GIÁO TRÌNH Môn học/Mô đun: Trang bị điện 2 - Trường Cao ...

1

UBND THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

TRƢỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP HẢI PHÒNG

GIÁO TRÌNH

Môn học/Mô đun: Trang bị điện 2

NGHỀ:ĐIỆN CÔNG NGHIỆP TRÌNH ĐỘ LIÊN THÔNG

Hải Phòng, 2019

2

TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN

Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được

phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.

Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh

doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.

3

LỜI GIỚI THIỆU

Đất nước đang chuyển mình trong thời kỳ Công nghiệp hóa, hiện đại hóa,

nhiều công trình, nhà máy mới được xây dựng với những trang thiết bị điện – điện

tử hiện đại, đòi hỏi đội ngũ công nhân và cán bộ kỹ thuật phải có trình độ kiến thức

và tay nghề tương xứng. Để đáp ứng nhu cầu này ngoài việc nâng cấp cơ sở vật

chất, trang thiết bị dạy học cũng như chuẩn hóa đội ngũ giáo viên, việc tổ chức

biên soạn giáo trình phục vụ cho việc đào tạo nghề Điện Công nghiệp là một

nhiệm vụ rất quan trọng và cấp thiết hiện nay của Trường Cao đẳng Công nghiệp

Hải Phòng.

Chính vì lẽ đó, Khoa Điện đã biên soạn giáo trình các môn học/modul nghề

phục vụ cho việc đào tạo nghề dựa trên chương trình khung của Tổng cục giáo dục

nghề nghiệp, nhằm đáp ứng được yêu cầu về dạy và học của giáo viên học sinh -

sinh viên trong trường.

Giáo trình Trang bị điện 2 bao gồm 11 bài, được biên soạn dựa trên cơ sở

kế thừa những kiến thức được giảng dạy ở trường, kết hợp với những kiến thức,

công nghệ mới, nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng đào tạo, tương xứng

với cấp trình độ và gắn với nhu cầu của người học.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong việc biên soạn, song chắc chắn không thể

tránh khỏi khiếm khuyết. Vì vậy, rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của đồng

nghiệp, thông tin phản hồi từ học sinh, sinh viên và bạn đọc, để lần tái bản sau

được hoàn thiện hơn.

Xin chân thành cám ơn!

Tổ bộ môn

4

MỤC LỤC

ĐỀ MỤC TRANG

1 Lời tựa………………………………………………………….. 3

2 Mục lục………………………………………………………… 5

3 Bài 1. Đấu lắp mạch điện mở máy động cơ ĐKB 3 pha ro to

dây quấn qua 2 cấp điện trở phụ theo nguyên tắc thời gian....

9

4 Bài 2. Đấu lắp mạch điện mở máy động cơ một chiều qua 2 cấp

điện trở phụ theo nguyên tắc thời gian.........................................

12

5 Bài 3. Đấu lắp mạch điện máy tiện T616.................................... 15

6 Bài 4. Đấu lắp mạch điện máy tiện T18 ................................... 18

7 Bài 5. Đấu lắp mạch điện máy phay FU250.............................. 21

8 Bài 6. Đấu lắp mạch điện máy doa 2620.................................... 25

9 Bài 7. Đấu lắp mạch điện máy khoan cần 2 55......................... 29

10 Bài 8. Đấu lắp mạch điện máy mài 3 Б722................................. 33

11 Bài 9. Đấu lắp mạch điện băng tải .............................................. 38

12 Bài 10. Đấu lắp mạch điện cầu trục............................................. 41

13 Bài 11. Đấu lắp mạch điện thang máy chuyển hàng................... 48

5

GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN

Tên mô đun: Trang bị điện 2

Mã mô đun: MĐ 06

Vị trí, ý nghĩa, vai trò mô đun:

- Vị trí: Mô đun này cần phải học sau khi đã học xong các môn học/mô-đun

như: Trang bị điện 1, Kỹ thuật lắp đặt điện...

- Tính chất: Là mô đun chuyên môn thuộc mô đun đào tạo bắt buộc.

Mục tiêu của mô đun:

- Kiến thức:

Phân tích được nguyên lý làm việc và yêu cầu về trang bị điện cho cơ cấu sản

xuất như: Băng tải, cầu trục, thang máy,

- Kỹ năng:

+ Lắp ráp được mạch điện động cơ 3 pha ro to dây quấn, một chiều, máy cắt

gọt kim loại, máy nâng vận chuyển.

+ Vận hành và sửa chữa được hư hỏng trong các máy sản suất như băng tải,

cầu trục,

+ Vận hành được mạch theo nguyên tắc, theo qui trình đã định. Từ đó sẽ vạch

ra kế hoạch bảo trì hợp lý, khắc phục sai hỏng thường gặp, đảm bảo an toàn và vệ

sinh công nghiệp.

- Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Rèn luyện cho người học thái độ nghiêm

túc, tỉ mỉ, chính xác trong học tập và trong thực hiện công việc.

Nội dung chính của mô đun:

Bài 1. Đấu lắp mạch điện mở máy động cơ KĐB 3 pha ro to dây quấn qua

2 cấp điện trở phụ theo nguyên tắc thời gian.

Bài 2. Đấu lắp mạch điện mở máy động cơ một chiều qua 2 cấp điện trở phụ

theo nguyên tắc thời gian.

Bài 3. Đấu lắp mạch điện máy tiện T616.

Bài 4. Đấu lắp mạch điện máy tiện T18 .

Bài 5. Đấu lắp mạch điện máy phay FU250

Bài 6. Đấu lắp mạch điện máy doa 2620.

Bài 7. Đấu lắp mạch điện máy khoan cần 2 55

Bài 8. Đấu lắp mạch điện máy mài 3 Б722

Bài 9. Đấu lắp mạch điện băng tải

Bài 10. Đấu lắp mạch điện cầu trục.

Bài 11. Đấu lắp mạch điện thang máy chuyển hàng.

6

BÀI 1

ĐẤU LẮP MẠCH ĐIỆN MỞ MÁY ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA

RÔ TO DÂY QUẤN QUA 2 CẤP ĐIỆN TRỞ PHỤ

THEO NGUYÊN TẮC THỜI GIAN

MÃ BÀI:TBĐ2-01

Mục tiêu:

- Phân tích được nguyên lý hoạt động của mạch điện.

- Vận dụng đ ng trang thiết bị trong mạch điện.

- Đấu lắp được mạch điện hoạt động đ ng chức năng, khắc phục được những

sai hỏng thường gặp.

- Rèn luyện tính tỉ mỉ, cẩn thận trong công việc.

Nội dung chính:

1. Sơ đồ nguyên lý (hình 1.1)

2. Trang bị điện trong mạch

- Cầu dao CD; Cầu chì CC.

- N t ấn đơn: D; M.

- Động cơ 3 pha rô to dây quấn KĐB.

- Công tắc tơ: K; 1G; 2G.

- Rơ le thời gian: 1RTh; 2RTh.

- Điện trở: Rp1; Rp2.

Hình 1.1

Sơ đồ mạch điện mở máy động cơ KĐB 3 pha ro to dây quấn

qua 2 cấp điện trở phụ theo nguyên tắc thời gian

7

3. Nguyên lý làm việc

- Ấn n t mở máy M(3,5); cuộn dây K có điện. Động cơ bắt đầu khởi động

với toàn bộ điện trở phụ trong mạch. Khi đó rơ-le thời gian 1RTh(5,4) cũng được

cấp nguồn và bắt đầu tính thời gian duy trì cho tiếp điểm của nó.

- Hết khoảng thời gian đã ấn định, tiếp điểm 1RTh(5,7) đóng lại cấp điện

cho cuộn 1G. Các tiếp điểm 1G động lực đóng lại để loại RP1. Khi đó 2RTh(7,4)

cũng được cấp nguồn và bắt đầu tính thời gian duy trì cho tiếp điểm của nó; Đồng

thời tiếp điểm 1G(7,9) cũng đóng lại để chuẩn bị cho cuộn 2G làm việc.

- Hết khoảng thời gian duy trì của 2RTh thì tiếp điểm 2RTh(9,11) đóng lại,

cuộn 2G(11,4) được cấp nguồn làm cho RP2 bị loại. Động cơ tăng dần tốc độ đến

định mức, kết th c quá trình khởi động động cơ.

Các bƣớc và cách thức thực hiện công việc:

Bước 1: Tìm hiểu cấu tạo thực tế và các thông số kỹ thuật cơ bản của thiết bị sử

dụng trong mạch.

Bước 2: Đấu mạch điện theo sơ đồ nguyên lý hình 1.1

- Đấu mạch điện điều khiển

- Đấu mạch điện động lực

Bước 3: Kiểm tra nguội theo các bước sau:

- Nối dây từ bót trên mạch động lực vào động cơ.

- Kiểm tra mạch động lực

- Kiểm tra mạch điều khiển.

Bước 4: Hoạt động thử theo các bước sau:

- Nối dây nguồn.

