Ewaluacja kampanii promocyjnych przełamujących negatywne stereotypy osób niepełnosprawnych

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz PFRON

RAPORT KOŃCOWY

z badania ewaluacyjnego

„Ewaluacja projektów – kampanii informacyjno – promocyjnych

przełamujących negatywne stereotypy osób niepełnosprawnych”

Zamawiający

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

ul. Al. Jana Pawła II nr 13, 00-828 Warszawa

Wykonawca

Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej

Warszawa, 22 września 2008

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJSEKRETARIAT 022 629 35 69, 022 628 37 04 UL. ŻURAWIA 4A, SKR.PT. 24

ZESPÓŁ REALIZACJI 00-503 W A R S Z A W A

BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89

INTERNET: http://www.cbos.pl E-mail: [email protected]

2

„Ewaluacja projektów – kampanii

informacyjno – promocyjnych przełamujących negatywne stereotypy

osób niepełnosprawnych”

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz PFRON

KIEROWNIK PROJEKTU

Marian Anasz Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

WYKONAWCA

Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej

KIEROWNICTWO BADANIA

Agnieszka Fijałkowska, Joanna Wojtyńska Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej

AUTORZY RAPORTU

Joanna Wojtyńska, Agnieszka Fijałkowska Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


3

Spis treści

Wstęp ..................................................................................................................... 4

Wykaz skrótów ...................................................................................................... 5

1. Streszczenie raportu ...................................................................................... 6

2. Wnioski i rekomendacje ............................................................................... 18

CZĘŚĆ I. ZAŁOŻENIA I METODOLOGIA BADANIA ...................................... 22

3. Cel, przedmiot i kontekst badania ewaluacyjnego .................................... 22

4. Teoretyczne założenia badania i pytania badawcze .................................. 36

5. Metodologiczne założenia badania ............................................................. 44

CZĘŚĆ II. ANALIZA KONCEPCJI PROJEKTÓW – KAMPANII

INFORMACYJNO- PROMOCYJNYCH PRZEŁAMUJĄCYCH NEGATYWNE

STEREOTYPY OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH .............................................. 64

6. Ogólna charakterystyka projektów – kampanii informacyjno-

promocyjnych zrealizowanych w ramach Działania 1.4 SPO RZ .................... 64

7. Analiza i ocena logiki oraz spójności projektów ........................................ 74

CZĘŚĆ III. REALIZACJA KAMPANII INFORMACYJNO-PROMOCYJNYCH W

ŚWIETLE KRYTERIÓW EWALUACYJNYCH ................................................ 118

8. Trafność i spójność kampanii w świetle wyników badania terenowego 118

9. Analiza i ocena skuteczności zrealizowanych projektów ....................... 154

10. Analiza i ocena użyteczności zrealizowanych projektów ....................... 186

11. Analiza i ocena trwałości rezultatów zrealizowanych projektów ............ 253

12. Analiza i ocena efektywności zrealizowanych projektów ....................... 259

13. Analiza zarządzania projektami i praktyk wdrożeniowych ...................... 269

14. Czynniki sprzyjające wdrażaniu kampanii informacyjno-promocyjnych

i bariery skuteczności....................................................................................... 281

15. Rekomendacje i dobre praktyki ................................................................. 289



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


4

Wstęp

Raport końcowy z badania ewaluacyjnego „Ewaluacja projektów – kampanii

informacyjno – promocyjnych przełamujących negatywne stereotypy osób

niepełnosprawnych” został przygotowany zgodnie z założeniami Raportu

metodologicznego, z uwzględnieniem:

realiów czasowych, które zaistniały po podpisaniu umowy w dn. 01.08.2008r. i po

otrzymaniu od Zamawiającego w dn. 06.08.2008r. informacji, iż termin złożenia

Raportu końcowego zostaje przesunięty z 31.08.2008r. na 15.09.2008r.

wstępnej analizy treści 44 wniosków o dofinansowanie projektów objętych

badaniem.

Przeprowadzone badanie ewaluacyjne dotyczyło grupy projektów Działania 1.4 SPO

RZL, polegających na wdrażaniu kampanii informacyjno-promocyjnych. Badanie

zostało wykonane w okresie 6 tygodni. Miało ono złożony charakter, bowiem w ciągu

krótkiego czasu zostały wykonane cztery obszerne zadania badawcze:

analiza logiki i spójności 43 projektów,

wykonanie case study dla 20 wybranych projektów,

przeprowadzenie badania ankietowego wśród grup docelowych i uczestników

projektów,

przeprowadzenie reprezentatywnego badania ankietowego wśród dorosłej

ludności Polski.

Zrealizowana ostatecznie koncepcja badawcza nieznacznie tylko odbiega od

koncepcji zaprezentowanej w Raporcie metodologicznym. Różnica dotyczy liczby

projektów przeanalizowanych w I fazie badania. Zamiast dla 44 projektów, analiza

logiki i spójności została przeprowadzona dla 43 projektów. Jeden projekt pominięto

ze względu na jego charakter, całkowicie odbiegający od specyfiki kampanii

informacyjno-promocyjnych. Inna zmiana dotyczy listy projektów wybranych do case

study. Ze względu na niedostępność kluczowych osób zarządzających projektami



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


5

wytypowanymi do zbadania w Raporcie metodologicznym, powstała konieczność

wymiany tych projektów na inne.

Prezentowany Raport końcowy posiada inny w stosunku do układu

zaproponowanego w Raporcie metodologicznym, bardziej rozwinięty układ formalno-

treściowy. Zastosowany układ (skonsultowany z Zamawiającym) w pełni uwzględnia

zawartość układu zaproponowanego w Raporcie metodologicznym, pozwalając

jednocześnie na pełniejsze zaprezentowanie zgromadzonego materiału

badawczego.

Wykaz skrótów W prezentowanym Raporcie końcowym używane są następujące skróty:

CBOS - Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej

IW - Instytucja Wdrażająca

ON - Osoba Niepełnosprawna

PFRON - Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

SIWZ - Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia

SPO RZL - Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich

SPSS - oprogramowanie do przeprowadzania analiz statystycznych

w naukach społecznych (ang.: Statistical Package for the Social

Sciences)

UP - Urząd Pracy (Powiatowy lub Wojewódzki)

ZPORR - Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


6

1. Streszczenie raportu

Prezentowane w raporcie badanie ewaluacyjne zostało wykonane przez Fundację

Centrum Badania Opinii Społecznej w terminie od 4 sierpnia do 15 września 2008 r.

na zamówienie Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Głównym celem badania było uzyskanie oceny dotyczącej przebiegu i rezultatów

realizacji licznej grupy projektów, wdrażanych w ramach Działania 1.4 SPO RZL,

poświęconych zmianie postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych na

poziomie regionalno – lokalnym poprzez kampanie informacyjno – promocyjne

skierowane do pracodawców, środowisk pracowniczych, społeczności lokalnych

i decydentów.

W ramach badania ustalono stan w zakresie jakości i efektów prowadzonych działań

projektowych, zidentyfikowano główne uwarunkowania tego stanu oraz dokonano

oceny zarówno przebiegu projektów, jak i ich wyników. Szczegółowe cele badania

ewaluacyjnego zostały przyjęte ze względu na konieczność uzyskania odpowiedzi na

pytania badawcze oraz dokonania oceny projektów według sześciu kryteriów:

trafności, spójności, skuteczności, użyteczności, efektywności i trwałości.

Jednym z celów badania było także wypracowanie rekomendacji dotyczących

warunków, czynników oraz metod działania sprzyjających opracowywaniu

i wdrażaniu skutecznych i efektywnych projektów poświęconych zmianie postaw

społecznych wobec osób niepełnosprawnych na poziomie regionalno – lokalnym.

Badanie zostało wykonane z myślą o potrzebach podmiotów, które zamierzają

zaangażować się w proces absorpcji środków dla celów integracji społecznej

i zawodowej osób niepełnosprawnych w latach 2008 – 2013, szczególnie zaś

o potrzebach projektodawców oraz komisji oceniających wnioski.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


7

Przedmiotem badania były 43 projekty zrealizowane w ramach schematu a)

Działania 1.4, jako projekty typu (19): „Zmiana postaw społecznych wobec osób

niepełnosprawnych, w szczególności w środowisku pracy, poprzez kampanie

informacyjno – promocyjne, skierowane do pracodawców, ich pracowników,

społeczności lokalnych i decydentów”. Projekty te angażowały 37 163 tys. zł,

co stanowi ok. 20% ogółu zakontraktowanych środków w ramach schematu a)

Działania 1.4 SPO RZL.

Badanie zostało przeprowadzone w oparciu o szczegółowe pytania ewaluacyjne,

które wraz z uzyskanymi w toku badania odpowiedziami przestawiono poniżej.

Lp. Kryterium ewaluacyjne

Pytania ewaluacyjne i uzyskane odpowiedzi

1 Trafność

1. Jakie cele w zakresie zmiany postaw grup docelowych przyjmowano w trakcie zrealizowanych kampanii informacyjno - promocyjnych?

76,7% ogółu zrealizowanych kampanii ukierunkowało swoje cele na zmianę postaw społecznych. 32,5% ogółu zrealizowanych kampanii ukierunkowało swoje cele na dostarczenie informacji i wiedzy. 27,9% ogółu zrealizowanych kampanii ukierunkowało swoje cele na budowę pozytywnego wizerunku ON. Prawie wszystkie kampanie wśród swoich grup docelowych przewidziały pracodawców (97,7%), a ponad połowa – środowiska lokalne (60,5%). Ponadto, wśród grup docelowych znaleźli się: decydenci (władze – 46,5%), środowisko pracownicze (34,9%), urzędnicy (30,2%), osoby niepełnosprawne (27,9%), organizacje pozarządowe (9,3%), dziennikarze (2,3%). Typowy projekt kampanii informacyjno-promocyjnej adresowany był do co najmniej 3 grup docelowych.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


8

2. Jak trafne są cele zrealizowanych kampanii promocyjnych oraz ich grupy docelowe w świetle założeń programowych Działania 1.4 SPO RZL?

Można uznać, że większość kampanii (79,1%) miała prawidłowo sformułowany cel ogólny i bezpośredni projektu. Błędy w sformułowaniu celów bezpośrednich (w 20,9% projektów) polegały na przyjmowaniu za cele projektowe celu Działania 1.4 lub celów SPO RZL, bądź też celów zadaniowych. Za błąd – w świetle dokumentów programowych- uznać trzeba potraktowanie przez 27,9% projektów, osób niepełnosprawnych jako adresatów kampanii.

3. Jak trafne są, na tle założeń Działania 1.4, cele zrealizowanych kampanii promocyjnych w świetle stanu zastanej świadomości grup docelowych?

Stwierdzono wysoką trafność prawidłowo sformułowanych celów bezpośrednich. Cele operacyjne projektów kampanii były w niedostatecznym stopniu konkretyzowane na podstawie rozpoznania potrzeb grup docelowych.

4. Czy i w jaki sposób identyfikowano zastaną świadomość docelowego audytorium? Czy wyodrębniany był proces identyfikacji?

W przypadku 20,9% ogółu projektów identyfikacja świadomości docelowego audytorium polegała na przeprowadzeniu specjalnego rozpoznania empirycznego (własne badania lub wtórna analiza innych badań, opinie ekspertów). W tym sensie proces identyfikacji został w tych przypadkach wyodrębniony. W zdecydowanej większości (79,1%) badanych projektów takiej identyfikacji nie przeprowadzono.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


9

5. Jaki obraz diagnozy społecznych postaw wobec osób niepełnosprawnych był podstawą do formułowania celów kampanii?

W zdecydowanej większości projektów (83,7%) perspektywą spojrzenia na stan świadomości grup docelowych była kategoria ON „w ogóle”. Niedostatecznie uwzględniano fakt, że każdy z rodzajów niepełnosprawności jest inny (za wyjątkiem osób niepełnosprawnych intelektualnie i osób niewidomych). Widzenie świadomościowych problemów i potrzeb adresatów kampanii przez ich autorów, organizatorów i wykonawców, charakteryzowało się również niedocenianiem ważnych wymiarów społecznego zróżnicowania postaw społecznych. Jako przykład można podać niedostrzeganie różnic, jakie występują w postrzeganiu problemów niepełnosprawności pomiędzy społecznościami wiejskimi, małomiasteczkowymi i wielkomiejskimi. Tymczasem skuteczność kampanii, zwłaszcza tych o charakterze regionalnym i krajowym, wymagałaby ich uwzględnienia. Podstawową perspektywą przyjmowaną w diagnozie społecznych podstaw by negatywny wizerunek ON występujący w społeczeństwie i wśród adresatów kampanii.

6. W jaki sposób w badanych projektach określano cele projektowe (cele planowanych kampanii informacyjno - promocyjnych)?

W przypadku 41,9% ogółu wniosków na kształt celów projektowych miało wpływ środowisko ON – poprzez udział w pracy zespołów projektowych lub konsultacje. W takiej samej liczbie przypadków, w przygotowywanie kampanii byli zaangażowani eksperci (w większości z zakresu problematyki niepełnosprawności). W przypadku 27,9% kampanii beneficjenci skorzystali podczas przygotowania projektów z wyników badań społecznych.

7. Czy w trakcie opracowywania koncepcji projektowych i planów kampanii wyodrębniano proces artykulacji celów kampanii? Jakimi metodami się posługiwano?

Tylko w przypadku 16,3% ogółu projektów cele projektowe zostały sformułowane w wyraźnie wyodrębnionym procesie artykulacji. Proces artykulacji obejmował specjalne formy pracy zespołowej, w której brali udział nie tylko autorzy wniosku o dofinansowanie realizacji projektu, lecz także przedstawiciele społeczności, w której funkcjonował beneficjent, w tym środowiska ON oraz zaproszeni eksperci.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


10

8. Jakie rodzaje celów realizowano w trakcie kampanii - poznawcze, emocjonalne, behawioralne, mieszane?

W 81,4% projektów kampanii założono równoległy przekaz poznawczy, emocjonalny i behawioralny. Cele 11,6% kampanii obejmowały wyłącznie przekaz poznawczy, cele 4,7% kampanii – przekaz mieszany poznawczy i emocjonalny, a cele 2,3% kampanii – przekaz mieszany poznawczy i behawioralny.

9. Jaka jest trafność celów przyjmowanych dla podejmowanych kampanii z punktu widzenia wybranych modeli hierarchii odpowiedzi?

Większość kampanii miała zbyt szeroki zakres treściowy. Równoległy przekaz poznawczy, emocjonalny i behawioralny zaadresowany do zbyt wielu grup docelowych jednocześnie, w świetle teorii komunikacji, mógł przyczyniać się do osłabienia skuteczności kampanii.

2 Spójność

10. Jak spójne z przyjmowanymi dla kampanii celami są zastosowane środki i metody ich wdrażania?

Większość zrealizowanych kampanii skorzystała z szerokiego repertuaru dostępnych środków (mediów) i narzędzi, w sposób spójny z przyjętymi celami, co mogło być czynnikiem pozytywnie wpływającym na skuteczność tych kampanii. Najczęściej stosowanymi środkami były: formy komunikacji bezpośredniej (w przypadku 67,4% kampanii), następnie prasa (62,8%) i publikacje zwarte (55,8%).

11. Jak spójne z celami kampanii informacyjno - promocyjnych są zaprojektowane przekazy?

Dla większości zrealizowanych kampanii opracowano przekazy spójne, pod względem treściowym, z ich celami. Najliczniejszy i najbogatszy repertuar przekazów znajdował się wśród przekazów poznawczych. Znalazły się wśród nich pakiety wiedzy, pakiety informacyjne oraz tzw. apele racjonalne, odwołujące się do konkretnych korzyści, jakie przynieść może zatrudnianie osób niepełnosprawnych. Są to apele adresowane do pracodawców. Odnotowano niedostatek apeli poznawczych skierowanych do innych niż pracodawcy adresatów kampanii. Wśród przekazów emocjonalnych znajdowały się apele emocjonalne oraz przekazy wizerunkowe i apele moralne.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


11

12. W jaki sposób, planując kampanie rozwiązywano kwestie: treści, struktury, kształtu oraz źródła przekazu?

W zdecydowanej większości badanych kampanii, opracowując przekaz wykorzystywano doświadczenie posiadane przez zespoły projektowe oraz osoby zaproszone do współpracy. Tylko w 11,6% projektów próbowano określić tzw. "response" grup docelowych, umożliwiający prawidłowe zaprojektowanie przekazu.

