ในสมยโบราณ

ในชวงสมยกลางถงกอนการปฏวตฝรงเศส

หลงการปฏวตฝรงเศสถงปจจบน

กลมระบบกฎหมาย

คอมมอนลอว

สมยกฎหมายแองโกลแซกซอนและการกอตงกฎหมายคอมมอนลอว สมยแหงการแขงขนกนระหวางกฎหมาย

คอมมอนลอวและกฎหมายอควต

สมยใหม

กฎหมายมหาชนในประเทศ

ไทย

กอนเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕

หลงการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕ –พ.ศ. ๒๕๔๐

ชวงหลง พ.ศ. ๒๕๔๐ - ปจจบน

ทมา: อลเปยน (ULPIAN) นกปราชญสมยโรมนยคคลาสสค ยคอาณาจกรโรมน (500 ป กอน ค.ศ. ถง ค.ศ. 434)

ทมา : ศาสตราจารย ดร.หยด แสงอทย

ทมา : ดร.ปรด พนมยงค

ทมา : รศ.ดร.ภรชญา วฒนรง

ทฤษฎเกยวกบรฐ

องคประกอบของรฐ

รปแบบของรฐและรปแบบการปกครอง

แนวคดองคประกอบและรปแบบของรฐและการ

ปกครอง

สถานะของความเปนรฐมความส าคญ ประเทศใด เมอ

ประกอบดวย ดนแดน ราษฎร และมอ านาจอธปไตยครบถวนรฐ

เมอมองคประกอบครบถวน รฐนนจะมรปแบบรฐอยางไร หรอจะใชอ านาจปกครอง

อยางไร ไมส าคญ

รปแบบของรฐและการปกครอง

รปแบบของรฐมองทมาของประมข

ของรฐ

ราชอาณาจกร

สาธารณรฐ

รปแบบของรฐมองทมาโครงการการ

ใชอ านาจรฐ

รฐเดยว

รฐรวม

รปแบบการปกครอง

ทมาของอ านาจ

รฐ

ลกษณะการใชอ านาจรฐ

ชาต • ชาตในความหมายหนงคอกลมชนทมความรสกใน

เรองเชอชาต ศาสนา ภาษา ประวตศาสตร ความเปนมา ขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรม อยางเดยวกน ในความหมายน ชาตกเปนสงคมหนง

• ในอกความหมายหนง ชาตหมายถงพลเมองของประเทศผอยในปกครองเดยวกน

• ในความหมายแรก คนสวนใหญในสามจงหวดชายแดนภาคใตเปนชาตมาเลย ในความหมายทสองเปนชาตไทย

รฐ หรอ ประเทศ • รฐและประเทศตางหมายถงแวนแควน บานเมอง หรอ

อาณาเขตทอยในปกครองเดยวกน

• ประเทศราชหมายถงประเทศทมอสระในการปกครองตนเอง แตอยในสงกดอกประเทศหนง

• ประเทศเอกราชไมอยในสงกดของประเทศใด

• ประเทศจะมความหมายไปในทางดนแดน สวนรฐมความหมายไปในทางปกครอง

รฐ-ชาต • ปจจบน มกระแสชาตนยม (ลทธทถอชาตเปนใหญ) ผนวก

กบกระแสรกอธปไตย จงตองก าหนดพรมแดนของประเทศใหเกดเขตปกครองทมอ านาจอธปไตยชดเจน ถาเปนไปไดภายในเขตปกครองหนงนาจะมความกลมกลนเปนชาตเดยวกน จงเกดแนวคดเรองรฐ-ชาตขน

• ประเทศไทยประสบความส าเรจในการสรางรฐ-ชาต และท าใหชาตอน เชน จน มอญ เขมร กลมกลนเปนชาตไทย

• ความหลากหลายทางวฒนธรรมอาจเคยเปนภยตอความมนคงของในชวงการสรางชาต-รฐ แตปจจบนนาจะเปนทนทางวฒนธรรมมากกวาจะเปนภย

รฐเดยว รฐรวม

• รฐเดยวคอรฐทมการปกครองระดบเดยว โดยมรฐสภา รฐบาล และศาลเปนผใชอ านาจอธปไตยในการปกครอง แตอาจกระจายอ านาจไปยงภมภาคและทองถนได ทงนตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ

• รฐรวมประกอบดวยมลรฐทปกครองตนเองตามรฐธรรมนญของมลรฐโดยมรฐสภา รฐบาล และศาลของตน แตมความสมพนธกบรฐสภากลาง รฐบาลกลางและศาลกลางตามรฐธรรมนญของประเทศ

ระบอบการปกครอง • ระบอบการปกครองแบงเปน ประชาธปไตย เผดจการ

เบดเสรจ (totalitarianism) และอ านาจนยม (authoritarianism)

• เผดจการเบดเสรจ มอดมการณรฐเดยว พรรคการเมองเดยว มต ารวจลบควบคมประชาชน ผกขาดการสอสาร ควบคมเศรษฐกจและภาพลกษณ

• อ านาจนยมผกขาดอ านาจตดสนใจ เนนการเชอฟงและความเปนระเบยบมากกวาเสรภาพ ไมฟงค าโตแยงจากประชาชน แทรกแซงสอ รฐสภาเปนเพยงตรายาง

ระบอบประชาธปไตย

อดมการณ ปชต. วถชวต ปชต.