- Đóng cầu dao nguồn

- Vận hành khởi động động cơ qua 2 cấp điện trở phụ:

+ Ấn n t M.

+ Theo dõi hoạt động của các công tắc tơ K, 1G, 2G; rơ le thời gian 1RTh,

2RTh; các điện trở phụ Rp1, Rp2.

+ Quan sát tốc độ động cơ qua từng giai đoạn.

Bước 5 : Lỗi thường gặp và cách khắc phục

- Trường hợp: Ấn M, cuộn hút K có điện, động cơ làm việc có tiếng kêu

khác thường và chạy chậm.

- Nguyên nhân: Mất pha mạch động lực

- Cách khắc phục: Kiểm tra các tiếp điểm chính và nguồn điện 3 pha trên

mạch động lực và đấu dây chắc chắn cho các tiếp điểm chính K

8

Bài tập thực hành của học viên:

Câu 1. Đấu lắp mạch điện mở máy động cơ KĐB 3 pha ro to dây quấn qua

2 cấp điện trở phụ theo nguyên tắc thời gian, trên Panel 60x60x2.

Câu 2. Vẽ, phân tích nguyên lý hoạt động mạch điện mở máy KĐB 3 pha ro

to dây quấn qua 2 cấp điện trở phụ theo nguyên tắc dòng điện. Hình 1.2

Hình 1.2


qua 2 cấp điện trở phụ theo nguyên tắc dòng điện

9

BÀI 2

ĐẤU LẮP MẠCH ĐIỆN MỞ MÁY ĐỘNG CƠ MỘT CHIỀU

QUA 2 CẤP ĐIỆN TRỞ PHỤ THEO NGUYÊN TẮC THỜI GIAN

MÃ BÀI: TBĐ2-02

Mục tiêu:

- Phân tích được nguyên lý hoạt động của mạch điện mở máy động cơ 1

chiều qua 2 cấp điện trở phụ theo nguyên tắc thời gian.





Nội dung chính:


Hình 2.1. Sơ đồ nguyên lý mạch điện mở máy động cơ 1 chiều

2. Trang bị điện trong mạch.

- N t ấn đơn: D; MT; MN.

- Rơ le thời gian: 1Rth; 2Rth

- Công tắc tơ: T; N; 1G; 2G.

- Các điện trở: RP1; RP2; RFK.

- Cuộn kích từ : CKĐ

- Động cơ một chiều : Đ.

3. Nguyên lý hoạt động.

- Ấn n t MT (3,5) để mở máy cho động cơ quay thuận. Các tiếp điểm T động

lực đóng lại, động cơ bắt đầu mở máy với toàn bộ điện trở phụ trong mạch. Đồng

10

thời khi đó tiếp điểm T(5,9) đóng lại cấp nguồn cho 1RTh và thời gian duy trì của

nó sẽ được tính từ đó.

- Hết khoảng thời gian đã ấn định, tiếp điểm 1RTh(11,15) đóng lại cấp điện

cho cuộn 1G. Các tiếp điểm 1G động lực đóng lại để loại RP1. Khi đó 2RTh(15,4)

cũng được cấp nguồn và bắt đầu tính thời gian duy trì cho tiếp điểm của nó, đồng

thời tiếp điểm 1G(15,17) cũng đóng lại để chuẩn bị cho cuộn 2G làm việc.

- Hết khoảng thời gian duy trì của 2RTh thì tiếp điểm 2RTh(17,19) đóng lại,

cuộn 2G(19,4) được cấp nguồn làm cho RP2 bị loại. Động cơ tăng dần tốc độ đến

định mức, kết th c quá trình khởi động động cơ.

- Muốn động cơ quay nghịch thì ấn n t D(1,3); sau đó ấn MN(3,11) làm cho

cuộn dây N(13,4) có điện nên điện áp đặt vào phần ứng bị đảo cực tính động cơ sẽ

đảo chiều. Quá trình loại các điện trở phụ tương tự hoàn toàn như trên. Do khi đó

tiếp điểm N( 9,11) được đóng lại và rơ-le thời gian cũng được cấp nguồn.








- Nối dây cấp nguồn một chiều cho mạch.






- Vận hành khởi động động cơ qua 2 cấp điện trở phụ theo chiều thuận:

+ Ấn n t MT.

+ Theo dõi hoạt động của các công tắc tơ T, 1G, 2G; rơ le thời gian 1RTh,



- Vận hành khởi động động cơ qua 2 cấp điện trở phụ theo chiều ngược:

+ Ấn n t MN.

+ Theo dõi hoạt động của các công tắc tơ N, 1G, 2G; rơ le thời gian 1RTh,




- Trường hợp: Ấn MT, cuộn hút T có điện, động cơ hoạt động theo chiều

thuận nhưng khi ấn MN, công tắc tơ N h t nhưng động cơ không quay.

- Nguyên nhân: Tiếp điểm thường mở công tắc tơ N bị hỏng.

- Cách khắc phục: Kiểm tra các tiếp điểm công tắc tơ N và đấu dây chắc

chắn cho các tiếp điểm.

11


Câu 1. Đấu lắp mạch điện mở máy động cơ một chiều qua 2 cấp điện trở

phụ theo nguyên tắc thời gian trên Panel 60x60x2.

Câu 2. Phân tích nguyên lý hoạt động mạch điện mở máy động cơ một

chiều qua 2 cấp điện trở phụ theo nguyên tắc tốc độ (nguyên tắc điện áp), sơ đồ

hình 2.2

Hình 2.2


qua 2 cấp điện trở phụ theo nguyên tắc tốc độ

Câu 3. Phân tích nguyên lý hoạt động mạch điện hãm động năng động cơ

một chiều theo sơ đồ hình 2.3

Hình 2.3

Sơ đồ mạch điện hãm động năng động cơ một chiều

12

BÀI 3

ĐẤU LẮP MẠCH ĐIỆN MÁY TIỆN T616

MÃ BÀI:TBĐ2-03

Mục tiêu:

- Phân tích được nguyên lý hoạt động của mạch điện máy Tiện T616.





Nội dung chính:


Hình 3.1. Sơ đồ nguyên lý mạch điện máy tiện T616

2. Trang bị điện

a. Thiết bị dẫn động gồm :

- Động cơ trục chính M1, công suất 4,5 KW, tốc độ 1450 vòng /ph t.

- Động cơ bơm dầu M2, công suất 0,1 KW, tốc độ 2800 vòng/ ph t.

- Động cơ bơm nước M3, công suất 0,125 KW, tốc độ 2800 vòng/ph t

b. Thiết bị điều khiển gồm:

- Công tắc 3 pha BB, BD

- Cầu chì mạch động lực 1P, 2P

- Công tắc tơ bơm dầu KC

- Bộ công tắc tơ kép điều khiển động cơ trục chính KP, KΠ

13

- Rơle điện áp PH

- Biến áp TP

- Công tắc điều khiển bằng tay gạt P

- Đèn chiếu sáng LMO

- Công tắc đèn BMO...


a. Chuẩn bị: Đóng công tắc nguồn 3 pha BB

- Kéo tay gạt về vị trí giữa làm cho Π1, Π4 kín, đóng điện cho rơle điện áp

PH hoạt động. Tiếp điểm PH đóng lại để tự duy trì. Cuộn h t công tắc tơ KC có

điện đóng điện cho bơm dầu hoạt động.

b. Chạy phải - Kéo tay gạt lên phía trên, tiếp điểm Π2, Π4 đóng, động cơ bơm dầu vẫn

hoạt động do tiếp điểm PH vẫn đóng. Công tắc tơ KP được cấp điện, đóng điện

cho động cơ chính chạy phải.

- Nếu cần tưới nước làm mát, người thợ có thể bật công tắc BD, động cơ

bơm nước sẽ hoạt động.

c. Dừng máy

- Kéo tay gạt về vị trí giữa, Π2 sẽ mở ra, công tắc tơ KP mất điện dừng tạm

thời động cơ trục chính M1. Động cơ bơm dầu vẫn hoạt động.

d. Chạy trái. - Kéo tay gạt xuống phía dưới, tiếp điểm Π3 đóng, công tắc tơ KΠ đóng lại.

Động cơ trục chính sẽ chạy trái.

e. Bảo vệ và liên động. - Máy tiện này cho phép đảo chiều quay tức thì khi cắt ren (không cần dừng

trước khi đảo chiều quay). Hai công tắc tơ được liên động bằng cặp tiếp điểm

thường đóng và khoá cơ khí.

- Trong mạch này các động cơ hoạt động theo trình tự sử dụng cơ chế khoá.

Động cơ bơm dầu “khoá” động cơ trục chính.

f. Hoạt động của bảo vệ thấp điện áp trong sơ đồ.

- Khi mở máy động cơ: Tay gạt ở vị trí giữa, nếu điện áp lưới giảm thấp

rơ le điện áp không tác động nếu đưa tay gạt lên hoặc xuống: động cơ không

hoạt động.

