Çevik, E., Büyükşahin, Y., Ecevit, T., Akat, F. (2014). Sınıf Öğretmeni Adaylarının...

2

BİLİM KURULU

Prof. Dr. Ahmet Saban (Necmettin Erbakan Üniversitesi)

Prof. Dr. Ayfer Kocabaş (Dokuz Eylül Üniversitesi)

Prof. Dr. İsa Korkmaz (Necmettin Erbakan Üniversitesi)

Prof. Dr. Mehmet Küçük (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi)

Prof. Dr. Ramazan Sever (Giresun Üniversitesi)

Prof. Dr. Rabia Sarıkaya (Gazi Üniversitesi)

Prof. Dr. Selma Yel (Gazi Üniversitesi)

Prof. Dr. Şefik Yaşar (Anadolu Üniversitesi)

Doç. Dr. Abdülkadir Uzunöz (Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi)

Doç. Dr. Ali Meydan (Nevşehir Üniversitesi)

Doç. Dr. Aytaç Kurtuluş (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi)

Doç. Dr. Bekir Buluç (Gazi Üniversitesi)

Doç. Dr. Çavuş Şahin (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi)

Doç. Dr. Çetin Semerci (Bartın Üniversitesi)

Doç. Dr. Emre Ünal (Niğde Üniversitesi)

Doç. Dr. Erol Duran (Uşak Üniversitesi)

Doç. Dr. Eyüp Akman ( Kastamonu Üniversitesi)

Doç. Dr. Kamil İşeri (Niğde Üniversitesi)

Doç. Dr. Kasım Yıldırım (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi)

Doç. Dr. Kubilay Yazıcı (Niğde Üniversitesi)

Doç. Dr. Kürşat Yenilmez (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi)

Doç. Dr. Mehmet Gültekin (Anadolu Üniversitesi)

Doç. Dr. Mehmet Turan (Fırat Üniversitesi)

Doç. Dr. Mustafa Ulusoy (Gazi Üniversitesi)

Doç. Dr. Necati Hırça (Bartın Üniversitesi)

Doç. Dr. Nil Duban (Afyon Kocatepe Üniversitesi)

Doç. Dr. Nuriye Semerci (Bartın Üniversitesi)

Doç. Dr. Sabahattin Çiftçi (Necmettin Erbakan Üniversitesi)

Doç. Dr. Sabri Sidekli (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi)

Doç. Dr. Şule Bayraktar (Necmettin Erbakan Üniversitesi)

Doç. Dr. Turhan Çetin (Gazi Üniversitesi)

Yrd. Doç. Dr. A. Murat Ellez (Dokuz Eylül Üniversitesi)

Yrd. Doç. Dr. Adnan Altun (Abant İzzet Baysal Üniversitesi)

Yrd. Doç. Dr. Ayfer Şahin (Ahi Evran Üniversitesi)

Yrd. Doç. Dr. Gökhan Arı (Aksaray Üniversitesi)

Yrd. Doç. Dr. Gülhiz Pilten (Necmettin Erbakan Üniversitesi)

Yrd. Doç. Dr. H. Kağan Keskin (Düzce Üniversitesi)

Yrd. Doç. Dr. Kemal Köksal (Gazi Üniversitesi)

Yrd. Doç. Dr. Mehmet Katrancı (Kırıkkale Üniversitesi)

Yrd. Doç. Dr. Muamber Yılmaz (Mustafa Kemal Üniversitesi)

Yrd. Doç. Dr. Muhammet Baştuğ (Niğde Üniversitesi)

Yrd. Doç. Dr. Oğuzhan Kuru (Erzincan Üniversitesi)

Yrd. Doç. Dr. Seyit Ateş (Gazi Üniversitesi)

Yrd. Doç. Dr. Sibel Oğuz (Kastamonu Üniversitesi)

Yrd. Doç. Dr. Tahir Gür (Cumhuriyet Üniversitesi)

Yrd. Doç. Dr. Vedat Aktepe (Nevşehir Üniversitesi)

3

BAŞKAN

Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞ

Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı

DÜZENLEME KURULU BAŞKANI

Yrd. Doç. Dr. Süleyman Erkam SULAK

Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekan Yardımcısı

DÜZENLEME KURULU

Yrd. Doç. Dr. Ayşe Derya Işık

Yrd. Doç. Dr. Sedat Balyemez

Yrd. Doç. Dr. Özge Gün

Yrd. Doç. Dr. Süreyya Genç

Yrd. Doç. Dr. Fatma Gizem Karaoğlan Yılmaz

Yrd. Doç. Dr. Umut Saraç

Yrd. Doç. Dr. Harun Er

Yrd. Doç. Dr. Sevan Nart

Yrd. Doç. Dr. Yılmaz Kara

Yrd. Doç. Dr. Ayşe Eliüşük

Yrd. Doç. Dr. Neslihan Usta

Yrd. Doç. Dr. Ramazan Yılmaz

Öğr. Gör. Reha Sarıkaya

Öğr. Gör. Övgü Özparlak

Öğr. Gör. Hüseyin Uysal

Arş. Gör. Dr. Seçil Eda Kartal

Arş. Gör. Barış Çukurbaşı

Arş. Gör. Ahmet Volkan Yüzüak

Arş. Gör. Mustafa Kocaarslan

Arş. Gör. Hasan Basri Kansızoğlu

Arş. Gör. Bekir Güler

Arş. Gör. Arzu Çevik

Arş. Gör. Yasemin Büyükşahin

Arş. Gör. Ömer Kemiksiz

Arş. Gör. Fatih Taş

Arş. Gör. Eda Çürükvelioğlu Köksal

Arş. Gör. Davut Gürel

Arş. Gör. Tuğba Uygun

4

KONGRE BAŞKANININ SUNUŞU

Değerli Katılımcılar,

Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi olarak 21-22 Kasım 2014 tarihlerinde

gerçekleştirilen V. Ulusal İlköğretim Bölümleri Öğrenci Kongresine ev sahipliği yapmanın

büyük gurur ve heyecanını yaşamaktayız. Kongremize bildiri, poster gibi sunumlarıyla

veya dinleyici olarak katılan ve bize destek veren tüm katılımcılara, Fakültemiz adına

teşekkür ederim.

Geleceğimiz gençliğin eğitimine, eğitim ise öğretmene bağlıdır. Öğretmen, geçmişin

öğreticisi, günümüzün geliştiricisi, geleceğin de kurucusudur. Bu anlayıştan hareketle Bartın

Üniversitesi Eğitim Fakültesi olarak öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğinin

gerektirdiği dil, zihinsel ve sosyal becerileri geliştirmeleri, eğitim biliminin çağdaş

yaklaşım, yöntem ve tekniklerini özümsemeleri, toplumsal ve etik değerlere sahip olmaları

ve en önemlisi de 21. yüzyılın becerilerini kazanmaları üzerinde önemle durmaktayız.

Öğretmen adaylarının eğitim alanındaki gelişmeleri yakından izlemeleri, bilimsel

ortamlarda çeşitli sorun ve çözümleri paylaşmaları, öğretmenlik mesleğinin önemini ve

değerini özümsemeleri, geleceğin becerilerini kazanmaları, öğrenen ve geleceğe yön veren

öğretmen olmaları için bu tür bilimsel toplantılara aktif katılmalarının önemli olduğunu

düşünmekteyiz. Bu tür kongreler sadece bilginin çoğalmasına ve paylaşılmasına değil

bilginin büyük bir güç olduğu gerçeğinin sergilenmesine de yardımcı olmaktadır.

V. Ulusal İlköğretim Bölümleri Öğrenci Kongresine verdiğiniz destek ve katkılarınız

için hepinize teşekkür eder, çalışmalarınızda başarılar dilerim.

Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞ

Dekan

5

T.C.

Bartın Üniversitesi

Eğitim Fakültesi

V. Ulusal İlköğretim Bölümleri Öğrenci Kongresi

Programı

21-22 Kasım 2014

21 Kasım Cuma

08.30-09.00 Kayıt

09.00-09.30 Açılış Konuşmaları

- Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞ (Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı)

- Prof. Dr. Ramazan KAPLAN (Bartın Üniversitesi Rektörü)

09.30-09.45 Ara (Çay-Kahve)

1. Oturum 10.00-11.30

1 Nolu Salon (Mehmet Akif Ersoy Dersliği)

Oturum Başkanı: Yrd. Doç Dr. Sedat BALYEMEZ

Oturum Başkan Yard: Yrd. Doç. Dr. Umut SARAÇ

Ayşe Derya IŞIK, Emine AKOSMANOĞLU, Abdulhadi BİLİR

İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Okuma Başarısını Etkileyen Sosyo-Kültürel Faktörler

Gizem SAYGILI, Halit KIRIKTAŞ, Hüseyin Talha GÜLSOY

Farklı Eğitim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin Empatik Eğilimlerinin İncelenmesi

Ayşe Derya IŞIK, Nazan DEMİR

Sınıf Öğretmeni Adaylarının Okuma Alışkanlıkları

Arzu ÇEVİK, Hasan Basri KANSIZOĞLU, Ömer KEMİKSİZ, Ezgi DEMİRCİ

Türkçe Çalışma Kitaplarındaki Yazma Etkinliklerinin Edebî Türler Açısından İncelenmesi

Derya SÖNMEZ

Birleştirilmiş Sınıflı Okullarda Yönetim ve Denetime İlişkin Öğretmen Görüşleri


Oturum Başkanı: Doç. Dr. Kürşat YENİLMEZ

Oturum Başkan Yard: Yrd. Doç. Dr. Özge GÜN

• Salih ÇAKIR

Matematik Öğretmenlerinin Olasılık Kavramına İlişkin Algıları

• Gökçe ERTAŞ, Sinem ŞENGÜL, Emre EV ÇİMEN

Matematik Beşinci Sınıf Ders Kitaplarının Problem Temelli İncelenmesi

• Feride BULUT, Emre EV ÇİMEN

Matematik Öğretiminde Geogebra Kullanımı: 5.Sınıf Düzeyinde Etkinlik Geliştirme Çalışmaları

• Hasan ÇOKÇALIŞKAN

Matematik Öğretmenlerinin Olasılık Konusu Hakkındaki Bilgileri ve Eksiklikleri

• Gizem KÜÇÜKKÖR, Aytaç KURTULUŞ

Matematik Dersi Webquest Tasarım Sürecine Yönelik Görüşleri

6


Oturum Başkanı: Doç. Dr. Necati HIRÇA

Oturum Başkan Yard: Yrd. Doç. Dr. Yılmaz KARA

Kibar SUNGUR GÜL

Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Şaşırtıcı Olaylar’a [Discrepant Events] İlişkin Metaforik Algıları

Büşra ÇAĞLAR

Ortaöğretime Geçişte Uygulanan Yeni Sınav Sistemi (Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş Sistemi) Hakkında Öğrenci

Görüşleri

Serhat YAŞAR, Gökhan SERİN

Sınıf Öğretmeni Adayları Laboratuvar Kullanımında Kendilerini Ne Ölçüde Yeterli Görüyor?

Mustafa YAZICI, Fetullah İNCE

Ortaokul Fen Ve Teknoloji Öğretiminde Yer Alan Öğrenci Çalışma Kitaplarının Kullanımına İlişkin Öğretmen Görüşleri

Meliha SEZER, Buhsem AKSOY, Esra COŞKUN, Sümeyye BAKLAN, Arzu GÜLŞEN, Bekir GÜLER, Barış ÇUKURBAŞI

E-Sunum Ve Görsel İçerik Hazırlama Uygulamalarına Yönelik Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Görüşleri


Oturum Başkanı: Yrd. Doç. Dr. Süleyman Erkam SULAK

Oturum Başkan Yard: Yrd. Doç. Dr. Cemal TOSUN

Esra ÇEVİK, Yasemin BÜYÜKŞAHİN, Tuğba ECEVİT, Fadime AKAT

Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Bakış Açıları

Fadime AKAT, Tuğba ECEVİT, Yasemin BÜYÜKŞAHİN, Sevgi KINGIR

Öğrenci Görüşleriyle Hacettepe Üniversitesi Beytepe Yerleşkesine Ulaşım ve Kampüs Trafiği

Mustafa YAZICI, Fetullah ÖZDEMİR

Yeni Eğitim Sisteminde (4+4+4) Sınıf ve Branş

Öğretmen Farklılığının Fen Bilimleri Derslerinde Öğrenci Başarısına Yansımaları

Nihal YILDIZ, Necip IŞIK, Koray SERİN

İlkokul Öğretmenlerinin Performans Görevlerinin Kaldırılmasına İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi

13.00-13.45 Öğle Yemeği

2. Oturum: 14.00-15.30


Oturum Başkanı: Doç. Dr. Abdulkadir UZUNÖZ

Oturum Başkan Yard: Yrd. Doç. Dr. Harun ER

Ebru AYDIN, Tansu TUFAN, Mavişe Eda KARACA, Vedat AKTEPE

Hayat Bilgisi Dersi Duyuşsal Kavramlarının Sınıf Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre İncelenmesi

Ahmet DURMAZ, Barış ÇİFTÇİ

Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Motivasyonel Kararlılık Düzeyinin Belirlenmesi

Tuğba YAYCIOĞULLARI, Ferhan GÜLER, Rabia TAPAN, Mustafa TAHİROĞLU

Sınıf Öğretmenlerinin Hayat Bilgisi Dersinde Kullandıkları Öğretim Strateji, Yöntem ve Tekniklerini Kullanma Sıklıklarının ve

Yeterlik Düzeylerinin İncelenmesi

Ali MEYDAN, Mihriban YILDIRIM

Öğretmen Adaylarının Sosyal Bilgiler Öğretimi ‘Kültürel Zenginlik’ Kavramına İlişkin Farkındalıkları


