0

وند جان و خردبه نام خدا

دانشگاه تهران

دانشکده علوم اجتماعی

یشناس جامعهگروه

های اجتماعی ینابرابری شناس جامعه: درس

ییبابا یعلآقای دکتر یحیی : استاد

:موضوع تحقیق

اجتماعی های ینابرابرگیدنز در خصوص ینوتنآبررسی آراء

فاطمه فضلی: کننده و دانشجو یهته

کارشناسی ارشد

1931 زمستان

1

بررسی آراء گیدنز در خصوص نابرابری اجتماعی

دمهمق

ایر امرر هره بره د یر . معاصرر شرناخته شرده اسر یشناسر پیشرو در تفکرر جامعره یا گیدنز به عنوان چهره

بره عمر آورده اسر و هره بره د یر ارا ره یشناسر جامعره یهرا کیاس کره وی از کسسر یا تحلی ارزنده

خررد و کرسن هرای یردگاه کره از طریرق آن در صردد اسر ترا جرداد بری د ،کلی ساخ یرابی اسر یهنظر

اسر چررا کره یشناسر مهره جامعره یهرا از نظرر وی نرابرابری یکری از حروزه . را حر کنرد یشناسر جامعه

گیردنز همورون وبرر . کنرد یمنابع در دسترس افراد تا حد زیرادی سر ک زنردگی و عسیرق افرراد را تعیری مر

و هماننرد وی اهمیر فراوانری بررای قردر و کنرد ینرابرابری اجتمراعی مر یهرا یدگیر ویوجه زیادی بره پ ت

کره بره هیگیردنز را جرزا افررادی بردان هیتروان یبره همری د یر مر . نقش آن در ساختارهای سلطه قا اسر

مرارک در بره نقرد دیردگاه «قردی برر مارکسیسره تراری ی ن»گیردنز در کترا . متعلقنرد هرا یگروه نرو وبرر

پیشرررف ترراری ی مررارک را در مررورد تیییرررا یررهمررورد تیییرررا اجتمرراعی پرداخترره اسرر و نظر

کرره در ددهرر یاجتمرراعی ارا رره مرر یهررا و برره جررای آن گونرره شناسرری جدیرردی از نظررام کنررد یاجتمرراعی رد مرر

ی نررامنظه برررا یررریگ وی در اینجررا قا رر برره یررک جهرر . اسرر «یررابیسرراخ یررهظرن»واقررع بیرران رسررمی

جوامع و تاریخ تحوال اجتماعی اس راا هرر گونره نظریره تطرور تراری ی توسرعه جوامرع و قا ر برودن

(. 61گیدنز، جهان رهاشده ص . )کند یاجتماعی را رد م ا به جه تطوری برای تیییر

آنتونی گیدنز نامه یزندگ

2

تررر ییپررا یا در خررانواده در محلرره ادمونتررون نرردن 1391، ژانویرره (Anthony Giddens)ز آنتررونی گیرردن

آنترونی او ری . ونقر عمرومی نردن برود پردر کارمنرد اداره حمر . از یک خانواده ط قه متوسط متو رد شرد

را در مقطرع ا یا برود کره بره دانشرگاه راه پیردا کررد و توانسر ن سرتی مردر دانشرگاه فرد خرانواده

LSEپرر از آن برره مدرسرره علرروم اقتیررادی و سیاسرری نرردن . کارشناسرری از دانشررگاه هرراد دریافرر نمایررد

.رف و مدر کارشناسی ارشد را از آن جا دریاف نمود

ن سررتی کارهررای او جن رره . سرراد داشرر ، مربرری دانشررگاه یسسررتر شررد 39تنهررا کرره یدرحررا 1391در

تیررمیه برره یسرر برررای مررد کوترراه . خودکشرری بررود ا یررسررتجربرری داشرر و موضرروع مررورد ب

96وی پرر از کسررر تجربیررا الزم در پایرران دهرره . گرفرر کررایکانررادا و آمر یهررا ترردری در دانشررگاه

. دگردیر جیاز دانشرگاه کم رر یشناسر جامعره یمیسدی به انگلسرتان بازگشر و موفرق بره اخرا درجره دکتررا

گیرردنز سرر .اه پرررآوازه کم ررریج و نیررز عضررو کررا ج کینرر شررددر دانشررگ یشناسرر مربرری جامعرره 1393ر د

کترا ،بره دسر آورد یا مللر یمیران فرهنگری روی آورد و ن سرتی کرار کره شرهر بر یهرا یبه بررس

بعرد نیرز چنردی کرار نظرری یهرا در دهره . منتشرر شرد 1391ساختار ط قاتی جوامع پیشرفته اسر کره در

را بنرا گااشر کره برا یا ژهیر انرداز نظرری و گرام بره گرام چشره یا در ای آثار بره گونره . مهه به چاپ رساند

بررا کتررا سرراخ 1391نهررایی ایرر کارهررا در جررهینت. معررروش شررده اسرر یسرراختاربند هیررعنرروان نظر

را بهترر از هرر اثرر دیگرر در ا یانرداز نظرر نمایران شرد کره چشره یسراختاربند هیر ر روس نظر : جامعه

.دانشگاه کم ریج شد یشناس ، استاد جامعه1311در و آن مطرح ساخ

3

در سرراد ( علرروم اجتمرراعی یهررا یانتشررارات یتررر یکرری از عمررده)انتشررارا پررو یتی گررااران انیررگیرردنز از بن

ه و از قرررار تررونی بلررر، مشرراور مح ررو او بررود یریرروز او همونرری در دوره ن سرر . برروده اسرر 1311

یردنز کره امرروز از تردری بازنشسرته شرده اسر ، گ. بریتانیاسر یریر وز معلوم همونان هه مشاور ن سر

دانشررگاه معت ررر جهرران از جملرره در آمریکررا و انگلسررتان و فرانسرره ترردری کرررده اسرر و کتررر او ۸۱در

رروح افت ررار و 11گاشررته نیررز یهررا سرراددانشررگاهی هسررتند و در طررود یهررا کتررا یتررر پرفرررو جررزو

بررر عمیقرری ریاو ترر ثاندیشرره هررای . دکترررای افت رراری از مراجررع علمرری معت ررر دریافرر کرررده اسرر

در انگلسررتان و آ مرران و آمریکررای الترری داشررته هررا دمرروکرا آمریکررایی و اک ررر سوسرریاد اسررتمدارانیس

.اس

آثار

. زبران دنیرا ترجمره شرده اسر ۵۳و بره بریش از مقا ره اسر 366عنروان کترا و 99آثار گیدنز برا برر

آثررار وی برره شرررح زیررر یتررر مهررهفهرسررتی از . بعضرری از ایرر آثررار در ایررران چرراپ و ترجمرره شررده اسرر

:اس

.1391: سرمایه داری و نظریه اجتماعی جدید -

.1399: ساختار ط قاتی جوامع پیشرفته -

.1393: مسا اساسی در نظریه اجتماعی -

4

.1311: امروزی بر ماتریا یسه تاری ینقدی -

.1319: ساخ جامعه، ر وس نظریه ساختار بندی -

.1319: پیامدهای مدرنیته -

.1319: جامعه شناسی -

.1331: مدرنیته و هوی ش یی -

.1339: ورای چپ و راس -

.1331: تجدد و تش ص -

.1331: سیاس ، جامعه شناسی و نظریه اجتماعی -

.1331: حیای سوسیاد دموکراسیا: راه سوم -

.1333: جهان رها شده -

.3666: راه سوم و نقدهای آن -

.3666: زندگی با سرمایه داری جهانی: روی ه -

.3663 :؟ حز کارگر جدید باید به کدام سو برود -

5

6

قشربندی اجتماعی در دیدگاه گیدنز یها نظام

در ش کرره اخررتس هررا فرهنرر یتررر سررادهترری در ح. ددر همرره انررواع جامعرره انسررانی وجررود دار هررا ینررابرابر

. درد و زن وجررود دار، مررابرابری میرران افررراد پیررر و جرروان ، نررموجررود نیسرر علنرراً یرریو داراثرررو

شررربندی را ق. نرردیگو یمرراز وجررود قشررربندی اجتمرراعی سرر هررا ینررابرابربرررای توصرری شناسرران جامعرره

را جوامرع . دم تلر مرردم تعریر کرر یهرا یبنرد سراختارمند میران گرروه یهرا ینرابرابر عنروان به توان یم

متشرک از قشررهایی بره صرور سلسرله مرات ری در نظرر گرفر کره قشررهای ممترازتر در براال و تروان یم

(.391، 1319گیدنز ) اند گرفتهقشرهای کمتر ممتاز نزدیک به پایی قرار

اهی ایر گر . یرسرته ای و ط قره ا ،کاسرتی ،بردگری :تشر یص داد تروان یمر چهار نظرام اساسری قشرربندی را

.شوند یمهمراه با یکدیگر یاف ها نظام

بردگری یرک شرک افراطری نرابرابری اسر کره در آن بعضری افرراد در واقرع بره عنروان دارایری در :بردگی

ر قابرر مسحظرره ای میرران جوامررع م تلرر فررر رایط حقرروقی ما کیرر برررده برره طرروشرر. دنررتملررک دیگران

ردگری ب. برانگی تره اسر انرد بروده ردگری اللرر مقاومر و م رارزه کسرانی را کره ترابع آن ب. اسر کرده یم

(.391، 1319گیدنز )به طور کام از پهنه گیتی ناپدید گردیده اس اًیتقرامروزه

نرردیان از واژه هررای ه. ارت رراا اسررشرر ه قرراره هنررد در یهررا فرهنرر کاسرر برریش از همرره بررا : کاستت

ارنرا شرام چهرار گرروه اسر کره و. کننرد یمر گوناگونی از جمله وارنا و جاتی برای بیان ایر نظرام اسرتفاده

درجره پراکی یترر یعرا نماینرده هرا بررهم . باشرند یمر هرا نجر نشران یتر ییپرا و هرا برهم ها آنباالتری

7

هسرتند کره از نظرر محلری ییهرا گرروه اتی هرا جر . دپرهیرز کننر هرا نجر برا هرا تمراس انرواع یاز برخر باید

(.393، 1319گیدنز ) اند افتهیسازمان ها آنو مراتر کاستی در درون اند شدهتعری

قردیمی دیگرر نیرز وجرود یهرا تمردن مرا در بسریاری از ، اجرزا نظرام فدرودا ی اروپرا بودنرد ها رسته: ها رسته