- Khi động cơ đang hoạt động: Tay gạt đang ở vị trí trên hoặc dưới, nếu

điện áp lưới giảm thấp rơ le PH thôi tác động các khởi động từ KP hoặc KΠ

và KC thôi tác động các động cơ ngừng hoạt động.









14





- Đóng cầu dao nguồn BB

+ Đưa tay gạt để ở 0

→ PH tác động, mạch sẵn sàng làm việc.

+ Đưa tay gạt sang I

→ M2 hoạt động → M1 quay thuận.

+ Đưa tay gạt sang II

→ M2 hoạt động → M1 quay ngược.

+ Đóng cầu dao BD

→ M3 hoạt động. + Đưa tay gạt về ở 0

→ máy ngừng hoạt động.


- Trường hợp : Đóng cầu dao BB, tay gạt ở vị trí 0 nhưng rơ le điện áp PH

không tác động..

- Nguyên nhân : Do điện áp nguồn giảm dưới điện áp định mức.

- Cách khắc phục : Điều chỉnh điện áp nguồn bằng với giá trị định mức của

rơ le điện áp PH.


Đấu lắp mạch điện máy Tiện T616 trên tủ điện 400x600x180.

15

BÀI 4

ĐẤU LẮP MẠCH ĐIỆN MÁY TIỆN T1-8A

MÃ BÀI: TBĐ2-04

Mục tiêu:

- Phân tích được nguyên lý hoạt động của mạch điện máy Tiện T1-8A.





Nội dung chính:

1. Sơ đồ nguyên lý

Hình 4.1. Sơ đồ nguyên lý mạch điện máy tiện T1-8A

2. Trang bị điện.

a. Thiết bị dẫn động gồm:

- Động cơ truyền động chính M1 hai tốc độ kiểu Δ/YY

- Động cơ bơm nước M2

b. Thiết bị điều khiển

16

- Công tắc 3 pha H1, H2

- Biến áp cách li PT

- Công tắc tơ K1, K2, K3, K4, K5, K6

- Rơ le thời gian Rth

- Rơ le nhiệt RLN

- Rơ le trung gian Rtg

- Đèn chiếu sáng ĐCS

- Đèn báo hiệu ĐH

- Công tắc đèn H3

- Công tắc chọn tốc độ HCM2

- Tay gạt HCM1

- N t dừng khẩn cấp “STOP”


a. Chọn tốc độ

- Bật công tắc HCM2 sang vị trí 1, cuộn h t công tắc tơ K3 có điện, các cuộn

dây động cơ được đấu kiểu tam giác nối tiếp tơng ứng với tốc độ thấp.

- Bật công tắc HCM2 sang vị trí 2, cuộn h t công tắc tơ K4, K5 có điện, các

cuộn dây động cơ được đấu kiểu sao song song (YY) tương ứng với tốc độ cao.

b. Chạy phải: Tương tự máy tiện T616.

c. Dừng khẩn cấp.

- Trong trường hợp nguy hiểm (mâm cặp chạm vào bàn gá dao chẳng hạn)

người thợ ấn vào n t dừng khẩn “Stop” làm cho cuộn h t K1 hoặc K2 mất điện, cắt

điện tức thời vào động cơ, đồng thời cuộn h t công tắc tơ K6 có điện đưa bộ hãm

động năng vào làm việc. Sau một thời gian tiếp điểm Rth mở ra, kết th c quá trình

hãm động năng.













- Đóng cầu dao nguồn BB

+ Đưa tay gạt HCM1 sang 1 → K1 có điện.

+ Đưa HCM2 sang 1 → K3 có điện → M1 quay thuận.

+ Đưa tay gạt HCM1 sang 2 → K2 có điện.

+ Đưa HCM2 sang 2 → K4,K5 có điện → M1 quay ngược.

+ Đóng cầu dao H2 → M2 hoạt động

+ Cắt cầu dao H1 để dừng máy

17


- Trường hợp 1:

+ Hiện tượng: Khi cấp nguồn cho mạch, rơ le RTg tác động nhưng khi đưa

HCM1 sang phải hoặc trỏi thì cuộn hỳt K1 hoặc K2 không hút.

+ Nguyên nhân: Do tiếp điểm duy trì RTG không tiếp x c. + Cách khắc phục: Kiểm tra cách đấu dây theo sơ đồ, kiểm tra tiếp điểm duy

trì RTg.


+ Hiện tượng: Đưa HCM1 sang 1 → M1 quay thuận nhưng khi đưa tay gạt

HCM1 sang 2 → M1 không đảo chiều.

+ Nguyên nhân: Do chưa đảo thứ tự pha. + Cách khắc phục: Kiểm tra cách đấu dây mạch động lực, thay đổi thứ tự 2

trong 3 pha cấp vào M1.


Câu 1. Đấu lắp mạch điện máy Tiện T1-8A trên tủ điện 400x600x180.

Câu 2. Trình bày trang bị điện và phân tích nguyên lý làm việc máy tiện

Rơvônve (Hình 4.2)

18

A B

ATM 2

220V 220V

30V

mba

Tg1

Tg2

Tg3

Tg 2

Tg 3Tg 1

kc

ATM 1

C

A A A

O

V CM

A O

30V

§3

§1

§2

§4

36V

K

K

KYY

4a

4b4c

2a

2b

2c

M-2 M-3M-1

KT KN

KK1

KH

KH KH

q t¶i M2

TS 2

b ng? ng

KH

rn 3

q t¶i §/c M1

TS 2

K-N

K N

KT

TS1

K

K1

Kt

K 1

k

KN

K H

M

® - bn

rn1

1 mba 2

BCLC

TS1

KN

§TH

K T

K-T N

M T

rn 3 rn 3

rn 2 rn 2

rn 2

rn 2

rn 1

M 2

rn 1K

K

TS 1

M 1

KYY

KK

KYY

TS 1

K

D D T

D N

§N

rn 3

§

§YY

6 8

Hình 4.2. Sơ đồ nguyên lý máy Tiện Rơvonve

19

BÀI 5

ĐẤU LẮP MẠCH ĐIỆN MÁY PHAY FU250

MÃ BÀI:TBĐ2-05

Mục tiêu:

- Phân tích được nguyên lý hoạt động của mạch điện máy Phay FU250.





Nội dung chính:

1. Sơ đồ nguyên lý (Hình 5.1)


- Rơ le thời gian TS, tự động ngắt nguồn 1 chiều vào động cơ sau khi hãm

- Công tắc tơ K1; K∆; KYY; K∑; KT; KN; KH

- Rơ le nhiệt : RN1 ; RN2; RN3; RN4

- Công tắc tơ đóng điện 1 chiều hãm động cơ M1

- Công tắc đảo chiều động cơ trục chính: K

- N t ấn: D; M; M∆; MYY; N t dừng khẩn cấp KC.


- Chuẩn bị:

+ Đóng AP1 cấp điện cho mạch động lực, các rơ le trung gian TG1- TG3 tác

động

+ Đóng P2 cấp điện cho mạch điều khiển qua các tiếp điểm TG1-TG3 , đèn

báo ngưng sáng.

- Chạy máy:

+ Ấn n t M, cuộn h t K1 có điện, đóng tiếp điểm duy trì cho mạch điều

khiển, đóng các cặp tiếp điểm động lực cấp điện cho động cơ bơm dầu M1 hoạt

động, đèn báo ngưng tắt.

+ Ấn các n t ấn M∆ hoặc MYY để chọn tốc độ cho động cơ trục chính M2,

tương ứng các công tắc tơ K∆ hoặc KYY,K∑ có điện, động cơ sẽ chạy tốc độ chậm

hoặc nhanh.

+ Xoay công tắc K để chọn chiều quay cho động cơ nâng hạ bàn máy M3,

nếu K đưa lên vị trí 1, công tắc tơ KT có điện, động cơ M2 chạy thuận, đưa bàn máy

đi lên. nếu K đưa xuống vị trí 2, công tắc tơ KN có điện, động cơ M2 chạy ngược,

đưa bàn máy đi xuống.

- Hãm dừng động cơ M1:

Ấn n t ấn D, các công tắc tơ K∆ hoặc KYY,K∑ ; KT hoặc KN mất điện, các

động cơ M1; M2; M3 ngừng hoạt động, đồng thời công tắc tơ HH có điện, đóng các

tiếp điểm KH cấp nguồn 1 chiều vào động cơ M2, thực hiện việc hãm cưỡng bức

động cơ.

- Dừng khẩn cấp:

Trong trường hợp nguy hiểm, tác động vào n t ấn KC, toàn bộ mạch mất

điện, đảm bảo an toàn cho công nhân vận hành.

