Praktikal 2 : Ujian Makanan

Objektif :

1. Untuk menguji kehadiran kanji, gula penurun, gula bukan penurun, protein dan lemak dalam

sampel makanan.

Radas :

Tabung uji Pemegang tabung uji Bikar Penunu Bunsen Penitis Kasa dawai Tungku kaki tiga Jubin putih Kertas turas.

Bahan-bahan :

Larutan iodin Larutan benedict Larutan natrium hidrogen karbonat 20% larutan natrium hidroksida Asid hidroklorik 1% larutan kuprum(II) sulfat Sampel makanan.

Prosedur :

1. Lima sampel makanan yang berlabel A, B, C, D dan E disediakan.

2. Ujian makanan dijalankan untuk menguji kehadiran kanji, gula penurun, gula bukan penurun,

protein dan lemak dalam sampel makanan tersebut.

Keputusan :

Ujian 1: Menguji sampel makanan (larutan raisin/kismis)Ujian untuk Prosedur Pemerhatian Inferens

Kanji 1. 2 ml sampel makanan dimasukkan ke dalam tabung uji.

2. 3 titis larutan iodin ditambah ke dalam sampel makanan.

3. Sebarang perubahan dalam campuran diperhatikan dan direkodkan.

Tiada perubahan. Tiada kanji dalam sampel makanan

Gula penurun 1. 2 ml sampel makanan dimasukkan ke dalam tabung uji.

2. 1 ml larutan Benedict dimasukkan ke dalam sampel makanan.

3. Larutan digoncang dan kemudian dipanaskan dengan meletakkan tabung uji di dalam air didih

4. Sebarang perubahan warna dalam campuran diperhatikan dan direkodkan.

Mendakan merah bata terbentuk

Ada gula penurun dalam sampel makanan

Gula bukan penurun

1. 2 ml sampel makanan dimasukkan ke dalam tabung uji. Beberapa titisan hidroklorik asid cair ditambah ke dalam sampel makanan.

2. Setiap campuran dipanaskan di dalam air didih selama 5 minit.

3. Tabung uji dikeluarkan dan setiap campuran disejukkan dibawah air mengalir.

4. Asid di dalam setiap sampel dineutralkan dengan menambah serbuk sodium hidrogen karbonat sehingga pembuakan berhenti.

5. Sebarang perubahan warna dalam campuran diperhatikan dan direkodkan.

Mendakan hijau kebiruan terbentuk

Tiada gula bukan penurun

Ujian A: Menguji sampel makanan (larutan raisin/kismis)Ujian untuk Prosedur Pemerhatian Inferens

Protein 1. 2 ml sampel makanan dimasukkan ke dalam tabung uji.

2. 1 ml daripada 20% larutan sodium hidroksida ditambah ke dalam sampel makanan dan digoncang sebaiknya.

3. Beberapa titis larutan 1% kuprum (II) sulfat ditambah perlahan-lahan ke dalam setiap campuran.

4. Campuran digoncang dan biarkan seketika.

5. Sebarang perubahan warna dalam campuran diperhatikan dan direkodkan.

Mendakan kuning cerah terbentuk

Tiada protin dalam sampel makanan

Lipid 1. Sedikit jumlah daripada sampel makanan disapu di atas sekeping kertas turas.

2. Kertas turas dikeringkan .3. Kertas turas dihalakan ke arah sumber

cahaya.4. Semua pemerhatian direkodkan.

Kertas turas tidak telus cahaya

Tiada lipid dalam sampel makanan.

Ujian sampel makanan untuk menguji kehadiran :

Iodin Gula penurun

Gula bukan penurunProtin

Lipid

2.Gula penurun 3.Gula bukan penurun

Lipid

Kanji

1. Kanji

4.Protin 5.Lipid

Ujian B: Menguji sampel makanan (kacang)Ujian untuk Prosedur Pemerhatian Inferens

Kanji 1. 2 ml sampel makanan dimasukkan ke dalam tabung uji.

2. 5 titis larutan iodin ditambah ke dalam sampel makanan.

3. Sebarang perubahan dalam campuran diperhatikan dan direkodkan.

Larutan iodin bertukar dari warna oren ke warna biru kehitaman

Terdapat kanji dalam sampel makanan B.

Gula penurun 1. Beberapa titis air suling dimasukkan ke dalam tabung uji yang berisi hancuran kacang tanah supaya sampel makanan membentuk larutan.

2. 10 titis larutan Benedict dimasukkan ke dalam larutan kacang tanah.

