KELOMPOK : 4

oFemi Zahra Zakiah R. A. (135040115)Neni Nurjanah (135040150)M. Ali Fadli (135040145)Dhea Puspitasari (135040)KELMPOKPATTani (pagawean nyawah, ngahuma)1NGAHUMAHiji sistem atawa pola pertanian anu ngubah leuweung geledegan jadi leuweung garapan, ku tujuan ngahasilkeun kabutuhan pangan anu direncanakeun. Proses eta lumangsung sacara giliran (siklus).2 Sacara umum kagiatan ngahuma dikelompokeun jadi lima tahapan, anu mana dina tiap tahapna disertakeun upacara salametan, anu ngandung makna supaya eta usaha tatanen teu kena ku gangguan sareng hama.1. Ngabuka lahan leuweung anu rek dijadikeun lahan ku cara dibersihkeun semak balukarna2. Nuaran tangkal anu gareude ukurana kucara ngagunakeun kapak patik3. Melak binih sarupa siki-sikian jeung pare-parean4. Pagawean ngoyos atawa ngaberesihan lahan tina jukut-jukut 5. Waktu panen

3Budaya ngahuma di Masyarakat BaduyCiri-ciri ti pola kahirupan ngahuma anu jelas di masyarakat baduy nyaeta bentuk imah anu masih keneh sederhana anu dijieun tina awi jeung kai, anu para na masih make injuk atawa alang-alang.

Pola tatanen tradisional masyarakat baduy masih keneh make pola tatanen tradisional zaman kerajaan Sunda (pajajaran), anu meraktekeun sistem ngahuma berpindah dina kurang lebih 600 tahun anu baheula. Sistem ngahuma masyarakat Baduy dilakukeun giliran salila 5 7 taun. Artina masyarakat Baduy bakal ngahuma di area awal salila 5 atawa 7 taun deui.4Sacara tradisional masyarakat Baduy ngabedakeun genep jenis ngahuma (berladang) dumasar kana fungsi, pamilikan jeung cara ngerjakenana (Garna, 1993). Kagenep huma kasebat nyaeta:

Huma serangHuma puunHuma tangtuHuma panampingHuma tuladan

5Huma SerangHuma Serang(di wilayah Baduy Tangtu). Hasil ngahuma di area huma serangbiasana ngan dituju keur upacara sakral kapuunan. Hasil panen pare tihuma serangditujukeun keur kabutuhan ritual, biasana digawean ku sararea warga Baduy Tangtu atawa Baduy Panamping. Lamun masa panen, sakabeh warga Baduy samemeh manen hasil huma anu sorangan, maranehna kudu leuwih tiheula manen huma serang. Lokasi anu dipilih keur dijadikeun tempathuma serangoge dilakukeun ti petunjuk Puun. Huma serang ngan aya diwilayah Desa Cikeusik, Cikartawana, jeung Cibeo. Unggal poe,ngurus huma serangdi tanggung jawaban ku girang saurat.6Lokasihuma puunnyaeta lokasi ngahuma nu sacara khusus ditujukeun keur kaperluan puun jeung kulawargana salila ngajabat jadi puun; lokasihuma puunaya di wilayahBaduy Tangtujeung luas huma puuntilu kali leuwih luas ti huma anu warga Baduy.Huma puunieu, biasana dipigawe ku puun jeung dibantuan ku warga sacara giliran.Huma PuunArea huma ieu sacara khusus disadiakeun keur kaperluan warga Baduy Tangtu; lamun lokasihuma serangjeunghuma puun ditentukeun ku puun, lokasihuma tangtumah dipilih sacara langsung ku pamimpin kulawargana masing-masing.Huma Tangtu7Area huma anu luasna sahektar ieu khusus ditujukeun keur kaperluan upacara di daerah Panamping. Lokasihuma tuladanaya di kampung Cihulu, Cipondok, Cibengkong, Cihandam, jeung dikelola ku masyarakat Baduy Dangka. Lamun huma tuladananu aya di kampung Kaduketug jeung Gajeboh dikelola kukokolotan.Huma TuladanHuma Panampingnyaeta area khusus ngahumakeur kaperluan penduduk Panamping. Pamilihan lokasihuma penampingsarua jeunghuma tangtu nyaeta ku pamimpin kulawarga masing-masing. Luashuma panamping diserahkeun ka masing-masing kulawarga dumasar kana tingkat kamampuanna ngagarap.Huma Panamping8