20

A B

ATM 2

mbamba

Tg 2

Tg 3Tg 1

kc

q t¶i M1

q t¶i M3

TSkh

rn 1

kh

K1

RN-1

M-1

ATM 1

C

A A A

O

V CM

A O

§3

§1

§2

§4

K1

KH

® DK1

rn 1

k

M

K

K K

RN-4

M-3M-2

rn -2

KT KN

rn 4

q t¶i M2rn 2

TS

rn 4

K N

KT

KK

K

K

KYY

® YY

®

M

K

YY

4a

4b4c

2a

2b

2c

KYY

KH

KH KH

M

K

K 1

2

0

RN-3

rn 3

K

rn 2 rn 3D

D YY

D

1 2

1

KT

KN

Tg1

Tg2

Tg3

Hình 5.1. Sơ đồ nguyên lý máy phay FU-250.

21













- Đóng P → TG1,TG2,TG3 hút

- Ấn M → K1 hút → động cơ bơm dầu M1 hoạt động.

- Ấn M∆ hoặc MYY tương ứng các công tắc tơ K∆ hoặc KYY,K∑ hút → động

cơ trục chính M2 hoạt động nhanh hoặc chậm.

- Bật công tắc K lên vị trí 1 → KN hút, động cơ M3 nõng bàn máy lên trên.

- Bật công tắc K xuống vị trí 2 → KT h t, động cơ hạ bàn máy xuống dưới.

Ấn D → toàn bộ các CTT mất điện, KH có điện, đưa nguồn 1 chiều vào thực

hiện hãm động năng động cơ M2.

- Cắt áp tô mát



+ Hiện tượng: Khi ấn n t dừng, công tắc tơ KH có điện nhưng kiểm tra

không có nguồn điện 1 chiều

+ Nguyên nhân: Tiếp điểm KH tiếp x c kém hoặc bộ chỉnh lưu bị hỏng

+ Cách khắc phục: Kiểm tra cách đấu dây theo sơ đồ, kiểm tra tiếp điểm KH,

đo kiểm tra nguồn 1 chiều.


+ Hiện tượng: Bật công tắc K lên vị trớ 1 → KN h t, động cơ M3 nâng bàn

máy lên trên nhưng khi bật công tắc K xuống vị trí 2 → KT h t, động cơ không hạ

bàn máy xuống dưới.

+ Nguyên nhân: Do chưa đảo thứ tự pha. + Cách khắc phục: Kiểm tra cách đấu dây mạch động lực, thay đổi thứ tự 2



Câu 1. Đấu lắp mạch điện máy Phay FU-250 trên tủ điện 400x600x180.

Câu 2. Vẽ sơ đồ và phân tích mạch điện máy phay 1H82 (hình 5.2)

22

T

1K

2

1

BB

3

2

M

O

TY

S

1K

B1

1K

B2

M3

PT

O

W

R2

R1

PT

W

b

M1

0

PT

M2

B

E

2K

B4

2K

B3

Y

1

2K

2K

4

1K

4

K

Y-1

K

Y-2

BO

1K

Y-2

o

P

PK

C

PK

C

1K

Y-1

2K

Y-1

2K

Y-2

W

T

T

W

PT

W

3K

2

3K

1

2K

3

1K

1

Y

2

W

2K

2

W

1K

3

B

P

Y

-3

Hình 5.1. Sơ đồ nguyên lý máy phay 1H82.

23

BÀI 6

ĐẤU LẮP MẠCH ĐIỆN MÁY DOA 2620

MÃ BÀI:TBĐ2-06

Mục tiêu:

- Phân tích được nguyên lý hoạt động của mạch điện máy Doa 2620.





Nội dung chính:


Hình 6.1. Sơ đồ nguyên lý mạch điện máy Doa 2620

24


- Động cơ truyền động chính 380V. 10kW. 1600V/p

- Động cơ ăn dao: 380V. 2,1kW. 1500V/p

- Công tắc tơ. 1T, 1N, KB, CH, 1NH, 2NH, 2T, 2N

- Rơ le thời gian. Rth,

- Rơ le kiểm tra tốc độ RKT

- Điện trở phụ. Rf

- Rơ le nhiệt. 1RN, 2RN

- Công tắc. 1KH, 2KH


a. h i động: - Đóng cầu dao cấp nguồn.

- Bật công tắc 1KH về vị trí đóng, nhấn MT công tắc tơ 1T và CH hoạt

động động, các tiếp điểm 1T và CH ở mạch động lực và điều khiển tác động, động

cơ trục chính làm việc theo chiều thuận Tốc độ thấp khi đó tiếp điểm 1T đóng

để duy trì và cấp nguồn cho công tắc tơ KB điều khiển động cơ bơm dầu làm việc.

- Quá trình điều khiển cho động cơ quay ngược được thực hiện tương tự như

trên.

- Để thay đổi tốc độ động cơ ta bật công tắc 2KH về vị trí đóng, rơ le thời

gian RTH có điện, sau thời gian chỉnh định tiếp điểm của rơ le RTH, thường đóng

mở ra thường mở đóng lại l c này công tắc tơ 1NH, 2NH có điện các tiếp điểm ở

mạch động lực đóng, động cơ hoạt động ở tốc độ cao Tốc độ c o .

Việc chuyển đổi tốc độ từ thấp lên cao tương ứng với chuyển đổi tốc độ từ đấu Δ

sang YY và ngược lại được thực hiện bởi tay gạt cơ khí 2KH

b. H m máy: - Để chuẩn bị mạch hãm và kiểm tra tốc độ động cơ, sơ đồ sử dụng rơle

kiểm tra tốc độ RKT, nối trục với động cơ Đ không thể hiện trên sơ đồ . RKT làm

việc theo nguyên tắc ly tâm: khi tốc độ lớn hơn giá trị chỉnh định thường khoảng

15%) tốc độ định mức, nếu động cơ đang quay thuận thì tiếp điểm RKT-1đóng;

nếu đang quay ngược thì tiếp điểm RKT-2 đóng.

- Giả sử động cơ đang quay thuận. RKT-1 đóng rơ le 1RH có điện, các tiếp

điểm 1RH đóng để duy trì và chuẩn bị cho quá trình hãm.

Nếu động cơ đang quay chậm thì KB, 1T, Ch có điện; nếu quay nhanh thì KB, 1T,

1Nh, 2Nh, RTh có điện, tương ứng với CH và RTh mất điện.

- Muốn dừng, ấn D l c này 1T, KB, Ch và 1T, KB, 1NH, 2NH, RTH mất

điện, đồng thời CH, hoặc RTH, 2N có điện. Trên mạch động lực, 1T, KB, CH,

1NH, 2NH mở ra, và 2N đóng lại động cơ Đ được đảo hai trong 3 pha quá trình

hãm ngược được thực hiện tốc độ giảm đến dưới 15 định mức thì RKT-1 mở rơ

le 1RH mất điện, tiếp điểm 1RH mở 2N mất điện, động cơ Đ được cắt nguồn kết

th c quá trình hãm.

c. Thử máy

- Muốn điều chỉnh hoặc thử máy, ấn TT hoặc TN l c này 2T hoặc 2N có

điện động cơ được nối Δ với điện trở phụ Rf làm cho động cơ chỉ chạy với tốc độ

thấp.

25













- Đóng áp tô mát

- Bật công tắc 1KH sang vị trí đóng:

+ Ấn MT → 1T, Ch , KB có điện, ĐB hoạt động, Đ quay thuận, tốc độ thấp.

+ Ấn MN → 1N, Ch, KB có điện, ĐB hoạt động, Đ quay ngược, tốc độ thấp.

Bật công tắc 2KH sang vị trí đóng: Rth có điện, sau thời gian chỉnh định, Ch mất

điện, 1Nh và 2Nh có điện, Đ làm việc tốc độ cao

- Ấn D: 1T, KB, Ch và 1T, KB, 1NH, 2NH, RTH mất điện, đồng thời CH,

hoặc RTH, 2N có điện→Đ được đảo pha sảy ra quá trình hãm ngược

- Ấn TT hoặc TN → 2T hoặc 2N có điện → Đ được đấu ∆ qua 1 cấp Rf



+ Hiện tượng: Bật công tắc 1KH sang vị trí đóng: + Ấn MT → 1T, Ch có

điện nhưng KB không có điện.

+ Nguyên nhân: Do tiếp điểm duy trì Ch không tiếp xúc.

+ Cách khắc phục: Kiểm tra cách đấu dây theo sơ đồ, kiểm tra tiếp điểm duy

trì công tắc tơ Ch.


+ Hiện tượng: Bật công tắc 2KH sang vị trí đóng: Rht có điện nhưng động

cơ Đ không tăng tốc.

+ Nguyên nhân: Do tiếp điểm Rth chưa chuyển trạng thái.

+ Cách khắc phục: Kiểm tra cách đấu dây mạch động lực, kiểm tra tiếp

điểm của Rth.


Câu 1. Đấu lắp mạch điện máy Doa 2620 trên tủ điện 400x600x180.

Câu 2. Vẽ và phân tích sơ đồ mạch điện máy Doa 2A613 (hình 6.2 )

26

Hình 6.2. Sơ đồ nguyên lý mạch điện máy Doa 2A613

27

BÀI 7

ĐẤU LẮP MẠCH ĐIỆN MÁY KHOAN CẦN 2A-55

MÃ BÀI: TBĐ2-07

Mục tiêu:

- Phân tích được nguyên lý hoạt động của mạch điện máy Khoan cần 2 -55.





