Post on 05-Apr-2023
Antzerti antropologikoa
“Antzertiaren adar bat non gizakia ikusten den natura eta
kulturarekiko dituen harremanetan.” Pavisen arabera
antzerti antropologikoaren nozioa teatro europarrarena
baino zabalagoa da, eta bertan kultura-antzezpenak ere
sartzen dira. Hori horrela, kultura-antzezpen horiek beren
testuinguru kultural, historiko eta sozialean ikertuko dira;
diziplina-arteko ikuspegi batetik helduta, eta betiere
edozein motatako etnozentrismoa saihestuz.
“A trend in staging where human beings are examined in
their relationships to nature and culture, expanding the
European notion fo theatre to include cultural
performance practices and adopting an
ethnoscenological approach to explain such practices.”
Pavis, Patrice. 1998. Dictionary of the Theatre: Terms, Concepts, and Analysis. University of Toronto Press, 29.
Kultura-antzezpena(Cultural performance)
“Indiarrek, eta agian herri guztiek, ikusten dute beren kultura horrelako
antzezpen diskretuetan gordeta baleude bezala, zeinak kanpotarrei zein
beren buruari erakuts diezaieketen. Antzezpen horiek estruktura
kulturalaren unitate adierazgarri zehatzenak dira kanpotarrarentzat .”
“Indians, and perhaps al peoples, think of their culture as encapsulated in
such discrete performances, which they can exhibit to outsiders as well as
to themselves. For the outsider these can be conveniently taken as the
most concrete observable units of the cultural structure.”
Singer, Milton B. 1959. Traditional India: structure and change.
American Folklore Society.
Antropologia-antzertia: abiapuntua
Gizarte Testuingurua, Kultura, Etnozentrismorik eza
--> Giza-harremanak, Tradizioa, Postkolonialismoa
Abiapuntua:
Errituala, gorputz antzerkia, komunitatea, talde lana, herria, identitatea, kulturen arteko elkarrizketa, tokian-tokiko antzerki tradizioak, ez-profesionalismoa...
Artaud, Grotowski, Eugenio Barba, Peter Brook...
Antropologia-antzertia <> “Teatro-antropologia”
Antropologia-antzertia: antzerti-antropologiari dagokion teatro
korrontea?
Teatro-antropologia: “Gizakiak antzezpen egoeran duen jokaera
biologiko eta kulturala aztertzea; hau da, bere presentzia fisiko eta
mentala erabiltzen duenean eguneroko bizitzari ez dagozkion
printzipio batzuen arabera.”
“The study of man's biological and cultural behaviour in a
performance situation; that is, man using his physical and mental
presence according to different principles than those governing
everyday life”.
Barba, Eugenio & Savarese, Nicola. 1991. A dictionary of theatre anthropology: the
secret art of the performer. Psychology Press, I.
Antzerti-antropologia eta Herri-antzertia Testuinguru sozio-kulturalaren garrantzia --> tradizioa,
identitatea, herria.
Antzertiaren ikerketa antropologikoa = tokian-tokiko antzerti formekiko interesa.
Etnozentrismorik eza, jite postkolonialista.
Kulturen arteko elkarrizketa, eklektizismoa.
Giza-harremanak eratu eta garatzeko baliabidea, talde-lana (herri-lana).
Alde erritualaren garrantzia.
Ez-profesionalismoa.
Euskal antzerti-antropologia?
Herri-teatroari dagozkion zenbait ezaugarriri
(identitatea, tradizioa, komunitatea eta giza-
harremanak, erritua, ea.) eusteko, balioa emateko,
berreskuratzeko eta berrinterpretatzeko aro
postmodernoan hartu diren ikuspegi edo estrategiak.
Barbaren antzerti-antropologiaz egindako irakurketa postkoloniala
Teatro tradizio guztien berezko balioa Menpeko kulturen duintasuna Kulturen arteko elkarrizketa Estruktura errizomatikoa
Antzerti-antropologia eta Postmodernitatea
Antzerti-antropologia <> Antzerti postdramatikoa Postmodernitatearen errefusatze edo ezaxola Antzerti-antropologiaren ezaugarri postmodernoak:
Errizoma formako erlazioak Eklektizismoa Permeabilitatea Esperimentazioa Hibridazioa-mestizaia
Antzerti-antropologia <> Herri antzertia
ANTTON LUKU
Antzezlanak Tu Quoque Fili (1996) Hotel du Fronton (2000) Tobera tetralogia
Lurra (2003) Eskualdunak (2005) Beltzeria (2006) Fauxto karrusa (2008)
TOBERA-MUNSTRA
Bertsolariak, dantzariak, bufoiak... Funtzio sozial bat Jokaera gaitzesgarri baten salaketa Imitazio satirikoa eta epaiketa 70eko hamarkadan Tobera-munstra politikoak
Fauxto karrusa (2008)
Faustoren mitoa: arima saldu = identitatea galdu
Identitatea, turismoa, teatro-profesionalismoa, alienazioa, lurraldetasuna, kolonizazioa, kulturaren merkantilizazioa, ea.
