Modul Pelatihan Perencanaan Paud

Post on 18-Feb-2018

229 views 0 download

Transcript of Modul Pelatihan Perencanaan Paud

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 1/27

MODUL PELATIHAN DASAR

PENYUSUNAN PERENCANAAN PEMBELAJARAN DI PAUDDISAMPAIKAN DALAM RANGKA PENELITIAN SKRIPSI DENGAN JUDUL

PENGARUH PELATIHAN DASAR PAUD TERHADAP KEMAMPUAN GURU MERENCANAKAN PEMBELAJARAN DI PAUD

(Study Eksperimen Kec. Tunjun Tej! K!". Se#!n $ B!nten%

DI SUSUN OLEH

YAYA SUNARYO

PG PENDIDIKAN ANAK USIA DINI

&AKULTAS ILMU PENDIDIKANUNI'ERSITAS NEGERI JAKARTATAHUN )*+

1

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 2/27

BAB I

PENDAHULUAN

A. Tujuan

*. Tuju!n U,u,

Pend-d- d!/!t ,e,!0!,- /enyu1un!n #enc!n! /e,"e2!j!#!n

. Tuju!n K0u1u1

!. Pend-d- d!/!t ,enje2!1!n ,!n3!!t /enyu1un!n #enc!n! /e,"e2!j!#!n

". Pend-d- d!/!t ,enje2!1!n 2!n!042!n!0 /enyu1un!n #enc!n! /e,"e2!j!#!n

c. Pend-d- d!/!t ,enyu1un #enc!n! /e,"e2!j!#!n

B. Sub Pokok Bahasan

*. K5n1e/ Penyu1un!n Renc!n! Pe,"e2!j!#!n

. L!n!042!n!0 Penyu1un!n Renc!n! Pe,"e2!j!#!n

C. Kata Kunci

Pe#,en N5. 678 T-n!t /enc!/!-!n Pe#e,"!n!n8 Ind-!t5#8 Te,!8

2

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 3/27

BAB II

MATERI BAHASAN

A. KONSEP PENUSUNAN RENCANA PEMBELA!ARAN

B!- 1e5#!n /end-d- ,enyu1un #enc!n! /e,"e2!j!#!n "!- !n! u1-! d-n- ,e#u/!!n 1e"u!0 t!nt!n!n 0u1u18

!#en! !n!4!n! u1-! -n- /enu0 den!n ene#- d!n ,e,-2-- e-n-nt!0u!n !2!,-!0 tent!n dun-! ,e#e! 1e#t!

!ntu!1-!1,e untu "e2!j!# d!n ,enje2!j!0- 0!240!2 "!#u. K!#en! -tu2!0 d!2!, ,enyu1un #enc!n! /e,"e2!j!#!n 0!#u1 1!#!t

den!n e-!t!n4e-!t!n ,!-n y!n ,!,/u ,en!#- /e#0!t-!n ,e#e!8 /enu0 den!n e"e"!1!n "e#e1/25#!1- d!n

"e##e!t-9-t!1.

Renc!n! /e,"e2!j!#!n ,e#u/!!n !,"!#!n e-!t!n y!n !!n d-2!u!n d!2!, u/!y! ,enc!/!- tuju!n

/e,"e2!j!#!n 2e,"!!. D- d!2!, #enc!n! /e,"e2!j!#!n te#,u!t !t-9-t!1 1ec!#! e1e2u#u0!n 1e"e2u, e-!t!n y!n

1e1unu0ny! d-2!1!n!!n. Renc!n! /e,"e2!j!#!n y!n d-1u1un 1ec!#! "!- ,enj!d- j!,-n!n 1e/!#u0 e-!t!n te2!0

"e#0!1-2 d-2!1!n!!n. Se"!2-ny! "-2! /end-d- !!2 ,e#enc!n!!n 1!,! 0!2ny! den!n ,e#enc!n!!n e!!2!n.

Renc!n! /e,"e2!j!#!n y!n e3et-3 d-!,"!#!n den!n -nd-!t5# "e#-ut:

!.An! te#2-"!t !t-3 

".Tuju!n d-j!"!#!n den!n je2!1 d!n te#uu# 

c.At-9-t!1 /eny!j-!n ,!te#-;-1- u#-u2u, d-2!u!n den!n c!#! "e2!j!# ,e2!2u- "e#,!-n y!n "e#,!n!8 te#35u1 d!n

,e#u/!!n /e#u"!0!n y!n d-1en!j!

d.D-"!nun d!#- /en!2!,!n "e2!j!# 1e"e2u,ny!

e.Menye2u#u0 (,enc!u/ /#51e1 /e,"e2!j!#!n8 ,et5de8 ,ed-!8 e9!2u!1-8 d22%

3. D-tuju!n untu e/ent-n!n !n!.

3

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 4/27

Renc!n! /e,"e2!j!#!n d-1u1un den!n c!#! ,enj!"!#!n !1/e4!1/e /e#e,"!n!n y!n !d! d!2!, Pe#,en n5.

