FU8 dini ve idari mimari

100
¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ D D D D D D D D ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; / / ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; / / ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; p p p | p p p p p p p p p p ParavaniG. Ç l Suyu T FL S FeribotHa tt URUM YEGÖLÜ (1250m.) E Anipemza Tovuz Gorus nl Da lar emkir Gence ArasNehri Bal kG. Korkut Culfa Kazak Ararat Tuzluca Horasan Ar Makü Marand Sar kam Sevan Kars Alaverdi man Borçka Erci Akyaka Özalp Karakoyunlu Malazgirt Karaçoban ER VAN ERMEN STAN Hoy av at Susuz Digor Selim Nukha Do ubayaz t Balaken Geva Mutki Ardanuç Ardahan KarasuNehri ArasNehri MingeçevirBrj.G. GökçeG. SevanG. Uçar Berde Yevlah Zakatala Ahar Aral k Ç ld rG. NazikG. KuraN. Ka zman Mingeçevir A cabedi A dam Zengilan Ordubad MuratNehri Sa A göl Saray Varzakan Dasijerd Ni Rustavi Nahç van Nahç vanÖ.C. (Azerbaycan) Vardeniz Martuni ACARAÖ.C. ua Karakilise Kirokovan Damal Posof K ara b a K a n a l Kürde Dedoplis-Tskaro Ba kale ArasNehri Tatvan m A Z E R B A Y eki Bahçesaray Arpaçay NemrutG. Tusanl Salavat Bitlis Güroymak Hns Hamur Tutak Ta l çay Da kesen stisu Oguz s Idr Akhaltsikhe Artvin y Narman ortum Tebriz Patnos Ç ld r A stafa Çald ran 3564 Göyçay ÇoruhNehri VANGÖLÜ (1646m.) ErçekG. Van A da Aslandüz ParsAba Uzundere Ejmiatsin Diyadin Füzuli Baykan irvan Gümrü Leninakan Edremit Bulan k Oltu Köprüköy nler Ahlat Adilcevaz Olur Göle Kaleybar Marneuli Ele kirt enkaya Karayaz Kalinino Bolnisi Dilican Kamo Ye eknadzor Angekhakot TovuzÇ. Muradiye Gürp nar Hanak Çatak Hizan a kaleDa Kotur KarahZiyaaddin Bazargan Tasuj abestar Akta Gölü TsalkskoyeG. ApriG. KhachaliG. ArpaÇay Bakurcihe cevan Razdan Oktemberyan Masis Hankendi erur Hocal TerterD. Leki Gakh Laçin HodaAfarin Artasat Kafan Ahirkelek Akhalkalaki Maralik Astarak Abovan Talin Helvacauri Suahevi Tetri-Tskaro Dmanisi Gebele Zerdab mi oriÇ. SamurN. Göygöl Gedebey Terter Haylu Kelbecer A dere Goranboy Gurjaani Snori Badiauri Sagaredzho Kalaubani Sulaveri Bakuriani Bagdanovka Abastumani Kan kD. EyriÇ. ERMEN STAN AZERBAYCAN amkirÇ. Nebia l Hocavend Beylekan Lari Sufian ahpur Salmas EvOghli KelisaKandi SiyasHeshmeh Sadarak Kadzharan Megri Sisisan Arcvasen Krasnoselsk Karakert ht i yar aha pDa l a r RAN 42° 44° 46° 000479F.KULAKOĞLU 11/28 F.KULAKOĞLU000479AÜ00047911/28

Transcript of FU8 dini ve idari mimari

Page 1: FU8 dini ve idari mimari

¡

¡¡

¡

¡

¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡¡

¡

¡¡

¡¡¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡¡¡¡

¡¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡¡

¡

¡¡¡¡

¡¡

¡¡¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡¡

¡¡

¡¡¡¡¡¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡

¡¡

¡¡

¡ ¡¡

¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡

¡¡

¡

¡¡¡

¡¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡

¡¡

¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡

¡

¡¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡¡

¡

¡

¡ ¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡ ¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡ ¡ ¡

¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡ ¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡ ¡ ¡ ¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡

¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡ ¡

¡¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡ ¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡ ¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡ ¡ ¡

¡

¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡ ¡ ¡ ¡

¡

¡¡

¡¡

¡

¡

¡¡ ¡

¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡

¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡ ¡

¡

¡ ¡ ¡ ¡¡ ¡

¡¡

¡

¡

¡

¡¡

¡¡ ¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡ ¡ ¡

¡¡

¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡

¡¡ ¡

¡ ¡ ¡¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡¡

¡¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡

¡

¡¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡ ¡ ¡

¡ ¡

¡

¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡

¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡¡¡¡¡¡¡

¡¡

¡¡¡¡¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡ ¡¡ ¡

¡¡

¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡

¡¡

¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡¡

¡¡

¡

¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡ ¡

¡

¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡

¡¡ ¡

¡

¡¡

¡

¡ ¡ ¡ ¡¡

¡ ¡

¡¡

¡

¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡¡ ¡

¡ ¡¡ ¡ ¡

¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡

¡¡

¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡¡

¡¡

¡

¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡ ¡ ¡

¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡ ¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡¡¡¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡¡¡¡¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡ ¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡

¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡¡

¡

¡¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡ ¡

¡¡

¡¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡ ¡ ¡

¡

¡¡

¡¡

¡

¡ ¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡¡

¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡ ¡

¡

¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡ ¡ ¡¡

¡ ¡¡

¡¡ ¡ ¡ ¡

¡ ¡ ¡¡

¡

¡

¡

¡ ¡¡

¡

¡¡ ¡

¡ ¡¡ ¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡ ¡ ¡ ¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡¡

¡

¡

¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡

¡¡

¡¡

¡

¡

¡¡

¡¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡¡

¡¡

¡

¡ ¡¡ ¡ ¡ ¡

¡

¡ ¡

¡

¡¡

¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡¡

¡

¡¡

¡

¡ ¡ ¡¡ ¡ ¡

¡¡

¡

¡

¡¡

¡¡¡¡¡

¡¡

¡¡¡¡

¡¡¡¡

¡¡

¡

¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡¡¡¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡¡¡¡¡¡¡

¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡¡¡¡

¡¡

¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡

¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡ ¡

¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡¡

¡¡

¡¡¡¡

¡¡

¡

¡¡¡

¡¡¡¡¡¡

¡¡

¡

¡

¡¡

¡¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡ ¡¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡ ¡ ¡¡

¡ ¡ ¡

¡ ¡ ¡¡

¡ ¡ ¡¡¡

¡

¡ ¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡

¡¡

¡¡ ¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡

¡

¡

¡¡

¡

¡

¡¡

¡¡

¡

¡

¡¡ ¡ ¡ ¡

¡

¡¡ ¡

¡ ¡

¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡ ¡ ¡ ¡

¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡

¡¡

¡¡¡

¡ ¡ ¡ ¡

¡

¡¡ ¡

¡¡

¡

¡

¡¡

¡

¡¡

¡

¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡¡

¡¡¡¡¡¡

¡

¡¡¡

¡¡

¡¡ ¡

¡¡

¡

¡¡¡¡¡¡¡

¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡

¡¡ ¡

¡¡ ¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡ ¡

¡¡ ¡

¡¡

¡

¡ ¡¡¡

¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡ ¡

¡¡

¡¡

¡

¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡¡¡¡

¡¡ ¡

¡

¡ ¡¡ ¡

¡

¡¡

¡

¡ ¡ ¡¡

¡

¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡

¡ ¡

¡

¡¡ ¡

¡

¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡ ¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡ ¡ ¡ ¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡

¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡ ¡ ¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡ ¡¡ ¡ ¡

¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡ ¡ ¡

¡ ¡¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡¡¡¡¡¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡¡

¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡ ¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡¡¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡ ¡ ¡ ¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡ ¡

¡¡

¡ ¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

¡¡

D

D

D

D

D

D

D

D

C

CC

;; ;;

;;;;

;; ;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;; ;;

;;

;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;; ;; ;;;;;;;;;;

;;

;;;;;;;;

;;;;;; ;;

;;

;; ;;

;;

;;

;;;; ;;;;

;;;;;;;;

;; ;;

;;;;;; ;;

;;

;;;;;; ;;

;;;;

;;;;

;; ;;;;;; ;;

;;

;;;;;; ;;

;;

;;

;;;;;; ;;;;

;;

;;

;;;;;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;; ;;

;;

;;

;;;;;;

;;;;

;;

;; ;;

;;;;

;;

;;

;;;;

;;

;;;; ;; ;;

;;

;;

;;

;; ;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;;;

;;

;;

;;

;;;;

;;;;

;;

;;

;;

//

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;

;;;;

;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;;;

;;

;;;;

;;;;;;

;;

;;;;;;

;;;;;;

;;;; ;; ;;;;;; ;;;;

;;;; ;;;;;; ;;;;

;;

;;;;

;;

;;;; ;;;;

;;

;;;;

;;

;;;;;;

;;

;;;;

;;;;;;

;;;; ;;

;;

;;

;;;;

;;;;

;;;;

;;;; ;;

;;

;;;;

;;;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;; ;;;;;; ;; ;; ;; ;; ;; ;;

;;

;;;; ;; ;;

;;

;;

;;

;;

;;

;; ;;

;;

;;

;;;;

;;;;

;; ;;;;

;;

;;;;

;;

;;;;

;;

;;;;

;; ;;;; ;;;;;

;;;;;;;;

;;

;; ;; ;;;;;;

;;;; ;;

;; ;;;;

;; ;;;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

//;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;; ;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;;;

;; ;;;;;;;; ;;;;

;;;;

;;;;

;;

;;

;;

;; ;;

;;;;

;;

;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

//

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;

;;

;; ;;

;;

;;

;;

;; ;;;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;;;

;;;; ;;

;;

;;

;; ;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;; ;;;;

;;

;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;

;; ;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;; ;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;; ;;

;;

;;

;;

;;

;;;;;;

;;;;

;;;;

;;;;

;;

;;

;; ;;

;;

;;;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;;;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;

;;;;

p

p

p

p

p

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|

|| |

|

p

p

p

p

p

p

p

p p

p

p

p

p

p

p

p

p

p

p

p

p

p

p

pp

p

p

p

p

p

p

p

p

p

ppp p

p

pp

p

|

|

|

|

|

|

|

!"

!"#"$"%&'()

*!"+!',-.

-

!!"#!$

/'"'0'"'%'#'1'0'''''2'#'3)

!"#$%&'&#

(")$*&%+,-%%!

4546#78'(9:;<=>?@'A)B

#!!!!!!!!!$!!!!!!!!!%!!!!!!!!!&!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!'!!!!!!!!!(

./$'"01-

2-)-3&4-/

.56!/%"'"

7)$58%/&5"

2&09&0&#93$5

:"#$#-*-6

;&<81

=%"'/&5"

.398

>&"-/#-)

.)!?-3

@1A0#A

;8)B-#

(-%9-

>"0$)C1A

D9B%-E-/

,-/E-C1"/

("%$9&<&

F/65=-8)-

(&)%G$"<4"/3&

H&)89

%3$1?"

I-5"#$

J-93$#

C1""%+!'C""

+"#!

$"03$)

H"/?"

7-1-)

.5<-?!3

7A%A)E"

2&)E-/;-#&<-

.)%&<-

D#"E'FGH#&

I"+!J'()

J85/-393

2&)38%

'K''''''''D'''''''''L'''''''''D'''''''''5'''''''''''''C'''''''''8'''''''''F'''''''''#''''''''''L'''''''''#/G#GJ'FGH#&

,-?!3-*8#

I"3#"'I#)

7)$3-9'$593$52)-9/&6-)

2584

:8#K-

2!1#5-)

$$)-/

;&/5-!-43-

.)9$/L&0)-280)8

;8-'9"

J"#-M-+H#$/-

>&/-3&M"

2-1-3

7&%$

N-#4$3

;-8?B$3

.#-E$)

"''+''"''#

=$<)$?"!-#-%5-

.)-)-%

;81#8?-,&)-9-/

J81-4$

.")!

!-3A

!-)-/6

2#"E%1$1MEJ!.''

=-)!3-0!#

2-)-4-5

(NJE-'F

GH#&

="<-/

O)1$/?-/

2-)9

P&#E&6&/93

.#8?)-

HC#3C5

,1""%+!'>OO@

(+"$%..'21.-L"+&$'6"01.EJ&.'21.-

L"#$#58)%

2!+!PJ"."'I#Q)()

.#-<")6$

Q$)-

;"30-/

,-"R'4"-#+-I#Q)()K"E"%'4"-#+-I#Q)()

7G$&+!#A"J

J&)43-

.)B-<$

I")0$3

&")"%*!+,)"-&"%!./01/%!'(#!

O)?$#

.35-3-

O)*--

R1-#'

=&<"%93&5"

;$E"/

2-)-3&58/#8

>")S/"3'-1-)!

I-"#-5-/?")$%

=8B80$

I"#$3B-/

!-#-1E$)%

2-)-4&*-/

&"%"2"',2(%&(3!./01/%!'(#!

O)18)80

.3!/?!#-)

,S#0S'I#Q)()

I"3#"''T$"E!

2-)E-#!/93-5-

2&?8*"M

.#3-#"

HC)"#"

U'''T''':'''('''D'''''C

'''8''':'''/'''D

''','''V

/SWX2"#"0"%'I#)

!&16&3

.?B!38#-3

2"/3&<"

C1$E-%'()

%&!'()

(!!!!%!!!!0!!!!(!!!!+!!!!!!!!!3!!!!#!!!!"!!!!+

,&5

)$=8#89-)-5

T'-%&<&

("&6"9$5-

7)&#"%-)93

$-<#-%

=8981

>$E&)="#$0

2-Y"%'F GH#&

U-E&6"3B$

2&?-3C5

N83B-

/

>&"8*-5-1!%

0-6"/$

L"#$#58)%

HA)A/

I-0#!B"0#$/

;-0*&<3-

J-#-3"/

=-9&/.K#$/

H"<-#!8%3$

,'"'+'E'J'X'6'"'%'&'P''','!'#'R'+'"'#'!

=-)!1

;&3-%

2&<-/?!#-)

I-%-#'!/-)

J-#4$K%#$3

.9-)?!3I-5*-#!

.)6"#"/

.)6-/84

J-%0-/

6-#"R'FGH#&

!8#

.)6-B-/

:G%JG#"%'T$"E!

