LKS Sistem Eksresi Vea

7/21/2019 LKS Sistem Eksresi Vea

http://slidepdf.com/reader/full/lks-sistem-eksresi-vea 1/13

LEMBAR KERJA SISWA

BIOLOGI

TAHUN AJARAN 2015/2016

Guru Biologi

Sylvia Anggraeni

NIM. 130210103054

SMAN 1 ROGOJAMPI

DINAS PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN

KABUPATEN BANYUWANGI

LEMBAR KERJA SISA



SIS!EM EKSKRESI MAN"SIA #I$I%A

!A&"N AJARAN 2015$201'

(le)

Sylvia anggraeni

NIM. 130210103054

LEMBAR KERJA SISA

*LKS+

Jember, 10 November 2015

Guru Mata Pelajaran

Sylvia AnggraeniNim 130210103054

Mengetahui,

e!ala Se"olah

#r$ Je"ti Prihatin, M$Si

N%P 1&'5100& 1&&103 2 001



A. IDENTITAS LKS

Nama Sekolah : SMAN 1 Rogojampi

Mata Pelajaran : Biologi

Kelas / Program : XI / IPA

Semester : Genap

Wakt : ! " #$ menit

Kompetensi Inti :

1. Menghargai %an mengha&ati ajaran agama &ang %iantn&a'

2. Menghargai %an mengha&ati perilak jjr( %isiplin( tanggngja)a*( pe%li

+toleransi( gotong ro&ong,( santn( per-a&a %iri( %alam *erinteraksi se-ara e.ekti. %engan lingkngan sosial %an alam %alam jangkaan pergalan %an ke*era%aann&a'

3. Memahami pengetahan +.aktal( konseptal( %an prose%ral, *er%asarkan rasa

ingin tahn&a tentang ilm pengetahan( teknologi( seni( *%a&a terkait .enomena

%an keja%ian tampak mata'

4. Men-o*a( mengolah( %an men&aji %alam ranah konkret +menggnakan( mengrai(

merangkai( memo%i.ikasi( %an mem*at, %an ranah a*strak +menlis( mem*a-a(

menghitng( menggam*ar( %an mengarang, sesai %engan &ang %ipelajari %i

sekolah %an sm*er lain &ang sama %alam s%t pan%ang/teori'

Komp!"#$ D%#%&

'0' Menganalisis h*ngan antara strktr jaringan pen&sn organ pa%a sistem ekskresi %an

mengaitkann&a %engan proses ekskresi sehingga %apat menjelaskan mekanisme serta

ganggan .ngsi &ang mngkin terja%i pa%a sistem ekskresi mansia melali st%i literatr(

pengamatan( per-o*aan( %an simlasi'

Men&ajikan hasil analisis tentang kelainan pa%a strktr %an .ngsi organ &ang

men&e*a*kan ganggan sistem ekskresi mansia melali *er*agi *entk me%ia presentasi'

I"'$(%!o&

1' Mem*e%akan pengertian ekskresi( sekresi( %an %e.ekasi

!' Men%eskripsikan strktr %an .ngsi organ eksresi

' Mengi%enti.ikasi pen&akit/ganggan pa%a alat ekskresi mansia

M%!&$ Po(o(

Mem*e%akan sistem ekskresi( sekresi( %an %e.ekasi serta Menjelaskan Strktr %an .ngsi %ari

organ sistem ksresi Mansia' 2isertai ganggan pa%a alat eksresi mansia

B. IDENTITAS KELOMPOK



Kelompok ke :

Keta Kelompok :

Anggota Kelompok : 1'

!'