Oturum Başkanı: Yrd. Doç. Dr. Neslihan USTA

Oturum Başkan Yard: Yrd. Doç. Dr. Süreyya GENÇ

Mahmut POLAT, Kadriye BAYRAM, Elifcan KARAAVCI

Fen Bilgisi Öğretmenliği Lisans Programının Öğretmen Adaylarının Mesleğe İlişkin Tutum, Öz- Yeterlik Algıları Üzerine

Etkisi

Kübra MASKAN, Kadriye TURAN, Emre EV ÇİMEN

Matematik Altıncı Sınıf Ders Kitabının Problem Temelli İncelenmesi

Feride BULUT, Aytaç KURTULUŞ

6.Sınıf Matematik Dersinde Farklı Bir Uygulama: Büyük Risk Oyunu

Çağla UYGUN, Emine KÜÇÜKKÖR, Hale CANIGÜROĞLU, Merve ÖZGÜR, Seda ATAİZİ, Seda TAŞGİN, Emre EV

ÇİMEN, Burcu ANILAN

Öğrencilerin Fen, Matematik Ve Gerçek Dünya Temalı Fotoğraf Çekimlerinin İncelenmesi

7


Oturum Başkanı: Doç. Dr. Aytaç KURTULUŞ

Oturum Başkan Yard: Yrd. Doç Dr. Fatma Gizem KARAOĞLAN YILMAZ

Merve YETKİN, Rukiye TURAN, Merve TEKCAN, Emre EV ÇİMEN

Matematik Yedinci Sınıf Ders Kitaplarının Problem Temelli İncelenmesi

Meltem ÖZTÜRK, Şule AYDIN, Songül KURNAZ, Bekir GÜLER, Barış ÇUKURBAŞI

Elektronik Ölçme Ve Değerlendirme Sistemlerine Yönelik Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Görüşleri

Mustafa YAZICI, Ökkeş POLAT

Kpss Eğitim Bilimleri Sınavına İlave Edilen Alan Bilgisi Sınavının Öğretmen Adaylarının Görüşleri Doğrultusunda İncelenmesi

Güneş YAŞAR, Elif Selin KART, Özge ÖZBEĞ, Şeyma Sıdıka LAFÇI, Alper Murat ÖZDEMİR

Sınıf Öğretmenlerinin İlköğretim Programına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi

15.30-15.45 Ara (Çay-Kahve)

16.00-17.00 Panel

İlköğretimde Güncel Konular

Başkan: Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞ

Panelistler

Doç. Dr. Kürşat YENİLMEZ (Hayatımız Matematik)

Doç. Dr. Ali MEYDAN (Sosyal Bilgilerde Öğretmen Yetiştirme Geleneği)

Doç. Dr. Abdulkadir UZUNÖZ (Değişim Liderliği)

Yrd. Doç. Dr. Vedat AKTEPE (İlköğretim Okullarının Finansman Sorunları)

Yrd. Doç. Dr. Mahmut POLAT (Fen Bilgisi Kazanımlarının Değerlendirilmesi)

17.00-17.30 Sergi

-Bilgisayar Destekli Matematik Temalı Poster Sergisi

- Öğretim Materyalleri Sergisi

17.30-18.00 Değerlendirme ve Kapanış

18.30-19.30 Akşam Yemeği

22 Kasım 2014 Cumartesi

10.00-12.30 Sosyal Program (Amasra Gezisi)


Oturum Başkanı: Yrd. Doç. Dr. Fatma ÜNAL

Oturum Başkan Yard: Yrd. Doç. Dr. Gülsün ŞAHAN

Nurdan SÖZERİ, Abdulkadir UZUNÖZ

Aday Öğretmenlerin Eğitimin Öğelerine İlişkin Düşüncelerinin Yansıttığı Eğitim Felsefesinin Çeşitli Değişkenler Açısından

İncelenmesi; Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği

İlknur KORKMAZ, Sevgi COŞKUN KESKİN

Sosyal Bilgiler Öğrencilerine Göre Sosyal Bilgiler Öğretmeninin Sahip Olması Gereken Değerler

Derya SÖNMEZ

Minik Tema-Minik Edeler Doğa Ve Çevre Eğitiminin Çocuklar Üzerindeki Etkisi (K.Maraş Örneği)

Senem KARACA, Kübra SANCAK, Barış ÇUKURBAŞI, Bekir GÜLER

Bulut Bilişim Uygulamalarına Yönelik Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Görüşleri

8

T.C.

Bartın Üniversitesi

Eğitim Fakültesi

V. Ulusal İlköğretim Bölümleri Öğrenci Kongresi

Bildiri Özetleri*

* Bildiri özetleri bildiri başlığına göre alfabetik olarak düzenlenmiştir.

9

6. SINIF MATEMATİK DERSİNDE FARKLI BİR UYGULAMA:

BÜYÜK RİSK OYUNU

Feride BULUT, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi

Aytaç KURTULUŞ, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, [email protected]

Ortaokul matematik dersi öğretim programına göre, öğrencinin öğrenme ortamında

derse aktif katılımı ve kendi deneyimleri aracılığıyla öğrenmesi çok önemlidir. Ayrıca son

zamanlarda tüm dünyada genel eğilim, öğrencinin derste daha aktif olması ve öğrenme

sürecine doğrudan katılmasını öngörmektedir. Artık sadece öğretmen tarafından etkilenmeyi

bekleyen öğrenci değil, kendisi araştırıp bularak, devamlı soru sorarak, tartışmalara katılıp

kendisi faaliyet göstererek öğrenen öğrenci tercih edilmektedir. Eskişehir Osmangazi

Üniversitesi, İlköğretim Matematik Öğretmenliği anabilim dalında “Matematik Öğretiminde

Yeni Yaklaşımlar” adında seçmeli bir ders verilmektedir. Bu ders kapsamında farklı, yeni

yaklaşımlar ele alınmaktadır. Bu ders kapsamında, ilköğretim öğrencilerini, pasif izleyici ve

gözlemci konumundan çıkartıp öğrenme olayının içine çekmek, düşünce ve fikirlerini

rahatlıkla ifade edebileceği, uygulayacağı zeminler bulacağı ve öğrenmenin kalıcı olmasını

sağlayacak öğretim alternatifleri verilmektedir. Bu yaklaşımlardan biri de farklı bir uygulama

olarak Büyük risk yarışmasının öğretim ortamında nasıl kullanılabileceğine dair örnekler

verilmekte, öğretmen adaylarının kendilerinin birer tane hazırlamaları sağlanmaktadır.

Yapılan araştırmalar, bir TV yarışması olarak bilinen “Büyük Risk” oyunun yeni bilgiler

öğrenmede ve öğrenilen bilginin tekrar edilmesinde etkili bir eğitim aracı olduğunu

göstermektedir (Pompey, 2012). Bu bağlamda, oyunun şablonu, etkileşimli Power Point

dosyası olarak hazırlanmış ve her bir öğretmen adayına verilmiştir. Bu şablona göre

belirleyecekleri bir öğrenme alanından seçecekleri beş alt öğrenme alanına ait kazanımlardan

beşer soru hazırlamaları gerekmektedir. Bu sorular her bir kategori için 100-500 puan

arasında puanlandığından soruların farklı zorluk düzeylerine sahip olması istendi. Bu

oyunlardan seçilen birkaçı, Öğretmen adayları tarafından, 6.Sınıf Matematik Uygulamaları

dersini alan öğrencilere öğretmenleri gözetiminde uygulanacaktır. Bu çalışmada hazırlanan

bir tane Büyük Risk yarışması tanıtılarak uygulama ile ilgili gözlemler ve görüşler

paylaşılacaktır.

mailto:[email protected]

10

ADAY ÖĞRETMENLERİN EĞİTİMİN ÖĞELERİNE İLİŞKİN DÜŞÜNCELERİNİN

YANSITTIĞI EĞİTİM FELSEFESİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN

İNCELENMESİ: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği

Nurdan SÖZERİ, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi

Doç. Dr. Abdulkadir UZUNÖZ, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

İlköğretim ve orta öğretimde eğitim öğelerinin misyonunun değişmesine rağmen

eğitim fakülteleri eğitim öğelerinin misyonunun değişmediği düşünülmektedir. Bu aday

öğretmenlerin eğitimin öğelerine ilişkin düşüncelerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır.

Araştırmada metodoloji; nicel yöntem, araştırma tekniği olarak da anketten oluşmaktadır.

Veri toplama aracı olan anket katılım Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Eğitim

Fakültesi, Fen Bilgisi Öğretmenliği 1,2, 3. sınıf olmak üzere 90 aday öğretmenden ve Sınıf

Öğretmenliği 1,2,3. sınıf olmak üzere 90 aday öğretmenlerden oluşmaktadır. Araştırmadan

elde edilen veriler SPSS paket programına girilmiş ve veriler üzerinde bağımsız t testi ve tek

yönlü varyans analizi yapılmıştır. Elde edilen veriler ışığında aday öğretmenlerin geleneksel

eğitim felsefelerini yansıtan düşüncelere sahip olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Aday Öğretmen, Eğitim, Felsefe.


11

BİRLEŞTİRİLMİŞ SINIFLI OKULLARDA YÖNETİM VE DENETİME İLİŞKİN

ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

Derya SÖNMEZ, Mersin Üniversitesi, [email protected]

Ülkemizin eğitim alanında en önemli gerçeklerinden biri birleştirilmiş sınıflı

ilkokulların varlığıdır. Öğrenci sayısının azlığı gibi nedenlerden dolayı birkaç sınıfın

öğrencilerinin bir arada eğitim-öğretim gördükleri, öğretmenin sınıf ve okul yönetimine

hâkim olmasını gerektiren bilgi, deneyim ve tecrübenin olması gerekmektedir. Sınıf ve okul

yönetiminde farklı sorunlarla karşılaşıla bilinmekte ve bu durum denetime yansımaktadır. Bu

bağlamda çalışmanın amacı, birleştirilmiş sınıflı ilkokullarda görev yapan müdür yetkili

öğretmenlerin sınıf ve okul yönetimi ve denetimine ilişkin görüş ve önerilerini ortaya

çıkarmaktır. Çalışma 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Kahramanmaraş, Şanlıurfa, Ağrı,

Mardin, Diyarbakır, Muş illerindeki birleştirilmiş sınıflı okullarda görev yapan müdür yetkili

öğretmenlerle yürütülmüştür. Araştırmada 12 öğretmen ile yarı yapılandırılmış görüşme

yapılmıştır. Görüşmelerde öğretmen görüşleri değiştirilmeden yazıya geçirilmiştir. Veri

analizinde betimsel analiz yöntemi kullanılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Birleştirilmiş Sınıf, Yönetim, Denetim, Öğretmen Görüşleri.


12

BULUT BİLİŞİM UYGULAMALARINA YÖNELİK FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN

ADAYLARININ GÖRÜŞLERİ

Senem KARACA, Bartın Üniversitesi, [email protected]

Kübra SANCAK, Bartın Üniversitesi, [email protected]

Arş. Gör. Barış ÇUKURBAŞI, Bartın Üniversitesi, [email protected]

Arş. Gör. Bekir GÜLER, Bartın Üniversitesi, [email protected]

Araştırmada bulut bilişim uygulamalarına yönelik Fen Bilgisi öğretmen adaylarının

görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında Dropbox, Google Drive ve

Box gibi kullanıcılarına internet üzerinden depolama olanağı sağlayan teknolojilerin Fen

Bilgisi eğitiminde kullanılmasına yönelik görüşler incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma

yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2013-2014

akademik yılında Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı

ikinci sınıfta öğrenim gören 30 öğretmen adayı oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak

yapılandırmış görüşme formu kullanılarak görüşme yapılmıştır. Verilerin analizinde toplanan

veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda buluş bilişim uygulamaları

çalışma grubu tarafından eğitsel açıdan kullanışlı ve yeterli bulunmuştur. Ayrıca katılımcıların

büyük bir kısmı bulut bilişim teknolojilerinin eğitim-öğretim sürecinde kullanılmasını tavsiye

edeceklerini belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler: Bulut Bilişim, Web 2.0, Dropbox.





13

ELEKTRONİK ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME SİSTEMLERİNE YÖNELİK FEN

BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GÖRÜŞLERİ

Meltem ÖZTÜRK, Bartın Üniversitesi, [email protected]

Şule AYDIN, Bartın Üniversitesi, [email protected]

Songül KURNAZ, Bartın Üniversitesi, [email protected]



Araştırmada elektronik ölçme ve değerlendirme sistemlerine yönelik Fen Bilgisi

öğretmen adaylarının görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında Google

Forms, Quizlet ve Quizbean gibi öğrencileri internet üzerinden ölçme ve değerlendirme

olanağı sağlayan teknolojilerin Fen Bilgisi eğitiminde kullanılmasına yönelik görüşler

incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır.

Araştırmanın çalışma grubunu 2013-2014 akademik yılında Bartın Üniversitesi Eğitim

Fakültesi Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı ikinci sınıfta öğrenim gören 35 öğretmen adayı

oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak yapılandırmış görüşme formu kullanılarak görüşme

yapılmıştır. Verilerin analizinde toplanan veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma

sonucunda elektronik ölçme değerlendirme sistemlerine yönelik olarak katılımcılar olumlu

görüş belirtmişlerdir. Bu teknolojilerin amaçlarına uygun kullanılması halinde etkili birer

ölçme ve değerlendirme aracı olacaklarını ve sınıf içerisinde hızlı bir şekilde ölçme ve

değerlendirme yapma imkanı sağlayacağını belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler: Ölçme ve Değerlendirme, Web 2.0, E-Değerlendirme.