ر اروپرا براالتری رسرته د. دافررادی برا تعهردا و حقرو متفراو بودنر سته هرای فدرودا ی شرام ر. دداشتن

یتررر ییپرراکرره منز رر دادنررد یمرروحررانیون رسررته دیگررری را تشررکی ر. دمرکررر از اشررراش و نج ررا بودنرر

ازرگانران ، بهقانران آزاد ، دسررفها م ع رار بودنرد از عروا گرفتنرد یمر فرادی که در رسرته سروم قررار ا. دداشتن

(.396، 1319دنز گی)و صنعتگران

ه ویرژه چهرار بر . کننرد یمر فرر هرا رسرته اسرتها یرا ، کاز بسریاری حراب برا بردگری ط قره ای یها نظام: طبقه

:تفاو را باید ذکر کرد

. شرروند ینمررط قررا برررخسش انررواع دیگررر قشرررها برره وسرریله مقررررا قررانونی یررا مرراه ی ایجرراد .1

از انرواع دیگرر قشرربندی هسرتند و مررز هرای بری ط قرا رتریپرا انعطراش عمردتاً ط قا یها نظام

.روش نیس کامسًهرگز

از انرواع ترر معمرود ای اکتسرابی اسر و تحرر اجتمراعی بسریار ترا انردازه ط قه یک فرد دسته که .3

.دیگر اس

نرابرابری در تملرک و کنتررد منرافع د افررا یهرا یبنرد اقتیرادی میران گرروه یهرا تفراو ط قا به .9

.ترند مهه معموالًر انواع دیگر قشربندی عوام لیر اقتیادی د. دتگی دارنبس یماد

8

در روابررط ش یرری و یفرره یررا تعهررد بیرران اساسرراًقشررربندی نررابرابری یهررا نظررامدر انررواع دیگررر .9

ارت اطررا گسررترده لیررر ش یرری عمرر قیرراز طر ، اساسرراًرعک ، بررط قرراتی یهررا نظررام. شرروند یمرر

(.396همان،) کنند یم

کنریه کره دارای منرابع اقتیرادی مشرترکی هسرتند و یر تعرط قه را گرروه بنردی وسریعی از افرراد هیتوان یم

ا کیر ثررو م. گراارد یمر ریتر ث داشرته باشرند تواننرد یمر در انواع شیوه هرای زنردگی کره داًیشدای منابع

ر جوامرع قرا عمرده ای کره د ط. دهنرد یمر به همراه شری پایره هرای اصرلی اختسفرا ط قراتی را تشرکی

ر برخرری کشررورهای صررنعتی د. ر قرره متوسررط و ط قرره کررارگ، طط قرره برراال: لربرری وجررود دارنررد ع ارتنررد از

(.391همان،)مانند فرانسه یا ژاپ یک ط قه چهارم دهقانان نیز تا ای اواخر قاب مسحظه بوده اس

ساختار طبقاتی

او در مرورد سراختار ط قراتی در جوامرع پیشررفته مسحظره یّره در تحلیر او تروان یدیدگاه کلری گیردنز را مر

گیدنز در ابتدا نظرام م تنری برر دو ط قره مرارک را کره شرام پرو تاریرا و برورژوازی اسر بره عنروان . ردک

رسروبی در یهرا یر و ری معتقرد اسر کره ایر مردد برخری از موقع ،ردیپرا یبک مدد تجریدی و نرا مر

معتقرد اسر کره عامر سرنوشر سراز در ایجراد نظرام ط قراتی ما کیر او . کنرد یجوامع واقعی را حاش م

و کنررد ییررا محرومیرر از دارایرری ابررزار تو یررد اسرر و رری در نهایرر ارت رراا خررود را بررا وبررر روشرر مرر

هرا در برازار سررمایه در قردر در میران گرروه یهرا معتقد اس که ط قرا بره طرور عمرده حاصر تفراو

.(502ص ،6131گر ، )داری اس

9

متنررا ر بررا ایرر سرره نرروع وگیرردنز معتقررد اسرر کرره سرره نرروع حقررو در بررازار سرررمایه داری وجررود دارد

-6: ایر سره نروع حقرو بره ترتیرر . شرود یبررای ایر جوامرع قا ر مر یا گانره ساختار ط قاتی سه ،حقو

نیررروی کررار اسرر کرره بنیرران سرراختار ط قرراتی جوامررع سرررمایه داری -1آمرروز یررا مهررار و -5دارایرری،

ط قره -5، د کنتررد دارد کره برر دارایری مو ر ،ط قره براال -6 بری به ای ترتیر ارت اطا اجتماعی نیرز . اس

آن را توانرد یکره دارایری چنردانی نردارد و ری دارای تحیریس ویرژه و مهرار آموزشری اسر و مر ،میانی

صرور ،کره جرز فررو نیرروی کرار خرود قردرتی نردارد ،ط قه پایی یرا کرارگر -1 و ،کنددر بازار م اد ه

.ردیگ یم

:کند یبه ای ترتیر گیدنز ساختار ط قاتی جوامع سرمایه داری را به ای صور ترسیه م

کره ما رک ردیر گ یمر را در برر هرا خرانواده انردکی از افرراد و نسر تاً ط قره براال در بریتانیرا تعرداد طبقه باال.6

آشرکار از نظرر پایگراه اجتمراعی میران ثروتمنردان نسر تاً وعی تقسریه نر . دقاب مسحظره ای هسرتن یها ییدارا

دو تاکیررد وبررر هرررکرره مررارک و گونرره همرران. دقرردیمی و ثروتمنرردان جدیررد در ط قرره برراال وجررود دار

در سرطوح براالی قردر یو اعضرا ط قره براال بره طرور بری تناسر آورد یمر رو قدر به همرراه ، ثکنند یم

از یتررا حرردتررا انرردازه ای از کنترررد مسررتقیه بررر سرررمایه صررنعتی و مررا ی و هررا آنفرروذ ن. دحضررور دارنرر

ردیررگ یمررموزشرری و فرهنگرری سرچشررمه ، آبرره مواضررع فرمانرردهی در حرروزه هررای سیاسرری شررانیدسترس

(.19939313گیدنز،)

سره ب رش نسر تاً مشر ص در . کننرد یشام افررادی اسر کره در مشرال م تلر کرار مر طبقه متوسط.5

.درون ای ط قه وجود دارد

10

محلرری و ی هررا کوچررک، ما کرران فروشررگاه یهررا هیکرره صرراح ان سرررما طبقتته متوستتط قتتدی -ا رر

.شود یکشاورزان کوچک را شام م

ه از کسرانی کره دارای مشرال مردیری یرا حرفره ای هسرتند تشرکی گردیرد اساسراً طبقه متوسط بتاال -

بیشرتر آنران شرکلی از آمروز عرا ی را . هاسر خرانواده یر دسرته شرام شرمار بسریاری از افرراد و ا. اس

نسرر افرررادی کرره دارای نظرررا آزادمنشررانه دربرراره موضرروعا اجتمرراعی و سیاسرری و انررد کررردهتجربرره

.باالس اًیتقرگروه های حرفه ای و ت ییی ن به ویژه در میا ها آنهستند در بی

کره بره انرد یترر هسرتند و شرام افرراد کره گروهری بره مراترر نامتجران پتایی طبقه متوسط - ج

.به کار مشیود هستند... عنوان کارکنان دفتری، نمایندگان فرو ، معلمان، پرستاران و

بره ایر معنرا کره . ابنرد ی یحیرر دوگانره مر دارای یهرا یر به طور کلی افراد ط قره متوسرط خرود را در موقع

مشرترکی را هره برا ط قره براال و یهرا یژگر یایر ط قره و . انرد هه سرتیز گیرر کررده را یت ثدر میان فشارها و

از طرفرری برررای ادامرره زنرردگی . هرره بررا ط قرره پررایی دارد و رری نرره سرررمایه دار هسررتند و نرره کررارگر یرردی

هموررون ط قرره کررارگر مج ورنررد نیررروی کررار خررود را برره سرررمایه داران بفروشررند و رری از طرفرری بیشررتر از

.بر محیط کاری خود کنترد دارند کنند یی که در مشال یقه آبی کار مافراد

در ایر ط قره نیرز . کننرد یاز افررادی تشرکی شرده اسر کره در مشرال یقره آبری کرار مر طبقه کارگر -1

.یک تقسیه بندی بر اساس سطح مهار وجود دارد

11

یرک اشررافی کرارگری در نظرر اللرر بره عنروان وشرام کرارگران مراهر اسر ط قه کارگر باال کره -ا

هرا درآمرد ایر گرروه براال اسر و از ث را شریلی برخروردار هسرتند و میرزان بیکراری آن . شروند یگرفته م

.که اس

فعا یر ،دنر کره بره آمروز انردکی نیراز دار ،ط قه کارگر پایی که در مشرال لیرر مراهر و نیمره مراهر -

، ص 6131گیرردنز، . )شرریلی کمرری برخرروردار هسررتند هررا انررد اسرر و از ث ررا درآمررد آن. کننررد یمرر

525-1.)