Nội dung chính:


Hình 7.1 Sơ đồ nguyên lý mạch điện máy Khoan cần 2A-55

28


. Thiết bị dẫn động gồm:

- Động cơ truyền động chính M1 hai tốc độ kiểu Δ/YY

- Động cơ bơm nước M3

- Động cơ chuyển động ngang M2

b. Thiết bị điều khiển

- Công tắc 3 pha Q1

- Cầu dao 3 pha đóng cắt điện động cơ máy bơm nước.

- Cầu chì F1, F2, F3, F4, F5, F6. F7, F8

- Biến áp cách li (an toàn) 380V~/220V/24V

- Khoá điện S1 cấp nguồn mạch điều khiển

- Đèn báo H, H1, H2, H3, H4.

- Công tắc xoay S3 ÷ S7

- Công tắc tơ K1÷ K7 , rơ le nhiệt OL1

3. Nguyên lý hoạt động

- Chuẩn bị chạy máy

Vặn S3 ở vị trí 2, cuộn h t KT có điện đóng tiếp điểm KT1-0 lại sẵn sàng

làm việc. sau đó chuyển về vị trí 1.

- Chạy phải

Vặn công tắc xoay S4 ở vị trí 1 công tắc tơ K1 có điện cấp điện 3 pha cho

động cơ chạy theo chiều thuận

- Chạy trái.

Vặn công tắc S4 sang vị trí 2 cấp điện cho công tắc tơ K2 đảo pha vào động

cơ trục đảo chiều quay động cơ.

- Chọn tốc độ:

Tuỳ vào vật liệu khoan mà ta chọn tốc độ phù cho hợp, có hai cách để chọn

tốc độ khoan: thứ nhất ta có thể chọn tốc độ khoan bằng chuyển mạch S5 trên mặt

tủ điều khiển, thứ hai ta thay đổi tỷ lệ truyền ở hộp số.

- Dừng trục chính:

Vặn công tắc S3 sang vị trí 2, l c này công tắc S4 và S5 mất điện, đông cơ

M1 ngừng hoạt động.

- Di chuyển cần kho n lên xuống

Máy khoan trang bị hai công tắc hành trình (cữ lên xuống của ụ khoan) LS1

và LS2. Khi khoan người thợ có thể điều chỉnh vị trí tương đối của cữ tương ứng

với chiều sâu của lỗ cần khoan. Trong quá trình khoan, khi mũi khoan chuyển

động quá chiều sâu đặt trước công tắc hành trình sẽ cắt điện mạch điều khiển, động

cơ dừng lại.

- Dừng khẩn cấp.

Trong trường hợp nguy hiểm (phôi bị quay theo mũi khoan) người thợ ấn

vào n t dừng khẩn S6 để cắt toàn bộ điện vào điều khiển.

- Bơm nước làm mát.

Bật cầu dao CD, đóng điện cho máy bơm nước M3 tưới dung dịch làm mát

vào vùng cắt gọt của chi tiết gia công.

- Bảo vệ:

Ngắn mạch bằng cầu dao 3 pha, quá tải bằng rơ le nhiệt OL1 .

29













- Bật khóa điện S1

- Bật công tắc S4 sang 1 hoặc 2 để chọn chiều quay cho động cơ M1

- Bật công tắc S5 sang 1 hoặc 2 để chọn tốc độ cho động cơ M1

- Bật công tắc S3 sang vị trí 2→ KT có điện → tiếp điểm thường mở KT

đóng lại để duy trì

- Bật công tắc S3 sang vị trí 2, mạch sẵn sàng làm việc:

+ Nếu S4 đang ở VT 1, S5 đang ở VT 1 thì K1 và K3 có điện, M1 quay thuận

với tốc độ thấp.

+ Nếu S4 đang ở VT 2, S5 đang ở VT 2 thì K2 và K4, K5 có điện, M1 quay

ngược với tốc độ cao.

- Bật công tắc S7 sang 1→ K6 có điện → M2 quay thuận nâng bàn khoan lên

trên, tác động công tắc hành trình LS1, M2 dừng.

- Bật công tắc S7 sang 2→ K7 có điện → M2 quay ngược hạ bàn khoan

xuống dưới, tác động công tắc hành trình LS2, M2 dừng.



+ Hiện tượng: Bật công tắc S3 sang vị trí 2, rơ le trung gian KT không có

điện.

+ Nguyên nhân: Do dây nối giữa chân 0(S3) và cuối KT không có hoặc

không tiếp xúc.

+ Cách khắc phục: Kiểm tra cách đấu dây theo sơ đồ, kiểm tra tiếp x c các

đầu dây.


+ Hiện tượng: S4 ở vị trí 1, M1 quay chậm nhưng khi bật S4 sang 2 thì M1 có

tiếng kêu lạ.

+ Nguyên nhân: Do đấu nhầm dây bên phía mạch động lực.

+ Cách khắc phục: Kiểm tra cách đấu dây mạch động lực, kiểm tra tiếp xúc

của các tiếp điểm K5.


Câu 1. Đấu lắp mạch điện máy Khoan cần 2A-55 trên tủ điện 400x600x180.

Câu 2. Vẽ và phân tích sơ đồ mạch điện máy Khoan cần (hình 7.2)

30

Tg1

Tg2

Tg3

q t¶i M1

q t¶i M2

q t¶i M3

rn- 1

rn -2

K1

RN-1

M1

CM

K1

K

K K

KYY

RN-3RN-2

M2M3

KT KN

TS

kh

KH

®N

rn 2

kN

®T

kT

KT

kh

K1

rn 1

k1

M

K N

K T

TS

RN-3

4a

4b4c

2a

2b

2c

220V 220V

36V50V

§3

§1

§2

§4

KH

KH KH

Tg 2

Tg 3Tg 1

kc

D

KN

MN

MT

® D

RN-4

D T

D N

mbamba1 2

KYY

K

Krn 4

0

1

2

K

K

rn 3

K

K

A B C O A O

AP1 AP2

A A A V

Hình 7.2 Sơ đồ nguyên lý máy Khoan cần

31

BÀI 8

ĐẤU LẮP MẠCH ĐIỆN MÁY MÀI 3Б722

MÃ BÀI: TBĐ2-08

Mục tiêu:

- Phân tích được nguyên lý hoạt động của mạch điện máy Mài 3Б722.





Nội dung chính:


Hình 8.1. Sơ đồ nguyên lý mạch điện máy mài Mài 3Б722

32


- Đèn báo pha , B, C.

- Cầu dao 3 pha Q1

- Khoá điện S1

- Các đèn báo chế độ từ H1H3.

- Các chuyển mạch điều khiển S2S5

- N t dừng khẩn cấp S0.

- Nam châm điện SN

- Rơ le trung gian RL1, RL2.

- Rơ le thời gian TS.

- Cầu chì F1F8.

- Đèn chiếu sáng cục bộ Đ1.

- Công tắc tơ: K1, K2, K3, K4, K5

- Công tắc hành trình: LS1LS4.-

- Cầu đi ốt.

- N t ấn PB1PB3.


. Chạy động cơ bơm dầu bôi trơn:

Cấp điện ba pha cho hệ thống. Chuyển khoá điện S1 sang OPEN, ấn n t PB2,

rơ le thời gian TS, khởi động từ K2 có điện cấp điện ba pha cho động cơ bơm dầu

hoạt động.

b. Chạy đá mài:

Sau khi động cơ bơm dầu bôi trơn làm việc, áp suất dầu tăng dần, sau một

thời gian đặt trước tiếp điểm TS đóng lại cấp điện sẵn sàng cho động cơ quay đá

mài hoạt động. Ấn n t PB3, khởi động từ K1 hoạt động cấp điện 3 pha cho động cơ

chạy đá mài hoạt động.

c. Dừng đá mài:

Ấn n t PB1, cuộn h t K2 mất điện cắt điện động cơ bơm dầu đồng thời cuộn

hút K1 cũng mất điện cắt điện vào động cơ đá mài .

d. ẹp và lấy vật gi công.

Trên mô hình có mô phỏng một bàn nam châm điện để kẹp vật giữ phôi. Bàn

nam châm điện được điều khiển bằng công tắc xoay có 3 vị trí:

- Vị trí giữa: Tiếp điểm S2-11 ở ON còn các tiếp điểm khác ở OFF.

- Vị trí bên phải: Tiếp điểm S2-10 và S2-20 ở mức ON còn các tiếp điểm khác

ở mức OFF.

- Vị trí bên trái: S2-12 và S2-22 ở mức ON còn các tiếp điểm khác ở mức OFF.

Ch ý công tắc S2 ở vị trí trái trong khoảng 23s sau đó phải chuyển về giữa.