2"#"E-'FGH#&

D#"E'FGH#&

6&%0GPG$&#'I#Q)()

(NJPG'(),G$"%'()

F?B-0?B$)"

H"0")"3

D4-)

J")6"

L"<#-B

Q-3-%-#-

;"%)&<93-5-;"0)583

&/4('!53(#'"!./01/%!'(#!P#-6$3-K3-9

6"A&E1%>Z>@

.0*)&#-8)$

@/5"

D''L''D''2'''''C''8''F''#''L''#

=$$)%

6'-'0'"'%,'R'G'Y'&

=B-#$

''C'"'"'+'"'#'!

,"J"#"R'C""!

.B-)

.)-#!3

*!+M!#'()

F"[&J'()

;")?-/

28#8/?-3

2"#"E-'*".!

2-#"'F)

O)E-/$

;8/?"#$

2-"!10-/

.56!/#-)

28*-

$-0-B!!$/E"4"<$)

."?-*"6$."6-0

!-9-##!Q"/E$#-/

F)68*-6

;93B$/<-#$

J"9#-/

>&"-/3"/%L-"#!6")"

J"#$36A1A I-)#!*-

#!

>$5-)*-3!)

61+1P'(N+S

TY&R1J'2#3)

N-1)-/

:"<B")3-#"

>")"'-1-)!P-3K!3"*$)

,-+"J'2#3)

>")*"/%

=803-5!%

7")<-)$

6-#"R'FGH#&

,"#&E-'(N+SD"0N+'

$"*$/3-)-B$9-)

N&<&)&99$593

%!!!!!/!!!!!3!!!!!'!!!!!"!!!!!!!!!6!!!!!(!!!!!*!!!!!(!!!!!%!!!!!"!!!!!3!!!!!'!!!!!5!!!!!+!!!!!/

7-1-)5&#8HA0A#B-/"

=-)-5

2"*-/

.6-3#!

&!"!-!0!/!&!'!"!!!!.!/!0!1!/!%!!!'!(!#!!

I'-'['"'P'&'''7'"

'#'!'A'"'M'"'E'!

2'1'+'Y'"'.''C'"'"'!

DJM""

L-1!B-/>-)"/6"

I-0&#83

;$0-9"<93

L"593

!-53&'

P-)1-3-/

>-9$M")6

=-)-*N$)

2-<-3

2-9!03"/6

321

I&#.-\H&.''DM)

"!*!7!8!(

!'!!!!.!/!

0!1!/!%!

!!'!(!#!!

")1"4'"!9:.:

8$+('!53(#'"!9:.:

V89%-<$

N-B4!<-/

+;<=">;?!9:.:@"ABCD;EF;?GP-)%&

8!!!$!!!%!!!.!!!!!!!3!!!#!!!"!!!+

7")%"3

>8*&<93&"

!+8/#(!#'"!./0!1/%!'(#!

''''L

Q

7$)-1$1HA#5-#! %5$6")"

O5/"9$#

28)%-#-/

>")"#$

,&1-%

O3$/C1A

2-#"'<2S#

B'F)

CG$G0GP&M&'I#Q)()

K"["#'()

=-0*"3

.3%-8

=-5+D%"9

P-)6"/$1!-)%8/$

=8'9-

"."%"!9:.:

%9'$)

$8#-

,"3$0B-/

2#"E%1M"#EJ1

G'(N+S

.34--*-%

J"#$)$

N8)B-3 =$/?$3

!GEJ"%&'I#)

,-1-)

2-)-3$#$9"2$)&3&<-/

H)&1/$

>-0-#

7&9&K

J-K)-

2-+"+.'DM)

7!/-)*-#!

&"#-/L-5#-6")"

=A)0"/"

I-/-34!2-*-%-#.5*-9%!

J-5*8)%

J$/EC#

2-#"

H"/4

."!/

2$"!

D#"Y"R'2#3)

HC#&<-

I#)

.#%!/5-5#-

.9%)-B-/

$-)3!##-

%3$16")"

(!/6!3#!

>&"-/5&#

O#-1!"

2"#"Y""'2"%"+!

O#$9%-

=-0%)"6$-

U"/3")-/

2-)9B$

2-)-*&"-1

2A)6"0$)

DY$G#1%''7"#!A"M"E!

>"6&'#$9G;93-)&

2!1!#58)%

J-#3-#"

D#"E'FGH#&

K!%[!#'C

""!

H&*89%-/

=--%#$

*(+,

<X>Z'A)B

I-0-#

HC#*-#!

V&9%&<

6"%&P'FGH#&

U-*$/93

U-*$/93-5-

2"#"J!."'()

.#089

;-%<-/

J-%80

.34-6-"

.1&<Q-<"%/&"

P&9B&6

F)#&<93$M

P")9"#5M

2&9&0&#93

$"%3-#"=%-<)&'&#

$-#0"B

F)68 ;)-*1&/H$)"98/ V$1"

"!!!!4!!!!(!!!!%!!!!)!!!!"!!!!'!!!!.!!!!"!!!!+D#8*"5

O9'$5"

7")#"0*"

;"33"3C5

WX+!-5!9

$"3$

J-B4"9-)-5

>&"-/#"B$)

;8K-/*"5#$

;-E-/)&E

7)$38093$5

J-95

2&09&0&#93!5 2-9'!593!5

N"K%4-#-

I")3"93

6'G'%'R'G'J'G''''*'N'+'S

H#&

.)'-4-5

FGA#-R'()

<XO='A)B

=&4$

Q"#"/?B8393-5-H&)-+J")0-05%

2-)EA/)A6

;89-/#!

=-#-<-%

.9%-)-

O)6"*$#

N-1!0$5"

2"0-#$5"2-)#!&<-

75-%$E&)93

.#"39-/6)&<93&5"

Q"#"/&38093

J86"//&<93

P"#$4-5"<93&5"

;")0"

J$%#$9

.6!5-0-/

HA)&50-3

QB"%$*-5 ="/"3

251-/

;8)80

2-9'$593

!-0"63-#-

%1*")*-9B

,!/!9

,-08);8%-3

2G+J&R'*".!

;-##!4-5

]G.H"%

'FGH#&

2-<3-1

;-B%-

79"*-M

Q$)/&</$3$

H#8*&3$M

2GY"%'I#Q)()

6G%[G+GR'I#Q (

./-'-

7)$0&)93&

=-#93

J&#SF)%&<3-

!-#3-

;9-E")$ F/$

:B$-%8)-

2B-#8)$J&)M&0$

>-#3"9"/

%9%$98

2''-''Y''"''%'''''T''$''"''E''!

=-5

U")$3

-8

=-#!'-1-)!

D90-/

.#%!-"-4FE81

%90-$##$

,86-%

=-*8/?8!-#%-"-

*1#-H'FGH#&

T"6!)

.3B-#%9$3B"

.)%<$/

2"["J'2#3)

2)$093

,-93C5

N-)0-/;&)%80

!8)E8#

;"*)$1

,-40-1

;A)30"/*-#!

=&#B-/

7-%/&9

I!#6!)

/SWX2"#"0"%''7"#!A"M"E!

."9%-K-

O"$#

I-#6!)-/

O#*$9%-/

7-#8

2C9"

2)&'&%3$/

=<"%#&E)-6

.)0-<$)

;$3B&)"%93

J-%%-#E-1$

3564

HC54-5

.#-%2-#"'<2S#B'F)

J)"9%&<"

7$50&)93

U"B$/"

N"<$//&05993

.)1E$)

2")4

J")65-/93

28083

:B-#3-)

2"#"J"."'I#Q)()

2'G'#'P''7'"'#'!'A'"'M'"'E'!

7G01#+&J'F)

2-#3-/6")"

.#-?-3-5-

HA/"598

&!!!!"!!!!4!!!!"!!!!&!!!!!!!!!3!!!!#!!!!"!!!!+

*1#-H'FG

H#&

2G+J&R'*".!

I"RA"%'I#Q)()

J"#&)"4"/93

F%)-6/-5-

I-)#-0*-

U'D'F''('9':';<=^_^'A)B8#PGJ'()

P-/

!-)$8'&#

H"#"/61B$3

Q8E6$6$

."6-#

D+A-E'I#Q)()

`!#"R'FGH#&

IA/EA#

,-5)-%

2"#3$%

2A)%A/

>A13C5.)-3#!

C''&''.''"''#''Y''"''J''!''#''''K''"''$''[''"''E''!

C"A+"'C""!

DJM""

.9#-/6A1

7-)9+.*-6

L-#%-

28#%-5

!-/EE$9%-8

L898K"#$

D18/6")"

6"%&P'(-M+G'()

21AE1A1+GRE'2N#3G[&

2"+J"%+!'<L&0"%"B>@=@

2&9B-#-3

,"0#$/

$$)<-/

OM0$-%9$/

=-#5-/

T3)5-/&5"

,8#B8#-

J&%#$3B

."98

]H1#0".EJ1.G'I#Q)()

6"++.A"%.\H'()'

21JR.-YG.'(N+S'

D#E+"%YGJ'(N+S'

2![!+!#A"J

7A#A0A)>$<)$"$ >$5-6$/

N$39-)

(A18#$

/S#JAG%&ER"%'DM)

/.-+G%&'DM)

*GPG%'DM)

.%!)-8H8)5"<

*!"!$!7!3!#!"!+!!!!.!/!0!1!/!%!!!'!(!#!!

J-53-/=$#<-/

HC398/

2&1#83

2"#-'U-6$3

7-1-)

2&58#B$9-)

HA)E"/%"'"

#'W'&'%'''T'$'"'E'!2"0-B

,-K$3

I-53-)-

=B"%'"

J;8)

FE&0-/-

L!#6!1"#$

.1$1$5"

!80)-

!-B-43-#-7"%)&<93

$$)<-/H")E")

2![+."#'2#3)

;&30-3

!-)E-)$%&<3-

N&<&0$/93-M-

HA0)AU"/$/-3-/

H&)$

,-1)&

2(2(+!3#"+!./01/%!'(#!

J"3%-#

2#"E%1$1

MEJ'21.-

I"0$#E"1"3

IS%."%'C""!

2327

`G1MGE&."'2#3)

28%-$9$

7-<#&93-M-

Q")/&E)-6

J-%-M93

N&<&?")3-993

L"6$982-/E-#

O6)"0$%

!-1E$)%.)E8<-/

.33!##-.)-'E$)

J8#-/!3

J8#-/?-3

;A)30"/

2!1!#+=8

F#%8

,&'-

L-#38#

U1+0"'FGH#&

=-098/

=$<-9

D#-#%#$4

Q-)-

Q$#"

HA?"

/''''' '"'''''''G'''J''''''C

'''"'''"'''+

'''"'''#'''

!

,-/$ U$?" 28#'

K''''''"''''''[

''''''"''''''#'''

'''''''''T''''

2!1!#

2-)-3!5-

H-/589B3$/&

.3B0"%-

2"#"Y1""['(N+S'2N#3G[&

6"%00&ER"-'21.-

2C')A3C57-9$/#")

!"986$5"

.B#-% .6$#?"<-1

F#8)HC#"

>"<"4$=$5"1"/;$)"*&#8

I-5!)#!

%0)-/#!

=8#"B)$

2-*-6A1

2-#"5*-)

!&9%&<93&M

!-)/"8#$

O#"#3$)%

V"K-B$5"

$"/3-5-

2-)-5-1!

F%#83*"#$

$-#'-1-)!2C')A*-#!

&5"

V"#-6$5"

F<-?!3

2-#$/$/&

J&#/$9$

>$#$?-/

2-0&

L"""3/-61&)

./E"3B-3&%

/1$-['*)

!G#&'*".!

,"R-%'I#)

!8)-6$5"

HA)'!/-)

+'''''!''''''''C

""+"#!

,-/-3

2-B%-I-%-3

,$1-/

2- Y"%'FGH#&

.338#

I"$J"+G'C

""!

FK

;8%

I-%

>$?#"!-6"/

;&)8#

2G#P'I1"

"[!

2&%8)

2-)-B+Q$5--66$/

J-1-)E-/

;-98M

$-*"9%-)

D0$"%'C""!

]"%&J'C""+"#! DJR"$'(N+S

2#"+J![!I#Q)'()

,G%0&+G.G$EJ1.G'()

F1$1R#1&REJ1.G'()

I1+EH1.G'()

N-)5/+,8683

!"+G1ER1A&'()

,H"1#EJ1.G'()

/E"+JEJ1.G'()

DW#&'()

2H"\H"+&'()

2H"%EJ1.G'()

D#W"'*".

2$9#&<&693

D9%G>1"E8%-

;3<-)?B"#$

J-38)?$B"

H"&)E$M"<93

H86")0"9N-)%3-#-

!-M93$

H86-8%-

!-/-93"/%

%?"<-/

V-16-/

F3%"0*")5-/!-9$9

,-/3"/6$

$")8)

,&?-#!

/G#RG#'C)

*&+1$'DM)

!&#"++"H!'DM)U"3$

H-3B

>1<-)$H-#$

.B-#6-*-H8#)$'9

>$E&)- .)6&/O#?B&%&<&

;")"3

2)-M/&<3-

F*$#/&5"

2&?B8*"5"<93&5".'9")&/93

"

=%)&%$%-)&<93-5-=#-<-/93/-G28*-/$

N&<&059B-9%&<93-5-

J")-/93-5-

V"0&/%/&5"

U-4$/J$#"98<-)

,&6-+.K-)$/

:-?B-<$

=-/E-4-#*/8

%#Y/3-

%1&*$#/55$

J#-E&6-)/5$7-93&<93$

N"K%"38093 Z81/&G=8?B&38093

28)E-/$/93%#93$5

N&<&0$?B-$#&<3$,-651"/93

!$/")-#/5"+P&65

F18)E"%$

.)%-9-%

2-K-/

H-E)-

.6#")

L"99"/%83$

J-39-/ 7)&?B#-6/5$

,-9-<58)%

Q"9%-'B-/$

.*-9-="/-3$

2&*8#"%$

.B$)3"#"3.3B-#3-#-3$

!-)-#$3

.9%-)-3 .*&<-/;-#$/

289?"<93-5-

=-0-)93&5"

=%-)0$/93-5-=%-)&9?")*$/&<93-5-

Z"E&)#5393-5-

N&<&-1&<93

2-)-#&/

8AY"'C)

N&<&9"#$%93&5"

Q$/<-#$

U"<-9B$

.*$/93

>18*E-

,"#<-?-8)$ =8-B"<$

2<-$9$U-M-/8)B"9$

O#*)89

2<-)"#$!?B"%-

;"%)$G;93-)&

>0-/$9$

U-E$?BH"*"#"

Q")6-*

%0$##$

D)89+!-)%-/

T)E-3#5

7#-</"/93$5

.)%"1$-/28093&5

D#-/G2B&#

U$0-/7)&059#&<3-

>&#1B-/93-5-N$1B/"<&#1B93

=&#"/&5" U$/"M/&"

2"E8#%-

;)&$%93&5"

.39-)-M93$5

D#-/GO)E"

7&6E&)/&5"

F9%&<5&/93$5

QB83&<93&5"

7&#<5-/93&5"

;9"#$/-

7"9?B-/&3&'93&5"2)5#-<93-5-

2)-9/-5-+7&#5-/-

="E"/6$U-1-)"<93&5"

5&1%&'F)

/GJH-#&'C)

D#"0$&'C

)

D+"["%'*)

#1#&'*)

,"A-#'F)

2"+"-E'C

)

*!#"J'*)

;"#-<$

,-AJ".!R'*)

21[+-'*)

J-/3"

N-)$0-/+.*-6,"#"'DM)7&)%+%#$4L-)6!0#!

