Fiziksel şiddete duygusal tepki
Transcript of Fiziksel şiddete duygusal tepki
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 1
KISA BAŞLIK: FİZİKSEL ŞİDDETE DUYGUSAL TEPKİ
T.C.
EGE ÜNİVERSİTESİ
EDEBİYAT FAKÜLTESİ
PSİKOLOJİ ANABİLİM DALI
Edebiyat ve Mühendislik Fakültesinden Üniversite
Öğrencilerinin Kadın Çocuk, Yaşlı ve Transseksüel
Bireylerin Fiziksel Şiddetine Yönelik Negatif Duygulanım
Farkları
Hazırlayan
Duygu ESLEK
07110000406
Danışman
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 3
Özet
Çalışmanın öncelikli amacı kadın, çocuk, transseksüel ve
yaşlı bireylerin fiziksel şiddete uğrama durumlarında
verilen olumsuz duygu tepkisi üniversite öğrencisinin
fakültesi, cinsiyeti ve kültürlendiği bölgeye göre
farklılık gösterip göstermediğini saptamaktır. Edebiyat ve
Mühendislik fakültelerinde 80 kadın 80 erkek olmak üzere
160 katılımcı deneye katılacaktır. Videolar aracılığıyla
fiziksel şiddete tanık olan katılımcıların yüz ifadeleri
Face Reader V5 tarafından duygulanım bakımından analiz
edilip PANAS ölçeği ile ölçüm daha güvenilir hale
getirilmiştir. Kontrol grubuna ise aynı gruptan insanları
içeren ama fiziksel şiddet içermeyen videolar izletilip
aynı işlemler uygulanmıştır. Veriler Spss 17.0 ile analiz
edilecektir.
Anahtar Kelimeler: Fiziksel Şiddet, Cinsiyet, Kırsal veya
Kentsel Köken, Fakülte
Abstract
This study is about, child ,transsexual and old people are
applied physical violance. Participants will chosen from
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 4
Ege University in Literature and Engineering Faculties.80
woman 80 man participants will chosen in 2 faculties. An
one of the IV’s being rural or urban based.Participants
will watch videos about physical violance that groups.While
participants watching videos ,web cam will capture
participant’s facial expressions.Face Reader V5 will
analyze that expressions and people will answered Positive
Action Negative Action Scale (PANAS) after watched every
video.Control group will watch video inside same group
people but there is not physical violance.Datas will
analyze with SPSS 17.0.
Key Words: Physical Violance , Gender , Rural or Urban
based ,Faculty
GİRİŞ
Şiddet Türk toplumunun önemli sorunlarındandır. Dünya
Sağlık Örgütü 'şiddet'i şu şekilde
tanımlamaktadır:''Fiziksel güç ya da kuvvetin, amaçlı bir
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 5
şekilde kendine, başkasına, bir gruba ya da topluluğa karşı
fiziksel zarara ya da fiziksel zararla sonuçlanma
ihtimalini artırmasına, psikolojik zarara, ölüme, gelişim
sorunlarına ya da yoksunluğa neden olacak şekilde tehdit
edici biçimde ya da gerçekten kullanılmasıdır. '' (Dünya
Sağlık Örgütü, 2002: 4). Daha genel bir tanım yapmak
gerekirse şiddet bireylerin yararlanmasına, sindirilmesine,
öfkelenmesine veya duygusal baskı altına alınmasına yol
açan davranış veya yaklaşımdır. (Arın, 1996; Öztunalı -
Kayır, 1998 , Zara Page , İnce , 2008 ; akt: ATTEPE ,S.,
TUNÇ, M.,2012)
Şiddet davranışları; kontrolsüz, birdenbire ve bazen
amaçsız olarak ya da çeşitli nedenlerle kişilere fiziksel,
psikolojik, duygusal ve cinsel olarak zarar vermeyi
içermektedir. (Mor Çatı Kolektifi ,1998 ,Köse,Başer,2007
akt:ATTEPE , S., TUNÇ , M., 2012)
Fiziksel şiddet, sarsma, hırpalama, tokat atma, dayak
atma, bireye cisimlerle vurma veya atma, duvarlara çarpma,
saçından sürükleme, itme, sopa vb ile dövme , kesici delici
aletlerle yaralama ateşli silahlar kullanma ve öldürme gibi
durumlar fiziksel şiddet uygulamalarıdır.( Karataş ,B.ve
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 6
ark. b.t) Kadınların fiziksel şiddete uğrayan grupta
seçilme nedeni ülkemizde kadınlara özellikle aile içinde
fiziksel şiddetinin ürkütücü boyutlarda uygulanıyor
olmasıdır.
Mağdurlar, herhangi bir yaş, cinsiyet, ırk, kültür,
din, eğitim, meslek veya medeni durumda olabilir. Hem
erkekler hem de kadınlar istismara uğramasına rağmen,
kurbanların çoğunun kadın ve çocuklardan oluştuğu
vurgulanmaktadır ( Bowker ,LH. et al,1990; American
Psychological Assosiation ,1996 akt: Okan
İbiloğlu ,A.,2012).
Fiziksel şiddete uğrayan bireyler arasından ilk
seçilen kadınlardır.Kadına yönelik şiddet, diğer şiddet
tanımına göre şu tanımlamaları da içermektedir '' : (a)
Dayak ve hırpalama, ev halkına dahil olan kız çocuklarının
cinsel suistimali , drohama bağlantılı şiddet , evlilik içi
tecavüz ,kadın cinsel organını sakatlama veya kadına zarar
veren diğer geleneksel uygulamalar, eş haricinde (ev
halkına dahil) kişilerce uygulanan şiddet, sömürüyle
bağlantılı şiddet dahil olmak üzere aile içinde meydana
gelen fiziksel , cinsel veya psikolojik şiddet ; (b)
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 7
Tecavüz , cinsel suistimal , iş yerinde , eğitim
kurumlarında veya diğer yerlerde meydana gelen cinsel taciz
ve sindirme, kadın ticareti ve fahişeliğe zorlama dahil
olmak üzere genel olarak toplum içinde meydana gelen şiddet
; (c) Nerede olursa olsun devlet tarafından işlenen veya
göz yumulan fiziksel , cinsel veya psikolojik şiddet. ''
(Ayata , Sevinç , Bertil ,2010 akt: ATTEPE , S., TUNÇ ,
M., 2012)
Kadınların aile üyeleri tarafından üçte biri ile
yarısı arasında değişen oranlarda , fiziksel olarak mağdur
edildiği tahmin edilmektedir (Amnesty International
Turkey ,2004 ; Kardam,N.,2005, akt: İbiloğlu Okan ,A.,
2012)
Kırsal kesimde yaşayan kadınlarla yapılan bir
çalışmada; kadınların %56,9 'u aile içinde şiddet
uygulayanların erkekler olduğunu, şiddetin en çok kadınlara
(%59,8) ve çocuklara (%32,4) uygulandığını belirtmişlerdir.
