Komunikowanie lokalne w Polsce

Komunikowanie lokalne w Polsce. O instrumentach

polityki komunikacyjnej samorządów

p

Kom

polity

munikoO

ki kom

P a t r yR o b e

owanO instmunik

WydK

y c j a S z oe r t R a j c

ie lokrumekacyjn

awnictwo Gno

Katowice 2013

s t o k c z y k

kalne wentachnej sa

ome 3

w Polh morz

lsce.

ądóww

© Copyright 2013 by Patrycja Szostok & Robert Rajczyk

Recenzentka Prof. UAM dr hab. DOROTA PIONTEK

Korekta ZESPÓŁ

Projekt okładki

MAREK FRANCIK

Publikacja dofinansowana ze środków INSTYTUTU NAUK POLITYCZNYCH i DZIENNIKARSTWA UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO

Złożono Timesem i Calibri ISBN 978-83-63268-26-8

Opracowanie graficzne i skład

GNOME – Wydawnictwa Naukowe i Artystyczne

Katowice, ul. Drzymały 18/6, [email protected]

Spis treści

Wprowadzenie ............................................................................................................................................ 7

Rozdział 1 Ustalenia definicyjne .................................................................................................................................. 9

Rozdział 2 Metodologia badań ................................................................................................................................... 16

2.1. Cel badań ...................................................................................................................................... 16 2.2. Przedmiot badań ........................................................................................................................... 17 2.3. Kanały dystrybucji ........................................................................................................................ 18 2.4. Podstawy prawne .......................................................................................................................... 19 2.5. Podpis elektroniczny ..................................................................................................................... 22

2.5.1. Podpis elektroniczny niekwalifikowany .............................................................................. 23 2.5.2. Profil zaufany ...................................................................................................................... 25

2.6. Poziom i forma zwrotów ............................................................................................................... 26 2.6.1. Główne problemy dystrybucji ............................................................................................. 28

2.7. Zawartość ankiety ......................................................................................................................... 30 2.7.1. Uwagi metodologiczne ........................................................................................................ 30 2.7.2. Interpretacja odpowiedzi kwestionariusza ankietowego ..................................................... 32 2.7.3. Poziom zwrotów z poszczególnych jednostek .................................................................... 33

Rozdział 3 Wyniki badań nad komunikowaniem samorządowym w Polsce .............................................................. 36

3.1. Instytucjonalny wymiar komunikowania społecznego samorządów lokalnych ............................ 36 3.2. Instrumenty komunikowania społecznego .................................................................................... 45 3.3. Działania komunikacyjne i promocyjne ........................................................................................ 76 3.4. Medialne formy komunikowania .................................................................................................. 89

3.4.1. Prasa lokalna ....................................................................................................................... 89 3.4.2. Serwisy internetowe .......................................................................................................... 115 3.4.3. Radio i telewizja lokalne ................................................................................................... 126

Rozdział 4 Jak komunikują się samorządy – synteza i interpretacja wyników badań .............................................. 134

4.1. Ogólny obraz komunikowania samorządowego w Polsce .......................................................... 134 4.1.1. Wykorzystanie instrumentów komunikacyjnych w województwach ................................ 135 4.1.2. Wykorzystanie narzędzi komunikacyjnych w gminach różnej wielkości .......................... 137

6 Komunikowanie lokalne w Polsce. O instrumentach polityki komunikacyjnej samorządów

4.1.3. Sposoby komunikowania w jednostkach różnego rodzaju ................................................ 138 4.2. Dlaczego komunikowanie samorządowe jest takie a nie inne i co z tego wynika –

próba interpretacji uzyskanych wyników .................................................................................... 140 4.2.1. Poziom zwrotów a status jednostki samorządu terytorialnego .......................................... 140 4.2.2. Narzędzia komunikowania ................................................................................................ 141 4.2.3. Komunikacja zapośredniczona .......................................................................................... 144

Zakończenie ............................................................................................................................................ 147

Wnioski .............................................................................................................................................. 147 Perspektywy na przyszłość ................................................................................................................ 150

Bibliografia ............................................................................................................................................. 155

Publikacje zwarte .......................................................................................................................... 155 Artykuły naukowe i prasowe ........................................................................................................ 155 Akty normatywne .......................................................................................................................... 156 Netografia ..................................................................................................................................... 156

Wykaz miejscowości, które wzięły udział w badaniu ............................................................................. 157

Kwestionariusz ankiety ........................................................................................................................... 168

Spis ilustracji .......................................................................................................................................... 171

Wprowadzenie

Oddajemy do rąk Czytelników książkę poświęconą zjawisku lokalnego komunikowania pu-blicznego. Proces ten nierozerwalnie związany jest ze sprawowaniem władzy publicznej. W odniesieniu do samorządu terytorialnego jest to problem niezwykle ważki z uwagi na cha-rakter tej korporacji prawno-terytorialnej. Rudymentarną cechą samorządu terytorialnego jest bowiem świadczenie usług publicznych dla członków wspólnoty samorządowej składającej się z mieszkańców danego obszaru, którzy podejmują decyzje dotyczące wspólnoty bezpośrednio oraz poprzez swoich prawomocnych przedstawicieli wybieranych w wyborach powszechnych. Restytucja samorządu terytorialnego w Polsce w 1990 r. uznawana jest za jedno z najwięk-szych osiągnieć transformacji społeczno-ustrojowej zapoczątkowanej porozumieniami Okrą-głego Stołu. Wspólnoty lokalne zyskały zarówno podmiotowość publiczną, jak i osobowość prawną. Rozpoczął się także proces budowania tak zwanych „małych ojczyzn”, w których decyzje zgodnie z demokratyczną zasadą, podejmowane są w zgodzie z wolą większości. Przywrócenie w Polsce samorządu terytorialnego stworzyło także możliwość otwartego dys-kursu publicznego toczonego zarówno w ramach organów przedstawicielskich, jak i w obrębie lokalnych środków masowego przekazu. Reforma administracyjna wprowadzająca trójstop-niowy podział terytorialny, która weszła w życie 1 stycznia 1999 r., zwiększyła rolę i znacze-nia samorządów terytorialnych w realizacji zadań publicznych. Wprowadzenie bezpośrednich wyborów organu wykonawczego w gminach przyczyniło się niewątpliwie do wzrostu znacze-nia komunikowania politycznego w samorządach terytorialnych z powodu personalnego cha-rakteru wyborów. Szczególnego znaczenia w tym kontekście nabierają zatem techniki komuni-kacji społecznej i wpływu społecznego zarówno w okresie wyborczym jak i – co bardziej istot-ne – w okresie biegu kadencji monokratycznych organów wykonawczych. Kwestie związane z dialogiem społecznym, wizerunkiem samorządowców jak i urzędu gminy odgrywają tym samym istotną rolę w zapewnieniu reelekcji, ale także pozyskania społecznego poparcia mię-dzy innymi dla bieżących oraz inwestycyjnych działań samorządu.

W tak funkcjonującym systemie komunikacyjnym niezwykle cenna staje się wiedza doty-cząca stosowania skutecznych narzędzi komunikowania własnego przekazu. Zróżnicowanie typologiczne tych narzędzi było z kolei przedmiotem prezentowanych w niniejszej publikacji badań. Zrealizowano je w sytuacji dziejącej na oczach współczesnych rewolucji informatycz-nej w polskiej administracji samorządowej, a związanej z umożliwieniem masowego korzysta-nia z nowoczesnych rozwiązań technologicznych i komunikacyjnych określanych mianem e-administracji, która tworzy e-urząd – instytucję publiczną dwudziestego pierwszego wieku.

Niniejsze badania ogólnopolskie wpisują się w dotychczasowe badania Zakładu Dziennikarstwa Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego, w szczególności zaś bazują na dorobku takich badaczy komunikowania lokalnego i samorządowego jak Marian Gierula, Marek Jachimowski i Stanisław Michalczyk. Dzięki wsparciu merytorycznemu i opiece meto-


dologicznej Profesorów udało się sfinalizować projekt badawczy, którego wyniki mamy zaszczyt zaprezentować w tej książce. Słowa podziękowań Autorzy badań kierują także do dyrekcji Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Wydziału Nauk Społecznych, bez pomocy któ-rej wyniki badań nie ujrzałyby tak szybko światła dziennego. Przede wszystkim jednak autorzy pragną bardzo serdecznie podziękować jednostkom samorządu terytorialnego, które wzięły udział w badaniu i pracownikom samorządowym, którzy odpowiedzieli na pytania obszernego kwestionariusza. Dziękujemy również tym jednostkom samorządu terytorialnego, które w badaniu nie uczestniczyły, co pozwoliło nam ocenić efektywność komunikacyjną elektro-nicznej metody dystrybucji ankiet.

Autorzy badań będą ogromnie wdzięczni za wszelkie uwagi i spostrzeżenia dotyczące wy-ników badań jak i metodologii ich przeprowadzenia. Z pełną świadomością pragniemy podkre-ślić, iż prezentowane rezultaty stanowią pierwszą, wstępną fazę badań nad komunikowaniem lokalnym i wykorzystaniem w tym procesie platformy ePUAP oraz profilu zaufanego. Pra-gnieniem autorów jest kontynuowanie badań empirycznych poświęconych narzędziom wyko-rzystywanym przez administrację samorządową w procesie komunikowania z otoczeniem społecznym, uzupełnionych i poszerzonych o kwestie społecznego odbioru.

Patrycja Szostok, Robert Rajczyk Katowice, wrzesień 2013 r.

R O Z D Z I A Ł 1

Ustalenia definicyjne

Immanentną cechą globalizującego się świata jest proces komunikowania. Procesy decyzyj-ne oraz społeczne przebiegają w oparciu o wielostronną i wieloaspektową komunikację. Jej funkcjonowanie odbywa się na wszystkich poziomach i we wszystkich kierunkach. Nowocze-sne środki przekazu informacji spowodowały rozwój współczesnego mechanizmu komunika-cji, w którym role nadawcy i odbiorcy komunikatów wzajemnie się przenikają i uzupełniają, a możliwości technologiczne pozwalają na funkcjonowanie całodobowego systemu informacji globalnej. Zjawisko konwergencji mediów – rozumianej jako przenikanie się wzajemne róż-nych środków masowego przekazu i tworzenie nowych form komunikacji zapośredniczonej – stawia przed uczestnikami procesu komunikacji nowe wymagania w zakresie kompetencji komunikacyjnej – definiowanej jako umiejętności efektywnego wykorzystania narzędzi komu-nikacji – jak i norm etycznych. Zmieniająca się jednocześnie rzeczywistość społeczna pociąga za sobą konieczność sprostania wymogom współczesnej komunikacji przez wszystkich uczest-ników procesu.

Ze względu na specyfikę niniejszej pracy uwaga skoncentrowana zostanie przede wszystkim na administracji samorządowej, która by efektywnie komunikować się ze swoim otoczeniem społecznym – rozumianym jako ogół interesariuszy – stosuje nowe technologie informatyczne i informacyjne zarówno w zarządzeniu procesami komunikacyjnymi, zarządzaniu organizacją jak i w realizacji zadań publicznych definiowanych jako nieprzerwane zaspokajanie zbioro-wych potrzeb wspólnoty samorządowej. Nie bez znaczenia pozostaje również trend w zarzą-dzaniu związany z efektywnością ekonomiczną, determinującą zarządzenie organizacjami w sektorze komercyjnym1. Ów proces komunikowania pomiędzy administracją a jej otoczeniem społecznym odbywa się w reżimach demokratycznych w oparciu o zasadę jawności – której ograniczenia mają incydentalny ale i ściśle prawnie uwarunkowany charakter – i swobodnego przepływu informacji. Bogusława Dobek-Ostrowska i Robert Wiszniowski tak zarysowany schemat komunikacyjny traktują jako komunikowanie publiczne, którego istotą jest – według nich – „legitymizacja i realizacja ogólnego interesu społecznego2”. Jak podkreślają wymienieni autorzy, ten typ komunikowania jako część komunikowania społecznego funkcjonuje w sferze publicznej regulowanej przez przepisy prawa. Według B. Dobek-Ostrowskiej komunikowanie publiczne to: „komunikowanie formalne zachodzące w określonej przestrzeni komunikacyjnej (informacyjnej) mające na celu przekazywanie i wymianę informacji o publicznym zastosowa-niu oraz podtrzymywanie więzi społecznych przez odpowiedzialne za ten proces instytucje publiczne”3. Istotą komunikowania publicznego jest zatem funkcjonowanie instytucji publicz-

1 L. Porębski, Lokalny wymiar elektronicznej demokracji, Księgarnia Akademicka, Kraków 2012, s. 53–54. 2 B. Dobek-Ostrowska, R. Wiszniowski, Teoria komunikowania publicznego i politycznego. Wprowadzenie, Wy-

dawnictwo Astrum, Wrocław 2002, s. 18. 3 B. Dobek-Ostrowska, Komunikowanie polityczne i publiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, s. 122.


nych realizujących usługi publiczne, których rola w procesie powinna przybierać postać za-równo nadawcy przekazu jak i jego odbiorcy. Komunikacja jednostronna, która nie uwzględnia informacji zwrotnej od odbiorcy – otoczenia społecznego-charakterystyczna jest bowiem dla systemów niedemokratycznych. Tak określony system komunikowania publicznego obejmuje „ogół organizacji publicznych, działających w ramach określonego terytorium państwowego, ich publiczności oraz sieci interakcji zachodzących między nimi w czasie i przestrzeni4”. Po-sługując się przytoczoną przez B. Dobek-Ostrowską terminologią anglosaską i francuskoję-zyczną, na potrzeby niniejszego opracowania używany będzie termin lokalnego komunikowa-nia publicznego, które interpretować należy jako komunikowanie publiczne na poziomie lokal-nym. Lokalność z kolei definiowana będzie poprzez czynnik prawny związany z ustawową definicją wspólnoty samorządowej (gmina i miasto na prawach powiatu) jak i lokalnej wspól-noty samorządowej (powiat ziemski)5. Pojęcie lokalności na potrzeby niniejszej pracy interpo-lowane będzie również na definicję mediów lokalnych.

Ze względu na przedmiot niniejszego opracowania analiza pojęciowa zawężona zostanie do instytucji publicznych oraz wybranych grup docelowych w procesie komunikowania, które przedstawiono w kwestionariuszu badawczym. Biorąc pod uwagę fakt, iż prezentowane bada-nia obejmowały gminy, powiaty oraz miasta na prawach powiatu, można interpolować na te jednostki samorządu terytorialnego cele polityki informacyjnej wyróżnione przez J. Kozłow-skiego: realizacja prawa obywateli do informacji, inspirowanie sprawnego funkcjonowania systemu społecznego komunikowania, tworzenie porozumienia pomiędzy instytucją a społeczno-ścią lokalną jak również promocja zewnętrzna6. Samo pojęcie polityki informacyjnej natomiast, za Renatą Maćkowską, definiować można jako „podejmowanie przez instytucje samorządowe działalności informacyjnej7”. Analogicznie definiować będziemy zatem politykę promocyjną. Niemniej jednak warunkiem niezbędnym do zapewnienia efektywności prowadzonych działań z wyższej wymienionych dziedzin jest prowadzenie aktywności w sposób planowy, skoordy-nowany oraz dostosowany do kompetencji komunikacyjnej wyselekcjonowanych grup doce-lowych i reagujący zarówno pro jak i reaktywnie na potrzeby informacyjne otoczenia społecz-nego. Stąd też P. Zemor przypisuje instytucjom wykonującym usługi publiczne następujące funkcje, które można scharakteryzować jako: informowanie i sprawozdawczość względem swoich publiczności, dbanie o wizerunek, interakcję komunikacyjną z odbiorcami przekazu, budzenie świadomości8. R. Maćkowska przytacza z kolei za P. Fenrychem cztery potrzeby informacyjne wynikające z konieczności notyfikowania decyzji władz mieszkańcom, uzyska-nia poparcia społecznego dla nich, wpływania na zmianę postaw czy reakcji na informacje zwrotne od odbiorców9. Powyższe rozważania dowodzą, iż komunikowanie instytucji publicz-

4 Ibidem, s. 19. 5 Tworzone z mocy prawa wspólnoty samorządowe stanowią korporacje prawno-terytorialne z podmiotowością

prawną. Zob. więcej R. Rajczyk, Efektywność strukturalna lokalnego komunikowanie publicznego [w:] Rola samorzą-du terytorialnego w modernizacji Polski, M. Barański, A. Czyż, S. Kubas (red.), Uniwersytet Śląski – Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice 2010, s. 211.

6 B. Dobek-Ostrowska, R. Wisznowski, op.cit., s. 21 [za] J. Kozłowski, Polityka informacyjna gminy [w:] J. Regul-ska (red.), Grochem o ścianę…? Polityka informacyjna samorządów terytorialnych, Wydawnictwo Samorządowe FRDL, Warszawa 1995, s. 29.

7 R. Maćkowska, Zaspokajanie potrzeb informacyjnych a aktywizacja społeczności lokalnej [w:] Rola samorządu terytorialnego w modernizacji Polski, M. Barański, A. Czyż, S. Kubas (red.), Uniwersytet Śląski – Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice 2010, s. 141.

8 P. Zemor, La communication publique, PUF, Paris 1995, s. 5 [w:] B. Dobek-Ostrowska, R. Wiszniowski, Teoria komunikowania publicznego i politycznego. Wprowadzenie, Wydawnictwo Astrum, Wrocław 2002, s. 21.

9 R. Maćkowska, op.cit., s. 140 [za:] P. Fenrych, Komunikacja społeczna w urzędzie, Wydawnictwo Samorządowe FRDL, Warszawa 1998, s. 61.

Rozdział 1. Ustalenia definicyjne 11

nych nie ma charakteru jednostronnego, jednak biorąc pod uwagę uwarunkowania prawno--ustrojowe, a także wizerunkowe sformułować można tezę o dominującym charakterze per-swazyjnym przekazu komunikacyjnego tychże.

Wielokierunkowość oraz wieloaspektowość lokalnego komunikowania publicznego uwzględnia między innymi także media lokalne. Ryszard Kowalczyk podkreśla, że o istocie mediów lokalnych stanowią zawartość oraz zasięg rozpowszechniania, przy czym – jak zazna-cza – „za najbardziej lokalne uznaje się media, które obejmują najmniejszy z możliwych ob-szar rozpowszechniania10”. W kategorii medioznawczej na potrzeby niniejszego opracowania należy dokonać także typologizacji mediów lokalnych ze względu na technikę przekazu. W omawianych badaniach zastosowano rozłączne kategorie: radio lokalne i radio internetowe. Pierwsza grupa definiowana jest przez badaczy-autorów przez pryzmat kryterium zasięgi roz-powszechniania. Chodzi tutaj mianowicie o stacje radiowe, których warunki techniczne wyni-kające z zapisów koncesyjnych Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji sankcjonują rozsiewanie sygnału radiowego na teren co najmniej jednej gminy, ale nie więcej niż kilku powiatów. Im-plikuje to także ze statystycznego punktu widzenia założenie, iż radio regionalne także mieści się w tak zarysowanej klasyfikacji. Czynnikiem różnicującym część wspólną zbiorów nieroz-łącznych radia lokalnego i regionalnego (zasięg) jest natomiast kryterium zawartości progra-mowej. Rozróżnienie na tematykę lokalną i regionalną w połączeniu z identyfikacją lokalną pozwala na zdefiniowanie na potrzeby badań terminu: radio lokalne. Identyfikacja lokalna skorelowana z zasięgiem społecznym to z kolei czynnik, który pozwala na wyróżnienie radia internetowego charakteryzującego się globalnym zasięgiem technicznym. Na aspekt zróżnico-wania zawartości programowej zwraca również uwagę Agnieszka Roguska, za którą autorzy przyjęli definicję terminu: lokalna telewizja kablowa. Jest to „samodzielnie istniejący, niepu-bliczny, komercyjny program telewizyjny emitowany w sieci kablowej o zasięgu lokalnym z możliwością przekazywania informacji lokalnych i regionalnych11”. Kluczem interpretacyj-nym umożliwiającym typologizację mediów jest zatem dla badaczy zawartość determinowana zasięgiem społecznym nadawania oraz identyfikacją lokalną odbiorców. Do grupy mediów lokalnych badacze zaliczają zatem: radio lokalne w rozumieniu stacji emitującej swój sygnał na obszarze mniejszym niż obszar województwa samorządowego, lokalne radio internetowe sprofilowane poprzez lokalny charakter zawartości programu, lokalną telewizję kablową ogra-niczoną długością kabla oraz prasę lokalną. Podkreślić należy, iż prasę lokalną badacze traktują – analogicznie jak R. Kowalczyk media – w ujęciach: przedmiotowym, podmiotowym oraz instytucjonalnym12. S. Dziki uważa, że prasa lokalna „to bardzo niejednolita grupa wytworów prasowych, których wspólną cechą jest fakt ukazywania się poza głównym centrum lub głów-nymi ośrodkami życia społeczno-politycznego oraz kulturowego danego kraju i kolportowania ich na określonym (zwykle granicami wewnętrznego podziału administracyjnego) teryto-rium”13. Z kolei zdaniem wspomnianego powyżej R. Kowalczyka „terminem „prasa lokalna” można współcześnie określać i określa się prasę wydawaną w dzielnicach dużych miast, para-fiach, na osiedlach, osiedlach małych miastach i miasteczkach, gminach, powiatach, mikrore-gionach, krainach, ziemiach, w środowisku wiejskim. Lokalne wydawnictwa prasowe umiesz-cza się często na tak zwanym trzecim poziomie prasowo-wydawniczym, sytuując je poniżej

10 R. Kowalczyk, Miejsce i rola mediów lokalnych we współczesnym społeczeństwie informacyjnym (refleksje me-

dioznawcze), „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne”, nr 1/2011, http://www.wnpid.amu.edu.pl/ssp-archiwum/ssp-1-2011.html (dostęp on-line 02.09.2013).

11 A. Roguska, Telewizja lokalna w upowszechnianiu kultury regionalnej, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej w Siedlcach – Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków–Siedlce 2008, s. 19.

12 R. Kowalczyk, op.cit., s. 65. 13 Encyklopedia wiedzy o prasie, J. Maślanka (red.), Wrocław 1976, s. 174.


zasięgu krajowego i regionalnego”14. Z kolei według J. Sobczaka, do prasy lokalnej należy zaliczyć periodyki adresowane do wyodrębnionych, dość małych obszarów administracyjnych (rzadziej geograficznych), takich jak miasto, gmina, dzielnica, powiat, ale także mikroregion czy parafia15. P. Szostok przytacza tutaj definicję Mariana Gieruli, który „za prasę lokalną uznaje tę część systemu prasy, którą można wydzielić z całości na podstawie przeważającej zawartości związanej z życiem i funkcjonowaniem społeczności lokalnych […] W zależności od wielkości i typu aktywności społeczności lokalnej tworzy się tym samym w jego ramach mniej lub bardziej rozwinięta lokalna sieć komunikacyjna o różnych zakresach i poziomach funkcjonowania. Do tak rozumianego pojęcia prasy lokalnej należy włączyć także media re-gionalne lub nawet ogólnokrajowe, o ile ich zawartość uczestniczy w tworzeniu sieci komuni-kacyjnej społeczności lokalnej w jej informacyjnym wymiarze lokalnym. Pozostałe kryteria wydzielania prasy lokalnej są wtórne i uzupełniające, a należą do nich: obszar kolportażu oraz miejsce wydawania i redagowania16”.

Na potrzeby niniejszej publikacji wskazać należy także na dychotomiczne pojęcie prasy samorządowej17. P. Szostok pisze o niej jako określeniu „dla periodyków oficjalnie utrzy-mywanych czy dotowanych przez władzę lokalną” przy czym, jak zaznacza autorka, po-prawna terminologia powinna dotyczyć prasy władzy samorządowej18. Nadmienić należy w tym miejscu, iż uwzględniając powyższe ograniczenia dla uproszczenia analizy dokonać można rozróżnienia na prasę samorządową (władzy samorządowej – przyp. aut.) oraz prasę lokalną (niezależną – przyp. aut.) w ujęciu przedmiotowym. Ze względu na specyfikę publi-kacji wymienić należy także, za Stanisławem Michalczykiem, typologię form administracji tytułami samorządowymi: pismo wydawane przez wydział urzędu jednostki samorządu tery-torialnego, pismo wydawane przez samodzielny zakład budżetowy, pismo wydawane przy samorządowej instytucji kultury, pismo wydawane przez firmę zewnętrzną, pismo wydawa-ne przez spółkę z udziałem jednostki samorządu terytorialnego19. Podkreślenia wymaga jednak fakt, iż typologia S. Michalczyka pozostaje wciąż aktualna pomimo ograniczeń prawnych związanych z enumeratywnych ograniczeniem form gospodarki komunalnej, jakie mogą być prowadzone w formie zakładu budżetowego oraz zlecaniem wydawania pisma samorządowego firmie zewnętrznej, co determinowane jest wysokością nakładów i związane z koniecznością zastosowania jednej z form konkurencyjnych, wynikających z ustawy o zamówieniach publicznych. Z tego też względu pozostałe formy zarządzania wydawaniem prasy samorządowej są powszechnie stosowane nie tylko w zakresie wydawania prasy samo-rządowej ale i innych mediów samorządowych (mediów władzy samorządowej) – radia lokalnego czy też lokalnej telewizji kablowej20.

14 R. Kowalczyk, Prasa lokalna w systemie komunikowania społecznego, Poznań 2003, s. 48 [w:] P. Szostok, Prasa

samorządowa czy prasa władz samorządowych? Komu służą periodyki finansowane z lokalnych budżetów – niepubli-kowana rozprawa doktorska obroniona na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach w 2009 r., na prawach manuskryptu, s. 11.

15 J. Sobczak, Wolność prasy w myśl litery prawa i w praktyce prasy lokalnej, [w:] Media lokalne a demokracja lo-kalna, J. Chłopecki, R. Polak (red.), Rzeszów 2005, s. 62.

16 Por. P. Szostok, Prasa samorządowa czy prasa władz..., s. 15. 17 P. Szostok, Prasa samorządowa w Polsce – teorie, historia, funkcje [w:] Rola samorządu terytorialnego w modernizacji

Polski, M. Barański, A. Czyż, S. Kubas (red.), Uniwersytet Śląski – Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice 2010, s. 227. 18 Ibidem. 19 P. Szostok, Prasa samorządowa w Polsce…, s. 227–228 [za:] S. Michalczyk, Prasa samorządowa. Szkice praso-

znawcze, Katowice 1996, s. 25–26. 20 Por. Łukasz Malina, TV Zabrze nie kręci filmów na zamówienie urzędu. Pieniądze z podatków wydajemy po-

dwójnie?, http://zabrze.naszemiasto.pl/artykul/galeria/1436969,tv-zabrze-nie-kreci-filmow-na-zamowienie-urzedu--pien iadze-z,id,t.html (dostęp on-line 02.09.2013).


Specyfika prezentowanych wyników badań i charakter niniejszej publikacji wymaga także zdefiniowania terminologii związanej z bezpośrednim zastosowaniem nowoczesnych techno-logii informacyjnych i komunikacyjnych w funkcjonowaniu administracji. Na uwagę zasługują pojęcia: e-government oraz e-administration, przy czym L. Porębski wskazuje, że centralną rolę w opisie zastosowania nowoczesnych technologii w e-government odgrywa termin: elek-troniczna administracja (e-administracja)21. Trudności lingwistyczne w precyzyjnym ujęciu problematyki technologii informatycznych powodują, że dla uproszczenia przekazu autorzy zdecydowali się wykorzystać funkcjonujące w obiegu medialnym pojęcie: e-urząd traktowane z perspektywy ujęcia przedmiotowego jako sferę administracji publicznej realizowaną poprzez świadczenie usług publicznych drogą elektroniczną, co wiąże się z wydatnym zmniejszeniem nakładów finansowych oraz poprawą jakości świadczonych usług przy zapewnieniu całodo-bowego dostępu. W kwestionariuszu ankiety badając komunikowanie się z wykorzystaniem strony internetowej, autorzy uwzględnili trzy poziomy pomocne w badaniach stopnia rozwoju e-administracji: informacja on-line, interakcja jednokierunkowa (pobieranie formularzy), interakcja dwukierunkowa (pobieranie i odsyłanie wypełnionych formularzy przez Internet), natomiast uwzględnienie i ocena poziomu czwartego (transakcji) wynikała ze sposobu, w jaki adresaci ankiet przekazywali informację zwrotną w sytuacji otrzymania wniosku z kwestionariuszem poprzez Elektroniczną Platformę Usług Administracji Publicznej z wykorzystaniem Profilu Zaufanego22. W tym miejscu koniecznym staje się poczynienie ustaleń o charakterze metodo-logicznym. Aparat pojęciowy wykorzystywany przy korespondencji prowadzonej drogą elektro-niczną został zdefiniowany w trzech aktach normatywnych: ustawa o podpisie elektronicznym, ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną, ustawa o informatyzacji podmiotów realizu-jących zadania publiczne. Z uwagi na charakter niniejszej publikacji kluczowe znaczenie mają terminy:

– dokument elektroniczny – „stanowiący odrębną całość znaczeniową zbiór danych upo-rządkowanych w określonej strukturze wewnętrznej i zapisany na informatycznym no-śniku danych”23,

– podpis elektroniczny – „dane w postaci elektronicznej, które wraz z innymi danymi, do których zostały dołączone lub z którymi są logicznie powiązane, służą do identyfikacji osoby składającej podpis elektroniczny”24,

– bezpieczny podpis elektroniczny – „podpis elektroniczny, który jest przyporządkowany wyłącznie do osoby składającej ten podpis, jest sporządzany za pomocą podlegających wyłącznej kontroli osoby składającej podpis elektroniczny bezpiecznych urządzeń słu-żących do składania podpisu elektronicznego i danych służących do składania podpisu elektronicznego, jest powiązany z danymi, do których został dołączony, w taki sposób, że jakakolwiek późniejsza zmiana tych danych jest rozpoznawalna”25,

– elektroniczna skrzynka podawcza – „dostępny publicznie środek komunikacji elektro-nicznej służący do przekazywania dokumentu elektronicznego do podmiotu publiczne-go przy wykorzystaniu powszechnie dostępnego systemu teleinformatycznego”26,

21 L. Porębski, op.cit., s. 51. 22 Typologia na podstawie: Dorota Grodzka, E-administracja w Polsce, INFOS. Zagadnienia społeczno-

-gospodarcze, Wydawnictwo Sejmowe dla Biura Analiz Sejmowych, nr 18, 05.07.2007, s. 2. 23 Dz. U. z 2005 Nr 64, poz. 565, z późn. zm., ustawa z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów

realizujących zadania publiczne, art. 3 ust. 2. 24 Dz. U. z 2013, poz. 262, ustawa z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym, art. 3 ust. 1. 25 Dz. U. z 2013, poz. 262, ustawa z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym, art. 3 ust. 2. 26 Dz. U. z 2005 Nr 64, poz. 565, z późn. zm., ustawa z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów

realizujących zadania publiczne, art. 3 ust. 17.


– elektroniczna platforma usług administracji publicznej – „system teleinformatyczny, w którym instytucje publiczne udostępniają usługi przez pojedynczy punkt dostępowy w sieci Internet”27,

– profil zaufany ePUAP – „zestaw informacji identyfikujących i opisujących podmiot lub osobę będącą użytkownikiem konta na ePUAP, który został w wiarygodny sposób po-twierdzony […]”28,

– podpis potwierdzony profilem zaufanym ePUAP – „podpis złożony przez użytkownika konta ePUAP, do którego zostały dołączone informacje identyfikujące zawarte w profi-lu zaufanym ePUAP”29,

– podpis systemowy ePUAP – „podpis cyfrowy utworzony w bezpiecznym środowisku systemu ePUAP, zapewniający integralność i autentyczność wykonania operacji przez system ePUAP”30,

– urzędowe poświadczenie odbioru – „dane elektroniczne dołączone do dokumentu elek-tronicznego doręczonego podmiotowi publicznemu lub połączone z tym dokumentem w taki sposób, że jakakolwiek późniejsza zmiana dokonana w tym dokumencie jest rozpoznawalna”31,

– certyfikat – „elektroniczne zaświadczenie, za pomocą którego dane służące do weryfi-kacji podpisu elektronicznego są przyporządkowane do osoby składającej podpis elek-troniczny i które umożliwiają identyfikację tej osoby”32.

Na potrzeby niniejszej publikacji profil zaufany w ePUAP traktowany jest jako niekwalifi-kowany podpis elektroniczny uwierzytelniany w punktach potwierdzania profili zaufanych oraz bezpieczny podpis elektroniczny33. Jego weryfikacja wymaga wyłącznie obecności w punkcie autoryzacji oraz posiadania adresu poczty elektronicznej. Sieć punktów potwierdza-nia profilu zaufanego obejmuje jednostki organizacyjne administracji publicznej. Pociąga to za sobą konieczność osobistej obecności właściciela podpisu w punkcie potwierdzania i uzyskanie dostępu do własnego profilu zaufanego na okres trzech lat34. Tak definiowany podpis elektro-niczny w świetle przepisów polskiego prawa, jest podpisem wydawanym bezpłatnie. Jego funkcjonalność determinowana jest zawartością Centralnego Repozytorium Wzorów Doku-

27 Dz. U. z 2005 Nr 64, poz. 565, z późn. zm., ustawa z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów

realizujących zadania publiczne, art. 3 ust. 13. 28 Dz. U. z 2005 Nr 64, poz. 565, z późn. zm., ustawa z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów




realizujących zadania publiczne, art. 3 ust. 20. 32 Dz. U. z 2013, poz. 262, ustawa z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym, art. 3 ust. 10. 33 „Profil zaufany – bezpłatna metoda potwierdzania tożsamości w elektronicznych kontaktach z administracją.

Profil zaufany jest bezpłatną metodą potwierdzania tożsamości obywatela w systemach elektronicznej administracji – to odpowiednik bezpiecznego podpisu elektronicznego, weryfikowanego certyfikatem kwalifikowanym. Wykorzystu-jąc profil zaufany obywatel może załatwić sprawy administracyjne (np. wnoszenie podań, odwołań, skarg) drogą elektroniczną bez konieczności osobistego udania się do urzędu.” [za:] www.epuap.gov.pl (dostęp on-line 09.07.2013).

34 Wymogi techniczne oraz warunki korzystania z profilu zaufanego ePUAP określone zostały w: Rozporządzenie Ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 27 kwietnia 2011 r. w sprawie zakresu i warunków korzystania z elektronicznej platformy usług administracji publicznej, Dz. U. z 2011 r. nr 93, poz. 546 oraz Rozporządzenie Mini-stra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 27 kwietnia 2011 r. w sprawie zasad potwierdzania, przedłużania ważności, wykorzystania i unieważniania profilu zaufanego elektronicznej platformy usług administracji publicznej, Dz. U. z 2011 r. nr 93, poz. 547.


mentów oraz katalogiem dostępnych usług poprzez ePUAP, czyli narzędziem standaryzującym „sposób prezentowania i opisywania usług administracji publicznej. Jego celem jest utrzymy-wanie spójnej listy usług publicznych świadczonych drogą elektroniczną oraz ich efektywne wyszukiwanie, nawigowanie, wertowanie i filtrowanie“35. Warto zwrócić również uwagę na fakt, iż środowisko systemowe ePUAP z którego korzystać mogą posiadacze profilu zaufanego ma otwarty charakter związany z możliwością rozbudowy o nowe funkcjonalności oraz katalog usług. Niemniej jednak różnica pomiędzy podpisem elektronicznym niekwalifikowanym a bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym certyfikatem kwalifikowanym wciąż dotyczy jednak zasięgu zastosowania. Podpis kwalifikowany działa niezależnie od sys-temu, w którym został wytworzony i zgodnie z przepisami Unii Europejskiej honorowany jest na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego36.

35 Cyt. [za:] Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej – http://epuap.gov.pl (dostęp 31.07.2013). 36 Strona internetowa Ministerstwa Gospodarki Rzeczypospolitej Polskiej – http://www.mg.gov.pl.

R O Z D Z I A Ł 2

Metodologia badań

2.1. Cel badań

Intensywny rozwój środków masowej komunikacji, w tym narzędzi komunikacji wykorzy-stujących możliwości sieci internetowej, umożliwia uczestnikom procesu lokalnego komuni-kowania publicznego realizowanie proaktywnej polityki informacyjnej oraz promocyjnej. Po-sługiwanie się najnowszymi technologiami w komunikacji elektronicznej przyczyniać się może wśród odbiorców do kształtowania pozytywnego wizerunku jednostek organizacyjnych urzę-dów samorządu terytorialnego, pozycjonując je jako nowoczesne i otwarte na dialog z otocze-niem społecznym. Wszak podstawowym atutem narzędzi komunikacji internetowej, poza za-sięgiem technicznym, jest przede wszystkim interaktywność. Użycie do tego celu mediów społecznościowych pozwala między innymi zwiększyć zasięg społeczny przekazu komunika-cyjnego czy też promocyjnego. Poza utylitarnym aspektem, równie istotny a być może nawet i najbardziej pożądany jest efekt wizerunkowy. Coraz intensywniejsze wykorzystywanie przez urzędy jednostek samorządu terytorialnego w Polsce nowoczesnych technik komunikacji elek-tronicznej w założeniu sprzyjać miało realizacji celów badawczych, którymi były:

– określenie, z jakich narzędzi komunikacyjnych jednostki samorządu terytorialnego ko-rzystają najchętniej, z uwzględnieniem ich podziału na medialne i pozamedialne sposo-by komunikowania się, formy bezpośrednie i pośrednie, obowiązkowe i dodatkowe in-strumenty upowszechniania informacji,

– zweryfikowanie różnic w zakresie stosowania poszczególnych technik komunikacyj-nych w różnych częściach Polski, co pozwoli na skonstruowanie mapy komunikowania lokalnego, wyróżnienie najlepiej i najgorzej komunikujących się województw, ewentu-alnie określenie, jakie grupy narzędzi komunikacyjnych stosowane są najchętniej w różnych częściach kraju,

– typologia komunikowania lokalnego ze względu na wielkość i charakter jednostki sa-morządu terytorialnego.

Przeprowadzone analizy mają na celu nie tylko opisanie istniejącego stanu rzeczy w zakre-sie komunikowania lokalnego, ale również zdiagnozowanie występujących na tym poziomie problemów komunikacyjnych i zaproponowanie sposobów ich skutecznego rozwiązywania. Przedstawione powyżej uwarunkowania zdeterminowały metodę dystrybucji ankiety badaw-czej. Intencją autorów badań były bowiem, poza ustaleniami faktycznymi, także ustalenia o charakterze formalnym i behawioralnym. Chodziło między innymi o formalno-prawną kon-trolę procedowania wniosków przekazanych za pośrednictwem dostępnej powszechnie Elek-tronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej (dalej ePUAP – przyp. aut.) oraz interpre-tację zachowań komunikacyjnych adresatów ankiety.

Rozdział 2. Metodologia badań 17

„Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej (ePUAP) to system informatycz-ny, dzięki któremu obywatele mogą załatwiać sprawy urzędowe za pośrednictwem Internetu, natomiast przedstawiciele podmiotów publicznych – bezpłatnie udostępniać swoje usług w postaci elektronicznej. […] Obywatele, poszukując usługi, którą chcieliby zrealizować za pośrednictwem portalu www.epuap.gov.pl, korzystają z Katalogu Usług. Jest to narzędzie standaryzujące sposób prezentowania i opisywania usług administracji publicznej. Jego celem jest utrzymywanie spójnej listy usług publicznych świadczonych drogą elektroniczną oraz ich efektywne wyszukiwanie, nawigowanie, wertowanie i filtrowanie. Korzyścią dla podmiotów publicznych, wynikającą z wykorzystania portalu www.epuap.gov.pl, jest możliwość bezpłat-nego udostępniania usług publicznych poprzez Internet. Podmioty publiczne, korzystając z platformy, nie muszą budować własnych systemów, w celu umożliwienia obywatelowi kon-taktu z instytucją i załatwienia sprawy urzędowej. Udostępniona funkcjonalność Elektronicznej Skrzynki Podawczej (ESP) umożliwiła instytucjom publicznym wywiązanie się z obowiązku, wynikającego z ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania pu-bliczne, przyjmowania dokumentów w postaci elektronicznej (wnoszenia podań i wniosków oraz innych czynności w postaci elektronicznej)”1.

2.2. Przedmiot badań

Przedmiotem badań stało się komunikowanie wszystkich jednostek samorządu terytorialne-go na poziomie lokalnym w Polsce. Celem Autorów stało się zatem ustalenie czy i w jakim stopniu działania komunikacyjne stanowią wyłącznie realizację ustawowego obowiązku odpo-wiedzi na wniosek czy też stanowiły dla adresata okazję do uwiarygodnienia wizerunku orga-nizacji jako nowoczesnej, która wykorzystuje w procesie komunikowania najnowocześniejsze narzędzia elektroniczne. Aby najpełniej zobrazować metody i techniki wykorzystywane przez samorząd do komunikowania się z otoczeniem społecznym Autorzy badań uznali, że najsku-teczniejszym sposobem dotarcia z ankietą do adresatów będzie dostarczenie jej do wszystkich urzędów jednostek samorządu terytorialnego. W ten sposób w przekonaniu Autorów udało się uniknąć błędów związanych z ustaleniem właściwego poziomu reprezentatywności, a to z kolei w istotny sposób zapobiegło zagrożeniom zdeformowania rzetelności wnioskowania. Biorąc pod uwagę obowiązujący w Polsce ustrój samorządu terytorialnego, za najwłaściwszy z puntu widzenia celów badawczych wyselekcjonowano szczebel gminny uwzględniający wszystkie statusy (gmina wiejska, miejsko-wiejska i miejska) oraz powiaty, w tym również miasta na prawach powiatu będące formalnie gminami realizującymi zadania powiatu2. Przyjęto ponadto założenie wynikające z ustaw: o samorządzie gminnym, samorządzie powiatowym i samorzą-dzie województwa, iż zarówno gminy jak i powiaty z formalno-prawnego punktu widzenia tworzą z mocy prawa lokalną wspólnotę samorządową (powiaty, w tym miasta na prawach powiatu) oraz wspólnotę samorządową, podczas gdy w odniesieniu do samorządowego woje-wództwa ustawodawca wyraźnie wskazał, że mieszkańcy województwa tworzą regionalną

1 Witryna internetowa Elektronicznej Platformy Usług administracji Publicznej http://epuap.gov.pl/wps/portal/E2_

OePUAP (dostęp on-line 27.08.2013). 2 Kwestionariusza ankiety nie dystrybuowano wśród jednostek pomocniczych Miasta Stołecznego Warszawy –

dzielnic miasta Warszawa. W świetle obowiązującego stanu prawnego są to bowiem tworzone obligatoryjnie jednostki pomocnicze miasta na prawach powiatu, choć ze specyficznym trybem wyboru organów. Rady dzielnic – organy uchwałodawcze wybierane są w wyborach powszechnych, natomiast organy wykonawcze – zarządy – w wyborach pośrednich przez radnych dzielnicy.


wspólnotę3. Odmienny charakter najludniejszych i największych obszarowo wspólnot regio-nalnych oraz zakres zadań realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego szczebla wojewódzkiego zróżnicowany pod względem zakresu kompetencyjnego gmin i powiatów, przyczynił się do ograniczenia zasięgu badań. Na potrzeby niniejszej publikacji przyjęto także założenie, iż zadania własne gmin i powiatów w dominującej części charakteryzują się uży-tecznością publiczną rozumianą jako „bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych”4. Za rudymentarny natomiast cel funkcjonowania województwa samorządowego uznać można rozwój regionalny5. Wniosku-jąc zatem z powyższego przyjąć należy, że komunikowanie się z otoczeniem społecznym jed-nostek samorządu terytorialnego poziomu wojewódzkiego będzie przejawiało się przede wszystkim w wykorzystaniu innych niż na poziomie gmin i powiatów kanałów komunikacji, uwzględniających układ osadniczy i przestrzenny oraz odmiennych publiczności zróżnicowa-nych z uwagi na inny typ więzi społecznych, gospodarczych i kulturowych.

2.3. Kanały dystrybucji

Na wyborze metody dystrybucji ankiety zaważyły również kwestie ekonomiczne związane z brakiem funduszy na pokrycie kosztów dostarczenia kwestionariusza drogą pocztową oraz problemy logistyczne wynikające z konieczności druku kwestionariuszy oraz zakupu odpo-wiedniej ilości kopert. Według stanu aktualnego przypadającego na okres dystrybucji kwestio-nariuszy ankiety (czerwiec–sierpień 2011 r.) i na podstawie bazy danych jednostek samorządu terytorialnego dostępnej na stronie internetowej ministerstwa ówcześnie właściwego do spraw administracji publicznej, przed dwójką badaczy jawiła się konieczność fizycznego przygoto-wania dystrybucji 2878 pakietów badawczych, w tym: 2499 adresowanych do gmin, 65 adre-sowanych do miast na prawach powiatu oraz 314 powiatów. Skierowanie do urzędów jedno-stek samorządu terytorialnego kwestionariuszy ankiety przy wykorzystaniu rozwiązania ofe-rowanego przez ePUAP potencjalnie gwarantowało pełny poziom zwrotów, z uwzględnieniem odpowiedzi odmowych oraz zwrotu nieuzupełnionych kwestionariuszy. Początkowy okres funkcjonowania ePUAP wiązał się jednak z zastrzeżeniem, że nie wszystkie urzędy jednostek samorządu terytorialnego dysponowały wówczas aktywną skrzynką podawczą. W związku z tym przyjęto wymienione powyżej pytanie badawcze dotyczące dostosowania się przedsta-wicieli administracji samorządowej do zmieniającej się rzeczywistości komunikacji zapośred-niczonej. Kilku adresatów przekazało informację zwrotną do nadawców sygnalizując problemy techniczne lub komunikacyjne związane nie tyle z wypełnieniem kwestionariusza ankiety, ale sposobem jego zwrotu. Zjawisko to polegało najczęściej na skutecznej próbie kontaktu z bada-czami bądź to w formie zapytań przesyłanych za pośrednictwem wiadomości poczty elektro-nicznej lub też poprzez wiadomość zwrotną realizowaną w trybie komunikatu w systemie ePUAP, w celu zaproponowania dostarczenie kwestionariusza jako listownej przesyłki pocz-

3 Por. Dz. U. 2013 poz. 596 tekst jednolity, ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa, art. 1 ust.

1; Dz. U. 2013 poz. 594 tekst jednolity, ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, art. 1 ust. 1; Dz. U. 2013 poz. 595, ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, art. 1 ust. 1.

4 Dz. U. 2013 poz. 594 tekst jednolity, ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, art. 9 ust. 4. 5 Zob. Dz. U. 2013 poz. 596, ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa, art. 11 ust. 1 i por.

z Dz. U. 2013 poz. 594 tekst jednolity, ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, art. 7 ust. 1 i art. 9 ust. 4 oraz Dz. U. 2013 poz. 595 tekst jednolity, ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, art. 4 ust. 1 i art. 6 ust. 2.


towej6 lub też załącznika do wiadomości e-mail7. Pierwsza faza istnienia ePUAP pociągała za sobą zatem konieczność dostosowania metody dystrybucji kwestionariuszy ankiety. Podjęto więc decyzję o ich przesłaniu w formie załączników do wiadomości poczty elektronicznej. W tym celu również wykorzystano ministerialną bazę jednostek samorządu terytorialnego, skąd uzyskano potrzebne dane po ich uprzedniej weryfikacji lub też uzupełnieniu przez bada-czy. Podkreślić należy jednak fakt, iż w wielu przypadkach baza okazała się niekompletna lub też zawierała błędy literowe, przy czym stan prawny użytej do badań bazy danych nie uwzględniał przewidywanych zmian statusu prawnego gmin. Decyzje Rady Ministrów o takich zmianach skutkują wejściem w życie dopiero od kolejnego roku kalendarzowego następujące-go po zmianie statusu wyrażonej w formie rozporządzenia Rady Ministrów8. Chodzi o nada-wanie gminie lub miejscowości statusu miasta, w tym dotyczy to też sytuacji nadania statusu miasta na prawach powiatu9. Zwłaszcza ten ostatni przypadek oznacza zmianę zakresu kompetencji oraz niesie ze sobą nowe zadania w dziedzinie komunikowania się z otoczeniem społecznym. Są one związane między innymi z pojawieniem się nowych grup docelowych, których to wcze-śniej nie uwzględniano w procesie komunikacji. Mowa tutaj na przykład o bezrobotnych, gdyż przeciwdziałanie bezrobociu oraz aktywizacja lokalnego rynku pracy jest zadaniem realizowanym przez powiaty i gminy wykonujące zadania powiatu10. Nadmienić należy, iż po reorganizacji struktury ministerstw dokonanej wskutek powołania Rady Ministrów w wyniku wyborów parlamentarnych w 2011 r., zadania Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w zakre-sie właściwości związanych ze sprawami administracji przejęło nowoutworzone Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, przy czym podczas migracji bazy danych jednostek samorządu teryto-rialnego dokonano aktualizacji zbioru oraz korekty błędnych lub dotkniętych wadą danych.

2.4. Podstawy prawne

Po dokonaniu wyboru metody dystrybucji kwestionariuszy ankiety przed autorami badań stanął problem ustalenia podstaw prawnych dociekań naukowych. Chodziło przede wszystkim o uzyskanie formalnej gwarancji zwrotu kwestionariuszy, które w przeciwnym wypadku mo-głyby być – jak wynika z praktyki funkcjonowania urzędów jednostek samorządu terytorialne-go – potraktowane jako druki niewymagające rejestracji w wewnętrznych systemach obiegu dokumentacji. W odniesieniu do kwestionariuszy dystrybuowanych poprzez pocztę elektro-niczną podstawę prawną stanowią przepisy ustawy – kodeks postępowania administracyjnego11 w zbiegu z przepisami ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektro-

6 Cyt.: „Witam, w dniu 01.11.2011 r., poprzez platformę e-PUAP wpłynął do nas wniosek wraz z załączonym kwe-

stionariuszem, związany z prowadzonymi ogólnopolskimi badaniami nad sposobami komunikowania lokalnego, prowadzonymi przez Zakład Dziennikarstwa Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Niestety katalog usług dostępnych na powyższej platformie uniemożliwia nam udzielenie odpowiedzi tą drogą. W związku z powyższym, jeśli to Pan jest nadawcą powyższego wniosku, zwracam się z prośbą o wskazanie innej drogi komunikacji – podanie np. adresu e-mail lub adresu pocztowego”.

7 Cyt.: „Pytanie dotyczące kwestionariusza. Witamy. Czy odpowiedzi spodziewa się Pan w formie elektronicznej (plik DOC) czy może to być zeskanowany wydruk (PDF) z naniesionymi odpowiedziami?".