13. Jak spójne z celami kampanii i ich docelowym audytorium były zastosowane kanały i narzędzia komunikacji?

W zdecydowanej większości projektów kampanii (72,1%) zastosowano jednocześnie dwa kanały komunikacji: osobiste i nieosobiste, co uznać należy za właściwe (spójne z konkretnymi bezpośrednimi celami badanych kampanii) rozwiązanie. 23,3% kampanii wykorzystało wyłącznie nieosobiste kanały komunikacji, a 4,7% – wyłącznie osobiste. Najczęściej stosowanymi narzędziami były: w przypadku kanałów osobistych – konferencje środowiskowe (41,9%) i spotkania informacyjno-doradcze (25,6%), a w przypadku kanałów nieosobistych – broszury (44,2%) oraz artykuły w czasopismach i plakaty (po 37,2%).

14. Jak spójne z celami kampanii i ich docelowym audytorium były zastosowane "promotion mix"?

Występujący w przebadanych kampaniach powszechny brak identyfikacji docelowego audytorium i jednoczesny nadmiar grup docelowych, sprzyjał stosowaniu zasady maksymalizacji środków i narzędzi przekazu (wyjątek stanowiły projekty zakładające wyłącznie przekaz poznawczy). Maksymalizacja środków i narzędzi przekazu służyła zabezpieczeniu ich spójności z celami kampanii i mogła sprzyjać skuteczności kampanii.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


12

3 Skuteczność

15. W jakim stopniu cele projektów polegających na zwalczaniu negatywnego i budowie pozytywnego warunku osób niepełnosprawnych oraz sprzyjającego klimatu dla ich zatrudniania zostały zrealizowane?

W świetle zrealizowanego badania ankietowego można stwierdzić zauważalną skuteczność zrealizowanych w ramach Działania 1.4 kampanii informacyjno-promocyjnych. Analiza porównawcza wykazała, że społeczności objęte oddziaływaniem tych kampanii, znacznie częściej niż ludność Polski ogółem, miały kontakt z różnego rodzaju informacjami i przekazami dotyczącymi sytuacji społecznej i ekonomiczno-zawodowej ON. Kontakt taki deklarowało 46,9% respondentów objętych oddziaływaniem kampanii społecznościach lokalnych oraz 71,5% objętych oddziaływaniem kampanii badanych pracodawców, podczas gdy w badaniu ogólnopolskim kontakt z różnego rodzaju informacjami i przekazami dotyczącymi ON miało 32,1% respondentów.

16. Czy w trakcie opracowywania przekazów uwzględniano analizę sposobu ich dekodowania przez odbiorców przekazu?

Przeprowadzenie analizy sposobu dekodowania, którą wykorzystano dla opracowania przekazów, zadeklarowano w połowie objętych badaniem terenowym kampanii.

17. Czy w trakcie opracowywania "promotion mix" wykorzystywano analizy i badania dotyczące skuteczności oddziaływania mediów wśród grup docelowych?

Przy wyborze użytych w kampanii środków, projekty w wąskim zakresie korzystały z profesjonalnych narzędzi opracowywania „promotion mix”. W dobrej sytuacji pod tym względem znaleźli się projektodawcy, którzy przy wdrażaniu swoich kampanii mogli współpracować z agencjami reklamowymi. Inne zespoły projektowe w planowaniu mediów opierały się na swoim doświadczeniu lub korzystały z konsultacji dziennikarzy i „ludzi z branży”, posiadających odpowiednie doświadczenie oraz dostęp do wyników badań zasięgu mediów.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


13

18. Czy planując kampanie zaprojektowano kanały sprzężeń zwrotnych (autoewaluacje projektów)? Jaka jest jakość tych kanałów?

74,4% projektów kampanii zaplanowało zastosowanie oceny jej efektów. Opisy tych przedsięwzięć zawarte we wnioskach projektowych są często ogólnikowe i nieprecyzyjne. Nie zawsze można uznać, że autor kampanii przy pomocy badania, które zaplanował, rzeczywiście mógł uzyskać informacje, na których mu zależało.

19. Czy i jakimi metodami mierzono oddziaływanie kampanii? Najczęściej stosowanym sposobem sprawdzania, na ile udało się zrealizować założone cele, było przeprowadzanie różnego rodzaju badań ankietowych, skierowanych do grup docelowych kampanii. Drugim, po ankiecie, sposobem pomiaru stopnia realizacji celów określonych w ramach kampanii informacyjno-promocyjnych było monitorowanie realizacji zaplanowanych w projekcie działań (liczba rozdystrybuowanych publikacji, liczba uczestników przedsięwzięć, itp.). W celu pomiaru oddziaływania kampanii analizowano również statystyki typu liczba odwiedzin stron internetowych, czy oglądalność programów TV.

20. Jaka jest skuteczność przeprowadzonych kampanii w świetle reakcji publiczności docelowej (wyników badań autoewaluacyjnych)?

Wyniki prowadzonych badań zostały opisane na bardzo różnym poziomie ogólności w ramach poszczególnych projektów. W niektórych przypadkach są to stwierdzenia lakoniczne. W innych przypadkach, wyniki badań prowadzonych w ramach realizowanych projektów kampanii informacyjno-promocyjnych wykazują pewne zmiany w wiedzy, świadomości oraz zachowaniach grup docelowych kampanii. Deklarowane zmiany są najsilniejsze, kiedy są badane bezpośrednio w ramach imprez organizowanych w czasie trwania projektu, natomiast słabną, kiedy są badane w jakiś czas po zakończeniu oddziaływania kampanii lub w sytuacjach bezpośrednio nie związanych z imprezami toczącymi się w trakcie kampanii (sondy uliczne).



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


14

21. Jakie czynniki i działania sprzyjają wysokiej skuteczności kampanii informacyjno - promocyjnych?

Do czynników i działań najbardziej sprzyjających wysokiej skuteczności kampanii należały: dobrze przygotowany i zaangażowany zespół projektowy, wcześniejsze doświadczenia we wdrażaniu projektów, właściwe zaplanowanie kampanii, dobre zarządzanie projektem, nawiązanie współpracy i uzyskanie wsparcia interesariuszy (zwłaszcza ze strony środowisk ON), dobrze zdefiniowane przekazy, użycie różnorodnych środków przekazu, prawidłowo zaplanowane budżety oraz sprawna współpraca z Instytucją Wdrażającą w zakresie rozliczania finansowego projektu.

22. Jakie czynniki stanowią barierę skuteczności we wdrażaniu kampanii informacyjno - promocyjnych?

Podstawowymi barierami skuteczności we wdrażaniu kampanii były: nieefektywne kierowanie projektami, brak doświadczenia zespołów projektowych w zakresie działań informacyjno-promocyjnych oraz wykorzystywania (rozliczania) środków publicznych, błędy w określeniu celów bezpośrednich kampanii, błędy w określeniu celów operacyjnych, nietrafny dobór środków i narzędzi przekazu, niska jakość sprawozdawczości po stronie projektodawców, niedostatek wsparcia merytorycznego dla projektodawców ze strony Instytucji Wdrażającej, zła komunikacja pomiędzy IW a beneficjentami, niedoszacowanie budżetów we wnioskach projektowych.

23. Czy występowały zakłócenia komunikacyjne ograniczające oddziaływanie kampanii na audytorium docelowe? Jakiego rodzaju? Czy je identyfikowano?

Na podstawie zebranego materiału nie można stwierdzić występowania tego rodzaju zakłóceń. Zdaniem beneficjentów tego rodzaju problemy nie wystąpiły w zrealizowanych kampaniach.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


15

24. Czy i jakie problemy związane z zarządzaniem i funkcjonowaniem zespołów projektowych występują we wdrażaniu i finansowaniu projektów - kampanii informacyjno - promocyjnych?

W trakcie badania, w części projektów stwierdzono występowanie następujących problemów: małe doświadczenie zespołów projektowych w zakresie realizacji kampanii informacyjno-promocyjnych, brak doświadczenia zespołów w zakresie zarządzania projektami oraz w zakresie wykorzystywania środków publicznych, niedostatki związane z wykonywaniem funkcji kierowniczych w zespołach projektowych (dekompozycja odpowiedzialności i niedostatek nadzoru).

4 Użyteczność

25. Jak stworzone w ramach Działania 1.4 możliwości w zakresie zmiany niekorzystnych zjawisk świadomościowych wobec osób niepełnosprawnych zostały wykorzystane na poziomie regionalno - lokalnym przez uprawnionych projektodawców?

Wyniki badania ankietowego ukazują znaczący korzystny wpływ realizowanych w ramach Działania 1.4 SPO RZL kampanii na postawy objętych badaniem społeczności regionalno-lokalnych oraz pracodawców, co upoważnia do pozytywnej oceny użyteczności zrealizowanych przedsięwzięć.

26. Jakie cechy kampanii promocyjnych sprzyjają (są użyteczne) oczekiwanym zmianom postaw społecznych ważnych z perspektywy procesu integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych?

W świetle zebranego materiału empirycznego wydaje się, że ustalony znaczący wpływ kampanii informacyjno-promocyjnych na poglądy i postawy osób objętych tymi kampaniami jest w podstawowej mierze skutkiem: dużej skali kampanii, zastosowania w procesie oddziaływania szerokiego repertuaru mediów i form komunikacji oraz długiego czasu trwania kampanii.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


16

5 Efektywność

27. Jaka jest efektywność różnych form realizowanych w skali lokalnej działań informacyjno - promocyjnych służących kształtowaniu takich postaw?

W świetle wyników badania ankietowego, uzyskane w świadomości grup docelowych zmiany w pełni uzasadniają koszty poniesione na zrealizowanie kampanii. W świetle materiału zgromadzonego w toku badania terenowego można mówić o szczególnie korzystnej relacji pomiędzy ponoszonymi nakładami a uzyskiwanymi efektami, w przypadku bezpośrednich kanałów komunikacji.

28. Jak ustalane były budżety kampanii? W przypadku większości projektów budżety zostały ustalone w sposób prawidłowy, z uwzględnieniem przyjętych założeń dotyczących wielkości zespołu projektowego, zakresu zaplanowanych działań projektowych oraz zaplanowanych środków i narzędzi przekazu. Z wywiadów z koordynatorami wynika, że ustalając budżety opierano się na dostępnej wiedzy o rynkowych cenach usług medialnych oraz o wysokości wynagrodzeń specjalistów.

29. Czy wystąpiły finansowe problemy ograniczające skuteczność realizowanych kampanii informacyjno - promocyjnych?

W przypadku kilku kampanii wystąpiło zjawisko niedoszacowania budżetu. Miało to miejsce w przypadku zespołów projektowych o niedostatecznym doświadczeniu merytorycznym i projektowym.

30. Jak kształtują się relacje pomiędzy kosztami a efektami kampanii? Czy można by osiągać przybliżone efekty w połączeniu z mniejszymi kosztami? Czy można by osiągać lepsze rezultaty przy ponoszonych kosztach?

Można ocenić, że uzyskane efekty są mniej więcej na miarę poniesionych kosztów. Wydaje się jednocześnie, że można by uzyskać większe efekty (w zakresie zmiany postaw) przy poniesionych nakładach, gdyby kampanie były kierowane do mniejszej liczby grup docelowych dzięki czemu uzyskano by możliwość intensywniejszego oddziaływania na adresatów kampanii.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


17

6 Trwałość

31. Czy osiągnięte w rezultacie przeprowadzonych kampanii zmiany postaw społecznych ich docelowych odbiorców mają charakter trwały?

W świetle opinii ekspertów można mówić o względnie trwałych rezultatach. Także przedstawiciele środowiska ON uważają, że zrealizowane kampanie informacyjno-promocyjne przyczyniły się do zmiany klimatu i postaw wobec osób niepełnosprawnych, ale proces ten jest powolny, a dotychczas zrealizowane działania wymagają kontynuacji.

32. Jakie warunki i okoliczności sprzyjają uzyskiwaniu trwałej zmiany postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych?

Eksperci, ale także przedstawiciele środowiska ON, zwracają uwagę, że dla uzyskania trwałego efektu w zakresie zmiany postaw społecznych wobec ON, decydujące znaczenie posiada nieustanne oddziaływanie na sferę świadomości społecznej, polegające m.in. na cyklicznym powtarzaniu kampanii informacyjno-promocyjnych, przełamujących negatywny stereotyp ON. Z przeprowadzonej ewaluacji można wysnuć wniosek, że ważne znaczenie dla tych zmian posiada skala, intensywność oraz czas trwania prowadzonych kampanii.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


18

2. Wnioski i rekomendacje

W wyniku przeprowadzonego badania ewaluacyjnego sformułowano szereg

wniosków i rekomendacji, dotyczących czterech obszarów:

1. przygotowywania kampanii informacyjno-promocyjnych w aspekcie

organizacyjnym,

2. merytorycznego przygotowywania koncepcji kampanii,

3. wdrażania kampanii przez beneficjentów,

4. roli instytucji wdrażających projekty.

Rekomendacje zostały przygotowane z myślą o potrzebach podmiotów,

zaangażowanych w proces absorpcji środków w latach 2008 – 2013, szczególnie zaś


Wnioski Rekomendacje

Przygotowywanie kampanii w aspekcie organizacyjnym

1. Niedostateczne przygotowanie zespołów projektowych w zakresie przygotowywania i wdrażania kampanii informacyjno-promocyjnych.

Przywiązywanie w procesie oceny wniosków projektowych należytej uwagi do kompetencji merytorycznych zespołów projektowych. Właściwy dobór kadry do zespołów projektowych.

2. Słaba znajomość dokumentów programowych (SPO RZL) wśród zespołów projektowych.

Prowadzenie szkoleń dla zespołów projektowych, przygotowujących do rozumienia roli projektów we wdrażaniu programów społecznych.

3. Niedostateczne przygotowanie zespołów projektowych w dziedzinie zarządzania projektami, w tym w zakresie sprawozdawczo – rozliczeniowym oraz prawa zamówień publicznych.

Przywiązywanie w procesie oceny wniosków projektowych należytej uwagi do kompetencji merytorycznych zespołów projektowych. Właściwy dobór kadry do zespołów projektowych. Prowadzenie szkoleń dla zespołów projektowych.

4. Niedostateczne uspołecznienie procesu przygotowania projektów; brak praktyki powoływania grup projektowych, złożonych

Upowszechnienie praktyki powoływania grup projektowych, jako jednego z podstawowych standardów zarządzania projektami.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


19


z przedstawicieli podstawowych interesariuszy.

5. Niedostateczne wsparcie konsultingowo – eksperckie dla zespołów projektowych.

Upowszechnienie praktyki szerokiego angażowania dobrze dobranych ekspertów w procesie opracowywania wniosków projektowych.

6. Błędy w formowaniu składu i struktury zespołów projektowych.

Opracowanie standardów organizacji zespołów projektowych.

Merytoryczne przygotowywanie koncepcji kampanii

7. Złe przygotowanie planistyczne kampanii.

Przywiązywanie w procesie oceny wniosków projektowych należytej uwagi do założeń planistycznych. Eksperckie wsparcie w procesie oceny wniosków projektowych. Poprawa jakości składanych wniosków projektowych.

8. Błędy w określaniu problemu kluczowego projektu.

Przywiązywanie w procesie oceny wniosków projektowych należytej uwagi do identyfikacji problemu kluczowego. Eksperckie wsparcie w procesie oceny wniosków projektowych. Poprawa jakości składanych wniosków projektowych.