67 !t!u d!2!, T-n!t Penc!/!-!n Pe#e,"!n!n /!d! St!nd!# N!1-5n!2 PAUD. Pe#,en 67 "e#-1- 1t!nd!# 

/e#e,"!n!n y!n d-0!#!/!n d-c!/!- !n! /!d! u1-! te#tentu. A1/e /e#e,"!n!n te#1e"ut ,enc!u/ A!,! d!n

N-2!- M5#!28 &-1-8 K5n-t-38 B!0!1!8 S51-!24E,51- d!n Sen-. Pe#tu,"u0!n d!n /e#e,"!n!n !n! d-1u1un "e#d!1!#!n

e25,/5 u1-! !n!: ) $ * t!0un8 * $ t!0un8 $ + t!0un8 < $ 6 t!0un8 d!n 6 $ = t!0un. T-n!t Penc!/!-!n

Pe#e,"!n!n /!d! St!nd!# N!1-5n!2 PAUD ,enj!"!#!n tent!n /e#tu,"u0!n d!n /e#e,"!n!n y!n "e#0!1-2

d-c!/!- !n! /!d! 1u!tu t!0!/ te#tentu. Pe#tu,"u0!n d!n /e#e,"!n!n y!n d-c!/!- ,e#u/!!n -nte#!1- !1/e 3-1-

(,5t5#- !1!# d!n 0!2u1%8 5n-t-38 "!0!1!8 151-!24e,51-5n!28 1e#t! /e,!0!,!n ,5#!2 d!n !!,!.  T-n!t /enc!/!-!n

/e#e,"!n!n d-1u1un "e#d!1!#!n e25,/5 u1-! !n!: ) $ > t!0un8 $ > < t!0un d!n < $ ? = t!0un.

Pene25,/5!n u1-! ) $ > * t!0un d-2!u!n d!2!, #ent!n t-! "u2!n!n !#en! /!d! t!0!/ u1-! -n-8 /e#e,"!n!n

!n! "e#2!n1un 1!n!t /e1!t. Pene25,/5!n u1-! * $ > t!0un d-2!u!n d!2!, #ent!n en!, "u2!n!n !#en! /!d!

t!0!/ u1-! -n-8 /e#e,"!n!n !n! "e#2!n1un t-d! 1e/e1!t u1-! 1e"e2u,ny!. Untu e25,/5 u1-! 1e2!njutny!8

/ene25,/5!n d-2!u!n d!2!, #ent!n @!tu /e#t!0un. B-2! d-ce#,!t- "!- /!d! Pe#,en 67 ,!u/un T-n!t

Penc!/!-!n Pe#e,"!n!n An! St!nd!# N!1-5n!2 PAUD ,enc!ntu,!n 1e,u! !1/e /e#e,"!n!n y!n "e#0!1-2

d-c!/!- !n! /!d! u1-! te#tentu. Sed--t "e#"ed! /!d! #u,u1!n T-n!t Penc!/!-!n Pe#e,"!n!n8 !1/e /e#e,"!n!n

Sen- d--nte#!1-!n /!d! 1e,u! !1/e /e#e,"!n!n y!n !d!. Den!n de,--!n8 /end-d- d!/!t ,en!cu /!d! edu!

1t!nd!# -n-. Renc!n! /e,"e2!j!#!n d-un!!n untu ,e,"e#- !#!0!n d!2!, ,eny-!/!n8 ,e2!1!n!!n d!n

,ene9!2u!1- e-!t!n /e,"e2!j!#!n !n!. Renc!n! /e,"e2!j!#!n y!n te/!t !!n ,e,"e#-!n duun!n y!n te/!t

1e1u!- den!n e"utu0!n "e2!j!# d!n t!0!/ /e#e,"!n!n !n!. O2e0 !#en! -tu8 #enc!n! /e,"e2!j!#!n /e#2u d-e9!2u!1-

untu ,enc!/!- tuju!n /e,"e2!j!#!n y!n d-0!#!/!n.

4

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 5/27

Renc!n! /e,"e2!j!#!n !n! u1-! d-n- 0!#u1 ,enye2u#u0 (,enc!u/ 1e,u! !1/e /e#e,"!n!n%8 1e-,"!n (!nt!#!

!1/e /e#e,"!n!n 1!tu den!n 2!-nny!%8 d!n 1e1u!- den!n t!0!/ /e#e,"!n!n !n!. &!t5#43!t5# y!n /e#2u

d-/e#0!t-!n d!2!, ,enyu1un #enc!n! /e,"e2!j!#!n y!-tu:

!. Mene,"!n!n 1e,u! !1/e /e#e,"!n!n

". Me,u!t tuju!n /e,"e2!j!#!n "e#d!1!#!n /!d! ,-n!t d!n e"utu0!n !n!

c. Ke-!t!n y!n d-#enc!n!!n ,e,"!nun /en!2!,!n !n! "!- "ee#j! 1ec!#! -nd-9-du ,!u/un d!2!, e25,/5

d. Me,u!t #!!, /-2-0!n e-!t!n ,!-n y!n ,enduun ,!-n 1en15#-,5t5#;,!-n y!n ,enun!!n -nde#! d!n

,5t5#-8 ,!-n /e#!n8 d!n ,!-n /e,"!nun!n;,!-n y!n ,en0!1-2!n !#y!

e. Menduun e-!t!n ,!-n y!n ,enyen!n!n8 ,en!nt!n8 "e#,!n!8 d!n ,eny!tu den!n e0-du/!n 1e0!#-40!#-

3. Be#"!1-1 /!d! !!,!8 "ud!y! 1ete,/!t d!n ,enen!2!n #!!, "ud!y! d!2!, e-!t!n y!n 1e1u!-

. Mene,"!n!n @!@!1!n !n! tent!n d-#-8 e2u!#! d!n 2-nun!n 1e-t!#ny!

0. Menduun ete#2-"!t!n 5#!n tu!

5

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 6/27

3. Menetapkan konsep pengetahuan dan materi/isi kurikulum yang akan dikenalkan pada anak

5. Menyusun Rencana Kegiatan Pembelajaran

4. Menetapkan tema untuk pembelajaran

2. Menetapkan indikator kemampuan yang akan dicapai

6. Menyiapkan alat, bahan sesuai dengan rencana yang sudah disusun

B. LAN"KAH#LAN"KAH PENUSUNAN RENCANA PEMBELA!ARAN

Penyu1un!n #enc!n! /e,"e2!j!#!n d-2!u!n d!2!, "e"e#!/! 2!n!0 1e/e#t- "e#-ut:

6

1. Menetapkan tahap perkembangan

yang sesuai dengan usia anak

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 7/27

En!, 2!n!0 y!n 0!#u1 d-/e#0!t-!n d!2!, /enyu1un!n #enc!n! /e,"e2!j!#!n d- !t!1 1!2-n te#!-t 1!tu den!n

2!-nny!8 1e0-n! t-d! d!/!t ,en0-2!n!n 1!tu 2!n!08 d!n ,e25,/!t e 2!n!0 "e#-utny!.