14

E-SUNUM VE GÖRSEL İÇERİK HAZIRLAMA UYGULAMALARINA YÖNELİK

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GÖRÜŞLERİ

Meliha SEZER, Bartın Üniversitesi, [email protected]

Buhsem AKSOY, Bartın Üniversitesi, [email protected]

Esra COŞKUN, Bartın Üniversitesi, [email protected]

Sümeyye BAKLAN, Bartın Üniversitesi, [email protected]

Arzu GÜLŞEN, Bartın Üniversitesi, [email protected]



Bu araştırmada internet üzerinden sunum yapma ve görsel içerik hazırlama olanağı

veren sistemlere yönelik Fen Bilgisi öğretmen adaylarının görüşlerinin incelenmesi

amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında Prezi, Toondoo, Draw.io ve Slideshare gibi

kullanıcılarına internet üzerinden sunum yapma veya görsel içerik hazırlama imkanı sağlayan

teknolojilerin Fen Bilgisi eğitiminde kullanılmasına yönelik görüşler incelenmiştir.

Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın

çalışma grubunu 2013-2014 akademik yılında Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi

Eğitimi Anabilim Dalı ikinci sınıfta öğrenim gören 32 öğretmen adayı oluşturmuştur. Veri

toplama aracı olarak yapılandırmış görüşme formu kullanılarak görüşme yapılmıştır. Verilerin

analizinde toplanan veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda

katılımcılardan e-sunum ve görsel içerik hazırlama uygulamalarının öğretim ortamlarında

kullanımına yönelik olumlu görüşler alınmıştır. Katılımcılar tarafından bu uygulamaların

görsel olarak zenginleştirilmiş öğretim içeriklerinin hazırlanmasında etkili olacağı,

uygulamaların kullanımının ve içerik hazırlanmasının kolay olduğu ifade edilmiştir. Olumsuz

görüş olarak çok az katılımcı tarafından uygulamaların sistem dilinin Türkçe olmaması

belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler: E-Sunum, Web 2.0, Prezi, Toondoo.








15

FARKLI EĞİTİM KURUMLARINDA GÖREV YAPAN ÖĞRETMENLERİN

EMPATİK EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ

Gizem SAYGILI, Süleyman Demirel Üniversitesi, [email protected]

Halit KIRIKTAŞ, Dokuz Eylül Üniversitesi, [email protected]

Hüseyin Talha GÜLSOY, Süleyman Demirel Üniversitesi,[email protected]

Bu araştırmanın amacı farklı eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin empatik

eğilim düzeylerini bazı değişkenlere göre belirlemektir. Araştırmaya farklı eğitim

kurumlarında görev yapan 71 kadın ve 41 erkek olmak üzere toplam 112 öğretmen katılmıştır.

Katılımcıların empatik eğilim düzeylerinin belirlenmesinde Dökmen (1988) tarafından

geliştirilen Empatik Eğilim Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde

SPSS 15.0 for Windows programında One Sample Kolmogorov-Smirnov testi, independent t

test, One Way ANOVA testi ve frekans analizleri kullanılmıştır. Araştırma sonunda kadın

öğretmenlerin erkek öğretmenlerden ve evli öğretmenlerin bekar öğretmenlerden daha yüksek

empatik eğilim düzeyine sahip oldukları tespit edilmiştir. Ancak katılımcıların cinsiyet ve

medeni durumları ile empatik eğilim düzeyleri arasındaki bu farklılıkların istatistiksel olarak

anlamlı olmadığı bulunmuştur (p>0.05). Bunun yanında öğretmenlerin empatik eğilim

düzeylerinin görev yaptıkları okulların sosyo-ekonomik özelliklerine, görev yapılan okul

türüne (devlet okulu veya özel okul), öğretmenlerin eğitim düzeylerine ve kıdem

değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı belirlenmiştir (p>0.05). Sonuç olarak

öğretmenlerin tüm değişkenlere göre empatik eğilim düzeylerinin farklılık göstermediği

sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Öğretmenlik Mesleği, Empatik Eğilim, Sınıf İçi İletişim.




16

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLERİNİN ŞAŞIRTICI OLAYLAR’A

[DİSCREPANT EVENTS] İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI

Arş. Gör. Kibar SUNGUR GÜL, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

Bu araştırmanın amacı fen bilgisi öğretmenlerinin şaşırtıcı olaylara ilişkin sahip

oldukları zihinsel imgelerini (metaforları) metafor tekniğini kullanarak tespit etmektir.

Çalışma grubunu 2013-2014 eğitim öğretim yılında Kayseri ili Talas ilçesinde görev yapan 19

(n=19) fen bilgisi öğretmeni oluşturmaktadır. Nitel olarak gerçekleştirilen bu araştırma

“olgubilim” desenine göre yapılmıştır. Elde edilen verilerin analizi yapılarak fen bilgisi

öğretmenlerinin “şaşırtıcı olaylara” ilişkin algıları 4 adet farklı kavramsal kategoride

oluşmuştur. Fen bilgisi öğretmenlerinin şaşırtıcı olaylara ilişkin oluşturdukları metaforları

kavramsal kategorilere ayrıldığında en çok metafor bulunan kategorinin “Gerçekleşme zamanı

kestirilemeyen bir durum olarak şaşırtıcı olaylar” olduğu görülmektedir. Ayrıca öğretmenlerin

şaşırtıcı olaylara ilişkin algılarını detaylı olarak belirlemek amacıyla öğretmenlerden şaşırtıcı

olayları açıklarken yararlandıkları örnekler istenmiştir. Öğretmenler verdikleri örneği

ünite/tema, şaşırtıcı olay örneği ve fizik/kimya/biyoloji alanlarına göre ayırarak ölçme

aracında bulunan ilgili tabloyu doldurmuştur. Tablodan elde edilen veriler betimsel analize

tabi tutularak sonuçları rapor edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Fen Bilgisi Öğretmeni, Şaşırtıcı Olaylar, Metafor.


17

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ LİSANS PROGRAMININ ÖĞRETMEN

ADAYLARININ MESLEĞE İLİŞKİN TUTUM, ÖZ-YETERLİK ALGILARI

ÜZERİNE ETKİSİ

Mahmut POLAT, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi

Kadriye BAYRAM, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

Elifcan KARAAVCI, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi

Eğitim fakülteleri lisans programlarında yer alan konu alanı, genel kültür, alan eğitimi

ve pedagojik formasyon dersleri, bireylere hedef bilgi ve becerileri kazandırma, yeni vizyon

oluşturma ve nitelikli öğretmen yetiştirme sürecinde oldukça etkilidir. Çünkü öğretmenlerin,

öğretmenlik mesleğine ilişkin geliştirdikleri öz-yeterlik inançları ile sahip oldukları mesleki

tutum ve beklentileri, öğretim programı uygulama sürecini etkileyen temel değişkenler

arasında görülmektedir. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı; öğretmen adaylarının öğretmen öz

yeterlik algıları, mesleki beklentileri ile öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının ilk yıla

göre araştırma süresince nasıl bir değişiklik gösterdiğini incelemektir. Bu bağlamda Nevşehir

Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Fen Bilgisi Öğretmenliği programında

öğrenim gören 40 öğretmen adayı ile gerçekleştirilen bu çalışma, iki yıllık boylamsal bir

araştırma niteliğinde olup, 2012-2014 akademik yıllarını kapsamaktadır. Çalışmada betimsel

araştırma yöntemi kullanılmıştır.

Çalışmada veriler, Tschannen-Moran ve Hoy (2001) tarafından geliştirilen, Çapa,

Çakıroğlu ve Sarıkaya (2005) tarafından Türkçeye uyarlanan “Öğretmen Öz-yeterlik Ölçeği”

ve Emir (1996) tarafından geliştirilen “Mesleki Tutum Ölçeği” ile 2 yıllık periyotta tekrarlı

ölçümler yapılarak toplanmıştır. Öğretmen Öz-yeterlik Ölçeği 9’lu Likert tipinde olup 24

maddeden oluşmaktadır ve ölçeğin maddeleri üç faktör altında toplanmıştır. Mesleki tutum

ölçeği ise, 10 olumlu ve 10 olumsuz tutumu yansıtan ifadelerden oluşan 20 maddelik likert

tipi bir ölçektir. Ölçekten alınabilecek en düşük puan 20 iken; en yüksek puan 100’dür.

Ölçeklerden elde edilen verilerin analizinde; aynı çalışma grubuna ait ön-test ve son-

test puanlarının farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla bağımlı gruplarda t-testi

uygulanarak etki büyüklüğü hesaplanacaktır. Ayrıca cevaplara ilişkin betimsel istatistik

yöntemleri (aritmetik ortalama, standart sapma, frekans...) kullanılacaktır. Öğretmen

adaylarının öğretmen öz-yeterlik algıları ile mesleğe ilişkin tutumlarının cinsiyet ve akademik

başarılarına göre anlamlı farklılık gösterip göstermediğini tespit etmek amacıyla bağımsız t-

testi kullanılacaktır. Toplanan verilerin analizi aşamasında parametrik varsayımların

sağlanmadığı koşullarda non-parametrik testlerden yararlanılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Öz-Yeterlik Algısı, Mesleki Tutum, Öğretmen Yetiştirme

Programı.


18

HAYAT BİLGİSİ DERSİ DUYUŞSAL KAVRAMLARININ GELİŞİM, PROGRAM,

DERS-ÇALIŞMA KİTABI VE KAZANIMLAR

AÇISINDAN İNCELENMESİ

Mavişe Eda KARACA, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

Tansu TUFAN, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

Ebru AYDIN, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

İlkokul birinci ikinci ve üçüncü sınıflarda okutulan Hayat Bilgisi dersi, öğrencilere

gerek doğal gerekse toplumsal yaşama en üst düzeyde uyum sağlayabilmesi için işlevsel bir

derstir. Bireye kendi yaşantısı yoluyla toplumun istediği davranışı kazandırma süreci olarak

bilinen eğitim sürecinde fen bilimleri ve sosyal bilgiler alanlarına temel oluşturacak nitelikteki

bilgileri öğrencilere kazandırmayı hayat bilgisi dersi hedeflemektedir. Bilindiği gibi nitelikli

bir eğitim programı için, öğrencinin gelişimine uygun olması ve öğrencinin öğrendiklerini

davranışa dönüştürebiliyor olması gerekmektedir. Sınıf öğretmenlerinin bu hedefleri ne

ölçüde gerçekleştirdiği ise tartışma konusudur. Yapılan bu çalışma, hayat bilgisi dersi

duyuşsal kavramlarının gelişim, program, ders-çalışma kitabı ve kazanımlar bakımından

incelenmesini amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda öğretmen görüşlerine göre programın

yeterliliği birinci ikinci ve üçüncü sınıf hayat bilgisi dersindeki duyuşsal kavramlar

değerlendirilmek istenmiştir. Ayrıca öğretmenlerin cinsiyet kıdem ve okuttuğu sınıf düzeyi ve

öğretmenlikteki kariyerine göre görüş farklılıklarının olup olmadığı analiz edilmek

istenmiştir. Veri toplama aracı Narman (2011) tarafından geliştirilen “Hayat Bilgisi Dersi

Duyuşsal Kavramlarının Gelişim, Program, Ders-Çalışma Kitabı ve Kazanımlar Açısından

İncelenmesi” ölçeğinden yararlanılmış araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir. Geliştirilen bu

ölçeğin geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları uzman görüşleri de alınarak yeterli olacağı

varsayılmıştır. Verilerin analizinde ANOVA testi kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Sınıf Öğretmeni, Duyuşsal Kavramlar, Kazanımlar.




19

HAYAT BİLGİSİ DERSİ DUYUŞSAL KAVRAMLARININ

SINIF ÖĞRETMENLERİNİN GÖRÜŞLERİNE GÖRE İNCELENMESİ

Ebru AYDIN, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

Tansu TUFAN, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

Mavişe Eda KARACA, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

Vedat AKTEPE, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

İlkokul birinci, ikinci ve üçüncü sınıflarda okutulan hayat bilgisi dersi, doğal ve

toplumsal yaşama öğrencilerin en üst düzeyde uyum sağlayabilmesi için okutulan işlevsel bir

derstir. Bireye kendi yaşantısı yoluyla toplumun istediği davranışı kazandırma süreci olarak

tanımlanan eğitim süreci hayat bilgisi dersi, fen bilimleri ve sosyal bilgiler alanlarına temel

oluşturacak nitelikteki bilgileri öğrencilere kazandırmayı amaçlamaktadır. Bilindiği üzere

nitelikli bir eğitim programının, öğrencinin gelişimine uygun olması ve öğrencinin

öğrendiklerini davranışa dönüştürebiliyor olması gerekmektedir. Sınıf öğretmenlerinin bu

hedefleri ne ölçüde gerçekleştirdiği ise tartışma konusudur. Yapılan bu çalışma, hayat bilgisi

dersi duyuşsal kavramlarının gelişim, program, ders-çalışma kitabı ve kazanımlar bakımından

incelenmesini amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda Nevşehir ilinde görev yapan belli

sayıdaki sınıf öğretmenlerinin görüşleri alınmış ve değerlendirilmiştir. Ayrıca öğretmenlerin

cinsiyet kıdem ve okuttuğu sınıf düzeyi ve öğretmenlikteki kariyerine göre görüş

farklılıklarının olup olmadığı analiz edilmiştir. Araştırmada mevcut durumun ortaya konması

ve değerlendirilmesi yapılacağından, araştırma tarama modeline uygun olarak tasarlanmıştır.

