NOTA RINGKAS PANDUAN JAWI Panduan penulisan jawi untuk pelajar PMR dan SPM

2010

Ayunie75 Panitia Pendidikan Islam SMK Putra

10/24/2010

Panitia Pendidikan Islam

Nota Panduan Jawi 2

NOTA RINGKAS PANDUAN JAWI

PENGENALAN

1. Sistem ejaan jawi ditulis dari kiri ke kanan . 2. Bilangan huruf-huruf jawi = 37 huruf.

ز ر ذ د خ ح ر ج ث ة ت ب ا ك ق ف ف ؽ غ ع ظ ط ض ص ش س ث ى ء ه ؤ و ن و ل ضـ

3. Padanan huruf jawi dan rumi :

ر جا ر اج ر جا g ضـ s س a ا

l ل sy ش b ب

m و s ص t ت

t / h ض d, (dh) ن n

w, u, o و t, (t) ط s. (th) ث

v ؤ z, (z) ظ j ج

awal: a,i,u ع c رakhir :k ( ' )

h ه

awal : gugur ء gh غ h, (h) حakhir : k ( ' )

ng y,i,e taling ؽ kh خ

e pepet ى f ف d دakhir

ny ث p ف z (dh) ذ

k (q) ق r ر

k ك z ز

Panitia Pendidikan Islam

Nota Panduan Jawi 3

4. Kumpulan huruf-huruf jawi : a. Huruf-huruf yang tidak boleh disambung selepasnya:

ؤ ا د ذ ر ز و

b. Huruf-huruf yang boleh disambung sebelum dan selepasnya (kecuali beberapa perkataan pinjaman bahasa Inggeris)

ط ظ ضـج ر ح ر س ش ص ثب ت ف ق ن ض ي ث فؽ غع

c. Huruf yang tidak boleh di sambung sebelum dan selepasnya:

ء5. Huruf-huruf vokal :

Jawi = ،ا، و Rumi = a , e , i , o , u

6. Mengenal suku kata :

a) Suku kata terbuka :”Huruf kedua terdiri daripada huruf-huruf vokal” contoh :

ـت ت ت ت ت تا

ta ti te tu to te

b) Suku kata tertutup : “Suku kata yang diakhiri dengan huruf konsonan”

contoh :

bang gam bal tar cap

خـ تز بى ض بؼ

e i

بى تني ج سني

o u

ؾ جت تؽ ؾس

Panitia Pendidikan Islam

Nota Panduan Jawi 4

KAEDAH MENGEJA PERKATAAN DUA SUKU KATA

1. Suku kata (terbuka + terbuka ): (a + i), (a + u), (i + a), (i + i), (i + u), (u + a), (u + i), (u + u) Dieja seperti ejaan rumi bahasa Melayu : contoh :

a + i ا ا kaki = كاك

a + u ا ا batu = بات

i + a ا ا bila = بال

i + i ا ا titi = تيت

i + u ا ا tiru = تري

u + a ا ا mula = ال

u + i ا ا bunyi = بث

u + u ا ا sudu = سز

2. Suku kata (terbuka + terbuka) : (a + a) a) Hukum „BTPGNSNYACYKMJ‟ :

Huruf alif ا dalam suku kata kedua dibuang jika huruf ketiga dalam

perkataan tersebut terdiri dari huruf berikut :

(b , t, p, g, n , s, nya , c , y , k, m, j)

(،،س،ث،ر،،ن،،جـب،ت،ف،ض) contoh :

a + a ا ا apba = باف a + a ا ا atma = ات

* Huruf alif ditambah semula apabila menerima imbuhan. Contoh :

bapa = باف Bapanya = باؾاث mata = ات matanya = اتاث

Panitia Pendidikan Islam

Nota Panduan Jawi 5

b) Hukum „DARLUNG‟ :

- Huruf alif dalam suku kata kedua tidak dibuang jika huruf ketiga dalam perkataan tesebut terdiri dari huruf-huruf = D , R , L , W, NG iaitu

(ز ر ي ؽ ) -Contoh :

adda arba alja awba angnga

غاغا باا جاال بارا زازا

c) Hukum KAGA :

- Bunyi „ka‟ dan „ga‟ pada akhir suku kata tidak ada huruf alif ; Contoh :

ـض ـك ـض ـالض ـتل ـساك

*Huruf alif ditambah semula apabila menerima imbuhan akhiran. Contoh :

ـض ـكlukanya luka melagakan laga

ـالض الضاك ـهك هكاث

PERHATIAN : Kaedah ini digunakan untuk mengeja semua perkataan dua, tiga dan empat sukukata.