9Kalender pertanian BaduyMasyarakat baduy ngabogaan jadwal tatanen anu tangtu satiap tauna jeung didasarkeun kana cumenghulna bintang tertentu sarta letak matahari. Patokan bintang anu digunakeun nyaeta bintang kidang (Waluku atawa rasi orion) sarta bintang kartika atawa Gumarang. Dina kanyataana bintang kidang lewih loba dipake kusabab lewih jelas katinggali (Permana, 2001). Bijilna bintang kidang yen nandakeun dimimitina proses ngebon, kusabab masyarakat mimiti siap-siap turun ka kebon jeung mimiti ngolah lahan pertanian. 10Alat tani anu dipake nyaeta alat anu sederhana, prinsip cara ngolah lahana nyaeta sabisa-bisa ngurangan ngaganggu eta taneuh. Aranjena ngabuka huma ngagunakeun bedog atawa parang panjang jeung kujang (parang pondok atawa peso), jeung melak pare ku cara ngabolongan taneuh make sapotong awi. Anu temenang nyaeta ngolah lahan ku cara dipacul atawa dibajak .

11Kalender anu di pake ku masyarakat baduy nyaeta matok kana puteran bulan (komariah) anu kabehna aya 12 bulan Urutan bulan-bulana nyaeta : Kapat, kalima, kanem, katujuh, kadalapan, kasalapan, kasapuluh, hapit lemah, hapit kayu, kasa, karo, katiga.12SasihBaduySundaMasehiKagiatan1Sapar / KapatKasaMei 2006Seba, narawas, nyacar2KalimaKaroJuni 2006Inisiasi, perkawinan, muja3KanemKatigaJuli 2006Nukuh,selametan4KatujuhKapatAgustus 2006Ngaduruk, Ngaseuk serang5KadalapanKalimaSeptember 2006Ngaseuk huma puun6KasalapanKanemOktober 2006Ngaseuk huma tangtu7KasapuluhKapituNovember 2006Ngaseuk huma warga8Hapit-lemahKawaluDesember 2006Mipit9Hapit-kayuKasongaJanuari 2007Semi panen10KasaKasadasaFebruari 2007Kawalu tembeuy11KaroDestaMaret 2007Kawalu panengah12KatigaSadaApril 2007Kawalu tutug, ngalaksaSistem Kalender jeung Kagiatan Warga Baduy 2006-200713Tahapan Ngolah Kebon di Masyarakat BaduyTahapan ngolah kebon (ngahuma) nyaeta :1. Narawas2. Nyacar3. Nukuh4. Ngaduruk 5. Nyoo Binih6. Ngaseuk

7. Ngirab Sawan8. Ngored jeung meuting9. Mipit 10. Dibuat 11. Ngunjal 12. Nganyaran14NYAWAH151. Kahiji tanah tani masyarakat Baduy aya dina perbukitan anu relatif jauh tina sumber cai, kukituna bakalan hese dijieun sawah anu bersaluran irigasi.2. Kadua , Masyarakat Baduy percaya yen huma teh mangrupakeun cara anu alus pikeun ngasaan manfaat ekosistem. Eta sebabna yen di masyarakat Baduy di pelak oge make babaraha hiji jenis tanaman heras saperti kalapa jeung pepelakan buah-buahan sahingga taneuh tetep kajaga lapisan suburna ku daya ikat anau aya dina akar.3. Katilu, adat kapercayaan mangaruhan yen pangaruh alam jeung kakuatan gaib.16Tahapan ngelola nyawah di Masyarakat Sunda1. Persemaian Cara nyieun persemaian di masyarakat sundaTaneuh dibersihkeun tina jukut sesa-sesa jarami anu masih keneh aya, supaya hanteu ngaganggu kana tumbuhna binih (bibit),Taneuh diwaluku atawa dipacul,Ngagaru (taneuh digaru)Tebar nyaeta nabur benih jeung,Babut (nyabutan bibit).2. Sasadian ngolah jeung meulaknaNgawuluku (ngabajak sawah)Macul NgagaruTandur (melak binih pare)Ngageumuk (mupuk)Ngarambet (ngabersihan jukut anu aya disakuriling sawah)Dibuat (panen)17

18Upacara anu aya hubungana jeung pertanianUpacara dilakukeun kanggo ngahormati alam anu ges mere kacukupan dina kabutuhan hirup kaluargana. Khusus jang pare, nyeta mangrupakeun bahan pokok ,orang Sunda ngahormatina ku cara ngaranan Nyi Pohaci atawa Dewi Sartika.Patani Sunda nganggap Dewi Sartika sarupa mahluk anu ngabogaan nyawa saperti manusa sahingga di hormat jeung di perlakukeun anu maksud supaya hante ngambek, hante ngabogaan panyakit, jeung perlu dininabobokan supaya ngahasilkeun pare jeung bibit anu berkwalitas.