'

). DASAR TEORI

A%a *e*erapa istilah &ang erat kaitann&a %engan proses pengelaran 3at( &ait:

a' D*(%#$( &ait proses pengelaran sisa4sisa pen-ernaan makanan &ang %ise*t faeces' 5at

&ang %ikelarkan ti%ak pernah mengalami meta*olisme %an ti%ak pernah *ere%ar ke selrh

t*h'

*' E(#(&#$( a%alah pengelaran 3at43at sisa +(#(&$!, meta*olisme &ang ti%ak *ergna lagi

*agi t*h' Ini merpakan sisa meta*olisme &ang pernah *ere%ar %i selrh t*h'

-' S(&#$( a%alah pengelaran getah +#(&$!, oleh sat kelenjar &ang mempn&ai .ngsi

tertent' 6ika pn&a salran khss kelenjarn&a %i se*t (#o(&$"( %an jika ti%ak pn&a salran

khss kelenjarn&a %ise*t "'o(&$" +kelenjar *nt,'

2alam meta*olisme kar*ohi%rat %an lemak akan %ihasilkan 3at sampah *erpa air %an 78!(

se%ang %alam meta*olisme protein akan %ihasilkan air( 78! %an sen&a)a nitrogen' 78! akan

%ikelarkan melali par4par *ersama4sama %engan ap air' Se%ang sen&a)a nitrogen akan

%ikelarkan melali ginjal *ersama air %alam *entk rine' 2i samping melali ginjal air jga

%ikelarkan melali klit *erpa keringat' 2alam keringat ini ikt terlart garam &ang

%ikelarkan oleh t*h'

A+%!,%+%! E(#(&#$ p%'% m%"-#$%

A%a *e*erapa organ &ang mempn&ai .ngsi &ang penting seh*ngan %engan proses ekskresi(

&ait:

D. P%&-,p%&- p-+mo( mengelarkan ap air %an 78!'

E. H%!$ p%&( mengelarkan rea %an mem*entk empe%'

. U#-# #%& (o+o"( men&erap air %an mengelarkan logam *erat'

G. K-+$! $"!3-m"( mengelarkan air( garam4garam mineral( %an min&ak'

H. G$"4%+ &"( mengelarkan air *erpa rine &ang %i %alamn&a terlart garam4garam mineral

%an sen&a)a nitrogen'

Ginjal merpakan organ ekskresi &ang tama( *erjmlah sepasang( %an ter%apat %alam rongga

pert %i %ekat tlang4tlang pinggang' Ber*entk seperti ka-ang er-is %engan panjangn&a le*ih

krang 18 -m' 9ngsi ginjal &ang tama a%alah men&aring %arah sehingga menghasilkan rine'

2i %alam rine ter%apat 3at sisa/3at *erle*ih &ang hars %ikelarkan %ari %alam t*h( misaln&a:

• protein4protein asing &ang mask ke %alam t*h'

• 3at43at hasil kata*olisme seperti rea( asam rat



• *erma-am4ma-am garam

• gla %arah &ang mele*ihi *atas normal

Selain it ginjal jga *er.ngsi se*agai o&3%" omo#!%#$#( &ait organ &ang *er.ngsi menjaga

keseim*angan *erlangsngn&a proses .isiologi %alam t*h( misalkan %engan -ara

mempertahankan tekanan osmosis cairan ekstraselular %an mempertahankan keseim*angan

asam %an *asa'

A"%!om$ 3$"4%+

Bila ginjal %i*elah mem*jr akan tampak *agian klit +(o&!(#, %an smsm ginjal +m'-++%,'

Setiap ginjal %issn oleh jtaan "*&o" +alat pen&aring, &ang ter%apat %i %alam korteks' Ne.ron

ini *er.ngsi ntk men&aring %arah hingga ter*entk rine'

Anatomi ginjal mansia

Bagian4*agian ne.ron:

a' B%'%" M%+p$3$ +*a%an renalis, &ang ter%iri atas:

• glomerls

• kapsla Bo)man +simpai Bo)man,

*' T--+-# (o"!o&!-#( ter%iri atas:

• t*ls kontorts proksimal

• t*ls kontorts %istal

• t*ls kolekti.s

• lengkng enle as-en%en +naik, %an %es-en%en +trn,'

2ari setiap ginjal kelar salran &ang %ise*t -&!&( &ang *er.ngsi ntk men&alrkan rine ke

kan%ng kemih +#$% -&$"%&$%,' Pa%a pangkal reter ter%apat rang ginjal ata p+$# &"%+$#



&ang merpakan tempat *ermaran&a !--+-# (o+(!$*-#' Bila kan%ng kemih telah penh(

rine akan %ikelarkan melali salran &ang %ise*t -&!&%'

