ทกษะและเทคนคการสอน

เสนอ

อาจารยสวกนต ศรทองลทธกล

โดย

1. นางสาวอมรรตน สรใหญ เลขท 36

2. นางสาวชนรตน กดราศร เลขท 9

3. นางสาวอภญญา จฑารตน เลขท 35

4. นางสาวจนทรา ยาระญาณ เลขท 2

5. นางสาวนนทดา ทรงกรด เลขท 14

6. นางสาววราภา มงม เลขท 23

โปรแกรมวชาการศกษาปฐมวย คบ. 5/2

รายงานนเปนสวนหนงของการศกษารายวชา

ทกษะการสอน

ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2548

มหาวทยาลยราชภฏสรนทร

2

สารบญ

เรอง หนา

ความหมายและความสาคญของการฝกทกษะการสอน 1

ทกษะการนาเขาสบทเรยน 4

ทกษะการเราความสนใจ 7

ทกษะการตงคาถาม 12

ทกษะการใชสอการสอน 16

ทกษะการเลาเรอง 17

ทกษะการเสรมแรง 20

ทกษะการใชวาจา กรยาทาทาง 23

ทกษะการใชกระดานดา 24

ทกษะการอธบายและยกตวอยาง 27

ทกษะการสรปบทเรยน 29

ทกษะการสอนกลมใหญ 32

ทกษะการสอนกลมเลก 35

ทกษะการสอนรายบคคล 37

ทกษะการใชเพลง 40

วธสอนแบบแสดงบทบาทสมมต 43

บรรณานกรม

3

คานา

รายงานเลมน จดทาขนเพอศกษาเนอหาเกยวกบทกษะการ

สอน ซงไดแก ทกษะการนาเขาสบทเรยน ทกษะการเขาความ

สนใจ ทกษะการตงคาถาม ทกษะการใชสอการสอน ทกษะการ

เลาเรอง ทกษะการเสรมแรง ทกษะการกรยาทาทางและวาจา

ทกษะการใชกระดานดา ทกษะการอธบาย และยกตวอยาง

ทกษะการสรปบทเรยน ทกษะการสอนกลมใหญ ทกษะการสอน

กลมเลก ทกษะการสอนรายบคคล ทกษะการใชเพลง และวธ

สอนแบบแสดงบทบาทสมมต ในเนอหาทกลาวมานเปนสวนหนง

ของการเรยนการสอนในรายวชาทกษะการสอน

ในการทารายงานนผรายงานของของคณสานกวทยบรการ

ทใหคนควาหาขอมลและคณาจารยทคอยใหคาปรกษา ในการหา

ขอมลเกบรวบรวมขอมล เรยบเรยงเน อหาจนสาเรจ และ ทก ๆ

คนทมสวนทาใหรายงานเลมนสาเรจลลวงไปดวยด

อมรรตน สรใหญ

และคณะ

ปฐมวย คบ. 4/3

4

ทกษะและเทคนคการสอน

ความหมายของการฝกทกษะการสอน

ทกษะการสอน หมายถง ประสทธภาพทางการสอนของคร

อนจะสงผลไปถง กระบวนการเรยนรของนกเรยนในระดบตาง ๆ

การสอนเปนหนาทโดยตรงของครในอนทจะชวยใหนกเรยนเกด

การเปลยนแปลงพฤตกรรมไปในทางทดจากไมรไปเปนร

(Cognitive Domain) จากทาไมไดเปนทาได (Psychomotor

Domain) มทศนคตทด มองเหนคณคา (Affective Domain) การ

สอนไมหมายเพยงการบอกใหนกเรยนจดบรรยายใหนกเรยนฟง

ใหนกเรยนทาแบบฝกหด ศกษาคนควาดวยตนเอง ฯลฯ แตเพยง

อยางใดอยางหนงเทานน แตหมายถงการจดกจกรรมอปกรณตาง

ๆ และแนะแนวทางในการเรยนทกสถานการณใหแกนกเรยน หรอ

หมายถงการชแจงช วยเหลอแนะนาจดหาวสดและสงเสรมให

ผเรยนคดทาสงตาง ๆ ตามทเขาอยากรอยากเรยน นนคอครตองม

เทคนควธการจดกจกรรมบางอยาง เพอใหเดกงอกงามและพฒนา

ไปในทศทางทพงประสงค ตามความมงหมายของการศกษา

ครบางคนทาการสอนมาเปนเวลานานป มความภาค ภมใจท

จะพดใหใคร ๆ ทราบวา ตนมประสบการณในการสอน การเอา

เวลาเปนตววดเชนน ยงไมถกตองนก หากการสอนของครนน

ขาดเทคนควธการ การจะใหไดมาซงเทคนค วธการนนสามารถ

ทาได 2 วธ คอ 1. การศกษาภาคทฤษฎอยางจรงจง ทงจาก

เอกสารดแบบอยางทด และฝกวเคราะหและ 2. ศกษาภาคปฏบต

โดยการลงมอปฏบตอยางจรงจงเพอใหเกดทกษะการชานาญใน

การสอน

5

ขอบขายและความสาคญของการฝกทกษะการสอน

ปญหาเรองวธสอน ของครเปนปญหาทสาคญอยางหนง

ในทางการศกษา เมอใดทมการพดกนถงปญหาของกา รศกษาจะม

ปญหาเรองวธสอนของครรวมอยดวยเสมอโดยเฉพาะในแงทวาคร

ไมยอมเปลยนแปลงพฤตกรรมในการสอนยงใชวธการบรรยาย

เปนหลก เนนใหนกเรยนทองจาเนอหาเปนสวนใหญโดยขาด

วธการทจะชวยใหนกเรยนรจกวธการของการเรยนร ใหคนพบ

ความสามารถขอ งตนเองใหคดเปน ทาเปน แกปญหาเปน ใหม

สวนรวมในกจกรรมตลอดจนมทศนคตทดตอการเรยน ปญหา

ดงกลาวนมอยในทกระดบการศกษา โดยเฉพาะระดบ

ประถมศกษา ซงถอวาเปนพนฐานของการเรยนทกระดบนกเรยน

จงไมสามารถเชอมโยงความรในระดบตนกบระดบสงขนไปได ไม

สามารถนาความรไปประยกตใชในชวตประจาวน ทางานรวมกบ

คนอนไดยาก เดกเปนเหมอนตกตาไขลานทจะตองบอกใหทาจง

จะทาได ปญหาดงกลาวนสามารถแกไขไดถาครเปลยนวธสอน

เสยใหม

ในแงของทฤษฎ นกการศกษาไดเสนอเทคนควธสอนไว

หลายร ปแบบและนามาสการเรยนการสอนในระดบอดมศกษา

เพอใหนกศกษาทจะออกไปเปนครมความรความเขาใจ และ

ดาเนนการสอนไดอยางมประสทธภาพ แตปรากฎวานกศกษาจา

ไดแตขนตอนวธสอนแตละวธเทานน โดยทไมสามารถแปลทฤษฎ

ออกไปสการปฏบตจรงได นนคอ ชองวางทเกดขนระหวางทฤษฎ

กบปฏบต จงเปนความลมเหลวอยางหนงในการเรยนการสอน เพอ

ลดชองวางดงกลาวน จงไดเกดวธการทจะใหนกศกษาไดฝก

ปฏบตในสถานการณทใกลเคยงความเปนจรงทสด เพอให

นกเรยนไดมโอกาสแกไข ปรบปรง เพอใหเกดค วามเขาใจและ

เกดทกษะในเทคนคการสอนตาง ๆ กอนออกไปประสบปญหาการ

สอนในโรงเรยนจรง ๆ

ในกระบวนการสอนของครนน จะประกอบดวยขนตาง ๆ คอ

การนาเขาสบทเรยน การสอนเนอหาใหม การสรปบทเรยน และ

6

การวดผลซงในแตละขนตอนครยอมใชวธการตาง ๆ ทจะชวยใ ห

การเรยนการสอนไดเกดผลตามความมงหมายของบทเรยนใน

บรรดาวธการตาง ๆ นน สงทเหนไดงาย ๆ คอ

1. การแนะนาบทเรยน

2. การใชทาทางประกอบในการสอความหมาย

3. การตงคาถาม

4. การออกคาสงหรอแนะแนว

5. การเลาเรองหรอบรรยายในลกษณะตาง ๆ

6. การเราความสนใจ

7. การชมเชยใหกาลงใจ

8. การเขยนกระดานดา

9. การใชอปกรณ

10. การสาธต

11. การจดกจกรรมใหเดกมสวนรวมในการเรยนหรอเรยน

ดวยตนเอง

12. การใหงานและชวยเหลอเพอนนกเรยนทางาน

ในการปรบปรงการเรยนการสอนใหมประสทธภาพทดนน

นอกจากจะใชวธการตาง ๆ ดงกลาวนแลวครยงตองคานง

บรรยากาศของชนเรยน ทศนคตของนกเรยนตอตวครและสภาพ

ของหองเรยน ซงเปนสวนประกอบทจะทาใหการเรยนการสอน

ประสบผลสาเรจหรอลมเหลว ไดและชวนใหถามเพอคนหาคาตอบ

ตอไปอกวา แตละอยางดงกลาวนมสวนสมพนธกบพฤตกรรมของ

ครอยางไร

แมครจะมความเ ขาใจในระเบยบวธสอนและมทกษะในการ

สอนเปนอยางดสงทจะตองคานงถงเพอใหการสอนบงเกดผลกคอ

ลกษณะของบทเรยน อปกรณการสอน สภาพแวดลอมและ

ปฏกรยาจากผเรยน ซงจะชวยเปนแนวทางใหครตดสนใจในการ

เลอกใชวธสอนและทกษะการสอนอยางถกตองและเหมาะสม

7

ลกษณะของบทเรยน เนอหาในบทเรยนเปนตวตกรอบใหคร

เลอกทกษะและเทคนควธสอน เมอครจะสอนเนอหาใด ตอง

พจารณาดวาจะใชเทคนคใดจงจะเหมาะสมหรอจาเปนตองใช

หลาย ๆ เทคนครวมกน

อปกรณการสอน การเลอกเทคนคไดเหมาะสมกบเนอหาแต

ยงขาดอปกรณการสอนก ยงใชไมได เชน การสอนแบบสาธต

และอปกรณแตละชนดยอมมขอบเขตจากด นามาประกอบการ

สอนไดเพยงบางเรองบางอยาง ถาจะใหเกดการเรยนรทแทจรง

ตองอาษศยอปกรณหลายอยางสาหรบประกอบการสอนเนอหา

เพยงเรองเดยว เชน เรองกบ อาจใชของจรง สไลดแสดง วงจร

ชวตกบ แผนภมแสดงวาสวนประกอบของกบ ฯลฯ

สภาพแวดลอม สภาพแวดลอมยอมเปนสงสนบสนนหหรอ

เปนอปสรรคตอการใชเทคนคการสอนของคร เชน สภาพ

หองเรยนทมโตะเกาอตายตว หองเรยนใหญเกนไปขาดการ

สนบสนนจากผบรหาร

ปฏกรยาจากผเรยน สภาพของผ เรยนทครพงสงเกตและ

นามาใชในการตดสนใจเลอกใชทกษะการสอน คอ

ความสนใจ

ความรความเขาใจ

ความมสวนรวมในการเรยน

ทศนคต เหนดวยหรอไมเหนดวย

ปญหาเหลาน ครอาจตองใชวธการ แปลความ หรอตความ

จากทาทาง สหนา และบทบาททนกเรยนแสดงออกในการ เรยน

แตละครง ความสามารถของครในการตดตามใหทนวาผเรยนอย

ในสภาวะเชนใด จะชวยใหครใชทกษะการสอนตาง ๆ ไดผลด

ยงขน

ขนตอนการฝกทกษะการสอน

การฝกทกษะการสอนแบงออกเปน 2 ระยะ คอ

8

ระยะท 1 เตรยมตว

ระยะท 2 ปฏบต

ระยะท 1 เตรยมตว

นกศกษาตองศกษาเกยวกบลกษณะทจะฝกทละชนด

จนกระทงเขาใจดสาหรบวธดาเนนการในระยะท 1 นน อาจทา

เปนขน ๆ ดงน

ขนท 1 ศกษาจากเอกสาร กลาวคอ นกศกษาจะตองทา

ความเขาใจเกยวกบลกษณะของทกษะทจะทาการฝกจากเอกสาร

เปนการลวงห นา แลวฟงคาบรรยายของอาจารยเพมเตมในชง

โมงเรยน และซกถามขอสงสย

ขนท 2 ดแบบอยางทด แบบอยางดงกลาวไดแก เทป

บนทกภาพสไลดและการสาธต เปนตน โดยดทงวธการและวธใช

พรอมทงใหมการอภปรายแบบอยางดงกลาวประกอบจนเกดความ

เขาใจ

ขนท 3 ฝกวเคราะห ไดแก การวเคราะหทกษะตามเกณฑท

ไดศกษาในขอ 1 และขอ 2 โดยอาจวเคราะหจากสถานการณ

ตาง ๆ ทจดให เชน อาจวเคราะหจากเทปบนทกภาพทอดไว จาก

เสยงทบนทกหรอจากบทเรยนทเตรยมไวหรอจากบนทกการสอน

แบบจลภาค

ขนท 4 ทาแบบฝกหด จากสถานการณการสอนตาง ๆ ท

กาหนดให โดยใหนกศกษาลองคดกจกรรมการเรยนการสอนทใช

ทกษะทตองการฝก เพอจะไดแกไขจดบกพรองกอนทจะลงมอทา

บนทกการสอนแบบจลภาค เชน ใหฝกตงคาถามตามสถานการณ

ทกาหนดใหเปนตน

9

ขนท 5 เลอกบทเรยนทจะทดลองฝกสอนแลวทาบนทกการ

สอนแบบจลภาคอยางละเอยด โดยคานงถงความเหมาะสมระหวาง

บทเรยนกบทกษะทจะฝกวยและระดบของผเรยน

ทกษะการนาเขาสบทเรยน

สพน บญชวงค (2530 : 100) ทกษะการนาเขาสบทเรยน

หมายถง ทกษะทครใชในการจดกจกรรมกอน เรมสอนเนอหาใน

ทกวชา เพอเปนการเตรยมนกเรยนใหมความคดวากาลงเรยน

เรองอะไร สามารถนาเอาความรและทกษะทนกเรยนมอยเดมมา

สมพนธกบบทเรยนทครสอนไดนอกจากนยงทาใหนกเรยนเขา

ใจความมงหมายของบทเรยนไดชดเจนยงขน โดยมากครจะใช

เวลาประมาณ 5 – 10 นาท สาหรบนาเขาสบทเรยน

อญชล แจมเจรญ (2523 : 176) การนาเขาสเรองเปน

กจกรรมทครทาเมอเรมตนสอน จดประสงคเพอดงดดความสนใจ

ของนกเรยนใหมาอยทการสอนของคร นกเรยนสามารถเขาใจ

ความหมายของบทเรยนชดเจนขน นกเรยนรวาตอไปจะเรยนเรอง

อะไร สามารถนาความรและทกษะทมอยมาสมพนธกบบทเรยนท

ครจะสอนได ใชเวลาประมาณ 5 – 10 นาท

นกการศกษาไดใหวธการนาเขาสบทเรยนดงน

สพน บญชวงค (2530 : 100 – 101)

1. ใชอปกรณทสมพนธกบเนอหา เชน ฉายวดโอ ใหดภาพ

ใหดของจรง

2. ใชคาถาม เพอเชอมประสบการณเดมของนกเรยนไปส

ประสบการณใหม

10

3. ใหนกเรยนสาธตกจกรรมทสมพนธกบบทเรยน เชน ให

นกเรยนสาธตการกราบแบบเบญจางคประดษฐ สาธตการอาบนา

เดก เปนตน

4. เลานทาน หรอ เรองราวเหตการณตาง ๆ ใหส มพนธกบ

เรองทเรยน

5. รองเพลง ใหสมพนธกบเรองทจะเรยน เชน รองเพลงฟน

เปนการนาเขาสบทเรยน เรองการแปรงฟน

6. ตงปญหาหรอเลนเกมทายปญหา

7. การแสดงบทบาทสมมต หมายถง การทครกาหนด

สถานการณหรอเงอนไขให แลวใหนกเรยนคดวาจะทาอยางไร

อญชล แจมเจรญ (2523 : 176)

