เอกสารประกอบการบรรยายเรอง

สอการเรยนการสอน

สำนกพฒนาเทคนคศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อคำนำ

สอการเรยนการสอน นบเปนองคประกอบทสำคญมากประการหนงในกระบวนการเรยนการสอนนอกเหนอจากตวผสอน ผเรยน และเทคนควธการตาง ๆ บทบาทของสอการเรยนการสอน กคอ เปนตวกลางหรอพาหนะ หรอเครองมอ หรอชองทางทใชนำเรองราว ขอมลความรหรอสงบอกกลาว (Information)ของผสงสารหรอผสอนไปสผรบหรอผเรยน เพอทำใหการเรยนรหรอการเรยนการสอนบรรลผลสำเรจตามวตถประสงคหรอจดมงหมายทวางไวไดเปนอยางด สอการเรยนการสอนไดรบการพฒนาอยางตอเนองสอดคลองกบการพฒนาทางดานเทคโนโลยดานตาง ๆ จากสอพนฐานซงเปนภาษาพดหรอเขยน ถงปจจบนสอมหลายประเภท หลายรปแบบ ใหผสอนไดพจารณาเลอกใชตามความเหมาะสมของสอแตละประเภททมคณลกษณะหรอคณสมบตเฉพาะตวของมนเอง สอการเรยนการสอนทถอวาทนสมยมากในปจจบน กคอสอประเภทซอฟตแวรคอมพวเตอร ซงการพฒนาเปนไปอยางรวดเรวควบคไปกบเทคโนโลยทางดานคอมพวเตอรทเรยกวา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน (Computer Assisted Instruction : CAI)หรอสอประสมทเรยกวา มลตมเดย (Multi Media) เปนตน

เนอหาของเอกสารเลมนจะกลาวถง นยาม ความสำคญ เทคนคการใช การจำแนกประเภทการพจารณาเลอกประเภทของสอการเรยนการสอน แนวทางในการเกบรกษา ตลอดจนเงอนไขเกยวกบการสรางสอการเรยนการสอน ซงสามารถใชศกษาเพอเปนแนวทางในการเลอกใช ออกแบบและพฒนาและสรางสอการเรยนการสอน

ชวลต เขงทอง ฝายสอการเรยนการสอน

สำนกพฒนาเทคนคศกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

¡

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อสารบญ

หนาอปสรรคในการเรยนการสอน 1ความหมายของสอการเรยนการสอน 1ทำไมจงตองใชสอการเรยนการสอน 2การจำแนกประเภทของสอการเรยนการสอน 2การเลอกสอการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบวตถประสงค 4เทคนคการใชสอการเรยนการสอน 7ประเภทของสอการเรยนการสอน 8ลกษณะและแนวทางการใชสอประเภทตาง ๆ 8สอ e-Learning 15แนวทางการเกบรกษาสอการเรยนการสอน 18เงอนไขเกยวกบการสรางสอการเรยนการสอน 19บทสรป 20บรรณานกรม 21

¢

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 11/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

1. อปสรรคในการเรยนการสอนเนองจากความกาวหนาทางเทคโนโลยเปนไปอยางรวดเรว เปนเหตใหผสอนสถาบนอาชวะ

และเทคนคศกษาตองประสบปญหาอยางมาก ในการทจะทำใหผลการเรยนการสอนบรรลเปาหมายอยเสมอ การทจะใหผสำเรจการศกษาในแตละวชาไดออกไปปฏบตงานเปนชางเทคนคทมทกษะจรง ๆ นนยอมไมสามารถเปนไปไดดวยการเลาเรยนในชวงระยะเวลาสน ๆ แตผสอนจะตองเลงเหนถงความสำคญของการทจะตองมเวลาเพยงพอ สำหรบทำความคนเคยกบวสดเครองมอหรออปกรณตาง ๆ ตลอดจนการเรยนรถงขนตอนหรอวธการดำเนนงานตาง ๆ ในสาขาวชานน ๆ หากลำดบขนตอนทเกดขนในกระบวนการทางเทคนคยงซบซอนมากเทาใด การถายทอดความรในชนเรยนกยงเผชญกบอปสรรคมากขนเทานน

ปจจบนน นอกเหนอจากความรทางวชาการแลว ผสอนวชาทางเทคนคยงจะตองรจกนำเอาวธการและสอตาง ๆ มาใชเพอใหการเรยนการสอนนน ๆ มประสทธภาพมากทสดเทาทจะเปนได นยามของประสทธภาพในการสอนทางเทคนค η มดงน

เนอหาทผเรยนไดจากการสอนη =

เนอหาทผสอนเตรยมจากหลกสตรและถายทอดใหในชนเรยน

2. ความหมายของสอการเรยนการสอน (Instructional Media)สอ (Media) หมายถง ตวกลางทใชถายทอดหรอนำความรในลกษณะตาง ๆ จากผสงไปยงผรบ

ใหเขาใจ ความหมายไดตรงกน ในการเรยนการสอน สอทใชเปนตวกลางนำความรในกระบวนการสอความหมายระหวางผสอนกบผเรยนเรยกวาสอการเรยนการสอน (Instruction Media)

ในทางการศกษามคำทมความหมายแนวเดยวกนกบสอการเรยนการสอน เชน สอการสอน(Instructional Media or Teaclning Media) สอการศกษา (Educational media) อปกรณชวยสอน(Teaching Aids) เปนตน ในปจจบนนกการศกษามกจะเรยกการนำสอการเรยนการสอนชนดตาง ๆมารวมกนวา เทคโนโลยทางการศกษา (Educational) ซงหมายถง การนำเอาวสด อปกรณและวธการมาใชรวมกนอยางมระบบในการเรยนการสอน เพอเพมประสทธภาพการเรยนการสอน

อปสรรคและความหมายของการเรยนการสอน

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 22/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

3. ทำไมจงตองใชสอการเรยนการสอนขอพจารณาในการตอบคำถามวา ทำไมจงตองใชสอเพอชวยในการเรยนการสอน มอยหลาย

ประการดงน3.1 ชวยใหคณภาพการเรยนรดขน เพราะมความจรงจงและมความหมายชดเจนตอผเรยน3.2 ชวยใหผเรยนไดเรยนรในปรมาณมากขน ในเวลาทกำหนดไวจำนวนหนง3.3 ชวยใหผเรยนสนใจ และมสวนรวมอยางแขงขนในกระบวนการเรยนการสอน3.4 ชวยใหผเรยนจำ ประทบความรสกไดรวดเรวและดขน3.5 ชวยสงเสรมการคดและการแกปญหาในกระบวนการเรยนการสอน3.6 ชวยใหสามารถเรยนรในสงทเรยนไดลำบาก เพราะ

3.6.1 ทำสงทซบซอนใหงายขน3.6.2 ทำนามธรรมใหเปนรปธรรมขน3.6.3 ทำสงทเคลอนไหวหรอเปลยนแปลงชาใหดเรวขน3.6.4 ทำสงทเคลอนไหวหรอเปลยนแปลงเรวใหดชาลง3.6.5 ทำสงทใหญมากใหยอขนาดขน3.6.6 ทำสงทเลกมากใหขยายขนาดขน3.6.7 นำอดตมาใหนกศกษาได3.6.8 นำสงทอยไกลหรอลลบมาศกษาได ในกรณนเปนการสงเสรมการเรยนการสอน

