e digna

Eloquio tantdm nob ilitatis ineli .

Huic tu cdm placca: vertice sidera tanga:

Scripta tam en p ro fugi vari: habenda pu ra:.Scilicet ingenii: aliqua efi concordia jun£ii s

60 Et fe tv at fiudii fa dera quisque fui .R ufiicus agrico lam m ile: fe ra bella geren temR efio rem dubia nav ira puppis amar.

Tu quoque Piè’ridum li ndi o ,fiudiofe , tene ri:

Ingenioque faves , ingeniofe , meo .

‘ i Difiat opus nofirum fed fontibu: e x it ab isdem

Arti: ingenua culto r uterque fum us .

Th yrfu: enim vobis gefiata efi laurea nobi sSed tam en ambo bus debet ineffe calor.

Urque mei: numeri: tua dat facundia nervo:

70 Sic v enit nobis in tua v erba nitar .

Jure igitur li ndio confinia carmina vefiroEt comm ilitii facta tuenda pntas .

Pro quibus nt maneat de quo cenfe ris , am ica:

Compre co r ad vita tempo ra fnmma tua

75 Succedarqne tu i: o rbis moderator h abenis

Quod mecnm popul: vo ra precantur idem .

EPISTOLA

EP I S T . EX P ONTO L. I I . 31 ;

E P I S T O L A. V I .

G R E C I N O.

C A R M Gra cinum qu i pra fe h : Voce fo lebat ,

T tifi is ab Eux inis Nafo falutat aquis .Ea lis ha c vo x efi p ra fiat m i h i litera lingnam

Et, si non liceat fc rib e re mutu: e ro .

Co rripi: ut debe: finiti peccata fodali:Et m ala m e m e riti: ferre minora do ces .

Vera facis , fed fe ra m ea convicia culpa .

Afp era confeffo verba remirre reo .

Cdm po reram re£io transire Ce raunia velo

Ut fera v irarem fax a monendn: eram .

Nunc m ih i naufragio quid pre defi difce re fafi o

Quam m ea debuerit cu rre re cymba v iamBracchia da laffo po rids prendenda natanti

Nec pigeat m ento fuppo fuiffe m anum .

q ue facis faciasque precot sic m ate r ux or

Sic tibi sint fratres to taque falva domu s.

Quo dque fo le: animo quod femper voce precariOmnia Ca faribus sic tua facia probe s .

Turp e e rit in m iferi: v e teri tib i rebus amicoAu x ilium nulli parte tuliffe tuum .

Turpe referre pedem , nec paffn fiare tenaci

Tu rpe labo rantem defe ruiffe rarem .

Turpe fequi cafum , Fo rtuna cedere amicum

Et nisi sit felix effe negare funm .

Non ira v ix e runt Stroph ic atque Agamemnone nat:

Non h a c £ glda Piritho'

iqu e fides .

Quo : p rio r efi m irata fequens m irabitur a ta:

In quo rum p laufu: to ta rimarra fonanr.

Tam . I l ] .

P . Omm :NA SON I S

Tu quoque per durum fervato tempu: amico

Dignu: e: in tanti: nomen h abere v iris .

Dignu: e: quoniam laudem pie rate mereris ,

Non erit o liìcii gratia furda tui .

Crede mihi nofirun: si non mo rtale futurum

Carmen in ore frequen: pofi e ritati: cris .

Fac modo permanea: lap fo , Gra t ine fidelis ;

Dùret in longa: impetus ifie me ta:.

Qua tn cdm p ra fi e s remo tam en utor in au ra.

Nil nocer adm iffo fnbdere calcar equo .

EP I S T O L A V I I.

A T T LC Q

E falutatum vulr te mea litera primdm

A male pacati: Attice m ifl'

a Ce ris.

Pro x ima fubfequitur quid agas audire vo luptasEt si quidquid agas sit tibi cura mei.

Nec dubito quin sit : fed me rimo r ipfe malo rnm

Sa pe fupervacnos cogit habere metns.

Da veniam qua fo , nim ioqne ignofce timori .

Tranquilla: etiam naufraga: horret aquas.Qui femel efi la fu: fallaci pife is ab h amo ,

Omnibus unta cibi: a ra fubcffe putar.Sa pe cah em longé v ifum fugit agua , lupumque

Credit ; ipfa fuam nefcia virat opem .

Membra refo rmidant mo llem quoque fancia taéi um

Vanaque fo licitis incutir umb ra m etum .

Sic ego Fortuna teli: confix us iniquis

Pe&o re concipio nil nisi trifie meo .

Jam m ihi fata 1iquet ca pro: fe rvantia curfus ,

Per sibi confueta: femp er itnra via:.

316 P .

OVI D I I NA SONI S

Adjuvat in duri: alio s pra fentia rebusOb ruit hoc abfen: vafia procella caput.

Qua non ho rruerint tacitam quoque Ca faris iram ?Addira funt porni: afpera verba m eis .

Fit fuga tempo ribus lev ior proje&ns in a qno r

Aréiurnm fub ii Plei adumque minas.

Sa p e fo lent h iemem placidam fentire carina

Non Ithaca puppi fa vio r nada fuit.

R e£i a fide: comitum po terat mala nofira levare

Ditata efi fpo li is perfida turba m eis .

M:tins e x s ilium fac iunt loca trifiior iii i

Te rra fub ambob us non jacet dlla po lis.Efi aliqu id patriis v icinnm finibus effe

Ultima m e te llu: ultimus orbi: h abet.P ra-fiat e x fnl:hus pacem rua laurea Ga far

Po ntica finirimo terra fub hofie jate r.Tempur in agro rum cultn confumere dulce efi

Non patitur verri barbarus hofii: humam .

Temperie ca li corpusqne animusqne juvanrurFrigore perpetuo Sarmati: o ra rige t.

Eli in aqua dulci non invidrofa vo luptas:’F

quo re0 b ibitnr cum fale m ix ta palns .

Omnia deficiunt animus tamen omnia vincit.

Ille etiam vire: co rpus habe re facit.Sufiineas nt onu: nirendnm v ertice pleno efi

At flea i nervo: si patiare , cade t.

Spe: quoque puffe mo ri m itefce re Princip i: iram

V:v ere ne no lrm , deficiamque cav et.

Ne c vo : parva dati: pauci fo latia no bisQuo rum fp

'

eéiata efi per mala no li ta fides .

Ca pra tene , quafo ; nec in a quo re defere navem

Meque simul ferva,judicinmque tuum.

I

EP I ST EX P ONTO L. I I . 317

EP I S T O L A V I I I .

M A X I M O CO T TE.

R n n °t u efi nobis Ca far cum Ca fare nupe rQuo: m ih i m i:ifii Max ime Co rta Deo s .

Urque fnum m unus nume rum , quem debe t, h abere:Efi ib i Ca faribus Liv ia jun£i a fuis .

Argentum fe lix , omniqne heatins auro !

Quod fuera: p retium cdm rude numer: h abet.Non m ih i div itias dando majora dediffe:Cc:!iribn: m issis no li ta fub o ra tribus .

Efi aliquid fpeéi are Deo: ade ffe patate ,Et quas i cum ve ro numine poffe loqui.

Pram ia quanta ,De i ! n ec m e tener u ltima te llus

Urque p r:u s m edra fo fpe s in Urbe moro r .

Ca fareo s v ideo vu ltus v e lu t ante v idebam

V ix h ujus vo ri fpe s fu it ulla m ih i .Urque falutabam nnm en cu:lefie falnro .

Quod reduci tr:buas n il pu to maju: habe s .

Quid nofiris oculi: nisi fo la Palatia defunt i

Qui locus ab laro Ca fare v ili: e rit.

Hunc ego cdm fpe&em , v idea r m ihi cernere R omam

Nam patria fatiem fnfi inet ille fua .

Fallo r ? an irati m ih i funr in imagine vultus ?

To rvaque nefcio quid fo rm a m inantis h abe r ?

Parce Vir imm enfo major v irrufibus o rbeInfiaqu e v iudifta fupprim e lo ra tua .

Parce , precot fecli decus indelebile nofi ri ,

Terrarum dominum quem fua cura facit.

Per patria: nomen qua tc tibi tario t ipfo e li

o iij

318 P . Om b u NA SONI S

Per numquam furdo s in rua vota Deo:

Perque tori fociam , qua par tibi fo la repe r ta e fi:

Et cui majefia: non onerofa tua efi ;

Perque tibi similem virtutis imagine natum .

Moribus agnofci qui tun: effe potefi ;Perque tuo: vel avo ve l digno s parte nepote sQui veniunt magno per tua vota gradn ;

Parte leva minimi no litas contrah e pe na:

Daque pro enl Scyrhico qui rit ab hofie , lo c um .

Et rua , si fa: efi , a Ca far e pro x ime Ca far ,Numina sint precibus non inim ica meis.

Sic fera quim primdm pav ido Germania vultu

Ante triumphantes ferva feratur equo:.Sic pater in Pylio: Cnma os mater in anno:

Vivant porsi: filius effe diu.

Tu quoque conveniens ingenti nnpta marito

Accipe non duri fnpplicis aure preces .Sic tibi vir fofpe s , sic sint cum pro le nepo te s ,Cumque boni: nuribu: quas peperete nuru s.

Sic quem dira tib i rapuit Germania Drufns

Pars fuerit partii: fo la caduca tui.

“ic tibi Marte fuo fraterni funeri: nito:

Purpureus nive i: filius inlier equis .Annnite o ! timidrs m irissirm numina vo ti:

Pra fentes aliquid pro sit h abere Deo s !Ca faris advenru , tori gladiator areni

Ex it aux ilium non leve vultu: habet.

No: quoque vefira juver quod,qui licet,ora v idemùs !Intrata efi Superi: quod domus una tribus .

Felice s illi qui nbn simulacra , fed ipfos

Quique Dedm coram corpo ra ve ra videar.

Quod quoniam nobis invidit inutile fatnm60 Quo: dedit ar: voci:, efigiemqne colo .

Sic homine:aovere Deo: quo: ardans a ther

31 0 P . O VI D I I NA SON I S

Fo rtunam decet hoc illam qu: max ima cùrn s it

Effe potefl animo v ix tamen e qua tuo .

Conl'

picitur numquam meliore potentia cau si

Qui m quoties vanas non sinit effe prec e s .Hoc nitot ille tui generis de siderat h oc efi:

A Supe ris o rta nob ilitatis opus .Hoc tibi Eumolpus generis clarissimu s au &o r ,

Et prior Eumo lpo , l‘

uade t Erichthoniu s .

Hoc tecum commune Deo quod uterque roga ti

Supplicibus v efiris fette foletis opem .

Numquid erit quare l'

alito dignemur honore

Numina si demas velle juvare De o s ?

Iuppiter oram i furdas si pr: b e:t aures

Vi£tima pro templo cur cadat i&a Jovis ?Si pacem nullam Pontus m ih i prz l

'

tet cunti

Irrita Neptuno cur ego tura (eram ?

Vana labo ram is si fallet vata coloni ,

Accipiat grav id: cur fa is e:tta Ceres ?

Nec dabit intonfo jugulum caper hofiia Bacch e ;Malia (ub addu€ro si pede nulla fluant.

Ce far u t imperii mode rctur frena , precamur ,

Tarn bene quo patriae confulit ille fu: .

Utilitas igitur m agno: hominesque Dea sque

Eflìcit aux iliis quoque fav ente fui:Tu quoque fac pto sis intra tua cafi ra jacenti0 C0ty ! progenie: digna parente tuo .

Conveniens hom ini efi hom inem (err are , vo luptasEt m elius nulli que ritur arte favor.

Quis hon Antiphaten La firigona devoveti aut quisMunifici mo res impro bat Alcino i

Non Ub i Cailîmdreus pate r eli , gentisve Pher:ea ;Quiv e repe rto rem to rruit arte fui

Sed quàm Marte fero x , vinci nefcius armi:

Tam numquam faaa“. pace crucris amans.

EP I S T . EX P ONT O L . I I . ; n

Àdde quod ingenuas didicifi'

e fideliter artes

Emo llit mo res nec sinit effe ferus .

Ne c R egum quisquam magis eli inliru&us ab illis

M itibu s aut fiudii: tempo ra plura dedit.C arm ina tefiantur ; . qua si tua nom ina demas

Th rei'

cium juvenem compofuiffe negem .

Nev e (ub h oc tra&u vates fo ret unicus OrpheusBifionis ingenio te rra fuperb a tuo eli .

t ue tibi efi animus cum res ita po li ulat, arma

Sumere h oli ili tinge re ca:de manum

Atque ut e s ex cufl°

o jaculum to rque re lace rto

C o llaque veloc is fleéiere do&us equiT empo ra sic data (unt Rudiis ubi julia paternist ue fuis h um eris fo rte quievit opu s ;

Ne tuamarcefcant pe r ine rtes o tia fomno s

Lucida Piè'r iì tendis in afira v ii .

Haec quoque res aliquid tecum mih i fa deris affert

Ejusdem (acri cultor uterque fumus .

Ad vatem vate: orantia brach ia tendoTerra si t e z slliis ut tua fida meis .

Non ego ca de nocens in Pontica litora veni ;Mix tave (

"

unt nofi ri dira v enena manu

Nec m ea fubje&fl convi&a efi gemma tabellaMendacem linis impo fuilfe n0tam .

Nec quidquam , quod lege v eter committere , fe ci.Et tam en h is gravior no x a fatenda mihi efi .

Neve roge s quid sit (iultam confcrip simus Artem

lnnocuas nob is h a c vetat cile manus .

Ecquid prae terea peccarim quae rere noliUt lateat (oli culpa ("ub Arte mea.

Quicquid id e li h abui modèratam v indicis iram

Qui nisi natalem, nil m ih i demsic , humam .

Hac quoniam careo ; tua nunc vicinia prc fier;Invifo po ssim tutus ut effe loco .

P . O VI D I I NA SONI S

EP I S T O L A X.

M A C R O.

Ec q u xn ab impres cognof'

cis imagine gem m e

Hc c tibi Nafonem fcribe re verba ,Mace r

Au£iorisque fui si non efi annulus inde x

Cognitane ell nofiri litera fa&a manu ?

An tibi no titiam mo ra tempo ris eripit horum ?

Nec rep e tunt oculi signa vetulia tui

Sis licet ob lîtus pariter gemmz que manfisque ,Ex ciderit tantum ne tibi cura mei

nam tu v e l lungi debes conv i&ibus x viVel mea quod conjux non a liena tibi

Ve l li udiis quibus e s quam no s , fapientxus uf'

as

Urque decet nulli fafl us es Arte noctua.

Tu canis e rem o quicquid refiabat Homem

Ne careantfumm ì Tro î ca bella manu .

Nafo parum prudens Artem dum tradit amandi

B o&tinac pretium trifie m agifi er h abet.Sant tam en inter l

'

e communia facra po ‘

e'

tis ;

Diverf'

um quam vis quisque fequamur iter.uorum te m emo rem ,quamquam proculabl

umus,e il-

e

Sufpic0r cafus velle levare meos .

Te duce magnificas Asia perfpe x imus urbesTrinacris efi oculis te duce no tam eis .

Vidim us /Etn z ì cc lum fplendel'

cere flammàSuppositus monti quam vom it ore gigas

Henna osque lacus o lentia iiagna Palici

Qui que fuis Cyanea mifcetAnapus aquis .Nec proenlhincNymphen qua ,dumfugitElidis amnem

31 4 P . O VI D I I NA SONI SScire tam en possis no s m eminilfe tui .

Nom inis ante m e i v entant o b li via nobisPeCto re quàm pietas sir tua pulfa meo .

Et p rimis h anc animam vacua: reddemus in au r a:

Qui m fiat men ti gratia vana tui.