วธนาเขาสเรองมหลายวธ เชน นาโดย

1. ใชอปกรณการสอนทงหลาย เชน ของจรง , หน, ภาพ,

แผนภม

2. รองเพลง หรอ เลนละคร

3. เลานทาน เลาเรอง เลาเหตการณตาง ๆ

4. ตงปญหา ทายปญหา อาจโดยการทดลองหรออภปราย

5. สนทนาซกถาม

6. ทบทวนบทเรยนเดมทสมพนธกบบทเรยนใหม

7. การแสดงบทบาท

8. สงใหนกเรยนทาบางสงบางอยางทสมพนธกบบทเรยน

เชน ขยายปอดสดลมหายใจเขาออก

สพรรณ ศรคณ (2527 : 188)

วธการนาเขาสบทเรยนทาไดดงน

1. เสนออปกรณทสมพนธกบเนอหา

11

2. เลานทาน เลาเหตการณตาง ๆ

3. รองเพลง เลนละคร

4. ทบทวนบทเรยนเดมใหสมพนธกบบทเรยนใหม

5. ตงปญหาทายปญหา

6. สนทนาซกถาม

7. การแสดงบทบาทสมมต

ขอเสนอแนะสาหรบการฝกทกษะการนาเขาสบทเรยน

1. ควรรประสบการณเดมของนกเรยน หากนกเรยนรแลว

อาจไมสนใจบทเรยนเทาทควร แต ถาไมมประสบการณนนเลยก

จะเชอมโยงไปสเรองทสอนไมได

2. ศกษาเนอเรองทสอนและพจารณาเลอกกจกรรมให

ผสมผสานกนใหดทสด

3. ศกษากจกรรมทจะนามาใชใหถองแท เชน ถาจะใช

อปกรณการสอนกจะตองหาวธใชอปกรณนน

4. สารวจตนเองวามความถนดทางใดเปนพ เศษ แลวลองใช

ความถนดนนใหเปนประโยชน

5. บคลกและทาทาง การพดจาของผฝก

สพน บญชวงค (2530 : 101)

ขอเสนอแนะในการนาเขาสบทเรยน

1. ศกษาเนอเรองทจะสอน และพจารณาเลอกกจกรรมให

เหมาะสม

2. ศกษากจกรรมทจะนามาใชใหถองแท เชน ถาจะเลา

นทานโดยการใชหนกตองรเทคนคการเชดหนใหสนกสนาน

12

3. ควรรประสบการณของนกเรยน เพอหาวธใหนกเรยน

สนใจยงขน ถาไมมประสบการณเดมเลยกเชอมโยงไปสเรองทจะ

สอนไมได

อญชล แจมเจรญ (2523 : 176)

1. ควรรประสบการณหรอความรของนกเรยน เพ อหาวธให

นกเรยนสนใจ หากไมมประสบการณเดมเลยกเชอมโยงไปสเรองท

จะสอนไมได

2. ศกษาเนอเรองทสอน และพจารณาเลอกกจกรรมใหผสม

กลมกลน

3. ศกษากจกรรมทจะนามาใชใหถองแท เชน ถาจะใช

อปกรณการสอนกตองศกษาอปกรณนน ๆ ถาจะเลานทานกตองจา

เรองราวไดแมนยา มวธเลาอยางสนกสนาน

ทกษะการเราความสนใจ

อญชล แจมเจรญ (2530 : 226 – 227)

ทกษะการเราความสนใจ คอ การกระตนใหผเรยนเกดความ

สนใจทจะเรยน และตดตามกจกรรมโดยตลอด มการเปลยนแปลง

เทคนคการสอนไปแบบตาง ๆ กอนทผ เรยนจะเกดความเบอหนาย

พฤตกรรมตอไปนเปนพฤตกรรมทดงดดความสนใจของนกเรยน

1. การเคลอนไหวของคร จากทหนงไปยงอกทหนงอยางม

จดหมาย

2. ทาทางของคร หมายถง ทาทางการเคลอนไหวสวนตาง ๆ

ของรางกาย เชน บอกความเรว และทศทาง บอกขนาดใหญ

เลก ฯลฯ

3. การเปลยนจดประสาทสมผส เปนการเปลยนประสาท

สมผสการรบร เชน ฟง เปนการด อานเปนการเขยน อภปราย

เปนการลงมอทา หรอเปลยนจดสนใจทใชประสาทสมผสเดยวกน

เชน จากดกระดานดาไปดภาพยนตร ฟงครเปลยนเปนฟงเทป ฯลฯ

13

4. การใหนกเรยนมสวนร วมพด แสดงความคดเหน รวมทา

กจกรรมตลอดเวลา

เทคนคการเราความสนใจมดงน

1. การใชอปกรณการสอน เชน ใหจบคระหวางบตรคากบ

รปภาพ ทายภาพเรยงลาดบภาพตามเรองและเลาเรองราว ใหตอ

เตมรปภาพใหสมบรณ ฯลฯ

2. การแสดงทาทางประกอบ เชน สหนาทาทาง หว แข น

มอ สอความหมาย

- ผสอนใชทาทางประกอบการเลาเรอง ทาทาทางให

เหนจรงจง เคลอนไหวไปตามจงหวะเหมาะสม

- ผสอนนาผเรยนใหลกขนเตนตามจงหวะ หรอเพลงท

รองอยางงาย ๆ อาจใหนกเรยนปรบมอกาวเทาไปขางหนา หลง

ขาง ๆ ยกแขน ใชมอรา ไปตามเพลง หรอชกชวนใหทาทาทาง

กรยาเปนสตวตาง ๆ ใหผเรยนไดเปลยนอรยาบทบอยครง ๆ ละ

1 – 2 นาท

3. การรองเพลง เลอกเพลงทเกยวของกบการเรยนโดยตรง

ทกคนรองไดหรอไดเรยนรมาแลวในชวโมงขบรองดนตร การรอง

เพลงเพอเราความสนใจครงหนง ๆ ควรใชเวล าสน ๆ ประมาณ 1

– 2 นาท ทาไดบอย ๆ เชน อาจใหรองในขนนาเขาสบทเรยน

ขนสอน ขนสรปกไดทงสน หรอเมอผสอนเหนวาบรรยากาศใน

ชนเรมนาเบอหนาย

4. การเลาเรองสน ควรมตวละครเพยง 2 – 3 ตว กรยา ส

หนา ทาทาง นาเสยง มชวตชวาตามทองเรอง

5. การตงปญหาตองใหเกยวของกบบทเรยน เหมาะแกวย

ของเดก อาจตงไดดงน

14

1) ตงปญหาถามจากอปกรณการสอน เชน ใหดแผนท

เพอหาเสนเดนทางไปภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (อบลฯ ) ได

อยางไร

2) ทายปญหา โดยตงคาถามวา อะไรเอย…?

3) ตงปญหาโดยใหคดเตมภาพเ ปนตอน ๆ ไป พรอมกบ

ใหผเรยนทายวาเปนภาพอะไร เชน ตอภาพประเทศไทย ซง

อาจจะเปนชนสวนของภาพ หรอเสนตอภาพ

4) ตงปญหาโดยตงสถานการณขนมา แลวใหผเรยนคด

หาคาตอบ สถานการณอาจหามาจากขาว น .ส.พ. เหตการณ

ปจจบน หรอสถานการณทเราสมมตขน ฯลฯ

5) ใหผสอนตอบปญหาจากการทไดประสาทสมผส เชน

ใหรบฟงเสยง จบตอง ฯลฯ

6) ตงปญหาจากการสนทนาซกถาม เพอใหผเรยนตอบ

คาถาม หรอแสดงความคดเหน

7) การซกถามทว ๆ ไป เกยวกบสงแวดลอมรอบ ๆ ตว

ผเรยน แลวโยงไปสบทเรยนหรอความร เชน เดกเดนทางมา

โรงเรยนอยางไร เพอโยงไปสการคมนาคม

8) เกมสเงยบ เชน ใหแสดงบทบาท เปนบรษไปรษณย

แลวตงปญหาใหผเรยนทาย

6. แสดงบทบาท อาจทาไดหลายวธ เชน ผเรยนด

สถานการณทนกเรยนสรางและแสดงบทบาท

7. การเลนเกมส สงสาคญคอกอนการเลนเกมสผสอนจะตอง

อธบายเกมสนน ๆ ใหเขาใจชดเจนและบอกกตกาของการเลนให

เขาใจชดเจน ตวอยางเกมสทจะนามาประกอบการสอน

สวรรณ ศรคณ (2527 : 194)

การเราความสนใจ หมายถง การกระตนใหผเรยนเกด

ความสนใจทจะเรยนอยตลอดเวลา ไมเบอหนายในการเรยน

15

โดยเฉพาะอยางยงนกเร ยนชนประถมศกษาจะมชวงความสนใจ

สน ครผสอนจะตองใชเทคนคตาง ๆ มาชวยกระตนและควบคม

ความสนใจของผเรยน ใหอยกบบทเรยนตลอดเวลา

เทคนคหรอวธการกระตนใหนกเรยนสนใจการสอนของคร

นน ทาไดหลายวธเชน การเคลอนไหวของคร การใชนาเสยง

การเปลย นแปลงอรยาบท การใหผเรยนมสวนในกจกรรมการ

เรยนการสอน เปนตน

การเราความสนใจใชไดทกขนตอนของการสอน ตงแตขน

นาเขาสบทเรยน ขนสอนจนถงขนสรป ซงครผสอนจะตองใช

เทคนคการเราความสนใจเปนระยะ ๆ

ความมงหมายของการฝกทกษะ หลงจากไดฝกทก ษะนแลว

ผสอนจะมความสามารถดงน

1. เรยนรวธการตาง ๆ ในการเราความสนใจของผเรยน

และสามารถเลอกวธการเราความสนใจตาง ๆ มาใชไดอยาง

เหมาะสม

2. เกดความชานาญในการเราความสนใจ โดยวธการ

แปรเปลยนวธสอนไปในลกษณะตาง ๆ

3. สามารถนาวธตาง ๆ เลานน ไปใ ชในการสอนในชน

เรยนไดอยางมประสทธภาพ

ประโยชนทจะเกดแกผเรยน

1. มความพรอมทจะเรยนในบทเรยนทครสอน

2. มความสนใจในบทเรยนอยางสมาเสมอตลอดชวงเวลา

เรยน

3. มความเขาใจในบทเรยนด เนองจากเกดการเรยนรจาก

วธการหลาย ๆ แบบทนอกเหนอจากการฟงคร

สพน บญชวงค (2530 : 106)

16

การเราความสนใจ หมายถง การกระตนใหใหนกเรยนเกด

ความสนใจทจะเรยนไมเบอหนายในการเรยนโดยเฉพาะอยางยง

นกเรยนชนประถมศกษาจะมชวงความสนใจสน ครจะตองใช

เทคนคตาง ๆ มาชวยกระตนและควบคมความสนใจของนกเรยน

ใหอยกบบทเรยนตลอดเวลา

เทคนคหรอวธการกระตนใหนกเรยนสนใจการสอนของคร

นน ทาไดหลายวธ เชน การเคลอนไหวของคร การใชนาเสยง

การเปลยนแปลงอรยาบท การใหนกเรยนมสวนในกจกรรมการ

เรยนการสอน เปนตน

องคประกอบของทกษะเราความสนใจ

สพน บญชวงค (2530 : 106)

1. การเคลอนทของคร การเคลอนทของครในชนเรยน

อาจจะเปนการเดนจากทหนงไปทหนงอยางมจดหมาย ไมใช

เคลอนไปมาอยางเลอนลอย หรอเดนไปมาอยตลอดเวลา เชน

เดนไปทกระดานดา เดนไปดงานของนกเรยน ฯลฯ

2. การใชทาทางของคร ได แก การแสดงทาทางดวย มอ

รางกาย หรอศรษะ เพอประกอบคาพดใหเหนภาพ ใหเหน

ความสาคญ ใหเขาใจอารมณ หรอบอกรปรางขนาดฯลฯ

3. การเปลยนลลาในการพดของคร ไดแก การเปลยนวธพด

ดวยจงหวะเรว ชา สง ตา หนกเบา รวมทง เนนคา วล หรอ

หยดการพดชวคร

4. การเปลยนประสาทสมผส ไดแก การแปรเปลยน

ประสาทการรบรของนกเรยน เชน เปลยนจากการฟงเปนด จาก

อานเปนเขยน จากอภปรายเปนลงมอทา หรอเปลยนจากกระดาน

ดาเปนดภาพยนตร ซงจดทจะตองเพงดตางกน เปนตน

5. การใหนกเรยนมสวนร วมพด ไดแก การเปดโอกาสให

นกเรยนพด ถาม และตอบคาถาม ออกความคดเหน เสนอแนะ

เปนตน

17

6. การใหนกเรยนเคลอนท ไดแก การจดกจกรรมให

นกเรยนปฏบต เชน ทดลองเลนละคร รองเพลง ไปหา

ขอมลจากจดทกาหนด ทางานกลม เปนตน

เทคนคการเราความสนใจมดงน

สพน บญชวงค (2530 : 106)

1. การใชทาทางประกอบ เชน ศรษะ แขน มอ สอ

ความหมาย

1.1 ครใชทาทางประกอบการเลาเรอง ทาทาทางให

เหนจรงจง เคลอนไหวไปตามจงหวะเหมาะสม

1.2 ครนานกเรยนใหลกขนเตนตามจงหวะเพลง

หรอชกชวนใหทาทาทางและเลยนเสยงสตว

2. การใชอปกรณการสอน เชน ใหตอภาพใหสมบรณ ให

จบคระหวางรปภาพกบบตรคา ฯลฯ

3. การรองเพลง เลอกเพลงทเกยวของกบการเรยนโดยตรง

ทกคนรองไดหรอไดเรยนรมาแลวในชวโมงขบรองดนตร

4. การเลาเรองสน ควรมตวละครเพยง 2 – 3 ตว กรยา ส

หนา ทาทาง นาเสย มชวตชวาตามทองเรอง

5. การแสดงบทบาท อาจทาไดหลายวธ เชน นกเรยนด

สถานการณทนกเรยนสรางและแสดงบทบาท

6. การเลนเกม สงสาคญคอกอนเลนเกม ครจะตองอธบาย

เกมนน ๆ ใหเขาใจชดเจนและบอกกตกาของการเลนใหเขาใจ

ชดเจน ตวอยางเกมทจะนามา ประกอบการสอน เชน เกมอะไรเอย

เกมตอภาพ ฯลฯ

18

วธการทครจะนามาใชในการเราความสนใจ มดงนคอ

สพรรณ ศรคณ (2527 : 196 – 197)