Panitia Pendidikan Islam

Nota Panduan Jawi 6

KAEDAH & HUKUM DALAM PENULISAN JAWI

1. PERKATAAN TRADISI : “Perkataan yang dikekalkan ejaannya mengikut ejaan lama”

Contoh :

ـجل كت ؾس از اف ـل ـتط ز ه ا ب زرؾس ا زا ات زلني شزض زر بت كؿس سءا زان

*Sekiranya menerima imbuhan akhiran hendaklah ditambah ( ،،ا) Contoh :

itu = ات ada = از

itukah = اتل adanya = ازاث

*kecuali bagi perkataan PADA, KEPADA, DARIPADA tidak ada penambahan huruf alif : Contoh :

pada = ؾس kepada = كؿس Daripada = زرؾس

padanya = ؾسث kepadamu = كؿس daripadaku = زرؾسك

2. Kaedah DIFTONG :

“Memasukkan ا(ai )او ( au ) و ( oi) untuk membezakan maksud

perkataaan” Contoh :

ai – ا au - او oi - و topi tupai guru gurau amboi

اب ضرا ضر تؾا تيف

Panitia Pendidikan Islam

Nota Panduan Jawi 7

3. HOMOGRAF :

- HOMOGRAF ialah “perkataan yang mempunyai ejaan yang hampir sama”.

- bagi membezakan perkataan tersebut, huruf alif dimasukkan. Contoh :

pantas ؾاتس pentas ؾتس

buaya باا buai با

- HOMOGRAF HAKIKI = bermaksud “perkataan yang sama ejaannya tetapi berlainan bunyi” - HOMOGRAF HAKIKI boleh dibezakan melalui kedudukannya di dalam

ayat. Contoh :

biro بري = biru بري

sisi سس = sesi سس

- HOMOGRAF HAKIKI juga terjadi kerana imbuhan awalan & akhiran . - Contoh :

= sambilمسبى = rekahرك

sambilan وبمس merekah زك

sembilan بومس markah زك

4. Kaedah penggunaan huruf HAMZAH :

i. Hamzah yang hadir ditengah perkataan : - perlu disediakan rumah untuknya & disambung dengan huruf

sebelum & selepasnya. - Contoh :

Masalah = سئو

Malaikat = الئلة

Walfaizin = والفائزين

ii. Hamzah yang bertugas sebagai pemisah di antara 2 bunyi vokal: - Hamzah perlu ditulis bersendirian & letaknya ¾ dengan huruf

selepasnya.

Panitia Pendidikan Islam

Nota Panduan Jawi 8

- Contoh :

saup Pa-us = ؾاءس

rau a-ur = اءر

baigh Gha-ib = غاءيب

saip Pa-is = ؾاءس

taul La-ut = الءت

iii. Hamzah digunakan sebagai pengganti huruf alif yang kedua apabila terdapat urutan bunyi vokal degan vokal yang lain: - kedudukan huruf hamzah ialah ¾ selepas huruf alif. - Contoh :

karaoke = كاراءك

iaitu = اءت

setiausaha = ستاءسا

pancaindera = ؾداءسرا

iv. Istilah serapan daripada bahasa Arab yang mengandungi huruf hamzah diakhir perkataan dikekalkan ejaan dalam bahasa asal. contoh :

wuduk = وضوء

imlak = امالء

anbia = انبياء

ikhfak = اخفاء

v. Huruf hamzah diletakkan di atas huruf alif pada semua kata dasar

yang bermula dengan huruf alif apabila menerima imbuhan “di” “se”

& “ke” contoh :

Ajar اجز = زأجز

Utas اتس = سأتس

Ingin اػني = كأػ

Panitia Pendidikan Islam

Nota Panduan Jawi 9

vi. Huruf hamzah diletakkan dibawah huruf alif hanya pada 3 perkataan dibawah :

- contoh :

Islam = إسال

eh = إ

e-mail = ى-إ

( إ ) - digunakan untuk mengeja huruf e.

