การจัดซื้อการจัดหา Procurement

18
การประชุมวิชาการระดับชาติ มหาวิทยาลัยราชภัฏกาแพงเพชร ครั้งที่ 3 (ฉบับที่ 2) 147 การจัดซื้อการจัดหา Procurement บัณฑิต ศรีสวัสดิ1 Bandit Srisawat 1 1 อาจารย์ประจาสาขาวิชาการจัดการโลจิสติกส์ คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏกาแพงเพชร บทคัดย่อ ในปัจจุบันฝ่ายจัดซื้อเป็นตัวที่ได้รับความสาคัญเป็นอย่างมาก ซึ่งเป็นตัวขับเคลื่อนที่สาคัญของโซ่อุปทาน (Supply Chain) และเป็นส่วนหนึ่งของกลยุทธ์ในการเพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันทางธุรกิจ และจัดเป็น วิชาชีพอย่างหนึ่งที่มีความสาคัญพอ ๆ กับผู้ตรวจสอบบัญชี วิศวกรโรงงาน นิติกรหรือเจ้าหน้าที่ด้านความปลอดภัย เป็นต้น โดยการจัดซื้อจัดหาเป็นเรื่องของกระบวนการการบริหารจัดการทรัพยากรทั้งภายในและภายนอกองค์กร ไม่ ว่าจะเป็นวัตถุดิบ สินค้า บริการ องค์ความรู้ ทักษะความสามารถต่าง ๆ ที่มีส่วนสาคัญในการดาเนินงานในกิจกรรม การจัดซ้อวัตถุดิบ ( Purchasing Materials) โดยเป็นเรื่องของการศึกษาความต้องการในการใช้วัตถุดิบ การจัดหา วัตถุดิบ (Supply Materials) ที่ดีมีคุณภาพ โดยในการจัดซื้อ (Purchasing) และการจัดหาจะต้องมีกระบวนการเพื่อ ใช้ในการตัดสินใจเลือกวัตถุดิบ และตัดสินใจเลือกผู้จัดจาหน่ายวัตถุดิบ (Supplier) ที่มีคุณภาพ ในราคาที่ยอมรับได้ และที่สาคัญจะต้องมีระบบที่ใช้ในการตรวจสอบคุณภาพ ของวัตถุดิบ และตัวผู้จัดจาหน่ายวัตถุดิบ (Supplier) ซึ่งจะ เป็นตัวที่ส่งผลทาการต้นทุน ( Cost) รวมของโลจิสติกส์ ( Logistic) ต่าลงโดยกิจกรรมหลัก ๆ ของฝ่ายจัดซื้อมีหน้าทีจัดซื้อวัตถุดิบที่ได้คุณภาพถูกต้อง ( Right Quality) ในปริมาณที่ถูกต้อง ( Right Quantity) สถานที่ถูกต้อง ( Right Place) ตรงเวลาที่กาหนด (Right Time) ราคาที่ถูก (Right Price) แหล่งขายที่ถูกต้องหรือแหล่งที่เหมาะสม (Right Source) และการหาผู้ที่เหมาะสมมาทางานด้านการจัดซื้อ (Right Purchaser) และสิ่งที่สาคัญสาหรับการจัดซื้อคือ การจัดการผู้ขาย ( Vendor management)หรือการจัดการซัพพลายเออร์ ( Supplier) ก็เป็นส่งสาคัญสาหรับ กระบวนการจัดซื้อ เพราะเป็นการประเมินประสิทธิภาพชั้นต้นในกระบวนการต้นทางของการจัดซื้อเพื่อให้ก่อถึง คุณภาพตามวัตถุประสงค์ของการจัดซื้อที่ดี การจะบอกได้ว่าซัพพลายเออร์ ( Supplier) รายไหนมีคุณภาพหรือไม่ จริงๆ แล้วมีวิธีการดูหลายวิธี และมีหน่วยงานหลายแห่งที่ทาหน้าที่รับรองคุณภาพของธุรกิจ แต่ที่นิยมใช้กันทั่วโลก และยอมรับว่าเป็นมาตรฐานที่เชื่อถือได้คือ องค์กรระหว่างประเทศว่าด้วยมาตรฐาน ( International Organization for Standardization : ISO) โดยเฉพาะ ISO 9000 กลุ่มมาตรฐานการบริหารจัดการเชิงคุณภาพที่ทั่วโลกรู้จัก คาสาคัญ : การจัดซื้อจัดหาหรือการจัดหาพัสดุ / โลจิสติกส์ / โซ่อุปทาน / การจัดซื้อจัดหาแบบลีน (Lean) Abstract The current procurement is to be very important. This is a significant driver of the supply chain. And as part of its strategy to increase the competitiveness of business. And a professional one that is important, as well as auditors or legal staff, engineers, plant security and so on. The procurement process was the subject of resource management, both inside and outside the organization. Whether raw materials, products, services, knowledge, skills, abilities that are critical to its operations in Salt Materials activity. On the subject of education, the demand for raw materials. Supply Good quality The procurement And the procurement process will be used to decide the material. And deciding on a supplier of quality raw materials at acceptable prices. And the system has to be used to check the quality of raw materials and distribution of males. This is the result of the cost. Of logistics. Lower the main activities of the purchasing department is responsible for the procurement of raw materials, the quality is correct. The correct amount right place This time, the selling price is correct or proper source. And finding the right people to work The 3rd Kamphaeng Phet Rajabhat Univercity National Conference

Transcript of การจัดซื้อการจัดหา Procurement

การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร ครงท 3 (ฉบบท 2) 147

การจดซอการจดหา Procurement

บณฑต ศรสวสด1 Bandit Srisawat1

1 อาจารยประจ าสาขาวชาการจดการโลจสตกส คณะเทคโนโลยอตสาหกรรม

มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร

บทคดยอ ในปจจบนฝายจดซอเปนตวทไดรบความส าคญเปนอยางมาก ซงเปนตวขบเคลอนทส าคญของโซอปทาน (Supply Chain) และเปนสวนหนงของกลยทธในการเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนทางธรกจ และจดเปนวชาชพอยางหนงทมความส าคญพอ ๆ กบผตรวจสอบบญช วศวกรโรงงาน นตกรหรอเจาหนาทดานความปลอดภยเปนตน โดยการจดซอจดหาเปนเรองของกระบวนการการบรหารจดการทรพยากรทงภายในและภายนอกองคกร ไมวาจะเปนวตถดบ สนคา บรการ องคความร ทกษะความสามารถตาง ๆ ทมสวนส าคญในการด าเนนงานในกจกรรมการจดซอวตถดบ (Purchasing Materials) โดยเปนเรองของการศกษาความตองการในการใชวตถดบ การจดหาวตถดบ (Supply Materials) ทดมคณภาพ โดยในการจดซอ (Purchasing) และการจดหาจะตองมกระบวนการเพอใชในการตดสนใจเลอกวตถดบ และตดสนใจเลอกผจดจ าหนายวตถดบ (Supplier) ทมคณภาพ ในราคาทยอมรบได และทส าคญจะตองมระบบทใชในการตรวจสอบคณภาพ ของวตถดบ และตวผจดจ าหนายวตถดบ (Supplier) ซงจะเปนตวทสงผลท าการตนทน (Cost) รวมของโลจสตกส (Logistic) ต าลงโดยกจกรรมหลก ๆ ของฝายจดซอมหนาทจดซอวตถดบทไดคณภาพถกตอง (Right Quality) ในปรมาณทถกตอง (Right Quantity) สถานทถกตอง (Right Place) ตรงเวลาทก าหนด (Right Time) ราคาทถก (Right Price) แหลงขายทถกตองหรอแหลงทเหมาะสม (Right Source) และการหาผทเหมาะสมมาท างานดานการจดซอ (Right Purchaser) และสงทส าคญส าหรบการจดซอคอการจดการผขาย (Vendor management)หรอการจดการซพพลายเออร (Supplier) กเปนสงส าคญส าหรบกระบวนการจดซอ เพราะเปนการประเมนประสทธภาพชนตนในกระบวนการตนทางของการจดซอเพอใหกอถงคณภาพตามวตถประสงคของการจดซอทด การจะบอกไดวาซพพลายเออร (Supplier) รายไหนมคณภาพหรอไม จรงๆ แลวมวธการดหลายวธ และมหนวยงานหลายแหงทท าหนาทรบรองคณภาพของธรกจ แตทนยมใชกนทวโลก และยอมรบวาเปนมาตรฐานทเชอถอไดคอ องคกรระหวางประเทศวาดวยมาตรฐาน (International Organization for Standardization : ISO) โดยเฉพาะ ISO 9000 กลมมาตรฐานการบรหารจดการเชงคณภาพททวโลกรจก ค าส าคญ : การจดซอจดหาหรอการจดหาพสด / โลจสตกส / โซอปทาน / การจดซอจดหาแบบลน (Lean)

Abstract The current procurement is to be very important. This is a significant driver of the supply chain. And as part of its strategy to increase the competitiveness of business. And a professional one that is important, as well as auditors or legal staff, engineers, plant security and so on. The procurement process was the subject of resource management, both inside and outside the organization. Whether raw materials, products, services, knowledge, skills, abilities that are critical to its operations in Salt Materials activity. On the subject of education, the demand for raw materials. Supply Good quality The procurement And the procurement process will be used to decide the material. And deciding on a supplier of quality raw materials at acceptable prices. And the system has to be used to check the quality of raw materials and distribution of males. This is the result of the cost. Of logistics. Lower the main activities of the purchasing department is responsible for the procurement of raw materials, the quality is correct. The correct amount right place This time, the selling price is correct or proper source. And finding the right people to work

