Suna - İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma EnstitüsüSuna & İnan Kıraç Research Institute on Mediterranean Civilizations

ANADOLU AKDENİZİArkeoloji Haberleri

2012-10

News of Archaeology fromANATOLIA’S MEDITERRANEAN AREAS

ANMED

(Ayrıbasım/Offprint)

• ThomasMarksteiner’ınArdından MartinZimmermann 1

KAZI RAPORLARI• AlaraKazısı2011 OsmanEravşar 4

• AntiochiaadCragumArkeolojikAraştırmaProjesi: MichaelHoff–RhysTownsend KuzeydoğuTapınak2011Sezonu EceErdoğmuş–BirolCan 9

• 2011YılıArykandaKazısı CevdetBayburtluoğlu–V.MacitTekinalp 15

• HacılarBüyükHöyük2011YılıKazıları GülsünUmurtak–RefikDuru 21

• KarainMağarası2011Kazıları MetinKartal–IşınYalçınkaya 27

• Kastabala-HierapolisKazısı2011 TurgutH.Zeyrek 30

• Kaunos2011:Sempozyum,Kazı,Araştırma, CengizIşık 34 Restorasyon,Konservasyon,Onarımve “ArkeolojikPark”Projeleri

• Kelenderis2011YılıKazıları K.LeventZoroğlu 40

• Kibyra2011 ŞükrüÖzüdoğru–F.ErayDökü 46

• KsanthosAntikKenti2011YılıÇalışmaları BurhanVarkıvanç 53

• Limyra2011 MartinSeyer 59

• Myra-AndriakeKazılarıveAraştırmaları2011 NevzatÇevik–SüleymanBulut 65 EnginAkyürek

• Olba(Mersin,Silifke)2011Kazıları EmelErten 73

• OlymposKazısı2011 B.YeldaOlcayUçkan 78

• Perge2011 HalûkAbbasoğlu 82

• PisidiaAntiokheiasıKazısı2011 MehmetÖzhanlı 88

• RhodiapolisKazılarıveÇevresiYüzey İsaKızgut 93 Araştırmaları2011

• 2011YılıSilifkeKalesiKazıÇalışmaları AliBoran 99

• Soli/Pompeiopolis2011Kazıları RemziYağcı–FatihHakanKaya 103

• SuluinMağarasıKazısı2011 HarunTaşkıran 106

• TatarlıHöyükKazısı2011 K.SerdarGirginer 110

• Yumuktepe:2011Kazıları IsabellaCaneva 115

YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI• AkdenizKıyılarıArkeolojikSualtı HarunÖzdaş–NilhanKızıldağ–EmreOkan 119 Araştırmaları2011

• AspendosYüzeyAraştırmaları2011 VeliKöse 125

İÇİNDEKİLER

• ObituaryforThomasMarksteiner MartinZimmermann 1

EXCAVATION REPORTS• ExcavationsatAlara2011 OsmanEravşar 4

• AntiochiaadCragumArchaeologicalResearch MichaelHoff–RhysTownsend Project:NortheastTemple2011Season EceErdoğmuş–BirolCan 9

• ExcavationsinArykandain2011 CevdetBayburtluoğlu–V.MacitTekinalp 15

• ExcavationsatHacılarBüyükHöyük2011 GülsünUmurtak–RefikDuru 21

• ExcavationsatKarainCavein2011 MetinKartal–IşınYalçınkaya 27

• ExcavationsatKastabala-Hierapolisin2011 TurgutH.Zeyrek 30

• Kaunos2011:Symposium,Excavation,Surveys, CengizIşık 34 Restoration,Conservation,Repairand “Archaeopark”Projects

• ExcavationsatKelenderisin2011 K.LeventZoroğlu 40

• Kibyra2011 ŞükrüÖzüdoğru–F.ErayDökü 46

• WorkintheAncientCityofXanthosin2011 BurhanVarkıvanç 53

• Limyra2011 MartinSeyer 59

• ExcavationsandSurveysatMyra-Andriakein2011 NevzatÇevik–SüleymanBulut 65 EnginAkyürek