کره کرارگران از یا یشریل یتر م تمرام وقر و یرا پراره وقر برودن و میرزان حراب مشال ط قه کرارگر از

و پیرامررونی اقتیرراد برره روشرر یمرکررزرقررراری تمررایز میرران حرروزه هررای ب. کننررد یمررآن برخوردارنررد فررر

برره هررا آندر ن هسررتند کرره کررارگرا یهررا قسررم مرکررزی یهررا ب ررش. کنررد یمررسرراخت ایرر موضرروع کمررک

شرریلی درازمررد یترر مو از کننررد یمرربرراال کسررر نسرر تاً رآمرردهای ، دمشررال تمررام وقرر اشررتیاد دارنررد

، دسرتمزدها شریلی وجرود نردارد یتر م هسرتند کره در آنجرا ییهرا ، ب رش پیرامرونی یها ب ش. دبرخوردارن

(.319همان،)پایی اس و نس کارگران پاره وق زیاد اس

محررروم کرره یررک ط قرره یهررا یرراقلخررط فاصرر عمررده ای در درون ط قرره کررارگر برری اک ریرر قررومی و

عضررای ط قرره زیررری شرررایط کررار و سررطح زنرردگی آشررکارا ا. دوجررود دار دهنررد یمررزیررری را تشررکی

یهرا مرد هسرتند کره از جملره کرارگرانی هرا آنیاری از سر ب. دنسر بره اک ریر جمعیر دارنر یتر ییپا

(.319همان،)طوالنی بی کارند یا به طور متناو شال و بی کارند

12

مرزهرای مش یری ماننرد خطروا در هیتروان یایر اسر کره مرا نمر کنرد یمهمی که گیدنز مطررح مر مسدله

هرا ماننرد خررده نقشه جیرافیایی میان ای ط قا رسه کنریه و ایر امرر بردان د یر اسر کره برخری گرروه

بورژوازی یا پزشکان مستق و افرراد تحیری کررده تمایر دارنرد از مرزهرای ط قراتی ع رور کننرد چررا کره

متنراق ط قراتی یهرا یر بره بیرانی دیگرر موقع . دگانره دسترسری دارنر به بیش از یکی از انرواع حقرو سره

یرردهکرره گیرردنز مرررز برری ط قررا را برره درسررتی مشرر ص نکنررد و رری او در اینجررا از ا شررود یموجررر مرر

.ردیگ یبه عنوان ابزاری کمکی در برخورد با ای موضوع بهره م یابیساخ

کره سراختار ط قراتی را کنرد یمجرزا توصریه مر یهرا گیدنز بجرای صرح کرردن از ط قرا بره م ابره گرروه

متییر بدانیه که به طور معمرود از سره ط قره تشرکی شرده اسر و ری برر حسرر میرزان سراختیابی یا دهیپد

.متییر اس

و ایر گونره تعریر کرردن سراختار بره شرود یساختار از نظر گیردنز برر حسرر قواعرد و منرابع تعریر مر

اختار از طرفری نروعی قواعرد اسر کره اعمراد مرا را بره زبران گیردنز ایر سر . دوگانگی ساختار اشراره دارد

یهرا من عری بررای کرنش یو از طرفر کنرد ی چرا که مرا را وادار بره کرنش در قرا ی خراص مر کند یمحدود م

م راد برارز ایر قضریه . ما اس چرا که بدون وجرود ایر سراختار مرا قرادر بره انجرام برخری کارهرا ن رودیه

و از طرفری همری ( قواعرد )بایرد قواعرد زبرانی را رعایر کنریه از طرفری بررای صرح کرردن . زبان اس

وجرود ایر قواعرد و منرابع سراختار را (. منرابع )کره برا دیگرران ارت راا برقررار کنریه سازد یزبان ما را قادر م

از سروی دیگرر سراختار تنهرا از طریرق و در راسرتای فعا یر عوامر بشرری وجررود . دسراز یامکران پرایر مر

دیگرر یا بره گونره تواننرد یگرران مر کرنش از منظر گیدنز متییر هسرتند چررا کره برر اثرر پ ساختارها. دارد

بره ایر ترتیرر همری قواعرد و منرابعی کره در جریران تو یرد و براز تو یرد کرنش سراخته . باز تو یرد شروند

13

بره ع رارتی دیگرر زمرانی کره افرراد در قا رر ط قرا . باز تو یرد نظرام اجتمراعی نیرز هسرتند یلهوس شوند یم

اقتیادی روابطشان را با دیگران بر حسرر همری قواعرد و منرابع تنظریه کردنرد بره صرور نرا خودآگراه بره

(.625، ص 6130پیر سون، . )کنند یباز تو ید ای ط قا نیز کمک م

بی ط قررا ایرر اسرر کرره تررا چرره انرردازه ط قررا در طررود زمرران و در یررا منظررور گیرردنز از میررزان سرراخ

بره . شروند یو براز تو یرد مر نرد یآ یاجتمراعی مشر ص و متمرایز پدیرد مر یها م تل به م ابه دسته یها مکان

س دیگر سره نروع حقرو دارایری، مهرار تحیریلی و نیرروی کرار اگرر در درون یرک شری یرا جایگراه

( 501، ص 6131گررر ، )مشرر ص ترکیررر نشرروند ط قررا متمررایزتر و سرراخ یافترره تررر خواهنررد بررود

کدام از ای سه نروع حقرو فقرط م رتص یرک ط قره اسر و افرراد برا تیراحر هرر کردام از چرا که هر.

.کنند یای سه نوع حقو خود را به عنوان یک ط قه خاص از دیگر ط قا متمایز م

ترر و مضمون اصلی نظر گیدنز ایر اسر کره ترا چره حرد و برر اثرر چره عرواملی مررز بری ط قرا روشر

سره عامر . شروند یترتیرر ط قرا سراخ یافتره ترر و از همردیگر متمرایزتر مر و بره ایر شود یتر م واضح

سره عامر مهره دیگرر نیرز نحروه تقسریه . مهه او یه همان سه نوع حقوقی اسر کره افرراد در اختیرار دارنرد

نیروی کرار در محر کرار، نروع روابرط م تنری برر اقتردار در محر کرار و سر ک زنردگی و عرادا میررفی

و میرزان شرود یترر مر حسر ایر تقسریما و یرا عرادا خراص مررز بری ط قرا روشر بر. باشد یافراد م

بره عنروان م راد در برخری جوامرع نیرروی ( . 3-501همران، ص ) ابرد ی یساخ یرابی ط قرا افرزایش مر

و همررواره و ررای رنرردیگ یمتفرراو از هرره قرررار مرر یهررا کررار یرردی و کررارگران مرراهر لیررر یرردی در مکرران

و بره ایر شرود یدر ای موارد شرکاش بری ط قره کرارگر و متوسرط تقویر مر . دهند یم را انجام یا جداگانه

.دابی ییابی ط قاتی افزایش م صور ساخ

14

.هیکن یمدر ادامه نظریه ساخ یابی را به طور مفی بررسی

یابی نظریه ساخ

یعنری زمرانی کره آنترونی گیردنز در بحرد خرود دربراره شرک گیرری ط قرا آن را 1399اصطسح از ساد

مطرح کرد به سررع بره دایرره واژگران آن دسرته از اسرتادان و دانشرجویان جامعره شناسری و علروم انسرانی

(.1399 دنزیگ. )دبودن مند عسقهوارد شد که به بهره گیری از نظریه اجتماعی

ساخ یابیدو معنای

در اصرر فرانسرروی اسرر و در زبرران انگلیسرری معررادد نرردارد و ( Structuraction) یواژه سرراخ یرراب

صرطسح سراخ یرابی بره دو شریوه مررت ط برا هره ا. گرفتره اسر ا یعرار گیدنز آن را از زبان فرانسوی به

در شیوه ن س ، ایر اصرطسح جهر اطرس بره جریران تکروی یرافت سراختارها مرورد . به کار رفته اس

بره نحرو انتزاعری بره فرآینردهای پویرایی اطرس » یسراخ یراب دیر گو یمر گیردنز . استفاده قرار گرفتره اسر

(13: 1919ارکر، پ)«.ندیآ یمطی آن به وجود ها ساخ که شود یم

امرا . ، یرا نروع فرآینردهای ایجراد سراخ ، قابلیر کراربرد دارد هرا سراخ ای اصطسح صررش نظرر از نروع

تروان یمر ایر نحروه اسرتعماد را . شرود یمر ای اصطسح در هرر حراد بره فرآینردهای ایجراد سراخ اطرس

سراخ یرابی بره منز ره یرک . ردبدون از دس رفت هرر معنرایی، بره منز ره فرآینرد ایجراد سراخ تع یرر کر

مفهرروم فرآینرردی را بایررد برره رشررته ای از رخرردادهای دارای دوره زمررانی اطررس کرررد کرره میانشرران روابطرری

هررر . کنررد ی، همررراه بررا اثرررا تجمعرری، وجررود دارد کرره وجررود سرراخ مررورد بررسرری را ت یرری مررنظاممنررد

15

بره منز ره نروعی سراخ قلمرداد کررد، مشرروا برر ایر کره آن را مرکرر از روابرط بری تروان یمچیزی را

ساخ از طریرق تحلیر سراختاری یعنری برا تجزیره یرک چیرز بره بری اجرزای آن، شرناخته و . اجزا دانس

ن سررتی نحرروه کرراربرد اصررطسح سرراخ یررابی، برره ایرر موضرروع توجرره ( 36: مررانه. )شررود یمررقابرر در

و محیرود فرآینردهای برنرد یمر بری زمران نیسرتند، بلکره در زمران تراری ی بره سرر هرا سراخ که شود یم

دومری شریوه کراربرد اصرطسح . شرود یسراخ یرابی بره همری فرآینرد اطرس مر . تاری ی یا زمانمند هستند

ساخ یابی، م تص بره نروعی راه حر ویرژه بررای معضر سراخ یرابی بره صرورتی اسر کره در علروم

همری نروع اسرتعماد و کراربرد اسر کره گیردنز آن را بره عنروان پراره ای خراص از . اجتماعی مطرح اسر

از یررک سررو، واقعیرر . واژگرران نظررری خررود، جهرر تع یررر خاصررش از نظریرره سرراخ یررابی برمرری گیرررد

بری یهرا رابرط مرکرر کره از ییهرا کر یعنری -اجتماعی از انواع متنوعی از سراختارها تشرکی شرده اسر

یر سراختارها ا. انرد شرده تشرکی ( قشرربندی یهرا نظرام اعتقرادی، و یهرا نهادهرا، نظرام اجزایی چرون )اجزا

محیررود هررا سرراخ هررر یررک از ایرر . باشررند یمرردارای تررداوم زمررانی و اوصررافی هسررتند کرره ترراری ی

از سروی دیگرر، . هسرتند ( بره همران معنرایی کره مرورد بحرد قررار گرفر ) یفرآیندهای تاری ی ساخ یراب

ایر . شروند یمر ، پرر دهنرد یمر سرامان هرا آنکره زنردگی خرود را بره واسرطه ییهرا نسران ابرا هرا ساخ ای

یرا در شروند یمر ، بره باورهرایی معتقرد رنرد یگ یمر را در نهادهرا برر عهرده هرا نقرش هستند که تیدی ها انسان

از حراب واقعیر اجتمراعی، تمرایز بری اجرزای سراخ اجتمراعی و ایر . رنرد یگ یمر قرار ینابرابرمناس اتی

(31: همان. ) مواد و میا ح انسانی تمایزی بنیادی اس

مفاهی و اصطالحات نظریه ساخ یابی گیدنز

16

اخ ، بره سر . بره کرار گرفر ترر یکلر هه به معنای فنری و هره بره معنرای توان یممفهوم ساخ را : ساخ

اجتمرراعی دخیرر اسرر و در نظریرره یهررا نظررامبرره صررور بازگشررتی در برراز تو یررد ،م ابرره قواعررد و منررابع