HC5EC#H"6"*"5

;")%"),-5#8

2"#*"?")."6")"

H&)-/*&5

7#-9%8/&<93-5-

7")"M-9#-<93-5-

F#$/93-5-

2)-9/&-)0"593-5-

2)-9/&&3%-*)93$5

79-6-

H&)-?$M3#8?

P&1&<!1B"/93-5-

J"1&'-9/&5"

2"<9-#-.'-/-9"/3&<93&5"

:1")/&1$"0"#93&5"

.653

7)$&1")93&5"

H&)&6&<$3&

Q8/6-G;&#E-

2-0"//&0&93$

H8)M--/$

=/&)$J-6$-8)$

=-E-)"61B&

2-#-8*-/$

=8#-<")$

;$-/"%$2-9'$

J-38)$-/$

J-E6-/&<3-

.*-9%80-/$

=8)-0$

2-1*"E$

U"/$/E&)$

;)86K)&/%

F)-/1B")"$

U"<&38093&5"

N&<&)&0-/&<93&5"

=")-K$0&<93&5"

28?B")$-

V-E8#$

>$</&M"

28E8#K-

2)-9/&E<-)6"593&5"

N&<&-#"39-/6)&<93

D9'"/93-5-U-6&593-5-

N&<&'&3&<93-5-

2$)'$#93-5- ;*#$993-5-

N"1-0-5"<93-5-

L"3-%")$/&<93-5-

2-/"<93-5-

U"/$/E)-693-5-

=%-)&#"89B3&<93-5-

2$9#5-3&<93-5-

=&#"/&5"

>")*"%&<3-

:B$#E$)

2"%!J'C

) 8.#&'*)

!8E%-6$)

2&/-E3"/6

=B8)--*-6

DAY-#"%'I

#)

2-#- 7$)-##-B!

2!)6-#-/

7)$0-&39

U&+G$'*)

H$-E$/93-5-

D'&)/-5-

(%0(+!3#"+

"4(%)"'."+

&7%70!!9:.:

N&<&6")<5-/3&<93-5-

%"AJ&#'*

) N"*$-"#!

,&?-<"/6 J"5#"3-/

H")0$

U-)$ N-0$/

V-1$

=8K$-/$-B'8)=-#0-9

O<+FEB#$

2"#$9-+2-/6$

=$5-9+,"9B0"B

=-6-)-3

2-61B-)-/

!"E)$

=$9$9-/

.)?<-9"/2)-9/&9"#93

2-)-3")%

2$)&<93$5

2-1E8#-3

;"*")6-;5)/5-81

6G.A&%'C)

;-0-/N&<&%$%-)&<93-5-

2-0"//&0&9%3$5

./-/8)$

U$61-<-

!-#E&*"3

2-5-98#-!-3B0860"3%"* J)5-/93

=858%3$/&

U&'-%$/

J-*-58)%

6"%&P'FGH#&

7G$&+!#A"J

]G.H"%

'FGH#& C&\+G'FGH#& #HR&."#$"H"W'C""+"#!

#$%&0(+!

3#"+

/&%"'+"

=8#-3

2803-#" D#0-%'C)

,8/1-B

H8)$*

P&#85"<3-

>0$%)$5"<93&5"

H$E-/%

V-1<$#/&5- 7)&)<-

=B"*$)2)-9/5$+>&#E$/"%9

2#"E%1$1

MEJ!.''7"#!A"M

"E!

2''''D''''5''''D''''C''''8''''F''''#''''L

&"4"&!3#"+

!!!!!!!!!!!!%!!!!!!!!!!!"!!!!!!!!!!!+

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

p|C//;;

;;;;

HIJ

KIJ

HLJ KMJ KNJ KKJ KIJ KLJ OMJ ONJ OKJ

KKJ

KNJ

KMJ

HLJHLJ KMJ KNJ KKJ KIJ KLJ OMJ ONJ

HLJ

KMJ

&!"!6!&!"!3!'!"!!!3!!!'!"!3!!!!!1!"!%!!!#!"!3!7

KNJ

KKJ

KIJ

!"#$%&!'!(!!"#$%&!'!(!%)*#+(,-.!"#$%&!'!(!%/$'01%2%34"51$(#%64"7$%&!'!(!6+"#$'85'$9"0%:$("$"09%:$(0:$("$"09%:$(0

94(-!!#"%(#-(%

!"#! " #! $%&!!"#"#$#%&!'(!')*!

'()(*+,()-%+++++++++++.+/0)(1(%(+,2345+6274*284+!59:":%:++++++++++++++++.+;(%<20)+=>3?>0%(1+=>34$,:"2*+,()-%++++++++++.+@A6BC

D&+6)(39(0)+E(0(121+++.+FBG#&+6)(39(0)+E(0(121+++.+CHGI20$25+I2049*23++++.+CCG JKL!MK+ANON;+=/IPMKO;Q#Q++#""R SSS&TU$&%41&)0

+',)-%%.%/%.%011%111

;+(+<="-%%)*'+.;+(+<="-%%)>+"0./$90(<="-?+@++"+'!A09+'3$B08

;CBC#%:$("$"09%:$(0 5DED%%F%51$(#%E-9G-(0<$80;H&*A>I*A*J

000479F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000479AÜ00047911/28

Page 2: FU8 dini ve idari mimari

KALELERveSURDUVARLARIUrartuaskerimimarisibüyükorandakrallığınanayerleşimalanlarıveegemenlikaltınaaldığıtopraklardainşaedilmişçeşitlibüyüklüktekiveplandakikalelerdenibarettir.Urartuegemenliksahasıiçindeinşaedilenkaleler,temeldeaskeribirüs,halkıngerektiğindesığınacağıbiryer,Urartuluaskerveyöneticilerinyaşadığıbirmekanlartopluluğuolmasınakarşın,bazıfarklıişlevvebuişlevebağlıolarakgelişenbirplanasahiptirler.Urartu'nunmerkezyerleşimalanıolaraknitelenebilecekVanGölüHavzası'ndainşaedilenkaleler,buhavzayıvebaşkentTuşpa'yıkoruyanöncelikliamaçlarınınyanında,bölgenindoğalzenginliklerininkrallıkyöneticileritarafındantoplanmasındadagörevalmışolmalıdırlar.VanGölüHavzasındanuzaklaştıkçainşaedilenbirçokkaleler,bütünbuişlevlerininyanındafarklıbölgeleredüzenlenenaskeriseferlerdegörevalanbirerikmalüssüvegarnizonniteliğinidetaşımaktadırlar.

000480F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000480AÜ00048011/28

Page 3: FU8 dini ve idari mimari

İşlevleridikkatealınarakçokgenelbirsınıflandırmayapılmasıdurumundaUrartukaleleribirkaçgruptatoplanabilir.1.Yöreselidarimerkezolarakkullanılankaleler,genellikleverimlibirtarımsalovanınbirkenarındavedağlarınbuovayauzananburunlarıüzerindeinşaedilmişlerdir.Bukaleleryeraldıklarıbölgeninyönetilmesinehizmetettiklerigibibölgedevarolançeşitlizenginliklerintoplanmasıvebaşkentegönderilmesiiçindekullanılmışlardır.Butüryerleşmeyerlerininetrafıçokgüçlüsurduvarlarıileçevrilmişolduğugibiiçlerindeyönetimbinaları,diniyapılarveyöneticilerinoturduklarısaraylardavardır.Surduvarlarıiçindekiyapılarınbüyükbölümününbodrumkatlarıyöreden,olasılıklavergiveyaharaçolaraktoplananhububatın,şarabınveyadiğermalzemelerindepolanmasınayarayanbüyükboyutluküpleriledoludur.Yörehalkındantoplananbuzenginliklerinbirbölümüdahasonrakrallıkmerkezinegönderilmişolmalıdır.AncakkaleiçindedepolananyiyecekveiçecekleringerektiğindekaledışındayaşayanUrartuluveyayörehalkınadağıtıldıklarıdabilinmektedir.Yöreselidarimerkezolarakkullanılanbirçokkalenineteklerindeveyayakınçevresinde,kaleiçindeoturamayanhalkınyaşadıkları"dışkentler"devardır.Butürkalelereörnekler-Menuadönemine(M.Ö.9.yüzyılınsonu)tarihlenenYukarıAnzafKalesi,-Il.Sarduri'nin(M.Ö.8.yüzyılınortası)Van'ınGürpinarOvasındainşaettirdiğiÇavuştepeKalesi,-Batıİran'daII.Rusa'nın(M.Ö.7.yüzyılınortası)eseriolanBastamKalesi-veyayineaynıkraltarafındanyaptırılanGökçeGölyakınındakiKarmir-Blur-veVanGölü'nündoğukıyısındakiAyanısKaleleridir.YöreselidarimerkezolankalelerinbirçoğununiçindeUrartukralveyakrallarınaaityazıtlarınbulunmuşoluşudikkatçekicidir.

000481F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000481AÜ00048111/28

Page 4: FU8 dini ve idari mimari

BaşkentTuşpa'dankrallığınfarklıyönlerinegidenaskeriveticariyollarınüzerindeinşaedilenkaleler,planşemasıacısındançokbüyükbirfarklılıkgöstermemesinekarşın,boyutolarakilkörneklerdenbirazdahaküçüktürler.YineUrartuaskerimimarisiningeleneklerinebağlıolarakbirdağburnuüzerinekurulanveetrafıgüçlüsurduvarlarıileçevriliolankaleler,UrartuKrallığınınkuruluşyıllarındaözelliklekuzeyvebatıyayapılanseferlersırasındaönemligörevlerüstlenmişlerdir.Bukalelerdenbazılarıkrallığınerkendönemlerindebireraskeriikmalüssügörevinigörmüşvedahasonradayöreninidarimerkezidurumunagelmişlerdir.PatnosyakınındakiMenuakalesiAznavurtepe,Tuşpa'dankuzeyegidenveMenua'nınveoğlukralArgişti'ninkuzeyülkelerinielegeçirmedeönemlibirgörevüstlenmiştir.DahasonrabukalePatnosOvasınınidaremerkezidurumunagelmiştir.Van'dan,ÖzalpyoluylaBatıİran'agidençokönemlibirticaretveaskeriyolugözetleyenAşağıveYukarıAnzafKalelerideaynıgöreviüstlenmişlerdir.AncakM.Ö.9.yüzyılınsonundakralİşpuinidönemindeinşaedilenAşağıAnzafKalesi,YukarıAnzaf’ininşaedilmesiilebuişlevinibüyükorandayitirmişolmalıdır.

000482F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000482AÜ00048211/28

Page 5: FU8 dini ve idari mimari

İşpuinioğluMenua’nınYukarıAnzafKalesi

Kralİşpuini’yeaitAşağıAnzafKalesi

000483F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000483AÜ00048311/28

Page 6: FU8 dini ve idari mimari

2.TicariyollarüzerindekurulankalelerinboyutlarıM.Ö.8.yüzyıllabirlikteküçülmüşvedikdörtgenbirplanakavuşmuştur.Anadolu'nunTürkdönemlerindegörülentahkimlikervansaraylarilebelkideaynıişlevesahipolanbukaleler,ticaretyollarıüzerindebellimesafelerdeyapılmışlardır.Elazığ'agidenveBingölDağlarıüzerinderahatlıklagörülebilenUrartuticaretyoluüzerindekiZulümtepeveKuzeybatıİranda,Taştepe'nin5kilometregüneyindekiTepeDosoğveŞahpur'un12kilometrebatısındakiKafirKalebutürkalelereengüzelörnekleriteşkilederler.

000484F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000484AÜ00048411/28

Page 7: FU8 dini ve idari mimari

Zulümtepe000485F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000485AÜ00048511/28

Page 8: FU8 dini ve idari mimari

3.Halkınbirtehlikesırasındasığındıklarıkaleler:UrartuanayerleşimalanıolanVanGölüHavzası'nda

görülmemesinekarşınözellikleKuzeybatıİran'dakarşımızaçıkanbazıkaleler,genişalanlarüzerineveulaşılmasızoralanlardakurulmuşlardır.Bukaleleriçindegenellikleidarivediniyapılarinşaedilmemiştir.Varolanyapılardakaleninarkaduvarıboyuncageriçekilereköndehalkıntoplanmasınayarayacakgenişalanlareldeedilmiştir.

ButürkalelereengüzelörneklerKuzeybatıİran'dabulunabilir.ÖzellikleKaleSarand,KaleKamanaveYılanKaraKaleleributüreörnektir.

VanGölüHavzası'ndayeralankalelerçoğukezidaribirmerkez

veyagarnizonniteliklerininyanında,halkınbirtehlikesırasındasığındıklarıkalelerolmaözelliğinikrallığınherdönemindekorumuşlardır.BunedenleUrartuluhalkınyaşadığıUrartuegemenliksahalarındasadecehalkınsığınmasınadönükkalelerinyapımıgerekligörülmemiştir.

000486F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000486AÜ00048611/28

Page 9: FU8 dini ve idari mimari

5.UrartularınVanGölükıyılarındainşaettikleribirçokkaleninvarlığınakarşınbunlarınbirlimankalesiolupolmadıklarıbilinmemektedir.HattaUrartularınVan,UrmiyeveyaGökçeGöldentaşımaiçinyararlandıklarıdakesindeğildir.ÇağdaşAsurkabartmalarındabukonudabirçokverininvarolmasınakarşın,Urartularınbukonudabizeulaşanhenüznebirbetimlemesi,nedebiryazılıkaynağıvardır.AncakgölkenarlarındainşaedilenVanKalesiveAmikKalegibibazıkalelerinbirerlimankalesiolmamalarıiçinhiçbirnedenyoktur.

