Middle Palaeolithic Spatial Structures in the Kůlna Cave - Results and Implications. Abstract book...

(C) by

Inst

itute

of A

rcha

eolo

gy, N

icol

aus

Cop

erni

cus

Uni

vers

ity, T

oru

10. Warsztaty krzemieniarskie SKAMARTEFAKT w PRZESTRZENI

Krzemienica – skupienie – stanowisko – region

10th SKAM Lithic WorkshopARTEFACT in SPATIAL ARRANGEMENTS

Kshemienitsa – concentration – site – regionToru , Poland, October 23rd–25th 2013

Ksi ka streszcze

Book of Abstracts

OrganizatorzyInstytut Archeologii, Uniwersytet Miko aja Kopernika w ToruniuMuzeum Okr gowe w ToruniuStowarzyszenie Krzemieniarskie SKAM

OrganizersInstitute of Archaeology, Nicolaus Copernicus University, ToruDistrict Museum, ToruFlintreaders Society SKAM

Toru 2013

(C) by

Inst

itute

of A

rcha

eolo

gy, N

icol

aus

Cop

erni

cus

Uni

vers

ity, T

oru

Komitet naukowyScientiÞ c Committee

Prof. Jan Micha Budrukiewicz, Institute of Archaeology, Wroc aw University, Wroc awProf. Wojciech Chudziak, Institute of Archaeology, Nicolaus Copernicus University, ToruProf. Krzysztof Cyrek, Institute of Archaeology, Nicolaus Copernicus University, Toru Prof. Jolanta Ma ecka-Kukawka, Institute of Archaeology, Nicolaus Copernicus University, ToruDr Marek Rubnikowicz, District Museum, Toru

Komitet organizacyjnyOrganizing Committee

Prof. Krzysztof Cyrek (Chair), Institute of Archaeology, Nicolaus Copernicus University, ToruProf. Jolanta Ma ecka-Kukawka, Institute of Archaeology, Nicolaus Copernicus University, ToruDr Kamil Adamczak, Institute of Archaeology, Nicolaus Copernicus University, ToruDr ukasz A. Czy ewski (Secretary), Institute of Archaeology, Nicolaus Copernicus University, ToruDr Grzegorz Osipowicz, Institute of Archaeology, Nicolaus Copernicus University, ToruDr Magdalena Sudo , Institute of Archaeology, Nicolaus Copernicus University, ToruMgr Beata Bieli ska-Majewska, District Museum, Toru

Stowarzyszenia studenckie wspieraj ce SKAM 10:Student associations supporting 10th SKAM:

Akademicki Klub Speleologiczny Ko o Eksperymentalnej Archeologii Pradziejowej

Redakcja: ukasz A. Czy ewski

Sk ad: ukasz A. Czy ewski

All materials only for the purposes of the conference© Copyright by Institue of Archaeology, Nicolaus Copernicus University, Toru

Wydanie I: 100 egz.ISBN 978-83-231-3144-1

Druk: Wydawnictwo Naukowe UMK, ul. Gagarina 5, 87-100 Toru

(C) by

Inst

itute

of A

rcha

eolo

gy, N

icol

aus

Cop

erni

cus

Uni

vers

ity, T

oru

Spis tre ciTable of Contents

Program konferencji Programme of the Conference .......................................5

ReferatyLectures

Kamil AdamczakZnaczenie szlaku Wis y w dalekosi nej dystrybucji wytworów kamiennych w pradziejach: krzemie czekoladowy i wieciechowski we wschodniej grupie kultury pucharów lejkowatych ................................................................................. 11

Zuzana Blinková, Petr NerudaThe revival of older research: Spatial Distribution of Magdalenian in the K lna Cave ........................................................................ 11

Jan Micha BurdukiewiczCzasowo-przestrzenne zró nicowanie skupie artefaktów krzemiennych w Dolinie Kopanicy .............................................. 13

El bieta Ciepielewska, Andrzej Jacek TomaszewskiW poszukiwaniu ognisk na stanowisku piaskowymw Micha owie-Piasce ................................................................... 13

Krzysztof Cyrek, Magdalena Sudo ,ukasz A. Czy ewski, Maria Grelowska

Zapis zmian w rodkowopaleolitycznej przestrzeni osadniczej Jaskini Bi nik ............................................................ 15