5. KATA PINJAMAN BAHASA ARAB :

a) Perkatan Bahasa Arab yang sudah terserap dalam Bahasa Melayu - dieja dalam jawi mengikut sebutan bahasa Melayu. Contoh :

كزتس ساب اذ او

b) Perkataan pinjaman Bahasa Arab yang dikekalkan ejaannya adalah perkataan yang terdapat dalam Al-Quran. Contoh :

عباد صال زكا تقىى اخالص احسان

6. KATA PINJAMAN BAHASA INGGERIS & BAHASA EROPAH yang lain : - Perkataan yang terdiri daripada dua @ lebih suku kata ; hendaklah

dieja berdasarkan ejaan tulisan ruminya. - Contoh :

kapitalis كاؾتاهس batalion باتاه virus زسؤ subsidi بسسس

- Perkataan yang terdiri daripada satu suku kata hendaklah dieja berdasarkan sebutannya.

- Contoh :

teks تم س volt ؤي ت

Panitia Pendidikan Islam

Nota Panduan Jawi 10

7. RANGKAI KATA : a) Rangkai kata setara/rangkai kata simpulan bahasa :

- Hendaklah ditulis jarak seperti dalam ejaan rumi/ bahasa Melayu : - Contoh :

RANGKAI KATA SETARA RANGKAI KATA SIMPULAN

BAHASA

buah hati با ات bijak pandai بحق ؾسا

bulan madu به از aman damai اا زاا

b) Rangkai kata umum/ rangkai kata yang telah mantap dalam ejaan bahasa Melayu :

- Hendaklah ditulis bersambung seperti ejaan rumi.Contoh :

RANGKAI KATA UMUM / MANTAP

jawatankuasa جاتلاس olahraga اهلزاض

kakitangan كاكتاغ tanggungjawab تػطغحاب

8. KATA ULANG : - Kata ulang penuh hendaklah ditulis dengan angka 2 sahaja. - Kata ulang berirama / perubahan bunyi hendaklah ditulis dengan

tanda sempang ( - ).

KATA ULANG PENUH KATA ULANG BERIRAMA / PERUBAHAN

BUNYI

ؾج-ؾجا ؾاكس -ؾاك ۲تؾا ۲اا با-با سار-سار ۲رت ۲طارا

9. IMBUHAN AWALAN : a) Setiap imbuhan Awalan (ber, ter, per) bertemu dengan kata dasar yang bermula dengan huruf alif hendaklah dikekalkan huruf alif pada kata dasar tersebut :

‟IMBUHAN „BER‟ „TER‟ „PER( بز، تز، ؾز)

بزاز از بز تزالت الت تز ءؾزاسا اسا ؾز

Panitia Pendidikan Islam

Nota Panduan Jawi 11

b) setiap imbuhan Awalan (meng & peng) bertemu dengan kata dasar

yang bermula dengan huruf alif yang berbunyi “i” اي dan “u” او hendaklah dihilangkan huruf alif pada kata dasar tersebut.