มคณภาพดขน และยงสอดคลองกบวธการสอนทครผสอนพจารณาเลอกเอามาใชสอนอกดวย

3.7 ชวยใหผเรยนเรยนสำเรจงายขน และผานการวดผลอนหมายถงการบรรลวตถประสงคของบทเรยน

4. การจำแนกประเภทของสอการเรยนการสอนมการจำแนกประเภทสอการเรยนการสอนตามแนวความคดทแตกตางกน ดงตวอยาง4.1 จำแนกประเภทสอการเรยนการสอน โดยพจารณาจากลกษณะประสาทการรบรของผเรยน

จากการเหนและการฟง ซงสามารถจำแนกประเภทของสอไดดงตอไปน4.1.1 สอทเปนภาพ (Visual Media)

ก. ภาพทไมตองฉาย (Non-Projected) ไดแก ภาพบนกระดาษดำ ภาพจากแผนภาพภาพจากหนงสอและสงพมพตาง ๆ

ข. ภาพทตองฉาย (Projected) ไดแก ภาพจากเครองฉายภาพขามศรษะ เครองฉายสไลดเครองฉายภาพยนตรหรอวดทศน

4.1.2 สอทเปนเสยง (Audio Media) ไดแก สอประเภทเสยงทใชในกระบวนการเรยนร เชนเทปบนทกเสยง วทย เปนตน

4.1.3 สอทเปนทงภาพและเสยง (Audio-Visual Media) ไดแก สอทแสดงภาพและเสยงพรอม ๆ กน เชน สไลดประกอบเสยง ภาพยนตรทมเสยง (Sound-film) เทปโทรทศนบทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอน (CAI) และมลตมเดย เปนตน

ทำไมจงตองใชสอและการจำแนกประเภทของสอ

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 33/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

4.2 จำแนกประเภทของสอการเรยนการสอน ในทางเทคโนโลยการศกษา อาจจำแนกไดเปน4.2.1 เครองมออปกรณ (Hardware) สอการเรยนการสอนประเภทเครองมอหรออปกรณ

เรยกกนโดยทวไปวา ฮารดแวร (Hardware) หรอสอใหญ (Big Media) หมายถง สงทเปนอปกรณทางเทคนคทงหลายทประกอบดวยกลไกไฟฟาและอเลกทรอนกส ซงไมใชสงสนเปลอง ไดแก เครองฉายทงหลาย เชน เครองฉายภาพยนตร เครองฉายสไลดเครองฉายภาพทบแสง เครองฉายภาพขามศรษะ เครองรบโทรทศน รวมทงเครองมอหรออปกรณทางเทคนคอน ๆ ทเปนทางผานของความร เชน เครองฉายจลซวนเครองคอมพวเตอร เปนตน

4.2.2 วสด (Software) สอการเรยนการสอนประเภทวสด บางครงเรยกวา ซอฟตแวร (Software)หรอสอเลก (Small Media) ซงเปนวสดทเกบความรในลกษณะของภาพ เสยง และตวอกษรในรปแบบตาง ๆ จำแนกได 2 ประเภท คอ

ก. วสดทตองอาศยเครองมอหรออปกรณ (Hardware) เพอเสนอเรองราว ขอมลหรอความรออกมาสอความหมายแกผเรยน ไดแก ฟลม แผนใส เทปบนทกเสยง เปนตน

ข. วสดทเสนอความรไดดวยตนเอง โดยไมตองอาศยเครองมอหรออปกรณใด ๆ เชน ตำราหนงสอ เอกสาร คมอ รปภาพ แผนภาพ ของจรง ของตวอยาง หนจำลอง เปนตน

4.2.3 เทคนคและวธการ (Technique and Method) การสอความหมายในการเรยนการสอนบางครงไมอาจทำไดดวยเครองมออปกรณหรอวสด แตจะตองอาศยเทคนคหรอวธการเพอการใหเกดการเรยนร หรอใชทงวสดอปกรณและวธการไปพรอม ๆ กน แตเนนทวธการเปนสำคญ เชน การสาธตประกอบการใชเครองมอเครองจกร การทดลอง การแสดงบทบาทการศกษานอกสถานท การจดนทรรศการ เปนตน ดงนนเทคนคหรอวธการตาง ๆ ดงกลาวจงจดวาเปนสอการเรยนการสอนอกประเภทหนง แตสอประเภทนมกจะใชรวมกบสอ2 ประเภทแรก จงจะไดผลด

เมอกลาวถงการสอการเรยนการสอนในกระบวนการเรยนการสอนโดยทวไป สวนใหญจะคำนงถงวสดอปกรณ ทใชประกอบการเรยนร ซงไดแก ฮารดแวรและซอฟตแวร มากกวาเทคนคหรอวธการ ดงนนจงนยมเรยกสอการเรยนการสอนวาอปกรณชวยสอนหรออปกรณการสอน (Teaching Aids) ซงหมายถงวสดและอปกรณทใชประกอบการเรยนรหรอเพมประสทธภาพในการสอความหมาย อนจะสงผลใหผเรยนเกดความเขาใจในบทเรยนไดงายขน

ทำไมจงตองใชสอและการจำแนกประเภทของสอ

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 44/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

วตถประสงค วเคราะหเนอหาเพอจดสำคญของวตถประสงค

พจารณาเลอกลกษณะของสอ

ของจรง หนจำลอง รปภาพเคลอนไหว รปภาพนง คำพด/คำบรรยาย

การเลอกใชสอใหเหมาะกบวตถประสงค

5. การเลอกสอการเรยนการสอนใหเหมาะกบวตถประสงคในการพจารณาเลอกใชหรอสรางสอการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบวตถประสงคในขนตนจะตอง

พจารณาเปาหมายของวตถประสงคของบทเรยนเปนหลก โดยการวเคราะหเนอหาของวตถประสงคนน ๆ วามจดสำคญอะไรควรสอความหมายลกษณะใด จากนนจงเลอกลกษณะของสอใหสอดคลองกบเนอหาหลกของวตถประสงคนน โดยพจารณาเลอกเรยงลำดบจากสงทเปนนามธรรม (Abstract) ไปสสงทเปนรปธรรม(Concrete) ดงน

รปธรรม (Concrete) (Abstract) นามธรรม

ตวอยางการเลอกสอการเรยนการสอนวตถประสงคของบทเรยน : หลงจากจบบทเรยนแลว ผเรยนจะสามารถ

ก. อธบายความหมายของคำวา “สอการเรยนการสอน” ไดข. บอกชอสวนตางๆ ของหลอดไฟแบบมไส (Incandescent Lamp)ไดค. อานคาแรงดน กระแส ความตานทานทยานวดตางๆ ของมลตมเตอรไดถกตอง

การพจารณาเลอกสอการเรยนการสอน วตถประสงคขอ ก. พบวา สอทจำเปนในการใชสอนเพอใหบรรลเปาหมายไดกคอ ใชเพยงคำพด

บรรยายกเพยงพอแลว วตถประสงคขอ ข. ถาใชคำพดหรอบรรยายเพยงอยางเดยวคงไมพอทจะใหผเรยนบรรลเปาหมาย

ไดงายนก ดงนนจงตองมสอการเรยนการสอนอน ๆ ชวย เชน รปภาพนง หนจำลอง หรอของจรงซงสอทง 3 ลกษณะนนาจะชวยใหผเรยนบรรลวตถประสงคทตงไวไดดกวา แตการทจะกำหนดวาเปนสอประเภทใดนนจะตองพจารณาตอไปถงปจจยอนประกอบ