The 3

rd Ka

mphae

ng Ph

et Ra

jabha

t Univ

ercity

Natio

nal C

onfer

ence

การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร ครงท 3 (ฉบบท 2) 148

on the procurement. The important thing is for the procurement, vendor management. Or managing suppliers It is a matter for the procurement process. The effective rate is the primary source of the procurement process in order to produce the quality of the objectives of good procurement. To say whether suppliers. The quality is not really a way to see a variety of ways. The agencies, many of which serve as the hallmark of the business. But the most widely used worldwide. And is recognized as a trusted standard. International Standards (International Organization for Standardization: ISO) ISO 9000 by a group of quality management standards throughout the world. Keywords : Procurement / Logistic / Supply Chain / Lean Purchasing บทน า ในเรองของการจดซอจดหา (Procurement) หรอในทางอตสาหกรรมอาจกลาวไดวา การจดซ อ (Purchasing) และการจดหา (Supply) เปนกจกรรมหนงทส าคญมากอกกจกรรมหนงของโลจสตกส (Logistic) ซงในการบรหารจดการโซอปทานกเลงเหนถงความส าคญทจะตองมการจดการในการจดซอวตถดบ (Purchasing Materials) และการจดหาวตถดบ (Supply Materials) ทดมคณภาพเพอตอบสนองความตองการของลกคาทเปลยนไปจากการเนนทราคา (Price) ไปเปนคณภาพทด โดยในการจดซอ (Purchasing) และการจดหาจะตองมกระบวนการเพอใชในการตดสนใจเลอกวตถดบ และตดสนใจเลอกผจดจ าหนายวตถดบ (Supplier) ทมคณภาพในราคาทยอมรบได และทส าคญจะตองมระบบทใชในการตรวจสอบคณภาพ ของวตถดบ และตวผจดจ าหนายวตถดบ (Supplier) ซงจะเปนตวทสงผลท าการตนทน (Cost) รวมของโลจสตกส (Logistic) ต าลงตรงตามวตถประสงคของการบรหารจดการโซอปทาน ในปจจบนฝายจดซอเปนตวทไดรบความส าคญเปนอยางมาก ซงเปนตวขบเคลอนทส าคญของโซอปทาน (Supply Chain) และเปนสวนหนงของกลยทธในการเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนทางธรกจ ในการจดซอถกจดเปนวชาชพอยางหนงทมความส าคญพอ ๆ กบผตรวจสอบบญช วศวกรโรงงาน นตกรหรอเจาหนาทดานความปลอดภยเปนตน ดงนนผบรหารตองมการชวยเหลอและควรไดรบการสนบสนนและไดรบการพฒนาใหเปนนกจดซอมออาชพทมคณวฒและไดรบมาตรฐานสากล ซงหาบคลากรมความรความสามารถกควรทจะไดรบการสงเสรมใหมความรและทกษะความสามารถมากขนเพอรองรบกบเทคโนโลย และวทยากรใหม ๆ อยตลอดเวลา ความหมายและความส าคญของการจดซอ การจดหา (Importance of purchasing, supply) มผใหความหมายและค าจ ากดความทเกยวของกบการจดซอไวมากมาย ดงน Weele (2005). ใหความหมายของการจดซอไว คอ การบรหารจดการแหลงทรพยากรภายนอกของ องคกร ซงไดแก สนคา งานบรการ ความสามารถ (Capabilities) และความร (Knowledge) ทมสวนส าคญในการด าเนนงาน ธ ารงรกษาไว และบรหารจดการกจกรรมหลก (Primary Activities) และกจกรรมสนบสนน (Support Activities) เพอใหเกดประโยชนสงสด (มหาวทยาลยราชภฏธนบร, มปป) Leenders, et al. (2006). กลาววาบางสถาบนไดใหค านยามของการจดซอ (Purchasing) วาเปน กระบวนในการซอ โดยศกษาความตองการ หาแหลงซอและคดเลอกผสงมอบ เจรจาตอรองราคา (Price) และก าหนดเงอนไขใหตรงกบความตองการ รวมไปถงตดตามการจดสงสนคาเพอใหไดรบสนคาตรงเวลา และตดตามการช าระเงนคาสนคาดวย ซงแททจรงแลว การจดซอ (Purchasing) การจดการพสด (Supply Management) และการจดหา (Supply) นน ถกน ามาใชแทนกนในการจดหาใหไดมาซงพสดและงานบรการอยางมประสทธภาพและประสทธผลภายในองคกร ดงนน การจดซอ (Purchasing) หรอการจดการพสด ไมใชเปนเพยงความเกยวเนองในขนตอนมาตรฐานในกระบวนการจดหาทประกอบดวย

1) การรบรความตองการใชสนคา 2) การแปรความตองการใชสนคานนไปเปนเงอนไขส าหรบการจดหา 3) การแสวงหาผสงมอบทมศกยภาพเพยงพอกบความตองการ

The 3

rd Ka

mphae

ng Ph

et Ra

jabha

t Univ

ercity

Natio

nal C

onfer

ence

การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร ครงท 3 (ฉบบท 2) 149

4) การเลอกแหลงสนคาทเหมาะสม 5) การจดท าขอตกลงตามใบสงซอหรอสญญาซอขาย 6) การสงมอบสนคาหรองานบรการ 7) การช าระคาสนคาหรอบรการใหกบผสงมอบ

ซงหนาทความรบผดชอบของการจดซอยงอาจรวมไปถงการรบมอบสนคา (Receiving) การตรวจสอบสนคา (Inspection) การจดเกบสนคา (Storage) การขนยายสนคา (Material Handling) การจดตาราง (Scheduling) การจดสงทงขาเขาและออก (Inbound and Outbound Traffic) และการท าลายทง (Disposal) แตการจดซอยงมหนาทความรบผดชอบทเกยวของในโซอปทาน (Supply Chain) อกดวย เชน การเขาไปมสวนเกยวของกบลกคา และลกคาของลกคา รวมไปถงผสงมอบของผสงมอบ ซงการขยายขอบเขตสวนเกยวของนรวมเรยกวาการจดการโซอปทาน (Supply Chain Management) โดยการจดการโซอปทานนจะมงเนนการลดตนทน (Cost) และลดระยเวลาภายในโซอปทานเพอใหไดรบประโยชนไปถงลกคาขนสดทายของโซอปทาน และดวยแนวความคดนเอง จงท าใหการแขงขนในระดบองคกรถกเปลยนไปเปนการแขงขนในระดบโซอปทานในอนาคต อดลย จาตรงคกล (2547) ไดใหความหมายของการจดซอไววา เปนกระบวนการทบรษทตาง ๆ ท าสญญากบบคคลฝายทสามเพอใหไดมาซงสนคาและบรการทตองการ เพอใหบรรลถงวตถประสงคของธรกจอยางมจงหวะเวลา และมตนทน (Cost) ทมประสทธภาพ จากค าจ ากดความขางตน จะเหนไดวา กจกรรมนเปนสวนหนงของการบรหารงานพสดเพราะไมใชเปนแตเพยงงานจดซอเทานน ยงขยายไปถงการวางแผนและการวางนโยบายครอบคลมกจกรรมทเกยวของดวยกน กจกรรมเหลาน ไดแก การวจย และการพฒนาการเลอกวสดท เหมาะสมและการเลอกแหลงขายทถกตอง การตดตามผลเพอใหการน าสงเปนไปตามก าหนดเวลาทตกลงกน การตรวจสอบสนคาทน าสงเพอใหมนใจวาเปนสนคาทมคณสมบตและจ านวนตรงตามทไดวางไว และตลอดจนการพฒนาการตดตอประสานงานกนกบหนวยงานอน ๆ ทเกยวพนกนเปนตน อรณ บรรกษ (2550) กลาวถงความหมายของการจดซอจดหา (Procurement) โดยเรยบเรยงจาก ค าบรรยายของ ดร.วทยา สหฤทด ารง ไว คอ กระบวนการทบรษทหรอองคกรตางๆ ตกลงท าการ ซอขายเพอใหไดมาซงสนคาหรอบรการทตองการเพอใหบรรลถงวตถประสงคของธรกจอยางมจงหวะเวลาและมตนทน (Cost) ทเหมาะสม โดยมเปาหมายเพอใหไดสนคาหรอบรการทมคณภาพปรมาณทถกตอง ตรงตามเวลาทตองการ ในราคา (Price) ทเหมาะสมจากแหลงขายทมความนาเชอถอ นอกจากความหมายของการจดซอจดหาทไดกลาวมาแลวขางตน ปจจบนไดเกดมความหมายใหมของการจดซอขนอกซงคอ การจดซอแบบลน (Lean Purchasing) หรอการจดการพสดแบบลน (Lean Supply Management) การจดซอแบบลนนนไดถกน ามาใชกอนในอตสาหกรรมการผลตสนคา ซงเปนการน าเอาระบบการผลตแบบทนเวลา (Just in Time; JIT) และเทคนคตางๆ มาใชเพอเพมมลคาในกระบวนการจดซอจดหาพสด ลดระดบสนคาคงคลง และลดระยะเวลาระหวางกระบวนการใหนอยทสดเทาทจะท าได จงจ าเปนอยางยงทจะตองมการตดตอสอสารและแบงปน (Share) ขอมลแบบตอเนอง และทนท (Leenders, et al., 2006) อรณ บรรกษ (2550) ยงไดกลาวถงการเพมประสทธภาพใหงานจดซอตามแนวคดแนวคดการผลตแบบลน (Lean Manufacturing) โดยเรยบเรยงจากค าบรรยายของ ดร.วทยา สหฤทด ารง ไววา แนวคดนมหลกการมงเนนไปทการจดการเพมประสทธภาพในการด าเนนงานภายในโรงงาน ซงนนเปนเพยงสวนหนงขององคกรแบบลน (Lean Enterprise) ซงหากพจารณาใหดแลวจะพบวาตนทน (Cost) ครงหนงของการจดซอจดหานนมากกวาตนทน (Cost) ทใชในกระบวนการผลตขององคกร ดวยเหตนเองแนวคดทเกยวกบการจดหาแบบลน (Lean Procurement) จงเกดขนโดยมเปาหมายเพอลดความสญเปลา (Waste) ทง 7 ประการทไมจ าเปนทเกดขนในกระบวนการจดซอจดหาทงภายในองคกรเอง และระหวางองคกรตอองคกร โดยน าเทคนคแบบลน และเทคโนโลยสารสนเทศตางๆ มาชวยในการพฒนาเพอลดความสญเปลา ไมวาจะเปนการออกแบบกระบวนการจดซอจดหาทไมเหมาะสม การรอคอยทยาวนานเกนความจ าเปนในแตละขนตอนการจดซอจดหา การเกบสนคาคงคลงทเกนความตองการ การจดสงหรอการเคลอนยายใบขอเสนอซอ (Purchase Requisition; PR) หรอใบสงซอ (Purchase Order; PO) หรอ วตถดบสนคาตางๆ ทงภายในองคกรและระหวางองคกรเกนความจ าเปน การเกดความผดพลาดใน แตละขนตอนของกระบวนการ เปนตน ซงสามารถเปรยบเทยบความแตกตางระหวางการจดซอจดหาแบบทวไป และการจดซอจดหา แบบลน ไดดงน (สรวศ รตนพไชย, 2552)