P&o## pm"!-(%" -&$"

Proses pem*entkan rine melali langkah tama se*agai *erikt:

a' $+!&%#$

G+om&-+-# &ang ter%apat pa%a kapsla Bo)man menyaring darah + filtrasi, sehingga %ihasilkan

filtrat glomerulus (urine primer)' 2i %alam .iltrat ini terlart 3at &ang masih *ergna *agi t*h

mapn 3at &ang ti%ak *ergna *agi t*h( seperti glkosa( garam4garam( %an asam amino'

*' R%#o&#$

2i %alam !--+-# (o"!o&!-# p&o(#$m%+ 3at43at %alam rine primer &ang masih *ergna akan

diserap kembali (direabsorbsi)' Peristi)a ini masih terja%i sampai pa%a lengkung Henle' 2ari

peristi)a ini %ihasilkan filtrat tubulus ata urine sekunder '

-' A-3m"!%#$

Pa%a !--+-# (o"!o&!-# '$#!%+ %itam*ahkan 3at43at &ang s%ah tak *ergna %an hen%ak %i*ang

+augmentasi,( misaln&a kele*ihan o*at( kele*ihan ;itamin( %an lain4lain' 2i tempat ini s%ah

ter*entk rine sesngghn&a &ang selanjtn&a %isalrkan ke t*ls kolekti;s( ters ke pel;is

renalis' 2ari pel;is renalis( rine mengalir melali reter %an %itampng sementara %i kan%ng

kemih' Bila kan%ng kemih telah penh tim*llah rangsangan ntk *ang air ke-il( %an rine

%ikelarkan melali rethra'

Proses pem*entkan rine pa%a ne.ron ginjal'

A%a *e*erapa .aktor &ang mempengarhi jmlah rine &ang %ikelarkan( %iantaran&a se*agai

*erikt:

• jmlah air &ang %iminm

• pengarh sistem sara.



• %"!$'$-&!$( o&mo" ADH' ormon ini %ihasilkan oleh kelenjar $po*$#$# po#!&$o&'

Kele*ihan A2 %alam %arah akan men&e*a*kan peningkatan proses rea*sor*si air(

sehingga rine &ang ter*entk menrn' Bila terja%i kekrangan A2 %alam %arah( maka

t*ls kontorts akan mengalami penrnan proses rea*sor*si air( sehingga %ihasilkan

rine &ang *an&ak( kea%aan ini %ise*t '$%!# $"#$p$'-#'

• *an&akn&a garam &ang hars %ikelarkan( %an

• akti;itas

1. P%&-,p%&- p-+mo

Par4par *er.ngsi mengelarkan 7<! %an !< se*agai sisa proses respirasi' Proses respirasi

aero* se-ara %etil *isa %i*a-a %isini'

Par4par mansia' Se*agai alat respirasi( par4par jga *er.ngsi se*agai alat ekskresi %engan

mengelarkan 7<! %an !<

2. H%!$ p%&

ati merpakan kelenjar ter*esar &ang ter%apat %i %alam t*h mansia( *er.ngsi ntk:

• men&impan gla %alam *entk glikogen

• merpakan tempat pem*ongkaran protein menghasilkan amonia/rea

• %etoksi.ikasi ra-n

• tempat pem*entkan %an pem*ongkaran sel %arah merah &ang s%ah rsak

• mem*entk empe% ntk mem*ant pen-ernaan lemak

http://biologimediacentre.com/sistem-respirasi-3-respirasi-pada-manusia/


http://biologimediacentre.com/respirasi-sel-katabolisme/


http://biologimediacentre.com/sistem-pencernaan-4-proses-pencernaan-makanan/







ati merpakan kelenjar ter*esar &ang kita miliki' Salah sat .ngsi pentingn&a *erkaitan

%engan sistem ekskresi'