ดงนนในวตถประสงคขอนสอการเรยนการสอนทเลอกใชจงอาจเปนแผนใสหรอแผนภาพทเปนรปหลอดไฟฟาขนาดใหญหรอใชหลอดไฟฟาจรงกไดเนองจากหาไดงาย แตจะตองมจำนวนเพยงพอกบความตองการของผเรยน เนองจากของจรงมขนาดเลกเกนไป

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 55/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

วตถประสงคขอ ค. เนองจากมลตมเตอรของจรงมขนาดเลก ผเรยนทงชนไมสามารถมองเหนสเกลหรออานคาไดพรอม ๆ กน ควรเพมขนาดมลตมเตอรใหใหญขน โดยทำเปนแผนภาพ แผนใสหรอจำลองแบบจากของจรงจะเปนสอทชดเจนกวา และผสอนสามารถควบคมชนเรยนไดในเวลาเดยวกน สวนการใชมลตมเตอรจรงจะควบคมการสอนไดยากในชวงของการใหเนอหาแตถาเปนการประลองหรอเปนแบบฝกหด จะเหมาะสมกวาแผนภาพหรอแผนใส

เมอพจารณาไดลกษณะของสอ จาการวเคราะหเนอหาหลกของวตถประสงคบทเรยนแลว ในขนตอไปเปนการวเคราะหตอเพอหาประเภทของสอหรออปกรณชวยสอนทสอดคลองกบวตถประสงคนนโดยพจารณาจากคณสมบตเฉพาะตว และความเหมาะสมในการใชประกอบการสอนของสอการเรยนการสอนแตละประเภทดงรายละเอยดตอไปน

รปภาพนง

ภาพลายเสน 2 มต ภาพลายเสน 3 มต ภาพสเกต

(ภาพเหมอน) ภาพถายของจรง

ภาพงาย ๆ ใชเวลาเขยนสน ๆ

ภาพซบซอนตองการความละเอยดใชเวลา

แผนภาพ.สไลดแผนใส

แผนใส(ถาย)ภาพสไลด

กระดานดำ แผนภาพ.แผนใส

การเลอกใชสอใหเหมาะกบวตถประสงค

ก.

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 66/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

รปภาพเคลอนไหว

ภาพ 2 มต ภาพ 3 มต

เคลอนไหวดวยมอ เคลอนไหวอตโนมต

แผนภาพ,แผนใสหนจำลองพลาสตก

ภาพยนต,วดทศนแผนใสเคลอนท

ภาพลายเสน ภาพถาย

เคลอนไหวดวยมอ เคลอนไหวอตโนมต

แผนภาพ,แผนใส ภาพยนต,วดทศน

หนจำลอง

แบบตายตว แบบเคลอนไหวได

แบบแยกชนได แบบแยกชนไมได

ขบดวยมอหมน ขบดวยมอเตอร

การเลอกใชสอใหเหมาะกบวตถประสงค

ข.

ค.

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 77/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

6. เทคนคการใชสอสารการเรยนการสอนการใชสอการเรยนการสอน ยอมจะมเทคนคทแตกตางกนไปตามเงอนไขตาง ๆ ทเกยวของ เชน

ลกษณะและคณสมบตของสอแตละประเภท กลมผเรยน ผสอน สถานท ความพรอมของอปกรณและเครองมอประกอบตลอดจนสภาพแวดลอมตาง ๆ เปนตน แตหลกการสำคญทจะตองคำนงถงอยเสมอกคอ “เงอนไขการเรยนร” คนเตอร ไดใหขอเสนอแนะในการใชสอการเรยนการสอนไว ดงตอไปน

6.1 ไมมวธการสอนหรอวสดประกอบการสอนชนดใด ทจะสามารถใชกบผเรยนและบทเรยนทวไปไดวธสอนและวสดประกอบการสอนแตละประเภทยอมมจดมงหมายเฉพาะของมนเอง

6.2 ในบทเรยนหนง ๆ ไมควรใชสอการเรยนการสอนมากเกนไป ควรใชเพยงแตเทาทจำเปนเทานนในบางครงกไมควรใชสออยางเดยวตลอด

6.3 สอการเรยนการสอนทใชควรจะตองสอดคลองกบบทเรยนและกระบวนการเรยนการสอน6.4 สอการเรยนการสอนควรสรางใหเกดโอกาสทผเรยนไดมสวนรวมในการเตรยมและการใช

อนกอใหเกดประสบการณการเรยนรทไมลมงาย6.5 กอนใชสอการเรยนการสอน ผสอนควรทดลองใชกอนเพอความแนใจวาจะใชไดถกตอง และ

มประสทธภาพนอกจากนนยงตองจดเตรยมอปกรณและเครองมอประกอบใหพรอมทกอยาง

คำบรรยาย

ขอความหรอหวขอสน ๆ

คำอธบายยาว ๆอยางอสระไมเรยบเรยง

คำอธบายยาว ๆ ขอความมการเรยบเรยง อางอง

จดบนกระดานดำหรอใชสอชนดอนทใชไดคลายกน คำพดเขยนเปนตำรา

หรอใบเนอหา

การเลอกใชสอใหเหมาะกบวตถประสงคและเทคนคการใชสอ

จ.

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 88/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

7. ประเภทของสอการเรยนการสอนสอการเรยนการสอนทใชประกอบในการเรยนการสอนเทาทพบเหนและจากประสบการณ พอสรป

เปนประเภทตาง ๆ ดงนคอ7.1 กระดานดำ (Chalk Boards)7.2 หนงสอ ตำราเรยน/ใบเนอหาและใบงาน (Book or text/Information and Worksheets)7.3 แผนภาพ (Wall Charts)7.4 แผนใส (Overhead Transparencies)/สไลดอเลกทรอนกส (Electronics Slide)7.5 โมเดลพลาสตก (Overhead Plastic Models)7.6 ภาพสไลดและแผนภาพยนต (Slide Series and Filmstrips)7.7 แถบบนทกเสยง (Audiotape Recordings)7.8 แถบวดทศน/แผนวดทศน (Videotape Recordings and Videodiscs)7.9 หนจำลอง (Models)7.10 อปกรณทดลอง/สาธต (Experimental/Demonstration Sets)7.11 ของจรง (Real Objects)7.12 บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน(CAI) หรอซอฟตแวรคอมพวเตอรอนๆ เปนตน

8. ลกษณะและแนวทางการใชสอประเภทตาง ๆ8.1 กระดานดำ (Chalk Boards)

ก. เหตผลทเลอกใช ขอความทแสดงสนๆ ภาพทแสดงเปนภาพงายๆ ใชเวลาเขยนสนๆ ไมมไฟฟาหรออปกรณอน ๆ ตองการเปลยนแปลง แกไขภาพหรอขอความบอยๆ ใชกบผเรยนจำนวนไมมากนก

ข. กจกรรมในการเรยนการสอน เหมาะสำหรบการเรยนการสอนแบบบรรยาย หรอถาม-ตอบ สามารถใหผเรยนรวมกจกรรมบนกระดานดำไดงาย และพรอมกนหลายคนได เปลยนแปลงและเพมเตมรายละเอยดตาง ๆ ไดงาย

ค. ลกษณะทางเทคนค ไมตองใชอปกรณอน ๆ ประกอบ ไมตองใชไฟฟา เกบรกษาไวไมได อายการใชงานสน มเนอทในการใชงานกวาง