•การเมองการปกครอง •การมสวนรวม

(คณคาเชงเปาหมาย) (คณคาเชงปฏบต)

(การกระท า การปฏบตใหเปนจรง)

อดมการณประชาธปไตย

• อดมการณประชาธปไตยเปนอดมการณเชงเปาหมาย

• อดมการณประชาธปไตย ไดแก - ความเสมอภาค - เสรภาพ - ศกดศรความเปนมนษย - ความเอออาทรและเมตตาธรรม

การแบงแยกอ านาจและหลกนตรฐ ตามแนวคดของ มงเตสกเยอ

19

แนวคดของมงเตสกเยอ

เกยวกบการแบงแยกอ านาจอธปไตย

ในรฐทกรฐจะมอ านาจอย 3 อยางคอ อ านาจนตบญญต อ านาจบรหาร

และอ านาจพจารณาพพากษาคด

บคคลใดกตามซงมอ านาจมกจะใชอ านาจนนเกนเลยอยเสมอ และ

จะใชอ านาจนนจนกวาจะถงขดจ ากดเทาทตนจะใชอ านาจได

เพอมใหการใชอ านาจเกนขอบเขต จงตองมใหอ านาจท งสามไปรวมอยท

บคคลเดยวกนดงเชน ในระบอบสมบรณาญาสทธราชย

20

หลกนตรฐ ■ รฐทปกครองโดยกฎหมาย

หลกความชอบดวยรฐธรรมนญของกฎหมาย

หลกการกระท าทางปกครองตองชอบดวยกฎหมาย

เจาหนาทของรฐจะกระท าการใด

กระทบกระเทอนสทธเสรภาพของประชาชนได

ตอเมอมกฎหมายใหอ านาจไว

ตองกระท าภายในกรอบของกฎหมาย

หลกการควบคมความชอบดวยกฎหมาย

ของการกระท าทางปกครองโดยองคกรตลาการ 1 November 2015 Dr.nopphardol.T

21 1 November 2015 Dr.nopphardol.T

22 1 November 2015 Dr.nopphardol.T

1 November 2015 Dr.nopphardol.T 23

ความหมาย

เปนกจกรรมทนตบคคลตามกฎหมายมหาชน (รฐ องคกรปกครองสวน

ทองถน รฐวสาหกจ องคการมหาชน) มหนาทจดท าหรอจดหา โดยอาจด าเนนการเองหรอมอบหมายให

เอกชนเปนผด าเนนการแทน

เปนกจกรรมทมวตถประสงคเพอประโยชนสาธารณะและตองสนอง

ความตองการของประขาชน

1 November 2015 Dr.nopphardol.T 24

หลกเกณฑทส าคญในการจดท าบรการสาธารณะ

หลกวาดวยความเสมอภาค

หลกวาดวยความตอเนอง

หลกวาดวยการปรบปรงใหสอดคลองกบความตองการของประชาชน

ผใชบรการสาธารณะ

การเขาท างานในหนวยงาน

ของรฐ

ผลทมตอสญญาทางปกครอง

ผลทมตอการนดหยดงานของเจาหนาท

ของรฐ

หลกการจดองคกรของรฐฝรงเศส

1 November 2015 Dr.nopphardol.T 25

แนวความคดพนฐานเกยวกบนตบคคล

ทฤษฎทถอวานตบคคลเปนสงสมมตทเกดขนโดยอาศย

อ านาจของกฎหมาย

ทฤษฎทถอวานตบคคลมสภาพความเปนอยอยาง

แทจรง

26

คณะตลาการรฐธรรมนญ หรอสภารฐธรรมนญ

(Conseil Constitutional)