3. Tabung uji tersebut dipanaskan di dalam bikar berisi air selama 5 minit

4. Sebarang perubahan yang berlaku direkodkan.

Larutan Benedict bertukar dari warna biru kepada hijau pekat.

Terdapat gula penurun dalam sampel makanan B.

Gula bukan penurun

1. Beberapa titis air suling dimasukkan dalam hancuran kacang tanah supaya sampel makanan membentuk larutan.

2. 1 cm3 asid hidroklorik ditambah ke dalam larutan sampel makanan.

3. Tabung uji tersebut dipanaskan selama satu minit di dalam bikar berisi air.

4. Kemudian, larutan tersebut dineutralkan dengan natrium hidrogen karbonat.

5. Ujian Benedict dijalankan.6. Sebarang perubahan yang berlaku

direkodkan.

Larutan bertukar dari biru kepada hijau muda.

Terdapat gula bukan penurun dalam sampel makanan B.

Ujian B: Menguji sampel makanan (kacang)Ujian untuk Prosedur Pemerhatian Inferens

Protein 1. Beberapa titis air suling dimasukkan dalam hancuran kacang tanah supaya sampel makanan membentuk larutan.

2. Larutan Biuret (campuran natrium hidroksida dan kuprum (II) sulfat) dimasukkan ke dalam larutan kacang tanah.

3. Larutan ini tidak perlu dipanaskan.4. Sebarang perubahan yang berlaku

direkodkan.

Larutan bertukar dari biru kepada coklat kekuningan.

Terdapat protein dalam sampel makanan B.

Lipid 1. Hancuran kacang tanah diletakkan di atas kertas turas.

2. Kertas turas tersebut dilipat dua.3. Kemudian, kertas turas itu ditekan-

tekankan.4. Sebarang perubahan yang berlaku

direkodkan.

Terdapat tompokan-tompokan lutsinar di atas kertas turas.

Terdapat lemak dalam sampel makanan B.

Ujian C: Menguji sampel makanan (susu)Ujian untuk Prosedur Pemerhatian Inferens

Kanji 1. Sampel makanan C telah dimasukkan ke dalam tabung uji.

2. Tiga titis larutan iodin telah ditambah ke dalam sampel makanan C dan perubahan warna larutan telah diperhatikan.

Warna larutan tidak berubah dalam sampel makanan C.

Sampel makanan c tidak mengandungi kanji.

Gula penurun 1. 2ml sampel makanan C telah dimasukkan ke dalam tabung uji.

2. 2ml larutan Benedict telah ditambah ke dalam tabung uji.

3. Tabung uji telah digoncang dan diletakkan dalam kukus air selama 2 minit.

4. Perubahan warna larutan telah diperhatikan.

Warna larutan tidak berubah dalam sampel makanan C.

Sampel makanan C tidak mengandungi gula penurun.

Gula bukan penurun

1. 2ml sampel makanan C telah dituang ke dalam tabung uji.

2. Beberapa titis HCI cair telah ditambah. Campuran itu telah dididihkan selama 1 minit dan dibiarkan sejuk.

3. Serbuk natrium hidrogen karbonat telah ditambah untuk meneutralkan asid sehingga tiada lagi pembuakan.

4. Larutan Benedict telah dimasukkan ke dalam tabung uji untuk menguji kehadiran gula bukan penurun dalam campuran dan dididihkan selama 2 minit.

5. Perubahan warna larutan telah diperhatikan.

Larutan biru bertukar warna ke hijau, kuning, jingga dan akhirnya membentuk mendakan merah-bata dalam sampel makanan C.

Sampel ini mengandungi gula bukan penurun.

Ujian C: Menguji sampel makanan (susu)Ujian untuk Prosedur Pemerhatian Inferens

Protein 1. 2ml sampel makanan C telah dimasukkan ke dalam tabung uji.

2. 1ml larutan natrium hidrogen 20% telah ditambah ke dalam sampel makanan C dan digoncang.

3. 3 titis larutan kuprum (II) sulfat 1% telah ditambah dengan perlahan ke dalam campuran.

4. Campuran telah digoncang dan perubahan warna dalam sampel makanan telah diperhati.

5. Perubahan warna larutan telah diperhatikan.

Warna larutan tidak berubah dalam sampel makanan C.

Sampel makanan c tidak mengandungi protein.

Lipid 1. Sedikit sampel makanan C telah disapukan di atas sehelai kertas turas.

2. Kertas turas telah dibiarkan mengering.

3. Kertas turas telah dihadapkan ke arah cahaya dan diperhatikan.

4. Perubahan pada kertas turas telah diperhatikan.

Tompok pada kertas turas yang disapu dengan sampel makanan C kekal legap.