یهرا یژگر یوگفر کره سراخ اشراره دارد بره تروان یمر ترر یکلر به معنرایی . بنیادی اس کامسًساخ یابی

سراخ مقو ره ای اسر کره در هرر یرک از مفراهیه سراختاری زیرر . نهادی شده خرواص سراختاری جوامرع

. مستتر اس

یا های جامعه ا یکلاصود سازمان یافت : اصود ساختاری -۸

.اجتماعی دخیلند یها نظامنهادی یبند من ع که در مفی -مجموعه های قاعده : ها ساخ -2

اجتمراعی کره در طرود زمران و مکران امترداد یهرا نهرادی شرده نظرام یهرا یژگیو: خواص ساختاری -۵

(۸71: ۸۵۱۵کس ، ) . دان افتهی

عررامسن در در و دریافرر و یهررا ییتوانررااشرراره دارد برره خیوصرریا و ش یرری و :عاملیتت

هررا را دسررتیابی و تفسرریر و تحلیرر و ارزیررابی و سررنجش و اینکرره برره عنرروان عامرر بررر روی جهررانی کرره آن

.گاارند یاحاطه کرده اس ت ثیر م

تحلیر جامعره خیسراسرر ترار دانرد کره مری یر را عاملتحلیر جامعره شرناختی مسردله یترر مهه دنزیگ

هررا و انسرران برره گررروه یبررر کررارگزاردر نظریرره عاملیرر . برراز نوشرر آن رامررونیدر پ ترروان یمررشررناختی را

آگرراهی و عمرر انسرران در ایرر دیرردگاه، . شررود یت کیررد مرر یسرروژه گررط قررا اجتمرراعی و فلسررفه آگرراهی و

.کند یدر جامعه ایفا م یا نقش تعیی کننده

فکرر محروری نظریره گیردنز، مفهروم سراختار بنردی اسر کره بره گفتره گیردنز : ستاخ یگ یدو سو

بره نظرر او جامعره شناسری، معمرواًل سراختار را نروعی ویژگری مقیرد . لا اً برا دوگرانگی سراختار پیونرد دارد

17

: ۸۵۱۳رایرر، ک. ) امرا در واقرع سراختار چراره سراز نیرز هسر دانرد یمر کننده یا تعیی کننده حیا اجتمراعی

اجتمراعی هره وسریله و یهرا سراخ ایر اسر کره خرواص سراختاری نظرام یگر یدو سوور از منظ( ۸4۵

سراخ ، یگر یدو سرو مفهروم برر اسراس . دهنرد یمراکور را تشرکی مر یهرا هه نتیجه اعما ی اس که نظام

امرا بردی ترتیرر همران قواعرد و . شروند یدر تو ید کرنش متقابر بره قواعرد و منرابع متوسر مر کنش گران

بنرابرای ، سراخ حرا تی اسر کره در . شرود یو بنرا مر یزیر ر یرهگار همی کنش متقاب مجردداً پر منابع از

برره گفترره گیرردنز ( ۸7۳: ۸۵۱۵کسرر ، . )شررود یآن رابطرره میرران جررز و کرر در برراز تو یررد اجتمرراعی متجلرری مرر

.ک چیز یا یک موضوع مورد مطا عه دو وجه داردی. ای دوگانگی در واقع دو وجهی بودن اس

اساس نظریره سراختار بنردی، قلمررو پژوهشری اسراس علروم اجتمراعی نره تجربره کرنش فرردی و نره بر

اجتمرراعی بلکرره کررردار هررای اجتمرراعی سررامان یافترره در زمرران و مکرران اسرر ا یکلرروجررود نرروعی

یوصرریا معینرری دارد کرره نهادهررا ، خکردارهررای اجتمرراعی و ررااانسررانی یهررا کررنش( ۸4۳:۸۵۱۳کرایررر،)

در کررنش یگرر یاز دو سررو هیترروان یمررسرردله عمررده ایرر اسرر کرره چگونرره م. انررد شرردهبنررا هررا آنبررر اسرراس

هرا بره نظرام از کرنش یعنری . حرکر کنریه و مکران زمران یدر راسرتا یگر یدو سوچهره به متقاب چهره به

و زمران یدر راسرتا یگر یدو سرو متقابر چهرره بره چهرره بره در کرنش یگر یسو از دو توان یم و چگونه

از حرکررا ییهررا مکرران مرردد -یرردنز بررا اسررتفاده از اصررطسح زمرران گ( ۸4۱:۸۵۱۳همرران، )د رسرری مکرران

را در راسررتای مسحظررا جامعرره هررا آنو کنررد یمررروزمررره مررردم در چهررارچو زمرران و مکرران درسرر

گیردنز قابر توضریح اسر یابیر بنرابرای مفهروم دیگرری کره در نظریره سراخ . کنرد یشناختی تعردی مر

.مفهوم زمان و مکان اس

18

زمان و مکان

در جوامررع مررا ق رر مرردرن، زمرران و ...د ی هسررتنا زمرران و مکرران در نظریرره گیرردنز متییرهررای تعیرری کننررده

محاسر ه زمران هماننرد اخترراع خرط، مربروا بره جوامرع . مکان به نحو لیرقاب تفکیکی بررهه منط رق بودنرد

مکررانی و رخرردادهای مررنظه ط یعرری – اجتمرراعی یهررا ه زمرران بررا شرراخص محاسرر . کشرراورزی اسرر

همونرری محاسرر ه زمرران بررا مکرران در ارت رراا بررود و همرری ارت رراا، عرردم یکنررواختی و . بررود ریپررا امکرران

کره در نقراا م تلر یرک سررزمی نیرز شرد یآشفتگی زمانی را نه تنها در میران مما رک گونراگون سر ر مر

گرردد یخترراع سراع مکرانیکی کره سرابقه آن بره اواخرر قررن هیجردهه برمر ا. اختسش زمانی وجود داشر

اجتمرراعی صررور یهررا ایرر تفکیررک کرره هنرروز در سررطح سررازمان. برره تفکیررک زمرران از مکرران کمررک کرررد

در سرطح جهران یکدسر و اسرتاندارد شرد و امرروز هرا هیتقرو . نگرفته بود میاش شد برا گسرتر مدرنیتره

اگرر چره بسریاری از کشرورها سراد نوهرای م تلر دارنرد . سیسرته زمرانی واحرد هسرتیه یریکارگ بهشاهد

.کنند یواحد پیروی م یابیزمان اما همگی از چارچو

کرره مکرران را در دیررگو یو مرر پررردازد یگیرردنز برررای تشررریح ایرر ایررده خررود برره توضرریح بیشررتر مکرران مرر

هرا، ایر مفهروم بره مجموعره . نمرود یپررداز به کمرک مفهروم محر یرا منطقره، مفهروم توان یبهتری حا م

.مادی فعا ی اجتماعی مستقر در مناطق جیرافیایی اشاره دارد یها طیاوضاع، شرایط و مح

.دهد یها و نهادهایی اس که امر اجتماعی را تشکی م عام گریزناپایر در کنش: زمان

کره در طرود زمران شروند یفقرط ترا هنگرامی حفر مر دهنرد یکه اعماد اجتماعی را تشکی مر ییها رواد

شرک و رسره از راه هره مرا ، فاجتمراعی یر از تحلگیدنز معتقرد اسر حراش زمران و مکران . ابندی یتداوم م

ایر اسر کره دیر آ یمر کره پریش یسرو ا ر اد حر . کنرد یمر شرد تحریر را بره گیری واقعیر اجتمراعی

19

؟ از طریرق سرلطه برر اشر اص آورنرد یسرلطه فرراهه مر چگونه منابعی برای اعمراد صرور گونراگون ها مکان

هرا قرردر ، هسرتند کره در آن ییهرا هرا مکران دو ر – هرا م ر شرهرها و ملر برخری مکران . عر یبرر ط و

اجرازه کنتررد ( م ر دسرتگاه حکرومتی دو ر )قردر ، بره یرک سرازمان یهرا رش. شود یخلق و متمرکز م

.دهد یاند م ها پراکنده تابعان خود را که از نظر زمانی و مکانی در دور دس

مکررانی را – زمررانی یریررگ حرراد گسررترده شرردن روابررط اجتمرراعی در طررود زمرران و مکرران یررا فاصررله

.نظام فهمیدو یک ارچگی اعی با توجه به تمایز گیدنز بی یک ارچگی اجتم توان یم

و مش یرره نرردبرری اشرر اص کرره در حضررور یکدیگرای اسرر روابررط دو جان رره : یک ررارچگی اجتمرراعی

.اس یا لهیجوامع کشاورزی کوچک سنتی و ق

.که در حضور یکدیگر نیستند ییها روابط بی اش اص و جمع: یک ارچگی نظام

یک ارچگی نظام از دو من ع

دیآ یبه دس م

توان مردم در کنترد خود جامعه: منابع اقتداری -1

مربرروا برره کنترررد نرره یهررا ییتوانررا: منررابع ت یییرری -3

(۸۱7، ۸۵۱۵کس ، )اشیاا تنها اشیاا بلکه جهان

شرررا اساسرری کررنش . دارنررد و مکرراندیگررر در زمرران یهررا آدمهررر دو ایرر متییرهررا بسررتگی برره حضررور

متقابرر رو در رو ایرر اسرر کرره برره گونرره ای دیگررران در همرران زمرران و مکررانی کرره کنشررگر وجررود دارد

و در نتیجرره ابنرردی یمرراجتمرراعی در زمرران و مکرران گسررتر یهررا نظررامبرره هررر روی . حضررور داشررته باشررند

ی و مکررانی در جهرران یررک چنرری فاصررله گیررری زمرران. دیگررران ممکرر اسرر دیگررر حضررور نداشررته باشررند

برر اسراس . بریش از پریش افرزایش یافتره اسر ونقر و حمر نروی ارت اطرا یهرا صرور امروزی بر اثرر

اجتمرراعی را تعیرری یهررا نظررامقلمررروی نظررر گیرردنز کردارهررای اجتمرراعی سررازمان یافترره در زمرران و مکرران

20

و معتقرد اسر کره کنرد یفاده مر در آثرار خرود بره کررا از مفراهیه زمران و مکران اسرت اتفاقراً کره کننرد یم

را برررای توصرری و ط قرره او ایرر مفرراهیه. را در کنررد هررا آنجامعرره شناسرری هررین گرراه نتوانسررته اهمیرر

(773:۸۵74ریتزر، . )برد یماجتماعی به کار یها نظامبندی

آنورره . یررا موقعیرر هرره حضرروری اسرر ،فضرران آنورره نقررش نهررادی دارد فرررد نیسرر بلکرره واحررد زمررا