Karolina Czy niak, Micha Leloch,Micha Szubski, El bieta Wycech

Krzemienie z glinianki. O eksplorowaniu, dokumentowaniu i analizach materia ów z du ych obiektów jamowych kultur wst gowych ............................................................................... 18

Micha Dobrzy ski, Katarzyna Pi tkowskaRekonstrukcja procesu zaprawy i eksploatacji rdzeni wiórowychna podstawie materia ów ze stan. Nowomalin „Podobanka”(rej. Ostrog, obw. Rówie ski, Ukraina) ....................................... 18

Marcin Dziewanowski , Witold Gru dWybrane aspekty studiów nad zró nicowaniem technologii produkcji siekier krzemiennych ................................................. 19

Norbert FaragóSome preliminary results of the intrasite analysis of the late neolithic chipped stone assemblage of Polgár-Cs szhalom, Northeast Hungary .................................................................... 19

Witold Gru d , Marcin DziewanowskiNajnowsze wyniki rozwa a nad zró nicowaniem koncepcji rdzenia dwupi towego w 'zespo ach widerskich' ...................... 19

Micha JakubczakKrzemienie w lesie. Nowe badania pola górniczego

„Ska ecznica Du a” ...................................................................... 20

Katarzyna Kerneder-Guba aMateria y krzemienne ze stanowiska Oro sko i pow. szyd owiecki woj. mazowieckie w wietle nowych analiz ................................. 21

Stefan Karol Koz owski

Ceramiczny mezolit Mazowsza i Podlasia .................................... 23

Justyna Kuriga, Justyna Or owska, Grzegorz Osipowicz Obozowisko mezolityczne ze stanowiska S sieczno 4w wietlne bada traseologicznych. Próba interpretacji organizacji przestrzennej ............................................................ 23

Jacek Lech, Dagmara WerraArtefakty w przestrzeni prehistorycznych pól górniczych............ 23

Piotr Le a ski, Marcin W sMetody badania przestrzeni stanowisk mezolitycznych. Mo liwo ci analityczne i interpretacyjne na przyk adzie stanowisk: D by 29, Jastrz biec 4, Perlinko 1............................................................. 28

Filip MarciniakProblem zachowania si stratygraÞ i archeologicznej na wydmowych stanowiskach piaskowych na przyk adzie analizy materia ów krzemiennych pochodz cychze stanowiska Mszano 14 ........................................................... 30

Miros aw Masoj Grydehøj, Høghs Høj, Torup Høje. Homogeniczne zespo y krzemienne stref rytualnych pó nej epoki br zu po udniowej Skandynawii ................................................................................ 31

(C) by

Inst

itute

of A

rcha

eolo

gy, N

icol

aus

Cop

erni

cus

Uni

vers

ity, T

oru

ARTEFAKT w PRZESTRZENI. Krzemienica – skupienie – stanowisko – region4

Petr NerudaMiddle Palaeolithic Spatial Structures in the K lna Cave – Results and Implications ..........................................................................31

Zdenka Nerudová, Petr NerudaThe spatial organisation of lithic artefacts on the Epigravettian site Brno-Štý ice ........................................ 33

Adam Marek NowakSkupienia zabytków krzemiennych z oryniackiego stanowiska w Górze Pu awskiej ..................................................................... 37

Adam W adys aw OlszewskiLuta type trapezes: occurence and chronology .......................... 38

Justyna Or owska, Grzegorz Osipowicz Obiekt jako przestrze analityczna - z wyników analiz obiektów wczesnoneolitycznych ze stanowiska Trzciano 40, gm. Wabrze no ....................................................... 39

Grzegorz OsipowiczMo liwo ci interpretacji organizacji przestrzennej obozowisk mezolitycznych w wietle wyników bada stanowiska Ludowice 6, gm. Wabrze no ....................................................... 39

Piotr PapiernikZagospodarowanie przestrzeni w m odszej epoce kamienia na stanowisku nr 20 w Redczu Krukowym (gm. Brze Kujawski,woj. kujawsko-pomorskie) w wietle metody sk adanek............. 40