Araştırmada veri toplama aracı olarak Narman (2011) tarafından geliştirilen ölçekten

yararlanılmıştır. Ölçeğin geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları uzman görüşleri de alınarak

yeterli olacağı varsayılmıştır. Verilerin analizinde SPSS paket programından yararlanılmıştır.

Araştırmadan elde edilen verilerin analiz çalışmaları devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Hayat Bilgisi, Sınıf Öğretmeni, Duyuşsal Kavramlar.





20

İLKOKUL ÖĞRETMENLERİNİN PERFORMANS GÖREVLERİNİN

KALDIRILMASINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Nihal YILDIZ, Necmettin Erbakan Üniversitesi, [email protected]

Necip IŞIK, Necmettin Erbakan Üniversitesi, [email protected]

Koray SERİN, Kastamonu Üniversitesi, [email protected]

Öğrencilere kazandırılmak istenilen bilgi, beceri ve davranışları ne oranda

kazandıklarını belirlemek amacı ile çoktan seçmeli, açık uçlu, eşleştirme gibi geleneksel

ölçme ve değerlendirme yaklaşımın yanı sıra proje, ürün dosyası, performans görevi

değerlendirme yaklaşımları kullanılmıştır. Özellikle ilkokulun ilk üç sınıfında yazılı ya da

sözlü sınav olmadığından ders içi performansların yanında ürün dosyası, proje ve performans

görevi gibi yaklaşımlar öğrencileri ölçme ve değerlendirme de daha önemli hale gelmektedir.

Ölçme ve değerlendirme de kullanılan yaklaşımlar zaman zaman değişiklik göstermektedir.

Performans görevleri önce öğrencinin kendisinin yapması şeklinde düzenlenmiş, daha sonra

2008 yılında öğretmen kontrolünde sınıfta yapılması şeklinde değiştirilmiştir. Ancak 2005

yılından bu yana mevcut olan performans görevleri 2014 yılında kaldırılmıştır.

Çalışmada, bir ölçme değerlendirme aracı olan performans görevlerinin

kaldırılmasının ilkokul öğretmenleri tarafından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada,

derinlemesine bilgi elde etmek amacıyla nitel bir yaklaşım kullanılmıştır. Araştırmada nitel

araştırma deseni olan durum çalışması benimsenmiştir. Durum çalışması bir ya da daha fazla

olayın, sosyal grubun ya da birbiriyle bağlantısı olan sistemlerin derinlemesine incelendiği bir

yöntemdir. Veri toplama aracı, ilkokul öğretmenlerinin performans görevlerinin

kaldırılmasına yönelik görüşlerini ve kaldırılmasından kaynaklanabilecek problemleri ortaya

çıkarmak amacı ile yarı yapılandırılmış bir mülakat formu hazırlanmıştır. Mülakat soruları

hazırlanırken, performans görevlerinin olumlu ve olumsuz yönleri, performans görevlerinin

gerektiği gibi yaptırılıp yaptırılamadığı, öğrenciyi yeterli düzeyde ölçüp ölçemediği,

kaldırılması ile ortaya çıkabilecek olumsuzlukların neler olabileceği gibi görüşler üzerinde

durulmuştur. Araştırma da verilerin analizi nitel araştırma analiz yöntemlerinden olan içerik

analiz yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini en az 3 yılını tamamlamış sınıf

öğretmenleri oluşturmaktadır.

Çalışmanın sonunda öğretmenlerin büyük çoğunluğunun performans görevinin

gerekliliğine inanmadığı, zaman ve araç gereç kısıtlığı gibi sebeplerden dolayı gerektiği gibi

yaptırılamadığı, öğrenciyi değerlendirmede yeterli olmadığı, kaldırılmasının olumlu

görüldüğü tespit edilmiştir. Ayrıca öğrenci değerlendirmesinde ders içi performans ve

gözlemin daha etkili olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Ölçme-Değerlendirme, Performans Görevi, Performans

Değerlendirme.

21

İLKÖĞRETİM BİRİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN OKUMA BAŞARISINI

ETKİLEYEN SOSYO-KÜLTÜREL FAKTÖRELER

Yrd. Doç. Dr. Ayşe Derya IŞIK, Bartın Üniversitesi, [email protected]

Emine AKOSMANOĞLU, Bartın Üniversitesi, [email protected]

Abdulhadi BİLİR, Bartın Üniversitesi, [email protected]

İlköğretim birinci sınıf, çocuğun okulla tanıştığı, öğreniminin alt yapısının

oluşturulduğu, okuma ve yazmaya ilk adımı attığı önemli bir dönemdir. Bu dönem

çocuklarına yapılacak eğitimin niteliği, her bir öğrencinin ilerdeki öğrenim ve sosyal

yaşamına etki edecektir. Öğrencilerin başarılarında çevresel faktörlerin etkisi de yadsınamaz

bir gerçektir. Çocuğun içinde yaşadığı toplum ve aile yapısı çocuğun ön bilgilerini

oluşturmakta bu da doğrudan başarıya etki etmektedir. Bu araştırmanın amacı, ilköğretim

birinci sınıf öğrencilerinin başarılarında etkili olan sosyo-kültürel faktörleri incelemektir.

Araştırma nitel bir araştırma olarak planlanmıştır. Araştırma Bartın ili TC. İl Özel İdaresi

Ağdacı İlkokulu’nda 1 sınıf ve 20 öğrenci ve Atatürk İlkokulu’nda 5 sınıf 166 öğrencinin

katılımıyla yapılacaktır. Veri toplama aşamasında gözlem metodu kullanılacaktır.

Öğrencilerin başarı durumları Türkçe Ders Kitabında bulunan gözlem formu ile belirlenecek

ve başarı durumlarında göre en üst ve en alt başarı grubunda bulunan öğrencilerin sosyo-

ekonomik durumları belirlemeye yönelik anket uygulanacaktır. Elde edilen veriler

tablolaştırılarak bulgular oluşturulacaktır.



22

KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ İLE ALAN BİLGİSİ SINAVININ ÖĞRETMEN

ADAYLARININ GÖRÜŞLERİ DOĞRULTUSUNDA İNCELENMESİ

Mustafa YAZICI, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, [email protected]

Ökkeş POLAT, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, [email protected]

Ülkemizde 13 Temmuz 2013 tarihinden itibaren öğretmenlerin atanabilmesi için KPSS

Eğitim Bilimleri Sınavına ek olarak öğretmenlerin alan bilgilerinin de ölçülmesi amacı ile

Öğretmenlik Alan Bilgisi Sınavı uygulanmaya başlanılmıştır. Bu çalışma öğretmen adaylarının

KPSS Eğitim Bilimleri Sınavına ek olarak yapılan Alan Bilgisi Sınavı hakkındaki beklenti,

görüş ve kaygılarını ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırma bir Devlet Üniversitesinin

Eğitim Fakültesinde okuyan 103 öğretmen adayı ile yürütülmüştür. Özel Durum Yönteminin

kullanıldığı bu araştırmada veri toplama aracı olarak açık uçlu soru formu kullanılmıştır. Konu

hakkında uzman üç öğretim üyesinin görüşleri doğrultusunda ve pilot uygulama ile dönütler

alınarak form geliştirilmiştir. Elde edilen veriler Betimsel analiz ve içerik analiz teknikleriyle

incelenmiştir. Ayrıca özgün görüş ve düşünceleri yansıtacak şekilde doğrudan alıntılara da yer

verilmiştir. Yapılan çalışmanın sonucunda öğretmen adaylarının % 64’ünün Alan sınavına

yönelik olumlu tutum sergiledikleri ancak mevcut atama kriterlerine ek olarak lisans diploma

notunun da ilave edilmesini istedikleri, Alan sınavını mesleki yeterlilik açısından olumlu

buldukları ancak yine de bir sınav kaygısı taşıdıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Alan Bilgisi Sınavı, KPSS Eğitim Bilimleri Testi, Mesleki

Yeterlilik, Öğretmen İstihdamı.



23

MATEMATİK DERSİ WEBQUEST TASARIM SÜRECİNE YÖNELİK GÖRÜŞLER

Gizem KÜÇÜKKÖR, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi

Aytaç KURTULUŞ, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, [email protected]

Seçmeli bir ders olarak İlköğretim Matematik Öğretmen adaylarına verilen Matematik

Öğretiminde yeni yaklaşımlar dersi kapsaminda ele alınan yaklaşımlardan biride Webquestler.

Webquest, Bernie Dodge ve Tom March tarafından 1995 yılında San Diego State

Üniversitesi’nde geliştirilmiştir. Bu yaklaşımda amaç öğrencilere internet kaynaklarını

kullandırarak, süreçteki işlem basamakları sayesinde öğrenciye rehberlik ederek onlara üst

düzey düşünme becerilerini kazandırmaktır. Bir senaryo kapsamında verilen görev genellikle

grup etkinliklerinden oluşur ve öğrenciler için rol oynama içerir. Öğrenciyi aktif öğrenen

konuma getiren ve öğretmen rehberliğinde gerçekleştirilen bir uygulama ortamı sunan

Webquestler yapılandırmacı yaklaşımıda desteklemektedir. Bu uygulamalarda amaca

ulaşabilmek için öğretmenin rehberliği çok önemlidir. Hatta öğretmen sadece rehber değil

uygulamayı tasarlayan kişi olduğu için yaklaşımı çok iyi bilmesi gerekir. Genellikle, bir

öğretmenin kendi öğrencileri için belirleyeceği kazanım ya da kazanımlara uygun bir

Webquesti kendi tasarlaması gerekir. Bu ders kapsamında ele alınan Webquest

uygulamasından sonra öğretmen adaylarının yaparak öğrenmesi amacıyla her birinin

ilköğretim matematik dersi öğretim programındaki kazanımları temel alarak bir Webquest

tasarlamaları istenmektedir. Öğretmen adaylarından birinin hazırladığı bir Webquest

tanıtılarak 2014-2015 öğretim yılı güz döneminde dersi alan 20 öğretmen adayının Webquest

tasarım sürecinde izledikleri yollar, yaşadıkları zorluklar, tasarım sürecine yönelik görüşleri

alınarak çalışma kapsamında paylaşılacaktır.


24

MATEMATİK ÖĞRETİMİNDE GEOGEBRA KULLANIMI:

5. SINIF DÜZEYİNDE ETKİNLİK GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI

Feride BULUT, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, [email protected]

Emre EV ÇİMEN, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, [email protected]

Yenilenen eğitim öğretim yaklaşımları ve gelişen teknolojiler ile birlikte matematik

öğretimine yeni yaklaşımlar entegre edilmekte ve matematiğin önemi her geçen gün daha da

anlaşılmaktadır. Yeni uygulamalarla birlikte, yalnız matematik alanında değil diğer alanlarda

da daha anlaşılır ve öğrenilebilir eğitim öğretim ortamları oluşturulmaya çalışılmaktadır. Son

yıllarda bilim ve teknolojideki gelişmeler matematik eğitimindeki yol, yöntem ve yaklaşımları

da etkilemektedir ve teknolojinin matematik eğitiminde çeşitli amaçlar ile kullanılması önemli

görülüp, pek çok araştırmada önerilmektedir. Bilgisayar destekli matematik öğretimi ve

matematik yazılımlarının öğrenme ortamında kullanılması amacıyla çalışmalar yapılmaktadır

ve bu çalışmalar her geçen gün daha da yaygınlaşmaktadır. Yapılan çalışmalar incelendiğinde,

bilim ve teknolojideki son yeniliklerin, okulöncesinden üniversite sonrasına kadar tüm eğitim

dünyasını etkilediği görülmektedir. Benzer şekilde, yeniliklerin, öğretim programının yapı

öğelerini ve bileşenlerini değiştirdiği; okullarda bazı iyileştirme hareketlerine katkı sağladığı

araştırmalarda dile getirilen, önemli bir konudur. Matematik öğretiminde çeşitli bilgisayar

programları bulunmaktadır. Bunlardan birisi de GeoGebra(GeoCebir) olarak da anılan,

ücretsiz, açık kaynak kodlu bir programdır. GeoGebra, bilgisayar cebiri sistemlerinin

özelliklerini ve dinamik geometri yazılımı özelliklerini bir arada bulundurması yönü ile

matematik eğitimine katkı sağlayan önemli bir programdır. Akıllı tahtaya entegre edilebilme

özelliği, kullanım kolaylığı ve çeşitli dillere çevrilmesi yönleriyle de kullanışlı bir program

olmaktadır. GeoGebra, anlamlı öğrenme, buluş yolu ile öğrenme ve yapılandırmacı öğrenme

yaklaşımlarına ve işbirlikçi öğrenmeye uygun özelliktedir. Bilginin yapılandırılması,

somutlaştırılması, görselleştirilmesi, ilişkilendirilmesi gibi pek çok konuda yararlanılabilecek

yapıda bir program olmaktadır ve böylece öğrenmenin daha kolay, etkili ve kalıcı yapılması

konusunda öğretmene yardımcı olmaktadır. Çalışmanın amacı, matematik öğretiminde

GeoGebra programı kullanılarak 5.sınıf düzeyinde, programda yer alan kazanımlara uygun

araştırmacılar tarafından etkinlik oluşturmak ve etkinlikleri bazı değişkenler açısından

incelemektir. Araştırma nitel araştırma deseninde, özel durum çalışması olarak tasarlanmıştır.