9. Błędy w określaniu bezpośrednich celów projektu.

Przywiązywanie w procesie oceny wniosków projektowych należytej uwagi do jakości bezpośrednich celów projektu. Eksperckie wsparcie w procesie oceny wniosków projektowych. Poprawa jakości składanych wniosków projektowych.

10. Niedostateczny poziom rozpoznania diagnostycznego w procesie przygotowywania kampanii; brak identyfikacji świadomości docelowego audytorium.

Egzekwowanie wymogu właściwego, opartego na dowodach merytorycznych opracowania założeń kampanii, w tym obowiązkowej identyfikacji świadomości docelowego audytorium.

11. Błędy w określaniu operacyjnych (zadaniowych) celów projektu i sposobów ich osiągania.

Przywiązywanie w procesie oceny wniosków projektowych należytej uwagi do jakości operacyjnych celów projektu. Eksperckie wsparcie w procesie oceny wniosków projektowych. Poprawa jakości składanych wniosków projektowych.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


20


12. Za szeroki zakres kampanii (nadmiar grup docelowych oraz zbyt szeroki, niedostatecznie sprecyzowany, przekaz).

Przywiązywanie w procesie oceny wniosków projektowych należytej uwagi do określonego w założeniach zakresu kampanii. Eksperckie wsparcie w procesie oceny wniosków projektowych. Poprawa jakości składanych wniosków projektowych.

13. Homogeniczne postrzeganie kategorii osób niepełnosprawnych oraz niedostrzeganie społecznego zróżnicowania postaw wobec ON

Przywiązywanie w procesie oceny wniosków projektowych należytej uwagi do określonego w założeniach kampanii przedmiotu przekazu. Eksperckie wsparcie w procesie oceny wniosków projektowych. Poprawa jakości składanych wniosków projektowych.

14. Uproszczona metoda opracowywania przekazów.

Obowiązek prezentowania projektów przekazów we wnioskach projektowych. Przywiązywanie w procesie oceny wniosków projektowych należytej uwagi do zaproponowanych w założeniach kampanii przekazów. Eksperckie wsparcie w procesie oceny wniosków projektowych. Poprawa jakości składanych wniosków projektowych.

15. Uproszczona metoda doboru środków i form przekazu oraz planowania emisji i edycji.

Obowiązek precyzyjnego prezentowania planowanych środków i form przekazu we wnioskach projektowych. Przywiązywanie w procesie oceny wniosków projektowych należytej uwagi do zaproponowanego w założeniach kampanii planu medialnego. Eksperckie wsparcie w procesie oceny wniosków projektowych. Poprawa jakości składanych wniosków projektowych.

Wdrażanie kampanii przez beneficjentów

16. Dekompozycja odpowiedzialności za wdrożenie projektów w zespołach projektowych; ograniczenia funkcji kierowniczych.

Opracowanie standardów organizacji zespołów projektowych.

17. Zakłócenia w wypełnianiu funkcji sprawozdawczo-rozliczeniowych.

Prowadzenie szkoleń dla zespołów projektowych.

18. Niedostatecznie rozwinięte relacje Upowszechnienie praktyki powoływania



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


21


i współpraca z interesariuszami projektu.

grup projektowych, jako jednego z podstawowych standardów zarządzania projektami.

19. Zakłócenia w relacji beneficjent – Instytucja Wdrażająca.

Opracowanie rozwiązań chroniących prawa beneficjentów.

20. Niedocenianie roli monitorowania i ewaluacji.

Upowszechnienie standardu monitorowania i ewaluacji projektów. Szkolenia dla kierowników projektów oraz kadry kierowniczej beneficjentów.

Rola instytucji wdrażających projekty

21. Brak funkcji nadzoru i wsparcia merytorycznego.

Przygotowanie merytoryczne i organizacyjne właściwych instytucji wdrożeniowych do podjęcia zadań wsparcia i nadzoru merytorycznego nad realizacją projektów.

22. Zakłócenia procesu komunikacji z beneficjentami.

Opracowanie rozwiązań chroniących prawa beneficjentów.

23. Zakłócenia w rozliczaniu projektów. Opracowanie rozwiązań chroniących prawa beneficjentów.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


22

Część I. Założenia i metodologia badania

3. Cel, przedmiot i kontekst badania ewaluacyjnego

3.1. Cel badania i kryteria ewaluacyjne

Zgodnie z SIWZ, głównym celem badania było uzyskanie oceny dotyczącej

przebiegu i rezultatów realizacji licznej grupy projektów, wdrażanych w ramach

Działania 1.4 SPO RZL, poświęconych zmianie postaw społecznych wobec osób

niepełnosprawnych na poziomie regionalno – lokalnym poprzez kampanie

informacyjno – promocyjne skierowane do pracodawców, środowisk pracowniczych,

społeczności lokalnych i decydentów.

W ramach badania ustalono stan w zakresie jakości i efektów prowadzonych działań

projektowych, zidentyfikowano główne uwarunkowania tego stanu oraz dokonano

oceny zarówno przebiegu projektów, jak i ich wyników. Szczegółowe cele badania

ewaluacyjnego zostały przyjęte ze względu na konieczność uzyskania odpowiedzi na

pytania badawcze oraz dokonania oceny projektów w oparciu o następująco

zdefiniowane w SIWZ kryteria oceny:

Nr kryterium

Nazwa kryterium

Ogólny opis kryterium (wg SIWZ)

1 Trafność - w jakim stopniu przyjęte w projektach cele odpowiadają dokumentom programowym oraz stosownym wymogom i potrzebom?

2 Spójność – w jakim stopniu cele projektowe skoordynowane zostały ze sposobem ich realizacji?

3 Skuteczność – w jakim stopniu projekty osiągają założone cele ogólne i szczegółowe?

4 Użyteczność - czy i w jakim stopniu projekty przyczyniają się do rozwiązywania stosownych problemów?

5 Efektywność - jaka jest „ekonomiczność” projektów (jaki jest stosunek ponoszonych nakładów do uzyskiwanych efektów)?

6 Trwałość - w jakim stopniu realizowane projekty mają szanse przyczynić się do trwałego ukształtowania nowych standardów w instytucjach, firmach i organizacjach zaangażowanych w proces integracji zawodowej osób niepełnosprawnych oraz do zmiany postaw społecznych na poziomie regionalno - lokalnym?



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


23

Dla potrzeb realizacji badania, zaproponowane w SIWZ kryteria oceny

skonkretyzowano w następujący sposób:

1. Trafność, czyli stopień w jakim przyjęte w projektach cele odpowiadają potrzebom

w zakresie zmiany postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych wśród

pracodawców, ich pracowników, społeczności lokalnych i decydentów.

2. Spójność, czyli stopień w jakim cele projektowe (cele kampanii informacyjno -

promocyjnych) skoordynowane zostały ze sposobem ich realizacji (z planami

kampanii, z założeniami budżetowymi i czasowymi, z zastosowanymi formami

i instrumentami itp.),

3. Skuteczność, czyli stopień w jakim zrealizowane kampanie informacyjno -

promocyjne osiągnęły zaplanowane cele ogólne i szczegółowe.

4. Użyteczność, czyli stopień w jakim zrealizowane kampanie przyczyniły się do

zmiany postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych wśród grup

docelowych.

5. Efektywność, czyli "ekonomiczność" podejmowanych przedsięwzięć

informacyjno-promocyjnych (rozumiana jako stosunek ponoszonych nakładów do

uzyskiwanych efektów),

6. Trwałość, czyli stopień w jakim osiągnięte zmiany postaw społecznych

docelowych odbiorców przeprowadzonych kampanii mogą mieć charakter trwały.

Jednym z celów badania było także wypracowanie rekomendacji dotyczących

warunków, czynników oraz metod działania sprzyjających opracowywaniu

i wdrażaniu skutecznych i efektywnych projektów poświęconych zmianie postaw

społecznych wobec osób niepełnosprawnych na poziomie regionalno – lokalnym.

Badanie zostało wykonane z myślą o potrzebach podmiotów, które zamierzają

zaangażować się w proces absorpcji środków dla celów integracji społecznej

i zawodowej osób niepełnosprawnych w latach 2008 – 2013, szczególnie zaś




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


24

3.2. Kontekst badania – Działanie 1.4 SPO RZL

Przystępując do opracowania koncepcji teoretycznej i propozycji badawczej badania

będącego przedmiotem zamówienia, Wykonawca przeanalizował zasadnicze rysy

kontekstu, w jakim to zamówienie zostało przygotowane i w jakim następnie zostało

wykonane badanie. Celem tej analizy było wydobycie ważnych uwarunkowań

podjęcia planowanej ewaluacji, które powinny zostać uwzględnione w projekcie

badawczym po to, aby zapewnić jej wysoką przydatność. W wyniku przeprowadzonej

analizy Wykonawca uznał, że w przygotowaniu koncepcji teoretycznej i metodologii

badania należało wziąć pod uwagę następujące okoliczności.

1. Analizy socjologiczne wykluczenia społecznego osób niepełnosprawnych

wskazują, że wśród zasadniczych czynników tego wykluczenia znajdują się opinie,

poglądy i postawy społeczeństwa wobec zjawiska niepełnosprawności. Czynnik ten

stanowi szczególnie silną barierę w procesie aktywizacji zawodowej osób

niepełnosprawnych (zwłaszcza o umiarkowanym i znacznym stopniu

niepełnosprawności). Negatywny stereotyp osoby niepełnosprawnej, jako pracownika

jest źródłem niechęci pracodawców do zatrudniania takich osób, zaś w środowiskach

pracowniczych stanowi źródło niechęci pełnosprawnych pracowników do

podejmowania współpracy z pracownikami niepełnosprawnymi. Ważnym elementem

wstępującej w świadomości społecznej bariery jest także brak wiedzy na temat

zjawiska niepełnosprawności i położenia osób niepełnosprawnych oraz brak

umiejętności nawiązywania i utrzymywania relacji z osobami niepełnosprawnymi.

2. Przełamywanie barier świadomościowych zostało uznane za ważne zadanie

w ramach Działania 1.4 Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów

Ludzkich – Integracja Zawodowa i Społeczna Osób Niepełnosprawnych. Instytucją

wdrażającą to Działanie był Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób

Niepełnosprawnych.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


25

3. Celem ogólnym Działania 1.4 SPO RZL było „zwiększanie stopnia przygotowania

zawodowego i poprawy zdolności do uzyskania zatrudnienia przez osoby

o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, budowanie potencjału

oraz tworzenie nowych oraz doskonalenie istniejących instrumentów, zwiększających

możliwości osób niepełnosprawnych na rynku pracy. Pomoc ukierunkowano na

osoby po raz pierwszy wchodzące na rynek pracy lub długotrwale bezrobotne, albo

doświadczające największych problemów z wejściem na rynek pracy”. Należy

podkreślić, że Działanie 1.4 miało przyczyniać się do adaptacji osób

niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy. Osiągnięciu celu Działania 1.4 służyła

realizacja 21 różnych typów projektów.

W ramach Działania 1.4 SPO RZL wyodrębnione zostały dwa schematy:

schemat a) „Wsparcie osób o znacznym i umiarkowanym stopniu

niepełnosprawności na otwartym rynku pracy”.

Projekty objęte dofinansowaniem w ramach schematu a) zostały wyłonione

w ramach konkursów organizowanych przez PFRON. Przewidzianymi dla tego

schematu formami wsparcia były: poradnictwo, szkolenia, usługi doradcze, dotacje,

subsydiowane staże pracy, subsydiowane zatrudnienie, badania, informowanie

i promocja, działania towarzyszące, opracowywanie materiałów metodycznych

i informacyjnych oraz pomoc standardowa w ramach tzw. wydatków kwalifikowanych.

Przedmiotem planowanego badania ewaluacyjnego są wybrane projekty realizowane

w ramach schematu a) Działania 1.4 SPO RZL.

Do ubiegania się o współfinansowanie projektów realizowanych w trybie

konkursowym w ramach Działania 1.4 uprawnione zostały: 1) instytucje rynku pracy

(publiczne służby zatrudnienia, OHP, agencje zatrudnienia, instytucje szkoleniowe,

instytucje dialogu społecznego, instytucje partnerstwa lokalnego); 2) inne organizacje

pozarządowe działające na rzecz osób niepełnosprawnych; 3) jednostki samorządu

terytorialnego i ich jednostki organizacyjne; 4) pracodawcy; 5) szkoły – ich organy

założycielskie oraz szkoły wyższe; 6) jednostki naukowe.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


26

schemat b) „Poprawa skuteczności systemu wspierania osób o znacznym

i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności”.

Projekty objęte dofinansowaniem w ramach schematu b) były przygotowywane przez

PFRON i uzyskiwały zatwierdzenie od Komitetu Sterującego dla Priorytetu 1.

Schemat b) przewidywał te same formy wsparcia co schemat a) oraz ponadto: zakup

środków technicznych w celu utworzenia baz danych i portalu. Do ubiegania się

o współfinansowanie projektów realizowanych w trybie pozakonkursowym w ramach

Działania 1.4. uprawniony został PFRON.

Wdrażając Działanie 1.4 dopuszczono łączenie, w ramach jednego wniosku

projektowego, kilku typów projektów pod warunkiem, że było to uzasadnione logiką

projektu i możliwościami beneficjenta. Nie istniało ograniczenie dotyczące liczby

wniosków, które mogą zostać złożone przez jednego beneficjenta. Projekty

w ramach Działania 1.4 SPO RZL mogły być realizowane wyłącznie na terytorium

Rzeczpospolitej Polskiej.

4. W „Uzupełnieniu Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów

Ludzkich 2004-2006” zapisano: „na przeszkodzie w uzyskaniu pracy przez osoby

niepełnosprawne stoją też uprzedzenia i stereotypy. Wiedza pracodawców, zarówno

w zakresie rozwiązań prawnych wspierających zatrudnianie osób

niepełnosprawnych, jak też problemów wynikających z niepełnosprawności jest

zdecydowanie niewystarczająca. Zmiana stosunku pracodawców i pełnosprawnych

pracowników do osób niepełnosprawnych jest jednym z warunków procesu

wyrównywania szans i integracji zawodowej i społecznej. Wyniki dostępnych badań

wyraźnie wskazują na niechęć pracodawców do zatrudniania osób

niepełnosprawnych o poważnych dysfunkcjach, bądź wchodzących po raz pierwszy

na rynek pracy, ze względu na brak doświadczenia zawodowego. (...) Niezbędne jest

zatem oddziaływanie na pracodawców w zakresie zatrudniania osób

niepełnosprawnych, a z drugiej strony upowszechnianie zatrudniania osób

niepełnosprawnych, między innymi poprzez oddziaływanie na osoby pełnosprawne



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


27

i wspieranie pracodawców podejmujących działania informacyjne wobec personelu

w zakresie pracy i współpracy z osobami niepełnosprawnymi”.

W „Uzupełnieniu Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich

2004-2006” za ważne zadanie w ramach Działania 1.4 uznano zmianę postaw

społecznych wobec osób niepełnosprawnych, w szczególności w środowisku pracy,

poprzez:

kampanie informacyjno-promocyjne skierowane do pracodawców oraz ich

pracowników;

kampanie informacyjno-promocyjne skierowane do społeczności lokalnych

i decydentów.

W związku z powyższym zapisem, jednym z typów projektów, które były realizowane

w ramach Działania 1.4 był typ projektu (19): „Zmiana postaw społecznych wobec

osób niepełnosprawnych, w szczególności w środowisku pracy, poprzez kampanie

informacyjno – promocyjne, skierowane do pracodawców, ich pracowników,

społeczności lokalnych i decydentów”. Przedmiotem zrealizowanego badania

ewaluacyjnego były projekty tego typu.

3.3. Przedmiot badania

Jednym z typów projektów, które mogły być realizowane w ramach Działania 1.4 był

typ projektu (19): „Zmiana postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych,

w szczególności w środowisku pracy, poprzez kampanie informacyjno – promocyjne,

skierowane do pracodawców, ich pracowników, społeczności lokalnych

i decydentów”.