Stanis aw PetrykowskiBadania nad zasi giem osadnictwa schy ku górnego paleolitu na stanowisku nr 1 w Grudusku, pow. ciechanowski ................... 40

Dominik Kacper P azaZagospodarowanie przestrzeni w rodkowej epoce kamienia na stanowisku nr 20 w Redczu Krukowym (gm. Brze Kujawski,woj. kujawsko-pomorskie) w wietle metody sk adanek.............. 41

Marta Po towicz- Bobak, Dariusz BobakRegiony osadnicze w pó nej fazie górnego i pocz tkach schy kowego paleolitu na terenach Polski i Europy rodkowej w wietle dotychczasowych bada .............................................. 41

Katarzyna Py ewiczZagospodarowanie artefaktów krzemiennych przez spo eczno ci magdale skie. Dwa przyk ady z Wy yny Kieleckiej ..................... 42

Katarzyna Py ewicz, Witold Gru dJak kszta towa y si krzemienice? Studium eksperymentalne ..... 43

Iwona Sobkowiak-Tabaka, Jaros aw JasiewiczZastosowanie drzew klasyÞ kacyjno-regresyjnych (CART) do oceny lokalizacji stanowisk archeologicznych z epoki kamienia na przyk adzie Ziemi Lubuskiej ....................................................... 44

Magdalena Sudo , Krzysztof Cyrek,Maciej Krajcarz, Magdalena Krajcarz

Wokó Jaskini Bi nik – potencjalna przestrze penetrowana przez cz owieka w paleolicieAround the Bi nik Cave – a space of potential human penetration during Palaeolithic .................................................................... 46

Micha SzubskiKrzemie lokalny w osadzie u ytkowników? Gospodarka surowcowa w kulturze ceramiki wst gowej rytej na stanowisku w Bodzowie, woj. lubuskie ......................................................... 48

Andrzej Wi niewskiNowe dane na temat otwartych stanowisk kultury mikockiej na l skuNew data on Micoquian open-air sites in Silesia ........................ 50

Pawe WójcickiZespo y kulturowe na obszarze elaznej Bramyu schy ku pó nego glacja u ........................................................ 50

Mester ZsoltFrom on-site raw material economy to interregional social contacts: a case study from northern Hungary ........................... 51

PosteryPosters

Beata Bieli ska-MajewskaZ historii bada schy kowopaleolitycznego kompleksu krzemienic w Brzozie ( Toru -Rudak)Of the research history of Late Palaeolithic complex in Brzoza (Toru -Rudak) ............................................................................. 55

Ewa JurzystaPerspektywy badawcze rejonu Sura a w wietle dotychczasowych odkry materia ów krzemiennych ............................................... 57

Piotr M czy skiWieloaspektowa analiza pó nomezolitycznej krzemienicy ze stanowiska numer 7 w Dobryniu Ma ym, gm. Zalesie ................ 58

Grzegorz Osipowicz, Justyna Or owska, Justyna KurigaSchy kowopaleolityczny depozyt wytworów krzemiennych ze stanowiska Ludowice 6, gm. W brze no .................................... 58

Agnieszka Sikorska, Katarzyna Paw owskaZgrzeb a w sekwencji kulturowej z Jaskini Bi nik ....................... 59

Karolina Szpunarlady ognia na stanowiskach górnopaleolitycznych w Polsce ..... 60

Dagmara Werra , Rafa Siuda, Oliwia GrafkaPierwsze próby charakterystyki petrograÞ czno-geochemicznej krzemienia czekoladowego z kopalni Wierzbica „Zele” na tle innych ska krzemionkowych z rodkowej Polski ......................... 63

Tadeusz Wi niewski, Adam Sabat,Przemys aw Mroczek, Joanna Tr bska

„Czerwone koncentracje” z zabytkami krzemiennymi i kamiennymi na stanowisku magdale skim w Klementowicach (Wy yna Lubelska)

“The red concentrations” of the ß int and stone artefacts at the Magdalenian site in Klementowice (Lublin Upland) ................... 63

(C) by

Inst

itute

of A

rcha

eolo

gy, N

icol

aus

Cop

erni

cus

Uni

vers

ity, T

oru

Program konferencji Programme of the Conference

roda 23.10.2013 (Ratusz Staromiejski)Wednesday, October 23rd 2013 (Old Townhall)