Araştırmada, GeoGebra programı kullanılarak “Geometri ve Ölçme” öğrenme alanında, her

bir kazanıma uygun toplamda 20 etkinlik oluşturulmuştur. Bu etkinlikler “temel geometrik

kavramlar ve çizimler, üçgen ve dörtgenler, alan ölçme ve geometrik cisimler” alt öğrenme

alanları içerisindeki kazanımları ortaya çıkarmaya yönelik olarak tasarlanmıştır. Etkinlikler

Geogebra programında uygulamalar şeklinde yönergeleriyle birlikte verilmiştir. Çalışmada,

teknoloji temelli geometri öğretimini destekleyen uygulanabilir somut örnekler sunmak;

etkinliklerin yatay ve dikey uzantılarını tartışmak yolu ile matematik öğretmenlerine

GeoGebra programı kullanılarak etkinliklerin geliştirilmesi ve uygulanması konusunda fikir

verici önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Matematik Eğitimi, Bilgisayar Destekli Matematik, Gogebra

Programı.



25

MATEMATİK ÖĞRETMENLERİNİN OLASILIK KAVRAMINA İLİŞKİN

ALGILARI

Arş. Gör. Salih ÇAKIR, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

Arş. Gör. Hasan ÇOKÇALIŞKAN, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi,

[email protected]

Olasılık kavramı, hem öğretmen hem de öğrencilerin öğrenmekte zorluk çektikleri

kavramların başında gelmektedir. Olasılık birçok meslekte ve günlük hayatta aldığımız pek

çok kararda önemli bir role sahiptir. Bu işler yapılırken genel olarak ilişkilendirme ve akıl

yürütme becerisini kullanırız. Öğrencilerin ve öğretmenlerin çoğu bu becerileri

kullanmalarına rağmen pek çok olasılık kavramı hakkında bir anlayış geliştirememekte ve

olasılık olayları hakkında neden bulmada zorlanmaktadırlar. Bu sebeple, olasılık

kavramlarının anlaşılması birçok öğrenci hatta öğretmen için kolay değildir. Yapılan

çalışmalar incelendiğinde, öğrenci ve öğretmenlerin olasılık kavramlarını anlamaya çalışırken

soyut kavramları tam olarak zihinlerinde canlandıramadıkları, anlamayı daha çok sezgisel

olarak gerçekleştirmekte olduklarını, bu sezgilerin büyük bir çoğunluğunun yanlış ve yanıltıcı

olduğunu ve öğrencilerde sonradan düzeltilmesi oldukça zor kavram yanılgılarına neden

olduğunu kanıtlamıştır. Bu çalışmada, matematik öğretmenlerinin olasılık kavramlarına

ilişkin algılarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca katılımcıların olasılık kavramlarını

algılama düzeyleri ile bu kavramları anlama düzeyleri ortaya konulmuştur. Araştırma nitel

araştırma yöntemlerinden durum çalışmasına göre yürütülecektir. Veri toplama aracı olarak 4

sorudan oluşan açık uçlu soru formu kullanılmıştır. Veriler, nitel analiz yöntemlerinden içerik

analizi yoluyla analiz edilecektir. Elde edilen veriler eşliğinde alana katkı getirecek önerilerde

bulunulacaktır.

Anahtar Kelimeler: Olasılık, Matematik Öğretmeni, Kavram Algısı.



26

MATEMATİK ÖĞRETMENLERİNİN OLASILIK KONUSU HAKKINDAKİ

BİLGİLERİ VE EKSİKLİKLERİ

Arş. Gör. Hasan ÇOKÇALIŞKAN, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi,

[email protected]

Olasılık konusu, hem öğretmen hem de öğrencilerin öğrenilmesinde zorluk çektikleri

konuların başında gelmektedir. Olasılık birçok meslekte ve günlük hayatta aldığımız pek çok

kararda önemli bir role sahiptir. Buna rağmen, olasılık kavramlarının anlaşılması birçok

öğrenci hatta öğretmen için kolay değildir. Öğrencilerin ve öğretmenlerin çoğu pek çok

olasılık kavramı hakkında bir anlayış geliştirmekte ve olasılık olayları hakkında neden

bulmada zorlanmaktadırlar. Bu nedenle, bu çalışmada, olasılık kavramlarının öğrenilmesinde

karşılaşılan zorluklar ile bu kavramların yeterince iyi öğrenilememe nedenleri araştırılmış, bu

nedenler ortaya koyulmaya çalışılmış ve bu nedenlere bağlı olarak çözüm önerileri

sunulmuştur. Yapılan çalışmaların çoğunda, öğrenci ve öğretmenlerin olasılık konularını

anlamaya çalışırken soyut kavramları tam olarak zihinlerinde canlandıramadıkları, anlamayı

daha çok sezgisel olarak gerçekleştirmekte olduklarını, bu sezgilerin büyük bir çoğunluğunun

yanlış ve yanıltıcı olduğunu ve öğrencilerde sonradan düzeltilmesi oldukça zor kavram

yanılgılarına neden olduğunu kanıtlamıştır. Bu çalışmada; olasılık konusunda yapılmış olan

çalışmalar ışığında elde edilen bulgulardan yararlanılarak öğretmenlere sorular yöneltilmiş ve

cevaplar ışığında kavramların öğrenilememe nedenleri sınıflandırılmıştır. Ayrıca olasılık

kavramlarının öğrenilememe nedenleri de araştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Olasılık, Kavram Gelişimi, Kavram Yanılgısı, Muhakeme Etme

Becerisi, Önbilgilerin Yeterliliği.


27

MATEMATİK BEŞİNCİ SINIF DERS KİTAPLARININ PROBLEM TEMELLİ

İNCELENMESİ

Gökçe ERTAŞ, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, [email protected]

Sinem ŞENGÜL, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, [email protected]


Eğitimin, bireyin bulunduğu çevre içerisinde çeşitli yaşantılar sonucu kazanmış olduğu

nispeten kalıcı davranış değişikliği şeklinde tanımlandığı bilinmektedir. Eğitimin sürekli

değişim içinde olan bir süreç olduğu gerçeğinden hareketle, eğitime olan bakış açısı, eğitimde

yer alan yöntem ve teknikler, eğitimde benimsenen yaklaşımlar da gün geçtikçe

değişmektedir. Bu değişen yaklaşımların en iyi örneklerine, tartışmasız önemli bir disiplin

olan matematik öğretiminde de rastlanmaktadır. Matematik eğitiminde yenilenen yaklaşım ve

yapılandırmacı öğrenme kuramına uygun yenilenen öğretim programları ile geleneksel eğitim

anlayışı yerini yeni yaklaşımlara bırakmıştır. Matematik öğretiminin problem çözme,

muhakeme etme, ilişkilendirme gibi pek çok derin amacı bulunmaktadır ve bu amaçlar bireyin

zihinsel gelişimini sağlamada, hayatta mutlu bir birey olmasında önemli görülmektedir.

Ulusal ve uluslararası pek çok standartta matematiğin en önemli hedeflerinden birisinin

bireylerin problem çözme becerisini geliştirmek ve böylece gerçek dünya problemlerinin

üstesinden gelen bireyler olmalarını sağlamak olduğu bilinmektedir. Bu nedenle matematik

eğitimcileri, problem çözme yaklaşımını her düzeyde, her konunun içine entegre etmelidir;

problem çözmeyi daha geniş bir yelpazede ele almalı ve önemsemelidir. Çünkü problem,

bugüne kadar matematik derslerinde görülen dört işlem sorularından ibaret değildir, aksine

problem, çok daha geniş kapsamlı bir kavramdır. Problem, içinde bilinmeyen kısımların

olduğu, dikkat ve ilgi çeken, ön öğrenmelerin kullanıldığı, belli stratejilere dayanarak

çözülmesi beklenen sorunlar veya bir güçlük olarak tanımlanmaktadır. Problem çözme ise bu

sorunları çözerken izlenilen süreçtir ve üst düzey düşünme becerilerin kullanımını sağlayan ve

bu becerileri geliştiren yöntemlerden biridir. Öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerini

geliştirmek için, matematik öğretiminde rutin olan problemlerin yanı sıra rutin olmayan

problemlerle de çalıştırılması önemli görülmektedir ve matematik öğretim programında da yer

verilen önemli bir konudur. Bu bakış açısı ile, araştırmada 2014 – 2015 eğitim öğretim

yılında okutulan beşinci sınıf ders kitapları problem temelli incelenmiş; örnek, alıştırma ve

problem niteliği taşıyan uygulamalar, sorular kategorize edilmiş; problemler ise rutin olup

olmama durumuna göre tekrar ele alınmış, ayrıntılı bir biçimde incelenmiştir. Çalışma nitel

araştırma desenlerinden biri olan doküman inceleme yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Her bir

kategoride (örnek, alıştırma ve problem) var olan dağılım ve rutin olan / olmayan problem

miktarı her bir kaynak için incelenmiş ve programda yer alan amaçlar ile karşılaştırılmalı bir

biçimde; ders kitaplarından direk alıntılar yapılarak sunulmuştur. Araştırmada, ders

kitaplarında yer verilen soruların, uygulamaların daha çok örnek ve alıştırma niteliği taşıdığı

problemlere ve özellikle rutin olmayan problemlere yeterli önemin gösterilmediği sonucuna

ulaşılmıştır. Matematik öğretiminde problem çözme becerisinin geliştirilmesinde problemler

ile özellikle rutin olmayan problemler ile çalışılması gerektiğinin önemine dikkat çekilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Matematik Eğitimi, Problem Çözme, Rutin Olan/Olmayan

Problemler.




28

MATEMATİK ALTINCI SINIF DERS KİTABININ PROBLEM TEMELLİ

İNCELENMESİ

Kübra MASKAN, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, [email protected]

Kadriye TURAN, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, [email protected]


Problem deyince akla, genel olarak dört işlem üzerine kurulu, senaryolaştırılmamış,

basit cümlelerle ifade edilen soru kalıpları gelmektedir. Problem, kısaca bir sorun veya

güçlük olarak tanımlanıp; temelde bireyin bir hedefe ulaşmasında karşısına çıkan çatışmalar

ve engellemeler olarak ifade edilmektedir. Bir diğer tanımda problem, kişide çözme arzusunu

uyandıran ve çözüm süreci hazırda olmayan fakat kişinin bilgi ve deneyimlerini kullanarak

çözebileceği durumlar olarak geçmektedir. Problem çözme gerek ulusal gerekse uluslararası

pek çok çalışmada vurgulanan ve matematik eğitiminin merkezinde yer alan önemli bir

konudur. Bu önemden hareketle, matematik öğretiminin amaçlarından biri hatta ilki,

bireylerin problem çözme becerisini geliştirmek olarak verilmektedir. Ortaokul matematik

öğretim programında problem çözme becerilerinin “rutin olmayan problemler” kapsamında

düşünülmesi özellikle belirtilen bir konudur. Bu gerçekten hareketle, öğretmenlerin

matematik öğretiminde yararlandıkları Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 2014 – 2015 eğitim

öğretim yılı için önerilen matematik ders kitabının problem temelli incelenmesi

amaçlanmıştır. Araştırma, nitel araştırma desenlerinden biri olan doküman inceleme

yönteminden yararlanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmada iki amaç belirlenmiştir. Birinci

amaç; özel bir yayınevi tarafından hazırlanan altıncı sınıf matematik ders kitabının problem

temelli incelenmesidir. Bu amaca uygun olarak; ders kitabının içeriğinde yer verilen

uygulamaların (örnekler, öğrendiklerimizi uygulayalım, etkinlikler) örnek, alıştırma ve

problem kategorilerinden hangisine uydukları incelenmiştir. Devamında problem özelliği

taşıdığı değerlendirilen uygulamalar; kendi içinde rutin olma/olmama durumuna göre tekrar

gözden geçirilmiş; doğrudan alıntılar yapmak sureti ile bulgular bölümünde örneklenerek

sunulmuştur. Araştırmada altıncı sınıf ders kitabında yer verilen çalışmaların, uygulamaların

genelde örnek ve alıştırma düzeyinde kaldığı; problem kategorisinde bulunanların da rutin

(alışılmış) problem yapısında olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Ders kitaplarının, problem

çözme temelli incelenmesi sonucu, kitapların öğretim programının amacına paralel bir

yaklaşım ile problem çözme, muhakeme etme, ilişkilendirme temelli yapılandırılması

gerektiği değerlendirilmektedir. Ek olarak, kitaplarda örnek-alıştırma düzeyinin üzerindeki

uygulamalara problemlere daha fazla yer verilmesi ve özellikle rutin olmayan problemler yolu

ile bireyin üst düzey düşünme becerilerinin geliştirilmesi amaçlı hareket edilmesi

önerilmektedir.


Problemler.