Jak informowały „Wytyczne dla beneficjentów ubiegających się o dofinansowanie

projektów w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów

Ludzkich”: „realizacja projektów tego typu powinna przyczyniać się m.in. do:

przełamywania występującego w świadomości pracodawców i pracowników



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


28

pełnosprawnych negatywnego stereotypu osoby niepełnosprawnej, jako pracownika;

do wykorzystania regionalnych i lokalnych mediów dla odpowiedzialnego za poprawę

społeczno-zawodowego położenia osób niepełnosprawnych, przekazywania wiedzy

o prawach osób niepełnosprawnych, o ich potrzebach, możliwościach i dokonaniach

zawodowych; do upowszechniania dobrych praktyk i doświadczeń z obszaru

zatrudniania osób niepełnosprawnych. Realizacja projektów tego typu powinna także

przyczyniać się do eliminowania negatywnych presji o charakterze środowiskowym,

stanowiących barierę dla zdobywania wykształcenia i kwalifikacji oraz podejmowania

zatrudnienia przez osoby niepełnosprawne”.

W ramach Działania 1.4 schemat a) realizowane były 44 projekty (tj. 22% ogółu

projektów) dotyczące zmiany postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych,

w szczególności w środowisku pracy, poprzez kampanie informacyjno – promocyjne

skierowane do pracodawców, pracowników, społeczności lokalnych i decydentów.

Projekty te angażowały 37 163 tys. zł, co stanowi ok. 20% ogółu zakontraktowanych

środków w ramach schematu a) Działania 1.4.

Badaniem ewaluacyjnym zostały objęte 43 projekty zrealizowane w ramach Działania

1.4, jako projekty typu (19). Ta grupa projektów stanowiła przedmiot Fazy I badania:

Lp

.

Nu

me

r p

roje

ktu

Tytuł projektu Nazwa beneficjenta

Sta

tus

be

nefi

cje

nta

Obszar, na którym

projekt był wdrażany (wojew.)

Aktualne terminy realizacji projektu

Typ

pro

jek

tu

po

czą

tek

rea

liza

cji

pro

jek

tu

ko

nie

c

rea

liza

cji

pro

jek

tu

1 10119 „Lepsze jutro. Punkt doradztwa wspierającego

zatrudnienie osób niepełnosprawnych”

Akademia Przedsiębiorczości

Sp. z o.o.

przedsiębiorca lubuskie 01.07.05 28.02.06 19

2 10142 „Elastyczne formy zatrudnienia – szansa na

integrację zawodową niepełnosprawnej

młodzieży”

Fundacja Instytut Spraw Publicznych

osoba prawna niedziałająca

dla zysku

cały kraj 15.07.05 31.05.07 19

3 10177 „Spójrz inaczej – zmiana wizerunku osób

niepełnosprawnych”

Stowarzyszenie Dialog - Współpraca - Rozwój


dla zysku

lubuskie 01.10.05 30.09.06 19



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


29

4 20081 „NGO – sprawni. Niepełnosprawni –

pełnosprawni pracownicy organizacji pozarządowych”

Stowarzyszenie KLON/JAWOR


dla zysku

cały kraj 01.10.05 31.12.07 19

5 30021 „Przyjaźni niepełnosprawnym. Model współpracy na rzecz osób z zaburzeniami psychicznymi"

Łęczyńskie Stowarzyszenie

Ochrony Zdrowia Psychicznego


dla zysku

lubelskie 03.10.05 31.10.06 19, 2

6 30041 „Niepełnosprawny pracownik na otwartym

rynku pracy”

Gmina Miasta Gdynia jednostka sektora

finansów publicznych

pomorskie 01.12.05 28.02.07 1a, 7, 19

7 30043 „Od zrozumienia do zatrudnienia – praca dla

osób chorych psychicznie”

Fundacja Wspierania Rozwoju Społecznego

"LEONARDO"


dla zysku

małopolskie 02.01.06 28.02.07 19

8 30052 „Potrafisz” Fundacja Fuga Mundi osoba prawna niedziałająca

dla zysku

lubelskie 01.09.05 29.02.08 19

9 30066 „Od bierności do aktywności”

Miasto Płock jednostka sektora


mazowieckie 18.11.05 31.03.08 1a, 19

10 30115 „Poszukiwany pracownik. Osoba niepełnosprawna -

tyska kampania informacyjno-promocyjna"

Urząd Miasta Tychy jednostka sektora


śląskie 01.10.05 31.10.06 19

11 30122 „Pracodawco nie bój się niepełnosprawnych”

Fundacja Edukacji Europejskiej


dla zysku

dolnośląskie 01.11.05 30.04.06 19

12 40015 Praca dla niepełnosprawnych szansą

rozwoju Twojego przedsiębiorstwa

Fundacja Wiedzy i Przedsiębiorczości


dla zysku

mazowieckie 15.12.05 28.02.07 19

13 40027 „Co ja tutaj robię? Osoba niepełnosprawna

intelektualnie jako partner społeczny”

Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Zespołem Downa


dla zysku

wielkopolskie 01.12.05 31.05.06 19

14 40054 Kamień Milowy - społeczna akceptacja

niepełnosprawnych na rynku pracy

SINTEK S.C. - J. Barycki, S. Urbanik

przedsiębiorca podkarpackie 01.02.06 30.11.06 1a, 19

15 40066 "Pełnosprawny Sukces. Promocja Nowej Integracji"

Fundacja im. Królowej Polski św. Jadwigi


dla zysku

cały kraj 01.02.06 31.07.07 19

16 40068 "Pracodawca wrażliwy społecznie"

Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych


dla zysku

cały kraj 01.01.06 31.07.06 19

17 40069 "Kampania informacyjno-promocyjna: Czy już nas

znasz?"

Powiat Białogardzki jednostka sektora


zachodniopomorskie

01.03.06 31.03.07 19

18 40071 "Promocja Aktywizacji Zawodowej Osób

Niepełnosprawnych"

Krajowa Izba Gospodarczo – Rehabilitacyjna


dla zysku

cały kraj 01.02.06 31.01.08 19, 3, 6

19 40077 "Poznaj specyfikę nowego pracownika - kampania i

badanie"

Gmina Miejska Głogów jednostka sektora


dolnośląskie 01.02.06 30.11.06 19, 20

20 40105 "Niepełnosprawni są wśród nas"

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w

Namysłowie

jednostka sektora


cały kraj 01.05.06 30.09.07 19

21 40108 "Niepełnosprawny nie znaczy niepotrzebny”

Gmina Miasto Mysłowice

jednostka sektora

śląskie 01.05.06 30.12.06 19



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


30


22 40120 "Media Niepełnosprawnym." Stowarzyszenie Quo Vadis Podkarpacie


dla zysku

podkarpackie 28.04.06 27.07.07 19

23 40127 "Niepełnosprawni-sprawni na rynku pracy"

Gmina Miasta Rzeszów jednostka sektora


podkarpackie 01.07.06 31.12.07 19

24 40139 "Pełnosprawni - Niepełnosprawni kampania

medialna"

Agencja Rozwoju Lokalnego AGROTUR

S.A.


dla zysku

śląskie 15.04.06 29.06.07 19

25 40140 Kroki Ku Pracy - Program Aktywizacji Zawodowej

Osób Niepełnosprawnych

Doradztwo Gospodarcze DGA S.A.

przedsiębiorca śląskie, mazowieckie

01.03.06 29.02.08 1a, 1b, 19

26 40172 "Road show" Ciszewski Public Relations

przedsiębiorca cały kraj 01.03.07 28.02.07 19

27 40181 "Nie pytaj Czy? Ale Jak?" Fundacja Aktywizacji Zawodowej Osób

Niepełnosprawnych "FAZON"


dla zysku

cały kraj 01.05.06 31.10.06 19

28 40186 "Pracodawco nie bój się niepełnosprawnych II"

Stowarzyszenie Wspierania Ruchu

Aktywności Lokalnej "Forum Wałbrzyskie"


dla zysku

dolnośląskie 01.07.06 31.12.06 19

29 40188 Od zrozumienia do akceptacji i zatrudnienia - kampania informacyjno -

promocyjna

Fundacja Wspierania Polskiego Rolnictwa


dla zysku

wielkopolskie 01.06.06 30.06.07 19

30 40197 "Zdolni do pracy kampania informacyjno-promocyjna"

Powiat Kędzierzyńsko - Kozielski

jednostka sektora


opolskie 03.04.06 30.03.07 19

31 40207 "Niepełnosprawni są wśród nas"

Starostwo Powiatowe w Sławnie

jednostka sektora


zachodniopomorskie

04.05.06 31.03.08 19

32 40208 "Środowisko pracy przyjazne

niepełnosprawnym" -kampania społeczna w

Bielsku- Białej

Urząd Miejski w Bielsku Białej

jednostka sektora


śląskie 03.04.06 29.12.06 19

33 40232 Pomagasz niepełnosprawnemu,

pomagasz sobie

Gmina Zawichost jednostka sektora


świętokrzyskie

01.06.06 31.05.07 19

34 40266 "Kuźnia. Warsztaty integracji społeczno-

zawodowej niewidomych twórców i artystów"

Polski Związek Niewidomych Zarząd

Główny


dla zysku

cały kraj 01.05.06 31.03.08 14, 19

35 50001 "Niepokonani" Polska Agencja Rozwoju Turystyki S.A.


36 50057 Pracodawco! Daj Szanse Niepełnosprawnemu-

Kampania Informacyjno Promocyjna Radia Piekary

Miejski Dom Kultury w Piekarach Śląskich

jednostka sektora


śląskie 01.09.06 15.03.08 19

37 50090 „Zmiana postaw społecznych drogą do

zatrudnienia osób niepełnosprawnych”

Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji


dla zysku

cały kraj 01.08.06 30.04.08 19

38 50091 Integracja-Praca. Wydawnicza kampania

informacyjno-promocyjna

Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji


dla zysku

cały kraj 01.07.06 31.03.08 19



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


31

39 50100 Z WTZ do pracy - rozwiązania systemowe"

Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem

Umysłowym


dla zysku

cały kraj 01.08.06 30.11.06 19

40 50103 Europejskie modele aktywizacji zawodowej osób

z niepełnosprawnością intelektualną

Polskie Stowarzyszenie na rzecz osób z upośledzeniem

umysłowym


dla zysku

cały kraj 01.07.06 31.08.07 19

41 50115 "Kampania informacyjno - promocyjna: Zatrudnij niepełnosprawnego"

Akademickie Inkubatory

Przedsiębiorczości


dla zysku

cały kraj 01.09.06 31.08.07 19

42 50157 Rynek pracy - równe szanse Powiat Leżajski jednostka sektora


podkarpackie 01.12.06 31.03.08 1a, 1b, 19

43 50179 W pełni zaradni Grupa Eskadra Sp. z o.o.


Z analizy został wyłączony jeden projekt zakwalifikowany do kategorii projektów typu

19, ze względu na jego odrębność w stosunku do specyfiki kampanii informacyjno-

promocyjnych:

40242 "Ośrodek poradnictwa zawodowego dla osób niepełnosprawnych"

Stowarzyszenie Centrum Informacji Społecznej CIS w

Przemyślu

osoba prawna niedziałająca dla

zysku

podkarpackie 01.04.06 31.03.08 1a, 19

W grupie 43 projektów podstawową kategorię (62,8%) stanowiły projekty

prowadzone w skali regionalno – lokalnej.

Podstawowym rodzajem beneficjenta projektów typu (19) były organizacje

pozarządowe – zrealizowały one łącznie 24 projekty kampanii informacyjno-

promocyjnych, co stanowi 55,8% ogółu tej grupy projektów. Co druga z nich

przeprowadziła kampanię regionalno – lokalną. Spośród wszystkich zrealizowanych

projektów typu (19) – 16 (37,2%) dotyczyło kampanii ogólnokrajowych.

Lp. Status beneficjenta Liczba projektów ogólno -krajowych

Liczba projektów regionalno - lokalnych

Liczba projektów razem

1. Przedsiębiorca 3 3 6

2. Osoba prawna niedziałająca dla zysku

12 11 23

3. Jednostka sektora finansów publicznych

1 13 14

Razem 16 27 43



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


32

Jedną trzecią regionalno – lokalnych kampanii informacyjno – promocyjnych

zrealizowanych w ramach Działania 1.4 przeprowadzono w dwóch województwach:

śląskim i podkarpackim. W każdym z tych województw zrealizowano po 5 tego

rodzaju projektów. Po 3 projekty zrealizowano w województwie wielkopolskim

i dolnośląskim. W czterech województwach: łódzkim, kujawsko-pomorskim,

warmińsko-mazurskim oraz podlaskim – nie zrealizowano żadnej regionalno -

lokalnej kampanii.

Lp. Zasięg projektu

(województwo) Liczba projektów

Liczba projektów typu 19 (wyłącznie)

Liczba projektów „mieszanych”

1. Cały kraj 16 14 2

2. Śląskie 6 5 1

3. Podkarpackie 4 2 2

4. Dolnośląskie 3 2 1

5. Wielkopolskie 2 2 -

6. Mazowieckie 2 1 1

7. Lubelskie 2 1 1

8. Zachodnio-pomorskie 2 2 -

9. Lubuskie 2 2 -

10. Małopolskie 1 1 -

11. Pomorskie 1 - 1

12. Świętokrzyskie 1 1 -

13. Opolskie 1 1 -

14. Łódzkie - - -

15. Kujawsko-pomorskie - - -

16. Warmińsko-Mazurskie - - -

17. Podlaskie - - -

Razem lokalnych 27 20 7

Razem 43 34 9



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


33

Zdecydowaną większość (79,0%) w całej grupie projektów – kampanii informacyjno –

promocyjnych stanowiły projekty jednotypowe. Wśród projektów „mieszanych”

najczęściej kampanię informacyjno - promocyjną łączono z doradztwem /

poradnictwem zwiększającym potencjał zawodowy osób niepełnosprawnych.

Lp. Typ projektu Liczba projektów

1. 19 (kampanie informacyjno – promocyjne)

34

2. 19 + 2 (kampanie informacyjno – promocyjne + szkolenia dla otoczenia współpracującego z osobami niepełnosprawnymi)

1

3. 19 + 3 + 6 (kampanie informacyjno – promocyjne + szkolenia dla pracodawców)

1

4. 19 + 20 (kampanie informacyjno – promocyjne + badania i ekspertyzy w obszarze rehabilitacji zawodowej ON)

1

5. 19 + 1a (kampanie informacyjno – promocyjne + doradztwo / poradnictwo zwiększające potencjał zawodowy ON)

2

6. 19 + 1a + 1b (kampanie informacyjno – promocyjne + doradztwo / poradnictwo zwiększające potencjał zawodowy ON + warsztaty psychologiczne podnoszące zdolność do zatrudnienia ON)

2

7. 19 + 1a + 7 (kampanie informacyjno – promocyjne + doradztwo / poradnictwo zwiększające potencjał zawodowy ON + szkolenia dla doradców zawodowych i innych usługodawców)

1

8. 19 + 14 (kampanie informacyjno – promocyjne + subsydia dla organizacji non-profit)

1

Wśród projektów regionalno – lokalnych przeważały kampanie trwające od 13 do 18

miesięcy. Natomiast wśród projektów ogólnokrajowych relatywnie znacznie częściej

realizowano kampanie trwające ponad 18 miesięcy.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


34

Lp. Czas trwania projektu (w miesiącach)

Liczba projektów ogólnokrajowych

Liczba projektów regionalno - lokalnych

Liczba projektów razem

1. Do 6 2 3 5

2. 7 – 12 3 8 11

3. 13 – 18 4 12 16

4. 19 – 24 6 3 9

5. 25 i więcej 1 1 2

Razem 16 27 43

W świetle przeprowadzonej analizy grupy 43 projektów stwierdzono, że w doborze

próby badawczej do badania terenowego powinno się i można uwzględnić (por.