8 Por. Dz. U. z 2013 poz. 594 tekst jednolity, ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, art. 4 ust. 5. 9 Przykładem jest tutaj miasto na prawach powiatu Wałbrzych, które po okresie nieposiadania, ponownie uzyskało

taki status. 10 Zob. Dz. U. 2013, poz. 595, ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, art. 4 ust. 1 pkt 17. 11 Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – kodeks postępowania administracyjnego,

art. 241.


niczną12. W zakresie formy wniosku – dokument elektroniczny – wyczerpane są natomiast kryteria stypizowane w ustawie o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne13. Spośród ankiet zwróconych do nadawców zaledwie w jednym przypadku spotka-no się ze zdecydowaną odmową udzielenia informacji. Zakwestionowano podstawę prawną wniosku, odsyłając przy tym to ogólnodostępnych danych14. Analizując jednak treść powoła-nego artykułu: „Przedmiotem wniosku mogą być w szczególności sprawy ulepszenia organiza-cji, wzmocnienia praworządności, usprawnienia pracy i zapobiegania nadużyciom, ochrony własności, lepszego zaspokajania potrzeb ludności” przyjąć należy, uwzględniając cel badań wyrażony w preambule kwestionariusza ankiety, iż opracowane wyniki analizy służyć mają „lepszemu zaspokajaniu potrzeb ludności”, przy czym ustawodawca w rzeczonym akcie praw-nym nie sprecyzował definicji owych „potrzeb ludności”. Niemniej jednak, bez wątpienia, zdiagnozowanie problemów komunikacji oraz zanalizowanie metod ich rozwiązania, służyć miało poprzez upublicznienie wyników badań, poprawie procesu komunikowania na poziomie lokalnym. Takie stanowisko, oprócz aspektów prawnych zawiera także aspekty komunikacyj-ne. Ewentualna niechęć wyrażona poprzez odesłanie do witryny internetowej, może wynikać z braku kompetencji do udzielenia odpowiedzi na pytania kwestionariusza ankiety. Może także na to wskazywać pośrednio treść uzasadnienia odmowy, z którego wynika interpretacja nie-zgodna z intencją komunikacyjną nadawców oraz brak wiedzy fachowej dotyczącej specyfiki badań z zakresu komunikowania. Biorąc pod uwagę własne doświadczenia zawodowe badaczy oraz determinowany przepisami kodeksu postępowania administracyjnego i instrukcji kancela-ryjnej obieg dokumentacji urzędowej, stwierdzić należy, iż kwestionariusz ankiety kierowany powinien być do osób, które w swoim zakresie obowiązków mają kwestie związane z komuni-kacją społeczną albo promocją. Uwzględniając zastrzeżenia podniesione w odmowie udziele-nia informacji przez wspomnianych urzędników podkreślić należy, iż cząstkowe dane ogólno-dostępne po pierwsze nie wyczerpują tematu, po wtóre zaś dość mocno ograniczają rzetelność wnioskowania chociażby z uwagi na brak niektórych istotnych danych jak na przykład: wiek osób odpowiedzialnych za komunikację społeczną czy rzecznika prasowego, dane związane z ich wykształceniem albo też dane o nakładzie periodyków.

Proces dystrybucji kwestionariuszy ankiet miał swoje umocowanie prawne. Artykuł 46 §6 kodeksu postępowania administracyjnego stanowi, iż: „doręczenie dokumentu w formie doku-mentu elektronicznego do podmiotu publicznego […] następuje przez elektroniczną skrzynkę podawczą tego podmiotu […]”. Doręczenie następuje za pomocą środków komunikacji elek-tronicznej jeżeli strona lub inny uczestnik postępowania: wystąpił do organu administracji publicznej o doręczenie albo wyraził zgodę na doręczenie mu pism za pomocą tych środków15.

Rozpatrując aspekt prawny dystrybucji kwestionariuszy ankiety podnieść należy także kwe-stię związaną z prawem do informacji publicznej definiowanym w ustawie o dostępie do in-

12 Dz. U. z 2002 nr 144 poz. 1204, ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną. 13 Dz. U. Z 2005 Nr 64, poz. 565, z późn. zm., ustawa z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów

realizujących zadania publiczne. 14 Cyt.: „Informacja – odpowiedź: Dziękujemy bardzo za przesłaną […] ankietę badawczą dotyczącą Ogólnopol-

skiego Badania Sposobów Komunikowania na poziomie Miast, Gmin i Powiatów. Jednocześnie informujemy, że Urząd Miejski […] nie jest zobowiązany do udzielania odpowiedzi na kwestionariusze badawcze i ankiety. Ponadto informujemy, że zgodnie z art. 241 KPA. Przedmiotem wniosku mogą być w szczególności sprawy ulepszenia organi-zacji, wzmocnienia praworządności, usprawnienia pracy i zapobiegania nadużyciom, ochrony własności, lepszego zaspokajania potrzeb ludności, zaś forma przesłanego wniosku oraz charakter pytań w nim zawartych nie wiąże się z żadnym z ww. zagadnień ujętych w art. 241 KPA. Jednocześnie informujemy, że większość odpowiedzi na zadana w ankiecie pytania znajdują się na stronie internetowej […]”.

15 Możliwość taką oferuje interfejs komunikacyjny systemu ePUAP, z której badacze skorzystali na podstawie art. 39 §1 ust. 1 i 2 ustawy – kodeks postępowania administracyjnego, Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071.


formacji publicznej. Według niniejszego aktu prawnego „każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną”. Prawo to obejmuje uprawnienia do: uzyskania informacji publicz-nej, w tym uzyskania informacji przetworzonej w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego; prawo do informacji publicznej obejmuje uprawnienie do niezwłocznego uzyskania informacji publicznej zawierającej aktualną wiedzę o sprawach pu-blicznych16. Rozpatrując zarówno sam wniosek jak i zawartość merytoryczną kwestionariusza ankiety, można przyjąć iż dystrybucja podlega także przepisom ustawy o dostępie do informa-cji publicznej. Promocja jednostki samorządu terytorialnego – odpowiednio gminy i powiatu – wchodzi w zakres działania i zadań tych jednostek, a zatem jako enumeratywnie wymienione w aktach normatywnych, stanowi zadanie własne, co oznacza obligatoryjność jego realizacji17. Unormowania ustawowe przewidują możliwość odpłatnego udzielenia informacji publicznej, ale tylko w określonych ustawowo okolicznościach związanych „ze sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku”18.

Omawiając kwestię prawnych podstaw dystrybucji kwestionariusza, zwrócić należy również uwagę na terminowość realizacji wniosków przesłanych przez badaczy. Poziom zwrotów i ocena zaprezentowane i przeanalizowane zostaną w dalszej części publikacji. Podkreślić przy tym należy, iż badawcze nie podejmowali próby ustalenia ilościowego udziału korespondencji otrzymanej w terminie ustawowym w ramach całkowitej liczby zwrotów. Badanie obejmowało jedynie formę, w jakiej się to dokonywało. Nadmienić trzeba również, że występowały także przypadki realizacji wniosku już następnego dnia po przesłaniu za pośrednictwem ePUAP. Kodeks postępowania administracyjnego precyzyjnie sankcjonuje terminy załatwiania spraw urzędowych19. Jednocześnie przepisy wyraźnie określają zakres odpowiedzialności porządko-wej lub dyscyplinarnej za niewłaściwe albo nieterminowe rozpatrzenie skarg i wniosków (art. 223 §2 kodeksu postępowania administracyjnego). Po pierwsze, obowiązuje zasada korelacji stopnia zawiłości sprawy oraz czasu rozpatrywania. Sprawy niewymagające zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień powinny być załatwiane niezwłocznie (art. 12 §2). „Niezwłocznie powinny być́ załatwiane sprawy, które mogą̨ być́ rozpatrzone w oparciu […] o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się̨ postepowanie, bądź́ możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ”20. Biorąc pod uwagę rudymentarne zasady współpracy ze środkami masowego przekazu przez komórki wła-ściwe do tego rodzaju aktywności, funkcjonowanie aktualizowanej na bieżąco bazy teleadre-sowej dziennikarzy wydaje się być zjawiskiem powszechnie występującym w urzędach jedno-stek samorządu terytorialnego. Pytania w kwestionariuszu sformułowano tak, aby udzielenie odpowiedzi nie wymagało od udzielającego podjęcia szczególnego wysiłku. Precyzja odpo-wiedzi pozwalała również na ocenę kwalifikacji merytorycznych osób odpowiedzialnych za komunikację społeczną lub promocję. Charakterystycznym elementem było występowanie

16 Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1198 z późn. zm., ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji pu-

blicznej, art. 1 ust. 1 oraz art. 3 ust. 1 pkt 1 i ust. 2. Ustawa ma związek z dyrektywą 2003/98/WE Parlamentu Europej-skiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego (Dz. Urz. UE L 345 z 31.12.2003, str. 90).

17 Dz. U. z 2013 poz. 594 tekst jednolity, ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, art. 7 ust. 1 pkt 17 oraz Dz. U. z 2013 poz. 595 tekst jednolity, ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, art. 4 ust. 1 pkt 21.

18 S. Osowski, K. Izdebski, Opłaty za udostępnienie informacji publicznej [w:] http://informacjapubliczna.org.pl /6,323,oplaty_za_udostepnienie_informacji_publicznej.html (dostęp 31.07.2013).

19 Zob. „Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej – nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia po-stępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym – w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.”, Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, kodeks postępowania administracyjnego, art. 35 §3.

20 Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, kodeks postępowania administracyjnego, art. 35 §2.


zależności pomiędzy wielkością gminy a statusem urzędowym osoby udzielającej odpowiedzi. W gminach wiejskich i małych wiejsko-miejskich pod kwestionariuszami ankiet widniał pod-pis sekretarza gminy a nierzadko także i samego wójta lub jego zastępcy. Oznacza to z jednej strony, że w urzędach niewielkich ludnościowo jednostek samorządu terytorialnego kwestie promocyjne znalazły się w zakresie obowiązków służbowych sekretarza lub zastępcy wójta/ burmistrza, a z drugiej zaś, iż struktury organizacyjne oraz zarządzania mają poziomy charakter, co teoretycznie gwarantuje większą efektywność ich funkcjonowania. Należy też zaznaczyć, iż skuteczność prawna korespondencji kierowanej do organów administracji oraz jednostek orga-nizacyjnych administracji publicznej drogą elektroniczną jest tożsama z korespondencją kie-rowaną pocztą tradycyjną. Przepisy dopuszczają wariantowe wykorzystanie dokumentów w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego doręczanego środkami komunika-cji elektronicznej (art. 14 §1 kodeksu postępowania administracyjnego).

2.5. Podpis elektroniczny

Ze względu na zastosowane w dystrybucji kwestionariuszy ankiety rozwiązanie, wyjaśnie-nia wymaga kwestia praktyki funkcjonowania podpisu elektronicznego oraz określenia cech dystynktywnych bezpiecznego popisu elektronicznego oraz podpisu potwierdzonego profilem zaufanym ePUAP. Podstawy prawne implemetnacji podpisu elektronicznego funkcjonują już od czasu wejścia do obiegu prawnego ustawy o podpisie elektronicznym ora zinformatyzacji działalności podmiotów świadczących usługi publiczne. Dotyczy to w szczególności funkcjo-nowania elektronicznych skrzynek podawczych, jak również procesu certyfikowania podpisów elektronicznych. Bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany kwalifkowanym certyfikatem posiada taką samą skuteczność prawną jak podpis własnoręczny21. Ponadto kodeks cywilny precyzuje, iż: „Oświadczenie woli złożone w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu jest równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej”22. Co ciekawe, w świe-tle przepisów podstawowej w zakresie wykorzystania technologii cyfrowej dyrektywy Unii Europejskiej w sprawie wspólnotowych ram w zakresie podpisów elektronicznych, za podpis elektroniczny uważać można podpis odręczny w formie elektronicznej (na przykład skan – przyp. aut.) dodany do innych danych elektronicznych: „podpis elektroniczny oznacza dane w formie elektronicznej dodane do innych danych elektronicznych lub logicznie z nimi powią-zane i służące jako metoda uwierzytelnienia”23. Kluczem definicyjnym jest właśnie kwestia uwierzytelniania. Bezpieczny podpis elektroniczny dzięki rozwiązaniom kryptograficznym jest jednoznacznie powiązany z dokumentem oraz autorem, analogicznie zatem jak podpis odręcz-ny. Kwalifikowany podpis elektroniczny to podpis złożony przy pomocy certyfikatu kwalifi-kowanego oraz przy użyciu bezpiecznego urządzenia do składania podpisu. Certyfikat składa się z weryfikatora tożsamości oraz klucza prywatnego, którym składa się podpis. Uzyskanie podpisu elektronicznego uwierzytelnionego kwalifikowanym certyfikatem pociąga za sobą

21 Dz. U. z 2013, poz. 262, ustawa z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym, art. 5 ust. 2. 22 Dz. U. z 1964 nr 16 poz. 93, ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – kodeks cywilny z późn. zm., art. 78 §2. Nie do-

tyczy to sytuacji sporządzania testamentu, zawarcia związku małżeńskiego lub też czynności notarialnej polegającej na zawieraniu umów w postaci aktu notarialnego, umów kupna-sprzedaży nieruchomości, do czego wymagany jest pod-pis własnoręczny.

23 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 1999/93/WE z dnia 13 grudnia 1999 r. w sprawie wspólnotowych ram w zakresie podpisów elektronicznych, Dz. U. UE L 13/2000, art. 2 ust. 1.


konieczność poczynienia kilkusetzłotowych nakładów finansowych, przy czy certyfikat emi-towany był na określony czas24. Specyfikacja techniczna podpisu kwalifikowanego wymagała posiadania specjalnego oprogramowania kryptograficznego oraz urządzenia do składania bez-piecznego podpisu za pośrednictwem mechanizmu podpisu cyfrowego – klucz prywatny na karcie elektronicznej w formie karty procesorowej lub tokenu USB. Dzięki temu kwalifikowa-ny podpis elektroniczny może być wykorzystywany między innymi do:

– składania formularzy do Krajowej Izby odwoławczej, pism procesowych w sądowym postępowaniu upominawczym,

– podpisania wniosku o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu ze składkami na ubezpie-czenie społeczne, podpisania deklaracji,

– upoważnienia elektroniczne w ZUS, – pozyskiwania wypisów elektronicznych dotyczących wszystkich podmiotów gospodar-

czych wpisanych do Krajowego Rejestru Sądowego, – podpisywania urzędowej korespondencji do elektronicznej skrzynki podawczej, – składania e-deklaracji podatkowych i wystawianie e-faktur, – udział przetargach i aukcjach elektronicznych25. Zestaw do korzystania z bezpiecznego podpisu elektronicznego weryfikowany certyfikatem

kwalifikowanym wymaga zatem zakupu: urządzenia kryptograficznego, specjalnej aplikacji oraz certyfikatu klucza publicznego. Zaawansowany podpis elektroniczny weryfikowany certy-fikatem oparty jest o zastosowanie pary kluczy kryptograficznych. Klucz prywatny przecho-wywany na karcie kryptograficznej – token USB lub karta procesorowa, który ma swojego unikalnego właściciela, służy do podpisywania dokumentu elektronicznego. Klucz publiczny natomiast „służy do weryfikacji e-podpisu i może zostać rozpowszechniony, na przykład po-przez stronę internetową lub bazę urzędu certyfikacji”26. Ze względu na wspomniany powyżej dość kosztowny dostęp do tej usługi – zwłaszcza dla osób fizycznych prowadzących działal-ność gospodarczą – takie rozwiązanie znamiona utylitarności mogło nosić jedynie w sytuacji intensywnego korzystania, na przykład w prowadzeniu korespondencji elektronicznej z insty-tucjami skarbowymi albo ubezpieczenia społecznego. Można zatem przyjąć, iż jest to rozwią-zanie korzystne jak również i wygodne dla osób prowadzących działalność gospodarczą lub przedsiębiorców, z tym że bezpieczny podpis elektroniczny ma cechy wyłącznie indywidualne, a zatem każdy z zatrudnionych i wykonujących w imieniu pracodawcy czynności związane z korespondencją prowadzoną drogą elektroniczną, zobowiązany jest do posiadania indywidu-alnego podpisu elektronicznego.

2.5.1. Podpis elektroniczny niekwalifikowany

Część urzędów jednostek samorządu terytorialnego w Polsce podjęła działania zmierzające do popularyzacji usługi podpisu elektronicznego, włącznie z utworzeniem własnego systemu certyfikacji i uwierzytelniania klientów dla obsługi podpisu elektronicznego niekwalifikowa-

24 Początkowo cena ta wynosiła 400 złotych, obecnie waha się od 200–300 złotych w zależności od okresu ważno-ści certyfikatu kwalifikowanego – rok lub dwa lata, z tym że według interpretacji Ministerstwa Gospodarki koszt uzyskania bezpiecznego podpisu może być przez podatnika zakwalifikowany jako kwalifikowany koszt prowadzenia działalności gospodarczej.

25 [za] Witryna internetowa Krajowej Izby Rozliczeniowej SA, http://elektronicznypodpis.pl/ (dostęp on-line 31.07.2013).

26 Witryna internetowa Ministerstwa Gospodarki Rzeczypospolitej Polskiej – http://www.mg.gov.pl/Wspieranie+ przedsiebiorczosci/Dzialalnosc+gospodarcza+i+e-przedsiebiorczosc/Podpis+elektroniczny/Dzialania+w+zakresie+podpi su+elektronicznego (dostęp on-line 31.07.2013).


nego27. Przykładem jest tutaj System Elektronicznej Komunikacji Administracji Publicznej (SEKAP) zrealizowany w latach 2005–2008 na terenie kilkudziesięciu gmin województwa śląskiego, współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego28. SEKAP to regionalna platforma usług e-administracji łącząca w sobie urząd marszałkowski, starostwa powiatowe, miasta na prawach powiatu oraz gminy. System przewidziany do obsługi miliona mieszkańców dysponuje ujednoliconymi procedurami załatwiania spraw, formularzami, systemem obiegu dokumentów oraz weryfikacji podpisów elektronicznych29. Funkcjonujące systemy identyfika-cji petenta w oparciu o podpis elektroniczny niekwalifikowany miały charakter zamknięty i związane były z jednostronną weryfikacją przez emitenta podpisu30. Rozwiązania takie cha-rakteryzowały się ograniczonym zasięgiem technicznym i społecznym, zależne były od stanu infrastruktury teleinformatycznej, priorytetów inwestycyjnych i aktywności w pozyskiwaniu zewnętrznych źródeł finansowania. Grono użytkowników systemu obejmowało zazwyczaj osoby zameldowane lub zamieszkujące obszar jednostki samorządu terytorialnego31.

Ze względu na zamknięty charakter systemów niekwalifikowanych podpisów elektronicz-nych i ich regionalny zasięg, za rozwiązania eliminujące niedoskonałości dotychczas funkcjo-nujących systemów uznać można platformę ePUAP oraz profil zaufany ePUAP. Niewątpliwie jednak Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej wymaga oddzielnych badań związanych z oceną jej funkcjonalności. Ze względu na charakter niniejszej publikacji zapre-zentowano ePUAP oraz profil zaufany wyłącznie w kontekście narzędzia użytecznego w pro-cesie realizacji badań nad komunikowaniem lokalnym, zwłaszcza iż rozwój samej platformy to proces dynamiczny i skorelowany z bieżącym modyfikowaniem aplikacji.

Badania realizowane z wykorzystaniem technologii podpisu niekwalifikowanego (profil za-ufany ePUAP) obejmowały pierwszą fazę funkcjonowania tego rozwiązania i przeprowadzono je w okresie od czerwca do listopada 2011 r.. Jak dotąd (stan na dzień 16.08.2013 – przyp. aut.) liczba profili zaufanych w Polsce zamyka się sumą 152 229. Stąd też analizowanie funkcjonal-ności platformy ePUAP w różnych stadiach jej funkcjonowania wymaga oddzielnych badań i nie było przedmiotem dociekań badaczy. Chodzi tutaj na przykład o konieczność uzyskiwania jednorazowego kodu weryfikacyjnego poprzez pocztę elektroniczną niezbędnego do weryfikacji podpisu pod składanym w ramach platformy ePUAP wniosku czy też zmieniający się interfejs użytkownika i związaną z tym dezaktualizację algorytmu wysyłania korespondencji. Interfejs komunikacyjny klasyfikował możliwość wysyłania wniosków jako „korespondencję z urzę-dem” lub „skargi, wnioski, zapytania do urzędu” w katalogu „Ogólne sprawy urzędowe”.

27 Ma on moc prawną jedynie w sytuacji, w której obie strony relacji komunikacyjnej wyrażą na to zgodę. 28 System powstał w oparciu o realizację dwóch projektów: „SEKAP – System Elektronicznej Komunikacji Admi-

nistracji Publicznej w Województwie Śląskim”, realizowany w latach 2006–2008 i współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Zintegrowanego Programu Opera-cyjnego Rozwoju Regionalnego oraz „Rozbudowa i upowszechnienie Systemu Elektronicznej Komunikacji Admini-stracji Publicznej w Województwie Śląskim – SEKAP2”, realizowany w latach 2009–2012 i współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007–2013.

29 Witryna internetowa Systemu Elektronicznej Komunikacji Administracji Publicznej https://www.sekap.pl/content .seam?id=1&cid=23013 (dostęp on-line 09.07.2013).

30 Istnieje technologiczna możliwość integracji skrzynki kontaktowej SEKAP z profilem zaufanym ePUAP. 31 Wśród funkcjonujących systemów na uwagę ze względu na architekturę informacji i łatwo dostępną nawigację

zasługuje Miejski Informator Multimedialny oferowany przez Urząd Miasta Poznania – udostępniający usługi on-line z wykorzystaniem interaktywnych e-formularzy, https://www.um.poznan.pl/mim/eurzad/# (dostęp on-line 25.08.2013) [za:] R. Rajczyk, Rola Internetu w budowaniu społeczności lokalnych [w:] Budowanie społeczności lokalnej. Jak rozwijać trwałe relacje pomiędzy samorządem a jego społecznym otoczeniem?, A. Adamus-Matuszyńska (red.), Wy-dawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2009, s. 105.


Zasadniczą przeszkodą w realizacji korespondencji seryjnej był jednak brak takiej możliwości. Każdy z identycznie brzmiących wniosków (preambuła kwestionariusza ankiety oraz załącznik w formie ankiety – przyp. aut.) musiał więc przez badaczy być wysyłany pojedynczo, stąd też między innymi stosunkowo długi okres dystrybucji kwestionariusza ankiety. Co więcej, w okresie realizacji badania nie istniała usługa „pismo ogólne do urzędu”, która zważywszy na charakter dociekań naukowych byłaby właściwym trybem przesyłania kwestionariusza innym niż przewidziany w art. 241 kodeksu postępowania administracyjnego32.

2.5.2. Profil zaufany

Pierwsza faza funkcjonowania korespondencji realizowanej w drodze profilu zaufanego na platformie ePUAP charakteryzowała się również ograniczoną możliwością wykorzystania tego rozwiązania teleinformatycznego przez badaczy. Część urzędów jednostek samorządu teryto-rialnego nie dysponowała systemem elektronicznej skrzynki podawczej, a dostarczenie wnio-sku (kwestionariusza ankiety) byłoby skuteczne prawnie jedynie w przypadku podpisania go bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym certyfikatem kwalifikowanym i prze-słania poprzez ogólnodostępny adres poczty elektronicznej33. Dlatego też badacze podjęli de-cyzję aby kwestionariusze ankiety w takiej sytuacji dystrybuować poprzez ogólnodostępne adresy poczty elektronicznej. Kwestionariusz ankiety nie jest informacją handlową34 i zgoda na jego przesłanie na dedykowany imiennie adres służbowy poczty elektronicznej nie byłaby uprzednio wymagana, niewykluczone jednak, iż wcześniejsza zgoda na przesłanie kwestiona-riusza ankiety wymagałaby przynajmniej uczynienia odpowiedniego zastrzeżenia w stopce wiadomości elektronicznej o treści: „Niniejsza wiadomość nie stanowi informacji handlowej w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002, o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2002 nr 144, poz. 1204 z późn. zm.). Wiadomość przesłano na udostępniony adres poczty elektronicznej. Jeżeli jednak nie życzą sobie Państwo otrzymywania dalszych informacji, albo otrzymaliście te wiadomość przez pomyłkę prosimy o kontakt i przepraszamy”. Badacze uznali jednak, iż dystrybucja realizowana poprzez ogólnodostępny adres poczty elektronicznej jako formy zastępczej w stosunku do systemu ePUAP i profilu zaufanego, obrazować ma reakcję na wpływające tą drogą pisma do urzędu jednostki samorządu terytorialnego. Innymi słowy, za-stosowanie takiego rozwiązania pozwoliło poznać stosunek urzędników odpowiedzialnych za przyjmowanie pism przychodzących do pism przesyłanych drogą elektroniczną. W toku reali-zacji dystrybucji kwestionariuszy ankiety ustalono, iż część urzędów jednostek samorządu terytorialnego dysponuje adresami poczty elektronicznej oferowanymi bezpłatnie w systemach najpopularniejszych portali internetowych. Fakt ten nie dziwi w sytuacji braku prawnego obo-wiązku dotyczącego posiadania własnych witryn internetowych, poza Biuletynem Informacji Publicznej. Zatem posiadanie własnej domeny internetowej nie implikuje dysponowania usługą poczty elektronicznej. Jest to możliwe dopiero po zaabonowaniu wirtualnego serwera DNS. Fakt nieposiadania własnych domen wiąże się również z kwestiami finansowymi. Dla niewielkich gmin, gdyż to w grupie tych jednostek samorządu terytorialnego badacze usta-lili najliczniejsze braki w zakresie własnych domen pocztowych i internetowych, wydatek kilku lub kilkunastu tysięcy złotych rocznie, uwzględniając koszty zatrudnienia wykwali-fikowanego personelu, jest dość pokaźną pozycją w budżecie. Nakłady rosną geometrycz-

32 https://epuap.gov.pl/wps/myportal/E2_ZdarzeniaZyciowe/leId=16&forAdm=false (dostęp on-line 31.07.2013). 33 M. Korzeb, Brak elektronicznej skrzynki podawczej, „Wspólnota”. Pismo samorządu terytorialnego, wersja elek-

troniczna z dnia 22.02.2013, (dostęp on-line 31.07.2013). 34 Dz. U. z 2002 r. nr 144, poz. 1204 ze zm.), ustawa z dnia 18.07.2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną.


nie przy zakupie serwerów rzeczywistych, które zdolne są zapewnić sprawny przepływ danych oraz obsługę teleinformatyczną urzędu.

2.6. Poziom i forma zwrotów

Reasumując aspekt dystrybucji kwestionariuszy ankiety, wszystkie formularze przesłane zo-stały do adresatów drogą elektroniczną w proporcji trzydzieści siedem procent wiadomości poczty elektronicznej, sześćdziesiąt trzy procent poprzez system ePUAP z wykorzystaniem indywidualnych profili zaufanych badaczy. Spośród dwóch tysięcy ośmiuset siedemdziesięciu ośmiu jednostek samorządu terytorialnego (stan na dzień rozpoczęcia badań – przyp. aut.) dwa tysiące czterysta dziewięćdziesiąt dziewięć to gminy wszystkich statusów (wiejska, miejsko--wiejska, miejska), sześćdziesiąt pięć miast na prawach powiatu oraz trzysta czternaście powia-tów. Liczba zwrotów kwestionariuszy ankiet ukształtowała się na poziomie 19,85%, co ozna-cza iż w rękach badaczy znalazł się zaledwie blisko co piąty przesłany wniosek. Taki poziom zwrotów powodowany może być następującymi czynnikami:

1. Niska kompetencja komunikacyjna urzędników odpowiedzialnych za przyjmowanie korespondencji wynikająca między innymi z braku odpowiednich szkoleń w zakresie obsługi ePUAP.

2. Wybiórcze przestrzeganie przepisów instrukcji kancelaryjnej, która precyzyjnie sankcjonuje sposób procedowania z pocztą przychodzącą, w tym tryb rejestrowania (część urzędów po-mimo wykorzystywania elektronicznego sytemu obiegu dokumentów, prowadzi także rów-nolegle dublujący się rejestr w oparciu o książkę korespondencji – przyp. aut.).

3. Niedostateczna znajomość przepisów kodeksu postępowania administracyjnego i wyni-kających z tego tytułu konsekwencji związanych z terminowością załatwiania spraw urzędowych.

4. Podyktowany praktyką zwyczajową sposób postępowania z wnioskami przesyłanymi pocztą elektroniczną. Mowa tutaj o traktowaniu ich jako wiadomości typu spam lub ja-ko druki reklamowe.

5. Nieefektywna organizacja pracy pracowników zajmujących się przyjmowaniem poczty przychodzącej, uzależnione jest od wielkości jednostki samorządu terytorialnego i po-ziomu zatrudnienia.

6. Brak konsekwencji w planowaniu obiegu korespondencji elektronicznej, co ma związek z mnogością adresów poczty elektronicznej, co z kolei determinuje ich zróżnicowaną obsługę: przykładowe prefiksy adresów w domenie urzędowej: [email protected], [email protected], wojt/burmistrz/[email protected] obsługiwane są przez kilku różnych urzędników, w tym pracowników sekretariatu kierownika urzędu oraz biura podawczego.

7. Rozwiązania technologiczne blokujące otrzymywanie wiadomości typu spam, zwłasz-cza w przypadku skrzynek elektronicznych funkcjonujących w ramach bezpłatnych ogólnodostępnych portali internetowych.

8. Niechętny stosunek urzędników do wypełniania ankiet. 9. Brak nawyku codziennego korzystania z poczty elektronicznej, co szczególnie widocz-

ne jest w sytuacji automatycznie generowanego przez system komunikatu o braku moż-liwości dostarczenia wiadomości e-mail z uwagi na przekroczenie limitu danych35.

35 Niektóre urzędy jednostek samorządu terytorialnego posiadają zarządzane przez działy promocji, informacji czy

komunikacji społecznej profile w serwisach społecznościowych. Oferują one możliwość kontaktu z urzędem. Nie jest


Podkreślić należy jednak, iż z formalno-prawnego punktu widzenia zwrot na poziomie oko-ło dwudziestu procent nie jest dobrym prognostykiem na przyszłość. Przy poczynieniu teore-tycznego założenia wskazać należy, iż blisko osiemdziesiąt procent wniosków pozostało bez nadania im biegu służbowego oraz rozpatrzenia, co w niekorzystnym świetle stawia admini-strację samorządową, w której realizowanych jest blisko siedemdziesiąt procent wszystkich spraw związanych z obsługą obywateli36. Co więcej, system ePUAP posiadania wewnętrzną funkcjonalność sygnalizującą przekroczenie terminu biegu sprawy. Pomimo tego rodzaju aler-tu, zwroty ankiet w zależności od kanału komunikacyjnego wyniosły: 51% udziału ePUAP, 23% wiadomości poczty elektronicznej (e-mail) oraz 26% listy polecone lub zwykłe. Były to reakcje zarówno na wnioski przesłane do adresatów poprzez ePUAP, gdzie oznaczono prefe-rencje dla korespondencji elektronicznej37 jak i ankiety wysłane poprzez e-mail. Co więcej, część listów tradycyjnych przesłanych została na adres służbowy badaczy, mimo że podczas korespondencji nie był on nigdzie używany. Jedynym wskazaniem identyfikacyjnym była afiliacja autorów badań. Adresy zameldowania badacze zobowiązani byli podać podczas pro-cedury potwierdzania profilu zaufanego ePUAP, więc były one dostępne w systemie, jak rów-nież korespondencja sygnowana przez profil zaufany ma implementowany adres zameldowa-nia do formularza wniosku. Uzyskanie adresu służbowego badaczy wymagało jednak od urzędników realizujących wysyłkę nieco większego zaangażowania związanego z ustaleniem owego adresu pocztowego. Nadmienić należy nadto, iż część otrzymanych pocztą tradycyjną kwestionariuszy ankiety została nadana bez spełnienia wymogów związanych ze stosowaniem instrukcji kancelaryjnej. Przesyłka zawierała bowiem jedynie wypełniony kwestionariusz bez pisma przewodniego oraz nadanego numeru kancelaryjnego, który to jest potwierdzeniem nadania sprawie biegu urzędowego. W tym miejscu podkreślenia wymaga również fakt, że część kwestionariuszy przesłanych poprzez ePUAP jak i pocztę elektroniczną nie była wypeł-niona lub też była wypełniona w części albo przesłana w różnych formatach elektronicznych. Kwestionariusz ankiety dystrybuowany był przez badaczy w najpopularniejszym formacie pliku tekstowego pakietu Microsoft Office – formacie doc lub docx w środowisku systemu Windows, który dominuje jako środowisko informatyczne w urzędach jednostek samorządu terytorialnego, przy czym odpowiedzi zawarte były bądź to w pliku tekstowym lub przekon-wertowanym do formatu Portable Document Format albo nawet w formatach plików graficz-nych: Joint Photographic Experts Group i Graphics Interchange Format. Przypadki odsyłania pustych kwestionariuszy lub ankiet w plikach graficznych świadczyć mogą o niedostatecznym poziomie biegłości w zakresie obsługi programów komputerowych. W kilku jednostkowych przypadkach otrzymano także kwestionariusze ankiet zakodowane w formatach z rozszerze-niem plik.xades oraz plik.sig wykorzystywanych w korespondencji sygnowanej bezpiecznym podpisem elektronicznym niemożliwym do odczytania bez użycia dedykowanego programu

to bynajmniej jednak droga sformalizowana, a jedynie o charakterze wyłącznie informacyjnym. Można zatem wyko-rzystać wiadomości przesyłane poprzez profil w portalu społecznościowy, ale czas reakcji nie jest regulowany przepi-sami prawa i wynika przede wszystkim z poziomu kultury organizacyjnej urzędu. Urząd Miasta Tychy w r. 2008 oferował możliwość uzyskania połączenia telefonicznego z centralą urzędu poprzez konto w bezpłatnym komunikato-rze internetowym Skype. Na takiej samej zasadzie Straż Miejska w Tychach wykorzystywała komunikator Gadu--Gadu, ale nie przyjmowano tą drogą zgłoszeń z prośbą o interwencję. Podstawowym problemem korespondencji realizowanej poprzez komunikatory lub portale społecznościowe, jest kwestia braku możliwości jednoznacznej identy-fikacji nadawcy. Należy sądzić, iż utrzymywanie oraz zarządzanie takimi kanałami komunikacji ma głównie znaczenie promocyjne.

36 Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Program Zintegrowanej Informatyzacji Państwa, Warszawa 2013, s. 71. 37 „Korespondencję w tej sprawie proszę kierować do mnie za pomocą środków komunikacji elektronicznej zgod-

nie z art. 39 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 z późn. zm.)”.


komputerowego. Taka sytuacja pociągała za sobą konieczność zainstalowania przez badaczy dostępnych kluczy publicznych w celu konwersji dokumentu zawierającego kwestionariusz ankiety, do formatu możliwego do odczytania przez system komputerowy.

Interesująca okazała się również kwestia wykorzystania przez adresatów ankiet – adresów poczty elektronicznej badaczy. Nie pojawiła się bowiem sytuacja samodzielnego ustalenia adresu służbowej poczty elektronicznej przez urzędników, zamiast tego wystąpiło działanie reaktywne. Odpowiedź na korespondencję kierowaną z adresów służbowej poczty elektronicz-nej wykorzystywała adres nadawcy, natomiast korespondencja będąca reakcją na wniosek przesłany za pośrednictwem ePUAP, docierała na prywatne adresy poczty elektronicznej bada-czy, które zawarte są w profilach właścicieli profili zaufanych. Nie przeprowadzono jednak ilościowej analizy powyżej zarysowanych zjawisk ze względu na brak możliwości ustalenia rzeczywistych motywów wystąpienia określonej reakcji na bodziec w postaci kwestionariusza ankiety. Dla przykładu, z jednego z urzędów jednostek samorządu terytorialnego zamiast wy-pełnionego kwestionariusza ankiety badawcze otrzymali odpowiedź o braku możliwości reali-zacji wniosku z uwagi na… sezon urlopowy. Niektóre z odpowiedzi na wnioski o udział w badaniu zawierały informację zwrotną w postaci prośby o podpisanie dokumentu bezpiecz-nym podpisem elektronicznym weryfikowanym certyfikatem kwalifikowanym. W dwóch przypadkach natomiast kwestionariusze ankiet zostały zwrócone badaczom w dwóch wersjach, co świadczyło o tym że podczas dekretowania wniosku trafiły one do kilku urzędników, a w in-nym przypadku sumienny urzędnik wypełnił tę samą ankietę dwukrotnie, aktualizując jej treść po upływie kilku tygodni.

2.6.1. Główne problemy dystrybucji

Do najważniejszych problemów logistycznych, jakie zidentyfikowano podczas badania zali-czyć należy brak możliwości realizacji korespondencji seryjnej na platformie ePUAP oraz zmieniającą się zawartość interfejsu użytkownika systemu. Zróżnicowane klucze kategoryza-cyjne w katalogach dostępnych usług, jak już wspomniano powyżej, wymagały elastycznego stosowania algorytmu dystrybucji wniosków z wykorzystaniem platformy ePUAP. Wystąpiły również problemy technologiczne związane z brakiem możliwości wysłania korespondencji poprzez Elektroniczną Skrzynkę Podawczą, zarówno po stronie badaczy jak i adresatów ankiet. Były to między innymi problemy z uzyskaniem połączenia z systemem, a nie kłopoty tech-niczne związane z problemem z dostępem do sieci internetowej. Nie w każdym przypadku generowane było też Urzędowe Poświadczenie Doręczenia, a rozszyfrowanie kody błędu gene-rowanego przez system przekraczało poziom wiedzy informatycznej badaczy.

Problematyczna okazała się także wyszukiwarka miejscowości w portalu ePUAP, jak rów-nież w okresie realizacji badania wiele do życzenia pozostawiała funkcjonalność filtrowania bazy podmiotów w systemie ePUAP. Czynnikiem utrudniającym pracę z wykorzystaniem ePUAP był także brak jednolitego schematu nazewnictwa gmin. Podmioty niejednokrotnie kategoryzowane były w systemie pod nazwą Gmina Abcde lub jako Urząd Gminy Abcde, tudzież Miasto Abcde albo Urząd Miejski czy Urząd Miasta oraz Powiat Abcde i Starostwo Powiatowe w Abcde. Wymagało to od badaczy każdorazowej zmiany algorytmu i ustalania obowiązującej w systemie ePUAP nazwy jednostki samorządu terytorialnego. Ujednolicenie nazewnictwa typologicznego jednostek samorządu terytorialnego38 znacznie ułatwiłoby pracę

38 Ujednolicone nazewnictwo nie występuje również w obecnym stanie prawnym. Nazwy jednostek samorządu te-

rytorialnego zawarte są w statutach, a zatem aktach prawa miejscowego niższych rangą niż ustawa.

Ro

z pwanyjed(nzwDointłuj

zdział 2. Metodo

platformą ePUaniem odpowych przypadkadnostek samoa przykład m

właszcza w prodatkowa uciternetowych oje na efektywnPrzykładowe

ologia badań

UAP, zwłaszcwiedniej składnach. Miało to rządu terytori

miasto ABCD rzypadku stosążliwość w doraz nawigacjność interakcj

e błędy genero

cza iż znalezieni oraz deklinszczególne zn

ialnego, ale o– gmina miejsowania skrótdystrybucji zwją na stronie, ji komunikacyowane przez s

enie prawidłownacji nazw minaczenie przytej samej sied

jska i gmina Atów w rodzajuwiązana była która niejednoyjnej z użytkoystem ePUAP

wej nazwy wiejscowości, ky wysyłaniu kdzibie władzeABCD – gmiu Urząd Gmiz architekturąokrotnie nie b

ownikiem. P w trakcie rea

iązało się takżktóre występokorespondencje i zróżnicowaina wiejska – iny (UG) i Gą informacji nbyła intuicyjna

alizacji badan

29

że z zastoso-owały w róż-i do różnych

anym statusie przyp. aut.),

Gmina (Gm.). na witrynach a, co oddzia-

ia:


2.7. Zawartość ankiety

Kwestionariusz ankiety dotyczył zagadnień z zakresu prowadzenia polityki informacyjnej, wykorzystania metod i technik promocji oraz Public Relations. Zgodnie z metodologią prowa-dzenia badań społecznych ankietę przesłane łącznie z wnioskiem o treści tożsamej z preambułą ankiety: „Szanowni Państwo! Zwracamy się do Państwa z prośbą o wypełnienie załączonego kwestionariusza. Jest on narzędziem stworzonym na potrzeby ogólnopolskich badań nad spo-sobami komunikowania lokalnego, prowadzonych przez Zakład Dziennikarstwa Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Informacje zebra-ne na jego podstawie pomogą nam w określeniu dominujących tendencji na rynkach komuni-kowania lokalnego, najczęściej stosowanych metod komunikowania i stworzeniu przewodnika po narzędziach polityki komunikacyjnej dla samorządów. Nie mniej ważnym celem naszych badań jest zdiagnozowanie problemów komunikacyjnych występujących na poziomie lokal-nym i określenie sposobów ich rozwiązywania. Osobnym problemem badawczym będzie po-nadto wykorzystanie nowoczesnych rozwiązań teleinformatycznych do ich przeprowadzenia. Mamy świadomość, iż kwestionariusz jest dość obszerny i zawiera zróżnicowane pytania, dlatego będziemy wdzięczni za przekazanie poszczególnych jego części osobom, które w Pań-stwa urzędzie odpowiadają za komunikowanie społeczne. Jednocześnie zapewniamy, że wyniki badania będą analizowane wspólnie. Określenie miejscowości jest spowodowane przede wszystkim potrzebą opracowania mapy komunikowania lokalnego i określenia tendencji cha-rakterystycznych dla poszczególnych regionów, jak również dla wielkości gmin i ich charakteru. Mamy nadzieję, że nasza prośba spotka się z Państwa zrozumieniem i życzliwością. Dołożymy wszelkich starań, by maksymalnie wykorzystać wyniki badań nie tylko dla zweryfikowania stanu faktycznego, ale także dla sformułowania sugestii, które pomogą usprawnić komuniko-wanie z lokalnymi społecznościami. Wierzymy, że nasze badanie przyczyni się do wzrostu efektywności nie tylko samego procesu komunikowania, ale również udoskonalenia relacji samorządu z jego otoczeniem społecznym. Z góry dziękujemy za zaangażowanie.”

Ankieta podzielona została na cztery bloki tematyczne. Zagadnienia ogólne dotyczyły kwe-stii ulokowania w strukturze organizacyjnej oraz rodzaju komórki organizacyjnej odpowie-dzialnej za komunikowanie społeczne i politykę informacyjną. W części pierwszej badacze umieścili także pytania zmierzające do ustalenia zakresu i form komunikowania wykorzysty-wanych przez urząd jednostki samorządu terytorialnego, rodzaju, tematyki i częstotliwości prowadzonych badań społecznych oraz rozmiarów i form ewentualnej współpracy partnerskiej pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego z Polski i zagranicy. Część druga dotyczyła funkcjonującej na obszarze jednostki samorządu terytorialnego lub na fragmencie terytorium prasy lokalnej oraz jej form i periodyczności. Części trzecia oraz czwarta odnosiły się do wi-tryn internetowych oraz funkcjonowania lokalnego radia i telewizji.

2.7.1. Uwagi metodologiczne

Analizując formę i treść pytań ankietowych wskazać należy, iż w odniesieniu do pytania o zakres obowiązków rzecznika prasowego, uwzględniono również obowiązki zazwyczaj przypisane asystentom kierowników urzędów jednostek samorządu terytorialnego, jak na przykład przygotowywanie wystąpień okolicznościowych czy też obsługa protokolarna gości lub uroczystości oficjalnych. Celem było ustalenie czy i w jakim zakresie rola rzecznika prasowego zmienia się i ewoluuje w kierunku specjalisty public relations. Stąd też w ankie-


cie umieszczono pytanie dotyczące rodzaju wykształcenia osoby piastującej stanowisko rzecznika prasowego.

Definiując prasę lokalną badacze zastosowali szerokie ujęcie definicyjne umieszczając w tym zakresie zarówno prasę samorządową jak i lokalną wydawaną niezależnie od władz lokalnych. Stąd w pytaniu czternastym uwzględniono kilka wariantów odpowiedzi by uchwy-cić zjawisko komercjalizacji mediów komunalnych, czyli wydawanych przez spółkę prawa handlowego z dominującym lub całkowitym udziałem gminy. Takie rozwiązanie implikuje podniesienie wiarygodności pisma lub portalu internetowego. W powszechnym odbiorze in-formacje o wydawcy zawarte w stopce redakcyjnej wskazują spółkę prawa handlowego, a uzyskanie bardziej szczegółowych danych o wydawcy, trybie powoływania organów spółki wymaga zaangażowania ze strony czytelnika. Taka pozorna wiarygodność oddziałuje na po-ziom zaufania odbiorcy. Wydawana w takim trybie prasa samorządowa (gazeta lub portal in-ternetowy) mogą także poprzez politykę zamówień publicznych ze strony właściciela lub udziałowców oddziaływać na lokalny rynek prasowy stosując dumpingowe stawki sprzedaży powierzchni reklamowych lub też jako media bezpłatne skutecznie drenować rynek prasowy dostarczając informacji lokalnych za darmo. Taka praktyka może skutkować wyeliminowa-niem z rynku płatnych, niezależnych periodyków. Czasopismo lub portal będące własnością lub współwłasnością gminy służyć może również do budowania pozytywnego wizerunku lo-kalnego lidera i jego środowiska politycznego39, zwłaszcza z uwagi na zjawisko autocenzury mogące wystąpić w redakcjach takich periodyków wśród zatrudnionych tam dziennikarzy.

W odniesieniu do pytań związanych z posiadaniem witryn internetowych – tj. własnej, Biuletynu Informacji Publicznej lub obu jednocześnie nie poczyniono precyzyjnego uszczegółowienia pomię-dzy administratorem strony internetowej a zarządzającym treścią. Celem tego rodzaju rozwiązania w ankiecie było bowiem określenie relacji pomiędzy witryną jednoznacznie identyfikowaną z na-dawcą (strona internetowa w domenie gminy) oraz inicjowaną/moderowaną/zarządzaną lub subsy-diowaną przez jednostkę samorządu terytorialnego.

W ankiecie dominuje – dla uproszczenia przekazu – określenie Urząd Gminy/Miasta lub Gmina/Miasto jako jednostki samorządu terytorialnego. Jednak badawcze, jak już wspomnia-no, dystrybuowali kwestionariusz także wśród ponad trzystu polskich powiatów. Chodziło przede wszystkim o zapewnienie komplementarności danych, porównując te uzyskane z gmin tworzących powiat oraz samych powiatów, zwłaszcza iż w świetle obowiązującego stanu prawnego, trójszczeblowy podział administracyjny Polski nie wiąże się ze strukturą hierar-chicznego podporządkowania jednostek samorządu terytorialnego. Innymi słowy, ankieta z treści pytań której mogłoby wynikać adresowanie jej wyłącznie do gmin, dostarczana była również do powiatów i takie też kryterium znalazło się w jej metryce.

W metryczce ankiety znalazła się kategoria powiat, nie było natomiast kategorii: miasto na prawach powiatu. Z uwagi na niezbyt dużą ilość tak zwanych powiatów grodzkich w Polsce – podczas badania sześćdziesiąt pięć, w obecnym stanie prawnym sześćdziesiąt sześć, badacze dokonali samodzielnej kategoryzacji jednostek samorządu terytorialnego o statusie miast na prawach powiatu podczas procesu kodowania ankiet. Owe potocznie nazywane powiatami grodzkimi miasta, w metryczce ankiety same zaliczały się do kategorii gmin miejskich, który-mi są z formalnego punktu widzenia biorąc pod uwagę na przykład tryb wyboru organu wyko-nawczego. Jednostki, które zwróciły wypełniony kwestionariusz nie kwestionowały jego mate-rii przedmiotowej, prawdopodobnie z uwagi na zawartość merytoryczną preambuły oraz wy-raźnie określony zakres podmiotowy badania wyrażony w tytule projektu. Poza dwoma charak-

39 Szerzej na ten temat: G. Piechota, R. Rajczyk, Media samorządowe jako narzędzie kreacji wizerunku lokalnego lidera i jego otoczenia (na przykładzie treści publikowanych w tygodniku samorządowym „Twoje Tychy”), „Athe-naeum. Polskie Studia Politologiczne”, Vol. 34/2012, s. 42–58.


terystycznymi przypadkami odmowy sygnalizowanymi powyżej (zakwestionowanie podstawy prawnej oraz odmowa wypełnienia ze względu na sezon urlopowy), inne urzędy jednostek samorządu terytorialnego które wzięły udział w badaniu nie sygnalizowały problemów z inter-pretacją intencji badaczy. Co więcej, przyjmując założenie o charakterze formalno-prawnym, te urzędy które uznały się za niewłaściwe w myśl przepisów kodeksu postępowania admini-stracyjnego do rozpatrzenia wniosku, zobowiązane były na podstawie przepisów przytoczonej powyżej ustawy odesłać wniosek wraz z ankietą i informacją zwrotną o braku właściwości merytorycznej do rozpatrzenia wniosku lub też przesłania informacji w trybie i formie przewi-dzianych w kodeksie postępowania administracyjnego, o przekazaniu wniosku wraz z załącz-nikiem do właściwych merytorycznie organów. Przyjmując założenie formalno-prawne i bio-rąc pod uwagę powyższe kryterium, zgodna z przepisami administracyjnymi droga takiego wniosku winna przebiegać według schematu: powiat dystrybuuje wniosek do gmin wchodzą-cych w jego skład z prośbą o realizację wniosku i przesłanie informacji o sposobie załatwienia sprawy lub też starostwo powiatowe gromadzi dane na podstawie ankiet przesłanych do gmin w reakcji na wniosek, i po uzyskaniu odpowiedzi ze wszystkich indagowanych gmin, przygo-towuje zbiorcze zestawienie dla badaczy. Rzecz jasna wymagane jest tutaj sformułowanie innego istotnego zastrzeżenia – opisane powyżej działanie poza wymiarem prawnym, miałoby również wymierne znaczenie wizerunkowe w kontekście prezentowanych badań.

Podkreślić należy również, iż postawione w kwestionariuszu pytania o sposób nadawania przez lokalną rozgłośnię radiową są traktowane rozłącznie. Stąd wynik na poziomie 19% wskazań w odniesieniu do nadawania internetowego ocenić należy jako relatywnie niski. Może to być skutkiem niewiedzy udzielających odpowiedzi urzędników, co oznacza braki kompeten-cyjne w analizie otoczenia społecznego albo też podyktowane jest to specyfiką radia interne-towego, które charakteryzuje się wysoką specjalizacją – przede wszystkim o profilu muzycz-nym oraz szerokim wachlarzem formatów gatunkowych.

Kolejna uwaga merytoryczna odnosząca się do treści kwestionariusza dotyczy pytania o formy komunikowania. Kafeteria wymienionych opcji nie uwzględnia billboardów, citylightów i tym podobnych narzędzi reklamy zewnętrznej, jak również banerów reklamowych czy też reklam wielkopowierzchniowych. Badacze uznali bowiem, iż wykorzystanie tego rodzaju nośników reklamowych nie ma zazwyczaj charakteru incydentalnego (najczęściej jest to jeden z kanałów komunikacji wykorzystywany w kampaniach promocyjnych) oraz jednostkowego (nie stosuje się punktowej ekspozycji jednej tylko sztuki takiego nośnika). Ponadto banery reklamowe charakte-rystyczne są przede wszystkim dla imprez masowych jako nośnik przekazu reklamowego (nazwa sponsora – przyp. aut.), a billboardy stanowią najczęściej spotykaną formę promocji projektów realizowanych ze środków Unii Europejskiej i jako element obowiązkowy zlokalizowane są punktowo. Pozostawiono jednak rubrykę: inne dla uwzględnienia nie wymienionych form40.