The 3

rd Ka

mphae

ng Ph

et Ra

jabha

t Univ

ercity

Natio

nal C

onfer

ence

การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร ครงท 3 (ฉบบท 2) 150

จากบทความขางตนจงสามารถสรปไดวาการจดซอจดหาหมายถง กระบวนการการบรหารจดการทรพยากรทงภายในและภายนอกองคกร ไมวาจะเปนวตถดบ สนคา บรการ องคความร ทกษะความสามารถตาง ๆ ทมสวนส าคญในการด าเนนงานในกจกรรมการจดซอวตถดบ (Procurement of raw materials) โดยเปนเรองของการศกษาความตองการในการใชวตถดบการจดหาวตถดบ (Supply Materials) ทดมคณภาพ โดยในการจดซอ (Purchasing) และการจดหาจะตองมกระบวนการเพอใชในการตดสนใจเลอกวตถดบ และตดสนใจเลอกผจดจ าหนายวตถดบ (Supplier) ทมคณภาพ ในราคา (Price) ทยอมรบได และทส าคญจะตองมระบบทใชในการตรวจสอบคณภาพ ของวตถดบ และตวผจดจ าหนายวตถดบ (Supplier) ซงจะเปนตวทสงผลท าการตนทน (Cost) รวมของโลจสตกส (Logistic) ต าลง (มหาวทยาลยราชภฏธนบร, มปป)

ตารางท 1 การเปรยบเทยบความแตกตางระหวางการจดซอจดหาแบบทวไป และการจดซอจดหาแบบลน (Lean) การจดซอจดหาแบบทวไป การจดซอจดหาแบบลน (Lean)

1. มจ านวนผสงมอบวตถดบ (Supplier) หลายราย 1. มจ านวนผสงมอบวตถดบ (Supplier) นอยราย โดยแบงกลมของผสงมอบวตถดบออกเปนล าดบชนตามเกณฑทก าหนดเพองายตอการพจารณาหาผสงมอบวตถดบทเหมาะสม

2. มขอจ ากดทางดานความรความเขาใจในเรองสายธารคณคา (Value Stream)

2. มความพยายามในการสรางสรรคเครอขายของการผลตใหมความยดหยน

3. มความสมพนธกบผสงมอบวตถดบแบบหลวมๆ และไมมขอตกลงระยะยาว

3. มความสมพนธกบผสงมอบวตถดบในเชงลก และมขอตกลงระยะยาว

4. การเจรจาตอรองกบผสงมอบวตถดบเปนแบบ ผชนะ-ผแพ (Win-Lose)

4. การรกษาผลประโยชนระหวางกนเปนแบบผชนะ-ผชนะ (Win-Win)

5. มขอจ ากดทางดานการแลกเปลยนขอมลขาวสารซงกนและกน

5. เปนการสอสารแบบสองทาง มสวนรวมในการแกไขปญหาทเกดขน และพฒนาเทคโนโลยใหมรวมกน

6. ผสงมอบวตถดบไมไดรบการตรวจสอบยนยนคณภาพของสนคา

6. ผสงมอบวตถดบไดรบการตรวจสอบยนยน คณภาพของสนคา

7. ตองท าการตรวจสอบคณภาพของสนคาจากผสงมอบวตถดบกอนเสมอ

7. ท าการตรวจสอบคณภาพและขอจ ากดของสนคาตงแตอยในกระบวนการผลตของผสงมอบวตถดบ

8. ท าการตดสนใจเลอกซอสนคาโดยองราคาของสนคาเปนหลก

8. ท าการตดสนใจเลอกซอสนคาโดยองคณภาพและราคาควบคกน

9. ผสงมอบวตถดบไมใหความรวมมอในการแกไขปญหาหรอการปรบปรง

9. มขอตกลงรวมกนในการปรบปรงคณภาพอยางตอเนองโดยการประสานรวมมอกบผสงมอบวตถดบในการปรบปรงกระบวนการ

(ทมา : สรวศ รตนพไชย, 2552) วตถประสงคการจดซอจดหา (Purchasing objectives) อดลย จาตรงคกล (2547) กลาววา ตามความคดสมยดงเดมนน วตถประสงคของการจดซอกเพอท าการซอวสด และบรการใหมคณภาพทถกตองในปรมาณทถกตองโดยมราคาทถกตอง จากแหลงขายทถกตองและในเวลาทถกตอง ในปจจบนวตถประสงคของการจดซอมงทการบรหารทวไป ดวยวตถประสงคในลกษณะเชนนสามารถอธบายแยกยอยได 10 ประการ คอ 1) เพอสนบสนนการด าเนนงานของบรษท ดวยการจดวสด และบรการสนองใหโดยไม ขาดสาย เพอมใหกระบวนการผลตหยดชะงกเนองจากการขาดวสด 2) ท าการซอโดยไดราคาไมเกนกวาคแขงขน และท าการเสาะแสวงหาสงทมคณคาทดกวาในราคาทตองจายไป 3) รกษาคณภาพของวสดทท าการซอใหอยในมาตรฐานเพยงพอส าหรบใชงาน

The 3

rd Ka

mphae

ng Ph

et Ra

jabha

t Univ

ercity

Natio

nal C

onfer

ence

การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร ครงท 3 (ฉบบท 2) 151

4) รกษาระดบความเสยหายอนเกดแกการลงทนในวสดใหนอยทสด โดยขจดการซอซ ากน ความสญเสย และลาสมยอนเนองมาจากการเกบรกษาทขาดประสทธภาพ 5) สรางแหลงขายสนคาทเชอถอไดไวเปนแหลงส ารองในการจดหาวสด 6) รกษาฐานะการแขงขนใหกบบรษท 7) พฒนาใหเกดความสมพนธกบผขายสนคาเพอขจดปญหาตาง ๆ และยงท าใหการจดซอสงของไดในราคาและบรการทด และมภาพพจนทด 8) แสวงหาความรวมมอกบแผนกอน ๆ ในบรษท ซงกตองท าความเขาใจถงความตองการของแผนกอนเพอทจะใหการสนบสนนทางดานวสดไดดกวา 9) ฝกอบรมและพฒนาบคลากรฝายจดซอ เพอใหเกดแรงจงใจในการท างานใหแผนก และบรษทจนประสบความส าเรจ 10) จดท านโยบายและวธการเพอใหบรรลถงวตถประสงคตาง ๆ ทกลาวมาขางตน โดยใหมตนทน (Cost) ในการด าเนนการตามความเหมาะสม วตถประสงคทงหมดทไดกลาวมาน ใชไดกบการจดซอในอตสาหกรรมทกประเภท นอกจากนยงใชไดกบอตสาหกรรมการผลตสนคา หนวยราชการ มหาวทยาลย โรงพยาบาล และประเภทอน ๆ ท ไมใชการซอเพอน าไปขายตอ ไดอกดวย นอกจากน Monczka, et al. (2005) ยงไดจ าแนกวตถประสงคของการจดซอ (Purchasing Objectives) ของหนวยงานการจดซอระดบโลก (World Class) ซงมรายละเอยดครอบคลมมากกวาวตถประสงคการจดซอแบบดงเดม ทมแตเพยงความตองการจะไดรบสนคาและบรการตามตองการเทานน โดยมวตถประสงคไวดงน

1) สนบสนนความตองการในการปฏบตงาน (Support Operational Requirements) 2) บรหารจดการกระบวนการจดซออยางมประสทธภาพและประสทธผล (Manage the

Purchasing Process Efficiently and Effectively) 3) คดเลอก พฒนา และรกษาไวซงแหลงของสนคา (Select, Develop, and Maintain Source

of Supply) 4) เสรมสรางสมพนธภาพระหวางหนวยงาน (Develop Strong Relationships with Other

Function Groups) 5) รองรบเปาหมายและวตถประสงคขององคกร (Support Organizational Goals and

Objectives) 6) พฒนากลยทธการจดซอเพอสนบสนนกลยทธองคกร (Develop Integrated Purchasing

Strategies That Support Organizational Strategies) (มหาวทยาลยราชภฏธนบร, มปป) หนาทหลกของฝายจดซอตอนโยบายการจดซอจดหา (Function of purchasing and procurement policies) เปนททราบกนดวาฝายจดซอมหนาทในการจดหาสนคาและบรการใหตรงกบความตองการของผรองขอ ซงประกอบดวย 6R+1 หนาทหลกของฝายจดซอ คอ (อดลย จาตรงคกล, 2547)

1) การจดซอพสดทไดคณภาพถกตอง (Right Quality) = คณภาพทด 2) ปรมาณทถกตอง (Right Quantity) = มของทครบ 3) สถานทถกตอง (Right Place) = สงของถกท 4) จงหวะเวลาถกตอง (Right Time) = ตรงตอเวลา 5) ราคา (Price) ทถกตอง (Right Price) = ราคาทถก 6) แหลงขายทถกตอง (Right Source) หรอ (Right Supplier) = จากแหลงทเหมาะสม 7) Right Purchaser การหาผทเหมาะสมมาท างานดานการจดซอ (Purchasing) ซงมพรอมทง

ความร คณวฒ และประสบการณในการจดซอ (มหาวทยาลยราชภฏธนบร, มปป) หนาทความรบผดชอบในการจดซอจดหา (Responsibilities in Purchasing) Monczka, et al. (2005) ไดจ าแนกหนาทความรบผดชอบการจดซอ (Responsibilities of Purchasing) ไวดงนคอ

The 3

rd Ka

mphae

ng Ph

et Ra

jabha

t Univ

ercity

Natio

nal C

onfer

ence

การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร ครงท 3 (ฉบบท 2) 152

1) พจารณาและคดเลอกผขาย (Evaluate and Select Suppliers) 2) ตรวจสอบขอมลคณสมบตทางดานเทคนคของพสดทจะจดซอ (Review Specification) 3) เปนผตดตอประสานงานคนแรกกบผขาย (Act as Primary Contact with Suppliers) 4) เลอกวธจดซอจดจาง (Determine the Method of Awarding Purchase Contracts) 5) นอกจากหนาทความรบผดชอบการจดซอ (Purchasing) ตามการจ าแนกของ Monczka, et al.

