1. BÖLÜMFRANSA'DA GERÇEKLE ^TIRILEN ÇALI^MA

ZIYARETLERINE ^L^^K^N RAPOR

1. AVUKATLIK MESLE^^ VE FRANSIZ SISTEMIHAKIUNDA GENEL BILGI

1.1. Sistem Hakk^nda Genel Bilgi

Proje kapsam ^nda ziyarette bulunulan di^er ülke ^ngiltere'dekisistemin ülkemizden büyük farkl ^l^klar arzetmesine ra^men, idariyap ^lanmam^zda çe ^itli konularda Frans ^z sisteminin örnek al ^nmas^n^nda etkisiyle k^ta Avrupas ^ hukuk sistemine ba^l^ bir ülke olan Fransa'dahukuki ve idari sistem ülkemizle çe ^itli bak^mlardan örtü^mektedir.

Raporun ^ngiltere ile ilgili bölümünde aç ^kland^^^ üzere,^ngiltere'nin bir "common law" ülkesi olmas ^, adli sisteminin a^^rl ^kl^olarak gelene^e ve içtihada dayanmas ^n^ da beraberinde getirmektedir.Oysa, k^ta avrupas ^ hukuk sistemine ba^l^ bir "civil ^aw" ülkesi olanFransa'da hukuk sistemi tamamen yaz ^l^ hukuktan olu^an bir yap ^yadayanmaktad ^r. Frans ^z hukuk sisteminin çekirde^ini be^ kanunolu^turmaktad ^r. Bunlar; Medeni Kanun, Hukuk Usulü Kanunu, TicaretKanunu, Ceza Kanunu ve Ceza Usul Kanunu'dur.

Frans^z yarg^ sistemi idari (1 'ordre administratt) ve adliyarg ^n^n (1 'ordre judicaire) ayr^lmas ^na dayanan ikili bir yap ^yasahiptir. Ceza yarg ^lamas ^ da adli yarg ^ (1 'ordrejudicaire) kapsam ^ndadüzenlenmi ^tir. Napolyon Kanunu (Code Napolon) ile I. Napolondöneminde ilk kez ortaya konulan idari yarg ^ sistemi ülkemiz dahilpek çok ülkeye ilham kayna ^^ olmu^tur. Bireylerin idare aleyhine davaaçabilmesinin Frans ^z vatanda^lar^na geçmi^ten beri üst düzey hukukikoruma sa^lad^^^ belirtilmektedir. ^ki yarg^ düzeni aras ^ndaki görevuyu^mazl^klar^n^ çözmek üzere, "uyu ^mazl ^k mahkemesi" (Tribunal deConfiit) bulunmaktad^r.

13

MESLEK IÇI E ^ ITIM PROJES ^ SONUÇ RAPORU

Fransa'da 22 ^dare Mahkemesi (Tribunaux de Premire Instance)bulunmaktad^r ve bunlar^n üstünde Dan^^tay (Conseil d'Etat) yeral ^r. Dan^^tay' ^n ülkedeki en prestijli kurumlardan biri oldu ^u ifadeedilmektedir. ^dari yarg ^ ile birlikte yarg ^ fonksiyonunu icra etmekteolan ve hukuk ve ceza davalann ^ çözüme kavu^turan adli yarg ^lama isedo^al olarak daha çe^itli bir yap^ya sahiptir. Adli yarg ^ , ülkemizdekiifadesiyle sulh ve asliye olarak aynld^ktan sonra, ceza yarg ^lamas^bak^m^ndan a^^r ceza (tam çevirisiyle; cinayet) mahkemesi ve çocukmahkemesi, hukuk yarg ^lamas ^ bak^m^ndan ise; ticaret, i^, sosyalgüvenlik gibi uzmanl ^k mahkemeleriyle örgütlenmi ^tir. Sulh hukukmahkemesi (Tribunal d'instance) il ve ilçe merkezleri ile önemlikantonlarda bulunur. Toplam say ^s ^ 470 civanndad^r. Duru^malan tekhkimli olmas ^na kar^^n her mahkemede genelde birden fazla yarg ^çbulunmaktad ^r. 181 asliye mahkemesi (Tribunal de Grande Instance)mevcuttur. Prensip olarak her il merkezinde bir asliye mahkemesibulunmakta ve i^ hacmine göre Asliye Mal^kemelerinin daireleri(chambrs) kurulabilmektedir. Örne^in Paris Asliye Mahkemesinin31 Dairesi ve 350'den fazla yarg ^c ^ vard^r. Asliye Mahkemeleri yarg^çsay^s^na ba^l^ olarak yeterli büyüklü^e ula^t^^^nda dairelere ayr ^lmayaba^lar ve ilk ayr^m asliye hukuk ve asliye ceza daireleri ayr^m^d^r. Cezamahkemeleri suçlar^n a^^rl^^^na göre Sulh Ceza Mahkemesi (TribunauxCorrectionnels), Asliye Ceza Mahkemesi (Tribunaux de Police) ve A^^rCeza Mahkemesi (Cours d'Assises) olarak ayr^lm^^t^r. Bu üçlü ayr^mda ülkemizdeki ceza yarg^lamas^n^n yap^lanmas ^ ile ayn^d^r.

Adli yarg^lamada ^stinaf Mahkemesi (Cours d'Appel) ve temyizmahkemeleri (Cour de Cassation) bulunmaktad ^r. Fransa'da ülkemizdeoldu^u gibi idai bölgeler ile adli çevreler birbirinden ayr ^d^r. Ülke,yarg^ çevrelerinin yetkisi bak ^m^ndan ^stinaf Mahkemeleri ile bölgelereayr^lm^^t^r.

Fransa' da\yarg ^çlar meslekten yeti^en profesyonellerdir. TicaretMahkemesine atanan tacirler, temyiz mahkemesine atanan hukukprofesörleri gibi istisnai haller olmakla birlikte yarg ^çlann neredeysetümü s^navla genç ya^ta mesle^e ba^ lamakta ve kariyerlerini yarg ^çl^kmesle^inde ilerletmektedir. Yarg ^ç olmak için çok rekabetçi birs ^nav^ kazanmak gerekti^i ifade edilmektedir. Acojuris'in yöneticisiYüksek Yarg^ç Tristan de Lafond görü ^memiz esnas ^nda bu durumu"hukuk fakültesine giren ö^rencilerin %20 W avukat ve %5 'i hakim

14

MESLEK iÇ ^ E ^^ T ^ M PROJES ^ SONUÇ RAPORU

olabilmektedir" sözleriyle ifade etmi^tir.

^ngiltere'den farkl^ ve ülkemize yak^n bir di^er özellik cezayarg^c ^n^n yarg^lama esnas ^nda üstlendi^i aktif görevdir. Söz gelimi,ceza muhakemesi usulünde sorgunun önemli ölçüde ceza yarg ^c^taraf̂ ndan gerçekle^tirildi^i belirtilmektedir.