ประเภทของสอการเรยนการสอน

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 99/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

8.2. ใบเนอหาและใบงาน (Information Sheet and Work Sheets)ก. เหตผลทเลอกใช

ไมมตำราหรอหนงสอทเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการโดยตรง เนอหาทตองการกระจดกระจายอยในตำราหลายเลม ตำรามราคาแพงเกนไป และมเนอหาเกนความตองการ รายละเอยดเนอหามมาก หรอมภาพและวงจรทซบซอนเสยเวลานานในการลอกจาก

กระดานดำ ในการสอนผเรยนจำนวนมาก ๆ แบบบรรยายควรมใบเนอหา ใบงานประกอบ

เพอใหทกคน เรยนไดทวถงข. กจกรรมในการเรยนการสอน

เหมาะสำหรบการเรยนการสอนแบบบรรยาย ถาม-ตอบ แบบเปนกลมยอย หรอเรยนดวยตนเอง

ผเรยนทกคนสามารถมกจกรรมพรอมกนในเวลาเดยวกน เชน อานและทำใบงาน สามารถใหผเรยนศกษาและทบทวนบทเรยนไดดวยตนเอง ขณะทผสอนกำลงบรรยายหรอปอนขอคำถามระหวาง บทเรยนไมควรแจกใบเนอหา

ใหผเรยนอานค. ลกษณะทางเทคนค

ตองใชวสดอปกรณในการสราง เชน กระดาษไข กระดาษ เครองโรเนยว เครองถายเอกสารหรอเครองพมพคอมพวเตอร เปนตน

ตองใชพนกงานพมพดดชวย หรอผสอนตองพมพเองในการสรางตนฉบบ สามารถทำสำเนาไดจำนวนมากไมจำกด จดเกบรกษางาย และสะดวกตอการนำไปใชครงตอไป

ประเภทของสอการเรยนการสอน

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 1010/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

8.3แผนภาพ (Wall Charts)ก. เหตผลทเลอกใช

ภาพทแสดงยงยากซบซอนตองใชเวลาเขยนมาก ไมมไฟฟาหรออปกรณเครองฉายภาพอนๆ ในหองเรยน ดงดดความสนใจของผเรยนทงชนมาทภาพได ตองการแสดงใหเหนทละขนตอนโดยใชภาพแยกสวน

ข. กจกรรมในการเรยนการสอน เหมาะกบการสอนแบบบรรยาย หรอ ถาม-ตอบ สามารถใหผเรยนรวมกจกรรมได โดยใชดนสอสหรอชอลคสเพมเตมรายละเอยดได ใหผเรยนอธบายสวนประกอบตางๆ ของภาพหนาชนเรยนได ภาพทกภาพควรมรายการคำถามทดประกอบ เพอกระตนใหผเรยนมสวนรวมในการ

คดหาคำตอบค. ลกษณะทางเทคนค

ไมตองใชอปกรณเครองมอทยงยากในการสราง ยกเวนในกรณตองการลอกรปภาพทซบซอน จากตำราตองใชเครองขยายภาพ

ไมตองใชไฟฟาหรออปกรณในขณะใชสอน การเกบรกษาคอนขางยงยากเพราะมขนาดใหญ

8.4แผนใส (Overhead Transparencies )ก. เหตผลทเลอกใช

ภาพทแสดงยงยากซบซอน เสยเวลาในการเขยนมาก ตองการแสดงรปภาพทเปนขนตอน โดยใชภาพซอน (Over Lay) ตองการขยายภาพใหมขนาดใหญหรอเลกไดตามตองการ ตองการใชภาพซอนทสามารถเลอนหรอเคลอนทได สามารถควบคมชนเรยนไดดในขณะสอน

ข. กจกรรมในการเรยนการสอน เหมาะกบการสอนแบบบรรยาย หรอถาม-ตอบ ผเรยนสามารถรวมกจกรรมโดยเขยนลงบนแผนใสได ผเรยนสามารถอธบายรายละเอยดตางๆ ของภาพหนาชนเรยนได การเตรยมภาพแผนเดยวหรอภาพซอน ควรมรายการคำถามประกอบภาพทเหมาะสม

เปนขนตอนค. ลกษณะทางเทคนค

สามารถสรางขนเองไดงาย ๆ โดยใชปากกาเขยนแผนใส (ปจจบนสามารถลอกภาพทซบซอนจากตนฉบบโดยใชเครองถายเอกสาร หรอเครองสแกนเนอร)

ฉายภาพในหองสวางได ไมจำเปนตองใชในหองมด การเกบรกษางายและเคลอนยายสะดวก ตองใชไฟฟาและเครองฉายภาพโปรงใส (Overhead Projector)

ประเภทของสอการเรยนการสอน

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 1111/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

8.5 โมเดลพลาสตก (Overhead Plastic Models)ก. เหตผลทเลอกใช

แสดงหลกการทำงานของชนสวนทเคลอนไหวได แสดงสวนประกอบหลกทไมยงยากนก สามารถควบคมชนเรยนไดดขณะสอน ชวยกระตนใหผเรยนมกจกรรมรวม

ข. กจกรรมในการเรยนการสอน เหมาะกบการสอนแบบบรรยาย และถาม-ตอบ สามารถใหผเรยนรวมกจกรรมไดโดยการอธบายประกอบการเคลอนไหวชนสวนตาง ๆ ขนตอนการเคลอนทของชนสวนตางๆ ผสอนสามารถเตรยมคำถามไวถามเปนขนตอนได

ค. ลกษณะทางเทคนค สามารถสรางไดงาย ราคาไมแพง สามารถฉายในหองทสวางได ไมจำเปนตองใชหองมด ชนสวนตาง ๆ มขนาดพอเหมาะ และนำหนกเบา การเกบรกษาและทำความสะอาดงาย สามารถเคลอนยายสะดวก

8.6ภาพสไลด และแผนภาพยนต (Slide Series and Filmstrips)ก. เหตผลทเลอกใช

แสดงภาพทยงยากซบซอนมากหรอภาพถายของจรง ดงดดความสนใจของผเรยนมารวมทภาพได สามารถยอภาพใหเลกหรอขยายใหญตามขนาดของกลมผเรยนได ตองการแสดงภาพประกอบเสยงในกรณทตองการใหผเรยนเรยนดวยตนเอง โดยใช

ภาพสไลด ชดประกอบเทป ( Slide-tape Program)ข. กจกรรมในการเรยนการสอน

ภาพสไลดเดยวสามารถสอนไดโดยวธการบรรยาย หรอถาม-ตอบ สวนสไลดชดประกอบเทป สามารถเรยนไดดวยตนเอง

ผเรยนรวมกจกรรมไดโดยการตอบคำถามจากผสอนเมอสอนดวยภาพสไลดเดยว ผเรยนสมารถอธบายรายละเอยดจากภาพหนาชนเรยนได การใชภาพสไลดเดยวผสอนควรเตรยมรายการคำถามประกอบภาพ ไวเปนขนตอน

จะดกวา การสอนแบบบรรยายจากภาพโดยตรงค. ลกษณะทางเทคนค

สามารถทำขนใชเองไดงาย โดยใชกลองถายรปธรรมดา กระบวนการลางฟลม ทำไดงายสะดวกโดยรานถายรปถวไป การเกบรกษาภาพงาย และสะดวกเพราะมขนาดเลก เครองฉายภาพสไลดชนดไฟแรงสง สามารถฉายไดในมมมดของหอง โดยไมตองฉาย