Rys. 2):

zróżnicowanie pomiędzy projektami kampanii informacyjno – promocyjnych

wdrażanymi w skali regionalno – lokalnej oraz ogólnokrajowej;

zróżnicowanie pomiędzy projektami realizowanymi przez 3 typy beneficjentów:

organizacje pozarządowe, samorządy i przedsiębiorców;

zróżnicowanie pomiędzy projektami krótkookresowymi (do 12 miesięcy),

średniookresowymi (13 – 18 miesięcy) i długookresowymi (powyżej 18

miesięcy).

Rys. 2. Zróżnicowanie projektów ze względu na zasięg, czas trwania projektu i typ beneficjenta

5

4

7

3

12

1

11

12

4

3

11

13

0 5 10 15 20 25

krótkookresowe

średniookresowe

długookresowe

przedsiębiorca

NGO

samorząd

Czas

trw

an

ia

pro

jektu

Sta

tus

ben

efic

jen

ta

Kampanie ogólnokrajowe Kampanie regionalno-lokalne



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


35

3.4. Ograniczenia procesu ewaluacyjnego

W trakcie przeprowadzania badania napotkano na trudności realizacyjne.

W przypadku dziewięciu z dwudziestu projektów zaplanowanych do case study

rozpoczęcie badania terenowego musiało rozpocząć się z kilkudniowym

opóźnieniem, co wyniknęło z następujących okoliczności:

– w przypadku projektu nr 40071 koordynator projektu umówił się z badaczem

CBOS, a następnie w dniu spotkania badacz uzyskał informację, że koordynator

wyjechał;

– w przypadku projektu nr 10177 kierownik projektu potwierdził udział w badaniu

i umówił się na ponowny kontakt z badaczem w celu ustalenia godzin

przeprowadzenia wywiadów i analizy dokumentacji; w wyznaczonym terminie

w siedzibie stowarzyszenia włączał się automat telefoniczny, nie odpisywano

także na mailowe próby nawiązania współpracy;

– w przypadku projektów nr 30115, nr 40108 i nr 40232 koordynatorzy i osoby

zarządzające projektami znajdowały się na wyjazdach służbowych

i zaproponowały możliwe terminy spotkań w dniach 28 -29 sierpnia br.;

– w przypadku projektu nr 50057 w ostatniej chwili odwołano spotkanie;

– w przypadku projektów 40172, nr 40197 i nr 50090 okazało się, że koordynatorzy

i członkowie zespołów projektowych nie pracują już w instytucjach, które

zrealizowały projekty; odnalezienie respondentów, z którymi zaplanowano

przeprowadzenie badania zajęło kilka dodatkowych dni.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


36

4. Teoretyczne założenia badania i pytania badawcze

4.1. Ramy teoretyczne badania

Za teoretyczne ramy realizowanego badania ewaluacyjnego zostały przyjęte: teoria

postaw społecznych oraz teoria komunikacji społecznej. Te dwie teorie są bowiem

bardzo dobrą podstawą do prowadzenia badań, analiz i ewaluacji przebiegu oraz

rezultatów kampanii informacyjno - promocyjnych.

Teoria postaw społecznych

Warto zwrócić uwagę, że teorię tę przyjęto za podstawę sformułowania nazwy dla

typu projektu (19), jako "zmiany postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych

(...) poprzez kampanie informacyjno - promocyjne skierowane do pracodawców, ich

pracowników, społeczności lokalnych i decydentów". Zastosowane ujęcie lokuje

projekty reprezentujące typ (19) jako przedsięwzięcia z zakresu marketingu

społecznego.

W realizowanym badaniu ewaluacyjnym postawa została ujęta, jako "predyspozycja

do motywowanego zachowania w odniesieniu do danego obiektu" (Th. M. Newcomb,

R.H.Turner, Ph.E. Converse, Psychologia społeczna, PWN, s. 61). W procesie

badawczym (przy konstruowaniu narzędzi badawczych oraz w procesie analizy

i interpretacji wyników) teoria postaw została wykorzystywana w jej tzw.

wielowymiarowej wersji (E. Aronson, T.D. Wilson, R.M. Akert, Psychologia

Społeczna, Zysk i S-ka, s. 314), która wyróżnia w postawach trzy podstawowe

komponenty: komponent poznawczy (obejmujący poznanie i przekonania),

komponent emocjonalny (reakcje emocjonalne wobec przedmiotu postawy) oraz

komponent behawioralny (działania i dające się zaobserwować zachowania wobec

przedmiotu postawy).

Typ projektu (19) i zrealizowane w ramach tego typu konkretne projekty kampanii

informacyjno - promocyjnych ściśle wiążą się z założeniem (popartym społecznym



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


37

doświadczeniem), że ludzi można w taki bądź inny sposób nakłonić do "zmiany ich

umysłów" (innymi słowy do zmiany postaw), zaś w rezultacie tego do zmiany ich

zachowań i działań. Tytuł typu projektu (19) zakłada również, że skutecznym

czynnikiem zmiany postaw mogą być kampanie informacyjno - promocyjne.

To ostatnie założenie także znajduje potwierdzenie w doświadczeniu społecznym,

podobnie jak i inne stwierdzenie, mówiące o tym, że wpływ kampanii informacyjno -

promocyjnych może być bardzo zróżnicowany pod względem skuteczności wpływu

na zmianę postaw. Dla oceny i analizy czynników skuteczności wpływu kampanii

informacyjno - promocyjnych w zakresie zmiany postaw społecznych powszechnie

wykorzystywana jest teoria komunikacji społecznej.

Teoria komunikacji społecznej

W realizowanym badaniu ewaluacyjnym wykorzystano procesowe ujęcie komunikacji

(Ph. Kotler, Marketing, planowanie, wdrażanie i kontrola, Gebethner i Ska, s. 546).

Model procesu komunikacji odpowiada na pytania kto i co przekazuje, w jaki sposób,

do kogo i z jakim skutkiem. Jako założenie teoretyczne przyjęto

dziewięcioelementowy model komunikacji społecznej obejmujący (por. Rys.1):

- najważniejsze strony procesu komunikacji: (1) nadawcę i (2) odbiorcę,

- najważniejsze instrumenty komunikacji : (3) przekaz i (4) kanał,

- podstawowe funkcje występujące w procesie komunikacji: (5) kodowanie,

(6) odkodowanie, (7) reakcję (odpowiedź) i (8) sprzężenie zwrotne,

oraz (9) zakłócenia w systemie komunikacji (szum informacyjny).



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


38

Rys. 1. Model komunikacji społecznej

Kluczowe terminy w przyjętym modelu komunikacji posiadają następujące znaczenia:

(1) Nadawca - strona wysyłająca przekaz (komunikat)

(2) Odbiorca - publiczność docelowa

(3) Przekaz - informacja, apel przekazywany odbiorcy przez nadawcę

(4) Kanał - medium za pomocą którego przekaz dociera do odbiorcy

(5) Kodowanie - proces przekształcenia komunikatu na obraz, język, znaki, symbole

itd.

(6) Odkodowanie - proces odczytywania przez odbiorcę przekazywanego

komunikatu

(7) Reakcja (odpowiedź) - reakcje odbiorcy pod wpływem adresowanych do niego

komunikatów

(8) Sprzężenie zwrotne - część reakcji publiczności docelowej, przekazywana

nadawcy komunikatu

(9) Zakłócenia (szum informacyjny) - zakłócenia powstające w procesie komunikacji.

Nadawca Kodowanie Odbiorca Odkodowanie

Zakłócenia

Sprzężenie zwrotne

Odpowiedź

Kanał

Przekaz



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


39

W świetle teorii komunikacji społecznej najważniejszymi czynnikami skutecznej

komunikacji są:

- świadomość nadawców do jakiej publiczności chcą dotrzeć i jaką odpowiedź chcą

otrzymać,

- uwzględnianie w procesie kodowania przekazu, w jaki sposób docelowi odbiorcy

odkodują przekaz,

- wybór przez nadawcę przekazu kanałów skutecznie docierających do docelowych

odbiorców,

- zbudowanie przez nadawców kanałów ujawniania sprzężeń zwrotnych w celu

poznawania odpowiedzi odbiorców przekazu,

- identyfikowanie i pokonywanie zakłóceń komunikacyjnych (selektywne

postrzeganie, selektywne zniekształcanie, selektywne przypominanie).

Teoria komunikacji dostarcza przydatnego narzędzia dla diagnozowania stanu

świadomości docelowego audytorium oraz definiowania celów kampanii

komunikacyjnych (w kategoriach oczekiwanych reakcji). Owo narzędzie to tzw.

modele hierarchii odpowiedzi. Dla potrzeb realizowanego badania szczególnie

przydatnymi modelami były: model AIDA, model hierarchii efektów oraz tzw. model

komunikacji. To właśnie te modele zostały wykorzystane w procesie

przygotowywania narzędzi badawczych oraz w trakcie analiz i interpretacji danych

empirycznych.

Ważnym dorobkiem teorii komunikacji jest sprecyzowanie warunków skutecznej

komunikacji. Do najważniejszych zalicza się:

1. Identyfikację docelowego audytorium (publiczności). Audytorium składać się

może z jednostek, grup, szczególnej części lub całości społeczeństwa. Rodzaj

audytorium musi zostać uwzględniony w decyzjach nadawcy dotyczących

zawartości przekazu, sposobu i miejsca jego dokonywania oraz konkretnych

adresatów. Główną częścią identyfikacji audytorium jest diagnoza jego

przekonań, myśli, wrażeń i emocji dotyczących obiektu, którego ma dotyczyć

przekaz.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


40

2. Określenie celów procesu komunikacji. Nadawca musi umiejętnie podjąć decyzję

dotyczącą pożądanej odpowiedzi ze strony audytorium (reakcji poznawczej,

uczuciowej, behawioralnej).

3. Prawidłowe projektowanie przekazu. Formułowanie przekazu wymaga

rozwiązania czterech problemów: co przekazać (treść), w jaki sposób (struktura

przekazu), jakich użyć symboli (kształt przekazu) i kto powinien być nadawcą

(źródło przekazu).

4. Trafny wybór kanałów komunikacji. Nadawca musi wybrać odpowiednie kanały

komunikacji do nadania przekazu zapewniające skuteczne dotarcie przekazu do

docelowych odbiorców. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje kanałów: osobiste

(np. wykład eksperta) i bezosobowe (np. środki masowego przekazu).

5. Przygotowanie właściwego "promotion mix". Poszczególne grupy docelowych

odbiorców charakteryzują się różną "wrażliwością" na poszczególne kanały

i narzędzia komunikacji. Zastosowane w kampanii instrumenty muszą zawsze

uwzględniać tę "swoistą wrażliwość" docelowego audytorium, podobnie jak skalę

i zakres przedsięwzięcia komunikacyjnego czy też cel przekazu (oczekiwaną

przez nadawcę reakcję odbiorcy).

6. Właściwe ustalenie budżetu kampanii. Nadawca musi ustalić, co zamierza

osiągnąć dzięki planowanej kampanii komunikacyjnej, określić jej cele oraz

instrumenty i na tej podstawie wyznaczyć budżet, który rzeczywiście pozwoli

osiągnąć zakładane rezultaty. Przy ustalaniu budżetu kampanii istotne znaczenie

ma jej planowany zasięg oraz koszty dostępnych mediów. W sytuacji

ograniczonego budżetu cele kampanii powinny uwzględniać posiadane

możliwości finansowe.

7. Właściwe zarządzanie procesem komunikacji. Wszystkie działania procesu

komunikacji (kampanii) muszą być zintegrowane i koordynowane, aby osiągać ich

zgodność w czasie oraz maksymalizować siłę oddziaływania.

8. Mierzenie wyników oddziaływań komunikacyjnych (informacyjno - promocyjnych).

Po wdrożeniu planu kampanii nadawca musi zmierzyć wpływ, jaki wywarła ona na

docelowe audytorium.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


41

4.2. Pytania badawcze

4.2.1. Kierunkowe pytania badawcze

Zgodnie z przedstawioną przez Zamawiającego SIWZ, w realizowanym badaniu

ewaluacyjnym podstawowym pytaniem badawczym było: jak stworzone w ramach

Działania 1.4 możliwości w zakresie zmiany niekorzystnych zjawisk

świadomościowych wobec osób niepełnosprawnych zostały wykorzystane na

poziomie regionalno – lokalnym przez uprawnionych projektodawców?

Kolejne kierunkowe pytania badawcze, to:

jak trafne są, w świetle założeń Działania 1.4, cele i metody zrealizowanych oraz

realizowanych kampanii informacyjno – promocyjnych służących budowie

pozytywnego nastawienia i klimatu wokół zatrudniania osób niepełnosprawnych?

z jaką skutecznością cele projektów polegających na zwalczaniu negatywnego

i budowie pozytywnego wizerunku osób niepełnosprawnych oraz sprzyjającego

klimatu społecznego dla ich zatrudniania są realizowane (zostały zrealizowane)?

jakie cechy kampanii promocyjnych sprzyjają (są użyteczne) oczekiwanym

zmianom postaw społecznych ważnych z perspektywy procesu integracji

zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych?

jaka jest efektywność różnych form realizowanych w skali lokalnej działań

informacyjno – promocyjnych służących kształtowaniu takich postaw?

4.2.2. Pytania ewaluacyjne

Dokonanie oceny według powyższych kryteriów zostało przeprowadzone w oparciu

o odpowiedzi na przestawione poniżej szczegółowe pytania ewaluacyjne:



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


42


Pytania ewaluacyjne

1 Trafność - Jakie cele w zakresie zmiany postaw grup docelowych przyjmowano w trakcie zrealizowanych kampanii informacyjno - promocyjnych?

- Jak trafne są cele zrealizowanych kampanii promocyjnych oraz ich grupy docelowe w świetle założeń programowych Działania 1.4 SPO RZL?

- Jak trafne są, na tle założeń Działania 1.4, cele zrealizowanych kampanii promocyjnych w świetle stanu zastanej świadomości grup docelowych?

- Czy i w jaki sposób identyfikowano zastaną świadomość docelowego audytorium? Czy wyodrębniany był proces identyfikacji?

- Jaki obraz diagnozy społecznych postaw wobec osób niepełnosprawnych był podstawą do formułowania celów kampanii?

- W jaki sposób w badanych projektach określano cele projektowe (cele planowanych kampanii informacyjno - promocyjnych)?

- Czy w trakcie opracowywania koncepcji projektowych i planów kampanii wyodrębniano proces artykulacji celów kampanii? Jakimi metodami się posługiwano?

- Jakie rodzaje celów realizowano w trakcie kampanii - poznawcze, emocjonalne, behawioralne, mieszane?

- Jaka jest trafność celów przyjmowanych dla podejmowanych kampanii z punktu widzenia wybranych modeli hierarchii odpowiedzi?

2 Spójność - Jak spójne z przyjmowanymi dla kampanii celami są zastosowane środki i metody ich wdrażania?

- Jak spójne z celami kampanii informacyjno - promocyjnych są zaprojektowane przekazy?

- W jaki sposób, planując kampanie rozwiązywano kwestie: treści, struktury, kształtu oraz źródła przekazu?

- Jak spójne z celami kampanii i ich docelowym audytorium były zastosowane kanały i narzędzia komunikacji?

- Jak spójne z celami kampanii i ich docelowym audytorium były zastosowane "promotion mix"?

3 Skuteczność - W jakim stopniu cele projektów polegających na zwalczaniu negatywnego i budowie pozytywnego warunku osób niepełnosprawnych oraz sprzyjającego klimatu dla ich zatrudniania zostały zrealizowane?

- Czy w trakcie opracowywania przekazów uwzględniano analizę sposobu ich dekodowania przez odbiorców przekazu?

- Czy w trakcie opracowywania "promotion mix"



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


43

wykorzystywano analizy i badania dotyczące skuteczności oddziaływania mediów wśród grup docelowych?

- Czy planując kampanie zaprojektowano kanały sprzężeń zwrotnych (autoewaluacje projektów)? Jaka jest jakość tych kanałów?

- Czy i jakimi metodami mierzono oddziaływanie kampanii? - Jaka jest skuteczność przeprowadzonych kampanii

w świetle reakcji publiczności docelowej (wyników badań autoewaluacyjnych)?