1. การเคลอนไหวของครขณะทาการสอน การทครนงหรอ

ยนอยกบทตลอดเวลา ทาใหนกเรยนตองเพงไปทจด ๆ เดยว ยอม

กอให เกดความเบอหนายไดงาย ฉะนนขณะทครสอนโดยการ

บรรยายหรออธบาย ควรไดเปลยนทยนบาง เดนไปเขยนกระดาน

ดาบาง แตกไมควรเดนกลบไปกลบมาทหนาชนจนนกเรยนเวยน

ศรษะ

2. การใชทาทางประกอบการสอน ผสอนควรฝกใชสหนา

ทาทาง หว แขน มอ เปนการส อความหมายและประกอบการพด

เชน ใชมอประกอบทาทางตามเนอเรอง ตามระดบเสยง ตาม

จงหวะ ฯลฯ พยกหนารบ เมอนกเรยนตอบคาถามถก หรอสาย

หนายมนอย ๆ เพอมใหนกเรยนเสยกาลงใจเมอตอบคาถามผด

เปนตน การใชทาทางประกอบควรเกดขนอยางมเจตนาทจ ะให

ความหมายแกผเรยนและควรทาใหเกดความกลมกลนกบการสอน

3. การใชถอยคาและเสยง ถอยคาและเสยงในการสอน ม

สวนสาคญมากเพราะเปนการสอความหมายจากครไปยงนกเรยน

ถอยคาทพดควรแสดงใหเหนความสภาพ และควรฝกใชถอยคาให

ถกตองตามความนยมเหมาะสมกบผเรยน ใชคาสภาพนมนวล

ไพเราะ นาฟง เสยงทสอนนกเรยนควรมความชดเจนพอเหมาะ

ไมดงหรอเบา ไมชาหรอเรวเกนไป เสยงพดทดจะตองมระดบเสยง

สงเสยงตา เนนหนก เบา ทาใหการสอนมชวตชวาเสยงทแจมใส

นมนวล ชวนฟงจะทาใหนกเรยนไมเกดความเบอหน ายงวงเหงา

หรอตงเครยด

4. การเวนระยะ การหยดเวนระยะในการพด การอธบาย

จะทาใหผฟงเกดความสนใจขน ครผสอนจะตองรจกจงหวะในการ

หยดเวนระยะ เชน หยดเวนระยะใหนกเรยนมเวลาคด หรอหยด

เวนระยะ เมอเหนวานกเรยนขาดความสนใจ

19

5. การใชสอการสอนเพ อเราความสนใจ สอการสอน

นอกจากจะเปนเครองชวยใหเกดการเรยนร อยางมประสทธภาพ

แลว ยงชวยใหนกเรยนสนใจในการเรยนมากขนโดยครจะให

นกเรยนไดเรยนโดยใชประสาทสมผสในการรบรหลาย ๆ ทาง

และจะใชเทคนควธสอนตาง ๆ เพอมใหนกเรยนเกดความเบ อ

หนาย เชน การแสดงบทบาทสมมต การเลนเกมทายปญหา การ

สาธต การศกษานอกสถานท ซงมวธการเหลานถอวาเปนสอการ

สอนดวย

6. การใหผเรยนแสดงความคดเหนหรอมสวนรวมในการ

สอน การทครพดอยคนเดยว แลวใหนกเรยนมหนาทฟง ทาให

เกดความเบอหนาย การใหนกเรยนมสวนรวมในการเรยนนน

อาจทาได 3 ลกษณะคอ

1) ครกบนกเรยนทงกลม ครจะเปนผพดหรอถามนกเรยน

ทงหมดไมเนนเฉพาะรายบคคล

2) ครกบนกเรยนแตละคน ครพดหรอถามเจาะจงไปยง

นกเรยนคนใดคนหนง

3) นกเรยนกบนกเรยน โดยครอาจจะโยงคาถามคาตอ บ

ของนกเรยนคนหนง ใหนกเรยนคนอน คด หรอตอบขยายความ

โดยครไมเขาไปรวมออกความคดเหนดวยแตจะชวยเปนผนา ให

เกดอภปราย เพอจะฝกใหนกเรยนเกดความกลาและมอสระทจะคด

พด หรอแสดงออกอยางเตมท

วธการเราความสนใจทง 6 วธน เปนพฤตกรรมทเหมาะสม

ทควรนามาฝกหดในการสอนอยางยง อยางไรกตาม แมวาการ

เราความสนใจจะเปนสงจาเปนสาหรบการสอนแตผสอนกไมควร

จะใชจนลมนกถงปจจยในการสอนอน ควรจะพจารณาใชวธการ

เราความสนใจใหเหมาะสมทสดกบบทเรยนและกบผเรยนทกาลง

สอนอย

20

ทกษะการใชคาถาม

(บญธรรม บวทอง ) การใชคาถามเปนพฤตกรรมอยางหนง

ทเราใชกนมากในชวตประจาวน ทงนเพอสงเสรมสขภาพจต

เพอใหเกดปญญาในกระบวนการเรยนการสอน การใชคาถาม

เปนพฤตกรรมอยางหนงของคร ทตงคาถามเพอใหไดคาตอบตรง

ประเดน ทตองการหรอเปนไปตามจดมงหมาย ทตงเอาไววาจะให

เดกเกดอะไร

(ปรชา เศรษฐธร : 2524) ทกษะการใชคาถามกเพอ

เสรมสรางความสามารถในการคดใหแกผเรยนเราความสนใจ

ขยายความคด และใชวดความเขาใจ และความสามารถของ

ผเรยน

(สพน บญชวงค : 2530 : 103) ทกษะการใชคาถาม เปน

การใหนกเรยนใชความคดทงในดาน เหตผล สรางสรรค

วเคราะหปญหาและตองการใหนกเรยนมสวนรวมในกจกรรมการ

สอน เพอพฒนาความคดของตนเอง ในการทจะใหบรรล

จดประสงคดงกลาวครยอมมกลวธในการสอนหลายอยาง

สรป การใชคาถาม เปนพฤตกรรมอยางหนงทเราใชกนมาก

ในชวตประจาวนการใชคาถามจดเปนพฤตกรรมอยางหนง เพอ

เสรมสรางความสามารถในการคดใหแกผเรยน เราความสนใจ

ขยายความคดและใชวดความเขาใจและความสามารถของผเรยน

ประเภทของคาถาม

สพรรณ ศรคณ (2527 : 180 – 183) ไดแบงประเภทของ

คาถามไวดงตอไปน

อาจจดประเภทของคาถามทจะใชเพอใหการเรยนการสอน

เปนไปดวยดไวสามประเภท ดงน

1. คาถามทใชความคดพนฐาน เปนคาถามงาย ๆ ไม

จาเปนตองใชความคดสงนก เราใชคาถามชนดน เพอใหนกเรยน

ระลกถงความรเดมหรอเพอใหพจารณาจากประสบการณทเกดขน

ในขณะนน คาถามลกษณะนแบงออกไดเปนสองประเภทดงน

21

1.1 ความจา

1.2 การสงเกต

2. คาถามเพอการคดคน เปนคาถามทผตอบจะตองใช

ขนตอนของความคดซบซอน ขนกวาความคดนนฐานะ แนวทาง

ทจะคดอาจจะแยกออกไปไดหลายลกษณะ แลวแต จดหมาย

ปลายทางทตองการจะตอบ เราอาจแบงลกษณะของคาถาม

ประเภทนไดดงตอไปน

2.1 ความเขาใจ

2.2 การนาไปใช

2.3 การเปรยบเทยบ

2.4 เหตผล

2.5 สรปหลกการ

3. คาถามทขยายความคด ลกษณะของคาถามประเภทน

สงเสรมความคดสรางสรรค เพราะเปดโอกาสใหผทเรยนไดตอบ

โดยใชความคดเห นสวนตวมากทสด เปนคาถามทไมกาหนด

แนวทางคาตอบไววาจะตองเปนอยางไร จงไมมคาตอบทถกหรอ

ผดชดเจน คาถามประเภทนมลกษณะดงน

3.1 คาดคะเน

3.2 การวางแผน

3.3 การวจารณ

3.4 การประเมนคา

เทคนคการใชคาถาม

อญชล แจมเจรญ (2523 : 183 – 186)

การใชคาถามเปนท งศาสตรและศลป ฉะนนถาจะใชคาถาม

อยางมประสทธภาพหมายถงการศกษาลกษณะของคาถาม การ

ฝกหดตงคาถามและศลปในการถาม เพราการรจกใชคาถามเปน

เทคนคอยางหนงทจะชวยดงดดความสนใจในคาถาม ซงจะพบ

22

ผเรยนไปสเปาหมายทตงไวในบทเรยน ได ดงนนแนวท างในการ

ใชคาถามควรเปนดงน

1. ถามดวยความมนใจ

2. ความกลมกลนในการถาม

3. ถามใหเปนภาษาพดงาย ๆ

4. เวนระยะใหคด

5. ใหนกเรยนไดมโอกาสตอบหลายคน

6. การเลอกคาถาม

7. ครควรปฏบตอยางไรตอคาตอบของนกเรยน

8. ใชคาถามหลายประเภทในการสอนแตละครง

9. การใช ทาทาง เสยงเปนสวนประกอบในการถาม

10. การใชคาถามรก

เทคนคการถาม

(สพน บญชวงค, 2530 : 103 – 104)

การถามทดถอวาเปนการสอนทด การถามทดนนจะตอง

นาสนใจและกระตนใหคดและควรไดรบการเตรยมมากอน

องคประกอบพนฐานของเทคนคการถามมดงน

1. การถาม

1.1 การถามใหตรงประเด น เมอถามคาถามกวาง ๆ

เพอใหนกเรยนไดรบรแนวของคาถามแลว ครควรถามเจาะจงลง

ไปในประเดนทตองการใหชดเจนยงขน

1.2 การเรยกนกเรยนตอบ ครควรถามคาถามกนทง

ชน หยดสกเลกนอยจงเรยกนกเรยนคนใดคนหนงตอบ โดยการ

เรยกชอหรอใชทาทางไมควรเรยกชอกอนจงถาม

1.3 การกระจายคาถาม ครควรถามนกเรยนให

ทวถง แมวาอาจจะใชวธถามตวแทนของกลม

23

1.4 การจดใหมชวงเงยบ เพอใหนกเรยนทงชนไดคด

แลวจงเรยกใหตอบ เทคนคน สาคญมากเมอครถามคาถามทยาก

ขน

1.5 คาถามควรกระซบและชดเจน

1.6 การถามปพน เปนการถ ามเพอชวยใหนกเรยน

หาคาตอบใหได โดยถามใหแนวทางหรอถามใหม แตใจความ

เดยวกนหรอแบงคาถามออกเปนตอน ๆ

1.7 การถามรก คอ การถามชวยใหนกเรยนคดหา

คาตอบทดกวา เชน ลกกวา กวางขวาง มเหตผลกวาคาตอบพน

ๆ ทตอบครงแรก

2. การสนองตอคาตอบของนกเรยน

2.1 ถานกเรยนตอบถกควรมการเสรมแรง เชน ทาง

วาจาหรออน ๆ

2.2 ถานกเรยนตอบถกบางสวน ควรใหคาชมใน

สวนทถก และถามปพนแนะแนวทางใหนกเรยนคดตอจนได

คาตอบทถกตอง

2.3 ถานกเรยนตอบผด ไมมปฏกรยาทางลบ เชน

ตาหน แตใหกาลงใจ ทจะแกไขคาตอบทผด

2.4 ถาไมมคาตอบ ควรถามใหมและทาใหงายขน

หรอเนนจดสาคญเพอใหนกเรยนเขาใจคาถาม

3. ขอควรคานง

3.1 ครควรคานงถงเวลาทนกเรยนตองใชสาหรบการ

คดดวยเสมอ ครบางคนใจเรว และมกจะไมรอใหนกเรยนคดตอบ

แตจะตอบคาถามเสยเองดวย เหตผลวานกเรยนตอบไมได

3.2 ครควรคา นงถงการใชคาถามใหเหมาะกบวย

ของนกเรยนและความแตกตางระหวางบคคลในกลมนกเรยนดวย

3.3 ครควรเตรยมคาถามในบนทกการสอนกอนลงมอ

สอน

24

3.4 ครควรไวตอการเสนอคาถามและคาตอบทไดรบ

จากนกเรยน โดยเปลยนการปรบวธถามไดเหมาะกบคาตอบท

ไดรบเพอนาไปสจดหมายท ตองการ (พงใจ สนธวานนท , 2526 :

341 – 343)

เทคนคการใชคาถาม

อญชล แจมเจรญ (2523 : 237 – 238)

1. ถามดวยความมนใจ ผสอนตองเตรยมคาถามไวเพอชวย

ใหมนใจและคลองตวในการถามคาถามจะชดเจนไมวกวนสบสน

2. ความกลมกลนในการถาม การถามควรใชคาถามใหสลบ

กลมกลนไปกบกจกรรมการสอน เชน (ครใสนาตาลลงไปในแกว

นาแลวใชชอนคน)

คร : ครกาลงผสมอะไรเขาดวยกน?

นกเรยน : นาตาลกบนา (ครคนไปเรอย ๆ และทงไว

สกพกหนง)

คร : เธอยงเหนนาตาลอยในแกวหรอไม?

นกเรยน : ไมเหน

คร : นกเรยนวานาตาลไปไหน?

3. คาถามตองใชภาษาพดทงาย ๆ เชน คาถามวา เราจะ

อนรกษปาไมไวไดอยางไร? แกไขใหมเปน เรามวธสงวนปาไมไว

ไดอยางไร?

4. เวนระยะใหคด หลงการถามมาแลว ควรทอดระยะเวลา

เลกนอยเพอใหเดกไดรวบรวมความคดในการตอบ ตวอยาง

นกเรยนเคยเหนใบไมอะไร บางทไมมสเขยว ? (ครใชสายตา

25

สารวจนกเรยนใหทว ๆ กะเวลาประมาณ 2 – 3 นาท แลวจงเรยก

นกเรยนใหตอบ)

5. ใหนกเรยนมโอกาสตอบหลายคน เปดโอกาสใหนกเรยน

แสดงความคดเหนเพมเตม

6. การเลอกถาม ครควรรเทคนคบางอยางเกยวกบการถาม

ดงน

6.1 ถามคนสมครใจตอบ กอน และครกตองพยายาม

ชกจงใหนกเรยนทไมอยากตอบใหลองแสดงความคดเหนตอบบาง

6.2 ไมควรถามนกเรยนทขาดเรยนเปนเวลานานตอบ

6.3 หลกเลยงการตอบพรอมกนทงชน แตใหตอบเปน

รายบคคล และกระจายคาถามใหทวถง

7. ครควรปฏบตอยางไรตอคาตอบของนกเรยน คาตอบแบ ง

ออกเปน 4 ประเภท คอ ตอบถกตอบผด ตอบถกบางสวนและไม

ตอบเลย (ใหนาทกษะการเสรมกาลงใจมาใช ) ตอบไมถกอยาเฉย

เมยอาจจะบอกวาใหลองคดดใหม ถาตอบถกบางสวนใหเพอน ๆ

ชวยขยายคาตอบใหถก ถาหากนกเรยนไมตอบเลยครควรทาดงน

7.1 อธบายคาถามใหเขาใจงายข น อาจใชคาพด

“ ครจะถามใหมนะ…..” ฯลฯ

7.2 กรณทนกเรยนไมสนใจเลยครตองขยายคาถาม

เราความสนใจดวยวธตาง ๆ

8. ใชคาถามหลายประเภทในการสอนแตละครง มคาถาม

ตงแตงาย ๆ จนถงคาทตองใชความคดกวางขวาง

9. การใชทาทาง เสยง ประกอบในการถาม จะทาให

บรรยากาศของการใชคาถามดยงขน

10. การใชคาถามรก บางทคาตอบของนกเรยนมลกษณะ

ผวเผนไมชดเจน ถาครรจกปอนคาถามตอเนองไปอกจะสามารถ

26

ทาใหนกเรยนแสดงความรและขยายความคดของนกเรยนมาก

ยงขน คาถามมจดมงหมายหลายประการดงน

10.1 เพอตองการความชดเจน ครอาจถ ามซาวา

“ เธอแนใจหรอ” “ ไหนลองทวนทตอบไปแลวซ ” ทบอกวา

ลางผกใหสะอาดนนลางอยางไร?

10.2 เพอตองการใหเกดการคาดคะเนและใหเหตผล

เชน “ ทาไมเธอจงคดเชนนน ” “ ถามนไมเปนอยางทวานน

ละ” “ ในทางตรงกนขามทเธอวานนจะเปนอยางไร?