19Seren TaunSrn Taunnya ta salah sahiji tradisi anu aya di masarakat Sunda, nepi ka kiwari. ta tradisi masih knh digelarkeun ku masarakat agraris tradisional sunda, saperti di Sukabumi,Kuningan,Bogor,Bantenjeung daerah sjnna.Seren taun atawa serah taun dumasar ma'na kecap, miboga harti srn sumrn taun nu kamari ka taun nu bakal datang salaku gagantina. Dina kontks kahirupan tradisi masarakat agraris tradisional Sunda, srn taun mangrupa mdia sukuran ka nu maha Kawasa sagala hasil tatanen anu cukup nu ku maranhna dilakon, sarta miharep dina taun-taun saterusna sagalana bakal leuwih had.20Srn taun mibanda tujuan, di antarana:Sukuran ka nu Kawasa dumasar hasil tatann taun ayeuna;Silaturahmi masarakat jeung masarakat sjn;Neruskeun tradisi karuhun anu geuh hirup mangabad-abad;Ngajn jeung ngamumul tradisiSundaDina kagiatan upacara adat sok aya unsur-unsur anu ngarojong jeung nyoko kana lumangsungna upacara adat, diantarana dina srn taun aya sababaraha kagiatan anu sok dipigaw di sababaraha darah nya ta:SasajnNgadoaNgariung/dahar barengNgibing bari mawaparePawySeniwayang/kasenian sejnnaPuasaTapaSemdiDialog21Prak-prakan Upacara Srn TaunUpacara Srn Taun di unggal darah gurat badagna mah sarua, tapi aya sababaraha kagiatan anu ngabdakeun tiap darah. Biasana dilaksanakeun atawa dipintonkeun rupa-rupa kasenian gumantung wewengkonna. Sapo sammhna masarakat ngumpul di imah pupuhu adatbari mawa pakakas pikeun perhelatan, lolobana mangrupa hasil tani, dina peutingna dipintonkeun pantun.Po isukna upacara dimimitian ku helaran (iring-iringan) anu mangkatna ka tempat par hasil pann ditunda pikeun mawa ka rengkong, par diunjal kalayan rengklang, sammh indit ditabeuh calung rntng, tuluy iring-iringan rengkong nu mawa par ta dituturkeun ku nu mawa pakakas-pakakas tatann kawas bajak, pacul, parangjsb, dituluykeun ku iring-iringan angklungsarta dogdog lonjor. Di sabudeureun leuitgeus sayaga wanoja-wanoja anu rk ngabagakeun iring-iringan rengkong nu mawa parekalayan tutunggulan gondang, nya ta nabeuh lebuh jeung halu. Para peman angklung nembang bari ngibing patmbal-tmbal jeung nu nabeuh gondang, tuluy diayakeun upacara Nginebkeun, nya ta nunda paredina rengklang. Saurang aww kolot nembangkeun rajahmnta idin pikeun nempatkeun dewi paredina rengklang. Lamun paregeus diasupkeun kabh kana rengklang tuluy ngarempug nutuu, nya ta nutu pare anyar sedengkeun rombongan balik deui ka tempat ngagondang marengan nu nabeuh angklung anu tuluy nabeuh bari ngahaleuang.

22Tina upacara-upacara tani aya sababaraha vareasi anu sesuai jeung kayakinan di dearah anu di tuju. Saperti, di daerah Bogor mawa pare ti sawah ka bale (balai desa) dikenal ku ngaran ngarengkong. Rengkong mangrupakeun alat pemikul anu dihias ku ornamen Dewa Krisna anu hante di bogaan ku daerah lain.Akibat leuketna kultur Budaya Sunda dina pertanian baheula, macam-macam aspek kahirupan ngilu kapangaruhan. Sahenteuna simbol-simbol pertanian oge jadi simbol kahirupan. Saperti , dina proses nikahan, alu (panutu pare) dijadikeun lambang anu ngalambangkeun lalaki, jeung leusung (wadah tina awi jeung lobang paragi numbuk pare) ngalambangkeun awewe.

23