Grande vo co lacrymas meritum quibus ora rig a b a s ,

Cùm m ea concreto sicca dolore fo rent.

Grande voco m eritum ma fia folatia m entis

Cùm pariter nobis illa tib ique dare:.Sponte qu idem per feque mea efi laudab ili s u x o r

Admonitu m elior fit tamen illa tuo .

Namque quod Hermione:Cafio r fuit,He ito r I ii liHoc ego te le to r conjugis elle mec .

Qua:ne di ssimili: tibi sit pro b itate labo rarSeque tui viri fanguini

s efl'

e probat.Ergo quod fuerat R imulis fa&ura sine ullis

Pleniùs an&o tem te quoque na&a facit.

Acer ad palma:pe r fe curfurus hono re:Si tamen horteris fortio r ibit equus .

Adde , quod abfentis curi mandata fideli

Pe rficis nullum fcrre gravaris con:.

0 referam grate: quoniam non poffumus ips iDi tibi qui referent si pia fa&a v ident.

Suiiìciatque diu co rpus quoque moribus ifii sMax ima Fundani gloria R ufe (oli .

EP I ST EX P ONTO L. I II . ; z f

L I B E R I I I .

EP I S T O L A I .

U X O R I .

—£ m mn Iafonio pulfatum rem ige primumQu a que nec b o lle fe ro nec nive Te rra cares

Ecq uo d e rit tempus quo vo s ego Nafo relinquam

In m inus ho llilem juffus abire locumAn m ih i Barbarii v ivchdum femper in ifia ?

Iu que Tom itani condar oportet humoP ace tui si pax ulla efi tibi Pontica tellus

Finitimus rapido quam tetir h ofti s equo ;Pace tui dix ifl

°

e v e lim ; tu pe ssima duroPars e: in e x silio tu mala no iira gravas .

Tu neque Ve r fenris cin&um fio rente co roni

Tu neque mefl'

o rum corpo ra nuda vide s .

Nec tibi pampineas Autumnus porrigit uva:Cun&a fed immodicum tempo ra frigus habent.

Tu glacie freta vin&a tenes : in aequo re pifeisInclufus te&i fa pe natav it aqu i .

Nec tibi (unt fonte:, laticis n isi pe ne marin:Qui po rn:dubium siflat alame sitim .

R ara nequ e h x c fe lix in ape rti: em inet arvisArbor in terra e ll:altera forma maris .

Non avi s ob loquimr silv i: nisi si qua remoti:

Equo reas rauco gu tture potat aquas .Trifiia per vacuo: horrent absinth in campo:Conveniensque fuo messi: amara loco .

Add:metus , quodmura:pulfatur ab hofie3 5

316 P . O r zb n NA SONI S ’

Tin£iaque mortifu i tabe fagittamade t

Quod pro cul h a c regio efi ab omni dev ia c u r fu ;

Nec pede quoqui squam nec rate tutu: c a t .

Non igitu rmiram finem que rentiims ho rum

3° Altera si nobis usque rogacur humus .

Te magis ci! m irum non h o c evincere co n!u xInque mei: lacrymas po lfe tenere malis .

Quid facias qua is ? quarta: hoc fcilicet ip fu rnInvenies v erà si repe rire voles.Ve lle parum e il cupins , ut re p0tiari: o po r tc t

Etfaciat fomnos ha:c tibi cura breve:.Ve lle teo r multo: quis enim mih i tam sit iniq u a :

Opter ute x silium pace carere meumPe&o re te toto cun&isque incumb ere ne rvi:

4° Etn iti pro me no&e d1eque decet.Urque juv ent alii tu debe:vincere amico:Ux o r ; ad parte: prima v enire tua:.

Magna tibi imposita e li:nofiri: perfona libe lli :Conjugi: e x emplum diceris cile bonz .

4 8 Hanc cav e degenere: ut sint prz eonia nq(i

Vera v ide ; Fama:quo tuearis opus .Utnih il ipfe querar tacito me Fama quere tur

Qu: debe t fue rit ni tibi cura mei.

Ex pofuit mea me populo Fortuna videndumEt plus no titia . quim fuitante , dedit.

Na tio r eil fa&us Capaneus a fulmini: i&u :

No rus humo mersis Amph iaraus equis .Si minus errail

'

et, nom:minus efl'

et Ulyll'

es ;

Magna Ph ilofi etc vulnere fama ('

no di .

55 Si lo cus eli aliquis tanta inter nomina parvis ,No: quoque confpicuo:nofira ruina facit.

Nec te nefciri patiturmea pagina qu i non

lnferius Co i Battide nomen habes.

Quicquid age: igitur fceni fpe&abere magni

31 8 P . OVI D I I NA SON I S

Sit virtus etiam non prob itate m ino r .

Non tibi Amaz on ia efi pro m e fumenda fe c u r î s

Aut e x cifa levi pe lta ge renda manu .

Numen ado randum efi ; non utmih i fiat am i c um

Sed sit ut iratum qu im fuit ante m imi s .

Gratia si nulla efi lacryma: tibi gratia ti enHac po te: aut nulli , parte move re D e o s .

Qua:tibi ne desint bene pe r mala nofira c a v e tu r

Meque v iro Rendi copia dive: adefi .Urque m ez res (unt ; omni , puto tempo re R e b is .

Has Fo rtuna tibi nofira minifi rat ope s .

to ,Si mea mo rs redimenda tui , quod abom ino r efl'

et,

Adm eti conjux quam fequereris , era t .

Em ula Pene lope:fiere: s i fraude pudic iInfiante s v e lle s falle re nupra pro co s .

Si com e: e x fiinéi i Mane s fequetere mariti1 Effe t dux fa£i i Laodamia tui .Iph ias ante oculo s tibi e rat pe nenda vo len ti

Co rpus in accenfo s m ittere forte rogo s.

Nil opus efi leto nil Icario tide te li

Ca faris at conjux o re precanda tuo .

5Qua: prt fi at v irtute fui ne prifca vetufias

Laude pudicitia fecula aufira premat.

Que Veneri: formam more s Junonis hab e nda

So la efi co:lefii digna reperta to ro .

Quid trepida: quid adire times ? non impia Pro gneI 2-0 Filiave Esta:voce movenda tui efi

Nec hurus Egypti nec fa va Agamemnonis ux o r

Scyllave qua:Sicula: inguine terre t aqua:Telegonive parens vertendis nata figuri:Ne x ave nodof

'

as angue Medufa comas.

1 7- 5Femina fed Princeps , in qua Fortuna videre

Se probat , ce ca: crimina falfa tulit.

Qui nihil in tetris , ad Gnem Soli: ab ortu

EP I S T . EX P ONT O L . I II …

C larius e x cepto Ca fare mundu: h ab e t.

I ligito tempus captatum l‘

a pe rogandi

Harre at adve rsi ne tua navrs aqu i .N o n femp e r facras reddunt o racula fo rte: ;

Ip faque non omni tempo re fana patent.C dm liard s Urb i s e rit qualem nunc auguror effe

Et nullus populi contrah e t o ra do lo rC dm domus Augu li i Capito li more co lenda

La ra , quod efi ( sit plenaque pacis cm .

T um tibi Di faciant adeundi cop ia fiatP ro feéi ura aliquid tum tua v e rba puta .

Si quid age r majus diffe r rua ca pta ; caveque

Spena fcii inando pre cipitare meam .

Nec rurfus ;ubeo dum sit vacuissima qua ras

Co rpo ris ad curam v ix vacar illa fui .

C u ria cdm Patr ibus fu e… fiipata verendis ,

Pe r re rum turbam tu quoque opo rtet eas .

Cdm tibi contige rit vu lmm Junoni s adire

Fac si: pe rfonze , quam tueare m emo t

Ne c faéi um d:fcndc m eum :m ala caufa silenda efi .

Nil nisi fo li c itze sm r tua v e rb a prece s .Tum lacrymrs dem enda mo ra efi : fubm iffaque terne

Ad non mo rtale: b rach ia tende p edes .

Tum pe te nil al:ud rae vo nisx ab h ofi e recedam

Hofi em Fo rtuftam sit fatis effe m ihi .

Plura qu idem fub eunt : fed jam turbata timo re ,

Haec quo qu e v ix po te ri: o re trem ente loqui.

Sufp1co r ho c damno tib i non fo re fentiat Illa

Tc m alefiatem pe rtim urfl°

e fuam .

Nec ma s i fle tu fcmdentur ve rb a noceb it.

Inte rdum lacrym :e pondera voci: h abent.Lux e tiam co:ptis facito bo na taliba s adsit

Ho raque convenien: aufp iciumque favous . 1 60

Sed prid: imposito fanéii: altaribu: igni ,

330 P . O VI D I I NA SON I S

Tura fer ad magno: vinaque puraDe o s .

E quibus ante omnes Augufium numen ad o r a

Progeniemque piam , participemque to r i ."

sint utinam m i te: fo lito sibi more ! masqu eNon duri: lacryma: vultibus afp iciant.

EP I S T O L A I I .

C O T T E.

G AM legis a nobis m ifl'

am tibi Co tta fa lutem

Miffa srt u tverà perv eniatque preco t .

Namque me i: fofpes m u ltum cruciatibu s au fe r s ;Urque sit e nobis pars bona falva fac is .

Cq ue labent alii ;aéi ataque v e la re lin qu an t

Tu lacerz remanes anco ra fo la rati.

Grata tua efi igitur pietas ignofcimus illis

Qui cum Fo rtumi terga dedère fugCdm fe riant unum non unum fu lm ina ter re nt

Junéi aque pe rcuffo turba pavere fo let.

Cq ue dedit paries v entu ra signa ruin:

So licito vacuus fit locus ille m etu .

Qui: non e tim idi: a gri contagia vitat

Vicinum m etuens ne trahat inde malum

Me qu oque amico rum nimio terrore m etuque

Non odio quidam defi ituère mei.

Non illis pietas non o fficiof'

a vo luntas

Defuit averf'

o s ex timuere Deos .

Urque magis cauti pofi‘

unt tim idique videri

Sic appellati nonmerucre mali.

At meus ex cuf‘

at caro: ita candor amico:

Urque habeant de me c rimina nulla favet.

332 P . O VI D I I NA SON I S

Sacrifici genus efi sic infiituère prio r e :Advena v irgineo ca fu s ut enfe cada t .

R egna Tho a: habu it Ma o tide claru: i n o r a / :

Nec fu1t Eu x inis n0tio r alter aqu is .

Sceptratenente i llo liquida: feciffe p e r a u r a:

Ne fcio quam dicunt lph igenian ite r .

Quam levibu: venu s fub nube per ae quo r a v e& am

Creditur h is Ph oebe depof'

uiffe lo c is .

Prx fue/

rat templo mu ito s ea rite pe r anno s

Inv iti pe ragens trifi ia fact: manu .

Cdm duo ve liferi juv ene: v eni re carin i

Prefferuntque fuo lito ra nofira pede .

Par fu it h is e ta: amo r quorum a lte r O r efles ,

Alter e rat Pylade s nom ina fama te n et.

Pro rinu: imm item Trivia: ducuntu r ad a ram ,

Evm£i i gem ina: ad [ua terga manu s .

Spargir aqui capros lufirali Graja fac e rdo sAmb iat ut fulva: infu la longa comas .

Dumque parat factum dum v e lar tempo ra v iu is ;

Dum tarda: cauf'

as inv enit ufque m o ra ;

Non ego crude li: juv ene s ignofcite drx it

Sacra f'

uo facio b arb ario ra lo co .

R itus i: efi gentis . Qui vo : tamen u rbe v eniti s iQuòve parum faufi i puppe petîfiis iter ?

Di x it : audito patria:pia nom ine v irga

Confo rte s urbis com pe rit effe fu: .

Alte r at e vobis inquir , cadar hofiia facri ,Ad patria: fede: nuncius alter eat.

Ire jubet Pylades carum perituru: Orefi en

Hic negat inque vicem pugnat uterque mori .

Ex fiitit hoc unum quod non conv enerit illis

Cctcra par conco rs sine lite fuit.

Dum peragant pulch ri juvene: certamen amori:

90 Ad fratrem fcripta: ex arat illa now .

Ep rs r . EX P ONTO L. I I I . 33;

m andata dabat cuique illa dabantur

c afu s afpice frater erat.

de templo rapiunt simulacra Diana:

p er imm enfa: puppe fgruntur aquas .

juvenum quamv is abi ete to t annimagnum nunc quoqu e nomen hab et.

hu la nar ra ta efi poli quim vu lgaris ab illo

Laudarunt omn e: fa&a piamque fidem .

Scilice t hac etiam , qui nulla fe rocio r o ri

Nom en Amicitiz barbara co rda mo ve r.

Quid face re Aufonii geni ti debetis in UrbeCdm tangant dito: talia fa&a Gems ?

Adde quod efi animus femper tib i miti: ; alt:

Indicium mo re s nob ilitatis h abe t ;Quos Vo lef

us patrii cognof'

cat nomini: au£io r

Q uo: numa maternus non nega effe (uo:

Adje£i ique prob entgenitiva ad nomina Co tta:

Si tu non effe s , interitura domus .

Digne v ir hac ferie lapf‘

o fuecurrere am ico

Conveniens ifiis moribu: effe puta .

EP I S T O L A I I I.

F A B I O M A X I M O .

St v i cat e x iguum profugo dare tempu: amicoO ! sidus Fabia:Max ime gentis ade s :

Dum tib iq uz v idi referam feu corpo ris umbraSeu veri fpecies feu fuit ille f

'

opo r.'

No: erat bifore: intrabat Luna fenefirasMeufe fe rèmedio quanta nitete fo let.

Publica me requies curarum fomnu: h ab ebat

334 P . O V I D I I NA S O N I S

Fufaque e raur to ro languida m em b ra to ro

Cdm fub itòpenni s agitatu s inho rrui t a’

é r

Et gem uit parvo mo ra feneftra fo no .

Te rritus in cub imm relevo mea m em b r a s in ifirumPu lfus e trepida pe&o re fomna s a b i t.

Stabat Amo r vu ltu non quo prids effe fo le b a t

Fulcra tenen: le v i trifi i: ace rna m an u .

Nec to rqu em co llo nec h aben: crinale c ap i llis ;

Nec bene difpo sitas com tus u t an te c o m as .

Ho rrida pendeb ant mo lle: fupe r o ra capil liEt v ifa efi o cu li: h um ida penna m e is .

Qualis in a‘

e‘

ria: te rgo fo let effe co lumb z

z o Traéi antdm multa: quam tetigere m anu s .

Hunc simu l agnov i , neque enim mih i n o zio r alter,

Talibus affetta efi libe ra lingua foui sO puer ! e x :ilii decepto caufa magifiro

Quem fuit u tilius non docu iffe mih i ;

Hue quoque v enifii pax efi ub i tempo re nu llo ,

Et con afi ri£iis barbarus lfier aquis?

Qua tibi caufa via . nisi uri m ala nofira v ide res ?

Qua: funt si nefcis inv idio l'

a tibi .'l'u m ih i di£i afii juveni lia carm ina prim us

; o Appofui (eni: te duce , quinque pede s .Nec me Ma onio confurge re carmine nec me

Dice re m agno rum paffu s es aéi a ducum .

Fo rsitan e x iguas aq uas tam en , arcus igni:

Ingenu vire: comm inuère m e i.

Namque ego dum canto rua regna tua:que paren tis ,In nullum m ea m ens grande vacav ir opu s .

Nec fati: id fue rat fi ultus quoque carm ina fec i ,Artibu: ut poffes non rudi: effe meis .

Pro quibus ex silium m ire ro m ih i reddita m erce:

40 Id quoque in e x trem is sine pace locis.

At non Chionides Eumolpus in Orph ea tali:

336 P . O VI D I I NA SON I S

Non grav ior m erito v indicis ira fu i t.