Çalışmaya katılan kadınların büyük bir bölümünün (%59,7)
şiddeti fiziksel şiddet olarak tanımladıkları, ekonomik ve
cinsel şiddeti tanımlayanların olmadığı görüldü. (Güler ,
N., Tel , H. ,Özkan Tuncay ,F. ,2005)
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 8
Aile içi şiddetin algılanması ve tanımlanması her
zaman toplumun ve bireylerin kültürel değerleri üzerinde
şekillenmektedir.Bu nedenle şiddet kullanımı , toplumun
benimsediği ve meşru gördüğü bir amaç için gündeme
geldiğinde o davranışın şiddet olarak algılanıp
algılanmaması da oldukça güç olmaktadır.(Rittersberg Tılıç
H.,1998, akt:Güler , N., Tel , H. ,Özkan
Tuncay ,F. ,2005).
Literatür taramasındaki bulgulara göre, kadına şiddet
mağdurlarından en fazla fiziksel şiddete maruz kalan grup
genç kadınlardan oluştuğu için videoda fiziksel şiddete
uğrayan kadın bu gruptan seçilecektir.
Çiğdem Arıkan’ın yaptığı çalışmalarda Türk
kadınlarının kocaları tarafından dövüldüğü (Arıkan,Ç.,
1993, akt: Sakallı-Uğurlu,N., Ulu,S., 2003) ve erkeğin
gerektiğinde karısını dövmesi konusunda hakkının olduğuna
inanıldığı ( Arıkan,Ç., 1996, akt: Sakallı-Uğurlu,N.,
Ulu,S., 2003) bulunmuştur.
Glick ve Fiske (1996) cinsiyetçiliği kadına karşı
sadece olumsuz tutumlar olarak ele almayıp , hem olumlu
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 9
hem de olumsuz öğeler barındıran bir olgu olarak tanımlayan
Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Kuramı’nı
geliştirmişlerdir.Glick ve arkadaşlarına (Glick ve
Fiske ,1996,1997;Glick ,Diebold,Bailey-Werner ve Zhu,1997,
akt: Sakallı-Uğurlu,N., Ulu,S., 2003)
göre ,ataerkillik ,cinsiyetler arası farklılaşma ve
heteroseksüellik olmak üzere üç kaynaktan beslenen
cinsiyetçilik,bu üç kaynağın düşmanca ve korumacı yanlarını
bünyesinde topladığı için kadınlar hakkında tek boyutlu
olumsuz bir ayrımcılık olarak değil,bu düşmanca ve korumacı
öğelerin aynı anda bulunmasından ötürü ‘’çelişik duygulu’’
bir yapıda kendini göstermektedir.
Baskın ataerkillik kaynağında kadını kontrol etme,
kadını düşük seviyede tutma; cinsiyetler arası yarışmacı
farklılaşma kaynağından kadın ile erkek arasındaki
farklılıkların algılanması ve bu farklılıkların büyütülüp
kadının daha değersiz görülmesi; düşmanca heteroseksüel
kaynağından ise kadının cinselliğini kullanarak erkeklere
istediklerini yaptırma düşüncesinin yanı sıra kadını seks
objesi olarak görme durumları söz konusu olmakta ve tüm
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 10
bunlar kuramda ‘’düşmanca cinsiyetçilik’’ (hostile sexism)
olarak adlandırılmaktadır.
Düşmanca cinsiyetçiliğe karşın, aynı üç kaynağın daha
olumlu tarafları ile beslenen kadınların korunmaya muhtaç
varlıklar olduğu (koruyucu ataerkillik) ;kadının erkeği
tamamlayan ve hayran olunması gereken özellikler taşıdığı
(cinsiyetler arası tamamlayıcı farklılaştırma) ve cinsel
açıdan kadına olan ihtiyaç, yoğun duygusallık ve kadına
hayranlığın varlığı (heteroseksüel yakınlık ) gibi
düşünceler ise cinsiyetçiliğin bir ölçüde olumlu kanadı
olan ‘’korumacı cinsiyetçiliği’’ (benevolent sexism)
oluşturmaktadır.
En genel anlamda , evrensel insan ihtiyaçlarının
karşılanma biçimi olarak tanımlanan kültür, insan tutum ve
davranışların en önemli belirleyicilerinden biridir.Düşünme
algılama, kavrama , mesafe koyma, ret etme, benimseme gibi
sıralanabilecek ‘’psikolojik süreçler ‘’,içinde kültürün de
olduğu toplumsal olarak üretilen ‘’ referans çerçevesi’’
tarafından belirlenmektedir.Birey bu referans çerçevesine
bağlı olarak psikolojik / zihinsel süreçler
gerçekleştirmektedir.(Şentürk ,Ü.,2012)
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 11
Kişinin kültürlendiği bölge de şiddete karşı tutumunda
büyük bir etkendir.Üniversite öğrencilerinin doğduğu bölge
ve doğduğu illerin gelişmişlik düzeyine göre cinsel
ayrımcılığı çok değişmemekle birlikte , yerleşim birimine
göre köylere doğru anlamlı artış olmaktadır.Doğum ilinin
gelişmişlik düzeyine göre En az gelişen 2,86 ortalamaya
ve ,77 standart sapmaya sahipken en yüksek gelişmişlik
düzeyine sahip ildekilerin ortalaması 2,56 standart sapması
,69 dur.Ailenin oturduğu yerleşim birimine göre ise il de
oturanların ortalaması 2,40 standart sapması ,77 iken köyde
oturanların ortalaması 2,96 ve standart sapması ise ,90
dır.(Gümüş ,A., 2012). Öğrencilerin okudukları fakülteye
göre yapılan bir karşılaştırmaya göre en yüksek ayrımcılık
ortalamasına Ziraat fakültesindeki öğrenciler sahipken en
düşük ortalamaya İktisadi ve İdari Bilimler fakültesi
sahiptir (Gümüş,A.,2012).