Taha$ %& M'n'ntukan K'(o)$ok Usia Anak

Penyu1un!n #enc!n! /e,"e2!j!#!n d-!@!2- den!n ,enentu!n e25,/5 u1-!. Pene25,/5!n u1-! !n! /#!1e52!0

,en!cu /!d! St!nd!# N!1-5n!2 PAUD.

Taha$ *& M'n'ntukan Tin+kat P'nca$aian P',k')ban+an -an In-ikato, K')a)$uan

T-n!t /enc!/!-!n /e#e,"!n!n ,enj!"!#!n tent!n /e#tu,"u0!n d!n /e#e,"!n!n y!n "e#0!1-2 d-c!/!- !n!

/!d! 1u!tu t!0!/ te#tentu. Pe#tu,"u0!n d!n /e#e,"!n!n y!n d-c!/!- ,enc!u/ !1/e n-2!- !!,! d!n ,5#!28 3-1-8

5n-t-38 "!0!1!8 151-!24e,51-5n!28 1en-8 e1e0!t!n 1e#t! -- !n!. Set-!/ !1/e /e#e,"!n!n ,e,u!t -nd-!t5#4

-nd-!t5# e,!,/u!n. Ind-!t5# e,!,/u!n d!/!t d-/-2-0 1!tu !t!u du! 1ec!#! "e#u#ut!n !t!u y!n 1!2-n "e#!-t!n.

Ind-!t5# d!/!t d-j!d-!n 1e"!!- /!t5!n !t!u d!1!# d!2!, ,ene,"!n!n e-!t!n. S!tu -nd-!t5# d!/!t

d-e,"!n!n ,e2!2u- "e#"!!- ,!c!, e-!t!n !t!u 1e"!2-ny!8 1!tu e-!t!n d!/!t ,ene,"!n!n "e#"!!-

-nd-!t5#.

7

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 8/27

M-1!2ny!:S!tu -nd-!t5# den!n "!ny! e-!t!n

As$'k In-ikato, K'+iatan

isik Me2e,/!# d!n

,en!n!/"52!.

• Me2e,/!# "52! ed!2!, e#!nj!n

• Men!n!/ "52! den!n du! t!n!n• Men!n!/ "52! y!n d-/!ntu24!n.

• Me2e,/!# "52! e!#!0 te,!n.

• Be#,!-n "52! "!1et

S!tu e-!t!n ,ene,"!n!n "!ny! -nd-!t5# M',onc'

M5#!2 d!n N-2!-4n-2!- A!,!

• Be#d5! 1e"e2u, d!n 1e1ud!0 ,e2!u!n

e-!t!n d!n ,en0!3!2!n "!c!!n d!n !#t-ny!

D!/!t ,enuc!/!n !t!4!t! 1!ntun (,!!38t525n%

• Men0!#!- te,!n d!n t-d! ,e,!1!!n

e0end!

K'+iatan As$'k In-ikato, 

&-1-   • Men55#d-n!1-!n ,!t! d!n t!n!n untu

,e2!u!n e#!!n #u,-t

• Mene1/#e1-!n d -# - den!n !#y! 1en-

,enun!!n "e#"!!- ,ed-!.

B!0!1!•

Be#"-c!#! 2!nc!# den!n ,enun!!n !2-,!t y!n5,/2e1

• Menun!!n !t!4!t! y!n ,enunju!n u#ut!n

• Menj!@!" /e#t!ny!!n 1ede#0!n!

• Menut!#!!n /end!/!t e/!d! 5#!n 2!-n

8

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 9/27

• D!/!t ,ence#-t!!n 0!1-2 #5nce!n

K5n-t-3 • Menc5c5!n8 ,enunju!n d!n ,enye"ut!n @!#n!

• Menc5c5!n8 ,enunju!n d!n ,enye"ut!n

,!c!,4,!c!, "entu e5,et#-.

• Me,!0!,- 5n1e/ "!ny!;1ed--t8 ec-2;"e1!#8

/!nj!n;/ende8 d22.

• Men2!1-3-!1- "end! "e#d!1!#!n @!#n! !t!u "entu

!t!u uu#!n.

• Menen!2 /52! AB4AB !t!u ABC4ABC

• Menu#ut!n "end! "e#d!1!#!n 61e#-!1- uu#!n !t!u

@!#n!.

• Me,"-2!n "!ny! "end! 1!tu 1!,/!- 1e/u2u0

• Menen!2 5n1e/ "-2!n!n

S51-!2E,51-5n!2

Menunju!n 1-!/ ,!nd-#- d!2!, ,e,-2-0 e-!t!n• M!u "e#"!-8 ,en525n d!n ,e,"!ntu te,!n

• Men!!t- !tu#!n y!n "e#2!u d!2!, 1u!tu /e#,!-n!n.

• Be#,!-n "e#1!,! den!n 1!tu !t!u du! !n!

1ed--tny! 1e2!,! *6 ,en-t

• Sen!n ,enye2e1!-!n /ee#j!!n y!n d-/-2-0!n

den!n -!t

• In-n ,ene#j!!n 1e1u!tu 1end-#-

• Menunju!n #!1! /e#c!y! d-#-

• Men0!#!- 5#!n 2!-n.