Ut ramen afp icerem confo larerque jac en temLapf

'

a per immenfas efi m ih i penn a v i a s .

Hae c loca tum primum v idi cdm Ma r r e r o gan te

80 Ph asias efi te li: fi x a pue lla m ei s .

Quae nunc ou r iterum pofi fecula lo nga rev i f'

am ,

Tu facis o ! cafiris m iles amic e m e i s .

Pane m etu: igitur ; m itef'

ce t Ca faris i r a

Et v enier vo ti: mollio r ho ra tu is .

‘S Nevemo ram tim ea: tempus , quod qu e r i rn u s infiar;

Cun£iaque le titia: p iena triumph u: h a b e t.

Dum domus nati dum mater L iv i a gaudet

Dum gaudes , Patria: m agne Duc isqu e P ate r :

Dum tibi gratatur Populus toram que p e r Urb

Omni: odo ratis ignibus ara calet

Dum facile: aditus pra:be t venerabile te m plum ;Sperandum no fira: po ffe valere prec e s .

Dix it aut ille efi tenue: dilapf'

us in au ras ,

Cmpe runt fenf'

us aut v igilare me i .

Si dub item quin h is faveas , o ! Max im e diéiis ,

Memnonio evenos e ffe co lore putem .

Sed neque mutatur nigri pice la&eus hum o r

Nec quod erat candens fit tere binth u s , ebur.

Conv eniens animo genus efi tibi ; no b ile namque

too Peéi us , Hercu le: s implici tati: h abes .

L ivo r iners v itium mo re s non e x it rn ifio s ;

t ue latens im i v ipe ra ferpit h umo .

Men: tua fublimi: fupra genus em inet ipfirm

Grandius ingenio nec tibi nom en inefi .

alii noceant m iferis optentque time ri

T,in£i aque mordaci fpicula fe lle gerant.

At tua fupplicibus domus efi affue ta ;uvandis .

In quorum numero me pretor effe v e lis.

EPIS TOLA

Er r:r . nx P om o L. II I . 337

E'

…-P I S T O L A I V.

R U F I N O .

c tibi non u nam portantia verba falutem ,

Nafo Tomitani m ittit ab urbe tuus ;tquc f

'

uo faveas mandat R ufine Triumpho ;In v efi ras venir si tamen ille manus .

fi cpu: e x iguum vafi isque paratibus imparQuale tamen cumque efi ut tueare rogo .

irma valeu r per fe nullumque Machaona quz runt

Adm edicam dubius confugit a ger opem .

on opus efi magni: placido leéi ore po€tisQuamlibet invitum difi cilemque tenent.

o: quibus ingenium longi m inuère labore:Aut etiam nullum fo rsitan ante fuit

iribus infirm i vefiro candore valemus ;

Quem mihi s i demas omnia rapta purem .

un&aque cdm mea sint propenf‘

o nix a favore

Prz eipuum v eni: jus habe t ille liber.p0£iatum vate: alii fcripf

'

e re triumphum

Efi aliquid memori vifa notare manu.

oso

ea vix avidam vulgò captata per aurem

Scrip simus atq ue oculi fama fuer: mei .

>cilicet afe6i us s im ile: aut im petus idemR ebus ab audiri: confpicuisque venit ?

ec nite r argenti , quem vo: vidifiis , auri ,Quod mih i defuerit purpuraque illa quere r.ed loca fed gente: fo rmata: mille figuri:

Nutriff'

ent carmen pra liaque ipfa meum .

t regum vultus certissima pignora mentisTom. III P

338 P . O VI D I I NA SON I SJuviffent aliqui fo rsitan illud opu:.

Plausibus ex ipsi: populi lastoque favore ,

3° Ingenium quodvis‘

incaluifi‘

e po tefi .

Tamque ego fumsiff'

em tali clango re v igo rem

Quim rudi: auditi m iles ad arma tubi .

Pe&ora :int nobi s nivibus glacieque liceb it

Atque hoc quem patio r frigidio ra lo co

i f Illa Duci: facies , in curru fiantis eb urno

Ex cuteret frigu: fensibus omne meis .

His ego defeéius , dub iisque auéioribus ufus

Ad v efiri v enio jur e favori: opem .

Nec m ih i nora ducum nec (untmihi no ta lo co rutl

40 Nomina materiam v ix h abuere manu s .

Pars quo ta de tanti: rebus quam Fama refe r re ,Aut aliquis nobis fcrib ere po il'e r , erat ?

Quo magis , o ! le£ior , debe: ignofc ere , si q u id

Erramm efi illic pra rerirumve m ih i .

4 ; Adde quod assidu am dom ini meditata que re lam

Ad laetum carmen vix m ea verfa lyra efi .

Vix bona pofi tanto quatrenti verba fubib an tEt gaude re aliquid res mih i v ifa nov a efi .

t ue refo rmidant infuetuni lumina So lem

{ 0 Sic ad la tiriam mens mea fegnis e rat.

Efi quoqu e cun£iarum no vita: carissima rerum

Gratiaque officio quod mo ra tardar , ab efi .Cete ra , cerrarim de magno fc ripta triumph o ,

Jam pridem po puli fuf'

pico r o re legi.

Illa bibit sitiens le&o r m ea po cula plenu s

Illa recens p0ta efi , nofira tepefcit aquaNon ego ceffav i nec fecit inertia ferum

Ultima m e v afi i fufiine t o ra freti.

Dum v enit h uc'rumo r , properataque carm ina Hu nt

{ o Fa6iaque eunt ad vo s , annus ab iff'

e po re fi .

Nec minimum refert inta€ta rol‘

aria p rimu s

; 4o P . OVI D I I NA SON I S

Livia ? jam nulla: dant tibi bella mo ras .Pe rfida damnatas Germania projicit h afiasJam pondus dice s amen habere meum .

Crede , brevique fide: aderir ; geminab it h o no remreo Filiu: junéi is, ut prids . ibit equis .Prome quod injicias h umeris v i£io ribus , ofirum .

Ipfa po reli folitum noffe co rona capu t.Scum, fed galea: gemmis radicntur au ro

Suentque fuper v in£io s n unca trope a v iro s .

*°SOppida turritis cingantur eburnea muri s ,

Fi&aque re: vera m ore putetur agi.

Squalidus immifl'

o s fra&i fub arundine crin e :

R h enu: infeéia: fanguine portet aquas .

Barb ara jam capti pofcunt insignia R ege:u o Te x taque forruni divitiora fui .

Et qua: p rz terea virtus invi£ia tuorum

Sa pe -

p arata tibi l‘

a pe paranda facit.Di quo rum monitu fumus eventura locuti

Verba precor celeri nofira probate fide .

EP I S T O L A V.

M A X I M O C O T TE.

UAM legis , unde tib i mittatur epifio la , q uc ris ?

Hinc ub i cz ruleis jungitur lfier aquis .

Ut regio di£i a efi , fuecurrere debet au&o r ,

s us ab ingenio Nafo poiita (uo .

Qui tibi quam mallet p rz f'

en: affette falu tem,

Mittit ab h irfutis Max ime Co rta , Getis .

Legimus o ! jù enis patrii non degener oris

B i£ia tibi pleno v erba difetta foro .

Qua,quamquam lingui mihi funtproperante p er h o ra:

EP I S T . x x PUNTO L. II I . 341

Lefi a fari: multa: panca fuif'

f'

e quero r.

Pluta fed h c e feci relegendo l‘

a pe ; nec unquam

No n m ih i , quim primo, grata fuere m agis .

Cùmque nih il to ties le6i a c dulcedine perdant,Viribus illa fui: non hon tate placent.

Felices ! qu ibus haec ipfo cognof'

cere in afi n ,

Et tam facundo contigit o re frui.

Nam quamquam fapo r efi allati dulcis in unda

Gratid: e x ipfo fonte b ib untur aqua .

Et magis addu£io pomum dece rpere ramo ,

Qui m de ca lata fum ere lance juvat.At m si peccaffem nisi me m ea Mufa fugaff

'

et

Quod legi tua vox e x hibu iffet opus .t ue fui fo litu: fediffem fo rsitan unu:

De centum index in tua v erba viris .

Majo r implèffet prz eo rdia nofira vo luptasCdm trah e re r diéi i: annueremque tuis.

Quem quoniam fatum vobis patrii que re liéi is

Inte r inh umano s maluit effe Getas

Quod licet ut v idear recum m agi: effe , legenda

Se pe , preco t , fiudii pignora mm e tui

Ex emp10que m eo nisi dedignar is id ipfum

Utere ; quod nobis re&ius ipfe dare:.

Namque ego ,qui perii jam pridem Max im e , vobis

Ingenio nito r non periiff'

e meo .

R edde v icem ; nec rara tui monumenta labo ris ,Accipiant nofi re: grata futura , manus.

Dic ramen o ! juvenis fiudio rum piene meowm ;

Ecquid ab h is ips i: admon eare m ei ?

Requid ubi aut recita: fa£tum m odo carmen amicis

Aut quod [a pe fo ie: e x igi: ut recitent ?

Interdum querittrr tua mens oblim —quid absit ?Nefcio quid certi fenrir abeffe fui.

Urque luqui de me multdm p rz fenre fo lebas ,

P ii]

34 : P . O VI D I I NA SON I S

Nunc quoque Nafonis nom en in ore tuo e fi ?

Ipfe quidem Getico percam v io larus ab a rc a

(Et sit pe rjuri quim prope pe na v ide:

Te nisi momenti: v ideo pa ne omnibus ab fe n :.

Gratia Dis m enti q uo libe t ire licet.B ac ubi perveni nulli cernendus in Urb em

Se pe loqua r recum ; fz pe loquenre fu ro r .

Tum mihidifficile efi,quim sit benè,dicere ; qu am qu e

Candida ,udicii: illa sit h ora meie.

Tum_ me si qua fides , cc lefii fede recep tam

Cum fo rtunati: fufpic0r effe Dei:.

R urf'

us , ut b ue redii , cc ium Superosque re linq ue .

A Styge nec longi. Pontica difiat h umu s .

Unde ego si fato nitor proh ib ente reverti

Spem sine profeéiu Max ime to lle m ih i .

M … ?

EP I S T O L A V I .

AM I C O R UM C U I D A M .

N a s o [uo nomen pofu it cui pe ne , fe ria li

Mittit ab Eu x inis hoc breve carmen aqu is .

At , si cauta parum fcrip sif'

fet de x tra , quis effe :

Fo rsitan officio parta querela fo ret.Cnr tam en , hoc alii: tutum credentibus , unu s

Appe llent ne te carm ina nofi ra raga:

Quanta sit in m edii clementia Ca far is iti

Ex me si nefcis s en io r effe potes .

Hui c ego quam pario t nil poffem deme re p enna:,S i ,udex m e riti coge rer effe me i.

Non vetar ille fui quemquam mem iniffe fo da lì s

Nec proh i ber tibi me fcribere , teque m ih i .

344 P . OVI D I I NA SON I S

Sed pavor attonito rationi: adenicrar ufumCefferat omne novi: consiliumque malis .

Fo rtunamque meam m etuens non vindicis ir am

yo Terrebar trtulo nomini: ipfe mei.

Ha£i enus admonitu:memo ri concede poi-Eta:

Ponat ut in chatti: nomina cara fuis .

Turpe e rit ambobus longo mih i pro x imus u fuSi nulli libri parte legare mei.

Ne tamen ifie metus fomno: tibi rumpere po s s i t,

Non ultra , quim v i: offic iof'

us ero .

Teque tcgam qui si:, nisi cdm , pa m iferis ip fe .

Cogemr nemo munu: habere m eam .

Tu mod‘

o , quem po tera: vel apertè rum: am are

Si res efi anceps ifia latenter ama.

EP I S T O L A V I I .

A M I C I S .

n mihi defunt eadem tam fz pe ro gan ti

Jamque puder vana: fine carere preces .Ta dia consimili fieri de carmine vobisQuidque petam cun&os edidicifl

e rear .

Nofi raque quid po rter jam nofii: epifiola q u amv i:

Charta sit a v incli: non labefa£ia fuit.

Ergo mutera t nofi ri fententia fcripti ,Ne to ties contra quim rapit amnis eam .

Quod bene de v obis fperavi ignofcite am ici ,

10 Talia pe ccandi jam mihi fini s e rit.

Nec gravi: u x ori dicar , qu: .fcilice t in m e

Quim proba tam timida efi e x pe riensque p a rum .

Ht c quoque Nafo fera: etenim pe jora tulifii .Jam tibi fentiri farcia: nulla po:efi.

EP I ST . B X P ON T O L . I I I . 345B u£tus ab arm ento taurus de tre£iat amtrum

Sui trah ir duro co lla nov ella jugoNo s quibus afl

uev it fatum crudeli ter uti ,

Ad mala jam pridem non fum us ulla rudes .

Vemmu: in Ge rico: fines ; mo riamur in illis

Parcaque ad e x tremum , qu i mea ca pit , eat.

Spem juve r amp leéi i qua: non juvat irrita fempe r ;Et fie ri c upia: si qua fu tu ra pmes .

Pro x imus h uic gradus efi bene defpe rare falutemSeque fem e l v e ri fcire pe riffe fide .

Curando fieri quz dam majo ra v idemus

Vulnera que me lius non tetigifi'

e fuit.

Mirids ille pe tit fub iti qui m ergitur undi

Qu i m fua qui tumidis brachia laffat aquis.Cur ego concepì Scyth icis me poffe carere

Finibus te tti profpe rio re fmi ?

Cnr aliquid de mc fperav i lenius umquam ?An Fo rtuna m ihi sic mea nota fuit ?

To rqueo r en grav ins ; repetitaqtre forma lo corum

Ex silium renovar trifi e recensque facit.

Efi ramen utilius , fiudium ceffaffe mcc rum

Qui n: qua: admòrint , non v aluiffe prece s .

Magna qu idem res efi , quam non audetis , am ici

Sed si qu i: petere t , qui dare vellet , e rat.

Dummodo non vobis ho c Ca faris ira negi rit

Fortiter Eux ini: immoriemur aquis.

P . O VI D I I NA SON I S

EP I S T O L A V I I I .

M A X I M O .

U 18 tibi qua reb am memo rem tefiantia curam ,

Dona Tomitanu:m itte re po ffe t ager.

Dignu: e: argento fulvo quoque dignior a u ra

Sed te cdm dona: ifia juvare fo leu r.Nec tamen h a c lo ca funt ullo pre tiofa m e ta llo

Hofi i: ab agrico la v ix sinit illa fo rli.

Purpura (a pe tuo: fulgen: pra:tex it ami&us

Sed non Sarmadci tingirur illa manu .

Ve llera dura ferunt pecudes Palladis uti

Arte Tom itana:non didicere nurus .

Fem ina pro lana Cerealia munera frangit ,

Suppo siroque gravem ve rtice po rtat aquam .

Non h ic pampineis amicitur viribus ulmu:

Nulla premunt ramo: pondere poma fuo .

Trifiia defo rme: pariunt absinth ia campiTerraque de frufiu qui n: :it amara doc e t.

Ni l igitur toti Ponti regione :inifiri

Quod mea fedulitas mittere poffe t erat.

C laufa ram en miti Scyth ici tibi tela phare triHofie preco t fiant illa cruenta tuo .

Ho: habe r haec calamo s , ho: ha c habet ora li b e llo s .

Hae c v iget in nofiri: Max ime , Mufa lo ci s .

Q uae quamquam misie pude r quia parva v idenm r

Tu tamen haec quz fo confule mifl'

a boni .

348 P . O m m : NA SON I S

Ut m ih i conanti non numquam intende re cura:

Fo rtuna fpecies o bfiat acerba mez .

Vix que mih i v idea r faciam quod carm ina fa ttu:

luque fe rì: curem co rrigere illa Ceris ?