- Jakie czynniki i działania sprzyjają wysokiej skuteczności kampanii informacyjno - promocyjnych?

- Jakie czynniki stanowią barierę skuteczności we wdrażaniu kampanii informacyjno - promocyjnych?

- Czy występowały zakłócenia komunikacyjne ograniczające oddziaływanie kampanii na audytorium docelowe? Jakiego rodzaju? Czy je identyfikowano?

- Czy i jakie problemy związane z zarządzaniem i funkcjonowaniem zespołów projektowych występują we wdrażaniu i finansowaniu projektów - kampanii informacyjno - promocyjnych?

4 Użyteczność - Jak stworzone w ramach Działania 1.4 możliwości w zakresie zmiany niekorzystnych zjawisk świadomościowych wobec osób niepełnosprawnych zostały wykorzystane na poziomie regionalno - lokalnym przez uprawnionych projektodawców?

- Jakie cechy kampanii promocyjnych sprzyjają (są użyteczne) oczekiwanym zmianom postaw społecznych ważnych z perspektywy procesu integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych?

5 Efektywność - Jaka jest efektywność różnych form realizowanych w skali lokalnej działań informacyjno - promocyjnych służących kształtowaniu takich postaw?

- Jak ustalane były budżety kampanii? - Czy wystąpiły finansowe problemy ograniczające

skuteczność realizowanych kampanii informacyjno - promocyjnych?

- Jak kształtują się relacje pomiędzy kosztami a efektami kampanii? Czy można by osiągać przybliżone efekty w połączeniu z mniejszymi kosztami? Czy można by osiągać lepsze rezultaty przy ponoszonych kosztach?

6 Trwałość - Czy osiągnięte w rezultacie przeprowadzonych kampanii zmiany postaw społecznych ich docelowych odbiorców mają charakter trwały?

- Jakie warunki i okoliczności sprzyjają uzyskiwaniu trwałej zmiany postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych?



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


44

5. Metodologiczne założenia badania

5.1. Koncepcja badawcza

Zrealizowane badanie miało charakter jakościowo-ilościowy. Jakościowy charakter

badania został zapewniony, zgodnie z wymaganiami SIWZ, poprzez wykonanie

studiów przypadku (case study) dla wybranych do zbadania projektów. Ilościowy

aspekt planowanego badania był rezultatem wykonania pomiaru efektów

zrealizowanych kampanii oraz ich oceny w świetle kryterium skuteczności oraz

kryterium użyteczności.

Wykonanie badania ewaluacyjnego objęło cztery podstawowe etapy:

1. Etap 1 – przygotowanie raportu metodologicznego (wstępnego), który zgodnie

z SIWZ, opisywał szczegółową metodologię, dobór próby badawczej (projektów

oraz respondentów), teoretyczne i metodologiczne ramy planowanych analiz oraz

harmonogram realizacji badania. Raport metodologiczny przedstawiał także

propozycje narzędzi badawczych (kwestionariusze wywiadów i ankiet, dyspozycje

do analizy dokumentacji) oraz schemat raportu z case study.

1. Etap 2 (Faza I badania) – wykonanie ewaluacji logiki i spójności projektów na

podstawie analizy 43 projektów kampanii informacyjno – promocyjnych. Faza I

badania polegała na przeanalizowaniu:

- wniosków o dofinansowanie projektów,

- sprawozdań z realizacji projektów,

- materiałów programowych i organizacyjnych dotyczących SPO RZL i Działania

1.4:

Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich stanowiący

załącznik do Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 1 lipca

2004 r. w sprawie przyjęcia Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój

Zasobów Ludzkich [Dz.U. Nr 166, poz. 1743 z późn. zm.];

Uzupełnienie Programu stanowiące załącznik do Rozporządzenia Ministra

Gospodarki i Pracy z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie przyjęcia



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


45

Uzupełnienia Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów

Ludzkich [Dz.U. Nr 194, poz. 2024 z późn. zm.];

Poradnik dla Beneficjentów SPO RZL;

Wytyczne dla instytucji uczestniczących w realizacji SPO RZL;

Wytyczne dla beneficjentów ubiegających się o dofinansowanie projektów

w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów

Ludzkich, Priorytet 1: Aktywna polityka rynku pracy oraz integracja

zawodowa i społeczna, Działanie 1.4: Integracja zawodowa i społeczna

osób niepełnosprawnych.

- materiałów informujących na temat oceny (ewaluacji) programów

współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych:

„Ewaluacja Narodowego Planu Rozwoju i programów operacyjnych w Polsce.

Poradnik”;

„Ewaluacja funduszy strukturalnych” – opracowanie na zlecenie Wydziału

Monitoringu i Raportowania ZPORR, Departament Wdrażania Programów

Rozwoju Regionalnego, Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej,

Warszawa, wrzesień 2003;

Dokument Roboczy nr 9 „Aktualizacja Ewaluacji Mid-Term Interwencji

Funduszy Strukturalnych” – Metodologiczne Dokumenty Robocze, Komisja

Europejska, Dyrekcja Generalna Polityki Regionalnej;

Raport z badania „Ewaluacja projektów podnoszących jakość obsługi osób

niepełnosprawnych poszukujących pracy” wśród beneficjentów i uczestników

projektów Działania 1.4 SPO RZL;

Pokrewne tematycznie raporty ewaluacyjne dostępne w bazie raportów

ewaluacyjnych Krajowej Jednostki Oceny.

2. Etap 3 (Faza II badania) – ewaluacja realizacji projektów oraz ich rezultatów.

Na etap ten składały się cztery moduły:

- moduł studiów przypadku,

- moduł terenowe badanie ankietowe,

- moduł wywiadów specjalnych,



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


46

- moduł ogólnopolskie badanie ankietowe.

5.1.1. Moduł studiów przypadku

W ramach tego modułu, badaniem terenowym objętych zostało 20 projektów, dla

których zostały wykonane studia przypadku.

Studia przypadku zostały przygotowane z zastosowaniem:

- Desk research – w celu analizy dokumentacji programowej i projektowej (m.in.

plany kampanii, treści i formy przekazów, plany medialne, narzędzia i raporty

z autoewaluacji). Łącznie 20 badań desk research.

W ramach desk research przebadano następujące dokumenty:

o wniosek o dofinansowanie realizacji projektu - 20 przypadków,

o plan kampanii - 2 przypadki,

o materiały planistyczne, typu: harmonogram kampanii, plan medialny - 9

przypadków,

o materiały diagnostyczne, wykorzystywane przy opracowywaniu wniosków

projektowych i planów kampanii - 6 przypadków,

o materiały z konsultacji / badań - 2 przypadki,

o materiały przekazujące treści kampanii - 18 przypadków,

o materiały autoewaluacyjne - 11 przypadków,

o inne (np. sprawozdania z realizacji projektu, umowy z członkami zespołu

realizującego projekt, listy uczestników projektu, korespondencja

z uczestnikami projektu, faktury itp. ) - 9 przypadków.

- Indywidualnego wywiadu pogłębionego wśród:

o przedstawicieli beneficjentów – 15,

o osób zarządzających projektami – 20,

o autorów kampanii – 19.

Łącznie 54 wywiady.

- Indywidualnego wywiadu pogłębionego z reprezentantami środowiska osób

niepełnosprawnych. Łącznie 42 wywiady.

- Indywidualnego wywiadu pogłębionego wśród uczestników projektów

i przedstawicieli grup docelowych, w tym:



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


47

o pracodawców – 42,

o społeczności lokalnych – 14,

o decydentów – 26.

Łącznie 82 wywiady.

W ramach każdego studium przypadku, indywidualnym wywiadem pogłębionym

przebadanych zostało średnio 8 - 9 respondentów. Łącznie tą techniką badawczą

w ramach modułu studiów przypadku przebadano 178 osób.

Z każdego studium przypadku został przygotowany odrębny raport. Raporty z case

study sporządzono według jednolitego schematu.

5.1.2. Moduł terenowe badanie ankietowe

W ramach tego modułu, została przeprowadzona ankieta bezpośrednia

z uczestnikami projektów i przedstawicielami grup docelowych. Ankietą bezpośrednią

objęto przedstawicieli pracodawców (200 ankiet) oraz środowisk lokalnych (900

ankiet).

Łącznie techniką ankiety bezpośredniej przebadanych zostało 1100 osób.

Elementem ostatecznie przyjętej koncepcji badawczej było wyodrębnienie

terenowego badania ankietowego, jako osobnego zadania badawczego. Takie

rozwiązanie pozwoliło lepiej uwzględnić specyfikę badanej grupy projektów oraz

terminowe możliwości realizacyjne.

Ankietą bezpośrednią zaadresowaną do pracodawców objęci zostali uczestnicy

trzech projektów kampanii informacyjno-promocyjnych, zaadresowanych do tego

środowiska:

o „Praca dla niepełnosprawnych szansą rozwoju Twojego przedsiębiorstwa”,

zrealizowanego przez Fundację Wiedzy i Przedsiębiorczości (100 ankiet);

o „Niepełnosprawni – sprawni na rynku pracy”, zrealizowanego przez Gminę

Miasta Rzeszów (50 ankiet);

o „Promocja Aktywizacji Zawodowej Osób Niepełnosprawnych”, zrealizowanego

przez Krajową Izbę Gospodarczo – Rehabilitacyjną (50 ankiet).



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


48

Ankietą bezpośrednią zaadresowaną do środowiska lokalnego objęci zostali

uczestnicy dwóch projektów kampanii informacyjno-promocyjnych, zaadresowanych

do tego środowiska:


Miasta Rzeszów (300 ankiet w Rzeszowie);

o „Potrafisz”, zrealizowanego przez Fundację Fuga Mundi (600 ankiet

w Lublinie i dwóch miastach powiatowych woj. lubelskiego).

5.1.3. Moduł wywiadów specjalnych

W ramach tego modułu przeprowadzono 7 indywidualnych wywiadów pogłębionych

wśród przedstawicieli Instytucji Wdrażającej oraz 3 indywidualne wywiady pogłębione

z ekspertami. Łącznie 10 wywiadów.

5.1.4. Moduł ogólnopolskie badanie ankietowe

W tym module przeprowadzone zostało ogólnopolskie badanie ankietowe na temat

postaw społeczeństwa polskiego wobec aktywności zawodowej osób

niepełnosprawnych. Zastosowana ankieta zawierała pytania, które zostały

równolegle postawione w ankiecie zaadresowanej do pracodawców i środowisk

lokalnych w ramach modułu terenowe badanie ankietowe. Na podstawie tych dwóch

badań ankietowych wykonany został pomiar wpływu celowo podejmowanych działań

informacyjno-promocyjnych na ograniczanie negatywnego stereotypu osoby

niepełnosprawnej. Ogólnopolskie badanie ankietowe zostało wykonane na

reprezentatywnej próbie 1069 dorosłych mieszkańców kraju.

3. Etap 4 – przeprowadzenie analizy i oceny zebranych danych, sformułowanie

wniosków i rekomendacji, opracowanie wstępnej i ostatecznej wersji raportu

końcowego.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


49

5.1.5. Moduł panel

W ramach etapu 4 przeprowadzony został panel ekspertów, w którym wzięli udział

przedstawiciele czołowych organizacji działających na rzecz osób

niepełnosprawnych (ze szczególnym uwzględnieniem organizacji prowadzących

kampanie medialne) oraz specjaliści zajmujący się problematyką stereotypów,

kształtowania wizerunku oraz komunikacji społecznej. Celem panelu było

zasięgnięcie opinii na temat ustaleń i wniosków badawczych oraz dyskusja

dotycząca rekomendowanych rozwiązań dla organizowania społecznej komunikacji

na tematy dotyczące integracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych.

Łącznie tą techniką przebadanych zostało 6 osób.

5.2. Dobór projektów i respondentów do badania

5.2.1. Dobór projektów w Fazie I badania

W Fazie I badaniem objęte zostały 43 projekty kampanii informacyjno-promocyjnych

zrealizowanych w ramach Działania 1.4. Z analizy wyłączono jeden projekt, który

dotyczył stworzenia punktu konsultacyjnego dla ON.

5.2.2. Dobór projektów do modułu case study w Fazie II badania.

W doborze projektów uwzględnione zostało:

zróżnicowanie pomiędzy projektami kampanii informacyjno – promocyjnych

wdrażanymi w skali regionalno – lokalnej oraz ogólnokrajowej;

zróżnicowanie pomiędzy projektami realizowanymi przez 3 typy beneficjentów:

organizacje pozarządowe, samorządy i przedsiębiorców;

zróżnicowanie pomiędzy projektami krótkookresowymi (do 12 miesięcy),

średniookresowymi (13 – 18 miesięcy) i długookresowymi (powyżej 18

miesięcy).



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


50

Dobór projektów do badania przeprowadzono tak, by można było uzyskać

odpowiedzi na pytania badawcze, to jest by umożliwić zebranie materiału

badawczego pozwalającego m.in. na:

ocenę oddziaływania kampanii na najważniejsze grupy odbiorców kampanii;

ocenę przydatności i skuteczności różnych form i metod komunikacji

zastosowanych w kampaniach informacyjno - promocyjnych;

zidentyfikowanie cech kampanii informacyjno - promocyjnych

przyczyniających się do skutecznego osiągania zaplanowanych celów.

5.2.3. Dobór respondentów do modułu case study oraz modułu terenowe

badanie ankietowe w Fazie II badania.

W rekrutacji respondentów indywidualnych wywiadów pogłębionych (realizowanych

w ramach studiów przypadku) zastosowane zostały zasady doboru celowego.

W rekrutacji respondentów ankiet bezpośrednich (realizowanych w ramach

terenowego badania ankietowego) zastosowane zostały zasady doboru losowego.

W rekrutacji respondentów indywidualnych ankiet bezpośrednich z odbiorcami

kampanii uwagę przywiązywano do dotarcia do osób, które miały rzeczywisty kontakt

z badanym przedsięwzięciem informacyjno - komunikacyjnym.

Szczegółowe założenia doboru projektów do badania terenowego oraz próby

respondentów do modułu case study i modułu terenowe badanie ankietowe

przedstawione zostały w poniższej tabeli.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


51

Lp.

Nu

me

r p

roje

ktu

Tytuł projektu

Liczba wywiadów Liczba ankiet

og

ółe

m

zarz

ąd

zają

cy

pro

jekte

m

org

an

izato

r /

au

tor

kam

pa

nii

be

nefi

cje

nt

pra

co

da

wcy

śro

do

wis

ko

lo

kaln

e

de

cyd

en

ci

rep

rezen

tan

ci

śro

do

wis

ka

ON

og

ółe

m

pra

co

da

wcy

śro

do

wis

ko

lo

kaln

e

1 20081

„NGO – sprawni. Niepełnosprawni –

pełnosprawni pracownicy

organizacji pozarządowych. ”

8 1 1 1 3 0 2 0 0

2 30052 „Potrafisz” 15 1 1 0 3 3 3 4 600 600

3 30115

„Poszukiwany pracownik. Osoba niepełnosprawna - tyska

kampania informacyjno-promocyjna"

7 1 1 0 3 0 2 0 0

4 30122 „Pracodawco nie bój się

niepełnosprawnych” 8 1 1 0 2 0 1 3 0

5 40015 Praca dla niepełnosprawnych

szansą rozwoju Twojego przedsiębiorstwa

8 1 1 1 3 0 0 2 100 100

6 40066 "Pełnosprawny Sukces.

Promocja Nowej Integracji" 8 1 0 1 1 1 1 3 0

7 40068 "Pracodawca wrażliwy

społecznie" 8 1 1 1 3 0 0 2 0

8 40071 "Promocja Aktywizacji

Zawodowej Osób Niepełnosprawnych"

0 0 0 0 0 0 0 0 50 50

9 40077 "Poznaj specyfikę nowego pracownika - kampania i

badanie" 7 1 0 0 3 0 1 2 0

10 40108 "Niepełnosprawny nie znaczy

niepotrzebny 7 1 1 0 1 2 1 1 0

11 40127 "Niepełnosprawni-sprawni na

rynku pracy." 9 1 1 2 1 2 1 1 350 50 300

12 40139 "Pełnosprawni -

Niepełnosprawni kampania medialna"

11 1 1 1 4 0 2 2 0

13 40172 "Road show" 8 1 1 1 1 1 1 2 0

14 40197 „Zdolni do pracy – kampania informacyjno-promocyjna”

9 1 1 1 1 2 1 2 0

15 40208 "Środowisko pracy przyjazne

niepełnosprawnym" -kampania społeczna w Bielsku- Białej.