1.2. Barolar

Fransa'da t^pk^ Türkiye'de Oldu^u gibi Barolar ba^^ms ^zd^r, yerelbaro örgütleri ve merkezi bir Barolar Birli ^i bulunmaktad^r. Fransa'daBarolar. asliye hukuk mahkemelerinin bulundu ^u yerlerde kurulmaktad^r.Bunun sonucunda bugün Fransa'da 181 adet Baro bulunmaktad^r. Enküçük Baronun 9, en büyük Baro olan Paris Barosu'nun 20.000'inüzerinde üyesi bulunmaktad^r. Fransa'da çal ^^makta olan 50.000avukat^n yar^s^na yak^n^ Paris'te bulunmaktad ^r.

Asliye hukuk mahkemelerinin kapat ^ld^^^ durumlarda Barolar dakapat^lmaktad^r. Yak^n zamanda gerçekle^tirilen reform ile 23 asliyehukuk mahkemesi kapat ^l^nca 23 Baro da kapat ^lm^^t^r. Yukar̂da dabelirtildi^i üzere Fransa'da adli ve idari çevreler farkl ^ belirlenmi ^ , adlibölgelerin belirlenmesinde istinaf mahkemeleri esas al ^nm^^t^r. Ülkede22 idari bölge ve 35 istinaf mahkemesi bulunmaktad ^r. Fransa BarolarKonseyi Uluslararas ^ ^li^kiler Bölümü Ba^kan Yard ^mc^s ^ Av. MarcJobert, bu farkl ^ l^^^n sorunlara neden oldu^u ve ortadan kald^r^lmas ^için reform çal^^malar^n^n devam etti^ini ifade etmi ^tir. Bu kapsamda,baz ^ idari bölgeler daha büyük olmalar̂ na ra^men asiiye hukukmahkemesinin tarihsel nedenlerle yak ^nlar̂ndaki di^er ^ehirlerde kuruluolmas ^n^n s ^k^nt^lara neden oldu^u ve bu konuda bölgesel rekabetlerinolu^tu^u ifade edilmi^tir.

1990 y ^l^nda Fransa Barolar Birli^i (ConseilNational des Barreaux(CNB) - Ulusal Barolar Konseyi) kurulana dek ülkede Barolar aras ^ndabir üst kurulu^ bulunmamaktayd ^ . Bu konuda Paris Barosu'nun fiililiderli^i mevcuttu ve ba ^kent barosu uluslar aras ^ alanda tan ^nan tekbaro konumundayd^ . Bugün dahi, CNB'nin varl^^^na ra^men ülkedekiavukatlar^n neredeyse yar^s ^n^n örgütlü bulundu^u Paris Barosu'nungelene^inin ve güçlü mali yap ^s ^n^n verdi^i avantaj la halen bu öncükonumunu sürdürdü^ü gözlenmi^tir.

15

MESLEK IÇI E ^ ITIM PROJESI SONUÇ RAPORU

2. FRANSA'DA YÜKSEK Ö^RETIM

Fransa'da yüksek ö^retim Bologna süreci do^rultusunda AvrupaBirli^i ile uyumlu hale getirilmi ^tir. Ülkemizdeki sistemden k ^smenfarkl^ olan yüksek ö^retim sistemi hakk ^nda k^saca bilgi vermek yararl ^olacakt^r. Buna göre, ülkedeki yüksek ö ^renim sistemi 3 y^l lisans, 2 y ^lyüksek lisans ve 3-4 y ^l doktora esas ^na dayanmaktad^r. Yüksek ö^retimkurumlan üç ana ba^l^^a aynlmaktad ^r. Üniversite, büyük okullar (LesGrandsEcoles) ve uzmanla^m^^ okullar (cole sp cialise) . Üniversiteyedevam edebilmek için bakalo^ya veya denk bir diploma sahibi olmakgereklidir. Kural olarak lisansa devam etmek için bakalorya veya dengi,yüksek lisansa devam etmek için lisans veya dengi, doktoraya devamedebilmek için ise ara^t^rma master diplomas ^na sahip olmak gerekir.Yüksek lisans derecesi Profesyonel Master (Master Professionnel) veAra^t^rma Master ' ^ (Master Recherche) olarak ikiye ayr^l^r. ProfesyonelMaster i ^ hayat^na yönelik olup, staj a^^rl^kl^ bir programd ^r. Ara^t^rmaMaster' ^ ise tezli ve akademik hayata yönelik bir programd ^r. Yükseklisans e^itimi iki y ^ld^r. Birinci y^l^ ba^ar^yla tamamlayanlar "M- 1" veikinci y^l^ tamamlayanlar "M-2" derecesi sahibi olurlar.

2.1. Ön Lisans E ^itimi (Cycle Court)

Fransa'da e^itim süreçleri/a^amalar^ "cycles" olarakadland^r^lmaktad^r. Fransa'daki ad^yla "k^sa süreçli" ülkemizdekitan^m^yla "ön lisans" e^itimi iki y ^ll^k derece almak isteyenler içintasarlanm^^t^r. Ziraat, uygulamal^ sanatlar, ticari bilimler, sigortave bankac ^ l^k, teknikerlik, endüstri, turizm otelcilik, bilgisayargibi bölümleri vard ^r. Bu e^itimi alanlar^n Büyük Okullar'a devamedebilmek için gerekli olan bilimsel haz ^rl^k dönemini bitirmesi veyaY üksek Teknisyen Brövesi (Brevet de technicien suprieur - BTS) ileTeknik Üniversite Diplomas ^ (Diplöme universitaire de technologie -DUT) almas^ mümkündür. Liseye devam edenler; "Yüksek TeknisyenBrövesi" sahibi olurlar. E ^itim süresine göre bir y^ll^k ise "BTS-l" ikiy^ll^k ise "BTS-2" olarak adland ^r^l^r. Yüksek Teknoloji Enstitüleri'ne(Institut universitaire de technologie - IUT) devam edenler ise TeknikÜniversite Diplomas ^ (DUT) sahibi olurlar. Bu "k ^sa süreç" e^itimlerisonunda ki^iler, 1 ya da 2 y^ll ^k ek uzmanl^k dönemleriyle veya bir"uzun süreç" e^itimine geçi^ yaparak ^timlerine devam edebilirler.

Le

MESLEK ^ Çi E ^^ T ^ M PROJES ^ SONUÇ RAPORU

2.2. Büyük Okullar (Les Grands Ecoles)

Mühendislik, ticaret, i^letme, siyaset bilimi ve i ^ idaresi gibialanlarda e^itim sunarlar. S ^navla ö^renci almaktad ^rlar. E^itim süresi5 (2+3) y^ld^r; 2 y^l lisede bilimsel haz ^rl ^k veya üniversitede lisans vesonra Grande Ecole'de 3 y^l uzmanl ^k e^itimi almak gerekir. BüyükOkullar' dan master diplomas ^ ile mezun olunur.