Nil tamen e fcripti: magi: e x cufab ile nofi r is ,

Quim fenfus cun&is pa ne quod unu s in e li .

La ra ferè Ic tus cecini , cano trifiia trifiis .

Conveniens operi tempu: utrumque fuo efi .

Quid n is i de vitio fcribam regioni: amara ?

t ue fo lo mo riar commodiore precet ?Cdm to rié: eadem dicam vix audror u lli

Ve rb aque pro feéiu di::imulara carent.

Et tamen ha c eadem cdm sint non fcrib imu s isdem

Unaque p er plures vo x mea tentat opem .

An ne b is fenfum le&o r reperiret eumdem

Unu: am ico rum , Brute rogandus erat ?

Non fuit hoc tanti confeffo igno fcite . do &i .

Vilior efi o peri: fama falute mei .B enique materia quam quis sibi finx erit ip fe ,

Arbitrio variar mu lta po '

eta fuo .

Mufa mea efi index nim ium quoque v era maio rum ,

Atque incorrupta: pondera tefi is haber.

Nec liber ut fiera , fed uti fua cuique daretur

Litera , propo situm entaque nofira fuit.

Pofimodo co lleéi as utcumque sine o rdine junx iHo c opus e le&um ne m ih i forti pure:.

Da veniam fcriptis , quo rum non gloria nobis

Caufa fed utilita: officiumque fuit.

En s r . EX P ONTO L . IV. 349

L I B E R I V.

EP I S T O L A I .

S EX T O I ’ O M P E I O.

c c r a Pompe i dedu€tum carmen ab illo

D ebitor efi v it: qui u bi ,Sex te , fue .

Qu i s i non proh ibe s a m e tua nom ina poni ,—Accede t m eriti: haec quoque fumma tu is .

Siv e trah is v ultu: equidem peccaffe fatcbor

De li£i t tamen efi caufa probanda m ei .

Non po tuit m ea mens , qu in effe t grata teneri

Sit , precor , officio non grav i: ira p io .

O ! quo tie s ego fum libris mi h i v irus in ifi islmp ius , in nu llo quod legere re lo co !

O ! quo tie s , aliud v e llem cdm fcrib ere nomen

R e tulit in ce ra: infcia dex tra tuum !

Ipfe mih i placuit mendis in talibu: e rror

Et v i x inv iti faéia litura manu efi .

Viderit ad fummum , dix i ; li ce t ipfe queratur.

Ah ! pudet o&'

enfam non meruiff'

e p rids .

Da mihi , si quid ea efi h ebe tantem pe6'tora Lethen ;Ob litus pom o non tam en effe tui .

q ue sinas , o ro ne‘

c faliidita repellasVe rba nec officio crim en inc ife pure:.

Et lev i: haec meriti: refe rarur gratia tanti:.

Sin minus , inv ito quoque gratus ero .

Numquam pigra fuit nofiri: rua gratia rebus ,Nec mih i munificas arca negavir opes .

Mme quqque , nil fubid: d ementia terrira fati:

550 P . O v rn u N.rs om s

Aux ilium v it: fertque fere tque mez .

Uncle roges fo rfan fiducia tenta futu ri

Sit mih i quod fecit quisque tuetur opu s .Ut Venus artifici: labor efi gloria Co i

Equoreo madidas qu: premit imb re com a:

Arci: ut A&z z vel eburna vol nh enta c ufio s

Bellica Ph idiaci fiat Dea fafi a manu ;Viridicat ut Calam is laudem , quos fecit , e qu o rum ;Ut simili: ve ra: vacca Myronis opus

Sic ego pars rerum non ultima , Se x te , tuarum ,

Tutelarque feto r munus opusque tua:.

EP I S T O L A I I .

S E V ER O .

no n legis o Vate:magnorummax im e R egum,ab intonsi: usque Severe Getis .

Cujus adh uc nomen nofiro: tacuifi'

e libe llo:Si modò pe rm itti: dicere vera pude r.

Orba tamen numeri: ceffavit epifiola numquamIre per alterna: ofiiciof

'

a vices .

Carmina fola tibi memorem tefianda curam

Non data funt quid enim quà facis ipfe daremì

ui: mel Arifiz o qui: Baccho v ina Falerno‘

,

Triptolemo fruges , poma det Alcinoo ?Fertile pe€ius hab e: interque Helicona colente s

Ub eriu: nulli prov enir ifia fege:.Mittere carmen ad h anc fronde: erat addere s ilvi:.

Hz c m ih i cunéiandi caufa Severe fuit.

Nec tamen ingenium nobis refpondct , ut ante

Sed :iccum fittili vomere lita: aro .

Scilicet ut limu: vena: ex cz cat in undi:

351 P . O VI D I I NA SON I S

EP I S T O L A I I I .

A M I C O I N S TA B I L I .

C o u q u n.:n,an taceam ponam sine no m ine crimen?

An na tum qui si: omn ibus e ffe v e lim

Nom ine non utar ne commendère qu e r-e li ,Qua:ratu rque tibi carmine fama meo .

Dum m ea pupp is erat validi fundata ca r ini

Qui m ecum v e lle: currere , primus e ra :Nunc , quia contrax it vultum Fo rtuna ,

Aux ilio po li qui m fe i: opus effe tuo .

Dissimula: e tiam nec m e v i: noffe v iden

Quisque sit audrto nom ine Nafo , r o gas .

Ille ego fum quamquam non vi: audi re verufli

Pa ne puer puero junfi us amicitii .

Ille ego qui primus tua feria noffe fo leb am ,

Qui tibi jucundis primus adeffe joc is .Ille ego conviéior denfoque domefiicus ufu

Ille ego judicu s unica Mufa tuis .

Idem ego fum qui nunc an vivam perfide , nefcis

Cura tibi de quo quz rere nu lla fuit.

Sive fui numquam carus , simulae fater is

Seu non fingebas , invenie re levis .

Dic age dic aliquam , que te mutave rit, iram

Nam nisi jufia tua efi , jufia querela m e a efi .

Qua:'

te consim ilem res nunc v erar effe pr io ri !An crim en , ca pi quod m ifer effe v ocas

Si m ihi rebus 0pem nullam fa€tisque fe rcbas

Vcniffet ve rbis charta n0tata tribas .Vix equidem credo , fed infultare jacenti

Te mihi n'

ec verb i:parcere Fama refì rt.

EP I S T . n x P ONTO L . IV. 35;

Q u id facis ? ah demens l cu r , si Fortuna recedat ,N aufragio lacrymas eripis ipfe tuo ?

H a c"

D ea non fi ab ili , qui m sit levis o rbc fatetur ,

Quem fummum dubio fub pede fempe r habet.Q uo libe t efi fo lio qu i v is ince rtio r auri

Par illi levitas , improbe , fola tua efi .

Omn ia funt h ominum tenui pendentia filo

Et fubi tò cafu quz ,valuere , ruunt.

D iviti: audita efi cui non opulentia Cra-si ?

Nempe tamen v itam t i ptur ab hofie tulit.

Idle Syraco sii modòform idatus in urbeVix h um ili duram repulit arte famem .

Quid fue rat Magno majus ? tamen ille rogavir

Subm ifsi fugien: voce clienti: opem .

Cuique v iro to tus terrarum paruit orbis ,lndigu: ed

'

eéi us omnibus ipfe magis .Ille Jugurth ino claru: Cim b roque triumpho ,

Quo v i£i rix t0tie: Confule R oma fuit ;

In ca no latuit Marius canni qu e palufiri t

Pe rtulir tanto multa pudenda v iro .

Ludit in h umani: divina po tentia rebus ;Et certam pra fens v ix habe t hora fidem .

Litus ad Eux inum si quis m ih i dice re t , ib i:Et me rne s arcu ne fe riare Gets ;

I bibe , dix iffem purgantes peéio ra fuccosQuicquid in tota nafcitur Anticyri

Sum tam en h a c paff'

u: nec , si m o rtalia poff'

em ,

Et fumm i po te ram te la eave re Dei .

Tu quoque fac timeas ; qua tibi la ta videnrur ,Dum loqueris fieri trifiia poffe puta.

354 P . O VI D I I NA SON I S

EP I S T O L A I V .

S EX T O P O M P E I O .

NU L L A dies adeo efi aufiralibu: h um ida n im bi:,

Non interm issis ut fluat imber aqu is .

Nec fi e ril1s locus u llu: ita efi ut non sit in i llo

Mix ta ferè duri: utili: h erba rubis .\lil adeo Fo rtuna grav i: miferab ile fe c it

Ut minuant nulli gaudi : pace malum .

Ecce domo patrii que carens oculisque m eo rum

Naufragu: in Ge tici lito ris a&us aqua s ;Qui tamen inv eni vultum di6

'

unde re ca ufam,

Poffem Fo rtuna: nec m'

eminifl’

e mec .

Nam mih i cdm fu lvi trifii: fpatiarer areni

Vifa efi a tergo penna dediffe fonum .

R efp icio nec co rpus e rat , quod ce rne re po fl‘

em :

Verba tamen funt ha c au re recepta m e i

En ego la tarum v enia tibi nuncia re turn ,

Fama , per immenfa: a€re lapl'a v ia:.

Confu le Pompejo , quo non tibi carior alter ,

Candidus felix pro x imu: annus erit.

Dix it : ut le ro Pontum rumore replevit

30 Ad gente: alias h inc Dea ven ir iter .

At mih i dilapsis inter \nova gaudia curis ,

Ex cidit afperitas hujus iniqua loci.Ergo ub i , Jane biceps , lo ngum referav eris annum ,

Pulfus a facro m enfe December e rit ;

Purpura Pompejum fumm i velab it hono ris

Ne titulis quidquam deb eat ille fuis .

Cernere jam video: rumpi penetralia turbi ;

356 P . O VI D I I NA S ON I SCdm ge lidam Th raccn opertum nu b ibus Harmon,

Et maris Ic h ii transieriris aquas ;Luce m inus decim i dominam v enicris in U rb em ,

Ut fefiinamm non faciaris iter.

Pro tinus inde domus vo bis Pompe ja p eti tu r .

to Non efi Augufio jun£i io r ulla Fo ro .

Si quis , ut rn populo qui siti: unde r e quiret

Nomina decepti que lib et aure ferat.

Ut sit enim tutum , sicut teo r effe fa teri

Verba m inus certi: fiéi a timo ri: hab e nt .

l i Copia nec vobis , ullo proh ibente , v ide ndiConfulis , ut limen contigeritis , erit.

Aut reget ille fuo: dicendo jura Quirite s ,Confpicuum signi: cdm p remer alru s eb u r

Aut, populi reditus po siram componer ad h afiam ,

ao Et m inni magna: non s inet Urbis o pes .

Aut ut crunt Parre: in Julia templa v o cati

De tanto dignis Confule rebus age r.

Aut fe ret Augufio fo litam natoque falu tem

Deque parum no ro confu‘

ler o fficio .

15 Tempus ab h is'

vacuum Ca far Ge rman icus omne

Aufcret a magnis h unc co lir ille D e i:.

Cdm tamen a turba rerum requiev erit ha rum ;

Ad vo: manfue tas po rriget ille manu s ;

Qu idque parens ego v efie r agam , fo rtae requiret

Tab a vo s illi redde re v erba v e lim .

Vivir adh uc v itamque tibi debere fate tu rQuam prids a m iti Ca:fare munu: h abe t.

Te sibi , cdm fugeret , memo ri fo let o re re fe rre ,Barbarie tuta: e x h ibui ffe v ia:.

55 Sanguine Bifionium quod non tepefeccrit eu fem ,

Effeéi um curi peéi oris e ffe tui .

Addita pra terea vit: quoque multa tuenda

Munera ne propria: attenuarer ope:.

Ep rs rr . EX P ONTO L IV.

Pro quibus ut meriti: referarur gratia , !u rat,Se fose mancipii tempus in omne tui.

Nam prids umbro sì carituro s arbore monte:,Et freta v elivolas non habitua rates ,

Fluminaque in fonte: curfu reditum ('

upinoGratia quàm m eriti po ssit ah ire tui .

Ht c ub i dix eritis fe rve r (ua dona , rogate .‘

Sic fuerit vefira: caufa p era&a vise .

E P I S T O L A V I .

B R U T O.

U A M legis , ex illis tibi venit epifi ola Brute ,Nafonem ub lle s in quibus efl

'

e locis .

Sed tu quod no lles , vo lui: miferab ile fatum .

He i mih i ! plus illud , quàm tua vo ta vale r.

ln Scyth ia nobis quinquena is Olympias a&a efi

Jam tempus luilri transit in alterius.

Pe rfiat enim Fo rtuna tene: ve tisque m alignum

Opponit nofiris insidio l'

a pedem .

Cerrus eras pro m e Fabia: lux Max ime gentis ,

Num en ad Augufium fupplice voce loqui .

Occidis ante preces ; caufamque ego Max ime ,mortis

(Nec fueram tanti me teor effe tu z .

Jam tim eo nofiram cuiquam mandare falutem

Ipfum mo rte cui concidit aux ilium .

Ca:p erat Augufius decepta: ignofcere culpa ;Sp em nofiram , terras defe ruitque simul.

Quale tamen potui de ed ite B rute recenti

Vefira proenl po situs carmen in ora dedi.

Qu: prosit pietas utinam mihi sitque maiorum

358 P . ÒVI D I I NA SO N I Sao Jam modus , facrz m itior ira dom d s !

Te quoque idem liquidò pofi°

um ju ra r e prec.t i,0 1m ih i non dubii cognite Brute no ti .

Nam cdm prc !iireris ve rum mih i fe rnp e r amorem,

Hic ramen adverfo tem po re c rev i t am o r .

Quique ruas pariter lacrymas nofira squ e v ideret,Paffuros pa nam credere t effe duo s

Lenem re m iferis gend ir Natura , ne c u lli

Mitius ingenium , qu im tibi , Bru te , d edit.

Ut qui quid valeas , ignore r Mo rte fo r e n si

3° Po il'

e tuo pe ragi v ix pute t o re re o s .

Scilicet ejusdem d i , quamvis pugm re v i de tur ,Supplicibus facilem fontibus effe tru c em .

Cdm tibi fufcepra efi legis v indi&a fe v e rar ,

Verba v elut tin&um singu la v irus h abe n t .

JS Ho liibus eveniar , quàm sis v iolenru s in arm i;

Sentire lingue tela fub ire tu: .

Quae tibi tam.

tenui curi limantur u t omnes

lfiius ingenium co rporis effe uegent.

At s i quem Ia di Fortunì cernis iniqu i4.o Mollio r e il: animo fergia: nulla tuo .

Hoc ego prz cipuè fensi cdm magna m c c rum

No ririam pars eli inficiata me i.

Immemo r illo rum , vefiri non immem o r um quamQui mala fo liciti nofira levallis , e ro .

45Er prids , h en nobis mmiurn conterm in us Il i e:

In caput Bur ino de mare ve rrer iter

Urque Thyellèa: redeant si tempo ra m en i”

:

Solis ad a s currus agetur aquasQui nn quisquam vefl rdrn , qui me do luifiis a eiemto,

so Argnat ingratum non meminiil'

e fui .

360 P . Omm : NA SON I SIntulit, ex po sito m ilite , signa Ceris .

At tib i progenies alti fo rtissima Dauni ,

3° Venir in adverfo s impe tus ire viros .

Nec mora confpicuus longé fulgentibu s arm is,

Po rtia ne po ssint latere caves

Ingentique gradu contra ferrumque locumque ,

Sar aque brumali grandine plura , fub is .

Nec te mifl'

a ruper jaculo rum turba mo ratur ,Nec que v ipereo te la cruo re madent.

Spicula cum pia is' ho rrent in casside pennisParsque fe rè (curi v ulne re nulla vacar.