10.3 เพอตองการสรป เชน “ ทตอบมานสรปไดความ

วาอยางไร ?” “ ไหนลองยอเรองทเลามาซวามประโยชน

อยางไร”

10.4 เพอตองการแนะแนวทางโดยใชประสบการณ

เดมมาสมพนธกบความรใหม เชน

ทกษะการใชสอการสอน

(จนตนา สขมาก : 2530) ทกษะการใชสอการสอนหมายถง

เครองม อหรอสอการเรยนการสอนทสาคญประเภทหนงทจะชวย

ใหการเรยนการสอนดาเนนไปดวยด และมประสทธภาพ คร

สามารถนาอปกรณไปใชทกขนตอนของการสอน เชน นาสเรอง

ขนสอนเนอหา ขนสรปบทเรยน การใชอปกรณการสอนจะประสบ

ผลสาเรจมากนอยเพยงไร ยอมขนอยกบว ธการเลอก และการใช

ของคร แตละครงเปนสาคญ

(ชาญชย อนทรประวต : 2522) อปกรณการสอน หรอสอ

การสอนนบไดวา เปนสงจาเปนมากในการสอนเพราะสอการสอน

จะทาใหการสอนของครงายขน ความคดรวบยอดหรอ

วตถประสงคทครตงไวกมโฮกาสทจะไปถงไดงายก วาการสอนท

ปราศจากอปกรณการสอน ปญหาของครฝกสอนหรอครเพงทา

27

การสอนใหม ๆ ไมทราบวาจะเลอกอปกรณการสอนอยางไร ไม

ทราบวาจะใชอยางไร

(บญธรม บวทอง ) สอการสอนเปนตวนาสารทงประเภท

ความร ประสบการณ อารมณ ทศนคต คานยม ความรสก

ความสนใจ และทกษะความชานาญ การรจกจดหา และผลตสอ

การสอน เปนสงจาเปนอยางยงสาหรบคร

คาวา สอการสอน หมายถง

1. พาหนะของการสอความหมาย ทนามาใชเพอประโยชน

ทางการศกษา

2. ประดษฐกรรมและวสดตาง ๆ ทครนามาใชเพอประโยชน

ทางการศกษา

3. เครองมอทครนามาใชเพอชวยใหการสอนมประสทธภาพ

มากยงขน

สรป สอการสอนคอทกสงทกอยางทครนามาใชประกอบการ

สอนเพอวยเพมประสทธภาพ ทางการสอนของครอนจะสงผลให

เกดการเปลยนแปลงพฤตกรรม ทพงประสงคของนกเรยน มทง

วสด อปกรณ และวธการ

อญชล แจมเจรญ (2523 : 204 – 206) อปกรณการสอน

เปนเครองมอ หรอสอการเรยนการสอนทสาคญประเภทหนงทจะ

ชวยใหการเรยนการสอนดาเนนไปดวยด และมประสทธภาพ คร

สามารถนาอปกรณไปใชทกขนตอนของการสอนเชนนาเขาสเรอง

ขนสอนเนอหา ขนสรปบทเรยน ฯลฯ การใ ชอปกรณการสอนจะ

ประสบผลสาเรจมากนอยเพยงไรยอมขนอยกบวธการเลอก และ

การใชของครแตละครงเปนสาคญ

หลกการใชอปกรณการสอน อาจแบงได 4 ขน 1. การ

เลอก 2. การเตรยม 3. การใช 4. ตดตามผล

28

ทกษะการเลาเรอง

สพน บญชวงค (2530 : 112) การเลาเรอง หมายถง

ทกษะทครนาเอาเรองราว เชน นทาน เรองราวในประวตศาสตร

พงศาวดาร เหตการณ เรองจรง เรองแตง หรออน ๆ ทเปน

เรองราวมาเลาใหนกเรยนฟง เพอจดประสงคตามทตองการ เชน

เพอใหวเคราะห ใหประเมนเพอใหไดคต เพอใหเกดความซาบซง

และเพลดเพลน เปนตน (พงใจ สนธวานนท, 2526 : 354)

ทกษะการเลาเรองนบวาเปนทกษะทจาเปนมากในการสอน

เพราะวาบางเนอหา หรอบางความคดรวบยอด ครไมสามารถจะทา

ใหเดกเกดการคดความเขาใจได ถาใชการอธบายเฉย ๆ จาเปน

จะตองมการเลาเรอง เลานทาน หรอยกตวอยางประกอบ เพอเปน

การจงใจ หรอเปรยบเทยบใหนกเรยนเขาใจได

ประโยชนของการเลาเรอง

1. จงใจใหเกดเจตคตตามทครปรารถนา

2. ทาใหเกดจนตนาการ

3. เปนการนาไปสการอภปราย

4. สงเสรมการคดเปรยบเทยบ

5. เราความสนใจ (ชาญชย อนทรประวต. 2522 : 131)

การเตรยมการเลาเรอง

กอนทจะนาเรองมาเลา ผเลาจะตองมการเตรยมตวใหพรอม

สาหรบการเลาเรองดงน

1. การเลอกเรองทจะมาเลา

2. การศกษาเรองนน ๆ ใหละเอยดกอนไปเลา

29

การเลอกเรอง

เรองทจะนามาเลาใหเดกฟง คว รเปนเรองทอยในความ

สนใจ เหมาะสมกบวย ความสามารถและพนฐานความรของเดก

และควรจะมสวนเกยวของในบทเรยนดวย ในการนาเรองมาเลาม

หลกเกณฑดงน

1. เนอหาควรมคณคาตอการพฒนาทางการเรยน และใช

ภาษาของเดก

2. ควรมคณคาทางศลธรรมจรรยา อยานาเรองไมส ภาพ

หรอกอใหเกดทศนคตทไมดมาเลา

3. ควรเลอกเรองทเหมาะสมกบสภาพของเดก คอ เหมาะกบ

วยหรอสตปญญา และควรเลอกเรองหลาย ๆ ประเภทไมซากน

เนอเรองทเลาไมยาวเกนไป

4. เรองราวนามาเลา ควรเปนเรองราวทสนก เราความสนใจ

และมคตพจน

การศกษารายละเอยดของเรอง

การนาเรองนน ๆ มาศกษารายละเอยดตาง ๆ กอน ซงอาจจะ

ทาไดดงน

1. อานเรองนนใหตลอด แลวจบจดสาคญของเรองนนใหได

2. ถาเปนเรองทแตงขนเอง ควรใชภาษางาย ๆ เนอเรองไม

สบสนและควรตงจดมงหมายวา จะใหผเรยนไดความร ขอคดหรอ

คตอะไร จากการฟงเรองนน

3. ควรลาดบเนอเรองตงแตตนจนจบไวอยางยอ ๆ ตอนใด

ควรจะมขอปลกยอยเพมเตม เชน บทสภาษต คาพงเพย หรอ

ตวอยางประกอบเพอปองกนมใหสบสนหรอหลงลม

4. ทาความเขาใจเกยวกบศพท สานวนโวหาร ตาง ๆ โดย

ตลอด (อญชล แจมเจรญ, 2523 : 217 – 218)

30

สวรรณ ศรคณ (2527 : 206)

การอธบาย หมายถง การอธบายขอความทสอน การ

อธบายเพอเปรยบเทยบ การอธบายเพอขยายขอความ ฯลฯ ซงจะ

มอยตลอดเวลาในการเรยนการสอน

การเลาเรอง หมายถง การนาเรองราวตาง ๆ มาเลา หรอพด

ใหผฟงเขาใจและไดรบประโยชนตามชนดของเรอง เรองทเลานน

อาจจะเปน นทาน นยาย เรองในประวตศาสตร เรองสน หรอ

ประสบการณตาง ๆ ของผเลา

การเตรยมการอธบายและการเลาเรอง

1. เลอกเรองหรอหวขอเรอง

2. ศกษาเรองหรอหวขอนนใหละเอยดกอนนาไปใช

การเลอกเรอง

เรองหรอหวขอเรองทจะนามาอธบายหรอเลาใหนกเรยนฟง

ควรเปนเรองทอยในความสนใจ ทนสมย เหมาะสมกบวย

ความสามารถและพนความรของเดก และควรมสวนเกยวของกบ

บทเรยนดวย ในการนาเรองมาเลาหรออธบายนน ม หลกเกณฑ

ดงน

1. เนอเรองควรมคณคาตอพฒนาการทางสตปญญา และ

การใชภาษาของเดก

2. ควรมคณคาทาง ศลธรรม จรรยา เปนเรองาสภาพ และ

สงเสรมใหเกดเจตคตทดงาม

3. ควรเลอกเรองทเหมาะสมกบสภาพของเดก คอ เหมาะสม

กบวยและสตปญญา

4. ควรมเรองหลาย ๆ ประเภทไมซากน

5. เรองทเลาไมสนหรอยาวเกนไป ไมสบสนวกวน

31

6. เรองราวทนามาเลา ควรเปนเรองทสนกสนานเราความ

สนใจ และมคตพจนแฝงอย

ทกษะการเสรมแรงหรอเสรมกาลงใจ

ตามกฎของการเรยนรของเอดเวอรด แอล ธอรนไดด ขอ

หนง กลาววา ผเรยนจะเกดการเรยนรไดดถาหากเขาไดรบความ

พงพอใจจากผลของพฤตกรรมทเขาไดแสดงออกไป สกนเนอรเอง

กไดยดถอเปนหลกสาคญในการสอนเดกวา เมอเดกแสดง

พฤตกรรมทถกตอง ครจะตองใหรางวล เพอเปนการเสรมแรง

ใหแกเดก (ชาญชย อนทรประวต. 2522 : 128)

วธการเสรมกาลงใจทาไดดงน

1. การเสรมดวยวาจา ครอาจใชคาพดชมเชยในโอกาสตาง

ๆ

2. การเสรมกาลงใจดวยทาทาง เชน พยกหนา ยม ปรมมอ

ฯลฯ

3. การเสรมกาลงใจโดยใหนกเรยนมสวนรวมในการชมเชย

เชน ใหนกเรยนปรบมอ หรอจดกจกรรมใหนกเรยนแขงขน และม

การใหคะแนน โดยใหนกเรยนเปนผใหคะแนนกนเอง

4. การเสรมกาลงใจดวยการใหรางวล และสญลกษณตาง ๆ

เชน การใหสงของ

5. การเสรมกาลงใจโดยใหผเรยนเหนการกาวหนาของ

ตนเอง เชน เมอผเรยนทาสงใดถกกใหกาเครองหมายในตาราง

ปฏบตงานของตน

หลกการเสรมกาลงใจ

1. นกเรยนควรไดรบผลดเมอแสดงพฤตกรรมทสอดคลองกบ

เปาหมายของการเรยนการสอน

2. การเลอกวธเสรมกาลงใจใหเหมาะสมกบนกเรยนแตละคน

32

3. วธเสรมกาลงใจทนามาใช ควรสอดคลองกบพฤตกรรมท

ผเรยนแสดงออก

4. การทาโทษนนโดยทวไปแลวไมใชเปนการเสรมกาลงใจ

แตเปนการจดพฤตกรรมทไมพงปรารถนาเทานน

5. ครควรระลกเสมอวา การเสรมกาลงใจบางอยาง อาจมผล

สาหรบผเรยนคนหนงแตในขณะเดยวกนอาจไมมผลกบผเรยนอก

คนหนง (จนตนา สขมาก. 2530 : 135)

เกณฑในการนาไปใช

1. เสรมกาลงใจในจงหวะทเหมาะสม เชน เสรมกาลงใจทนท

ทนกเรยนทาสงทถกตอง

2. เสรมกาลงใจยอนหลง โดยใหนกเรยนทตอบถกบอก

คาตอบของตนอกครง เพอใหเปนแนวทางสาหรบผทตอบไมได จะ

ไดมโอกาสตอบไดถก

3. ไมพดเกนความจรง ถาครพดเกนความจรงจะทาใหเดก

ขาดศรทธา

4. ไมใชคาพดทจากดอยในวงแคบ ควรใชวธเสรมกา ลงใจ

หลาย ๆ วธ

5. ไมควรเสรมกาลงใจบางประเภทบอยเกนไป จะทาใหเดก

ไมเหนคณคา

6. พยายามหาโอกาสเสรมกาลงใจใหทวถงกน โดยใชวธ

เสรมกาลงใจทตางกน

7. การเสรมกาลงใจควรเปนในทางบวกมากกวาทางลบ

เพราะจะไดผลดกวา

8. การเสรมกาลงใจไมควรมาจากครเพยงคนเดยว เชน การ

ปรบมอของเพอนในชน

9. การเสรมกาลงใจดวยการพดใหเหมาะสมกบวย และ

ความสามารถของนกเรยน

33

10. หาวธเสรมกาลงใจใหเหมาะสมกบลกษณะของ

นกเรยน เชน นกเรยนทคอนขางออนกใหคาถามทคอนขางงาย

เปนคาถามทว ๆ ไปทนกเรยนควรตอบไดเพอใหนกเรยนทไมเกงม

โอกาสตอบถก (อชญล แจมเจรญ. 2523 : 195 – 196)

สพน บญชวงค (2530 : 121 – 122)

ทกษะการเสรมกาลงใจหมายถง ความสามารถในการใช

ทาทางและคาพดเพอกระตนใหนกเรยนเตมใจแสดงพฤตกรรมท

ครตองการ รวมทงความสามารถททาใหนกเรยนเกดความ

ภาคภมใจในตนเอง

ประเภทของการเสรมกาลงใจ

การเสรมกาลงใจทใชกนไดผลม 4 ประเภท คอ

1. การเสรมกาลงใจดวยวาจา เชน เกง ดมาก ใชได เปน

ความคดทด นาสนใจ เปนขอสงเกตทด ชดเจนขน เปนตน

2. การเสรมกาลงใจดวยทาทาง เชน ตงใจฟง การพยกหนา

แสดงการตอบรบในระหวางทนกเรยนพด การยม การเขยน

คาตอบของนกเรยนลงบนกระดานดา เปนตน

3. การเสรมกาลงใจดวยการใหรางวลและสญลกษณตาง ๆ

เชน การใหสงของ การใหเครองหมายดเดน การตดประกาศ

ผลงาน การตดประกาศรายชอ เปนตน

4. การเสรมกาลงใจ ดวยการใหนกเรยนเหนความกาวหนา

ของตน เชน การทาเครองหมายลงในตารางความกาวหนาทกครง

ททางานสาเรจ

หลกการเสรมกาลงใจ

1. ควรเสรมกาลงใจนกเรยนทนท ทไดแสดงพฤตกรรมทพง

ปรารถนา

34

2. ควรเลอกวธเสรมกาลงใจใหเหมาะสมกบนกเรยนแตละ

คน

3. ไมควรเสรมกาลงใจบางประเภทบอยเกนไป

4. พยายามหาโอกาสเสรมกาลงใจใหทวถงกน

5. การเสรมกาลงใจไมควรมาจากครฝายเดยว ควรมาจาก

นกเรยนดวยกนบาง เชน การปรบมอของเพอนในชน หรอให

เพอนตดสนผลงาน

6. ไมควรพดเกนความจรง ควรพดตรงไปตรงมาพฤตกรรมท

นกเรยนแสดงออกมา เชน ถาตอบถกหมดกบอกวา ดมาก ถาถก

บางสวนกใชได

7. ควรเสรมกาลงใจดวยทาทางจรงจงและตงใจใหกบ

นกเรยน ขณะเสรมกาลงใจ

8. ควรใชการเสรมกาลงใจ ดวยวาจา ทาทาง ประกอบกน

ไป

9. ถานกเรยนตอบผด ควรใหนกเรยนคดใหม หรอใช

คาถามงาย ๆ จะไดไมเสยกาลงใจ

ความมงหมายของการฝกฝนทกษะการเสรมกาลงใจ

สวรรณ ศรคณ (2527 : 201)

1. เพอเนนใหเหนความสาคญของการเสรมกาลงใจ

2. เพอใหครทราบและใชวธเสรมกาลงใจใหถกตอง

3. เพอใหเหนแบบอยางของการเสรมกาลงใจทถกตอง

4. เพอกระตนใหนกเรยนไดแสดงพฤตกรรมทพงปรารถนา

5. เพอกระตนใหนกเรยนใหกลารวมกจกรรมมากขน

6. เพอสงเสรมใหการเรยนการสอนบรรลเปาหมายไดด

ยงขน

7. เพอชวยใหนกเรยนประเมนผลการกระทาของตนเองได

เปนระยะ

35

8. เพอชวยสงเสรมบคลกภาพของผสอน

9. เพอใหรจกมองคนในแงด ใหยอมรบขอเทจจรง

ขอควรปฏบตในการเสรมกาลงใจ

สพรรณ ศรคณ (2527 : 203)

1. นกเรยนควรไดรบการเสรมกาลงใจทนท เมอแสดง

พฤตกรรมทสอดคลองกบเปาหมายของการเรยนการสอน

2. การเสรมกาลงใจแบบใดแบบหนง ไมควรใหมากเกนไป

หรอซา ๆ ซงจะทาใหเบอ และไมไดผล ทางจตวทยา

3. ควรเลอกวธเสรมกาลงใจเหมาะกบนกเรยนแตละคนและ

แตละระดบ

4. ควรคานงถงจงหวะและควรใหเปนธรรมชาตเหมาะกบ

สถานการณ

5. การเสรมกาลงใจบางอยางอาจมผลสาหรบนกเรยนคน

หนง แตในขณะเดยวกนอาจไมมกบนกเรยนอกคนหนง

6. ไมควรเสรมกาลงใจบางประเภทบอยเกนไป เชน การให

รางวล เพราะจะทาใหนกเรยนไมเหนคณคาของการเสรมกาลงใจ

นน

7. พยายามหาโอกาสเสรมกาลงใจใหทวถง (ไมจาเปนตอง

เสรมกาลงใจในชวโมงเดยวกน ) โดยใชวธเสรมกาลงใจ ตาง ๆ

กนและในโอกาสตาง ๆ กน

8. การเสรมกาลงใจไมควรมาจากครคนเดยว ควรใชวธ เสรม

กาลงใจดวยสงแวดลอมดวย เชน การปรบมอของเพอนในชนการ

ใหเพอนในชนเปนผตดสนผลงานของเขาเปนตน

9. เสรมกาลงใจยอนหลง โดยการยอนถามนกเรยนทตอบถก

อกครงหนงเพอเปนแนวทางของนกเรยนทตอบไมไดจะไดม

โอกาสตอบไดถกตอง

36

ทกษะการใชวาจา กรยาทาทาง

ปรชา เศรษฐ . (2524 : 156 – 159) การฝกทกษะนกชวย

ใหเปนผมบคลกลกษณะเหมาะสมทจะเปนครเกดความคลองแคลว

ในการเคลอนไหวอรยาบถไมเกอเขน เปนสงา ทาใหการอธบาย

พดชดเจนเขาใจงาย นกเรยนเกดศรทธา มเจตนคตดตอคร แล ะ

บทเรยน ซงทกษะนกไดแก

1. การเคลอนไหวและการเปลยนอรยาบถ ทาไดหลายวธ

การเดนเขาไปในชนเรยนเปนสงแรกทสดดตา จะตองทรงตวให

พอเหมาะ ไมยดยก หรอโคงตว หรอทากระมดกระเมยน

2. การใชมอและแขน เปนทดงดดผเรยนไดด การแสดงทา

ประกอบควรใหสอดคลองกบความรสกนกคดเหมาะสมโอกาสและ

เนอหา เรองทพด ถาไมมอะไรกปลอยมอตามปกต ไมเกรง หรอฝน

3. การแสดงออกทางสหนา สายตา นบวาเปนเครองมอ

อยางหนงในการสอความหมายกบนกเรยน นกเรยนจะอาน

ความรสก อารมณของครจากสหน า ครอาจใสความรสกใน

ใบหนาใหสอดคลองกบการพด หรอเรองทสอนกไดแตไมควรม

ใบหนาบงตงในหองเรยนขณะเดยวกนกไมควรทา “ หนาเปน ”