- Hoạt động củ bàn phôi :

+ Sau khi đã đặt vật gia công vào bàn nam châm, ta vặn công tắc S2 sang

phải, tiếp điểm S2-10 và S2-20 lên ON, dòng điện 1 chiều của bộ chỉnh lưu D sẽ vào

cuộn dây bàn nam châm SN, đồng thời tiếp điểm S2-21 cũng đóng lại cấp điện cho

K3 chuẩn bị làm việc, đèn báo H3 sáng báo cho người vận hành biết là vật đã được

h t chặt vào bàn gia công.

33

+ Cuộn h t K3 có điện cấp điện 3 pha cho động cơ thuỷ lực hoạt động đồng

thời tiếp đểm K3 đóng lại chuẩn bị cấp điện cho van thông qua hai rơ le trung gian

RL1và RL2.

+ Giả sử bàn phôi đang ở vị trí bên trái tác động vào công tắc hành trình

LS1, rơ le trung gian RL1 có điện cấp điện cho van thuỷ lực 1 đẩy bàn phôi sang

phải (van thuỷ lực là loại van 5.2, tức là van có 5 cửa điều khiển và có 2 vị trí).

Nhờ một cơ cấu cơ khí sau một hành trình theo phương y thì bàn phôi lại dịch một

khoảng theo phương x. Như vậy sau một lượt mài thì toàn bộ mặt của vật gia công

được mài hết.

+ Khi vật gia công đã mài xong, muốn lấy ra khỏi bàn nam châm ta vặn S2

sang trái trong khoảng 23s, tiếp điểm S2-12 và S2-22 kín mạch trong khoảng thời

giữ, dòng điện vào bàn nam châm sẽ đổi chiều để khử từ .

+ Dòng điện khử từ nhỏ hơn dòng nhiễm từ vì có điện trở hạn chế dòng điện

R, xoay S2 về vị trí giữa thì S2-11 đóng, cuộn dây cuả bàn nam châm SN được cắt

điện. Khi đó có một sức điện động cảm ứng trong cuộn dây, sức điện động này

được dập tắt bởi trở R mắc song song với cuộn dây. Đồng thời tiếp điểm S2-21

chuyển sang OFF cắt điện của cuộn h t K3 đồng thời đèn H3 tắt báo cho thợ mài

biết đã có thể lấy vật gia công ra khỏi bàn nam châm điện.

e. Nâng hạ bàn phôi:

Việc nâng hạ bàn phôi được thự hiện nhờ tay gay S5 điều khiển đông cơ M4.

Gạt S5 xuống dưới thì bàn phôi di chuyển xuống, muốn bàn phôi di chuyển lên thì

chỉ cần gạt S5 lên trên. S5 là tay gạt không tự giữ nên sau khi tác động thì S5 tự

động chuyển về vị trí giữa.

f. Liên động và bảo vệ

Chức năng liên động bảo vệ trong các máy điện công nghiệp là rất quan

trọng. Cũng như máy phay, máy tiện, máy khoan và một số máy điện công nghiệp

khác, máy bào ngang có các chức năng liên động bảo vệ sau:

Khi hoạt động thì bao giờ máy bơm dầu cũng hoạt động trước sau đó động

cơ đá mài mới được phép chạy. Liên động bảo vệ giữa việc đảo chiều quay của

động cơ M4. Nếu một trong các động cơ có sự cố thì điện toàn bộ mạch điều khiển

sẽ bị ngắt thông qua hệ thống rơ le nhiệt.












34


- Đóng cầu dao

- Bật khóa điện S1

- Ấn nút PB2 → TS, K2 có điện → động cơ M2 bơm dầu hoạt động.

- Ấn nút PB3 → K1 có điện → động cơ M1 quay đá mài hoạt động

- Ấn nút PB1 → K2, K1 mất điện M1; M2 dừng

- Vặn công tắc S2 sang phải, tiếp điểm S2-10 và S2-20 lên ON, cuộn dây bàn

nam châm SN được cấp nguồn, S2-21 cũng đóng lại cấp điện cho K3 → động cơ M3

hoạt động.

- Tác động LS1→ RL1 có điện

- Tác động LS2→ RL2 có điện

- Gạt S5 lên trên → K4 có điện → M4 hoạt động nâng bàn phôi lên trên.

- Gạt S5 xuống dưới → K5 có điện→ M4 hoạt động hạ bàn phôi xuống dưới.



+ Hiện tượng: Bật khóa điện S1 mạch điều khiển không có điện.

+ Nguyên nhân: Do một trong các tiếp điểm thường đóng của các rơ le nhiệt

không đóng hoặc nút dừng khẩn S0 đang ở vị trí mở.

+ Cách khắc phục: Kiểm tra cách đấu dây theo sơ đồ, kiểm tra các tiếp điểm

thường đóng của các rơ le nhiệt không đóng hoặc n t dừng khẩn S0


+ Hiện tượng: S5 ở vị trớ 1, M4 quay thuận nhưng khi bật S5 sang 2 thì M4

vẫn quay thuận.(không đảo chiều)

+ Nguyên nhân: Do đấu nhầm dây bên phía mạch động lực.

+ Cách khắc phục: Kiểm tra cách đấu dây mạch động lực, thay đổi thứ tự 2



Câu 1. Đấu lắp mạch điện máy mài 3Б722trên tủ điện 400x600x180.

Câu 2. Vẽ và phân tích sơ đồ mạch điện máy Mài phẳng (hình 8.2)

35

Hình 8.2 Sơ đồ mạch điện máy Mài phẳng

36

BÀI 9

ĐẤU LẮP MẠCH ĐIỆN BĂNG TẢI

MÃ BÀI:TBĐ2-09

Mục tiêu:

- Phân tích được nguyên lý hoạt động của mạch điện Băng tải.





Nội dung chính:


Hình 9. 1. Sơ đồ nguyên lý mạch điện băng tải

37


- Áp tô mát 3 pha : CB.

- N t ấn: PB1; PB2; PB3.

- Công tắc tơ : K1 ; K2 ; K3.

- Rơ le nhiệt : RN1 ; RN2 ; RN3

- Rơ le thời gian : TS1 ; TS2 ; TS3 ; TS4.

- Động cơ 3 pha : M1 ; M2 ; M3


- Chỉnh định các rơ le thời gian như sau: TS1: 5 giây; TS2: 5 giây; TS3: 5

giây; TS4: 10 giây.

- Mở máy: ( M1 hoạt động trước, sau 5 giây M2 hoạt động, sau 5 giây M3

hoạt động)

- Muốn băng tải 1 hoạt động :

+ Đóng áp tô mát cấp nguồn.

+ Ấn PB1, Rơ le thời gian TS1 có điện, bắt đầu đếm thời gian duy trì các tiếp

điểm của nó; Cuộn h t công tắc tơ K1 có điện sẽ đóng các cặp tiếp điểm chính

động lực cấp điện cho động cơ M1 làm việc đồng thời đóng tiếp điểm phụ thường

mở K1 để tự duy trì cho toàn mạch, băng tải 1 hoạt động.


Sau khoảng thời gian chỉnh định của rơ le thời gian TS1, tiếp điểm thường

mở đóng chậm TS1 đóng lại cấp điện cho cuộn h t K2 và rơ le thời gian TS2. Động

cơ M2 hoạt động, băng tải 2 hoạt động.


Sau khoảng thời gian chỉnh định của rơ le thời gian TS2, tiếp điểm thường

mở đóng chậm TS2 đóng lại cấp điện cho cuộn h t K3 , động cơ M3 hoạt động,

băng tải 3 hoạt động.

- Dừng máy: (Động cơ M3 dừng trước, sau 5 giây M2 dừng, sau 5 giây M3

dừng)

+ Ấn PB2, Rơ le thời gian TS3 và TS4 có điện, ngay lập tức tiếp điểm thường

đóng TS3 mở ra, cuộn h t K3 mất điện, động cơ M3 dừng, băng tải 3 ngừng hoạt

động.

+ Sau khoảng thời gian chỉnh định của rơ le thời gian TS3, tiếp điểm thường

đóng mở chậm TS3 mở ra cắt điện cuộn h t K2 động cơ M2 dừng, băng tải 2 ngừng

hoạt động.

+ Sau khoảng thời gian chỉnh định của rơ le thời gian TS4, tiếp điểm thường

đóng mở chậm TS4 mở ra cắt điện cuộn h t K1 động cơ M1 dừng, băng tải 1 ngừng

hoạt động.

- Bảo vệ:

Các động cơ được bảo vệ ngắn mạch bằng áp tô mát, quá tải bằng rơ le

nhiệt.




38










- Đóng áp tô mát CB

- Ấn PB1 theo dõi hoạt động của các động cơ.

- Ấn PB2 theo dõi quá trình dừng của các động cơ.

- Cắt áp tô mát.



+ Hiện tượng: Khi ấn PB1, cuộn h t K1 có điện, động cơ M1 làm việc nhưng

khi thôi không tác động vào nút PB1 thì động cơ M1 dừng.