2.3. Uzmanla^m^^ Okullar (Ecole Spcialise)

Sanat, mimarl ^k, hem^irelik, gazetecilik, radyo ve televizyon gibialanlarda e^itim sunariar. Dosya ve mülakat ile ö ^renci almaktad^rlar.Baz ^ bölümlerde bir y^ll^k haz^rl^k s ^nav^ gerekmektedir. EcoleSpcialise olarak grupland^r^lan okullarda bölümler Bologna sürecineuygun olarak 3 sene lisans ve 2 sene master program ^ halindedir.Ancak 3 y^ll^k diploma her meslek için yeterli de ^ildir. Örne^in, devletmimarl^k diplomas ^ toplam 5 sene okuduktan sonra al ^nabilir ve 5y^ll^k diplomaya sahip olan mimar imza yetkisine sahip de ^ildir vebüro açamaz. Mimann kendi ad ^na imza yetkisi sahibi olmas ^ ve büroaçabilmesi için 6 y^l okumas ^ gerekir.

2.4. Üniversite

Fransa'da hukuk e^itimi üniversitelerde verilmektedir. Lisansdiplomas ^na sahip olmak için 3 y^l (6 sömestr boyunca) toplam 180kredi almak gerekir. Üniversite e ^itimi herkese aç ^kt^r. Üç y^l lisans, ikiy^l yüksek lisans ve üç y ^l doktora e^itimi verilir. Avrupa Kredi TransferSistemi'ne (ECTS) adaptasyon sa ^land^^^ için Erasmus gibi de^i^improgramlar^ ile di^er okullardan kredi almak mümkündür. Birincisüreci (cycle) tamamlay ^p ikinci sürecin ilk y ^l^n^ tamamlayanlar lisansderecesi sahibi olurlar. Üç y ^l sürdü^ü için "Bakalorya+3" olarak daan^l^r. Hukuk lisans e^itimi üç y^ld^r ve sadece lisans diplomas^na sahipolanlar ^n avukatl^^a yönelmedikleri piyasada de^i^ik i^lerde çal^^t^klar^belirtilmektedir. Örne^in t^p alan^nda devlet diplomas ^na sahip olmakiçinse 9 y ^ll^k e^itim almak gerekir.

2008 y^l^ verilen ile Fransa'da, toplam yüksek ö^renim ö^rencisay^s ^n^n (2.2 milyon) %70'ini üniversitede okuyan ö r̂encilerolu^turmaktad^r ve bu say^ yakla^^k 1.5 milyon ki^iyi ifade etmektedir.

17

MESLEK ^ çi E ^^ T ^ M PROJES ^ SONUÇ RAPORU

2008 y^l^nda Frans ^z üniversitelerine kay ^tl ^ Türk ö^renci say ^s^ ise2131 'dir. Türk ö^rencilerin yakla^^k 400'ü hukuk e^itimini tercih etmi ^durumdad^r. Bu rakam Fransa'da e^itim alan Türklerin en çok tercihetti^i fakültenin Hukuk Fakültesi oldu^unu göstermektedir.

3. FRANSA'DA AVUKATLIK MESLE ^INE G^R^^

Fransa'da avukat olmak isteyen ki ^iler ayr^nt^lar^ a^a^^daaç ^klanacak olan ^u ^artlar^ ta^^mal ^d^r:

• Hukuk Lisans Diplomas ^ Sahibi Olmak

• IEJ (Institut d'Etudes Judiciaries - Hukuk E ^itimi Enstitüsü)S ^nav^nda Ba^ar^l^ Olmak

• CRFPA (Centre Rgional de Formation Professionnelle desAvocats) E^itimini Tamamlamak

• CAPA (Certificat d'Aptitude à la Profession d'Avocat)S ^nav ^nda Ba^ar^ l^ Olmak

3.1. Hukuk Lisans Diplomasi

Hukuk Fakültesi Lisans mezunu olmak ko ^ulu, Bolognasüreci do^rultusunda 3 y ^ll ^k lisan e^itimi ile Mi master derecesinikapsamaktad ^r. Belirtmek gerekir ki, hukuken bu ko ^ulun sa^lanmas ^bak^m^ndan 3 y^ll^k lisans derecesi yeterli oldu^u halde, piyasada 3y^ll^k derece i^ yapmak imkans ^z kabul edildi^inden, Mi derecesininfiili bir zorunluluk haline geldi^i ifade edilmektedir. Normalde 4 y^lolan bu süreci tamamlaman ^n ö^rencilerin yakla^^k %60'1 için 5 y^lald^^^ ifade edilmektedir.

3.2. IEJ (Institut d'Etudes Judiciaries - Hukuk E^itimi Enstitüsü)

Hukuk fakültelerinin verdi^i bir y^ll ^k avukatl ^k s ^nav^na haz ^rl ^ke^itimini tamamlamak ve s ^nav^ vermek olarak özetlenebilecekbu ko^ul da Fransa'da fiili bir durumu beraberinde getirmektedir.A^a^^da da detayl ^ olarak aç ^kland^^^ üzere, yasal olarak üniversitesonras ^nda avukat olmak isteyen ö ^rencilerin bir s ^nava tabi tutulmalar^

18

MESLEK ^ Ç ^ E ^^ T ^ M PROJES ^ SON UÇ RAPORU

öngörülmü ^ , bu görev üniversitelere verilmi^ , üniversiteler de bunugerçekle ^tirmek için IEJ denilen enstitüler kurmu ^lard^r. IEJ e^itiminitamamlayan ve s ^nav^ geçenler Avukatl ^k Okullar^ 'na (CRFPA)devam etme hakk^ kazanmaktad^rlar. Bunun d ^^^nda ayr^nt^s^ a^a^^dabelirtilece^i üzere; Hukuk doktoras ^ yapanlar ve Avukatl ^k Kanunun 98,99 ve 100. maddesinde i^aret edilen, 8 y ^ll^k mesleki tecrübe sahipleriile yurtd^^^nda bir baroya kay ^tl^ olan Avukatlar bu s ^nav^ vermeksizinCRFPA'ya devam edebilmektedirler. Ancak yabanc ^ avukatlar için buhakk^n uygulanmas ^ kar^^l^kl^l^k ko ^uluna ba^lanm^^t^r.

3.3. CRFPA (Centre Rgional de Formation Professionnelle desAvocats)

Bölgesel Avukatl ^k Mesleki E^itim Merkezi, avukatl ^k okulu/akademisi, ülkemizdeki ad ^yla Staj E^itim Merkezi) okuluna devametmek de, avukatl ^k mesle^ine giri^ için öngörülen di^er bir ko ^uldur. Buokula ba^layanlar, "ö^renci avukat" unvan^n^ almakta ve ülkemizdekianlam^ ile avukatl ^k staj ^na ba^lamaktad^rlar. Bu a^ama üç adet 6 ayl ^kdönem ile aynim^^ toplam 18 aydan olu^maktad^r. Ancak, kay ^t içinbeklenen süre, 6 ayl ^k dönemlerin aras ^nda kaybedilen süre ve biti ^s^nav^ da dikkate al^nd^^^nda bu a^aman^n fiilen iki seneye yay ^ld^^^belirtilmektedir.

3.4. CAPA (Certificat d'Aptitude à la Profession d'Avocat)

Ö^renci avukatlar, avukatl ^k okulunda verilen e ^itimin ard^ndangirdikleri CAPA s ^nav^n^ ba^armalar^ halinde avukat olmaya hakkazanmaktad^rlar. A^a^^da hakk^nda ayr^nt^ l^ bilgi verilecek olan CAPAs^nav^nda ba^ar^ oran^n^n çok yüksek oldu^u belirtilmektedir.