VanKalesi'ninkuzeybatıucundainşaedilenMadırburç'un(Sardurburcu),önerileninaksinetapınaktançok,tahkimlibiriskeleolmaolasılığıbirhayliyüksektir.AynışekildeVan'ın40kilometrekuzeyinde,gölünhemenkıyısındainşaedilenAmikKale'nindebuamaçlakullanılmasıolasıdır.GölünkuzeyindeErcişyakınlarındainşaedilenveçokuzunyıllardanberiVanGölü'nünsularıaltındaolanUrartukalesininde(Argiştihinili)birlimankentiolmasımümkündür.Ancakbukonudayazılıkaynaklarvebetimlemelerolmaksızınkesinbiryargıyavarmakmümkündeğildir.Uzaydançekilenfotoğraflardaneldeedilenveriler,AyanısKalesi'ningölebugünkündençokdahayakınolduğunu,olasılıklakaleningölkıyısındakibirkayalığınüzerinekurulduğunugöstermektedir.

000487F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000487AÜ00048711/28

Page 10: FU8 dini ve idari mimari

000488F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000488AÜ00048811/28

Page 11: FU8 dini ve idari mimari

AMİKKALE

000489F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000489AÜ00048911/28

Page 12: FU8 dini ve idari mimari

YERSEÇİMİUrartukalelerininişlevlerineolursaolsunyerseçimlerindeizlenenbazıtemel

kurallarvardır.-Kalelerinherşeydenöncedüşmantarafındankolayelegeçirilmemesitemel

amaçolduğundan,dağlarınovalarauzananburunlarıüzerindeinşaedilmelerikuralıyaygındır.Ancakçeşitliyönleregidenticari,askerivemadenyollarınıkorumakamacıylayapılanbazıkalelerinherzamanyüksekdağburunlarıüzerindeinşaedilmeleri,korumaamacınahizmettesakıncalaryaratabilirdi.ÖzellikleAşağıAnzafveBingölDağları'ndakiZulümTepekaleleri,korumaklagörevliolduğuyolunhemenkıyısındakialçakbirtepeüzerinekurulmuşlardır.Kuzeybatıİran'dadaböylekalelerinvarlığıbilinmektedir.

-Kalelerininşaedileceğialanlarınakarsuveyatatlısukaynaklarınayakınolmagereğiyerseçiminietkileyendiğerbirhusustur.

-Bukonudakibirdiğeretkenisekaleiçinseçilentepeninkayalıkolmasıdır.BugereklilikUrartukalelerininetrafınıçevirensurduvarlarınınanakayaüzerineacılantaştemelyataklarıüzerineoturtulmasındankaynaklanmaktadır.

000490F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000490AÜ00049011/28

Page 13: FU8 dini ve idari mimari

-Kalelerinişlevlerideyerseçimlerindeönemliderecedeetkiliolmuştur.VanGölüHavzasındayeralantarımsalarazilerisulamak,herzamandoğalkaynaklarilemümkünolamamıştır.MuradiyeOvası,VanOvasıveyaGürpinarOvasıgibiUrartuhalkınıntarımsalfaaliyetleriniyürüttüğügenişovalardaiseyılınhermevsimidüzenliakan,sulamayaelverişlinehirlerdefazladeğildir.BuolumsuzlukUrartukrallarınınerkendönemdenitibarenyapaygöletlervesulamatesisleriinşaetmelerinigereklikılmıştır.GörkemlibirçokUrartukalesinineteklerindeyeralanovalar,yakınçevredeinşaedilenbarajvebubarajlardakisuyuovayataşıyankanallaryardımıylasulanmıştır.KörzütKalecivarındakralMenuatarafındaninşaettirilenSüphanBaraj,YukarıveAşağıAnzafKaleleriyakınındakiYukarıAnzafBarajı,kalelerinönündeuzanantarımsalarazilerisulamakamacıylainşaedilmişlerdir.Doğanınolumsuzluklarınıolabildiğinceortadankaldırmakvetarımsalverimiartırmakamacıylainşaedilenbarajlarkrallığıngeçdönemlerindedeuygulanmıştır.ÖzellikleII.RusazamanındaveToprakkaleninveVanOvası'nınsuihtiyacıiçinyapılanKeşişGölBarajıveSihkeBarajıbuçabalaraverilebilecekeniyiörneklerdir.UrartuKrallığı'nınDoğuAnadolugibizorbircoğrafibölgedevarlığınıbirkaçyüzyılsürdürebilmesi,merkeziotoritetarafındaninşaedilenbutürbüyükprojelerilegerçekleşebilmiştir.Krallarınçokdafazlaolmayanyazılıkaynaklarındabaraj,sulamatesisi,bağvebahçeleriinşaetmeleriileenazkalelerininşaatlarıkadarövündükleribilinmektedirBüyüktarımsalarazilerinkenarlarındainşaedilenbüyükboyutlukalelersırtlarınıgenelliklebirtepeyeyaslamışlardır.Savunmaacısındanönemlibiravantajyaratanbudurum.MuradiyeyakınlarındakiKörzütKale'deveyaKuzeybatıİran'dakiBastamveyaKaleİsmailAğakalelerindegörülebilir.

000491F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000491AÜ00049111/28

Page 14: FU8 dini ve idari mimari

KarakışGöleti

HarabeBarajı

000492F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000492AÜ00049211/28

Page 15: FU8 dini ve idari mimari

KörzütKale

AşağıAnzafKalesi'ndesurduvarları

000493F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000493AÜ00049311/28

Page 16: FU8 dini ve idari mimari

Bastam

000494F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000494AÜ00049411/28

Page 17: FU8 dini ve idari mimari

SURDUVARLARI:PlanıveözelamacıneolursaolsunUrartukaleleri,anakayayaacılansurtemelyuvalarıüzerineoturantaştemelvebutemelüzerindeyükselenkerpiçbirbedendenmeydanagelmiştir.Günümüzdekorunanbirçokkaledetaştemellerbellibiryüksekliğekadargörülebilirsedekerpiçkısımhakkındayeterlibilgimizyoktur.Urartusurduvarlarındauygulananyapınıyöntemleri,taşbloklarınınboyutlarıveestetiklerienerkendönemdenbaşlayanbirgelişimiçindedir.KrallığınİspuiniveMenuagibierkenkrallarıdönemindebüyükboyutlutasbloklarazbirisçilikleyontularakduvarlardakullanılmışlardır.Bazıdurumlardayükseklikleri1.0metreyibulantaşbloklarıbeşveyadahafazlakenarasahiptirvebloklarbirbirlerinesıkıcaoturmazlar.Krallığınerkendönemindekibutürkalelerolasılıklamümkünolanenkısazamandabitirilmekistenmiştir.Van-ÖzalpkarayolununkıyısındakiAşağıAnzafveyaEdremityakınındakiZivistanKaleanıtsaltaslarlayapılankalelereengüzelörneklerdir.KrallığınMenuailesağlambirsiyasiveaskerizemineoturabilmesi,budönemdevesonrasındainşaedilenkalelerinestetiğinedeyansımışolmalıdır.M.Ö.9.yüzyılınsonundave8.yüzyılınbaşındainşaedilenkalelerintemellerindekullanılantasbloklarıitinaileişlenmiştir.ÖzellikleMenua'nınyaptırdığıPatnoscivarındakiAznavurtepe,MuradiyeyakınlarındayeralanKörzütKalesi,YukarıAnzafveyaUrartuanayerleşimalanındanuzakta,Kuzeybatıİran'dakiKalatkarKalesiilebirlikteUrartuaskerimimarisinde"klasikyöntem"olarakadlandırılabilenbirtaşyöntemininbelirdiğinisöylemekmümkündür.Taşbloklarınındahaküçükseçildiğivedıştanbakıldığındakareyeyakınbirgörünümesahipolduklarıgözlenir.Taşbloklarıarasındahiçbirboşlukyokturvebloklarındışyüzlerihafifçedışadoğrubombelidir(rustika).BuözellikMenua'danitibarenkrallığınsonyıllarındayapılankalelerekadarvarlığınısürdürecektir.

000495F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000495AÜ00049511/28

Page 18: FU8 dini ve idari mimari

000496F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000496AÜ00049611/28

Page 19: FU8 dini ve idari mimari

CEPHEMİMARİSİM.Ö.8.yüzyılınortalarındaII.Sarduriileyoğunlaşancepheyedahafazlaönemvermegeleneğisurduvarlarındayenibiryönteminonayaçakmasınanedenolmuştur.Kaleleringirişlerininveöncephelerinindiğercephelerdenestetikolarakfarklıyapılmalarıdüşüncesi,Urartu'dabiröncephemimarisiningelişmesinisağlamıştır.CavuştepeUçkale’deilkörneğinigördüğümüzcephenindahaitinalıvefarklıtaşmalzemeileyapılmasıdahasonrakiyıllardaözellikleII.Rusatarafındanyoğunolarakuygulanmıştır.AdilcevazKefKalesiveözellikleAyanısKalesiöncephedefarklıtaşmalzemenin(andezit)vesondereceitinalıbirtaşişçiliğininkullanıldığıörneklerdir.Menuadönemindenberikullanılmaktaolanbombelitaşblokları(rustika)yükseklikleribirazdaabartılarak,II.Rusadönemimimarisinisimgeleyendurumagelmişvegerekkalelerinöncephelerindegereksetapınaklardayoğunkullanımbulmuştur.

000497F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000497AÜ00049711/28

Page 20: FU8 dini ve idari mimari

000498F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000498AÜ00049811/28

Page 21: FU8 dini ve idari mimari

000499F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000499AÜ00049911/28

Page 22: FU8 dini ve idari mimari

000500F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000500AÜ00050011/28

Page 23: FU8 dini ve idari mimari

000501F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000501AÜ00050111/28

Page 24: FU8 dini ve idari mimari

KULELERKalelerinetrafınıçevirensurduvarlarıüzerindeçoğukezdüzgünaralarla,ancakgerekliolduğuzamanistenilenherkösedeveyayerdekulelerinşaedilmiştir.Urartumimarları,araziyienrasyonelşekildekullanmakveşekillendirmekacısındanbüyükbiryeteneğesahipti.Gelenekleşmişmimariöğelerveuygulamalargerekliolduğudurumlardahiçbirsakıncaduyulmadanterkedilmişarazininyapısı,konumuvetopografyası,inşaedilecekkaleveiçindekiyapılarınsağlamlığıveişlevselliğiiçinkullanılmıştır.Kuleçıkıntılarıiçinsabitbirölçüyoktur.Savunmanıngerektirdiğibüyüklüktevederinlikteyapılankulelerköşelerderisalitliolarakinşaedilmişlerdir.M.Ö.8.yüzyılınortalarındanitibarendahaçokkullanılmayabaşlananrisalitlikulelerinyanındasavunmayıkolaylaştırankurtdişibiçimlikulelerin

varlığıdabilinmektedir.HendeklerSavunmayıkolaylaştırmakiçinbaşvurulanbirbaşkayöntemiseengüzelörnekleriniVanKalesi'ndeveÇavuştepe'degördüğümüzhendeklerdir.Asuryazılıkaynaklarındaneldeedilenverileregörebuhendekleriniçisuiledoldurulmuştur.

000502F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000502AÜ00050211/28

Page 25: FU8 dini ve idari mimari

000503F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000503AÜ00050311/28

Page 26: FU8 dini ve idari mimari

KALEKAPILARIUrartukalelerindekaleyegirişanıtsalbirkapıilesağlanır.AncakÇavuştepeörneğindeolduğugibianıtsalkapıyapısınınolmadığıkalelerdevardır.Anıtsalkapısurduvarındandışarıçıkıntıyapanikikuletarafındanoluşturulur.Birkapıgeçidibizikapıodasınaulaştırır.Kaleyegirişbukapıodasıvearkasındakiikincibirkapıgeçidiyardımıylayapılır.Arkeolojikveriler,kaleanıtsalgirişlerininikikanatlıahşapbirkapıileörtüldüğünügöstermiştir.BudurumM.Ö.9.yüzyılınortasınatarihlenenveAsurkralıIII.Salmanasar'ınUrartuüzerineyaptığıaskeriseferlerikonualanBalawatKapısıüzerindekibetimlemelerdenveyaUrartu'yaaittaşvemadeneserlerüzerindekiresimlerdenanlaşılmaktadır.BukonudaAyanısgibibazıkalelerdeneldeedilensomutarkeolojikverilerdevardır.