Sakallı’nın (2001) çalışmasına göre, üniversite
öğrencileri genel olarak evlilikte kadına uygulanan
fiziksel şiddete karşı çıkmışlardır; ancak, ataerkillik ve
düşmanca cinsiyetçilik konusunda olumlu tutumlara sahip
olan erkek öğrenciler, evlilikte kadına uygulanan fiziksel
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 12
şiddeti daha kabul edilebilir bulmuşlar ve bu şiddeti
yarattığı için kadını suçlamışlardır.
Kadına yönelik şiddet birçok faktör arasındaki
etkileşimin sonucudur.Kadınla ilgili olumsuz düşünce, inanç
ve davranışların arkasında genellikle geleneksel kültür ,
feodal zihniyet veya aşiret kültürü şeklinde ifade edilen
yapı çıkmaktadır (Yalcin Heckmann ,L., 1991,
akt:Yıldız ,İ.,2012) .Aşiret kültüründe cinsellik dahil
birçok alanda kadınları kontrol etmek erkeklerin
görevi.Aileye itaat , bireysel istekleri dizginlemektedir.
Aşiret kültüründe en yaşlı erkek aile lideridir ve aile
üyelerinin eylemlerini bir yargıç gibi değerlendirmektedir
(Gilmore ,David,D. 1987 , akt:Yıldız ,İ.,2012) .O aile
geleneklerini takip etmeyen veya aksi davranış içinde olan
aile bireylerini cezalandırabilir.
Kadına yönelik şiddet dinden ziyade feodal kültür,
aşiret kültürü, geleneksel kültür başka bir ifade ile
töreler tarafından desteklendiği belirtilmektedir.Sonuçta ,
töreler dün vardı , bugün varlar ve yarın da var olmaya
devam edecekler. Töreler, sosyo-ekonomik koşullar içinde
kendiliklerinden oluşan, özellikle kapalı toplumlarda
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 13
hayatiyetini ve değişmezliğini sürdürebilen
kurallardır.Öyleyse kadın erkek eşitsizliği ve kadına karşı
ayrımcılığın ve baskının toplumsal-kültürel değerlerle
meşrulaştırılmasında ve yeniden üretilmesinde önemli rol
oynadığı söylenen törelerin kadının lehine dönüştürmek için
nelerin yapılması gerektiğini saptamak gerekmektedir
(Yıldız ,İ., 2012). Görüldüğü üzere töreler kadına şiddet
konusunda fazlaca etkin rol oynamaktadır. Törelere bağlılık
daha çok kırsal kesimde yaşayan veya kırsal kökeni olan
bireylerde daha çok gözlenebilmektedir. Özellikle erkek
egemen bir düzen olduğu için erkekler tarafından daha fazla
desteklenmektedir. Buradan yola çıkılarak erkek ve
özellikle kırsal kesimden olan bireylerin kadına uygulanan
fiziksel şiddete daha az olumsuz duygu belirtisi göstermesi
beklenmektedir.
Karataş ve ark(bt.) çalışmasındaki bulgulara göre,
kırsal kesim kökenli kadınların kendi ailelerinde ve
çevrelerindeki ailelerde aile içi şiddetin hiç de
azımsanmayacak ölçüde yaşandığı, kadınların çoğu zaman bu
şiddete sessiz kaldığı ve hatta bazı durumlarda kendilerine
şiddet uygulayan kişiye hak verdikleri tespit edilmiştir.
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 14
Kadınların şiddet karşısında hak arama durumları oldukça
düşüktür. Ayrıca çocukların olumsuz davranışı karşısında
aciz kalan anne-baba dayağa başvurabilmekte ve dayağı
eğitim yöntemi olarak görebilmektedir.
Aile içi şiddet pek çok durumda şiddete maruz kalma
riskinin fazla olduğu toplumlarda sosyal açıdan normal
kabul edilmektedir (İbiloğlu Okan ,A.,2012) .
Kadınların erkeklere oranla evlilik içi şiddete daha
güçlü bir şekilde karşı çıktıkları saptanmıştır ( Harris
ve Cook ,1994; Locke ve Richman , 1999;Sakallı ,2001
akt:Uğurlu –Sakallı,N., Ulu ,S.,2003). Tajfel ve Turner’ın
(1979) Sosyal Kimlik Kuramı’nda önerdiği gibi , kadınlar
kendi grup üyelerine sosyal destek sağlama amacı ile
özdeşleşerek evlilik içi şiddete daha fazla karşı çıkmış
olabilirler. (Tajfel ve Turner,1979 , akt: Uğurlu –
Sakallı,N., Ulu ,S.,2003) Verkuyten ve Thijs’in (2001) Türk
ve Hollandalı gençlerle yaptığı araştırmada,Türk kızlarının
kendi cinsiyetleri ile daha güçlü bir şekilde
özdeşleştikleri bulunmuştur.Verkunyen ve Thijs (2001), bu
güçlü özdeşleşmenin aşırı cinsel yanlılıklarla ilgili
olabileceğini önermektedir. Kadınların aile içi şiddete
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 15
karşı olmaları kendilerinin şiddet içeren bir ilişkide
bulunma veya gelecekte olma ihtimalleri ile bağlantılı
olabilir. (Verkuyten ve Thijs ,2001 ,akt: Uğurlu –
Sakallı,N., Ulu ,S.,2003).Bu araştırmanın kadın
katılımcıları ataerkil bir toplumda fiziksel şiddete uğrama
olasılıklarını düşünmüş olabilirler. Bu nedenlerle de
erkeklere oranla evlilikte kadına yönelik şiddete daha
olumsuz tutumlar sergilemiş olabilirler.