Contoh :

( ا، ؾػ اػ) ػس اس اػ ؾػرس ارس اؾػ

PERHATIAN :

Sekiranya kata dasar daripada perkataan pinjaman bahasa Arab, maka huruf alif pada permulaannya hendaklah dikekalkan. Contoh :

ػاصايف اصاف اػ

Sekiranya kata dasar yang bermula dengan huruf alif itu berbunyi “a”, maka huruf alif tersebut hendaklah dikekalkan juga. Contoh :

ؾػار ار اؾػ

10. IMBUHAN AKHIRAN :

- Setiap kata dasar yang diakhiri dengan huruf alif / berbunyi (a) ,

hendaklah dimasukkan imbuhan نء

- Setiap kata dasar yang diakhiri dengan huruf ( و) / berbunyi (au) ,

hendaklah dimasukkan imbuhan ان - Setiap kata dasar yang diakhiri dengan huruf ( ي) / berbunyi

(ai), hendaklah dimasukkan imbuhan ن sahaja.

an – نء an – ان an – ن ؾجني ؾج برا بر ءباخا بار ؾرب بز ؾزضرا ضر ءؾزكاتا كات

Panitia Pendidikan Islam

Nota Panduan Jawi 12

11. Perkataan TIGA SUKU KATA @ lebih : - Perkataan yang mengandungi tiga suku kata / lebih dan suku kata

pertama berbunyi (a) ا , maka huruf alif tidak ditulis pada suku kata

pertama tersebut. - Contoh :

خلزااال باضا باس

12. Perkataan yang berakhir dengan RAMA : - Setiap perkataan yang berakhir dengan “rama” hendaklah ditambah

huruf alif selepas huruf “mim” (.ما )

ؾاراا زراا ۲راا

13. SATU SUKU KATA : - Setiap perkataan yang terdiri daripada satu suku kata dalam

bahasa Melayu dan bahasa Inggeris, TIDAK perlu ditulis HURUF ALIF ditengahnya.

- Setiap satu suku kata yang dimulai dengan huruf WAU ( و) ,

hendaklah diwujudkan huruf ALIF ( ا) ditengahnya.

- Contoh :

دتغوث( ا)اد دتغوث( ا)تاد واه واغ هج ضه واد واو بس ؤس

-

14. SEBUTAN HURUF RUMI DALAM EJAAN JAWI :

ر جا ر جا a أ n عني

b ب o ا

c س p يف

d ز q ق

e إ r ار

Panitia Pendidikan Islam

Nota Panduan Jawi 13

f اـ s اس

g ج t ت

u اذ h

i اء v ؤ

j ج w زبو

k ك xام

l اى y ا

m ع z تس

15. Kata AKRONIM :

A. Akronim bagi perkataan dalam BAHASA MELAYU hendaklah ditulis dengan HURUF TUNGGAL JAWI.

Contoh :

PLKN ن.خ.ل.ف BPR ر.ف.ب

B. Akronim bagi perkataan dalam BAHASA INGGERIS hendaklah dieja BUNYI HURUF-HURUF RUMI tersebut.

Contoh :

MIC س .ءا.عه PLO او.ايل.يف

C. Akronim yang dilafazkan sebagai kata : hendaklah dieja mengikut tulisan ejaan rumi

Contoh :

JAPIM جافه FELDA فيلدا

KAGAT كاضت halaju هاالجى

Panitia Pendidikan Islam

Nota Panduan Jawi 14

16. PENGGUNAAN HURUF ت DAN :

- Kalimah BAHASA ARAB hendaklah menggunakan HURUF

- Perkataan BAHASA MELAYU hendaklah menggunakan HURUF ت

Contoh :

(ن بواس ماليىءفركاتا)ت (كلن بواس عرب) سىرت كارت سىر صال

17. PENGGUNAAN HURUF ه DAN ح :

- Kalimah BAHASA ARAB hendaklah menggunakan HURUF ح

- Perkataan BAHASA MELAYU hendaklah menggunakan HURUF ه

- Contoh : -

(ن بواس ماليىءفركاتا)ه (كلن بواس عرب)ح مريه هالىس صح حالل

18. PENGGUNAAN HURUF ق DAN ك

- Perkataan BAHASA MELAYU hendaklah menggunakan HURUF ق

- Perkataan BAHASA INGGERIS hendaklah menggunakan HURUF ك

- Contoh :

ن بواس ءفركاتا)ق (ماليى

(ن بواس ايغطريسءفركاتا) ك

فاناتيك كلينيك تتق فىكىق