• ExcavationsatOlba(Silifke,Mersin)in2011 EmelErten 73

• ExcavationsatOlymposin2011 B.YeldaOlcayUçkan 78

• Perge2011 HalûkAbbasoğlu 82

• ExcavationsatPisidianAntiochin2011 MehmetÖzhanlı 88

• ExcavationsatRhodiapolisandSurveysin İsaKızgut 93 theEnvironsin2011

• ExcavationsatSilifkeCitadel AliBoran 99

• ExcavationsatSoli/Pompeiopolisin2011 RemziYağcı–FatihHakanKaya 103

• ExcavationsatSuluinCavein2011 HarunTaşkıran 106

• ExcavationsatTatarlıHöyükin2011 K.SerdarGirginer 110

• Yumuktepe:The2011Season IsabellaCaneva 115

SURVEY REPORTS• UnderwaterArchaeologicalSurveysalongthe HarunÖzdaş–NilhanKızıldağ–EmreOkan 119 MediterraneanCoastline2011

• SurveysinAspendosin2011 VeliKöse 125

CONTENTS

• BeydağlarıYüzeyAraştırmaları2011 İsaKızgut–EmrahAkalın 131

• BoğsakAdasıYüzeyAraştırması2011 GünderVarinlioğlu 137

• BurdurOvasındaİskan:2010ve2011Sagalassos EvaKaptijn–RalfVandam 142 ProjesiYüzeyAraştırmaları JeroenPoblome–MarcWaelkens

• DüverYerleşimTarihiAraştırmaları2011 TarkanKahya 148

• IspartaveBurdur2011YılıYüzeyAraştırmaları MehmetÖzsait 154

• IspartaİlBütünüArkeolojikYerleşmeleri PervinŞenol 164 RiskAnaliziveKorumaModeliÖnerisi: AtabeyveGönenİlçeleriEtabıAraştırması

• IspartaBölgesiArkeolojikYüzeyAraştırması2011: BilgeHürmüzlü–KayKohlmeyer 169 Konane(Conana)AntikKentiveÇevresi PaulA.Iversen–Arzuİnan PervinŞenol–UygarHecebil

• KibyratisAraştırmaları2011 ThomasCorsten–OliverHülden 174

• DağlıkKilikia’daKentleşmeveTarımsal ÜmitAydınoğlu 178 OrganizasyonAraştırmaları2011

• DağlıkKilikyaYaylalarıArkeolojikYüzeyAraştırması: ÜnalAkkemik–HülyaCaner 183 OrmansızlaşmaAraştırması2011 GraceConyers–NurgülKarlıoğlu MatthewJ.Dillon–NicholasK.Rauh LawrenceTheller

• DağlıkKilikia2011: HamdiŞahin 188 YerleşimTarihiveEpigrafyaAraştırmaları

• DoğuveKuzeydoğuLikya–GüneybatıPisidya Bülentİplikçioğlu 192 Epigrafik–TarihîCoğrafîYüzeyAraştırmaları Projesi2011

• OinoandaAraştırmaları2011 MartinBachmann 195

• SillyonveÇevresiYüzeyAraştırması2011 ElifÖzer–MuratTaşkıran 204

• Termessos’takiSuYapılarıAraştırması2011 MehmetKürkçü 209

• TlosEpigrafyaAraştırmaları2011 MartinZimmermann–DeniseReitzenstein 215

DİĞER ÇALIŞMA RAPORLARI

• Antalya,Kaleiçi148Ada3-4-31ParsellereAit MustafaDemirel–ÇaylanUlutaş 218 SondajKazısı FerhanBüyükyörük

• EudokiasAntikKentiDoğuNekropolü: HülyaYalçınsoy–SüleymanAtalay 223 267Ada18ParseldekiTonozluKhamosorionTipi MezarlarıKurtarmaKazısı

İÇİNDEKİLER

• SurveysintheBeydağları2011 İsaKızgut–EmrahAkalın 131

• SurveyontheBoğsakIsland2011 GünderVarinlioğlu 137

• InhabitingthePlainofBurdur: EvaKaptijn–RalfVandam 142 2010and2011SagalassosProjectSurvey JeroenPoblome–MarcWaelkens

• SurveysintheSettlementHistoryofDüverin2011 TarkanKahya 148

• SurveysinBurdurandIspartain2011 MehmetÖzsait 154

• RiskAnalysisandProtectionModelProposal PervinŞenol 164 forArchaeologicalSettlementsinIspartaProvince: AtabeyandGönenDistricts

• ArchaeologicalSurveysintheIspartaRegionin2011: BilgeHürmüzlü–KayKohlmeyer 169 TheAncientCityofKonane(Conana)anditsEnvirons PaulA.Iversen–Arzuİnan PervinŞenol–UygarHecebil