000504F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000504AÜ00050411/28

Page 27: FU8 dini ve idari mimari

KERPİÇBEDENUrartusurtemelduvarlarınınüzerindekerpiçsurbedeniyükselir.DoğuAnadolugibikarveyağmurubololanbircoğrafibölgedekerpiçbedençokazkorunarakgünümüzekadargelebilmiştir.AşağıAnzaf,Patnos,AznavurtepeveAyanısKalelerindeneldeedilenveriler,tastemelilekerpiçkısmıbirleştirmekiçinyassıtaşplakalarınkullanıldığınıgöstermiştir.Tastemelinenüstsırasıbütünkalınlığıboyuncaboyutlarıkaledenkaleyedeğişenyassıtasplakalarlakaplanmıştır.Tastankerpicegeçişteahşaphatıllarınkullanıldığınaaitbirveriyoktur.AncakbirçokUrartukaleveyatahkimliyapıbetimlemesindesurduvarlarınınüstkısımlarındaahşaphatıllarınkullanıldığıgösterilmiştir.AdilcevazKefKalesindebulunanvesuandaAnkaraAnadoluMedeniyetleriMüzesindesergilenentaşkabartma,Toprakkale'debulunantunçkabartmaveyabirçoktunçkemerveadaklevhasıüzerindeyeralanbetimlemeler,Karmir-BlurveCavuştepeKalelerindeortayaçıkartılanarkeolojikveriler,enazındanbazıUrartukalelerininkerpiçduvarlarıüzerinde”körpencerelerin”varolduğunuortayakoymuştur.İşlevselbirözelliğiolmayanbupencereler,kerpiçsurduvarınınmonotonluğunuortadankaldıranbirerdekoratifelemanolarakkullanılmıştır.Kerpiçsurbedenidendanelerilesonaermiştir.YukarıdasözüedilenbirçokUrartueseriüzerindedendanelerinbasamaklıpiramitseklindeolduklarıgörülebilmektedir.Urartukalelerininetrafınıçevirensurduvarlarınınyükseklikleriileilgiliarkeolojikkanıtlargünümüzegelmemiştir.AyanisKalesi'ndeortayaçıkartılankerpiçbedenancak3metreyekadarkorunabilmesinekarşın,şimdiyedekkazılarileeldeedilenenyüksekkerpiçsurduvarıdır.BunakarşınbazıAsuryazılıkaynaklarıbukonudayeterincebilgivermektedir.AsurkralıII.Sargon'unUrartuüzerinedüzenlediğisekizinciseferinkayıtlarında,Urartusurduvarlarınınyüksekliklerinin120tipku(kerpiçyüksekliği)olduğubelirtilmiştir.Urartukalelerindeneldeedilenkerpiçlerinboyutlarıgenelde-büyükfarklılıklargöstermez.BirçokkaledeneldeedilenverilerbirUrartukerpicinin0.15metrekalınlığındaolduğunukanıtlamıştır.Budurumdataştemelüzerindeyeralankerpiçbedeninyüksekliğide15metreyekadarçıkmışolmalıdır.Buyüksekliğetaştemelkısmıdahildeğildir.Genellikle2.0vebazıdurumlarda7.0metreyibulantaştemelilebirlikteUrartusurduvarlarınyükseklikleri20.0metreyibulmaktadır.Duvarlarınbuyüksekliğekadarçıkmasınınaskeriamaçlarınyanındabirbaşkanedenidahavardır.Kalelerininşaedilmekistendikleritepelerçoğukezkaleiçindeyeralmasıgerekliyapılariçinyeterlialanasahipdeğildir.Kalınlığıherzaman4.0metreyibulan,birçokdurumdadabuölçüyürahatlıklaaşansurduvarlarıarasındakiengebelialan,toprakvemoloziledoldurulmaktavedüzleştirilmektedir.Eldeedilenbudüzalanüzerinedeihtiyaçduyulanyapılaryapılmakladır.ÇavustepeveAyanısKaleleribudurumukanıtlayanikiönemliörnektir.

000505F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000505AÜ00050511/28

Page 28: FU8 dini ve idari mimari

000506F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000506AÜ00050611/28

Page 29: FU8 dini ve idari mimari

Kalelerbirtepeninetrafınıngüçlüsurduvarlarıileçevrilmesindenibaretolmayıp,içlerindeüstlendiğigörevegörebelliorandafarklılıkgösterenyapılarınyeraldığıbirermerkezdir.Bumerkezlerdekaleyöneticilerininoturduğusivilamaçlıyapılardan,tapınaklaraveçeşitliyönetimvetoplantıbinalarınakadarcokçeşitliplanvekarakterdeyapılaryeralmaktadır.Özelliklebirbölgeninveyaeyaletinyönetimmerkezidurumundakibirçokkalede,buyapılaraekolarakçokmiktardahububatveiçeceğindepolanabileceğidepoyapılarıdavardır.Kaleiçindekiyapılarınbirbiriileolanbağlantıları,mekanlararasındakiilişkiler,atıksuvekanalizasyongibialtyapıtesisleri,yapılarınbodrumkatlarınınveyabazımekanlarındepolamaamaçlıolarakkullanılabilmesivehattakaleiçindeakanbirsusistemininkurulabilmesitamamıylebirmühendislikveplanlamaişininsonucudur(Resim33).BunedenleUrartukalelerininbellitarihtensonra,olasılıklaMenuailebirlikte,dahaöncedençizilenveyatasarlananplanlaragöreinşaedildiklerineinanmakgereklidir.BirçokUrartukalesindeolduğugibiAyanısKalesi'ndedeboyları2.metreyibulananıtsalküplerinbodrumkatlarınakonulduktansonraüzerlerineyapılarıninşaedildiğigerçektir.AyanısKalesi'ndeortayaçıkartılan,anıtsalkalekapısıhariç,hiçbirkapıbuküplerinsığabileceğibüvüklüktedeğildir.Budurumbüyükolasılıklaküplerinkaleiçindeimaledildiğiniveeldekiplanagöreyapılarınaltkatlarınayerleştirildiklerinivedahasonradaüzerlerineyineeldekiplanagöremekanlarınyapıldığınıgöstermektedir.Yapılarınvemekanlarınkendiaralarındakikarmaşıkbağlantılarıancakbirplandoğrultusundabaşarılabilecekniteliktedir.Mezopotamya'dakibazıörneklerindışında,arkeolojikkazılardankaleveyakentplanlarınıiçerenbelgeleringünışığınaçıkmaması,olasılıkla,buplanlarınahşapveyaderigibiyokolabilirmalzemeüzerineçizilmesindenkaynaklanmaktadır.

000507F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000507AÜ00050711/28

Page 30: FU8 dini ve idari mimari

TAPINAKLARUratumimarisininsurduvarlarındansonraençarpıcıörneklerininbaşındaUrartutapınaklarıgelir.Konuileilgiliçeşitliyayınlarda"Urartutapınağı"'terimigenelliklekareplanlı,karecellalıkuletipliyapılariçinkullanılmıştır.AncakhemenbelirtilmelidirkiUrartusanatındafarklıplanlarasahipüçtürtapınakvardır.Butapınaklardanilkgrubagirenkuletipli/kareplanlıvecellalıörneklerdenşimdiyekadar8taneortayaçıkartılmışolmasınakarşın,diğerikitüreaitsadecebirerörnekvardır.1997kazısezonundaAyanısKalesi'ndegünışığınaçıkartılantapınakbusayıyı9’açıkarmıştır.Kuletipli/StandartplanlıUrartutapınaklarınaaitörneklerkronolojiksıraileşöyledir:-ElimizdekikanıtlaragöreAznavurtepe,KörzütveYukarıAnzafKalelerindeinşaedilentapınaklarkralMenuadönemine,yaniMÖ.9.yüzyılınsonlarınaaittir.Butapınaklardanhangisinindahaönceyapıldığıisekesindeğildir.AncakMenuatapınaklarıiçinAnzavurtepe,KörzütveYukarıAnzafşeklindekronolojikbirsıralamayapmakmümkündür.

-II.SarduritarafındaninşaettirilenSardurihiniliKalesinde(Çavuştepe)biriTanrıHaldi'ye,diğeriMeherkapıtanrılarlistesinde19.sıradayeralanTanrıİrmuşini'yeaitolmaküzereikitapınakvardır.-AşağıveYukarıKalelerdeyeralantapınaklardanAşağıKale'dekiİrmuşinitapınağıII.Sarduri'yeaitbiryazıtiledonatılmıştır.-KralII.Sarduri'yeaitolduğudüşünülenKayalıderetapınağınınyazıtıyoktur.-M.Ö.8.yüzyılınikinciyarısına,olasılıklaII.ArgiştidöneminetarihlenebilenErzincanyakınlarındakiAltıntepetapınağıavlusununetrafındakisutunlugalerisiilefarklıdır.-II.RusadönemindeinşaedilenToprakkaleveAyanıstapınaklarıM.Ö.7.yüzyılınikinciçeyreğinetarihlenirler.-Bastam(Rusa-iUru-Tur)Werachram'daaynıdönemeaitikitapınağınvarolduğuönerilmiştir.

000508F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000508AÜ00050811/28

Page 31: FU8 dini ve idari mimari

-StandartplanlıveyakuletipliolarakadlandırılanklasikUrartutapınakları,herzamankarebirplanavekarebircellayasahiptir.Çeşitliörneklerdefarklılıklargöstermesinekarşıntapınaklarınölçüleri13.80ile10.00metre,cellanınboyutlarıise5.30ile4.50metrearasındadeğişmektedir.Buölçüleriletapınaklarköşelerinderisalitleri(köşekulesi)olançokkalınduvarlarasahipbireryapıdır.Karecellayaüçkademelibirkapıgeçidivebunutakipedendarbirkoridorilegirilir.Koridoruncellailebirleştiğinoktada,cellaiçineacılanolasılıklaikikanatlıahşapbirkapıolmalıdır.Cellaiçindetanrıheykelininyerleştirildiğibirheykelkaidesiyeralır.HementümUrartutapınaklarınınönlerindedînimerasimlerinyapıldığıaçıkbiravluvardır.

000509F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000509AÜ00050911/28

Page 32: FU8 dini ve idari mimari

Altıntepe'de olduğu gibi bazı örneklerde bu avlunun etrafı sütunlu bir galeri ile çevrilmiştir. Tapınak kapısının karşısında yeralan ve en güzel örneğini Çavuştepe Aşağı Tapınak (İrmuşini Tapınağı) ve Altıntepe'de gördüğümüz platform, dini merasimlerin yönlendirilmesi için kullanılmış olmalıdır.

000510F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000510AÜ00051011/28

Page 33: FU8 dini ve idari mimari

000511F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000511AÜ00051111/28

Page 34: FU8 dini ve idari mimari

000512F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000512AÜ00051211/28

Page 35: FU8 dini ve idari mimari

000513F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000513AÜ00051311/28

Page 36: FU8 dini ve idari mimari

000514F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000514AÜ00051411/28

Page 37: FU8 dini ve idari mimari

000515F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000515AÜ00051511/28

Page 38: FU8 dini ve idari mimari

000516F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000516AÜ00051611/28

Page 39: FU8 dini ve idari mimari

000517F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000517AÜ00051711/28

Page 40: FU8 dini ve idari mimari

000518F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000518AÜ00051811/28

Page 41: FU8 dini ve idari mimari

000519F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000519AÜ00051911/28

Page 42: FU8 dini ve idari mimari

000520F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000520AÜ00052011/28

Page 43: FU8 dini ve idari mimari

000521F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000521AÜ00052111/28

Page 44: FU8 dini ve idari mimari

000522F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000522AÜ00052211/28

Page 45: FU8 dini ve idari mimari

-II.RusadönemindeinşaedilenAyanısKalesiTapınağınınyazıtı

000523F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000523AÜ00052311/28

Page 46: FU8 dini ve idari mimari

KULETİPLİTAPINAKLARveREKONSTRÜKSİYONKuletipliUrartutapınaklarındangünümüzesadecebutapınaklarıntaştemellerigelebilmiştir.Çoğuörnektekireçtaşıancakbazıdurumlardabazalt/andezittaşı(ÇavuştepeAşağıtapınakveAyanis)dakullanılarakinşaedilentaştemellerüzerindekerpiçbirüstyapıvardır.GünümüzeulaşmayanbuüstyapınınnasılolduğukonusuiseUrartutapınaklarınınrekonstrüksiyonuileilgilifarklıönerilerinyapılmasınanedenolmuştur.BuönerilergeneldeAsurkralıII.SargontarafındanM.Ö.714yılındayağmaedilenMusasirtapınağıdikkatealınarakyapılmıştır.Büyükbölümügeçerliliğiniyitirmişolmasınakarşınbuöneriler,II.Sargon'aaitolanveKorsabadkabartmasıolarakadlandırılaneserüzerindebetimlenentapınağınbirUrartutapınağıolarakbenimsenmesindenkaynaklanmaktadır.

000524F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000524AÜ00052411/28

Page 47: FU8 dini ve idari mimari

Sargon'unkayıtlarınagöreMusasirkentindekendisinintahripettiğitapınakTanrıHaldi'yearmağanedilmişti.AncaktapınağınUrartıılartarafındanyapıldığıkesindeğildir.Tapınaknasılerişildiğibelliolmayanyüksekbirplatformüzerineoturmaktadır.BugünekadarkazılanhiçbirUrartutapınağıbuşekildebirplatformunüzerindedurmamaktadır.Aksinetapınak,önündekiaçıkavludankolaycaerişilebilenvebazanbirveyaikibasamaklavarılanbirkoridorvekapıyasahiptir.Musasirtapınağıkesinliklekuletiplibirbinadeğildir.Aksinetapınakalçakbiryapıdır.Tapınağıniçinegirişüzerindeüçgenbirmimariöğeninyeraldığıbirkapıilesağlanmıştır.Kapınınikiyanındaserbestduranikipaye,payelerinikiyanındaüzerlerindekalkanlarınasılıdurduğuduvarayapışıkikiçiftpayevardır.Platformüzerinde,kapınınikiyanındakiserbestpayelerinönündeikimızrak,ikikapıbekçisiveSargon'untapınağınyağmasınıanlattığısekizinciseferinkayıtlarındaSardurioğluİşpuinitarafındandöküldüğüyazılıolan,birinekvebirbuzağıheykelivardır.Tapınağınönündeüçayaklarüzerindeduranikitunçkazanvetapınağınçatısındabirmızrakyeralmaktadır.Korsabadkabartmasındatapınaklailgiliolarakbetimlenenherşey.mimaridışındaUrartuöğeleridir.YüksekbirplatformüzerindealçakbiryapıolarakbetimlenentapınakisekesinlikleUrartutapınağıdeğildir.Asurlusanatçınınhiçbirdeğişiklikyapmadanbetimleyerekbizeaktardığıbutapınak,birMusasirtapınağıdırveMusasirkentininUrartularınelinegeçtiğiİşpuinidönemindenönceinşaedilmiştir.TapınaküzerindegörülenvebizitapınağınbirUrartuyapısıolduğunayönlendirenöğelerisetamamıyletaşınabilirelemanlarolupkentinUrartulartarafındanelegeçirilmesindensonra,birbaşkadeyişle,MusasirtapınağınınTanrıHaldiyeadanmasıilebirlikletapınaküzerinekoyulmuşlardır.BunedenleUrartutapınağınınkökeniveyarekonstrüksiyonuileilgiliyapılacakhertürlütartışmaMusasirtapınağındanbağımsızolarakyapılmalıdır.

Sargon'unkayıtlarınagöreMusasirkentindekendisinintahripettiğitapınakTanrıHaldi'yearmağanedilmişti.AncaktapınağınUrartulartarafındanyapıldığıkesindeğildir.Tapınaknasılerişildiğibelliolmayanyüksekbirplatformüzerineoturmaktadır.BugünekadarkazılanhiçbirUrartutapınağıbuşekildebirplatformunüzerindedurmamaktadır.Aksinetapınak,önündekiaçıkavludankolaycaerişilebilenvebazanbirveyaikibasamaklavarılanbirkoridorvekapıyasahiptir.Musasirtapınağıkesinliklekuletiplibirbinadeğildir.Aksinetapınakalçakbiryapıdır.Tapınağıniçinegirişüzerindeüçgenbirmimariöğeninyeraldığıbirkapıilesağlanmıştır.