ای نیس که چگونره نقرش برازی کننرد، بلکره ایر اسر کره چگونره واکرنش نشران دهنرد و دانند یممردم

از دیرردگاه گیرردنز واحرردهای پایرره ای سرراختار اجتمرراعی بررر . عمرر کررردن در یررک موقعیرر را یرراد بگیرنررد

کرردار تعریر شرده برا ییهرا یر موقعیرک فررد نیسر بلکره و منز ر نقرش هیر ا آموختره خسش آنوه مرا

یهررا یر موقع. دهررد یمر شررک را کنررونی مرا و رفترار هیکنر یمرربره درون و بیرررون آن حرکر کره مررا اسر

و کنررد یمررفرررد را ایجرراد یهرا یررو فعا در ، قرر، تعهرردا شررانیو عملترکی ررا اخسقری نهرادی همررراه بررا

.ها نقشکه اهمی علمی دارند نه هستند ها یموقعای اا

اک رر نظریره هرای اجتمراعی . زمران برا تیییرر اجتمراعی اشرت اهی اساسری اسر بر ابر گرفت دنزیاز نظر گ

بره صرور جردی در نظرر انرد نتوانسرته نیرز را آننه تنها زمانمنردی کرردار اجتمراعی بلکره خرواص مکرانی

کره بگروییه رسرد ینظرر نمر اود، هرین چیرز پریش پرا افتراده و بیهروده ترر از ایر ادعرا بره در نگراه . بگیرند

، امرا نره زمران و نره مکران وارد کرانون نظریره اجتمراعی افترد یمر مراعی در زمران و مکران اتفرا فعا ی اجت

بره ردیر گ یمر انجرام هرا آنکره کرردار اجتمراعی در ییهرا طیمحر بلکه ای دو مقو ه بیشتر بره عنروان اند نشده

. ، در زمرانی اسر در مورد زمران، د یر ایر وضرع عمردتًا تر ثیر و نفروذ تمایزهرای همزمرانی . اند شمار آمده

بره دن راد داشرته اسر کره زمران نروعی حرد و مررز را یکسان ساخت زمران برا تیییرر اجتمراعی ایر پیامرد

21

. یای برا اهمیر ثرانو یرا بره هرر حراد بره عنروان پدیرده . اجتماعی پایدار قلمرداد شرده اسر یها نظهبرای

(۸27:۸۵۱۵پارکر،)

اجتمراعی کره چیرزی شر یه آنراتومی بردن یرا لروم در عای واقعی که مفهروم مترداود سراخ اجتمراعی

اسکل فلزی ساختمان اسر آکنرده از تیراویر مکرانی اسر ، شراید د یر دیگرری باشرد برر ایر کره چررا

: 2۳۳کسرر ، . )اهمیر خرود مکران بره نردر در نظریره اجتمراعی برره حرد کرافی مرورد ت کیرد بروده اسر

حرر م) دایی مکررانی برریجرر. شرروند یمررمکرران تعریرر -روابررط زمرران بررر حسرررمنرراطق معمرروالً ( ۸۵۱۵

. نیرز هسر هرا آناسرتفاده از یهرا زمران حراد تمرایزی بری یدر عر هرا در خانره ( مح خروا )و ( یزندگ

برا ایر حراد . دهرد یمر رخ و مکران برزر درزمران و چره اجتماعی چره کوچرک یها نظامساخ یابی همه

یر درهره آمی رت حضرور و ا. دخ یرابی بره حراد تعلیرق نیرز درمری آیر روابط زمانی و مکانی طی ای سرا

هرر جامعره ای بره شرکلی دسر انردر . اجتمراعی نهفتره اسر یهرا نظرام سرازی لیا در بط ماهیر بنرا

در نظریرره سرراخ یررابی زنرردگی اجتمرراعی .اسرر و مکررانزمرران یهررا یمحرردودکررار از میرران برداشررت

بلکره همورون ترداوم هرا سراخ زنردگی نره بره منز ره . شرود یمر دانسته عماد اجتماعی نظه یافتهامتشک از

کره پریش از همره در سرطح آگراهی عملری نظره شرود یمر وجود روزمره مت یرا زمینره قراردادهرایی تجربره

بلکرره در روا منررد شرردن . برانگی ترره شررده نیسرر سررتمرار زنرردگی روزانرره پدیررده ای مسررتقیماً ا. انررد افتررهی

(2۱3:همان) .ابدی یماعماد تحکیه

: رابطه بی عاملی و ساختار

22

. گیرردنز مطرررح شررده رابطرره برری عاملیرر و سرراختار اسرر یابیرربحررد دیگررری کرره در نظریرره سرراخ

اساسرری از مسررا بسرریار دور یکرری یهررا زمررانابطرره برری عاملیرر و سرراختار در حرروزه جامعرره شناسرری از ر

سقرره برره پیونررد سرراختار و ع. برروده اسررانتو رروژی اپیسررتمو وژی و رو شناسرری و ا یرربررر نظرحرراکه

اخ یرابی سر . خرورد یمر وابسرته بره سرن اروپرایی بره چشره پرردازان هیر نظرعاملی در کارهای شماری از

،و زمینرره بوردیررو سرراختمان ذهنرری آرچررر، نظریرره یدر کارهررا و فرهنرر میرران عاملیرر پیونررد ، گیرردنز

و زیسرر جهرران و نظررام، سرراختار بنرردی رروکز -تررس فررراوان هابرمرراس برررای تلفیررق جهرران حیرراتی

.هستند ها تس رهیاف تو ید نف جامعه تورن از جمله ای سرانجام

مجموعره کردارهرای مجزایری نیسر کره برا هره ترکیرر شرده باشرد، « املیر ع»یرا « نشک»از نظر گیدنز

جریرران مررداخس علرری و»: اسرر از ع ررار دنزیرراز نظررر گنش کرر. سررا« رجریرران مررداوم کررردا»بلکرره

(۵۱۵، ۸۵۱7، پور ییجس. )«در جهان رخدادها موجود ریدر س جسممندفکورانه موجودا واقعی و

بررر یعنرری . مررا در مقررام عررامسن اجتمرراعی، دسرر کرره تررا حرردودی، ترروان ت مرر و بازاندیشرری داریرره

گیرردنز . هیکنرر یهررا را نسرر برره رفتارهررای دیگررران تنظرریه مرر آنمرران کنترررد و نظررار داریرره و یهررا کررنش

یهرا انیر یعنری جر . هسرتند « ردارهرای اجتمراعی ک» یشناسر معتقد اس واحردهای مناسرر تحلیر در جامعره

یا نسرر تاً آگاهانرره یهررا زهیررممکرر اسرر بترروانیه در برخرری مرروارد، انگ. مجررزا یهررا موجررود کررنش نرره کررنش

آگاهانره یا زهیر درباره کردارهایمان داشرته باشریه، امرا اللرر اوقرا درگیرر کردارهرای روزمرره هسرتیه و انگ

« آگراهی عملری »، کنرد یاز نظرر گیردنز آنوره مرا را در ایر مروارد هردای مر . کنرد یو عقسنی هردایتمان نمر

سر کره مرا برر حسرر عراد ق لری ا یا نره یبه ای معنا که نظار باز اندیشرانه بررکنش م تنری برر زم . اس

بره . هیر رو یخراص مر یا زهیر و فقرط هنگرام انجرام کراری لیرمعمرود بره سررا یرافت انگ هیکن یبر آن تکیه م

23

تفسریری جمعری، کرنش معنرادار یهرا اعتقاد گیدنز، در هرر دو مرورد مرا قرادر نیسرتیه بردون تکیره برر طررح

.ای نکته، مقدمه ورود به مفهوم ساختار اس . داشته باشیه

گیردنز . هنگرام اسرتفاده از واژه سراختار، دو معنرا را برا هره تلفیرق کننرد لنرد یما شناسران جامعهبسیاری از

منظررور او از نظررام، ا گوهررای . شررود یتمررایز قا رر مرر« نظررام»و « سرراختار»برررای تفکیررک ایرر دو معنررا، برری

وجرود دارنرد و « مکران –مران ز»هرا در بره ایر معنرا کره نظرام . متقاب اسر یها ثاب قاب مشاهده در کنش

واعررد و ق»را « اختارسرر»خرراص مشرراهده کنرریه، امررا یهررا هررا و مکرران هررا را در زمرران آن هیترروان یمررا واقعرراً مرر

. کننرد یتفسریری جمعری در یرک نظرام اجتمراعی خراص عمر مر یهرا کره بره منز ره طررح دانرد یم« منابعی

در واقررع، زبرران . بطرره زبرران بررا گفتررار اسرر را رابطرره سرراختارها بررا کردارهررا ماننررد کنررد یگیرردنز اسررتدالد مرر

، امررا در عرری دهنررد یسرراختارها کردارهررا را سررازمان مرر. نامررد یمیرردا چیررزی اسرر کرره گیرردنز سرراختار مرر

گرچره مرا سراختارها را بره م ابره نیروهرایی . شروند یحاد خود نیز از طریرق کردارهرا ت یر و براز تو یرد مر

هرا آن تروان یهرا صررفًا وجرودی مجرازی دارنرد، یعنری نمر ، امرا آن هیکنر یکه بیرون از ما وجود دارند تجربه م

از قواعررد یا زبرران مجموعرره. ، برره طررور مسررتقیه مشرراهده کرررد بررر کردارهررارا جررز از طریررق ت ثیراتشرران

و مرا بردون وجرود ایر قواعرد قرادر بره تو یرد سر قابر ب شرد یزایاس که کسم یا گفترار را سرامان مر

امرا در عری حراد . ، رمزگشرایی کننرد هیکنر یصرداهایی را کره تو یرد مر تواننرد ینمر زیرا دیگران. فهه نیستیه

(۵7۵:همان . )شود یزبان هه به ای د ی وجود دارد که در س ما استفاده و باز تو ید م

(ساختاربندی) یابی نظریه ساخ

24

یرا برا شروند یکره یرا برا قضریه فررد و عامر آلراز مر کنرد یرا بررسری مر ها هیگیدنز طی وسیعی از نظر

.کند یگیدنز هر دو نظریه را رد م .قضیه ساختار و جامعه

پهنره اساسری بررسری علروم اجتمراعی برابرر برا نظریره سراختاربندی، نره تجربره »: گیدنز اعتقراد دارد کره

اجتمراعی، بلکره ایر پهنره همران عملکردهرای اجتمراعی ا یکلر کنشگر فردی اسر و نره وجرود هرگونره