Sampel makanan C tidak mengandungi lipid

Ujian D: Menguji sampel makanan (sirap madu)Ujian untuk Prosedur Pemerhatian Inferens

Kanji 1. 2 ml sampel makanan dimasukkan ke dalam tabung uji.

2. 3 titis larutan iodin ditambah ke dalam sampel makanan.

3. Sebarang perubahan dalam campuran diperhatikan dan direkodkan.

Tiada perubahan Tiada kandungan kanji dalam sampel makanan

Gula penurun 1. 2 ml sampel makanan dimasukkan ke dalam tabung uji.

2. 1 ml larutan Benedict dimasukkan ke dalam sampel makanan.

3. Larutan digancang dan kemudian dipanaskan dengan meletakkan tabung uji di dalam air didih

4. Sebarang perubahan warna dalam campuran diperhatikan dan direkodkan.

Terdapat mendakan berwarna coklat terbentuk

Ada gula penurun dalam sampel makanan

Gula bukan penurun

1. 2 ml sampel makanan dimasukkan ke dalam tabung uji. Beberapa titisan hidroklorik asid cair ditambah ke dalam sampel makanan.

2. Setiap campuran dipanaskan di dalam air didih selama 5 minit.

3. Tabung uji dikeluarkan dan setiap campuran disejukkan dibawah air mengalir.

4. Asid di dalam setiap sampel dineutralkan dengan menambah serbuk sodium hidrogen karbonat sehingga pembuakan berhenti.

5. Sebarang perubahan warna dalam campuran diperhatikan dan direkodkan.

Tiada perubahan Tiada kandungan gula bukan penurun dalam sampel makanan

Ujian D: Menguji sampel makanan (sirap madu)Ujian untuk Prosedur Pemerhatian Inferens

Protein 1. 2 ml sampel makanan dimasukkan ke dalam tabung uji.

2. 1 ml daripada 20% larutan sodium hidroksida ditambah ke dalam sampel makanan dan digoncang sebaiknya.

3. Beberapa titis larutan 1%kuprum (II) sulfat ditambah perlahan-lahan ke dalam setiap campuran.

4. Campuran digoncang dan biarkan seketika.

5. Sebarang perubahan warna dalam campuran diperhatikan dan direkodkan.

Warna pada sampel makanan meluntur

Tiada kandungan protein dalam sampel makanan

Lipid 1. Sedikit jumlah daripada sampel makanan disapu di atas sekeping kertas turas.

2. Kertas turas dikeringkan .3. Kertas turas dihalakan ke arah

sumber cahaya.4. Semua pemerhatian direkodkan.

Kertas turas telus cahaya

Terdapat kandungan lipid dalam sampel makanan

Ujian E: Menguji sampel makanan (mayonis)Ujian untuk Prosedur Pemerhatian Inferens

Kanji 1. 2 ml sampel makanan dimasukkan ke dalam tabung uji.

2. 3 titis larutan iodin ditambah ke dalam sampel makanan.

3. Sebarang perubahan dalam campuran diperhatikan dan direkodkan.

Tiada perubahan. Tiada kanji dalam sampel makanan

Gula penurun 1. 2 ml sampel makanan dimasukkan ke dalam tabung uji.

2. 1 ml larutan Benedict dimasukkan ke dalam sampel makanan.

3. Larutan digancang dan kemudian dipanaskan dengan meletakkan tabung uji di dalam air didih

4. Sebarang perubahan warna dalam campuran diperhatikan dan direkodkan.

Mendakan merah bata terbentuk

Ada gula penurun dalam sampel makanan

Gula bukan penurun

1. 2 ml sampel makanan dimasukkan ke dalam tabung uji. Beberapa titisan hidroklorik asid cair ditambah ke dalam sampel makanan.

2. Setiap campuran dipanaskan di dalam air didih selama 5 minit.

3. Tabung uji dikeluarkan dan setiap campuran disejukkan dibawah air mengalir.

4. Asid di dalam setiap sampel dineutralkan dengan menambah serbuk sodium hidrogen karbonat sehingga pembuakan berhenti.

5. Sebarang perubahan warna dalam campuran diperhatikan dan direkodkan.

Warna kebiruan terbentuk

Tiada gula bukan penurun

Ujian E: Menguji sampel makanan (mayonis)Ujian untuk Prosedur Pemerhatian Inferens

Protein 1. 2 ml sampel makanan dimasukkan ke dalam tabung uji.

2. 1 ml daripada 20% larutan sodium hidroksida ditambah ke dalam sampel makanan dan digoncang sebaiknya.