ขณะสอนตองมองนกเรยนตลอดเวลา แสดงวาครสนใจนกเรยน

4. การวางทาทาง และการทรงตวในขณะสอน เปนบคลกท

สาคญ ไมวางท าสบายเกนไป หรอเครยดเกนไป เพราะจะทาให

ประสทธภาพในการสอนลดลง เทาทงสองไมควรอยหางกนเกนไป

5. การใชนาเสยง นาเสยงจะแสดงหลายอยาง เชน ความ

สภาพ ไมสภาพ เปนตน สอนเสยงดงพอควร ความเรว ระดงหาง

เสยงตองสมดลยความชดเจนของถอยคา และถกต อง (อตราท

เหมาะสม 120 – 180 คาตอนาท) อาจมเสยงสงตา หรอเนนตาม

เนอหา อกษรควบคลา ตว ร ล ตองชดเจน ใชคาถกตองตาม

37

ความนยมไมควรพดลดตดสน (เชน กโลกรม – โล หรอวทยาลย

- วททะลย)

6. การแตงกาย เปนสวนหนงของบคลกภาพทดงดดความ

สนใจของนกเรยน ครตองแตงกายตามระเบยบทางราชการ หรอ

ใหสภาพเรยบรอยตามสมยนยมโดยคานงถงวย รปราง และฐานะ

ความเปนคร และความเหมาะสมกบโอกาส ลกษณะการแตงกายท

ไมพงประสงค

ทกษะการใชกระดานดา

สพน บญชวงค (2530 : 109)

กระดานดาเปนอปกรณการสอ นทหาไดงายเปนทสาหรบจด

บนทกขอความสาคญของการเรยน นอกจากนนยงเปนทรวม

ความสนใจและแนวความคดตาง ๆ ของทงครและนกเรยนเอาไว

บนกระดานดา ซงมประโยชนอยางมากในการเรยนการสอน

ดงนนครจงตระหนกถงความสาคญ พยายามใชกระดานดาใหทก

วชาและเกดประโยชนมากทสด

หลกทว ๆ ไปในการเขยนกระดานดา

1. ทกครงทจะใชกระดานดา ควรทาความสะอาด กระดาน

ดาใหดสะอาดเรยบรอย

2. ขอความทจะเขยนบนกระดานดาตองเขยนใหอานงาย

ชดเจน

3. ขอความทจะเขยนกระดานโดยเอยงตวเขาหากระดานดา

จะไดไมบงขอความทเขยนไวแลว

4. หากมขอความสาคญหรอตองการเนนหวขอสาคญ ควร

ใชการขดเสนใตหรอทาเครองหมายวงกลมลอมรอบ หรอใช

ชอลกส เพอเนนใหเหนความสาคญ

38

5. เมอจะใชกระดานดาสอนเรองใหม ควรจะลบขอความ

ของเนอหาเดมใหหมดเสยกอน เพอจะใหขอความจากเนอหาใหม

ทจะเขยนบนกระดานดาเปนทสนใจแทจรง

6. ครพยายามฝกการใชภาพการตนลายเสนบนกระดานดา

ใหมประสทธภาพเพราะจะทาใหการอธบายของครนาสนใจมาก

ขน

7. ควรแบงกระดานดาออกเปนสวน ๆ ตามความยาว แลว

เขยนใหหมดเปนสวน ๆ ไป ไมควรจะเขยนตรงนนท ตรงนท

เพราะจะทาใหนกเรยนสบสนได

8. เปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการใชกระดานดา

ดวย เพราะจะชวยใหนกเรยนเกดความภาคภมใจ และตนเตนท

จะเขยนกระดานดาใหเพอน ๆ เหน

9. ไมควรใชมอลบกระดานดา แตควรจะใชแปรง ผา หรอ

ฟองนา

10. เมอสอนหมดชวโมงแลว ควรลบกระดานดาให

เรยบรอยกอนจะออกจากชนเรยน (ชาญชย อนทรประวต 2522

127 : 128)

สวรรณ ศรคณ (2527 : 209 – 213)

กระดานดาหรอเรยกวา กระดานชอลค มใชกนมานานแลว

ภายหลงใชสเขยวทาเพอลดการเพงของสายตาผสอน และทาให

หองเรยนสวางสดใสขน แตกมผเรยกกนวากระดานดา

กระดานดาเปนอปกรณการสอนทคนเคยกบครและนกเรยน

มากทสด เปนจดรวมของนกเรยนทงชน เปนทสาหรบจดบนทก

ขอความสาคญ ๆ ของการเรยน และแนวความคดทงของคร และ

ของนกเรยนเอาไว ใชเขยนภาพประกอบการบรรยายและชวยให

นกเรยนเขาใจเรองทครกาล งพดไดอยางรวดเรว กระดานดา

นอกจากจะเปนอปกรณการสอนทหางายและมประจาอยแลวใน

39

หองเรยน ครผสอนยงใชไดทกขนตอนของการสอน กลาวคอ

ตงแตชนนาเขาสบทเรยนจนถงขนสรปบทเรยน

ชนดของกระดานดา ทใชอยโดยทวไปม 3 แบบ

1. แบบขาหยง แบบนใชเคลอนยายได

2. แบบตดผนงถาวร ใชตดตงไวถาวรในหองเรยน

3. แบบมวนได เหมาะสาหรบตดตวไปใชนอกสถานท

เพราะมนาหนกเบา ถอไปไหนมาไหนไดสะดวก

การใชกระดานดาประกอบการสอน

ดงไดกลาวแลววา กระดานดาเปนอปกรณการสอนทคร

ใชไดทกขนตอนของการสอน แตม ใชวาจะใชเฉพาะเขยน

หนงสอเทานน ยงมวธอน ๆ ทจะชวยใหกระดานดานาสนใจยงขน

คอ

1. การเขยนการตนลายเสนอยางงาย (Comic drawing)

เปนวธเขยนการตนอยางงาย ๆ แตสอความหมายไดด

2. การใชภาพแบบหรอรปแบบ (Complete Method) เปน

วธการทชวยใหการวาดรปเรวขน ครจะใชภาพอะไรกวาดภาพนน

บนกระดาษแขงหรอไม แลวตดตามรปหรอเสนเวลาจะใชกนบ

ภาพแบบทตดไวมาทาบบนกระดานดา

3. การใชรางแบบเจาะ (Pattern Method) เปนวธทชวยให

การวาดรปรวดเรวและคลายของจรงมาก เหมาะสาหรบการวาด

ภาพใหญ ๆ และผไมชานาญ

4. การใชผามานหรอกระดาษปดสวนทยงไมสอนไวกอน

(Hidden Chalkboard) เมอจะสอนสวนใดกดงมานหรอกระดาษท

ปดไวออก เปนวธการทชวยสรางความอยากรอยากเหนไดแกเดก

มาก

40

เทคนคการเขยนและการใชกระดานดา

การเขยนกระดานดาดนาจะเปนเรองงาย ๆ แต จรง ๆ แลวไม

งายนกศกษาครจงจาเปนตองฝกโดยเฉพาะผทจะเปนครระดบ

ประถมศกษาจะตองฝกมาก เพอจะไดเปนแบบอยางทดแกนกเรยน

ตอไปจะไดกลาวถงเทคนคตาง ๆ ของการใชกระดานดาซงพอจะ

แยกกลาวเปนขนตอนดงน

การเตรยม

เมอเตรยมการสอน หรอทาแผนก ารสอนประจาวน ควรม

การวางแผนการใชกระดานดาดวย โดยเตรยมหวขอใหญ ๆ

หวขอยอย เนอหาหรอขอความทจะเขยนไวลวงหนา ขณะททา

การสอน จะเขยนหวขอใด เนอหาใด ตอนใดกใหเปนไปตามท

ไดวางแผนไว ถาทาไดจะเปนประโยชนตอการเรยนการสอนอยาง

ยง

การเขยน

1. กอนเขยนตองมนใจวากระดานดาสะอาด เพราะจะทาให

ตวหนงสอชดเจนอานงาย

2. ถาไมสามารถเขยนตวหนงสอใหมขนาดเทากนไดครควร

ขดเสนบรรทดลงกระดานดา อาจใชตะปขดหรอใชเทยนไขขด

เสนบรรทดกได

3. แบงสวนกระดานดาตามลกษณะของกระดานดาทมอย

(ดงตวอย าง) ชองเลกสดทายใชสาหรบเขยนคายาก ศพทใหม

เปนตน

4. จบชอลคใหถกวธ ใชชอลคอยระหวางนวหวแมมอกบ

นวกลาง ปลายนวชจะจรดอยตรงปลายชอลค

41

5. เขยนชอเรองตรงกลางกระดานดา แลวเรมเขยนจากซาย

ไปขวา

6. เขยนตวหนงสอใหถกตองตามอกขระวธ ใหม หวชดเจน

อานงานและเปนระเบยบ

7. ไมเขยนหนงสอตวเลกเกนไป เดกทนงขางหลงจะเหนไม

ถนด ความสงทเหมาะสมกบตวอกษรไทย (รวมสระและ

วรรณยกต) ประมาณ 1 ½″ แตถาเดกเลกอาจเพมเปน 2½″ ถา

ตวหนงสอใหญเกนไปจะดเกาะกะและเปลองท

8. เนนจดสาคญดวยชอลคสเหรอใชวธขดเสนใต

9. ถาจะมการขดเสน เสนทขดจะตองตรงชดเจน ไมคดไป

คนมา

10. เขยนแลวไมควรยนบงกระดานดา ใหยนดานใดดาน

หนง แลวใชไมชขอความบนกระดานดา

11. ไมเขยนขอความบนกระดานดานานเกนไปจะเปนการ

เสยเวลา และระเบยบของหอง

การลบหรอการทาความสะอาดกระดานดา

1. ทาความสะอาดกระดานดาทกครงเมอใชเสรจแลว

2. ไมใชมอลบกระดานดา

3. ควรใชแปลงลบไปในทางเดยวกน การลบในทางตงฝน

ชอลคจะไมฟงกระจาย

4. ลบขอความเดมใหหมด เมอตองการสอนหวขอใหมหรอ

เนอหาใหม เพอจะทาใหเดกสนใจ และไมสบสน

ขอเสนอแนะเพมเตม

1. เวลาจะพดหรออธบายใหหยดเขยน และเวลาเรยนให

หยดพด

42

2. ตองแนใจวา นกเรยนเหนสงทครเขยนบนกระดานดาทก

คน

3. ระวงอยางใหมแสงสะทอนบนกระดานดา

4. ไมควรใหเดกนนชดกระดานดาเกนไป สวนขอบลาง

กระดานดาควรอยในระดบสายตาของผด

5. พยายามใหผเรยนม สวนรวมในการใชกระดานดา ใน

ระหวางการเรยนการสอน เชน ใหมาสะกดคา ตอเตมขอความ ทา

แบบฝกหด หรอวาดภาพ ฯลฯ

สรปกระดานดา เปนอปกรณในการชวยสอนทจาเปนสาหรบ

ชนเรยน กระดานดาเปนหนาทของครประจาชนทจะเปนผดแล

รกษา กระดานดาเปนอยางไร และสงผล ไปถงบคลกลกษณะและ

เจตคตของครดวย กสามารถจะทาใหการสอนโดยใชกระดานดา

ของครเปนผลสาเรจดขน

ทกษะการอธบายและยกตวอยาง

สวรรณ ศรคณ (2527 : 208)

การอธบายเปนทกษะทจาเปนในการสอน เพราะเปนการสอ

ความหมายระหวางผสอนกบผเรยนเขาใจถกตองตรง กน การ

อภปรายสงทเปนนามธรรมนนผเรยนจะเขาใจยาก ผสอนจะตอง

เชอมโยงกบสงทเปนรปธรรมโดยการยกตวอยางประกอบ

ลกษณะของการอธบายทด

1. บคลกภาพของผอธบาย ตองยมแยมแจมใสเปนกนเองกบ

ผฟง มความรดและมความเชอมนตอสงทจะอธบาย

2. ใชคาอธบายและภาษาเหมาะสมกบระดบของหฟง

3. การจดลาดบเรองทจะอธบาย ผอธบายจะตองวางโครง

เรองทจะอธบายไว แลวดาเนนการอธบายเปนขนหรอเปนตอน

43

4. การอธบาย ตองอธบายใหชดเจน ไมคลมเครอตอนใด

งาย การอธบายอาจจะทาไดรวดเรว ตอนใดอยากกควรอธบา ยให

ชา เพอผฟงจะไดตดตามทน

5. การมตวอยางประกอบคาอธบาย จะทาใหผฟงมความ

เขาใจดยงขนแตตวอยางทนามาประกอบคาอธบายนนควร

เหมาะสมกบพนความรความสนใจของผฟงและสอดคลองกบเรอง

ทอธบายดวย

สพน บญชวงค (2530 : 115 – 116)

ทกษะการยก ตวอยาง หมายถง ทกษะทครใชตวอยางซง

อาจจะมาจากครหรอนกเรยน เพอสอใหเกดความเขาใจหรอได

แนวคดในสงทเปนนามธรรม ตวอยางอาจเปนแบบนรนย และ

อปนย นทาน แผนภม ภาพ และอน ๆ ทจะชวยใหสงทเปน

นามธรรมนนกระจางขน ตวอยางทดควร เปนสงทนกเรยนคนเคย

เพราะครควรจะโยงจากสงทรไปสสงทไมร (พงใจ สนธวานนท

2526 : 346)

วธการยกตวอยางทใชกนมากม 2 วธ คอ

1. แบบนรนย (Deductive Approach) ซงประกอบดวย

ขนตอน 3 ขน คอ ขนแรก ครระบกฎหรอหลกทตองการให

นกเรยนเขาใจกอน ขนทสอง ครยกตวอยางตาง ๆ ทจะชวยขยาย

ความหลกทให ครอาจจะใชวธเปรยบเทยบ อปมา อปมย เปน

คาพดหรออาจใชหนงสอ ภาพ การทดลอง ขนทสาม ครสมพนธ

ตวอยางเขากบหลกทใหไวตอนตน ในขนทสามนคร อาจารย อาจ

ขอใหนกเรยนยกตวอยางบางแลวใหบอกตวอยางนนสมพนธกบ

ความคดหลกอยางไร

44

2. แบบอปนย (Inductive Approach) ครจะยกตวอยาง

กอนหลาย ๆ ตวอยางใหนกเรยนศกษาตวอยางแลววเคราะห สรป

เปนหลกเกณฑหรอแนวคด

การใชตวอยางใหมประสทธภาพ

ตวอยางทดควรมลกษณะดงน

1. เรมจากตวอยางงาย ๆ ไปหาตวอยางทยากขน ตาม

หลกการสอนใหเกดความคดรวบยอดแกนกเรยน ครตองนา

ตวอยางมาใหนกเรยนด เพอจะไดสงเกตพจารณาแยกลกษณะ

แตกตางทเปนลกษณะเดนชด ถาครนาตวอยางยาก ๆ มาให

นกเรยนดกอน กอาจจะทาให เกดความสบสนและเขาใจประเดน

ผดไป

2. คานงถงประสบการณและความรเดมของนกเรยน ครรจก

นกเรยนมากขน เพยงใดกจะสามารถเลอกตวอยางไดเหมาะสม

มากขน

3. ตรวจสอบความเขาใจของนกเรยน อาจจะใหนกเรยนเปน

ฝายยกตวอยางเพมเตม เพราะถานกเรยนสามารถยกตวอย างได

ถกตองกอาจตความไดวาเกดความเขาใจถายกตวอยางไมได

หรอผด ครกตองแกไข ปรบบทเรยนใหม (กาญจนา เกยรต

ประวต 2523 : 103 – 104)