Sesja / Session I9.00-9.30 Otwarcie konferencji

Opening Ceremony9.30-9.50 Krzysztof Cyrek, Magdalena Sudo , ukasz A. Czy ewski, Maria Grelowska

Zapis zmian przestrzeni osadniczej rodkowopaleolitycznych poziomów kulturowych w Jaskini Bi nik

9.50-10.10 Jan Micha Burdukiewicz

Czasowo-przestrzenne zró nicowanie skupie artefaktów krzemiennych w Dolinie Kopanicy

10.10-10.30 Andrzej Wi niewski

Nowe dane na temat otwartych stanowisk kultury mikockiej na l sku

New data on Micoquian open-air sites in Silesia10.30-10.45 Dyskusja / Discussion

10.45-11.00 Przerwa / Co e Break

Sesja / Session II11.00-11.20 Zdenka Nerudová, Petr Neruda

The spatial organisation of lithic artefacts on the Epigravettian site Brno-Štý ice

11.20-11.40 Petr Neruda

Middle Palaeolithic Spatial Structures in the K lna Cave - Results and Implications

11.40-12.00 Zuzana Blinková, Petr Neruda

The revival of older research: Spatial Distribution of Magdalenian in the K lna Cave

12.00-12.20 Norbert Faragó

Some preliminary results of the intrasite analysis of the late neolithic chipped stone assemblage of Polgár-Cs szhalom, Northeast Hungary

12.20-12.40 Mester Zsolt From on-site raw material economy to interregional social contacts: a case study from northern Hungary

12.40-12.55 Dyskusja

12.55-15.00 Przerwa obiadowa

Zwiedzanie Ratusza. Do wyboru trzy trasy zwiedzania: wie a ratuszowa/ rzemios o i sztuka gotycka / malarstwo

(C) by

Inst

itute

of A

rcha

eolo

gy, N

icol

aus

Cop

erni

cus

Uni

vers

ity, T

oru

Sesja / Session III15.00-15.20 Magdalena Sudo , Krzysztof Cyrek, Maciej Krajcarz, Magdalena Krajcarz

Wokó Jaskini Bi nik - potencjalna przestrze penetrowana przez cz owieka w paleolicie

15.20-15.40 Marta Po towicz- Bobak, Dariusz Bobak

Regiony osadnicze w pó nej fazie górnego i pocz tkach schy kowego paleolitu na terenach

Europy rodkowej w wietle dotychczasowych bada

15.40-16.00 Pawe Wójcicki

Zespo y kulturowe na obszarze elaznej Bramy (Rumunia) w pó nym glacjale

16.00-16.15 Dyskusja / Discussion


Sesja / Session IV16.30-16.50 Stanis aw Petrykowski

Badania nad zasi giem osadnictwa schy ku górnego paleolitu na stanowisku nr 1 w Grudusku,

pow. ciechanowski

16.50-17.10 Adam Marek Nowak

Skupienia zabytków krzemiennych z oryniackiego stanowiska w Górze Pu awskiej

17.10-17.30 Katarzyna Py ewicz

Zagospodarowanie artefaktów krzemiennych przez spo eczno ci magdale skie.

Dwa przyk ady z Wy yny Kieleckiej

17.30-17.50 Katarzyna Py ewicz, Witold Gru d

Jak kszta towa y si krzemienice? Studium eksperymentalne

17.50-18.10 Witold Gru d , Marcin Dziewanowski

Najnowsze wyniki rozwa a nad zró nicowaniem koncepcji rdzenia dwupi towego w 'zespo ach widerskich'


18.30-20.00 Wieczorne zwiedzanie Starego Miasta / The Old Town by Night – sightseeing with a guide

20.00- Przyj cie w mini Browarze Miejskim "Jan Olbracht" / Conference Dinner

Czwartek 24.10.2013 (Instytut Archeologii UMK)Thursday, October 24th 2013 (Institue of Archaeology NCU)

Sesja / Session V9.00-9.40 Stefan Karol Koz owski

Ceramiczny mezolit Mazowsza i Podlasia

9.40-10.00 Katarzyna Kerneder-Guba a

Materia y krzemienne ze stanowiska Oro sko I, pow. szyd owiecki woj. mazowieckie w wietle nowych analiz