+ Nguyên nhân: Do tiếp điểm duy trì K1 không tiếp x c.

+ Cách khắc phục: Kiểm tra cách đấu dây theo sơ đồ, kiểm tra tiếp điểm duy

trì K1.


+ Hiện tượng: Khi ấn PB2, rơ le thời gian TS3 và TS4 có điện, động cơ M3

dừng, nhưng sau một thời gian, động cơ M2 và M1 cùng dừng đồng thời.

+ Nguyên nhân: Do cài đặt thời gian của TS3 và TS4 bằng nhau.

+ Cách khắc phục: Cài đặt lại thời gian của TS4 gấp đôi thời gian TS3.


Câu 1. Đấu lắp mạch điện băng tải trên tủ điện 400x600x180.

39

BÀI 10

ĐẤU LẮP MẠCH ĐIỆN CẦU TRỤC

MÃ BÀI: TBĐ2-10

Mục tiêu:

- Phân tích được nguyên lý hoạt động của mạch điện Cầu trục.





Nội dung chính:


Hình 10.1. Sơ đồ nguyên lý mạch điện cầu trục

40


- N t ấn đơn: M1; M2; M3; M4; M5

- Các công tắc tơ: K; 1K; 2K; 3K; 4K; 5K; 6K

- Tay gạt cơ khí: KC

- Công tắc hành trình: 1KH ÷ 6KH.

- Động cơ xoay chiều 3 pha: 1Đ- xe cầu, 2Đ - xe con, 3Đ - tời


- Đóng cầu dao cấp nguồn.

+ Ấn 1M, cuộn h t công tắc tơ K có điện sẽ đóng các cặp tiếp điểm chính

động lực chuẩn bị cho các động cơ làm việc đồng thời đóng tiếp điểm phụ thường

mở để tự duy trì.

+ Muốn di chuyển xe cầu, ấn duy trì n t ấn 2M hoặc 3M tương ứng các công

tắc tơ 1K hoặc 2K sẽ có điện, động cơ 1Đ kéo xe cầu tiến hoặc lùi với chiều di

chuyển dọc theo nhà xưởng.

+ Muốn di chuyển xe con, ấn duy trì n t ấn 4M hoặc 5M tương ứng các

công tắc tơ 3K hoặc 4K sẽ có điện, động cơ 2Đ kéo xe con tiến hoặc lùi với chiều

di chuyển ngang nhà xưởng (di chuyển dọc trên ray xe cầu).

+ Muốn nâng hạ hàng, đưa tay gạt KC sang 1 hoặc 2 tương ứng các công tắc

tơ 5K hoặc 6K sẽ có điện, động cơ 3Đ kéo tời lên hoặc thả tời xuống.

- Dừng máy: cắt cầu dao CD













- Đóng CD cấp nguồn.

+ Ấn nút 1M, các động cơ sẵn sàng làm việc

+ Ấn giữ 2M, 1Đ quay thuận, tác động 1KH→1Đ dừng.

+ Ấn giữ 3M, 1Đ quay ngược, tác động 2KH→1Đ dừng.

+ Đưa tay gạt sang 1, 3Đ quay thuận, tác động 3KH→3Đ dừng.

+ Đưa tay gạt sang 2, 3Đ quay ngược, tác động 4KH→3Đ dừng.

+ Ấn giữ 4M, 2Đ quay thuận, tác động 5KH→2Đ dừng.

+ Ấn giữ 5M, 2Đ quay ngược, tác động 6KH→2Đ dừng.

- Dừng máy : cắt cầu dao CD.



+ Hiện tượng: Khi ấn 2M cuộn h t công tắc tơ 1K không có điện.

+ Nguyên nhân: Do tiếp điểm khống chế 2K hoặc 1KH không tiếp xúc

41

+ Cách khắc phục: Kiểm tra cách đấu dây theo sơ đồ, kiểm tra tiếp điểm

khống chế 2K hoặc tiếp điểm hành trình 1KH.


+ Hiện tượng: Khi đưa tay gạt sang 1, 3Đ quay thuận nhưng khi đưa tay gạt

sang 2, 3Đ vẫn quay thuận.

+ Nguyên nhân: Do chưa đảo thứ tự pha.

+ Cách khắc phục: Kiểm tra cách đấu, giữ nguyên một pha bất kỳ và đảo vị

trí hai pha còn lại vào động cơ.


Bài 1. Đấu lắp mạch điện Cầu trục trên tủ điện 400x600x180.

Bài 2. Tìm hiểu các thông số kỹ thuật và cắm dây kết nối trên mô hình Cầu

trục (cho trong hình 11.2a; 10.2b; 10.2c).

Hình 10.2.a. Sơ đồ kết nối đầu thu điều khiển từ xa

Hình 10.2. b Sơ đồ kết nối biến tần

42

Hình 10.2. c. Sơ đồ nguyên lý điều khiển động cơ xe con và động cơ tời

Trang bị điện trong mạch và nguyên lý hoạt động

* Trang bị điện

- Áp tô mát 1 pha, 3 pha.

- Đèn báo pha.

- Đồng hồ Vôn mét, chuyển mạch vôn.

- Đồng hồ mpe mét.

- Rơle trung gian: TG1; TG2; TG3; TG4; TG5; TG6

- Công tắc hành trình.

43

+ LS1: khống chế giới hạn hành trình nâng tời.

+ LS3, LS4: khống chế giới hạn hành trình di chuyển xe con.

+ LS5, LS6: khống chế giới hạn hành trình di chuyển xe cầu.

- Bộ khởi động từ kép:

+ Công tắc tơ K1, K2 và Rơle nhiệt OL1: Điều khiển động cơ M1 (Động cơ

nâng, hạ).

+ Công tắc tơ K3, K4 và Rơle nhiệt OL2: Điều khiển động cơ M2 (Động cơ di

chuyển xe con).

- Bộ điều khiển từ xa.

- Biến tần

- Động cơ không đồng bộ 3 pha rôto lồng sóc:

+ M1: động cơ tời.

+ M2: động cơ xe con.

+ M3, M3: động cơ xe cầu (2 động cơ đồng tốc, đấu song song và được điều

chỉnh tốc độ qua biến tần).

* Nguyên lý làm việc

- Đóng Áp tô mát 3 pha và 1 pha cấp nguồn cho toàn mạch. L c này hệ

thống đèn báo pha sáng, đồng hồ Vôn mét báo giá trị điện áp qua bộ chuyển mạch

vôn.

- Ấn nút START ALARM trên tay điều khiển từ xa, đèn tín hiệu chuyển sang

màu xanh, các n t điều khiển bắt đầu có hiệu lực.

- Vận hành xe cầu.

+ Xe cầu có chuyển động dọc theo đường ray và được khống chế giới hạn

đường đi bằng công tắc hành trình LS5 và LS6. Xe cầu sử dụng 2 động cơ đấu song

song, động cơ điều khiển xe cầu có các hoạt động quay thuận (theo hướng tiến) và

quay ngược (theo hướng lùi), được điều chỉnh tốc độ bằng biến tần.

+ Dịch chuyển xe cầu theo hướng tiến: Ấn và giữ n t SOUTH trên bộ phát

(điều khiển từ xa), bộ thu nhận tín hiệu cấp điện cho rơ le TG5, tiếp điểm TG5

đóng, chân S1 có tín hiệu, thông qua bộ xử lý, biến tần xuất ra điện áp 3 pha cấp

nguồn cho 2 động cơ M3 và M4 hoạt động. Xe cầu được dịch chuyển về phía trước.

+ Dịch chuyển xe cầu theo hướng lùi: Ấn và giữ n t NORTH trên bộ phát

(điều khiển từ xa), bộ thu nhận tín hiệu cấp điện cho rơ le TG6, tiếp điểm TG6

đóng, chân S2 có tín hiệu, thông qua bộ xử lý, biến tần xuất ra điện áp 3 pha cấp

nguồn đảo chiều quay 2 động cơ M3 và M4, xe cầu được dịch chuyển về phía sau.

- Vận hành xe con.

+ Xe con có chuyển động ngang đường ray và được khống chế giới hạn

đường đi bằng công tắc hành trình LS3 và LS4. Động cơ điều khiển xe con có các

hoạt động quay thuận (theo hướng sang trái) và quay ngược (theo hướng sang

phải), được điều chỉnh tốc độ bằng hộp số.

+ Dịch chuyển xe con theo hướng sang phải: Ấn và giữ nút EAST trên bộ

phát (điều khiển từ xa), bộ thu nhận tín hiệu cấp điện cho rơ le TG3, tiếp điểm TG3

đóng, công tắc tơ K3 có điện, động cơ M2 quay thuận, đưa xe con dịch chuyển sang

phải.

44

+ Dịch chuyển xe con theo hướng sang trái: Ấn và giữ n t WEST trên bộ

phát (điều khiển từ xa), bộ thu nhận tín hiệu cấp điện cho rơ le TG4, tiếp điểm TG4

đóng, công tắc tơ K3 có điện, động cơ M2 quay thuận, đưa xe con dịch chuyển sang

phải.