Gerek ayrımcılık ve şiddet tutumunda, gerekse bunun
‘’dayak’’ şeklinde pratiğe geçirilmesinde (davranış
düzeyinde) başlıca belirleyici öğe, devlet bürokrasi, aile
ve okuldaki hiyerarşik yapılanmanın kocaya, babaya,
öğretmen veya idareciye böyle kolay bir statü sağlaması ve
kültür ( değer ve tutumlar) boyutunda da bunu
destekleyici; en azından karşı-koymacı bir meşruiyetin
bulunmasıdır. Daha en başından erkek-kadın , koca-karı,
öğretmen-öğrenci eşitsizliğe dayalı bu hiyerarşi
sürdürüldükçe, buna koşut sayılacak kültürel anlamda ya,
cinsiyet,otorite,din,örf,gelenek ve saygı-sevgi
kavramlaştırmalarında ‘’kötü muameleye’’ asgari meşruiyet
tanıdıkça dayak da babanın,hocanın veya kocanın elinde
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 16
kendini yeniden üretmeye devam etmektedir.(Gümüş,Tümkaya,
Dönmezer 2004 akt: Gümüş,A.,2012)
İkinci olarak fiziksel şiddete uğrayan grup olarak
çocuklar seçildi. Çünkü şiddeti devam ettiren faktörler bir
aileyi ara ara ya da sürekli bir biçimde etkileyebilir.Bu
faktörlerin başında sosyo-ekonomik eşitsizlik veya
istikrarsızlık,çocukların fiziksel olarak
cezalandırılmasını ve şiddeti teşvik ettiren sosyal ve
kültürel etkenler, ebeveyn çocuk ilişkisinde çocuğun
değersizleştirilmesi gelir (İbiloğlu Okan ,A., 2012). Genel
olarak ‘’çocuğun sağlığını , fiziksel gelişimini,
psikosoyal gelişimini olumsuz yönde etkileyen ,
yetişkin ,toplum ya da devlet tarafından bilerek ya da
bilmeyerek yapılan hareket ya da davranışlara ‘’Çocuk
istismari’’ (child abuse) denilmektedir
(WHO ,1985 ;Siyez,2003 ,akt:Pelendecioğlu ,B., Bulut,S.,
2009).
Fiziksel istismar; 18 yaşından küçük çocuk ya da
gencin anne, babası ya da bakımından sorumlu başka kişi
tarafından sağlığına zarar verecek biçimde fiziksel hasara
uğratılması, yaralanması ya da yaralanma riski taşımasıdır.
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 17
Bu hasar elle ya da bir nesneyle vurularak, itilerek ,
sarsılarak ,yakılarak ya da ısırılarak olabilir
(Kaplan ,1996;Taner ve Gökler ,2004 ;akt :
Pelendecioğlu ,B., Bulut,S., 2009).Kısaca ‘’çocuğun kaza
dışı yaralanması’’ denilebilir.
Aile içinde çocuklara daha çok anneler tarafından
şiddet uygulandığı (Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu,
1998;Güler,Uzun ,Boztaş ve Aydoğan,2002 akt:
Pelendecioğlu ,B., Bulut,S., 2009) gözlenmektedir.Bulut
(1996)’un genç anneler üzerinde yaptığı çalışma da bu
bulguyu destekler niteliktedir.Çalışmaya göre annelerin %78
i çocuklara fiziksel istismarda bulunduklarını
söylemektedir(Bulut,1996 ,akt : Pelendecioğlu ,B.,
Bulut,S., 2009). .Bunu yanında Polat(2001) her iki
ebeveynin kendi cinsiyetindeki çocuğa karşı ,babaların daha
çok büyük yaştaki çocuklara ,annelerin ise daha çok küçük
yaştaki çocuklara fiziksel istismarda bulunduğunu
belirtmektedir (Polat,2001 ,akt: Pelendecioğlu ,B.,
Bulut,S., 2009).Kişilerin şiddet tepkileri üzerinde
büyüdükleri ortamın ,kültürün ve cinsiyetlerinin büyük
etkileri olduğu belirlenmiştir.Erkeklerin kızlara oranla
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 18
anne-babasının kendini dövmesini normal karşıladığını ve
tüm ergenlerin babanın dövmesine karşı daha fazla tepki
gösterdiklerini, anne-babanın ise kızlarını erkek
çocuklarına nazaran daha az dövdüklerini ,bunun yanında
annelerin babalara oranla daha az dövme eğilimi
gösterdiklerini gözlemlenmiştir
(Oskay,1985;Ayan ,2007 ,akt: Pelendecioğlu ,B., Bulut,S.,
2009). Bir bulgu da kadınların dayağın kimi zaman çocuk
için yararlı olduğunu daha fazla oranda düşündüklerini
belirtmeleridir (Zetyinoğlu ,Kozcu ,1990, akt:
Pelendecioğlu ,B., Bulut,S., 2009).
Taner ve Gökler’e göre,(2004) ergenlik çağındaki
kızların daha çok fiziksel istismara uğradığı saptanmıştır
(Taner, Gökler ,2004 , akt:Pelendecioğlu ,B.,
Bulut ,S.,2009). Video için ergenlik çağındaki bir kız
çocuğunun fiziksel şiddete uğrama görüntüsü seçilecektir.
Kişinin şiddete karşı tutumlarının oluşmasında
çocukluk dönemindeki aile yaşantısı, okulu ve çevresi çok
önem taşımaktadır. Dünyaya gözlerini açan bir çocuk, içinde
doğduğu toplumun kültürünü öğrenmeye başlayarak, insan olma
sürecine girer. Aile denilen en küçük toplumda bu süreçle
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 19
tanışan çocuk,daha sonra ‘’okul’’ denilen toplumsal bir
kurumda bu serüvenini devam ettirir.Daha sonra da toplumun
çeşitli katmanlarında bu ‘’kültürlenme’’ sürecini devam
ettirerek ‘’kişi’’ olur.İlk defa ailedeki bireylerle
muhatap olan yeni doğan çocuk, kişi olmayı büyük oranda bu
toplumdan öğrenir.Nitekim uzmanlara göre,okulöncesi dönem ,
çocuğun kişiliğinin %65’inin tamamlandığı dönemdir.Ailede
şiddet varsa , bu şiddet, yeni doğan çocuğun kimliğinin ve
kişiliğinin temel taşını oluşturur.Okullardaki yaşam da
ailede görülen kültürel değerlerin yaşadığı mekanlar
olarak,çocuğun kişiliğinin oluşmasında önemli bir yer tutar
(Okutan,M., 2012).