10.00-10.20 Grzegorz Osipowicz

Mo liwo ci interpretacji organizacji przestrzennej obozowisk mezolitycznych w wietle wyników bada stanowiska Ludowice 6, gm. Wabrze no

10.20-10.40 Justyna Kuriga, Justyna Or owska, Grzegorz Osipowicz

Obozowisko mezolityczne ze stanowiska S sieczno 4 w wietlne bada traseologicznych. Próba interpretacji organizacji przestrzennej

10.40-11.00 Filip Marciniak Problem zachowania si stratygraÞ i archeologicznej na wydmowych stanowiskach piaskowych na przyk adzie analizy materia ów krzemiennych pochodz cych ze stanowiska Mszano 14

11.00-11.15 Dyskusja i przerwa / Discussion and Co e Break

(C) by

Inst

itute

of A

rcha

eolo

gy, N

icol

aus

Cop

erni

cus

Uni

vers

ity, T

oru

ARTEFACT in SPATIAL ARRANGEMENTS. Kshemienitsa – concentration – site – region 7

Sesja / Session VI11.15-11.35 Justyna Or owska, Grzegorz Osipowicz

Obiekt jako przestrze analityczna - z wyników analiz obiektów wczesnoneolitycznych ze stanowiska Trzciano 40, gm. Wabrze no

11.35-11.55 Adam W adys aw Olszewski Luta type trapezes: occurence and chronology

11.55-12.15 Piotr Le a ski, Marcin W s

Metody badania przestrzeni stanowisk mezolitycznych. Mo liwo ci analityczne i interpretacyjne na przyk adzie stanowisk: D by 29, Jastrz biec 4, Perlinko 1

12.15-12.35 Iwona Sobkowiak-Tabaka, Jaros aw Jasiewicz

Zastosowanie drzew klasyÞ kacyjno-regresyjnych (CART) do oceny lokalizacji stanowisk archeologicznych z epoki kamienia na przyk adzie Ziemi Lubuskiej


12.45-13.45 Przerwa obiadowa / Lunch Break

Sesja / Session VII13.45-14.05 Dominik Kacper P aza

Zagospodarowanie przestrzeni w rodkowej epoce kamienia na stanowisku nr 20 w Redczu Kruko-wym (gm. Brze Kujawski, woj. kujawsko-pomorskie) w wietle metody sk adanek

14.05-14.25 Piotr Papiernik

Zagospodarowanie przestrzeni w m odszej epoce kamienia na stanowisku nr 20 w Redczu Kruko-wym (gm. Brze Kujawski, woj. kujawsko-pomorskie) w wietle metody sk adanek

14.25-14.45 Micha Dobrzy ski, Katarzyna Pi tkowska

Rekonstrukcja procesu zaprawy i eksploatacji rdzeni wiórowych na podstawie materia ów ze stanowiska Nowomalin "Podobanka" (Ukraina, Obwód Rówie ski)

14.45-15.05 El bieta Ciepielewska, Andrzej Jacek Tomaszewski

W poszukiwaniu ognisk na stanowisku piaskowym w Micha owie-Piasce



Sesja / Session VIII15.30-15.50 Micha Jakubczak

Krzemienie w lesie. Nowe badania pola górniczego "Ska ecznica Du a”

15.50-16.10 Kamil Adamczak

Znaczenie szlaku Wis y w dalekosi nej dystrybucji wytworów kamiennych w pradziejach: krzemie czekoladowy i wieciechowski we wschodniej grupie kultury pucharów lejkowatych

16.10-16.30 Jacek Lech, Dagmara Werra

Artefakty w przestrzeni prehistorycznych pól górniczych

16.30-16.50 Karolina Czy niak, Micha Leloch, Micha Szubski, El bieta Wycech

Krzemienie z glinianki. O eksplorowaniu, dokumentowaniu i analizach materia ów z du ych obiektów jamowych kultur wst gowych



(C) by

Inst

itute

of A

rcha

eolo

gy, N

icol

aus

Cop

erni

cus

Uni

vers

ity, T

oru


Sesja / Session IX17.10-17.30 Marcin Dziewanowski , Witold Gru d

Wybrane aspekty studiów nad zró nicowaniem technologii produkcji siekier krzemiennych