ในหองมด สามารถใชรวมกบเทปเปนชดสไลดประกอบเสยง สามารถถายสำเนาเปนหลาย ๆ ชดไดสะดวก

ประเภทของสอการเรยนการสอน

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 1212/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

8.7แถบวดทศน และแผนวดทศน (Videotape Recording and Videodiscs)ก. เหตผลทเลอกใช

อธบายโดยภาพเคลอนไหวหรอการเคลอนทอยางตอเนอง ดงดดความสนใจของผเรยนไดเปนอยางด สามารถยอนกลบไปเรมเนอหาเดมไดตลอดเวลา สามารถยอหรอขยายภาพไดตามขนาดตามความเหมาะสมของผเรยน สามารถใชภาพนงหรอภาพเคลอนไหวรวมกนได มเสยงบรรยายทสมพนธกบภาพจรงเคลอนไหวหรอภาพเคลอนไหวดวยเทคนคพเศษ สามารถเลอกกรอบเฉพาะเจาะจงไดบนแผนวดทศน

ข. กจกรรมในการเรยนการสอน สามารถใชกบการเรยนการสอนไดหลากหลายวธ รวมถงการเรยนดวยตนเอง ผเรยนรวมกจกรรมไดระหวางบทเรยนโดยการตอบคำถามหรอทำกจกรรมกลม

ค. ลกษณะทางเทคนค สามารถจดทำใชไดดวยตนเองโดยใชเครองมออปกรณทไมยงยาก ตองใชประกอบกบเครองเลนและเครองฉาย ไมจำเปนตองฉายในหองมด ตองพฒนาใหทนกบระบบเทคโนโลยสารสนเทศททนสมย สามารถใชรวมกบเทคโนโลยคอมพวเตอร ผลตตนฉบบราคาสง สะดวกในการสำเนาหลาย ๆ ชดไดอยางรวดเรว งายและสะดวกตอการบำรงรกษา จดเกบและเคลอนยาย

ประเภทของสอการเรยนการสอน

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 1313/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

8.8 หนจำลอง (Models)ก. เหตผลทเลอกใช

สามารถมองเหนได 3 มต เขาใจงาย สาธตการทำงานของอปกรณ ชนสวนหรอกลไกทยงยากใหเขาใจไดงายและรวดเรวขน สาธตการทำงานทเคลอนไหวรวดเรวใหชาลง ตรวจปรบความเขาใจของผเรยนระหวางภาพกบของจรง โดยเฉพาะวชาเขยนแบบ

เทคนคข. กจกรรมในการเรยนการสอน

เหมาะกบการสอนแบบรรยาย และถาม-ตอบ สงเกตการสาธตของผสอนและตอบคำถาม ผสอนและผเรยนรวมกนปฏบตขณะสาธต อภปรายปญหารวมกน

ค. ลกษณะทางเทคนค มรปทรงเปน 3 มต คลายของจรง สรางไดเองในสถานศกษา มขนาดเหมาะ นำหนกเบา จดเกบและเคลอนยายสะดวก ใชวสดทหาไดงายในทองถนและราคาถก

8.9 ชดทดลอง/สาธต (Experimental/Demonstration Sets)หรอชดฝกปฏบตก. เหตผลทเลอกใช

ตองการพสจนขอเทจจรง ทำใหผเรยนหรอผรบการฝกไดเหนปรากฎการณจากการทดลองปฏบตจรง ตองการแสดงกระบวนการหรอขนตอนตาง ๆ ของผลลพธทตองการ กระตนความสนใจของผเรยนหรอผรบการฝกไดด ผเรยนหรอผรบการฝกสามารถเรยนรเปนรายบคคล เปนกลมหรอรวมกบผสอนได

ข. กจกรรมในการเรยนการสอน สามารถใชกบการสอนหรอการฝกไดหลายวธ ผสอนหรอผฝกเตรยมเครองมออปกรณ และวสดตาง ๆ ทตองใชสำหรบการทดลอง

หรอสาธต ผสอนหรอผฝกใหคำปรกษาแนะนำระหวางบทเรยนหรอการฝกไดตลอดเวลา ผเรยนหรอผรบการฝกมกจกรรมรวมระหวางบทเรยนหรอการฝก

ค. ลกษณะทางเทคนค ตองใชเวลาในการเตรยมการคอนขางมาก มขนาดใหญ นำหนกคอนขางมาก และเคลอนยายไมสะดวก อปกรณประกอบมราคาแพง ตองการสถานทในการจดเกบและบำรงรกษา

ประเภทของสอการเรยนการสอน

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 1414/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

8.10 ของจรง (Real Objects)ก. เหตผลทเลอกใช

ไมสามารถใชสอชนดอนๆ ไดดเทา ของจรงสามารถหาไดงาย หรอยมมาไดจากโรงฝกงาน ของจรงสามารถแสดงรายละเอยดและวตถประสงคทตองการได ของจรงมนำหนกและขนาดพอเหมาะทจะนำมาใชประกอบการสอนในชนเรยนได

ข. กจกรรมในการเรยนการสอน เหมาะกบการสอนแบบบรรยาย สาธต หรอถาม-ตอบ ผเรยนสามารถรวมกจกรรมโดยอธบายหรอสาธตจากของจรงนนไดโดยตรง จบตอง สงเกต ศกษาไดดวยตนเอง หรอเปนกลมยอย โดยใชใบงานประกอบ

ค. ลกษณะทางเทคนค สวนใหญไดมาจากโรงฝกงาน หรอหองประลองเพอนำมาประกอบการสอนทางดาน

ทฤษฎ ภายในหองเรยน ขนาด นำหนก คอ ขอจำกดในการนำมาใช ตองการการจำแนกความแตกตางของชนสวน โดยใชสหรอสญลกษณ ตองการสอประเภทอนชวย ในกรณทไมสามารถเหนการทำงานทยงยาก ซบซอน

หรอมขนาดเลกเกนไป

ประเภทของสอการเรยนการสอน

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 1515/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

9. สอ e-Learninge-Learning Center แหงสหราชอาณาจกรไดให

ความหมายของ e-Learning ไววา “e-Learning is the deliveryof learning and training using electronic media. for example:using computers. internet. intranet .ln principle e-Learningis a kind of distance learning: learning learning materlalscan be accessed from the web or CD via a computer.Tutors and learners can cimmunicate with each other usinge-mail or discussion forums. e-Learning can be used asthe main method of delivery of training or as a combinedapproach with classroom-based training” สรปไดวา

“e-Learning เปนการนำสงบทเรยนเพอการศกษา และฝกอบรม โดยใชสออเลกทรอนกส เชน คอมพวเตอรและเครอขายอนเตอรเนต อนทราเนต โดยหลกแลว e-Learning เปนการศกษาทางไกลวธหนง ทผเรยนสามารถศกษาวสดการเรยนผานคอมพวเตอรจากเวบไซตหรอซด ซงผสอนเสรมและผเรยนสามารถตดตอสอสารซงกนและกนโดยใชจดหมายอเลกทรอนกสหรอการใชบอรดวเคราะหรวมกน e-Learning จงสามารถใชเปนวธการหลกในการนำสงบทเรยนเพอการฝกอบรมหรอใชควบคกบการฝกอบรมปกตในชนเรยน”