29

MATEMATİK YEDİNCİ SINIF DERS KİTAPLARININ PROBLEM TEMELLİ

İNCELENMESİ

Merve YETKİN, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, [email protected]

Rukiye TURAN, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, [email protected]

Merve TEKCAN, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, [email protected]


Eğitim; yeni nesillerin yetiştirilmesinde önemli bir misyon üstlenir ve bireylerin

gerekli olan bilgi ve becerileri kazanmalarına ve kişiliklerini geliştirmelerine yardım etme

faaliyeti olarak görülmektedir. Günümüz dünyasında eğitim ve öğretim faaliyetlerinin; bilgi

edinme ve bilgiye ulaşma yollarının önemi her geçen gün daha da anlaşılmaktadır. Eğitim

içerisinde yer alan önemli alanlardan birisi de matematiktir. Matematik; insan ürünü olan akıl,

mantık ve düşünce bilimi olarak tanımlanmaktadır. Matematik, bireylerin düşünme

becerilerini geliştirmekle kalmayıp, bireylerin dünyaya bakış açılarını da değiştirmekte ve

yaşamına dolaylı da olsa mutlaka katkı sağlamaktadır. Matematik, günlük yaşamımızdaki

problemlerin çözülmesinde yardımcı olan önemli araçlardan birisidir. Problem çözme,

matematik öğretiminin geneline nüfuz etmiş; önemli bir amaç olmaktadır. Problem

çözümünde özel strateji ve kuralların gelişimi kadar, bu kuralları kullanılabilecek düşünme

tekniklerinin geliştirilmesi de önemli görülmektedir. Problem, özünde, bireyin belirlenen

hedefe ulaşmada engel ile karşı karşıya kaldığı çatışma hali olarak tanımlanmaktadır. Böyle

bir durumda problem çözme, karşılaşılan engeli atlatmanın en iyi yöntemini bulmak olarak

değerlendirilmektedir. Matematik öğretim programında geçen, “matematik derslerinde

alıştırma niteliğindeki rutin problemlerle yetinilmemeli, sınıfın seviyesine uygun rutin

olmayan problemler de sunmaya özen gösterilmelidir” ifadesi ile bireylerde problem çözme

becerisinin geliştirilmesinde rutin olmayan problemlerin kullanılmasına vurgu yapılmaktadır

ve söz konusu vurgu, bu araştırmanın hareket noktasını oluşturmaktadır. Yenilenen

matematik öğretim programına uygun hazırlanmış, yedinci sınıf düzeyinde, 2014 – 2015

eğitim öğretim yılı için kullanılması önerilen MEB ve özel bir yayınevine ait iki adet ders

kitabının problem temelli incelenmesi araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Amaca uygun

olarak araştırmada, nitel araştırma desenlerinden biri olan doküman inceleme yöntemi

kullanılmıştır. Her iki ders kitabında; yer verilen uygulamaların örnek, alıştırma ve problem

kategorilerinden hangisine uydukları ayrı ayrı incelenmiştir. Problem özelliği taşıyan

uygulamalar rutin/alışılmış problem olup olmadığı yönü ile tekrar incelenmiştir. Her bir

kategori ders kitaplarından seçilen doğrudan alıntılar ile örneklendirilmiştir. Araştırmada

ulaşılan bulgular, öğretim programının amacı ile karşılaştırmalı olarak incelenmiştir.

Araştırmada ders kitaplarında yer verilen uygulamaların rutin olmayan problemler

kapsamında düşünülmediği değerlendirilmiştir. Matematik öğretiminde ders kitaplarının

kullanımının yaygın olduğu gerçeğinden hareketle, bu çalışmada, örnek ve alıştırma özelliği

taşıyan uygulamaların yanı sıra; ders kitaplarında problemlere ağırlık verilmesi ve rutin

olmayan problemlerin kitaplara entegre edilmesi önerisi yapılmaktadır.


Problemler.





30

ORTAOKUL FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETİMİNDE YER ALAN ÖĞRENCİ

ÇALIŞMA KİTAPLARININ KULLANIMINA İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ


Fetullah İNCE, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, [email protected]

Bu çalışmada Ortaokul Fen ve Teknoloji dersinde kullanılan öğrenci çalışma

kitaplarının kullanımı, öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmiştir. Çalışmanın

amacı öğrenci çalışma kitaplarının uygulanmasında karşılaşılan güçlükleri ortaya koyarak

öğrenci çalışma kitaplarının daha etkin, işlevsel ve verimli olabilecek kitaplar haline

dönüştürülmesine katkı sağlamaktır. Araştırma, 2013–2014 eğitim öğretim yılında

Kahramanmaraş ilinde görev yapan 95 Fen ve Teknoloji öğretmeni ile 34 farklı Ortaokulda

yürütülmüştür. Bu araştırmada yöntem olarak Betimsel tarama yöntemi, veri toplama aracı

olarak ise “öğretmen görüş anketi” kullanılmıştır. Araştırmanın verileri SPSS paket programı

aracılığı ile analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda öğrenci çalışma kitaplarının amacının

öğretmenlerce yeterince özümsenmediği, öğrenci hazırbulunuşluk düzeyinin ve ders süresinin

yetersizliği, deneylerde kullanılan malzeme eksikliği gibi sorunlar nedeniyle öğrenci çalışma

kitaplarının, Fen ve Teknoloji öğretiminde kullanımıyla ilgili çeşitli problemler olduğu tespit

edilmiştir. Ayrıca yapılan araştırmada çalışma kitaplarının Milli Eğitim Bakanlığı’nın

hazırlamış olduğu öğretmen kılavuz kitabındaki yönlendirmeler dâhilinde uygulanmadığı

sonucuna ulaşılmıştır. Fen ve Teknoloji ders süresinin tekrar gözden geçirilmesi, dersin

kazanımları ile ilgili etkinliklere yeterince yer verilmesi, etkinliklerin sınıf ve öğrenci

seviyeleri dikkate alınarak tekrar gözden geçirilerek hazırlanması gibi önerilerde

bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Öğrenci Çalışma Kitapları, Fen Öğretimi, Aktif Öğrenme.



31

ORTAÖĞRETİME GEÇİŞTE UYGULANAN YENİ SINAV SİSTEMİ (TEMEL

EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ SİSTEMİ) HAKKINDA ÖĞRENCİ

GÖRÜŞLERİ

Büşra ÇAĞLAR, Aksaray Üniversitesi, [email protected]

Türkiye’de var olan eğitim sistemi birbirinin devamı niteliğinde olan çeşitli

kademelerden oluşmaktadır. Kademeler arasında geçişlerin sağlanabilmesi için birtakım

sınavlara ihtiyaç duyulmaktadır. Daha evvel Seviye Belirleme Sınavı uygulanmış ihtiyaçları

yeterince gidermediği anlaşılınca içerik ve uygulanış şekli olarak yeniden düzenlenmiş ve

şimdiki Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş Sistemi olarak ismi değiştirilmiştir. Bu

araştırmanın amacı; Ortaöğretime geçişte uygulanan yeni sınav sistemi hakkında öğrencilerin

görüşlerini belirlemektir. Bu amaçla Yibitaş Lafarge Ortaokulu son sınıfında okuyan ve

amaçlı örnekleme yöntemi ile belirlenen 18 öğrenci ile çalışma yürütülmüştür. Öğrencilere

dört soruluk görüşme formu uygulanmıştır. Görüşme formu ile toplanan veriler nitel araştırma

yaklaşımına uygun olarak içerik analizi yöntemi ile analiz edilerek tablolara işlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: TEOG, Öğrenci, Algı.


32

ÖĞRETMEN ADAYLARININ GÖRÜŞLERİYLE HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ

BEYTEPE YERLEŞKESİNDE EĞİTİM ORTAMININ İNCELENMESİ

Fadime AKAT, Hacettepe Üniversitesi, [email protected]

Tuğba ECEVİT, Hacettepe Üniversitesi, [email protected]

Yasemin BÜYÜKŞAHİN, Bartın Üniversitesi, ybuyuksahin@bartın.edu.tr

Sevgi KINGIR, Hacettepe Üniversitesi, [email protected]

Üniversite her kesimden insanın çeşitli dallarda kendini geliştirdiği bir ilim yuvasıdır.

Öğrenmelerin güçlülüğünü sağlamak için gereken şartlardan biri de şüphesiz ilim yuvaları

olan üniversite kampüslerinin fiziki şartlarıdır. Ortamın eğitime elverişli olmasının yanı sıra

içerisinde barındırdığı öğrenci ve öğretim görevlilerinin tüm ihtiyaçlarını karşılayabilecek

kapasitede olmalıdır. Eğitim camiasının ihtiyaçları incelenecek olduğunda en önemlilerinden

biri olarak ulaşım göze çarpar. Bu çalışmanın amacı da Türkiye’nin büyük yerleşkelere sahip

köklü üniversitelerinden biri olan Hacettepe üniversitesinin kampüs içindeki ulaşım

uygulamasını irdelemektir. Yaşanan sorunları, kolaylıkları ve bu sorunları yaşayan

öğrencilerin önerilerini ortaya koyabilmek için nicel araştırma türlerinden durum çalışması

metodu kullanılmıştır. Araştırmacılar tarafından geliştirilen açık uçlu sorulardan oluşan anket

veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemi amaçlı örnekleme yöntemiyle

Hacettepe üniversitesi öğrencilerinden kolay ulaşılabilirliği nedeniyle eğitim fakültesi sınıf

öğretmenliğinde okumakta olan 80 kadın, 20 erkek olmak üzere toplamda 100 kişiden

oluşmaktadır. Toplanan veriler betimsel analiz yöntemiyle yorumlanmıştır. Elde edilen

bulgulara göre yerleşke içinde yaşanan sıkıntılar arasında trafik uyarı ve işaret levhalarının

yetersizliği, otopark alanlarının yetersizliği, yerleşkeye ulaşım için otobüslerin yetersizliği en

çok dile getirilenlerdendir. Yerleşke içinde uygulanan trafikte yaya önceliğinin olması birçok

öğrenciyi memnun eden bir uygulamadır. Bu konuda yaşanan sıkıntı olarak bu kurala

uymayan Hacettepe üniversitesi stickeri taşımayan araçlardır. Bu kurala uymayanlar için

yaptırımlar uygulanması belli noktalara mobese kameraları yerleştirilmesi ya da daimi trafik

memuru bulundurulması görüşünde öğrenciler hemfikir olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca

trafik uyarı ve işaret levhalarında düzeltmeler yapılması ve eksiklerin tamamlanması

gerekmektedir. Yerleşkeye ulaşımda yaşanan otobüs sıkıntısı yüzünden öğrenciler saatler

öncesinden yola çıkmak zorunda kaldıklarını, duraklarda uzun kuyruklar oluştuğunu,

derslerine ve sınavlarına yetişmekte zorlandıklarını, zamanlarının çoğunu yolda geçirdiklerini

belirtmektedirler. Öğrenciler okula ulaşmak için birkaç vasıta değiştirmek zorunda

kaldıklarından dolayı ulaşıma harcanan paranın arttığını ifade etmişlerdir. Otobüslerin

yetersiz olması ve geç gelmesi ise öğrencileri otostop gibi farklı çözüm yolları denemeye

mecbur kaldıklarını söylemektedirler. Yerleşkeye ulaşım sorununun çözümünde üniversite ve

belediyenin işbirliği ile çalışılması; otobüs ve metroda düzenlemelere gidilmesi öğrencilerce

önerilmektedir. Ayrıca öğrenciler yerleşkeye ulaşımda belediyeden destek beklediklerini ifade

etmektedirler. Tüm bu sorunların ve çözüm önerilerin yanı sıra yerleşkede trafiğe yaya ya da

sürücü olarak katılan kişilerin büyük çoğunluğu yaya önceliği uygulamasından oldukça

memnundur.

Anahtar Kelimeler: Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Yerleşkesi, Trafik, Ulaşım,

Öğretmen Adayları.



mailto:ybuyuksahin@bartın.edu.tr


33

ÖĞRENCİLERİN FEN, MATEMATİK VE GERÇEK DÜNYA TEMALI FOTOĞRAF

ÇEKİMLERİNİN İNCELENMESİ Çağla UYGUN, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi

Emine KÜÇÜKKÖR, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi

Hale CANIGÜROĞLU, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi

Merve ÖZGÜR, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi

Seda ATAİZİ, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi

Seda TAŞGİN, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi


Burcu ANILAN, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, [email protected]

Eğitim sistemi içerisinde, disiplinler arası ilişkinin kurulması eğitimin her aşamasında

alanlar arası ilişkiye verilen önemin artırılması ile sağlanabilir. Son yıllarda, anlamlı

öğrenmenin gerçekleşebilmesi için eğitimde farklı disiplinlerin ilişkilendirilmesine ve

sorunların çözümünde çok boyutlu yaklaşımın sağlanması gerektiğine vurgu yapılmaktadır.

Uygulama alanları ve problem çözmedeki bilimsel yaklaşımları açısından en uygun entegre

edilebilen disiplinlerin fen ve matematik olduğuna ilişkin; fen, matematik, diğer alanlar ve

gerçek dünya arasındaki entegrasyonun önemini belirten pek çok çalışma bulunmaktadır.

Benzer şekilde, yeni öğretim programlarında da, “öğrenciyi merkeze alan, becerilerin

gelişimine odaklanan, bilgi ve kavramları yaşamla ilişkilendiren, doğal dünyayı öğrenen ve

anlayabilen, toplum ve çevre arasındaki ilişkiyi kavrayabilen, bilimsel süreç becerilerini

kullanarak yeni bilgileri yapılandırabilen, kendi öğrenmelerinin farkında olabilen, doğal

çevreye ve mantığa önem verebilen özelliklere sahip olan öğrencilerin yetişmesi”

hedeflenmektedir. Programa uygun yetişen öğrenciler, bilimsel araştırma yapabilme becerisi

kazanıp bilimsel süreç becerilerini kullanarak, bilgiyi kendisi yapılandırıp

ilişkilendirdiğinden, fen ve matematik gibi farklı disiplinlerde birikim ve yeteneğe sahip

olacaklardır. Dolayısıyla fen ve matematik kavramlarını gerçek yaşam ile ilişkilendirip

bütünleştirebilme konusunda da zorlanmayacaklardır. Fen ve matematik gibi önemli

disiplinlerde birikim ve yeteneğe sahip öğrencilerin yetişmesi, disiplinler arası ilişki kurabilen

öğretmenlerin eğitim sistemine dâhil olması ile mümkündür. Öğretmen eğitiminde, genelde,

disiplinler arası ilişkiye; özel olarak fen, matematik ve gerçek dünya ilişkisine dikkat

çekilmek istenmektedir ve bu bakış açısı, çalışmanın hareket noktasını oluşturmaktadır.

Araştırmada nitel araştırma desenlerinden biri olan, bir ya da birkaç özel durumun

derinlemesine incelenerek analiz edilmesini sağlayan vaka çalışması modeli kullanılmıştır.