17.30-17.50 Miros aw Masoj

Grydehøj, Høghs Høj, Torup Høje. Homogeniczne zespo y krzemienne stref rytualnych pó nej epoki br zu po udniowej Skandynawii

17.50-18.00 Micha Szubski

Krzemie lokalny w osadzie u ytkowników? Gospodarka surowcowa w kulturze ceramiki wst gowej rytej na stanowisku w Bodzowie, woj. Lubuskie (komunikat)

18.00-18.30 Dyskusja i podsumowanie / Discussion and Recapitulation

18.30- Sesja posterowa / Poster Session

Sesja warsztatowa / Workshop

Prezentacja zbiorów Instytutu Archeologii / Collections of the Institute of Archaeology

Spotkanie towarzyskie / Social meeting

Pi tek 25.10.2013 (Stare Miasto)Friday, October 25th 2013 (The Old Town)

9.00-13.00 Zbiory Muzeum Okr gowego i Stare Miasto

District Museum Collections and The Old Town - zbiory archeologiczne (archaeological collections),

- ko ció w. Jakuba (St. James Church),

- ko ció NMP (Church of Blessed Vigin Mary),

- Muzeum podró ników (Traveller's Museum)

Sesje posterowa i materia owa

Sesje posterowa i materia owa (warsztatowa) odb d si równolegle, w czwartek po zako czeniu sesji referato-wych, od godz. 18.30. Bezpo rednio po nich odb dzie si spotkanie towarzyskie na terenie Instytutu Archeologii.Osoby zainteresowane pokazaniem materia ów, proszone s o wcze niejsze zg oszenie si z nimi do organizatorów.

Poster Session and WorkshopOn Thursday after the plenary sessions (c. 18.30) will be held poster session parallel with workshop. Immediately after them will take place social meeting at the Institute of Archaeology. Participants interested in presentation of materials are kindly requested to report them to organizers.

(C) by

Inst

itute

of A

rcha

eolo

gy, N

icol

aus

Cop

erni

cus

Uni

vers

ity, T

oru

ReferatyLectures

(C) by

Inst

itute

of A

rcha

eolo

gy, N

icol

aus

Cop

erni

cus

Uni

vers

ity, T

oru


Wnioski uzyskane dzi ki przeprowadzonej ana-lizie odnosz si tylko do kilku wytypowanych obszarów próbnych, i nie oddaj pe nej charaktery-styki kulturowo- chronologiczno - osadniczej stano-wiska. Jednak dzi ki nim mo na postawi tez , istratygrafi a geomorfologiczna i kulturowo – chro-nologiczna zachowa a si na omawianym stanowi-sku w obr bie kulminacji wydmy. Natomiast na stoku i u podstawy wydmy zosta a ona zak ócona przez procesy stokowe.

Grydehøj, Høghs Høj, Torup Høje. Homogeniczne zespo y krzemienne stref rytualnych pó nej epoki br zu po udniowej Skandynawii

Miros aw Masoj Instytut Archeologii, Uniwersytet Wroc awskiul. Szewska 48, 50-139 Wroc [email protected]

Zaprezentowane zostan tytu owe zespo y krze-mienne oraz specyfi ka ich wyst powania w obr bie stref kultowych po o onych u stóp kurhanów zlo-kalizowanych na terenie po udniowej Skandynawii. Zjawisko to dotyczy szczególnie pó nocnej Jutlandii, gdzie od okresu neolitu po koniec wczesnego okre-su epoki br zu powsta y tysi ce kurhanów – czy-telnych w krajobrazie regionu do dnia dzisiejsze-go. W pó nej epoce br zu powstawa y tam domy kultowe i inne obiekty kultowe o zró nicowanych konstrukcjach. Wbudowywane by y w nasypy kurhanów b d po o one na ich obrze ach. Wiele z nich poddanych by o systematycznym badaniom wykopaliskowym. W niemal ka dym z badanych obiektów kultowych z terenu Jutlandii zabytki krze-mienne s obecne i stanowi dominuj c kategoriróde . Ró ni si one od zespo ów krzemiennych

znanych z osad pó nej epoki br zu Skandynawii. W prezentacji szczególny nacisk po o ony zostanie na analiz przestrzennej dystrybucji zespo ów krze-miennych stref rytualnych a tak e na wyniki inter-dyscyplinarnych bada kontekstu ich wyst powania.