ความสำคญของ e-Learning จงอยทตววสดการเรยน หรอ Learning Materials ทเปนหวใจในการถายทอดองคความรไปยงผเรยนตามทผสอนออกแบบขนมา ซงการออกแบบวสดการเรยนดงกลาวนตองเปนไปตามหลกการเรยนรทกประการโดยยดท วตถประสงค หรอเปาหมายทางการเรยนเปนหลก ซงRuth C. Clark ไดกลาวสนบสนนในประเดนนไววา “e-Learning is an instruction delivered on a computerby way of CD-ROM lnternet ,or lnternet with the following features :1) includes content relevantto the learning objective 2) uses instructional methods such as examples and practice to helplearning 3) uses media elements such as words and pictures to deliver the content andmethods, and 4) builds new knowledge and skills linked to individual learning goals or toimproved organizational performance “ การศกษาหรอการฝกอบรมในระบบ e-Learning จะไดผลหรอไมจงขนอยกบคณภาพของตววสดการเรยน ซงนอกจากจะตองออกแบบใหสมพนธกบวตถประสงคตามหลกการเรยนรแลวยงตองเลอกใชสอทงขอความและภาพทเหมาะสมเพอนำเสนอขอมล รวมทงยงตองสรางองคความรใหม ๆ ทเชอมโยงไปยงประสบการณของผเรยนแตละคนอกดวยวสดการเรยนในรปของสออเลกทรอนกสจงมความสำคญตอการศกษาหรอการฝกอบรมในระบบ e-Learning เปนอยางมาก หากมการพฒนาวสดการเรยนทมคณภาพ กยอมสงผลใหการเรยนรในระบบ e-Learning มประสทธภาพตามไปดวย

สอ e-Learning

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 1616/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

วสดการเรยน (Learning Materials)

9.1 วสดการเรยน (Learning Materials)วสดการเรยน (Learning Materials) หมายถง บทเรยน สอการเรยน กจกรรมการเรยนการสอน

แบบทดสอบ การตรวจ ปรบและกระบวนการเรยนรอน ๆ ทนำเสนอผานคอมพวเตอร เพอถายทอดไปยงผเรยนตามวตถประสงคของบทเรยนทกำหนดไว ซงนำเสนอในรปของสออเลกทรอนกส (Electronic Media)จำแนกออกเปน 6 ประเภทใหญๆ ไดแก

1. บทเรยนคอมพวเตอรบนเวบ (Web Based lnstruction) หมายถง บทเรยนสำเรจรปทนำเสนอผานคอมพวเตอรหรอระบบ เครอขายคอมพวเตอร ทงเครอขายอนเตอรเนตและเครอขายอนทราเนต ไดแก WBI (Web Based lnstruction), WBT (Web Based Training),IBI (lnternet Based lnstruction), NBI (Net Based lnstruction)หรอบทเรยนทมชออน ๆเพอใชในการศกษาดวยตนอง

2. สไลดอเลกทรอนกส (Electronic Slide) หมายถง สออเลกทรอนกสทใชนำเสนอขอมลตาง ๆ เพอการเรยนการสอน เชน PowerPoint Slide หรอ Presentation Files

3. หนงสออเลกทรอนกส (e-Books) หมายถง หนงสอ ทนำเสนอผานจอภาพของเรองคอมพวเตอรเพอการศกษาดวยตนเอง ซงพฒนาขนภายใตแนวความคดของการนำเสนอหนงสอทว ๆ ไป

4. เอกสารประกอบการบรรยายอเลกทรอนกส (e-Lecture Notes) หมายถง เอกสารประกอบการสอน หรอเอกสารประกอบการสอน หรอเอกสารคำสอนทผสอนใชเพอประกอบการสอนผเรยนซงอยในรปของสออเลกทรอนกส เชน Document Files, Text Files และ PDF Files

5. ไฟลภาพเคลอนไหวและเสยงดจตอล (Video File and Digital Sound) หมายถง ภาพเคลอนไหว และเสยงทนำเสนอผาน คอมพวเตอร เพอใชเปนวสดประการศกษาหรอการฝกอบรมเพอนำเสนอขอมลในลกษณะของมลตมเดย

6. เอกสารไฮเปอรเทกซและไฮเปอรมเดย (Hypertext and Hypermedia Document) หมายถงไฟลเอกสารตาง ๆ ในรป ของ HTML Files ซงนำเสนอผานทางเวบเบราเซอร ประกอบดวยขอความ ภาพ และการเชอมโยง (Link) ไปยงสวนตาง ๆ ทเกยวของ ทงภายในและภายนอก

วสดการเรยนทง 6 ประเภทดงกลาว บทเรยนคอมพวเตอรบนเวบนบวามความสำคญทสดตอการเรยนรในระบบ e-Learning เนองจากเปนวสดทใชนำเสนอเนอหาสาระแกผเรยนโดยตรงบทเรยนคอมพวเตอรเวบจงมบทบาทตอการศกษาและการฝกอบรมในการเรยนร e-Learning เปนอยางมาก จงทำใหบางคนคดวาการศกษาดวยตนเองผานบทเรยน WBI หรอ WBT กคอ e-Learning ซงไมนาจะเปนคำตอบทถกตองนก เนองจากคำตอบทแทจรงนน e-Learning lnc แหงเยอรมนน ไดสรปไว คอนขางชดเจนวา “e-Learning is the solution of the next education” การออกแบบและพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรบนเวบจงเปนเรองสำคญทจะตองดำเนนการอยางเปนระบบ และมการตรวจปรบทกขนตอน เพอใหไดมาซงบทเรยนทมคณภาพ ซงจะสงผลใหการศกษาและการฝกอบรมระบบe-Learning มคณภาพตามไปดวย

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 1717/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

9.2 ความแตกตางระหวางบทเรยน CAI กบบทเรยน WBIบทเรยน WBI เปนบทเรยนคอมพวเตอรประเภทหนงทนำเสนอ โดยใชเวบเบราเซอรผาน

เครอขายคอมพวเตอรทงเครอขายอนเตอรเนตหรออนทราเนตภายในองคกร โดยพนฐานแลวจะไมแตกตางกบบทเรยนทนำเสนอในรปของ CD-ROM Based System เชน บทเรยน CAI ทยดหลกการ 4 ls เชนเดยวกนไดแก1) lnformation คอ ความเปนสารสนเทศ 2) interactive คอ การปฏสมพนธ 3)lndividualization คอการศกษา ตนเอง และ 4) immediate Feedback คอ การตอบสนองโดยทนท สำหรบสวนทแตกตางของบทเรยนคอมพวเตอรบนเวบ กคอ การใชคณสมบตและเทคโนโลยของเวบเบราเซอรนำเสนอสวนตาง ๆ ไดแกสวนของการตดตอกบผใช การสบทองขอมล และสวนของการสนบสนนกระบวนการเรยนร เนองจากบทเรยนWBI ถกออกแบบขนมาเพอใชในการศกษาทางไกลมากกวาการใชในชนเรยน จงมการใชสวนบรการตาง ๆบนเครอขายคอมพวเตอรเออ ประโยชนแกผเรยนแตกตางจากบทเรยน CAI ทอาศยผสอนเปนผชแนะแนวทางการเรยน