Sen- • Me#5nce den!n "e#"!!- !2!t d!n "!0!n.

9

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 10/27

Ind-!t5# y!n "e2u, d-/-2-0 d-un!!n untu /enyu1un!n #enc!n! /e,"e2!j!#!n 1e2!njutny!8 den!n de,--!n d!2!,

1et!0un 1e,u! -nd-!t5# te#c!/!- d!n e,!,/u!n !n! d!/!t d-e,"!n!n 1ec!#! 5/t-,!2.

Taha$ /& M'n'ta$kan Kons'$ P'n+'tahuan an+ Akan Dik'na(kan -an Mat',i Ku,iku(u)

T!0!/ 1e2!njutny! ,enet!/!n 5n1e/ /enet!0u!n y!n !!n d-"!nun /!d! !n!. K5n1e/ /enet!0u!n -n- ,enc!u/:

!. K'aksa,aan8 y!n-:

*% Pen-n!t!n !t!u /e#2u!1!n 51! !t! d!n e,!,/u!n "!0!1! !n!8

% Pen-n!t!n /e,!0!,!n !n! te#0!d!/ /e#"ed!!n "uny- 1et-!/ 0u#u38 1uu !t! d!n !t! y!n d-uc!/!n8

+% Penet!0u!n te#0!d!/ "!0!n cet! ,e,u!t /e1!n d!n !tu#!n

<% Pe,!0!,!n "!0@! 0u#u3 !d!2!0 1-,"52 d!#- "uny- te#tentu8 0u#u3 d!/!t d-!"un!n ,enj!d- !t! y!n ,e,-2-- ,!n!

te#tentu8

6% Pe,!0!,!n te#0!d!/ ,!n! 1et-!/ "!0!1! 2-1!n ,!u/un tu2-1!n

=% Pe,!0!,!n tent!n "uu d!n "!0!n cet! 2!-nny!

% Me,"!nun 1-!/ "!0@! e!1!#!!n 1e"!!- 1!2!0 1!tu 1u,"e# /enet!0u!n y!n ,enyen!n!n

". Mat')atika8 y!n-:

*% K5n1e/ "-2!n!n

% P52! d!n 0u"un!n

+% Bentu Ge5,et#- d!n Ru!n<% Penuu#!n

6% G#!3-

10

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 11/27

c. I()u a(a)0sains8 y!n-:

*% Penet!0u!n 3-1-

% Penet!0u!n tent!n ,!02u 0-du/

+% A2!, d!n 2-nun!n

d. I()u sosia(8 y!n-:

*% Te,/!t d!n e5#!3-

% O#!n45#!n d!n "!!-,!n! ,e#e! 0-du/

+% O#!n45#!n d!n 2-nun!n

<% O#!n45#!n d!n ,!1! 2!2u

e. S'ni8 y!n-:

*% Men!#-

% Meny!ny-

+% Be#,!-n ,u1-

<% Me,"u!t !#y! 1en-

3. T'kno(o+i8 y!n-:

*% Ke1!d!#!n !!n ten525- y!n d-un!!n d- 2-nun!n #u,!08 d!n 1e52!0 d!/!t ,e,ud!0!n /ee#j!!n -t!

% D!1!#4d!1!# /enun!!n !2!t4!2!t ten525-

+% M!c!,4,!c!, !2!t ten525-

<% Penun!!n !2!t ten525- 1ec!#! !,!n8 1e1u!- d!n ,e#!@!tny! 1ec!#! "e#t!nunj!@!"

11

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 12/27

  M!te#- u#-u2u, d-e,"!n!n d!#- -nd-!t5# e,!,/u!n ,enj!d- e,!,/u!n y!n 2e"-0 te#uu# d!n d!/!t d-!,!t-.

M!te#- u#-u2u, -n-2!0 1e"!!- d!1!# ,enyu1un e-!t!n4e-!t!n ,!-n "!- !n! d- 1et-!/ 1ent#!.

Taha$ 1& M'n'ta$kan T')a

Te,! !d!2!0 /55 "!0!1!n 1e2!,! d!2!, e-!t!n /e,"e2!j!#!n !n!. Penentu!n te,! d-d-1u1-!n 52e0 u#u

"e#d!1!#!n ,!1u!n d!#- 5#!ntu! d!n !n!. Se,u! #enc!n! /e,"e2!j!#!n "!- y!n !d! d- e25,/5 u1-! $ + t!0un

(e25,/5 toddler % ,!u/un e25,/5 + $ = t!0un (e25,/5 /#!1e52!0% ,enun!!n te,! y!n 1!,! untu @!tu

te#tentu. N!,un de,--!n untu toddler te,! t-d! te#2!2u d-/ent-n!n !#en! !n! "e2u, ,e,!0!,-8 0!ny! "e#1-3!t

/enen!2!n8 y!n te#/ent-n !d!2!0 e-!t!n ,!-n !n!. Set-!/ te,! d-"!0!1 1e2!,! !n! te#t!#- te#0!d!/ /55

"!0!1!n te#1e"ut 1e0-n! te,! t-d! !u d!n "!u.

P'n'ntuan t')a ha,us )')$',hatikan&

*. M-n!t !t!u ete#t!#-!n !n!

. U1-! d!n t!0!/ /e#e,"!n!n !n!

+. Me,/e#u!t /en!2!,!n !t!u /enet!0u!n y!n 1ud!0 d-,-2-- !n!

<. Kete#1ed-!!n 1u,"e# y!n d!/!t d-/e2!j!#- d!n d-!,!t- !n! (5#!n8 te,/!t y!n d!/!t d-unjun-8 "uu4"uu tent!n

te,!%.

