7/25/2019 Apa Dia Pembelajaran Kooperatif

1/5

Apa dia pembelajaran kooperatif ?

Pembelajaran kooperatif telah menjadi salah satu pembaharuan dalam pergerakan

refomasi pendidikan. Pembelajaran kooperatif sebenarnya merangkumi banyak jenis

bentuk pengajaran dan pembelajaran. Asasya ia menggalakkan pelajar belajar

bersama-sama dengan berkesan melalui pembentukan kumpulan yang homogen

seperti dalam pendidikan inklutif. Ianya boleh digunakan oleh pelbagai kumpulan

umur dan dalam pelbagai mata pelajaran.Pembelajaran koopeatif dilaksanakan

secara kumpulan kecil supaya pelajar-pelajar dapat berkerjasama dalam kumpulan

untuk mempelajari isi kandungan pelajaran dengan pelbagai kemahiran sosial.

Secara dasarnya, pembelajaran kooperatif melibatkan pelajar bekerjasama dalam

mencapai satu-satu objektif pembelajaran (ohnson ! ohnson, "##"$. Selain dari

itu, ciri-ciri umumnya ialah%

&iri- ciri pembelajaran kooperatif

Pendekatan Pembelajaran kooperatif mempunyai beberapa ciri tertentu,

diantaranya ialah %

". 'atlamat kumpulan

'atlamat kumpulan ialah kejayaan kumpulan dalam mencapai kecemerlangan

dalam menguasai sesuatu konsep yang di ajar. 'atlamat ini dicapai melalui usaha

bersama semua bersama ahli di dalam kumpulan. alam kumpulan ini setiap ahli

kumpulan mempunyai peranan tertentu dan jelas dalam usaha kumpulan mencapai

matlamat yang ditetapkan.

). Interaksi sosial ditekankan.

Setiap ahli kumpulan akan berinteraksi secara bersemuka dalam kumpulan.

Interaksi yang serentak berlangsung pada masa yang sama untuk setiap kumpulan

7/25/2019 Apa Dia Pembelajaran Kooperatif

2/5

melalui perbincangan yang akan menyebabkan lebih ramai indi*idu yang turut serta

mengambil bahagian. Setiap ahli kumpulan perlu berhubung rapat, saling

memenuhi dan bantu-menbantu.

+. Pelajar perlu saling bergantungan positif untuk mencapai objektif gerak kerja.

ejayaan kumpulan bergantung kepada pembelajaran indi*idu yang ahli sesuatu

kumpulan. Setiap ahli mempunyai tanggungjaab ke atas keberkesanan

pembelajaran kumpulan. Prinsip ini dikenali sebagai saling bergantungan secara

positif. ntuk mencapai kejayaan dalam prinsip ini, tugas perlu diagihkan kepada

semua ahli kumpulan untuk menyumbang jaapan atau hasil dapatan.

/anggungjaab indi*idu bermakna setiap pelajar mesti melaksanakan tugas

masing-masing yang diberikan untuk menyumbang kepada sesuatu projek.

Penyertaan pula bermaksud semua pelajar mempunyai peluang yang sama untuk

mengambil bahagian dan menyumbang secara bersama.

Apakah kelebihan pembelajaran kooperatif ?

0alaupun pembelajaran kooperatif menimbulkan keresahan kepada ibubapa yang

khuatirkan kecairan pembelajaran apabila pelajar yang cerdas berada di dalam

kumpulan yang kurang cerdas, tetapi mengikut Sla*in ( "##"$ ia akan memberi

faedah kepada golongan yang berbe1a kebolehan yang belajar dalam satu

kumpulan. ajian menunjukkan pembelajaran kooperatif boleh meningkatkan

pencapaian dan kemahiran kognitif pelajar. ika dijalankan dengan sempurna, setiap

pelajar mempunyai tanggungjaab untuk memahiri sesuatu subtopik serta

berpeluang berkongsi pengetahuannya dengan ahli kumpulan yang lain. ntuk

tujuan ini , pelajar perlu betul-betul memahami subtopik itu, bukan sekadar

menghafal sesuatu topik. Ini mengakibatkan pemprosesan pada aras yang lebih

tinggi,yang meningkatkan daya ingatan dan seterusnya membolehkan mereka

menunjukkan pencapaian yang lebih baik.

ajian juga menunjukkan pembelajaran kognitif boleh memberbaiki kemahiran

sosial pelajar. Ahli-ahli dalam kumpulan perlu bekerjasama untuk mencapai objektif

pembelajaran. Secara tidak langsung, mereka perlu mempelajari atau memperbaiki

7/25/2019 Apa Dia Pembelajaran Kooperatif

3/5

kemahiran sosial mereka. Pelajar yang bersuara perlahan perlu meninggikan suara

supaya didengari dan difahami oleh ahli kumpulan lain. /eguran sesama ahli perlu

dilakukan dengan seajarnya agar dinamik kumpulan tidak hancur dan gerak kerja

berjalan lancar.

'engikut agan ("##2$ , pembelajaran kooperatif bagi golongan berbakat telah

membaa banyak keberkesanan atau faedah seperti berikut %

'embaiki hubungan sosial

'eningkatkan pencapaian

'eningkatkan kemahiran kepimpinan

'eningkatkan kemahiran sosial

'eningkatkan tahap kemahiran aras tinggi

'eningkatkan kemahiran teknologi

'eningkatkan keyakinan diri.