ทกษะการสรปสมพนธ (สรปบทเรยน)

อญชล แจมเจรญ (2523 : 190 – 191)

45

การสรปบทเรยน หรอการสรปสมพนธ คอ การทครพยายาม

ใหนกเรยนสามารถรวมความคด ความเขาใจของตนไดถกตองซง

อาจเปนการรวม หรอสรปหลกเกณฑ หรอขอเทจจรงหรอ

แนวความคดสาคญ ๆ จากประสบการณในการเรยนการสอนแต

ละครง นกเรยนจะจบจดสาคญของบทเรยนไดถกตอง รวากาลง

เรยนอะไรและจะนา ความรใหมไปสมพนธกบความรเดมได

อยางไร นกเรยนจะเรยนบทเรยนใหมเขาใจรวดเรวยงขน

การสรปบทเรยนทาไดเมอไร

1. สรปใจความสาคญแตละตอนในระหวางบทเรยน

2. สรปปดทายเมอจบบทเรยน

วธการสรปบทเรยนอาจทาไดหลายวธ

1. สรปจากการตงคาถาม

2. สรปจากการใชอปกรณ

3. สรปจากการปฏบต เชน การสงเกต การสาธต การทดลอง

พยายามชใหเหนความสมพนธของวชาความรเดม สงทเพงเรยน

จบไปเดยวน กบสงทจะเรยนในอนาคต

4. สรปจากการสรางสถานการณ

การสรปม 2 ลกษณะ

1. สรปทางดานความร (Cognitive Link) เชอมโยงความร

ใหมกบความรเดมไดสามารถจบความคดรวบยอดได

2. สรปทางดานสงคม (Social Link) มการชมเชยใหกาลงใจ

ทาใหนกเรยนรสกวาตนเกดการเรยนร

ครจะทดสอบวานกเรยนสามารถสมพนธความรเดม และ

ความรใหมเขาดวยกนไดดเพยงไร อาจทาไดดงน

1. โดยการทบทวนสงทนกเรยนเรยนมาแลวตามลาดบจนถง

บทเรยนทจะเรยนใหม

46

2. โดยการสงเกตความสามารถของนกเรยนในการนาความร

ทไดรบจากการเรยนบทเรยนนน ๆ มาใชกบเหตการณใหม ๆ ท

คลายคลงกบเหตการณเดม

3. โดยการสงเกตความสามารถของนกเรยนในการนาความร

ตาง ๆ มาใหสมพนธกบบทเรยนใหมได

สพน บญชวงค (2530 : 118 – 119)

ทกษะการสรปบทเรยน หมายถง การประมวลสารสาคญ ๆ

ของบทเรยนแตละบทเรยนทไดเรยนจบลง เพอใหนกเรยนได

แนวคดทถกตองในบทเรยนนน และเชอมโยงไปสการเรยนรใน

เนอหาตอไป

การสรปบทเรยนมกจะกระทาเมอ

1. สรปใจความสาคญแตละตอนในระหวางบทเรยน

2. สรปเมอจบบทเรยน

3. เมอนกเรยนอภปราย หรอฝกปฏบตจบลง

วธการสรปบทเรยนอาจทาไดหลายวธ

1. การสรปทบทวน ครไมจาเปนตองทบทวนสรปเองทงหมด

ควรใหนกเรยนมสวนรวม โดยครอาจจะใชคาถามและพยายามให

มแตสาระสาคญ และเรยบเรยงอยางเหมาะสม อาจจะใหนกเรยน

รวบรวมการสรปลงในสมด

2. สรปจากการปฏบต เชน ใหนกเรยนสงเกตการสาธตการ

ทดลอง และพยายามชใหนกเรยนเหนความสมพนธของวชา

ความรเดม บทเรยนทเพงเรยนจบกบบทเรยนทจะเรยนในอนาคต

3. สรปจากการสรางสถานการณ โดยครสรางสถานการณ

ใหสอดคลองกบบทเรยนและใหนกเรยนแสดงความคดเหนออกมา

4. สรปจากการใชอปกรณ โดยครอาจจะใชอปกรณทใช

สอนมาชวยใหการสรปบทเรยนใหงายขน เชน เมอนาเครองมอ

47

ทางเกษตรมาใหนกเรยนด นกเรยนสามารถสรปขอควรระ วงใน

การใชไดถกตอง

ขอควรคานงในการสรปบทเรยน

1. การสรปทบทวนโดยการใชคาถามตองสมพนธกบเนอหา

และจดประสงคของบทเรยน

2. วธการสรปตองสอดคลองกบความสนใจและ

ความสามารถของนกเรยน

3. การสรปตองเชอมโยงระหวางสงทนกเรยนรแลวไปยงสง

ทยงไมร

4. การสรปตองสามารถใชประเมนบทเรยนวามสาระและผล

ตอการเรยนรของนกเรยนได

5. การสรปจะตองเปนการแนะแนวการเรยนในครงตอไป

สพรรณ ศรคณ (2527 : 190)

การสรปบทเรยนไมจาเปนจะตองสรปเมอจบบทเรยนเทานน

อาจจะสรปใจความสาคญแตละตอนในระหวางบทเรยนกได

วธการสรปบทเรยน อาจทาไดหลายวธดงน

1. สรปจากการตงคาถาม

2. สรปจากการใชอปกรณ

3. สรปจากประสบการณ เชน จากการสงเกตจากการ

ทดลอง

4. สรปจากการสรางสถานการณใหนกเรยนด

ครจะทราบไดอยางไรวานกเรยนสามารถสรปบทเรยนได

ถกตอง และสามารถสมพนธความรเดมแ ละความรใหมใหเขา

ดวยกนได ครควรปฏบตดงน

1. โดยการทบทวนสงทนกเรยนเรยนมาแลวตามลาดบจนถง

บทเรยนทจะเรยนใหม

48

2. โดยการสงเกตความสามารถของนกเรยนในการนา

ความรทไดรบจากการเรยนในบทเรยนนน ๆ มาประมวลใหเขากบ

เหตการณใหม ๆ ทคลายคลงกบเหตการณเดม

3. โดยการสงเกตความสามารถของนกเรยนในการนา

ความรตาง ๆ มาใชใหสมพนธกบบทเรยนใหมได

ทกษะการสอนกลมใหญ

นกจตวทยาใหความเหนวา เดกยอมมความแตกตางกนทง

ดานรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา แมจะเปนเดกทอยใน

วยเดยวกน พอแมเดยวกนกตามท เมอเปนเชนน การจะใหเดก

ประกอบกจกรรมทเหมอน ๆ กน จงเปนสงทไมนาจะเปนไปได ใน

แงของการเรยนร เดกควรจะไดประกอบกจกรรมทแตกตางกน

ออกไป ตามความถนดความสามารถ ความสนใจ และความ

ตองการ

บญธรรม บวทอง (66 – 67) การสอนเปนหม เปนวธการ

สอนทแบงนกเรยนออกเปนหมตามความถนด ความสนใจ

ทศนคต และความสามารถ โดยแบงเปน 3 หม คอ เกง ปาน

กลาง และออน เพอฝกฝนเฉพาะดาน อาจเปนคณตศาสตร

ภาษาไทย ภาษาองกฤษ ฯลฯ การสอนโดยการแบงหมเชนน

เดกแตละคนไดเร ยนไปตามความสามารถไมตองคอยกน ครม

โอกาสสงเสรมเดกไดเตมท เดกไดมโอกาสแขงขนในหมเดยวกน

ชวยใหครวดผลและทราบความกาวหนาทางการเรยนของ

นกเรยนไดด

49

การสอนเปนหม เปนความพยายามของนกการศกษาทจะ

แกปญหาการสอนเปนชนทนาเอาเดกวยเดยวก นมาอยในชน

เดยวกน ซงเปนวธทใชกนอยทวไปในปจจบน เพราะถอวาเปนวธ

ทสะดวกตอการจดประหยดการสอน เดกไดอยรวมกน ทางาน

รวมกน รจกกนไดเลนสนกสนานกน แตมผลเสยในแงทวา การ

สอนเปนชน จะไมคานงพฒนาการของเดก ไมคานงถงคว าม

แตกตางระหวางบคคล ครมกจะมบทบาทเสยเองเปนสวนใหญ

ยงยากในการปกครองชน เดกจะขาดวนยในตนเอง ซงปญหา

เหลาน จะกระทบตอการจดกจกรรมการเรยนการสอน และ

กระบวนการเรยนรของนกเรยนโดยตรง ดงนนการสอนเปนหมจง

เปนวธการหนงทชวยใหการสอนของ ครมลกษณะเปนการ “ สอน

คน” มากกวา “ สอนหนงสอ”

ลาดบขนการสอน

1. ขนศกษาเดก ขนนครจะตองรจกเดกดพอสมควร

พจารณาดความถนดความสามารถ ความสนใจ และทศนคต

แลวแบงออกเปนหมเกง ปานกลาง และหมออน ครทคลกคลกบ

เดก สงเกตพฤตกรรมของเดกโดยตลอด กสามารถทราบธรรมชาต

และแบงแยกเดกไดถกตอง

2. ขนมอบหมายงาน หลงจากนกเรยนไดทาความเขาใจใน

เนอเรองทครสอนโดยการฟงคาบรรยาย อภปราย สนทนา

ซกถามแลวมอบหมายงานใหนกเรยนทาตามหม เชน หมเกง

ปานกลาง และหมออน

3. ชนวางแผนงาน นกเรยนแตละ หมรวมกนวางแผนการ

ทางานเชนจะใหใครรบผดชอบในเรองใด ทาอะไรบาง กวางแคบ

แคไหน เพยงไร ตองทาแผนภม สมดภาพ รวบรวมของตวอยาง

ฯลฯ อยางไรหรอไม สามารถแสวงหาความรจากแหลงวชาใด

ตลอดจนวธการเสนอผลงาน ทงนโดยการแนะนาชวยเหลอของคร

50

4. ขนทางา น นกเรยนลงมอทางานตามแผนทวางเอาไว

ครสงเกตการทางาน ดแลใหนกเรยนไดทางานไปตามแผน

5. ขนเสนอผลงาน นกเรยนนาผลงานเสนอหนาชนเรยน

โดยการรายงานประกอบกบสงตาง ๆ ทรวบรวมมาได ผซกถามขอ

สงสย

6. ขนสรป นกเรยนทงนนชวยกนสรปความร นาผลงาน

ของทกหมมาจดนทรรศการยอย หนาชนเรยน

ปรชา เศรษฐธร (2521 : 129 – 130) ไดอธบายถงวธการ

สอนกลมใหญวาการสอนน ครจะเปนผแนะแนวในการทางาน

รวมกนเปนกลมนน เดกแตละคนจะมหนาทแตกตางกนไป คอ ทก

คนไดนาความสามารถมาใชเตมทในการทางาน

ลกษณะทสาคญของวธสอนแบบกลมใหญมดงน

1. สมาชกในกลมอภปรายแลกเปลยนความคดเหนซงกน

และกน

2. สมาชกแตละคนแบงหนาทความรบผดชอบกนและปฏบต

หนาททไดรบมอบหมายโดยครบถวน

3. สมาชกจะตองเคารพในความคดเหนซงกนและกน ถอ

หลกใหเกยรตซงกนและกน

4. วธการทางานและการปฏบตหนาทของกลมมการยดหยน

ได

จดมงหมายของการทางานเปนกลมใหญ

1. เพอฝกฝนผเรยนใหมพฤตกรรมทถกตองในการอย

รวมกนในสงคมประชาธปไตย

2. เปดโอกาสใหนกเรยน ใชความสามารถอยางเตมทใน

การทางานตาง ๆ กน

51

3. ใหมการเรยนรในดานสงคมทตนอาศยอย

4. ใหนกเรยนไดรบประสบการณตาง ๆ ในทางทจะเปน

ประโยชนในการดารงชพในสงคม

หนาทของครในการสอนแบบกลมใหญ

1. ใหคาแนะนาเพอใหนกเรยนดาเนนการไปตาม

จดประสงคทวางไว

2. จดหาอปกรณการสอนตาง ๆ ตลอดจนแนะนาแหลง

วชาการใหม ๆ ใหแกนกศกษา เพอนามาประกอบการเรยนและ

การดาเนนงานในกลม

3. จดการดแลใหนกเรยนไดทางานตามความสามารถของ

ตนอยางเตมท

4. จดใหมการประเมนผลการทางานของเดกเปนรายบคคล

และประเมนผลการทางานของเดกเปนกลม

5. ดแลใหการดาเนนงานของนกเรยนเปนไปโดยเรยบรอย

และประสบผลสาเรจตามจดมงหมาย

หนาทของนกเรยนมดงน

1. ทาหนาททไดรบมอบหมายใหเปนไปตามจดมงหมาย

2. ฝกฝนใหเกดความเคยชนในการแสดงความคดเหนใน

แนวทางทถกทควร

3. ซกถามกจการของกลมทยงไมเขาใจแจมแจง

4. สรางความสามคค ใหเกดขนในกลมของตนเอง

52

ขอจากดของการสอนแบบกลมใหญ

1. มาตรฐานของกลม อาจสงหรอตาไปทาใหเดกบางคนขาด

ความสนใจเทาทควร

2. ถาหากครไมเอาใจใสปลอยใหเดกทางานตามสบายกจะ

ไมเกดผลอยางใด

3. เดกบางคนในกลม อาจจะไมรบผดชอบตองานทไดรบ

มอบหมายคอยพงคนอนอยางเดยว

หลกในการจดกลมนกเรยน

1. พจารณาความสามารถ ทศนคตความสนใจ ของเดกเปน

หลก

2. จดเดกทมอายเทา ๆ กนไวในกลมเดยวกนโดยถอหลกวา

อายจรง ใกลเคยงกน ยอมจะมพฒนาการคลายคลงกน

3. พจารณาจากอายสมอง เชน กลมเรยนด กลมสตปญญา

ปานกลาง และกลมเดกทเรยนชา

4. พจารณาความสนใจของเดกเปนเกณฑ คอ เดกทมความ

สนใจคลายคลงกน จดไวในกลมเดยวกน

วธสอนกลมเลก

บญธรรม บวทอง (มปป. : 70 – 73)