Ülkemizdeki terminolojiye uygun olarak özetlemek gerekirse,Fransa'da staj e^itimine ba^lama s ^nav^ ve staj bitim s ^nav^ yap^ld^^^n^söylemek mümkündür.

Bu sürecin tüm a ^amalar^nda ba^ar^ gösterenler avukat unvan ^ al^pyemin ederek Baroya kay ^t olmaktad^rlar. Frans ^z Avukatl^k Yemini ^u^ekildedir:

19

MESLEK ^ Ç ^ E ^^ T ^ M PROJES ^ SONUÇ RAPORU

"Bir avukat olarak mesle^imin gereklerini sayg^nl^k, vicdanide^erler; dürüstlük, ba^^ms ^zl^k ve insanc ^ll^kla yerine getirece^ime

yemin ederim."

(Jejure, comme avocat, d'exercer mesfonctions avec dignit,conscience, indpendance, probité et humanit)

4. MESLEK E^ITIMI

4.1. Ba^lang^ç E^itimi

4.1.1. IEJ (Institut d'Etudes Judiciaries —HukukE^itimi Enstitüsü)

Frans^z sisteminde avukatl ^k ile yasal dan^^manl^k birbirindenfarkl^ meslekleri ifade etmektedir. Bu çerçevede, avukatl ^k yapmakisteyen hukuk fakültesi mezunlar ^n^n staj e^itim merkezi olaraknitelendirilebilecek bölgesel avukatl^k okullar^n (CRFPA) devamedebilmeleri için, öncelikle her üniversitede bulunan IEJ'ye (Institutd'Etudes Judciaries - Hukuk E^itimi Enstitüsü) kay^t yapt ^rmalar^ve süreç sonunda bu enstitülerce yap ^lan s ^navda ba^ar^ l^ olmalar^gerekmektedir.

IEJ, ad^ndan da anla^^ld^^^ üzere, hukuk fakültesi bünyesindekiö^rencilere hukuki e^itim veren bir kurumdur. Esasen, IEJ kurumuFransa'da fiili olarak geli ^im göstermi^tir. Zira, avukatl ^k okullar^nagiri^ s ^nav^n^n yap ^lmas ^ yetki ve görevi kanun tarafindan hukukfakültelerine (üniversitelere) verilmi ^ , bir süre sonra ise üniversitelerbünyesinde münhas ^ran bu s ^nava haz ^rl^k akademisi ^eklinde örgütlenenenstitüler kurulmu ^tur. Yukar ^da da belirtildi^i gibi, hukuk fakültesiolan her üniversitenin bünyesinde ayn ^ zamanda bir IEJ bulunmaktad ^rve ö^rencilerin avukatl ^k okullar^na kabul edilmeden önce IEJ'ye kay ^tyapt^rmas ^ zorunludur. Halihaz ^rda Fransa genelinde 44 adet hukukfakültesi ve IEJ vard^r.

Ö^renciler, IEJ'ye genellikle yüksek lisans (Mi -M2) dereceleriniyapt^klan s^rada ya da mezun olduktan sonra kaydolmaktad ^rlar. Bukonudaki temel ön ko^ul, kay ^ttan önce ö^rencinin son s ^n^fin finals^navlar^n^ vermi^ olmas ^ gereklili^idir. IEJ'ye kay^t paral^d^r ve her

20

MESLEK ^ Ç ^ E ^^ T ^ M PROJES ^ SONUÇ RAPORU

ö^renci üniversite harc ^ (250 EUR) ile birlikte enstitü için de 300 EURtutar^nda bir harç yat ^rmakla mükelleftir. Ayr ^ca, bir hukuk fakültesiö^rencisi/mezunu belirtilen temel ko ^ulu sa^lamak kayd^yla, istedi^iüniversitenin IEJ'sine kay^t yapt^rabilir.

Bu noktada, IEJ'ye kay^t zorunlulu^u ile derslere devamzorunlulu^u aras ^ndaki çizgiyi çekmek de yararl ^ olacakt^r. Nitekim,s ^nava girmek için zorunlu olan ^ey, IEJ'ye kay ^t yapt^r^lmas ^ olup,enstitüde verilen dersiere devam etme mecburiyeti bulunmamaktad ^r.Bir di^er deyi^le ör̂enci s ^nava girmek için her durumda IEJ'ye kay ^tyapt^rmak zorundad ^r ancak dilerse dönem sonundaki s ^nava dersleredevam ederek ya da kendisi çal^^arak girebilir. IEJler'in ö ^rencisay^s ^ konusunda bir s ^n^rlamaya tabi olmamas ^ da dikkat çekicidir.Bu ba^lamda genellikle IEJler kendilerine ba ^vuran tüm ör̂encilerikaydetmektedirler, ancak -çok uygulanmamakla birlikte- gerekligördükleri durumlarda ya da kontenjanlan e ^itimci kapasitelerinia^t^^^nda ba^vurular^ reddetme yetkisine de sahiptirler.

IEJ' de e^itim dönemi Kas ^m ay^nda ba^ lamakta ve bir sonraki y^l^nHaziran ay^nda sona ermektedir. S ^navlar ise genellikle Eylül ay ^ndaba^lamaktad^r. Enstitüler bünyesinde verilen e ^itim hukuk fakültesinintekrar^ndan ziyade, uygulamaya yönelik olarak kurgulanm^^t^r. Buba^lamda, ö^rencilere verilen dersler daha çok CRFPA1ar ' daki olaylarave s ^navda sorulmas ^ muhtemel konular üzerinde yo ^unla^maktad^r. HerIEJ kendi ders program ^n^ ve s ^nav^n ^ —mevzuattaki çerçeve hükümlereuygun olmak ko ^uluyla- kendisi kurgulamaktad ^r. Bu ba^lamda, ortayagarip bir adaletsizlik de ç ^kabilmekte, kimi IEJ'nin s ^nav ^ çok zor ikenkiminin ki çok daha kolay olabilmektedir. Söz gelimi, 2008'de Panthon(Assas) Üniversitesi (Paris ^^) IEJ'sine devam eden ö^rencilerin %30'us ^nav^ geçebilmi ^ken, bu oran Malakoff (Paris V) Üniversitesi IEJ'sinde%60 't ^r.

IEJ'de derslere devam zorunlulu ^u olmad^^^ ve müfredatenstitünün takdirinde oldu^u için dersler konusunda enstitüler aras ^ndabirlik bulunmamaktad ^r. Ancak derslerin s ^nava yönelik olmas ^gereklili^i kar^^s ^nda enstitülerde özellikle Borçlar Hukuku, Medeni-Ceza-idari Yarg ^lama Usulü Hukuku, Aile Hukuku, Miras Hukuku,Ceza Hukuku, Ticaret Hukuku, ^dare Hukuku, iktisadi Hukuk, ^^

Fi

MESLEK ^ Ç ^ E ^^ T ^ M PROJES ^ SONUÇ RAPORU

Hukuku, Milletleraras ^ Özel Hukuk, Avrupa Birli ^i Hukuku ve VergiHukuku konular ^nda dersler verildi^i görülmektedir. Bunun d^^^nda IEJbünyesinde çe ^itli seminer ve haz ^rl ^k dersleri ile seçmeli dersler deverilmektedir.