(2005) แลว ฝายจดซอจะตองรบผดชอบทงงานบรหาร และงานประจ าวน งานตาง ๆ โดยมรายละเอยดของหนาทดงน (อดลย จาตรงคกล, 2547)

(1) ขาวสารทวไป 1. ท าบนทกการซอ 2. ท าบนทกราคา 3. ท าบนทกสตอกและการใช 4. ท าบนทกเกยวกบผขาย 5. ท าบนทกแฟมคณลกษณะเฉพาะของสนคาทตองการ 6. ท าบนทกแฟมแคตาลอก (2) การวจย (Research) 1. จดท าการศกษาตลาด 2. จดท าการศกษาพสด 3. จดท าการวเคราะหตนทน (Cost) / ราคา (Price) 4. จดท าการวเคราะหคาพสด 5. สอบสวนแหลงพสด 6. ตรวจสอบโรงงานผขาย 7. พฒนาแหลงขาย 8. พฒนาแหลงและพสดทจะเอาไวใชเปนทางเลอก (3) การจดซอ (Purchasing) 1. ตรวจใบขอซอ 2. แสวงหาใบเสนอราคา 3. วเคราะหใบเสนอราคา 4. ท าการเลอกวาจะซอโดยจดท าสญญาหรอซอเงนสด 5. วางตารางการซอและสงของ 6. สมภาษณพนกงานขาย 7. ตอรองราคาและเขยนสญญา 8. ออกใบสงซอ 9. ตรวจเงอนไขทางกฎหมายในสญญา 10. ตดตามผลการสงของ 11. ตรวจใบรบพสด 12. ตรวจใบแจงหน (Invoice) 13. โตตอบจดหมายกบผขาย 14. ท าการปรบใหถกตองกบผขาย (4) การบรหารพสด (Supplies Management) 1. เกบรกษาสตอกใหนอยทสด 2. ปรบปรงการหมนเวยนของพสด 3. โยกยายพสด 4. หลกเลยงพสดเกนความจ าเปนและลาสมย 5. จดใหมหบหอและสงบรรจทมมาตรฐาน

The 3

rd Ka

mphae

ng Ph

et Ra

jabha

t Univ

ercity

Natio

nal C

onfer

ence

การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร ครงท 3 (ฉบบท 2) 153

6. จดท าบญชของสงบรรจทตองคนผขาย 7. รายงานพนธกรณทมเปนระยะ ๆ (5) เบดเตลด 1. คาดคะเนตนทน (Cost) 2. จ าหนายวสดทเปนซาก ลาสมย และวสดเกนความตองการ (6) กจกรรมพเศษ (มกจกรรมอนทนอกเหนอจากกจกรรมจดซออกมาก โดยปกตมกท ารวมกบแผนกอนโดยการใหค าแนะน าหรอรมตดสนใจดวย) กจกรรมเหลาน พอจะยกตวอยางไดดงน 1. ตดสนใจวาจะผลตเองหรอซอ 2. การท าใหเปนมาตรฐาน 3. การออกคณลกษณะเฉพาะ (สเปค หรอ Specifications) 4. การหาพสดแทน 5. การยอมรบการทดสอบพสด 6. งบประมาณส าหรบพสด 7. การควบคมพสดคงคลง 8. เลอกอปกรณหลก 9. โครงการกอสราง 10. การใหโครงการผลตเปนไปตามพสดทมหรอหาได (มหาวทยาลยราชภฏธนบร, มปป) กระบวนการจดซอจดหา (Procurement process) Monczka, et al. (2005) ไดแบงจ าแนกกระบวนการจดซอไว 6 กระบวนการส าคญ ดงแสดงในภาพท 2.1 คอ

1) การตรวจสอบความตองการพสด (Product) หรองานบรการ (Service) ของผใชงาน (User) 2) การประเมนศกยภาพของผขาย (Supplier) 3) การประกวดราคา (Bidding) ตอรองราคา (Negotiation) และคดเลอกผขาย (Supplier Selection) 4) การอนมตการจดซอ (Purchase Approval) 5) การปลอยและรบความตองการจดซอ (Release and Receive Purchase Requirements) 6) การประเมนผขาย (Measure Supplier Performance) (มหาวทยาลยราชภฏธนบร, มปป)

The 3

rd Ka

mphae

ng Ph

et Ra

jabha

t Univ

ercity

Natio

nal C

onfer

ence

การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร ครงท 3 (ฉบบท 2) 154

ภาพท 1 แผนภาพแสดงกระบวนการจดซอ (Procurement process)

(ทมา: Monczka, et al., 2005) จากแผนภาพแสดงกระบวนการจดซอตามภาพท 2.1 ขนตอนตางๆ อาจมความแตกตางไปตามโครงสรางของแตละองคกร (Organization) รายการจดซอพสดทตองซอแบบหรอรนใหมอยเสมอ หรอรายการพสดทมการซอซ า รวมถงอ านาจอนมตจดซอในกระบวนการอนมตจดซอดวย (Monczka, et al., 2005) Leenders, et al. (2006) อธบายกระบวนการจดหาพสดไววา กระบวนการจดหาพสดนน โดยพนฐานแลวคอกระบวนการตดตอสอสารนนเอง โดยสอสารถงความตองการพสดหรอสนคา และตองการสงความตองการนไปใหกบผสงมอบรายใด ในรปแบบใด และชวงเวลาใด ซงเปนหวใจส าคญของประสทธภาพ และประสทธผลในกระบวนการจดการพสด (Supply Management Process) โดย ขนตอนตางๆ มดงน (มหาวทยาลยราชภฏธนบร, ม.ป.ป)

1) การรบทราบและเขาใจในความตองการใชสนคาหรองานบรการ (Recognition of Need) 2) การแปลความตองการไปเปนรายละเอยดและเงอนไขการจดซอ (Description of Need) 3) การวเคราะหและหาแหลงสนคาหรองานบรการ ( Identification and Analysis of Possible

Source of Supply) 4) การคดเลอกผสงมอบสนคาหรองานบรการ และพจารณารายละเอยดและเงอนไขจดซอ

(Supplier Selection and Determination of Terms) 5) จดท าและสงใบสงซอใหผสงมอบทไดรบการคดเลอก (Preparation and Placement of The

Purchase Order) 6) ตดตาม และ/หรอ เรงรดการสงซอ (Follow-up and/or Expediting of The Order) 7) รบและตรวจสอบสนคาและงานบรการ (Receipt and Inspection of Goods) 8) ตรวจสอบรายการใบสงสนคาและด าเนนการช าระเงน (Invoice Clearing and Payment)

The 3

rd Ka

mphae

ng Ph

et Ra

jabha

t Univ

ercity

Natio

nal C

onfer

ence

การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร ครงท 3 (ฉบบท 2) 155

9) เกบบนทกขอมลจดซอและรกษาความสมพนธผสงมอบ (Maintenance of Records and Relationships) (สรวศ รตนพไชย, 2552)

เกณฑการตดสนใจในการจดซอ (Criteria in purchasing decisions) วตถประสงคของสวนนคอการก าหนดเกณฑทใชตามทคณะกรรมการตรวจสอบสญญาการตดสนใจเกยวกบสงทท าสญญา อกครงเกณฑเหลานอาจแตกตางกนระหวางองคกร แตจะตองก าหนดเปนสวนหนงของแผนจดการจดซอจดจาง เกณฑส าหรบการคดเลอกและไดรบรางวลของสญญาการจดซอภายใตโครงการนจะขนอยกบเกณฑการตดสนใจดงตอไปน

1) ความสามารถของผขายเพอใหบรการทกรายการโดยวนทสงมอบตอง 2) คณภาพ 3) คาใชจาย 4) วนทสงมอบทคาดวาจะ 5) การเปรยบเทยบคาใชจายเมอเทยบกบ outsourced ในการจดหา 6) ประสทธภาพทผานมา

เกณฑเหลานจะมการวดตามทคณะกรรมการทบทวนสญญาและ / หรอผจดการโครงการ ตดสนใจทดทสดทจะท าขนอยกบเงอนไขเหลานเปนทรพยากรทมอย (Mark Piscopo, 2015) การทจะท าการจดซอจดหาสนคาหรอวตถดบชนดใดชนดหนงนน กลยทธหนงในการสรางความไดเปรยบกคอการสรางและการพฒนาผสงมอบ ซงรปแบบของการพฒนาผสงมอบมหลายรปแบบ โดย รธร พนมยงค และคณะ (2550) ไดกลาวอางถง การแบงประเภทของผสงมอบ โดยสมาคมการบรหารการจดซอแหงชาต (Nation Association of Purchasing Management: NAPM) ซงแบงผสงมอบออกเปน 4 ประเภทหลกๆ ตามความสมพนธระหวางผสงมอบกบธรกจ ไดดงน 1) ผสงมอบทผานการคดเลอก (Approved Suppliers)เปนผสงมอบทผานกระบวนการคดเลอกของธรกจในเบองตน และไดรบการยอมรบใหอยในรายชอของผสงมอบของวตถดบนนๆ ของธรกจ หรอเรยกวา บญชรายชอผสงมอบทผานการคดเลอก (Approve Vendor List /AVL) ซงผสงมอบทจะอยในรายชอของธรกจไดนน จ าเปนอยางยงทจะตองมคณสมบตเฉพาะ ดงน (มหาวทยาลยราชภฏธนบร, ม.ป.ป) 1. วตถดบหรอสนคาของผสงมอบมลกษณะตรงตามขอก าหนดและคณสมบตทก าหนดไวของบรษท 2. ราคา (Price) ทผสงมอบน าเสนอเปนราคาทยอมรบไดในตลาด 3. ผสงมอบมความสามารถทจะสงมอบสนคาหรอวตถดบไดตรงตามเวลาและปรมาณทตองการ 2) ผสงมอบในล าดบตน (Preferred Suppliers) เปนผสงมอบทด าเนนธรกจกบบรษทอยแลว โดยมการจดสงสนคาหรอวตถดบใหกบบรษทอยางสม าเสมอและสามารถตอบสนองตอความตองการของบรษทไดอยางด เชน มการสงมอบวตถดบหรอสนคาทตรงเวลาและปรมาณทตองการ คณภาพของวตถดบหรอสนคาตรงตามทตกลง ราคา (Price) ของวตถดบหรอสนคามความสมเหตสมผล นอกจากนยงมคณลกษณะพเศษบางอยางทเพมเตมขนจากผสงมอบทผานการคดเลอก (Approved Suppliers) ดงน (มหาวทยาลยราชภฏธนบร, มปป) 1. เมอบรษทมการปรบเปลยนเงอนไขของการสงมอบวตถดบหรอสนคา เชน ปรมาณการสงซอ ระยะเวลาในการสงมอบ คณสมบตของวตถดบหรอสนคา เปนตน ผสงมอบกสามารถตอบสนองตอการเปลยนแปลงในเงอนไขดงกลาวไดอยางด 2. ตองเปนผสงมอบทมความคดรเรมสรางสรรค สามารถน าเสนอรปแบบของผลตภณฑหรอบรการทจะท าใหตลาดและลกคามความพงพอใจยงขน 3. หากเกดปญหาเกยวกบเรองการสงมอบสนคาหรอวตถดบ ผสงมอบทอยในประเภทนจะมการแจงเตอนบรษททเปนลกคาของตนลวงหนาถงปญหาทจะเกดขน เพอทวา บรษทนนๆ จะไดมการวางแผนปรบปรงการผลต รวมถงแผนการรองรบดานอนๆ