Middle Palaeolithic Spatial Structures in the K lna Cave – Results and Implications

Petr NerudaMoravské zemské muzeum, Ústav Anthropos,Zelný trh 6, 659 37 Brno, Czech [email protected]

One of the most important problems of the Mid-dle Palaeolithic research is the behaviour of Nean-derthals within the space of their camps. Such ap-proach enables us to reconstruct dynamic aspects of their life as well as processes that formed both geological and archaeological layers. For valuable

analysis of a spatial division of sites and distribu-tion of artefacts we need well documented stratifi ed localities with georeferenced data. New excavations usually fulfi l the methodological rules that require the measurement of artefact position in three coor-dinates with related qualitative data. Unfortunately many of very important sites were excavated before the global application of geographic information systems and the real position of items was noted with lower precision (square meters for example). In such cases the reconstruction of spatial distribution of fi nds is more complicated and it is necessary to fi nd particular methods of the analyses from site to site (Neruda 2011).

The unique site of Central Europe, where we can study the Neanderthal behaviour within the or-ganisation of the living fl oor, is the K lna Cave in Moravian Karst (Fig. 1) with preserved stratigraphic sequence MIS 6 to MIS 3 (Valoch 1988). For spatial-ly oriented analyses it is also important that stone ar-tefacts have been preserved, as well as the remains of fauna and items made from hard animal tissues. It is therefore possible to monitor the correlation between various groups of fi nds, which verifi es our fi ndings to a certain extent. However, even if all the conditions are favourable, there is a problem in the system used to document the individual items. The research system involved the gradual opening-up of small areas, which allowed for good vertical corre-lation according to the profi le so far uncovered. This method, however, limited the chance of determining spatial structures. Moreover, fi nds from less abun-dant squares being merged together; as there was no unifi ed system (Neruda et al. 2011).

Therefore it was necessary to fi nd a way of trans-ferring the original spatial fi nd records into the abso-lute coordinates system (georeferencing). The origi-nal graticule based on the Cartesian coordinates sys-tem was used to georeference the fi nds. The transfer algorithm is based on a system which determines the number of items in the relevant group of fi nds (cores, chipped fragments, soft retouchers, bones with anthropic impacts, etc.) in a particular square or in a group of merged squares.

The centre of the square (squares) was used for the visualisation of individual points with specifi c number of fi nds. Such georeferencing enables to display categorised point fi elds or count density ras-ters for individual groups of fi nds that were com-pared each other. All analyses were made using the ArcGis programme that serves also for visualisation of results.

We reconstructed the spatial distribution of arte-facts in four middle Palaeolithic layers 11, 7c, 7a and 6a. It is evident the division of the space differed in the time. The most complex structure we detected within the layer 7a (Fig. 2) where several particular

(C) by

Inst

itute

of A

rcha

eolo

gy, N

icol

aus

Cop

erni

cus

Uni

vers

ity, T

oru


Fig. 1. The K lna Cave. Location of the K lna Cave (a, b); southern entrance (c); stratigraphic schematic (d) of the Middle Palaeolithic sequence (modifi ed after Valoch, 1988b) and ground plan of the cave (e) with indications of sectors (prepared by P. Neruda)

zones have been defi ned on the base of their func-tion (Neruda et al. 2011).

The last but not least the reconstruction of the spatial distribution of fi nds is important for under-standing of both depositional and post-depositional processes in the K lna Cave. It looks the presumed horizontal shifting of artefacts did not affect the hori-zontal distribution too much. The most complicated

situation within layers 7a and 6a was detected in the Southern entrance of the cave. We noted the mix of fi nds from different chronological horizons in the same sediment and it affects the complexity of spa-tial structures. Results are proven by 14C data that were obtained for layers 7c, 7a and 6a (Neruda et al. in press).

(C) by

Inst

itute

of A

rcha

eolo

gy, N

icol

aus

Cop

erni

cus

Uni

vers

ity, T

oru


The spatial organisation of lithic artefacts on the Epigravettian site Brno-Štý ice.