IEJ tarafindan yap ^lan s ^navlar Frans ^z sisteminin temel "eleyiciunsuru" olarak nitelendirilebilir. Bir di^er deyi^le, ileride incelenecekolan ve CRFPA e^itiminin sonundaki CAPA s ^nav^na nazaran IEJ'ninCRFPA giri ^ s ^nav^ çok daha zor bir s ^navd^r ve bu s ^nav sonunda birçok ö^renci elenmektedir. S ^nava giri^ hakk^ ise "üç" ile s ^n^rlanm^^olup, bir s ^navdan kalan ö^rencinin bir sonraki dönem için tekrarIEJ'ye kay^t yapt^rmas ^ gerekmektedir. Bu durum uygulamada IEJ'yekay^t olan ö^renci say ^s ^ ile CRFPA'lara giren toplam ö^renci say^s^aras ^ndaki fark^ daha anla^^l^r k^lmaktad^r.

IEJ'de yap ^lan s ^nav, öncelikle bir yaz ^l^ s ^nav, yaz ^l^ s ^nav^ngeçilmesi durumunda ise yap ^lacak olan bir sözlü s ^nav ^eklindekurgulanm^^t^r. S ^navlar^n içeri^i a^a^^daki gibi özetlenebilir:

Yaz^l^ S ^nav

1 .Komposizyon:

Hukuki belgeler çerçevesinde, sosyal, siyasi, ekonomik veyakültürel bir konu hakk ^nda yaz^lmas ^ istenir. Süresi 5 saattir.

2. Muhakeme Yetene ^i Testi:

a. Borçlar Hukuku prati^i

b. Bu prati^e ili^kin olarak cezai, idari veya medeni bir davaaç ^lmas ^ halinde (bu üçünden biri seçilecektir) izlenecek usul hukuku.

Hakk^nda olmak üzere iki kompozisyon. Süresi 5 saattir.

3. Pratik Cal ^sma Testi:

Ö^renci kendi seçti^i a^a^^daki konulardan birisi hakk ^nda birpratik çal^^ma çözümlemesi yapar. Süresi 3 saattir.

Ki^iler ve Aile Hukuku

22

MESLEK ^ Ç ^ EÖ ^ T ^ M PROJES ^

• Mülkiyet Hukuku

• Genel/Özel Ceza Hukuku

• ^^letme ve Ticaret Hukuku

• Sosyal Güvenlik Hukuku

• ^dare Hukuku

• Ekonomi Hukuku

• ^^ Hukuku

SONUÇ RAPORU

Milletleraras ^ Özel Hukuk

AB Hukuku

Vergi Hukuku

Bu a^amalardan her birinin puanlamas ^ 20 üzerinden yap ^lmaklabirlikte, ö^rencinin ba^ar^l^ say^labilmesi için toplamda 60 üzerinden30 almas ^ gerekmektedir.

Sözlü S ^nav

IEJ'de yap ^lan sözlü s ^nav için, bir avukat, bir yarg ^ç ve birakademisyen (ba^kan)'dan olu^an üç ki^ilik bir jüri olu ^turulmakta veö^renci a^a^^daki a^amalardan geçmektedir

1 .Temel Hak ve Özgürlükler Hukuku:

Ö^renci kendisine verilen konu hakk ^nda bir saat haz ^rland^ktansonra, öncelikle jüri huzurunda bir sunum yapmakta ve ard ^ndan jürininsorular^na cevap vermektedir. Süre 15 dakika ile s ^n ^rlanm^^t^r.

2.Seçmeli Sözlü:

Ö^renci, jüri taraf̂ ndan seçilecek olan a ^a^^daki konulardan birihakk^nda on be^ dakika haz^rland^ktan sonra, yinejüri huzurunda sunumyapmakta ve ard^ndan jürinin sorular ^na cevap vermektedir. Süresi 15dakikad^r.

23

MESLEK iÇi E ^^ TiM PROJES ^ SONUÇ RAPORU

Ki^iler ve Aile Hukuku

Mülkiyet Hukuku

Genel/Özel Ceza Hukuku

^^letme ve Ticaret Hukuku

Sosyal Güvenlik Hukuku

^dare Hukuku

Ekonomi Hukuku

^^ Hukuku

Milletleraras^ Özel Hukuk

AB Hukuku

Vergi Hukuku

3. Usul Hukuku Sözlüsü:

Ö^renci, kendi seçti^i bir konuda on be ^ dakika haz ^rland^ktansonra, bu konuda yerel ve AB yarg ^ mercilerine yap ^lacak hukuki birba^vuru halinde izlenecek olan usuller hakk^nda bir sunum yapar.Süresi 15 dakikad^r.

4.Muhasebe/Ekonomi Sözlüsü:

Ö^renci, kendi seçti^i bir konuda on be^ dakika haz ^rland^ktansonra, bu konuda bir sunum yapar. Süresi 15 dakikad ^r.

5. Yabanc ^ Dil Sözlüsü:

Ö^renci, kendi seçti^i bir modern dilde ( ^ngilizce, Almanca,^spanyolca) sözlü bir anlat^m yapar. Süresi 15 dakikad ^r.

Ö^renci sözlüler sonucunda da toplam puan ^n yar^s^na ula^^rsa,ba^ar^ l^ kabul edilmekte ve CRFPA'ya kaydolma hakk ^n^ kazanmaktad ^r.

^stisnalar:

24

MESLEK ^ Ç ^ E ^^ T ^ M PROJES ^ SONUÇ RAPORU

A^a^^daki durumlarda, ki^iler IEJ'nin s ^nav^ndan geçmeye gerekkalmaks ^z^n do^rudan CRFPA'ya kay ^t yapt^rabilmektedir:

• Hukuk doktoras ^ yapanlar, (1971 Kanunu'nun 12. Md)

• 8 y^ll^k mesleki tecrübe sahipleri ve baz ^ meslek sahipleri (örne^inyasal dan^^manlar), (1971 Kanunu'nun 11. Md - 1991 Kanunumd. 98)

• Yurtd^^^nda bir baroya kay ^tl^ olanlar (100. Madde; ancak buki^ilerin durumu da AB vatanda ^^ olup olmamalar^na görede^i^kenlik göstermektedir.)

4.2. Staj E^itimi

Fransa'da staj e^itimi sistemi özellikle 2004 y^l^nda yap ^lande^i^ikliklerle deyim yerindeyse köklü bir reform sürecinden geçmi^tir.Buna göre, Fransa'da avukatl ^k staj ^ için kurulan temel merkezlerCRFPA1ar'd ^r (Centre Regional de Formation Professionelle desAvocats - Bölgesel Avukatl ^k Mesleki E^itim Merkezi). CRFPAIar,bölgesel (birden çok Baro'yu kapsayacak ^ekilde olu^turulmu^)merkezi staj (ve meslek içi) e^itim kurumlar^d^r ve tüm Fransa çap ^nda15 adet CRFPA bulunmaktad^r. Bunlar^n en büyü^ü, tahmin edilece^iüzere Paris 'tedir'.