- Vận hành tời.

+ Ấn và giữ nút UP trên bộ phát (điều khiển từ xa), bộ thu nhận tín hiệu cấp

điện cho rơ le TG1, tiếp điểm TG1 đóng, công tắc tơ K1 có điện, động cơ M1 quay

thuận, kéo tời lên trên. Đến giới hạn hành trình, bộ phận m c cẩu tác động vào LS1,

động cơ ngừng hoạt động.

+ Ấn và giữ nút DOWN trên bộ phát (điều khiển từ xa), bộ thu nhận tín hiệu

cấp điện cho rơ le TG2, tiếp điểm TG2 đóng, công tắc tơ K2 có điện, động cơ M1

quay thuận, đưa tời xuống dưới.

+ Ấn nút STOP trên tay điều khiển từ xa, đèn tín hiệu chuyển sang màu đỏ,

các n t điều khiển mất hiệu lực.

- Bảo vệ quá tải và liên động.

+ Động cơ M1 được bảo vệ quá tải bằng rơ le nhiệt OL1

+ Động cơ M2 được bảo vệ quá tải bằng rơ le nhiệt OL2

+ Động cơ M2, M3 được bảo vệ quá tải bằng biến tần

+ Trong khi làm việc, các công tắc tơ K1 và K2 hoặc K3 và K4 khụng thể làm

việc đồng thời để tránh gây hiện tượng ngắn mạch ở mạch động lực. Vì vậy khi

cụng tắc tơ này làm việc thì nó phải khóa công tắc tơ kia. Trong mạch điện này đã

dùng tiếp điểm thường đóng của công tắc tơ này khống chế sự hoạt động của công

tắc tơ kia.




Bước 2: Đấu mạch điện theo sơ đồ nguyên lý hình 10.1.a; 10.1.b; 10.1.c.

- Đấu mạch điện điều khiển động cơ xe con và tời.

- Đấu mạch điện động lực động cơ xe con và tời.

- Đấu mạch kết nối bộ điều khiển từ xa.

- Đấu mạch kết nối biến tần.


- Nối dây cấp nguồn cho mạch.

- Kiểm tra mạch động cơ xe con và tời.

- Kiểm tra mạch kết nối bộ điều khiển từ xa.

- Kiểm tra mạch kết nối biến tần.



- Đóng áp tô mát cấp nguồn.

- Ấn nút START ALARM trên bộ điều khiển từ xa.

- Ấn và giữ nút SOUTH, rơ le trung gian TG5 tác động, động cơ M3 và M4

hoạt động dịch chuyển xe cầu theo hướng tiến.

- Ấn và giữ n t NORTH, rơ le trung gian TG6 tác động, động cơ M3 và M4

hoạt động dịch chuyển xe cầu theo hướng lùi.

45

- Ấn và giữ n t EAST, rơ le trung gian TG3, công tắc tơ K3 tác động, động

cơ M2 hoạt động theo chiều thuận.

+ Tác động vào công tắc hành trình LS3, động cơ M2 dừng.

- Ấn và giữ n t WEST, rơ le trung gian TG4, công tắc tơ K4 tác động, động

cơ M2 hoạt động theo chiều ngược.


- Ấn và giữ n t UP, rơ le trung gian TG1, công tắc tơ K1 tác động, động cơ

M1 hoạt động theo chiều thuận, đưa tời lên trên.


- Ấn và giữ n t DOWN, rơ le trung gian TG2, công tắc tơ K2 tác động, động

cơ M1 hoạt động theo chiều ngược, thả tời xuống.



+ Hiện tượng: Khi ấn và giữ n t SOUTH, rơ le trung gian TG5 tác động

nhưng động cơ M3 và M4 không hoạt động.

+ Nguyên nhân: Do tiếp điểm thường mở TG5 không tiếp xúc.


thường mở TG5.


+ Hiện tượng: Khi ấn giữ n t up, M1 quay thuận nhưng khi ấn giữ n t

down, M1 vẫn quay thuận.

+ Nguyên nhân: Do chưa đảo thứ tự pha.

+ Cách khắc phục: Kiểm tra cách đấu, giữ nguyên một pha bất kỳ và đảo vị

trí hai pha còn lại vào động cơ.

46

BÀI 11

ĐẤU LẮP MẠCH ĐIỆN THANG MÁY

MÃ BÀI: TBĐ2-11

Mục tiêu:

- Phân tích được nguyên lý hoạt động của mạch điện thang máy vận chuyển

hàng hóa.





Nội dung chính:


Hình 11.1 Sơ đồ nguyên lý mạch điện thang máy vận chuyển hàng

47

2. Trang bị điện trong mạch.

- Áp tô mát 3 pha: CB

- N t dừng khẩn: STOP

- Đèn báo làm việc: H1; H2; H3

- N t ấn: PB1; PB2

- Công tắc hành trình: LS1; LS2

- Công tắc tơ: K1; K2; K3; K4

- Rơ le thời gian: TS1; TS2

- Động cơ 1 pha: M2

- Động cơ 3 pha: M1


- Điều chỉnh TS1 = 5 giây ; TS2 = 15 phút.

- Đóng áp tô mát 3 pha cấp nguồn 3 pha động lực, 1 pha điều khiển, công tắc

tơ K3, rơ le thời gian TS1 có điện, đèn H3 sáng → động cơ M2 có điện thực hiện

chức năng phanh hãm thang máy (hãm trục động cơ M1). Sau 5 giây tiếp điểm

thường đóng mở chậm TS1 mở ra, K3 mất điện, M2 ngừng hoạt động, phanh mở ra.

+ Muốn thang máy đi lên : Ấn nút PB1 → K1 có điện, đèn H1 sáng → M1

hoạt động, đưa thang máy vận chuyển hàng lên trên, đến giới hạn cho phép, tác

động vào công tắc hành trình LS1 làm tiếp điểm thường đóng LS1 mở ra →,K1 mất

điện → M1 dừng : tiếp điểm thường mở LS1 đóng lại, , K4 có điện, đèn H4 sáng →

M2 hoạt động thực hiện chức năng hãm phanh.

+ Muốn thang máy đi xuống : Ấn n t PB2 → K2 có điện, đèn H2 sáng → M1

hoạt động, đưa thang máy xuống dưới, đến giới hạn cho phép, tác động vào công

tắc hành trình LS1 làm tiếp điểm thường đóng LS2 mở ra →,K1 mất điện → M1

dừng : tiếp điểm thường mở LS2 đóng lại, , K3 có điện, TS1 có điện, đèn H3 sáng →

M2 hoạt động thực hiện chức năng hãm phanh trong 5 giây sau đó trở về trạng thái

tự do.

+ Trong trường hợp thang máy đi lên nhưng nhân viên vận hành quên không

bấm n t để thang máy đi xuống thì sau 15 ph t thang máy sẽ tự động đi xuống nhờ

chức năng của rơ le TS2.

+ Trong trường hợp khẩn cấp, cho dù buồng thang đang ở bất kỳ vị trí nào,

nếu có sự cố thì ta tác động vào n t STOP → K1 hoặc K2 mất điện, K4 có điện →

M2 hoạt động thực hiện chức năng phanh hãm an toàn.












48


- Đóng CD cấp nguồn.

+ Ấn nút PB1, M1 quay thuận, tác động LS1→M1 dừng, M2 hoạt động

+ Ấn nút PB2, M1 quay ngược, tác động LS2→M1 dừng, M2 hoạt động

+ Ấn nút PB1, M1 quay thuận, sau 15 phút M1 đảo chiều, tác động LS2 → M2

hoạt động sau 5 giây M2 ngừng.

+ Ấn STOP → M2 hoạt động.

- Cắt nguồn.



+ Hiện tượng: Khi ấn PB1 cuộn h t công tắc tơ K1 không có điện

+ Nguyên nhân: Do tiếp điểm thường đóng LS1 không tiếp x c.


thường đóng LS1.


+ Hiện tượng: Khi ấn PB1, động cơ M1 quay thuận nhưng khi tác động vào

LS1 động cơ M1 không dừng.

+ Nguyên nhân: Do đấu sai vị trí LS1 và LS2.

+ Cách khắc phục: Kiểm tra cách đấu, chuyển vị trí các tiếp điểm LS1 và

LS2 về đ ng sơ đồ.


Câu 1. Đấu lắp mạch điện thang máy (hình 11.1) trên tủ điện 400x600x180.

Câu 2. Vẽ và phân tích sơ đồ mạch điện thang máy nhà 5 tầng (hình 11.2)

49

Hình 11.2 Sơ đồ nguyên lý mạch điện thang máy nhà 5 tầng

GIÁO TRÌNH Môn học/Mô đun: Trang bị điện 2 - Trường Cao ...

Documents

Transcript of GIÁO TRÌNH Môn học/Mô đun: Trang bị điện 2 - Trường Cao ...