ศาลยตธรรม

ระบบศาลของฝรงเศสในปจจบน

ท าหนาทวนจฉยวากฎหมายขดรฐธรรมนญหรอไม กอนจะมการ

ประกาศใชเปนกฎหมาย

คดแพง คดอาญา

ท าหนาทชขาดคดปกครอง

1 November 2015 Dr.nopphardol.T

ระบบศาลค

1 November 2015 Dr.nopphardol.T 27

อ านาจผกพน

อ านาจดลพนจ

ในการกระท าทางปกครอง เชน การออกค าสง ผออกค าสงจะตองได

ขอเทจจรงตามทกฎหมายตองการและตองตดสนใจไปตามทกฎหมาย

ก าหนดเทานน

ในการกระท าทางปกครอง เชน การออกค าสง เมอผออกค าสงได

ขอเทจจรงตามทกฎหมายประสงคแลว ผออกค าสงมอ านาจเลอกวาจะตดสนใจแบบใดทตนเหนวาเหมาะสม

การจ าแนกประเภทของการควบคมการใชอ านาจขององคกรของรฐฝายบรหารรฐฝรงเศส

1 November 2015 Dr.nopphardol.T 28

การจ าแนกประเภทตามองคกร

การจ าแนกประเภทตามระยะเวลา

การจ าแนกประเภทตามลกษณะของการ

ใชอ านาจ

การควบคมภายใน

การควบคมโดยองคกรภายนอก

การควบคมกอนการ

ด าเนนการ

การควบคมหลงการ

ด าเนนการ

การควบคมการใชอ านาจทมปญหา

ทางการเมอง

การควบคมการใชอ านาจทมปญหาดานความชอบ

ธรรม

การควบคมการใชอ านาจทมปญหา

ดานความชอบดวยกฎหมาย

การควบคมการใชอ านาจทมปญหาดานการทจรต

1 November 2015 Dr.nopphardol.T 29

การควบคมแบบปองกนและการควบคมภายในฝาย

ปกครอง

การควบคมแบบแกไขและการควบคมโดยองคกรของ

รฐฝายตลาการ

กฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครอง

กฎหมายวาดวยการจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง

ความ

สมพน

ธระห

วางร

ฐกบก

ฎหมา

ย ประเทศสหพนธรฐเยอรมน

หลงสงครามโลกครงท ๒ ค.ศ.

๑๙๔๕

อ านาจนตบญญต

สภาค สภาผแทนราษฎรผแทนราษฎร สภาสหพนธ

รฐ อ านาจบรหาร

ประธานาธบด ท าหนาทเปน

ประมข นายกรฐมนตร เปนหวหนารฐบาลฝาย

บรหาร

อ านาจตลาการ

จดตงศาลรฐธรรมนญขน

พระราชบญญตใดละเมดหลกการของรฐธรรมนญ

ความสอดคลองระหวางกฎหมายของสหพนธรฐกบ

กฎหมายของมลรฐ

ความขดแยงทางรฐธรรมนญของรฐบาลสหพนธรฐและ

รฐบาลมลรฐ

ศาลค

ประเทศไทย

กฏ

หม

าย

มห

าชน

องคกรหรอบคคลทเขามามนตสมพนธ

ดานเนอหามงสาธารณประโยชน

ดานนตวธ ไมน าหลกกฎหมายเอกชนมาใชแตสรางหลกกฎหมายพเศษขนมา

เขตอ านาจศาล

กฏ

หม

าย

มห

าชน

เปนกฎหมายทใชในการปฏรป

เปนกฎหมายทใชกบนตบคคลตามกฎหมายมหาชนและบคคลธรรมดา

เปนกฎหมายทมเพอสาธารณะประโยชน

เปนกฎหมายทไมเสมอภาคสามารถบงคบ

เอาได

เปนกฎหมายทมวตถประสงคในการควบคมอ านาจรฐ

ลกษณะพฒนาการของกฎหมายมหาชน

ฝรงเศส

กฎหมายมหาชนภายใน

กฎหมายรฐธรรมนญ

กฎหมายปกครอง

กฎหมาย

การคลง

กฎหมาย

มหาชนภายนอก

กฎหมายระหวางประเทศแผนกคด

เมอง

กฎหมายรฐธรรมนญ

กฎหมายปกครอง

กฎหมายระหวาง

ประเทศแผนกคด

เมอง

กฎหมายอาญา กฎหมายศาสน

จกร

กฎหมายวธ

พจารณาความ

แพง

กฎหมาย

ลมละลาย

กฎหมายวธ

พจารณาความ

อาญา

กฎหมายวธ

พจารณาทาง

ปกครอง

กฎหมายภาษ

ประเทศไทย

ชวงกอนการเปลยนแปลงการปกครองใน พ.ศ.

๒๔๗๕

กอนการปฏรประบบกฎหมายและระบบการศาลในสมยรชกาลท ๕

ชวงหลงการปฏรประบบกฎหมายและ

ระบบการศาลในสมยรชกาลท ๕

ชวงหลงการเปลยนแปลงการปกครอง ใน พ.ศ.

๒๔๗๕ - พ.ศ. ๒๕๔๐

เรมมการเสนอจดตงองคกรขน เพอท าหนาท

วนจฉยคดปกครองคลายฝรงเศส

แตแนวคดนกชะงกลง

ชวงหลง พ.ศ. ๒๕๔๐-ปจจบน

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

(พ.ศ. ๒๕๔๐)