The 3

rd Ka

mphae

ng Ph

et Ra

jabha

t Univ

ercity

Natio

nal C

onfer

ence

การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร ครงท 3 (ฉบบท 2) 156

4. ผสงมอบทอยในประเภทนจะมหองทดลอง เพอทดสอบและตรวจสอบคณภาพของวตถดบหรอสนคากอนทจะท าการสงมอบใหกบลกคาของตน อกทงยงตองสามารถออกเอกสารการรบรองคณภาพสนคาหรอวตถดบใหกบลกคาไดอกดวย 5. ผสงมอบทอยในประเภทนจะตองเปนผสงมอบทมความมงมนทจะพฒนาความสมพนธในระยะยาวกบบรษททเปนลกคาของตน 3) ผสงมอบทไดรบการยอมรบ (Certified Suppliers) เปนผสงมอบทมระบบคณภาพทสามารถทดแทนระบบการควบคมคณภาพของบรษทได ท าใหสนคาหรอวตถดบทสงมาจากผสงมอบไมจ าเปนตองมการตรวจสอบสนคาหรอวตถดบทรบเขามา (Incoming Quality Control Inspection) ซงลกษณะเชนนแสดงถงความไววางใจในระบบการตรวจสอบคณภาพของผสงมอบทอยในประเภทน โดยปกตแลวบรษทจะมการตรวจสอบระบบตางๆ ของผสงมอบประเภททไดรบการยอมรบ อาทเชน ระบบการตรวจรบวตถดบของผสงมอบ ระบบการผลตสนคาหรอวตถดบของผสงมอบ ระบบการตรวจสอบกอนมการสงมอบสนคาใหลกคา เปนตน ซงระบบการตรวจสอบกอนทจะท าการสงมอบสนคาใหกบลกคาของผสงมอบแตละรายนนมกจะมลกษณะทคลายคลงกบการตรวจเชคคณภาพของวตถดบของลกคาเมอผสงมอบไดสงมอบวตถดบหรอสนคาชนดนนๆ สรปแลวผ สงมอบทไดรบการยอมรบนเปนผสงมอบทไดรบความไววางใจสงมากในแงคณภาพ ไมเกดการสงคนสนคาหรอวตถดบ นอกจากนจะตองเปนผสงมอบทมขอตกลงในอนทจะพฒนาความสมพนธไปสความสมพนธระยะยาวกบบรษท 4) ผสงมอบทอยในฐานะหนสวน (Partnership Suppliers) เปนผสงมอบทมปรมาณการซอขายวตถดบหรอสนคากบบรษทมากทสดและมการด าเนนงานรวมกนในฐานะหนสวนทจะไดรบประโยชนรวมกนจากการซอขายสนคาหรอวตถดบ ตลอดจนการแลกเปลยนผลประโยชนกนอยางยตธรรมดวยเชนเดยวกน นอกจากนยงหมายรวมถงการท างานในดานอนๆ รวมกน เชน การวางแผนการสงมอบ การรวมกนพฒนาสนคาใหม เปนตน นอกเหนอจากคณลกษณะพเศษทกลาวมาแลว ยงรวมถงการเปนผสงมอบทมความรความสามารถ มความคดรเรมสรางสรรคในดานการน าเอาเทคโนโลยมาปรบใชตลอดจนการมขอตกลงรวมกนในดานของการสงมอบสนคาทสามารถปรบเปลยนไดตามเงอนไขหรอการเปลยนแปลงตางๆ ซงโดยทวไปแลวผสงมอบทมการด าเนนการวจยและพฒนาสนคารวมกบบรษท จะมการลงทนในสนคานนๆ รวมกนดวย ท าใหเกดการรวมทนกนทจะพฒนาสนคาในอนาคตจากผลก าไรทเกดขน (ธดารตน ภทราดลย, 2552) การจดการผขาย(Vendor management) วตถประสงคของสวนนคอการอธบายบทบาทและการกระท าของทมงานโครงการและการจดซอและแผนกสญญาจะใชเวลาเพอใหแนใจวาผขายเลอกใหทงหมดของผลตภณฑ / บรการตามทตกลงกนและทระดบทเหมาะสมของคณภาพการรกษา ผจดการโครงการจะรบผดชอบส าหรบการจดการผขาย (Vendor management) เพอใหมนใจในการสงมอบททนเวลาและคณภาพของผลตภณฑจากผขายทผจดการโครงการหรอ / ไดรบการของเขาเธอจะไดพบกบรายสปดาหทมการท าสญญาและแผนกจดซอและผขายแตละเพอหารอเกยวกบความคบหนาการจดหาส าหรบรายการแตละ การประชมสามารถในบคคลหรอโดยการประชมทางไกล วตถประสงคของการประชมเหลานจะมการทบทวนรายละเอยดเอกสารทงหมดส าหรบแตละผลตภณฑเชนเดยวกบการทบทวนผลการทดสอบคณภาพ ฟอรมนจะใหโอกาสในการทบทวนการพฒนาของรายการหรอบรการแตละรายการทระบไวในค าสงเพอใหแนใจวาสอดคลองกบความตองการทจดตงขนในขอก าหนดของโครงการ นอกจากนยงท าหนาทเปนโอกาสทจะถามค าถามหรอแกไขสญญาหรอขอก าหนดขางหนาของเวลาในการสงซอสนคาเพอปองกนไมใหเกดความลาชาในการสงมอบและก าหนดการ ผจดการโครงการจะตองรบผดชอบส าหรบการจดตารางการประชมครงนเปนประจ าทกสปดาหจนกวารายการทงหมดจะถกสงและถกก าหนดใหเปนทยอมรบ การท าขอตกลงของระดบการใหบรการ (Service Level Agreement: SLA) กบการบรหารจดการซพพลายเออร (Manage your suppliers) ซพพลายเออร (Supplier) คอ คนหรอองคกรทจดหาสนคาและบรการใหกบธรกจอน การคนหาซพพลายเออร (Supplier) ทใหราคาด (ถกกวาของรายอน) เปรยบเสมอนหวใจของความส าเรจของธรกจ การตอรองกบซพพลายเออร (Supplier) มกจะเกยวของกบประเดนหลกๆ อาท วธการช าระเงน ราคา (Price) และมลคาทจะตอง

The 3

rd Ka

mphae

ng Ph

et Ra

jabha

t Univ

ercity

Natio

nal C

onfer

ence

การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร ครงท 3 (ฉบบท 2) 157

ช าระ รวมทงความเสยงทอาจเกดขนไดจากกระบวนการตางๆ เชน การจายเงนลาชา ความผดพลาด ยงไมไดรบสนคาหรอไดรบชากวาก าหนด เปนตน ซงวธการในการสรางความสมพนธทแนบแนนกบซพพลายเออร (Supplier) ผานทางการตอรอง การสรางใหเกดความรวมมอ การทบทวนผลการด าเนนงานและประสทธภาพของการบรหารจดการ จดเรมตนของการจดซอคอการเลอกซพพลายเออร (Supplier) ทมคณภาพสามารถตอบสนองความตองการของเราไดอยางเตมท การจะบอกวาซพพลายเออร (Supplier) รายไหนมคณภาพหรอไม จรงๆ แลวมวธการดหลายวธ และมหนวยงานหลายแหงทท าหนาทรบรองคณภาพของธรกจ แตทนยมใชกนทวโลก และยอมรบวาเปนมาตรฐานทเชอถอไดคอ องคกรระหวางประเทศวาดวยมาตรฐาน (International Organization for Standardization: ISO) โดยเฉพาะ ISO 9000 กลมมาตรฐานการบรหารจดการเชงคณภาพททวโลกรจก ซงครอบคลมกระบวนการหลกทงหมดในการด าเนนธรกจ ไดแก กระบวนการตดตามและควบคมเพอใหเกดความมนใจตอประสทธภาพ มระบบบนทกขอมลทด กระบวนการตรวจสอบสนคาทเสยหาย พรอมทงวธการแกไขถาจ าเปน กระบวนการตรวจสอบคณภาพการท างานระดบบคคล และกระบวนการจดหาสงอ านวยความสะดวกส าหรบปรบปรงแกไขจดออน ขอผดพลาดอยางตอเนอง นอกจากเรองของคณภาพทตองดแลว ความสามารถในการตอบสนองตอความตองการของธรกจเปนอกปจจยหนงทควรน ามาพจารณาประกอบกน ยกตวอยาง ถาธรกจยดถอความรวดเรวของการบรการเปนหวใจหลกของการท างาน เรองของการใหบรการดวยตนทน (Cost) ทต าอาจจะไมใชปจจยส าคญในการเลอกซพพลายเออร (Supplier) กได วธการทใชทวไปเพอท าใหบรการของซพพลายเออร (Supplier) ตรงกบความตองการของธรกจคอ การท าขอตกลงของระดบการใหบรการ (Service Level Agreement : SLA) ดวยขอตกลงดงกลาว ธรกจสามารถก าหนดเปาหมาย และมาตรฐานการด าเนนงานทเฉพาะเจาะจงรวมกนกบซพพลายเออร (Supplier) ซงโดยทวไปมกจะครอบคลมความรบผดชอบหลกๆ ทางการคาระหวางกน ไดแก การบรการทจะไดรบและมาตรฐานการใหบรการดงกลาว ระยะเวลาของการสงมอบ หนาทความรบผดชอบของแตละฝาย รปแบบการช าระเงน การบรหารจดการปญหาทอาจเกดขนได การจายคาชดเชยกรณเกดการผดพลาดหรอไมเปนไปตามสญญา การรบประกนทระบแนวทางการแกไข รวมทงขอสรปเพอคลคลายปมขดแยงและขอเรยกรองทางกฎหมายตางๆ (มหาวทยาลยราชภฏธนบร, มปป) ขอแนะน าทผสนทดกรณใหไวคอ

1) ควรจะมการพบปะกนอยางตอเนอง เพอดการท างาน และความกาวหนาของซพพลายเออร (Supplier)