6. Kete#1ed-!!n ,ed-! !t!u !2!t y!n d!/!t d-,!-n!n !n! 1ec!#! 1end-#- ,!u/un "e#e25,/5.

=. Menduun /enet!0u!n d!n !1/e /e#e,"!n!n !n!

. N-2!-8 e/e#c!y!!n8 "ud!y! y!n "e#2!u d- ,!1y!#!!t.

7. Pe#-1t-@!4/e#-1t-@! y!n 1ed!n te#j!d- 1!!t -tu y!n "e#!-t!n den!n e0-du/!n !n!8 ,-1!2ny! te,! "!nj-#

12

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 13/27

Te,! t-d! d-j!d-!n /!t5!n untu /enc!/!-!n e,!,/u!n y!n 0!#u1 d-c!/!- !n!8 tet!/- 1e"!!- "-n!- ( framework %

u#u untu ,e,3!1-2-t!1- e-!t!n ,!-n !n! !!# /5ten1- y!n d-,-2--ny! d!/!t ,uncu2. Tidak ada ketentuan untuk 

mengejar target kurikulum.

Taha$ 2& M'n3usun R'ncana K'+iatan P')b'(aja,an

T!0!/ 1e2!njutny! ,enyu1un #enc!n! e-!t!n ,!-n y!n !!n d-2!u!n !n! d!2!, #u!n ,!-n;1ent#!. Ke-!t!n

,!-n y!n d-1u1un "e#d!1!#!n /!d! ,!te#- u#-u2u, d!n 1ent#! /e,"e2!j!#!n.

Renc!n! e-!t!n /e,"e2!j!#!n -n- d!/!t d-un!!n 1e"!!- #enc!n! ,-nu!n8 !#en! -nd-!t5#8 5n1e/

/enet!0u!n8 ,!te#- /e,"e2!j!#!n8 d!n te,!ny! d!/!t d-u2!n4u2!n 1e2!,! 1e,-nu8 y!n "e#"ed! !d!2!0 e-!t!n

"e#,!-nny!.

Taha$ 4& M'n3ia$kan A(at -an Bahan

 A2!t d!n "!0!n ,!-n y!n d-/-2-0 1e"!-ny! "e#!1!2 d!#- !2!, d!n "!0!n4"!0!n d!u# u2!n8 1e/e#t-: !yu8 "!,"u8

t!n!0 2-!t8 /!1-#8 d!un4d!un!n8 "-j-4"-j-!n8 "!tu8 e#!n8 !#du1 "e!18 5t! "e!18 1-1! t!2!n !-#8 /-/! /!#!25n8 /!yun

#u1!8 !@!t4!@!t 2un!8 d1" 1e0-n! ,e,"e#- !!1!n /!d! !n! untu ,enun!!n d!2!, "!ny! c!#! y!n

#e!t-3 d!n ,enduun !n! untu ,e,"u!t /-2-0!n d!n e/utu1!n 1end-#-8 ,e#enc!n!!n8 ,ene2-t- d!n ,en-n9e1t-!1-8

,en!2- 2e"-0 d!2!,8 "e#e1/e#-,en8 d!n ,e,"!nun /enet!0u!n "!- 1ec!#! 1end-#- ,!u/un "e#e25,/5 den!n

duun!n d!n 2-nun!n y!n 1ud!0 d-1-!/!n u#u.

13

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 14/27

C. CONTOH PENUSUNAN RENCANA PEMBELA!ARAN&

Taha$ % Menet!/!n t!0!/ /e#e,"!n!n y!n 1e1u!- u1-! !n!

T!0!/ !@!2 untu ,enyu1un #enc!n! /e,"e2!j!#!n !d!2!0 ,e,!0!,- t!0!/ /e#e,"!n!n e25,/5 !n! y!n -t!

"-n!. T!0!/ /e#e,"!n!n d-2-0!t d!#- Pe#,en 678 ,enu ene#- !t!u T-n!t Penc!/!-!n Pe#e,"!n!n 1e1u!- den!n

e25,/5 u1-!. M-1!2ny! -t! ,e,"-n! e25,/5 !n! u1-! <46 t!0un ,!! y!n /e#2u -t! 2-0!t /e#e,"!n!n untu

!n! u1-! <46 t!0un 1!j!. T!/- j-! -t! ,e,"-n! e25,/5 !n! u1-! <4= t!0un ,!! y!n d-2-0!t /e#e,"!n!n d- u1-! <4

6 d!n 64= t!0un8 2!2u -t! !,"-2 e,!,/u!n y!n /!2-n de!t den!n e,!,/u!n !n!4!n! -t! /!d! u,u,ny!.

C5nt50ny! /e#e,"!n!n e,!,/u!n !@!2 !n! u1-! <46 t!0un d- Tingkat Pencapaian Perkembangan te#tu2-1 1e"!!-

"e#-ut:

ASPEK PERKEMBANGAN INDIKATOR PERKEMBANGAN

1. Motorik

  Motorik Kasar

Menari menirukan gerakan-gerakan binatang, pohon

tertiup angin, pesawat terbang, dsb.

Melakukan gerakan menggantung (bergelayut).

Mampu melakukan gerakan engklek.

Melempar dan menangkap bola.

14

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 15/27

Motorik Halus   Mengkoordinasikan jari-jari tangan dengan mata dalam

melakukan gerakan yang lebih rumit secara baik.

Memasang dan melepas kancing baju.

Mengekspresikan diri melalui kegiatan seni (menggambar,

melukis, dll).

Membuat suatu bentuk dengan lilintanah liat (wax, clay ).

2. Kognitif

Mengenal penge-

tahuan umum dan

yang terkait dengan

sains.

Menggunakan benda-benda sebagai permainan simbolik

(kursi sebagai mobil).

Memahami prinsip sebab-akibat tentang alam sekitar

seperti daun bergerak karena angin bertiup, air dapat

menyebabkan sesuatu menjadi basah.