Üçüncü olarak şiddete uğrayan grup olarak transeksüel
bireyleri seçildi. Çünkü nefret suçu temelinde birçok
ortamda şiddete maruz kalmaktadırlar. Nefret suçu Black’s
Law Dictionary tarafından kurbanın etnik
kökeni,rengi,ırkı,dini ve cinsel yönelimi nedeniyle maruz
kaldığı şiddettir (Garner,1999,akt:Witten ,M.,T.,b.t).Bu
insanların şiddete uğrama sebepleri toplumun normatif
özelliklerinden olan ikili cinsiyet sistemine uyum
göstermemeleridir (Witten ,M.,T.,b.t).
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 20
Kuehnle ve Sullivan(2001) çalışmalarında erkek
eşcinsellerin kadın eşcinsellere oranla daha ağır ve daha
sık şiddete maruz kaldıklarını göstermiştir
(Kuehnle,Sullivan,2001, akt:Yavuz,M.,F.,ve ark, 2006).
Transseksüel kimliğe sahip bireyler gerçek hayatta
nefret suçuna bağlı şiddete, istismara çok yüksek
miktarlarda uğramaktadırlar (Witten ,M.,T., bt).Beyaz
ırktan olan biyolojik olarak erkek doğup sonradan kadın
olan transseksüel kimlikli bireylerle yapılan bir
araştırmada kişilerin çok büyük bir kısmının ağır düzeyde
fiziksel şiddete maruz kaldıkları
saptanmıştır.Katılımcıların %91’i fiziksel şiddete
uğradığını belirtmiştir (Witten,Eyler,1999).Bu çalışmadaki
bulgulara göre katılımcılar şiddet türleri arasında en çok
fiziksel şiddete uğradıklarını belirtmişlerdir.Erkek doğup
sonradan kadın olan transseksüel bireyler seçilmiştir
araştırma için. Çünkü diğer transseksüel ve homoseksüel
gruba nazaran en fazla fiziksel şiddete uğrayan gruptur.
Whitney ve Kite (1995) ‘ın çalışmasında heteroseksüel
erkeklerin heteroseksüel kadınlara oranla eşcinsel
erkeklere karşı daha fazla olumsuz tutum içinde oldukları
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 21
saptanmıştır (Whitney,Kite,1995 akt:Yavuz,M.,F., ve ark. ,
2006).Yapılan araştırmalara göre , Heteroseksüel erkeklerin
cinsel oryantasyona bağlı olarak meydana gelen şiddeti
sosyal anlamda kabul edilir olarak algıladıkları ve bu tür
şiddete karşı hoşgörü gösterdikleri yönündedir
(Franklin ,K.,2000, akt:Yavuz,F.,M., 2006).
Son olarak fiziksel şiddete maruz kalan bireyler
olarak yaşlı grubunu seçildi.Günümüzde yaşlı bireye yer
vermeyen hızlı teknolojik gelişmeler,sanayi toplumuna
geçiş,kırsal alandan kentsel alanlara göç, psikolojik ve
toplumsal destekleyici olan geniş ailenin yerini çekirdek
ailenin alması, kuşaklar arası gerilimin artması bir kriz
oluşturarak , yaşlının ihmaline ,yalnız kalmasına , öz
güvenini yitirmesine,yetersizlik ve faydasızlık duygularına
kapılmasına daha da önemlisi istismar edilmesine neden
olmaktadır (Karadeniz ,G.,2009 ).Çağdaş toplumlardaki çok
yönlü değişim ve ilerlemenin, yaşlıya verilen değeri ve
saygıyı,modernleşme ile aza indirgediği bilinmektedir.Bazı
kültürlerde yaşlılıkla saygınlık artsa da , yaşlının yine
de sosyal fonksiyonlarından vazgeçme zorunluluğu
doğmaktadır.Emeklilik de yaşlı kişinin mesleki değer
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 22
kaybına neden olmaktadır.Emekliliğe bağlı olarak da gelir
kaybına uğrama,olanakları sınırlamakta ve sosyo-ekonomik
statü kaybına yol açmaktadır.Gelir kaybı; kişinin ailedeki
rolünü de sarsmaktadır. (Karadeniz ,G.,2009 ). Yaşlı ve
yaşlılığa karşı tutumun ageizm, yaşlı ihmali ve etkisi
olduğu bildirilmektedir. Dünya literatüründeki
araştırmalara göre istismara uğrayan yaşlılardan bir çoğu
75 yaşın üzerindeki, hastalık ya da sakatlık yüzünden
savunmasız durumda olan ve istismarcı ile aynı evi paylaşan
kadın yaşlılardır. Çalışma için 75 yaş üstü kadınların
fiziksel şiddete uğradığı bir video seçilecektir. Çünkü
yaşlı grubunun içinde en fazla istismara uğrayan grubu bu
kişiler oluşturmaktadır.
Karadeniz ve arkadaşlarının (2009) yaptığı araştırmada
evde yaşlı bir birey ile birlikte yaşayan kız öğrencilerin
yanıtlarının daha olumlu yönde olduğu görülmüştür.
Yüksekokul (hemşirelik) öğrencilerinin, evde yemek
yapılırken yaşlı bireyin ihtiyaçlarına göre ayarlanması
gerektiği ve yaşlılarda düşmenin önlenmesi için önlemler
alınması gibi konularda diğer üniversite öğrencilerine göre
daha duyarlı oldukları görülmüştür. Bu farklılığı
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 23
yaşlılarla birlikte yaşayan ve çocukluğunu onlarla geçirmiş
kız öğrencilerin daha kolay empati kurabilmesine, yüksek
okul öğrencilerinin ise yaşlılar ve şiddet çalışmaları
gereken bir alan olduğu ayrıca eğitimleri bunu içerdiği
için daha duyarlı olabilmelerine bağlanabilir.