2) หาโอกาสในการพดคยกบเจาหนาททรบผดชอบ และพยายามหาวธตดตอทสะดวก รวดเรว 3) ถามเกยวกบแผนการท างานในการพฒนาหรอการขยายงาน ดวาจะสงผลกระทบตอการสงมอบ

สนคาและบรการหรอไม อยางไร 4) อ านวยความสะดวกแกซพพลายเออร (Supplier) ในเรองของการออกค าสงซอในเวลาท

เหมาะสม และมความชดเจนในเรองของการช าระเงนทตรงตอเวลา 5) พยายามท าใหธรกจมความส าคญเสมอส าหรบซพพลายเออร (Supplier) เพอทเขาจะไดท างาน

หนกมากขนส าหรบเรา ซพพลายเออร (Supplier) บางรายอาจเสนอขอตกลงดๆ ถาหากมการสญญาวาจะใชบรการซพพลายเออร (Supplier) นรายเดยวเทานน แตวธการนอาจกอใหเกดปญหากบธรกจไดในกรณทซพพลายเออร (Supplier) รายนปดกจการลง

อยางไรกตาม การสรางความสมพนธทดกบซพพลายเออร (Supplier) ไมไดหมายความวา จะไมเปดใจรบซพพลายเออร (Supplier) รายอนทมขอเสนอดๆ เขามาในชวตเสยเลย การใหความชวยเหลอ เกอกลแกซพพลายเออร (Supplier) ความอยรอดของซพพลายเออร (Supplier) บางครงสงผลกระทบตอความเปนความตายของธรกจไดเหมอนกน โดยเฉพาะถามซพพลายเออร (Supplier) เพยงรายเดยวทพงได ดงนน ธรกจเองอาจจะตองท าในสงทคด

The 3

rd Ka

mphae

ng Ph

et Ra

jabha

t Univ

ercity

Natio

nal C

onfer

ence

การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร ครงท 3 (ฉบบท 2) 158

วานาจะชวยใหการท างานของซพพลายเออร (Supplier) สะดวก รวดเรว และมตนทน (Cost) ต าลง สงทท าไดอาท (มหาวทยาลยราชภฏธนบร, มปป)

1) ประสานความรวมมอในการก าหนดเวลาการผลตใหสอดคลองกบความเปนไปไดในการจดสงสนคาและบรการ

2) รวมกนคดหาวธการทจะชวยลดตนทน (Cost) ทงหมดจากขนาด และระยะเวลาของการสงซอแตละครง

3) ค านงถงสนคาและบรการรายการอนๆ ทตองการเพมเตมส าหรบซพพลายเออร (Supplier) จะสามารถจดหามาได

4) ใหขอมลเกยวกบการเปลยนแปลงทางกลยทธขององคกร หรอผลตภณฑใหมของธรกจแกซพพลายเออร (Supplier) ลวงหนา เพอใหมเวลาในการปรบตว

5) วเคราะห ทบทวนถงประสทธภาพของการคาดการณยอดขาย และการวางแผนความตองการวตถดบ น าไปแลกเปลยนขอมลกบซพพลายเออร (Supplier) ซงบางครงจะชวยใหธรกจสามารถมการวางแผนและคาดการณยอดขายไดแมนย ามากขน

6) ใชระบบการสงซอทสามารถควบคมและตดตามจากซพพลายเออร (Supplier) ได ซงจะชวยอ านวยความสะดวกตอการควบคมทางการเงนภายในองคกรและยงปองกนความเขาใจผดทอาจเกดขนระหวางกน

7) มการช าระคาสนคาและบรการอยางสม าเสมอ การจายเงนชาจะท าลายความสมพนธทดระหวางกน รวมทงอาจท าใหไมไดรบสทธพเศษจากซพพลายเออร (Supplier) ไดในอนาคต

การใชเทคโนโลยในการเพมประสทธภาพในการจดการผขาย (Vendor management) การเชอมความสมพนธระหวางธรกจกบซพพลายเออร (Supplier) อาจท าไดโดยผานทางเทคโนโลยทเปนอนเตอรเนตความเรวสง เพอการสรางความรวมมอระหวางกนในการวางแผนการด าเนนงาน การคาดการณ และการหาขอมลเกยวกบผบรโภค ท าใหสามารถวเคราะหขอมลเกยวกบยอดขาย การสงซอ หรอแนวโนมตลาดในสถานการณปจจบนไดทกขณะ และตอบโตไดอยางรวดเรวทนตอการเปลยนแปลง การใชเทคโนโลยในการท างานรวมกนระหวางธรกจและซพพลายเออร (Supplier) จะใหไดผลอยางรวดเรว ทนตอเหตการณจ าเปนตองมเทคโนโลยทสลบซบซอนในระดบหนง อาท

1) การวางแผนสนคาคงคลง (Inventory Planning) โดยการใชขอมลทบนทกไวเกยวกบสนคาคงคลงเพอคาดการณความตองการของตลาด แลวน ามาก าหนดเปนปรมาณและระยะเวลาของการเกบสตอกสนคา

2) ระบบการประมวลผลการวเคราะหทางคอมพวเตอร โดยการวเคราะหยอดขายในอดต และน ามาเปรยบเทยบระหวางซพพลายเออร (Supplier) ทแตกตางกน

3) ระบบการวางแผนการใชทรพยากร (Enterprise Resource Planning : ERP System) สามารถวางแผนและก าหนดตารางเวลาของการท าธรกจทงหมดได โดยการเชอมตอค าส งซอและระบบการจดซอเขากบซพพลายเออร (Supplier) ซงค าสงซอจะถกบนทกไวโดยอตโนมต และซพพลายเออร (Supplier) จะออกใบก ากบสนคาใหโดยอตโนมตเชนกน อยางไรกตาม ระบบนคอนขางจะมตนทน (Cost) สงในการน ามาใช (มหาวทยาลยราชภฏธนบร, มปป)

การตรวจสอบผลการด าเนนงานของซพพลายเออร (Supplier) อยางสม าเสมอ การตรวจสอบผลการด าเนนงานของซพพลายเออร (Supplier) ควรมการตรวจสอบผลการด าเนนงานของซพพลายเออร (Supplier) อยางสม าเสมอ ซงถามการท า SLA จะชวยใหการประเมนมกรอบการชวดทชดเจนขน การตงค าถามเหลานจะชวยใหธรกจไดรบขอตกลงทมความเปนไปไดดทสด

1) ราคา (Price) ธรกจไดรบราคาทดทสดหรอยง ซพพลายเออร (Supplier) ไดใหขอเสนอสวนลดจ านวนมากพอหรอเงอนไขอนทดพอหรอไม

2) คณภาพ ธรกจมความพงพอใจกบคณภาพของสนคาและบรการทไดรบจากซพพลายเออร (Supplier) หรอไม

The 3

rd Ka

mphae

ng Ph

et Ra

jabha

t Univ

ercity

Natio

nal C

onfer

ence

การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร ครงท 3 (ฉบบท 2) 159

3) นวตกรรม ซพพลายเออร (Supplier) มการรายงานอยางสม าเสมอหรอไมเกยวกบสนคาและบรการใหมๆ ทอาจชวยปรบปรงธรกจคณใหดขน

4) การสงมอบสนคา มการสงมอบสนคาตรงเวลาหรอไม สนคาและบรการมาถงในสภาพทดไหม 5) การบรหารจดการระบบบญช ซพพลายเออร (Supplier) มการตอบสนองตอการสงซอและขอ

สงสยทเกดขนไดเรวมากนอยเพยงไร 6) SLAs ซพพลายเออร (Supplier) ยนหยดอยจนกระทงจดสดทายของขอตกลงทปรากฎใน SLAs

หรอไม ซงถาผลการประเมนออกมาวาซพพลายเออร (Supplier) ไมไดท าตามขอตกลง มกจะมการชดเชยตามทก าหนดไวใน SLA ซงโดยทวไปจะอยในรปของการคดคาบรการเปนรายเดอน นอกจากการทบทวนการด าเนนงานของซพพลายเออร (Supplier) แลว อาจจ าเปนทจะตองมการทบทวนบทบาทของธรกจเองดวย ตวอยางเชน ความลมเหลวในการช าระเงนตรงเวลาจะไมจงใจใหซพพลายเออร (Supplier) รกษาระดบมาตรฐานสนคาและบรการใหอยในระดบสงไวอยางตอเนอง อยางไรกตาม ความตองการทจะสนสดความสมพนธกบซพพลายเออร (Supplier) ไมวาดวยเหตผลใดกตาม อาจไมใชเรองงายส าหรบธรกจ แตตองมการตรวจสอบและด าเนนการอยางระมดระวง โดยเฉพาะไมใหขดแยงกบขอก าหนดหรอขอผกมดทไดท าไวในสญญา หรอ SLA ดงนน สญญา หรอ SLA จงถอวามบทบาทส าคญตอการท าธรกจรวมกบซพพลายเออร (Supplier) ขอก าหนดและเงอนไขตางๆ จะตองจดท าขนภายใตการวเคราะหและคาดการณอยางละเอยด รอบคอบเปนอยางด เพอไมใหเกดปญหาทจะสงผลกระทบตอทงสองฝายไดในภายหลง (ธดารตน ภทราดลย, 2552) การวดประสทธภาพส าหรบกจกรรมการจดซอ (Performance Purchasing activities) Weele (2005) ไดกลาววา มมมองเชงการบรหารดานตางๆ ของผบรหารองคกรเปนปจจยส าคญยงทมอทธพลในการทท าใหการจดซอจดหาจ าเปนตองมการวดประเมน ซงมมมองเชงการบรหารนนสามารถแบงออกเปนดานตางๆ ไดดงน (มหาวทยาลยราชภฏธนบร, มปป) 1) ดานกจกรรมการปฏบตงาน และการจดการอ านวยการ (Operational, Administrative Activity) ในมมมองดานนจะท าการวดประเมนการปฏบตงานจดซอ เชน จ านวนคงคางออกใบสงซอ (Order Backlog) ระยะเวลาในการปฏบตงานดานจดซอ (Purchasing Administrative Lead Time) จ านวนทออกใบสงซอแลว (Number of Ordered Issued) จ านวนทออกใบขอใหเสนอราคาแลว (Number of Request for Quotations Issued) การปฏบตตามกฎระเบยบการจดซอ (Purchasing) เปนตน 2) ดานกจกรรมการคา (Commercial Activity) ส าหรบมมมองดานน ผบรหารจะค านงถงศกยภาพในการประหยดอนเกดจากการจดซอ (Purchasing) เปาหมายในเรองของราคาสนคา และการลดตนทน (Cost) เกดจากขอตกลงทไดจากฝายจดซอ ซงการจดซอควรด าเนนการในรปแบบทมการแขงขนโดยใชการประกวดราคาจดซอสนคาเพอใหไดราคาสนคาทดทสด ส าหรบขอมลทจะรายงานใหผบรหารทราบไดแก รายงานแสดงมลคาทสามารถประหยดไดจากการจดซอสนคาตามแตละประเภทสนคาโดยแบงตามผขาย รายงานแสดงจ านวนใบเสนอราคาทไดรบแลว (Number of Quotations Issued) รายงานความผนผวนของราคาสนคา รายงานอตราเงนเฟอ เปนตน 3) การเปนสวนหนงของบรณาการดานโลจสตกส (Part of Integrated Logistics) ผบรหารไดหนมาค านงถงเรองการจดซอสนคาทมราคาถกเพอท าใหเกดการประหยดมากทสด เพราะอาจท าใหไดสนคาทมคณภาพของสนคาต า และมการจดสงทไมด ซงอาจสงผลเสยหายไดภายหลง ดงนนการตงเปาหมายส าหรบการวดประเมนในสวนน จงถกก าหนดเปนการปรบปรงคณภาพสนคา การลดระยะเวลาน า (Lead Time Reduction) และการปรบปรงความนาเชอถอในการจดสงสนคาของผขาย 4) ดานยทธศาสตรทางธรกจ (Strategic Business Area) การจดซอนนมบทบาทส าคญในการตดสนใจในการด าเนนการของธรกจหลก (Core Business) และสงเสรมใหองคกรมความสามารถในการแขงขนได ทงยงเปนสงทชวยตดสนใจวาควรจะผลตสนคาใชเอง หรอจะจดซอสนคาจากผขาย นอกจากนแลว ยงมการเปรยบเทยบการจดซอสนคาจากผขายในประเทศกบผขายตางประเทศดวย ในสวนของการวดประเมนนนจะวดในแง