Nec corpus cun&o s feliciter e i?ugir i&us ;

4° Sed minor eli acri landis amore dolor .

Talis apud Trojam Dana'

is pro navibus AjaxDicitur He&ore as fufiinuiife faces .

Ut pr0pids v entun: e lit, commifl'

aque de x tera dex tra,R esque l

'

e ro pa tnit comlaus ente geri ;

Dicere difficile efi quid Mars tuus egerir illic ,

Quo rque nee i dederis quo sque quibusque modis.

Ente tuo fa£to s calcab as vi&or acervos‘

;

lmpo sitoque Ceres (ub pede multus e rat.

Pugnat ad ex emplum Primi minor ordine Pili

5° Multaque fert miles v ulnera , multa facit.

Sed tantdm v irtus a lia s tua praeterit omne s

Ante cito s quantdm Pegatus ihat egua s .

Vincitur £ gypi'

os ; tefiataque tempus in omne

Sant rua Vcfialis carmine fatta meo .

EPISTOLA Vi ll.

B u r r . EX'

P ONTO L . I V. 56 1

EP I S T O L A V I I I.

S U I L L I O.

e rtu fera quidem fiudiis ex cultc Suilli

Hue tua perveni t, fed m ih i grata ramen

Quì pia si po ssit Supero s lenire rogando

Gratia , laturum re m ihi dicis op em.

Ut jam nil prx lies animi fum fa&us am ic i

Debito r m eritum v e lle juvare voco .

Impetu s ifie tuus longum modd duret in arv um ;

Neve malis pietas si t tua laifa m eis .

Jus aliquod faciant aflìnia vincula nob is ,

Qua femper mancant illabefa&a preco t.Nam tibi qu: conjux eadem mih i filia pa ne efi

Et qu z re generum m e vocat illa v irum.

Hei mihi si le&is vultum tu versib us ifiis

Ducis affinem te puder effe m eum .

At nih il h ic dignum po teri s rep erire pudorePrz re r Fortunam qua mih i cacca fuit.

Si genus e x cutias ; Eq uites ab origine primiUsque per innum eros inveniemur avos.

Sive v elis , qui sint,mores inquirere nofiros

Erro rem m ifcro detrah e labe carent.Tu madò si quid agi fpe rab is po ife precando

Quo s co lis ex o ra fupplice vo ce Deo s

Di tibi funt Ce far juvenis tua numina placa.

Hac cerré nulla e il:no rio r ara tibi.Non sinit illa fui vanas antifiitis umquam

EiI°

e preces nofiris h inc pete rebus opem.

Quam lib et e x iguà si nos ea juverit auràTomas II I. Q

361 P . Omm : N.rs om s

Obruta de mediis cymba refurget aquis .

Tune ego tura feram rapidi s follemnia flammis ;

; o Er valeanr quantum numina . tefiis ero .

Nec tibi de Pario fiatuam Germanice templumMarmo re carpsit opes illa ruina m eas .

Templa domus vobis faciant urbesque beat:Nafo fuis opibus , carm ine , gratus erit.

Parva quidem fateo r p ro magnis munera reddi

Cdm pro concefsà verba falure damus.Sed qui quàm po ruir darmax ima gratu s abunde efiEt finem pietas contigit illa funm .

Ne c qua: de parva Dis pauper libat acerrì ,

Turam inds grandi quàm dara lance v aleur.

Agnaque tam la£tens quàm gram ine palla Falifco ,

Vittima Tarpejo s inficit i&a focus .Nec ram en , o fficio varum per carm ina fa&o

Principib us re s e il gratiot ulla v iris .

45 Carmina vefi rarum peragunt prz eonia laudum

Neve sit aCtorum fama caduca cav ent.

Carmine fit‘

v ivax v irtus e x persque fepulcri

No titiam fe r: pofieriraris h abet.Tabida confum ir ferrum lap idemque ve rufias .Nullaque re s m aju s tempo re robur h abet.

Scripta ferunt anno s fcriptis Agamemnona nofii ;Et quisquis contra vel simul arma tulit.

Quis Th ebas fep temque Duces sine carm ine hofl'

e r

Er quicquid po li h aec quicquid ante fuit ?

Di quoque carminibus si fas efi dicere hunt

Tantaque majellas ore canenris eget.Sic Ch ao s e x illa nature mole prioris

Digefium partes fcimus h abere fus sSic afi

'

e6tante s ctr lefiia regna Gigantas

Ad Styga nim b ifer o v indicis igne datos .

6°Sic victor landem fup eratis Liber ab Indis ,

364 P . OVI D I I NA SON I S

EP I S T O L A I X.

G R E C I N O.

U no: licet non unde juvat Grz cine falutem

Mitti t ab Eux inis h anc tibi Nafo vadis .

Miifaque Di faciant Auro rara occurrat ad illam

Bis fenos fafces qua: tibi prima dab ir.Ut quoniam sine m e ranges Capito lia Conful

Et Bam turba pars ego nulla tua:In dom ini fub eat partes prz fi er amici

Officium julio lite ra nofira die .

Atqu e ego si fatis genitus melioribus efi'

em

Er mea since ro curreret ax e rora

Quo nunc no lita m anus per fcriptum fungitur efl'

et

Lingua falutandi munere fun&a tui.

Gratatusque darem cum dulcibus ofcula v erbis ;

Nec minus ille meus , quàm tuus e iIet honor,

Illi confiteo r sic effem luce fuperbus

Ut cape rer faflus vix domus ulla m eo s .

Dumque larus fan&i cingir tibi turba Senatds ,Confulis ante pedes ire viderer Equ es .Et quamquam cuperem fempe r tibi pro x imus effe

Gauderem late ri non b ahaifl'

e lo cum .

Nec querulus , turba quamvis eliderer , e ll'

em

Sed fo ret a populo tum mih i dulce prem i.Pro fpice rem gaudens quantu: foret agm inis o rde

Denfaque quàm longum turba teuere r iter.

Quoque magis noris , quàm me vulgaria tangau r

Spe&arem quali: purpura te regerer.

Signa quoque in fella noil'

cm formatta curuli

EP I ST . EX P ONTO L IV. 365Et to tum Numida: fculprile denti: opus.

At cdm Tarpejas efl'

es dedu&us in arces

Dum caderet juifu vi&ima facta tuo ;

Me quoque fecretògrates sibi magnus agentem

Audîffet media'

i qui feder arde Deus .

Turaque mente magis plenà quàrn lance dediifem

Ter quater impern lz tus honore tui .

Hic ego p rz fenres inter numerarer amicos

Mitia jus urbis si modd fata darent.Que que mih i fo là capitur nunc m ente voluptasTune o culis etiam percipienda foret.Non ita Ctr litibus v ifum efi Gt fors itan a quis

Nam quid m e porn: caura negata juvet?Mente tam en qu: fo la loco non e x fulat, utar

Prz tex ram fafces afpiciamque suos.

He r:modd te populo reddentem jura videbirEt fe fecretis finger adeffe locis .

Nunc longi reditus h aib e fupponere lufiriCe rner e x a&î eun6ta locate fide .

Nunc facere in medio facundum verba SenatuPublica quaerentem quid petat utilitas .

Nunc pro s aribus Superis decernere grate:Albave 0pimo rum co lla ferire boum .

Atque utinam cdm jam fueris pa tio ra precatus

Ut mih i p lacetur numinis ira roges !

Surgat ad h anc vocem pieni pius ignis ab araD etque bonum vo to lucidus amen ape x .

Interea , quì parte licet ne cun&a queramur ,

Hic quoque te fe iium Confule tempus agam .

Altera la titi: nec cedens caufa prio riSucceffor tanti frater hono ris , erit.

Nam tibi finitum fummo , Crz cine Decembri

Imperium Iani fufcipit ille die .

Qua que eli in vobis piera: alterna fere ris

366 P . OVI D I I NA SON I S

Gandia tu fratris fafcibus , ille tui s .

Sic tu bis fueris Conful , b is Conful ille ;

Iuque domo b imus confpicie rur hono r.Qui quamquam efi ingens nullum Martia fummo

Altius impe rium Confule R oma v ide t

Multiplicar tamen hunc gravita: au&o ris honoremEtMajefiatem res data dau ris h abet.

Judiciis igitur liceat Flaccoque tib ique

7 o Talibus Augufii tempus in omne frui.

Ut tamen a rerum curi propiore vacab it

Vota p reco r vo ris addire velita meis.

Et s i quem dah it aura sinum lan te rudente s

Ex eat e Stygiis ut m ea navis aqui3.

7,Prz fuit h is Gra t ine locis madò Flaccus ; illo

R ipa fero x lfiri fub duce tuta fuit.Hic tenuitMyfas gentes in pace fldeliHic arcu flfos terruit enfe Getas .

Hic raptam Trofmin celeri virtute recepit

80 Infecirque feto fanguine Danub ium.

Quaere loci faciem Scyth icique incommoda ca li ;

Et qui m v icino terrear hofie raga.

Sintne lita:tenues ferpentis felle fagittz

Fiat an humanum v i&ima dira caput.s i Mentiar , an coè

'

at duratus frigore pe ntusEt teneat glacie: juge ra multa fteri.

Ht c ub i narrz‘

irit, qua: sitmea fama require ;Quòque modo peragam tempo ra

'

dura rega.

Nec fumus h ic odio nec fcilicet effe m eremur

90 Nec cum Fortunì m ens quoque v erfa me i efi.

Illa quies animo , quàm tu [andare folebas ,

Ille ve tus fo lito perliat in o re pudor .

Sic ego fum longè, sic h ic ub i barbatus hofiis ,Ut fera plus valeant legibus arma facit ;

95 R e quear ur nulli tot jam,Grz cine , per annos

368 P . O VI D I I Na s om s

1 3° Sidera fe licita quas damus o re preces .Perv eniam ifiuc carmina forsitan illa

Que de te misi ed ite fafia novo .

Auguro r h is igitur fie&i tua num ina nec tu

Immerirònomen mite Parenti: habes.

EP I S T O L A X.

A L B I N O V A N O .

H r e mih i Cimmerio bis tertia dueirur a li as

Litore , pellitos inter agenda Getas.Ecquos tu silices ecque d, carissime ferrmn

Duritia: confers Alb inovane , me se ?

5 Cutta cavar lapidem confum itur annulus ufu

Et teritur prefsì vomer aduncus h umo .

Tempus eda: igitur pra ter nos omnia perdet?

Ce ifar duritià Mo r: quoque v i&a m e i .

Ex emplum efi anim i nimmm patientis UlyfI‘

es

Ja&atu s dubio pe r duo lufira mari .Tempo ra fo liciti fed non tam en omnia fati

Pe rtulit ; placida: fx pe fue re mo ra .

An grav e fe x annis pulch ram foviffe Calypfo ,

Equorez que fuit concubuiffe Dez ?Ex cipit Hippotades qui dat pro munere ventos ,

Curver ut impulfos utilis aura sinus .

Nec bene cantantes labor efi audiffe puellas ;

Nec degufianti lo to s amara fuit.

Ho: ego , qui patrix faciant ob liv ia , fuccosParte mez v ite , si modò dentur em am .

Nec tu contuleris urbem f irygonis umquamGentibus obliqui quas obit Ifier aqui .

EP I ST . EX P ONTO L IV. 369

Nec vincet fc vum Cyclops feritate Phyacen ,

Qui quo ta rerro ri s pars fo let effe mei !

Scylla feris trunco quod is trat in inguine monfi ris ;Henio chae naucis plus nocuere rate s .

Nec po tes infefiis conferre Charybdin Ach z is

Ter lice t epo tum ter vomat illa fretum .

Qui quamquam de x trà regione licentius erran t

Se curum latus hoc non tamen effe sinunt.

Hic agri infrondes h ic fpicula tin&a v eneni s

Hic freta v el pediti perv ia reddit h iem s .

Ut quì remus iter pulsis modd fecerat undis

Siccus contem tì nave viator eat.

Qui veniunt ifiinc vix vos ea credere dicunt.

Quàm mifer‘

efi qui fert afpe rio ra fide !

Crede ramen nec te caufas nefcire sinemus

Horrida Sarmaticum cur mare duret h iem s .

Pro x ima funt nobis p laufiri duecnria formam

Et qua: praecipuum side ra frigus h abentHine o ritur Bo reas o iz que dom efiicus h uic efi

Et fum it vires a p ropio re loco .

At No rus adverfo tep idum qui fpirat ab ax e

Efi pro cul raru s languidio rque venit.

Adde quod h ic claufo m ifcentur flum ina Ponto

Vimque fretum mu lto p e rdit ab amne fuam .

Huc Lycus h uc Sagaris Peniufque,Hypanisque Cratesq ;Influ it crebro vo rtice tortus Halys

Parth eniusque rapax vo lvens fa x a Cynapes

Labitur nullo tardio r amne Tyras .Et tu

'

, feminez Th ermodon cognite turma:

Et quondam Graus Phasi petite v iris .Cumque Boryfih enio liquidissimus amne Dyrafp es

Et tacitèpe ragens Iene Melanth us iter.

Quique duas terras , Asiam Cadmique fo rorem

Separat curfus inter utramque facit.

Q v

370 P . O VI D I I NA SON I SInnumeriq ue alii, quo s inte r max imus omnes

C ede re Danubius fe tibi , Nile neget.

C0p1a to r laticum quas anger adulte rar undas

Ne c patitur v ire s aequo r h abe re fuss .

Quin e tiam linguo sim ilis pigra que paludiCa:ruleu s v i x efi dilu iturque co lor .

Innatat unda fre to du lcis, le x io rque marini efi .

Que proprium m ix to de fale pondus habet.Si roge r h a c aliquis cu r sint narrata Pedoni

Quidve loqui certis juve ri r ifia modis ;

Detinui dicam tempus , curasque fefe lli .Hunc fru&um p raefens attulit ho ra m ih i .

Abfuim us fo lito , dum fcrib imus ifia do lo ri

In m ediis nec no s fensimus effe Ce ris .

At tu , non dubito cdm carm ine Th efea laude s

Materi: titulo s qu in tueare tua

Quemque refers im itere v irum v e tat ille profefiò

Tranquilli com item tempo ris effe fidem .

75 Qui quamquam efi £a&is ingens condi tur a te

Vir tanto , quanto debuit ore cani ;Eli tamen e x illo nobis im itabile quiddamInque fide Th efeus qu i lib et effe po reli .

Non tibi funt hofles ferro clav îique domandi

Per quo s vi x u lli perv ius lfihmos erat

Sed prz fi andus amo r , res non opero fa vo lenti.

Quis labo r efi puram non tem eraff'

e fidem ì

Ha c tibi , qu: perfins indeclinatus am ico

Non efi , quod lingui di&a querente puru .

57 2. P . OVI D I I NA SON I S

«cm …— w g

fw

EP I S T O L A X I I .

T U T I C A N O .

u o minds in nofiris ponaris amice lib ellis

Nom inis ec itur conditione tui.

Afi ego non alium pri ds hoc dignarer honore

Efi aliquis no firum s i modd carmen hono s .

Le x pedis o fficio , naturaque nom inis o bfiant

Qui que meas adeas efi v ia nulla modo s .

Nam pude r in geminos ita nomen Endere verfusDesinat ut prio r ho c incipiatque mino r .

Et pudeat si te quà fyllaba parte mo ratur

Ar£i ids appellem Tuticanumque vocem .

Nec po res in v erfum Tuticani mo re venire

Fiat ut e longa fyllaba prima brev is .Aut producatur qua nunc correptids ex it ;

Et sit porre&à longa fecunda mo rì .

His ego si v itii: ausim co rrompere nom en

R idear , meritò podiu s h abe re neger .

Ha c m ih i caufa fuit dilati (n un‘

e ris hujus

Quod m eus adjeéio feno te reddet ager.