2.7.2. Interpretacja odpowiedzi kwestionariusza ankietowego

W toku analizy otrzymanych kwestionariuszy badawczych ustalono kilka prawidłowości. Podkreślić należy, iż w pytaniu siódmym w korelacji do wspomnianego powyżej pytania czternastego w jednostkowych przypadkach pojawiły się rozbieżne odpowiedzi w zakresie traktowania gazety wydawanej przez samorządowe jednostki organizacyjne lub samorządowe jednostki kultury jako medium własnego. Interpretacja powyższego faktu może wynikać bądź to z przesłanek wizerunkowych (udzielający odpowiedzi na pytania ankietowe obawiał się interpretacji mówiącej o wywieraniu wpływu przez samorządowych decydentów na media) lub

40 Kwestionariusz ankiety użytej w badaniu znajduje się w aneksie na końcu książki.

Ro

teżfoczpisdiuuznądonietenurprkoaddo

udstizni mmikwjak

gósawi

zdział 2. Metodo

ż traktowaniarmalną kontro

zym nie należysma/portalu inum czy też lin

znawały gazetą internetową otyczące funkce zaobserwown przebiegał czędu. W jednacownik zatru

ością gminy i dministrowaniowi, a z grupy

2.7

Spośród 533dział w badaniionariuszy wpnalazło się womałopolskie. Nińsko-mazursk

westionariuszykie wzięły udz

Zdecydowanólnych wojewómorządu teryięcej wypełnio

ologia badań

a tych periodyolą pracowniky w tym miejsnternetowegonii programowty wydawanej

rozumianą szcjonalności orwano. Tam gdczęściej niż t

nym dosłowniudniony na stdostosowanya treścią nie p

y – pracownicy

7.3. Poziom

3 jednostek saiu nad samorzpłynęła z wojojewództwo ślNajmniej odpkiego. Oczywy bez uwzględział w badaniu

Rysunek 1

nie inny obrazództw. Poniew

ytorialnego, okonych kwestio

yków finansowków samorządscu zapominać, jak i o znacwej. Wystąpiłprzez urząd g

zeroko jako praz badające pdzie za aktuatam gdzie odpie przypadku anowisku – ro

ym do tego poprzez pracowny obsługi.

m zwrotów

amorządu terządowymi insewództwa maląskie z 56 wy

powiedzi uzyswiście, poniżsdnienia odsetku.

1. Udział gmin z p

z otrzymujemyważ charakterkazuje się, że onariuszy, pla

wanych z piendowych podleć zarówno o aczeniu zawartoły ponadto odgminy. W zakportal, w ankipoziom interalizację danychpowiedzialną osobą zarządobotnik. Wiązoziomem zatrunika z grupy z

w z poszcz

rytorialnego (mstrumentami kazowieckiego ypełnionymi kkano z wojew

sza ilustracja ka gmin, mia

poszczególnych w

y po obliczenryzują się one

województwasuje się w gr

niędzy publicegających nadautocenzurze zości projektu

dpowiedzi, któkresie natomiaiecie znalazły

aktywności poh odpowiadałza to osobą

dzającą treściązać to należy rudnienia. Byłzaszeregowan

zególnych

miast, gmin komunikowan – 67 odpowkwestionariuswództwa lubuprezentuje je

ast i powiatów

województw w ba

niu poziomu ze bardzo zróżn

wo mazowieckranicach średn

cznych jako bdzorowi służboze strony samyredakcyjnego

óre za własneast administroy się pytania ortalu, zasadniła prywatna fbył jeden z pą witryny inteprzede wszysł to wyjątkownia – pracown

jednostek

i powiatów) nia największa

wiedzi. Na druszami, dalej wuskiego, opolsedynie liczbę w z danego w

adaniu

zwrotów ankienicowaną ilośckie, z którego niego wyniku

33

ędących pod owemu, przy ych twórców o owego me-

medium nie wania witry-szczegółowe czych różnic

firma, proces pracowników rnetowej był stkim z wiel-

wy przypadek icy samorzą-

k

jakie wzięły a liczba kwe-ugim miejscu wielkopolskie skiego i war-

zwróconych województwa,

et z poszcze-cią jednostek wróciło naj-

, jeśli chodzi

34

o ilość odpow30%, zwrotówcentowego osz którego wróniósł 19,79%i wielkopolsk(niespełna 11

Co prawdanak przypuszTeza ta zostan

Największsię pomiędzystionariusze wwypadły gminz faktem, że p

Kom

wiedzi w relacw uzyskano wsiągnęło wojewóciło prawie 2

% osiągnęły takie. Najmniej % zwrotów) oa, stopień zwrcza się, że bęnie zweryfiko

Rysunek 2

ą ilość odpowy 5 a 10 tysiącwróciły z jednny o najmniejpo prostu miej

Rysunek

munikowanie loka

cji do liczby gw województwwództwo pom24% wypełnio

akże wojewódaktywne w

oraz warmińskrotów z poszcędzie on skorewana w dalsz

2. Stopień zwrotó

wiedzi uzyskancami – liczbanostek o iloścjszej i najwiękjscowości tego

3. Udział gmin w

alne w Polsce. O i

gmin i powiatwie śląskim. K

morskie. Nieźleonych ankiet. dztwa łódzkieodsyłaniu ankko-mazurskie czególnych welowany z aktyej części opra

ów ankiet w zależ

no z miejscowzwrotów wy

ci mieszkańcókszej liczbie mo rodzaju jest

badaniu w zależn

nstrumentach po

tów. NajwięksKolejny wynie wypadło też Wyniki wyż

e, opolskie, pokiet okazało (13,33%).

województw mywnością kom

acowania.

ności od wojewó

wości, którychyniosła tu 170ów między 10mieszkańców,w Polsce najm

ności od ilości mi

olityki komunikac

szy odsetek, bik, niższy o 4ż województwsze od średniodkarpackie, się wojewód

może być przymunikacyjną i

ództwa (w%)

h liczba miesz. Nieco mniej0 a 20 tysiąca, co jest związmniej.

ieszkańców

cyjnej samorządó

bo nieco pona4,5 punktu prowo małopolskie

ego, który wyświętokrzyskiztwo lubelski

ypadkowy, jednnego rodzaju

kańców mieścj, bo 122 kweami. Najsłabiezane, zapewne

ów

ad o-e, y-ie ie

d-u.

ci e-ej e,

Ro

Nity

skryskz profoele

zdział 2. Metodo

Co wydaje sieco mniej z ma najmniejszą

Rezultat ten kanym przez jezują się one n

kano z miast npowiatów. Mdzaju do wsprmy ePUAP, ektroniczną.

ologia badań

ię zaskakującmiejsko-wiejską ilość odpow

Rysun

przestaje zasednostki różnenajmniejszymna prawach poże to być sy

półpracy z otoza pośrednict

Rysunek 5. St

ce, największąkich, na trzeci

wiedzi uzyskan

ek 4 Udział miejs

skakiwać, gdyego rodzaju. G

m poziomem zpowiatu, natomygnałem mów

oczeniem nauktwem której g

opień zwrotów a

ą ilość kwestioim miejscu zn

no z miast na p

scowości różnego

y przyjrzymy Gmin wiejskiczwrotów w bamiast nieszczewiącym nie tyki, co raczej ogromadzono d

nkiet w zależnoś

onariuszy otrznalazły się gmprawach powi

o rodzaju w badan

się znów wych jest w Polscadaniu. Najwiególnie wieleyle o gotowoo braku przygdane czy, szerz

ci od rodzaju mie

zymano z gmminy miejskie, iatu.

niu

nikom procence najwięcej, iększy procene wróciło ich, ści miejscowo

gotowania do zej, do komun

ejscowości

35

in wiejskich. dalej powia-

ntowym uzy-ale charakte-t ankiet uzy-co ciekawe,

ości różnego obsługi plat-nikacji drogą

Wyn

3.1

Jak już wspinne podmiotywyspecjalizowści gmin i pozostała powołcji i Informacwości, natominne jednostk(w znaczeniu rych miejscacrodzaju kwest

Statystyki żają gminy w

niki basam

. Instytuspołec

pomniano, usty władzy czy wanych w kom

owiatów (54%łana. Tam, gdcji lub podobn

miast w pozostki. Zdarza sibiuro/kancela

ch zadania te tiami.

Rysu

funkcjonowanwiejskie, w kt

R O

adań nmorząd

ucjonalnznego s

tawodawca niadministracji

munikowaniu %), jakie zdecydzie dział takinie (24%). Biutałych jednostię, że zadaniaria zarządu pprzejmują dz

unek 6. Komórka

nia komórek tórych rozwią

Z D Z I A

nad kodowym

ny wymisamorzą

ie nakłada na jpublicznej obinstytucji z o

ydowały się wistnieje, zazw

ura Prasowe stkach za komuie to powiedpowiatu – przyziały, których

do spraw komun

do spraw komązania tego ro

Ł 3

omunim w Po

iar komądów lok

jednostki sambowiązku powotoczeniem. Bywziąć udział wwyczaj jest nasą organizowaunikację z oto

dzą się pracoyp. aut.) lub P

nazwa nie su

nikowania społec

munikowania odzaju są cha

kowanolsce

unikowkalnych

morządu terytowoływania osóyć może dlatew badaniu komazywany Wydane w zaledwioczeniem są oownikom Gabrezydenta Mia

ugeruje zajmo

znego

społecznego arakterystyczn

niem

ania

orialnego ani nób ani komóreego w większomórka taka ni

działem Promoie 4% miejscoodpowiedzialnbinetu Starostasta. W niektó

owania się teg

znacznie zanne dla niewiel

na ek o-ie o-o-ne ty ó-go

ni-le

Ro

poścminapew

jakżezremasklas

R

zdział 3. Wyniki b

onad ¼ jednosi, które zdecyiejscowości z

azwa, jaką nadewne, obowiązmiastach na p

Istnienie komką się w danej

e jest ona różnezygnowały załopolskim i d

kie, gdzie aż 80skie – prawie 6

Rysunek 8. Odsete

badań nad komun

stek. W gminydowały się wzzależy nie tylkdaje się w jejzki, jakie się pprawach powi

Rysunek 7. Ro

mórki odpowiej jednostce po

na w poszczegz tej formy orgdolnośląskim. 0% gmin i pow69% miejscow

ek gmin posiadają

nikowaniem sam

nach innego roziąć udział wko fakt istnien ramach oddzprzed nim staiatu i w powia

odzaj miejscowoś

edzialnej za kodziału terytorgólnych wojewganizowania kNajgorzej po

wiatów nie powości bez kom

cych komórkę kom

orządowym w Po

odzaju oraz pobadaniu, taka

nia odpowiednziałowi odpowawia. Biuro pratach niż w mi

ści a komórka kom

omunikację jerialnego przywwództwach. Nkomunikacji spod tym względosiada tego rodmórki komunik

munikowania społ

olsce

owiatach w pa komórka czyniej struktury

wiedzialnemu rasowe to rozwiejscowościac

munikowania spo

est pewnego rwiązuje do tej Najmniejszy odspołecznej znadem prezentujdzaju rozwiązakowania społec

łecznego w poszcz

ponad połowiey dział istniejąy organizacyjn

za komunikawiązanie stosoh pozostałych

ołecznego

rodzaju sygnałkomunikacji.

dsetek miejscoajduje się w wje się wojewóań oraz wojewcznego.

zególnych wojewó

37

e miejscowo-ą. Od rodzaju nej, ale także ację oraz, za-owane raczej h typów.

łem o wadze, Okazuje się,

owości, które województwie ództwo lubel-wództwo pod-

dztwach (w%)

j

38

Choć Wydmórki komunnie cieszyło sw aż 7 wojew

Rysunek 9. R

Istnienie kdo wielkości istnienie to odrujących posikich miejscowkontaktu, najInaczej jest wdem na to jestdeklarują poswość ta jest jewościach nie jednak byłybyspołeczności,

R

Kom

dział promocjinikowania sposię różnym po

wództwach.

Rodzaje komórek

komórki do spmiejscowośc

dpowiedzi odmiadanie takiegwościach, gdzzwyczajniej n

w dużych, nielt choćby fakt,siadanie takicednak tylko ntrzeba dodatk

y one dla kont jak na przykł

Rysunek 10. Kom

munikowanie loka

i i informacji łecznego, to w

owodzeniem, p

k odpowiedzialnyc

praw komunikci. W najmniemowne. Im wo rozwiązaniazie ludzie znanie ma konieclokalnych gm, że wszystkieh jednostek w

na pozór pozytkowych struktaktów z otoczład inwestorzy

mórka do spraw ko

alne w Polsce. O i

okazał się naw poszczególnpodobnie jak b

ch za komunikacj

kowania społecejszych z nic

większa miejsca. Jest to, być ają się osobiśczności instytinach, gdzie t miejscowoścw ramach strutywna. Zrozum

ktur, aby komuzeniem zewnęy, turyści czy

omunikowania sp

nstrumentach po

ajpopularniejsznych wojewódbiuro prasowe

ję społeczną w po

cznego wydajch ponad ¾ ocowość, tym wmoże, uzasadście i istnieje tucjonalizacji taki kontakt jeci o liczbie miuktur organizmiałe jest bow

munikować sięętrznym, nie bteż potencjaln

połecznego a wie

olityki komunikac

zą formą orgadztwach tego e, które nie w

oszczególnych wo

je się wprost podpowiedzi nawiększy odsetdnione faktem

możliwość bkomunikowa

est już ogranieszkańców po

zacyjnych urzwiem, że w m z mieszkańc

będącym elemni nowi mieszk

lkość miejscowoś

cyjnej samorządó

anizowania kotypu rozwiąza

występuje wcal

ojewództwach

proporcjonalna pytanie o jeek gmin dekla

m, że w niewiebezpośredniegania lokalnegoczony – dowo

owyżej 200 tyędu. Prawidło

małych miejscoami, potrzebn

mentem lokalnekańcy.

ści

ów

o-a-le

ne ej a-

el-go o. o-

ys. o-o-ne ej

Ro

prz ndajejprze

nenyi śsta

so

zdział 3. Wyniki b

Komórki do ofesjonalnie pnich jest kieroatkowych oboj obowiązki tzypadków dz

entuje poniższ

W niemal wsego powierzonych proporcjacśląskim spotykanowią one zn

Nie można wobem kierowan

badań nad komun

spraw komunprowadzone. owana przez oowiązków. Cztakże nie wykiał ten jest kia ilustracja.

Rysune

szystkich wojno albo osobiech). Tylko w kamy na tymnaczącego ods

Rysunek 12. Kie

wskazać żadnynia komórką k

nikowaniem sam

nikowania spoDowodem naosobę specjalnasem osoba tkraczają pozaierowany prze

k 11. Kierownik k

ewództwach ke specjalnie dwojewództwi

m stanowisku setka kierown

erownik komórki

ych istotnych komunikowan

orządowym w Po

ołecznego tama to jest chocinie do tego pota jest wyłaniaa zadania komez osobę pełni

komórki komunik

kierownictwodo tego powołaie dolnośląskiosoby pełniącików omawian

komunikowania s

zależności ponia społeczneg

olsce

m, gdzie są wyiażby fakt, żeowołaną, to zana spośród p

mórki, o jakieiącą jednocze

kowania społeczn

o nad komórkąanej, albo praim, łódzkim, ce również in

anej kategorii i

społecznego a wo

omiędzy wielkgo. W najmni

ydzielone, wye zdecydowanznaczy nie pospracowników ej mowa. Zaleeśnie inne fun

nego

ą komunikowaacownikowi dpodkarpackim

nne funkcje, ainstytucji.

ojewództwo

kością miejscoiejszych miejs

39

ydają się być na większość siadającą do-działu, więc

edwie w 4% kcje, co pre-

ania społecz-ziału (w róż-

m, podlaskim ale także nie

owości a spo-scowościach,

40

co prawda, nkierowane po

R

Podobnie nsobem zarządże miasta na pi gminy miejs-wiejskich takistotne, by mó

Odrębna kinstytucja przpotrzeby komłuje się tzw. sposób, jedna

Kom

ieszczególnieodobnie jak w

Rysunek 13. Kiero

nie można okrdzania omawiaprawach powiskie czynią to kie połączenie óc wyciągać w

Rysunek 14

komórka do spzeznaczona d

munikowania srzeczników p

ak najczęstszą

munikowanie loka

często takie miejscowości

ownik komórki ko

reślić jednoznaaną kategorią diatu zupełnie nw niewielkiej występuje w

wnioski o jakiej

4. Komórka komu

praw komunikdo kontaktów się z otoczeniprasowych. Oą nazwą pozo

alne w Polsce. O i

komórki powiach większyc

omunikowania sp

acznie zależnodziałów w ramnie łączą tej fuilości przypad

kilku procentajkolwiek praw

unikowania społe

kowania społeze społeczno

iem zewnętrznOczywiście, stostaje rzecznik

nstrumentach po

wstają, jednak ch.

połecznego a wie

ości między romach urzędówunkcji z innymdków, zaś w gach wskazań. R

widłowości w t

ecznego a rodzaj m

ecznego jest, nością danej mnym, szczegótanowiska te mk, który jest p

olityki komunikac

tam, gdzie je

lkość miejscowoś

odzajem miejsw – można jedymi obowiązkamgminach wiejsRóżnice nie sątej kwestii.

miejscowości

najczęściej, pomiejscowości.ólnie tym medmogą się nazpowołany dla

cyjnej samorządó

e powołano, s

ści

scowości a spoynie stwierdzićmi, zaś powiatskich i miejskoą jednak na tyl

ostrzegana jakNatomiast n

dialnym, powozywać w różna udzielania in

ów

są

o-ić, ty o-le

ko na o-ny n-

Ro

forząnoZdtarny

ichrzeZnRews

3

zdział 3. Wyniki b

rmacji na temądu terytorialn

o, są to najczdarza się też, żrz Miasta (Powym nie należy

Jak już wspoh występowanecznicy nie nacznie powyelatywnie najskazań), zacho

Rzecznicy sątys. mieszkań

badań nad komun

mat działalnoścnego na pozio

zęściej rzecznże tę funkcję pwiatu) albo indo praktyk sz

omniano, rzecnie w poszczesą obecni w

yżej średniej wmniej rzecznodniopomorsk

ą powoływanińców nie ma

nikowaniem sam

ci władz lokalomie lokalnym

nicy Urzędów pełni naczelninna osoba. Gezczególnie czę

Rysunek

czników nie pególnych woj

więcej niż w tej kwestii ików powołankim i podkarp

Rysunek 16.

przede wszysw ogóle osó

orządowym w Po

nych i odpowm nie powołan

Miast lub Prik lub inny preneralnie, powęstych.

15. Rzecznik pra

powołuje się wewództwach n39,5% miejsutrzymują si

no w wojewóackim.

Rzecznik a wojew

stkim w więksb, które są p

olsce

wiednich urzędano rzecznikówrezydentów (

racownik Wydwoływanie rze

sowy

w ponad 3/4 należy stwiercowości (wojię też wojewóództwie mazo

wództwo

szych miejscopowoływane d

dów. W ¾ jednw. Tam, gdzie(Burmistrzów,działu Promocecznika na poz

miejscowościdzić, że w ża

ojewództwo dództwa lubuskowieckim (nie

owościach. Wdla kontaktów

41

nostek samo-e to uczynio-, Starostów). cji lub Sekre-ziomie lokal-

i. Analizując adnym z nich dolnośląskie). kie i śląskie. espełna 12%

tych poniżej w z mediami,

42

natomiast wszwet stwierdziwołuje się rzetrzeba się konnością władz zainteresowan

Podobną zściach różnegrzadziej. W ntylko niewielenawiać, na ilemediów raczezakrojone obomniejszych m

Kom

zystkie miastaić, że zależnoeczników prasntaktować w dlokalnych ora

niem środków

zależność możgo rodzaju. Imniewiele ponae ponad 11% e rzecznicy sąej okazjonalniowiązki – być

miejscowościac

munikowanie loka

a powyżej 50ść jest liniowsowych. Jest tdanej miejscoaz instytucji s

w masowego k

Rysunek 17. R

żna zauważyćm mniej „wiejd 5% gmin wmiast na prawą potrzebni wie, jednak majć może należach.

Rysunek 18.

alne w Polsce. O i

00 tys. mieszkwa – im więks

to uzależnionewości oraz odsamorządowykomunikowani

Rzecznik a wielkoś

ć, analizując jska” jest mie

wiejskich jest wach powiatugminach wiej

jąc na uwadzeałoby rzecznik

Rzecznik a rodzaj

nstrumentach po

kańców posiadsza liczba miee, być może, d tego, na ile

ych – większe ia.

ść miejscowości

powoływanieejscowość, tyosoba pełniąc

u nie posiada ejskich, które e, że osoby taków powoływ

j miejscowości

olityki komunikac

dają rzecznikóeszkańców, tyod ilości medmedia interesmiasta cieszą

e rzeczników ym rzecznikówca taką funkcjrzecznika. Mcieszą się zain

akie najczęściwać częściej, r

cyjnej samorządó

ów. Można naym chętniej podiów, z którymsują się działaą się większym

w miejscowow powołuje siję podczas gdożna się zastanteresowaniemej mają szerzerównież w naj

ów

a-o-mi al-m

o-ię

dy a-m ej

aj-

Ro

gd41z bSpśc

z ntemnikjed

płcmatylpe

zdział 3. Wyniki b

Choć rzecznidzie istnieje ta1% rzecznikówbyciem naczelpotykamy też iej na poziom

Na stanowisknich nie przekmat których uków przedziałdnak posiadaj

Prawie jednaci. Co prawdając na uwadzlko domyślać

ełnienia tej fun

badań nad komun

ików powołujaka funkcja, naw jest zatrudnlnikiem Wydzmiejscowości

mie powiatów,

ku rzecznika kroczyła 40 roudało się pozył wiekowy to ącym już dośw

akowo chętnieda, w deklaracze, że część kć, że tak naprnkcji.

nikowaniem sam

e się w niespeajczęściej nie nionych tylkoziału Promocjii, w których rale nie tylko.

Rysunek

zatrudnia się oku życia, natoyskać dane. Na30–39 lat, co wiadczenie za

Rysune

e powołuje sicjach mamy n

kwestionariuszrawdę płeć n

orządowym w Po

ełna ¼ jednostjest pełniona j

o dla pełnienia, z funkcją asyrzecznikami s

19. Funkcje rzec

najczęściej oomiast powyżajczęściej spoznaczy, że po

awodowe osob

k 20. Wiek rzeczn

ię na stanowinieco więcej zy nie zawieraie jest czynn

olsce

tek samorządujako stanowisa tego zadaniystenta czy teżsą sami przeds

znika

osoby relatywżej 50 jest zaleotykany, bo wowierza się tę bom.

nika

isko rzecznikókobiet (47%)

ała odpowiedznikiem determ

u lokalnego, tsko samodzielia, pozostali łż sekretarza lustawiciele wła

wnie młode. Poedwie 12% rzełaściwy aż dlafunkcję w mi

ów przedstaw) niż mężczyzzi na to pytani

minującym prz

43

to nawet tam, ne. Zaledwie ączą funkcję

ub inspektora. adz – najczę-

onad połowa eczników, na a 45% rzecz-iarę młodym,

wicieli obojga zn (44%) ale ie, można się zydatność do

j

44

Zaledwie 2wykształcenieże niemożliwpełnienia roliplomem studihumanistyczn6% to osoby rzeczników nhumanistyczn

Obowiązkiwąsko i dosłz kontaktami prowadzą mowystąpień i onia charakteryjest protokół że niewiele lona stanowiskuływania osobrozszerzyć zabyłoby uzasad

Kom

2% rzecznikówe wyższe. Nie

we jest precyzi rzecznika. Wiów dziennika

nych (być możo wykształce

nie trafiają osonych.

i rzeczników włownie. Przedz mediami:

onitoring medbsługi spotkańyzują mniej ngości oficjalnokalnych jednu rzecznika pry dla kontakt

adania rzecznidnione nawet

munikowanie loka

Rysu

w legitymuje estety, odpowzyjne określe

Wiemy jednakarskich, kolejże również dzeniu technicznoby przypadk

Rysunek

w większości de wszystkimprzygotowują

diów. Nieco rń oraz przygoniż połowę ponych. Przy taknostek samorzrasowego – rzów z mediamików na szerow najmniejsz

alne w Polsce. O i

unek 21. Płeć rzec

się tylko średiedzi na to py

enie odsetka l, że przynajmne 32% to ab

ziennikarskichnym. Tak czy kowe, są to lu

22. Wykształceni

miejscowoścm, rzecznicy ą materiały drzadziej wymaotowywania mowołanych rz

k określonych ządu terytorialzeczywiście, w

mi szczególnieoko pojmowanzych miejscow

nstrumentach po

cznika

dnim wykształytanie były udludzi profesjo

mniej 20% z nbsolwenci szeh). Z całą pewy inaczej, możudzie wykszta

e rzecznika

ci, które ich powykonują ws

dla prasy, wypaga się od rz

materiałów prozeczników, na

zadaniach rzlnego decyduj

w większości ge, jeśli są one ną obsługę ko

wościach.

olityki komunikac

łceniem. Pozodzielane w takonalnie przygnich może się eroko pojmowwnością możnażna uznać, że ałceni, często

owołują są poszelkie czynnpowiadają się

zeczników przomocyjnych. Pajrzadziej spoteczników trud

uje się na zatrugmin nie ma psporadyczne.

omunikacyjną

cyjnej samorządó

ostali posiadajk różny sposóbgotowanych d

pochwalić dywanych studiówa stwierdzić, żna stanowiskpo kierunkac

ostrzegane dośności związanę dla niej orazygotowywaniPozostałe zadatykaną funkcjdno się dziwićudnienie osobpotrzeby powo

Jeśliby jedna– ich istnieni

ów

ją b,

do y-w że ko ch

ść ne az ia a-ją ć,

by o-ak ie

Ro

otwinfw wylok

wymi

miprwł(1

zdział 3. Wyniki b

3.2. In

Katalog instwarty i nie spformowania ckwestionariusykorzystywankalnym instruJako pierwsz

ykorzystywaniast i powiatów

Uzyskane odiejscu kwestiozypadkach (1łasne media n2), w których

badań nad komun

nstrume

trumentów kposób zbadać czy też, szerzszu pojawiło

ne i/lub najbarumenty. ze pojawiło sine w większośw deklaruje u

Rysun

dpowiedzi posonariusza pyta15), mimo de

nie są wykorzyh w danym mi

nikowaniem sam

Rysunek 2

enty kom

omunikowaniwykorzystywej, komunikowsię pytanie o

rdziej charakt

ię pytanie o wści badanych jużywanie włas

nek 24. Instrume

stanowiono wanie o wydaweklaracji wydystywane w poieście/gminie

orządowym w Po

23. Obowiązki rze

munikow

ia, dostępnycwanie wszystki

wania się z loużywanie tyc

erystyczne dla

własną prasę.ednostek, jedn

snej prasy w k

nty komunikowa

ięc skorelowawanie własnej pdawania własnolityce komunnie wydaje si

olsce

ecznika

wania s

ch dla samorich możliwycokalnymi spoch, które Auta polityki kom

Spodziewanonak okazało s

kontaktach z lo

nia – prasa lokaln

ać z odpowiedprasy. Okazuj

nego tytułu prnikacyjnej. Poę prasy a mim

połeczn

rządu terytorh narzędzi uż

ołecznościami.torzy uznali zmunikacyjnej

o się, że to nię, że zaledwiokalną społecz

na

dziami na zadaje się bowiemrasowego, twi

ojawiły się takmo to deklaruj

45

ego

ialnego, jest ywanych dla . Dlatego też a najczęściej na poziomie

narzędzie jest ie 37% gmin, znością.

ane w innym m, że w wielu ierdzi się, że

kże przypadki e się używa-

46

nie jej w chardawania własści wydaje siękiem między

Własne

media –

prasa

lokalna

tak

nie

Ogółem

Używanie w poszczególści wojewódzdeklaruje to mopolskie.

Nie możnaki komunikacże granicę 30wielkości truprasy.

Kom

rakterze narzęsnego pisma nę ją poniekąd władzami/urz

nie

wydaw

przy ośro

kultur

12 46

232 31

244 77

Rysunek 25

własnej praslnych wojewóztwa śląskiegomniej niż 30%

Rysunek 26.

a powiedzieć, cyjnej było zd0% przekraczaudno ustalić j

munikowanie loka

ędzia w politynie wszędzie je

„od niechcenzędem a obyw

wane

odku

ry

specjalny

zakład

budżetow

0

2

2

5. Prasa samorząd

sy dla porozuództwach. Najco i lubuskiego

% miejscowośc

Prasa lokalna jak

poszczegó

żeby używandeterminowanają dopiero gmakąkolwiek k

alne w Polsce. O i

yce komunikaest jeszcze odia” nie przypi

watelami.

Prasa samorząd

y

wy

urząd

miasta/gminy

125

54

179

dowa jako instrum

umiewania sichętniej do ko

o – 60% i więcci: warmińsko

ko instrument ko

ólnych wojewódz

nie prasy samone wielkością miny większekorelację międ

nstrumentach po

acyjnej. Być mdpowiednio wyisując jej znac

dowa

y

zlecone

prywatnej

firmie

13

15

28

ment polityki kom

ę z otoczenieorzystania z ncej, są równie

o-mazurskie, p

omunikowania sam

ztwach (w%)

orządowej w cmiejscowości

e niż 5 tys. midzy wielkośc

olityki komunikac

może, świadomysoka i w częczącej roli w b

spółka

z udziałem

miasta

2

2

4

munikacyjnej

em jest dość iej przyznają eż takie wojewpodlaskie, łód

morządowego

charakterze nai. Można jedyieszkańców, a

cią miejscowo

cyjnej samorządó

mość wagi wyści miejscowobyciu pośredn

Ogółem inne

7 205

11 347

18 552

zróżnicowansię miejscowo

wództwa, gdzizkie, lubelskie

arzędzia polityynie stwierdzićale powyżej teości a użyciem

ów

y-o-

ni-

ne o-ie e,

y-ć, ej m

Ro

leżwzprgm

z mkrrefwa

zdział 3. Wyniki b

Niewątpliwieżne od rodzajzrost poziomuasę samorząd

mina, tym częś

Kolejnym spmieszkańcamietnej kwestii,feratów w urzatelami, używ

badań nad komun

Rysunek 27. Pr

e jednak używaju miejscowou skomplikowdową wykorzyściej spotykam

Rysunek 28 Pra

posobem komi. Mowa tu o , na których pzędzie. Okazu

wanie go zadek

nikowaniem sam

rasa lokalna jako

w miejscow

wanie prasy wości. Pomijająwania a raczejystuje się cormy wskazanie

asa lokalna jako i

w miejscow

munikowania, spotkaniach,

pojawiają sięuje się, że spoklarowało 81%

orządowym w Po

instrument komu

wościach różnej w

w polityce komąc poziom poj oddalanie saz chętniej. M

e tego sposobu

nstrument komu

wościach różnego

o jaki zapytkonsultacjach

przedstawicisób ten jest b

% miejscowoś

olsce

unikowania samo

wielkości

munikacyjnej owiatu, który się od wiejskiMówiąc inaczu komunikowa

unikowania samo

rodzaju

ytano w kwesh organizowaiele władz i p

bardzo popularści.

orządowego

jest w pewieod tej tende

iego poziomuzej, im „bardzania.

rządowego

stionariuszu, anych dla omópracownicy orną formą kon

47

n sposób za-encji odstaje, u sprawia, że ziej miejska”

są spotkania ówienia kon-dpowiednich ntaktu z oby-

48

Ry

Ry

Nieco zasktakty są najbz mieszkańcaw miejscowopodyktowanybyć uznawane

Jeśli chodzkańcami zdecz takiej możlspotkań, na kscowości, nia taką w myśltu, ma zróżncharakterze. Wmałych społec

Kom

ysunek 29. Spotka

ysunek 30. Spotka

kakuje fakt, żebardziej naturami nie cieszą ściach o liczb

y przekonanieme za element „zi o rodzaj micydowanie zaliwości. Jest które należałobejednokrotniel obowiązującicowany charWięzi integracczności gminn

munikowanie loka

ania z mieszkańc

ania z mieszkańc

w poszcz

e w miejscowralne i, bądź

się największbie mieszkańcm, że to, co j„poważnych” iejscowości, śaniżają powiato, zapewne, by zaprosić m

e kiepsko skcych przepisówrakter wewnęcyjne nie są, jnych.

alne w Polsce. O i

ami jako instrum

ami jako instrum

zególnych wojew

wościach najmco bądź, najłzą popularnośów pomiędzyjest łatwo dodziałań samorśrednią wykoraty, z któryc

podyktowanmieszkańców wkomunikowanyw prawnych twętrzny i realizjak się wydaj

nstrumentach po

ment komunikowa

ment komunikowa

wództwach

mniejszych, dlałatwiejsze dością. Mniej chy 50 a 200 tysstępne i ponirządu lokalnerzystania bezpch niespełna ne trudnościamwielu, często ych. Lokalnatworzą z mocyzuje zadania pje, tak silne ja

olityki komunikac

ania samorządow

ania samorządow

a których bezo zorganizowahętnie organiz. Możliwe, żeekąd naturalngo. pośrednich sp40% deklaru

mi w organizoddalonych o

a wspólnota y ustawy miespubliczne o pak w przypadk

cyjnej samorządó

wego

wego

pośrednie konania, spotkaniuje się je tylk

e wynik ten jene nie powinn

otkań z mieszuje korzystanizowaniu takicod siebie miejsamorządowa

szkańcy powiaponadlokalnymku stosunkow

ów

n-ia

ko est no

z-ie ch ej-a, a-m

wo

Ro

włmiroz

zdział 3. Wyniki b

Rysu

Rysu

Relatywnie dładz w charakieszkańcom tozmawiania na

Rysun

badań nad komun

unek 31. Spotkani

unek 32. Spotkani

duży odsetek kterze narzędzo szansa spotkabliskie mieszk

ek 33. Dyżury prz

nikowaniem sam

ia z mieszkańcam

w miejscow

ia z mieszkańcam

w miejscow

respondentówzia w polityceania się z radnkańcom tematy

zedstawicieli wła

orządowym w Po

mi jako instrumen


mi jako instrumen

wościach różnego

w deklaruje wykomunikacyjn

nymi, wójtamiy. Są one prow

dz jako instrume

olsce

t komunikowania

wielkości

t komunikowania

rodzaju

ykorzystywaninej. Dyżury tai, burmistrzam

wadzone w 72%

ent komunikowan

a samorządoweg

a samorządoweg

ie dyżurów prakie w godzin

mi, prezydentam% miejscowośc

nia samorządowe

49

o

o

rzedstawicieli nach znanych mi miast i po-ci.

go

50

Najmniej cniopomorskim60%. Lideramtych deklaracj

Rys

Zaskakująckontaktu z miczęsto spotyksą oni dostępn

Rys

Podobnie jwicieli władzz wyłączeniem

Kom

chętnie korzym. Tam odsetmi w tym rankji zbliża się do

sunek 34. Dyżury

co niewiele nieszkańcami –

kają nie ma poni o każdej po

sunek 35. Dyżury

jak w przypadz organizuje m gmin wiejs

munikowanie loka

ysta się z dyżutek deklarując

kingu pozostajo 90%.

przedstawicieli w

w poszczeg

najmniejszych– być może, wotrzeby wyznaorze, nie tylko

przedstawicieli w

w miejsc

dku spotkań zsię nieco mn

skich, które z

alne w Polsce. O i

urów władz wcych organizoją województw

władz jako instrum

ólnych wojewód

h gmin deklarw miejscowoścaczać specjaln

w urzędzie al

władz jako instrum

cowościach różne

z mieszkańcamniej chętnie n

powodów op

nstrumentach po

w województwowanie ich mwa śląskie i św

ment komunikow

ztwach (w %)

ruje korzystanciach gdzie w

nych dyżurów le także w cza

ment komunikow

ej wielkości

mi, na poziomniż w miejsco

isanych powy

olityki komunikac

wie mazowiecmiejscowości więtokrzyskie

wania samorządow

nie z formy bszyscy się znadla mieszkań

asie wolnym o

wania samorządow

mie powiatu dyowościach innyżej wydają si

cyjnej samorządó

ckim i zachodnie przekracz

e, gdzie poziom

wego

bezpośredniegają i relatywniców, poniewa

od pracy?

wego

yżury przedstanego rodzaju ię takich dyżu

ów

d-za m

go ie aż

a-–

u-

Ro

róprwamo

bądzwłsięwipoz bdoobmiko

zdział 3. Wyniki b

w potrzebowazestrzenne spania o miejscuoże niektórych

Rysun

Imprezy orgaądź też jako uzaju Dni Miasładzami lokalnę poza gmachicieli władz wowiedzieć, że bardziej „ludzokonaniami – bywatelami. Ziejscowości d

omunikacyjnej

badań nad komun

ać w nieco mprawia, że dyżu ich odbywah zniechęcać

nek 36. Dyżury prz

anizowane w urozmaicenie sta, festyny i nymi a miesz

hami urzędóww sytuacji spjest to okazj

zkiej”, codzienczy to oficjaln

Zalety tego rodeklaruje wykoj.

Rysunek 37. Imp

nikowaniem sam

mniejszym stopżury radnych sania (siedziba do korzystani

zedstawicieli wła

w miejscow

różnych miejlokalnego życinnego rodzaj

zkańcami. Jestw, w atmosferzprzyjającej naja do ocieplennej strony. Jenie ze sceny,

odzaju spotkańorzystywanie

rezy miejskie jako

orządowym w Po

pniu. W przysą rzadziej wypowiatu czy ma z tego rozw

dz jako instrume

wościach różnego

jscowościach cia są nie tylkju uroczystośct to forma o tyze o wiele luźawiązaniu nieenia wizerunkest to także, nczy też w pryń można by mimprez miejsk

o instrument kom

olsce

ypadku powiatykorzystywanmiejscowość,

wiązania komu

ent komunikowan

rodzaju

z okazji ważnko okazją do ci dają też moyle specyficznźniejszej, pozwezobowiązującku polityków niewątpliwie, ywatnych rozmmnożyć. Możkich w charak

munikowania sam

tu, zapewne, ne – konieczno którą radny rnikacyjnego.

nia samorządowe

nych dla miasrozrywki. Wsożliwość kontna, że spotkanwalają zobaczcej rozmowylokalnych, p

okazja do pocmowach z pose właśnie dla

kterze instrum

morządowego

51

ograniczenie ość zdecydo-reprezentuje)

go

sta wydarzeń szelkiego ro-taktu między nia odbywają zyć przedsta-. Można też okazania się

chwalenia się szczególnymi tego aż 67%

mentu polityki

52

Imprezy mnie wszystkiepolityki komuwanych w mi47 miejscowozy cykliczne n

Imprezy

miejskie

tak

nie

Ogółem

Imprezy

miejskie

tak

nie

Ogółem

Świadomocję komunikawości w wojw których wywództwie lubeorganizowanestrzegane wył

Rysunek 40. Imp

Kom

miejskie mogą e miejscowoścunikacyjnej. Wiejscowości z ości organizujnie uważa ich

brak

257

135

392

Rysunek 3

brak D

16

43

59

Rysunek 3

ść tego, że zoracyjną jest różnewództwach

ykorzystanie toelskim i zachoe (to zostanie łącznie jako ok

prezy miejskie jako

munikowanie loka

mieć charaktci, które zadeW poniższych

uznaniem ichących imprez

h za narzędzie

piknik ro

5

6

11

38. Imprezy dora

Dni miasta doż

97 4

27 3

124 8

39. Imprezy cyklic

rganizowanie na w różnych lubuskim, pom

o jest o wiele nodniopomorsk

zweryfikowankazja do zabaw

o instrument kom

alne w Polsce. O i

ter wydarzeń deklarowały ichh tabelach zaph za element zy doraźne orakomunikowan

Imprezy dor

odzinny nie

źne jako instrum

Imprezy cyk

żynki festiwal

lata

47 8

37 9

84 17

czne jako instrum

koncertu, festywojewództwa

morskim i śląniższe, nie prz

kim. Oczywiścne w dalszej wy a nie konta

unikowania samo

nstrumentach po

doraźnych orah organizowanprezentowanopolityki komu

az aż 139, w knia się.

raźne

e określono z

28

9

37

ment polityki kom

kliczne

al festyn

gminny

5

7

12

ment polityki kom

tynu czy dożynach. Wykorzyąskim. Są jedzekraczające 5cie, nie oznacz

części opracoaktów na linii w

orządowego w pos

olityki komunikac

az cyklicznycnie, uznają je

o korelacje imunikacyjnej. Októrych odbyw

okazjonalne zwi

z wydarzeniami w

81

32

113

unikacyjnej

imprezy

tematyczne ok

150

41

191

munikacyjnej

nek stwarza doystuje ją ponaddnak również 55% – ma to ma to, że imprez

owania) a jedywładze-obywa

szczególnych woje

cyjnej samorządó

h. Co ciekawee za instrumen

mprez organizoOkazuje się, żwają się impre

Ogółemązane

mieście

371

182

553

Ogółemnie

kreślono

48 371

18 182

66 553

oskonałą sytuad 80% miejsco

województwamiejsce w wojezy te nie są tamynie, że są poatele.

wództwach (w %)

ów

e, nt o-że e-

m

m

a-o-

wa, e-m o-

)

Ro

koChczZaczmiz nmi

w mnjesa j

zdział 3. Wyniki b

Zdecydowanomunikacyjnejhoć właśnie tezy nawet odpapewne dziejezym wyjątkowieszkają z nimnimi. Tymczaiasta poza „wy

Z podobnychgminach o chniejszej ilościst tu wynik ojednak niezby

badań nad komun

nie najniższy oj odnotowanoe miejscowoścustów, nie za

e się tak dlatewym – mieszkmi po sąsiedzasem w więksymuszonymi”

Rysunek 41. Imp

h powodów pharakterze mii mieszkańcówosiągnięty prz

yt chętnie dekl

Rysunek 42. Imp

nikowaniem sam

odsetek wykoo w miejscowci najbardziej adeklarowanoego, że w miekańcy spotykzku, więc impszych miejsco” sytuacjami je

rezy miejskie jako

w miejscow

popularność iiejskim. Gminw, rzadziej wzez powiaty, larują wykorzy

rezy miejskie jako

w miejscow

orządowym w Po

rzystania impwościach najm

kojarzą się zo ich w charaejscowościach

kają przedstawpreza gminna owościach praest znacznie m

o instrument kom


imprez miejskny wiejskie, kskazują takie które wszak

ystywanie ich

o instrument kom

wościach różnego

olsce

prez w charaktmniejszych – imprezami zakterze instruh tych bezpoś

wicieli władz a nie musi byawdopodobieńmniejsze.

munikowania sam

wielkości

kich jako formktóre zazwycrozwiązanie.

k organizują rh w polityce in

munikowania sam

rodzaju

terze narzędzido 10 tys. mokazji dożyn

umentu komuśredni kontakw sklepach,

yć pretekstem ństwo spotkan

morządowego

my kontaktu zaj są też gmNie do końca

różnego rodzanformacyjnej.

morządowego

53

ia w polityce mieszkańców.

ek, festynów unikacyjnego. t nie jest ni-świątyniach, do kontaktu

nia włodarzy

jest większa minami i naj-a zrozumiały aju imprezy,

54

Dość popuwszelkiego row ogólnodostw ich bezpośKorzystanie z

Odsetek mw poszczególon 90%, natopodkarpackie

Nie sposóbniem obwieszdzy 50 a 100

Kom

ularną formą iodzaju pisemntępnych miejsśrednim sąsiez nich zadekla

Rysunek 43. Obw

miejscowości klnych wojewóomiast nigdziee i podlaskie.

Rysunek 44. Obw

b wskazać żazczeń i afiszytys. wydaje si

munikowanie loka

informowaniane formy przescach, jak na pdztwie, słupy

arowało 84% m

wieszczenia i afisz

korzystającychództwach. Tylke nie był niżs

wieszczenia i afisz

w poszczeg

adnej zależnośy. Nieco słabszię tu dość przy

alne w Polsce. O i

a społecznościekazywania inprzykład tabli

y ogłoszeniowmiejscowości,

ze jako instrumen

h z ogłoszeń iko w dwóch (szy niż 75%.

ze jako instrumen

ólnych wojewód

ści pomiędzy zy wynik mieypadkowy.

nstrumentach po

i lokalnej są onformacji na tice ogłoszeń w

we, gabloty w, które wzięły

nt komunikowani

i afiszy nie jes(pomorskim iNajniższy wy

nt komunikowani

ztwach (w %)

y wielkością mejscowości o l

olityki komunikac

obwieszczeniatematy bieżącw urzędach m

w miejscach puudział w bada

ia samorządoweg

st szczególniewielkopolskim

ynik uzyskały

ia samorządoweg

miejscowości liczbie mieszk

cyjnej samorządó

a i afisze, czyce, wywieszan

miast i gmin luublicznych itdaniu.

go

e zróżnicowanm) przekroczy

y województw

go

a wykorzystakańców pomię

ów

yli ne ub d.

ny ył

wa

a-ę-

Ro

kospro

z pdzsatyk

zdział 3. Wyniki b

Ry

Podobnie braomunikowaniapecyfiki tego pzklejanie obw

Ry

Rzadziej wykprasą (mediamziennikarzy, wmodzielne przk deklaruje 56

badań nad komun

sunek 45. Obwie

ak zależności a. Niższy wypoziomu podz

wieszczeń staje

sunek 46. Obwie

korzystywanąmi), rozumianewysyłanie przezygotowywan6% jednostek

nikowaniem sam

szczenia i afisze j

w miejscow

pomiędzy roynik w powiaziały terytoriae się nie lada w

szczenia i afisze j

w miejscow

ą formą realizoe jako organizedstawicieli unie materiałówsamorządu te

orządowym w Po

ako instrument k


dzajem miejsatach może byalnego – powwyzwaniem lo

ako instrument k

wościach różnego

owania politykzowanie konferzędu na kole

w gotowych dorytorialnego n

olsce

komunikowania s

wielkości

cowości a koyć postrzegan

wiaty bywają nogistycznym.

komunikowania s

rodzaju

ki komunikacferencji prasowegia redakcyjno druku/emisjna poziomie lo

samorządowego

rzystaniem z ny jedynie prna tyle rozleg

samorządowego

cyjnej okazująwych, przyjmone lokalnych mi. Stosowanieokalnym.

55

tego rodzaju rzez pryzmat głe, że często

ą się kontakty owanie wizyt mediów oraz

e takich prak-

56

Kontakty zwojewództw. nikacyjnej (luwództwach m

Kontakty zmieszkańcówwania tego na10 tys. mieszk50%, natomia

Podobnie zo ile w gminaz mediami, ow miastach na

Kom

Rysunek 47. K

z mediami są W niektórych

ubelskie, podkmałopolskim i

Rysunek 48.

z prasą są zalew posiada danaarzędzia w pokańców odsetast w przypadkzależność ta pach wiejskich

o tyle w pozoa prawach pow

munikowanie loka

Kontakty z prasą j

w różnym stoh mniej niż 4karpackie). Jepomorskim je

Kontakty z prasą

w poszczeg

eżne od wielkoa miejscowoś

olityce komuntek jednostek ku największyprzedstawia s

h nie więcej, nostałych jednwiatu.

alne w Polsce. O i

ako instrument k

opniu deklarow0% miejscow

ednak nawet west to zaledwie

ą jako element ko

ólnych wojewód

ości miejscowć, tym większikacyjnej samdeklarujących

ych, czyli przeię, jeśli weźm

niż 38% decynostkach jest

nstrumentach po

komunikowania s

wane przez mwości uznaje jew rekordowyce 75%.

omunikowania sa

ztwach (w %)

wości i zależnoze jest prawd

morządu. Już wh korzystanie ekraczającychmiemy pod uwyduje się na sz

to zdecydow

olityki komunikac

samorządowego

miejscowości pe za element pch pod tym w

morządowego

ość ta jest linioopodobieństww gminach przz tego narzęd

h 200 tys. – wswagę rodzaj mzeroko pojmo

wana większoś

cyjnej samorządó

poszczególnycpolityki komuzględem woje

owa. Im więcewo wykorzystyzekraczającycdzia przekraczszystkie. miejscowości owane kontaktść – po 100%

ów

ch u-e-

ej y-ch za

– ty %

Ro

syz dzaopcjastwobobkonie42

zdział 3. Wyniki b

W dobie rozwytuacją jest modrugim człow

ania problemóperacji w sferzach, kiedy jesworzono systebowiązkowo obywatele, którorzystają równe tylko wymi

2% samorządó

badań nad komun

Rysunek 49. Kon

Rysunek 50. Kon

woju Internetożliwość szyb

wiekiem nie tylów czy załatwze publicznej,st potwierdzoem elektroniczobsługiwany rzy dysponująnież z czatówianę wiadomoów deklaruje k

nikowaniem sam

ntakty z prasą jako

w miejscow

ntakty z prasą jako

w miejscow

tu i sposobówbkiego i nie wlko w celach rwienia wielu , tego rodzajuona dodatkowznej platformprzez wszystą tzw. profilem

w, mailingu, kości tekstowykorzystanie z t

orządowym w Po

o instrument kom


o instrument kom

wościach różnego

komunikowawymagającegorozrywkowycspraw. Oczykomunikacja

o zabezpieczoy usług adminkie instytucjem zaufanym. omunikatorów

ych, ale nawetej formy kom

olsce

munikowania sam

wielkości

munikowania sam

rodzaju

ania się, jakie o szczególnej ch, ale także pywiście, jeśli a może być wionymi certyfinistracji publie publiczne a

Oprócz tej ow elektronicznet rozmowy wmunikacji.

morządowego

morządowego

oferuje, dla waktywności p

praktycznych –mówimy o diążąca wyłączikatami, dlateicznej (ePUAPa korzystać moficjalnej drognych umożliw

wideo. Mimo

57

wielu idealną porozumienia – dla rozwią-dokonywaniu znie w sytua-go w Polsce P), który jest

mogą z niego gi samorządy wiających już

to, zaledwie

58

Ry

Najsłabiej województwaz lokalnymi snośląskim wyw rankingu w

Ry

Z komunikców. Trudno szać od osobinia sprawy beponieważ niepetentów.

KorzystaniNajmniej chęwach powiatustan rzeczy msiada dostęp dnia wciąż są b

Kom

ysunek 51. Komun

pod względea: lubelskie, ospołecznościamynik ten nie p

województwa w

ysunek 52. Komun

kacji elektronisię temu dziwistej w nich wez wychodzene istnieje kon

ie z komunikaętnie korzystau. Oprócz wy

może być takżdo Internetu, bardziej popul

munikowanie loka

nikacja elektronic

em wykorzystopolskie i podmi nie przekrrzekracza 69%warmińsko-m

nikacja elektronic

w poszczeg

icznej chętniejwić – w więkswizyty, jeżeli inia z domu. Dnieczność osob

acji elektronica się z niej wymienionych wże fakt, że na niż w miastaclarne.

alne w Polsce. O i

czna jako instrum

tania możliwodlaskie, gdzie racza 20%. Je%, a jest to re

mazurskiego.

czna jako instrum

ólnych wojewód

j korzystają mszych miastachistnieje możliw

Dla samych urzbistego obsłu

cznej jest takżgminach wie

wcześniej powwsiach mniej

ch, w związku

nstrumentach po

ment komunikowa

ości internetoodsetek dekla

ednak w rekorezultat o praw

ment komunikowa

ztwach (w %)

miejscowości oh sama odlegwość zadania zędów jest to

użenia dużej i

kże uzależnionejskich, najchwodów, czynnjszy odsetek gu z czym trad

olityki komunikac

ania samorządow

owej komunikarujących tę frdowym woje

wie 13% lepszy

ania samorządow

o większej licłość od urzędpytania lub n

, z jednej stroilości „fizycz

ne od rodzaju ętniej – w minikiem wpływgospodarstw d

dycyjne formy

cyjnej samorządó

wego

kacji wypadajformę kontaktewództwie doy od kolejneg

wego

zbie mieszkańu może odstra

nawet załatwieny, ułatwienie

znie obecnych

miejscowościastach na pra

wającym na tedomowych po

y komunikowa

ów

ją tu

ol-go

ń-a-e-e, h”

ci. a-en o-a-

Ro

8-auteggojesró18dogmpykoko

zdział 3. Wyniki b

Rysun

Rysun

W 2013 r. pmilionową rze

ut.). Pozostałe go typu swojeo rodzaju. Jestst wystarczająwnież ilość p

8% jednostek o celów politymin często poytania do mieorzystanie z niowej” i niefo

badań nad komun

nek 53. Komunik

nek 54. Komunik

onad 10 milioeszą użytkown serwisy społ

e profile zakłat to dość nowąco oswojona,profili związanlokalnego sam

yki komunikacojawiają się

eszkańców, koich? Z jednej

ormalnej kom

nikowaniem sam

acja elektroniczn

w miejscow

acja elektroniczn

w miejscow

onów Polakóników może secznościowe

adają firmy, owa forma kom, jednak wydajnych z miastamorządu deklacyjnej. Skądininformacje o

onkursy, ciekastrony, może

munikacji nie

orządowym w Po

na jako instrumen


na jako instrumen

wościach różnego

w posiada swsię poszczycićrównież cieszsoby publiczn

munikowania saje się zyskiwaami czy regioaruje wykorzynąd wiadomo, o bieżących wawostki. Skądto być spowonależy wlicz

olsce

nt komunikowani

wielkości

nt komunikowani

rodzaju

woje konto nać portal nk.pl (zą się sporą pne, politycy, csię, która jeszać coraz więce

onami. Okazujystywanie serwże na „oficjal

wydarzeniachd więc tak niodowane przekzać do oficjal

a samorządoweg

a samorządoweg

a portalu Face(d. NaszaKlasopularnością.

celebryci, instyzcze nie przezej zwolennikóje się jednak,wisów Facebolnych” profilah na poziomiski odsetek dkonaniem, że lnych działań

59

go

go

ebook, około sa.pl – przyp.