Bir devlet üniversitesinde, Fen Bilgisi Öğretmenliği bölümünde eğitim gören, 70 birinci sınıf

öğrencisi ile çalışılmıştır. Araştırmada, fotoğrafın bir anlatım dili olduğu ve bir iletişim aracı

olduğu gerçeğinden yola çıkarak öğrencilerin fen ve matematik arasında ilişki kurma

durumları öğrenciler tarafından çekilen fen ve matematiği içeren fotoğrafların

değerlendirilmesi ile belirlenmeye çalışılmıştır. Öğrencilerden fen ve matematik ilişkisini

ortaya koyan gerçek dünyadan iki fotoğraf karesi yakalamaları ve söz konusu ilişkiyi basılı

fotoğrafların altına açık ve anlaşılır bir dil ile yazılı olarak açıklamaları istenmiştir.

Araştırmada açıklamaların yeterli olup olmadığı, çekilen fotoğrafa uygunluğu,

kapsamı(fen, matematik alanlarından biri veya her ikisine uygun olma durumları) incelenmiş,

doğrudan alıntılar yapılarak, seçilen fotoğraf ve açıklama örnekleri ile bulgular bölümünde

sunulmuştur. Çalışmada amaçlanan disiplinler arası ilişkinin ve gerçek dünya ilişkisinin fen

bilgisi öğretmenliği birinci sınıf öğrencileri tarafından istenen düzeyde gerçekleştirilemediği

sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmen eğitiminde disiplinler arası ilişkiye ve gerçek dünya

ilişkisine vurgu yapan çalışmaların yaygınlaştırılması ve bu amacın öğretmen yetiştirme

sürecinde göz önünde bulundurulması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Fen ve Matematik Eğitimi, Disiplinler Arası Yaklaşım, Fen,

Matematik, Gerçek Dünya İlişkisi.



34

ÖĞRETMEN ADAYLARININ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ ‘KÜLTÜREL

ZENGİNLİK’ KAVRAMINA İLİŞKİN FARKINDALIKLARI

Doç. Dr. Ali MEYDAN, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

Mihriban YILDIRIM, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

İlkokul ve ortaokul programlarının temelini kavram, beceri ve değer öğretimi

oluşturur. İlkokul ve ortaokulda kavramlar her dersin içeriğine, öğrenme alanına ve sınıf

düzeyine göre farklılaşmakla birlikte genel anlamda basitten karmaşığa, somuttan soyuta

doğru bir gidiş söz konusudur. Soyut kavramlar üçüncü sınıftan itibaren verilmeye

başlanmakta ve beşinci sınıfla birlikte kültürle ilgili kavramlar yer almaktadır. Bu düzeyde

kültürle ilgili birçok farklı kavramı ele almak mümkündür: Kültür, kültürel zenginlik, kültürel

farklılık, kültürel unsurlar, çok kültürlülük gibi. Bu araştırma kapsamında ele alınacak kavram

olan kültürel zenginlik, bir toplumun ürettiği düşünce, inanç, sanat, toplumsal kurumlardan

oluşan kültürlerinin toplamıdır. Yani örfü, adeti, geleneği, göreneği, yemekleri, türküleri,

manileri, destanları, tarihi turistik yerleri, müzeleri, düğünleri, giysileri vs....dir. Bu

araştırmada, öğretmen adaylarının kültürel zenginlik farkındalıklarını belirlemek

amaçlanmıştır. Araştırma 2014-2015 eğitim-öğretim döneminde Nevşehir Hacı Bektaş Veli

Üniversitesi Eğitim Fakültesinde sınıf öğretmenliği anabilim dalı üçüncü sınıf öğrencileri ile

gerçekleştirilmiştir. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı araştırmada, veriler 35 öğretmen

adayına uygulanan ve beş (5) sorudan oluşan açık uçlu soru formu yoluyla toplanmıştır.

Veriler içerik analizi yoluyla değerlendirilmiş, elde edilen sonuçlara göre öneriler

getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Öğretmen Adayı, Kültür, Kültürel Zenginlik, Eğitim.



35

SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARI LABORATUVAR KULLANIMINDA

KENDİLERİNİ NE ÖLÇÜDE YETERLİ GÖRÜYOR?

Serhat YAŞAR, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

Gökhan SERİN, Anadolu Üniversitesi, [email protected]

Laboratuvar uygulamalarının fen kavramlarını somutlaştırma adına önemli bir işlevi

olduğu bilinmektedir. Pratikte bu faydayı görebilmek için laboratuvar uygulamalarını

yürütecek olan öğretmenlerin bu alana hakim olması gerekmektedir. Sınıf öğretmenliği

bağlamında bu hakimiyetin ne ölçüde olduğu ise tartışma konusudur. Çünkü sınıf öğretmeni

adaylarının fen bilimleri derslerine yönelik olumsuz tutumlarının, onların laboratuvar

uygulamalarını da olumsuz etkilediği söylenebilir. Bu çalışma bu bakış açısından yola çıkarak

sınıf öğretmeni adaylarının laboratuvar kullanımında kendilerini ne ölçüde yeterli

gördüklerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmaya Nevşehir Hacı Bektaş Veli

Üniversitesi Sınıf Öğretmenliği programında okuyan birinci sınıflardan 35, ikinci sınıflardan

35, üçüncü sınıflardan 35 olmak üzere toplam 105 öğrenci katılmıştır. Veriler, Serin ve Ateş

(2012) tarafından uyarlanan laboratuvar kullanımına yönelik öz-yeterlik ölçeği uygulanarak

toplanmıştır. Ölçek 23 madde içermekte ve iki faktörden oluşmaktadır. Bu ölçekle birlikte

öğrencilerin cinsiyet, akademik not ortalaması, liseden mezun olunan alan ve lisede yapılan

deney sayısı gibi demografik bilgiler de toplanmıştır. Veriler, bağımsız gruplar t-testi

yapılarak analiz edilmiştir. Öğrencilerin laboratuvar kullanımına yönelik öz-yeterliklerinin

cinsiyete, akademik başarıya, mezun olunan alana ve yapılan deney sayısına göre değişme

durumu tartışılmıştır. Ayrıca bulgular, Serin ve Ateş (2012)’in bulguları ile karşılaştırılarak

öz-yeterliğin öğrencilerin üniversiteye yerleşme durumlarına göre değişmesi incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Sınıf Öğretmeni, Laboratuvar, Öz-Yeterlik Algısı, Fen Eğitimi.



36

SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ OKUMA ALIŞKANLIKLARININ

BELİRLENMESİ

Yrd. Doç. Dr. Ayşe Derya IŞIK, Bartın Üniversitesi, [email protected]

Nazan DEMİR, Bartın Üniversitesi, [email protected]

Okuma yaşam boyu devam eden, insanın kişisel gelişiminde önemli bir yere sahip

olan bir etkinliktir. Kişinin düşünce yapısını geliştirir; sözcük dağarcığını, bilgi ve birikimini

arttırır. Okuma alışkanlığı yaşam boyu sürekli ve düzenli okuma etkinliğidir. Okuma

alışkanlığı küçük yaşlarda kazandırılmalıdır. Bu alışkanlığın kazanılmasında aile ve çevrenin

yanı sıra öğretmenler önemli rol almaktadır. Öğretmenin okuma alışkanlığı öğrenciye de

yansıyacaktır. Bu araştırma Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği Eğitimi

Anabilim Dalı öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıklarını incelemek amacıyla yapılmıştır.

Araştırmada öğretmen adaylarının kitap okumaya yönelik tutumları belirlenmiş ve

demografik özelliklerine göre incelenmiştir. Araştırmada öğretmen adaylarının kitap okuma

alışkanlıklarını belirlemek amacıyla, 30 maddeden oluşan, güvenirlik katsayısı 0.88 olarak

belirlenen ve Gömleksiz (2004) tarafından geliştirilen “Kitap Okuma Alışkanlığına İlişkin

Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Uygulanan ölçek yorumlanarak tablolar halinde sunulmuştur.

37

SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ DERSİNDE KULLANDIKLARI

ÖĞRETİM STRATEJİ, YÖNTEM VE TEKNİKLERİNİ KULLANMA

SIKLIKLARININ VE YETERLİK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Tuğba YAYCIOĞULLARI, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

Ferhan GÜLER, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

Rabia TAPAN, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

Mustafa TAHİROĞLU, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

Hayat Bilgisi dersi, toplumsal yaşamla ilgili temel bilgi ve becerileri, doğal, duygusal,

sanatsal olay ve olguları bir bütün olarak öğrencilere kazandırmaya çalışan mihver bir derstir.

Sınıf içinde öğrenme-öğretme sürecinin etkili bir biçimde yürütülmesi için öğretmenlerin

farklı strateji, yöntem ve teknikleri tanımaları; strateji, yöntem ve teknikler konusunda seçici

olmaları ve bu strateji, yöntem ve teknikleri etkin bir şekilde kullanmaları gerekmektedir.

Çalışma nicel bir araştırma olarak tasarlanmıştır. Bu çalışmanın amacı ilköğretim (1-3.sınıf)

sınıf öğretmenlerinin, Hayat Bilgisi Dersinde kullanılan strateji, yöntem ve teknikleri

uygulamadaki yeterlik düzeylerini ve kullanma sıklıklarının belirlenmesidir. Araştırmanın

örneklemini 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Nevşehir ilinde görev yapan 95 sınıf

öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın yöntemi betimsel tarama modelidir. Araştırmada

verilerin elde edilmesinde Uysal (2010) tarafından geliştirilen anket uygulanmıştır.

Araştırmaya ilişkin veri toplama süreci devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Hayat Bilgisi, Strateji, Yöntem, Teknik, Yeterlilik.





38

SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE BAKIŞ

AÇILARI

Esra ÇEVİK, Hacettepe Üniversitesi, [email protected]

Yasemin BÜYÜKŞAHİN, Bartın Üniversitesi, ybuyuksahin@bartın.edu.tr

Tuğba ECEVİT, Hacettepe Üniversitesi, [email protected]

Fadime AKAT, Hacettepe Üniversitesi, [email protected]

Öğretmen, resmi ya da özel bir eğitim kurumunda öğrencilerin öğrenme yaşantılarına

kılavuzluk etmek ve yön vermek amacı ile görevlendirilmiş kişi (Öncül, 2000: 866) olarak

tanımlanmaktadır. Öğretmenlik, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunun 43. Maddesinde ise

şöyle tanımlanmaktadır; “Devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini

üzerine alan özel bir ihtisas mesleğidir.” Bir sınıf öğretmeninin farklı görev alanları vardır.

Bunlar öğretme görevleri, idare ve yönetim görevleri, mesleki/konu alanı uzmanlık görevleri

ile öğrenci danışmanlık görevleridir. Her bir görev alanı öğretmenin sahip olmasını gerektiren

farklı özelliklere sahiptir. Bunların başında konu alanı uzmanlık ve pedagojik uzmanlık gelir.

Görev tanımından da anlaşılacağı üzere öğretmenlik mesleği özveri isteyen zahmetli bir iştir.

Sınıf öğretmeni 6-10 yaş aralığında somut işlemler dönemindeki öğrencilere öğretimi

üstlendiğinden sorumluluğu daha fazla olan branşlardandır. Bu görev tanımları dolayısıyla

sınıf öğretmeni olarak yaşamayı tercih eden bireylerin meslek gereklerini yerine

getirebilmeleri için mesleklerine karşı olumlu tutumlar içerinde olmaları gerekmektedir.

Öğretmenlerin mesleğe yönelik olumlu algılar geliştirmesi, öğretmenlik mesleğini icra

ederken daha etkili olmalarını sağlayacaktır (Erdem, Gezer ve Çokadar, 2005). Aksi takdirde

öğretmen ve öğrenci açısından telafisi mümkün olmayan psikolojik sıkıntılar doğmaktadır. Bu

çalışmanın amacı sınıf öğretmenliğini tercih eden bireylerin bu mesleğe bakış açılarını,

beklentilerini, meslek yeterlilikleri hakkındaki görüşlerini ortaya koymaktır. Bu sebeple

derinlemesine araştırma için nitel araştırma türlerinden görüşme tekniği uygulanmıştır.

Çalışma bulgularıyla öğretmen adaylarının mesleğe bakış açıları farklı yönlerle tespit

edilmiştir. Öğretmen adayları çoğunlukla öğretmenlik mesleğinin öneminden bahsetmiş,

geçmişteki sınıf öğretmenlerinin kendilerinde bıraktığı olumlu etkiden söz etmişlerdir.

Fedakârlık ve sabır gerektiren bir meslek olarak tanımladıkları öğretmenliği öğrenci

öğrenmesinden sorumlu birey olarak görmektedirler. Adayların çoğunluğu meslek sürecinde

yapmaları gerekecek olan maddi manevi fedakârlıkların farkında olup kaçınmayacaklarını

belirtmişlerdir. İleride devlet garantisinde çalışmak istemeleri de hemfikir oldukları

hususlardan biridir. Araştırma sonuçlarına göre bakanlığa meslek karşılığı ücretin

iyileştirilmesi, okulların fiziki şartlarının iyileştirilmesi, öğretmen adaylarının seçiminde

psikolojik testlerin uygulanması; öğretmen yetiştirme kurumlarına öğrenciyi sahada yetiştirme

için daha uzun süre staj uygulanması, öğretim derslerine ağırlık verilmesi; öğretmen

adaylarına lisans eğitimleri sürecinde kişisel gelişimleri için daha fazla önem göstermeleri,

staj ve derslere yeterli katılım sağlamaları konularında önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Sınıf Öğretmeni Adayı, Öğretmenlik Mesleği, Mesleğe Bakış

Açıları.


mailto:ybuyuksahin@bartın.edu.tr



39

SINIF ÖĞRETMENLERİNİN İLKÖĞRETİM PROGRAMINA

İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Güneş YAŞAR, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

Elif Selin KART, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, , [email protected]

Özge ÖZBEĞ, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

Şeyma Sıdıka LAFÇI, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, ı.seyma3894@ hotmail.com

Okul, çocukların sosyal hayata ayak uydurmalarında en önemli faktörlerden biridir.