İnsanların fiziksel şiddete verdikleri olumsuz duygu
tepkisi onların şiddete ne kadar normal görüp
görmediklerinin göstergesidir. Çalışma gerçekleştirilirse
insanların cinsiyet, kültürlendikleri bölge ve
fakültelerine göre bazı grupların şiddetine verdikleri
tepki ölçüldüğünde bu örneklemin temsil ettiği evrene
yönelik şiddetin tanığı, mağduru, uygulayıcısı olma
durumlarını engellemek için eğitim ve bilgilendirme
programları oluşturulabilir.
H:Kadın, çocuk, transseksüel, yaşlı gruplarından kişilere
uygulanan fiziksel şiddete kadınlar erkeklerden daha fazla
olumsuz duygu tepkisi verir ve tutum sergiler.
H: Kadın, çocuk, transseksüel, yaşlı gruplarından kişilere
uygulanan fiziksel şiddete kentsel kesimde kültürlenen
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 24
bireyler kırsal kesimde kültürlenen bireylerden daha fazla
olumsuz duygu tepkisi verir ve tutum sergiler.
H: Kadın, çocuk, transseksüel, yaşlı gruplarından kişilere
uygulanan fiziksel şiddete edebiyat fakültesinde eğitim
gören kişiler mühendislik fakültesinde eğitim görenlerden
daha fazla olumsuz duygu tepkisi verir ve tutum sergiler.
Bağımsız Değişkenler: Cinsiyet (kadın, erkek) ,Eğitim
Görülen Fakülte (Edebiyat, Mühendislik), Kültürlenilen
Bölge (kırsal, kentsel) ,Belirlenen Grupların Fiziksel
Şiddetine Tanık Olma (video aracılığıyla)
Bağımlı Değişken: Fiziksel Şiddete Tanık Olma Durumlarında
Verilen Duygu Tepkisi (Duygulanım)
YÖNTEM
Katılımcılar
Deney’e 160 katılımcı katılacaktır. Katılımcılar Ege
Üniversitesi öğrencilerinden seçilecektir. Edebiyat
fakültesini temsilen Psikoloji, Sosyoloji ve Felsefe
bölümlerinden seçilmiştir. Bu bölümlerde okuyan insanlar
daha çok insanla ilgili çalışmalar yapıp bu konularda daha
yoğunlukta eğitim aldıkları için daha fazla olumsuz duygu
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 25
tepkisi gösterecekleri düşünülmüştür. Mühendislik
fakültesini temsil için ise Elektrik-Elektronik, Makine ve
İnşaat Mühendisliği bölümleri seçilmiştir Bu mühendislik
dallarındaki öğrenciler daha çok madde ile ilgili eğitim
alıp çalıştıkları için daha az olumsuz duygu tepkisi
verecekleri düşünülmüştür. Bu bölümlerin 3. Sınıflarının
ders hocaları ile konuşulup deney şartlarını sağlayacak
katılımcılar seçmek adına kısa bir anket uygulaması
yapılacaktır. Bu anket katılımcıların cinsiyetlerini,
kültürlendikleri bölgeyi ve cinsel yönelimlerini saptama,
iletişim bilgisi saptama amaçlıdır. Şiddete uğrayan
gruplardan biri transseksüel bireyler olduğu için ve onlara
yönelik nefret duygularını saptamak amacıyla deneye sadece
heteroseksüel katılımcılar alınacaktır. Her fakülteyi
temsil eden gruptan 40 erkek 40 kadın olmak üzere 80
katılımcı seçilecektir. Fakülteyi temsil eden gruplardan
seçilen erkek ve kadın katılımcı gruplarının 20 si kırsal
kesimde kültürlenme, 20 si kentsel kesimde kültürlenme
koşulunu sağlaması gerekmektedir. Yani 20 kadın, edebiyat
fakültesinde eğitim gören, kırsal kesimde kültürlenmiş; 20
kadın, edebiyat fakültesinde eğitim gören, kentsel kesimde
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 26
kültürlenmiş; 20 erkek, edebiyat fakültesinde eğitim gören,
kırsal kesimde kültürlenmiş;20 erkek, edebiyat fakültesinde
eğitim gören, kentsel kesimde kültürlenmiş; 20 kadın,
mühendislik fakültesinde eğitim gören, kırsal kesimde
kültürlenmiş, 20 kadın, mühendislik fakültesinde eğitim
gören, kentsel kesimde kültürlenmiş;20 erkek, mühendislik
fakültesinde eğitim gören, kırsal kesimde kültürlenmiş;20
erkek, mühendislik fakültesinde eğitim gören, kentsel
kesimde kültürlenmiş olmak özelliklerini taşıyan 8
katılımcı grubu olması gerekmektedir. Bu katılımcı
gruplardan 10 kişi deney düzeneğine girerken 10 kişi
kontrol düzeneğine girecektir. Bu 10 kişilik gruplar her
grubun kendi içinde iletişim bilgisi olarak yazılan telefon
numaraları yazılıp bir torbaya atılıp seçilerek random bir
şekilde belirlenecektir. Katılımcılara katılacakları için
20 TL ödeme yapılacaktır. Bu ücret katılımcılar seçilip
arandığı esnada kişiye söylenecektir.