Na stronach ytucje różne-z wszystkich ów. Duża jest że zaledwie

ook czy nk.pl ach miast czy ie lokalnym,

deklarujących tak „rozryw-ń samorządu.

60

Z drugiej, co prowadzone purzędem mias

R

Choć portalinii samorząw poszczególwództwie podnarzędzia polz 40% wyko32,14% samo

R

Wykorzyststopniu zależnwyznacznikiew badaniu. Tw miejscowoś

Kom

równie prawprzez osoby wsta czy gminy

Rysunek 55. Porta

ale społecznośąd-obywatele,lnych wojewódkarpackim, lityki komunikorzystaniem porządów.

Rysunek 56. Porta

tanie omawianne od wielkoś

em, zważywszTak czy inaczściach najmni

munikowanie loka

wdopodobne, mw żaden sposóby.

ale społecznościo

ściowe są rela to stopień

ództwach. Najgdzie niespełkacyjnej. Zde

portali społecz

ale społecznościow poszczeg

nej kategorii ści miejscowozy na niewielkzej, można stwiejszych jest z

alne w Polsce. O i

może być takb nie związan

we jako instrume

atywnie rzadktego wykorzjmniejszym złna 5,5% jednecydowanym lznościowych

we jako instrumeólnych wojewód

sposobów komości. 100% wką ilość tego rwierdzić, że

znikome.

nstrumentach po

k, że nawet „ne ani z władz

ent komunikowan

ko wykorzystyzystania jest zainteresowannostek zadeklliderem pozosoraz śląskie,

ent komunikowanztwach (w %)

munikowaniawyniki dla najw

rodzaju miejsckorzystanie z

olityki komunikac

„oficjalne” przami lokalnym

nia samorządowe

ywaną formą kdość mocno iem cieszą silarowało używstaje wojewód, gdzie używ

nia samorządowe

a się jest tylkowiększych micowości, jakiez portali społe

cyjnej samorządó

ofile często smi, ani z samym

ego

komunikacji nzróżnicowanę one w wojewanie ich jakdztwo lubuski

wane jest prze

ego

o w niewielkimiast nie są tutae wzięły udziaecznościowyc

ów

są m

na ny e-ko ie ez

m aj ał ch

Ro

ścskna

rujnierząnie

zdział 3. Wyniki b

Rysu

Analizując zai, należy stwi

kie i miejsko-wa portalach: Fa

Rysu

Prawie wszyją wykorzystye o obowiązkąd, a o dobrowe posiada taki

badań nad komun

unek 57. Portale

ależność międierdzić, że, trawiejskie oraz acebook, nk.p

unek 58. Portale

ystkie badane ywanie w polikowych stronawolnie przygoiego rozwiązan

nikowaniem sam

społecznościowe

w miejscow

dzy używaniemadycyjnie, najm

powiaty. Mial czy w serwis

społecznościowe

w miejscow

jednostki samityce komunikach Biuletynuotowywanych nia komunika

orządowym w Po

e jako instrument


m portali społmniej chętnieasta dużo chęsie YouTube.

e jako instrument

wościach różnego

morządu terytokacyjnej własnu Informacji Pstronach www

acyjnego.

olsce

t komunikowania

wielkości

łecznościowye są wykorzysętniej komunik

t komunikowania

rodzaju

orialnego na pnych serwisówPublicznej, ktw. Zaledwie 4

samorządowego

ch a rodzajemtywane przez kują się za po

samorządowego

poziomie lokaw internetowytóre posiada k4% jednostek

61

o

m miejscowo-gminy wiej-

omocą profili

o

alnym dekla-ych. Mowa tu każdy samo-deklaruje, że

jj

62

Co ciekawwww zadeklajako narzędzijako strona inniu z tego roz

Strona

interne-

towa

tak

nie

Ogółem

Aż w sześcsze braki w twłasnymi serwróżnych częśc

Można jednajmniejsze. Wnie posiada wzmniejsza, w obecność oma

Podobnie la rodzajem mnia własnych się to powiato

Kom

Rysunek 59. Str

we, spośród 19arowały, że pia polityki konternetowa. Z związania, aż

tylk

o B

IP

naz

wa

mia

sta.

pl

15 335

4 12

19 347

Rysunek 60

ciu województym zakresie wisami www ci kraju w tymdnak zauważyW gminach pwłasnego serw

miejscowoścawianego narzliniową zależn

miejscowości. serwisów, na

om i miastom

munikowanie loka

rona internetowa

9 samorządówposiadają tylkoomunikacyjnej

drugiej stron16 podało w b

naz

wa

mia

sta.

com

gmin

anaz

wa.

pl

11 42

0 1

11 43

. strona internetow

a występow

ztwach 100% jodnotowano wyniosło aż 8

m zakresie. yć, że ze stro

poniżej 3 tys. mwisu www, wciach zamieszzędzia komunność udało sięStopień skomajchętniej rezyna prawach p

alne w Polsce. O i

a jako instrument

w, które w czo BIP, aż 15 j. Oznacza toy, wśród 20 m

badaniu adres

Strona interne

pow

iat-

naz

wa

mia

ston

azw

a

42 1

0 0

42 1

wa jako instrumen

wanie własnego s

jednostek posw województ88%, nie moż

ony internetomieszkańców

wraz ze wzroszkanych przeznikacyjnego. ę ustalić pomię

mplikowania stygnują z nich

powiatu.

nstrumentach po

t komunikowania

zęści badania stwierdziło,

o, że również miejscowości,swojego serw

etowa

nie

pod

ano

nazw

y

skró

t n

azw

y.pl

37 9

2 0

39 9

nt komunikowania

erwisu www

siada własną stwie lubelskimżna więc stwie

owej najczęścprawie 17% j

stem ilości mz przynajmnie

ędzy korzystatruktury wpływ

h gminy wiejs

olityki komunikac

a samorządowego

dotyczącego że korzysta zserwisy BIP

, które zaprzecwisu internetow

naz

wa

mia

sta.

eu

naz

wam

iast

a

.up

ow.g

ov.p

l

20 3

1 0

21 3

a społecznego

stronę internetm, ale nawet erdzić dużego

ciej rezygnująjednostek zad

mieszkańców tej 50 tys. osób

aniem ze stronwa na tendenc

skie, podczas

cyjnej samorządó

o

własnej stronze strony www

traktowane sczają korzystawego.

Suma

um

naz

wa

mia

sta.

pl

18 533

0 20

18 553

tową. Najwięktam nasycenizróżnicowani

ą miejscowoścdeklarowało, żten odsetek sib mamy 100%

n internetowyccję do zakładagdy nie zdarz

ów

ny w są a-

k-ie ia

ci że ię %

ch a-za

Ro

R

zdział 3. Wyniki b

R

Rysunek 62. Stron

Rysunek 63. Strona

badań nad komun

Rysunek 61. Stron

na internetowa ja

a internetowa jak

nikowaniem sam

na internetowa ja

w poszczególn

ko instrument kom

ko instrument kom

orządowym w Po

ko instrument ko

nych województw

munikowania sam

munikowania sam

olsce

omunikowania sa

wach (w %)

morządowego w m

morządowego w m

amorządowego

iejscowościach róż

miejscowościach ró

63

żnej wielkości

óżnego rodzaju

j

64

Plakaty i umateriałów dformować lokbadań profilawykorzystywjak choćby konikatami. Byći powiatów re

Wojewódzinstrumentówskim i pomormiast najmn-pomorskim, się na drukow

Rysunek 65. Pl

Wykorzystpewnego pozwydają się by

Kom

ulotki należy udrukowanych, kalne społeczaktycznych cz

wać jako mateoszty wydrukuć może, właśnezygnuje z tak

Rysunek 64.

ztwa wykazująw polityki info

rskim, gdzie iejszy poziomlubelskimi po

wanie tego rod

akaty i ulotki jako

tywanie materziomu, to znayć dość przypa

munikowanie loka

uznać za dośćrozpowszech

zności o majązy choćby obriały reklamou czy też przynie ze względ

kiej formy ogła

Plakaty i ulotki ja

ą pewne zróżormacyjnej. Nponad 80% jm ich wykoodkarpackim,

dzaju materiałó

instrument komu

riałów tego roaczy do 50 tyadkowe, trudn

alne w Polsce. O i

ć tradycyjną fohnianych w oących się odbbowiązkowymowe. Oczywiśypadkowość kdu na te mankaszania lub pr

ako instrument ko

nicowanie wNajchętniej uży

ednostek dekorzystania od gdzie niewieów.

unikowania samorz

odzaju jest uzaysięcy mieszkno wskazać tu

nstrumentach po

formę komunigólnie dostępbyć wydarzenm szczepieniuście, mają onekontaktu odbiokamenty 33% romowania po

omunikowania sa

wykorzystywywa się ich w

klaruje taką fodnotowano wele ponad po

ządowego w posz

ależnione od lkańców. Powy

jakąkolwiek p

olityki komunikac

kowania. Za ppnych miejscaniach, imprezau zwierząt. Me także swojeorców z tego analizowanyc

odejmowanych

amorządowego

waniu plakatóww województwormę komunik

w województwłowa samorzą

czególnych wojew

iczby mieszkayżej tej wartoprawidłowość

cyjnej samorządó

pośrednictwemach, można inach, terminac

Można je także mankamentyrodzaju komuch miast, gmih działań.

w i ulotek jakwie świętokrzykowania, natowie kujawskoądów decyduj

wództwach (w %)

ańców tylko dości wskazanić.

ów

m n-ch że y, u-in

ko y-o-o-je

do ia

Ro

ścitekwimikie

R

monaoknako

wówyjewLu

zdział 3. Wyniki b

Rysunek 66 Plaka

Nieco inaczeji. Można stwik wpływ ma piejskich, któreiasta na prawaem są tutaj pow

Rysunek 67. Plaka

Kolejnym naowe, których z

a do nich zalickolicznościowea tłumaczyć wyonieczności ich

Mimo nie naództwa, w ktydawać. Są nwództwa śląskubelszczyźnie

badań nad komun

aty i ulotki jako in

ej przedstawiajierdzić, że na ppoziom skompe najmniej chach powiatu, kwiaty, gdzie s

aty i ulotki jako in

arzędziem komzazwyczaj użyczyć różnego e, przewodnikysokimi koszth wydawania wajwiększej poptórych ponad nimi wojewódkiego również – zaledwie w

nikowaniem sam

nstrument komun

ją się te zależpopularność mplikowania str

hętnie uciekająktóre w 100% ą one używan

nstrument komun

munikacyjnymywa się na potrodzaju folder

ki. Są one przytami ich wydanw większości pularności tejpołowa samo

dztwo dolnośląż tego rodzaju

w 24% samorz

orządowym w Po

nikowania samor

żności, jeśli wemateriałów druruktury jednosą się do tego przyznają się e zaledwie 10

nikowania samor

m, o jakie zapytrzeby reklamory turystyczne

ygotowywane nia i dystrybucmiejscowości j drogiej formorządów decyąskie i pomor

u materiały prządów.

olsce

rządowego w mie

weźmiemy podukowanych wstki samorządu

rodzaju sposę do używania % chętniej niż

rządowego w mie

ytano w ankiecowania miejsce i informacyjw zaledwie 44cji oraz, zapewuznawanych z

my promowanyduje się matrskie. Dokładnzygotowuje. N

ejscowościach róż

d uwagę rodzajrodzaju plaka

u terytorialnegobów komunitakich materiż w gminach w


cie, są wydawcowości na zewjne, albumy, w4% miejscowowne, przekonaza nie turystycia miejscowoeriały promocnie połowa je

Najmniej wyda

65

żnej wielkości

j miejscowo-atów czy ulo-go – od gmin ikowania, po ałów. Wyjąt-

wiejskich.

żnego rodzaju

nictwa rekla-wnątrz. Moż-wydawnictwa ości, co moż-niem o braku czne. ści, są woje-cyjne jednak ednostek wo-aje się ich na

66

Rysun

Rysun

Jak należałmowych. Wysiadających nta forma cieszdują się na tak

Rys

Kom

ek 68. Wykorzyst

nek 69. Wykorzys

ło się spodzieynika to, zapewniewielkie budzy się nie najwką formę prom

sunek 70. Wykorz

munikowanie loka

tanie wydawnictw

stanie wydawnict

ewać, najmniewne, ze zbyt

dżety wsi. Ciewiększą populmocji.

zystanie wydawn

alne w Polsce. O i

w reklamowych w

w reklamowych w

ejsze miejscowdużych kosztókawe jest jednlarnością, naw

nictw reklamowyc

nstrumentach po

w promowaniu m

w poszczególnyc

wości nie wydów, jakie musnak, że wśród

wet największe

ch w miejscowoś

olityki komunikac

miejscowości na ze

h województwac

dają w ogóle fsiałoby to pocd dużych mieje miasta nie w

ciach różnej wiel

cyjnej samorządó

ewnątrz

h (w %)

folderów reklaciągnąć dla poscowości takż

wszystkie decy

kości

ów

a-o-że y-

Ro

rogd

łecWrosaZ

32w wódz(6

zdział 3. Wyniki b

Wydawnictwdzaju miejsco

dy ¾ miast na

Jeszcze mnieczności lokaln

Wizyty te mogącznicy urodzimorządowymformy tej korz

R

W żadnym z2% samorząd31,25% jednództwach dolnzają władze w,67%) oraz św

badań nad komun

wa reklamoweowości. Mniejprawach pow

Rysu

ejszą popularnnej, jaką są oą mieć różne in czy ślubu

mi czy też innyzysta niewiele

Rysunek 72. Odw

z województwdów. Rekordznostek. Granicnośląskim, pow wojewódz

więtokrzyskim

nikowaniem sam

e jako forma j niż ¼ gmin

wiatu emituje t

unek 71. Wykorzy

w miejscow

nością cieszy osobiste wizypowody – odpo próbę po

ymi wydarzene ponad 20% s

wiedziny u mieszka

w odwiedziny zistą jest tu cę ¼ miejscowodlaskim i śląsztwie warmińm (8,33%).

orządowym w Po

promocji zewwiejskich de

takie materiały

ystanie wydawnic

wościach różnego

się dość tradyyty przedstawd chęci osobisolitycznej agitniami istotnymsamorządów w

ańców jako instru

u mieszkańcwojewództw

wości przekroskim. Najmnińsko-mazurski

olsce

wnętrznej w wecyduje się nay.

ctw reklamowych

rodzaju

ycyjna forma kwicieli władz stego złożeniatacji przed zbmi z perspektw Polsce.

ument polityki ko

ców nie są prawo małopolskoczono też wiej chętnie swim (niewiele

wyraźny sposóa ich wydawa

h

kontaktu z człw domach m

a życzeń z okbliżającymi sitywy urzędują

omunikacyjnej

aktykowane wkie, gdzie zdw tym względwoich mieszkań

ponad 5,5%

67

ób zależą od anie, podczas

łonkami spo-mieszkańców. kazji okrągłej ię wyborami ących władz.

w więcej, niż darza się to dzie w woje-ńców odwie-

%), lubuskim

j

68

Rysunek 73. Odw

Co zaskakujest pozytywnpodejrzewanoilość mieszkaodległości, a mach obywatOkazuje się jefinansowych stach, z który

Rysunek 74. Odw

Najmniej csię tak ze wzgi fakt, że obymiejskimi. Tri miejsko-wie

Kom

wiedziny u mieszk

ujące, tendencnie skorelowano, iż w miejsańców, do któwięc znikomteli niż w kiednak, że ta, wani organizac

ych aż 2/3 dekl

wiedziny u miesz

chętnie odwieględu na odmiywatele nie utorzeba jednak ejskie, gdzie,

munikowanie loka

ańców jako instru

cja do odwiedna z wielkośc

scowościach nórych mieliby

mych utrudnieńilkudziesięciotwydawałoby cyjnych formalaruje odwied

kańców jako inst

edzają swoich ienność więziożsamiają się zauważyć, żewydawałoby

alne w Polsce. O i

ment polityki kom

dzania mieszkaią miejscowośniewielkich wy dotrzeć, ale ń komunikacytysięcznych csię, najbardzia kontaktu jesdzanie swoich

rument polityki k

mieszkańcówwystępującycaż tak z wład

e dość niskie się, osobisty

nstrumentach po

munikacyjnej w pos

ańców dla celści. Zaskakują

władze, choćbtakże z pow

yjnych, będą cczy nawet kiej tradycyjna

st chętniej użyobywateli.

komunikacyjnej w

w władze powch na tym pozdzami powiatwyniki osiąg

y kontakt, na

olityki komunikac

szczególnych woje

lów polityki kące jest to z te

by ze względuwodu niewielk

chętniej pojawlkusettysięczni nie wymaga

ywana w najw

w miejscowościac

wiatowe – możziomie adminiowymi, jak z ają tu także gdodatek nies

cyjnej samorządó

ewództwach (w %

komunikacyjneego powodu, żu na niewielkich najczęściewiali się w donych miastachająca nakładówwiększych mia

ch różnej wielkośc

żliwe, że dziejistracji lokalnegminnymi cz

gminy wiejskiformalizowan

ów

%)

ej że ką ej o-h. w a-

ci

je ej zy ie

ny

Ro

poro

Ry

foz dżepawz

skkósask

wimidzją

zdział 3. Wyniki b

owinien być fodzaju deklaruj

ysunek 75. Odwie

Dość popularmą docieranduchownymi.

eństw różnegoarafialnych tabzięć, imprez it

R

Najchętniej wkiego i małopoół ¾ wszystkimorządów pr

kim i podlaskimZnowu pewn

ieństwem chaieszkańców. T

ziej zwarte, gdtakich sposob

badań nad komun

formą preferowuje prawie 60%

edziny u mieszkań

arną, bo charakia z różnymi Realizuje się

o rodzaju ogłoblic i gablotektd.

Rysunek 76. Wsp

współpracują olskiego – tamich miejscowzyznaje się dom. nym zaskoczearakteryzują sTe właśnie nadzie życie relibów kontaktu

nikowaniem sam

waną. Tymcza% jednostek.

ńców jako instrum

kterystyczną informacjamę ona, przedeoszeń urzędowk oraz współp

półpraca z duchow

z osobami dm liczba jedno

wości, jakie wo współpracy

eniem jest faktię miejscowo

ajmniejsze spogijne na bieżąz mieszkańca

orządowym w Po

asem w miast

ment polityki kom

dla ponad połi do społeczne wszystkim, wych, ale takpracę przy org

wnymi jako instru

duchownymi sostek, które ta

wzięły udział wz duchownym

t, że najniższąści o najmnie

ołeczności, któąco miesza sięami.

olsce

tach na prawa

munikacyjnej w m

łowy badanycności lokalnyc

poprzez odckże przez wykganizowanie

ument polityki ko

samorządowcyaką współpracw badaniu. Nmi w wojewó

ą aktywnościąejszej, nie przóre tradycyjnię ze świeckim

ach powiatu k

miejscowościach r

ch samorządówch okazała sięczytywanie pokorzystywanieróżnego rodza

omunikacyjnej

y z wojewódzcę deklarują,

Najmniej, po pdztwie warmi

ą we współprazekraczającej ie kojarzy się

m, najmniej ch

69

kontakty tego

różnego rodzaju

w lokalnych, ę współpraca odczas nabo-e w tym celu aju przedsię-

ztwa pomor-oscyluje wo-poniżej 40% ińsko mazur-

acy z ducho-5 tys., ilości jako najbar-ętnie używa-

70

Tendencja różnego rodzduchowieństwnych bezpośre

Niezbyt pokorespondencprzewidzianycych, regulowdu na ową obstrument poliszczególnych

Kom

Rysunek 77.

Rysunek 78. W

ta nie jest jużzaju charakterwa. Od średniednio. opularną formcja bezpośredy jako obowiąwany przez przbowiązkowośityki komunik

h spraw urzędo

munikowanie loka

Współpraca z duc

w poszczeg

Współpraca z duch

w miejsc

ż widoczna, jeryzuje w miaiej odstają pow

mą, bo właściwdnia z mieszkązkowy w infzepisy prawa ć samorządy

kacyjnej, zalicowych czy obs

alne w Polsce. O i

hownymi jako inst

gólnych wojewódz

hownymi jako ins

cowościach różne

eśli weźmiemyarę podobny pwiaty ziemski

wą dla niewielańcami. Jest

formowaniu oadministracyjnie uznają lis

czając je raczsługi mieszka

nstrumentach po

trument polityki k

ztwach (w %)

strument polityki

ej wielkości

y pod uwagę rpoziom wspóie, gdzie trudn

le ponad połowto zaskakując

obywateli o wjnego. Możliwstów wysyłanzej do elemenańców.

olityki komunikac

komunikacyjnej

komunikacyjnej

rodzaj miejscoółpracy z przno byłoby doc

wy samorządóce o tyle, że

wielu kwestiacwe jest, że włanych do mieszntu procedur z

cyjnej samorządó

owości. Gminedstawicielamcierać do wier

ów, okazała sijest to sposó

ch ich dotycząaśnie ze wzglęzkańców za inzałatwiania po

ów

ny mi er-

ię ób ą-ę-n-o-

Ro

reskostespw mika

nyniew

zdział 3. Wyniki b

R

Między poszspondencji be

omunikacyjnejek w wojewó

połecznościamniespełna 38%ińsko-mazursk

ańcami jest stoSamorządy w

ym poziomie ie takiego rozwprzedziale 20

badań nad komun

Rysunek 79. Wsp

z mie

zczególnymi wezpośredniej zj uznaje ją pr

ództwie dolnomi. Tymczase

% miejscowokim, gdzie zaosowana w pow miejscowośintensywnoścwiązania oscy

0–50 tys. oraz

nikowaniem sam

półpraca z duchow

w miejscow

Rysunek 80. Ko

eszkańcami jako i

województwamz mieszkańcamawie 70% sam

ośląskim uznajem wojewódzści, jeszcze m

aledwie 1/3 jeolityce informaściach różnej i. Niemal wszyluje w graniponad 100 ty

orządowym w Po

wnymi jako instru

wościach różnego

orespondencja be

nstrument polity

mi występują mi. W wojewómorządów, niaje takie narzęztwa podlask

mniejszy odsetednostek zadeacyjnej. wielkości ko

zędzie odsetekcach 50%. Ns. mieszkańcó

olsce

ument polityki ko

rodzaju

ezpośrednia

yki komunikacyjn

nawet 36% róództwie pomoiewiele mniej,ędzie porozumkie i zachodetek odnotowaeklarowała, że

orespondują zk samorządów

Nieco zawyżająów.

omunikacyjnej

ej

óżnice w zastoorskim za elem, bo niespełnamiewania się dniopomorskieano w wojewóe koresponden

mieszkańcamw, deklarującyą statystykę m

71

osowaniu ko-ment polityki a 66% jedno-

z lokalnymi e stosują je ództwie war-ncja z miesz-

mi na podob-ych stosowa-miejscowości

72

Rysune

Rysune

Jeśli chodzści, to można chętniej niż gw zaledwie 3skich.

Ze zdecydw charakterzedwie 13% z bo to narzędzieści lokalnych

1 Były to kom

stwo, nigdy!”.

Kom

k 81. Koresponde

k 82. Koresponde

zi o zależnośća stwierdzić, żgminy o wiej0% przypadk

dowaną niechęe narzędzia kobadanych mieje pojawiły się1.

mentarze w stylu:

munikowanie loka

encja bezpośredn

w poszczeg

encja bezpośredn

w miejsc

ć stosowania ke miasta (rówjskim lub mie

ków, korespon

ęcią samorządomunikacyjnescowości, to ję uwagi kryty

: „nie stosujemy

alne w Polsce. O i

nia z mieszkańcam

ólnych wojewód

nia z mieszkańcam

cowościach różne

korespondencjwnież te na pra

eszanym charndują z mieszk

dów lokalnycego. Nie dość,eszcze należyczne względe

i nie mamy zami

nstrumentach po

mi jako instrumen

ztwach (w %)

mi jako instrumen

ej wielkości

ji z mieszkańcawach powiaturakterze. Natokańcami prze

ch spotykają s, że do ich sto

y dodać, że w wem tego rodza

iaru stosować”, „

olityki komunikac

nt polityki komun

nt polityki komun

cami od rodzau) stosują to nomiast najmndstawiciele p

się tablice czosowania przywielu ankietac

aju informowa

„nie, fuj, okropie

cyjnej samorządó

nikacyjnej

nikacyjnej

aju miejscowonarzędzie nieciej chętnie, bowiatów ziem

y ekrany LEDyznaje się zalech przy pytaniania społeczno

ństwo”, „obrzydl

ów

o-co bo m-

D e-iu o-

li-

Ro

dorzenypr

żykacji3–

bakiena

zdział 3. Wyniki b

Rysunek 8

W żadnym zolnośląskim i e narzędzia p

ych jednostek zyznało się doAnalizując st

y stwierdzić, żańców – im ici są gminy na–20 tys. miesz

Miejscowoścardziej niechętego rozwiązan

a prawach pow

badań nad komun

83. Korespondenc

Rysunek 8

z województwlubuskim niecolityki komunnie zadeklaroo tego rozwiąztosowanie omże istnieje zauwch więcej, tymajmniejsze, w zkańców. ci o wiejskimtnie od miastnia. za faktyc

wiatu, z któryc

nikowaniem sam

cja bezpośrednia

w miejscow

84. Tablice LED ja

w tablice LEDco ponad ¼ sanikacyjnej. Z

owała ich stosozania w wojew

mawianego insważalna zależ

m chętniej się uktórych ekran

m oraz mieszant. Starostwa pcznie częste mch prawie 60%

orządowym w Po

z mieszkańcami j

wościach różnego

ako instrument p

D nie są stosoamorządów zakolei w woje

owania, niewiwództwie warstrumentu w mżność między używa LED-ónów używa si

nym charaktepowiatowe rówmożna uznać u% deklaruje ich

olsce

jako instrument p

rodzaju

polityki komunika

owane chętnieadeklarowała ewództwie poiele, bo nieco rmińsko-mazumiejscowościaużywaniem ta

ów. Jedynym ię chętniej niż

erze stosują tawnież nie wykużywanie LEh stosowanie.

polityki komunika

cyjnej

e, jednak w wich używaniedlaskim ani jponad 5,5% m

urskim. ach różnej wiablic LED a ilzaprzeczeniemż w gminach

ablice LED zdkazują entuzjD-ów jedynie

73

acyjnej

województwie e w charakte-edna z bada-miejscowości

elkości nale-lością miesz-m tej tenden-w przedziale

decydowanie azmu dla ta-

e w miastach

74

Rysunek 85

Rysunek

Rysunek

Kom

5. Tablice LED jako

k 86. Tablice LED j

k 87. Tablice LED j

munikowanie loka

o instrumenty po

jako instrument

jako instrument p

alne w Polsce. O i

olityki komunikac

polityki komunika

polityki komunika

nstrumentach po

cyjnej w poszczeg

acyjnej w miejsco

acyjnej w miejsco

olityki komunikac

gólnych wojewód

owościach różnej

owościach różneg

cyjnej samorządó

ztwach (w %)

j wielkości

go rodzaju

ów

Ro

sięsenyzłynaz znruj

dznonywity dwnameweLE

zdział 3. Wyniki b

Wśród najpoę narzędzia rrwisy www –

ych. Wśród nay się także obarzędzia. Najmportali społec

nalazły się takżją tradycyjne,

Przeanalizowzia porozumieości: komunikym (formalnymicieli władz oru mieszkańc

wa podrodzajea korespondenedialną (własne) oraz pozamED). Ich wyko

badań nad komun

opularniejszycróżnego rodza– rozwiązania arzędzi używabwieszczenia

mniej chętnie kcznościowychże odwiedziny, konserwatyw

Rysunek 88. Popu

wane sposoby ewania się a wkacja bezpośrem i nieformalraz konsultacjów, współprae, a mianowicncja z mieszkne media, ser

medialną (ogłoorzystanie w s

Rysunek 8

bez

oficjalne 79%

nikowaniem sam

ch sposobów aju. Zdecydonie wymagająanych przez n

i afisze orazkorzysta się z

h oraz tablic Ly u mieszkańc

wne formy kom

ularność poszcze

komunikacji w każdej z tycednia może slnym). Do spoje społeczne,

acę z osobamicie na komunikańcami) orazrwisy internetooszenia i afiszsamorządach l

89. Sposoby komu

komun

zpośrednie 61%

nieoficjalne 49%

orządowym w Po

komunikacji wanie najwięące wysokich największą iloz spotkania z

dwóch dość nLED. Jednak ców, nie możnmunikowania

gólnych instrume

można podzich grup wyróżię urzeczywis

osobów oficjanatomiast do i duchownymikację zindywz ogólną, którowe, kontakty

ze, wydawnictlokalnych prze

unikacji lokalnej (

ikowanie

%

po

indywidualne48%

me

olsce

z lokalnymi ększą popularnakładów pie

ość analizowamieszkańcam

nowoczesnychwśród rzadk

na więc stwiera rezygnują z

entów polityki ko

ielić na bezpożnić poszczegstniać kanałemalnych zaliczynieoficjalnyc

mi. Komunikacwidualizowaną

rą można pody z mediami otwa reklamowedstawiono na

(traktowane rozłą

ośrednie 53%

eogólne 54%

edialne 54%p

społecznościarnością ciesząeniężnych ani anych miejscomi – dwa dośh sposobów, ao stosowanycrdzić, że samo

z nowoczesnyc

omunikacyjnej

ośrednie i pośrólne rodzaje. m oficjalnym

yć można dyżuh imprezy micja pośrednia ą (tradycyjna idzielić na dworaz media sp

we, plakaty i ua poniższej ilu

ącznie)

%

ozamedialne43%

75

ami znalazły ą się własne organizacyj-wości znala-ść tradycyjne a mianowicie ch rozwiązań orządy prefe-ch.

rednie narzę-W szczegól-i nieoficjal-

ury przedsta-ejskie, wizy-dzieli się na

i elektronicz-wie kategorie: połecznościo-ulotki, tablice ustracji.


Na podstawie badania (wyniki średnie w poszczególnych kategoriach) można stwierdzić, że na poziomie lokalnym chętniej wybiera się bezpośrednie formy komunikacji z mieszkańcami, szczególnie te oficjalne. Wśród pośrednich narzędzi polityki informacyjnej przeważają sposo-by ogólnej komunikacji medialnej. Można więc stwierdzić, że w polskich miastach, gminach i powiatach komunikacja odbywa się raczej tradycyjnie, w kierunku od władzy do obywateli, raczej bez brania pod uwagę ich różnorodności i indywidualności i praktycznie bez możliwości sprzężenia zwrotnego. Analizując sposoby komunikowania w zależności od wielkości gminy czy miasta, otrzymujemy następujące dane:

Liczba mieszkańców <3000 3–5 tys.

5–10 tys.

10–20 tys.

20–50 tys.

50–100 tys.

100–200 tys.

200–500 tys.

Powyżej 500 tys.

Własne media 5,56 17,28 31,36 53,28 52,17 32,73 37,93 100 33,33

Spotkania z mieszkańcami 66,67 85,19 85,88 83,61 85,81 54,55 65,52 83,33 100

Dyżury

przedstawicieli władz 22,22 64,20 60,59 81,15 91,30 83,64 79,31 83,33 100

Imprezy miejskie 44,44 46,91 55,29 79,51 91,30 69,09 82,76 100 100

Ogłoszenia i afisze 88,89 80,25 82,94 86,07 94,20 72,73 82,76 83,33 100

Kontakty z mediami 16,67 29,63 41,76 59,02 81,16 89,09 95,55 100 100

Komunikacja elektroniczna 16,67 23,46 28,24 45,08 65,22 60 68,97 83,33 100

Media społecznościowe 11,11 12,35 6,47 16,39 33,33 25,45 44,83 100 100

Własny serwis www 83,33 95,06 95,88 95,90 98,55 100 100 100 100

Plakaty i ulotki 38,89 55,56 62,35 72,13 79,71 74,55 82,76 66,67 100

Wydawnictwa reklamowe 0 23,46 25,88 50 71,01 70,91 82,76 83,33 66,67

Wizyty u mieszkańców 11,11 11,11 18,82 18,85 20,29 25,45 37,93 66,67 66,67

Współpraca z duchownymi 22,22 44,44 61,18 63,11 60,87 49,09 58,62 50 66,67

Korespondencja

z mieszkańcami 50 48,15 48,24 53,28 62,32 49,09 48,28 50 100

Ekrany LED 16,67 2,47 5,29 6,56 23,19 29,09 37,93 83,33 100

Średni wynik 32,95 42,63 47,34 57,59 61,27 59,03 67,06 72,22 88,89

Co ciekawe, sposoby komunikacji w miejscowościach różnej wielkości (o różnej liczbie miesz-kańców) nie różnią się w taki sposób, jaki przewidywano w badaniu. Spodziewano się, że w nie-wielkich wioskach i miasteczkach będzie się kładło nacisk na bezpośrednie sposoby komunikowa-nia się, natomiast w dużych miastach – na bardziej współczesne, medialne. Okazuje się jednak, że wszystkie wymienione rodzaje komunikacji są częściej używane w dużych miastach. Nawet te, które tradycyjnie były kojarzone z niewielkimi, wiejskimi społecznościami. Można za to stwierdzić, że z całą pewnością im większa miejscowość, tym częściej stosuje się w niej różne sposoby komu-nikowania. O ile bowiem średnie użycie wszystkich możliwych sposobów w najmniejszych miej-scowościach wyniosło niespełna 33%, to w miastach największych zbliża się ono do 89%.

3.3. Działania komunikacyjne i promocyjne

Badania społeczne są z perspektywy komunikacyjnej narzędziem o tyle istotnym, że dają społecznościom lokalnym możliwość wypowiedzenia się na tematy najważniejsze, są więc formą uzyskiwania informacji zwrotnej, ich dodatkowym atutem jest fakt, że gwarantują one

Ro

miodwaniez modcochmikapr

spwóstona

zdział 3. Wyniki b

ieszkańcom adpowiedzi. Ocadzenia oraz eczne chociażmieszkańcamid obywateli wo oczywiste, nhętnie korzystai – aż 69% z n

ańców o zdaniowadzi się co

W żadnym zpołecznych, niództwa, a miaosujących badad 83%), kujaw

badań nad komun

anonimowość czywiście, majopracowania. żby ze wzglęi, przedstawic

większej aktywnie gwarantujają z tej formnich deklarujeie rzadziej niż

oroczne badan

Rysunek 90. Bad

z województwie przekracza anowicie dolndań społecznywsko-pomorsk

Rysunek 91. B

nikowaniem sam

i dzięki temu ają one równie

W wielu mieędu na fakt, żciele władz są wności – choćują anonimow

my dialogicznee, że badań wż raz w roku. Wia opinii społe

dania społeczne j

w odsetek miej50%. Do tej

nośląskie i maych w ogóle okim (ponad 79

Badania społeczn

orządowym w Po

skłaniają do eż swoje mankejscowościachże organizuje dostępni na dby pójścia na

wości. Mimo ego porozumieogóle nie prowW zaledwie 1ecznej.

ako element dial

jscowości, któgranicy (niec

ałopolskie. Z kodnotowano w9%) i podlask

ne w poszczególny

olsce

udzielania szckamenty, jak h uważa się róe się konsultadyżurach. Jedna miejsce spotoczywistych ewania się zewadzi, kolejn9% jednostek

logu ze społeczno

óre decydują co poniżej 50%kolei najwięk

w województwkim (prawie 76

ych województw

czerych, nieskchoćby kosztównież, że ni

acje społecznenak formy taktkania czy do zalet, samorzspołeczności

ne 12% pyta swk samorządu te

ością lokalną

się na prowad%) zbliżyły sikszy odsetek jwach świętokr6%).

wach (w %)

77

krępowanych ich przepro-

ie są one ko-e i spotkania kie wymagają

urzędu oraz, ządy niezbyt ami lokalny-woich miesz-erytorialnego

dzenie badań ię dwa woje-ednostek nie rzyskim (po-

78

Częstotliwosetek miejscowprzekracza 19o województwskie – jest to bcych przeprownia te przeprow

Rysu

Tylko najwprowadzą. Wprowadzącychwielkością mwśród jednoswiększych.

Kom

ość prowadzenwości deklaruj9%, jednak nawa, w których bowiem z jednwadzanie badańwadza się z naj

nek 92. Częstotliw

większe miejscW pozostałych

h badań jest miejscowości astek poniżej 2

Rysunek

munikowanie loka

nia badań społeujących prowadajwiększy jest przeprowadza

nej strony lider ń, jednak okaz

ajmniejszą częs

wość prowadzen

cowości (powtypach, nawebliski połow

a korzystaniem20 tys. mieszk

k 93. Badania spo

alne w Polsce. O i

ecznych w żaddzenie ich czę

w wojewódza się je najrzadrankingu pod

zuje się, że jeststotliwością, to

ia badań społecz

wyżej 500 tys.)et tych kilkus

wie. Trudno stm z tego rozwkańców prowa

ołeczne w miejsco

nstrumentach po

dnym z wojewęściej niż raz wztwie małopoldziej, pewnymwzględem ods

t to zarazem wo znaczy rzadz

nych w poszczeg

) deklarują wsettysięcznychtwierdzić jak

wiązania, jednaadzi się je mn

owościach różnej

olityki komunikac

wództw nie jestw roku w żadskim i łódzkim

m zaskoczeniemsetka miejscow

województwo, wiej niż raz w ro

ólnych wojewódz

100%, że badh, odsetek miąkolwiek zaleak nie ulega wniej chętnie, n

j wielkości

cyjnej samorządó

t zbyt duża. Oddnym z nich nim. Jeśli chodzm jest dolnośląwości deklarująw którym badaoku.

ztwach

dania społecznejscowości nieżność międzwątpliwości, żniż w tych naj

ów

d-nie dzi ą-ą-a-

ne ie zy że aj-

Ro

pocjasw

ortacspocwyzadrdzste

ka

zdział 3. Wyniki b

Najchętniej powiatu, spośróda przedstawia

woich mieszkań

Najczęstszymaz starostw pch itd. ¼ pro

pośród proponceny działań, ybranych met

apytać swoich ogą poparcia

zone są badanie, są one prow

Polityka komalnymi społec

badań nad komun

prowadzi się bd których zaledsię w gminacńców. Niewiel

Rysunek 94

m tematem prpowiatowych, wadzonych e

nowanych rozwktóre już zos

tod działania. mieszkańcówczy dodatkowia o przeciwny

wadzone na ko

munikacyjna mznościami, al

nikowaniem sam

badania opinii dwie 22% dekch wiejskich, zle lepszy rezult

4. Badania społec

rowadzonych poziom satys

ewaluacji dotywiązań, ewen

stały zaplanowStosunkowo n

w o ocenę urzęwej legitymizaym biegunie –

oszt innych ins

Rysunek 95. Te

ma na celu nie także wiele

orządowym w Po

społecznej wklaruje, że ich nz których niestat uzyskały gm

czne w miejscowo

badań jest dzsfakcji petentóyczy preferowntualnie sposobwane – zasadnniewiele, bo zędujących właacji do działan– mające zdysstytucji.

ematyka badań sp

ie tylko poroze zadań związ

olsce

w miastach, szcnie przeprowadspełna ¼ decyminy miejsko-w

ościach różnego

ziałanie urzędów z obsługi

wanych zmianobów ich realiności ich podzaledwie 5% adz a w szczegnia. Podejrzew

skredytować w

połecznych

zumiewanie szanych z otoc

czególnie tychdza wcale. Najyduje się na bwiejskie oraz p

rodzaju

dów miejskichw poszczegól

n, daje możliwizacji. 19% badejmowania lusamorządów, gólności o udzwa się, że chęwładze, jednak

się (wieloaspeczeniem zewn

79

h na prawach jgorzej sytua-

badanie opinii powiaty.

h i gminnych lnych refera-

wość wyboru adań dotyczy ub słuszności decyduje się

zielenie im tą ętniej prowa-k, co oczywi-

ektowe) z lo-nętrznym. Od

80

prawidłowo pz różnego rodrów czy też pkomunikowanprawie ¾ jedforma relatywklaruje także te same impremi. Pozostałe44% samorząnianych znala

Choć zasadwojewództwawództwa dolnsię między soriały drukowagdzie są wydwództwie lubsię też wynikświętokrzyskiłódzkim, mazkowania z otonatomiast naj

Zależność zewnątrz a jejw danej jednownętrznego. Zpromocji zewa 200 tysiącama 500 tysiącawiększe stosu

Kom

prowadzonychdzaju instytucotencjalnych nia z otoczendnostek. Są townie najtańszaorganizowaniezy, które wy

e formy są stosądów, 6% dekazły się tu udz

Rys

dniczo najwięa, które chętnnośląskie, ma

obą w intensywane okazały s

dawane w mnibuskim i pomoki odnośnie wim i warmiń

zowieckim, pooczeniem zewwiększą – świpomiędzy sto

ej wielkością jostce, tym chZasadniczo w

wnętrznej jest mi, gdzie najc

ami – tam najpują po prostu w

munikowanie loka

h działań skiecjami, ale takżprzyszłych m

niem zewnętrzo foldery proa i najprostszie imprez prom

ykorzystuje sięsowane przez

klaruje też stoziały w targach

sunek 96. Działan

ększą popularniej promują sałopolskie i zwności prowasię najmniej piej niż 60% jeorskim – pon

wykorzystania ńsko-mazurskiodkarpackim i

wnętrznym prziętokrzyskie, wosowanymi rojest widoczna

hętniej kierujew jednostkach k

podobna, z wchętniej stosujpopularniejszwszystkie wym

alne w Polsce. O i

rowanych na że przyciągniieszkańców. Wznym wymienmocyjne, uloa do rozpowsmocyjnych. Sę w celu poromniejszą iloś

sowanie innyh oraz przygot

ia promocyjne ki

nością cieszyłyię za pomocą

zachodniopomdzenia działań

popularne w wednostek, natoad 80% wskareklam w me

im po niespei podlaskim. Gzywiązują miewarmińsko-mozwiązaniami

gołym okieme ona swoje dkażdej wielkowyjątkiem tyce się w tym ce są reklamy mienione instr

nstrumentach po

to otoczenie ięcie do miejsWśród najchętnia się materiotki, albumy oszechnienia. WSą to w większozumiewania zść jednostek. R

ych zabiegów towywanie ga

ierowane na zew

y się materiałą różnego rodz

morskie. Wojeń skierowanycwojewództwieomiast najchęazań. Znacznąediach. Od po

ełna 30% wGeneralnie, naejscowości wo

mazurskie orazz zakresu pr

m. Zdecydowadziałania komuości popularnoch o liczbie mcelu imprezy p

w mediach, nrumenty.

olityki komunikac

zależy nie tylscowości turytniej stosowaniały drukowanokolicznościoWiększość mizości przypadze społecznośReklamy w m– wśród najcz

adżetów prom

nątrz

y drukowane,zaju imprez –

ewództwa zasch na zewnątre podlaskim i ętniej drukuje ą rozpiętością onad 60% w województwa

ajmniejszą waojewództwa mz lubuskie. romowania manie im więcejunikacyjne doość poszczegómieszkańców promocyjne ornatomiast mie

cyjnej samorządó

lko współpracystów, inwestonych sposobówne – stosuje jwe itd. Jest tejscowości deków, zapewneściami lokalny

mediach emitujzęściej wymie

mocyjnych.

to znalazły si– były to wojeadniczo różniz – same matemazowieckimsię je w wojecharakteryzujwojewództwi

ach lubelskimagę do komunmazowieckiego

iejscowości nj mieszkańcówo otoczenia zeólnych narzędz

pomiędzy 10raz między 20ejscowości naj

ów

ca o-w je to e-e, y-je e-

ię e-ią e-m, e-ją ie

m, ni-o,

na w e-zi

00 00 aj-

Ro

wachseją

kliprminytywcie

zdział 3. Wyniki b

Opisane tendanymi narzędz

hętnie reklamurwowano najwmateriały druW niemal ka

iczne imprezyzedsięwzięć. iasta czy regi

ych społecznownie często oeszą się dożyn

badań nad komun

Rysunek 9

Rysunek 98.

dencje są właśziami promocują się na zewwiększą popuukowane. ażdej z analizoy różnego rodNajpopularni

ionu, poświęcości wydarzeńorganizuje się nki.

nikowaniem sam

97. Działania na z

Działania na zew

ściwe równieżcji zewnętrznewnątrz niż mialarność reklam

owanych jedndzaju. Zaledwiiejsze okazałycone konkretnń – stanowią o

też tak zwan

orządowym w Po

zewnątrz w zależn

wnątrz w miejscow

ż dla relacji poej. Gminy o chasta. Jedynie m w mediach

nostek samorzie 11% podmy się imprezynym osobom one 35% wsz

ne dni miasta

olsce

ności od wojewó


omiędzy rodzharakterze wiw miastach n– pozostałe je

ądu terytorialmiotów zadeklay tematyczne czy upamiętn

zystkich organ(gminy), niec

dztwa

wielkości

zajem miejscoejskim i mieszna prawach poednostki najch

lnego organizoarowało brak – związane

nianiu ważnycnizowanych imco mniejszą p

81

wości a uży-zanym mniej owiatu zaob-hętniej stosu-

owane są cy-tego rodzaju ze specyfiką ch dla lokal-mprez. Rela-opularnością

82

Mniej chętspełna 30% jez wydarzeniam

Kom

Rysunek 9

Rysunek

tnie badane jee organizuje, pmi w mieście,

Rysunek

munikowanie loka

99. Działania na z

100. Imprezy cyk

ednostki deklprzy czym wię, w 2% miejsc

101. Imprezy do

alne w Polsce. O i

zewnątrz w miejsc

kliczne jako eleme

arują organizoększość z nichcowości zorga

raźne jako eleme

nstrumentach po

cowościach różn

ent polityki komu

owanie impreh stanowią okanizowano też

ent polityki komu

olityki komunikac

ego rodzaju

unikacyjnej

ez doraźnych.kazjonalne impż pikniki rodzi

unikacyjnej

cyjnej samorządó

Zaledwie nieprezy związannne.

ów

e-ne

Ro

newiwi

kui z

gdod(n

zdział 3. Wyniki b

Najchętniej ie są one przeziększy odsetekieckim – 22,3

Imprezy temujawsko-pomozachodniopom

Do mniej podzie są one odnotowano w iespełna 20%)

badań nad komun

imprezy cykliz wszystkie jedk samorządów9%.

Rysunek 102.

matyczne są naorskim i mazo

morskim, gdzie

Rysunek 103. R

opularnych imorganizowane województwi).

nikowaniem sam

iczne organizudnostki samorw nie organizu

Imprezy cykliczn

ajczęstszą formowieckim, gde popularne są

Rodzaje imprez cy

mprez doraźnyw większośc

ie opolskim i w

orządowym w Po

uje się w wojerządu lokalnegujących impre

ne w poszczególn

mą w większdzie chętniej oą dożynki.

yklicznych w posz

ych najchętniejci miejscowośwarmińsko-m

olsce

ewództwie dogo, jakie wzięez odnotowan

ych województw

zości wojewódorganizuje się

zczególnych woje

ej przyznaje siści, natomiast

mazurskim (nie

olnośląskim – ęły udział w bno w wojewód

wach (w %)

dztw, poza poę dni miasta o

ewództwach

ię województt najmniejszyespełna 17%)

83

organizowa-badaniu. Naj-dztwie mazo-

odkarpackim, oraz łódzkim

wo lubuskie, ich odsetek

oraz śląskim

84

Organizownajwyższych w mniejszychzależności tejżynki są popuwystępują w o

Jak już wspdoraźne. Brakwielkości, pozcyklicznych, t

Imprezy cNajmniej (chostach na prawpowiaty, z ktwszystkich anwiatach relaty

Kom

Rysunek 10

Rysunek 105

wanie imprez ckategoriach w

h miejscowoścj popularnoścularne w najmogóle w najwipomniano, w k entuzjazmuza tymi najwitakże doraźne

cykliczne różnoć i tak pona

wach powiatutórych 20% nnalizowanychywnie dużą, b

munikowanie loka

04. Imprezy dora

5. Rodzaje imprez

cyklicznych nwszystkie jednciach cieszą si od liczby m

mniejszych mieiększych jednbadanych jedn

u do ich orgaiększymi, gdzie imprezy. ną popularnod 82%) dekla, z których w

nie organizujeh jednostkach o tylko nieco

alne w Polsce. O i

źne w poszczegó

z doraźnych w po

nie zależy od nostki zadeklaię one różną p

mieszkańców. ejscowościachostkach powynostkach niesanizowania jeie 2/3 jednak

ścią cieszą saruje się ich w

w żadnym nie imprez cykli

cieszą się oneniższą od gmi

nstrumentach po

ólnych województ

oszczególnych wo

wielkości miarowały ich ppopularnościąCharakterysty

h (do 10 tys. myżej 200 tys. mszczególnie poest widoczny deklaruje, że

ię w miejscow gminach wi

stwierdzono icznych, jedne dużą populain wiejskich,

olityki komunikac

twach (w %).

ojewództwach

ejscowości. Tprzygotowywaą, nie można jyczne jest jedmieszkańców)mieszkańców. opularne okaza

w miejscowodbywają się

owościach różiejskich, najwich braku. Odak należy stwarnością. Co ccieszą się doż

cyjnej samorządó

Tylko w dwócanie, natomiasednak wskazaynie to, że do), natomiast ni

ały się imprezwościach różne

w nich, opróc

żnego rodzajuwięcej – w mia

dstają od gmiwierdzić, że wciekawe, w pożynki.

ów

ch ast ać o-ie

zy ej cz

u. a-in

we o-

Rozdział 3. Wyniki bbadań nad komun

Rysunek 10

Rysunek 1

nikowaniem sam

06. Imprezy cyklic

07. Imprezy dora

orządowym w Po

czne w miejscow

aźne w miejscowo

olsce


ościach różnej wi

ielkości

elkości

85

86

Nie odnotoróżnego rodzpopularność t

Za elemennymi miastampolegających również wymstanowią o pktórego dużo nymi. Zaledwkraju, podcza

Kom

owano szczegzaju, choć mota wzrasta.

Rysunek

nt polityki kommi (jednostkana faktyczne

miar promocyjrestiżu miejscchętniej polsk

wie ¼ badanycas gdy prawie

munikowanie loka

Rysune

w miejsc

ólnych różnicożna stwierdz

k 109. Imprezy do

munikacyjnej ami podziału ej współpracy jny, stanowiącowości. Włakie jednostki pch miejscowo2/3 może się p

alne w Polsce. O i

ek 108. Imprezy c

owościach różne

c w popularnozić, że im ba

oraźne w miejsco

uznano takżeadministracyw wielu dzie

ą istotny elemaśnie ten prespodpisują umści zadeklarowpochwalić um

nstrumentach po

cykliczne

ego rodzaju

ości imprez doardziej miejsk

owościach różneg

e podpisywaniyjnego). Opróedzinach, maj

ment dialogu zstiż jest, praw

mowy o partnerwała, że ma p

mową z miaste

olityki komunikac

oraźnych w mka gmina, tym

go rodzaju

ie umów o wsócz względówą bowiem takz otoczeniem

wdopodobnie, rstwie z miastpartnerskie miem z zagranicy

cyjnej samorządó

iejscowościacm, nieznacznie

spółpracy z inw oczywistychkie partnerstw

zewnętrznympowodem, dl

tami zagraniczasto w naszym

y.