2alam pem*ongkaran eritrosit ( hemoglobin %ari eritrosit akan %ipe-ah menja%i hemin( 9e(

globin' Glo*in akan %ignakan ntk meta*olisme protein lagi ata ntk mem*entk

hemo*lo*in *ar' 9e %isimpan %i %alam hati( kem%ian %ikem*alikan ke smsm tlang(

se%angkan hemin akan %i*ah menja%i 3at )arna empe% $+$&-$" %an $+$&'$"' Selanjtn&a(

akan %ioksi%asi menja%i ro*ilin &ang akan mem*eri )arna rine atapn tinja menja%i

kekning4kningan'

7. U#-# #%& (o+o"

Selain se*agai alat pen-ernaan( ss *esar jga *er.ngsi ntk men&erap kem*ali +ra*sor*si, air

pa%a .ae-es( serta mengelarkan logam *erat( seperti 9e %an 7a( &ang selanjtn&a %ikelarkan

melali .eses'

=ss *esar +kolon,( *er.ngsi ntk rea*sor*si air %an pengelaran logam *erat'

8. K-+$! $"!3-m"



Klit merpakan lapisan pelin%ng terlar %ari t*h kita' 9ngsi klit %iantaran&a a%alah

se*agai *erikt:

• melin%ngi t*h %ari rangsang mekanis seperti gesekan( kman( pen&inaran( panas( %an

3at kimia'

• mengatr sh t*h %engan -ara mengelarkan keringat %an menjaga agar pengelaran

air ti%ak *erle*ih

• se*agai alat ekskresi ata pengelaran 3at( &ait *erpa keringat &ang mengan%ng

garam

• se*agai organ sensoris +penerima rangsang,

Kompleksitas *agian4*agian klit mansia' Perhatikan kelenjar keringat +s)eat glan%,

Klit ter%iri atas %a lapisan( &ait p$'&m$# +lapisan lar,( %an '&m$# +korim, ata lapisan

%alam' >apisan lar ter%iri atas *e*erapa lapis( &ait:

• stratm kornem +lapisan 3at tan%k, &ang mati %an selal mengelpas

• stratm lsi%m

• stratm granlosm &ang mengan%ng pigmen( %an

• stratm germinati;m &ait lapisan &ang selal mem*entk sel4sel klit ke arah lar'

Pa%a lapisan %ermis ter%apat akar ram*t( kelenjar( pem*lh %arah( sera*t sara.( kelenjar

min&ak +glan%la se*asea,( %an kelenjar keringat +glan%la s%ori.era,' Kelenjar keringat

mengglng %an *erh*ngan %engan kapiler %arah' Kelenjar terse*t akan men&erap air %an

garam4garam mineral %ari %arah kapiler( %an selanjtn&a %ikelarkan melali klit se*agai

keringat' Keringat &ang %ikelarkan %i permkaan klit akan men&erap panas t*h( sehingga

sh t*h menja%i tetap' Kegiatan kelenjar keringat %i *a)ah pengarh psat pengatr sh %i

$po!%+%m-# &ang %apat menghasilkan "9$m &%"'$($"$"'



LEMBAR KERJA SISWA

SISTEM EKSKRESI

A. LANGKAH KERJA

1' Ba-a petnjk pengerjaan se*elm memlai kegiatan'

!' Gnakan *k pelajaran/sm*er *elajar lain ntk menja)a* selrh pertan&aan'' Isi / ja)a* pertan&aan %engan teliti( sis)a %iperkenankan *er%isksi %engan teman

namn ti%ak %iper*olehkan men-ontek ja)a*an'

#' >KS %ikmplkan tepat )akt kepa%a gr agar ti%ak men%apat sanksi pengrangannilai'

+%ikmplkan hari R%-: 1; Nom& 2015,

B. %ER!AN,AAN

I. SISTEM EKSKRESI MANUSIASistem ekskresi mansia *erh*ngan %engan alat4alat ekskresi( mekanisme sistem ekskresi %an

kelainan %alam sistem ekskresi'

Lengkapilah tabel dibawah ini!

A+%!,%+%!