3eberapa bentuk pembelajaran kooperatif

".aedah igsa II

alam kaedah ini, setiap ahli kumpulan menjadi 4juru4 dalam sub-unit sesuatu topik.

Setelah masing-masing memahami bahagian masing-masing, setiap 4juru4

mengajarnya pula kepada ahli kumpulan yang lain. Soal-jaab atau perbincangan

7/25/2019 Apa Dia Pembelajaran Kooperatif

4/5

yang berlaku semasa proses ini membolehkan 4juru4 dan ahli sama-sama

memikirkan pembentangan yang diberi, ini meningkatkan pemahaman dan ingatan.

Selain dari itu, kaedah ini juga memberi peluang kepada pelajar yang kurang

cemerlang dan mengajar mereka untukmenjadi 4juru4 dan mengajar mereka yang

mempunyai prestasi akademik lebih baik daripadanya, secara tidak langsung

meningkatkan keyakinan diri mereka.

).aedah S/A

S/A merupakan akronim bagi Student /eams Achie*ement i*isions. Pembelajaran

dalam kumpulan kecil dilakukan bagi sesuatu topik. aedah perbincangan ini boleh

menggunakan kaedah igsa II atau pendekatan lain. Selepas itu kui1 bertulis

secara indi*idu akan diberikan untuk menguji pemahaman pelajar. Setiap pelajar

akan mendapat markah indi*idu, peningkatan kemajuan yang ditunjukkan oleh

setiap pelajar akan dikira dengan mengambil markah terbaru dan ditolak dengan

purata markah pelajar itu sendiri. Perbe1aan markah indi*idu akan dikumpulkan

untuk menjadi markah kumpulan. i sebabkan markah kumpulan diperolehi

berdasarkan peningkatan ahli kumpulan, ahli kumpulan akan saling bekerjasama

supaya mendapat markah yang maksimum.

/AI

/AI( /eam Assisted Indi*iduali1ation$ dibentuk menggabungkan antara moti*asi dan

insentif kepada kumpulan. Program yang diberikan mestilah bersesuaian dengan

kemahiran yang dipunyai oleh setiap pelajar. Pelajar dalam setiap kumpulan

mestilah terdiri daripada pelajar yang mempunyai keupayaan yang berbe1a-be1a.

Ahli kumpulan yang bekerja secara berpasangan akan bertukar-tukar helaian

jaapan kerja yang telah dibuat. Ahli kumpulan bertanggungjaab memastikan

rakan-rakan dalam kumpulan bersedia untuk menduduki ujian akhir setiap unit.

Skor mingguan yang diperolehi oleh kumpulan akan dijumlahkan , kumpulan yang

melebihi skor yang ditetapkan akan diberikan sijil.

3eberapa strategi meningkatkan keberkesanan pembelajaran kooperatif

Pembahagian kumpulan yang membolehkan ahli-ahli dalam kumpulan bekerja

dengan berkesan bersama-sama.5aktor yang paling utama di sini ialah bilangan ahli

7/25/2019 Apa Dia Pembelajaran Kooperatif

5/5

dalam kumpulan. umpulan kecil mengandungi tiga atau empat ahli didapati paling

efektif. umpulan yang terlalu besar kurang efektif kerana pembabitan ahli

kumpulan cenderung menjadi tidak sama rata. isamping itu, pembentukan

kumpulan sebaiknya dilakukan oleh guru bagi mengelakkan pelajar berkumpul

sesama 4geng4 mereka sahaja.

/ugasan perlu distruktur sebegitu rupa supaya ahli kumpulan saling bergantung

untuk mencapai objektif yang ditentukan. 6lakkan memberi tugasan yang boleh

diselesaikan tanpa perlu pembabitan setiap ahli kumpulan. Ini boleh

menyebabkanada ahli kumpulan yang 4lepas tangan4 ataupun dipinggirkan oleh

orang lain, dan bagi pelajar ini, pengalaman pembelajaran sepenuhnya tidak dapat

dicapai.

adikan tanggungjaab pencapaian terletak di kedua-dua tahap indi*idu dan

kumpulan. Satu cara ialah melalui pemberian markah. Setiap pelajar mendapat

markah indi*idu dan markah kumpulan bergantung kepada markah indi*idu.

engan cara itu setiap pelajar mempunyai moti*asi untuk melakukan yang terbaik

untuk diri sendiri dan juga kumpulan.

3erikan garispanduan tingkahlaku dan kemahiran berkomunikasi kepada pelajar.

7uru perlu menjelaskan kepada pelajar apakah tingkahlaku yang ajar dan tidak

ajar semasa pembelajaran kooperatif berlaku. 7uru juga perlu meberikan asas

kemahiran komunikasi misalnya bagaimana menyuarakan pendapat dan bagaimana

menghadapi percanggahan pendapat.

Pastikan jenis dan amaun interaksi antara pelajar berpatutan. 7uru perlu

mengaasi interaksi yang berlaku semasa pelajar menjalankan akti*iti kumpulan di

dalam kelas. Perbincangan yang berlaku seharusnya yang berkaitan dengan

tugasan . Interaksi juga harus berlaku di antara setiap ahli kumpulan dan tidak

meminggirkan mana-mana ahli kumpulan. Perbincangan dan keputusan juga tidak

dimonopoli oleh ahli kumpulan tertentu sahaja.