ów

ch e,

n-h,

wa m, la z-m

Ro

racTozakónieneprnykuskdemoro

zdział 3. Wyniki b

Umowy partch, w szczego także szansaacieśnianie wiów z Unii Eure wszystkie z

erstwo realizujawie 90% jed

y uczniowskieulturalną – najkim połączonyeklaruje także ożliwości wydzaju współpr

Rysu

badań nad komun

tnerskie dają mgólności gospoa na integracjęęzi rodzinnycropejskiej na wz tych możliwuje się za pośdnostek posiade (czasowe pjczęściej realiych ze zwiedwzajemne pr

ykorzystuje sięraca ma wymi

unek 111. Działan

nikowaniem sam

Rysunek 1

możliwość szodarczym, turę z przedstawich. W ostatnicwspólne prze

wości wykorzyrednictwem wdających tego pobyty młodzizowaną drog

dzaniem, spotromowanie się raczej margiar raczej „tur

ia podejmowane

orządowym w Po

110. Miasta partn

zeroko rozumirystycznym, eicielami innycch czasach to dsięwzięcia róystuje się w tawzajemnych wrodzaju umow

zieży w zaprzgą występów ltkaniami towaę i wymianę ginalnie. Trudrystyczny” niż

e w ramach współ

olsce

nerskie

ianego współdedukacyjnym,ch społecznośc

również szanóżnego rodzajakim samym wizyt przedstwy. Chętnie pzyjaźnionych lokalnych zesarzyskimi itddoświadczeń

dno oprzeć siż praktyczny.

łpracy z innymi m

działania w w, kulturalnymci, czasem odnnsa na pozyskju. Okazuje sstopniu. Najcawicieli wład

prowadzi się tmiastach) or

społów w mie. Większość gospodarczyc

ię więc wraże

miastami/gminam

87

wielu wymia-m, religijnym.

nawianie czy kiwanie środ-ię jednak, że chętniej part-dz – czyni to akże wymia-raz wymianę eście partner-samorządów

ch, pozostałe eniu, że tego

mi

88

Z miastamibadane jednosz województw

Rysunek 1

Jeśli chodztwo pomorskisamorządami Po zsumowantywne pod tym– mazowiecki

Rysun

Popularnośdotyczy to zaz przyczyn techoćby z konmniejsze miej

Kom

i zagranicznymstki) oraz lubu

wa mazowiecki

112. Umowy o pa

zi o współpracie (47%) i podzaobserwowa

niu wyników m względem ie i łódzkie.

nek 113. Umowy

ść współpracyarówno współpego faktu jest knieczności pojscowości naj

munikowanie loka

mi najchętniejuskim (93%). Niego (zaledwie

rtnerstwie z mias

cę z polskimi dlaskie (prawiano zaś w wodla miast powojewództwa

partnerskie z mi

y z innymi mpracy z polskikonieczność p

odróży, równizwyczajniej n

alne w Polsce. O i

współpracujeNajmniej umó

e ⅓ samorządó

stami zagraniczny

jednostkami, ie 38%). Najmojewództwie łlskich i zagraa: lubuskie, op

astami polskimi w

iejscowościamimi, jak i zagrponoszenia koeż tych zagra

nie mogą sobie

nstrumentach po

e się w wojewóów z zagranicąów) oraz łódzki

ymi w poszczegó

to najwięcej mniejszą chęć łódzkim i mazanicznych okapolskie i doln

w poszczególnych

mi wzrasta wrranicznymi jeosztów takiegoanicznych, nae pozwolić.

olityki komunikac

ództwie opolsą podpisały zaiego (niewiele

lnych województ

umów podpisdo współprac

zowieckim (nazuje się, że nośląskie, nato

h województwach

raz z ilością mdnostkami. Byo partnerstwaa finansowani

cyjnej samorządó

kim (wszystkiś miejscowoścponad 40%).

twach (w %)

sało wojewódzcy z rodzimymiespełna 14%najbardziej ak

omiast najmnie

h (w %)

mieszkańców yć może, jedn, wynikającycie których naj

ów

ie ci

z-mi

%). k-ej

– ną ch aj-

Ro

szczaniżnawi

dzso

zdział 3. Wyniki b

Zależność mczególnie wid

auważamy co pż miasta, jedna

a prawach powiejskie i miejsk

3

Wśród mediziej tradycyjnąowane z lokaln

badań nad komun

Rysunek

między rodzajemdoczna w przyprawda, że gmak w ramach t

wiatu wykazująkie.

Rysunek

3.4. Med

alnych środkóą formą są pisnych budżetów

nikowaniem sam

k 114. Miasta part

m miejscowośypadku umów

miny o charakttych dwóch grą dla tego rod

115. Miasta part

dialne fo

3.4.1.

ów komunikosma samorządw, stanowią d

orządowym w Po

tnerskie miejscow

ści a popularnw zagranicznycterze wiejskimrup zauważonodzaju porozum

tnerskie miejscow

ormy ko

Prasa loka

owania na poowe. Rozumidość zróżnico

olsce

wości różnej wiel

nością umów ch. Co do um

m i mieszanym o, że gminy m

mień nieco mni

wości różnego ro

omuniko

alna

oziomie samoane jako wszy

owaną pod wz

kości

z innymi jednmów z polskim

podpisują je mmiejsko-wiejskiiejszy entuzjaz

dzaju

owania

rządów lokalnystkie rodzajezględem wyda

89

nostkami jest mi partnerami mniej chętnie e oraz miasta

zm niż gminy

nych najbar-e prasy finan-awców grupę

j

90

typologiczną.dziwy rozwójlokalne samorprzez przedst(według nieklokalnej. Wśrsamorządoweurzędach miasą też pisma jednostek zdenej firmie. Z dzić, że domin

Liderem pwództwo śląsszy, bo 80%, daje się gazetwojewództwa

Kom

Choć ich pocj tej kategorirządy, nadanotawicieli tzw. których szacunród jednostekej. Najczęściejast i gmin – ta

wydawane pecydowało sięperspektywy nującą formą

pod względemskie, gdzie tegten odsetek j

t samorządowa: podlaskie (3

Rysunek 117. Wy

munikowanie loka

czątki w Polscii prasy w nao im podmiotoprasy niezale

nków nawet nk, które wzięłyj spotykaną foaką formę dekrzy ośrodkachę zlecić wydawpostrzegania pozostają te k

Rysunek

m odsetka miego rodzaju peest w przypad

wych w wojew38%), warmiń

ystępowanie pras

alne w Polsce. O i

ce sięgają dwuszym kraju nowość. Choć jeżnej, prasa sanajwiększą) ny udział w baormą pozostajklaruje ⅓ mieh kultury, któwanie prasy nspołecznego p

kojarzone bezp

k 116. Prasa samo

ejscowości wyeriodyki wydajdku wojewódzwództwie podkńsko mazurski

sy samorządowej

nstrumentach po

wudziestolecia nastąpił po r.jest stale poddamorządowa wna rynku wspadaniu, 56% ą periodyki w

ejscowości. Poóre pojawiły sna zewnątrz, ppism samorząpośrednio z w

orządowa

ydających praaje się w 82%ztwa lubuskiekarpackim. Oie (39%) oraz

w poszczególnyc

olityki komunikac

międzywojen1989, kiedy

dawana krytycwciąż stanow

półcześnie wydeklaruje wy

wydawane bezopularną formsię w 14% odpolecając to ządowych trzeb

władzami i urz

asę samorządo% jednostek. Nego, o kolejne

Outsiderami tełódzkie (zaled

ch województwa

cyjnej samorządó

nnego, to prawreaktywowance, szczególni

wi znaczącą siłydawanej prasydawanie praspośrednio prz

mą wydawniczdpowiedzi. 5%adanie prywaba więc stwierędem.

ową jest wojeNiewiele mniej

2% mniej wygo rankingu sdwie 32%).

ch

ów

w-no ie łę sy sy zy zą % at-er-

e-ej-y-są

Ro

Ww w nyrómatej

ścminoa 5

dojedokró

zdział 3. Wyniki b

WojewództwW większości

niektórych województw

ych czasopismwnież wojewałopolskie, gj kategorii.

Periodyki sai, jednak trudniejscowości d

ość jest odwro500 tys. mieszWielkość mi

owej. W każdednak stwierdzkazały się miejżnego rodzaju

badań nad komun

wa różnią się z nich dominprzypadkach

wie warmińskom czy też op

wództwa, w kdzie pisma o

Rys

amorządowe cno ustalić kier

determinuje pootna, prasę wyzkańców). iejscowości nej kategorii dozić, że najbarejscowości pomu grup czasopi

nikowaniem sam

także międzynującą kategoh ta dominaco-mazurskimpolskim (67%których bardzśrodków kult

unek 118. Formy

w poszczeg

cieszą się różnrunek tej zależopularność tejydaje się mnie

nie wpływa naominują periordziej zróżnicmiędzy 50 a 1ism samorząd

orządowym w Po

y sobą rodzajorią pozostającja jest szcz, gdzie stano

%) lub wielkoo popularna tury stanowią

y wydawania pras

gólnych wojewód

ną popularnośżności. Do graj formy komuej chętnie (z w

a to, komu poodyki wydawacowaną typolo100 tys. mieszdowych.

olsce

jami wydawaą pisma urzędzególnie widowią one aż 8opolskim (65okazała się pą 45% oraz lu

sy samorządowej

dztwach

ścią w miejscanicy 20 tysięunikacyjnej, pwyjątkiem mi

owierza się wane przy urzędogicznie pod zkańców, w kt

anej prasy samdów miast i gdoczna, jak n86% wszystki5%). Znalazłyprasa ośrodkóubelskie z 42

j

cowościach róęcy mieszkańcponiże tej wieiejscowości po

wydawanie pradach miast i gtym względe

tórych wydaje

91

morządowej. gmin, jednak na przykład ch wydawa-y się jednak ów kultury – 2% udziałem

óżnej wielko-ców wielkość lkości zależ-omiędzy 200

asy samorzą-gmin. Można em kategorią e się aż sześć

j

92

Szczególnizaskoczeniemziemskich – zże w pozostaprzekracza 50

Analizującstwierdzić, żejednak nawetzostał odnotodzono powołRównież na pprywatnym fiwego) pozosturzędy miejsk

Kom

Rysunek 119. W

ie chętnie wydm, nie tych nazaledwie niespałych rodzajac0%. c wydawców e ośrodki kultt tam nie przeowany na poziływanie specjpoziomie powirmom. Jednaktaje najczęściekie w charakte

munikowanie loka

Występowanie pra

Rysunek 120.

w miejsc

daje się prasę a prawach popełna ⅓ z nichch analizowan

prasy samorztury są nimi nekraczają 30%iomie powiatualnych zakład

wiatu najchętnik nawet tutaj

ej spotykaną werze podmiotu

alne w Polsce. O i

asy samorządowe

Wydawcy prasy

cowościach różne

samorządowąowiatu. Najmnh posiada swójnych jednoste

ządowej w mnajczęściej w

% wszystkich u ziemskiego,dów budżetowiej, bo w 20%kategoria urz

wśród wydawcu wydającego.

nstrumentach po

ej w miejscowośc

samorządowej

ej wielkości

ą w miastach,niej popularnaj periodyk. Tr

ek poziom na

miejscowościaw gminach wi

periodyków., na którym zwych do celó

% przypadkówzędu (w tym wców. W miast.

olityki komunikac

ci różnej wielkośc

choć, co moża jest ona zarzeba jednak z

asycenia prasą

ach różnego rejskich i miej Ten rodzaj w

z kolei jako jeów prasowo-w, zleca się wywypadku starotach zdecydow

cyjnej samorządó

ci

że jest pewnymś w powiataczwrócić uwagęą samorządow

rodzaju, należjsko-wiejskichwydawców niedynym stwierwydawniczychdawanie pismostwa powiatowanie dominuj

ów

m ch ę,

wą

ży h, ie

er-h.

ma o-ją

Ro

włniżczno40

riotwślądz-m

zdział 3. Wyniki b

Wśród prasyłaśnie częstotż raz w mies

zyli z periodyośnika bieżąc0% czasopism

Trzeba zauwodycznością u

wie śląskim, mąskim, pomorziej ukazującemazurskim (aż

badań nad komun

Ry

y samorządotliwością. Zalsiącu – 3% tycznością zd

cej informacjim. ważyć, że czasukazują się niemazowieckimrskim, mazowe się pisma, ż 57%), podka

nikowaniem sam

ysunek 121. Wyst

w miejscow

Rysunek 122. Ww miejscow

wej przeważedwie 8% samo tygodniki a

decydowanie i o wydarzen

opisma z najwe w każdym w

m, łódzkim i wieckim, łódzk

czyli kwartalarpackim i lub

orządowym w Po

tępowanie prasy

wościach różnego

Wydawcy prasy sawościach różnego

żają miesięczmorządów zada 5% dwutygnie odpowia

niach w najbl

większą, czyliwojewództwiedolnośląskim,kim, lubuskimlniki, to najwelskim.

olsce

samorządowej

rodzaju

morządowej rodzaju

zniki. Aż 43%deklarowało wgodniki. Rzadadającą wymliższym otocz

i cotygodniow. Tygodniki p, zaś dwutyg

m i dolnośląskwięcej odnoto

% jest wydawwydawanie prdziej niż raz

mogom spełnizeniu, ukazuj

wą lub dwutygpojawiają się wgodniki w wikim. Jeśli choowano ich w

93

wane z taką rasy częściej na miesiąc,

ania funkcji je się ponad

godniową pe-w wojewódz-elkopolskim, dzi o najrza-warmińsko-

j

94

W najmnienują tu miesipomiędzy 10w jednostkachw największynie tyle z brakjest spełniana

Rodzaj mii miejsko-wiei dwutygodnipowiatów. Nwania się.

Kom

ejszych miejscięczniki i kw0 a 200 tys. h o liczbie m

ych miejscowoku potrzeby s

a przez media iejscowości wejskie wydająików jest wy

Natomiast sam

munikowanie loka

Rysunek 123. Pe

Rysunek 124. Pew poszcz

cowościach nartalniki. Najmieszkańców

mieszkańców pościach tygodnstałego informniezależne. wpływa na pą najwięcej m

yższy w gminme powiaty w

alne w Polsce. O i

eriodyczność pra

eriodyczność prazególnych wojew

nie wydaje sięwiększy ich

w, gdzie stanopomiędzy 20 niki nie wystę

mowania miesz

periodycznośćmiesięcznikównach o miejsk

wydają prasę o

nstrumentach po

sy samorządowe

sy samorządowewództwach

ę tygodników odsetek odno

owią więcej, a 50 tys. jestępują wcale. Pzkańców, co r

ć prasy samow i kwartalnikim charakteo nieco mniej

olityki komunikac

ej

ej

ani dwutygodotowano w mniż ⅓ prasy t ich około ¼

Podejrzewa sięraczej z faktu,

orządowej. Gików. Odsete

erze i miastacjszej częstotl

cyjnej samorządó

dników. Domiejscowościacsamorządowe

¼. Co ciekaweę, że wynika t, że potrzeba t

miny wiejskiek tygodnikówch na prawacliwości ukazy

ów

mi-ch ej, e, to ta

ie w ch y-

Ro

w dznaktw ich

nynyi ścao n

zdział 3. Wyniki b

Nakłady pramniej niż 10

zie pomiędzy akład przewyóre wzięły uznaczącej ic

h wielkości. Poniższy wy

ych wojewódzych ukazuje siświętokrzyskima egzemplarzynajniższych n

badań nad komun

R

R

asy samorząd000 egzempla

1000 a 2000yższający 10 udział w badh części pras

ykres (rysunekztwach, pozwię tytułów w nm w około ¾ y. W kolejnynakładach prze

nikowaniem sam

ysunek 125. Perio

w miejscow

ysunek 126. Periow miejscow

owej nie nalarzach. Najcz0 egzemplarzy

tys. egzempaniu pod wzsa samorządo

k 128), obrazuala stwierdzićnajniższych nmiejscowości

ych trzech (poekracza 60%.

orządowym w Po

odyczność prasy


odyczność prasy wościach różnego

eżą do najwyzęściej spotyky. Tylko 13%

plarzy. Majączględem iloścowa ukazuje

ujący zróżnicć, że w niektóakładach. W wi nakłady prasodlaskim, pod

olsce

samorządowej

wielkości

samorządowej rodzaju

yższych. Aż kane są pism% tytułów prac na uwadze ci mieszkańcsię w nakład

cowanie nakłaórych z nich zwojewództwasy samorządowdkarpackim i

39% z nich a ukazujące sasy samorząd

strukturę mów trzeba zadach nieadek

adów prasy wznacząco więcach warmińskowej nie przekrlubelskim) o

95

ukazuje się się w nakła-

dowej osiąga iejscowości, auważyć, że kwatnych do

poszczegól-cej niż w in-o-mazurskim raczają tysią-odsetek pism

96

Jak należałw miejscowocych 100 tys.kawe, nawet o nakładzie cospotykamy pi

Największnak w powiatże wydaje siępotrzeb wszykamy w zasaw gminach m

Kom

Rysunek 128.

ło się spodzieościach o najm. ludności spo

w najwiękso najwyżej doism w nakładze nakłady ositach ziemskichę je w nakład

ystkich wchodadzie jedynie

miejsko-wiejsk

munikowanie loka

Rysunek 127

Nakłady prasy sa

ewać, najwiękmniejszej liczbotykamy periozych miejsco

o 30 tys. egzemzie przekraczaągają periodyh nie przekracdach znaczącodzących w ich

w miastach, kich.

alne w Polsce. O i

7. Nakłady prasy s

amorządowej w p

kszy odsetek pbie mieszkańc

odyki o nakładowościach znmplarzy – nawającym 50 tys.yki samorządoczają one 10 tyo mniejszych h skład miejscpoza 1% pism

nstrumentach po

samorządowej

poszczególnych w

pism o najniżców. Jednak dzie mniejszynaczącą kategwet w kilkuset. owe w miastacys. egzemplarniż ilość wys

cowości. Nakłm w nakładzi

olityki komunikac

województwach

ższych nakładanawet w tych

ym niż pięćsetgorią okazały ttysięcznych j

ch na prawachrzy co skłania starczająca dlłady powyżejie do 15 tys.

cyjnej samorządó

ach spotykamh przekraczająt sztuk. Co cie

się periodykednostkach ni

h powiatu. Jedku konstatacja zaspokojeni 10 tys. spotyodnotowanyc

ów

my ą-e-ki ie

d-ji, ia y-ch

Ro

płacelicźróprwi

jącwiw sutyt

zdział 3. Wyniki b

W zdecydowatnie. Zaledw

ena ponad połoczną i mogącąódłem dochoasy samorządidziane w ustaZ analizy tyt

ce określenie iskiem marginogóle. Często

ugerująca preztułów należą t

badań nad komun

Rysunek 129. Na

wanej większowie 23% perioowy z nich nią stanowić co dów. Podważ

dowej, jakoby awie o samorztułów prasy sa„gazeta”, któnalnym na ryo spotykanym zentowanie sutakże „wiadom

nikowaniem sam

akłady prasy samo

Rysunek 130. N

w miejscow

ości miejscowodyków tego re przekracza 2najwyżej znikża to jeden zmiały one by

ządzie terytoriamorządowej re jest nieco m

ynku prasy lozjawiskiem s

uchych faktówmości” i „wieś

orządowym w Po

orządowej w mie

Nakłady prasy sam

wościach różnego

wości prasa srodzaju rozpr2 złotych, więkomą pomoc wz głównych ayć zjawiskiemialnym źródłowynika, że n

mylące, bo suokalnej a wśróą także „biule

w i rezygnację ści” oraz „info

olsce


morządowej

rodzaju

samorządowa rowadzanych ęc opłatę możnw utrzymaniuargumentów p

m nielegalnym,o dochodów dlnajczęściej spougeruje, że są ród prasy sametyny” – znow

z publicystykormatory”.

żnej wielkości

kolportowanajest odpłatniena uznać za ra

u ich na rynkuprzeciwników, bo stanowiącla lokalnych sotykane są tytto dzienniki,

morządowej nwu nazwa o tylki. Do często

97

a jest nieod-e, przy czym aczej symbo-u, nie zaś być w wydawania cym nieprze-amorządów. tuły zawiera-które są zja-ie występują le myląca, że spotykanych

j

j

98

Ponad połojącej, nie przeczające 10 strwiększości z n

Niewielka czących spełnpowierzchni tpewną rekomwej, stąd przyszą objętościąspotykamy wmiesięcznikówrównież objętjących się rzmożna jednakpensowane pr

Kom

owa (64%) tyekraczającej 2ron. Zaledwienich może byilość stron w

niania przez ntrudno przeka

mpensatą dla nypuszczenie, żą. Tymczasem

w ogóle objętow charakteryztość największ

zadziej – makk stwierdzić, rzez ich objęto

munikowanie loka

Rysunek 13

Rysunek 13

ytułów omawia20 stron, obję

e 16% tytułówć mało atrakcy

w periodykachnie funkcji infoazać wszystkiniewielkiej objże tytuły ukaz

m w rzeczywisości poniżej 10zuje się właśnza, czyli pona

ksymalna objęże rzadkie ukość.

alne w Polsce. O i

31. Cena prasy sa

2. Tytuły prasy sa

anej kategoriiętości. Najczę

w zawiera więcyjna dla czyte

h samorządowormacyjnej dle istotne wiadjętości byłobyzujące się rzadstości jest dok0 stron, natomnie tą najniższad 40 stron jesętość deklarowkazywanie się

nstrumentach po

amorządowej

amorządowej

i prasy wydawściej spotykancej niż 30 stroelników.

wych jest przesla lokalnych spdomości. Moży częste ukazydziej powinny

kładnie odwromiast aż 20% zą objętością. st spotykana rwana dla tygę pism jest w

olityki komunikac

wana jest w nine są periodyon, co oznacza

słanką do wątpołeczności –żna się więc sywanie się pray się charakteotnie. Wśród t

miesięcznikóTrzeba jedna

raczej w periogodników to 2

jakikolwiek

cyjnej samorządó

iezbyt imponuki nie przekraa, że zawartoś

tpliwości doty– na niewielkiespodziewać, żasy samorządoryzować więkygodników ni

ów i 19% dwuak przyznać, żodykach ukazu24 strony. Nisposób rekom

ów

u-a-ść

y-ej że o-k-ie u-że u-ie

m-

Ro

mitwprpesą kó

panikw dzskwidzwiwz

zdział 3. Wyniki b

Rys

Dość rzadko ie lokalnym, b

worzy się w tyzez osoby leg

eriodyków samto po prostu

ów kultury, rzeW niektóryc

ackim odsetekkami przekrawojewództw

zielnych” redakim, natomiastielkopolskim zielnych redakisku występujzględem wyg

badań nad komun

Rys

sunek 134. Zależn

wydawanie pby do kierowaym celu specgitymujące simorządowych

urzędnicy miecznikom prach województk redaktorów cza połowę w

wach świętokraktorów naczt najmniej, po

i lubelskim. ktorów przy j

uje w wojewóląda w wojew

nikowaniem sam

sunek 133. Ilość s

ność między perio

pisma samorzanie nim zatrucjalny etat, prę wyższym wjest kierowan

iejscy, redagosowym oraz otwach, jak nanaczelnych p

wydawanych trzyskim, warzelnych odnotniżej 20%, je Zestawiając jednoczesnymództwie świętwództwie podk

orządowym w Po

stron w pismach s

odycznością a iloś

ądowego jest udniać specjalnrzy czym, co wykształceniemnych przez osowanie pism posobom zatruda przykład wprasy samorztam tytułów. Nrmińsko-mazutowano w wost ich w wojete wyniki m

m najmniejszytokrzyskim, nkarpackim.

olsce

samorządowych

ścią stron w prasi

na tyle powaną osobę. Zalepozytywne,

m dziennikarssoby pełniące powierza się tdnionym na in

pomorskim, ządowej będąNajmniej teg

urskim i opoojewództwachewództwie dolmożna stwierdym odsetku unatomiast naj

ie samorządowej

ażnie traktowaedwie w 27% 19% pism jesskim. Pozostainne funkcje także kierown

nnych stanowiwielkopolski

cych jednoczo rodzaju redlskim. Najwih świętokrzyslnośląskim, podzić, że najw

urzędników najgorzej sytua

99

ane na pozio-przypadków

st kierowana ałe niemal ¾ – najczęściej

nikom ośrod-iskach. im i podkar-ześnie urzęd-daktorów jest ięcej „samo-skim i opol-odkarpackim, więcej samo-a tym stano-cja pod tym

100

Rys

Rozkład rekości wydajeurzędnicy w jnych redaktorściach o liczbmiędzy 20 a 5

Podobnie nod rodzaju mdobna liczba redaktorów je

Kom

Rysunek 135. Oso

sunek 136. Redak

edaktorów nace się dość przjednostkach orów naczelnycbie mieszkańc50 tys. nie sposób wy

miejscowości. w jednostkac

est nieco (ale n

munikowanie loka

oby pełniące fun

ktorzy naczelni p

czelnych poszzypadkowy. Co największej ch w pismachców pomiędz

ykazać, by spoTych, w który

ch każdego ronie znacząco)

alne w Polsce. O i

kcję redaktorów

rasy samorządow

zczególnych rCo zaskakując

liczbie mieszh samorządowyy 100 a 200

osób kierowanych zatrudnio

odzaju, poza gmniej.

nstrumentach po

naczelnych w pra

wej w poszczególn

rodzajów w mce, najczęściezkańców. Naj

wych odnotowatys. oraz mię

nia pismami sono do tego cgminami wiej

olityki komunikac

asie samorządow

nych województw

miejscowościacej funkcję tę większy odseano natomiastędzy 200 a 50

samorządowyelu specjalną skimi, gdzie

cyjnej samorządó

wej

wach

ch różnej wiepełnią miejsc

etek samodziet w miejscowo00 tys. a takż

ymi był zależnosobę jest posamodzielnyc

ów

el-cy el-o-że

ny o-ch

Ro

jejwabunerząw opsą

nyśroutrspcje

zdział 3. Wyniki b

Rysune

Rysun

Kolejnym asj finansowaniaż, z jednej sudżety miast, ge nieodpłatnie ądów. Zdecyd100% finanso

płacana z pubw przeważająPeriodyki, kt

ych źródeł, naodki z zewnątrzymanie, pon

przedaż, wskaze od sponsoró

badań nad komun

ek 137. Redaktor

ek 138. Redaktor

spektem funkcie z lokalnychstrony, krytykgmin i powiatsą źródłem ni

dowana więkowana z budżlicznych środącej większośtóre oprócz doajczęściej czetrz zamieszcznieważ uzyskzano także inn

ów.

nikowaniem sam

rzy naczelni pism

rzy naczelni prasy

cjonowania prh budżetów. Jkuje się pismatów a z drugieielegalnego (b

kszość omawiażetów samorządków. Można ści utrzymywaotacji samorząerpią je od reza reklamy. Zkiwanie dochone źródła finan

orządowym w Po

samorządowych

y samorządowej w

rasy samorządJest to kwestiaa za to, że obej, że zamieszcbo nie przewidanej kategoriiądów. Zaledwwięc stwierdz

ane na koszt spądowych pozyeklamodawcównaczącym źróodów z takiejnsowania taki

olsce

w miejscowościa

w miejscowościa

dowej, o jakia kontrowersy

bciążają i tak czając reklamdzianego w usi periodyków

wie 5% z nichzić, że pisma połeczności loyskują środki w – ponad poódłem dochodj działalnościie jak zamiesz

ach różnej wielko

ch różnego rodza

zapytano w yjna w dwójnnie zawsze w

my lub będąc rstawie) docho

w, bo ponad ¾h jest w mniej

samorządowokalnych. na swoje utrzołowa pism udu (czy raczeji nie jest dozzczanie ogłosz

101

ości

aju

badaniu, jest nasób, ponie-wystarczające ozprowadza-du dla samo-

¾ z nich jest niż połowie e zasadniczo

zymanie z in-uzyskujących środków na

zwolone) jest zeń czy dota-

102

Rysu

Ciekawie pz nich zatrudetatowych. Mszczególnie dcjalnie do przwydaje się koaspektem jesttów dziennika

Tylko w jetrudniającej pdla celów wyspółki, posiadnie, o czym pform wydawnspotyka się ww specjalnych

Kom

unek 139. Stopień

Rysunek

prezentują siędniani są etatoMożna to tłumdużą jej objętozygotowywanonieczne, abyt tutaj fakt, żearskich, zazwyednej kategorpracowników eydawniczych.da również śropisano już wczniczych niecow pismach wh zakładach bu

munikowanie loka

ń finansowania pr

k 140. Dodatkowe

ę także składowi pracowni

maczyć niewieością, a więc tnia tego rodzay zajmowały se tam, gdzie syczaj są one pii wydawcówetatowych i by Zapewne, jeodki na utrzymześniej, nie jeso więcej, ale rwydawanych udżetowych.

alne w Polsce. O i

rasy samorządow

e źródła finansow

dy redakcyjneicy, pozostałelką częstotliwtak naprawdę aju pism. Jednsię tym osobysamorządy decpowierzane os

w prasy samorzyły to spółki ześli samorządmanie jej pracst szczególnierównież nieszprzy ośrodka

nstrumentach po

wej z budżetu gmi

wania prasy samo

e prasy samore ponad ¾ obwością ukazyw

brakiem potrnak dla profey dobrze wykcydują się na

sobom z odpowządowej nie sz udziałem mi

d decyduje sięcowników. Jede częste. Wśrózczególnie dużach kultury, n

olityki komunikac

iny, miasta lub po

orządowej

rządowej. Zalbywa się bez

wania się tej przeby zatrudnisjonalnego ic

kwalifikowanestworzenie sp

wiednim wykstwierdzono riasta powoływę na wydzielednak tego rod

ód najczęściej żo, etatowychnatomiast naj

cyjnej samorządó

owiatu

ledwie w 22%z pracownikówpracy oraz nieiania osób speh realizowani

e. Pozytywnympecjalnych etaształceniem. edakcji nie za

wane specjalnienie specjalne

dzaju rozwiązawystępującyc

h pracownikówjmniej (wcale

ów

% w e-e-ia m a-

a-ie ej a-ch w e)

Ro

cyktófunfopr

stowsprniemoprz upo

zdział 3. Wyniki b

Wśród różneych do samorzórzy piszą do nkcję znajdujrmacyjnej samacowników dzNie do wszy

opniu przy udstawanie praszez specjalne e a mianowicom. Urzędniczygotowują tudziałem miasoniekąd z przy

badań nad komun

Rysunek 14

ego rodzaju prządowych per aż 70% tytułemy osoby za

morządów, czziałów promoystkich kategdziale urzędnsy samorządo

zakłady budżcie przez spółkcy zatrudnieniteksty dla pissta, natomiast

ypadku, odnot

nikowaniem sam

Rysunek 141. Pra

42. Pracownicy w

racowników uriodyków najłów tego rodzatrudnione w

zyli poniekąd ocji, biur prasoorii prasy sam

ników. Najwięowej wydawanżetowe. Najmki z finansowi w komórkacm wydawanyt największy utowano w pism

orządowym w Po

acownicy prasy sa

różnych rodzajac

urzędów miasczęściej wym

zaju. Pozostałetaki czy innypowołanych s

owych oraz rzmorządowej tęcej, co oczywnej bezpośred

mniej zaś – w twym udziałemch związanychych przez speudział „nieokrmach urzędów

olsce

amorządowej

ch pism samorzą

st, gmin i starmieniano „nieoe kategorie ury sposób przyspecjalnie do

zeczników prateksty są przwiste, jest ichdnio przy urztych realizow

m miasta oraz h z komunikaecjalne zakładreślonych urz

w miast i gmin

dowych

rostw powiatookreślonych urzędników peły realizowaniu

tych celów, aasowych. ygotowywaneh zaangażowazędach miast anych poniekzleconych pryacją społeczndy budżetoweędników”, czy

n.

103

owych piszą-urzędników”, łniących taką u polityki in-a mianowicie

e w równym anych w po-i gmin oraz ąd zewnętrz-ywatnym fir-ą najczęściej

e oraz spółki yli piszących

104

Kolejną wzli pracownicyznaleźć inni wbibliotek i innwych – 54% t

Co oczywwłaśnie przy rządowe wyddopodobnie, periodyków oznajdziemy wrównież do pii gmin także n

Kom

Ry

R

ziętą pod uway ośrodków kwspółpracownnych. Okazujtytułów zamie

wiste, najwięcnich wydawa

dawane przy o16% deklaru

opiera się na w pismach wyism wydawannie korzysta z

munikowanie loka

sunek 143. Urzęd

Rysunek 144. Urzp

agę kategorią tkultury. Oprócnicy, a mianowe się, że piszeszcza pisane ej pracownik

anych. Jednak,ośrodkach kulujących brak pracy etatowy

ydawanych prnych przez spóz ich pomocy.

alne w Polsce. O i

dnicy piszący do p

ędnicy piszący doprasy samorządow

twórców i wspcz osób zatrudwicie osoby zwą oni do niecprzez nich tek

ków ośrodków, co już nie takltury zamieszctego rodzaju ych dziennikarzez specjalneółki z udziałem

nstrumentach po

pism samorządow

o różnych rodzajówej

półpracownikdnionych w dwiązane z dzi

co ponad połoksty. w kultury znakie oczywisteczają teksty swspółpracow

arzy. Pracowne zakłady budm miasta, wię

olityki komunikac

wych

ów

ków prasy samdomach kulturałalnością mu

owy periodykó

alazło się wśe, nie wszystkiswoich pracowwników wśróników ośrodkdżetowe, niewększość pism

cyjnej samorządó

morządowej byry mogą się t

uzeów, teatrówów samorządo

ród czasopismie pisma samowników. Prawd tej kategorów kultury ni

wielu pisuje icurzędów mias

ów

y-tu w, o-

m o-w-rii ie ch ast

Ro

naplakrde

zdział 3. Wyniki b

Do współtwoauczyciele szkacówek, sukcaczające tema

eklaruje 47% p

badań nad komun

Rysunek 145. P

Rysunek 146. P

orzenia prasykół różnych szesów podopieatyką poza dyperiodyków sa

Rysun

nikowaniem sam

Pracownicy ośrod

Pracownicy ośrod

y samorządowzczebli. Przygecznych, ważnydaktykę a zwamorządowyc

nek 147. Nauczyc

orządowym w Po

dków kultury pisz

ków kultury piszą

wej są zapraszgotowują oni tnych wydarze

wiązane z ich ch.

iele piszący do pr

olsce

zący do prasy sam

ący do pism różn

zani również teksty na temaeń w szkołachzainteresowan

rasy samorządow

morządowej

ego rodzaju

(a czasami pat funkcjonow

h, ale także puniami. Współ

wej

105

przymuszani) wania swoich ublikacje wy-łpracę z nimi

106

Kategorią psma wydawanZ kolei spółkwyłącznie dlacielami.

Zdecydowaz duchownymperiodyków ssię postulat labadań nad sponości wykorzy

W żadnej bami duchoworaz określajsta ani przezduchowne.

Kom

prasy samorząne przez ośrod

ki z udziałem ma wydawania p

Rysunek 148

anie rzadziej mi. Choć stano

amorządowycaickości państwosobami komuystywania do t

Rysun

z kategorii pwnymi, jednakące się jako

z specjalne z

munikowanie loka

ądowej, gdziedki kultury –miasta oraz spprasy samorzą

8. Nauczyciele pis

spotykaną forowią one istotnch publikuje siwa, jednak prunikowania sitych celów og

nek 149. Osoby du

rasy samorząk najczęściej „inne”. Żadn

zakłady budż

alne w Polsce. O i

e teksty nauczponad połowpecjalne zakłaądowej, rezyg

szące do pism sam

rmą realizowany element loię ich teksty. Mrzytoczone w pię w jednostka

głoszeń parafia

uchowne piszące

ądowej nie kodeklarowały

ne z pism wydetowe nie pu

nstrumentach po

zycieli spotkaćwa z nich korzy

ady budżetowgnują z tego ro

morządowych ró

ania prasy samokalnych społeMożna by uznpierwszej częach samorządualnych, wydają

e do prasy samorz

orzysta się chje te wydawa

dawanych przublikuje teks

olityki komunikac

ć możemy najysta z tego ro

we, czyli podmodzaju współp

żnego rodzaju

morządowej jeczności, to zanać, że w ten sści tego opracu terytorialnegą się przeczyć

ządowej

hętnie ze wspane przy ośrozez spółkę z utów pisanych

cyjnej samorządó

częściej, są podzaju pomocymioty powołanpracy z nauczy

est współpracaledwie w 11%sposób realizujcowania wynikgo, w szczegótej tezie.

ółpracy z osoodkach kulturudziałem miah przez osob

ów

pi-y. ne y-

ca % je ki

ól-

o-ry a-by

Ro

kupuz tniefow prniedo

wisporjedzle

zdział 3. Wyniki b

R

Kolejną kateujące jest, że ublikowane natekstów autore jest szczegórmą wypowiawywiadach

zez nich tekseż z obawy pr

owych i trakto

Podobnie jakicieli władz n

półki z udziałeaz w tych wydnostek deklaecenie samorz

badań nad komun

Rysunek 150. Oso

egorią osób piniemal ¾ z

a ich łamach. rstwa wójtów,ólnie duża. Przadania się na łudzielanych tów może wyrzed posądzen

owanie ich jak

Rysunek 15

k w przypadknajchętniej rezem miast. Najwydawanych prarujących wspządów przez p

nikowaniem sam

oby duchowne pis

iszących do panalizowanej Tam, gdzie w

, burmistrzówzypuszcza sięłamach lokalndziennikarzom

ynikać, oczywniem o zbytnieko „własne” na

51. Przedstawicie

ku innych wspzygnują pismawięcej ich tekrzez ośrodki kpółpracę z włprywatne firmy

orządowym w Po

szące do różnego

prasy lokalnej kategorii cza

współpraca takw czy prezyde

, że bardziej pnej prasy jest m. Rezygnacj

wiście, z brakue zaangażowaarzędzia komu

ele władz piszący

półpracownikóa wydawane pkstów spotkamkultury. Co zadzami w tej y.

olsce

o rodzaju pism sa

są przedstawasopism zaprzka ma miejsc

entów miast, jpreferowaną psposób bardz

cja z samodziu odpowiednianie w przygounikowania.

do prasy samorz

ów, z tekstówprzez specjalnmy w periodykzaskakujące, n kwestii stano

morządowych

wiciele władz. zecza, że pisze, najchętniejjednak ich licprzez lokalnyciej pośredni –ielnego przygich umiejętnotowywanie pi

ądowej

w pisanych przne zakłady budkach urzędów niewiele mnieowią pisma w

107

Dość zaska-zą oni teksty

korzysta się czba również ch polityków

– na przykład gotowywania ści, ale rów-

ism samorzą-

zez przedsta-dżetowe oraz miast i gmin

ejszy odsetek wydawane na

108

Oprócz wynież innych w

NajchętniePrzypuszcza sprzedstawicieokazały się pi

Zestawiająstwierdzić, żeniekoniecznieniekorzyść omniających dziprasy. Oczywno odbija się z faktem, że wpływać na isamorządowe

Kom

Rysunek

ymienionych kwspółpracown

Rys

ej z „innymi się, że w kate

ele różnych śrisma wydawanąc wszystkie e są to pisma pe dobrze przymawianej kateiennikarzy na

wiście, brak etanegatywnie nzazwyczaj sąich niską jakoej.

munikowanie loka

152. Przedstawic

kategorii osóbików – nieco

sunek 153. Inne o

osobami” wegorii tej miesrodowisk. Najne przez specjwyniki dotycprzygotowywygotowane dzegorii prasy p

etacie – jestatów dziennik

na poziomie pą one kierowaość, tak częst

alne w Polsce. O i

ciele władz pisząc

b piszących doponad ¼ tytuł

osoby piszące do

spółpracują pszczą się działjmniej otwartejalne zakłady

czące osób piwane przede w

ziennikarsko przemawia wy

ich więcej tykarskich możerzygotowywaane przez osoto krytykowan

nstrumentach po

cy do pism różne

o prasy samorłów publikuje

o prasy samorządo

pisma wydawłacze kultury,e na współprabudżetowe. iszących do pszystkim przedo pełnienia

ynik określająylko od duche wynikać z oanych pism saoby pełniące jną przez prze

olityki komunikac

go rodzaju

rządowej, wske teksty innych

owej

wane przez oś aktywiści sp

acę z dodatko

prasy samorzez urzędników

tej roli. Zdeący ilość periohownych wspószczędności, j

amorządowychjednocześnie ciwników wy

cyjnej samorządó

kazywano rówh osób.

środki kulturyołeczni czy tewymi osobam

ządowej należw, a więc osobecydowanie nodyków zatrudółpracownikówjednak na pewh i w połączeninne funkcje

ydawania pras

ów

w-

y. eż mi

ży by na d-w

w-ni –

sy

Ro

redwskógozazana

niestawamotekma

zdział 3. Wyniki b

Najbardziej zdakcje pism współpracowników. Najbardzieotowywane pisakładach budżeakłady budżetoawet niż w pism

Choć ¾ pisme reklam deklanowią znikomania. Powierzcogła stanowićk pism, które ało imponując

badań nad komun

Rysunek 154. I

Rys

zróżnicowane wydawanych ków, żadna z nej profesjonalnsma spółek z uetowych, okazowe to równiemach wydawa

m deklaruje, żlaruje 35% z nmą lub niepewchnia reklam ć istotne źródłdeklarują zam

ce objętości pi

nikowaniem sam

Inne osoby pisząc

sunek 155. Osoby

pod względeprzy ośrodka

nich nie jest jnie, bo z najwudziałem miaszują się najmnież te redakcje, anych bezpośreże jest w 100%nich. Ta 10%wną część budw pismach sało ich finansowmieszczanie pism samorząd

orządowym w Po

ce do pism samo

y piszące do prasy

em osób pisząach kultury –ednak charakt

większym odsest, natomiast iiej zróżnicowaw których ud

ednio przy urz% utrzymywan różnica jest z

dżetu pisma, namorządowychwania. Pewnyowyżej 5 stro

dowych.

olsce

rządowych różne

y samorządowej

ących lub wsp– spotykamy wterystyczna dl

etkiem pracowich redakcje, oane pod względziela się najwzędach miast ina z budżetu zapewne efeknie są uznawah nie wydaje sym zaskoczenon reklam – je

ego rodzaju

półpracującychw nich wszyla więcej niż 6

wników etatowobok tych przyędem kadrowywięcej urzędnik

gmin. lokalnego, to

ktem tego, że jane za źródło jsię zresztą na

niem jest tutaj est to dużo, zw

109

h okazały się stkie rodzaje 60% periody-

wych, są przy-y specjalnych ym. Specjalne ków – więcej

zamieszcza-jeśli reklamy jego finanso-tyle duża, by aż 4% odse-

ważywszy na

110

W poniższo zamieszczanaż 45 je zamie

Reklama

nd

nie

tak

Ogółem

R

W ankiecienie o niezależ

Kom

Rysunek

zej tabeli zaprniu reklam. Oeszcza, w tym

nie dotyczy

(nd)

244

12

1

257

Rysunek 158. Źró

e rozsyłanej dżne tytuły uka

munikowanie loka

156. Osoby piszą

Rysunek 157.

rezentowano zOkazuje się, żem 3 z nich naw

nie 2

strony

20 3

168 19

3 16

191 38

dło finansowania

do urzędów, oazujące się w

alne w Polsce. O i

ce do pism samo

Reklamy w prasie

zestawienie de pośród pism,wet w objętośc

Reklam

y 3

strony str

0

3

4

7

a prasy samorząd

prócz pytań ow mieście, gmi

nstrumentach po

orządowych różne

e samorządowej

deklaracji o źr, które zaprze

ci powyżej 5 s

my

4 rony

5 stron

1 1

3 1

2 2

6 4

dowej a ilość zam

o prasę samorzminie czy powi

olityki komunikac

ego rodzaju

ródle utrzymaczają finansowtron.

nie określono ilości stron

6

16

17

39

ieszczanych rekla

ządową, zamiiecie. W niem

cyjnej samorządó

nia pisma orawaniu z reklam

Ogółempowyżej 5 stron

0 275

3 225

8 53

11 553

am

eszczono pytamal ¾ przypad

ów

az m

m

a-d-

Ro

kóniedołamklaczgo

wysnwsswrójes

R

żetakmn-p

zdział 3. Wyniki b

ów nie uzyskae jako zaprze

omo, że nasycmi ze strony sarowano istni

złon „tygodniko pod tytułem

Co ciekawe,ystępowała te

nego periodykstawania niez

wego rodzaju kwnież, że zalst na tyle chło

Rysunek 160. Istn

Tylko w jedne występuje wkich miejscowniej pism nieomorskim.

badań nad komun

ano na to pytaneczenie istniencenie prasą loksamorządów wienie alternatyk”, „gazeta” luzawierającym

Rysu

, istnienie praeż prasa samorku. Skłania to zależnych tytukołem napędoleżność taka wonny, by przyj

ienie prasy samo

nym z wojeww nich tytuł pwości znalazłoezależnych wy

nikowaniem sam

nie pozytywnnia alternatywkalną jest więkw kategorii naywnego pismaub „kurier”. C

m nazwę miejs

unek 159. Inna pr

asy niezależnrządowa niż wku konstatac

ułów prasowyowym na lokawystępuje wyąć więcej niż

orządowej w miej

wództw – lubuprasowy niezo się także wydaje się z k

orządowym w Po

nej odpowiedzwnych tytułówksze), co raczarzędzia w poa, najczęściej Częstą praktykscowości lub r

rasa ukazująca się

ej częściej dew tych, gdzie cji, że prasa sch, ale nawet

alnych rynkachyłącznie w wijeden tytuł pr

scowościach, gdz

uskim – więcezależny od lowojewództwi

kolei w wojew

olsce

zi, przy czym jw prasy lokalnzej jako brak zolityce informwystępował p

ką jest także wregionu.

ę w miejscowośc

eklarowano wlokalne samo

samorządowa t je w pewienh prasowych. iększych miejrasy lokalnej.

zie zadeklarowan

ej niż połowaokalnego samie zachodniopwództwie św

jej brak rozumnej (z innych zainteresowan

macyjnej. Tampod tytułem zwydawanie pi

i

w miejscowośorządy nie wynie tylko nie

n sposób stymOczywiście, scowościach,

no istnienie nieza

a jednostek zamorządu. Relapomorskim i śiętokrzyskim

111

miemy raczej danych wia-

nia tymi tytu-, gdzie zade-

zawierającym sma lokalne-

ściach, gdzie ydawały wła-e blokuje po-muluje, będąc

możliwe jest gdzie rynek

leżnego tytułu

adeklarowała, tywnie dużo śląskim. Naj-

i kujawsko-

112

Do granicyz wielkością scowościach pprasy lokalneistotnego elemgorii narzędzi

Najmniej pstach i powiaMożna więc komercyjnej nzaopatrzenie małe, by liczy

Kom

y 200 tys. mmiejscowościpowyżej 500 tej w najwiękmentu systemia w polityce k

prasy niezależatach przynajstwierdzić, ż

nie opłaca sięmiejscowości

yć na nich na r

munikowanie loka

Rysunek 161.

w poszcz

mieszkańców ii. Powyżej tejtys. mieszkańszych jednostów komunikakomunikacyjn

Rysunek 162. W

w miejsc

żnej wydaje sjmniej połoważe na poziomię z ekonomiczi tego rodzajurealne korzyśc

alne w Polsce. O i

Występowanie n

zególnych wojew

istnienie prasj granicy spadńców. Oczywiśtkach, jednak

acyjnych, by bnej.

Występowanie p

cowościach różne

się na wsiach a jednostek die wsi czy gm

znego punktu u pozostają peci wynikające

nstrumentach po

niezależnej prasy

wództwach

sy niezależnejda, by osiągnście, trudno u

k najwyraźniebyć zauważon

prasy niezależnej

ej wielkości

i w gminachdeklaruje istnmin miejsko-widzenia, więeriodyki samoe z wydawania

olityki komunikac

j wydaje się nąć wartość zwierzyć w bra

ej nie stanowne przez urzęd

miejsko-wiejnienie tytułówwiejskich wyęc jedyną szanorządowe – sąa prasy.

cyjnej samorządó

wzrastać wraerową w miejak komercyjneią one na tyl

dników w kate

jskich. W miaw niezależnychydawanie prasnsą na prasową to rynki zby

ów

az ej-ej le e-

a-h. sy

we yt

Ro

posiępismi

cz29rzyny

doNaszinn

zdział 3. Wyniki b

Ry

Najczęściej dowiatu. Najwię opłacać, zacsma wydawaniejskie periody

Tytuły niezalzęsto spotykan9% co pozwalystnej z persp

ych częstotliwWśród tytułó

o podmiotów pa drugim miejeń czyli te konych organiza

badań nad komun

ysunek 163. Wys

deklarowanymidoczniej, jestchowując jednnego na pozioyki lokalne.

Rysu

leżne to przedne są też dwutla stwierdzić, pektywy możl

wości niż prasaów wydawanyprywatnych, zjscu pod wzglojarzone zazwacji pozarządo

nikowaniem sam

tępowanie prasy

m w badaniu zt to optymalnenocześnie lokomie dzielnic

unek 164. Obszar

de wszystkim tygodniki. Rzaże tytuły nie

liwości zaspoa samorządowych niezależnizwane też czalędem popula

wyczaj z działowych funkcjo

orządowym w Po

niezależnej w m

zasięgiem prase terytorium, kalny charaktey, często spo

r ukazywania się

tygodniki, staadziej ukazująezależne ukazokojenia potrz

wa. ie od lokalnycsem (nie do k

arności znalazłalnością miłoonujących na p

olsce

iejscowościach ró

sy niezależnejna którym wyer. Odnotowa

otykanym zjaw

prasy niezależnej

anowią one ażących się tytu

zują się w dużzeb informacy

ch samorządókońca słusznieły się pisma r

ośników danegpoziomie loka

óżnego rodzaju

okazał się obydawanie peri

ano tylko jedewiskiem okaz

j

ż 57% tytułówułów odnotoważo większej i yjnych społecz

ów przeważająe) pismami koróżnego rodzago miasta czyalnym.

113

bszar jednego iodyku może en przypadek ały się także

w. Relatywnie ano zaledwie bardziej ko-

zności lokal-

ą te należące omercyjnymi. aju stowarzy-y regionu lub

114

Formy wspcza się ona bodpłatnie zlecmiasta w kolenia rady miastw urzędzie. Trcjonującymi n

Kom

półpracy samorbowiem do przconych ogłoszegiach redakcyjta lub gminy. rzeba więc stw

na poziomie lok

Rysunek 167.

munikowanie loka

Rysunek 165.

Rysunek 166. W

rządów z tytułzesyłania gotoeń urzędowycjnych pism czyZaledwie 3%

wierdzić, że intkalnym jest rac

. Współpraca sam

alne w Polsce. O i

Periodyczność pr

Wydawcy niezależ

ami niezależnyowych do opuch. Nie deklaroy, z drugiej strjednostek dek

terakcja międzyczej mało akty

morządów z nieza

nstrumentach po

rasy niezależnej

żnej prasy lokalne

ymi należy uznublikowania mowano na przyrony, zapraszanklaruje, że zdazy samorządamywna i daleka o

ależnymi tytułam

olityki komunikac

ej

nać za mało akmateriałów lubykład udziału

ania dziennikararzają się wizymi a tytułami prod prawdziwej

i prasy lokalnej

cyjnej samorządó

ktywne. Ogranb zamieszczani

przedstawicierzy na posiedzeyty dziennikarzrasowymi funkwspółpracy.