000525F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000525AÜ00052511/28

Page 48: FU8 dini ve idari mimari

Kapının iki yanında serbest duran iki paye, payelerin iki yanında üzerlerinde kalkanların asılı durduğu duvara yapışık iki çift paye vardır. Platform üzerinde, kapının iki yanındaki serbest payelerin önünde iki mızrak, iki kapı bekçisi ve Sargon'un tapınağın yağmasını anlattığı sekizinci seferin kayıtlarında Sarduri oğlu İşpuini tarafından döküldüğü yazılı olan, bir inek ve bir buzağı heykeli vardır. Tapınağın önünde üç ayaklar üzerinde duran iki tunç kazan ve tapınağın çatısında bir mızrak yer almaktadır. Korsabad kabartmasında tapınakla ilgili olarak betimlenen herşey, mimari dışında Urartu öğeleridir. Yüksek bir platform üzerinde alçak bir yapı olarak betimlenen tapınak ise kesinlikle Urartu tapınağı değildir. Asurlu sanatçının hiç bir değişiklik yapmadan betimleyerek bize aktardığı bu tapınak, bir Musasir tapınağıdır ve Musasir kentinin Urartuların eline geçtiği İşpuini döneminden önce inşa edilmiştir. Tapınak üzerinde görülen ve bizi tapınağın bir Urartu yapısı olduğuna yönlendiren öğeler ise tamamıyle taşınabilir elemanlar olup kentin Urartular tarafından ele geçirilmesinden sonra, bir başka deyişle, Musasir tapınağının Tanrı Haldiye adanması İle birlikle tapınak üzerine koyulmuşlardır. Bu nedenle Urartu tapınağının kökeni veya rekonstrüksiyonu ile ilgili yapılacak her türlü tartışma Musasir tapınağından bağımsız olarak yapılmalıdır.

000526F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000526AÜ00052611/28

Page 49: FU8 dini ve idari mimari

000527F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000527AÜ00052711/28

Page 50: FU8 dini ve idari mimari

000528F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000528AÜ00052811/28

Page 51: FU8 dini ve idari mimari

Urartukuletiplitapınaklarınınnetürçatıileörtüldüğüneaitarkeolojikbelgeleryoktur.Ancakİran'dakiZindan-iSüleymanveyaKa'bah'-iZarduştgibiAkamenidkuletapınaklarıdikkatealınırsaUrartutapınaklarınındaalçakbirpiramidalçatıileörtüldüğüsöylenebilir.Tapınakduvarlarındapencereolmamasıbüyükolasılıktır.Cellayaışıksadecekapınınaçılmasıdurumundagirebilirdi.YukarıdasavılanözellikleriileUrartukuletiplitapınaklarınınDoğuAnadolu’yanasılveneredengeldiğikesindeğildir.Urartu'dainşaedilenenerkenkuletiplitapınağıngelişmişşekliilekarşımızaçıkışınadikkatetmekgereklidir.BudurumPatnosAznavurtepe'dekitapınağınmimarigelişiminiM.Ö.9.yüzyılınsonunagelmedentamamlamışolduğunugösterir.Böylebirmimarigelişimiçiniseuzunbirsüregereklidir.UrartuBeyliklerdönemindenM.Ö.9.yüzyılakatlarbugelişimingerçekleşebileceğiyeterinceuzunbirdönemvardır.AncakUrartuhalkınınbuerkendonemde,butipyapılarinşaettiklerinedairhiçbirkanıtyoktur.YakındoğupanteonunaUrartuhanedanlığınınyaratısıolarakgirenTanrıHaldigibiUrartutapınağıdamerkeziotoriteninherhangibirprototipiolmaksızıngetirdiğibirtapınakplanıdaolabilir.KuzeySuriye'deM.Ö.birincibininbaşlarındaKarkamışkentindeinşaedilendikdörtgenplanlıtapınağınUrartukuletapınaklarınakökenteşkiledebileceğigörüşüdetartışmalıdır.

000529F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000529AÜ00052911/28

Page 52: FU8 dini ve idari mimari

000530F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000530AÜ00053011/28

Page 53: FU8 dini ve idari mimari

000531F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000531AÜ00053111/28

Page 54: FU8 dini ve idari mimari

000532F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000532AÜ00053211/28

Page 55: FU8 dini ve idari mimari

2.DikdörtgenplanlıtapınakUrartu tapınakmimarisinde ikinciörnekolarakkarsımıza çıkanArin-Berd'deki dikdörtgen planlı tapınak, yukarıda sözü edilen Karkamıştapınağıileçokyakınbirplanasahiptir.Tapınağın köşelerinde kule tipli Urartu tapınaklarında gördüğümüzrisalitleryoktur.Tapınağın cellası diğer Urartu tapınaklarının aksine dikdörtgenplanlıdır.Arin-Berd tapınağının kalede bulunan yazıtlar yardımıyla I. Argiştidönemine tarihlendiği ve Tanrı Ivarşa’ya adandığı bilinmektedir.Karkamış tapınağı Haberciler Duvarı'nın karşısında, Kabartmalı UzunDuvar’ın bir bölümünü sınırladığı kutsal alan içinde yer almaktadır.Tapınağınölçüleri13.0X11.80metredir.Karkamış tapınağı M.Ö. 900 yılları civarında kral Katuwas tarafındankentin Fırtına Tanrısına adanmıştır. Ancak tapınağın yeraldığı kutsalalanındahaerkentarihlebileceğikonusundaverilervardır.Karkamış tapınağı ile Urartu Arin-Berd tapınağı arasındaki planbenzerliği,UrartukuletiplitapınaklarınınkökenininM.Ö.birincibinyılKuzey Suriye sanatında olabileceği konusunda önerilerin yapılmasınaneden olmuştur. Karkamış planına sahip tek Urartu tapınağının,Aznavurtepe, Körzüt ve Yukarı Anzaf gibi bir cok Urartu kule tiplitapınağından sonra inşa edilmiş olması bu benzerlik için başkanedenleraramamızıgereklikılmaktadır.

000533F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000533AÜ00053311/28

Page 56: FU8 dini ve idari mimari

000534F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000534AÜ00053411/28

Page 57: FU8 dini ve idari mimari

IVARŞA

ARİN-BERD

000535F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000535AÜ00053511/28

Page 58: FU8 dini ve idari mimari

UrartukralıI.Argişti'ninsaltanatının5.yılında(M.Ö.782)GökçeGölcivarındayaptırdığıyenibirkenteIr(e)puniadınıverdiğivebukenteHateveSupaniülkelerinden,birinciveikinciyılseferlerininsonunda,getirttiğibinlercegöçmeniyerleştirdiğibilinmektedir.Arin-Berd’teyapılanarkeolojikkazılar,bukentin,I.Argişti'nininşaettirdiğilr(e)punikentiolduğunuvekentiçinyaptırılandikdörtgenplanlıtapmağındaaynıkraltarafından,birLuwiitanrısıolanİvarşayaithafedildiğibilinmektedir.

MeherkapıtanrılarlistesindeadıgeçmeyenbutanrınınM.Ö.8.yüzyılınbaşlarındaHateveSupaniülkelerindenGökçeGolcivarınagetirtilengöçmenlerileUrartutopraklarındakutsanmayabaşlandığıkesindir.BunedenleUrartutapınakmimarisindekitekdikdörtgenplanlıörnekolanArin-BerdIvarşatapınağı,M.Ö.8.yüzyılınbaşlarındaKuzevSuriyeveGüneydoğuAnadolu'dan,savaşganimetiolarakalınansavaşçıveyakınlarının,Urartu'nunbiruçbölgesineyerleştirilmesiilebutopraklaragelmiştir.DoğuLuwihalkıolarakbilinenbuinsanlar,beraberlerindeHateveSupaniülkelerindengetirdiklerikültürüyeniyerleştiklerikuzeyülkelerindeuygulamaşansınıkazanmışlar,sonuçtakenditapınaklarınıinşaedebilmişvekenditanrılarınatapınabilmişlerdir.KanımızcaArin-BerdtapınağınınUrartusınırlarıiçindetekörnekolarakkalmasıbuşekildeaçıklanmalıdır.

000536F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000536AÜ00053611/28

Page 59: FU8 dini ve idari mimari

3.Urartutapınakmimarisindegördüğümüzüçüncüdeğişikörnekilkikitapınakplanındantamamenfarklıolup,inşaedildiğiyöredekuletipligelenekleşmişUrartutapınaklarındanetkilenmedenortayaçıkmışolmalıdır.Biröncekiörnekteolduğugibibutapınak,I.ArgiştidönemineaitolanArin-Berdkentinde,sitadelinortasındainşaedilmiştir.

PLATFORM CELLALI TAPINAK: Tapınak önde altışardan iki sıra sütuna sahip bir portiko, portikonun arkasında ölçüleri 40 X 8 metreye ulaşan ince uzun bir mekan ve bu mekana bağlı biri cella olan iki odadan meydana gelmiştir. Cella olarak tanımlanabilecek odanın ortasında kare planlı bir platform vardır. Platform topraktan yapılmış ve üzeri taş ile kaplanmıştır. Kule tipli Urartu tapınakları ile plan şeması açısından tek benzerliği tapınağın önündeki acık avludur. Tapınak avlusunda sütunlu galerilerin varolduğu kule tipli Urartu tapınakları Çavuştepe Yukarı Tapınak ve Altıntepe’de görülebilir. Arin-Berd sütunlu tapınağının Urartu mimarisine nereden ve nasıl geldiği bilinmemektedir. Bu tip bir tapınak planı da Urartu'ya komşu olan hiç bir ülke mimarisinde yoktur. Urartu dini mimarisinde hiç bir zaman gelenekleşememiş olan bu tapınak planının Urartu'nun kuzey eyaletlerinde, çeşitli yollarla buraya getirtilen veya burada Urartu'dan önce yaşayan ve Urartulu olmayan bir halk topluluğu tarafından uygulanmış olduğu düşünülebilir. Standart planlı Urartu tapınaklarından çok farklı olan son iki tapınak planının, Urartulu olmayan halkların nüfus aktarımı yoluyla yoğun olarak yerleştirildikleri bölge içinde bulunduğu unutulmamalıdır. Son iki plan şeması Urartu sınırları içinde bir kez bile tekrarlanmamış ve kule tipli standart Urartu tapınak planının Urartu dini mimarisi için gelenekleşmesine olumsuz hiç bir etkisi olmamıştır. Ancak bu, plan tipinden farklı olarak II.Rusa zamanında Karmir-Blur (Teişebani) sarayı kompleksi içinde iki adet platformlu tapınak da inşa edilmiştir.

000537F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000537AÜ00053711/28

Page 60: FU8 dini ve idari mimari

IVARŞA

PLATFORMLUCELLALI

ARİN-BERD

000538F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000538AÜ00053811/28

Page 61: FU8 dini ve idari mimari

000539F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000539AÜ00053911/28

Page 62: FU8 dini ve idari mimari

II.Rusa’nınkentiKarmir-Blur:Teişebani

PLATFORMLUCELLA

PLATFORMLUCELLA

000540F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000540AÜ00054011/28

Page 63: FU8 dini ve idari mimari

Açıkhavatapınakları:Urartu'dadinimerasimleringerçekleştirildiğibirbaşkatapınaktürüde

açıkhavatapınaklarıveyadiğerbirtanımlaaçıkhavakırsalalanlarıdır.EngüzelvegelişmişörneğiniVanKalesininkuzeyeteklerindegördüğümüz

açıkhavatapınağı,ArgiştioğluII.Sarduritarafındaninşaedilmiştir.Yörehalkıarasında"Analı-kız"olarakadlandırılanalandaelegeçmişolançiviyazılıtaşbloklar,II.Sarduri'yeaitenönemliyazıtlarıoluşturur.

Alanıngüneyfasadıüzerineoyulanikianıtsalnişvebunişlerinönündekianakayayaoyulmuşdüzalan,kutsalalanıntemelöğelerinioluşturur.Güneyfasadboyuncadoğu-batıdoğrultusundauzananplatformlarvebatıdakayayaoyulankurbankanalları,kutsalalanıtamamlayandiğeröğelerdir.

Platformlarmerasimsırasındakesilenhayvanlarınbazıparçalarınıntanrıyasunulmasıiçinkullanılmıştır.Kurbankanlarınınveyalibasyonsıvısınınaktığıkanallarınboyutlarıbualandayoğunbirkullanımınvarlığınaişareteder.Analı-Kızaçıkhavakutsalalanındayılınhangimevsimindevehangiamaçlamerasimyapıldığıbilinmemektedir.Ancakalanınbiraçıkhavakutsalalanıoluşu,yeniyılıngelişinikutlamakamacıylabazımerasimlerinyapıldığınıgösterebilir.

000541F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000541AÜ00054111/28

Page 64: FU8 dini ve idari mimari

000542F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000542AÜ00054211/28

Page 65: FU8 dini ve idari mimari

000543F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000543AÜ00054311/28

Page 66: FU8 dini ve idari mimari

Analı-KızkutsalalanınabenzeyenbirbaşkaalanÇavuştepeYukarıKale'deortayaçıkmıştır.Buradadaanakayaişlenerekeldeedilendüzbirkayafasadıvebufasadınönündeyinekayayaoyulmuşgenişbirdüzalanvardır.AncakAnalı-Kız'dakinişleriburadabulmakmümkündeğildir.

BenzeramaçlıbirbaşkakutsalalanElazığKaleköykazılarındagünışığınaçıkarılmıştır.İkiniştenoluşankutsalalanOrtaDemirÇağaaittir.KaleninbirdönemUrartulartarafındankullanılmışolmasınakarşınnişlerindeUrartuyapımıolduğukesindeğildir.