Mengenal konsep

bentuk, warna,

ukuran dan pola.

Mengklasi!ikasikan benda berdasarkan bentuk, warna,

dan ukuran.

Mengenal pola "# "# dan "#$ "#$.

Mengenal konsep

angka, huru!.

Menyebutkan beberapa angka dan huru!.

3. Bahasa 

15

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 16/27

Menerima #ahasa.   Mengenal perbendaharaan kata mengenai kata si!at

(nakal, pelit, baik hati, berani, baik, jelek, dsb.).

Mengungkapkan

#ahasa. Mengutarakan pendapat kepada orang lain.

Menyatakan alasan terhadap sesuatu yang diinginkan

atau ketidaksetujuan.

Menceritakan kembali cerita dongeng yang pernah

didengar.

4. Sosia!E"osiona

Mengendalikan diri

dan ber-interaksi

dengan lingkungan.

Mulai menunjukkan sikap mandiri seperti dalam memilih

kegiatan.

Mulai mampu berbagi, menolong, dan membantu teman.

Mulai antusias dalam melakukan kegiatan kompetiti! yang

positi!.

Menahan perasaan dan mengendalikan reaksi seperti

marah tetapi tidak memukul.

Menaati aturan yang berlaku dalam suatu permainan.

#. P$"aha"an Mora %an

Aga"a 

Merespons hal-hal

#erdoa sebelum atau sesudah melakukan sesuatu.

16

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 17/27

yang terkait dengan

moral dan agama.

Mengenal perilaku baik dan buruk.

Menangkap tema cerita mengenai perilaku baik dan atau

buruk.

Mengucapkan salam dan membalas salam.

Taha$ *& Menet!/!n -nd-!t5# e,!,/u!n y!n !!n d-e,"!n!n ,enj!d- e-!t!n /e,"e2!j!#!n.

D!#- t!"e2 d- !t!18 te#2-0!t "!0@! e25,/5 u1-! < $ 6 t!0un ,e,-2-- "!ny! !1/e /e#e,"!n!n y!n 0!#u1

d-e,"!n!n 1ec!#! te#/!du d!n "e#e1-n!,"un!n. D!#- 1et-!/ !1/e /e#e,"!n!n ,e,-2-- "!ny! -nd-!t5# 

e,!,/u!n. Ind-!t5# e,!,/u!n ,!1udny! /e#-2!u y!n d-tunju!n !n! untu ,enuu# e,!,/u!nny! d- !1/e

te#tentu.

Set-!/ #enc!n! /e,"e2!j!#!n "e#-1- -nd-!t5# d!#- 1et-!/ !1/e /e#e,"!n!n. C!#!ny! /-2-0 1!tu !t!u du! -nd-!t5# d!#- 1et-!/ !1/e /e#e,"!n!n 1ec!#! "e#u#ut!n !t!u y!n 1!2-n "e#!-t!n.

C5nt50ny!:

Untu ,enyu1un #enc!n! /e,"e2!j!#!n *

Tuju!nny! ,ene,"!n!n e,!,/u!n:

*. Men!#- ,en-#u!n e#!!n4e#!!n "-n!t!n8 /505n te#t-u/ !n-n8 /e1!@!t te#"!n8 d1". (D-!,"-2 d!#- !1/e &-1-%

. Men2!1-3-!1-!n "end! "e#d!1!#!n "entu8 @!#n!8 d!n uu#!n. (D-!,"-2 d!#- !1/e K5n-t-3%

+. Menut!#!!n /end!/!t e/!d! 5#!n 2!-n. (D-!,"-2 d!#- !1/e B!0!1!%

<. Men!!t- !tu#!n y!n "e#2!u d!2!, 1u!tu /e#,!-n!n. (D-!,"-2 d!#- !1/e S51-!24e,51-5n!2%

6. Be#d5! 1e"e2u, d!n 1e1ud!0 ,e2!u!n 1e1u!tu (D-!,"-2 d!#- !1/e Pe,!0!,!n M5#!2 d!n A!,!%

Set-!/ #enc!n! /e,"e2!j!#!n d!/!t "e#2!u untu 1!tu ,-nu !t!u 2e"-0 te#!ntun /!d! /enc!/!-!n e,!,/u!n !n!.

17

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 18/27

Taha$ /& M'n'ta$kan Kons'$ P'n+'tahuan an+ Akan Dik'na(kan -an Mat',i Ku,iku(u)

Penet!/!n 5n1e/ /enet!0u!n d-1e1u!-!n den!n -nd-!t5# d!n ,!te#-;-1- u#-u2u,8 t-d! 1e,u! /e#2u d-!,"-2 "-2!

t-d! 1e1u!-.

C5nt50:

In%ikator Kons$& P$ng$tah'an Mat$ri(Isi K'rik''" Akti)itas *ang %a&at %iak'kan

Menari menirukan

gerakan-gerakan

binatang, pohon

tertiup angin,

pesawat terbang,

dsb.

4 Keaksaraan

4 Matematika

4 %lmu &osial

4 &eni

4 mengenal gerakan pohon yang

ditiup angin sepoi dan kencang,

mengenal kosa kata posisi kiri

dan kanan

4 menghitung gerakan berapa kali

ke kiri, berapa kali ke kanan.

4 mengetahui pasangannya.

4 keseimbangan gerakan pohon

tertiup angin

4 &enam ceria menirukan gerakan pohon sebelum

masuk ruangan secara berpasangan (sosial)

dengan berpola misalnya' angin sepoi, angin

kencang, angin sepoi, angin kencang

(keaksaraan) bergoyang ke kiri ke kanan

(keaksaraan), sambil dihitung (matematika).