ów

ni-nia eli e-zy k-

Ro

nieleżażokzwtylgdWzasam

int– sa

zdział 3. Wyniki b

Jednym z częe własnego serżną od przyjętyż 97% jednostekazał się moduwa.pl”. tego rolko urzędowym

dy nazwa „umnW rzeczywistośaś może np. z fmego powodu

Zaledwie 3%ternetowego. N8. Natomiast morządów, kt

R

badań nad komun

ęściej wymienrwisu www (pych założeń poek, które zgodzuł „nazwamiasodzaju nazwy m informatorem

mnazwamiasta.pci zawartość wfaktu, że adres u spotykamy cz

% jednostek poNajwięcej znaw wojewódz

tóre nie posiad

Rysunek 169. Mie

nikowaniem sam

3.4.2. Serw

nianych narzędpoza BIP, któryolityki komuniziły się wypełnsta.pl”, dość psugerują, że o

m o bieżącychpl” spotykana witryn o różny„nazwamiasta

zasem moduły

Rysunek 16

oddanych analalazło się ich wztwach kujawdałyby swojej

ejscowości bez se

orządowym w Po

wisy inter

dzi komunikacyy jest formą oikacyjnej, więcnić ankietę. Najpopularne są todwiedzane se

h wydarzeniachw 3% przypad

ych nazwach na.pl” został wc„nazwamiasta

8. Miejskie serwi

lizie zadeklarow województw

wsko-pomorski strony intern

erwisu www w po

olsce

rnetowe

yjnych były stobowiązkową, c o niego nie pajczęściej spotytakże „powiat-erwisy interneh, że są wizytówdków sugerujenie musi się szcześniej zajęty a.com” lub „na

isy www

owało, że nie wie lubuskimim, opolskim

netowej.

oszczególnych wo

trony internetowystandaryzo

pytano w badanykaną nazwą ty-nazwa.pl” ora

etowe są czymwką miejscowe właśnie serwzczególnie różprzez inny po

azwamiasta.eu”

posiada własnm – 13 oraz św

i śląskim nie

ojewództwach

115

owe. Posiada-waną i nieza-niu) deklaruje ych serwisów az „gminana-

mś więcej, niż wości, podczas wis urzędowy. żnić, wynikać dmiot. Z tego ”.

nego serwisu iętokrzyskim e spotykamy

116

Najwięcej miejscowościwisu www. Wtys. liczba ta scowości wsz

Nieco zaskktóre nie prowkluczone, że dziewano, w sze, natomiaswyniósł 97%.nieco gorszą decydowały stycznego w uz drugiej. Wy

Kom

jednostek, kti najmniejszycWśród miejscowynosi 5%, d

zystkie posiad

Rysunek 1

kakuje fakt, żewadzą swojejw tych drugicmiastach i mi

st w powiatac. Nieco gorszyinformatyzac

się na przygoturzędach z jedydaje się, że ró

Rysunek

munikowanie loka

tóre deklarująch, czyli poniowości nieco dalej, wraz ze ają serwis inte

170. Zależność br

e w gminach w strony internch poszczególiastach na prach ziemskich, y wynik gmincją wsi, która towanie serwidnej strony ióżnice te powi

171. Zależność b

alne w Polsce. O i

ą brak własneiżej 3 tys. miewiększych, czwzrostem ilo

ernetowy.

raku serwisu www

wiejskich obsnetowej, niż wlne miejscowoawach powiatu

choć 98%, ton wiejskich i m

mogła wpłynisu internetowrelatywnie niinny stopniow

braku serwisu ww

nstrumentach po

ej strony inteeszkańców –zyli między 3

ości mieszkańc

w od wielkości m

erwujemy mnw miejsko-wieości posiadająu nasycenie sto jednak wyż

miejsko-wiejsknąć na fakt, ż

wego z powodiewielką ilośc

wo zanikać.

ww od rodzaju mi

olityki komunikac

ernetowej, wy11% z nich n

3 i 5 tys. orazców spada, na

iejscowości

niejszy odsetekejskich. Nie ją serwisy wwwtronami wwwższe niż wynikich można tłuże samorządy

du słabego zapcią potencjalny

ejscowości

cyjnej samorządó

ystępuje wśrónie posiada ser

między 5 i 1ajwiększe miej

k samorządówest jednak wyw. Jak się spo

w było najwiękk średni, którumaczyć wcią

y nieco późnieplecza informaych odbiorców

ów

ód r-

10 ej-

w, y-o-k-ry ąż ej a-w

Ro

rzyilolicmiabprzwawaop

dotegspi wwatowwwprkrzprsp

zaw dazaostakślo

zdział 3. Wyniki b

Serwisy interystywanym prość osób poszuczba własnychieszkańców, a

bsorbującym kzez osoby, któanych przez padzonych przepieką innych o

Z największąodatkowe środgo zadania protykamy w w

warmińsko-maania komunikawani wydają ww w wojewóowadzonych pzyskim (29%)ezentują się secjalnie do tegNajwiększe m

atrudniają jedntych właśnie

aje się relatywależeć od wielsoby – w najkże wskazać onej wielkośc

badań nad komun

rnetowe okazarzez jednostki ukuje wiadomh serwisów wale także rozwkadrowo. Okazóre jednocześn

pracowników uez specjalnie posób (czasem z

Rysunek

ą uwagą, podcdki – czy to prrywatnej firmi

województwie azurskim (po 6acji z lokalną się informatycództwie lubuskprzez nich str). Pod względsamorządy wogo powołane pmiejscowościnak w tym c jednostkach wnie najłatwilkości miejscmniejszych itendencji do

ci.

nikowaniem sam

ały się najbardróżnej wielko

mości przede wwww jest nie wiązaniem relzuje się bowienie pełnią w uurzędu, z czegpowołane do tezwiązanych z k

k 172. Osoby adm

chodzi się do rzez zatrudnienie. Największpomorskim i m6%). Z perspespołecznością

cy. Najchętniekim (aż 73%) ron www odndem profesjonojewództwa mpodmioty a tyli nie zlecają pcelu dodatkow

wygospodaroiejsze. Zlecanowości. Podoi największycczęstszego z

orządowym w Po

dziej popularności. Jest to pewwszystkim w In

tylko pewnylatywnie niedem, że serwisyurzędach inne go połowę stanego osoby lub komórką komu

ministrujące miejs

stron internetonie w tym cel

zy odsetek sammazowieckimektywy merytoą wśród wymiej powierza sioraz zachodn

notowano w wnalizacji prowamazowieckiegolko 31% przezprowadzenia swych osób anowanie środknie tych zadaobnie jest z zach miejscowolecania tych z

olsce

nym narzędzieewien znak czanternecie. Wyym wyjściem drogim i (przyy te są tworzozadania. Aż 7nowią informawynajęte firmunikowania sp

skimi serwisami w

owych tam, glu dodatkowejmorządów, kt

m (po 20%), aorycznego przienionych podię im zadanie

niopomorskim województwie adzenia serwio – 20% z niz informatykówstron internetoni firm. Jest tków na dodatkań prywatnymatrudnianiem ościach się tezadań inform

em komunikoasu, kiedy to cdaje się jednaknaprzeciw oc

ynajmniej na one poniekąd „79% z nich jesatycy. Tylko 1

my, pozostała cpołecznego).

www

gdzie przeznacj osoby, czy póre działają wnajmniej w wzygotowania ddmiotów najgo

administrowa(58%), natomopolskim (28su internetowich jest prowaw. owych informto zaskakująckowy etat czym firmom nie

do tego celuego nie robi.

matykom w gm

117

wania wyko-coraz większa k że tak duża czekiwaniom pozór) mało

„przy okazji” st administro-13% jest pro-część jest pod

cza się na nie rzez zlecenie

w ten sposób wielkopolskim do koordyno-orzej przygo-ania stronami

miast najmniej 8%) i święto-

wego najlepiej adzona przez

matykom, nie ce o tyle, że y usługę wy-e wydaje się u dodatkowej

Nie sposób minach okre-

118

Trudno rówstrowania stroznikome, że nprywatne firmwach powiatu– dużo częścbędący inform

Kom

wnież wskazaoną internetownie pozwalająmy są zatrudnu zdecydowanciej niż w pozmatykiem.

munikowanie loka

Rysunek 173. Oso

w poszcz

Rysunek 174. Osow miejsc

ać zależności wą. Różnice wą na stwierdzeniane nieco chnie mniej chętzostałych jedn

alne w Polsce. O i

oby administrują

zególnych wojew

oby administrującowościach różne

między rodzwe wskazaniaenie istotnościhętniej przez gnie niż inne jenostkach stro

nstrumentach po

ce serwisami ww

wództwach

ce serwisami wwej wielkości

zajem miejscoach poszczegói różnic. Trudgminy wiejskednostki zleca

oną zajmuje s

olityki komunikac

ww

ww

owości a sposólnych podmiodno jednak niekie, natomiast ają to zadaniesię tu pracown

cyjnej samorządó

sobem adminotów są na tyle zauważyć, żmiasta na prainformatykom

nik urzędu ni

ów

ni-le że a-m ie

Ro

Ażtemrzeten

lubWw prdz

zdział 3. Wyniki b

Strony internż 71% z nich jmu mają one eniach w najbndencji do pos

Największą cbuskim, gdzie

W województwprzypadku 15ezentuje się w

ziennie oraz po

badań nad komun

Ry

netowe samorzjest aktualizowszansę być na

bliższym otoczszukiwania inf

Ry

częstotliwość e ani jedna je

wie małopolski5% samorządwojewództwoodkarpackie, g

nikowaniem sam

ysunek 175. Osob

w miejscow

ządów (przynawana codziennarzędziem bieżzeniu. Codzienformacji wśród

ysunek 176. Częst

na samorządow

aktualizowanednostka nie zim raz w tygo

dów a w wielko lubelskie, ggdzie ma to m

orządowym w Po

by administrujące

wościach różnego

ajmniej w deknie, kolejne 20żącego informnne wprowadzd osób niekom

totliwość aktualiz

wych stronach int

nia stron internzadeklarowałaodniu lub rzadkopolskim –dzie 44% str

miejsce w 43%

olsce

e stronami www

rodzaju

klaracjach) są d0% przynajmn

mowania lokalnzanie danych n

mpetentnych i p

zowania danych

ternetowych

netowych odna aktualizacji dziej niż raz ww 17%. Najg

ron jest aktua% przypadków

dość często akniej raz w tygonych społecznna stronę pozwpowstawaniu p

notowano w wrzadziej niż r

w tygodniu mgorzej pod tymalizowana rzad

w.

119

ktualizowane. odniu. Dzięki ności o wyda-wala uniknąć plotek.

województwie raz dziennie.

ma to miejsce m względem dziej niż raz

120

Rysunek 177.

Największadowanie wzra100% w tych nostkach możZ kolei częstościach poniżejprzypadkowo raz na tydzieńmiędzy 10 a 5rzeczywiście p

Rysunek 178.

Można wsknia stron inter

Kom

. Częstotliwość ak

a częstotliwośćasta wraz z wi

powyżej 200 że nie być potrtliwość najniżj 3 tys. mieszka– na przykład ń jest wyższy w50 tys. Traktowpojawiają się p

Częstotliwość ak

kazać zależnornetowych – i

munikowanie loka

ktualizowania sam

ć aktualizowanielkością miejs

tys. mieszkańrzeby tak częssza, choć rzeczańców, to w prodsetek miejs

w miejscowośwane łącznie cprzede wszystk

ktualizowania sam

ość pomiędzy im mniej wiej

alne w Polsce. O i

morządowych ser

nia stron internscowości. Od ńców. Jest to zstego wprowadzywiście najwrzypadku pozoscowości deklaściach między zęstotliwości n

kim w mniejszy

morządowych ser

rodzajem mieska gmina, ty

nstrumentach po

rwisów www w p

netowych, czy17% w miejsczrozumiałe o tdzania danych

wyższy wskaźnostałych jednosarujących aktu50 a 200 tys.

najniższe, czylych miejscowo

rwisów www w m

ejscowości a cym serwis jest

olityki komunikac

poszczególnych w

yli kilka razy dcowościach natyle, że w najm

h na stronę (mik odnotowanostek wydaje sięalizowanie stromieszkańców

li raz w tygodnościach.

miejscowościach r

częstotliwościczęściej aktu

cyjnej samorządó

województwach

dziennie, zdecyajmniejszych dmniejszych jedniej wydarzeńo w miejscowoę pojawiać dośony rzadziej niniż w tych po

niu lub rzadzie

różnej wielkości

ią aktualizowaalizowany. Ni

ów

y-do d-ń). o-ść

niż o-ej,

a-ie

Ro

doniedw

rząnafuntwmotroczcjita

zdział 3. Wyniki b

otyczy to poweznacznie wy

wie 4% serwis

Rysunek 179. Cz

Jak już wspoądów jest na t

ak od mediównkcji. Interne

worzenia interaorządowe wykoniczne są zamzat czy forum i z odbiorcą, kelektroniczna

Rysunek

badań nad komun

wiatów ziemsyższą od gmin sów jest aktua

ęstotliwość aktua

omniano, częsttyle duża, by

w lokalnych, aet jest unikalnakcji z odbiorkorzystywanamieszczane nana stronie są wktóre zadeklara”.

k 180. Formy inte

nikowaniem sam

skich, które cmiejsko-wiej

alizowana rzad

alizowania samor

totliwość aktuuznać je za ad

a szczególnie nym narzędziercami. Wydaja w dość znika niewiele ponwykorzystywrowało 17,5%

eraktywnego kon

orządowym w Po

charakteryzująjskich. W przydziej niż raz dz

rządowych serwis

ualizowania ddekwatne do pod Internetu, em nie tylko e się jednak, omym stopniu

nad ¼ stron inane raczej spo

% miejscowośc

taktu proponowa

olsce

ą się częstotliypadku miast

dziennie.

sów www w miej

danych na stronpotrzeb źródłowymaga się przekazywanże możliwość

u – najchętnienternetowych, oradycznie. Wci, najczęściej

ane przez samorz

iwością aktuana prawach p

jscowościach róż

nach internetoo informacji lspełniania sze

nia wiadomość ta jest przezej stosowane apozostałe form

Wśród innych f padała odpow

ządowe serwisy w

121

alizacji tylko powiatu zale-

nego rodzaju

owych samo-okalnej. Jed-eregu innych ści, ale także z serwisy sa-ankiety elek-my, takie jak form interak-wiedź „pocz-

www

j

122

Wykorzystło 40%, w nieod średniej. Awództw zachowitryny tych jest wojewódzło się forum n

Umożliwiatywnie skorew przypadkupozostałe forkańców. Byćrównież w wbez koniecznzaawansowanstosowanie tadodatkowej owościach, ktniemożliwe.

Kom

tanie narzędziektórych jednAnkiety on-linodniopomorskwojewództw

ztwo lubuskiena stronie, stos

w s

anie internetoelowane z wiu najbardziej prmy także są ć może, wynik

wersji bezpośrności korzystnie technicznakich rozwiązosoby na potrtórych urzędy

munikowanie loka

i interaktywnenak udało się une zamieszczakiego, opolski

należy uznaće, gdzie najbarsowane w 33%

Rysunek 181. Mo

erwisach samorz

owego kontakielkością miepopularnego chętniej stosoka to z faktu

redniej, możntania z pośredne stron interzań. Dodatkorzeby moderoy zatrudniają

alne w Polsce. O i

ego kontaktu wuzyskać wynika na swoich siego, kujawskć za najbardzrdziej popular% przypadków

ożliwości interakt

ądowych poszcze

ktu na stronaejscowości. Snarzędzia, jaowane przez , że w małych

na się spotkaćdnictwa Internetowych w

owym utrudniowania tego r

niewielu pra

nstrumentach po

w żadnym z wk wyższy niż

stronach ponako-pomorskiegziej interaktywrną formą intew.

tywnego kontakt

ególnych wojewó

ach internetowSzczególnie takim są ankie

miejscowośch miejscowoć i wymienić prnetu. Możliwmałych miejieniem jest krodzaju dyskuacowników, j

olityki komunikac

województw n35%, a więc d 35% samorgo i dolnośląskwne. Ciekawoeraktywnego k

tu

ództw

wych samorzta zależność ety w wersji oci o większej ściach interakpoglądy na dwe jest jednascowościach

konieczność zusji, co w majest często tr

cyjnej samorządó

nie przekroczyo 10% wyższządów z wojekiego i właśni

ostką natomiaskontaktu okaza

ądu jest pozyjest widoczn

on-line, jednaliczbie mieszkcja jest łatwowolny tema

ak również, żuniemożliwi

zaangażowaniałych miejscorudne a nawe

ów

y-zy e-ie

ast a-

y-na ak z-

wa at, że ia ia o-et

Ro

towskprsaint

winicjącśctroudne

zdział 3. Wyniki b

Rysunek 182. M

Podobnie jakwych jest też

ka gmina, tymawach powiatmorządów loternetowych.

Rysunek 183. M

Zdecydowanicie możliwośch elektroniczcym, poniewaie dostarczyć onicznym bąddawać się dwuetowych samo

badań nad komun

Możliwość interakt

k wielkością, determinowan

m chętniej siętu ich użycie kalnych nie s

Możliwość interakt

nie lepiej prześć wykorzystaznych form doaż pozyskany

do urzędu (pdź profilem zauukrotnie. Dok

orządów.

nikowaniem sam

tywnego kontakt

stosowanie nane rodzajem m tego rodzajunie przekraczstosuje się szc

tywnego kontakt

dstawia się koania ich do praokumentów. Mze strony inte

poza osobami ufanym), jedn

kumenty w for

orządowym w Po

tu na serwisach sa

arzędzi interakmiejscowości.u rozwiązaniaa 60%. Trzebczególnie chę

u na serwisach sa

olejna funkcjoaktycznych ceMowa tu o rozernetowej i wy

posługującymnak jest to ułatrmie elektroni

olsce

amorządowych m

ktywnego kon. Wyłączywsza stosuje, jednba więc uznaćętnie możliwo

amorządowych m

onalność stronelów, jak na pzwiązaniu tylkypełniony dokmi się kwalifitwieniem o tyicznej można

miejscowości różn

ntaktu na stronzy powiaty, imnak nawet w , że w żadnym

ości interakcji

miejscowości różn

n internetowyprzykład zamiko połowiczn

kument nadal tikowanym podyle, że nie trze

pobrać z 82%

123

nej wielkości

nach interne-m mniej wiej-

miastach na m z rodzajów i na stronach

nego rodzaju

ych, a miano-ieszczania na

nie zadowala-trzeba osobi-dpisem elek-ba do urzędu

% stron inter-

j

124

Kolejnym atrakcyjnościjakichkolwiekwych deklaruj

Strona intetakże wśród wzamieszczaneodwiedzającyz jej atrakcjamkonkretnym mwych, okazałyriałów wideo,

Za pośredn– pod postaciteż nieodpłatnmiotów). Najco czyni 86%

Kom

Rysunek 1

rozwiązaniem, jest licznik ok korzyści dla

uje nieco pona

Rysunek 18

ernetowa to rówłasnych miee na stronach y stronę mająmi a mieszkamiejscu. Najcy się galerie z, natomiast nanictwem stroną reklam (w fnie zamieszczchętniej prom

% stron interne

munikowanie loka

84. Możliwość po

z samorzą

m, stosowanymodwiedzin. Naa użytkownik

ad połowa jedn

85. Licznik odwied

ównież narzędszkańców. Słuw rozmaitej

ą wiadomość ańcy – wzmocczęściej wykorzdjęć. Nieco ma ¼ znajdziemny internetowformie pop-upzać linki do in

muje się więc itowych, praw

alne w Polsce. O i

obrania dokumen

dowych stron int

m czasem na sależy go trakt

ków, jednak jenostek.

dzin na interneto

dzie promocji mużyć temu moformie – zdjo wydarzenia

cnić poczucie rzystywanym,mniej niż poło

my też materiałej można takżczy banerów

nnych serwisóinne serwisy i

wie połowa zam

nstrumentach po

ntów w formie el

ternetowych

stronach intertować raczej jego zamieszcz

owych serwisach

miejscowościogą różnego ręć, nagrań auach w miejsc tożsamości i, bo obecnymowa z nich dajły audio. że promować w technologi

ów (tzw. zaprzinternetowe (smieszcza też b

olityki komunikac

ektronicznej

rnetowych dlajak ciekawostkzanie na stron

samorządów

i – nie tylko nodzaju materiudio czy wideowości, mogąi dumy z mie

m na aż 93% saje również mo

nieodpłatnie ii flesz) czy ogzyjaźnionych samorządowe,bezpłatne ogło

cyjnej samorządó

a pokazania ickę a nie źródłnach interneto

a zewnątrz, aliały reklamoweo. Dzięki nimą zapoznać siszkania w tymstron internetoożliwość mate

inne podmiotgłoszeń, możnstron czy pod

, ale nie tylkooszenia.

ów

ch ło o-

le we m ię m o-e-

ty na d-

o),

Ro

minami

zdział 3. Wyniki b

R

W ankiecie piejscowości, a

atywnej stronyiejscowościom

badań nad komun

Rysunek 186. Elem

Rysunek 187. Ele

poproszono ra niezwiązanyy internetowem, co ignorow

nikowaniem sam

menty promocyjn

ementy reklamow

również o wskych z samorząej. Świadczy

waniu ich w po

Rysune

orządowym w Po

ne na samorządow

we na samorządo

kazanie innycdem. Niespełnto nie tyle o

olityce komun

ek 188. Inne serw

olsce

wych serwisach i

owych stronach in

ch portali intena ¼ jednosteo małej ilościnikacyjnej sam

wisy

nternetowych

nternetowych

ernetowych pek wskazała ni serwisów po

morządów.

125

oświęconych a adres alter-oświęconych

126

Radio lokaJego istnienieformą są rozgi, co ciekawew rynku lokaformacja o dz

Zdecydowskim – tam żzadeklarowałascowości ma w województ

Kom

3

alne można bye na swoim głośnie prywate, finansowanealnej radiofoniziałających sta

anie najgorzejżadna z jednoa jego istniendostęp do lok

twie dolnośląs

Rysun

munikowanie loka

3.4.3. Rad

y uznać na poterenie deklatne, znalazły se przez samorii można wywacjach mimo,

Rysu

j przedstawia ostek samorząia. Niewiele l

kalnej rozgłośnskim (26%) or

nek 190. Radio lo

alne w Polsce. O i

io i telewi

odstawie niniaruje zaledwiesię jednak rówrząd. Trzeba twnioskować, żże działają on

unek 189. Radio lo

się sytuacja lądu terytorialnlepiej jest w wni. Największraz łódzkim (2

kalne w poszczeg

nstrumentach po

izja lokaln

iejszego badane 13% jednoswnież radiostatu dodać, że nże w wielu an

ne na danym te

okalne

lokalnej radionego, jakie wwojewództwiezy odsetek rad22%).

gólnych wojewód

olityki komunikac

ne

nia za zjawiskstek. Najczęśacje wyznanionawet z pobienkietach nie zerenie.

fonii w wojewwzięły udział we lubelskim – tdiofonii lokaln

dztwach

cyjnej samorządó

ko marginalneciej spotykanwe, studencki

eżnej orientacjznalazła się in

wództwie lubuw badaniu, nitylko 4% miej

nej odnotowan

ów

e. ną ie

cji n-

u-ie

ej-no

Ro

wamoprpai z

z no l

ka

zdział 3. Wyniki b

Jak już wspoatne. W niektorskim, śląskizez samorząd

ackim. Rozgłozachodniopom

Rysu

Istnienie radinich nie ma jliczbie mieszk

Radiofonia lalne rozgłośni

badań nad komun

omniano, najctórych wojewim i warmińsk

d odnotowano ośnie wyznan

morskim.

unek 191. Rodzaj

iofonii lokalnjej wcale lub kańców przek

Rysunek

okalna to zjaie radiowe w

nikowaniem sam

częściej wystęwództwach –ko-mazurskimw wojewódz

niowe zaś wy

e lokalnych rozgł

nej jest skorelowystępuje in

kraczającej 100

192. Radio lokaln

awisko przedewystępują bard

orządowym w Po

ępującą formądolnośląskim

m – są one rówztwie łódzkim,ystępują w wo

łośni radiowych w

owane z wielkncydentalnie, 0 tys. posiada

ne w miejscowoś

e wszystkim mdzo sporadycz

olsce

ą radiofonii lom, kujawsko-pwnież formą je, małopolskimojewództwie p

w poszczególnych

kością miejsconatomiast ponlokalną rozgł

ściach różnej wiel

miejskie lub pznie, pojawia

okalnej są rozpomorskim, luedyną. Radio

m, mazowieckpodkarpackim

h województwach

owości – w nanad połowa młośnię.

lkości

powiatowe. Nają się jednak

127

zgłośnie pry-ubuskim, po-finansowane

kim i podkar-m, podlaskim

h

ajmniejszych miejscowości

Na wsiach lo-k w ⅓ miast

128

i powiatów zigotowywane wykazano pow

Tam, gdziewłasnej częstnie okienka cbyć wynikiemnajszerszy zasobie jego mo

Najpopularnadaje aż 89%cyjnej samorzNieco mniej, muzykę lokalstyczne decyd

Kom

iemskich orazraczej dla je

wyżej – więks

Rysun

e zadeklarowtotliwości – 73czasowego innm dość słabymasięg terytoriaożliwości, iloś

rniejsze treśc% z nich. Dośządu są rozmo bo 70% zamlnych zespołóduje się równi

munikowanie loka

z w prawie 2/3ednostek o wiszej liczbie m

ek 193. Radio lok

ano istnienie 3%. Spotykannej stacji. Wm, zważywszalny. Być mość rozgłośni lo

Rysunek 194. F

i w lokalnychć popularne i

owy z przedstmieszcza też ów, relacje z lież ponad poło

alne w Polsce. O i

3 miast na praiększym stop

mieszkańców.

kalne w miejscow

lokalnej rozgne są też inne Internecie nady na niski koże, z upowsz

okalnych wzro

Formy nadawania

h rozgłośniachzarazem istotawicielami wwłasne audyclokalnych wydowa, ale nie w

nstrumentach po

awach powiatupniu zorganizo

wościach różnego

głośni radioweformy nadawdaje zaledwieoszt takiego nzechnieniem Iośnie.

a radia lokalnego

h to własne stne z punktu w

władz, które zncje kulturalnedarzeń na żyw

więcej niż 60%

olityki komunikac

u. Jest to więcowania i jedn

rodzaju

ej, nadaje onawania czy też we 19% z nich,nadawania oraInternetu i uś

serwisy informwidzenia politnaleźć można e. Na pozostawo oraz mater

% stacji.

cyjnej samorządó

c medium przynocześnie – c

a zazwyczaj nwykorzystywa co wydaje siaz potencjalniświadomieniem

macyjne, którtyki komunikaw ¾ rozgłośn

ałe treści, czyriały regional

ów

y-co

na a-ię ie m

re a-

ni. yli li-

Ro

conienik

70nianeodlok

niezjikalarna

zdział 3. Wyniki b

Pracownicy loownikach etatoeodpłatnej wspkami ośrodków

Mimo, że prz0% rozgłośni za informacji –

e są też wypowdwiedzają urzękalnych przyzLokalna telew

eco częściej ni kablowej, ktablowa jest narna okazała siadającej na wł

badań nad komun

Rysun

okalnych rozgowych, w 1/5 półpracy. W znw kultury i stud

zy powstawanz samorządem– czy to do odwiedzi politykędy. 29% jedznaje się do wwizja, choć ró

niż lokalne radórzy często de

ajpopularniejszię też lokalnaasnej częstotl

nikowaniem sam

nek 195. Treści em

głośni to grupa przy powstaw

nikomym stopdentami i najm

Rysunek 196. Pr

niu programówm współpracujdczytania ich nków lokalnychdnostek, które wieloaspektow

ównież jest zjdio. Dzieje sięecydują się twzym, bo wyst telewizja inteiwości przyzn

orządowym w Po

mitowane w loka

niezbyt zróżniwaniu audycji niu wykorzyst

mniej chętnie z

racownicy lokalny

w urzędnicy nje. Najczęściena antenie, czh na antenie, wzadeklarował

ej współpracyjawiskiem racę tak za sprawworzyć własnytępującym w 1ernetowa, natnaje się zaledw

olsce

alnych rozgłośniac

icowana. Prawbiorą także udtuje się możliwpracownikam

ych rozgłośni

nie biorą udziaej ma to miejszy też dla opraw niektórych ły istnienie n

y z nimi. czej marginal

wą polityki loky program – to15% jednostetomiast do powie 2% samor

ch

wie 4/5 z nich bdział amatorzy

wości współprami urzędów mia

ału bezpośrednsce na zasadzacowania. Wyprzypadkach a swoim teren

nym, to jednakalnych dostawo właśnie lokak zjawiskiemsiadania lokal

rządów.

129

bazuje na pra-y na zasadzie acy z pracow-ast czy gmin.

nio, to ponad ie dostarcza-

ykorzystywa-dziennikarze nie rozgłośni

ak występuje wców telewi-alna telewizja . Dość popu-lnej telewizji

j

130

Lokalna teją zaledwie 6%gdzie prawie

Kom

Rysun

elewizja nie w% jednostek. 40% jednoste

Rysunek 199. W

munikowanie loka

ek 197. Formy w

Rysune

występuje w oRekordzistą j

ek taką telewiz

Występowanie lo

alne w Polsce. O i

spółpracy samorz

ek 198. Telewizja

góle w wojewest wojewódzzję posiada.

kalnej telewizji w

nstrumentach po

ządu z lokalną ro

a lokalna

wództwie lubeztwo dolnośląs

w poszczególnych

olityki komunikac

zgłośnią

elskim. W oposkie i warmiń

województwach

cyjnej samorządó

olskim posiadsko-mazurskie

ów

da e,

Ro

się

niawy

sckómi

zdział 3. Wyniki b

W wojewódzę sieć kablowa

Rys

Telewizję loka jest wprost pystępuje ona w

Rysu

Podobną zalowościach ró

ów, w miejskoiejskich, 77%

badań nad komun

ztwie zachodna, która w inn

unek 200. Sposo

kalną posiadaproporcjonalnw ogóle, w naj

unek 201. Sposob

leżność możnżnego rodzajuo-wiejskich m miast na praw

nikowaniem sam

niopomorskimnych wojewód

by nadawania lok

ają przede wsny do liczby majwiększych m

by nadawania lok

na zauważyć au. W gminach

może się nią pwach powiatu

orządowym w Po

m jedyną formztwach też jes

kalnej telewizji w

zystkim duże mieszkańców.

może się nią po

kalnej telewizji w

analizując wyh wiejskich wpochwalić 20%oraz 53% pow

olsce

mą nadawania st najpopularn

w poszczególnych

miejscowośc W miejscowochwalić nawe

miejscowościach

ystępowanie lwystępuje ona% jednostek, wiatów ziems

lokalnej telewniejsza, choć n

województwach

ci. Procent jejościach najmnet 2/3 jednoste

h różnej wielkośc

lokalnej telewzaledwie w 2posiada ją te

skich.

131

wizji okazała niejedyna.

występowa-niejszych nie ek.

i

wizji w miej-2% przypad-

eż 57% gmin

132

R

Wydawać zja nie istniejwać. Tymczaniem regularnstacji. Pozostwości zależnedzić, że nawei emitować jew Internecie.

Wytłumaczdowana więkemituje równizja nie jest w ramówkę, a nna ograniczon

Kom

Rysunek 202. Spos

by się mogło,e, ponieważ n

asem, nawet wnym (całodobtałe nadają tylej od wydarzeet w najmnieje z taką często

zeniem dość skszość z nich oież materiały stanie wyprod

na zakup progrne fundusze, d

munikowanie loka

soby nadawania

, że w małychnajzwyczajniew tej znikomejbowym lub 12lko serwisy ineń (czyli poteszych miejsco

otliwością, na

Rysunek 20

skromnych goopiera się wyzakupione oddukować materamów od inndlatego nadają

alne w Polsce. O i

lokalnej telewizji

h miejscowoścej nie dzieje sij ilości telewi2 godzin na dnformacyjne rencjalnie rzadzowościach mojaką jest zapo

3. Zawartość loka

odzin nadawanłącznie na ma

d innych stacjieriału mogące

nych produceną one w dość o

nstrumentach po

w miejscowościa

ciach czy też wię w nich tak izji lokalnychdobę) może siraz dziennie lziej niż raz dożna by przygotrzebowanie

alnej telewizji

nia lokalnych ateriałach włai. Zrozumiałe ego zapełnić nntów nie mogąograniczonym

olityki komunikac

ach różnego rodz

w gminach widużo, by było

h, jaką stwierdię poszczycić lub ewentualnziennie). Pozwgotowywać malbo po prost

telewizji jest asnej produkcjjest, że mała

nawet kilkugoą sobie pozwo

m zakresie.

cyjnej samorządó

zaju

iejskich telewo o czym nadadzono, nadawa

zaledwie 18%nie w częstotlwala to stwier

materiały widetu zamieszcza

fakt, że zdecyji, a tylko 16%lokalna telewdzinną dzienn

olić ze względ

ów

wi-a-a-% li-er-eo ać

y-%

wi-ną du

Ro

z nłecutr

infrzydiapu

zdział 3. Wyniki b

Podstawowymnich są dotowcznych. Wydajrzymać lokalne

Najczęstszą fformacji na tey. Niektóre saalnej, deklaru

ublicystycznyc

badań nad komun

m źródłem utwane również zaje się, że wiele telewizje, co

Ry

formą współpemat podejmoamorządy majuje się także wch, udzielanie

Rysunek

nikowaniem sam

Rysunek 204.

trzymania lokaze środków lole lokalnych ry

o może być kol

ysunek 205. Źród

pracy samorząowanych działją z telewizjamwizyty przeds wywiadów it

206. Formy wspó

orządowym w Po

Materiały lokalne

alnych rozgłokalnych samoynków reklamlejną przyczyną

dła utrzymania lo

ądów z telewizłań, które są pmi podpisane stawicieli władtd.

ółpracy samorząd

olsce

ej telewizji

ośni telewizyjnorządów lub zemy jest zbyt mną tak znikomej

kalnej telewizji

zjami lokalnypóźniej opraco

umowy o kodz w redakcja

dów z lokalną tele

nych są reklame środków org

małych, by mogj ich ilości w P

ymi jest przekowywane przempleksowej oach, udział w

ewizją

133

my. Niektóre ganizacji spo-gły się z nich Polsce.

kazywanie im ez dziennika-obsłudze me-

w programach

R O Z D Z I A Ł 4

Jak komunikują się samorządy – synteza i interpretacja

wyników badań

4.1. Ogólny obraz komunikowania samorządowego w Polsce

Podsumowując wykorzystanie różnego rodzaju narzędzi komunikacyjnych w poszczegól-nych województwach postanowiono wyróżnić te używające największej i najmniejszej ilości narzędzi w swojej polityce komunikacyjnej. Wzięto pod uwagę wszystkie czynniki poddawane badaniu w różnych częściach kwestionariusza, a mianowicie:

– Poziom zwrotów ankiet z danego województwa (w dalszej części również wielkości miejscowości czy rodzaju jednostki);

– Istnienie komórki odpowiedzialnej za komunikowanie społeczne; – Istnienie funkcji rzecznika prasowego; – Deklarowane narzędzia polityki komunikacyjnej: własne media, spotkania z mieszkań-

cami, dyżury władz, imprezy, obwieszczenia, kontakty z mediami, komunikacja inter-netowa, portale społecznościowe, strona internetowa, plakaty i ulotki, wydawnictwa re-klamowe, wizyty u mieszkańców, współpraca z duchownymi, korespondencja trady-cyjna z mieszkańcami, tablice LED (każdy z instrumentów punktowany osobno);

– Przeprowadzanie badań społecznych; – Formy promocji na zewnątrz: materiały drukowane i reklamy w mediach (każdy z in-

strumentów punktowany osobno); – Imprezy doraźne i imprezy cykliczne; – Umowy z miastami zagranicznymi i polskimi; – Występowanie prasy samorządowej; – Kierowanie prasą samorządową przez samodzielnych redaktorów – specjalnie zatrud-

nionych na to stanowisko; – Istnienie niezależnej prasy lokalnej; – Istnienie własnego serwisu internetowego (oprócz BIP); – Prowadzenie serwisu przez osoby lub firmy specjalnie do tego powołane; – Częstotliwość aktualizowania strony www; – Możliwość interaktywnego kontaktu za pośrednictwem strony www; – Występowanie radia lokalnego; – Występowanie telewizji lokalnej.

Ro

pozajcjinaujegóktónamu

ło miwojewwóna

noz n

zwnekorótkau

zdział 4. Jak kom

4.1.1

Tworząc ranod uwagę, w pajmują w nim i 1, 0 lub –1. ajlepszym w demne. Wojew

ólnych narzędóre w tej klasy

ajgorsze lub, runikowania wJak zaprezentsię wojewódz

ienionych kateojewództwa powództwa lubusództwie lubelsarzędzia komun

Należy zauwo największy pnajsłabszym w

Rysun

Analizując wweryfikować ue wcześniej inomórki komunwnież informania z mieszkmieszkańców

unikują się samo

1. Wykorz

nking najlepiejprzypadku każmiejsca skrajPunkty dodatdanej kategor

wództwa, któredzi komunikacyfikacji uzyskrzadziej, że pu

w Polsce uwzgtowano na ponztwo śląskie, kegorii uzyskałomorskie i dolskiego i małopskim – outsidnikacyjne znal

ważyć, że liderpoziom zwrot

województwem

nek 207. Wykorzy

wykorzystanieużycie poszcznstrumenty nanikowania spo

macji w bezpośkańcami, dyżuw, współpracę

orządy – synteza i

zystanie inw woj

ej i najgorzej żdego czynnikne. Posłużono

tnie przydzielorii województe nie znajdowcyjnych nie otkały zero punkunkty się wyz

ględniającą naniższej ilustracjktóre uzyskało ło jeden z dwlnośląskie, za zpolskiego. Zdederze aż 15 klazły się także wrzy tego rankitów wypełniom lubelskim, z

ystanie narzędzi k

e poszczególnyególnych ich

a pośrednie iołecznego (prśrednich kont

ury władz, impz duchownym

interpretacja wy

nstrumentjewództw

komunikującyka, te wojewóo się tu skalą,ono więc dwótwom, najgor

wały się na skrtrzymywały pktów, w żadnezerowały. Dzisycenie narzęji, najlepiej ko14 punktów,

wóch najwyższzadowalający, ecydowanie naategorii, wśrówojewództwa ingu to równi

onych kwestioz którego z ko

komunikacyjnych

ych narzędzi rodzajów. Abbezpośrednierzewidując, żetaktach), istnieprezy jako insmi, organizow

yników badań

tów komuwach

cych się jednoództwa (wielk gdzie możliw

óm (lub trzemrsze dwa lubrajnych pozycpunktów. Oznej kategorii nieięki temu udaędziami komunomunikującymco oznacza, ż

zych wyników bo 8-punktowajgorzej przedsód najsłabiej w

podlaskie i maeż województ

onariuszy ankiolei otrzymano

h w poszczególnyc

komunikacyjnby tego dokon. Do bezpośree pracownicyenie funkcji rstrument komuwanie imprez

nikacyjnyc

ostek postanowkości miejscowwe jest przyzn

m przy równyctrzy otrzymy

cjach w rankinnacza to, że we okazały się nało się stworznikacyjnymi.

m się wojewódze w przynajmn

w. Do liderów wy należy uznastawia się sytuwykorzystującyazowieckie. twach, z któryiet, podobnie o najmniej od

ch województwa

nych, postanonać, podzielonednich zaliczo

y takiej komórzecznika prasunikowania, wdoraźnych i

135

ch

wiono wziąć wości), które nanie punkta-ch wynikach) wały punkty ngu poszcze-

województwa, najlepsze ani

zyć mapę ko-

ztwem okaza-niej 14 z wy-należą także

ać wynik wo-uacja w woje-ych dostępne

ych otrzyma-rzecz ma się

dpowiedzi.

ch

owiono także no wymienio-ono istnienie rki udzielają sowego, spo-wizyty władz cyklicznych,

136

umowy partnw charakterzenie a wyniki a

W przypadskie, wysokie czej przedstawdzaju instrume

Rysunek 208

W wykorzskie, niewieletym względem

Rysunek 2

Podsumowże najwięcej isię w wojewóuprzemysłowi

Kom

nerskie z miase narzędzi komanalizy tych pdku narzędzi k

pozycje zajęływia się lista naentów korzysta

8. Ranking wykor

zystaniu narzęe mniej punktóm prezentuje s

209. Ranking wyk

wując aktywnoinstrumentówdztwach śląskione regiony m

munikowanie loka

stami polskimmunikacyjnycpytań nie zawskomunikacji beły też wojewódajsłabszych poa się bowiem w

rzystania narzędz

dzi komunikaów uzyskały wsię województ

orzystania narzęd

ość komunika, zarówno kom

kim, dolnośląskmogą mieć słab

alne w Polsce. O i

mi i zagranicznch wynika z fasze są zbieżneezpośredniej liddztwa dolnoślą

od tym względw województw

zi komunikacji bez

acji bezpośredwojewództwatwo lubelskie,

dzi komunikacji p

acyjną poszczemunikacji bezkim i pomorskbsze wyniki w

nstrumentach po

nymi. Powtórzaktu, że w anke. iderem znów oąskie, małopo

dem regionów wie mazowieck

zpośredniej w po

dniej liderem pa dolnośląskie , podlaskie i p

pośredniej w posz

ególnych wojzpośredniej, jakim. Nie daje sw wykorzystan

olityki komunikac

zenie w tej kakiecie pytano

okazało się wolskie i pomors– najmniej ch

kim i zachodnio

oszczególnych wo

pozostaje woji pomorskie.

podkarpackie.

zczególnych woje

ewództw, nalak i pośredniejsię tu obronić tniu narzędzi ko

cyjnej samorządó

ategorii impreo nie dwukro

ojewództwo śląskie. Nieco inahętnie z tego roopomorskim.

ojewództwach

jewództwo śląNajsłabiej po

ewództwach

eży stwierdzićj, wykorzystujteza, że bardzieomunikacji bez

ów

ez ot-

ą-a-o-

ą-od

ć, je iej z-

Ro

potwko

rómirzęprżydomunyod

cyjnajz mdiógmbeNacyjbykobu

zdział 4. Jak kom

ośredniej. Natowo lubelskie, comunikacji bez

4

Przyglądającżnej wielkościejscowość, tyędzia i odwroóbować wytłu

ych miejscowoomością konieunikacyjnej, o

ych grup miesd powodu pod

Rysunek 2

Mogłoby się wyjnych ze wzgajzwyczajniej nmieszkańcami,ów lokalnych

minach zaniedbezpośrednie niasuwa się więc

yjną w znikomyy komunikowaowania stosujeudzi jednak fak

unikują się samo

omiast w przypchoć prezentujzpośredniej nie

4.1.2. Wykw

c się wynikomci, trudno oprzym częściej zotnie – im więumaczyć ten ości, większą eczności prowopartej na zrószkańców ora

dejmowania dz

210. Ranking wyko

wydawać, że mględu na fakt, niektórych z n, kontaktów oi niektórych fo

dbuje się nie tyiezwykle rzadkc wniosek, że ym stopniu, ni

ania z lokalnyme się w jednoskt, że również k


padku outsidere się zasadnic

e znalazło się w

orzystaniew gminach

m ogólnym użzeć się wraże

znajduje się węcej mieszkańfakt zdecydospecjalizacją

wadzenia planżnicowanych z uzależnionyziałań komuni

orzystania narzęd

miejscowości nże nie posiad

nich nie potrzesobistych różnorm komunikaylko medialneko są uznawaw najmniejszy

ie wykraczającmi społecznoścstkach najwiękkomunikacja b

interpretacja wy

rów tych rankczo najgorzej, w grupie wojew

e narzędzih różnej w

życia narzędzieniu, że są onewśród najsłabińców, tym wiowanie większw ramach ich

nowej, systemnarzędziach,

ych od tematyikacyjnych.

dzi komunikacyjn

najmniejsze redają odpowiednebują – uwzglęnego rodzaju macji pośrednieje, drogie sposoane za elemenych miejscowocą w znaczący ciami. Fakt, żekszych nie jestbezpośrednia je

yników badań

kingów można to w przypad

wództw najsłab

i komunikwielkości

i komunikacye wprost propiej wykorzystięcej narzędzizymi możliw

h struktur i, nimatycznej i zor

dostosowanyyki przekazyw

nych w miejscowo

ezygnują z nieknich środków ędniając możlimożna zrezygn. Okazuje się joby komuniko

nt polityki komościach prowasposób poza u

e największą ilt może zaskocest tam najlepi

powiedzieć, żdku wykorzystbszych.

kacyjnych

yjnych w miejporcjonalne – tujących posz się wykorzys

wościami finanewątpliwie, wrganizowanej ch do potrzeb

wanych inform

ościach różnej wi

których narzędfinansowych

iwość bezpośrnować z utrzymjednak, że w nowania – rówmunikacyjnej adzi się politykustawowo narzlość instrumenczeniem, pewnej rozwinięta.

137

że wojewódz-ania narzędzi

jscowościach im mniejsza

czególne na-stuje. Można nsowymi du-większą świa-

polityki ko-b poszczegól-macji czy też

elkości

dzi komunika-oraz fakt, że ednich relacji mywania me-najmniejszych

wnież sposoby samorządów.

kę komunika-zucone sposo-ntów komuni-ne zdziwienie

j

138

Rysunek

Oprócz mio średniej wiewanie lepiej ww przypadku sobie radzić z

Rysunek 2

4.1.3. S

Analizie pnostkach samniono zaledwdanego czynn

Nie jest zasją gminy o chaprawach pow

Kom

k 211. Wykorzysta

ejscowości o elkości. Na prwypadają w kjednostek po

z komunikacją

12. Ranking wyko

Sposoby ko

oddano takżemorządu lokalnwie 5 rodzajównika, przyznająskoczeniem fakarakterze wiejs

wiatu. Można g

munikowanie loka

anie narzędzi kom

skrajnie dużejrzykład, gminklasyfikacji naomiędzy 50 aą pośrednią, ni

orzystania narzęd

omunikow

e wykorzystannego. Proceduw jednostek, sąc jednostce nkt, że najsłabieskim, nieco lepgeneralnie wy

alne w Polsce. O i

munikacji bezpoś

j lub małej licny o liczbie marzędzi komun 200 tys. mieiż z kontaktam

dzi komunikacji p

wania w je

nie narzędzi kura była tu niezeregowano j

najsłabsze 1 puej wykorzystujpiej wypadają gyciągnąć wnio

nstrumentach po

redniej w miejsco

czbie mieszkańmieszkańców m

nikacji pośredeszkańców, ktmi bezpośredn

ośredniej w miej

ednostkac

komunikacyjneco inna – ze je w zależnośunkt a najsilnjącym możliwgminy miejsko

osek, że im w

olityki komunikac

owościach różnej

ńców, na uwamiędzy 20 i 50dniej, podobnitóre także wy

nimi.

scowościach różn

h różnego

ych w różnegwzględu na f

ci od stopnia iejszej 5 punkości komunikoo-wiejskie, naj

większy „pierw

cyjnej samorządó

j wielkości

agę zasługują t0 tys. zdecydoie rzecz ma siydają się lepie

nej wielkości

o rodzaju

go rodzaju jedfakt, że wyróżwykorzystani

któw. owania pozostalepiej miasta n

wiastek wiejski

ów

te o-ię ej

d-ż-ia

a-na

ki”

Ro

w dzsięinnwł

przją gmśrekowiniaspi n

zdział 4. Jak kom

jednostce podzi komunikacyję między innymnym kierunkuładze nieco ina

Rysunek 2

Instrumenty kzez miejscowogorzej nawet

min różnego roedniej nastręczomunikacyjnycidoczne w miea, czyli na wsiołecznego, zo

nie generujący

Rysunek 214. R

unikują się samo

działu administjnych. Tezę te mi z gmin wie

u – społecznośaczej postrzega

13. Ranking wyko

komunikacji bości różnego rod gmin miejsodzaju i o różza wielu probch, jakie stawiejscowościach,iach. Trudno s

ostawiając je pych wielkich ko

Ranking wykorzys


tracyjnego, tympotwierdza sł

ejskich, jednakści powiatów ają priorytety s

orzystania narzęd

bezpośredniej rodzaju z tą rósko-wiejskichżnej specyficeblemów i w wiają sobie staro, gdzie wydawsię oprzeć wrażponiekąd sameosztów form k

stania narzędzi ko

interpretacja wy

m gorzej przedaby wynik powk tu wytłumacznie są tradycy

swojej polityki

dzi komunikacyjn

są wykorzystyżnicą, że w ty. Mając na uw

e, zrozumiałymwielu przypadkostwa powiato

wałoby się najbżeniu, że lekceemu sobie, rezkontaktu z mie

omunikacji bezpo

yników badań

dstawia się wykwiatów ziemskzenie może zmyjnymi społeci komunikacyjn

nych w miejscowo

ywane w podoym przypadku wadze, że jednm jest, że użykach wydaje sowe. Jednak icardziej odpoweważy się tamzygnując naweeszkańcami.

ośredniej w miejs

korzystanie przkich, które rówmierzać równiecznościami loknej.

ościach różnego r

obnym do ogólpowiaty ziemostki te skupiawanie komunsię nieadekwach zaniedbanie

wiednią formą km znaczenie kom

et z najbardzie

cowościach różne

139

zez nią narzę-wnież składają eż w zupełnie kalnymi a ich

rodzaju

lnego stopniu skie wypada-ają dużą ilość ikacji bezpo-tne do zadań

e jest również komunikowa-munikowania ej dostępnych

ego rodzaju

j

140

Ranking knajwięcej insgrodzkiego, nsowały się tu skich i miast n

Rysunek 21

4.2.jep

Z analizy nych z ich októre towarzynień w kwestwzględnych nwzględne, czyPrawidłowośćwiatu jest reladu terytorialnjących status nie więcej, alsie komunikawyłącznie pow województ

Kom

komunikacji pstrumentów wnajmniej zaś g na pozycji wna prawach po

15. Ranking wyko

. Dlaczeest takieróba int

a status

wyników badotoczeniem spyszą tej relacjtionariuszu annajwięcej ankyli udział proć ta jest łatwaatywnie mniej

nego o tym stajednostek same mniej zdecy

acji jednostek oprzez metodtwach: mazow

munikowanie loka

pośredniej jestwykorzystują gminy o char

wyższej od gmowiatu.

orzystania narzęd

ego kome a nie iterpreta

4.2.1. s jednostk

dań wyłania społecznym. Ini komunikacy

nkietowym wskiet przesłały centowy, palma do wyjaśniej niż gmin wieatusie uczestnimorządu terytoydowało się ucsamorządu ter

dy analizy stawieckim, śląsk

alne w Polsce. O i

t zbieżny z wmiasta – szc

akterze wiejskmin miejsko-w

dzi komunikacji po

unikownne i coacji uzys

Poziom zwki samorzą

się obraz procnterpretacji poyjnej. Chronolskazać należy gminy wiejskmę pierwszeńenia. Otóż, gmejskich, a zateiczących w baorialnego wyżczestniczyć wrytorialnego zatystycznej. N

kim i wielkopo

nstrumentach po

wynikami ogóczególnie te kim. Powiaty

wiejskich, ale n

ośredniej w miej

wanie samo z tego skanych

wrotów ądu teryto

cesu komunikowinny zostalogicznie uwzna poziom zw

kie, natomiastństwa dzierżą min miejskichem udział proadaniu, będzieższy od pozos

w badaniu. Zjaz otoczeniem Najliczniejszyolskim, podcz

olityki komunikac

ólnymi i potwposiadające

y ziemskie, conadal gorszej

scowościach różn

morządwynika wynikó

orialnego

kowania samoać zatem poddzględniając powrotów. W w

biorąc pod umiasta na pra

h wykonującycentowy jedne w kategoriacstałych, którycawisk czy tendspołecznym ny udział gmizas gdy stopa

cyjnej samorządó

wierdza tezę, żstatus powiat

o prawda, uplaod gmin miej

nego rodzaju

owe –

ów

orządów lokadane zjawiskaorządek zagadartościach bez

uwagę wartoścawach powiatuch zadania poostek samorząch uwzględniach jest relatywdencji w procenie wyjaśnia sin odnotowanzwrotów swó

ów

że tu a-

ej-

al-ka, d-z-ci u. o-ą-a-

w-e-ię

no ój

Rozdział 4. Jak komunikują się samorządy – synteza i interpretacja wyników badań 141

największy udział miała w województwach: śląskim, pomorskim, małopolskim i opolskim. Śląskie, pomorskie, małopolskie i opolskie to województwa, w których – jak się wydaje – istnieją pewnego rodzaju tradycje administracyjno-urzędnicze determinowane zróżnicowaną historycznie przynależnością tych regionów do innych niż polski systemów prawnych i admi-nistracyjnych. Szczególnie interesujący jest jednak fakt, iż największa liczba odpowiedzi na ankietę nadana została z jednostek samorządu terytorialnego liczących pomiędzy pięć a dwa-dzieścia tysięcy mieszkańców. Wynikać to może ze specyfiki pracy w tych mało licznych ludnościowo gminach. Stosunkowo niewielka ilość spraw wpływających do urzędy jednostki samorządu terytorialnego oddziałuje na poziom zaangażowania urzędników. Brak tutaj bo-wiem działania negatywnych skutków efektu skali. Wielkość jednostki samorządu terytorial-nego (w znaczeniu statusu prawnego – przyp. aut.) powiązany jest także wprost proporcjonal-nie ze zjawiskiem funkcjonowania komórki do spraw komunikacji społecznej. Zaobserwowano zjawisko profesjonalizacji w odniesieniu do stanowiska osoby kierującej taką komórką. Jest to początek tego procesu związany z niepowierzaniem innych zadań osobom dedykowanym do kierowania komórką odpowiedzialną za prowadzenie komunikacji społecznej. Jego konse-kwencją – jak się wydaje – powinno być zatrudnianie w perspektywie na takim stanowisku osób z wykształceniem kierunkowym.