برر ایر م نرا گیردنز سره مفهروم خودآگراهی اسرتدال ی، . «رنرد یگ یمر اس که در راستای زمان و مکان سرامان

سرراختارهای اجتمرراعی »: ز نظررر گیرردنزا. کنررد یمررخودآگرراهی کرراربردی و ناخودآگرراهی را از هرره تفکیررک

و روابررط و معررانی کرره افررراد در هررا نقررش رراهر شررونده ای از قواعررد، دفعترراًع ارتنررد از مجموعرره کلرری و

. «شروند یمر سرازماندهی، براز تو یرد و متحرود هرا انسران به دن اد آینده به کمرک اندیشره و عمر ها آندرون

نره گردنرد یمر هرا آنو م تکرر تحرود در کننرد یمر کره در طری زمران سراختارها را خلرق هستند ها انسانای

در بعررد . اجتمرراعی اسرر یهررا یمحرردودتررابع هررا آنو ابتکررارا خسقانرره هررا یررفعا رری خررود جامعرره و

هسررتی شناسرری، سرراخ یررابی مشررروعی قطررر بنرردی کررنش و جامعرره را ق ررود نرردارد و بررر آن اسرر کرره

(۸7۱:۸۵۱۵کس ،. )دکنش و جامعه را به عنوان شدون متداخ و ت ثیرگاار بر هه مفهوم پردازی کن

مر در صرور بنردی نظریره سراخ یرابی ایر اسر کره یهرا یپررواز یکری از بلنرد » :دیگو یمگیدنز

در نظریره سراخ یرابی حیطره اصرلی مطا عره علروم اجتمراعی نره مطا عره . به ای دو ام راتروری پایران دهره

اجتمراعی اسر ، بلکره اعمراد اجتمراعی کره در طرود زمران ا یکلر فرد کنشگر و نه وجود هرین شرکلی از

عملرری در نظریرره سرراخ یآگرراهمفهرروم « .قلمرررو مطا عرراتی علرروم اجتمرراعی اسرر . انررد افتررهیو مکرران نظرره

ای همان خیوصری عامر یرا فاعر انسرانی اسر کره سراخ گرایری نسر بره . یابی بسیار بنیادی اس

و نرره سرراخ کنررد یمرررا نرره آگرراهی ایجرراد هررا یرربررر اسرراس اندیشرره گیرردنز فعا . آن لافرر برروده اسرر

25

ضررم ابررراز وجررود برره عنرروان کنشررگر درگیررر هررا انسررانیرر و نرره سرراختار اجتمرراعی، بلکرره اجتمرراعی واقع

گیردنز . شرود یمر و از طریرق همری فعا یر اسر کره هره آگراهی و هره سراختار ایجراد شروند یمفعا ی

« سرراختمان جامعرره»ن او در آثرراری چررو. اسرر یج ررر برراورمررورد جا ررر ترروجهی از آمیررز اراده برراوری و

. دذهنیرر فررردی را برره ایفررای نقررش واقعرری و صررور ب ررش در جهرران اجتمرراعی بررازآور کوشررد یمرر

(۸۵۳:۸۵۱۵کس ،)

در قا ررر سرراخ جامعرره یجامعرره سررازگیرردنز بیرران چگررونگی یابیررمسرردله اصررلی نظریرره سرراخ

. انجامرد یهرا کره بره براز تو یرد اجتمراعی مر شررایط سرازمان دادن مسرتمر یرا تیییرر شرک سراخ . باشد یم

.معی کرد یوجود شناسرا با حرک از معرف شناسی به ا هیه و اساس نظرگیدنز ج

مقابرر را نقطررهآنرران پررردازان هیررنظرگیرردنز نظریرره سرراخ یررابی خررود را از برری دو موضررع کرره سررایر

یعنرری از برری نظریرره هررای مربرروا برره جمررع از یررک طرررش . آورد یمرربرره وجررود کننررد یمرریکرردیگر تلقرری

برر ترا ابرد ی یمر او در بری ایر دو نظریره زمینره مشرترکی را . نظریه هرای مربروا بره فررد از طررش دیگرر و

در زنرردگی اجتمرراعی، از یزیررهررر چ. یررک تیررور سرراده نظریرره سرراخ یررابی خررود را ترردوی کنررد اسرراس

در یرک شرود یمر ترا آنوره وضرعی فکرری یرک فررد محسرو رنرد یگ یمر جهرانی در برر یها ستهیسآنوه

در نظریره . رفترار اسر ردار بره معنری اجررای ماهرانره رفترار و تعامر کر . داجتماعی بره وجرودمی آیر کردار

و قلمررو کنرد یمر ساخ یرابی فررد و سراخ نظرام اجتمراعی در زمران و مکران بره همردیگر ارت راا پیردا

. دپیررداکرده انرر مطا عررا علرروم اجتمرراعی بررسرری اعمرراد اجتمرراعی اسرر کرره در پهنرره زمرران و مکرران نظرره

(.24۵-4: ۸۵71 ،استونز)

گیدنز هیبر نظرانتقادات وارد

26

برر اجتمراعی را ی[ هرا سرته یس=] هرا نظرام و هرا سراخ را فرآینرد سراخ یرابی « ساخ یابی»پارکر، نظریه

برره وجررود هررا انسررانکرره ایرر ییهررا سرراخ و قرردر عینرری هررا انسررانرابطرره برری قرردر ذهنرری حسررر

کره برر اسراس ایر کنرد یمر ، تعریر آورد یمر بره حسرا « دوسرویه »ه و آن را رابطر کند یم، ت یی اند آورده

بحرد پرارکر، . از نظرر نروع تفراوتی نیسر هرا سراخ و قردر عینری هرا انسران تعری بی قردر ذهنری

دفراع و پیشرنهادهایی در « دوگرانگی »ز اسر کره ا « سراخ یرابی »ه معطوش بره ایر نظریرا منتقردان نظریر

برر اسراس منتقردان گیردنز معتقدنرد کره ت یری سراخ یرابی سراخ اجتمراعی . انرد کررده ای راستا مطررح

بره دسر شسرت از دوگانره دیردن زومراً ق ود نقرش توممران فرآینردهای عینری و قردر عاملیر انسرانی،

بره عنروان یکری از یرر انمری انجامرد و آن گونره کره کر ( فاعر شناسرنده ) و عاملیر ( عی خارجی) ساخ

دوگانره انگراری مردعی ناهمسران برودن سراخ و عاملیر اسر ، حراد آن کره »: دیر گو یمر دنز منتقدان گیر

. عمررده نظریرره گیرردنز را بررر شررمرده اسرر یدرون دادهرراوی . گیرردنز در پرری اث ررا همسررانی آن دو اسرر

ایر . کرایر معتقد اس کره نظریره سراختاربندی را بایرد معرادد برا کرارکردگرایی سراختاری بره شرمار آورد

چررخش زبرانی یهرا نشیر بدر حرا ی کره . س به منظور حف مفهوم ساختار بره م ابره یرک کر اسر کار ت

. دحفرر کنرر خواهررد یمرررو شناسرری مررردم نگررر در جامعرره شناسرری را نیررز برره خیرروصدر فلسررفه و

کره گیردنز وامردار رو شناسری مرردم نگرر، ا گروی سره وجهری کنرد یمر او اضرافه ( 193: 1991کرایر،)

رایررر، ک. ) فرویررد از نهرراد، خررود و خررود برتررر و نیررز جملرره کلیرردی مررارک دربرراره جامعرره و انسرران اسرر

1991 :193)»

27

:ک اجتماعیتحرّ

چررا کره شرود یبره صرور متییرر در نظرر گرفتره مر کنرد یکره گیردنز ترسریه مر یا گانه ساختار ط قاتی سه

از نظرر گیردنز کرنش افرراد مسرتلزم قردر .دخرود شررایط را تیییرر دهنر یهرا از طریق کنش توانند یافراد م

پرر .دیررآ یاسرر و کررنش گررری کرره گنجررایش تیییررر شرررایط را از دسرر داده باشررد عامرر برره حسررا نمرر

همری د یر بره .داز طریرق ترس و کوشرش موقعیر و وضرعی خرود را تیییرر دهنر توانند یکنش گران م

.دکن ی اجتماعی تاکید فراوانی مگیدنز بر تحر

اقتیررادی م تلرر اشرراره –اجتمرراعی یهررا یررهررا برری موقع اجتمرراعی برره حرکرر افررراد و گررروه تحررر

حرکر بره . اقتیرادی اسر - عمودی به معنرای حرکر بره براال یرا پرایی نردبران اجتمراعی تحر .دکن یم

در جوامررع سرررمایه داری . نزو رری اسرربرره سررم پررایی تحررر صررعودی و حرکرر سررم برراال تحررر

هررا و ا گوهررای رفترراری متفرراو اجتمرراعی نظیررر ارز یهررا یژگرریط قررا اجتمرراعی م تلرر از حرراب و

یهرا یر اجتمراعی نراچیز باشرد ایر ط قرا بره صرور هو تحرر یا به نظر گیدنز اگر در جامعره .دهستن

و ا. دبرا هره تفراو دارنر اجتمراعی کرامسً یهرا یژگر یاز حراب و اجتماعی مش ص و متمایز درمی آینرد کره

فراینردی اسر کره طری یابیر سراخ ه ع رار دیگرر بر . ددهر یتوضریح مر یابی ساخ ای پدیده را با مقو ه

حراد هرر چره تحرر .دشرون یمعنرادار اجتمراعی ت ردی مر یهرا آن ط قا از مقروال اقتیرادی بره گرروه

(643ص 6136 ،ملک) . باشد ساخ یافتگی بیشتر اساجتماعی در یک جامعه کمتر

انسرداد اجتمراعی بره فراینردهای م تلفری . انسرداد اجتمراعی بسریار رایرج اسر یرده در ای گونه جوامرع پد

هرا محرروم بره منرابع و فرصر یابیر اجتمراعی دیگرران را از دسر یهرا یاشاره دارد کره برخری گرروه بنرد

ری منرابع بیشرت از ایر طریرق اوالً خواهنرد ید ی ای امر آن اس کره اک رر اوقرا ط قرا براال مر .دسازن یم

28

برره عنرروان م رراد ط قرره برراال در .دمتمررایز کننرر تررر ییخررود را از ط قررا پررا اًیرردر اختیررار داشررته باشررند و ثان