Kultura-antzezpenaren dimentsioa
ANTTON LUKUREN ANTZERKIGINTZAREN EZAUGARRIAK
ANTZERTIA ESTETIKA KEZKAK
Salaketa politiko-soziala egiteko bidea
Toberatik hartua Profesional/amateur
Talde-lana Salaketa politikoa Turismoa eta folklorekeria
Herriaren adierazpena Satira sozio-politikoa Kultura eta identitatearen desagerpena, Asimilazio kulturala
Kultura-adierazpena Hausnarketa/entsegua Mendebaldeko gizartearen alienazioa
Commedia Dell'Arteko pertsonaiak
Ipar-Hego harremana
Herri antzertiaren formak ikertu eta beraiekin esperimentatu
Transmisio kulturala
Testuaren tonua: ironia (garratza), zuzena, zorrotza
MAITE AGIRRE
Antzezlanak:
[tetralogia] Woyzeck (1986), Beckett (1987), Beckett II (1988) eta Pelotari (1989)
Pantzart (1991)
Molly Bloom (1992-93) Katalan-gazteleraz
El borracho burlado (1994)
Zergatik panpox (1995-96)
Eta Maria hiru aldiz Amapola (1997-98)
Puta zahar alkauete Zelestina (2004)
Neska politak, artasoro alaiak (2005)
[tetralogia] Doltza (2009), Doltza, Dultzinea Kixote vs Teresa Panza (2010), Nork ikusi du Dultzinea? (2010), Zu ere On Kixote? (2011)
Zu ere On Kixote? Trikitrixa, teatroa eta herria (2012)
Maite Agirreren antzerkigintza
ANTZERKIA ESTETIKA KEZKAK
Besteekin erlazionatzeko bidea
Bizitzearen ospakizuna/Jaia Emakumearen ahalduntzea/ikusgarritasuna
Mendeko identitateak ikustarazteko tresna
Jaia-inauteria Kulturen arteko elkarrizketa
Bizitza ospatzeko aitzakia Gorputzaren plazerak, alde dionisiakoa
Ipar-Hego harremanak/Immigrazioa
Publikoaren inplikazioa Bizitzaren plazerak/Carpe Diem
Testu klasikoen berrikuspena (Celestina, Kixote...)
Mendebaldeko alienazioa/garapenaren arriskuak
Elkarrizketa bizi eta naturalak poetikotasun uneekin, musikaltasuna
Lurrarekiko lotura
ANDER LIPUS
Antzezlanak Anderground trilogia: Minutu bat (Saghi, 1997), Ardoaz
(Lartartegi, 1998), eta Mis rarezas dirías tú (Peru Saban, Pedro Blanco, 1998)
8 Olivetti poetiko (Zenbait autore, 1999) Yuri Sam. Otoitza (Gerediaga, 2003) Au revoir triunfadoreak (Na Gomes, Gerediaga, 2005) Babiloniako loreak (Gerediaga, 2009) Erregea eta Bufoia (2008)
Yuri Sam. Otoitza (Gerediaga, 2003)
Ander Lipusen antzerkigintza
ANTZERTIA ESTETIKA KEZKAK
Tradizioaren aurpegia Bitalismo iluna Espiritualtasuna
Errituala Pertsonaien barne konfliktoa
Herria/Komunitatea
Herriaren adierazpidea Groteskoa/Punk Tradizioa/Kultura/Identitatea
Ezetza eta Kaosa Kulturen oinarri unibertsalak
Kathakali, Baliko dantzak, Noh teatroa
Carpe Diem
Herri adierazpenekin esperimentatu (Bertsolaritza, Maskarada)
Mendebaldeko alienazioa
(Testuetan poetikotasunerako joera dago: Jon Gerediaga)
Lurrarekiko lotura
Antzerti-antropologia euskal teatroan: ezaugarri orokorrak
Testuinguru sozio-kulturalaren garrantzia --> tradizioa, identitatea, herria.
Antzertiaren ikerketa antropologikoa < bertoko antzerti formekiko interesa.
Herri-antzerkia ikertu, sustatu eta esperimentazioaren bidez berreskuratu.
Etnozentrismorik eza, jite postkolonialista --> hegemoniaren aurkako jarrera: hegemonia politiko-kultural (Luku eta Lipus); genero-hegemonia (Agirre).
Kulturen arteko elkarrizketa, eklektizismoa.
Giza-harremanak eratu eta garatzeko baliabidea, talde-lana.
Alde erritualaren garrantzia.
Teatro ez-profesionalismoaren sustapena.
Lurra eta naturarekiko atxikimendua.