4.2.2. Narzędzia komunikowania

Intensyfikacja tworzenia komórek odpowiedzialnych za prowadzenia komunikacji społecz-nej winna być także rozpatrywana w kontekście popularności form komunikacji bezpośredniej. Ponad 90% jednostek samorządu terytorialnego w województwie śląskim realizuje regularne spotkania z mieszkańcami. W przypadku pozostałych województw odsetek wykorzystujących to narzędzie komunikacji oraz dyżury radnych i imprezy masowe także jest wysoki. Oznacza to z jednej strony, że przedstawiciele lokalnych władz – zwłaszcza w zestawieniu z wykazaną w niniejszych badaniach stosunkowo niewielką popularnością badań społecznych realizowa-nych przez jednostki samorządu terytorialnego1 – nie korzystają w dostatecznym stopniu z narzędzi zapewniających interakcję z odbiorcą lub komórki odpowiedzialne za działania z zakresu komunikacji społecznej nie są na tyle profesjonalne, aby pozyskać z istniejących źródeł właściwą informację zwrotną od mieszkańców związaną z oceną działań władz samo-rządowych czy jakością życia w jednostce samorządu terytorialnego2. Biorąc jednak pod uwa-gę popularność spotkań z mieszkańcami wśród samorządowców, wskazać trzeba przede wszystkim na aspekty: komunikacyjny oraz promocyjny tego rodzaju aktywności. O ile tryb wyborów organów wykonawczych w gminach determinuje spersonalizowany sposób prowa-dzenia komunikacji społecznej, to z drugiej zaś strony kadencja 2010–2014, podczas trwania której autorzy przeprowadzili swoje badania, upłynęła pod reżimem dominacji proporcjonalne-go systemu wyborczego premiującego duże ugrupowania. Jedynie w gminach liczących do dwudziestu tysięcy mieszkańców wybory do organu stanowiącego i kontrolnego – rady gminy – miały charakter większościowy, co oznacza iż zdobywca największej liczby głosów obejmu-je mandat w okręgu wyborczym, w którym ze względu na rozmiary i specyfikę systemu po-

1 Z danych ankietowych wynika, że 5% jednostek samorządu terytorialnego przeprowadzających badania społeczne

pyta o ocenę działań władz, jedna czwarta o kierunek zmian, a 39% o ocenę funkcjonowania administracji samorzą-dowej – por. rys. 93.

2 Tezę potwierdza analiza dostępnych funkcjonalności komunikacyjnych oferowanych przez witryny internetowe samorządów, których gama jest dość ograniczona. Nie należy jednak zapominać o tym, że z formalno-prawnego punktu widzenia obligatoryjne jest wyłącznie posiadanie witryny Biuletynu Informacji Publicznej.


działu mandatów wybory są silnie spersonalizowane, a kandydat walczy o jak najwyższe po-parcie dla siebie. W systemie proporcjonalnym zmagania koncentrują się wokół pozyskania jak największego poparcia dla listy komitetu, z którego startuje dany kandydat, ponieważ przekrocze-nie progu wyborczego gwarantuje udział w procedurze podziału mandatów. System uzależnia-jący liczbę mandatów od uzyskanych głosów przy założeniu przekroczenia progu wyborczego charakteryzuje się obecnością list partyjnych i tym samym stosunkowo dużym poziomem anoni-mowości kandydatów dla wyborców. O zdobyciu mandatów decyduje w pierwszej kolejności ilość głosów uzyskanych przez listę zarejestrowaną przez komitet wyborczy, a w drugiej kolejności do-piero dystrybucja mandatów pośród kandydatów zależy od liczby głosów, jakie otrzymali w wybo-rach. Taki mechanizm rywalizację sprowadza de facto do konkurencji wewnątrz listy, czyli po-między kandydatami danego komitetu o jak najlepszą pozycję wyjściową3. Wynika to właśnie z dość dużej dozy anonimowości kandydatów dla wyborców i tego, że wyborcy kandydatów umieszczonych na czołowych miejscach traktują jako zweryfikowanych pod kątem kompeten-cji przez statutowe organy komitetu wyborczego do kształtowania składu list wyborczych4.

O ile spotkania z mieszkańcami stanowią doskonałą metodę promocji działacza samorządo-wego, to nie mają umocowania ustawowego. Ich fakultatywność zależy wyłącznie od aktywności samorządowców, którzy w ten sposób próbują budować własny wizerunek – urzędnika trosz-czącego się o sprawy mieszkańców i otwartego na głosy krytyczne. Wspomniane wojewódz-two śląskie, które zanotowało największy odsetek jednostek samorządu terytorialnego organi-zujących spotkania z mieszkańcami, wykazuje się silnym stopniem zurbanizowania i domina-cją konurbacji katowickiej w centrum regionu. Z logistycznego punktu widzenia, ułatwia to organizację tego rodzaju spotkań, które stanowić mogą katalizator niezadowolenia społeczne-go. Są też doskonałą okazją do zaprezentowania węzłowych problemów, z którymi boryka się samorząd lub też przedstawienia planów inwestycyjnych. Ponadto jest to także dodatkowa forma wymaganych przez kodeks postępowania administracyjnego dyżurów poświęconych przyjmowaniu skarg i wniosków od mieszkańców. Niemniej jednak ustanowienie regularnych dyżurów przedstawicieli kierownictwa urzędu jednostki samorządu terytorialnego w większych gminach, może okazać się nieefektywne z punktu widzenia mieszkańca. Konieczność wcze-śniejszej rezerwacji wizyty i pokonanie wewnętrznych procedur administracyjnych może znie-chęcać do osobistych spotkań, zwłaszcza biorąc pod uwagę liczbę chętnych.

Spotkania z mieszkańcami organizowane regularne dla większych grup, ale na terenie jed-nostek pomocniczych (osiedla, sołectwa, dzielnicy) zapewniają większą efektywność kontaktu jak również niewątpliwie wymaga mniejszej aktywności od mieszkańca tym bardziej, że za-zwyczaj na tego rodzaju spotkania włodarze miast zapraszają lokalnych przedstawicieli służb, in-spekcji i straży (w przypadku miast na prawach powiatu) oraz osoby odpowiedzialne w urzędach jednostek samorządu terytorialnego za newralgiczne z punktu widzenia mieszkańca działy admini-stracji: gospodarka komunalna, lokalowa, inwestycje i remonty. Spotkania te służą bezpośredniej komunikacji. Nie bez znaczenia jest również ich publiczny charakter, co oddziałuje na wiarygod-ność czynionych deklaracji czy też składanych obietnic konkretnych rozstrzygnięć i decyzji. Stąd też by utrzymać poziom rozpoznawalności marki własnej, radni zabiegają o organizację spotkań wójta/burmistrza/prezydenta z mieszkańcami właśnie w ich okręgu wyborczym.

3 Kandydaci zabiegają o to by na liście wyborczej znaleźć się na tak zwanym miejscu mandatowym, za które po-

wszechnie uważa się trzy pierwsze miejsca oraz ostatnie. 4 W wyborach samorządowych w 2002 r. w województwie śląskim Komitet Wyborczy Wyborców „Wspólnota sa-

morządowa” w wyborach do sejmiku województwa zarejestrował listę z alfabetyczną kolejnością umieszczenia kan-dydatów. Nie jest to powszechna praktyka. Z kolei uregulowania prawne alfabetyczną kolejność nakazują stosować terytorialnym komisjom wyborczym w umieszczaniu kandydatów na karcie do głosowania w wyborach wój-ta/burmistrza/prezydenta miasta.


Konkludując zatem, utrzymywanie permanentnej komunikacji z wyborcami z własnego okręgu dla radnego wybranego w wyborach proporcjonalnych jest istotną kwestią. Poza tym, utrzymywanie stałej więzi z wyborcami oraz przekazywanie zgłaszanych przez nich spraw organom gminy stanowi jeden z ustawowych obowiązków osób wykonujących mandat radne-go. Rzecz jasna, organizacja tych kontaktów nie musi się sprowadzać do pełnienia dyżurów w określonym miejscu i czasie w zgodzie z harmonogramem ustalonym przez komórki organi-zacyjnej urzędu jednostki samorządu terytorialnego, zajmujące się obsługą kancelaryjno--biurową organu stanowiącego. Niemniej jednak na poziomie gmin, czyli najbliższym mieszkań-cowi, dyżury radnych należą do najpopularniejszych form kontaktu z mieszkańcami. Najczęściej realizowane są w siedzibie gminy, nierzadko jednak radni wykazują się działaniem proaktyw-nym i wychodzą poza gmach urzędu organizując dyżury w obiektach użyteczności publicznej czy nawet przestrzeni wirtualnej za pośrednictwem komunikatora Skype lub portalu społeczno-ściowego Facebook. Znamiennym jest również fakt, iż pomimo ustawowej obligatoryjności dyżurów w ramach przyjmowania skarg i wniosków, a także utrzymywania stałej więzi z wy-borcami (mandat radnego w Polsce ma charakter wolny – przyp. aut.), to blisko trzy czwarte biorących udział w badaniach jednostek samorządu terytorialnego je realizuje. Ewentualne konsekwencje związane z brakiem dyżurów radnych czy też nieobecnością podczas nich bywa-ją przedmiotem monitoringu organizacji pozarządowych i stają się tematem publikacji praso-wych najczęściej w okresie poprzedzającym kolejne wybory samorządowe. W tym miejscu warto również wspomnieć o odwiedzinach u mieszkańców, czyli komunikacji door-to-door. Tę formę komunikacji bezpośredniej deklaruje zaledwie co piąta uczestnicząca w badaniach jed-nostka samorządu terytorialnego.

Najczęściej odwiedziny u mieszkańców wykorzystywane są w dużych miastach (200–500 tys.) oraz metropoliach (powyżej 500 tys. mieszkańców) dla uhonorowania mieszkańców, którzy przekroczyli setny rok życia lub kolejne. Jest to bowiem okazja do zaistnienia w mediach, zwłasz-cza iż środki masowego przekazu chętnie zamieszczają okolicznościowe materiały dziennikarskie. Nie oznacza to bynajmniej, iż w mniejszych gminach osoby o tak sędziwym wieku nie mieszka-ją. Jest ich statystycznie mniej, ale ewentualne uhonorowanie takich osób przez władze gminy znaj-duje swoje odzwierciedlenie w prasie wydawanej przez samorząd lub sublokalnej.

Analizując metody komunikacji bezpośredniej podkreślić należy również swoistego rodzaju popularność wykorzystania imprez masowych (blisko 70% wskazań). Stanowią one przede wszystkim czynnik integracyjny, zwłaszcza na obszarze powiatu – dożynki powiatowe, święto powiatu. W przypadku gmin i miast na prawach powiatu rola czynnika integracyjnego jest mniejsza i dominuje aspekt promocyjny, szczególne w tak zwanych powiatach grodzkich i zwłaszcza w odniesieniu do imprez cyklicznych. Jak wynika z omawianych badań ankieto-wych najwięcej tego typu imprez organizowanych jest właśnie w miastach na prawach powiatu przede wszystkim ze względów wizerunkowych, co do czego poniekąd zobowiązuje status powiatowy. Chodzić może między innymi o uniknięcie dysonansu wizerunkowego – antyno-mii – miasto na prawach powiatu w którym organizowanych jest niewiele imprez kulturalnych, w dodatku nie są to przedsięwzięcia z kręgu kultury wysokiej. Nasycenie imprezami cyklicznymi ma też znaczenie wizerunkowe w odbiorze społecznym. Mało zróżnicowana oferta kulturalna pociąga za sobą poszukiwanie alternatywnych form rozrywki przez różne grupy społeczne. W silnie zurbanizowanym terenie metropolitalnym często ma to związek z przemieszczaniem się mieszkańców do sąsiednich miejscowości i niekorzystnie wpływa na odbiór prowadzonej przez władze samorządowe polityki kulturalnej. Inna kwestia to problem możliwości finanso-wych miast na prawach powiatu, które na tle innych gmin są nieporównywalne (udział w po-datkach PIT i CIT zarówno jako gmina i jako powiat – przyp. aut.), co stymuluje wysokość wydatków organizowanie imprez cyklicznych.


Do narzędzi komunikowania badacze włączyli także współpracę zagraniczną i poprzez kwe-stionariusz ankiety próbowano uchwycić przedmiot i formy takiego współdziałania. Odnoto-wano na podstawie informacji zwrotnej z jednostek samorządu terytorialnego fakt istnienia współpracy partnerskiej pomiędzy jednostkami w kraju, niemniej jednak współpraca z parte-rami zagranicznymi cieszy się większym zainteresowaniem. Nie badano odbioru ani celów komunikowania poprzez wykorzystanie faktu współpracy międzynarodowej, ale podkreślić należy iż ma ona przede wszystkim charakter w następującej gradacji natężenia występowania: wymiany kulturalnej, wizyt wzajemnych przedstawicieli władz oraz wymian uczniowskich i wymiany doświadczeń gospodarczych. Ta ostatnia aktywność nie przybiera formy samo-dzielnej – misji gospodarczych – ale towarzyszy oficjalnym wizytom. Biorąc pod uwagę aspekt wizerunkowy natomiast współpracy międzynarodowej, przede wszystkim istotnego znaczenia nabiera tutaj wymiana młodzieży uczniowskiej, dla której niewątpliwie wyjazd do zaprzyjaźnionej jednostki samorządu terytorialnego stanowi formę nobilitacji i stwarza okazję do doskonalenia umiejętności językowych, a także pracy zespołowej. Intensywność takich wymian zależy jednak od poziomu aktywności nauczycieli, którzy inicjują w tym celu projekty współfinansowane ze źródeł czy programów europejskich. Korzyści wizerunkowe dla władz to głównie duplikacja przekazu promocyjnego ze strony zaangażowanych uczestników. Niewąt-pliwie czynnikiem ułatwiającym nawiązywanie wzajemnych kontaktów jest bliskość granicy państwowej, gdyż największą aktywność w zakresie współpracy międzynarodowej, na podsta-wie odpowiedzi ankietowych, odnotowano w województwach lubuskim, opolskim i dolnoślą-skim (rys. 107 i kolejne).

4.2.3. Komunikacja zapośredniczona

Inicjowanie kontaktów z prasą rozumianych jako dystrybucja komunikatów prasowych oraz organizowanie konferencji prasowych jako narzędzie komunikowania wymienia prawie dwie trzecie uczestniczących w badaniu jednostek samorządu terytorialnego (rys. 46–47). Rozpatru-jąc obecną dominację komunikacji zapośredniczonej powyższy wynik spowodowany może być czynnikami społecznymi, organizacyjnymi oraz demograficznymi. Zaobserwowano zależność liniową pomiędzy częstotliwością kontaktów ze środkami masowego przekazu a wielkością miejscowości. To efekt oddziaływania czynników demograficznych. W dużych i ludnych jed-nostkach samorządu terytorialnego więzi społeczne są relatywnie słabsze (zwłaszcza w powia-tach) niż w ich mniejszych odpowiednikach, co oznacza iż komunikowanie kanałami niefor-malnymi nie jest tak efektywne jak w niewielkich z zasady gminach wiejskich. Rolę kanału komunikacyjnego w przypadku większych i ludniejszych jednostek samorządu terytorialnego przejmują media. Wpływ czynnika społecznego zaś obrazuje niechęć lub brak wystarczających kompetencji komunikacyjnych ze strony urzędników samorządowych do podejmowania kon-taktów z przedstawicielami mediów. Dotyczy to szczególnie powiatów ziemskich, w których rekrutacja organu wykonawczego nie zależy wprost od woli wyborców, ale od politycznego podziału mandatów w organie stanowiącym, czyli radzie powiatu. Tam jednak, gdzie działal-ność samorządowa ma również wymiar wizerunkowy – miasta na prawach powiatu czy duże gminy miejskie, a wybory organów wykonawczych mają charakter większościowy, tam zdo-bywanie publicity odgrywać może znaczącą rolę w procesie komunikowania się z otoczeniem społecznym urzędu jednostki samorządu terytorialnego. W niewielkich natomiast ludnościowo i obszarowo gminach, więzi społeczne czy nawet sąsiedzkie są silne, a osobisty kontakt z przedstawicielami władz samorządowych nie nastręcza specjalnych trudności logistycznych czy komunikacyjnych. Jednostki samorządu terytorialnego tej kategorii zazwyczaj nie dyspo-


nują pokaźnym budżetem, gdyż model finansowania dochodów samorządu terytorialnego w Polsce oprócz dochodów własnych, na które składają się wpływy z majątku komunalnego oraz podat-ków i opłat lokalnych, przewiduje dla gmin przede wszystkim udział w podatku PIT i CIT. W kore-lacji na przykład z wiejskim gospodarczym charakterem gminy oraz stopą bezrobocia, dochody niewielkich gmin wiejskich nie pozwalają na zatrudnianie specjalistów w wąskich dziedzinach ponad niezbędną miarę, stąd też czynnik organizacyjny odgrywa tutaj duże znaczenie.

Zmiennymi społecznymi – tradycje czytelnicze – wyjaśnić można też zjawisko popularności prasy samorządowej jako instrumentu lokalnego komunikowania publicznego. Największy odsetek takich odpowiedzi zanotowano w województwach: śląskim, lubuskim i małopolskim, czyli w regionach, które znajdowały się w okresie rozbiorowym w pruskim oraz austro--węgierskim organizmach państwowych. Jerzy Mikułowski Pomorski wskazuje tutaj na zna-czenie istnienia przymusu szkolnego w państwie pruskim oraz funkcjonowanie prasy chłop-skiej i miejskiej w Galicji5. Warto również podkreślić, że prasa samorządowa wykorzystywana jest jako narzędzie komunikowania przede wszystkim w jednostkach samorządu terytorialnego liczących od dwustu do pięciuset tysięcy mieszkańców. W odniesieniu do rodzajów jednostek samorządu terytorialnego są to miasta na prawach powiatu oraz duże gminy miejskie. Taka swoista popularność wykorzystania prasy wynika najprawdopodobniej ze struktury społecznej, wiekowej i wysokiego odsetka ludzi lepiej wykształconych oraz wykazującym tym samym świadomość benefitów wynikających z udziału w życiu społecznym. Według Marcina Jóźko relacja pomiędzy czytelnictwem prasy lokalnej a udziałem w wyborach samorządowych w siedmiu powiatach Wielkopolski wynosi 70% (głosujący) do 61% (niegłosujący). Ową pra-widłowość potwierdzają też wyniki badań prasoznawczych wspominanego autora. Około 70% czytelników prasy lokalnej w województwie wielkopolskim to osoby pomiędzy 20. a 49. ro-kiem życia legitymujące się głównie wykształceniem średnim i zawodowym oraz w nieco mniejszym stopniu wyższym6. Tak zarysowana struktura wykształcenia dominuje w większych miastach. Jeśli chodzi o wydawanie prasy samorządowej, to jak wynika z omawianych badań, w głównej mierze jej wydawcą pozostaje jednak urząd jednostki samorządu terytorialnego. W przypadku powiatu odsetek periodyków wydawanych przez prywatne firmy na zlecenie starostwa to zaledwie dwadzieścia procent.

W odniesieniu do periodyczności prasy samorządowej dominują miesięczniki i dwumie-sięczniki. W powiatach wynikać to może przede wszystkim z niskiego poziomu nasycenia wydarzeniami na szczeblu powiatowym, a z kolei kwartalniki najczęściej ukazujące się w województwach warmińsko-mazurskim, podkarpackim i lubelskim to zasługa niskiego po-ziomu zurbanizowania i problemów komunikacyjnych w tych regionach. Relatywnie większa mnogość wydarzeń z różnych dziedzin życia społecznego oddziałuje na fakt, iż tygodniki i dwutygodniki dominują w gminach miejskich oraz miastach na prawach powiatu, a miesięcz-niki i kwartalniki w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich. Geograficznie typologia ta rozmiesz-czona jest, jak można wnioskować, w powiązaniu z czynnikami urbanistycznymi (tygodniki w województwach: śląskim, mazowieckiem, łódzkim i dolnośląskim) oraz historycznie uwa-runkowanymi tradycjami czytelniczymi (dwutygodniki: wielkopolskie, pomorskie, lubuskie i dolnośląskie). Zauważalny deficyt tygodników i dwutygodników na poziomie najmniejszych gmin to najprawdopodobniej rezultat płytkiego rynku reklamowego, innego trybu życia (wiej-

5 J. Mikułowski Pomorski, Media lokalne w społeczeństwie sieci [w:] Media lokalne a demokracja lokalna,

J. Chłopecki, R. Polak (red.), Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, Rzeszów 2005, s. 133–135.

6 M. Jóźko, Prasa lokalna i regionalna jako element społeczeństwa obywatelskiego [w:] Media lokalne a demokra-cja lokalna, J. Chłopecki, R. Polak (red.), Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, Rzeszów 2005, s. 105–117.


skie okolice zwłaszcza dużych miast stopniowo przekształcają się w suburbia i tracą swój rol-niczy charakter), zmieniającego się trybu spędzania wolnego czasu (korzystanie z oferty kultu-ralnej pobliskich dużych miejscowości) czy wreszcie zaspokajania potrzeb informacyjnych poprzez media elektroniczne, co wynika ze zmiany statusu społecznego. Obserwacje powyższe potwierdzają dane dotyczące funkcjonowania prasy niezależnej, przede wszystkim tygodników (57% badanych jednostek samorządu terytorialnego), głównie w powiatach (64% badanych) i miastach (20%). Dowodzi to po pierwsze istnienia rynku reklamowego zdolnego utrzymać wyda-wanie gazety finansowanej ze sprzedaży powierzchni reklamowej oraz sprzedaży egzemplarzowej, po drugie istnienia zaplecza kadrowego potrzebnego do tworzenia profesjonalnego periodyku. Wśród wydawców prasy lokalnej warto zwrócić uwagę na niewielki odsetek (2% badanych) jedno-stek samorządu terytorialnego, w których ukazuje się prasa parafialna. Z jednej strony może to być warunkowane poziomem aktywności duchowieństwa (w mniejszych parafiach katolickich pro-boszcz jest jedynym księdzem oferującym posługę duszpasterską) oraz pogłębiającą się sekularyza-cją lokalnych społeczności wiejskich wskutek utraty tradycyjnego charakteru społecznego właści-wego dla takich zbiorowości, powodowanej procesami urbanizacyjnymi.

W odniesieniu do prasy samorządowej istotny wydaje się skład zawodowy autorów pism samorządowych. W przeważającej części są to urzędnicy działów promocji i biur prasowych, a także przedstawiciele samorządowych instytucji kultury czy wreszcie nauczyciele (47% wskazań wśród badanych jednostek samorządu terytorialnego). Z jednej strony przekaz two-rzony przez tak określoną grupę osób związanych z samorządem terytorialnym nie zawsze gwarantuje wysoki poziom redakcyjny materiałów prasowych, z drugiej zaś strony nie wystę-puje tutaj zjawisko dysonansu wizerunkowego – nadawca i autor są precyzyjnie określeni i bez wątpienia mamy tu do czynienia ze zjawiskiem autocenzury. Być może to jest powodem sto-sunkowo niewielkich nakładów prasy samorządowej i choć w trzech czwartych wskazań jest ona bezpłatna, można stwierdzić iż nie cieszy się zaufaniem typowym dla gazet niezależnych, głównie z uwagi na nieporuszanie tematów drażliwych i kontrowersyjnych dla władz7.

Docieranie z przesłaniem komunikacyjnym realizowane jest również poprzez osoby du-chowne różnych wyznań. Z omawianych badań wynika, że najbardziej popularny ten kanał komunikacji jest w województwach pomorskim oraz świętokrzyskim, ale jednak najrzadziej wykorzystywany w małych miejscowościach do pięciu tysięcy mieszkańców, których stopień zatomizowania członków społeczności jest minimalny wedle kryteriów socjologicznych. Stąd też kanały nieformalne odgrywają dużą rolę w takich społecznościach, gdzie wirusowy charak-ter dystrybucji komunikatów zapewnia dużą efektywność przekazu, osiąganą w krótkim czasie. Jest to zjawisko o tyle interesujące, że w niewielkich liczebnie społecznościach osoba duchow-na uchodzi za autorytet, jak również członka elity lokalnej. Z kolei względami statystycznymi tłumaczyć należy intensywną współpracę z duchownymi w gminach miejskich oraz miastach na prawach powiatu, przy czym w tym przypadku współpraca z duchownymi służy efektyw-niejszemu dotarciu z przekazem informacyjnym (głównie będą to ogłoszenia miejskie dotyczą-ce istotnych sprawa społecznych, ale nie związanych z działalnością polityczną – przyp. aut.) do jego adresatów. Poszerzeniu skuteczności w dotarciu z przekazem służy także koresponden-cja bezpośrednia z mieszkańcami. Najczęściej ma ona formę druków bezadresowych i także dotyczy spraw istotnych z punktu widzenia władz samorządowych, na przykład dystrybucji materiałów informacyjnych dotyczących zmian zasad gospodarki odpadami komunalnymi.

7 Omawiane badania nie dotyczyły analizy zawartości prasy samorządowej. Biorąc jednak pod uwagę periodycz-

ność w tym zakresie należy stwierdzić, iż ma ona często charakter kronikarski jako biuletyny informacyjne – zob. P. Szostok, Prasa samorządowa jako narzędzie polityki informacyjnej na poziomie lokalnym, „Studia Politicae Univer-sitatis Silesiensis”, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2012, tom 8, s. 186.

Zakończenie

Wnioski

Przeprowadzone badania nad sposobami komunikowania instytucji samorządu lokalnego w Polsce pozwalają na sformułowanie kilku zasadniczych wniosków na temat ogólnego obrazu komunikowania się samorządów.

Przede wszystkim, stwierdzić należy brak wyraźnego rozdziału polityki informacyjnej oraz polityki promocyjnej, jak również zaobserwowano niskie zróżnicowanie form prowadzenia działań z zakresu komunikacji społecznej. Działania te przypominają raczej politykę marketin-gową, co w kontekście spersonalizowania wyborów bezpośrednich wójtów, burmistrzów i prezydentów jest zrozumiałe, ale w sposób wyraźny determinuje debatę publiczną. Pomimo tego jednak, z omawianych badań wynika, że waga przypisywana polityce informacyjnej jest niewystarczająca i wynika z braku komórek zajmujących się komunikowaniem społecznym oraz problemami z profesjonalną kadrą. Wciąż do rzadkości należy wydzielanie w ramach urzędów specjalnych komórek przeznaczonych do spraw komunikacyjnych, dlatego zadania te są realizowa-ne przez różne struktury, często bez wyraźnego podziału obowiązków i kompetencji, co w naturalny sposób prowadzi do zaniedbywania niektórych zadań i dublowania realizacji innych.

Niskie znaczenie przypisywane zadaniom komunikacyjnym znajduje odzwierciedlenie rów-nież w brakach kadrowych instytucji bądź komórek za nie odpowiedzialnych. Zadania komu-nikacyjne często są zlecane pracownikom urzędu jako dodatkowe, często też angażuje się do nich osoby z instytucji podległych samorządom takich jak ośrodki kultury czy placówki oświa-towe. Wpływa to znacząco na jakość przygotowywanych komunikatów – osoby te są słabo przygotowane do pełnienia takich funkcji a konieczność realizowania dodatkowych zadań sprawia, że nie są w stanie poświęcić zagadnieniom komunikacji należytej uwagi.

Niepokój budzi również stan mediów lokalnych i stopień ich wykorzystania w polityce ko-munikacyjnej samorządów. Komunikowanie w jednostkach samorządu terytorialnego w Polsce realizowane jest przede wszystkim poprzez własne strony internetowe – gdzie kontent aktuali-zowany jest z różną częstotliwością – oraz formy pozamedialne, co może wynikać z trwającego procesu kształtowania się profesjonalnych kadr samorządowych. Zgodzić się należy z Jolantą Kępą-Mętrak, iż wykształcenie lub przygotowanie dziennikarskie nie implikują rzetelnego podejścia do tworzenia przekazów informacyjnych. „Analiza przekazów wskazuje na wybiór-cze informowanie odbiorców o sprawach lokalnych. Przedstawiają one głównie poczynania przedstawicieli władz. Ogólny obraz gminy, powiatu, województwa wyłaniający się z publi-kowanych materiałów jest zdecydowanie pozytywny. I nie należy się spodziewać innego, sko-ro pisma te mają w założeniu służyć promocji regionu, miasta, gminy. Nie zawsze jednak treść


idzie w parze z formą1”. Odpływ kadr dziennikarskich, jak należy przypuszczać, spowodowany sytuacją ekonomiczną na rynku medialnym odbywa się również w postaci drenażu do mediów o zasięgu regionalnym oraz ogólnokrajowym. Oznacza to po pierwsze, ograniczenie ilościowe zaplecza merytoryczne niezbędnego do wydawania profesjonalnie przygotowanej prasy lokal-nej, po drugie zaś pociąga za sobą rosnącą rolę prasy samorządowej zarówno tej realizowanej w formie biuletynów jak i gazet samorządowych2jako dostarczyciela informacji lokalnej. Bolączką mediów lokalnych wydaje się także ich zbyt mała periodyczność, wpływająca zasadniczo na możliwość informowania społeczności lokalnych o bieżących wydarzeniach, jak również brak wykorzystania możliwości zamieszczania reklam czy też (jak ma to miejsce szczególnie w przypadku stron internetowych) zapewnienia komunikacji dwustronnej z mieszkańcami.

Stwierdzono również znaczne różnice geograficzne w stosowaniu rozwiązań komunikacyj-nych. Okazuje się, że w niemal wszystkich omawianych kategoriach i sposobach porozumie-wania się z lokalnymi społecznościami lepiej radzą sobie (wykorzystują więcej instrumentów) województwa zachodnie (z wyjątkiem zachodniopomorskiego w niektórych kategoriach) i południowe, gorzej zaś – wschodnie i centralne. Trudno oprzeć się wrażeniu, że może to mieć związek z przykładami rozwiązań komunikacyjnych, jakie czerpiemy od zachodnich i południo-wych sąsiadów i jednocześnie z brakiem takich doświadczeń po stronie wschodniej. Można także dopatrywać się przyczyn takiego stanu rzeczy w uprzemysłowieniu i ogólnym poziomie infra-struktury poszczególnych regionów. Niewykluczone również, że różnice komunikacyjne mię-dzy poszczególnymi częściami Polski wynikają z tradycji znacznie wcześniejszych, a miano-wicie ze sposobu administrowania nimi w okresie zaborów.

Znaczące różnice w wykorzystaniu dostępnych form komunikacji stwierdzono także pomię-dzy jednostkami różnej wielkości i różnego rodzaju. Miasta na prawach powiatu to najbardziej aktywne jednostki samorządu terytorialnego w tym procesie, które wykorzystują bogaty zestaw środków komunikacji z otoczeniem społecznym. Wynika to przede wszystkim z czynników: demograficznego (najgęściej zaludnione), społecznego (centra rozwoju i innowacji w oparciu o status administracyjny) oraz ekonomicznego (relatywnie największe dochody). Stwierdzone znaczne różnice w realizacji komunikowania lokalnego publicznego pomiędzy małymi i du-żymi miejscowościami niosą z kolei zagrożenia związane z wykluczeniem informacyjnych sublokalnych społeczności. Niedostosowanie przekazu do kompetencji komunikacyjnych nie-których publiczności oddziałuje niekorzystnie na strukturę konsumpcji mediów i jej zakres.

Tak realizowane komunikowanie samorządowe, być może, jest wystarczające z perspekty-wy wymagań stawianych przez ustawodawcę podmiotom publicznym w zakresie przekazywa-nia informacji na temat swojej działalności. Jednak z perspektywy realizowania szerokiego wachlarza funkcji, jakie stawia się przed systemami komunikacji lokalnej, jest z pewnością niewystarczające.

Podstawowa funkcja komunikowania, jaką jest przekazywanie informacji jest realizowana jedynie częściowo, ponieważ tylko w przypadku stron internetowych uzyskuje się na tyle dużą częstotliwość przekazu, aby można go uznać za bieżący. Przypomnijmy jednak, że daleko nie wszystkie warstwy społeczeństwa korzystają z narzędzia komunikacyjnego jakim jest internet. W pozostałych mediach periodyczność jest zbyt mała, aby mogły one konkurować z najpopular-niejszą formą pozyskiwania informacji, jaką są rozmowy z innymi ludźmi, które, siłą rzeczy obar-czone są ryzykiem przekazu niepełnego, zdeformowanego i wreszcie – dalekiego od prawdy.

1 J. Kępa-Mętrak, Samorządowcy czy dziennikarze? Komunikowanie w społeczności lokalnej, „Zeszyty Prasoznaw-

cze”, R. LV nr 3 (211), Kraków 2012, s. 21–23. 2 P. Szostok, op.cit.

Zakończenie 149

Ze względu na fakt, że media wykorzystywane przez samorządy w znikomym stopniu stwa-rzają możliwość komunikacji dwustronnej, należy uznać, że nie stanowią one platformy dla wymiany myśli, nie sprzyjają integrowaniu społeczności lokalnych. Inicjowanie kontaktów ze środkami masowego przekazu nie jest bardzo popularną praktyką, co rozumieć należy jako przewagę stosowania modelu reaktywnego nad proaktywnym w komunikacji z dziennikarzami i przedstawicielami władz. Potrzeby wypowiedzenia się, kontaktu z innymi osobami przeno-szone są więc znowu na płaszczyznę bezpośrednich rozmów, a więc sferę kontaktów niefor-malnych, niezależnych od władz samorządowych.

Obraz komunikowania, jaki uzyskano na podstawie przeprowadzonych badań, skłania ku konstatacji, że mamy w Polsce do czynienia z kilkoma modelami polityki informacyjnej:

– Minimalistyczna polityka informacyjna – zakładająca realizowanie tylko narzuco-nych przez ustawodawcę obowiązków informowania lokalnych społeczności. W zni-komym stopniu wykorzystuje się tutaj medialne formy komunikowania, zaniedbane są również formy bezpośrednie. Działania w niewielkim stopniu wykraczają poza wąski katalog działań informacyjnych określony w przepisach prawa dotyczącego dostępu do informacji publicznej. Nie zakłada się tu interakcji z odbiorcami ani realizowania żad-nej poza informacyjną funkcji komunikowania. Właściwa szczególnie dla wschodnich i centralnych jednostek o charakterze wiejskim.

– Szeroka polityka informacyjna – przewiduje wykorzystanie różnorodnych form in-formowania lokalnych społeczności, włączając różne rodzaje mediów i pozamedialnych sposobów komunikowania. Uwzględnia także promowanie miejscowości na zewnątrz i prowadzenie różnorodnych działań wizerunkowych, takich jak imprezy czy też part-nerstwa z innymi miejscowościami. W ograniczonym stopniu lub wcale nie stosuje narzędzi umożliwiających sprzężenie zwrotne, dialog z lokalnymi społecznościami. Re-alizowana w różnym stopniu przez poszczególne jednostki, szczególnie przez zamoż-niejsze gminy wiejskie zachodniej części kraju.

– Polityka komunikacyjna – zakłada dialog z mieszkańcami, oprócz stosowanych form informowania o wydarzeniach i decyzjach stosuje się szeroki wachlarz instrumentów umożliwiających uzyskanie informacji zwrotnej od mieszkańców, takich jak bezpo-średnie spotkania, konsultacje społeczne, odwiedziny w domach i badania społeczne. Aktywizuje społeczności lokalne i zachęca do spontanicznego angażowania się w sys-tem komunikacji. Wymaga istnienia wyspecjalizowanych komórek czy też wydziałów. Właściwa dla większych miast, szczególnie tych na prawach powiatu, głównie na za-chodzie kraju.

Oczywiście, zaproponowana klasyfikacja to swego rodzaju uproszczenie, można również pokusić się o stworzenie swego rodzaju kontinuum, gdzie z jednej strony umieścimy minimali-styczną politykę informacyjną a z drugiej – maksymalistyczną politykę komunikacyjną. Być może, takie płynne odzwierciedlenie byłoby bardziej właściwe i w sposób bardziej adekwatny pokazywało rzeczywistość porozumiewania się w samorządach lokalnych.

Niezależnie od sposobu przedstawienia, nie ulega wątpliwości, że skrajna polityka komuni-kacyjna, gdzie prowadzi się prawdziwy dialog z mieszkańcami, jest swego rodzaju ideałem, nie osiąganym póki co nie tylko w polskich samorządach, ale również w większości jednostek państw wysoko rozwiniętych. Jest to jednak ideał, do którego należy dążyć, chcąc rozwijać prawdziwie aktywne, obywatelskie społeczeństwo, bowiem tylko społeczeństwo dobrze poin-formowane, świadome swoich praw i potrzeb, bez skrępowania artykułujące te potrzeby jest w stanie podjąć aktywność zmierzającą do współuczestnictwa w zarządzaniu gminą, miastem czy powiatem.


Perspektywy na przyszłość

Braki i niedoskonałości, stwierdzone w trakcie badania nad samorządowymi sposobami komunikowania są pewną prawidłowością, jednak już dziś możemy zauważyć, istnienie wielu pozytywnych tendencji, jakie w tej sferze występują. Jedną z nich niewątpliwie stanowi wyko-rzystanie sieci internetowej oraz pochodnych jej narzędzi komunikacyjnych. Komunikacja w środowisku wirtualnym realizowana jest poprzez zapewnienie interaktywności w postaci poczty elektronicznej, ePUAP, usługi czat czy też komunikatorów internetowych. Kwestie związane z wiarygodną identyfikacją nadawców omówiono w pierwszej części niniejszej pu-blikacji, podobnie jak i sprawę terminowości realizacji spraw urzędowych zgłaszanych elek-tronicznie, a także tryb postępowania z tego rodzaju wnioskami. W tym miejscu warto jednak podkreślić, iż komunikację elektroniczną jako narzędzie komunikowania wykorzystuje – wedle wskazań w ankietach – 42% uczestniczących w badaniach jednostek samorządu terytorialnego. Popularność takich rozwiązań komunikacyjnych powiązana jest przede wszystkim z wielkością jednostki, co zrozumiałe biorąc pod uwagę poziom nasycenia niezbędną infrastrukturą tech-niczną, przy czym ważny jest tutaj także czynnik społeczny. Portale społecznościowe, jak wynika z prezentowanych wyników badań, są rzadko wykorzystywane jako narzędzie komuni-kacji być może ze względu na strukturę konsumpcji mediów elektronicznych. Wśród konsu-mentów takich mediów dominują przeważnie ludzie młodzi, ponieważ komunikacja elektro-niczna jako najbardziej zaawansowana technologicznie forma komunikacji zapośredniczonej, wymaga od użytkownika przede wszystkim kompetencji technologicznej, której posiadanie – z racji wieku i systemu edukacji – nie jest powszechne wśród osób w wieku poprodukcyjnym. Tym tłumaczyć należy działania z zakresu przeciwdziałania wobec mieszkańców gorzej sytu-owanych materialnie oraz likwidacji zjawiska wykluczenia cyfrowego poprzez organizowanie darmowych szkoleń komputerowych dla osób starszych czy też zakup sprzętu komputerowego oraz zapewnienie dostępu do Internetu dla osób spełniających kryterium niskiego dochodu3. Odpowiednimi kompetencjami w zakresie komunikacji elektronicznej powinni także wykazy-wać się urzędnicy samorządowi, które zazwyczaj bada się podczas procesu rekrutacji.

Konfrontując wynik działań komunikacyjnych samorządów w internecie z danymi dotyczą-cymi wykorzystania witryn internetowych4 można wyprowadzić wniosek, że portale społecz-nościowe służą przede wszystkim promocji walorów turystycznych regionów: (szczególnie lubuskiego, małopolskiego, opolskiego, pomorskiego, śląskiego i warmińsko-mazurskiego5). Biorąc pod uwagę ewentualnych adresatów takich działań promocyjnych zastosowanie techno-logii internetowych do efektywnej komunikacji z osobami młodymi wydaje się być ze wszech miar trafionym pomysłem.

Częstotliwość aktualizowania treści w witrynach internetowych jest wprost proporcjonalna do wielkości jednostki samorządu terytorialnego. Warto jednak zaznaczyć, że w przypadku powiatów witryna internetowa ma charakter bardziej promocyjny niż informacyjny, co ma

3 Przykładami takiego działania w konurbacji śląskiej są projekty finansowane przez Unię Europejską zapobiegają-

ce wykluczeniu cyfrowemu, realizowane między innymi w Tychach i Chorzowie. 4 Badania nie obejmowały analizy treści. Z dokumentu: „Program Zintegrowanej Informatyzacji Państwa wynika,

że 35% stron internetowych urzędów występuje także w innej niż̇ polska wersji językowej, 17% jest przystosowanych do obsługi przez telefony komórkowe i urządzenia mobilne, a tylko 10% jest dostępnych dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności” – zob. Program Zintegrowanej Informatyzacji Państwa, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Warszawa 2013, s. 20.

5 Co ciekawe, podobnie geograficznie kształtuje się także wykorzystanie wydawnictw promocyjnych, które z kolei dystrybuowane podczas targów czy imprez masowych umożliwiają poszerzenie docelowych grup odbiorców.

Zakończenie 151

miejsce w odniesieniu do gmin czy miast na prawach powiatu. Prawidłowość ta wynika z cha-rakteru zadań publicznych realizowanych przez te jednostki samorządu terytorialnego. Jak wynika z cytowanych badań, cztery procent jednostek samorządu terytorialnego nie posiada własnej witryny internetowej, dysponując jedynie Biuletynem Informacji Publicznej – telein-formatycznym ogólnodostępnym publikatorem, co wynika prawdopodobnie z niewielkich możliwości finansowych takich jednostek samorządu terytorialnego, gdyż są to przeważnie bardzo nieliczne ludnościowo gminy wiejskie.

Wyniki omawianych badań dowodzą regresu elektronicznych mediów lokalnych6. Zdaniem Zbigniewa Kosiorowskiego dzieje się tak z powodów ekonomicznych, ale także formalno--prawnych w postaci zaniechania ze strony organów odpowiedzialnych za ład medialny7. Kształt lokalnego rynku reklamowego niewątpliwie oddziałuje na ekonomiczne podstawy funkcjonowania lokalnych mediów elektronicznych. Inna zmienna związana jest ze stosunko-wo wysoką kosztochłonnością takiego przedsięwzięcia, w tym między innymi o charakterze infrastrukturalnym i danin publicznych. Mowa tutaj oczywiście o stacjach radiowych oraz telewizyjnych wykorzystujących reglamentowane częstotliwości lokalne. Wpływ na zjawisko regresu mają także zmiany w kulturze konsumpcji mediów. Zaspokajanie potrzeb informacyj-nych poprzez bezpłatne narzędzia internetowe (brak odpłatności za dostęp do treści) oraz bezpłatną prasę lokalną (w tym także i samorządową) skutecznie eliminuje z rynku lokalne komercyjne media elektroniczne. Ma to też swoje uzasadnienie w niskiej jakości kadr dziennikarskich, dla których naturalną drogą awansu poprzez media o zasięgu regionalnym i ponadlokalnym, jest funkcjo-nowanie w strukturach środków masowego przekazu o zasięgu ogólnokrajowym.

Specyfika radiowego przekazu informacyjnego wymagająca lapidarności dostarczanych tre-ści, nie sprzyja potrzebie zwiększania rzetelności prezentowanych materiałów dziennikarskich. Sensacyjny wydźwięk publikacji skuteczniej przyciąga odbiorcę niż rzetelna analiza na przy-kład metodologii naliczania opłat za odbiór odpadów komunalnych. Agnieszka Roguska pod-kreśla, że kluczem do sukcesu informacyjnego lokalnej telewizji kablowej jest intensywne skoncentrowanie się na informacjach lokalnych i sublokalnych8, na co wskazywać może także analiza rezultatów badań. Największy odsetek propozycji programowych stanowią codzienne serwisy informacyjne (29% wskazań) oraz informacje w zależności od częstotliwości wyda-rzeń (33% wskazań). Podobnie jak istnienie radiofonii lokalnej jest skorelowane z wielkością miejscowości – w najmniejszych z nich nie ma jej wcale lub występuje incydentalnie, nato-miast ponad połowa miejscowości o liczbie mieszkańców przekraczającej 100 tys. posiada lokalną rozgłośnię9, tak i w przypadku telewizji lokalnej jej funkcjonowanie jest zależne od wielkości jednostki samorządu terytorialnego, czyli wymiaru potencjalnego rynku reklamowe-go10. Procent jej występowania jest wprost proporcjonalny do liczby mieszkańców.

Panaceum na zanikający dostęp do pluralistycznego rynku informacji lokalnej dostarczanej przez lokalne media elektroniczne (rozumiane jako lokalna telewizja kablowa i telewizja lo-kalna nadająca na własnej częstotliwości) wydają się być internetowe stacje radiowe i telewi-

6 Wskazania w odpowiedziach na kwestionariusz ankietowy wynoszą odpowiednio: 87% wskazań na brak radia lo-kalnego, 78% wskazania na brak lokalnej telewizji.

7 Z. Kosiorowski, Regres elektronicznych mediów lokalnych w Polsce, „Zeszyty Prasoznawcze”, R. LIII, nr 3–4 (203–204), Kraków 2010, s. 95–111.

8 A. Roguska, Telewizja lokalna w upowszechnianiu kultury regionalnej, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej w Siedlcach – Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków–Siedlce 2008.

9 Największy odsetek radiofonii lokalnej odnotowano w województwie dolnośląskim (26%) oraz łódzkim (22%). 10 W gminach wiejskich występuje ona zaledwie w 2% przypadków, w miejsko-wiejskich może się nią pochwalić 20%

jednostek, posiada ją też 57% gmin miejskich, 77% miast na prawach powiatu oraz 53% powiatów ziemskich. Lokalna telewizja nie występuje w ogóle w województwie lubelskim. W opolskim posiada ją zaledwie 6% jednostek. Rekordzistą jest województwo dolnośląskie i warmińsko-mazurskie, gdzie prawie 40% jednostek taką telewizję posiada.


zyjne, zwłaszcza w dobie dominującej popularności nawyku korzystania z bezpłatnego konten-tu informacyjnego ogólnodostępnego w sieci internetowej11. Zjawiskiem o istotnym znaczeniu dla lokalnego rynku medialnego jest bez wątpienia komercjalizacja nadawców samorządo-wych, głównie w odniesieniu do rynku prasowego12. Ze względu na uwarunkowania prawno--ustrojowe (wymóg uzyskania koncesji) na lokalnym rynku radiowym i telewizyjnym możli-wości funkcjonowania stacji radiowych lub telewizyjnych są mocno ograniczone. Zwolnienie z opłat koncesyjnych kategorii nadawców społecznych pozwala na tworzenie lokalnych stacji radiowych, których utrzymanie jest znacznie mniej kosztowne niż stacji telewizyjnych. Nie-mniej jednak lokalne stacje radiowe, o ile pozwalają na to warunki techniczne, najczęściej afiliowane są przy ośrodkach kultury i podlegają takim samym ograniczeniom autocenzorskim jak w przypadku pism samorządowych. Podobnie jeśli chodzi o afiliację, rzecz się dzieje w przypadku lokalnej telewizji internetowej, z tym że w odniesieniu do tej kategorii nie ma ograniczeń koncesyjnych, stąd też występowanie telewizji internetowych (4% wskazań w ba-daniach) niższe niż w przypadku internetowych stacji radiowych, wynika głównie z poziomu nakładów finansowych, które wymagane są do zakupu wysokospecjalistycznego sprzętu tech-nicznego. Poziom i czas zwrotu z inwestycji w technologię ściśle uzależnione są od potencjału ekonomicznego rynku reklamowego, co w praktyce skutecznie ogranicza funkcjonowanie takich mediów w jednostkach samorządu terytorialnego o małym potencjale gospodarczym i ludnościowym.

Zmiany są konieczne również w funkcjonowaniu platformy, za pomocą której przeprowa-dzono badania, a która, przynajmniej potencjalnie, mogłaby znacznie usprawnić kontakty mieszkańców z urzędami. Wedle zapowiedzi ministerstwa administracji i cyfryzacji nowa wersja ePUAP ma być intuicyjna i bardziej przyjazna użytkownikom. Zmiana funkcjonalności ma mieć przede wszystkim związek z uproszczeniem nawigacji13. Chodzi także o „utrzymy-wanie spójnej listy wszystkich dostępnych usług publicznych świadczonych drogą elektronicz-ną (nie tylko tych realizowanych przez ePUAP) oraz ich efektywne wyszukiwanie, nawigowa-nie, sortowanie oraz filtrowanie”14. Z kolei według projektu zmiany ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji podmiotów świadczących usługi publiczne, wprowadzony zostać ma między innymi obowiązek posługiwania się przez podmioty publiczne elektroniczną skrzynką podaw-czą (ESP), stworzenie bazy adresowej ESP, obligatoryjne przekazywanie wzorów dokumentów elektronicznych do centralnego repozytorium czy wprowadzenie możliwości wystawiania usług na ePUAP przez podmioty inne niż publiczne15. Z analiz przygotowanych w ramach Programu Zintegrowanej Informatyzacji Państwa wynika, że usługi elektroniczne najczęściej są udostępniane na platformie ePUAP (72% urzędów udostepniających e-usługi). Rośnie rów-nież̇ odsetek urzędów posiadających elektroniczną skrzynkę̨ podawczą (ESP). W r. 2012 wy-niósł 96%, w tym 87% umiejscowionych na platformie ePUAP16.