8 1 1 1 1 1 1 2 0

16 40232 Pomagasz niepełnosprawnemu,

pomagasz sobie 8 1 1 1 3 0 0 2 0

17 50001 "Niepokonani" 8 1 0 1 0 0 0 6 0

18 50057

"Pracodawco! Daj Szansę Niepełnosprawnemu" - Kampania Informacyjno

Promocyjna Radia Piekary

10 1 1 1 3 0 0 2 0



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


52

19 50090 „Zmiana postaw społecznych drogą do zatrudnienia osób

niepełnosprawnych” 12 1 3 1 3 0 0 4 0

20 50100 Z WTZ do pracy - rozwiązania

systemowe" 12 1 0 1 5 0 5 0 0

21 50157 Rynek pracy - równe szanse 7 1 1 0 1 1 1 2 0

Razem 178 20 19 15 42 14 26 42 1100 200 900

5.2.4. Dobór respondentów do modułu ogólnopolskie badanie ankietowe

w Fazie II badania.

W rekrutacji respondentów indywidualnych ankiet bezpośrednich, które

przeprowadzone zostały wśród dorosłej ludności kraju, zastosowano

reprezentatywny dobór losowy.

5.2.5. Dobór respondentów do modułu wywiadów specjalnych oraz modułu

panel.

W rekrutacji respondentów indywidualnych wywiadów specjalnych oraz uczestników

panelu ekspertów zastosowane zostały zasady doboru celowego.

5.3. Metody i techniki badawcze

W celu zapewnienia ewaluacyjnego charakteru badania oraz uzyskania

wiarygodnych odpowiedzi na postawione pytania badawcze, zastosowana została

zasada triangulacji metodologicznej, obejmująca źródła danych oraz techniki

badawcze. Zasada triangulacji metodologicznej zakłada wykorzystanie w procesie

badania różnych rodzajów danych, uzyskanych:

1. z różnych źródeł,

2. przy użyciu różnych metod i technik badawczych.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


53

Analiza dokumentów pozwoliła na zebranie tzw. informacji zastanych. Badanie

terenowe wśród podmiotów zaangażowanych w realizację objętych ewaluacją

projektów pozwoliło na zebranie tzw. danych wywołanych. W toku zbierania danych

wywołanych, informacje dotyczące kluczowych kwestii badawczych zbierane były

wśród różnych grup respondentów.

W celu uzyskania szerokiego oglądu badanych problemów zastosowane zostały

następujące metody i techniki badawcze (ilościowe i jakościowe):

badanie typu desk research, obejmujące analizę:

dokumentacji programowej SPO RZL, w tym Działania 1.4,

wniosków o dofinansowanie projektów,

sprawozdań z realizacji projektów,

planów kampanii informacyjno-promocyjnych,

materiałów przekazujących treści kampanii,

materiałów diagnostycznych (badawczych oraz innych) wykorzystywanych

przy opracowywaniu wniosków projektowych i planów kampanii,

protokołów ze spotkań interesariuszy projektu, materiałów

z przeprowadzonych konsultacji,

materiałów autoewaluacyjnych,

oraz innych materiałów źródłowych (porządki spotkań, plany szkoleń,

porządki obrad konferencji itp.);

indywidualny wywiad pogłębiony z:

przedstawicielami beneficjentów, osobami zarządzającymi projektami oraz

autorami kampanii,

przedstawicielami grupy docelowej kampanii lub grupy uczestników projektu

– pracodawcy,


– środowiska lokalne,


– decydenci,



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


54

przedstawicielami organizacji i środowisk uczestniczących w projekcie

(interesariuszami) - reprezentantami środowiska ON;

przedstawicielami instytucji wdrażającej i ekspertami (wywiady specjalne);

badanie ankietą indywidualną bezpośrednią:

przedstawicieli grupy docelowej kampanii lub grupy uczestników projektu

(pracodawców i środowisk lokalnych),

próby dorosłej ludności kraju;

panel dyskusyjny wśród grupy ekspertów, składającej się z reprezentantów

znaczących organizacji pozarządowych zaangażowanych w integrację zawodową

i społeczną osób niepełnosprawnych oraz ze specjalistów zajmujących się

zawodowo zagadnieniami zwalczania negatywnych stereotypów, budowy

wizerunku i prowadzeniem kampanii informacyjno - promocyjnych.

Zastosowanie metod i technik badawczych w poszczególnych fazach badania:

Etap / Faza

badania

Wykorzystanie metod i technik badawczych

oraz narzędzia

Charakter zastosowanej

metody / techniki

Źródła informacji

Etap 2 / Faza I

Desk research - kwestionariusz badania dokumentacji projektu dla Fazy I (badania desk research 43 "teczek" projektowych oraz dokumentacji programowo - organizacyjnej)

jakościowy 1. Wnioski o dofinansowanie projektów 2. Sprawozdania z realizacji projektów 3. Dokumentacja SPO RZL 4. Dokumentacja Działania 1.4



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


55

Etap / Faza

badania


oraz narzędzia


metody / techniki


Etap 3 / Faza II

Desk research - kwestionariusz badania dokumentacji projektu dla Fazy II (20 badań desk research wybranych do badania terenowego projektów)

jakościowy 1. Wnioski o dofinansowanie projektów 2. Protokoły ze spotkań interesariuszy

projektu, materiały z przeprowadzonych konsultacji.

3. Plany kampanii, w tym medialne. 4. Materiały diagnostyczne (badawcze

oraz inne) wykorzystywane przy opracowywaniu wniosków projektowych i planów kampanii.

5. Materiały przekazujące treści kampanii, np.: - artykuły i inserty prasowe - broszury - publikacje książkowe - ulotki, plakaty, billboardy - materiały audio (reklamy

i audycje radiowe) - audiowizualne (reklamy,

audycje telewizyjne, filmy) - strony i materiały internetowe - dokumentacja z wystaw,

koncertów, imprez promocyjnych

6. Materiały autoewaluacyjne – m.in. ankiety i raporty autoewaluacyjne

7. Dokumenty inne - porządki spotkań, plany szkoleń, porządki obrad konferencji itp.

Indywidualny wywiad pogłębiony (5 wersji adresowanych do różnych grup respondentów - łącznie 185 indywidualnych wywiadów pogłębionych)

jakościowy 1. Przedstawiciele beneficjentów, osoby zarządzające projektami oraz autorzy kampanii (w tym: planiści, twórcy przekazów, organizatorzy wydarzeń itp.).

2. Przedstawiciele grupy docelowej kampanii lub grupy uczestników projektu – pracodawcy.

3. Przedstawiciele grupy docelowej kampanii lub grupy uczestników projektu - środowiska lokalne.

4. Przedstawiciele grupy docelowej kampanii lub grupy uczestników projektu – decydenci.

5. Przedstawiciele organizacji i środowisk uczestniczących w projekcie (interesariusze).

6. Przedstawiciele instytucji wdrażającej oraz eksperci.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


56

Etap / Faza

badania


oraz narzędzia


metody / techniki


Indywidualna ankieta bezpośrednia dla odbiorców kampanii (łącznie 1100 indywidualnych ankiet bezpośrednich z odbiorcami kampanii)

ilościowy Przedstawiciele grupy docelowej kampanii lub grupy uczestników projektu (pracodawców i środowisk lokalnych).

Indywidualna ankieta bezpośrednia - badanie dorosłej ludności kraju (łącznie 1069 indywidualnych ankiet bezpośrednich z respondentami)

ilościowy Respondenci wylosowani do próby reprezentatywnej ludności.

Etap 4 Panel ekspertów (6 uczestników panelu)

jakościowy 1. Reprezentanci znaczących organizacji pozarządowych zaangażowanych w integrację zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych

2. Specjaliści zajmujący się zawodowo zagadnieniami zwalczania negatywnych stereotypów, budowy wizerunku, prowadzeniem kampanii informacyjno - promocyjnych.

5.4. Pytania ewaluacyjne a fazy i moduły badania

Informacje, na podstawie których konstruowane były odpowiedzi na pytania

ewaluacyjne, zebrano w następujących fazach i modułach realizowanego badania:


Pytania ewaluacyjne Fazy i moduły badania

1 Trafność 1. Jakie cele w zakresie zmiany postaw grup docelowych przyjmowano w trakcie zrealizowanych kampanii informacyjno - promocyjnych?

- Faza I - Faza II – moduł

studiów przypadku

2. Jak trafne są cele zrealizowanych kampanii promocyjnych oraz ich grupy docelowe w świetle założeń programowych Działania 1.4 SPO RZL?


studiów przypadku - Moduł panel

3. Czy i w jaki sposób identyfikowano zastaną świadomość docelowego audytorium? Czy wyodrębniany był proces identyfikacji?


studiów przypadku

4. Jaki obraz diagnozy społecznych postaw wobec osób niepełnosprawnych był podstawą do formułowania celów kampanii?


studiów przypadku



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


57



5. W jaki sposób w badanych projektach określano cele projektowe (cele planowanych kampanii informacyjno - promocyjnych)?


studiów przypadku

6. Czy w trakcie opracowywania koncepcji projektowych i planów kampanii wyodrębniano proces artykulacji celów kampanii? Jakimi metodami się posługiwano?


studiów przypadku

7. Jakie rodzaje celów realizowano w trakcie kampanii - poznawcze, emocjonalne, behawioralne, mieszane?


studiów przypadku

8. Jaka jest trafność celów przyjmowanych dla podejmowanych kampanii z punktu widzenia wybranych modeli hierarchii odpowiedzi?


studiów przypadku

9. Jak trafne są, na tle założeń Działania 1.4, cele zrealizowanych kampanii promocyjnych w świetle stanu zastanej świadomości grup docelowych?


studiów przypadku

2 Spójność 10. Jak spójne z przyjmowanymi dla kampanii celami są zastosowane środki i metody ich wdrażania?


studiów przypadku

11. Jak spójne z celami kampanii informacyjno - promocyjnych są zaprojektowane przekazy?


studiów przypadku

12. W jaki sposób, planując kampanie rozwiązywano kwestie: treści, struktury, kształtu oraz źródła przekazu?

- Faza II – moduł studiów przypadku

13. Jak spójne z celami kampanii i ich docelowym audytorium były zastosowane kanały i narzędzia komunikacji?


studiów przypadku

14. Jak spójne z celami kampanii i ich docelowym audytorium były zastosowane "promotion mix"?


studiów przypadku

3 Skuteczność 15. W jakim stopniu cele projektów polegających na zwalczaniu negatywnego i budowie pozytywnego warunku osób niepełnosprawnych oraz sprzyjającego klimatu dla ich zatrudniania zostały zrealizowane?


- Faza II – moduł terenowe badanie ankietowe

- Faza II – moduł ogólnopolskie badanie ankietowe

16. Czy w trakcie opracowywania przekazów uwzględniano analizę sposobu ich dekodowania przez odbiorców przekazu?


17. Czy w trakcie opracowywania "promotion mix" wykorzystywano analizy i badania dotyczące skuteczności oddziaływania mediów wśród grup docelowych?


studiów przypadku

18. Czy planując kampanie zaprojektowano kanały sprzężeń zwrotnych (autoewaluacje projektów)? Jaka jest jakość tych kanałów?


studiów przypadku

19. Czy i jakimi metodami mierzono oddziaływanie kampanii?


20. Jaka jest skuteczność przeprowadzonych kampanii w świetle reakcji publiczności docelowej (wyników badań autoewaluacyjnych)?




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


58



21. Jakie czynniki i działania sprzyjają wysokiej skuteczności kampanii informacyjno - promocyjnych?


- Moduł panel

22. Jakie czynniki stanowią barierę skuteczności we wdrażaniu kampanii informacyjno - promocyjnych?


- Faza II – moduł wywiadów specjalnych

- Moduł panel

23. Czy występowały zakłócenia komunikacyjne ograniczające oddziaływanie kampanii na audytorium docelowe? Jakiego rodzaju? Czy je identyfikowano?



24. Czy i jakie problemy związane z zarządzaniem i funkcjonowaniem zespołów projektowych występują we wdrażaniu i finansowaniu projektów - kampanii informacyjno - promocyjnych?


studiów przypadku - Faza II – moduł

wywiadów specjalnych

4 Użyteczność 25. Jak stworzone w ramach Działania 1.4 możliwości w zakresie zmiany niekorzystnych zjawisk świadomościowych wobec osób niepełnosprawnych zostały wykorzystane na poziomie regionalno - lokalnym przez uprawnionych projektodawców?

- Faza II – moduł terenowe badanie ankietowe

- Faza II – moduł ogólnopolskie badanie ankietowe

26. Jakie cechy kampanii promocyjnych sprzyjają (są użyteczne) oczekiwanym zmianom postaw społecznych ważnych z perspektywy procesu integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych?



- Moduł panel

5 Efektywność 27. Jaka jest efektywność różnych form realizowanych w skali lokalnej działań informacyjno - promocyjnych służących kształtowaniu takich postaw?



28. Jak ustalane były budżety kampanii? - Faza I - Faza II – moduł

studiów przypadku

29. Czy wystąpiły finansowe problemy ograniczające skuteczność realizowanych kampanii informacyjno - promocyjnych?


studiów przypadku - Faza II – moduł


30. Jak kształtują się relacje pomiędzy kosztami a efektami kampanii? Czy można by osiągać przybliżone efekty w połączeniu z mniejszymi kosztami? Czy można by osiągać lepsze rezultaty przy ponoszonych kosztach?



- Moduł panel



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


59



6 Trwałość 31. Czy osiągnięte w wyniku przeprowadzonych kampanii rezultaty mają charakter trwały?



- Moduł panel

32. Jakie warunki i okoliczności sprzyjają uzyskiwaniu trwałej zmiany postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych?



- Moduł panel

5.5. Metody analizy danych

Zebrane i zarejestrowane dane zostały poddane analizie ilościowej i jakościowej.

Analizy ilościowe zastosowane zostały w odniesieniu do materiału empirycznego

zebranego przy pomocy:

ankiety indywidualnej bezpośredniej zrealizowanej wśród przedstawicieli grup

docelowych kampanii lub uczestników projektu (pracodawców i środowisk

lokalnych),

ankiety indywidualnej bezpośredniej zrealizowanej wśród próby dorosłej ludności

kraju.

Kluczowym problemem w zrealizowanym badaniu była ocena wpływu

zrealizowanych w ramach Działania 1.4 SPO RZL kampanii informacyjno -

promocyjnych na zmianę postaw wobec osób niepełnosprawnych wśród wybranych

środowisk społecznych. Analizy tego zagadnienia zostały przeprowadzone

z wykorzystaniem ilościowych metod porównawczych.

Analizy ilościowe prowadzone będą przy użyciu nowoczesnej technologii

przetwarzania danych (z wykorzystaniem oprogramowania SPSS).

Analizy jakościowe zastosowane zostaną w odniesieniu do materiału empirycznego

zebranego przy pomocy następujących metod:



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


60

desk research dla Fazy I;

desk research dla Fazy II;

indywidualnego wywiadu pogłębionego z przedstawicielami beneficjentów,

osobami zarządzającymi projektami oraz autorami kampanii, przedstawicielami

grupy docelowej kampanii lub grupy uczestników projektu (pracodawcy,

środowiska lokalne, decydenci), przedstawicielami organizacji i środowisk

uczestniczących w projekcie (interesariuszami), przedstawicielami instytucji

wdrażającej oraz ekspertami;

panelu dyskusyjnego wśród grupy ekspertów.