یرر ط قرره از از ایرر رو ا. جوامررع سرررمایه داری توانسررته از تحررر اساسرری در جامعرره جلرروگیری کنررد

هررا و ا گوهررای رفترراری مشرر ص و مرزبنرردی شررده برخرروردار اسرر و برره ایرر ترتیررر تمررایز ایرر ارز

. تر و بر حسر ای امر میزان ساخ یابی بیشتر اس ط قه از ط قا دیگر آسان

در مراحرر ابترردایی تحررود ط قرره کررارگر در جوامررع لربرری تمررایزا مربرروا برره محرر سررکون در

برره یا داشرر و چنرری تفکیکرری اشررکاد عمررده یا و در آگرراهی ط قرراتی نقررش عمررده ط قررا یابیرر سرراخ

در حکره مررز ط قراتی کشرور گرارد یوی در انگلری خطری کره از مرکرز کشرور مر یرده ه عقب. خود گرف

ه ای معنا کره در شرماد کشرور ط قره کرارگر متمرکرز شرده اسر و در مقابر ب رش چشرمگیری از ب. اس

یرردهز نظررر او یکرری از نمودهررای پد ا. دمنرراطق جنرروبی کشررور سررکون دارنرر ط قررا متوسررط و برراال در

کرارگری یهرا ایر گونره گرروه . اشرتیاد در صرنایعی ماننرد زلراد سرن اسر ساخ یابی در ط قه کرارگر

انرد و برر حسرر محر کارشران و جردایی آن از در روستا یا شهرهای معینری بره طرور منرزوی مجتمرع شرده

(643 ، صهمان. )دان ص ساخ پیدا کردهمناطق دیگر در ط قا مش

:اهمی نابرابری

کره چررا نرابرابری مسردله مهمری در کنرد یآلراز مر سرااد گیدنز بحد خود را در مورد نابرابری با طرح ایر

علوم اجتماعی اس ؟

جرود شرکافی برزر در جامعره میران فقررا و. به نظر وی در وهلره اود نرابرابری یرک مسردله اخسقری اسر

اصرواًل نرابرابری همیشره یرک ما فره اخسقری دارد کره اگرر بره . النیا از حاب اخسقی قابر توجیره نیسر و

29

امرا ایر امرر د یر اصرلی .هدن اد جامعه قاب ق ود در سرطح ملری یرا جهرانی باشریه بایرد بره آن توجره کنری

تقیمی بررر حقررو مسرر ریاینسرر کرره نررابرابری ترر ث ،د یرر آن یتررر مهرره . نررابرابری نیسرر مسرردلهتوجرره برره

محرروم امکران اسرتفاده از حقرو شرهروندی یهرا ای گونه ادعرا کنریه کره انسران هیتوان یم .دشهروندی دار

حررق تررام مشررارک سیاسرری برره رسررمی شررناخته شررده رای در جرروامعی کرره رراهراًنررابب. دخررود را ندارنرر

. دتیرک محرروم خواهیرد شر از مشرارک در نهادهرای اصرلی دموکرا اس ، اگر فقیر یرا ضرعی باشرید عمرسً

بنررابرای .دضررعی را هرره برره دن رراد دار یهررا و فرصرر ی، شررتحیرریس ،آمرروز ،را کرره درآمررد کررهچرر

بره حقرو شرهروندی طمره توانرد یچررا کره مر نابرابری در سطح ملری از اهمیر براالیی برخروردار اسر

.دبزن

کره چره برر سرر نرابرابری اقتیرادی در کشرورهای کنرد یرا مطررح مر سرااد در ادامه ای م حد گیدنز ایر

؟ثروتمند و صنعتی آمده اس

کره دوره بعرد از جنر 6130-6120 یزمران معتقرد اسر کره اگرر بره دوره یسرااد و در پاسخ به ایر

یرر امررر برره ا. هیکنر یا گرروی مش یرری از کرراهش نرابرابری را مشرراهده مرر هیفکنر یجهرانی دوم اسرر نظررری ب

رفرراه و سررطوح رو برره رشررد ما یررا در کشررورهای صررنعتی یهررا دو رر ،رفرراهی یهررا د یرر گسررتر نظررام

کرره همرران افررزایش ،برره بعررد دوبرراره شرراهد رجعرر جزیرری رونررد ق لرری 6130 رری از دوره و. برروده اسرر

کترره مهمرری کرره در اینجررا بایررد برره آن پرداخترره شررود تمررایز برری انررواع نررابرابری ن. هیباشرر ینررابرابری بررود، مرر

نررواع دیگررر نررابرابری دارای رونررد ، اچرررا کرره در همرری دوره بررر خررسش افررزایش نررابرابری اقتیررادی اسرر

برره عنرروان م رراد نررابرابری میرران زنرران و مررردان در ایرر دوره از جهررا م تلرر کرراهش . نزو ری برروده اسرر

30

. فرهنگری صراد اسر یهرا و گرروه یقروم ،جنسری یهرا یر مری امرر در مرورد برخری از اقل ه. یافته اس

(4 ص 6135 ،گیدنز)

:تغییرات نابرابری

:کند یگیدنز بر حسر میزان نابرابری در درون کشورهای صنعتی سه دسته کشور را مش ص م

ایر دسرته از کشرورها .دتفراو در توزیرع درآمرد هسرتن یترر کره دارای کره کشورهای برابتری ختواه -6

انررد و همرران کشررورهای اسررکاندیناوی هسررتند کرره بیشررتری سرررمایه گررااری را روی معیارهررای رفرراه کرررده

.درفاهی دنیا را در اختیار دارن یها اللر نظام

انگلسرتان ،و کشرورهایی از ق یر آ مران کشورهایی کته از نظتر نتابرابری وتتعی متوستطی دارنتد -5

.دشون یو فرانسه را شام م

.دو در صرردر ایرر کشررورها آمریکررا قرررار دار کشتتورهایی کتته بیشتتتری میتتزان نتتابرابری را دارنتتد -1

( 4 ، صهمان) .داسرا ی و نیوز ند نیز ای چنی وضعیتی دارن

ایر تیییررا در . از سوی دیگرر در سراختار نرابرابری ایر کشرورها تیییررا مهمری صرور گرفتره اسر

ر د. ابتدا با تیییرا عظیمری کره در حروزه اقتیراد و نیرروی کرار ایر کشرورها ایجراد شرد در ارت راا اسر

بره مشرال یقره آبری داشرتند ،از جمعیر درصرد 42ترا 40سراد ق ر 10بیشتر ای کشورها تا حردود

. دبردنر یمحرومیر بره سرر مر ع ار دیگرر ط قره کرارگر عظیمری داشرتند و افرراد زیرادی در ایر ط قره در

تیییررر مهمرری کرره در .داروپررا کارگرنرر یررهاز جمعیرر اتحاد درصررد 61 رری امررروزه برره طررور میررانگی فقررط و

.( 1ص ،همان)شک گیری ط قه متوسط اس هماناساختار ط قاتی ای کشورها رخ داده اس

31

و ارت راطش را برا وبرر ردیر گ یدر اینجا گیدنز با اشراره بره شرک گیرری ط قره متوسرط از مرارک فاصرله مر

و آن را بره صرور یرک دهرد یچرا کره او طررح م تنری برر دو ط قره مرارک را گسرتر مر کند یروش م

[رنیرروی کرا ،آمروز و مهرار ،ارایری د]که هرر ط قره متنرا ر برا یرک نروع حقرو ویرژه یا نظام سه ط قه

.دریگ یدر نظر م باشد یم

:تغییر ماهی نابرابری

. گیدنز ماهی نابرابری در طرود سره دهره گاشرته در کشرورهای لربری بره شرد تیییرر کررده اسر از دید

:ها به صور زیر اس آن یتر ی تیییر ناشی از عوام چندی اس که برخی از مهها

فنراوری بره واسرطه هرور دانرش اقتیراد و از بری است یاولی عامل مه دگرگتونی تکنولتو -6

یر بردان معناسر ا. رفت یا کوچک شدن ط قه کرارگر سرنتی باعرد تیییررا عظیمری شرده اسر

کره در گاشرته از فرصر شریلی خروبی برخروردار بودنرد امرروزه دیگرر ییهرا که بسیاری از گرروه

از کرارگران مررد بردون مهرار انترو یهرا مر در رمس ایر گرروه .دها برخوردار نیسرتن از ای فرص

اقتیراد بسریاری از ایر افرراد بره یطره جدیرد بره ح یهرا یبه ع ار دیگر با ورود تکنو روژ .دنام بر

هسرتند و بره همری د یر از هرا ید ی فقدان مهار و دانرش الزم نراتوان از اسرتفاده ایر تکنو روژ

.دکنن یمعه بیشتر از ق ممرفه جا یها و فاصله خود را با گروه شوند یکار، بیکار م

یکری از ایر تیییررا مهره افرزایش رو عامل مه دیگر ناشتی از تغییترات نهتاد ختانواده است -5

یر ترک وا رد اللرر مرادر اسر و مج رور اسر کره بره ا. ترک وا ردی اسر یها به رشد خانواده

.دبرزر کنر تنهایی فرزند یا فرزنردان خرود را در شررایطی کره داشرت شری مناسرر مشرک اسر

ندارنررد برره د یرر مشررکس یا ایرر افررراد در کشررورهایی ماننررد آمریکررا کرره نظررام رفرراهی گسررترده

32

بنررابرای در کشررورهایی مشررک فقررر کودکرران و .دشررون یبرره وادی فقررر وارد مرر یموجررود برره راحترر

دو تری وجرود داشرته باشرد و در واقرع ایر یحد اس کره میرزان براالیی از تر م یتر در که ی وا د

از برردتری جوانررر ایرر تیییرررا در رونررد توسررعه خررود جلرروگیری تواننررد یمرر ییهررا چنرری دو رر

.دکنن

جمعیتی نیز از جملره عرواملی اسر کره باعرد تیییرر ماهیر نرابرابری شرده اسر تغییرات شدید -1

در کشورهای لربی به د ی نررخ پرایی زاد و و رد تعرادد جمعیر برر هره خرورده اسر و در ایر

مسرردله .هکشررورها بررر خررسش کشررورهای جهرران سرروم بررا درصررد برراالیی از سررا مندان روبرررو هسررتی

انرد و ماننرد گاشرته دارای نیرروی کرار خرارج شرده یرره مهه در اینجا ای اسر کره ایر افرراد از دا

فقرر کودکران برا مشرک فقرر سرا مندان نیرز روبررو مسردله ای کشورها عرسوه برر د اا ندرآمد نیست