Działania te są istotne z uwagi na stale rosnący odsetek korzystających z globalnej sieci interne-towej oraz nowoczesnych rozwiązań technologicznych w dziedzinie komunikacji – elektro-nicznych urządzeń przenośnych. Edycja z r. 2013 badania społecznego „Diagnoza społeczna”

11 Warto w tym miejscu odnotować względny zaledwie sukces systemu płatnego dostępu do treści informacyjnych

o nazwie Piano. 12 P. Szostok, op.cit. [za:] S. Michalczyk, Prasa samorządowa. Szkice prasoznawcze, Katowice 1996, s. 25–26. 13 Por. Będzie lepiej. MAC zapowiada odnowiony ePUAP pod koniec tego roku [za:] www.samorzad.pap.pl/palio/html.

run?_Instance=samorzad_nowy.pap.pl&_PageID=7&dep=127242&_CheckSum=584266917 (dostęp on-line 28.08.2013). 14 Program Zintegrowanej Informatyzacji Państwa, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Warszawa 2013, s. 108. 15 Witryna internetowa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów – por. https://www.premier.gov.pl/wydarzenia/decyzje-

-rzadu/prokt-ustawy-o-zmianie-ustawy-o-informatyzacji-dzialalnosci-podmiotow-0.html (dostęp on-line 28.08.2013). 16 Program Zintegrowanej Informatyzacji Państwa, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Warszawa 2013, s. 21.

Zakończenie 153

wskazuje, iż 87,4% Polaków posiada telefon komórkowy (w tym ponad jedna czwarta smart-fon), 70,2% Polaków dysponuje komputerem (49,4% przenośnym, 46,9% stacjonarnym), a 66,9% dostępem do Internetu (w tym 75,7% osób powyżej szesnastego roku życia w domu, ale 14,9% z tego nie używa Internetu pomimo posiadania takiej możliwości we własnym w domu). Niemniej jednak 30% korzystającym z komputera brak jest podstawowych umiejęt-ności jego obsługi, co sprowadza się wyłącznie do korzystania z Internetu17. Wyniki badania potwierdzają również inną zależność, którą zaobserwowano w toku realizacji prezentowanych badań własnych. Odsetek korzystających z sieci internetowej jest ściśle skorelowany z wielko-ścią miejsca zamieszkania, która to z kolei implikuje poziom rozwoju infrastruktury teleinfor-matycznej.

Odsetek korzystających z Internetu ze względu na miejsce zamieszkania

80,1% miasto powyżej 500 tys. mieszkańców 73,4% miasto 200–500 tys. mieszkańców 65,3% miasto 20–100 tys. mieszkańców 63,4% miasto poniżej 20 tys. mieszkańców 53,1% wieś

Źródło: Dominik Batorski,

http://www.diagnoza.com/pliki/raporty/Diagnoza_raport_wstepny_2013.zip (dostęp on‐line 30.08.2013).

Przedstawione powyżej wyniki badań wymagają niewątpliwie ewaluacji oraz redundancji. Dla pełnego obrazu komunikowania lokalnego potrzebne byłoby także ich pogłębienie o sys-tematyczne badania społecznego odbioru oraz refleksję popartą danymi empirycznymi doty-czącą funkcjonalności komunikacyjnej Elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej i poziomu użytkowości interfejsu komunikacyjnego ePUAP. Bez wieloaspektowego zbadania zjawiska komunikacji na poziomie lokalnym trudno jest ostatecznie wnioskować o tym, na ile używane narzędzia odpowiadają oczekiwaniom i potrzebom mieszkańców. W miarę możliwości finansowych i organizacyjnych, Autorzy niniejszego opracowania podejmą się kolejnych badań, tym razem poświęconych społecznemu odbiorowi samorządowych działań komunikacyjnych.

17 D. Batorski, Raport wstępny – Diagnoza społeczna 2013, materiał z konferencji prasowej PAP w dniu

26.06.2013, http://www.diagnoza.com/pliki/raporty/Diagnoza_raport_wstepny_2013.zip (dostęp on-line 30.08.2013).

Bibliografia

Publikacje zwarte

Budowanie społeczności lokalnej. Jak rozwijać trwałe relacje pomiędzy samorządem a jego społecznym otoczeniem?, Adamus-Matuszyńska A. (red.), Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2009.

Dobek-Ostrowska B., Komunikowanie polityczne i publiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006. Dobek-Ostrowska B., Wiszniowski R., Teoria komunikowania publicznego i politycznego. Wprowadzenie, Wydawnic-

two Astrum, Wrocław 2002. Kowalczyk R., Prasa lokalna w systemie komunikowania społecznego, Poznań 2003. Media lokalne a demokracja lokalna, Chłopecki J., Polak R. (red.), Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki

i Zarządzania w Rzeszowie, Rzeszów 2005. Michalczyk S., Prasa samorządowa. Szkice prasoznawcze, Katowice 1996. Porębski L., Lokalny wymiar elektronicznej demokracji, Księgarnia Akademicka, Kraków 2012. Program Zintegrowanej Informatyzacji Państwa, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Warszawa 2013. Roguska A., Telewizja lokalna w upowszechnianiu kultury regionalnej, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej w Siedl-

cach – Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków–Siedlce 2008. Rola samorządu terytorialnego w modernizacji Polski, Barański M., Czyż A., Kubas S. (red.), Uniwersytet Śląski –

Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice 2010. „Studia Politicae Universitatis Silesiensis”, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2012, tom 8. Szostok P., Prasa samorządowa czy prasa władz samorządowych? Komu służą periodyki finansowane z lokalnych

budżetów – w druku.

Artykuły naukowe i prasowe

Grodzka D., E-administracja w Polsce, INFOS. Zagadnienia społeczno-gospodarcze, Wydawnictwo Sejmowe dla Biura Analiz Sejmowych, nr 18, 05.07.2007.

Jóźko M., Prasa lokalna i regionalna jako element społeczeństwa obywatelskiego [w:] Media lokalne a demokracja lokalna, Chłopecki J., Polak R. (red.), Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, Rzeszów 2005.

Korzeb M., Brak elektronicznej skrzynki podawczej, „Wspólnota”. Pismo samorządu terytorialnego, wersja elektro-niczna z dnia 22.02.2013, (dostęp on-line 31.07.2013).

Kosiorowski Z., Regres elektronicznych mediów lokalnych w Polsce, „Zeszyty Prasoznawcze”, R. LIII, nr 3–4 (203–204), Kraków 2010.

Kowalczyk R., Miejsce i rola mediów lokalnych we współczesnym społeczeństwie informacyjnym (refleksje medio-znawcze), „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne”, nr 1/2011.

Maćkowska R., Zaspokajanie potrzeb informacyjnych a aktywizacja społeczności lokalnej [w:] Rola samorządu teryto-rialnego w modernizacji Polski, Barański M., Czyż A., Kubas S. (red.), Uniwersytet Śląski – Wydawnictwo Nau-kowe Śląsk, Katowice 2010.

Malina Ł., TV Zabrze nie kręci filmów na zamówienie urzędu. Pieniądze z podatków wydajemy podwójnie?, http://zabrze.naszemiasto.pl.

Mikułowski Pomorski J., Media lokalne w społeczeństwie sieci [w:] Media lokalne a demokracja lokalna, Chłopecki J., Polak R. (red.), Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, Rzeszów 2005.


Osowski S., Izdebski K., Opłaty za udostępnienie informacji publicznej, http://informacjapubliczna.org.pl. Piechota G., Rajczyk R., Media samorządowe jako narzędzie kreacji wizerunku lokalnego lidera i jego otoczenia (na

przykładzie treści publikowanych w tygodniku samorządowym „Twoje Tychy”), „Athenaeum. Polskie Studia Poli-tologiczne”, Vol. 34/2012.

Rajczyk R., Efektywność strukturalna lokalnego komunikowanie publicznego [w:] Rola samorządu terytorialnego w modernizacji Polski, Barański M., Czyż A., Kubas S. (red.), Uniwersytet Śląski – Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice 2010.

Rajczyk R., Rola Internetu w budowaniu społeczności lokalnych [w:] Budowanie społeczności lokalnej. Jak rozwijać trwałe relacje pomiędzy samorządem a jego społecznym otoczeniem?, Adamus-Matuszyńska A. (red.), Wydawnic-two Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2009.

Szostok P., Prasa samorządowa jako narzędzie polityki informacyjnej na poziomie lokalnym, „Studia Politicae Univer-sitatis Silesiensis”, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2012, tom 8.

Szostok P., Prasa samorządowa w Polsce – teorie, historia, funkcje [w:] Rola samorządu terytorialnego w modernizacji Polski, Barański M., Czyż A., Kubas S. (red.), Uniwersytet Śląski – Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice 2010.

Akty normatywne

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 1999/93/WE z dnia 13 grudnia 1999 r. w sprawie wspólnotowych ram w zakresie podpisów elektronicznych, Dz. U. UE L 13/2000.

Dyrektywa 2003/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzy-stywania informacji sektora publicznego (Dz. Urz. UE L 345 z 31.12.2003.

Dz. U. z 2002 r. nr 144, poz. 1204 ze zm.), ustawa z dnia 18.07.2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Dz. U. z 2013, poz. 262, ustawa z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym. Dz. U. z 1964 nr 16 poz. 93, ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – kodeks cywilny z późn. zm. Dz. U. z 2013 poz. 594 tekst jednolity, ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Dz. U. z 2013 poz. 595 tekst jednolity, ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym. Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1198 z późn. zm., ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – kodeks postępowania administracyjnego. Dz. U. z 2005 Nr 64, poz. 565, z późn. zm., ustawa z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów reali-

zujących zadania publiczne. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 8 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg

i wniosków (Dz. U. z 2002 r. Nr 5, poz. 46). Rozporządzenie Ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 27 kwietnia 2011 r. w sprawie zasad potwierdza-

nia, przedłużania ważności, wykorzystania i unieważniania profilu zaufanego elektronicznej platformy usług admi-nistracji publicznej, Dz. U. z 2011 r. nr 93, poz. 547.

Netografia

http://www.diagnoza.com. https://www.premier.gov.pl. http://www.samorzad.pap.pl. https://epuap.gov.pl. https://www.sekap.pl. http://elektronicznypodpis.pl. http://www.mg.gov.pl. http://informacjapubliczna.org.pl. http://zabrze.naszemiasto.pl.

Wykaz miejscowości, które wzięły udział w badaniu

Województwo Rodzaj jednostki Nazwa miejscowości

dolnośląskie gmina miejska Świeradów-Zdrój Bielawa Dzierżoniów Nowa Ruda Oława Pieszyce Piława Górna Wiązów Wrocław Zawidów Zgorzelec Złotoryja gmina miejsko-wiejska Bolków Jaworzyna Śląska Jelcz-Laskowice Międzybórz Polkowice Radków Sobótka Strzegom Syców Węgliniec Wołów gmina wiejska Chojnów Dziadowa Kłoda Janowice Wielkie Kamienna Góra Kunice Miękina Oława Platerówka Ruja miasto na prawach powiatu Legnica Wrocław powiat Świdnica Jelenia Góra Kamienna Góra Legnica



kujawsko-pomorskie gmina miejska Ciechocinek Inowrocław Rypin Włocławek gmina miejsko-wiejska Barcin Janowiec Wielkopolski Kamień Krajeński Koronowo Kowalewo Pomorskie Łabiszyn Mrocza Radzyń Chełmiński Radzyń Chełmiński Szubin gmina wiejska Bobrowniki Cekcyn Dąbrowa Biskupia Dragacz Drzycim Kikół Lubicz Dolny Rogóźno Unisław Zławieś Wielka miasto na prawach powiatu Bydgoszcz Grudziądz powiat Świecie Aleksandrów Aleksandrów Kujawski lubelskie gmina miejska Nałęczów Radzyń Podlaski gmina miejsko-wiejska Kazimierz Dolny Łęczna Opole Lubelskie gmina wiejska Adamów Borki Radzyńskie Drelów Firlej Garbów Grabowiec Izbica Janów Podlaski Karczmiska Kłoczew Komarów-Osada Łomazy Ruda Huta Sawin Stary Brus Trzeszczany Urzędów miasto na prawach powiatu Chełm powiat Parczew

Wykaz miejscowości, które wzięły udział w badaniu 159


Radzyń Podlaski lubuskie gmina miejska Kostrzyn nad Odrą Łęknica Żagań gmina miejsko-wiejska Świebodzin Iłowa Kargowa Międzyrzecz Słubice Strzelce Krajeńskie Sulęcin Torzym gmina wiejska Łagów Zielona Góra miasto na prawach powiatu Gorzów Wielkopolski powiat Żagań łódzkie gmina miejska Głowno Konstantynów Łódzki Kutno Tomaszów Mazowiecki Zgierz gmina miejsko-wiejska Aleksandrów Łódzki Drzewica Koluszki Krośniewice Łask Sulejów Uniejów Złoczew gmina wiejska Brzeźnio Cielądz Dobryszyce Grabica Kiełczygłów Klonowa Ładzice Łęki Szlacheckie Mokrsko Nieborów Regnów Rogów Sulmierzyce Wielgomłyny Zgierz miasto na prawach powiatu Łódź powiat Brzeziny Łask Pajęczno Piotrków Trybunalski Piotrków Trybunalski Radomsko Skierniewice Zgierz



małopolskie gmina miejska Grybów Sucha Beskidzka gmina miejsko-wiejska Andrychów Biecz Bobowa Brzesko Chełmek Chrzanów Libiąż Niepołomice Niepołomice Skawina Słomniki Sułkowice Sułkowice Szczawnica Trzebinia gmina wiejska Bochnia Brzeźnica Chełmiec Czarny Dunajec Gołcza Gorlice Gręboszów Iwanowice Iwkowa Jerzmanowice-Przeginia Limanowa Łapanów Łużna Nowy Targ Sękowa Siepraw Słaboszów Szerzyny Trzciana Uście Gorlickie Wielka Wieś Zabierzów Zielonki Zielonki miasto na prawach powiatu Kraków powiat Dąbrowa Tarnowska Gorlice Limanowa Myślenice Proszowice Wadowice mazowieckie gmina miejska Garwolin Gostynin Legionowo Milanówek Płońsk



Podkowa Leśna Radzymin Żyrardów gmina miejsko-wiejska Chorzele Drobin Gąbin Kosów Lacki Mordy Nasielsk Ostrów Mazowiecka Piaseczno Pułtusk Różan Tłuszcz Wyszków Zakroczym Zakroczym Żuromin gmina wiejska Baboszewo Bulkowo Celestynów Czosnów Dąbrówka Dębie Wielkie Gózd Grębków Izabelin Jabłonna Jaktorów Jastrząb Klwów Kołbiel Łąck Michałowice Młynarze Mochowo Mokobody Nadarzyn Naruszewo Nieporęt Nowa Sucha Osieck Ostrów Mazowiecka Pionki Poświętne Pokrzywnica Przesmyki Raciąż Rusinów Rzekuń Stanisławów Stary Szelków Strachówka



Stromiec Teresin Wodynie Wolanów Wąsewo powiat Mińsk Mazowiecki Ostrów Mazowiecka Pułtusk Sierpc opolskie gmina miejska Kędzierzyn-Koźle Ozimek gmina miejsko-wiejska Biała Gorzów Śląski Kietrz Korfantów Leśnica Namysłów Nysa Prószków gmina wiejska Chrząstowice Cisek Komprachcice Radłów Walce miasto na prawach powiatu Opole powiat Kluczbork Prudnik podkarpackie gmina miejska Dydnia Jarosław Lubaczów Łańcut Mielec Przemyśl gmina miejsko-wiejska Chorkówka Dukla Kołaczyce Rudnik nad Sanem Rymanów Sędziszów Małopolski Sieniawa gmina wiejska Bojanów Brzyska Cmolas Czarna Czudec Domaradz Dubiecko Grodzisko Dolne Iwierzyce Jawornik Polski Krasiczyn Leżajsk Miejsce Piastowe



Ostrów Padew Narodowa Tryńcza Wielkie Oczy Zarszyn powiat Leżajsk Lubaczów Lubaczów Przeworsk Sanok Tarnobrzeg podlaskie gmina miejska Augustów Bielsk Podlaski Czarna Białostocka Hajnówka Łomża Łomża Siemiatycze gmina miejsko-wiejska Choroszcz Kolno gmina wiejska Augustów Boćki Dziadkowice Filipów Grajewo Gródek Klukowo Korycin Kuźnica Miastkowo Narew Nowe Piekuty Orla Piątnica Poduchowna Siemiatycze Suwałki Szypliszki miasto na prawach powiatu Białystok powiat Białystok Suwałki pomorskie gmina miejska Łeba Pruszcz Gdański Reda Wejherowo gmina miejsko-wiejska Brusy Czersk Kartuzy Nowy Dwór Gdański Prabuty Skarszewy gmina wiejska Bobowo Chojnice Damnica



Dąbrowa Chełmińska Gardeja Główczyce Główczyce Kobylnica Koczała Lubichowo Nowa Wieś Lęborska Osiek Potęgowo Ryjewo Ryjewo Rzeczenica Somonino Stare Pole Stary Targ Stężyca Sulęczyno Zblewo powiat Kartuzy Lębork Puck Starogard Gdański śląskie gmina miejska Lędziny Łaziska Górne Łaziska Górne Racibórz Radzionków Wisła Wodzisław Śląski gmina miejsko-wiejska Koniecpol Pszczyna Strumień gmina wiejska Ślemień Świerklaniec Bestwina Bojszowy Boronów Brenna Buczkowice Dąbrowa Zielona Gaszowice Gierałtowice Godów Goleszów Gorzyce Hażlach Istebna Jaworze Jeleśnia Kamienica Polska Kłomnice Kochanowice



Krupski Młyn Kruszyna Lipie Lyski Łękawica Marklowice Milówka Mszana Olsztyn Radziechowy-Wieprz Rajcza Wielowieś Zbrosławice miasto na prawach powiatu Świętochłowice Bielsko-Biała Chorzów Częstochowa Gliwice Jastrzębie Zdrój Jaworzno Katowice Mysłowice Siemianowice Śląskie Sosnowiec Tychy powiat Pszczyna Tarnowskie Góry świętokrzyskie gmina miejska Sandomierz gmina miejsko-wiejska Chęciny Chmielnik Daleszyce Jędrzejów Osiek Połaniec Bałtów Bieliny Bliżyn Gnojno Gowarczów Kije Łoniów Moskorzew Nagłowice Nowa Słupia Opatowiec Strawczyn Zagnańsk miasto na prawach powiatu Kielce powiat Busko Zdrój Opatów Staszów warmińsko-mazurskie gmina miejska Braniewo Ełk



Iława gmina miejsko-wiejska Kisielice Olsztynek Susz Zalewo gmina wiejska Grodziczno Jedwabno Kętrzyn Ostróda Sorkwity Stawiguda Wydminy powiat Działdów Działdowo Elbląg Gołdap wielkopolskie gmina miejska Kościan Ostrów Wielkopolski Swarzędz Złotów gmina miejsko-wiejska Śrem Bojanowo Czerniejewo Dolsk Jarocin Jastrowie Kórnik Kórnik Książ Wlkp Międzychód Opalenica Ostrzeszów Skoki Trzcianki Wielichowo Zduny gmina wiejska Babiak Brzeziny Budzyń Chrzypsko Wielkie Gizałki Gołuchów Kamieniec Kaźmierz Koło Koźminek Krzymów Lądek Łęka Opatowska Olszówka Opatówek Przykona Rychtal



Rzgów Słupca Suchy Las Szczytniki Turek Wilczyn Wągrowiec miasto na prawach powiatu Konin powiat Chodzież Gniezno Kępno Krotoszyn Ostrów Wielkopolski Piła zachodniopomorskie gmina miejsko-wiejska Chociwel Człopa Kalisz Pomorski Kamień Pomorski Karlino Łobez Moryń Płoty Pyrzyce gmina wiejska Bielice Biesiekierz Boleszkowice Grzmiąca Krzęcin Marianowo Postomino Rąbino Rymań Wałcz miasto na prawach powiatu Koszalin Koszalin powiat Łobez Myślibórz Stargard Szczeciński

Kwestionariusz ankiety

Komunikowanie lokalne – ogólnopolskie badanie sposobów komunikowania na poziomie miast, gmin i powiatów

Lp. Część pierwsza – zagadnienia ogólne

1. Czy w Urzędzie Gminy/Miasta działa specjalna komórka do spraw komunikowania społecznego?

o Tak, Biuro Prasowe o Tak, Wydział Promocji i Informacji o Tak, inna komórka (proszę wpisać) o Nie

2. Kto jest odpowiedzialny za funkcjonowanie tego wydziału?

o Osoba specjalnie do tego powołana o Pracownik innego działu (jakiego? Proszę wpisać

3. Czy w Gminie/Mieście jest osoba powołana do pełnienia funkcji rzecznika prasowego?

o Nie ma rzecznika o Tak, jest Rzecznik Urzędu Miasta o Tak, jest Rzecznik Prezydenta Miasta o Inna osoba: (proszę wpisać)

4. Rzecznik jest jednocześnie zatrudniony na stanowisku:

o Proszę wpisać o Pełni tylko funkcję rzecznika

5. Rzecznik to (proszę wpisać):

o Wiek o Płeć o Wykształcenie (rodzaj szkoły/studiów)

6. Jakie są obowiązki rzecznika?

o Przygotowywanie materiałów dla prasy o Wypowiedzi dla mediów o Przygotowywanie wystąpień i obsługa spotkań o Opracowywanie materiałów promocyjnych o Monitoring prasy o Protokół gości oficjalnych o Przygotowywanie uroczystości oficjalnych o Inne (proszę wpisać)

7. Z jakich form komunikowania korzysta się w Gminie/Mieście?

o Własne media (jakie?) o Strona internetowa o Spotkania z mieszkańcami o Plakaty/ulotki o Dyżury radnych/prezydenta o Wydawnictwa reklamowe o Imprezy miejskie o Odwiedziny u mieszkańców o Obwieszczenia i afisze o Współpraca z duchownymi o Informacje prasowe i konferencje prasowe o Korespondencja z mieszkańcami o Komunikacja elektroniczna (mailing,

komunikatory) o Tablice LED

o Portale społecznościowe (jakie?) o Inne (jakie?)

8. Czy w Gminie/Mieście prowadzi się badania społeczne?

o Nie o Tak, raz w roku o Tak, przynajmniej dwa razy w roku

o Tak, rzadziej niż raz w roku (kiedy ostatnio?)

9. Jaka jest tematyka badań społecznych?

o Działanie Urzędu Gminy/Miasta o Poparcie dla planowanych działań o Preferowane zmiany w mieście o Poparcie dla urzędujących władz o Inne (proszę wpisać)

Kwestionariusz ankiety 169

10. Czy Gmina/Miasto prowadzi akcje promocyjne skierowane na zewnątrz?

o Nie o Tak, materiały drukowane o Tak, imprezy promocyjne o Tak, reklamy w mediach o Tak, inne (proszę opisać)

11. Czy w Gminie/Mieście są organizowane imprezy?

o Nie o Tak, cykliczne (proszę wymienić) o Tak, doraźne (proszę opisać ostatnie)

12. Czy Gmina/Miasto ma nawiązaną współpracę z innymi miastami?

o Nie o Tak, z miastami polskimi (proszę wymienić)

o Tak, z miastami zagranicznymi (proszę wymienić)

13. Na czym polegają działania w ramach tej współpracy?

o Wymiany uczniowskie o Wizyty i rewizyty przedstawicieli władz o Wymiana doświadczeń gospodarczych o Wymiana kulturalna o Wzajemnie promowanie się o Inne (proszę wpisać)

Część druga – prasa lokalna

14. Czy w Gminie/Mieście jest wydawana prasa finansowana ze środków samorządu?

o Nie o Tak, pismo Urzędu Miasta/Gminy o Tak, pismo wydawane przy Ośrodku Kultury o Tak, pismo wydawane na zlecenie miasta przez

prywatną firmę o Tak, pismo wydawane przez specjalny zakład

budżetowy o Tak, pismo wydawane przez powołaną w tym

celu spółkę z udziałem miasta o Tak, inna forma (proszę wpisać)

15. Proszę podać informacje na temat pisma

o Periodyczność o Nakład o Cena o Tytuł o Średnia ilość stron

16. Kto jest redaktorem naczelnym pisma?

o Przedstawiciel władz miejskich

o Urzędnik miejski o Osoba specjalnie zatrudniona

o Osoba pełniąca inną funkcję (proszę wpisać)

17. Kto przygotowuje materiały na potrzeby pisma?

o Etatowi pracownicy redakcji (ilu? Proszę wpisać) o Urzędnicy (pełniący jakie funkcje? Proszę wpisać) o Pracownicy ośrodków kultury o Nauczyciele o Osoby duchowne o Przedstawiciele władz (proszę podać stanowiska) o Inne osoby (proszę podać funkcje, zawody)

18. Czy pismo zamieszcza reklamy?

o Tak (proszę podać średnią objętość w numerze) o Nie

19. Jakie inne tytuły prasowe są wydawane w Gminie/Mieście?

Tytuł Zasięg przestrzenny (miasto, powiat, gmina) Periodyczność Organ wydający (rodzaj, np. prywatny, organizacja społeczna itd.)

20. Proszę opisać formy współpracy miasta/urzędu z ww. tytułem

Część trzecia – strona internetowa

21. Czy Miasto/Gmina posiada swój portal internetowy

o Nie, tylko BIP o Tak (proszę podać adres)

22. Kto administruje stroną internetową?

o Prywatna firma o Specjalnie zatrudniona osoba o Pracownik Urzędu Miasta (proszę podać

stanowisko/funkcję) o Inna osoba (proszę wpisać)

23. Jak często są uaktualniane informacje na stronie internetowej?

o Kilka razy dziennie o Raz dziennie o Raz w tygodniu o Rzadziej niż raz w tygodniu

24. Czy strona internetowa daje możliwość interaktywnego kontaktu?

o Czat o Forum o Ankiety on-line o Inne formy (jakie?) o Brak możliwości


25. Czy ze strony można pobrać dokumenty w formie elektronicznej?

o Nie o Tak (jakie?)

26. Na stronie można znaleźć:

o Licznik odwiedzin o Materiały audio o Materiały wideo o Galerie zdjęć

27. Na stronie są zamieszczane

o Reklamy o Ogłoszenia płatne o Ogłoszenia bezpłatne o Linki do innych stron i serwisów

28. Proszę podać nazwy innych stron na temat miasta/gminy, które są subsydiowane/inicjowane/moderowane/zarządzane

przez Gminę/Miasto lub jednostkę organizacyjną albo spółkę prawa handlowego z udziałem finansowym Gminy/Miasta

Część czwarta – radio i telewizja

29. Czy w Mieście/Gminie istnieje radio lokalne (proszę wpisać nazwy stacji przy formach własności)

o Finansowane przez samorząd o Prywatne o Studenckie o Wyznaniowe o Organizacji społecznej o Inne

30. Radio nadaje

o Na własnej częstotliwości o W ramach okienka czasowego w innej stacji o W Internecie o Inna forma (proszę wpisać)

31. Radio emituje

o Własny serwis informacyjny o Rozmowy z władzami miasta o Muzykę lokalnych zespołów o Relacje z lokalnych wydarzeń na żywo o Własne audycje kulturalne o Materiały regionalistyczne

32. Audycje radiowe są przygotowywane przez:

o Etatowych pracowników rozgłośni o Amatorów – wolontariuszy o Pracowników Urzędu Miasta o Pracowników Ośrodka Kultury o Studentów o Inne osoby (proszę wpisać)

33. Proszę określić formy współpracy samorządu z lokalną rozgłośnią radiową

34. Czy w Gminie/Mieście istnieje telewizja lokalna?

o Tak, nadająca na własnej częstotliwości o Tak, nadająca z satelity o Tak, lokalna telewizja kablowa o Tak, lokalna telewizja internetowa o Tak, materiały wideo na stronie Urzędu Miasta o Brak telewizji

35. Telewizja nadaje

o Informacje w częstotliwości zależnej od wydarzeń o Codzienne serwisy informacyjne o Program całodobowy o 12 godzin na dobę o 6 godzin na dobę o Inne (proszę podać liczbę godzin na dobę lub

tydzień)

36. Telewizja emituje

o Tylko materiały własne o Również materiały kupione od innych stacji

37. Telewizja utrzymuje się

o Z reklam o Z dotacji samorządowych o Ze środków organizacji społecznej o Z innych źródeł (proszę podać)

38. Proszę określić sposoby współpracy Urzędu Miasta z telewizją

Część piąta – ustalenia końcowe

39. Proszę uzupełnić:

o Nazwa miejscowości o Kod pocztowy o Województwo o Liczba mieszkańców o Gmina miejska o Gmina wiejska o Gmina miejsko-

-wiejska o Powiat

Jeszcze raz dziękujemy za udział w badaniu!

Spis ilustracji

Rysunek 1. Udział gmin z poszczególnych województw w badaniu ............................................................................... 33 Rysunek 2. Stopień zwrotów ankiet w zależności od województwa (w%) ...................................................................... 34 Rysunek 3. Udział gmin w badaniu w zależności od ilości mieszkańców ....................................................................... 34 Rysunek 4 Udział miejscowości różnego rodzaju w badaniu ........................................................................................... 35 Rysunek 5. Stopień zwrotów ankiet w zależności od rodzaju miejscowości ................................................................... 35 Rysunek 6. Komórka do spraw komunikowania społecznego ......................................................................................... 36 Rysunek 7. Rodzaj miejscowości a komórka komunikowania społecznego .................................................................... 37 Rysunek 8. Odsetek gmin posiadających komórkę komunikowania społecznego

w poszczególnych województwach (w%) ................................................................................................................... 37 Rysunek 9. Rodzaje komórek odpowiedzialnych za komunikację społeczną w poszczególnych województwach ........ 38 Rysunek 10. Komórka do spraw komunikowania społecznego a wielkość miejscowości .............................................. 38 Rysunek 11. Kierownik komórki komunikowania społecznego ...................................................................................... 39 Rysunek 12. Kierownik komórki komunikowania społecznego a województwo ............................................................ 39 Rysunek 13. Kierownik komórki komunikowania społecznego a wielkość miejscowości ............................................. 40 Rysunek 14. Komórka komunikowania społecznego a rodzaj miejscowości .................................................................. 40 Rysunek 15. Rzecznik prasowy ......................................................................................................................................... 41 Rysunek 16. Rzecznik a województwo ............................................................................................................................. 41 Rysunek 17. Rzecznik a wielkość miejscowości .............................................................................................................. 42 Rysunek 18. Rzecznik a rodzaj miejscowości .................................................................................................................. 42 Rysunek 19. Funkcje rzecznika ......................................................................................................................................... 43 Rysunek 20. Wiek rzecznika ............................................................................................................................................. 43 Rysunek 21. Płeć rzecznika ............................................................................................................................................... 44 Rysunek 22. Wykształcenie rzecznika .............................................................................................................................. 44 Rysunek 23. Obowiązki rzecznika .................................................................................................................................... 45 Rysunek 24. Instrumenty komunikowania – prasa lokalna .............................................................................................. 45 Rysunek 25. Prasa samorządowa jako instrument polityki komunikacyjnej .................................................................... 46 Rysunek 26. Prasa lokalna jako instrument komunikowania samorządowego

w poszczególnych województwach (w%) ................................................................................................................... 46 Rysunek 27. Prasa lokalna jako instrument komunikowania samorządowego w miejscowościach różnej wielkości .... 47 Rysunek 28 Prasa lokalna jako instrument komunikowania samorządowego w miejscowościach różnego rodzaju ..... 47 Rysunek 29. Spotkania z mieszkańcami jako instrument komunikowania samorządowego ........................................... 48 Rysunek 30. Spotkania z mieszkańcami jako instrument komunikowania samorządowego

w poszczególnych województwach ............................................................................................................................. 48 Rysunek 31. Spotkania z mieszkańcami jako instrument komunikowania samorządowego

w miejscowościach różnej wielkości ........................................................................................................................... 49 Rysunek 32. Spotkania z mieszkańcami jako instrument komunikowania samorządowego

w miejscowościach różnego rodzaju ........................................................................................................................... 49 Rysunek 33. Dyżury przedstawicieli władz jako instrument komunikowania samorządowego ...................................... 49 Rysunek 34. Dyżury przedstawicieli władz jako instrument komunikowania samorządowego

w poszczególnych województwach (w %) .................................................................................................................. 50 Rysunek 35. Dyżury przedstawicieli władz jako instrument komunikowania samorządowego

w miejscowościach różnej wielkości ........................................................................................................................... 50


Rysunek 36. Dyżury przedstawicieli władz jako instrument komunikowania samorządowego w miejscowościach różnego rodzaju ............................................................................................................................ 51

Rysunek 37. Imprezy miejskie jako instrument komunikowania samorządowego .......................................................... 51 Rysunek 38. Imprezy doraźne jako instrument polityki komunikacyjnej ......................................................................... 52 Rysunek 39. Imprezy cykliczne jako instrument polityki komunikacyjnej ...................................................................... 52 Rysunek 40. Imprezy miejskie jako instrument komunikowania samorządowego

w poszczególnych województwach (w %) ................................................................................................................... 52 Rysunek 41. Imprezy miejskie jako instrument komunikowania samorządowego

w miejscowościach różnej wielkości ........................................................................................................................... 53 Rysunek 42. Imprezy miejskie jako instrument komunikowania samorządowego

w miejscowościach różnego rodzaju ............................................................................................................................ 53 Rysunek 43. Obwieszczenia i afisze jako instrument komunikowania samorządowego ................................................. 54 Rysunek 44. Obwieszczenia i afisze jako instrument komunikowania samorządowego w poszczególnych

województwach (w %) ................................................................................................................................................. 54 Rysunek 45. Obwieszczenia i afisze jako instrument komunikowania samorządowego

w miejscowościach różnej wielkości ........................................................................................................................... 55 Rysunek 46. Obwieszczenia i afisze jako instrument komunikowania samorządowego

w miejscowościach różnego rodzaju ............................................................................................................................ 55 Rysunek 47. Kontakty z prasą jako instrument komunikowania samorządowego ........................................................... 56 Rysunek 48. Kontakty z prasą jako element komunikowania samorządowego

w poszczególnych województwach (w %) ................................................................................................................... 56 Rysunek 49. Kontakty z prasą jako instrument komunikowania samorządowego

w miejscowościach różnej wielkości ........................................................................................................................... 57 Rysunek 50. Kontakty z prasą jako instrument komunikowania samorządowego

w miejscowościach różnego rodzaju ............................................................................................................................ 57 Rysunek 51. Komunikacja elektroniczna jako instrument komunikowania samorządowego .......................................... 58 Rysunek 52. Komunikacja elektroniczna jako instrument komunikowania samorządowego

w poszczególnych województwach (w %) ................................................................................................................... 58 Rysunek 53. Komunikacja elektroniczna jako instrument komunikowania samorządowego

w miejscowościach różnej wielkości ........................................................................................................................... 59 Rysunek 54. Komunikacja elektroniczna jako instrument komunikowania samorządowego

w miejscowościach różnego rodzaju ............................................................................................................................ 59 Rysunek 55. Portale społecznościowe jako instrument komunikowania samorządowego ............................................... 60 Rysunek 56. Portale społecznościowe jako instrument komunikowania samorządowego

w poszczególnych województwach (w %) ................................................................................................................... 60 Rysunek 57. Portale społecznościowe jako instrument komunikowania samorządowego

w miejscowościach różnej wielkości ........................................................................................................................... 61 Rysunek 58. Portale społecznościowe jako instrument komunikowania samorządowego

w miejscowościach różnego rodzaju ............................................................................................................................ 61 Rysunek 59. Strona internetowa jako instrument komunikowania samorządowego ........................................................ 62 Rysunek 60. strona internetowa jako instrument komunikowania społecznego a występowanie własnego serwisu www ....... 62 Rysunek 61. Strona internetowa jako instrument komunikowania samorządowego

w poszczególnych województwach (w %) ................................................................................................................... 63 Rysunek 62. Strona internetowa jako instrument komunikowania samorządowego w miejscowościach różnej wielkości ....... 63 Rysunek 63. Strona internetowa jako instrument komunikowania samorządowego w miejscowościach różnego rodzaju ........ 63 Rysunek 64. Plakaty i ulotki jako instrument komunikowania samorządowego ............................................................................ 64 Rysunek 65. Plakaty i ulotki jako instrument komunikowania samorządowego w poszczególnych województwach (w %) ..... 64 Rysunek 66 Plakaty i ulotki jako instrument komunikowania samorządowego w miejscowościach różnej wielkości ............... 65 Rysunek 67. Plakaty i ulotki jako instrument komunikowania samorządowego w miejscowościach różnego rodzaju ............... 65 Rysunek 68. Wykorzystanie wydawnictw reklamowych w promowaniu miejscowości na zewnątrz ............................. 66 Rysunek 69. Wykorzystanie wydawnictw reklamowych w poszczególnych województwach (w %) ............................. 66 Rysunek 70. Wykorzystanie wydawnictw reklamowych w miejscowościach różnej wielkości ...................................... 66 Rysunek 71. Wykorzystanie wydawnictw reklamowych w miejscowościach różnego rodzaju ...................................... 67 Rysunek 72. Odwiedziny u mieszkańców jako instrument polityki komunikacyjnej ...................................................... 67 Rysunek 73. Odwiedziny u mieszkańców jako instrument polityki komunikacyjnej

w poszczególnych województwach (w %) ...................................................................................................................... 68 Rysunek 74. Odwiedziny u mieszkańców jako instrument polityki komunikacyjnej

w miejscowościach różnej wielkości ........................................................................................................................... 68

Spis ilustracji 173

Rysunek 75. Odwiedziny u mieszkańców jako instrument polityki komunikacyjnej w miejscowościach różnego rodzaju ........................................................................................................................... 69

Rysunek 76. Współpraca z duchownymi jako instrument polityki komunikacyjnej ....................................................... 69 Rysunek 77. Współpraca z duchownymi jako instrument polityki komunikacyjnej

w poszczególnych województwach (w %)...................................................................................................................... 70 Rysunek 78. Współpraca z duchownymi jako instrument polityki komunikacyjnej

w miejscowościach różnej wielkości ........................................................................................................................... 70 Rysunek 79. Współpraca z duchownymi jako instrument polityki komunikacyjnej

w miejscowościach różnego rodzaju ........................................................................................................................... 71 Rysunek 80. Korespondencja bezpośrednia z mieszkańcami jako instrument polityki komunikacyjnej ........................ 71 Rysunek 81. Korespondencja bezpośrednia z mieszkańcami jako instrument polityki komunikacyjnej

w poszczególnych województwach (w %) .................................................................................................................. 72 Rysunek 82. Korespondencja bezpośrednia z mieszkańcami jako instrument polityki komunikacyjnej

w miejscowościach różnej wielkości ........................................................................................................................... 72 Rysunek 83. Korespondencja bezpośrednia z mieszkańcami jako instrument polityki komunikacyjnej

w miejscowościach różnego rodzaju ........................................................................................................................... 73 Rysunek 84. Tablice LED jako instrument polityki komunikacyjnej ............................................................................... 73 Rysunek 85. Tablice LED jako instrumenty polityki komunikacyjnej w poszczególnych województwach (w %)........ 74 Rysunek 86. Tablice LED jako instrument polityki komunikacyjnej w miejscowościach różnej wielkości .................. 74 Rysunek 87. Tablice LED jako instrument polityki komunikacyjnej w miejscowościach różnego rodzaju ................... 74 Rysunek 88. Popularność poszczególnych instrumentów polityki komunikacyjnej ........................................................ 75 Rysunek 89. Sposoby komunikacji lokalnej (traktowane rozłącznie) .............................................................................. 75 Rysunek 90. Badania społeczne jako element dialogu ze społecznością lokalną ............................................................ 77 Rysunek 92. Badania społeczne w poszczególnych województwach (w %) ................................................................... 77 Rysunek 93. Częstotliwość prowadzenia badań społecznych w poszczególnych województwach ................................ 78 Rysunek 94. Badania społeczne w miejscowościach różnej wielkości ............................................................................ 78 Rysunek 95. Badania społeczne w miejscowościach różnego rodzaju............................................................................. 79 Rysunek 96. Tematyka badań społecznych ....................................................................................................................... 79 Rysunek 97. Działania promocyjne kierowane na zewnątrz ............................................................................................ 80 Rysunek 98. Działania na zewnątrz w zależności od województwa ................................................................................ 81 Rysunek 99. Działania na zewnątrz w miejscowościach różnej wielkości ...................................................................... 81 Rysunek 100. Działania na zewnątrz w miejscowościach różnego rodzaju ..................................................................... 82 Rysunek 101. Imprezy cykliczne jako element polityki komunikacyjnej ........................................................................ 82 Rysunek 102. Imprezy doraźne jako element polityki komunikacyjnej ........................................................................... 82 Rysunek 103. Imprezy cykliczne w poszczególnych województwach (w %) ................................................................. 83 Rysunek 104. Rodzaje imprez cyklicznych w poszczególnych województwach ............................................................ 83 Rysunek 105. Imprezy doraźne w poszczególnych województwach (w %). ................................................................... 84 Rysunek 106. Rodzaje imprez doraźnych w poszczególnych województwach ............................................................... 84 Rysunek 107. Imprezy cykliczne w miejscowościach różnej wielkości .......................................................................... 85 Rysunek 108. Imprezy doraźne w miejscowościach różnej wielkości ............................................................................. 85 Rysunek 109. Imprezy cykliczne w miejscowościach różnego rodzaju ........................................................................... 86 Rysunek 110. Imprezy doraźne w miejscowościach różnego rodzaju ............................................................................. 86 Rysunek 111. Miasta partnerskie ...................................................................................................................................... 87 Rysunek 112. Działania podejmowane w ramach współpracy z innymi miastami/gminami .......................................... 87 Rysunek 113. Umowy o partnerstwie z miastami zagranicznymi w poszczególnych województwach (w %) ............... 88 Rysunek 114. Umowy partnerskie z miastami polskimi w poszczególnych województwach (w %) .............................. 88 Rysunek 115. Miasta partnerskie miejscowości różnej wielkości .................................................................................... 89 Rysunek 116. Miasta partnerskie miejscowości różnego rodzaju .................................................................................... 89 Rysunek 117. Prasa samorządowa .................................................................................................................................... 90 Rysunek 118. Występowanie prasy samorządowej w poszczególnych województwach ................................................ 90 Rysunek 119. Formy wydawania prasy samorządowej w poszczególnych województwach .......................................... 91 Rysunek 120. Występowanie prasy samorządowej w miejscowości różnej wielkości .................................................... 92 Rysunek 121. Wydawcy prasy samorządowej w miejscowościach różnej wielkości ...................................................... 92 Rysunek 122. Występowanie prasy samorządowej w miejscowościach różnego rodzaju ............................................... 93 Rysunek 123. Wydawcy prasy samorządowej w miejscowościach różnego rodzaju ...................................................... 93 Rysunek 124. Periodyczność prasy samorządowej ........................................................................................................... 94 Rysunek 125. Periodyczność prasy samorządowej w poszczególnych województwach ................................................. 94


Rysunek 126. Periodyczność prasy samorządowej w miejscowościach różnej wielkości ............................................... 95 Rysunek 127. Periodyczność prasy samorządowej w miejscowościach różnego rodzaju ................................................ 95 Rysunek 128. Nakłady prasy samorządowej ..................................................................................................................... 96 Rysunek 129. Nakłady prasy samorządowej w poszczególnych województwach ........................................................... 96 Rysunek 130. Nakłady prasy samorządowej w miejscowościach różnej wielkości ......................................................... 97 Rysunek 131. Nakłady prasy samorządowej w miejscowościach różnego rodzaju .......................................................... 97 Rysunek 132. Cena prasy samorządowej ........................................................................................................................... 98 Rysunek 133. Tytuły prasy samorządowej ........................................................................................................................ 98 Rysunek 134. Ilość stron w pismach samorządowych ...................................................................................................... 99 Rysunek 135. Zależność między periodycznością a ilością stron w prasie samorządowej .............................................. 99 Rysunek 136. Osoby pełniące funkcję redaktorów naczelnych w prasie samorządowej ............................................... 100 Rysunek 137. Redaktorzy naczelni prasy samorządowej w poszczególnych województwach ...................................... 100 Rysunek 138. Redaktorzy naczelni pism samorządowych w miejscowościach różnej wielkości .................................. 101 Rysunek 139. Redaktorzy naczelni prasy samorządowej w miejscowościach różnego rodzaju .................................... 101 Rysunek 140. Stopień finansowania prasy samorządowej z budżetu gminy, miasta lub powiatu ................................. 102 Rysunek 141. Dodatkowe źródła finansowania prasy samorządowej ............................................................................. 102 Rysunek 142. Pracownicy prasy samorządowej .............................................................................................................. 103 Rysunek 143. Pracownicy w różnych rodzajach pism samorządowych ......................................................................... 103 Rysunek 144. Urzędnicy piszący do pism samorządowych ............................................................................................ 104 Rysunek 145. Urzędnicy piszący do różnych rodzajów prasy samorządowej ................................................................ 104 Rysunek 146. Pracownicy ośrodków kultury piszący do prasy samorządowej .............................................................. 105 Rysunek 147. Pracownicy ośrodków kultury piszący do pism różnego rodzaju ............................................................ 105 Rysunek 148. Nauczyciele piszący do prasy samorządowej ........................................................................................... 105 Rysunek 149. Nauczyciele piszące do pism samorządowych różnego rodzaju .............................................................. 106 Rysunek 150. Osoby duchowne piszące do prasy samorządowej ................................................................................... 106 Rysunek 151. Osoby duchowne piszące do pism samorządowych różnego rodzaju ...................................................... 107 Rysunek 152. Przedstawiciele władz piszący do prasy samorządowej ........................................................................... 107 Rysunek 153. Przedstawiciele władz piszący do pism różnego rodzaju ......................................................................... 108 Rysunek 154. Inne osoby piszące do prasy samorządowej ............................................................................................. 108 Rysunek 155. Inne osoby piszące do pism samorządowych różnego rodzaju ................................................................ 109 Rysunek 156. Osoby piszące do prasy samorządowej .................................................................................................... 109 Rysunek 157. Osoby piszące do pism samorządowych różnego rodzaju ....................................................................... 110 Rysunek 158. Reklamy w prasie samorządowej .............................................................................................................. 110 Rysunek 159. Źródło finansowania prasy samorządowej a ilość zamieszczanych reklam ............................................ 110 Rysunek 160. Inna prasa ukazująca się w miejscowości ................................................................................................. 111 Rysunek 161. Istnienie prasy samorządowej w miejscowościach, gdzie zadeklarowano

istnienie niezależnego tytułu ...................................................................................................................................... 111 Rysunek 162. Występowanie niezależnej prasy w poszczególnych województwach .................................................... 112 Rysunek 163. Występowanie prasy niezależnej w miejscowościach różnej wielkości .................................................. 112 Rysunek 164. Występowanie prasy niezależnej w miejscowościach różnego rodzaju .................................................. 113 Rysunek 165. Obszar ukazywania się prasy niezależnej ................................................................................................. 113 Rysunek 166. Periodyczność prasy niezależnej ............................................................................................................... 114 Rysunek 167. Wydawcy niezależnej prasy lokalnej ........................................................................................................ 114 Rysunek 168. Współpraca samorządów z niezależnymi tytułami prasy lokalnej ........................................................... 114 Rysunek 169. Miejskie serwisy www .............................................................................................................................. 115 Rysunek 170. Miejscowości bez serwisu www w poszczególnych województwach ..................................................... 115 Rysunek 171. Zależność braku serwisu www od wielkości miejscowości ..................................................................... 116 Rysunek 172. Zależność braku serwisu www od rodzaju miejscowości ........................................................................ 116 Rysunek 173. Osoby administrujące miejskimi serwisami www ................................................................................... 117 Rysunek 174. Osoby administrujące serwisami www w poszczególnych województwach ........................................... 118 Rysunek 175. Osoby administrujące serwisami www w miejscowościach różnej wielkości ........................................ 118 Rysunek 176. Osoby administrujące stronami www w miejscowościach różnego rodzaju ........................................... 119 Rysunek 177. Częstotliwość aktualizowania danych na samorządowych stronach internetowych ............................... 119 Rysunek 178. Częstotliwość aktualizowania samorządowych serwisów www w poszczególnych województwach ............... 120 Rysunek 179. Częstotliwość aktualizowania samorządowych serwisów www w miejscowościach różnej wielkości ............. 120 Rysunek 180. Częstotliwość aktualizowania samorządowych serwisów www w miejscowościach różnego rodzaju ............. 121 Rysunek 181. Formy interaktywnego kontaktu proponowane przez samorządowe serwisy www ................................ 121

Spis ilustracji 175

Rysunek 182. Możliwości interaktywnego kontaktu w serwisach samorządowych poszczególnych województw ............ 122 Rysunek 183. Możliwość interaktywnego kontaktu na serwisach samorządowych miejscowości różnej wielkości .......... 123 Rysunek 184. Możliwość interaktywnego kontaktu na serwisach samorządowych miejscowości różnego rodzaju .......... 123 Rysunek 185. Możliwość pobrania dokumentów w formie elektronicznej z samorządowych stron internetowych ........... 124 Rysunek 186. Licznik odwiedzin na internetowych serwisach samorządów ................................................................. 124 Rysunek 187. Elementy promocyjne na samorządowych serwisach internetowych ..................................................... 125 Rysunek 188. Elementy reklamowe na samorządowych stronach internetowych ......................................................... 125 Rysunek 189. Inne serwisy .............................................................................................................................................. 125 Rysunek 190. Radio lokalne ............................................................................................................................................ 126 Rysunek 191. Radio lokalne w poszczególnych województwach .................................................................................. 126 Rysunek 192. Rodzaje lokalnych rozgłośni radiowych w poszczególnych województwach ........................................ 127 Rysunek 193. Radio lokalne w miejscowościach różnej wielkości ................................................................................ 127 Rysunek 194. Radio lokalne w miejscowościach różnego rodzaju ................................................................................ 128 Rysunek 195. Formy nadawania radia lokalnego ........................................................................................................... 128 Rysunek 196. Treści emitowane w lokalnych rozgłośniach ........................................................................................... 129 Rysunek 197. Pracownicy lokalnych rozgłośni .............................................................................................................. 129 Rysunek 198. Formy współpracy samorządu z lokalną rozgłośnią ................................................................................ 130 Rysunek 199. Telewizja lokalna ...................................................................................................................................... 130 Rysunek 200. Występowanie lokalnej telewizji w poszczególnych województwach ................................................... 130 Rysunek 201. Sposoby nadawania lokalnej telewizji w poszczególnych województwach ........................................... 131 Rysunek 202. Sposoby nadawania lokalnej telewizji w miejscowościach różnej wielkości ......................................... 131 Rysunek 203. Sposoby nadawania lokalnej telewizji w miejscowościach różnego rodzaju .......................................... 132 Rysunek 204. Zawartość lokalnej telewizji ..................................................................................................................... 132 Rysunek 205. Materiały lokalnej telewizji ...................................................................................................................... 133 Rysunek 206. Źródła utrzymania lokalnej telewizji ....................................................................................................... 133 Rysunek 207. Formy współpracy samorządów z lokalną telewizją ............................................................................... 133 Rysunek 208. Wykorzystanie narzędzi komunikacyjnych w poszczególnych województwach ................................... 135 Rysunek 209. Ranking wykorzystania narzędzi komunikacji bezpośredniej w poszczególnych województwach ............. 136 Rysunek 210. Ranking wykorzystania narzędzi komunikacji pośredniej w poszczególnych województwach ............ 136 Rysunek 211. Ranking wykorzystania narzędzi komunikacyjnych w miejscowościach różnej wielkości ................... 137 Rysunek 212. Wykorzystanie narzędzi komunikacji bezpośredniej w miejscowościach różnej wielkości .................. 138 Rysunek 213. Ranking wykorzystania narzędzi komunikacji pośredniej w miejscowościach różnej wielkości .......... 138 Rysunek 214. Ranking wykorzystania narzędzi komunikacyjnych w miejscowościach różnego rodzaju .................... 139 Rysunek 215. Ranking wykorzystania narzędzi komunikacji bezpośredniej w miejscowościach różnego rodzaju ..... 139 Rysunek 216. Ranking wykorzystania narzędzi komunikacji pośredniej w miejscowościach różnego rodzaju ........... 140

Komunikowanie lokalne w Polsce

Documents

Transcript of Komunikowanie lokalne w Polsce