• ResearchintheKibyratisin2011 ThomasCorsten–OliverHülden 174

• SurveysofUrbanizationandAgricultural ÜmitAydınoğlu 178 OrganizationinRoughCiliciain2011

• RoughCiliciaHighlandArchaeologicalSurvey: ÜnalAkkemik–HülyaCaner 183 DeforestationResearchin2011 GraceConyers–NurgülKarlıoğlu MatthewJ.Dillon–NicholasRauh LawrenceTheller

• RoughCilicia2011: HamdiŞahin 188 SettlementHistoryandEpigraphySurveys

• Epigraphic–HistoricalGeographySurveyProject Bülentİplikçioğlu 192 inEasternandNortheasternLycia–Southwest Pisidiain2011

• ReportonCampaignatOinoandain2011 MartinBachmann 195

• SurveysinandaroundSillyonin2011 ElifÖzer–MuratTaşkıran 204

• SurveysontheWaterStructuresatTermessosin2011 MehmetKürkçü 209

• EpigraphicResearchinTlos2011 MartinZimmermann–DeniseReitzenstein 215

OTHER REPORTS

• SoundingExcavationsatLots3,4,and31ofInsula MustafaDemirel–ÇaylanUlutaş 218 148inKaleiçi,Antalya FerhanBüyükyörük

• EastNecropolisofAncientEudokias: HülyaYalçınsoy–SüleymanAtalay 223 RescueExcavationsforVaultedChamosoria inInsula267,Lot18

CONTENTS

• SideArkeolojiMüzesiMadeniEserAraştırmaları AlptekinOransay 228 2010-2011

• SideArkeolojiMüzesinde2011’deYürütülen AhmetTolgaTek–HüseyinKöker 230 NümizmatikAraştırmaları

• YumuktepeHöyüğüKazılarındaGünIşığına GülgünKöroğlu 233 ÇıkarılanOrtaçağCamlarıylaİlgiliDeğerlendirmeler

İÇİNDEKİLER

• StudiesontheMetalworkattheSide AlptekinOransay 228 ArchaeologicalMuseumin2010and2011

• NumismaticStudiesatSideArchaeological AhmetTolgaTek–HüseyinKöker 230 Museumin2011

• AssessmentofMedievalGlassFindsUncovered GülgünKöroğlu 233 inYumuktepeHöyüğüExcavations

CONTENTS

230

Side Arkeoloji Müzesi’nde bulunan antik sikkeler üzeri-ne 2010 yılında başladığımız çalışmalara 2011 sezonun-da da devam ettik*. 2011 yılında özellikle Side’de yürü-tülen arkeolojik kazılardan, bağış, satın alma ve müsade-re yolları ile müzeye ulaşan ve envanterlenmiş sikke sayısı, 10254 adete yükselmiştir. Bu eserlerin yanı sıra müzede yürütülen depo tanzim ve tasnif çalışmalarında tekrar gözden geçirilecek olan, eski yıllarda müzeye ulaşan çok sayıda etütlük sikke de bulunmaktadır. 2012 çalışmalarımız bu eserler üzerine yoğunlaşacaktır.

2011 yılında envanterde bulunan sikkelerin içerisinde yer alan büyük Bizans Dönemi definesi dışında tamamı-nın fotoğrafları çekilmiş ve sikkelerin yayın için kayıtları tamamlanmıştır. Aynı zamanda müze envanter defterle-rinde bulunan bilgiler gözden geçirilmekte ve gerekli düzeltmeler müze uzmanlarınca yapılmaktadır. Müze vitrin yenileme çalışmaları için sergilenecek sikkelerin saptanması işinde de müze uzmanlarına yardımcı olma-ya çalıştık.

* Konukseverlikleri ve çalışma süresince her türlü yardımı sağ-layan başta Müze Müdürü G. Kozdere olmak üzere müzenin bütün çalışanlarına ve özellikle bilimsel çalışmalarla para-lel olarak sikkelerin temizlenmesi ve korunması için büyük emekler gösteren Restoratör/Konservatör S. Okumuş ve Res-torasyon Teknikerleri Z. Avcu ve E. Öztürk’e teşekkürlerimizi sunmak isteriz. Side antik kentinde arkeolojik araştırmaları yürütmekte olan Doç. Dr. H. S. Alanyalı ve ekibi araştırma-mızın her türlü aşamasında desteklerini devam ettirmişlerdir. Anadolu Üniversitesi, yürüttüğümüz BAP projesi kapsamın-da, araştırma için ihtiyaç duyduğumuz teknik donanımın alınmasını ve diğer maddi desteklerini sağlamıştır. Bu araş-tırmada müze çalışmasında ve Eskişehir’de devam eden bil-gisayar aşamalarında görev alan öğrencilerimiz Ç. Kına, B. Kalfa, S. I. Sezgün ve M. Koçak’a özellikle teşekkür ediyoruz.