Yukar^da de^inildi^i üzere bir CRFPA'ya kaydolman ^n temelko^ulu IEJ'nin yapaca^^ s ^navdan ba^ar^yla geçmek ya da bu s ^navdanmuaf olmakt ^r. Ki^i, CRFPA'ya kay ^t olmas ^yla birlikte "lve avocat- ö^renci avukat" s ^fat^n^ kazan^r. CRFPA'da verilen staj e ^itimi, herbiri 6 aydan olu^an 3 temel bölümü ve toplamda 18 ayl ^k bir e^itimikapsar. Ö^renci avukat bu sürecin sonunda CAPA ad ^ verilen bir s^navagirer ve ba^ar^l^ olmas^ halinde staj ini tamamlayarak yemin edip BaroLevhas^na kaydolabilir. CAPA s ^nav^ da hesaba kat ^ld^^^nda, staj süresitoplamda yakla^^k 2 y^l^ bulmaktad ^r'.

1 Paris'te bulunan e^itim merkezi çok büyük oldu ^u için, di^er merkezlerden farkl^ olarakCRFPA ^eklinde de^il EFB (Ecole de Fomation du Barreau - Baro E ^itim Okulu) olarakadland^r^lm^^t^r. Yine kimi bö^gelerdeki merkezler CFPA ^eklinde isimlendirilmi ^tir. Ancak,temelde tüm bu merkezlerin i ^levi ayn ^ oldu^u için, çal^^mada bu merkezlerin tümündenCRFPA ^eklinde bahsedilmektedir.2 Staj süresi, Fransa'daki uygulamac ^lar taraf^ndan çok uzun olmakla ele ^tirilmektedir.

25

MESLEK IÇI E ^^ T ^ M PROJES ^ SONUÇ RAPORU

Belirtmek gerekir ki, Fransa'da CRFPA'ya devam etmek içinö^renciler 1.600 EUR tutar^nda bir e^itim ücreti ödemektedirler. Herbir ö^renci ba^^na dü^en masrafin kalan ^n^n %20'si devlet, kalan ^ise Barolar tarafindan kar ^^lanmaktad ^r. Ayr^ca, bu a^amada devlettarafindan, ihtiyaç duyan ve gerekli ko ^ullan sa^layan ö^rencilere 3500EUR civar^nda bir burs da verilmektedir.

CRFPA'da verilen staj e^itiminin ilk alt^ ay^ okulda verilen temelderslerden olu^makta, ikinci alt ^ ayda ise ö^renci P.P.I. denilen ki ^iselbir proje üzerinde çal^^maktad^r. CRFPA ^ar, uygulamada ö^rencilerigruplarken bu iki a^aman^n yerini de^i^tirebilmektedir. Staj in son alt ^ay^n^ ise avukat yan^ staj ^ olu^turmaktad^r.

4.2.1. Birinci Bölüm - Avukat Okulunda Temel E^itim

Yukar^da da de^inildi^i üzere, CRFPA 'da yap ^lan staj ^n ilkbölümünü temel dersler olu ^turmaktad^r. Bu e^itim esas olarak ö^renciavukatlara belli ba ^l^ konularda temel e^itim vermeyi amaçlamaktad ^r.Ancak bu temel e^itim, fakültede verilen derslerin ayn^ teorik-akademikeksende tekrar^ ^eklinde kurgulanmam ^^t^r. Burada genel amaç,ö^rencilere belli ba^l^ hukuk alaniar^yla ilgili ve avukat mesle ^indekullanabilecekleri, büro yönetimi ile deontolojik kurallar ^ da içerennispeten pratik bir e^itimin verilmesidir.

Bu a^ama Ocak ay^nda ba^lamakta ve Haziran'da sona ermektedir.

Okullarda verilen e^itim müfredat ^n^n çerçevesi merkezi olarakçizilmi^tir. Gerçekten, 2004'te yap ^lan de^i^iklik ile bu 6 ayl^k e^itiminçerçevesi "yasal dan^^manl ^k ve avukatl ^k prati^i ile mesleki etikkurallar^ , uyu^mazl ^klara ili^kin usuller, dan^^manl ^k verilmesi ile büroyönetimi ve modem bir yabanc ^ dil" olarak çizilmi ^tir. Bununla birlikte,okullar e^itimin verili ^ ^ekli ve düzenlenmesi bak ^m^ndan özerktirler.

E^itim genellikle zorunlu ve seçmeli derslerden olu ^maktad^r.Zorunlu dersler, hukuk dallar ^ baz ^nda belirle ^^mektedir ve prati^eyöneliktir. Buna göre, e ^itimin kapsam^n^ mümkün oldu^unca gerçekolaylar üzerinden yap ^lan dosya çal ^^malar^, dilekçe yazma, usulbilgileri ve meslek kurallar ^ olu^turulmakta, seçmeli derslerin de ço ^u"çal^^taylar" ^eklinde tasarla^^maktad^r. E^itim saatleri de yine okullara

26

MESLEK iÇi E ^^ TiM PROJES ^ SONUÇ RAPORU

göre de^i^mektedir. Örne^in Paris'teki EFB'de bu 6 ayl ^k dönemdeyakla^^k 450 saatlik e^itim verilmektedir. ^lk alt^ ayl ^k süreçte verilenbelli ba^l^ derslere ^u örnekler verilebilir:

• Etik

• ^leti^ im teknikleri ve sözlü anlat ^m

• Büro yönetimi ve stratejisi

• Uyu^mazl ^k Teknikleri

• Yasal dan^^manl^k ve savunma

• Müvekkille ili ^kiler

• Hukuki Doküman haz ^rlama

• Medeni usul uygulama ve teknikleri

• Mahkeme önündeki bireysel ve ortak i ^lemler

• Ceza usul uygulama ve teknikleri

• Ücretsiz Dan^^manl ^k Uygulamalar ^

• Yabanc ^ hukuk terminolojisi

Ö^rencilere, her e^itimle ilgili kimi temel dokümanlarverilmekte ve bunun yan ^ s ^ra e^itimciler taraf^ndan yap ^lan sunumlarada ö^renci tarafindan toplu olarak ula ^^labilmektedir. Dersler az ö ^renciiçeren küçük s ^n^flarda verilmeye çal ^^^lmakta ise de, Paris gibi kimikalabal ^k okullarda, baz ^ derslerin bütün ö^rencileri kapsayacak ^ekildekonferans salonunda verildi^i de görülmektedir.

E^itim kapsam ^ içerisinde, dersler s ^ras ^nda/sonunda ö^rencileris^namak için yap ^lan ve "sürekli de^erlendirme" ad^ verilen quiz, ödevgibi uygulamalar da bulunmaktad^r.

Derslere kat ^l^m zorunlu olup, ö^renciler mazeret nedeniyle dersedevam edemeyecekleri hallerde okulu vakit geçirmeksizin haberdaretmekle yükümlüdürler. Mazeretsiz 5 devams ^zl ^k ö^rencinin "sürekli

27

MESLEK iÇi E ^^ T ^ M PROJES ^ SONUÇ RAPORU

de^erlendirme" puan ^n^ yar^ya dü^ürmekte, bunun a^^lmas ^ halinde iseö^renci bu de^erlendirmeden 0 puan almaktad^r.