Mengklasi!ikasika

n benda

berdasarkan

bentuk, warna,

dan ukuran

4 Keaksaraan

4 Matematika

4 &ains

4 menambah kosa kata nama,

bentuk, dan ukuran

4 membedakan warna, bentuk, dan

ukuran benda,

mengelompokkan benda

berdasarkan warna, bentuk dan

ukuran

4 mengamati warna, bentuk dan ukuran pohon yang

ada di sekitar

4 bermain di halaman dengan mengumpulkan

berbagai daun yang memiliki warna, bentuk,

dan ukuran yang berbeda (keaksaraan)

4 membuat percobaan dengan menggunakan daun,

tanah liat, pasir dan bahan yang ada di

18

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 19/27

4 mengetahui perubahan warna,

bentuk dan ukuran benda

setelah melalui suatu proses

sederhana

4 Mengamati siklus tumbuhan

lingkungan (sains).

4 membuat percobaan menanam dan memelihara

tanaman.(sains)

Mengutarakan

pendapat kepada

orang lain

4 Keaksaraan

4 %lmu &osial

4 menambah kosa kata nama,

bentuk, dan ukuran yang paling

disenanginya

4 mengamati benda di sekitar yang

memiliki warna, bentuk dan

ukuran yang disukainya

4 mengetahui siapa dan dimana

mendapatkan benda yang

disukainya.

4 Mengutarakan pendapat kepada teman saat

lingkaran sebelum atau sesudah bermain

4 Mengamati pohon-pohon yang ada disekitarnya.

4 menceritakan pengalaman saat melihat tanaman

dan mengetahui siapa pemilik pohon tersebut

Menaati aturan

yang berlaku

dalam suatu

permainan

4 Keaksaraan

4 Matematika

4 %lmu &osial

4 "turan bermain 4 berdiskusi tentang aturan bermain, aturan

memelihara tanaman,

4 berdiskusi tentang perasaan diri atau teman

apabila tidak diajak bermain, atau perasaan bila

ikut bermain tetapi curang.

#erdoa sebelum

dan sesudah

4 Keaksaraan 4 oa sebelum dan sesudah 4 #erdoa sebelum dan sesudah belajar,

19

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 20/27

melakukan

sesuatu

4 %lmu &osial belajar, sebelum dan sesudah

makan

4 &ikap berdoa, mengetahui dan

menghormati cara berdoa

teman yang berbeda agama.

4 #erdoa setiap akan dan setelah selesai

melakukan kegiatan ber main

4 berdoa sebelum dan sesudah makan.

Taha$ 1& M'n'ta$kan T')a

Untu ,e,/e#,ud!0 /ene252!!n e-!t!n8 1e"!-ny! d-1!,/!-!n ,e2!2u- te,! te#tentu. Te,! d-,!1ud !d!2!0

/55 y!n d-"!0!1 1e2!,! d!2!, e-!t!n "e#,!-n !n!. P55 y!n d-"!0!1 "-1! tent!n d-#- !n!8 e2u!#!8 ,!-n!n

e1u!!n8 ,!!n!n e1u!!n8 t!n!,!n d- 1ee2-2-n8 "-n!t!n d- 1ee2-2-n !n!8 !2!t t#!n1/5#t!1-8 d!n 1e"!!-ny!.

Penentu!n te,! d!/!t d-2!u!n 52e0 /end-d- d- !@!2 t!0un8 1et-!/ te,! d-"!0!1 1e2!,! 1!tu "u2!n8 tet!/- tema dapat 

berubah sesuai dengan kondisi, situasi dan kemampuan lembaga PAUD. M-1!2ny! untu "u2!n -n- d-#enc!n!!n

te,!ny! tent!n /505n8 ,!! 1u" /55 "!0!1!n y!n !!n d-"!0!1 d!/!t "e#u/! "!-!n4"!-!n /505n8 jen-14jen-1

/505n8 ,!n3!!t /505n 1e2!-n untu d-,!!n8 c!#! tu,"u0 /505n8 te,/!t tu,"u0 /505n8 "!-!n /505n y!n d!/!t

d-,!!n. Untu 1et-!/ /e#te,u!n d!/!t d-/-2-0 1!tu /55 "!0!1!n 1!j!8 d!n 1e2!njutny! d-e,"!n!n t5/- 1e"!!-

20

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 21/27

"e#-ut: "!-!n4"!-!n /505n (!!#8 "!t!n8 d!un8 "u!08 "-j-8 "un!%8 Jen-14jen-1 /505n (/505n "e#"u!08 /505n 0-!18

/505n /e#du d!n 1e,!8 #u,/ut d!n /!d-8 "en!2u%8 c!#! tu,"u0 /505n (den!n "-j-8 den!n "!t!n8 den!n d!un8

den!n tun!18 den!n 1/5#!%8 te,/!t tu,"u0 t!n!,!n (t!n!08 !-# t!@!#8 !-# 2!ut d!n !-# /!y!u8 ,enu,/!n /505n 2!-n8

den!n !#!n;1!"ut e2!/!;!!# /!-1%8 "!-!n4"!-!n t!n!,!n y!n d!/!t d-,!!n (!!#8 u"-8 "!t!n8 d!un8 un!n8 "-j-%8

,!n3!!t /505n 1e2!-n untu ,!!n (untu 5"!t8 untu "u,"u ,!1!8 untu /e#-nd!n8 untu /en!0!n e#51- d!n !"#!1-8

untu /e#u,!0!n d!n /e#!"5t!n%. Jej!#-n (webbing % te,!ny! d!/!t d-!,"!#!n d- "!@!0 -n-:

21

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 22/27

T R

 A NS P

O R

T A

S I

D A

R A

T

SU

B

 