000544F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000544AÜ00054411/28

Page 67: FU8 dini ve idari mimari

000545F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000545AÜ00054511/28

Page 68: FU8 dini ve idari mimari

000546F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000546AÜ00054611/28

Page 69: FU8 dini ve idari mimari

000547F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000547AÜ00054711/28

Page 70: FU8 dini ve idari mimari

Altıntepe'debulunankutsalalan,açıkhavakutsalalanlarıiçindeönemlibiryeresahiptir.MimarisikadarburadagerçekleştirilenlibasyonkurbanıaçısındandaönemliolanAltıntepekutsalalanı,I.Nolumezarabitişikolarakbulunmuştur.7.75metregenişliğindeve11.70metreuzunluğundaolanalanınüstüaçıktır.Açıkhavakutsalalanınınkuzeyduvarınayakınbirnoktadakaideleriüzerindedurduklarıanlaşılanboyları2.30metreyibulandörtadetstelvestellerinikincisininönündeçapı0.50metreolanbirbenzeriAyanıs"PayeliSalonda"bulunandaireşeklindebirlibasyonsunağıvardır.

000548F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000548AÜ00054811/28

Page 71: FU8 dini ve idari mimari

000549F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000549AÜ00054911/28

Page 72: FU8 dini ve idari mimari

SARAYLARUrartumimarisindekuletiplitapınaklarındışındastandartbirplansemasınasahipyapılarveyayapıkompleksleribulmakoldukçazordur.HemenherUrartukalesiiçindeinşaedilensaraylarındastandartbirplangöstermediğigözlenir.Kalenininşaedildiğifarklıyörelerdeveyaaynıbölgeiçindeyeralankalelerdefarklıplandakiuygulamalaraaitörneklerinsayısıbirhaylidir.Hattadahadailerigidilereksöylenebilirki;plansemasıaçısındanbirbiriileaynıolanikisaraygösterilebilmesiolanaksızdır.Budurum,sarayıninşasınınaynıkralınsaltanatıdöneminerastlasabileaynıdır.Urartumimarlığıiçindesarayolaraknitelendirilebilecekyapılarınsayılarıbirhaylifazladır.BugünekadarkazısıyapılmışhemenbütünUrartukaleleriiçindebirsarayyapısıbulmakmümkündür.KrallığınerkendönemlerindenbaşlamaküzereinşaedilmişsaraylarınenerkeniBaşkentTuşpa'da(VanKalesi)yeralmalıdır.AncakkaleninUrartudönemindensonrakiyoğunkullanımı,buradakierkensarayyapılarıileilgilifazlabilgibırakmamıştır.VanKalesindesitadelsurlarınıniçinde(güneyinde)kazılananıtsaltaşbloklarınınbirsarayaaitolmasıgereklidir.Kaleninbatıyönündeyapılançalışmalar,bubölümdeolasılıklakralI.Argiştiyeaitbir"YeniSarayın"varolduğunugöstermiştir.Sadeceanakayaüzerindekitaşyataklarındanizlenebilensarayaaitduvarkalıntılarıgünümüzekadarulaşmamıştır.KazısıyürütülmekteolanYukarıAnzafKalesi'ndeortayaçıkartılantapınakilebağlantılıbirsarayyapısınınvarolmasıdamümkündür.Ancakbuyapılarınplanlarışimdilikbellideğildir.

000550F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000550AÜ00055011/28

Page 73: FU8 dini ve idari mimari

•  PatnosyakınlarındainşaedilenGiriktepesarayı,şimdilikenerkenetarihlenenveplanıbilinenyapılararasındadır.Doğu-batıdoğrultusundainşaedilensaray,24x7.5metreölçülerindebirdikdörtgendirveiçindeçatıyıtaşıyansütunlarvardır.Kuzeydeyeralanbirkoridor,anamekanımutfakolarakkullanılanmekanlardanayırır.Sütunlusalonunduvarlarındakiikibasamaklınişlerduvarlarısüsler.SarayınbahçesindeortayaçıkartılanUrartukuyusuiçindenMÖ.erken8.yüzyılaaitönemlibuluntulareldeedilmiştir.

000551F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000551AÜ00055111/28

Page 74: FU8 dini ve idari mimari

960’lı yıllarda Bilim Dünyasında Doğu Anadolu ve Urartu tarihine olan ilginin artmaya başladığı görülür. Bu çerçevede Ankara’dan Müzeci Raci Temizer ve Filolog Prof. Dr. Kemal Balkan Patnos-Aznavurtepe ve Giriktepe’de araştırmalara başlarlar. Aznavurtepe Urartu Krallığı’nın Van Gölü’nün kuzeyine ve batısına yayılma amacı doğrultusunda inşa ettiği büyük bir merkez, güçlü surlarla kuşatılmış stadeli ve aşağı yerleşmesi olan bir kenttir. Bu kentle ilgili ayrıntılı değerlendirmeleri bir sonraki yazıya bırakarak burada Giriktepe hakkında birçok bakımdan dramatik olan gelişmeleri aktarmak istiyorum. Günümüze kadar arkeolojik kazılarla bilim dünyasına tanıtılan Urartu yerleşmeleri, Aznavurtepe gibi, içinde tapınak,saray, depolar, sarnıçlar olan kentlerdir. Temizer ve Balkan ekibi Patnos’ta yerel halktan aldıkları bilgilerle, ilçe merkezinin hemen güneydoğusunda, Üçbulak deresinin batı kenarındaki Giriktepe höyüğünün üzerinde olasılıkla Urartu döneminden bir yapı kalıntısı olduğunu öğrendiler. Aznavurtepe’den daha küçük olduğu için kolay kazılabilir ve kısa sürede sonuç alınabilirdi. Böylece iki alanda birlikte kazı yapmaya karar verdiler. Arkeoloji bilimi ve Ağrı’nın kültürel zenginliği bakımından üzücü gelişmeler de bu noktada başladı. Kazı çalışmaları başladıktan kısa süre sonra Giriktepe’de, yaklaşık 2000 metrekare büyüklüğünde, “saray” olarak tanımladıkları, iki katlı Urartu yapısının olduğu anlaşıldı. Büyük bir bey konağı olarak inşa edilmiş olan bu yapı bir yangınla yıkılmıştı. İçinde kullanılan her şey odalarda, yıkıntılar içindeydi. Arkeologlar bu durumu büyük bir şans olarak nitelendirir. Çünkü bilgi alabilecekleri bütün buluntular yerli yerinde günümüze ulaşmıştır. Burada durumu daha da ilginç ve biraz da dramatik hale getiren, yapıda yaşayanların da binanın molozları altında kalmış olmalarıydı. Tam 44 kişinin, günlük eşyaları ve takılarıyla birlikte duvar diplerinde kalmış iskeletleri bulundu. Böyle bir duruma diğer Urartu merkezinde rastlanmamıştı. Anlaşıldığı kadarıyla Urartu Devleti’nin yıkılış sürecinde yaşanan karmaşa ve yağmada Giriktepe konağında yaşayanlar kaçma fırsatı bulamamışlardı.

000552F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000552AÜ00055211/28

Page 75: FU8 dini ve idari mimari

000553F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000553AÜ00055311/28

Page 76: FU8 dini ve idari mimari

Giriktepe kazılarında Urartu sanatı, tarihi ve kültürüne katkı yapabilecek oldukça zengin buluntular elde edildi. Bu buluntular Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ne nakledildi ancak ne yazık ki günümüze kadar bunlarla ilgili yayın yapılmadı. Kazı ekibinin yayınladığı iki makale, Aznavurtepe ve Giriktepe kazılarının genel sonuçları hakkındadır ve Giriktepe’den yalnızca 3 resim bulunmaktadır. Yapının planını ve buluntuların durumunu gösteren çizimler ise ulaşılması zor arşivlerin tozlu raflarında beklemektedir. Aradan 50 yıla yakın süre geçmiş olmasına rağmen ulaşılamayan bu kayıtlar konunun bir diğer çarpıcı yanıdır. Son dramatik gelişme ise Giriktepe kazıları sonrasında yaşanmıştır. Yapı kazıldığında 1.30 m kalınlığındaki duvarları birkaç metre yükseklikte, avlusundaki kuyusu, odaları, sekileri, ocak ve diğer birimleri sağlam durumdaydı. Ancak ekiplerin ayrılmasından sonra doğa ve definecilerin insafına terk edilen Urartu konağının görüntüsü günümüzde içler acısıdır. Yapının kerpiç duvarlar erimiş, bazı bölümleri defineciler tarafından kazılmıştır. Çevresinde hızla artan yapılaşma ise, burada bulunması muhtemel Urartu köy yerleşmesi üzerine yeni bir tabaka oluşturmaktadır. Bir uygarlık ve özellikle de yıkılış süreci hakkında önemli bilgiler veren Giriktepe’nin korunması ve bölge turizmine kazandırılması için başta Kültür Bakanlığı, bölge Müzesi ve diğer yerel ilgililerin bu yapının günümüzdeki durumunu, geç olmadan, yerinde görmeleri gerekmektedir.

000554F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000554AÜ00055411/28

Page 77: FU8 dini ve idari mimari

I. Argişti tarafından inşa edildiğini belirttiğimiz, Arin-Berd’teki (Erepuni) saray, gelişmiş bir plana sahip olması acısından önemlidir. Saray, İvarşa tapınağının etrafında, tapınak ile bağlantılı olarak inşa edilmiştir. Saray, bağımsız farklı mekanlardan ve bu mekanları birbirine bağlayan koridorlardan, avlulardan meydana gelmiştir. Ivarşa tapınağının önündeki avlunun arkasında inşa edilen üç mekan ile geçilen nişli odanın taht odası olduğu tahmin edilmektedir. Benzer nişlerin Giriktepe'de de olduğuna dikkat edilmelidir. Aynı kral dönemine tarihlenen Armavir-Blurdaki (Argiştihinili) saray da bağlantıları avlular ve koridorlar ile sağlanan farklı mekan topluluklarından oluşur. Kalenin Urartu Krallığının sonuna kadar kullanılmış olması, farklı zamanlarda yeni eklemelerin yapılmasını gerekli kılmıştır. Bu nedenle saray planı da bu gelişmeye bağlı olarak büyümüş ve hiç bir standartlaşma belirtisi gösterememiştir.

000555F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000555AÜ00055511/28

Page 78: FU8 dini ve idari mimari

IVARŞA

000556F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000556AÜ00055611/28

Page 79: FU8 dini ve idari mimari

Urartukaleleriiçindeinşaedilensaraylarınkaleninkurulduğutepenintopografikyapısınabağlıolarakplanlandığıveöncelikliamacınaraziyienrasyonelşekildekullanmakolduğunaaitbirçokörnekvardır.Yerleşmeyerininetrafınıçevirensurduvarlarınınveteraslarınyardımıylaeldeedilenalaniçindekurulansarayvediğeryapılar,topografikyapıveeldeedileninşaatalanınabağlıolarakyapılmışlardır.BunedenleUrartuyerleşimsahasıiçindekibirçoksarayveyayapının,fonksiyonlarıbenzerolsada,araziplanlarıdeğişiktir.

GürpınarOvasındaM.Ö.8.yüzyılınilkyarısındakralII.Sarduritarafındaninşaedilensaraydabuanlayışileplanlanmıştır.Tepeninkayalıkbirkütleoluşu,sarayıninşasındakayalarınyeryeroyularakkullanılmalarınıgerektirmiştir.Kaleninbatısındainşaedilensarayınzeminkatındakayalaraoyulanveyayapayolarakyapılanpayelervardır.İkikatlıolduğuikincikataçıkanmerdivenlerdenanlaşılansarayınsuihtiyacı,yinekayalaraoyulansarnıçlarilesağlanmıştır.

Sarayiletapınakarasındavarolanuzunkoridorlarbuikiyapıyıbirbirinebağlar.Ancaktapınak,genişavlusuveçekirdektapınaktankoparılmışmagazinyapılarıiletekbaşınaduranbiryapıdır.Arin-Berd,AltıntepeveyaÇavuştepetapınakları,sarayyapılarınabağlıveyaiçlerindeyapılmışgibigörülmelerinekarşın,serbestduranbireryapıolmaözelliklerinihiçbirzamanyitirmemişlerdir.İkiyapıtürününbirbirleriyleolanmekansalbağlantılarıUratu'dakidinimerasimlerinkarakterindengelmişolmalıdır.Kaleleriniçindekibirçokyapınınkendilerineaitişlevlerininyanındabazıdinselişlevleridevardır.Budinselişlevlermerasimlerinbütünlüğüaçısındantapınakyapılarıilebağlıntılıkılınmışolmalıdır.

000557F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000557AÜ00055711/28

Page 80: FU8 dini ve idari mimari

ÇavuştepeSarayısarnıçları

000558F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000558AÜ00055811/28

Page 81: FU8 dini ve idari mimari

Altıntepe'de,olasılıklaM.Ö.8.yüzyılınikinciyarısınatarihlenen.I.kattaortayaçıkartılansarayiletapınağınarasındakimekansalbağlantılar,yapınınbirtapınak-sarayolduğutahmininisağlamıştır.Tepenindüzleştirilmesiileeldeedilenalanüzerinde,tapınakkompleksininmerkezinioluşturacakşekildeinşaedilentapınak-saray,buözelliğiileArin-Berd'tekisarayıanımsatır.

Tapınağınbatısındayeralanüçodabirbirinebirerkapıilebağlanmışvebiravluyaaçılmaktadırlar.Buodalarınbatısınadüzensizolarakeklenenkoridorvediğerodalardasarayınhizmetmekanlarıolmalıdırlar.

Sarayiçindeyeralanodalarınduvarlarırenkliduvarresimleriilesüslenmiştir.

000559F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000559AÜ00055911/28

Page 82: FU8 dini ve idari mimari

YEDİNCİYÜZYILSARAYLARIM.Ö.7.yüzyılınilkyarısındaII.RusatarafındaninşaedilenAclilcevazKefKalesi,Karmir-Blur,BastamveyaAyanısgibikalelerdekisaraylarınarasındabileplanaçısındanönemlibirbenzerlikyoktur.AdilcevazKefKalesiileAyanısKalesiarasındavarolanbazıparalelliklerekarşın,bubenzerliklerbukalelerileKarmir-BlurveyaBastamarasındayoktur.Yapımyöntemi,kullanılanyapımmalzemeleriveyageneluygulamalarortakolmasınarağmen,planşemalarınınfarklıolmalarıherkalenintopografikyapısındankaynaklanmakladır.-Karmir-Blur'dasarayvediğerbirçokyapıkaleninarkaduvarınaçekilerekyapılmıştır..