E^itimcilerin büyük ço^unlu^unu avukatlar olu^turmaktad^rancak kimi dersler akademisyenler, yarg ^çlar, savc ^lar ve di^eruzmanlar tarafindan da verilebilmektedir. Genellikle e ^itimciler"zümreler" halinde birlikte çal^^makta ve ö^rencilere verilecek dersiniçeri^i, pratik çal^^malar gibi konular bu zümrelerce belirlenmektedir.Öte yandan, bu dersler kar^^l^^^nda e^itimcilere saat baz ^nda ortalama70 EUR ders ücreti verilmektedir. Derslerin avukat e ^itimciler için birdi^er bir getirisi de, 1 saat staj dersi veren avukat e ^itimcinin 4 saatlikzorunlu meslek içi e^itimden muaf tutulmas ^d^r. Böylece, avukatlar ^nstaj e^itimcisi olarak CRFPA1ar'a çekilmesi amaçlanmaktad ^r. Baz^okullarda, e^itimciler için özel "e^itici e^itimleri" de düzenle^^mektedir.

Okulda geçirilen bu dönemde ö r̂encinin pasif oldu^u, avukatl ^kprati^ine ili^kin daha fazla çal^^mas ^ gerekti^i gibi ele^tirileringetirilmesi nedeniyle, baz ^ okullarda bu dönemde ö ^rencilerin çe ^itlistaj imkanlar ^ndan yararlanmas ^ sa^lanmaktad^r. Örne^in, Versay'daö^renciler ilk 6 ayl ^k dönemde bir hafta e^itim al^rken di^er haftaokul tarafindan belirlenen bir avukat ^n yan^nda "gözlem" staj ^nagönderilmektedir. Ancak bu gözlem staj!, son 6 ayl^k dönemde yap ^lan"avukat yan^ staj ^ndan" farkl ^d^r ve birbiri yerine geçmemektedir.Burada gönderilecek avukat okul tarafindan belirlenmekte ve ö ^renciavukat bu gözlem staji için gitti^i avukatl^k bürosundan herhangi birücret de almamaktad ^r.

Yine avukat okullar ^na göre de^i^en bir di^er uygulamadae^itimde internet olanaklar ^ndan yararlan ^lmas ^ esas ^na dayanan"e-ör̂enme" sistemidir. Buna göre ö^renciler ço^unlukla yabanc ^dillere ili^kin derslerde belli bir saat miktar ^n^ e-ör̂enme sistemi ileinternet üzerinden alabilmektedirler.

4.2.2. ^kinci Bölüm - P.P.I. (Prolet Pedagogigue Individuel -Ki^isel E^itim Projesi)

Ki^isel E^itim Projesi (P.P.I.) a ^amas ^ , Frans ^z staj e^itim sistemiiçerisinde oldukça yeni bir uygulamad ^r. A^ama temelde, ö^rencininokul yönetimi tarafindan da onaylanacak ^ekilde bir proje geli^tirmesi

28

MESLEK iÇi E ^^ T ^ M PROJES ^ SONUÇ RAPORU

ve 6 ay boyunca bu proje üzerinde çal ^^mas ^d^r. Elbette ki, bu projehukukla ve daha çok avukatl ^k prati^ine yönelik olmal ^d^r. Söz gelimi,ö^renci 6 ay boyunca bir mahkemede staj yapabilmekte, belli bir konuüzerine çe^itli kurumlarda (sendikalar, sivil toplum kurulu ^lan vs.)ara^t^rmalar yaparak bu ara^t^rmalann ^ raporla^t^rabilmekte ya da bellikonularda e^itime devam edebilmektedir. Her durumda, P.P.I. a^amas^3. a^aman^n yerine geçecek ^ekilde avukat yan ^nda staj ^eklindegeçirilemez.

Baz^ okullar, P.P.I. a^amas ^n^n daha verimli geçirilmesi ad ^na bellikonularda uzmanl^k edinilmesini sa^layan e^itimler düzenlemektedir.Söz gelimi, EFB Paris'te, ö^rencilere P.P.I. a^amas^nda belli konularda250 saatlik e^itim alarak o konuyla ilgili derinlemesine bilgi sahibi olma^ans ^ verilmektedir. Yine M2 denilen master program^na devam edilmeside, P.P.I. a^amas ^nda geçerli olabilecek bir e^itim uygulamas ^d^r.

P.P.I. a^amas ^n^n yurtd^^^nda geçirilmesi de mümkündür.Örne^in, Fransa'da yerle^ik bulunan Türk ör̂encilerin büyük bir k^sm^bu a^amay^ Türkiye'deki hukuk bürolar^nda çal^^arak/incelemelerdebulunarak geçirmektedirler. Bu konuda okullar da kimi uluslar aras ^hukuk bürolar^/^irketlerle ili^ki kurmakta ve P.P.I. a ^amas^n^ bu ^ekildegeçirmek isteyen ö^rencilere yard^mc ^ olmaktad ^rlar.

P.P.I. a^amas^n^n geli^imi ^u ^ekilde gerçekle^mektedir: Ö^renci,projesini e-posta üzerinden veya yaz ^l^/sözlü olarak okul müdürü,e^itim direktörü gibi yetkililerin bulundu^u komiteye sunmaktad ^r.Komitenin projeye onay vermesi halinde ö^renciye haber verilmekte veö^renci projeye ba^lamaktad^r. Bu a^amada, öncelikle ö^renci ile P.P.I.uygulamas^n^n geçirilece^i kurum aras ^nda bir sözle^me in^zalanmakta,ayn^ sözle^meye okul da imza atmakta ve ö r̂encinin faaliyetleriperiyodik olarak izlenmektedir.

P.P.I. 'in de^erlendirilme biçimi de projenin niteli ^ine görefarkl^l^k göstermekle birlikte, kural olarak ör̂encinin proje sonundabir rapor yazmas ^ ve CAPA. s ^nav^nda juri önünde savunma yapmas ^esas^na dayanmaktad^r.

29

MESLEK ^ Ç ^ E ^^ T ^ M PROJES ^ SONUÇ RAPORU

4.2.3. Üçüncü Bölüm - Avukat Y an ^nda StgI

Frans ^z staj sisteminin okulda geçirilen son bölümünü, avukatyan^nda yap ^lan staj olu^turmaktad^r. Staj in en önemli bölümü olaraktan^mlanabilecek bu a^ama, ad^ndan da anla ^^labilece^i üzere ö^renciavukat^n, baroya kay ^tl ^ bir avukat yan^nda avukatl ^k uygulamalar^naaktif olarak kat ^lmas ^ esas ^na dayanmaktad^r. Yan^nda staj yap ^lacakolan avukat genellikle ö^rencilerin kendisi taraf̂ ndan belirlenmekteancak bunun mümkün olmamas ^ halinde okul tarafindan da ö^renciyeyard^mc ^ olunmaktad ^r.