Teque canam quacmnquc no tai tibi carmina mittam ,

Pa ne mihi puero cognire pa ne puer .

Perque tot annorum feriem quo t hab emus uterqueNon mih i quim fratti frater amate minds .

Tu bonus hortato r tu dux que com esqne fd iili

Cdm regerem teneri frena novella manu .

Sa pe ego corre x i fub te cenfo re libe lla sSa pe tibi admonitu fa&a litura meo efi

Dignam Ma oniis Pha acida coudere chatti:

Cdm te Pi8rides perdocuere tua .

'

EP I S T . EX P ON TO L IV. ; 7 ;Hic teno r h a c viridi concordia ca pta juvenrìVenit ad alb entes illabefaéia comas .

Q ua nisi te moveant duro tibi pe&o ra ferroEffe vel inviéio claufa adamante , purem.

Sed prids h uic de sint bellum frigots terra

Invifus nobis qua duo Pontus habetEt tepidus Bo reas sit pra frigidus Anlier ,

Et po ssit fatum mo llins effe meum

Quàm tua sint lapfo pra co rdi a dura fodali .

Hic cumulus nofiris ab sit abefique , malis.

Tu m adò per Superos quorum certissimus ille efi

Quo tuus assiduèPrincipe crev it honorEflì ce confianti profugum pierate tuenda

Ne fpe rata meam desinar aura ratem .

Quid mandem qua ris percam nisi dicere vix efi ;

Si madò qui perm ille perire po refi .Nec quid agam invenio nec quid no limve velimve 45Nec fatis uriliras efi m ea no ta m ih i .

Crede m ih i ; mifero: prudentia prima relinquit

Er fenfus cum re consiliumque fugit.

Ipfe preco t qua ras quà sim tibi parte juvandusQuòque viam facias ad mea ve ra vado .

EP I S T O L À X I I I.

C A R O .

M H I non dubio s inter memo rande fodales

Quique quod es verè Care vo caris ave .

Uncle faluteris color h‘

ic tibi protinus index ,

Et firuéiura mei carminis effe potefi .

Non quia mirifìca efi fed quod nce publica cert!

'

374 P . Omm : NA SON IS

Qualis enim cumque efi non latet effe means .

Ipfe quoque ut ch arta titu lum de fronte reve llas

Quod sit opus v idea r dicere pofl'

e tuum

Quamlibet in multis positur nofcère libellisParque obfe rvatas invenie re no ras .

Prodent au&orem v ires quas Hercule dignasNov imus atque illi quem canis , effe pares.Et mea Mufa po reli proprio deprenfa co lo reln signis viriis fo rsitan effe fais .

Tarn mala Th e rsiten proh ibe bat fo rma latere ,

Quim pulchrà Nireus confpiciendus erat,Nec te m irari si sint v iriofa deceb it

Carmina qua faciam pa ne po i:°

ta Getes .

Ah pudet ! Getico fcripsi fe rmone lib e llum

Stru£iaque funt nofiris barbara v erba modis.

Et placui gratare m ih i , cospique poè°

ta

Inter inh umano s nom en h abere Getas .Materiam qua ris ? laude s de Ca fare dix i .

Adjura efi novitas nom ine nofira De i .Nam patris Augufii docui mortale fuifl

'

e

Co rpus in a th ereas numen ab iffe domo s

Effe parem virtute patri qui frena coa£i us

Sa pe recufati ceperit imperii .Effe pudicarum te Vefiam , Livia , matrum

Ambiguum nato dignior , anne v iro .

Effe duo s juvenes firma adjumenta Pàrentis

Qui dede rint anim i pignora certa fui .

Ha c ub i non patrii petiegi fcripta Cam enîVenir ad digito s ultima ch arta m eo s ;

3; Et caput plenas omnes movère pharetras ,

Et longum Ge rico murmur in o re fuit.

Atque ali quis Scriba: ha c cdm de Ca fare dix it

Ca faris imperio refiiruendus eras.

Ille quidem dix it ; fedme jam Care nivali

376 P . OVI D I I NA SONI S.

Ergo ego cefi'

abo numquam per carmina la di :Plei

'

iar incauto femper ab ingenio ?

Ergo ego ne fcribam digitos incidere cun£io r

ao Telaque adhuc demena qua nocuere fequo r i

Ad vetercs fcop ulo s iterum deve rto r ad illa:

In quibus ofi‘endit naufraga puppis , aquas .Sed nih il adm is i nulla efi mea culpa , Tom ita ;Quos ego cdm lo ca sim verita pe rofus amo .

g, ; Quilibet e x cutiat nofiri monumenta laborisLitera de vobis efi mea quefi a nih il.

Frigus , incurfu s omni de parte timendo sEt quod pulfetur murus ab h ofi e quero r .

In loca non hom ines veriss ima crim ina dix i

Culpatis vefirum vos quoque fa pe folum .

Efl'

etp erpetuòfua quàm virab ilis Afe ta

Aufa efi agrico la Mufa doce re fenis .

At fuers t terrà genitus , qui fcrip sit in illa

lntumuit vati nec tamen Afcra fuo .

Quis patriam fo llerte magis dile x itUlyffe ?

Hoc tamen afpe ritas indice no ta loci efi .

Non lo ca fedmo res diéi is vex av it amaris

Scepsius Aufonio s a&aque R oma rea efi .

Falfa tam en paffa efi a qui convicia m ente

40 Obfuit au£io ri nec fe ra lingua fao .

Atmalus inte rpres popu li m ih i concitar iramInque novum crimen carmina nofira v ocat.

Tam felix u tinam quàm pe&o re candidus e ffem !

Ex fiat adhuc nemo faucius ore m eo .

45 Adele quod Illyricà si jam pice n igrior cifemNon mordenda m ih i turba fidelis erat.

Mo lliter a vobis mea fo rs ex cepta Tomita

Tam m ites Grajo s indicar effe vire s .Gens m ea Peligni regioque domefi ica Sulmo

S°Non pornic nofiris lenin: effe malis.

Ep :s r . nx P ON TO 11. IV.

Q u em v ix incolumi cuiquam falvoque daretisI s darns a vo bis efi mihi nuper honor .

S a lus adh uc ego fum vefiris immuni: in oris ;

Ex cep tis , si qui munera legis h abent.T empo ra facratì mea funt velata coroniPublicus invito quam favor impofuir.

Q u im grata efi igitur Latona De lia tellusErranti tutum qua dedit una locum ;

T am mih i cara Tomi: patri:i qua fede fugatisTempus ad hoc nobis h ofpita fida manet.

D i modà fecifl'

ent plac ida fpem pofi‘

e r habere

Pacis a gelido longids ax e fe ret.

EP I S T O L A X V .

S EX T O P O M P E I O.

S I quis adhuc usquam nofiri non immemor ex fiar

Quidve relegatusNafo requirit, again ;

Ca faribus vitam Ser ro debere falutemMe fciat a Superis h ic mihi primus e rit.

Tempora nam m ifera comple&ar ut omnia vita

A meriti: ejus pars m ih i nulla vacar.Qua numero to t fun: quo r in b orto fertili: arv iPunica fub lento co rtice grana tubent.

Africa quo t fegetes , quo t Tmo lia terra ratemo s

Quo r Sicyon baceas quo t parit Hybla favo s .Confiteor. Tefi ere licet signate Quirites .Ni l opus efi legum v iribus ipfe loquor.

Inte r opes mc rem parvam pone paterna:Pars ego sim censds quantulacumque tui.

Quim tua Trinacria efi , regnataque terra Philippa ,

37 8 P . O VI D I I NA SON I S

Quim domus Augufio continuata Fo ro ;

Qui n tua , rus o culis domini Campania graturn ,

Qua que reli6ia tibi Se x te v el emta tene s

Tam tuus en ego fum cujus te mune re trifii

Non po re s in Ponto dicere hab e re nih il.Atque utinam po ssis ! de tur am icius arvum

R emque tuam ponas inm eliore loco !

Quod quoniam in Dis efi , tenta lenire precando

Numina perpetui qua pietate co lis .

Erroris nam ru vix efi dece rne re oo liti

Sis argumentum majus an aux ilium .

Nec dub irans oro fed ilum ine fa pe fecundoAugetur rem is curfus cuntis aqua .

Et p Ide r , m e tuo , femperque e àdemque precari ;Ne fubeant animo tadia jufia tuo .

Ve rdu qu id faciam re s immoderata cupido efi .

Da veniam v itio , m itis amice , m eo .

Scribere fa pe aliud cupiens delabo r eòdem

Ipfa lo cum per fe littera nofira rogat.

Seu tamen efi'

eéius h ab itura efi gratia feu me

Dura jubet gelido Parca fub ax e mo ri

Semper inob litì repetem tua munera mente

Etmea m e tellus audict effe tuum .

Audie t caelo po sita efi qua cumque fub illo

Transit no li ta feror si madò Mufa Getas .

Teque mea caufam fen atoremque faluris

Meque tuum libri norit a re minus .

380 P . OVI D I I NA SONI S &c.

Mufaquc Turranî tragicis innix a corhurnis

Et rua cum fe cce Mufa ,Me lilî e , lev is .

Cum Varus Gracchusque darent fera diaa ryrm ni ;

Callimach i Proculus molle teu erer iter

Tityrus antiqua: erat—qui pafceret h erba:Aptaque v enanti Grarius arma daret.

Naidas a Saryris cane ree Pontanu s amatas

Clauderet imparibus v erba Capella modi :.

Cumque forent alii quorum m ih i cun&a refe rre

Nomina longa mo ra efi carmina vulgus h ab e t

Elfen: juvenes quorum quod inedita curaAppellandorum nil mihi iuris add l

Te tamen in turba non ausim Co rta , silere ;Pie

'

ridum lumen , prz sidiumque fo ri.

Maternos Co tta: cui Meffalla:que pate rno sMax ima nobilitas ingeminata dedit.

Dicere si fas efi clara m ea nomine Mufa

Atque inter tantos quae legeretur erat.

Ergo fubmorum patriaprofcindere LivorDesine ; neu cineres fparge cruente an co s.

Omnia perdidimus tantummodo v ita reli&a efi

Pra heat ut fenfum materiamque malis.

Quid juvat ex fiin&o s ferrum demirtere in artu:2

Non habet in nobis jam nova p iaga locum.

EPISTOLARUM EX PONT0 FINIS.

O VID I I NA SON I S

I S ..

T au ru s adhoc luflris jam bis mih i qu inq; pera&isOmne fuitMura

,

carm en inerme mez

Nu llaque qua:possit, fcriptis to t millibus ex fiac

Litera Nafonis fanguino lenta legi .

Nec quemquam nofiri nisi no s lz fere lib elli ;

Artificis periit cdm caput Arre fui .

Unus ho c ipfum efi injuria magna , perennem

Cando ris titulum non sinit effe mei.

Q uisquis is efi nam nomen adh uc utcumque tacebo .

Cogit inafl'

uetas fumere tela manus .

I lle re legatum gelido s Aquilonis ad ortus

Non sinit e x silio delituiffe fue .

Vulneraque inim itis requiem qua rentia vex arJa&at in toto verba can ina foro

Pe rpetuoque m ihi fociatam fe dere le&i

Non patitur m iferi fumera Here v iri.Crimque ego quaffa m ea:comple&ar membra carina:

Naufragii tabulas pugnar h abe re mei.Et qui debuerat fub itas e x fi ingue re flammasIs pra:dam m edio rapto r ab igne pe tit.

Nititur ut profugz desint alimenta fene&&

Heu l quanto nofiris dignio r ipfe malis !

Di me lius ! quorum longé m ih i max imus ille

Qu i nofiras i110pes no luit e ife vias .

Huic igitur m e ritas grams ub icumque liceb it

P ro tam m anfueto pe&o re femper agam .

Audiet ha c Pontus faciat quoque forsitan idem

381 P . O VI D I I NA SON I STerra sit ut propior teliificanda mihi .

At tibi calcaiìi qui me v io lente jacentern

39 Quam libet m ife ro deb itus hofiis ero .

Desine t e il’

e prius co ntrarius ignibus humo r ;

Jun&aque cum Luna sidera So lis crunt ;Parsque eadem ca li Zephyro s emin et Euros ;Et tepidus gelido Habit ab ax e o tus

Et no va fraterno venier concordia fumo

Quem vetus accensafeparat ira pyra;EtVer Aummno Brum e m ifceb imrEliasAtque eadem regio Vefper Ortus crunt

Quam m ih i sit tecum positis qua fumsimus armis

Gratia commis sis , improbe rupta tuis .Pax e rit h a c nob is douce mih i v ita maneb it

Cum pecore infirmo qua:folet e ife lupis.Prima quidem ca pto committ:m pro:lia v e rfuNon foleant quamv is hoc pede bella geri .t ue pe tit primòplenum flaventis arenaNondum calfa&i v eliti: balia fo lurn

Sic ego te ferro nondum jaculabor acuto

Pr0tinus invif'

um nec pe tet balia cap… .

Et neque nomen in hoc nec dicam fa&a libe lloTeque brev i qui sis di ssimulare sinam.

Po limoda si perges in te m ih i libe r iambusTin&a Lycambèo fanguine tela dab ir.

Nunc quo Battiades inim icum devov et Ibin

Hoc ego devov eo teque cumque modo .

Urque ille h ifioriis invo lvam carmina cz cis

Non fo ieam quamv is hoc genus ipfe fequi.

Iilius ambages imitatus in lb ide dicarOb litus moris judiciique m ei.

Et quoniam qui sis nondum qua rentlhus edo

Ib idis inte rea tu quoque nomen habe .

(oUrque mei verfus ah quantum no&xs h ab ebunt

584 P . O VI D I I NA SON I S

Quisqui s acie s factis o re favete meis .

Quisquis ades factis lugubria dicite ve rbaEt fletu madidis Ib in adire genis

Om inibusque malis pedibusque occurrite lz v is

a oo Et nigrz vefies corpo ra vefira tegant.Tu quoque quid dub itas ferales fumere v ittasJam fiat ut ipfe v ides funcris ara tui.

Pompa parata tibi efi votis mo ra trifiibus ab s it.

Da jugulum cultris , h o li ia dira , meis .

” "Terra tibi fruge s , amnis tibi deneget undasDeneget afflatus venrus aura tuo s .

Nec tibi So l clarus nec sit tibi lucida Pht:b eDellituam o culos Sidera cun&a tuns .

Nec fe Vulcanus nec fe tibi praeb eatA8rn o Nec tibi det Tellus nec tibi Pontus ite r.Ex ful,

inops e rre: alienaque limina lufires

Ex iguumque petas o re trem ente cibum .

Nec co rpus querq nec mens vacet segra do lore

No x que die grav io r sit tibi no&e dies .

,Sisque m ifer femper nec sis miferab ilis ulli

Gaudeat adversis femina v irque tuis .

Accedat lacrym is odium dignu sque pu tere ,

Qui mala cum tule ri s plurima plura feras .

Sitque quod ell rarum folito defe&a favore

n o Erumnz facies inv idrofa tute .

Cau l'

aque non desit desir tibi copia mortis.Optatam fugiat v ita co a&a necem .

Lu&atusque diu cruciato s fp iritus artus

Deferat ; longi to rqueat ante mo rì .

dedit ipfe m ih i madò signa futuriPb <r bus a le va me lia volav it avis .

Certèego , qu:n voveo Superos matura putabo

Sp eque tua:mo rtis perfide , fernper alar.Pinier illa dies qua:te mih i fubtrah e t olim

Finiet

I B I S .

Piniet,illa dies qua mihi tarda venit.

Et pr iùs hanc animam nim idm tibi l'a pe peticamAufcret illa dies qua:mih i l

'

era venit ;

Quam do lo r h ic umquam fpatio evanefcere possit

Leniat auto di um tempus ho ra m eum .