Araçlar
Deney grubuna kadın, çocuk, yaşlı ve transseksüel
gruplarından kişilerin fiziksel şiddete maruz kaldığı bir
video izletilecektir. Kontrol grubuna ise yine aynı
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 27
grupların bulunduğu kişilerin fiziksel şiddete maruz
kalmadığı bir video izletilecektir. Video televizyonda
çıkan şiddet haberlerinden kesitler bir araya getirilerek
hazırlanacaktır. Video kadın, çocuk, yaşlı ve transgender
gruplarındaki kişilerin fiziksel şiddetini temsil
edecektir. Kontrol grubu için de aynı gruplardan insanların
bulunduğu fiziksel şiddet uygulanmayan bir video daha
hazırlanacaktır. Bu videodaki görüntüler filmler ve
belgesellerden kesitler alınarak oluşturulacaktır. Süreler
ise eşit oranda olacaktır. Katılımcıların yüz ifadelerinin
algılanıp analiz edildiği ve kişinin ne şiddette hangi
duyguyu gösterdiğini saptayan Noldus Face Reader V5 isimli
program kullanılacaktır. Program Türkiye Distribütörü
Commat Ltd. aracılığıyla edinilecektir. Hem videoyu hem de
katılımsının görüntüsünü aynı anda analiz edebilen bu
program, katılımcının videonun hangi saniyesinde yüzündeki
ifadedeki duyguları ve yoğunluklarını gösterecektir.Aynı
zamanda kişinin yüz ifadelerini negatif , pozitif ve nötr
olarak sınıflandırabilmektedir.Bu özellikle negatif bir
duygulanım göstermeleri beklendiği için araştırma için
önemli bir unsurdur. Face Reader’ın kendi analiz
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 28
mekanizması vardır. Yüz ifadelerindeki duyguları nötr,
mutlu, üzgün, öfkeli, şaşırmış, korkmuş ve tiksinmiş olmak
üzere 7 kategoriden incelemektedir. Görüntüdeki resme veya
videoya göre yüz ifadesini algılamakta 7 duygu kategorisine
göre sınıflamakta ve duygunun yoğunluğuna göre 0 ile1
arasında bir değer vermektedir. 0 duygunun olmadığını 1 ise
tamamen var olduğunu göstermektedir. Katılımcıların
görüntüsü monitörün üstüne yerleştirilen bir web cam
vasıtası ile kayıt altına alınacaktır. Katılımcıların bu
gruplardaki kişilere uygulanan fiziksel şiddete yönelik
duygusal tepkilerini bir de kişilerin kendi söylemlerinden
almak ve deneyin bulgularını daha güvenilir hale getirmek
amacıyla Pozitif ve Negatif Duygulanım Ölçeği
kullanılacaktır. Ayrıca gerçek ve yapay yüz ifadeleri Face
Reader tarafından ayrılamadığı için bu ölçek ölçümü daha da
sağlamlaştıracaktır. Ölçekler karışmasın ve önceki
demografik bilgilerle eşleştirilebilsin diye katılımcı
numaraları ile numaralandırılırlar.
İşlem
Deney Ege Üniversitesi Psikoloji Bölümü Laboratuarında
gerçekleştirilecektir. Bilgisayarın üstüne katılımcının
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 29
görüntülerini almak için web cam yerleştirilecektir.
Hazırlanan videolar bilgisayara atılacaktır. Katılımcılar
araştırmanın ayrıntılarını bilmeyen ve hangi grubun kontrol
hangi grubun deney grubu olduğunu bilmeyen deneyci
tarafından karşılanacaktır.Katılımcıya çalışmanın
önyargıyla ilgili bir çalışma olduğu söylenecektir. Daha
sonra katılımcılara araştırmacı tarafından bilgilendirilmiş
onam formu imzalatılacak ve araştırmacı laboratuardan
ayrılacaktır.
Katılımcılara, çift körleme sistemi de bozulmaması
amacıyla sadece videoları izlemesi, her video bitiminde
ölçek yönergesini okuyup 20 duyguyu barındıran Pozitif ve
Negatif Duygulanım Ölçeğini doldurması, videolar boyunca
yüzünü monitörden ayırmaması gerektiği yönergesi
verilecektir. Videoyu açtıktan sonra deneyci odadan
çıkacaktır. Random olarak kontrol veya deney düzeneğine
girecek katılımcılar tek tek deney ve kontrol düzeneklerine
alınacaktır. Katılımcı deneye girdiğinde öncelikle kadına
uygulanan fiziksel şiddeti içeren videoyu izleyeceklerdir.
Her 5 dk sürecek şekilde hazırlanacaktır. Video bittikten
sonra Pozitif ve Negatif Duygulanım Ölçeğini doldurmasını
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 30
sağlamak için deneyci odaya gelecektir. Katılımcının ölçeği
doldurması bekleyip videoyu başlatıp tekrar gidecektir.
Diğer videolarda da sistem aynı şekilde işleyecektir. Video
sıralaması deney ve kontrol grubunda da kadın, çocuk,
transseksüel ve yaşlı şeklinde olacaktır. Deney bitiminde
katılımcılara vaat edilen ücret ödenecektir.
Katılımcıların görüntüleri ve hazırlanan videolar Face
Reader V5 programına yüklenecek.Program kalibrasyonu
gerçekleştirilecek.Programın yüz ifadelerini daha iyi
analiz edebilmesi için katılımcıların yaşı ve cinsiyeti
girilecektir.Her katılımcının yüz ifadeleri ve izledikleri
videolar eşleştirilecek , her videonun her kısmında kişinin
verdiği duygusal tepkilere bakılarak hangi duygunun hangi
yoğunlukta ifade edildiği saptanacaktır.
Face Reader V5 ‘ten toplanan veriler program paketinin
de içinde olan Project Analyze Module ile analiz
edilecektir. Hem bireysel hem de katılımcıların tümünü
içeren çoklu analizler yapılabilmektedir. Pozitif ve
Negatif Duygulanım Ölçeğinden toplanan verilerin
katılımcıların cinsiyet, fakülte ve kültürlendiği bölge
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 31
değişkenleri ile ilişkisine Three Way Anova yöntemi ile
SPSS 17.0 aracılığıyla bakılacaktır.
EKLER
EK-1
Katılımcı Belirleme Anketi
Merhaba Sayın Katılımcı,
Aşağıdaki sorular psikolojik bir araştırma için
gerekli şartları sağlayıp sağlamadığınızı ölçmek amacıyla
oluşturulmuştur. Deneye katılım için seçildiğiniz takdirde
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 32
verdiğiniz telefon numarasında aranacaksınız. Deneye
katıldıktan sonra katılımcılara katılımları karşılığında 20
TL ödenecektir. İyi Günler Dilerim.
Ege Üniversitesi Psikoloji 2.