T

E

M

 A

K

ER

E

T

 A

K

U

D

 A

K

E

R

E

T

 A

 A

P

I

K

E

R

E

T

 A

L I

S

T

R I

K

22

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 23/27

Taha$ 2& M'n3usun R'ncana K'+iatan P')b'(aja,an

L!n!0 1e2!njutny! y!n 0!#u1 /end-d- 2!u!n !d!2!0 ,enyu1un #enc!n! e-!t!n ,!-n y!n !!n d-2!u!n !n!

d!2!, #u!n "e#,!-n (untu toddler y!n ,enc!u/ ,!-n 1en15#-,5t5#8 ,!-n /e#!n d!n ,!-n /e,"!nun!n d!2!, 1!tu

!#e!;#u!n ,!-n% d!n 1ent#! (untu /#!1e52!0 d!/!t d-"u! 1ent#!41ent#! 1e1u!- e"utu0!n%. Ke-!t!n ,!-n -n- te#!-t

den!n /enyed-!!n !2!t y!n d-/e#2u!n untu ,enduunny!. Sent#! y!n d!/!t d-/-2-0 !nt!#! 2!-n: ,!-n /e#!n8

/e#1-!/!n8 "!0!n !2!,8 "!258 d22. Ju,2!0 1ent#! y!n d-"u! d-1e1u!-!n den!n e,!,/u!n /end-d- d!n e1-!/!n !2!t

d!n "!0!n.

Taha$ 4& M'n3ia$kan A(at -an Bahan

Pend-d- ,eny-!/!n !2!t d!n "!0!n 1e1u!- den!n e-!t!n ,!-n y!n d-#enc!n!!n.

23

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 24/27

RENCANA KEGIATAN MINGGUAN

K'+iatan S'nin S'(asa Rabu Ka)is !u)at

Pe,"u!!n D-1u1- tent!n

,u1-, $,u1-,

0uj!n d!n

"!!-,!n!

te#j!d-ny! 0uj!n

Ce#-t! tent!n

te#j!d-ny!

0uj!n

Ce#-t! d!n

d-1u1- tent!n

e!j!-"!n !2!,

1!!t 0uj!n

(/et-#8 /e2!n-8

-2!t%

Ce#-t! A2- d!n

1!0!"!t

D-1u1-

/e#2en!/!n

y!n d-un!!n

1!!t 0uj!n

Ce#-t! tent!n

0en I S-c

D-1u1- /ent-nny!

,enj!! e1e0!t!n

Int- Mene25,/5!n

"end! te#ec-2 8

te#"e1!#. Me2u-1

0uj!n den!n

#!y5n d!n c!t !-#

Me,"u!t

!@!n 0-t!,

d!n !@!n

/ut-0

Me#5nce

Sen!,

Me,"u!t

/e2!n- d!#-

1!"un

Mene#j!!n LK

/e#!2!t!n y!n

"-!1! d-un!!n

1!!t 0uj!n

S-,u2!1- 0uj!n

Be#,!-n D5te#4d5te#!n

( ,e,e#-1! uu d!n

e1e0!t!n%

&un C55-n ( ,e,"u!t

J!un !1-n ,!n-1%

24

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 25/27

/enutu/!n Meny!ny-!n 2!u

t-4t- "uny- 0uj!n

Me,-nt! !n!

"e#ce#-t!

tent!n

/en!2!,!n

0uj!n

Meny!ny-!n

2!u /e2!n-

Meny!ny-!n 2!u

T-4t- "uny-

0uj!n

Meny!ny-!n 2!u Au

!n! 1e0!t

25

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 26/27

D. PENUTUP

De,--!n2!0 2!n!042!n!0 y!n d!/!t d-2!u!n untu ,enyu1un /#5#!, /e,"e2!j!#!n. Su!tu /#5#!, y!n te#enc!n!

den!n "!- !!n ,enuntun /e2!1!n! /#5#!, (/end-d-;u#u% d!2!, ,e2!1!n!!n "-,"-n!nny! 2e"-0 "!-. Tet!/-

#enc!n! /#5#!, y!n te2!0 d-1u1un den!n "!- t-d! !!n "e#!#t- !/!/un j-! t-d! d-2!1!n!!n den!n 1unu04

1unu0.

!2!u/un #!n!-!n y!n 0!#u1 d-2!2u- cuu/ /!nj!n tet!/- !!n te#!1! #-n!n "-2! 0!1-2 /e,"e2!j!#!nny! d!/!t te#2-0!t d!#-

/e#u"!0!n /enet!0u!n d!n /e#-2!u !n! y!n ,e,"!n!!n. K!#en! -tu j!n!n ,e#!1! ec-2 0!t- den!n 1e!2! tuntut!n

y!n cuu/ #-nc-8 tet!/- "e#"!n!2!0 1e"!" -t! ,end!/!t!n e1e,/!t!n untu ,e#u"!0 "!n1! e !#!0 y!n 2e"-0 "!-

,e2!2u- /eny-!/!n 1u,"e# d!y! ,!nu1-! y!n 2e"-0 "!- /u2! 1ej! ,e#e! u1-! d-n-.

Se2!,!t "ee#j!.

E. E5ALUASI

Bu!t2!0 Renc!n! Ke-!t!n Pe,"e2!j!#!n untu !n! u1-! )4= t!0un 1e1u!- t!0!/!n /enyu1un!n RKP den!n te,!

"e"!1.

. KUNCI !A6ABAN

26

7/23/2019 Modul Pelatihan Perencanaan Paud

http://slidepdf.com/reader/full/modul-pelatihan-perencanaan-paud 27/27

L-0!t Pe#,en N5. 67 t!0un ))F8 Menu Gene#- !t!u t-n!t /enc!/!-!n /e#e,"!n!n d!n /-j!!n d- c5nt50 #enc!n!

e-!t!n /e,"e2!j!#!n

27