Dolayısıyla ders programlarının hem öğrencilere hem de öğretmenlere en uygun şekilde

hazırlanması ve uygulanması gerekmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye

Kurulunun 12.07.2004 tarih ve 114, 115, 116, 117 ve 118 sayılı kararları ile ilköğretim

okulları için hazırlanan Türkçe, Matematik, Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler ile Fen ve

Teknoloji derslerinin öğretim programlarında değişiklikler yapılmıştır. Bu çalışmanın amacı

mevcut ders programlarındaki değerlendirme sürecine ilişkin sınıf öğretmenlerinin

görüşlerinin değerlendirilmesi, performans değerlendirme boyutunun ve öğrenci ürün dosyası

boyutunun sınıf öğretmenlerinin görüşleri doğrultusunda değerlendirmesini yapmaktır.

Araştırmanın evren ve örneklemini 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Nevşehir ilinde görev

yapan 220 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın yöntemi betimsel tarama modelidir.

Araştırmada verilerin elde edilmesinde Acat ve Demir Uzunkol (2010) tarafından geliştirilen

anketler uygulanmıştır. Araştırmacılar tarafından kullanılan anketlerin geçerlik ve

güvenirlikleri yapılmış toplamdaki güvenirlik alpha katsayısı ise 0.92 olarak hesaplanmıştır.

Anketteki veriler istatistiksel çalışma yapmak üzere kodlanıp SPSS programına aktarılmıştır.

Araştırmadan elde edilen verilerin analiz çalışmaları devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Sınıf öğretmeni, İlköğretim Programı, Ürün Dosyası,

Performans Çalışması.




40

SOSYAL BİLGİLER ÖĞRENCİLERİNE GÖRE SOSYAL BİLGİLER

ÖĞRETMENİNİN SAHİP OLMASI GEREKEN DEĞERLER

İlknur KORKMAZ, Sakarya Üniversitesi, [email protected]

Doç. Dr. Sevgi COŞKUN KESKİN, Sakarya Üniversitesi, [email protected]

2005 yılında uygulamaya konulan ve yapılandırmacı anlayışa dayanan ilköğretim

programlarında “Değerler Eğitimi” konusuna önceki programlardan daha ağırlıklı ve açık bir

şekilde yer verilmiştir. Ancak programın bu boyutu yenilenen programın fikir temelini

oluşturan “yapılandırmacı eğitim” gibi, eğitim yöneticileri ve öğretmenlerin çoğunluğu

tarafından yeterince algılanıp, uygulamaya aktarılamamıştır. Değerler eğitimi anlayışının

yeterince algılanıp, doğru bir şekilde uygulamaya aktarılmasında, bu değerleri kazandıracak

öğretmenlerin yetiştirilmesinin önemi tartışılmaz bir konudur. Bu bağlamda yetiştirilen

öğretmen adaylarının değer yönelimlerini tespit etmek önemlidir. Bu araştırmada değer

eğitiminde önemli bir misyonu olan Sosyal Bilgiler Dersi öğretmeni olacak öğretmen

adaylarının; bir öğretmende bulunması gereken değerler algısını tespit etmek ve tespit edilen

değerlerin önem sırasını incelemek amaçlanmaktadır. Araştırma nitel araştırma

yöntemlerinden fenomenolojik desenle yapılmıştır. Sosyal bilgiler öğretmen adaylarında

bulunması gereken beş değer önem sırasına göre gerekçelendirerek yazılmıştır. Bu

araştırmanın çalışma grubunu Doğu Karadeniz Bölgesinde bulunan bir eğitim fakültesinde

2013-2014 ve 2014-2015 eğitim öğretim yıllarında öğrenim görmüş ve görmekte olan 150

Sosyal Bilgiler Anabilim Dalı öğrencisi oluşturmuştur. Elde edilen veriler, dokuman

analizine tabi tutularak betimsel analiz yapılmıştır.

Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının yarısından fazlası, bir sosyal bilgiler

öğretmeninde “vatanseverlik” değerinin olması gerektiğini ifade etmiştir. Bununla birlikte bu

değer birincil olarak en fazla belirtilen değerdir. Bu değeri; saygılı olmak, güzel ahlaklı

olmak, adaletli olmak ve hoşgörülü olmak değerleri takip etmektedir. Bunun dışında

'vatanseverlik' değeri ile bu değeri takip eden 'saygılı olmak' değeri arasında oransal olarak

açık bir farklılık olduğu tespit edilirken diğer değerlerin çok daha yakın oranlarının olduğu

görülmüştür. Tüm bunlarla birlikte 'sabırlı olmak', 'demokratik olmak', 'dayanışmacı olmak',

'güvenilir olmak', 'insan haklarına saygılı olmak' gibi değerlerin çok az bir orana sahip olduğu

görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Değer, Değerler Eğitimi, Sosyal Bilgiler Öğretmeni.



41

SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN MOTİVASYONEL KARARLILIK

DÜZEYİNİN BELİRLENMESİ

Arş. Gör. Ahmet DURMAZ, Nevşehir Hacıbektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

Yrd. Doç. Dr. Barış ÇİFTÇİ, Nevşehir Hacıbektaş Veli Üniversitesi, [email protected]

Motivasyon, bireyleri bir şey yapmak için harekete geçirmek ve isteksiz hisseden bir

bireyi aktif hale getirmektir. Sosyal Bilgiler derslerinde öğrencileri istekli ve aktif hale

getirmek için de motivasyonlarının yüksek olması gerekir. Motivasyonel kararlılık ise amaca

ve başarıya ulaşmanın bir göstergesi olup, motivasyonu tetikleme isteğidir. Öğrencilerin

motivasyonlarının yüksek olması da öğretmenlerin öğrencileri motive etmesiyle ilişkilidir. Bu

yüzden öğretmenlerin motivasyonel kararlılık düzeyi ile öğrencilerin motivasyonları arasında

bir ilişki vardır. Araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin motivasyonel kararlılık

düzeyini belirlemektir. Araştırma, 2014–2015 eğitim öğretim yılında Nevşehir ilinde bulunan

rastgele seçilecek olan ortaokullarda yer alan sosyal bilgiler öğretmenleri üzerinde

yapılacaktır. Araştırmanın amacı doğrultusunda ilgili literatürlerin taranıp, alan uzmanlarının

görüşleri alınarak hazırlanan, güvenirlikleri kanıtlanmış Sarıçam vd.(2013) tarafından

hazırlanmış 13 maddeli 5’li likert tipi motivasyonel kararlılık ölçeği uygulanacaktır.

Verilerinin istatistiksel değerlendirmesinde betimsel analiz yapılacak olup, betimsel analizde

alt problemler doğrultusunda, frekans, yüzde, standart sapma, aritmetik ortalama, t testi ve

varyans analizi yapılacaktır. Araştırma sonucu elde edilecek bulgulara göre sosyal bilgiler

öğretmenlerinin motivasyonel kararlılık düzeyleri belirlenecektir. Araştırmadan elde edilecek

sonuçlara göre sosyal bilgiler öğretmenlerinin motivasyonel kararlılıklarının düşük ya da

yüksek olup olmadığı sonucuna ulaşılacak olup, bu doğrultuda öneriler geliştirilecektir.

Anahtar Kelimeler: Sosyal Bilgiler, Motivasyon, Kararlılık, Öğretmen.

42

TÜRKÇE ÇALIŞMA KİTAPLARINDAKİ YAZMA ETKİNLİKLERİNİN EDEBÎ

TÜRLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Arş. Gör. Arzu ÇEVİK, Bartın Üniversitesi, [email protected]

Arş. Gör. Hasan Basri KANSIZOĞLU, Bartın Üniversitesi, hbkansizoğ[email protected]

Arş. Gör. Ömer KEMİKSİZ, Bartın Üniversitesi, [email protected]

Ezgi DEMİRCİ, Bartın Üniversitesi, [email protected]

Yazma ya da yazılı anlatım, zihinde yapılandırılmış duygu, düşünce ve bilgilerin

düzenlenerek anlamlı bir yapı oluşturan birtakım sembollerle kâğıda veya başka bir yüzeye

dökülmesi işlemidir. Yazma daha çok doğal bir süreçle edinilen dinleme ve konuşmadan

sonra, belli bir eğitimle okuma becerisiyle birlikte öğrenilen bir dil becerisidir. Türkçe

dersinin genel amaçlarından biri de öğrencilerin “duygu, düşünce ve hayallerini sözlü ve

yazılı olarak etkili ve anlaşılır biçimde ifade etmeleri” olarak belirlenmiştir. Bu sebeple

okullarda yürütülen ana dili derslerinde öğrencilerin kendilerini ifade etme ve yazılı anlatım

becerilerini geliştirme çalışmalarına ağırlık verilmesi önem taşımaktadır. Yazılı anlatım,

bireyin kendini doğru ve amacına uygun olarak ifade etmesinde ve iletişim kurmasında en

etkili araçlardan biridir. Türkçe Öğretim Programı’nda yazma becerisinin geliştirilmesiyle;

öğrencilerin duygu, düşünce, hayal, tasarı ve izlenimlerini dilin imkanlarından yararlanarak ve

yazılı anlatım kurallarına uygun şekilde anlatmaları, yazmayı kendini ifade etmede bir

alışkanlığa dönüştürmeleri ve yazma yeteneği olanların bu becerilerini geliştirmeleri

amaçlanmaktadır. Uzun bir süreç isteyen yazma becerisinin kazanılması ve istenen amaçlara

ulaşılması, ancak çeşitli ve özendirici yazma uygulamalarıyla mümkün olur. Bundan dolayı

öğrencilerin mümkün olduğu kadar farklı etkinlik ve edebî türlerle tanıştırılmaları gerekir.

Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda ders kitaplarında yer alması gereken zorunlu türler tespit

edilmiştir. Buna göre; 6. sınıfta; şiir, hikaye, anı, masal, fabl, deneme, tiyatro, mektup, 7.

sınıfta; şiir, hikaye, anı, deneme, tiyatro, sohbet, gezi yazısı, biyografi 8. Sınıfta; şiir, hikâye,

anı, makale, roman, deneme, sohbet, eleştiri ve destan türünde metinler kitaplarda yer

almalıdır. Okuma metinlerinde farklı edebî türlere yer verilmesinin yanı sıra yazılı anlatım

çalışmalarında da öğrencilerin farklı türleri tanımalarını sağlamak amacıyla tür çeşitliliğine

gidilmesi uygun olacaktır. Bu çalışmada ortaokul 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe derslerindeki yazma

çalışmalarında öğrencilerden oluşturmaları istenen metinlerin edebi türler açısından durumu

tespit edilecektir. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizinin kullanılacağı bu

çalışmada MEB ve özel yayınevi olmak üzere her sınıf seviyesi için iki adet öğretmen kılavuz

kitabı değerlendirmeye alınacaktır.

Anahtar Kelimeler: Türkçe Dersi, Yazma Becerisi, Metin, Edebi Tür.


mailto:hbkansizoğ[email protected]



43

YENİ EĞİTİM SİSTEMİNDE (4+4+4) SINIF VE BRANŞ ÖĞRETMEN

FARKLILIĞININ FEN BİLİMLERİ DERSLERİNDE ÖĞRENCİ BAŞARISINA

YANSIMALARI


Fetullah ÖZDEMİR, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi,

[email protected]

Zorunlu eğitimi kademeli olarak 12 yıla çıkaran ve kamuoyunda 4+4+4 diye

adlandırılan kanun 2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 5+3 sisteminde 5.sınf öğrencilerinin

Fen Bilimleri derslerini sınıf öğretmenleri yürütmekteydi. 4+4+4 sisteminde ise 5.sınıfların

Fen Bilimleri derslerini branş öğretmenleri yürütmektedir. Bu çalışmada sınıf ve branş

öğretmen farklılığının öğrencilere yansımaları Fen Bilgisi branş öğretmenlerinin görüşleri

doğrultusunda araştırılmıştır. Bu amaçla yürütülen çalışma nitel araştırma yöntemine uygun

olarak tasarlanmış betimsel bir analizdir. Araştırma verileri Kahramanmaraş ili merkez

ilçesinde yer alan 15 Fen Bilimleri öğretmeni ile yürütülen açık uçlu sorulardan oluşan yarı

yapılandırılmış görüşmelerle toplanmıştır. Araştırma sonucunda yeni sistemin öğrencilerin

başarılarına olumlu yönde katkı sağladığı, ancak öğrencilerin ruhsal ve bedensel açıdan

ortaokula hazır olmayışları başarılarını olumsuz yönde etkileyen bir etken olduğu

belirtilmiştir. Öğretmenlerin sistemde daha aktif rol alacağı çalışmalar yapılması ve

öğretmenlere sistem hakkında bilgilendirmeler yapılmasının öğrenci başarısına katkı yapacağı

önerileri ile çalışma sonlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Fen Bilimleri, Öğrenci Başarısı, Betimsel Analiz, 4+4+4 Sistemi.



1

BARTIN ÜNİVERSİTESİ

EĞİTİM FAKÜLTESİ

Çevik, E., Büyükşahin, Y., Ecevit, T., Akat, F. (2014). Sınıf Öğretmeni Adaylarının...

Documents

Transcript of Çevik, E., Büyükşahin, Y., Ecevit, T., Akat, F. (2014). Sınıf Öğretmeni Adaylarının...