การสอนแบบกลมยอย เปนวธสอนทสามารถนามาใชกบทก

วชา โดยใหนกเรยนประกอบกจกรรมทเกยวของกบเนอหาวชาท

เรยน อาจจะเปนการคนควาเพมเตมจากทไดเรยนไปแลว หรอ

แสวงหาความรใหมเพอนาไปสการสรปเปนกฎเกณฑ ทฤษฎ หลก

วชาหรอเปนการทดสอบทฤษฎใหม ๆ การใหนกเรยนไดมโอกาส

ทางานเปนกลม เปนการสงเสรมปลกฝงนสยการทางานรวมกน

ความเปนผนาผตามทด การยอมรบความคดเหนของผอน

ความเหนอกเหนใจ มจตใจเออเฟอเผอแผซงกนและกน ฯลฯ ซง

คณสมบตเหลานจะเกดขนกบเดกโดยไมรตว

53

การสอนแบบกลมยอย หรอกลมเลก กคอการสอนทแบง

นกเรยนหมใหญออกจากกนไดจานวนมากกวาหนงกลม โดยท

สมาชกในแตละกลมจะมจานวนเทากน

เกณฑการแบงกลม

สมาชกในแตละกลม ควรมจานวนสกเทาใด จงจะไดชอวา

เปนกลมทมขนาดพอดดจะเปนสงทกาหนดตายตวไดยาก ทงน

เพราะยอมขนอยกบตวแปรหลายอยาง ในทนเสนอเกณฑการ

แบงกลมอยางงาย ๆ คอ

1. จานวน ครและนกเรยน ในกรณทมนกเรยนมากแตครม

จานวนนอย ถาจะแบงนกเรยนออกเปนกลมยอยหลายกลม คร

ยอมดแลไมทวถง ดงนน ระหวางจานวนกลมนกเรยนกบครตองม

ความสมพนธกน

2. สอการสอน สอการสอนเปนตวตกรอบสาคญอยางหนงใน

เรองขนาดของกลมการจ ะแบงนกเรยนออกเปนกลมเลกหรอกลม

ใหญ หรอจานวนกกลมนน ใหคานงถงสอการสอนทมอย เชน ชด

การสอน ทประกอบดวยศนยการเรยนหรอกลมกจกรรม 4 กลม

ในแตละศนยหรอกลมมบตรชนดตาง ๆ เชน บตรคาสง บตร

เนอหา ฯลฯ อยางละ 5 ชด เชนน จะมนกเรยนเกน 4 กลมและ

แตละกลมจะเกน 5 คนไมได

3. เนอหาวชา เนอหายอมมลกษณะกวาง แคบ ลก แตกตาง

ออกกนออกไปผสอนตองพจารณาดวา ในเรองนน ๆ ม

ขอปลกยอยอะไรบาง แลวแบงนกเรยนออกเปนกลมใหแตละกลม

รบผดชอบ แตละขอยอยหรอ ครจะสอนโดยวธการทดลอง กตอง

พจารณาดวาจะใหนกเรยนทดลองอะไร และอยางไร เชน ทดลอง

การทานาใหสะอาด ครตองพจารณาพวาการทานาใหสะอาดมก

วธ แลวแบงนกเรยนออกเปนกลม ทาการทดลองแตละวธ

เพราะฉะนน การแบงกลมจงขนอยกบเนอหาวชาดวย

54

4. เวลาเรยน ขณะทครทาการเตรยมการสอน ครยอมทราบ

แลววา จะสอนกคาบ แบงเปนกจกรรมของครกคาบ ของนกเรยน

กคาบ เชนถาจะใหนกเรยนประกอบกจกรรมกลมในลกษณะ

หมนเวยน อยางกจกรรมในศนยการเรยน นกเรยนควรจะมก

กลม จงจะไดเวลาพอด เมอประกอบก จกรรมครบทกศนย

เพราะฉะนนในการแบงกลมครตองพจารณาถงเวลาเรยนดวย

ประเภทของกลมยอย

1. กลมพลงสมอง แตละกลมจะประกอบดวยสมาชก

ประมาณ 7 – 11 คน สมาชกในกลมจะรวมกนอภปรายปญหาท

ครกาหนดใหโดยแสดงความคดเหนไปตามความรสกของตนเอง

ไดอยางเตมท ครเปนเพยงผคอยรบฟงความคดเหนเทานน กลม

ยอยประเภทนเหมาะทจะใชในการอภปรายทวไป

2. กลมเปดอภปราย คลายกบกลมทหนง กลาวคอครเปด

โอกาสใหนกเรยนอภปรายปญหาทสลบซบซอนมแงมมตาง ๆ

อาจจะอภปรายสนบสนนหรอคดคานความคดเหนกได วธนเหมาะ

ทจะใชในการอภปรายเกยวกบการแกปญหา

3. กลมเลอกงานตามความถนดหรอความสนใจ เปนการ

แบงกลมยอยเพอไปประกอบกจกรรมตาง ๆ ตามทครเปดโอกาสให

เลอก ในการสอนแบบน ครตองจดกจกรรมไวมาก ๆ อยาง เพอ

นกเรยนจะไดเลอกเรยนตามความตองการ คว ามสนใจ และความ

ถนดของตนเอง

หลกการสอนกลมยอย

1. ครตองกาหนดจดประสงคใหเดนชดวาแบงกลมให

นกเรยนทาอะไรเพอใหเกดอะไร กลมละกคน

2. กจกรรมทใหทามความยากงาย เหมาะสมกบวย และม

ความใกลเคยงกบทกกลมทงดานปรมาณและคณภาพเพอไมให

เกดความเหลอมลา

55

3. ครตองชแจงใหนกเรยนเขาใจถงหนาททตนตองทากอน

ลงมอทางาน

4. เปดโอกาสใหนกเรยนไดแสดงผลงาน หลงจากประกอบ

กจกรรมเสรจแลว

5. ครควรแสดงอาการสนใจหรอเอาใจใส ขณะทเดกกาลง

ทางาน

6. ครควรยกยองชมเชยในความสาเรจของนกเรยน อาจจะ

ดวยวาจาหรอเปนสงของ เพอใหเดกมกาลงใจในการทางานตอ ๆ

ไป

7. กาหนดวธการทผลประเมนผล

ผลดของการสอนแบบกลม

1. นกเรยนมโอกาสไดเลอกทากจกรรมทตนถนดและสนใจ

2. นกเรยนทกคนไดทางานเพอเสรมสรางความรความ

เขาใจอยางทวถง

3. นกเรยนไดมโอกาสใชสตปญญาคดคนหาวธแก ปญหา

ตาง ๆ ทเกดขนอยเสมอ

4. นกเรยนไดรจกทางานรวมกน รจกเสยสละ ยอมรบฟง

ความคดเหนของผอน

5. กอใหเกดความสามคคในหมคณะ

6. นกเรยนไดทางานไปดวย พดคยไปดวย ทาใหบรรยากาศ

ไมเงยบเหงา

ทกษะการสอนเปนรายบคคล

อญชล แจมเจรญ (2523 : 140) การสอนแบบรายบคคล

หมายถง กระบวนการทกาหนดเพอใหนกเรยนแตละคนมโอกาสท

56

จะตรวจสอบความตองการของตนเลอกวธสอน (วธเรยน ) ท

เหมาะสมกบตนกาวไปตามความสามารถของตน และมโอกาส

ทราบความกาวหนาของตนอยางสมาเสมอ

จากคาจากดความขางตน จะเหนวา การสอนแบบรายบคคล

นน มองคประกอบ คอ วตถประสงค วธการเรยน ความกาวหนา

เปนเฉพาะรายบคคล คอ

วตถประสงค รายบคคลกคอ ผเรยนเลอกสงทตนจะศกษาได

ตามความสนใจ และความตองการของตน วธการเรยนก

เหมอนกน ผเรยนเลอกวธทตนชอบ เปนตนวา จะฟงการ บรรยาย

เขาหองสมดฟงเทป หรอศกษาคนควาเองโดยวธอน ๆ ทวากาวไป

เรวชา แบบรายบคคลนน กคอ ผเรยนไมตองรอกนตางกนตางกาว

ไปตามความสามารถและความสะดวกของตน ไมตองรอสอบพรอม

กนกได ใครจะจบเรวหรอชากแลวแตบคคล

ประเภท ของการจดสอนแบบรายบ คคลเราแบงไดเปน

ประเภทใหญ ๆ ได 2 ประเภท คอ

ประเภทท 1 เปนการสอนแบบรายบคคลทมแบบแผน

(รดกม) มการกาหนดขนตอนไวแนชด ผเรยนกาวไปเรวชาตาม

ขนตอนเหลาน ตามความตองการ เชน การสอนแบบโปรแกรม

เปนตน

ประเภทท 2 เปนการสอนแบบรายบคคลท มแบบแผน

คอนขางหลวม คอ กาหนดแตเพยงกวาง ๆ ผเรยนสามารถกาหนด

วตถประสงค วธการและการกาวหนาไปชาเรวไดอยางเสร เชน

การเรยนแบบอสระ (Independent Study) เปนตน

บญธรรม บวทอง (มปป. : 74 – 77) การสอนเปน

รายบคคล เปนขบวนการสอนทเนนถงความแต กตางของระดบ

ความสามารถ และผลสมฤทธทางการเรยนทแตกตางกนของ

นกเรยน เพอเปดโอกาสใหนกเรยนไดเรยนรไปตามระดบ

57

ความสามารถ ความตองการ และความสนใจของนกเรยนเปน

รายบคคล

หลกเกณฑทวไปในการสอนเปนรายบคคล

1. สารวจความตองการ ความสนใจของผเรยนแตละคน

2. สรางจดมงหมายเชงพฤตกรรมใหสอดคลองกบตวผเรยน

3. จดโปรแกรมการเรยนใหเหมาะสมกบแตละบคคล

4. การวดผลใหวดไปตามจดมงหมายทวางไวแตตน ไม

เปรยบเทยบกบคนอน

5. พยายามใหผเรยนไดประกอบกจกรรมดวยตนเอง

6. จดกจกรรมการเรยนการสอนใหยดหยน ทงเน อหา เวลา

เรยน

7. จดอปกรณประกอบการสอนใหมาก

ประเภทของการสอนเปนรายบคคล

การสอนเปนรายบคคล สามารถจดสอนในกรณตาง ๆ

ตอไปน

1. สอนเดกเรยนเรว

2. สอนเดกเรยนซา

3. สอนเดกทมปญหาดานการปรบตว เชน เกเร

4. สอนเดกทมาเรยนชาไมทนเพอน

5. สอนกลมสนใจพเศษ เชน การประดษฐ

การสอนเดกเรยนเรว

เดกเรยนเรว โดยปกตเปนเดกกลาแสดงออกมไหวพรบ

แกปญหาเฉพาะหนาไดด สามารถประกอบกจกรรมทยากกวาคน

อนได สามารถเกบใจความสาคญของเรองทอานไดด และ

ถกตอง สนใจกจกรรมตาง ๆ มกทากจกรรมเหลานน เสรจกอนคน

58

อนและไมผดพลาด เปนคนทไมอยนง คดในเรองทเปนนามธรรม

ได อธบายเรองตาง ๆ ดวยภาษาของตนเองได เดกประเภทน จด

อยในเดกประเภทฉลาด

หลกการสอนเดกเรยนเรว

1. ทาใหกจกรรมทยากกวาใหกบเดกธรรมดา อาจเปนเรอง

ในชนสงถดไปเพอสะดวกในการเรยนขามชนกลางป

2. พยายามกระตนใหเดกคนหาปญหาและคนพบคาตอบดวย

ตวเอง

3. พยายามใหวางแผนทางาน วจารณงานของตนเองและ

แขงขนผลงานหรอความกาวหนากบตนเอง

4. ไมปดกนทางความคดของเดก โดยการขขงคบหรอ

ลงโทษ เมอเดกคดเรองแปลกใหมแตกตางไปจากคนอน

5. ไมจากดระยะเวลาสอน และวธสอน แตวธสอนทใชไดด

กบเดกเรยนเรว คอ วธสอนแบบสบสวนสอบสวนและอภปราย

6. สอการสอนประเภทบตรงาน หนงสออานประกอบ ฯลฯ

ควรจดทาใหเดกเหลาน

7. ชแจงใหผปกครองเขาใจ

8. ควรทาเปนโครงการสอน ซงประกอบดวยซอโครงการ

หลกการและเหต ผล จดประสงค เปาหมาย วธดาเนนการ

ระยะเวลา เนอหาสาระทจะใชสอน แหลงทรพยากรและการ

ประเมนผล

คณสมบตของผสอนเดกเรยนเรว

1. มความรและประสบการณกวางขวาง

2. มความตงใจจรงทจะพฒนาความกาวหนาของเดก

3. รจกนาเทคนควธสอนตาง ๆ เขามาใช

4. เขาใจธรรมชาตของเดก

59

5. มบคลกทเขากบเดกได

การสอนเดกเรยนชา

เดกเรยนชาหรอเดกเรยนออน คอ เดกทมลกษณะตรงขาม

กบเดกเรยนเรว มกเงยบขรม ไมชอบเขารวมกจกรรมกบเพอนคด

ในสงทเปนนามธรรมไดยาก บางคนพยายามทาตนใหเปนทสนใจ

ของคนอนดวยวธการกาวราว

หลกการสอนเดกเรยนชา

1. ศกษาสาเหตของปญหาททาใหนกเรยนเรยนชา เชน การ

หยดเรยนบอย สขภาพไมสมบรณ รางกายพการ ขาดความ

พรอม สตปญญาตา ฯลฯ เพอจะแกปญหาไดตรงสาเหต

2. ชแจงปญหาใหผปกครองของนกเรยนเขาใจ เพอขอ

ความรวมมอในการทาความเขาใจปญหาหรอสาเหตนน

3. ถานกเรยนเรยนออนหลายวชา ควรแกไขทละวชาไมควร

สอนครงเดยวหลายวชา

4. ระยะเวลาของการสอน อาจสอนในเวลาเรยนขณะทเรยน

รวมกบเพอน ๆ เวลากอนเขาเรยนในตอนเชา ขณะพก

รบประทานอาหารกลางวนหรอหลงจากโรงเรยนเลกแลว ในการ

สอนแตละครงไมควรใชเวลานานเกนไป

5. ไมควรสอนสงทนกเรยนรแลวซาอก ถาจาเปนตอง

ทบทวน การใชเวลาใหสน

6. ควรใชวธการสอนใหม ไมซากบวธการเดมทนกเรยนได

เรยนมาแลว

7. ควรใชอปกรณการสอนใหมาก และแปลกไปจากเดม

8. หลงจากสอนไปแลว ครคอยตดตามผลอยางใก ลชดและ

สมาเสมอ

60

9. ควรทาเปนโครงการสอน ซงโครงการสอนจะ

ประกอบดวย ชอโครงการ หลกการและเหตผล จดประสงค

เปาหมาย วธดาเนนการ ระยะเวลา เนอหาสาระ ทจะสอน แหลง

ทรพยากร การประเมนผล

คณสมบตของผสอนเดกเรยนซา

1. มความรก เมตตา และเหนใจผทเรยนออนไมทนเพอน

2. สามารถใชวธสอนตาง ๆ ไดอยางคลองแคลว

3. มอารมณด ราเรงแจมใส จตใจมนคง

ทกษะการสอนแบบใชเพลง

บญธรรม บวทอง (มปป. : 81 – 87) การสอนแบบบรรยาย

ประกอบเพลง หมายถงการสอนทครไดเตรยมศกษาหาความร

ความเขาใจ พรอมทงสอกา รเรยนการสอนอน ๆ ไวอยางพรอมมล

เพอนามาอธบายหรอบรรยายเนอหาวชาทงหมดโดยใชบทเพลง

ประเภทตาง ๆ เขาไปสอดแทรกในระหวางการบรรยายเพอใหการ

เรยนการสอนในชวโมงนนมความหมายมากยงขน อนเปนการ

สงเสรมการเรยนร และเปลยนพฤตกรรมของเดกไดดยงขน

จดมงหมาย

1. เพอสงเสรมการเรยนการสอนดวยวธนนทนาการ ทาให

บทเรยนเปนทนาสนใจไมเบอหนาย นกเรยนเรยนดวยความ

สนกสนาน

2. เพอใหผเรยนเหนคณคาของบทเพลงทมตอการศกษา

3. เพอใหผเรยนทศนคตทดตอครผสอนและวชาทเรยน

4. เพอใชเปนสอสงเสรมการอานการออกเสยง

5. เพอสงเสรมใหเดกรจกคดในเชงสรางสรรค

61

6. เพอชวยในการเปลยนอรยาบทของนกเรยนและเปลยน

พฤตกรรมทางการสอน

7. เพอสรางความสมพนธกนดระหวางครกบนกเรยน

ขอควรคานงทสาคญของการสอนแบบบรรยายประกอบ

เพลง

1. ความพรอมของคร ครตองมความร ความสามารถ ม

ความสนใจ ตงใจทจะสอนในเรองนนเปนอยางด ทาการเตรยม

และทดลองสอนจนใหเกดความมนใจ มทาทางและนาเสยงทไม

ชวนเบอหนาย

2. ความสมพนธระหวางเนอหาวชา บทเพลงและวยของ

ผเรยน กลาวคอ เนอหาวชาทสอนและบทเพลงทจ ะนามาประกอบ

ตองสมพนธกน เกอหนนสงเสรมซงกนและกน ตลอดทงความยาก

งายของบทเพลง เนอรองทานอง ความยาวความสนพอเหมาะกบ

วยวฒของเดก

3. ศลปในการรองการพด ครตองมศลปะในการรองการพด