The 3

rd Ka

mphae

ng Ph

et Ra

jabha

t Univ

ercity

Natio

nal C

onfer

ence

การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร ครงท 3 (ฉบบท 2) 160

ของจ านวนของผขาย (ซงสวนใหญแลวจะวดจ านวนผขายทลดลง) จ านวนคสญญาทเปนผขายรายใหม (ผขายตางประเทศ) และผลประกอบการอนเกดจากการประหยดจากการจดซอ ในการวดและประเมนกจกรรมทางดานการจดซอจดหา (Purchasing Performance) นนจะถกแบงออกไดเปน 4 มต คอ (Weele, 2005)

1) ราคา (Price) / ตนทน (Cost) 2) ผลตภณฑ (Product) / คณภาพ (Quality) 3) โลจสตกส (Logistics) 4) โครงสรางองคกร (Organizational)

ตววด และประเมนทส าคญในการปฏบตงานจดซอ ซงประกอบไปดวยความสมพนธระหวางทง 4 มตขางตน สามารถกลาวโดยสรปไดดงน

1) ดานประสทธผลการจดซอ (Purchasing Effectiveness) คอการวด และประเมนในดานตางๆ ดงน (1) ตนทน (Cost) และราคา (Price) การจดซอวตถดบ (Purchasing Materials

Costs/Prices) ซงจะวดและประเมนในสวนของ 1. การควบคมราคา / ตนทนของวตถดบ (Materials Price Cost Control) 2. การลดราคา / ตนทนของวตถดบ (Materials Price/Cost Reduction)

(2) ผลตภณฑ/คณภาพ (Product/Quality) ซงจะวดและประเมนในสวนของ 1. การเขามามสวนรวมในการพฒนาผลตภณฑใหม (Purchasing ’s Involvement in

New Product Development) 2. การจดซอ และการควบคมคณภาพทวทงองคกร (Purchasing and Total Quality Control)

(3) โลจสตกส (Logistics) ซงจะวดและประเมนในสวนของ 1. ความสามารถในการตอบสนองความตองไดอยางเหมาะสมและทนเวลา (Adequate

Requisitioning) 2. นโยบายการสงซอ และการจดเกบสนคาคงคลง (Order and Inventory Policy) 3. ความนาเชอถอในการจดสงสนคาของผขาย (Supplier Delivery Reliability)

2) ดานประสทธภาพการจดซอ (Purchasing Efficiency) คอการวดและประเมนดานโครงสรางองคกร ซงจะวดและประเมนในสวนของ

(1) บคลากร (Personnel) (2) การบรหารจดการ (Management) (3) ขนตอนการปฏบตงาน และนโยบาย (Procedures and Policies) (4) ระบบขอมลขาวสาร (Information Systems)

ในการวดและประเมนผลการปฏบตงานจดซอทง 4 มต นนสามารถแบงเปนระดบตางๆ ได ดงน (1) ระดบรายการจดซอ (Line-Item Level) (2) ระดบผขายแตละราย (Individual Supplier Level) (3) ระดบผซอแตละราย (Level of The Individual Buyer) (4) ระดบแผนก (Departmental Level) (5) ระดบภาพรวมทงบรษท (Overall Company Level)

ตวอยางของตวชวดประสทธภาพการจดซอ จดหา (Purchasing Performance Indicators) ไดแสดงไวใน ตารางท 2 ดงน (มหาวทยาลยราชภฏธนบร, ม.ป.ป)

The 3

rd Ka

mphae

ng Ph

et Ra

jabha

t Univ

ercity

Natio

nal C

onfer

ence

การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร ครงท 3 (ฉบบท 2) 161

ตารางท 2 ตวอยางของตวชวดประสทธภาพการจดซอจดหา ดานของการวด และ

ประเมน เปาหมายของการวดและ

ประเมน การ

ด าเนนการ ตวอยาง

1) ตนทน (Cost) และราคา (Price) การจดซอวตถดบ (Purchasing Materials)

1) การควบคมราคา/ตน ทนของวตถดบ

ตอเนอง - งบประมาณจดซอวตถดบ - รายงานความแปรปรวนของราคารายงาน - การเพมขนของราคา - รายงานตางๆ รอบการจดซอ

2) การลดราคา/ตนทนของวตถดบ

ตอเนอง - การประหยดทเกดจากการจดซอทมผลกระทบกบผลตอบแทนและการลงทน

2) ผลตภณฑ/คณภาพของการจดซอวตถดบ (Purchasing Materials)

1) การเขามามสวนรวมในการพฒนาผลตภณฑใหม (Early purchasing involvement)

เฉพาะกจ - ระยะเวลาทใชในการจดซอระหวางการออกแบบผลตภณฑ หรอโครงการทางดานวศวกรรม - เปอรเซนตอตราของเสยจากการสมตวอยาง

2) การควบคม และรบ รองคณภาพของวตถดบ

ตอเนอง - เปอรเซนตอตราของเสยจากการรบสนคา (Reject Rate) - เปอรเซนตอตราของเสยในกระบวนการผลต (Line Reject Rate) - คาใชจายดานคณภาพของผสงมอบแตละราย (Quality Costs Per Supplier)

3) โลจสตกส(Logistic) และการจดสงสนคาทเกยวกบการจดซอ (Purchasing logistics and supply)

1) การตดตามการขอเสนอซอ เฉพาะกจ/ ตอเนอง

- ระยะเวลาในการด าเนนการจดซอ - จ านวนใบสงซอคงคางตอรายผซอ (Order Backlog (Per Buyer))

2) ความนาเชอถอในการ จดสงสนคา (ดานคณภาพและจ านวน)

เฉพาะกจ/ ตอเนอง

- ใบสงซอเรงดวน - ดชนความนาเชอถอในการจดสงตอผสงมอบแตละราย - การขาดแคลนวตถดบ - จ านวนรอบการหมนของสนคาคงคลง การจดสงแบบทนท (JIT)

4) เจาหนาทจดซอและโครงสรางหนวยงานทางดานการจดซอ

1) การฝกอบรม และการกระตนเจาหนาทจดซอ

เฉพาะกจ - การวเคราะหเวลา และภาระงานของหนวยงานจดซอ - งบประมาณทใชส าหรบงานจดซอ - การตรวจตดตามงานจดซอ และจดสง

2) คณภาพการบรหารงานจดซอ 3) ระบบการจดซอและขนตอนการท างาน 4) การวจยงานจดซอ

(ทมา : สรวศ รตนพไชย, 2009)

The 3

rd Ka

mphae

ng Ph

et Ra

jabha

t Univ

ercity

Natio

nal C

onfer

ence

การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร ครงท 3 (ฉบบท 2) 162

ตารางท 3 ตวอยางตารางการวดประสทธภาพส าหรบกจกรรมการจดซออยางงาย ผขาย คณภาพของ

ผลตภณฑ สงมอบตรงเวลา

เอกสารทมคณภาพ

ตนทน (Cost) การพฒนา

เวลาในการพฒนา

ตนทน (Cost) ตอหนวย

ประสทธภาพในการท าธรกรรม

ผขาย # 1 ผขาย # 2 (ทมา : มหาวทยาลยราชภฏธนบร, ม.ป.ป) 1 พอใช 2 ด 3 ดมาก โดยในการจดท าตารางท 3 จะชวยใหฝายจดซอสามารถเปรยบเทยบเพอหาผจดจ าหนาย (Supplier) ทมคณภาพ ตรงตามวตถประสงคของการจดซอ (Purchasing) โดยเปนใหใหคะแนนเพอใหน าหนกความตองการทดทสดในการจดซอ (มหาวทยาลยราชภฏธนบร, ม.ป.ป) ค าถาม 10 ประการในการเชคประสทธภาพของการจดซอมสวนสนบสนนโซอปทาน (Supply Chain) หรอกลยทธหรอไม

1) ฝายจดซอท าแผนประจ าปไวหรอไมและสอดคลองกบยทธศาสตรของบรษทอยางไร 2) ฝายจดซอมการประสานงานกบหนวยงานอน ภายในและภายนอกบรษทไดในโซอปทาน

(Supply Chain) ไดดเพยงใด 3) มลคาในการจดซอวตถดบ (Purchasing Materials)ภายในบรษทมมลคาตลอดทงปมมากนอย

เพยงใด โดยแยกเปนโดยแยกเปนประเภทของผจดก าหนายวตถดบ (Supplier) 4) ฝายจดซอมการรวมมอกบผจดก าหนายวตถดบ (Supplier) ในการจดซอวตถดบ (Purchasing