Zde ka NerudováMoravské zemské muzeum, Ústav Anthropos,Zelný trh 6, 659 37 Brno, Czech [email protected]

Brno-Štý ice III open-air site, also known as Víde ská or Kon vova St is located in the south–western part of Brno, approximately 300 m south of the current bank of the Svratka River (S-JTSK: 1161873.78, 599243.33 towards the centre of the lo-cality; Fig. 1). Here at the elevation of 210 m ASL (10 m above the river) is a step in the terrain which on the west side rises up into a low but steep cliff of Lower Devonian conglomerates referred to as er-vený kopec Hill with maximum height of 311.42 m ASL. Archaeological fi nds of Palaeolithic artefacts were found in the lower part of the Upper Vistulian loess cover, which formed here an about 25 cm thick layer of orange-brown silty sediment.

The fi rst fi nds of chipped stone industry were published by K. Valoch (1975) and the next exten-sive rescue excavations made in 2009, 2011 and af-terwards yielded further fi nds (Nerudová et al. 2012).

The area under investigation was relatively ex-tensive, its maximum width was as much as 90 m, maximum length as much as 135 m (Fig. 1). Within this area it was possible to distinguish an isolated concentration of fi nds in situ in squares 94/M-N, preliminarily referred to as the Štý ice IIIa (Mag-dalenian) site (Nerudová et al. 2012), and the main Štý ice III (Eppigravettian) site with fi nds accumu-lated particularly in squares 7-9/R-O (Fig. 1). The second excavated area was been divided into three main parts according to accumulation of archeolog-ical fi nds. The stone artefacts, representing mainly preparation fl akes and blades with a unidirection-al cores and by dominating of differs burins, were made from a wide spectrum of materials: erratic silicities, Olomu any-type chert, radiolarite, spon-golite and Krumlovský Forest-type chert. The range of raw materials used within the site is quite varied and indicates contacts all over Moravia. The high-est representation is shown by erratic fl int (56.5%) which has been brought to the site from secondary sources in Northern Moravia from a distance of at least 140 km; to that area it was dragged by a con-tinental glacier (P ichystal 2009). Thereafter follow the Olomu any-type cherts (23.5%), whose prima-ry source is situated in central part of the Moravian Karst near an eponymous village about 17 km away from Brno. These cherts did not became widely used until the end of Upper Palaeolithic, when they are known from many Magdalenian and Epimagda-lenian cave sites of the Moravian Karst (P ichystal 2009). Other important raw material was Spongolite

This work was supported by the grant of the Czech Science Foundation (P405/11/0406) – "Chronostrati-graphic revision of the unique Palaeolithic site – the K lna Cave".

ReferencesNERUDA P. 2011, Prostorová analýza sídliš ze starší doby kamenné prost ednictvím geografi ckých infor-ma ních systém , [in:] J. Mitá ek L. Galuška (eds.), Stopy minulosti. V da v Moravském zemském muzeu na prahu t etího tisíciletí. Brno, Brno, p. 15-39.

NERUDA P., LÁZNI KOVÁ-GALETOVÁ M., DRESLE-ROVÁ G., 2011, Retušéry a kosti s rýhami z jeskynK lny v Moravském krasu. Interdisciplinární analýza tvrdých živo išných materiál ze st edopaleolitických horizont . Anthropos. Studies in Anthropology, Pale-oethnology, Palaeontology and Quaternary Geology 33, (N.S. 25), Moravské zemské muzeum, Brno.

NERUDA P., NERUDOVÁ Z., in press, A New Data from Micoquian Layers of the K lna Cave (Czech Repu-blic), Quaternary International.

VALOCH K., 1988, Die Erforschung der K lna-Höhle 1961–1976. Anthropos: studies in anthropology, palaeo-ethnology, palaeontology and quaternary geology, 24 (N.S. 16), Moravské zemské muzeum, Brno.

Fig. 2. K lna Cave. Spatial distribution of fi nds in the layer 7a (prepared by P. Neruda)

Middle Palaeolithic Spatial Structures in the Kůlna Cave - Results and Implications. Abstract book...

Documents

Transcript of Middle Palaeolithic Spatial Structures in the Kůlna Cave - Results and Implications. Abstract book...