อยางไรกตามบทเรยน CAI กสามารถพฒนาใหเปนบทเรยน WBI ไดเชนกน โดยการเพมเตมสวนสนบสนน กระบวนการเรยนรเขาไปและนำเสนอผานเวบเบราเซอรกจะกลายเปนบทเรยน WBIโดยเฉพาะอยางยงในปจจบนความสามารถของระบบนพนธบทเรยน (Authonng System) สามารถนำเสนอบทเรยนผานเบราเซอรได จงไมมขอจำกดใดๆในการพฒนาบทเรยน CAI ใหเปนบทเรยน WBI

9.3 ประเภทของบทเรยน WBIบทเรยน WBI จำแนกออก 3 ประเภท ตามลำดบ ความยาก ไดแก1. Embedded WBI เปนบทเรยนคอมพวเตอรบนเวบทนำเสนอ ดวยขอความและกราฟกเปนหลกจด

วาเปนบทเรยนขนพนฐานทพฒนามาจากบทเรยน CAI สวนใหญพฒนาขนดวยภาษา HTML (HypertextMarkup Langrage)

2. IWBI (lnteractive WBI) เปนบทเรยนคอมพวเตอรบน เวบทพฒนาขนจากบทเรยนประเภทแรกโดยเนนการปฏสมพนธ กบผเรยนเปนหลก นอกจากจะนำเสนอดวยสอตาง ๆ ทงขอความ กราฟกและภาพเคลอนไหวแลวการพฒนาบทเรยนในระดบน จงตองใชภาษาคอมพวเตอรยคท 4 ภาษาเชงวตถ(Object Oriented Programming) เชน Visual Basic, Visual c++ รวมทงภาษา HTML, Perl เปนตน

3.IMMWBI (lnteractive Multimedia WBI) เปนบทเรยนคอมพวเตอรบนเวบทนำเสนอ โดยยดคณสมบตทง 5 ดานของมลตมเดย ไดแก ขอความ ภาพนง ภาพเคลอนไหว การปฏสมพนธ และเสยงจดวาเปนระดบสงสดของบทเรยน WBI เนองจากปฏสมพนธเพอจดการทางดานภาพเคลอนไหว และเสยงของบทเรยนโดยใชเวบเบราเซอรนนมความยงยากมากกวาบทเรยนทนำเสนอแบบใชงานเพยงลำพง ผพฒนาบทเรยนจะตองใชเทคนคตาง ๆ เขาชวยเพอใหการตรวจปรบของบทเรยนจากการมปฏสมพนธเปนไปดวยความรวดเรวแดละราบรน เชน การเขยนคกก (Cookies) ชวยสอสารขอมลระหวางเวบเซรฟเวอรกบตวบทเรยนทอยในไคลเอนท ตวอยางของภาษาทใชพฒนาบทเรยน ระดบน ไดแก Java, ASP,JSP และ PHPเปนตน

ความแตกตางระหวางบทเรยน CAI กบเรยน WBI

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 1818/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

10. แนวทางการเกบรกษาสอการเรยนการสอนการเกบรกษาสอเปนสงสำคญประการหนงในเรองการใช ผสอนหรอสถานศกษาหลายแหงอาจจะ

มองขามความสำคญในเรองนไป ถาหากมสอการสอนตาง ๆ ไมมากนกกอาจจะไมจำเปน แตตองมมากขนกจำเปนตองมหนวยจดเกบ บรการเบกยมสอการเรยนการสอน ประโยชนทจะตองไดนอกจากสะดวกแกการเบกยม ยงชวยในการพฒนาสอการเรยนการสอนอยางตอเนอง ในระบบใหญสามารถจะนำเครองคอมพวเตอรมาใชในการจดการดานนการจดการใหเกดระบบในการเกบรกษาสอ จะตองกำหนดสงเหลานใหแนนนอนเสยกอน

10.1 เลขหมายรหสของสอสอการเรยนการสอนแตละประเภทแตละชน จะตองใหเลขหมายรหส ถาหากเปนประเภทเดยวกน

แตมหลายชน เชน ใบงาน ใบเนอหา สไลด ควรจะใหเพยงเลขหมายเดยว เลขหมายทใหน จะทำหนาทแทนชอของสอการเรยนการสอนนน ๆ เลขหมายจะเปนเลขกหลก ขนอยกบจำนวนทคาดการณวาจะมไดไมควรจะใหเลขหมายรหสของสอ ทำหนาทแทนเลขหมายการจดจำแนกดวย เพราะจะไดตวเลขทยาวมากอยางไรกตามเลขหมายรหสสามารถจะจดแบงใชเปนชวงๆ เชงการจำแนกทจะสะดวกตอการคนหาใชงาน เชนแบงเปนชวง ๆ เพอจำแนกสาขาวชา สอการเรยนการสอน แตละประเภทจะตองกำหนดบรเวณทตดตามเลขหมายเลขรหสทแนนอนเหมอน ๆ กน

10.2 เลขหมายการจดจำแนกเปนเลขหมายทกำหนดขน เพอกำกบคกบเลขหมายรหสของสอ สำหรบใชในการจำแนก

และคนหาสอ จำนวนตวเลขจะขนอยกบขอบเขตของการจำแนก และจะเรยงกนไปตามลำดบความสำคญในการจำแนก ความสะดวกในการคนหาเพอนำไปใชงาน เชน จำแนกสาขา หวเรอง ประเภทสอ เปนตน

10.3 สถานท อปกรณ สำหรบเกบสอสถานท อปกรณ ไดแก หอง ต ชน ของ กลอง อปกรณสำหรบแขวน ยด เปนตน ตองจดเตรยม

ใหเหมาะสม กบสอการเรยนการสอนแตละประเภท และจดเตรยมเลขหมายตชนไวดวยนอกจากการจดเตรยมสงทงสามประการแลว ควรจะจดเตรยมเอกสารทจำเปนตองใชใน

การทำงาน ดวย เชน ใบทะเบยน เพอรวยรวมรายละเอยดตาง ๆ ของสอแตละชน เชน เลขหมายรหสชอสอ การจดจำแนกตชนทจดเกบ แหลงทมาไดมาอยางไรขอมลดานเทคนค (ขนาด จำนวน นำหนก เปนตน)ราคาเลขหมายรหสสอทตองใชประกอบเอกสารอกประการหนง คอ บญชสอ เพอตรวจสอบการออกเลขหมายรหสสอ นอกจากนนกตองจดเตรยมใบเบกยมสอ กำหนด ระเบยบขนตอนการเบกยม เอกสารความรเกยวกบการจดแบบเกบรกษาสอเพอใหผทจะมาทำหนาทในเรองนไดเขาใจระบบงานและการพฒนาระบบตอไปในอนาคต

แนวทางการเกบรกษาสอและเงอนไขการสรางสอ

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 1919/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

11.เงอนไขเกยวกบการสรางสอการเรยนการสอนสอการเรยนการสอนทมอยในสถานศกษาอาจกลาวไดมาจาก 2 แหลง คอ มาจากแหลงภายนอก ไดแก

การจดซอหรอการบรจาค และอกแหลงมาจากการทำขนเอง โดยผสอนหรอผเรยนภายในสถานศกษาการจดใหมสอสารการเรยนการสอนนน อาจกลาวไดวาขนอยกบเงอนไขตาง ๆ ในสถานศกษา เชน

นโยบาย งบประมาณ วสด เทคโนโลย ความรประสบการณในการสราง ความรประสบการณตลอดจนทศนคตของผสอนและเงอนไขเกยวกบผเรยนเงอนไขตาง ๆ พอจะสรปในรายละเอยดไดดงน