3. Beberapa titis larutan 1% kuprum (II) sulfat ditambah perlahan-lahan ke dalam setiap campuran.

4. Campuran digoncang dan biarkan seketika.

5. Sebarang perubahan warna dalam campuran diperhatikan dan direkodkan.

Larutan bertukar menjadi warna ungu

Protein terdapat dalam sampel makanan

Lipid 1. Sedikit jumlah daripada sampel makanan disapu di atas sekeping kertas turas.

2. Kertas turas dikeringkan .3. Kertas turas dihalakan ke arah

sumber cahaya.4. Semua pemerhatian direkodkan.

Kertas turas telus cahaya

Ada lipid dalam sampel makanan.

Perbincangan :

Eksperimen yang telah dijalankan adalah bertujuan untuk mengenalpasti kehadiran kanji, gula

penurun, gula bukan penurun, protin dan lipids di dalam sample makanan iaitu kismis, kacang,

susu, sirap madu dan juga mayonis. Untuk mengkaji kehadiran kanji, kita menggunakan larutan

iodin sebagai petanda kehadiran kanji di dalam sampel makanan. Jika larutan iodin dan sample

makanan bertukar warna daripada oren kepada biru, ini bermakna sampel makanan tersebut

mempunyai kanji. Semasa bermain dengan larutan iodin, kita perlu berhati-hati supaya larutan

tersebut tidak terkena kulit atau mata kerana larutan iodin dikategorikan sebagai larutan yang

beracun. Jika larutan tersebut terkena kulit atau mata, kita hendaklah membasuh kulit atau mata

kita dengan air yang banyak sebagai langkah pertama untuk mengelakkan perkara yang tidak

diingini berlaku.

Untuk menguji kehadiran gula penurun di dalam sampel makanan, kita menggunakan larutan

Benedict sebagai petanda. Langkah-langkah keselamatan perlu diambil berat samasa

menjalankan kajian ini kerana ia menggunakan alatan mudah terbakar iaitu penunu Bunsen. Kita

hendaklah berhati-hati semasa memanaskan air. Ini kerana, kecuaian kecil yang kita lakukan

mungkin boleh menyebabkan kemalangan besar yang tidak diduga. Semasa proses memanaskan

tabung uji, kita hendaklah menghalakan hujung mulut tabung uji itu ke arah yang selamat dan

tidak menghalakannya ke arah kawan kita kerana wap air yang terhasil itu berkemungkinan

beracun. Tujuan kita memanaskan tabung uji di dalam air adalah untuk mengelakkan suhu yang

terlampau panas dari api terus ke tabung uji. Ini boleh menyebabkan tabung uji itu pecah. Kita

dapat mengesan kehadiran gula penurun jika larutan Benedict dan sampel makanan itu

membentuk mendakan merah apabila dipanaskan.

Untuk menguji kehadiran gula bukan penurun, kita menggunakan hidroklorik acid dan sodium

hidrogen karbonat. Cara untuk menjalankan kajian terhadap gula bukan penurun ini seakan sama

dengan kajian terhadap gula penurun, tetapi kita perlu meletakkan sodium hidrogen karbonat

untuk meneutralkan semula larutan yang telah dicampurkan dengan asid itu tadi. Kita perlu

berhati-hati apabila bermain dengan asid hidroklorik kerana semua asid mempunyai sifat-sifat

menghakis. Jika warna larutan itu berubah kepada kebiruan atau tidak berubah langsung,

maknanya sampel makanan itu tidak mempunyai gula bukan penurun.

Untuk menguji kehadiran protin kita memerlukan dua bahan kimia iaitu sodium hidroksida dan

kuprum sulfat ke atas sampel makanan yang hendak diuji. Jika warna larutan itu bertukar kepada

warna biru ataupun coklat, itu menandakan bahawa sampel makanan tersebut mempunyai protin.

Pada hasil eksperimen yang dijalankan, hanya dua sampel makanan sahaja yang mempunyai

protin iaitu kacang dan mayonis. Sampel makanan lain berkemungkinan mempunyai protin

seperti susu tetapi mungkin jumlah protinnya terlampau sedikit hingga tidak mampu untuk

mengubah warna larutan tersebut.

Untuk menguji kehadiran lipid kita hanya perlu menggunakan kertas turas untuk mengesannya.

Oleh kerana sifat lipid itu berminyak, jadi apabila kita mengeringkanya di bawah sinaran cahaya

matahari maka ia akan membenarkan cahaya menembusi kertas turas tersebut dan ini

membuktikan kehadiran lipid di atas kertas turas itu.