Materials)โดยมการชวยในการลดตนทน (Cost) ของวตถดบ ลดระยะเวลาในการท างานหรอระยะเวลาในการรอคอยเพมคณภาพและการใหบรการอยางไร

5) มสนคาหรออะไรบางทควรพจารณาในการใชบคลากรภายนอกบรษทท า 6) ฝายจดซอเหนโครงสรางของตนทน (Cost) สนคาหรอบรการของบรษทหรอไม และเขาใจถง

ผลกระทบในการเพมหรอลดลงของราคาวสดตอตนทน (Cost) ทงหมดหรอไม 7) ผจดการในการจดซอมการแบงเวลาในการท างานทงหมดเหมาะสมอยางไรระหวางสวนทหนง

การวางแผนและกลยทธในการจดซอ (Purchasing) สวนทสองการหาของเทคโนโลยวสด วตถดบจากแหลงใหม ๆ สวนทสามงานสงซอจากแหลงผจดก าหนายวตถดบ (Supplier)รายเดม สวนทสงานเอกสารธรการ

8) ผจดซอมความรและทกษะในการเจรจาตอรองในการสงซออยในระดบใด 9) ฝายจดซอมการประเมนความเสยงทเปนแผนบรหารจดการความเสยงในการจดซอหรอไมและ

ไดมการจดท าแผนบรหารความเสยงไวหรอยง 10) ผจดการมการประเมนการเปลยนแปลงความเสยงทเกดจากปจจยภายนอกอนเกดจากการเมอง

เศรษฐกจ การคาเสร ราคาน ามน หรอคแขงขนไวหรอไม และไดมการจดเตรยมความพรอมในการรบมอไวหรอยง

ผจดการจดซอทสามารถตอบค าถามเหลานไดจะตองเปนผทมความรทกษะความสามารถ และตองมการเตรยมงานไวอยางด ซงยอมหมายถงฝายจดซอไดมสวนเขาไปในยทธศาสตรทส าคญ อยางไรกดอาจมเรองทท าไวไดไมครบหรอไมไดตระหนกในงานทจะท าในหลาย ๆ สวน ชองวางเหลานจะแสดงถงงานทควรจะเพมเตมหรอปรบปรงใหดขนตอไป (มหาวทยาลยราชภฏธนบร, มปป)

The 3

rd Ka

mphae

ng Ph

et Ra

jabha

t Univ

ercity

Natio

nal C

onfer

ence

การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร ครงท 3 (ฉบบท 2) 163

ขอเสนอแนะในการจดซอในปจจบน เนองจากในปจจบนในสภาวะเศรษฐกจตกต าเปนระยะเวลายาวนานมหลาย ๆ บรษทมเปาหมายทจะใหฝายจดซอด าเนนการลดตนทน (Cost) ในการจดซอใหมากเทาทจะมากไดเพอใหตนทน (Cost) โดยรวมต าลง ดงนนบรษทควรปฏบตดงตอไปน

1) บรษทควรจะมการสนบสนนในการจดฝกอบรมปรบแผนงานใหฝายจดซอมทกษะองคความรทางโซอปทาน (Supply Chain) และกลยทธบรษทเพมมากขน

2) บรษทตองมการจดงบประมาณส าหรบการอบรมพฒนาฝายจดซอใหมโอกาสไดรบความรใหม ๆ จากหลาย ๆ แหลง ทงภายในและภายนอกบรษท

3) บรษทควรมการสงเสรมใหนกจดซอมความรความสามารถและประสทธภาพสงขนจากเดม (มหาวทยาลยราชภฏธนบร, มปป) บทสรป ในเรองของการจดซอจดหาเปนกจกรรมหนงทส าคญมากอกกจกรรมหนงของโลจสตกส (Logistic) โดยเลงเหนถงความส าคญทจะตองมการจดการในการจดซอวตถดบ (Purchasing Materials) และการจดหาวตถดบ (Supply Materials) ทดมคณภาพเพอตอบสนองความตองการของลกคาทเปลยนไป การจดซอจดหาเปนเรองของกระบวนการการบรหารจดการทรพยากรทงภายในและภายนอกองคกร ไมวาจะเปนวตถดบ สนคา บรการ องคความร ทกษะความสามารถตาง ๆ ทมสวนส าคญในการด าเนนงานในกจกรรมการจดซอวตถดบ (Purchasing Materials) โดยเปนเรองของการศกษาความตองการในการใชวตถดบ การจดหาวตถดบ (Supply Materials) ทดมคณภาพ โดยในการจดซอ (Purchasing) และการจดหาจะตองมกระบวนการเพอใชในการตดสนใจเลอกวตถดบ และตดสนใจเลอกผจดจ าหนายวตถดบ (Supplier) ทมคณภาพ ในราคาทยอมรบได และทส าคญจะตองมระบบทใชในการตรวจสอบคณภาพ ของวตถดบ และตวผจดจ าหนายวตถดบ (Supplier) ซงจะเปนตวทสงผลท าการตนทน (Cost) รวมของโลจสตกส (Logistic) ต าลงโดยกจกรรมหลก ๆ ของฝายจดซอมหนาทจดซอวตถดบทไดคณภาพถกตอง (Right Quality) ในปรมาณทถกตอง (Right Quantity) สถานทถกตอง (Right Place) ตรงเวลาทก าหนด (Right Time) ราคาทถก (Right Price) แหลงขายทถกตองหรอแหลงทเหมาะสม (Right Source) และการหาผทเหมาะสมมาท างานดานการจดซอ (Right Purchaser) และสงทส าคญส าหรบการจดซอคอการจดการผขาย (Vendor management)หรอการจดการซพพลายเออร (Supplier) กเปนสงส าคญส าหรบกระบวนการจดซอ เพราะเปนการประเมนประสทธภาพชนตนในกระบวนการตนทางของการจดซอเ พอใหกอถงคณภาพตามวตถประสงคของการจดซอทด การจะบอกไดวาซพพลายเออร (Supplier) รายไหนมคณภาพหรอไม จรงๆ แลวมวธการดหลายวธ และมหนวยงานหลายแหงทท าหนาทรบรองคณภาพของธรกจ แตทนยมใชกนทวโลก และยอมรบวาเปนมาตรฐานทเชอถอไดคอ องคกรระหวางประเทศวาดวยมาตรฐาน (International Organization for Standardization : ISO) โดยเฉพาะ ISO 9000 กลมมาตรฐานการบรหารจดการเชงคณภาพททวโลกรจก ซงครอบคลมกระบวนการหลกทงหมดในการด าเนนธรกจ ไดแก กระบวนการตดตามและควบคมเพอใหเกดความมนใจตอประสทธภาพ มระบบบนทกขอมลทด กระบวนการตรวจสอบสนคาทเสยหาย พรอมทงวธการแกไขถาจ าเปน กระบวนการตรวจสอบคณภาพการท างานระดบบคคล และกระบวนการจดหาสงอ านวยความสะดวกส าหรบปรบปรงแกไขจดออน ขอผดพลาดอยางตอเนอง

เอกสารอางอง ชชชาล รกษตานนทชย. (2553). การบรหารการจดซอ ตอนท 1. [Online]. Available: http://www.logistics corner.com/index.php?option=com_content&view=category&id=37&Itemid=88 [20 ตลาคม 2555]. ชชชาล รกษตานนทชย. (2553). การบรหารการจดซอ ตอนท 2. [Online]. Available: http://www.logistics corner.com/index.php?option=com_content&view=category&id=37&Itemid=88 [20 ตลาคม 2555].

The 3

rd Ka

mphae

ng Ph

et Ra

jabha

t Univ

ercity

Natio

nal C

onfer

ence

การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยราชภฏก าแพงเพชร ครงท 3 (ฉบบท 2) 164

ชชชาล รกษตานนทชย. (2553). การบรหารการจดซอ ตอนท 3. [Online]. Available: http://www.logistics corner.com/index.php?option=com_content&view=category&id=37&Itemid=88 [20 ตลาคม 2555]. ชชชาล รกษตานนทชย. (2552). การบรหารการจดซอ. [Online]. Available: http://www.logisticscorner .com/index.php?option=com_content&view=category&id=37&Itemid=88 [20 ตลาคม 2555]. ธดารตน ภทราดลย. (2552). เกณฑการตดสนใจในการจดซอ. [Online]. Available: http://www.logisticscor ner.com/index.php?option=com_content&view=category&id=37&Itemid=88 [20 ตลาคม 2555]. มหาวทยาลยราชภฏธนบร. (ม.ป.ป). การจดซอการจดหา. [Online]. Available: http://it.dru.ac.th/e-profiles /uploads/learns/learn382.pdf [20 ตลาคม 2555]. สรวศ รตนพไชย. (2552). ดชนชวดประสทธภาพการจดซอจดหา. [Online]. Available: http://www.logistics corner.com/index.php?option=com_content&view=category&id=37&Itemid=88 [20 ตลาคม 2555]. สรวศ รตนพไชย. (2552). กระบวนการจดซอจดหา. [Online]. Available: http://www.logisticscorner .com/index.php?option=com_content&view=category&id=37&Itemid=88 [20 ตลาคม 2555]. อดลย จาตรงคกล. (2547). การจดซอ (พมพครงท 4). กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร. อรณ บรรกษ. (2550). กรณศกษา: การบรหารงานจดซอในประเทศไทย. กรงเทพฯ: ไอท แอล เทรด มเดย. Arjan J. Van Weele. (2005). Purchasing & Supply Chain Management: Analysis, Strategy, Planning and Practice (4th ed.). London: Thomson. Logistics Corner. (2552) บทความโลจสตกส. [Online]. Available: http://www.logisticscorner.com/ index.php?option=com_content&view=category&id=37&Itemid=88 [20 ตลาคม 2555]. Michiel R. Leenders, P. Fraser Johnson, Anna E. Flynn and Harold E. Fearon. (2006). Purchasing and Supply Management with 50 Supply Chain Cases (13th ed.). Singapore: McGraw-Hill. Robert Monczka, Robert Trent and Robert Handfield. (2002). Purchasing and Supply Chain Management (2nd ed.). Mason: South-Western. Robert Monczka, Robert Trent and Robert Handfield. (2002). Purchasing and Supply Chain Management (3nd ed.). Mason: South-Western.

The 3

rd Ka

mphae

ng Ph

et Ra

jabha

t Univ

ercity

Natio

nal C

onfer

ence