Pugnabun t jaculis dum Th races Iaz yge s arcu

Dum tepidus Gange s frigidus Hier erit

R obora dum me ntes dum pahula mollia campi

Dum Tibe ris flavas Tufcus h ab chit aquasBella geram tecum nec mo rs m ih i finie t iras

Sa va fed in Manes Manibus arm a dab ir.

Tum q uo que cum vacuas fuero dilapl'

us in aura:

Ex animis mores oderit umbra ruo s .Tum quoque fa&orum v eniam memo t umbra tuorumInfequar vultus offea larva tuo s .

Sive ego quod no lim longis confumtus ab annis

Sive manu fa&ì mo rte fo lutus e ro

Sive pe r immenl'

as jaéiabo r naufragus undasNoflraque longinquu s v ifcera pifcis edet

Sive peregrina:carpent mea membra vo lucresSive m eo tingent l

'

anguine tolita lupi ;Sive aliquis dignatus erit l

'

upponere terr:

Aut dare plebeio co rpus inane rogoQuicquid ero Stygiis e rutnpe re nitar ab o ris

Et tendam gelidas ultor in o ra m anus.

Me vigilans cernes cecitis ego no&is in umbrisEx cutiam fomno s v ifus adill

°

e tuo s .

B enique quicquid ages ante o s o culo sque volab0

Et querar , nulli:fede quietus cris ;Verbe ra torta debant fonitt1m ; ne x c que colubrisConfcia fumabunt l

emper ad o ra faces .

His vivus Furiis agitabere mo rtuus îsdem.

Et b rev ior pa n i v ita futura tui efi .

Nec tibi co ntingent fumus lacrymz que tua rum

R

; 86 P . O VI D I I NA S ON I S

Indeploratum projiciere .caput.‘5îCarnificisque manu populo plaudente trahèris ;

Infix usque tuis e ssibus uncus erit.

Ipfae te fugient qua: carpunt omnia fiamma

R efpuet invifum julia cadaver h umus .Unguibus to li fo tardus trahet ilia vultur

1 70 Et fcindent avida: perfida corda canes .

Deque tuo Het licet hac sis laude fuperbus ,lnfatiabilibus co rpo re ris a lupis .

In loca ab Elysns diverta fugabe re campis ;Quasque tenent fede: nox ia turba co les.

r 7 ; 5ifypbus eil illic fax um vo lvensque pe tensque ;

Quique agitur rapida:v in&us ab e rb e ro ta:

Qua que gerant humeris perituras Belide s undas ,

Ex fulis Egypti , turba cruenta nurus.

Poma pater Pelopis prz l'

entia quz rit, idem

180 Semper ege t liquidis l'

emper abundat aquisJugeribusque novem qui fummus di flttt ab imo

Vil'

ceraque assidua debita prz b er avi.Hic tibi de Furiis fe indet latus una flagelloUt fceleris numeros confiteare tui .

13,Alten Tartare is fe£tos dab ir anguibus artus

Te rtia fumante s inc0quet igne genas .

No x ia mille modis lacerabitur umbra ; tuasque1a s in poem s ingeniofus e rit.

In te tranl'

cribet veterum tormenta reorum

Manibus antiqu is caufa quietis cris .

Sifyphe cui tradas revolub ile pondus hab eb is

Vetfabunt celeres nunc nova membra rota .

Hic erit ramo s frufìra qui captet undas

Hic inconfumto v ifcere pafcet avem .

19 $Nec mortis ,pa nas mo rs altera finieth ujus

Ho raque erit tantis ultima nulla malis .

Inde ego pausa canam ; frondes ut si quis ab Ida,

388 P . O VI D I I NA S O N I S

Latrat in toro verba canina fo ro .

Membraque v inx erunt tin&is ferrugine panaisA male deferto quo s rapuere rogo .

z ; sEt , ne non fultum nudi tellure jaceretMo lle fuper silices impofuere caput.

Jamque receflîtra: v iridi de l'

tipite fa£tas

Admòrunt oculis usque [ub o ra face s .

Flebat ut efi infans fumis conta&us amari:

1 40 De tribus e li cdm sic una locuta So ro r.

Tempus in immenfum lacrymas tibi vovirnus illasQuae femper caus i fufficiente cadant.

D ix erat at Clo tho iussit prom iffa valereNev ir infaufià {lam ina pulla manu.

,,4 ;Et ne longa fuse pra fagia dicere t ho ra ;Fata canet vate: qui tua , dix it e rit.

I lle ego fum vate s e x m e tua vulne ra difces .

Di modò dem v ire s in m ea verba fuas !Carminibusque me is accedant pondera rerum

ago Qua rata per lu&us e x periare tuos .

Neve sine e x emplis a:v i cruciere prio ris

Sint tua Ttojanis non levio ra malis .

Quantaque clavige ri Pz am ius He rculis h eres ,Tanta Venenam vulnera crute geras .

‘ SSNec leviùs do leas , quam qui bibit ubera ce rvc

Armadqu e tulit vulnus , inerm is 0pem .

Quique ab equo prz ceps in Ale xa decidir arva ;Ex itio facies cui (ua pa ne fuit.

Id , quod Amynto rides v ideas ; trepidumque minillro

260 Prz tentes baculo luminis o rb us iter .

Nec plus afpicias quàm quem fua filia re x it

Ex pertus fcelus efi cujus uterque parens .

Qualis erat , poi! quàm eli index de lite joco sì

Summ s , Apo llinea claru s in arte fenex .

Qualis ille fuit quo prz cipiente columba

l a r s .

ER data Palladia: pre v ia dux que rati .Quique oculis caruit pe r quo s malèviderat aurumInferias nato quo s dedit o rba parens.

Pafior utEraa ns cui cafus ante future s

Telemus Eurymede s varicinatus erat.

Ut duo Ph inidz quibus idem lumen ademir

Qui dedit ut Thamyrz Demodocique caput.Sic aliquie rua membra fecet Satu rnus ut illas

Subfecuit partes unde creatus erat.

Nec°

tibi sit m elior tum idis Neptunu: in undis

Quam cui fuht fub ita:frater ux or ave s.

Sollertique vito lacera quem fra&a tenentem

Membra ratis Semeies eil miferau fe ro r .

Vel tua ne pa ne genus hoc cognoverit unus ,Vifcera diversis fcii

'

fa ferantur equis .Vel qua: qui redimi R omano turpe putavitA duce Puniceo pertulit , ipfe feras .

Nec tibi fub sidio sit prae fens numen ut illi

Cui nih ilHercèi profuit ara Jovis .t ue dedi t faltus e Summa Th elfalus Ofsî ;Tu quoque fax ofo prz e ipitere jugo .

Aut ve lutEuryali qui fcep trum cepit ab illoSint artus avidis anguihu s efca tui .

Vel tua maturer sicutMinou fata

Per capu t infufae ferv idus humor aquat ue parum m iri , fed non impune Prometheus

A'

e’

rias vo lucres fanguine (ix us alas .

Ac velutEtra:ides magno ter ab Hercule quintusCa fus in immenfum projiciare fretum .

Aut ut Amyntiaden turpi dile&us amoreOderit fz vo vulnera enfe puer.Nec tibi fida magis mifceri pocula possintQuam qui cornigero de Jove natus erat.More vel intereas capri l

'

ufpenl'

us Ache i

390 P . 0 n n n NA S O N I S

Qu i m ifer auriferi telle pependit aqui .

Aut ut Ach illidz cognato nom ine ciarum

Opprrma t holti li regula ;a&a manu .

Nec tua quam Pyrth i fe liciùs olla quiefcant

Sparfa per Am bracias qua:jacuere vias .

; o ’Nataque ut 1Eacide jaculrs mo riaris ada&is

Non licet ho c Cer eti di ssimulare nefas .

t ue nepos di£ii nofi ro madò carm ine regisCanth aridum fu ccos , dante parente bibas.

Aut pia , te ca fo , dicatur adultera : sicut

31 o Quì cecidit Leucon v indice di&a pia eli .

Iuque pyram tecum carissim a pigno ra m itras

Quam finem vir: Sardanapalus habet.Urque Jovis Lib icy templum vio lareparantes

A&a No to vultus condat arena tuos .

; 1 ;t ue necatorum Darèi fraude fecundi

Sic tua fub sidens devo re r o ra cinis .

Aut ut o liviferì quondam Sicyone fugato ,

Sit fr1gus mo rtis caufa famesque tu: .

Aut , utAtarnite s infutus pe lle 3uvenci310 Turpite r ad dom inum pre da fe rate tuumluque tuo th alamo ritu Jugulere Ph erz i

Qui datus e ll le to conjugis enfe (uz .

Quosque putas fido s ut Lariffz us Alenas

Vulne re non lido s e x periare tuo .

; :stue Milon fub quo cruen ta ell Pifa tyranno ,

Vivus in o ccultas prz cip ire ris aquas .Qua que in Adimantnm , Ph iliasia regna tenentem

Ab Jove v ene runt te quoque te la pe tane.Aut ut Amaflriacis quondam Lenz us ab o ris

; ; o Nudus dellituaris humo .

t ue v e l Eurydam as te r circum bulla ThrafylliEli larifl

"

z is raptus ab ho fie r0tis .Vel qui qua fustat tutatus ma nia l

'

a pe ,

39: P . O VI D I I NA S O N I S

Ipfe fuo melius l'

anguine tinx'

st humum .

P roditor ur fa v i periit auriga tyranni370 Qui nova Myrro z nomina fecit aquz .

Ut qui ve locem frullra pe tiere pue llam ,

Dum capta eli pe n is tardio r illa tribus .Ut qui re&a novi formam celanria monliri

Intrm nt case: non rede unda domiis .

; 7 ;Ut quorum Eacide s misit vio lentus in altos

Corpora cum fenis altera fena rogos .

Ut quos obfcuri lufo s ambagib us o ris

Legimus infande Sph inga dedill'

e neri.

Ut qui Billonic tempio cecidere Minerva

389 Propter quod facie s nunc quoque re&a Dez eflr.

Ut qui Th re :cii quondam prz fepia regis

Pecerunr dapihtts fanguino lenra fais .

Th erodamantèo s ut qui pavere leone sQuique Thoantèz Taurica facta deze .

; 8;Ur quo s Scy11a vota: Scyllz que adverfa CharybdisDulich i:e pavido s eripuere rari

U.t quo s demisit vallarn Po lyph emu s in alvum

Ut La:lirygonias qui fubi ere dom os .

Ut quos dux Pa nna mersie putealibus undis390 Et ja&o canas pulv ere fecit aquas .Se x b is ur Icarido s famul:e perie re procique ,

lnque caput dom ini qu i dabat arma procis.Ut jacet Aonio luftator ab hofpite fufu s

Qui m irum v i&o r a im cecidiffer erat.

; 95Ur quos Autari fo rtes pfelfere lacertiQuosque fera:morti Lemnia turba dedit.

Ut qui po li longum fat ri monfirato r iniquiElica ir pluvias v i&ima ca fus aquas .

Frater ut Anrz i quo fanguine deb uit aras

400 Tinx it ; e x emplrs e ccidi-r ipfe fuis .

Ut qui terribile: pro gramen habentibus h erbis

I B I S .

lmpius humano vil'

cere pav it equos .Ur duo dive rsis fub eadem v indice ca si

Temporibus Ne ll‘us De x amenique gener.

Ut pronepo s , Saturne tuus quem reddere vitam

Urbe Co ronides v idit ab ipfe fua.

Ur Sinis Sciron cum Po lypemone natus

Qu ique h o rno parte fui parte juvencus erat.

Quique trabe s prefl'

as ab humo m ittebat in auras ,

JEquoris afpiciens h ujus hujus aquas .Que qu e Ce res v idit la:ro pereanria vultuCorpo ra Th efe îtCercyonèa m anu .

Hae c tibi quem m eritis precibus m ea devove r ira

Eveniant aut b is non lev io ra malis .

Qualis Achz menides Siculi:defertus in Il"

rua ,

T ro nca cum v idit ve la venire fuit.

Qualis erat nec non fo rtuna b inominis Iti

Quique tenent pontem quae tibi pejor erit.Filius Ceteris fruflra tibi fempet am e rur

Deflituatque tuas usque peritu s opes .t ue pe r alterno s undà labente recurfusSub trah itur preffo mo llis arena pedi ;

Sic tua nefc ia quo fernpe r fortuna liquefcat

Lapfaque per m ed:as'

ef_iluat usque manus .t ue parer fe ltre varias m utare figura:

Plenus inex llin&à defic iare fa me .

Nec dapis human: fub eant fafiidia quìique

Parte po te s Tyde us temporis hujus cris .

Atque aliquid facias a vefpere ruffos ad«e rras

Cur e x flernati So lis agantur equi.Fa da Lycaonia repe te s conviv ia menfz

Tentab isque cibi falle re fraude Jovem.

Teque aliquis po sito renret v imfulmini: opraTanralides tu sis Tere ì

de sque puer .

Er tua sic latos fpargmuu membra .

per agros

R V

394 P . O VI D I I NA S O N I S

Tamquam qua patria: detinuere vias.Es e Pe rillèo vero s imitere juvencosAd fo rmam tauri conven iente fono .

Uwe fero x Phalaris lingua prius enfe refe&à

440 More bo vis Paph io claufus in t re gemas .

Dumque redire vo les x vi m e lio ris in anno s

Ut v etus Admeti decipiare fa cer.

Atque eques in medii mergare vo ragine ca ni

Dummodo sint fari nomina nu lla tui .

445Atque urinam percas veluri de dcnribus orti

Sidonià ja&is Graja per arv a m anu .

Et qua:Penth îdes fecit, fraterque Medufa:

Eveniam capiti vo ra sinillra tuo .

Et quibu s e x iguo volucris devo ta libello e ll

43 Co rpora proje&ì qua: fua purgat aqua.

Vulnera to rque feras qu0t dicitur ille tulilfe

Cuius ab inferiis culter abe ffe fo let.

Attonirusque fec es ut quo s Cyb'

e leì'

a mater

incitar Ph rygto s vilia membra modo s .

453Deque viro Has nec fem ina nec vir , ut Attis ;

Et quatias m o lli tympana rauca manu .

Iuque pecus fubitòMagna verrare Parentis ;

Vi&o r ut eli celeri vi&aque v e rfa pede .

So laqu e Limone pa nam ne fenfe rit illam

460 Et tua dente fe re vifce ra carpat equus .

Aut ut Calfandreus , domino non m itior illo ,

Saucius inge lia contumu le ris humo .

Aut ut Abantiade s aut ut Cygne r‘

us h ero:

Claufus in aequoreas pra:cip ite ris aquas .Vittima v el Ph o:bo facras ma&eris ad aras

Quam tulit a fawo Th eudo tus hofie neoem.

Aut te devoveat oce i‘t is Abdera’

diebusSax aque .devo tstm

grandine plura petant.Aut Jo vis infefli telo feriare trifulco ,

396 P . O VI D I I NA S O N I S

Idmonaque audacem te quoque tumpat, aper5°Slsque ve l e x anim is fatiar tib i vulnu s ut illi ,

Ora fup er fix i quem e ecidère fuis .

Sive idem simili pinus quem mo rte petemit

Ph ryx venator sis Be recynriades.

$ i tua conrigeritMinoas puppis arenas .’ to Te Corcyra:um Cressia turba pute t.Lapfuramque domum fubeas ut fanguis Aleuz

Ste lla Le0prepid3 t rim fuit a q ua v i ro .

Urque vel Evenus , to rrenti Humine merfus ,

Nomina des rapid: vel Tiberinus aqux .

$ B Aliacidaeque modo , de cifa cadav ere trunco

Digna ferì: h omini sit caput efca tuum.

Quodque ferunt Broteau fe cilfe cupidine mo rtis

Des tua fuccmfa: membra cremanda pyra:Inclufusque ne tem caveì pariaris ut ille

sto Non profe&ura condi to r h ifio ri: .