Staj yap ^lacak avukatl ^k bürosu mutlaka CRFPA'n ^n bölgesindeolmak zorunda de^ildir. Söz gelimi ö^renci avukat Versay'dakiCRFPA'ya devam ederken Marsilya'daki bir hukuk bürosunda stajyapabilir, ancak elbette, okul için gerekli raporlama ve her türlü ileti ^ imiaksatmamas ^ gerekmektedir. Yurt d^^^ndaki hukuk bürolar^nda stajimkan^ ise, büronun AB üyesi bir ülke içerisinde olup olmamas ^na görede^i^mektedir. Öte yandan, bu a^amada staj yap ^lacak büro ile P.P.I.a^amas ^n^n geçirildi^i yer aras ^nda farkl^l^k bulunmas ^ zorunludur.

Frans^z sistemi aç ^s^ndan bu staj in en önemli özelli ^i, ö^renciavukata bu a^ama için ücret ödenmesinin zorunlu olmas ^d^r. Buücretin miktar̂ a^a^^daki tabloda görüldü^ü üzere staj yap ^lan büronunbüyüklü^üne göre de^i^mektedir ve ücretin tamam ^ yan^nda stajyerçal^^t^ran bürolar tarafindan kar^^lanmaktad ^r.

Büronun Niteli^i Brüt Ücret

0-2 Maa ^ l^ Avukat istihdam Eden Asgari ücretin %60'1Bürolar

768,04 EUR03-05 Maa^l^ Avukat ^stihdam Eden Asgari ücretin %70'i

Bürolar896,05 EUR

6' dan fazla maa^l^ Avukat istihdam Asgari ücretin %85' iEden Bürolar

1088,06 EUR

30

MESLEK iÇi EÖ ^ TM PROJESi SONUÇ RAPORU

4.2.4 Staj De^erlendirme S ^nav ^ - CAPA (Certificat d'Aptitudela Profession d'Avocat)

18 ayl ^k staj e^itiminin de^erlendirilmesi, CAPA ad^ verilens^navla yap ^lmaktad^r. Staj döneminde yap ^lan bu s ^nav^n kapsam ^ vederecelendirilmesi ^u ^ekildedir:

• Sürekli De^erlendirme Notlar ^

• 5 saatlik yaz^ l^ s ^nav - dilekçe yaz ^m^ , hukuki mütalaa yaz^m^n^da içermektedir. (genellikle Avukat yan ^nda staj in bitimini takipeden Temmuz ay ^nda yap ^lmaktad^r)

• Yabanc ^ Dil Testi

• Sözlü s ^navlar (genellikle Eylül'de yap ^lmaktad^r)

• P.P.I. projesi savunusu

• Deontoloji

CAPA. s^nav^n^n tarihleri ve içeri^i okullara görede^i^ebilmektedir. Bununla birlikte ö ^renci, CAPA'ya en fazla ikikez girebilir. Ancak belirtmek gerekir ki, Fransa genelinde CAPA.s ^nav^ndaki ba^ar^ oran^ , IEJ'dekinden farkl ^ olarak çok daha yüksektir.Söz gelimi Versay'da 2008 y ^l^nda s^nava giren 350 ki^inin sadece3 tanesi ba^ans ^z olmu^tur. Bunda CAPA'n ^n IEJ'ye nazaran dahakolay bir s ^nav olmas ^n^n etkisinin oldu^u belirtilmekle beraber,uygulamac ^lar bu durumu bir ö r̂encinin devlete ve baroya maliyeti ilede ili^kilendirmektedir. Ayr^ca ö^renci avukatlar^n 2 y^l gibi uzun birsürecin sonunda bu s ^nava giriyor olmas ^n^n da s ^navdaki yüksek ba ^ar^oran^nda etkili bulundu^u ifade edilmektedir.

CAPA jürisi 3 avukat, 2 hukuk Fakültesinde görevli ö^retimüyesi, 2 adli yarg ^ yarg ^c ^ olmak üzere toplam 7 ki^iden olu^maktad^r. Bujüri içerisinden seçilen 1 avukat, 1 akademisyen ve 1 yarg ^c ^n kat^lmas ^ile olu^turulan bir de küçük jüri bulunmaktad^r. Jürinin olu^turulmas ^avukatl ^k okulunun iradesi ile gerçekle ^tirilmektedir. Baro veya AdaletBakanl^^^ 'n^n jürilerin seçilmesi veya atamas ^nda etkilerinin olmad ^^^ifade edilmi ^tir.

31

MESLEK iÇ ^ E ^^ T ^ M PROJES ^ SONUÇ RAPORU

4.3. Meslek içi E^itim (Continuing Professio ^^^el Development - CPD

Fransa'da 2005 y^l^nda yap^lan mevzuat de^i^ikli^iyle, Baro'yakay^tl^ bütün avukatlar̂n mesleki içi e^itimlere kat^lmalar^ zorunluhale getirilmi^tir. Bu e^itimler de, t ^pk^ staj e^itimi gibi bölgesel olarakCRFPA' lar tarafindan koordine edilmektedir. Buna göre;

• Bütün avukatlar iki y ^l içinde toplam 40 SAAT meslek içie^itime kat^lmakla yükümlüdür.

• Mesle^e yeni ba^layan avukatlar için, ilk iki y^l boyuncae^itimin %50'si deontoloji (meslek kurallar ^) e^itimi olmakzorundad^r.

• Avukat belli bir konuda "uzman" ise, e ^itiminin %50'si bukonuya ili^kin olmal^d^r.

Bu e^itimler, Barolar, CNB ya da onun taraf̂ ndan akredite edilmi ^kurulu^lar taraf̂ ndan çok farkl ^ konularda (hukuk alanlar ^ , ileti^imteknikleri, sosyal güvenlik vs.) tasarlanmakta ve e ^itimi veren kurumile e^itimin niteli^ine göre ücretlendirilmektedir.

E^itimin tüm avukatlar için zorunlu olmas ^, e^itimleredevaml^l^^^n denetlenmesi gereklili^ini de beraberinde getirmektedir.Bu denetimi Barolar yapmaktad ^r. Ancak, her ne kadar, e^itimedevams ^zl^k halinde meslekten men'e kadar varabilen disiplin cezalar̂öngörülmü^se de, özellikle meslek ya^^ yüksek avukatlar bak^m^ndanbu yapt^r̂mlar^n uygulanmas^nda zorluklar ya ^anmakta ve deyimyerindeyse cezalar ka^^t üzerinde kalmaktad^r.

AB üyesi ülkeler aras ^nda, meslek içi e^itim konusunda zamanzaman ikili anla ^malara da rastlamak mümkündür. Nitekim, Fransaile ^talya aras ^ndaki anla^ma sayesinde, ^talya'da al ^nan bir e^itimFransa'da (yahut tam tersi) geçerli say ^lmaktad^r.

Ayr^ca, yukar^da staj e^itimcili^inden bahsedilirken de^inildi^igibi, kimi di^er mesleki faaliyetlerin ya da yay ^mlanan bilimsel makale/incelemelerin de meslek içi e^itim say^larak, zorunlu kat ^l^m saatindendü^ülmesi olanakl ^d^r.

32