E(#(&#$<%! =%"3 '$(#(&#$(%""=%

Ginjal

ati

Klit

Par4par

Ginjal

9ngsi tama ginjal a%alah ntk men&aring %arah %an mengekskresikan 3at 3at sisa

meta*oliame &ang mengan%ng nitrogen' 2arah mansia mem*a)a *er*agai 3at seperti sari4sari

makanan &ait '''1''''( '''!''''( %an '''''''''( serta 3at43at sisa meta*olisme protein &ait ''''#''''''2i%alam ginjal %arah %iproses( 3at43at &ang masih %i*thkan akan %iserap kem*ali se%angkan

3at43at &ang ti%ak %i*thkan akan %i*ang' 5at43at sisa meta*olisme &ang ti%ak %i*thkan

oleh t*h akan %iproses mem*entk '''''$''' %an selanjtn&a akan %isalrkan melalisalran '''''''?''''''( %an akan %itampng %i %alam ''''''@'''''' se*elm akhirn&a %i*ang melali

salran ''''''''

S-!(%" "%m% o&3%" =%"3 '$!-"4-((%" p%'% 3%m%& '$%>% $"$?

Strktr penampang melintang ginjal

Anatomi ginjal

1$ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$2$ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

$$$3$ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

1$ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

2$ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$3$ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$4$ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$5$ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$'$ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$



NERON

Bagian strktral %an .ngsional terke-il &ang men&sn ginjal %ise*t NERON' Sat ginjalter%iri %ari 1 jta ne.ron' 2i%alam ne.ron terja%i proses pem*entkan rine' A%a tahap proses

pem*entkan rine &ait .iltrasi( rea*sor*si %an agmentasi'

S-!(%" "%m% %3$%" "*&o" =%"3 '$!-"4-((%" p%'% 3%m%& "*&o" '$%>% $"$?

L"3(%p$ !%+ pm"!-(%" -&$" '$%>% $"$?P&o## Tmp%!

!&4%'$"=%

H%#$+ <%! =%"3 '$p&o## <%! =%"3 !&(%"'-"3

'%+%m %#$+

9iltrasi

Rea*sor*si

Agmentasi

K-+$!

Klit merpakan lapisan pelin%ng terlar %ari t*h kita' 9ngsi klit %iantaran&a a%alahmelin%ngi t*h %ari rangsang mekanis seperti gesekan( kman( pen&inaran( panas( %an 3at

kimia' Klit ter%iri atas %a lapisan( &ait p$'&m$# +lapisan lar,( %an '&m$# +korim, ata

lapisan %alam( %imana tiap lapisan ter%apat komponen4komponen pen&sn klit seperti s&ara.4s&ara. pera*a %an kelenjar min&ak(

S-!(%" %3$%",%3$%" '%&$ (-+$! =%"3 '$!-"4-((%" p%'% 3%m%& (-+$! '$ %>% $"$ ?

1$ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

$$$$2$ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

$$$$3$ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

$$$$4$ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

1$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$2$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$3$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$4$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$5$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$



0' Proses pem*entkan rine *erlangsng tiga tahap' Se-ara *ertrtan proses terse*t

a%alahD'

a' .iltrasi( rea*sor*si( penampngan *' .iltrasi( rea*sor*si( agmentasi

-' penampngan( .iltrasi( rea*sor*si

%' rea*sor*si( .iltrasi( agmentasie' .iltrasi( agmentasi( rea*sor*si

18' 9ngsi ginjal &ang erat h*ngannn&a %engan saha t*h ntk menjaga keseim*angan

ka%ar -airan t*h a%alahDa' mempertahankan keseim*angan asam %an *asa

*' mengekskresikan 3at &ang mem*aha&akan

-' mengekskresikan toksin

%' menga%akan .iltrasi %an rea*sor*sie' mempertahankan tekanan osmosis -airan ekstraseller

So%+ ESSAY

1' 9aktor apakah &ang mempengarhi *an&ak se%ikitn&a pro%ksi rine mansiaF

!' Se*tkan 3at43at &ang ti%ak *oleh ter%apat %alam rineE' 6elaskan per*e%aan reter %an retraE

#' 6elaskan istilah4istilah %i*a)ah ini

a, Al*minria *, i%rone.rosis

-, Glkosria

%, ematria

$' Se*tkan lapisan4lapisan klit *eserta .ngsin&aE

LKS Sistem Eksresi Vea

Documents

Transcript of LKS Sistem Eksresi Vea