( 3ص ،مانه. )دهستن

:کاهش آن یها اس ینابرابری جهانی و س

و یا در سررطح منطقرره نررابرابری عررسوه بررر آنکرره در سررطح ملرری از اهمیرر زیررادی برخرروردار اسرر مسرردله

گرر بره وضرعی کشرورهای جهران در طرود چنرد دهره ق ر ا. جهانی نیز از اهمی براالیی برخروردار اسر

بره عنروان م راد کرره .دزیرادی بری ایر کشرورها وجرود دار یهرا که تفراو هیشو یمتوجه م ،هیفکنینظری ب

و ری امرروزه ایر کشرور از پرتقراد نیرز ثروتمنردتر از لنرا داشر ترر ییپرا یا درآمد سرانه 6110در دهه

شررکاش برری خررود و انررد توانسررتهانررد و از شررر آسرریا موفررق عمرر کرررده ییهررا بنررابرای ب ررش . اسرر

ر آمریکررای الترری نیررز نتررایج مطا عررا حرراکی از ایرر د. دکشررورهای لنرری را تررا حرردی کمتررر از ق رر کننرر

یا تیییررر عمررده (دبرره بعرر 6110)اسرر کرره در مکزیررک و دیگررر منرراطق آمریکررای الترری در ایرر دوره

33

بزرگری دسر یافتره اسر و ری در یهرا یر وری ماننرد شریلی بره موفق هر چنرد کشر صور نگرفته اس

یا آرژانترری و مکزیررک نررابرابری اقتیررادی و منطقرره ،بیشررتر کشررورهای آمریکررای الترری م یوصرراً برزیرر

. تشدید شده اس

وضرع را داشرته اسر و بره نحروی بروده یترر اسر کره در طرود سری سراد گاشرته آشرفته یا آفریقا قاره

از سروی دیگرر بایرد توجره داشر کره . مشرکس جهرانی روبررو بروده اسر ییاری از بدتربسا اس که ب

ایرر مشررکس فقررط نررابرابری اقتیررادی و محرومیرر ن رروده اسرر بلکرره ایرر مشررکس بررا ترر ثیر ایرردز و

. داشته اس یداخلی و محلی نیز هم وشان یها جن

کرره برررای مقابلرره بررا نررابرابری در دنیررای کنررد یبررا توجرره بررا چنرری شرررایطی گیرردنز ایرر سررااد را مطرررح مرر

؟را باید ات اذ کرد ییها اس یتر جهانی چه س صنعتی و جامعه گسترده

:کند یزیر اشاره م یها اس یدر پاسخ به ای سااد به س

ایرر تعرردی و برراز توزیررع برره معنررای انتقرراد دارایرری و ؛سیاستت تعتتدیل و بتتاز توزیتت ستترمایه -6

فقیرترر کشرور در سررطح یهرا یرا بره ب رش ،فقیرر در سرطح جهررانی سررمایه از کشرورهای لنری بره

ر ایر زمینره د. دکنر یایفرا مر یدر کشورهای ثروتمند نظام ما یراتی ایر نقرش را بره خروب . ملی اس

وبی اندیشررمندی اسرر کرره تر . هبحررد ما یرا ترروبی را در سررطح جهرانی جرردی بگیررری هیترروان یمر

وضرع شرود و درآمرد ناشری یا مللر ییش بینری شرده بر پیشنهاد کرد که ما یاتی بر معرامس مرا ی پر

.دشو یر جهانفقی کشورها از آن صرش توسعه

کره یا توسرعه حرک به سم نوعی توسعه اقتصادی کته ققترا هت در آن نقتش داشتته باشتند -5

در آن فقرا دارای کرار باشرند و همگری دارای حرداقلی از دسرتمزد مناسرر باشرند تنهرا راهری اسر

34

مهره در اینجرا ایر اسر کره ایر مسردله .هاز طریرق آن بره فقرر و محرومیر بترازی هیتروان یکه مر

ه ع ررار دیگررر علیرررله بر . دیررآ یبررازار بدسر نمرر آزاد توسرعه صرررفاً از طریررق وارد کرردن اقتیرراد

ا اینکرره تنهررا راه رونررق اقتیررادی در یررک کشررور در حرراد توسررعه برقررراری اقتیرراد بررازار اسرر امّرر

دو ر لیرر ،وجرود نهادهرایی ماننرد قرانون . الزم اسر یرز روازم دیگرری ن ،برای نی به ایر هردش

جرز شررایط یرک اقتیراد برازار مراثر و هرا یر نظرر اسر و همره ا فاسد و دگرگونی نهادی نیز مردّ

( 61ص 6131گیدنز ) . نیرومند اس

امیردوار بره هیتروان یمراثر مر یهرا اسر یبه ای ترتیرر برا مهیرا شردن ایر چنری شررایطی و کرار بسر س

.هباشی یا کاهش نابرابری در سطح جهانی و منطقه

:نابرابری یندهآ

.دسرراز یرا آشررکار مرر ا ینررابرابری اجتمرراعی وابسررتگی مارکسیسررتی و وبررر ینرردهتوضرریح گیرردنز در مررورد آ

هرا بره و شرک دارد کره آن کنرد یگیدنز نیز ماننرد وبرر انرواع م تلر سوسیا یسره دو تری موجرود را نقرد مر

ا وجرود ایر او هماننرد مرارک آرزو دارد بر . دطور حقیقی به مرحلره بعرد از سررمایه داری دسر پیردا کننر

کرره دگرگررونی جامعرره سرررمایه داری اسررت ماری و ناعادالنرره را ب ینررد و تررا حرردودی خررو برری اسرر کرره

یهررا ی در نظررامجرردّ یهررا یو کاسررتا .دسوسیا یسرره دموکراتیررک یررا ی را رری وجررود دار موفقیرر احتمرراد

و رری هماننررد پررارکی معتقررد اسرر کرره سرررمایه داری موجررود در نرردیب یسرررمایه داری و سوسیا یسرره مرر

دموکراتیررک متررداود در اروپررای لربرری نسرر برره کشررورهای سوسیا یسررتی کرره دو رر در آن یهررا نظررام

خاصرری موفررق برروده اسرر و یهررا نررهیرمایه داری پیشرررفته در زمسرر. تررر اسرر مطلررو کنررد یحکمرانرری مرر

و رری در سرررمایه داری ،سیاسرری و وفررور مررادی آن در مقایسرره بررا سوسیا یسرره بیشررتر برروده اسرر یآزاد

35

از سروی .دجدید اشکاد بنیادی نرابرابری و بری عردا تی هنروز وجرود دارد کره الزم اسر ت فیر پیردا کنر

کشرورهای توسرعه نیافتره ینره بره هز هرا دیگر دسترسی نس ی مردم و کرارگران بره وفرور مرادی در ایر نظرام

دیگرری اسر کره برر اسراس یهرا ه ایر ترتیرر سررمایه داری هماننرد تمرام نظرام بر . صور گرفتره اسر

ری برا ایر وجرود ایر نظرام در معررش فروپاشری و. است مار یرک ط قره توسرط ط قره دیگرر اسرتوار اسر

اصرلی عردم تهدیرد سررمایه داری توسرط از دالیر .دو فقرط در معررش فشرار قررار دار د انقسبی قررار نردار

تنراق سوسیا یسره ایر . بره عهرد خرود شکسر خرورده اسر یانقس ای اس که سوسیا یسه در وفرا

اجتمرراعی و تیررمیما اسرر و یخررط مشررشرررک در ینررهدر زم یا اسرر کرره در جسررتجوی تسرراوی ترروده

د کنر یدر عی حاد مسرتلزم نظرام متمرکرز تو یردی و اداری اسر کره قردر را در درون دو ر متمرکرز مر

نظررار و تن یرره تهدیرردی جرردی برررای ،خاصرره از طریررق کنترررد ،تمرکررز قرردر در دسرر دو رر رراا

انرد و چهرره مروفقی نداشرته سوسیا یسره دو تری یهرا نمونره بره همری د یر اصروالً . مساوا و آزادی اس

( 561ص ،6131 ،گر ) .دکه از نظام سرمایه داری پیشی بگیرن اند نتوانسته

:سؤاالت

.وضیح دهید؟ تچهار نظام اساسی قشربندی از نظر گیدنز کدامند .6

؟ساختار ط قاتی مورد نظر گیدنز را تشریح کنید .5

ساخ و عاملی را از نظر گیدنز مطرح کنید؟ .1

؟ط قاتی چیس یابی ساخ نقش تحر ط قاتی در .4

36

را شررود یسرره عامرر مهمرری کرره در سررطح زنرردگی روزمررره باعررد روشرر شرردن مرررز ط قررا مرر .2

؟توضیح دهید

؟پیشنهادی گیدنز را جه کاهش نابرابری شرح دهید یها اس یس .1

:مناب

و احمررد رضررا لررروی زاد، تهررران، معاصررر، پررو اهیگررر ، ادوارد، نررابرابری اجتمرراعی، ترجمرره محمررد سرر -6

6131

گیرردنز، آنتررونی، جهرران رهررا شررده، ترجمرره علرری اصرریر سررعیدی و یوسرر حرراجی ع رردا وها ، تهررران، علرره و -5

6131اد

6131گیدنز، آنتونی، جامعه شناسی، ترجمه منوچهر ص وری، تهران، نشر نی، -1

6136اجتماعی، انتشارا دانشگاه پیام نور، یها یملک، حس ، جامعه شناسی قشرها و نابرابر -4

6135، ترجمه محمد رضا جسیی پور،ینابرابری جهان گیدنز، آنتونی، -2

6131پیرسون، کریستوفر، معنای مدرنیته، ترجمه علی اصیر سعیدی، تهران عله و اد ، -1

۸۵۱3پارکر، جان ساخ یابی، حسی قاضیان، نشر نی، -7

۸۵۱۵آثار آنتونی گیدنز، حس چاوشیان، انتشارا ققنوس کس ، فیلیپ چکیده-۱

۸۵71، نشر مرکز یردامادیاستونز، را م تکران بزر جامعه شناسی، مهرداد م -1

۸۵۱۳کرایر، یان نظریه اجتماعی مدرن از پارسونز تا هابرماس، ع اس م ر، نشر آگاه، -۸7

۸۵۱7، ی، نشر نیشناس مت خر جامعه یاه هیجس ی پور، حمیدرضا و محمدی، جماد، نظر-۸۸

۸۵74در دوران معاصر، محس ثسثی، انتشارا علمی، یشناس ریتزر، جورج نظریه جامعه -21