In 2011 we continued our studies conducted upon ancient coins housed in the Side Archaeological Museum. By 2011 the number of inventoried coins has increased to 10,254 including coins that have come from excavations, donations, purchases and confisca-tions. There are also many other un-inventoried coins in the museum’s study collection which have arrived previ-ously. In parallel to the new depot organisation work done at the museum, we aim to start working on these in 2012*.

During 2011 we photographed and recorded all coins for publication in the inventoried collection apart from the big Byzantine hoard. We have also checked the inventory records of all items, and necessary corrections and additions have been added by the museum staff to their inventories. We have also helped the museum staff to pick coins for exhibit in the new cases installed in the museum gallery.

* We would like to thank the Museum Director G. Kozdere and all the museum staff for their warm hospitality and gen-erous help to make our visit as successful as possible. Also special thanks are due to museum Restorator/Conservator S. Okumuş and Restoration Technicians Z. Avcu and E. Öztürk who cleaned and made necessary conservation work to pro-tect the coins in parallel with our studies. The director of the archaeological excavations at Side Assoc. Prof. Dr. H. S. Alanyalı and his team also continued their support of our work. Anadolu University has funded the project which ena-bled us to acquire the necessary technical equipment. We would also like to thank our students Ç. Kına, B. Kalfa, S. I. Sezgün and M. Koçak who participated in the work at the museum and in Eskişehir.

Side Arkeoloji Müzesinde 2011’de Yürütülen Nümizmatik Araştırmaları

Numismatic Studies at the Side Archaeological Museum in 2011

Ahmet Tolga TEK – Hüseyin KÖKER

231

DİĞER ÇALIŞMA RAPORLARI OTHER REPORTS

Grek Sikkeleri

Müzenin Grek sikkeleri koleksiyonunda önemli bir yer tutan Hellenistik Dönem Etenna defineleri üzerinde çalışmalarımız devam etmiştir. Bir kısmı başka kentlerin sikkeleri üzerine basılan bu örnekler hem Pamphylia, hem de Etenna sikkelerinin tarihlendirilmelerinde önem-li kronolojik bilgiler sunmaktadır. Örneğin Perge kenti-nin Hellenistik bronz sikke darplarının H. J. Colin’in öne sürdüğü tarihlerden daha eskiye çekilmesi gerektiği buradaki örneklerde bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Müze koleksiyonunda gözlemlediğimiz diğer bir ilginç nokta, yayınlanmış sikke buluntuları nedeniyle genellik-le Karia Bölgesi’nde bir Makedon yönetici olduğu düşü-nülen Eupolemos’un sikkelerinin Side Müzesi’nde –keza Burdur ve Isparta müzelerinde de– çok sayıda örnekle temsil edilmesidir. Bu kişinin aktivite alanının (en azın-dan sikkelerinin yayılım alanının) Karia’nın doğusunu, Pamphylia ve Pisidia bölgelerini de kısmen içerdiği açık bir şekilde görülmektedir.

Müze koleksiyonunda bulunan çok sayıda bronz Klasik-Roma dönemi arası otonom Side sikkesinin tasnifi de devam etmektedir. Prof. Dr. S. Atlan’ın bronz sikkeler için önerdiği kronoloji bu yeni örneklerle biraz daha rafine edilebilir. En azından bu aşamada ilk sonucumuz, Sidece alfabenin sikkeler üzerindeki kullanımının Büyük İskender döneminde sona ermiş olduğudur. Sikkeler bir şehrin kamusal testimoniası olduğuna göre, bazı yayın-larda önerildiğinin aksine, taş yazıtlarda da Sidecenin alfabe olarak kullanımının sona ermesi İ.Ö. 2. yy.’da değil, İ.Ö. 4. yy.’da gerçekleşmiş olmalıdır.