ใหชดถอยชดคาเนนจงหวะลลาและเนนเสยงใหนาฟง ไมพดเรว

เกนไปจนเดกคดตามเรองทพดไมทน อนเปนสาเหตใหเดกเกด

ความเบอหนายไมสนใจบทเรยน

4. การแทรกบทเพลงในเนอหา ครควรแบงเนอหาทจะสอน

ออกเปนตอน ๆ สอดแทรกบทเพลงใหไดจงหวะตรงตามเนอเรองท

จะสอน เพอจบตอบหนง ๆ ควรเปดโอกาสใหนกเรยนไดซกถาม

ขอของใจสงสยหรอครอาจตงปญหาใหนกเรยนตอบ

5. การใชกระดานดา ครควรใชกระดานดาประกอบการ

สอนใหมากในการบรรยาย เชน ใชบนทกหวขอยอ ๆ หรอคาศพท

สาคญยาก ๆ วน เดอน ปทเกดเหตการณและบทเพลงใหม ๆ ทยง

ไมเคยรองหรอสรปขอความสาคญเปนตอน ๆ

62

6. อปกรณการ สอนอน ๆ ครควรใชอปกรณการสอนอน ๆ

ตามความเหมาะสม เชน รปภาพ แผนภม ฯลฯ เพอชวยใหบทเรยน

มความเปนรปธรรมมากยงขน

7. เวลา กาหนดเวลาใหเหมาะสมกบชนเรยน โดยคานงถง

วยของเดกตามปกตใชเวลาประมาณ 1 ชวโมง ถานานกวาน เดก

จะเกดความเบอหนาย

8. กจกรรมตอเนอง เมอสอนจบแลว ครควรใหนกเรยนทา

กจกรรมเพมเตม เชน วาดรปตามจนตนาการ ทาสมดภาพ ฯลฯ

การดาเนนการสอนแบบบรรยายประกอบเพลง

เมอครตดสนใจวา จะใชการสอนแบบบรรยายประกอบเพลง

แลว ครควรดาเนนการสอนตามลาดบขนตอไปน คอ

1. ขนเตรยม

1.1 เตรยมตวคร โดยทาการศกษาคนควาหาความรจาก

แหลงวทยาการตาง ๆ แลวนาความรนน มาจดเปนหมวดหมอยาง

เปนระเบยบ จดหาอปกรณการสอนตลอดจนทาบนทกการสอนให

ชดเจนเปนรายชวโมง

1.2 เตรยมตวนกเรยน โดยนดหมายวน เวลา สถานทให

แนนอน สงทนกเรยนจะตองใช มอะไรบาง ครตองแจงให

นกเรยนทราบ ตลอดจนขอแนะนาบางประการเกยวกบการเรยน

2. ขนนาเขาสบทเรยน ทนททครมายนหนานกเรยนครควร

หยบจดทนาสนใจมาเลาหรอพดใหนกเรยนฟง เพอเปนการจงใจ

และหนเหความสนใจของเดกใหมาสบทเรยนทครกาลงจะสอน

หรออาจจะใชบทเพลงประกอบเลยกได โดยใชเพลงทครคดวาจะ

ดงดดความสนใจและเราใจนกเรยนไดด และการใชเพลงนน

อาจจะเปดแผนเสยงเทปบนทกเสยงหรอจะใหนกเรยนรองเองกได

แลวแตจะเหนสมควร

3. ขนดาเนนการสอน ในการสอนของครนน นอกจากจะมง

ใหนกเรยนเกดค วามรความเขาใจแลว ผสอนควตะไดสราง

63

บรรยากาศใหเตมไปดวยความสนกสนานเพลดเพลนลาดบการ

สอนควรเปนดงน

3.1 ครอธบายเนอหา ซา ๆ ชดเจน โดยมอปกรณ

ประกอบ

3.2 ครซกถามใหนกเรยนคดหาคาตอบ

3.3 เมอนกเรยนลดความสนใจในบทเรยนลงใหนา

บทเพลงมาประกอบ

3.4 ครใหนกเรยนร วมทากจกรรมประกอบการเรยน

งาย ๆ ใชเวลาสน ๆ

3.5 ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสย

4. ขนสรปบทเรยน เมอครสอนจบเนอหาในชวโมงหนง ๆ

ครควรนาเอาบทเพลงหรอแตงเปนเพลงขนสรปบทเรยน เพอให

เดกกไดจดจาเนอหาไดแมนยาและจาไดนานในบางครงครและ

นกเรยนอาจจะชวยกนแตงกได เชน ในการสอนภาษาไทยเรอง

รปและเสยงของวรรณยกตจบแลว กอาจใชบทเพลงตอไปนสรป

บทเรยนได

5. ขนวดผลประเมนผล เมอครสอนจบขนตอนดงกลาว

มาแลว พอมาถงขนนครผสอนทใชวธสอนแบบบรรยายประกอบ

เพลงกยงสามารถนาเพลงมาใชใน ขนของการวดผลประเมนผลน

ได เชน หลงจากครสอนภาษาไทยเรองควบแทและควบไมแทจบ

แลวครกนกเรยนแตงเปนเพลง

ขอดของการสอนแบบบรรยายประกอบเพลง

1. ครสามารถขยายหรอเพมเตมเนอหาจากทมอยแลวใน

แบบเรยน

2. เดกไมเกดความเบอหนายในบทเรยน แตกลบสนกสน าน

ราเรง สนใจในบทเรยนมองเหนบทเรยนมความหมายมากยงขน

3. ชวยผอนคลายความตงเครยดในบทเรยนในระหวางเรยน

ลงไดเปนอยางด

64

4. เปนการปลกฝงแนวความคดและเจตคตทพงปรารถนา

ใหแกเดกโดยทเดกไมรสกตว

5. การสอนแบบนเหมาะกบเดกทกเพศทกวยและนกเรยน

ไดรบความรครบถวนตามหลกสตร

6. นกเรยนและครมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอนไป

พรอม ๆ กน

ขอเสยของการสอรนแบบบรรยายประกอบเพลง

1. เปนการสอนทไมคานงถงความแตกตางระหวางบคคลมาก

นก

2. ตองอาศยครทมความสามารถดานการแตงและรองเพลง

ไมเชนนนจะกลายเปนเรองตลกไป

3. อาจเปนการรบกวนหองขางเคยง โดยเฉพาะโรงเรยน

ประถมศกษาทมอาคารสถานทไมพรอม

4. สาหรบเดกเลกทยงอานหนงสอไมออก จะเปนปญหาอยาง

มากในการสอนเพลงใหม ๆ

5. การสอนแบบนมกจะใชเวลานานเกนความจาเปน จงสอน

ใหตรงตามกาหนดเวลาไดยาก

วธสอนแบบแสดงบทบาทสมมต

บญธรรม บวทอง (มปป. : 91) การแสดงบทบาทสมมต

เปนการแสดงในทนททนใด ทผแสดงไมตองฝกซอมมากอน เรยน

ไปถงเรองใดตอนใด กออกมาแสดงไดทนท โดยแสดงไปตาม

ความรสกนกคดของตนเอง เชน ถานกเรยนเปนตารวจนกเรยนจะ

ปฏบตตอผตองหาอยางน ไมปฏบตอยางนน เปนตน

อญชล แจมเจรญ (2523 : 115 – 116) การแสดงบทบาท

สมมต เปนวธการสอนแบบหนง ทใหนกเรยนไดออกมาทาทาทาง

เลยนแบบของจรง ตามทตนคดวาควรจะเปน เชน ทาเดน ทาหก

65

ลม ทาวง ทานงหลบฯลฯ ของเพอน ๆ ในชน หรอแ สดงบทบาท

สมมต เปนพ เปนนอง เปนคณพอ เปนคณแม เปนตารวจจบ

ผราย เปนทหาร เปนพอคา แมคาหรออน ๆ โดยทคดทาทางเอา

เองวา ถาเปนคนนนคงจะตองทาทาทางอยางนเปนตน นอกจาก

แสดงทกลาวมาแลว การเลยนแบบกรยาทาทางหรอเสยงของสตว

ตาง ๆ เชน ทาทานกบน ทาทากบกระโดด ทาเสยงแมวรอง เปด

รอง สนขเหา เสยงรถยนต หรอการเลนละครใบหรอเกมใบ

ไดแก การแสดงทาทางตาง ๆ โดยไมตองใชเสยง เชน แสดงทา

อาบนา ลางมอ สระผม พายเรอ ฯลฯ กจดวาเปนการแสดง

บทบาทสมมตทงสน บทบา ทเหลานเมอนาไปสอนสอดแทรก ตอน

หนงตอนใดของบทเรยน จะทาใหนกเรยนสนกสนานไดใช

ความคดทาทาทางเลยนแบบ นกเรยนเกดความขาใจอยางลกซง

ในเรองทเรยน ขณะทสวมบทบาทของผอน เปนการแสดง

ออกแบบเอาใจเขามาใสใจเรา ทาใหนกเรยนเกดความเหนใจ

และเขาใจพฤตกรรมของผอนดวย

บทบาทสมมตทใชประกอบการเรยนการสอนอยในปจจบนน

แยกไดเปน 3 วธ คอ

1. การแสดงแบบแสดงละคร วธนผทจะแสดงตองฝกซอม

แสดงทาทางตามบททกาหนดขนไวแลว เชน การแสดงละครเรอง

ทเกยวกบบทเรยนในหนงสอเรยนภาษาไทย ผแ สดงบทบาท

สมมตแบบละคร จะตองพดตามบทบาททผเขยนกาหนดขน

2. การแสดงบทบาทสมมตแบบไมมบทเตรยมไว ผแสดงไม

ตองฝกซอมมากอนเรยนไปถงเรองใดตอนใดกออกมาแสดงได

ทนท โดยแสดงไปตามความรสกนกคดของตนเอง เชน แสดง

เปนบคคลตาง ๆ ในชมนมชน เปนหมอ เ ปนทหาร เปนตารวจ

นกเรยนไดคด ไดพด และแสดงพฤตกรรมจากความรสกนกคด

ของเขาเอง

3. การใชบทบาทสมมตแบบเตรยมบทไวพรอม ผสอนได

เตรยมบทมาไวลวงหนาบอกความคดรวบยอดใหผแสดง ผแสดง

66

อาจตองแสดงตามบทบาทบาง คดบทบาทขนแสดงเองตามความ

พอใจบาง แตตองตรงกบเนอหาเรองทกาหนดให

ขนตอนการใชบทบาทสมมตมดงตอไปน

ขนท 1 ขนเตรยม

ก. แจกแจงและกาหนดขอบเขตของปญหา ขณะเตรยมการ

สอนควรคดเลอกเรองไวกอนวาถงตอนใดจะใหนกเรยนเรยนโดย

ใชบทบาทสมมต และอะไรคอปญหาทตองการเนน ความคดรวบ

ยอดทตองการคออะไรเขยนออกมาใหชดเจน

ข. กาหนดสถานการณและบทบาทสมมต การกาหนด

สถานการณสมมตตองใหงายและชดเจน พรอมทงเขยนบทบาท

สมมตขน

ค. จดเตรยมสงตาง ๆ ไวใหพรอมกอนแสดง เชน คดเลอกตว

ผแสดง ผสงเกตการณ การจดฉาก

ขนท 2 ขนแสดง

ก. ขณะแสดง ควรใหแสดงไปตามธรรมชาต อยาไปขด

ขนกลางคน บางครงผกากบการแสดงอาจชวยเหลอไดตาม

โอกาส

ข. ตดบท เมอการแสดงไปเปนเวลาพอสมควรแลว ครอาจ

ตดบทได เพราะการแสดงนนไดขอมลเพยงพอแกการนามา

วเคราะหและอภปราย หรอผแสดงไมสามารแสดงตอไป

ขนท 3 ขนวเคราะหและอภปราย

ครและนกเรยนรวมกน ใหผแสดงเปดเผยความรสกและ

เสนอความคดเหน หลงจากนนผสงเกตการณไดแสดงความ

คดเหน โดยเนนเหตผลของการแสดงออกวา ผแสดงไดแสดง

ทาทางไดถกตองหรอใกลเคยงความจรงเพยงใด

67

ขนท 4 ขนแสดงเพมเตม

กลมอาจจะเสนอแนวคดใหม หรอการแสดงนนยงใหผลไม

เปนทพอใจ อาจแสดงซาได

ขนท 5 ขนแลกเปลยนประสบการณและสรป

ขนนจะชวยใหผเรยนไดแนวคดกวางขวาง จะทาใหผเรยน

สามารถหาขอสรปหรอแนวคดรวบยอดทตนสามารถเขาใจได

อยางด ขนการสรปสาคญมาก ตองสรปการแสดงทกครง

ตวอยาง การสอนเรองฟน

ความคดรวบยอด การรกษาปากและฟนเปนประจา ทา

ใหสขภาพด

จดประสงค รวธรกษาฟนใหสะอาดและคงทน

เนอหา การทาความสะอาดปากและฟน

กฎเกณฑของการแสดงบทบาทสมมต (บญธรรม บวทอง .

มปป. 92 – 93)

1. เลอกเรอง การเลอกเรองทจะใหนกเรยนแสดงบทบาทนน

ครควรทาไปพรอม ๆ กบขณะททาการเตรยมการสอน เพราะขณะ

เตรยมการสอนครยอมทราบดกวาเรองใดตอนใดควรจะให

นกเรยนแสดงบทบาทได

2. เลอกผแสดง เมอครสอนไปถงเรองใด ตอนใด ตรงกบท

กาหนดหมายไวในขอท (1) กใหเลอกผแสดงโดยคานงถงผท

สมครใจจะแสดงกอน หากไมมผสมครใจกใหเลอกตามทเหน

เหมาะสม แลวใหเวลาผรวมแสดงปรกษาหารอจดเตรยมการ

แสดงทงคาพดบทเจรจาตลอดจนทาทางประกอบ ประมาณ 2 – 3

นาท

68

3. เตรยมการ กอนจะลงมอแสดงควร เตรยมสงตาง ๆ ให

พรอมเชน เตรยมผชม โดยนดแนะใหคอยสงเกตตอนใดตอนหนง

เปนพเศษ เตรยมสถานทโดยจดฉากและเวทแสดง สวนสงอานวย

ความสะดวกอน ๆ เชน หนากากสตว ครควรจดเตรยมมาใหผ

แสดงเพอใหการแสดงสนกสนาน เราความสนใจมากยงขน หรอ

อาจไมมกได

4. แสดงบทบาท ใหนกเร ยนทครคดเลอกลงเมอแสดง

บทบาทในขณะแสดง ควรปลอยใหนกเรยนแสดงไปเอง ไมขดขน

กลางคน แตไมควรปลอยใหการแสดงนนเยนเยอจนเกนไป ผดจะ

เบอหนายไมอยากด หาขอสรปไมได

5. อภปรายวพากษวจารณถงบทบาทหรอพฤตกรรมของ

บคคลทนกเรยนเขาสวมบทบาทวาถกตองเหมาะสมหรอไม

6. แสดงบทบาทซา หลงจากอภปรายวพากษวจารณกลม

แรกจบแลวควรเปดโอกาสใหนกเรยนกลมอนไดจดการแสดง

บทบาทนนซาอก 2 – 3 กลม เพอใหไดการแสดงบทบาทท

ถกตอง เหมาะสมจนเปนทนาพอใจ

7. สรปความร นกเรยนรวมกนคดหาเหตผลสรปความ รท

ถกตอง เชน พฤตกรรมหรอบทบาทของหมอพยาบาลคนไข ควร

เปนอยางนไมควรเปนอยางนน ครเขยนขอสรปนนลงบนกระดาน

นกเรยนอาน นกเรยนจดบนทก

ประโยชนของบทบาทสมมต

1. นกเรยนไดฝกความเปนคนกลาแสดงออก สงเสรม

ความคดรเรมและความคดสรางสรรค

2. ทาใหบทเรยนนาเรยน นกเรยนเรยนดวยความสนกสนาน

3. เปนกลวธดงนกเรยนเขารวมพจารณาสถานการณทเปน

ปญหาและทาความเขาใจปญหา

69

4. สงเสรมใหนกเรยนรวมกนคด อภปราย หาแนวทางแกไข

สถานการณทเปนปญหาและตดสนใจไดอยางเปนอสระ

5. กอใหเกดความรความเขาใจ และทกษะทเปนประโยชน

นาไปปฏบตในชวตไดด

บรรณานกรม

จนตนา สขมาก . เอกสารประกอบการเรยนการสอนวชาศกษา

2143250 หลกการสอน . ภาควชาหลกสตรและการสอน

คณะครศาสตร วทยาลยสวนสนนทาสหวทยาลย

รตนโกสนทร. 2530.

ชาญชย อนทรประวต . วธสอนทวไปละการสอนแบบจลภาค .

พมพครงท 4. ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะ

ศกษาศาสตร มหาวทายาลยศรนครนทรวโรฒ สงขลา .

2522.

70

บญธรรม บวทอง . ทกษะและเทคนคการสอน . วทยาลยคร

สรนทร. สรนทร : มปพ.

บญธรรม บวทอง . เอกสารประกอบการศกษา วชา ศกษา 131

หลกการสอน และการเตรยมประสบการณวชาชพ

ภาคปฏบต. วทยาลยครสรนทร : สรนทร. มปพ.

ปรชา เศรษฐธร . หลกการสอนและฝกฝนประสบการณวชาชพ

ภาคปฏบต. วทยาลยครกาแพงเพชร : กาแพงเพชร. 2524.

สพน บญชวงค . หลกการสอน . วทยาลยครสวนดสต : กรงเทพฯ.

2530.

อญชล แจมเจรญ . ศกษา 131 หลกการสอนและการเตรยม

ประสบการณภาคปฏบต . กรงเทพฯ : เฉลมชยการพมพ .

2532.