Urque reperto ri nocuir pugnacis iamb i sSic sit in ex irium lingua proterva tuum.

Urque parum (labili qui carm ine la sir Atheflas ,Invifus percas deficiente cibo

yasUrve lyrae v ate : fertu r periill'

e

Canta sit ex itii dex tera la:fa tui»

Urque Agamemnonio vulnus dedit anguis Orel'

iz

Tu quoque de morfu v irus h abente cadas .

Sit tibi conjugii no n pr ima no vissima vit:; ; o Eupolis hoc periit nova nupm medo .

Urque cothurnarum cecidifl‘

e Lycoph rona narranti

Hz reà r in fib ris Ex a fagitta tu is.

Aut lacer in silvie manib us fpargare mo rum

Sparfus ut ell:Th sb is angue cteatus avo

; Perque fero s monte3, tauro sapie nte traharis

Ut tra&a eli conjux imperiofa Lye i .Quodque fu: palla efi pelle: imita forati

I B I S .

Ex cidat ante pedes lingua refe€ia tuos .Condito r ut tarde Blz fus cognom ine Cyrrh z

Orbis in innumeris inveniare locis .Inque tuis opifex , vati quod fecit Ach z oNo x ia luminibus fp icula condat apis .

Fix us in duris carparis v ifcera (ax is

Ut cui Pyrrha fui filia fratris erat.Ut puer Harpagides refe ras ex empla Thyefiz ,

luque tui ca fus vifcera patris eas .T runca geras l

'

c mutilatis partibus enfe ,Qualia Mimnermi m embra fuilfe ferunt.

Ui ve Syracosio pr:efiri&à faute po e ts ,

Sic anima laqueo sir v ia claufa tue .

Nudave derep tii pareanr tua v ifcera pelleUt Ph rygium cujus nom ina flumen h abet.

Sax ificz v ideas infelix o ra Medufar,

Ceph enr'

im muitos qua:dedit una neci .

Po rniadum mo rfus fub eas ut Glaucus , equarum

luque maris l'alias Glaucus ut alter aquas .Urque duo bus idem di£i is modonomen h ab enti

Praefocenr anima Gno sia fne lla viam.

So licit0que bibas . Anyti do&issimus olimImperturbato quod bibit o re reus .

Ne c tibi si quid ama: felicius Hz mone cedat

Urque fui Macareus sic po tiate tufi .Ve l videas quodjam a im fiamm a:cuo£ia tenerent

He£i oreus partii v idit ab aree puer .

Sanguine probra luas u t avo genito re creatus

Per facinus fe ror efi cu i fua fa&a parens .Oss1b us inque tuis teli genus h x reat illud,

T raditur lcarii quo cecidifl'

e gener.

Urque loquax in equo eli e lifus guttur acerno

Sic tibi claudarur po llice vo eis iter . ; 7o

Aut utAnax archus pili minuaris in alta

398 P . O VI D I I NA S O N I S

l&aque pro fo lidis frugibus a lfa fonent.Urque partem Pfamath e: condat re t bus in ima

Tarrara quod nata:fece rar ille fu: .

; 7; loque tuo s ea peliis eat quam de x tra Cho rmb i

Vicir opem miferis Argo licisque tulit.

Urque nepos Ethne , Veneris petirurus ob iramEx ful ab attonitis e x cutiaris equis .

Pr0pter opes m agnas ut pe rdidit hofpes alumnum

580 Pe rdat ob e x iguas re tuus hofpe s opes .Urve fe runt fratre s l

e x cum Damasich thom c z fos ,

intereat recum sic genus omne tuum .

Addidir ut fidicen miferis fua funera naris

Sic tib i sint vita: rz dia jufra tu: .

53,Urv e fo ro r Pe lopis fax o dure ris o bo rto ,

Et la:fus lingui Battus ab ipfe fui .

Aera si m ilfo v acuum jaculab ere difco

Quo puer G halide s i€tus ab e rbe cadas .

Siqua pe r alternos pulfab itur unda lacerto s

wo Omnis Ab ydenì sit tibi pejo r aqui .

Com icus ur liqu idis pe riit dum nabat in undis ;

Et tua sic Stygius firangulet o ra liquo r.Aut ub i v entofum fuperì ris naufragus e quor

Contaéi ì pe rcas ut Palinurus humo .

9 ;t ue co thurnatum varem tutela Dian:

Dilanient vigilum te quoque turba canum.

Aut ur Trinacrius l'

alias fuper o ra Gigantis

Plurima quì flammas SicanisEtna vomir.

Diripiantque ruo s infanis unguibus artu:

6co Strymoniz marre: Orph eos effe rara .

Natus ur Alrh z a:flammis abfentibus arsit,Sic tuus ardefcat fiipitis igne rogus.

Ut nova Phasiacà comprelfa efi nupta coroni

Urque pater nuptz cumque parente domus .

Go yUt cruo r Herculeos ab iit di5‘

ufus in artus

400 P . O VI D .°NA S . I B I S .

640 lmmtmo res ne nos effe quetare tui.

Pauca quidem fateor fed Di dent plura rogatisMultiplitentque fuo ve ra favo re m ea.

Pofimodo plura lege s nomen hab entia v erum.

Etpede quo debent aeria bella geri .

I S I B I D 1 5.

c … w a w a

F R A G M EN T A

O V I D I I NAS O NI S

EX M ED EA.

v r1ve r n . lib. VI I I . e . V . Nam Cdm sit reéi um

a ce re fa ci le efi , pradej'

e dfi cile vehementids apud

O vidium Medèa dicit

Serve rs porni perdere an p assim roga s

Quin&. 8. 5.

Feror Imc illuc ue p la ta D eo .

Sen . Suafor. " I .

EX EP I G R A M M A T I S.

Car ego non dicam Furia te fi:riamFab . Quiné

'

iil. lib . 9. e. 3.R ide s i jbp is , o p uella ! ride.

Pe lignus , puto dix e rat Po€ta.

Marr. lib . l l . Epig. x a .

Lan eferox Gel a: op ime tulit. Prifc. v .

EX P H E N O M EN I S.

Toe numero ,talique Deu s simula cro figurd

Impofu it ca lo p erque a ere: jjmr;/h tenebra

Clara pm inojîe jus s it dare lamina nofh'

.

La&ant. lib . i t . De Orig. Err. cap . v.

Pleiades ante genn fip tem radie re feruntur

400 P . O VI D .°NA S . I B I S .

640 lmmtmo res ne nos effe querare tui.

Pauca quidem fateor fed Di dent plura rogatisMultiplitentque [uo vo ta favo re m ea .

Pofimodo plura le ges ; nomen hab entia v erum.

Etpede quo debent acria bella geri .

I S I E I B I S .

40: P . O VI D I I NA S O N I S

Sez tantdm appa rent jìtb opa ci feptzma nu be efi.

Probus in Ge orgica Virgrlii rn cu jus v u lgaris

libris hi v e rfus de p ravatiss imi legun tur.

i n Priape u s que dam Ov idu v . Bart. ad Stat. Th eb.

n .9. e x (lare e ruditi arb itrantur . Ex illo ce rtè cu

jus ini zium 06feuri p oteram tibi dicere , Se ne ca Pater

lib . Controve rf. t t. hune v erfum adducit

D um rime: a lterius vulnus inepta lori .

Serv ius in I V. Georg. ubi agis de E:.rydice , cite : e:

Ovidi o

Bis rapitur vix itque femel.

Quod in e u&ore nofiro nun: n eguem compa ct.

Schoh'

afia weru s Horatu e d lib. I l . Od. Gygu

name:: pu e ri e x infula Cnido Vene ri facra h ujusau rem pue ti puleh rituclinem laudat e tiam Ov idius . A:

gu i u: iis gua exfiant lauda:null:bi .

Quiné'

lilie nus lib. X I I . cap . Sed evanej'

eunt £.ee ,

a tqu e emormnrur comp ara z i one meliomm, ut lana tin

foco c itra purpuram place t at s u contule ris etiam

lac e rna confp0&u me lio ris ob ruatur ut Ov id:us ait.

nu llo negan o in metrum reda&a iambum tragica

e ient 6° duos hendesajj lle bo s

Ut lana tinfia purpuraìn citra placet

At fi contu le ris e am lace rna ,

Confpeéi u me lioris ob ruitur .

In Nori: enim adEprfi. VI I . eommunem ej'

e ul:imu s

in contu le ris dederis , credideris s imili bus jj uobam monemus .

F R A G M EN T A . 403S eneca Controverjì x . Ex D eclama:ionc Ovidii qu ae

J a m Imc produn t. Quicqu id labo ris efi in h ac e ll u t

u x o ri v irum v ira m o rem . dilige re concedas . Ne

c e ffe efi de inde , jurare pe rmitias s i amare p e rmife ris .

Q u ad habu ifl'

e no s jusjurandum putas ? Tu nobis re li

g i o fum nome n t

'

uilli. Si me ntiremur illa s ib i iratum pat r e m invocav it

, e go foce rum . Parce , pate r pa rc efa ce r non p eje ravunu s .Ecce objurgator nofie r quame fi

re nato amo re fe rtur quamquam effe filiam p re ce ris

c a rum quidem quod illum ab indulge ntia fua av o ce t.

D i boni quamada h ic amavit u x a rem ? amat h liem ,

a bdicat da le r p e rxclìtatam e ffe ab e o abducit

: in … qua megat fe pa lle v iv e re que ritur pe ricu lum

e ju s quì pe ne caru xt h ic qu i amare caute jube t Fa

c :lids in amo re finem impe tre s quàm modum tu rn

h a s panis te rmina s . ut n ih il fac iant, nisi cons ide rate ;

n ih i l promirtant, nis i ut jus fa&uri ; omnia v e rb a ra

tio ne fide ponde rent. Sene s s ic amant. Pauca noli i ,

p ate r crimina litigav imus aliquanda c e cidi—nu s ;

fa rta zle quo d non putas p e je rav imu s . Qu id ad

p atre s p e rrine t quad amante s jurent s i v is cre de re

n e c ad De o s pe rtine r. Non e li quad tibi p'ace as u x o r ,

tamquam prima p e ccav e ris p e riit aliqua cum v iro p e

r iit aliqua p ro v iro illas tam e n omnis a:tas h o nora

h it omne ce le b rab it inge nium . Fer face r fe licitatem

tuam : magnum tib i quam parva co ndat e x emp lum ! in

r e liquum di lige ntia te s fafi i fumus e rra rem nofirum

co … fitemu r :e x c de rat jurantib us e ffe te rtium qu i magis

amarc i s ie , Dl, s rt fe «np e r Pe rfe v e ra fa c e r ; re c ipe

filvam ego , qui p eccav i , p oemi dignus fum : quare ,

u x o re ne catà (a ce ro caufa s um o rb itatis ? D ifce dam

e civ itate :fugiam e x fu labo :utcumque po te ro , de s ide

rium m ife rà c rude li patientia p e rferam. Marete t , s i

folus mo rituru s e llem .

In codice pn mc rìorum veterum longi antiquin z‘

mo ,

404 P . O V] D . NA S. F R A 0.

quem apud V C. P erram Scrivcrium vidi , Ovid io fioc

ep igramma ineditum adfcribebatur.

Jam nitidum liquidis Ph cz bus jubet intulit u n dis ,Eme ritam rena vans Tethyo s amne facom .

Aii ra fub it u ive is Ph oeb e fubve£iajuv e nc isMiris e th e re a lab itur ax e fapo r .

Alludunt tene ri tremulis cum matribus agni

La&eo lafque animas la&eus h umor a lit.

In eadem codice argomenta librorum Virgili ano rom no

firo etiam adfiribebantur , ut in multis a lii s e z em

p la rilms vetufiis , qua v idi . Sed p erp erem. D enique . ÎR

antiguo lib ro Georgi i Fabricii hoc ep igrammade Lu

crezia Naj b nis nomen oficntabat

Cum fade re r fe rro cafium Lucre tia pefiu s ,Sangu inis torre ns egrede re tur , ai:

Procedant re li e s me non placuifl'

e ty ranno

Ante v irum fanguis , fp iritus ante De o s .

Sed jamfi ni:. Nam illa: inep tz'

s s r'

moram hominum Je

Pulire , de Philomela his s imiles nago: qu is Ovi

dio adfcrih'

e quo animo fera: ? Carmen etiam P ane

gy rz'

cum ad P ifonem ad olio jam cafira iure op tima trucm :.

FR AGMENT OR UM FI N I S.

C A T A L O G U &

p iaribus defe ripta.

Edituo Aldina altera ìn- 8. vol.

Aldina te rtia , ill - 8 3 vol.

Lugduni apud Seb . t pb inm , izz - 8 . 3 vol.

u so . Basile a: . cum comme ntariis Ant.

Co nflentii Pauli Mars i, Barth . M e ru la ,

Calde rini , &c . ac no zi s Jac. M icy lli , in

fo!. vol. editio e legantiss ima .

Piantiniana prima Antu e rp ia:,in I : . 3vol.

Plantiniana fe cunda it: 3v a!.

Lip iae , cum noti: Grego rii Be rfmam:i, ex

recognitione Jac . Micy lli. ill—3. v o l.

Plantiniana te rtia cum ('

ch o lm Vi&o ris Gi

felini , fo rmi minore . 3 vol.

Lips iae'

iterum cum notis Berfmanni

vol.

Francofurti apudWe bb e ] , cum commenta

rus ne tis qua h afl enus p rodie rant ,

in j b l. 3 vol.

1603 Lugduni , irz—4 . in Co rpore Poetarutn Lati

normn . R e cure ibidem pofiea efi e adem

editio cum notis .

He ide lbe rgae , cum noti: B e rfmanni it:- 8.

3 vol.

1607 Lipsia tettiòcum noti:Berfm. irz - 8. 3 vol.

ED I T I O N U M .

Lipsiensis quarta , irz—8. 3 tom.

Lugdnn‘

fBatw . apudEh evir. e x recensione

Dan. He insn cum cafiigatie nib us Scalige ri

Crate ri , fo rma m ino r e , 3 vol. Te r

repetira efi eadem editio nempeAmfte led. apud Elz ev.

Ib idem.

lbidem.

Lugduni Batav . cum ne tis variorum e x edi

tione Corn. Schrev e ln ,recensione Ni

ce la:Hensn in 8. 3 tom.

Amli e l. editio omnium pra flantis sima e x ca

fiigatione N. He ns ii , it!- 12 . 3 tom. Hanc

editionem reddide runt omne s,qui Ovidium

peflea edide runt in lucem ad Burmannia

namusque .

18 70 Lugd. Batav . e x officina Hackiana , cum ia

tegris Nic . He ins ii ne tis fe le&is vario

rum . ii:- 8 . v e l.

Amiie lod. in officina Blavianà, in 8 . 3ve l.

ipfame t e ditio fup e rio r te r e fa.

Lugduni in ufum Se ren . D e lph ini cum

inte rpre tation ne tis Dan . Crifp ini

itt- 4 . 4. tom.

Amftel. cum ndtis yarie rurn i z - 8. vol.

408 CA TA L O G U S ED I T .

J N N L

Lipsia s ine ne tis in4 2 .

Amfle l. Pe trus Bu rmannus vu lgavit ad fiden

v ete rum e x emplarium in- c2. 3 v o l.

Le ndini e x re cens ione Mich . Maitta ìr e ,ia

12 . 3 v o l.

Le ad. In Corpore Po etarum Latin. in-fb l.

v ol.

Amfie lod. i ra- 4 . 4 mm. Editio Burmanniana

e legantis sima , quam reddide runt (e qu en

te s editore s .

Lips ia itt - I Z . 3 rem.

Fatisms apud J . B AR BOU irz vol.

F I N I S .