Roma Sikkeleri

Ağırlıklı olarak Side Müzesi’ne Manavgat, Kalemler köyünden satın alma yöntemiyle kazandırılan ve Side sikkelerinden oluşan define üzerinde çalışmalarımız devam etmiştir. 209 adet sikkeden oluşan bu define içe-risinde yer alan 4 adet Geç Hellenistik Side ve 1 adet Roma Dönemi Perge sikkesi dışında tamamen Tiberius

Greek Coins

We have continued to study the Hellenistic Etenna hoards which form an important part of the museum collection. These hoards include several specimens overstruck on coins of other mints, which thus provide us new chronological information on Pamphylian and Etenna coins. For example, the dates proposed by H. J. Colin for the Perge Hellenistic bronzes are seen to be too recent, thus the chronology for this coinage should be started earlier. Another interesting point that emerges from the Side Museum Collection (and also at the Isparta and Burdur Museums) is the high numbers of coins of Eupolemos represented here. Generally believed to be a Macedonian administrator in Caria because of the find spots there, Eupolemos’ activities, or at least the area where his coins circulated, clearly included parts of Pisidia and Pamphylia, as seen from these specimens.

Catalogue work on the several Classical-Roman bronze autonomous Side coins also continued. The chronology for these established by S. Atlan can now be refined further. Our first conclusion for the moment points to the end of the usage of the Sidetan alphabet on Side coins during the age of Alexander the Great. As coins are a public testimony of a state, the ending of the usage of the Sidetan alphabet on stone public inscriptions should also be in the 4th century B.C. and not in the 2nd century B.C. as suggested elsewhere.

Roman Coins

We have examined the coin hoard bought by the muse-um from Kalemler village in detail. This hoard totals 209 coins and apart from 4 late Hellenistic Side and 1 Roman Provincial from Perge, the rest of the coins are all Sidetan provincials between Tiberius and Domitian (Figs. 1-2). Although the hoard does not include any new types that do not exist in the RPC, there are several vari-eties to be added. Thus the hoard will provide us

Res. 1 Kalemler Köyü Definesi; Side Müzesi Env. No. 9748.

Fig. 1 Kalemler village Hoard; Side Museum inv. Nr. 9748.

Res. 2 Kalemler Köyü Definesi; Side Müzesi, Env. No. 9737.

Fig. 2 Kalemler village Hoard; Side Museum inv. Nr. 9737.

DİĞER ÇALIŞMA RAPORLARI OTHER REPORTS

232

ile Domitianus arasındaki imparatorlara ait Side darpla-rından oluşmaktadır (Res 1-2). Her ne kadar RPC kata-loglarında yer almayan yeni tipler içermese de, farklı varyasyonları ile Side darphanesinin bu dönemi hakkın-da bize önemli bilgiler sunacak bir definedir.

Bizans ve Diğer Ortaçağ Sikkeleri

Müzede yer alan ve müsadere ile gelen, geçen sene bahsettiğimiz büyük 11. yy. definesini saymazsak, Side Müzesi Bizans sikke koleksiyonu, ağırlıklı olarak bölge-nin tarihçesine uygun şekilde 6-7. yy. örneklerini yansıt-makta, 7-11. yy. arası çok az örnekle temsil edilmekte; Bizans Anonim follisleri ile kısa bir canlanma yaşansa da, sonrası neredeyse hiç temsil edilmemektedir. Müzede bulunan İslami sikkelerin de çalışılmasıyla bir-likte özellikle bölgenin Ortaçağı üzerine daha fazla veri elde edeceğiz.

Side Kazılarında Bulunan Sikkeler

2011 çalışmalarımızın önemli bir kısmını eski yıllarda ve 2011 kazı sezonunda bulunan sikkeler oluşturmaktadır. Bu çalışma hakkında kazı raporu içerisinde bilgi veril-mektedir.

important new information on the mint of Side during this period.

Byzantine and Other Medieval Coins

If we leave aside the large Byzantine hoard from the 11th century which we reported on last year, the Byzantine collection of the museum represents a large number of specimens from the 6th and 7th centuries A.D. and very few specimens from 7th to 11th centuries A.D. After a short revival with Byzantine anonymous bronzes, there are almost no examples of the later periods in accordance of the region’s history. When the Islamic coin collection of the museum is also studied, we shall learn more about the medieval history of the region.

Coins found at the Side Excavations

An important part of our 2011 work consists of the study of coins excavated during past older seasons as well as those found in 2011. These are reported in the Side excavations report in this volume.