11.1 เงอนไขจากสถานศกษา11.1.1 สถานภาพของการศกษา ไดแก ขนาดของสถานศกษา งบประมาณ ความพรอมและ

ความสะดวกในเรองวสด อปกรณเครองมอและเครองจกรตาง ๆ11.1.2 การบรหารงาน ผบรหารไดเนน หรอใหความสำคญในเรองสอการเรยนการสอน หรอ

ไมเพยงใด11.1.3 ลกษณะการเรยนการสอน เชน หลกสตรการศกษา แผนการสอน ระดบชน และ

สาขาการศกษา11.2 เงอนไขจากตวผสอน

11.2.1 พนฐานความรและประสบการณของผสอนแตละคนจะแตกตางกน ประสบการณในการสอน และความเชยวชาญในเนอหาวชา ทำใหเอออำนวยตอการสรางและใชสอการเรยนการสอนไดดกวา

11.2.2 ประสบการณในการทำสอการเรยนการสอน ผทเคยทำการออกแบบสรางสอการเรยนการสอน จะสามารถทำไดดวยตนเอง และเขาใจปญหาตาง ๆ ระหวางดำเนนงาน

11.2.3 ทศนคตในการใช เชน ความกลา ความกระตอรอรนทจะใชสอ ตลอดจนการใฝหาความรในดานนอยเสมอ

11.3 เงอนไขจากกจกรรมในบทเรยน11.3.1 การวางแผนบทเรยน จะเปนตวกำหนดคณลกษณะและแผนการในการสรางสอ11.3.2 วธการเรยนการสอน แตละชวงของบทเรยนซงผสอนไดกำหนดกจกรรมจะเปนตวกำหนด

ลกษณะของสอการเรยนการสอน11.3.3 ความพรอม ความสะดวกในชนเรยน เชน ปลกไฟ การทำใหหองมดเพอฉายสไลด

ตำแหนงทจะวางจอความสะดวกในการขนยายเครอง OHP เปนตน11.3.4 ประสบการณและความกลาในการมสวนรวมทจะใชสอของผเรยน เปนปจจยอยางหนง

ทจะทำใหสอนนมคณคา สำหรบการเรยนการสอน ผสอนตองทำใหผเรยนมกจกรรมรวมในการใชสอการเรยนการสอนเสมอ

เงอนไขการสรางสอการเรยนการสอน

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 2020/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

จากเงอนไขตาง ๆ ทไดกลาวมานน เงอนไขใดทจำเปนตองจดเตรยมหรอทำใหเกดขนกจะตองดำเนนการเงอนไขใดทจะเปนอปสรรคกตองแกไขหรอทำใหหมดไป อยางไรกตามโดยปกตบคคลสำคญทจะผลกดนใหมสอการเรยนการสอนใชในสถานศกษากคอ ผบรหารและผสอน ผบรหารจะตองมนโยบายใหความสนบสนนตาง ๆ ผสอนจะตองมงมนดำเนนการพยายาม ศกษาหาความรทางดานน และจดใหมการสรางขนใชเอง ในสถานศกษา โดยระดมทรพยากรตาง ๆ กำลงงานของผเรยน วสด เครองมอ เครองจกรและแผนเวลา งานฝกปฏบตของผเรยน สามารถจะใชเพอทำสอการเรยนการสอนได สงสำคญจะตองจดการดวยกคอ ระบบของแบบงานและการเกบรกษา

12. บทสรปในระบบการเรยนการสอน สอการเรยนการสอนนบวาเปนปจจยสำคญประการหนงทจะทำให

การเรยนการสอนดำเนนไปไดจนบรรลผลสำเรจตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ สอการเรยนการสอนมหลายประเภท แตละประเภทกมคณลกษณะหรอคณสมบตตางกนไป ผสอนทตระหนกในคณคาของสอจะตองศกษาใหเขาใจถงเงอนไขการเลอกใช และใชงานไดอยางถกตอง เงอนไขทเกยวของกบการตดสนใจเลอกใชสอ ไดแก เงอนไขทเกยวกบเนอหาวชา ตวผเรยน วธการสอนความพรอมทางดานอน ๆ นอกจากนนกตองคำนงถงคณสมบตเฉพาะตวของสอแตละประเภท และแมแตเงอนไขท เกยวกบตวผสอนดวย

เมอมความรประสบการณเกยวกบสอการเรยนการสอน สามารถเลอกใชไดอยางถกตอง กมความพรอมทผสอนจะสามารถทำสอขนใชเอง แตโดยมากมกจะประสบกบปญหาและอปสรรคตาง ๆ ในสถานศกษา ปญหาและอปสรรคตาง ๆ เหลานน กควรจะแกไขใหหมดไป ผทมบทบาทสำคญในเรองน คอผบรหารและผสอนทจะสามารถผลกดนใหมสอการเรยนการสอนใชในสถานศกษา นอกจากนนสงสำคญอกประการทไมควรจะมองผาน กคอ ระบบการจดเกบสอการเรยนการสอน เพอทำใหการนำสอไปใชสอนครบวงจร

บทสรป

Ê×èÍ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ 2121/21

ฝายส

อการ

เรยน

การส

อน ส

ำนกพ

ฒนา

เทคน

คศกษ

า มห

าวทย

าลยเทค

โนโลยพ

ระจอ

มเกล

าพระนค

รเหน

อãºà¹×éÍËÒ

บรรณานกรม

บรรณานกรม1. ชม ภมภาค เทคโนโลยทางการเรยนและศกษา. กรงเทพมหานคร : สำนกงานพมพประสานมตร2. ณรงค สมพงษ สอเพองานสงเสรมเผยแพร. กรงเทพมหานคร : งานการพมพฝายสอการศกษา

สำนกสงเสรมและฝกอบรม มหาวทาลยเกษตรศาสตร. 2530.3. พสฐ เมธาภทร . ธระพล เมธกล ยทธวธการเรยนการสอนวชาเทคนค. กรงเทพมหานคร : โรงพมพสถาบน

เทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ, 2531.4. ลดดา ศขปรด เทคโนโลยการเรยนการสอน. กรงเทพมหานคร: สำนกพมพโอเดยนสโตร.25235. มนตชย เทยนทอง อปกรณชวยสอน. กรงเทพมหานคร: โรงพมพสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา

พระนครเหนอ. 2530.6. มนตชย เทยนทอง กาวไกล วารสารพฒนาเทคนคการศกษาปท 16 ฉบบท 48 ตลาคม-ธนวาคม 2546.7. วลลภ จนทรตระกล การเลอก-ใช –สรางสอการสอน. เอกสารอดโรเนยว สำนกพฒนาเทคนคศกษา สถาบน

เทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ. มปป.8. วสทธ ววฒนวศวกร. สอการเรยนการสอน เอกสารประกอบการบรรยาย. สำนกพฒนาเทคนคศกษา

สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ, 2532. (อดสำเนา)9. Jerrolde.Kemp, Don C.Smellie.Planning, Producing, and Using Instructional Media. 6thed.

NewYork : Harper&Row, Publishers,1989.

สำนกพฒนาเทคนคศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอถนนพบลสงคราม บางซอ กรงเทพฯ 10800โทรศพท 0-2586-9017, 0-2585-7590 โทรสาร 0-2585-7590http : // www.ited.kmutnb.ac.th E-mail : ited@kmutnb.ac.th