Sınıf Öğrencisi
Duygu Eslek
Bölümünüz:
Yaşınız:
Biyolojik Cinsiyetiniz:
Cinsel Yöneliminiz:
Hayatınızın En Uzun Döneminin Geçtiği Bölge: Köy
( )
Belde ( )
İlçe ( )
İl ( )
Cep Telefonu Numaranız:
EK-2
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 33
Bu ölçek farklı duyguları tanımlayan bir takım sözcükler
içermektedir. Az önceki videoyu izlerken nasıl
hissettiğinizi düşünüp her maddeyi okuyun. Uygun cevabı her
maddenin yanında ayrılan yere (puanları daire içine alarak)
işaretleyin. Cevaplarınızı verirken aşağıdaki
puanları kullanın.
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 34
KAYNAKÇA
1. Attepe , S., Tunç , M.(27-28 Nisan 2012). Üniversiteöğrencilerinin şiddet mağduru kadın algısı: Bir niteliksel araştırma. 1Aralık 2013 .http://www.mutlucocuklar.org/pdf/kadinvecocuksiddet/cilt2.pdf#page=97 .
2. Bhanot, S .,Senn, Y. C. (2007). Attitudes towardsviolence against women in men of south asian ancestry:Are acculturation and gender role attitudes importantfactors?Journal of Family Violence, 22 (1) , 25-31. RetrievedDecember, 1, 2013 ,http://download.springer.com/static/pdf/125/art%253A10.1007%252Fs10896-006-9060-0.pdf?auth66=1386114858_803f882d47993cad89c67aabe1a56223&ext=.pdf .
3. Danner ,L., Sidorkina ,L.,Joechl ,M., Duerrschmid , K.(2013). Make a face! Implicit and explicit measurementof facial expressions elicited by orange juices usingface reading technology . Food Quality and Preference, 32 ,167-172 .
4. Face Reader Methodology. (b.t), 23Aralık 2013 ,http://www.noldus.com/webfm_send/618 .
5. Güler , N., Tel , H. ve Tuncay Özkan , F. (2005).Kadının aile içinde yaşanan şiddete bakışı. CumhuriyetÜniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 27(2) ,51-56, 23 Kasım 2013,http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/1081.pdf .
6. Gümüş, A. (27-28 Nisan 2012). Muhafazakâr otoriteryeneğilimler, cinsiyet ayrımcılığı ve kadına yönelik şiddet. 1 Aralık 2013,http://www.mutlucocuklar.org/pdf/kadinvecocuksiddet/cilt2.pdf#page=97 .
7. İbiloğlu Okan, A. (2012). Aile içi şiddet. PsikiyatrideGüncel Yaklaşımlar, 4(2) ,204-222, 23 Kasım 2013,
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 35
http://www.cappsy.org/archives/vol4/no2/cap_04_13.pdf .
8. Karadeniz , G., Uçum Yanıkkerem , E., Dedeli , Ö.,Oran , S., Talaz ,D., Sürüm , S. (2009). Üniversiteöğrencilerinin yaşlı istismarına yönelik düşünceleri.Aile ve Toplum 5(17) ,77-87, 23 Kasım 2013 ,http://www.ailetoplum.gov.tr/upload/athgm.gov.tr/mce/eskisite/files/AILE_VE_TOPLUM_17_AILE_DERGI_17._SAYI.PDF#page=78 .
9. Karataş , B., Derebent , E., Yüzer , S., Yiğit , R. veÖzcan , A. Kırsal kesin kökenli kadınların aile içi şiddete ilişkingörüşleri. 23 Kasım 2013,http://cws.emu.edu.tr/en/conferences/2nd_int/pdf/Karatas%20B.%20Derebent%20E.%20Yuzer%20S.%20Yigit%20R.%20Ozcan%20A..pdf .
10.Kidd , D. J., Witten , M. T.(2007/2008) , Transgenderand transsexual identities: The next strange fruitHate crimes, violence ,and genocide the global trans-communities. Jounal of Hate Studies 6(1) ,31-63, 1 Aralık2013,http://journals.gonzaga.edu/index.php/johs/article/view/86/0 .
11.Okutan, M. (27-28 Nisan 2012). Türk eğitim sistemi, Türkkültürü ve kadına şiddet,. 1 Aralık 2013,http://www.mutlucocuklar.org/pdf/kadinvecocuksiddet/cilt1.pdf#page=97 .
12. Pelendecioğlu ,B., Bulut,S. (2009). Çocuğa yönelikaile içi fiziksel istismar. Abant İzzet Baysal ÜniversitesiDergisi, 9(1), 50-62, 1 Aralık 2013,http://www.efdergi.ibu.edu.tr/index.php/efdergi/article/viewFile/1044/1930 .
13.Şentürk, Ü.(27-28 Nisan 2012). Popülerleşen kadın ve çocuğayönelik şiddetin kültürel dayanağı, 1 Aralık 2013 ,http://www.mutlucocuklar.org/pdf/kadinvecocuksiddet/cilt1.pdf#page=97 .
14.Surbhi,B., Senn ,Y.,C.,(2007).Attitudes TowardsViolence Against Women In Men of South Asian Ancestry:
Fiziksel Şiddete Duygusal Tepki 36
Are Acculturation and Gender Role Attitudes ImportantFactors? ,J Fam Viol ,(22) ,25-31.
15. Uğurlu Sakallı, N., Ulu, S.(2003).Evlilikte kadınayönelik şiddete ilişkin tutumlar:Çelişik duygulucinsiyetçilik,yaş,eğitim ve gelir düzeyinin etkileri.Türk Psikoloji Yazıları,6(11-12) ,53-65, 23 Kasım2013 ,http://www.turkpsikolojidergisi.com/ .
16. Yavuz, M. F., Dalkanat, N.,Gölge , Z. B. veMüderrisoğlu ,S. (2006). Eşcinsel erkeklere yönelikfiziksel şiddetin değerlendirilmesi. Adli Tıp Dergisi, 20(2),15-21, 1 Aralık 2013,http://scholar.googleusercontent.com/scholar?q=cache:J3NjjmE1HAEJ:scholar.google.com/+E%C5%9Fcinsel+erkeklere+y%C3%B6nelik+fiziksel+%C5%9Fiddetin+de%C4%9Ferlendirilmesi.&hl=tr&as_sdt=0,5.
17. Yıldız, İ. (2012). Kadına yönelik şiddet: İnanç ve gelenekler. 23Kasım 2013,http://www.iikv.org/academy/index.php/ulusalsemp/article/view/818/947 .