II.Rusa’nınkentiKarmir-Blur:Teişebani

000560F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000560AÜ00056011/28

Page 83: FU8 dini ve idari mimari

-BudurumAyanisveyaKefKalesindetamamenfarklıdır.Buikikaledesurduvarlarıarasındaeldeedilenarazininbüyükbölümüinşaatiçinkullanılmıştır.-BastamKalesi'ndeisesarayveyadiğerbirçokyapı,diktepeninyamaçlarındayapılanteraslarüzerindeyükselmektedir.Sonuçtaamaçlarıaynıolsabilefarklıtopografikalanlardabutopografyayabağlıfarklıplanşemalarıortayaçıkabilmiştir.AncakM.Ö.7.yüzyılsarayyapılarınınbodrumkatları,yükseklikleriçokzaman2.15metreyigeçenyüzlerceanıtsaldepoküpleriiledoldurulmuştur.Saraylarıninşasındanönce,kaleiçindeveyadoğrudanolduklarıyerdeüretilippişirilerekyerleştirilenanıtsalküplerhertürlümalzemenindepolanmasındavehalkaveyadiğerkentleredağıtılmasındakullanılmıştır.M.Ö.7.yüzyıldakivergilendirme,vergitoplamavekrallıkiçindeuygulananekonomiksistemebağlıolarakkaleiçindekiyapılarınbodrumkatlarındandepolamamekanlarıolarakyararlanılmıştır.BunaaitengüzelörneklerkuzeydeKarmir-BlurveUrartuanayerleşimsahasıiçindeAyanısKaleleridir

000561F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000561AÜ00056111/28

Page 84: FU8 dini ve idari mimari

SÜTUNLUSALONLAR:APADANALARUrartu'daörnekleriçokazolmasınakarsın,apadanatipliyapılarileilgili

bilimseltartışmalarsüregelmektedir.Apadanayapılarınınböylebirönemesahipolmasınıntemelnedeni,Altıntepe'deTahsinÖzgüçtarafındanortayaçıkartılanvetapınak-sarayınbirbölümüüzerineinşaedilenyapıdır.ApadanatipliyapılaraUrartumimarisindeikiörnekterastlanır,bunlardanilkiveönemlisiAltıntepeapadanasıdır.Altıntepe'ninII.yapıkatındainşaedilmişolanapadana,tapınakavluduvarınınbirbölümünütahripederekyapılmıştır.BunedenleapadananınUrartularadeğil,olasılıklaAkamenidlereaitolabileceğiileilgiliönerilerdeyapılmıştır.

Yapıiçten44.0X25.30metreölçülerindedikdörtgenbirplanasahiptirveçatısı1.50metreçapındaüçdizihalinde18sütuntarafındantaşınmaktadır.

Yapınınaydınlatılmasıçatıyayakınyerlereaçılanpencerelerileolmuştur.Yapınıngirişindesütunlubiravluveavlununbatısındabirdiziküçükodalarvardır.Arkeolojikveriler,yapınınM.Ö.7.yüzyılınikinciyarısınaaitolabileceğinigöstermiştir.Altıntepe'dendahaerkenetarihlenenArasvadisindekiArgiştihinili(Armavir-Blur)kentinde,kralI.ArgiştitarafındanM.Ö.8.yüzyılınilkyarısındayaptırılansarayiçindekibirsalonunçatısısütunlartarafındantaşınmaktadır.İkidizihalindeyirmisütununyeraldığıbusalonUrartu'dakiikinciapadanatipliyapıdır.Sütunlusalonunbatısındabeşadetdikdörtgenplanlımekanvardır.Doğudaisesalonboyuncauzananincebirodayeralır.

000562F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000562AÜ00056211/28

Page 85: FU8 dini ve idari mimari

Altıntepe'dendahaerkenetarihlenenArasvadisindekiArgiştihinili(Armavir-Blur)kentinde,kralI.ArgiştitarafındanM.Ö.8.yüzyılınilkyarısındayaptırılansarayiçindekibirsalonunçatısısütunlartarafındantaşınmaktadır.İkidizihalindeyirmisütununyeraldığıbusalonUrartu'dakiikinciapadanatipliyapıdır.Sütunlusalonunbatısındabeşadetdikdörtgenplanlımekanvardır.Doğudaisesalonboyuncauzananincebirodayeralır.

Yukarıdakiikiörnektebulunabilenortakmimariözellikler,apadanatipliyapınıntanımınındayapılmasınısağlamaktadır.Eskiİrandilindeçokdirekliçadıranlamınagelenapadanasözcüğü,Yakındoğumimarisindeçatısısütunlartarafındantaşınantoplantıveyakabulsalonlarınaverilenaddır.Yapınınplanı,girişinyeraldığıyönveyayapınıntekbaşınayadabiryapıkompleksiiçindekivarlığıapadanaolmaözelliklerinietkilemez.Yapınınçatısınınsütunlartarafındantaşınmışolmasıvekabulveyatoplantıişlevinedönükfonksiyonu,niteleyiciözelliklerdir.

Altıntepeapadanasınınortayaçıkartılmasıilebuyapıtipininkökenihakkındakitartışmalardabaşlamıştır.ApadananınYakındoğumimarlığındailkkezUrartulartarafındaninşaedildiğivebumimaritürünbirUrartubuluşuolduğuönerilmiştir.AncakçatısısütunlartarafındantaşınantoplantısalonlarınaUrartuörneklerinden,enaz400-500yılöncehemAnadolu'da,hemdeKuzeybatıİrantopraklarındarastlamakmümkündür.

HititmimarlığınınönemliörneklerindenbiriolanBüyükkaleDYapısı,HititİmparatorlukÇağınatarihlenmektedir.

000563F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000563AÜ00056311/28

Page 86: FU8 dini ve idari mimari

000564F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000564AÜ00056411/28

Page 87: FU8 dini ve idari mimari

Kuzeybatı İran'da Urmiye Gölünün güneyinde, Robert Dyson tarafından ortaya çıkartılan Hasanlu Kalesi'nde bulunan sütunlu bir yapı türü, Yakındoğu'daki apadanaların ilk örnekleri olmalıdır. Hasanlu yerleşme yerinin Demir Çağ I olarak adlandırılan ve M.Ö. 1450-1100 yıllarına tarihlenen V. yapı katında, içinde sütunların yer aldığı yapılar bulunmuştur. Bu yapılar gelişmelerini sürdürerek aynı yerleşme yerinin Demir Çağ II katında (M.Ö. 1100-800) çatısı sütunlar tarafından taşınan toplantı salonları haline gelmişlerdir. İlgili yayınlarda Yanmış Yapılar olarak adlandırılan bu yapılar, daha sonraki yüzyıllarda Kuzeybatı İran'daki mimari gelişimini sürdürmüş ve M.Ö. 9. yüzyılda Orta Zagroslardaki Baba-Can ve Godin Tepe gibi yerleşme yerlerinde uygulanmışlardır. Aynı tür yapıların M.Ö. 6. yüzyıldaki varlığı Nuşin-i Can Tepede, daha sonraki yüzyıllarda ise çok daha gelişmiş şekli ile Pazargadae, Persepolis ve Susa gibi Ahamenid yerleşmelerinde sürmüştür. Urartu Krallığının M.Ö. 9. yüzyılın sonundan itibaren kral Menua ile yürüttüğü Kuzeybatı İran seferlerinin kültürel bir sonucu olarak bu yapı türü de Zagros halklarından ödünç alınmış ve Armavir-Blur veya Altıntepe gibi Urartu kalelerinde kullanılmıştır. Orta Zagros halklarının ortak mimari geleneği olarak yüzyıllar boyu süren apadanalarının yaratıcısı Urartu mimarları olmasa da, Urartulu mimarlar bu yapı türünün M.Ö. birinci binyılın başlarından Akamenidlere taşınmasında önemli bir rol oynamışlardır.

000565F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000565AÜ00056511/28

Page 88: FU8 dini ve idari mimari

000566F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000566AÜ00056611/28

Page 89: FU8 dini ve idari mimari

000567F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000567AÜ00056711/28

Page 90: FU8 dini ve idari mimari

000568F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000568AÜ00056811/28

Page 91: FU8 dini ve idari mimari

000569F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000569AÜ00056911/28

Page 92: FU8 dini ve idari mimari

URARTUKENTveKONUTMİMARLIĞI

000570F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000570AÜ00057011/28

Page 93: FU8 dini ve idari mimari

KENTveKONUTMİMARLIĞI Kaleleriçindebasithalkkitlelerininkonutlarına

hiçbirzamanyerverilmemiş Urartu'dakişilerinkendilerineaittopraklarıvar

mıdır? -Menua'nınkızıTaririaiçin,SamranKanalı

yakınlarındabağvebahçeleryaptırdığıvebunlarakızınınadındankaynaklanarakTaririahiniliadınınverildiğiyazılıdır. -RusaoğluArgişti(II.Argişti)birokuGilurani

ormanlarındanBatu'nunoğluİşpilini'ninbahçesinekadar950lokot(450-500metre)fırlattığınıyazmaktadır.

000571F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000571AÜ00057111/28

Page 94: FU8 dini ve idari mimari

Urartuyerleşimsahasıiçindekibazıkalelerineteklerindebirçokevinbirarayagelmesiileoluşanküçükkentlerinvarlığıbilinmektedir. ZengibarKalesi/KorzütKalesi:dışkentEvlerdeduvarlartamamentaştaninşaedilmiştirSokaklardarvedüzensizolarakyapılmışlardır.YukarıAnzafKalesinineteklerindebiraşağıkent

vardır.

000572F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000572AÜ00057211/28

Page 95: FU8 dini ve idari mimari

EskiNorgühKalesi:Aşağıkent Plandüzensiz

Karmir-Blur:Aşağıkent: IzgaraplanlıAyanısKales:Aşağıkent: Izgaraplan/teraslar

000573F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000573AÜ00057311/28

Page 96: FU8 dini ve idari mimari

000574F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000574AÜ00057411/28

Page 97: FU8 dini ve idari mimari

KonutTipleri:A.Kale-şehirevleri:-İlkgrubagirenevlerikiveyaüçodalıvebirönavlusuolanlardır.-İkinci grup ortadamerkezi bir salon ve bu salona bağlı odalardan oluşmaktadır.

Salonunüzerisütunlariletaşınandüzbirdamilekapatılmıştır.-Songrupisetekodalıveönavluluevlerdir.B.Kırsal kesim: daha basit bir plana sahiptir. İlgili yayınlarda Karmir-Blur kazılarında

ortayaçıkankonutlarınüçfarklıplandaolduklarıbelirtilmiştir.Armavir:450m2,altıodavardır.Odalardikdörtgenbirmerkezisalonunetrafındayeralmaktadır. Dışduvarlarüzerindepayandalarveköselerderisalitler: Armavir,Basta,AğaçlikERKEN:Erkenetarihlenenevlerdahaazitinavedahaserbestbirplanileüretilmişlerdir.Buserbestiileevlerinarkaduvarlarıkavislişekildeyapılabilmiştir,GEÇ:Dışkentlerdekievlerbirönplanasıkısıkıyabağlıolarakinşaedilmişler,isçilikvemalzemeleridahaitinaileseçilmiştir.Kalelerineteklerindeplanlanmışkentleriçindeyeralandüzgündikdörtgenplanlıevler,genelliklebukaleleriinşaettirenII.Rusadöneminetarihlenmektedir.BuevlerinerkenetarihlenenönavluluveikiodalıUrartuevlerindengeliştiğinisöylemekmümkündür.

Evlerintümütaştemelüzerinekerpiçmalzemeileinşaedilmiştir.

000575F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000575AÜ00057511/28

Page 98: FU8 dini ve idari mimari

Giyimli 000576F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000576AÜ00057611/28

Page 99: FU8 dini ve idari mimari

Gövelek 000577F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000577AÜ00057711/28

Page 100: FU8 dini ve idari mimari

Ağaçlık000578F.KULAKOĞLU 11/28

F.KULAKOĞLU000578AÜ00057811/28


manajemen pembelajaran anak usia dini berbasis saintifik di ...

manajemen pembelajaran anak usia dini berbasis saintifik di ...

BIM ve Performansa Dayalı Mimari Tasarım

BIM ve Performansa Dayalı Mimari Tasarım

Dini Dwi Pridyanti - 132110101059.pdf - Jember

Dini Dwi Pridyanti - 132110101059.pdf - Jember

Ortaçağ Anadolu Türk Mimari Bezemesinde Vakvak Üslubu

Ortaçağ Anadolu Türk Mimari Bezemesinde Vakvak Üslubu

sistem otomatisasi pendetiksi banjiri dini

sistem otomatisasi pendetiksi banjiri dini

ÇAMLIDERE’NİN MİMARİ, JEOLOJİK VE JEOMORFOLOJİK DEĞERLERİ

ÇAMLIDERE’NİN MİMARİ, JEOLOJİK VE JEOMORFOLOJİK DEĞERLERİ

More on Dini and Nadia

More on Dini and Nadia

Hüzün Kokulu Ev: Edebi Anlatılarda Mecaz Olarak Mimari Mekânlar

Hüzün Kokulu Ev: Edebi Anlatılarda Mecaz Olarak Mimari Mekânlar

sistem keamanan pada pengiriman data informasi dini tsunami

sistem keamanan pada pengiriman data informasi dini tsunami

Elliptic Systems, Singular Sets and Dini Continuity

Elliptic Systems, Singular Sets and Dini Continuity

Pengembangan Bahasa Anak Usia Dini

Pengembangan Bahasa Anak Usia Dini

Muhammed Esed'de Dini Değişimin Psikoloj

Muhammed Esed'de Dini Değişimin Psikoloj

ESKİ TURK DİNİ TARİHİ

ESKİ TURK DİNİ TARİHİ

POLA ASUH PADA ANAK USIA DINI

POLA ASUH PADA ANAK USIA DINI

hubungan asi eklusif dan inisiasi menyusu dini

hubungan asi eklusif dan inisiasi menyusu dini

Dini motorik

Dini motorik

LINGKUNGAN DAN PERKEMBANGAN ANAK USIA DINI ...

LINGKUNGAN DAN PERKEMBANGAN ANAK USIA DINI ...

INFORMASI PERINGATAN DINI PEMELIHARAAN PATEN

INFORMASI PERINGATAN DINI PEMELIHARAAN PATEN

SKRIPSI PENDIDIKAN SEKS SEJAK DINI OLEH ORANG TUA ...

SKRIPSI PENDIDIKAN SEKS SEJAK DINI OLEH ORANG TUA ...

PEMBENTUKAN NILAI-NILAI MORAL PADA ANAK USIA DINI ...

PEMBENTUKAN NILAI-NILAI MORAL PADA ANAK USIA DINI ...