Analizy jakościowe przeprowadzone zostały na dwóch poziomach:

na poziomie poszczególnych projektów. Na podstawie analizy kwestionariuszy

badania dokumentacji projektu oraz analizy treści indywidualnych wywiadów

pogłębionych opracowane zostały jakościowe diagnozy wybranych do badania

projektów;

na poziomie wszystkich projektów objętych badaniem. W tym przypadku analiza

objęła: w Fazie I – analizę kwestionariuszy badania dokumentacji projektu,

natomiast w Fazie II – analizę raportów z case study oraz wykorzystanych w nich

materiałów źródłowych, a także treści indywidualnych wywiadów specjalnych.

5.6. Organizacja działań badawczych

Biorąc pod uwagę założenia terminowe zawarte w SIWZ, uzupełnione informacjami

otrzymanymi od Zamawiającego oraz realia przeprowadzania badania w okresie

wakacyjnym, badanie zostało przeprowadzone zgodnie z poniższym

harmonogramem:



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


61

Lp. Zadanie Termin

Etap 1

1. Spotkanie organizacyjne zespołu

badawczego z udziałem Zamawiającego

30.07

2. Opracowanie i przyjęcie raportu

metodologicznego

01.08 – 11.08

3. Szkolenie zespołu badaczy terenowych 13.08

Etap 2 (Faza I badania)

4. Analiza logiki i spójności projektów 12.08 – 31.08

Etap 3 (Faza II badania)

5. Moduł studiów przypadków (desk

research i przeprowadzenie wywiadów)

14.08 – 24.08

6. Moduł terenowe badanie ankietowe 14.08 – 01.09

7. Moduł wywiadów specjalnych 14.08 – 31.08

8. Analiza danych zebranych w ramach

case study i opracowanie raportów z

case’ów

25.08 – 31.08

9. Moduł ogólnopolskie badanie ankietowe 26.08 – 01.09

10. Analiza wyników badań ankietowych

(terenowych i ogólnopolskiego)

i opracowanie raportu z badań

ankietowych

02.09 – 05.09

Etap 4

11. Analiza raportów ze studiów przypadku,

raportów z badań ankietowych oraz

danych z wywiadów specjalnych

01.09 – 07.09

12. Raport końcowy – wersja wstępna 08.09 – 09.08

13. Moduł panel ekspertów 10.09 – 12.09

14. Raport końcowy – wersja ostateczna 13.09 – 15.09



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


62

W celu należytego wykonania zamówienia niezbędna była właściwa współpraca –

zarówno pomiędzy osobami realizującymi badanie, jak i pomiędzy Wykonawcą

a Zamawiającym.

Kierownik badania oraz zespół badawczy pozostawali w stałym kontakcie oraz

odbywali systematyczne spotkania w celu bieżącego śledzenia przebiegu badania.

Pozwalało to na ewentualne dokonywanie koniecznych korekt i dostosowywanie się

do okoliczności, w których przebiegało badanie.

W realizacji badania terenowego wykorzystani zostali badacze oraz sieć ankieterów

CBOS, zorganizowana w 24-ech większych miastach na terenie całej Polski,

kierowana przez tzw. koordynatorów regionalnych. W celu prawidłowego

przeprowadzenia case study wybrani badacze zostali przeszkoleni przez członków

zespołu badawczego. W trakcie realizacji badań badacze utrzymywali stały kontakt

z zespołem badawczym w Warszawie i na bieżąco raportowali przebieg działań.

Sprawna komunikacja na linii Wykonawca – Zamawiający została zapewniona

poprzez wyznaczenie osoby do koordynowania współpracy organizacyjnej

i merytorycznej z Zamawiającym. Osoba ta pozostawała w stałym kontakcie –

telefonicznym i mailowym – z Zamawiającym, a w razie potrzeby uczestniczyła

w spotkaniach. Osoba ta była odpowiedzialna m.in. za skonsultowanie

z Zamawiającym szczegółowej metodologii i narzędzi badawczych, wyników

przeprowadzonych analiz, treści raportu końcowego oraz innych, wymagających

uzgodnienia kwestii.

Przebieg realizacji badania był stale nadzorowany – na wszystkich etapach i w obu

fazach. Weryfikowana była poprawność doboru respondentów, poprawność

przeprowadzanych wywiadów i badań ankietowych oraz kompletność i spójność

gromadzonych danych. Kontrola realizacji badań objęła m.in. kontrolę kompletności

i jakości wypełniania kwestionariuszy. Została ona zapewniona zgodnie

z wewnętrznymi procedurami CBOS, których rzetelność potwierdza posiadany



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


63

certyfikat jakości badań, przyznany przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku

OFBOR.

Zgodnie z wymogami Programu Kontroli Jakości Pracy Ankieterów, CBOS

przeprowadza kontrolę wszystkich realizowanych badań. Przebiega ona dwutorowo:

weryfikacji poddawane są wszystkie wypełnione przez ankieterów

kwestionariusze – program do wprowadzania danych uwzględnia wszystkie

założenia merytoryczne i techniczne badania, a osoby wprowadzające dane są

każdorazowo szkolone w zakresie wykrywania i ewentualnie poprawiania

błędnych danych;

poprzez powtórny osobisty bądź telefoniczny kontakt z respondentem – CBOS

zatrudnia niezależnych od siatki ankieterskiej kontrolerów, którzy sprawdzają

poprawność realizacji wywiadu ze wskazanymi respondentami (ten typ kontroli

obejmuje od 5 do 10% zrealizowanych wywiadów).

W celu sprawnego i poprawnego przeprowadzenia analizy zebranych danych,

została przygotowana odpowiednia baza danych. Umożliwiła ona szybkie

i prawidłowe zarejestrowanie danych oraz zagwarantowała łatwy i szybki dostęp

osobom zaangażowanym w ich analizowanie. Baza danych pozwoliła również na

filtrowanie danych w zależności od potrzeb oraz posłużyła do sporządzenia

opracowań statystycznych.

Zgromadzone dane i informacje zostały odpowiednio zabezpieczone i chronione

przed zniszczeniem oraz dostępem osób nieuprawnionych. Dotyczyło to zarówno

danych przechowywanych w formie elektronicznej, jak i papierowej.

Wszyscy członkowie zespołu badawczego oraz ankieterzy przestrzegali standardów

etycznych. Zapewniona została anonimowość respondentów i poufność informacji.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


64

Część II. Analiza koncepcji projektów – kampanii

informacyjno-promocyjnych przełamujących negatywne

stereotypy osób niepełnosprawnych

6. Ogólna charakterystyka projektów – kampanii informacyjno-promocyjnych zrealizowanych w ramach Działania 1.4 SPO RZ

W ramach Działania 1.4 zrealizowano ogółem 43 projekty kampanii informacyjno-

promocyjnych służących zmianie postaw społecznych wobec osób

niepełnosprawnych. Ogólna wartość tych projektów wyniosła 37 141 tys. zł.

Najliczniejszą grupę stanowiły kampanie średniej wielkości, o wartości od 250 tys. do

750 tys. zł oraz kampanie małe, o wartości do 250 tys. zł.

Ogółem

Skala kampanii

Mała do 250

tys. zł

Średnia od

250 tys. do

750 tys. zł

Duża od 750

tys. do 2000

tys. zł

Wielka

powyżej

2000 tys. zł

Liczba

bezwzgl.

43 12 17 8 6

% 100,0 27,9 39,5 18,6 14,0

Kampanie informacyjno-promocyjne wg wielkości

(wartości projektu)

małe

27,9%

średnie

39,5%

duże

18,6%

wielkie

14,0%



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


65

Kampanie średnie i małe, stanowiące ponad 2/3 ogółu kampanii „skonsumowały”

tylko ¼ środków finansowych, wydatkowanych na kampanie informacyjno-

promocyjne w ramach Działania 1.4 SPO RZL. Blisko połowę tych środków

pochłonęły wielkie kampanie, które stanowiły tylko 14,0% ogółu projektów.

Ogółem

Skala kampanii

Mała do

250 tys. zł

Średnia od

250 tys. do

750 tys. zł

Duża od

750 tys. do

2000 tys. zł

Wielka

powyżej

2000 tys. zł

Wartość w tys. 37 141 2 266 7 323 10 215 17 337

% ogółu

wydatkowanych

środków

100,0 6,1 19,7 27,5 46,7

Najczęściej realizowanymi projektami były kampanie krótko i średniookresowe. Tylko

co czwarta z kampanii trwała dłużej niż 18 miesięcy.

Wydatkowanie środków na kampanie informacyjno-

promocyjne a wartość projektów

małe

6,1% średnie

19,7%

duże

27,5%

wielkie

46,7%



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


66

Ogółem

Okres trwania kampanii

Krótkookresowa

do 12 mies.

Średniookresowa

od 13 do 18

mies.

Długookresowa

powyżej 18

mies.

Liczba bezwzgl. 43 16 16 11

% 100,0 37,2 37,2 25,6

Najpopularniejszy „kształt” zrealizowanych kampanii to kampania średniej wielkości,

krótko lub średniookresowa. Popularne były też małe kampanie krótkookresowe.

Skala projektu

Razem

Okres trwania kampanii

Krótkookresowa

do 12 mies.

Średniookresowa

od 13 do 18

mies.

Długookresowa

powyżej 18 mies.

Mała do 250

tys. zł

12 6 4 2

100,0% 50,0% 33,3% 16,7%

Średnia od 250

tys. do 750 tys.

zł

17 8 7 2

100% 47,1% 41,2% 11,8%

Duża od 750 8 1 4 3

Kampanie informacyjno-promocyjne wg okresu ich

trwania

krótkookresowa

37,2%

długookresowa

25,6%

średniookresow a

37,2%



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


67

tys. do 2000

tys. zł

100% 12,5% 50,0% 37,5%

Wielka

powyżej 2000

tys. zł

6 1 1 4

100% 16,7% 16,7% 66,7%

Prawie połowa zrealizowanych kampanii, to małe i średnie kampanie o charakterze

lokalnym, które zaangażowały jedynie 13,1% ogółu środków finansowych,

wydatkowanych na kampanie informacyjno-promocyjne w ramach Działania 1.4 SPO

RZL.

Ogółem

Zasięg kampanii

Krajowy Regionalny Lokalny

Liczba bezwzgl. 43 16 8 19

% 100,0 37,2 18,6 44,2

Wartość

w tys. zł

37 141 25 532 6 742 4 867

% ogółu

wydatkowanych

środków

100,0 68,7 18,2 13,1

Kampanie informacyjno-promocyjne wg zasięgu

krajowe

37,2%

regionalne

18,6%

lokalne

44,2%



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


68

Największe środki, przeznaczone w ramach Działania 1.4 SPO RZL na kampanie

informacyjno-promocyjne (ponad 2/3 ogółu tych środków) pochłonięte zostały przez

kampanie o zasięgu krajowym. Wydaje się, że nie do końca jest to zgodne z intencją

dokumentów programowych, według których w ramach trybu konkursowego

Działania 1.4 SPO RZL, powinny były uzyskiwać finansowanie kampanie

informacyjno-promocyjne o charakterze regionalno-lokalnym. Przewidywano,

że duże kampanie o charakterze ogólnokrajowym będą finansowanie w trybie

pozakonkursowym.

Skala projektu Razem

Zasięg kampanii

Krajowy Regionalny Lokalny

Mała do 250 tys.

zł

12 1 0 11

100,0% 8,3% - 91,7%

Średnia od 250

tys. do 750 tys. zł

17 5 4 8

100,0% 29,4% 23,5% 47,1%

Duża od 750 tys.

do 2000 tys. zł

8 5 3 0

100,0% 62,5% 37,5% -

Wielka powyżej

2000 tys. zł

6 5 1 0

100,0% 83,3% 16,7% -


promocyjne a zasięg projektów

krajowe

68,7%

regionalne

18,2%

lokalne

13,1%



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


69

Okres trwania

kampanii

Krótkookresowa

do 12 mies.

16 5 2 9

100,0% 31,3% 12,5% 56,3%

Średniookresowa

od 13 do 18

mies.

16 3 5 8

100,0% 18,8% 31,3% 50,0%

Długookresowa

powyżej 18 mies.

11 8 1 2

100,0% 72,7% 9,1% 18,2%

Wśród zrealizowanych w ramach Działania 1.4 SPO RZL projektów – kampanii

informacyjno-promocyjnych tylko 7 zostało przeprowadzonych w układzie

„partnerskim” (w tym 5 lokalnych, 1 regionalny i 1 krajowy). Można także stwierdzić,

że ten obszar Działania 1.4 SPO RZL został zdominowany przez organizacje

pozarządowe (NGO) – aż 23 kampanie (tj. 53,5%) zostały zrealizowane przez ten

rodzaj beneficjenta.

Ogółem

Rodzaj beneficjenta

NGO

ogólnopol

ski

NGO

regionalno

-lokalny

Samorząd

powiatowy

Samorząd

gminny

lub miejski

Przedsię-

biorca

Liczba

bezwzgl.

43 11 12 5 9 6

% 100 25,6 27,9 11,6 20,9 14,0

Wartość w

tys. zł

37 141 14 977 7 998 1 069 2 843 10 254

% ogółu

wydatkow.

środków

100 40,3 21,5 2,9 7,7 27,6



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


70

Pozostałe rodzaje beneficjentów realizujących kampanie infomacyjno-promocyjne to

samorządy powiatowe, samorządy gminne i miejskie oraz przedsiębiorcy. Należy

podkreślić, że w realizacji tego typu projektu nie wzięły udziału samorządy

wojewódzkie.

Organizacje pozarządowe „zagospodarowały” aż 61,8% ogółu środków finansowych,

wydatkowanych na kampanie informacyjno-promocyjne w ramach Działania 1.4 SPO

RZL.

Kampanie informacyjno-promocyjne wg rodzaju

beneficjenta

NGO

ogólnopolskie

25,6%

NGO regionalno-

lokalne

27,9%

Samorząd

powiatowy

11,6%

Samorząd

gminny lub

miejski

20,9%

Pracodawca

14,0%


promocyjne a rodzaj beneficjenta

Pracodawca

27,6%

NGO regionalno-

lokalne

21,5%

NGO

ogólnopolskie

40,3%

Samorząd

powiatowy

2,9%

Samorząd

gminny lub

miejski

7,7%



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


71

Wśród 11 beneficjentów – organizacji pozarządowych działających w skali

ogólnopolskiej było 7 organizacji, których podstawowa misja dotyczy pomocy

osobom niepełnosprawnym oraz 4 organizacje, których podstawowa misja nie jest

związana z tą pomocą.

Wśród 12 beneficjentów – organizacji pozarządowych działających w skali

regionalno-lokalnej były 4 organizacje, których podstawowa misja dotyczy pomocy

osobom niepełnosprawnym oraz 8 organizacji, których podstawowa misja nie jest

związana z tą pomocą.

Ogółem

NGO ogólnopolski NGO regionalno-lokalny

Podstawowa

misja dot.

pomocy ON

NGO inne

Podstawowa

misja dot.

pomocy ON

NGO inne

Liczba bezwzgl. 23 7 4 4 8

% 100,0 30,4 17,4 17,4 34,8

Wartość w tys. 22 975 12 083 2 894 3 542 4 456

% ogółu

wydatkowanych

środków

100,0 52,6 12,6 15,4 19,4

W przeprowadzonej analizie struktury zrealizowanych projektów zwraca uwagę

niedostatek projektów dużych, realizowanych w skali regionalnej i lokalnej. Projekty

tej skali w ogóle nie były brane pod uwagę przez samorządy powiatowe, gminne

i miejskie.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


72

Skala

projektu Razem

Rodzaj beneficjenta

NGO

ogólnopol

ski

NGO

regionalno

-lokalny

Samorząd

powiatowy

Samorząd

gminny

lub miejski

Przedsiębi

orca

Mała do 250

tys. zł

12 1 3 3 4 1

100% 8,3% 25,0% 25,0% 33,3% 8,4%

Średnia od

250 tys. do

750 tys. zł

17 5 4 2 5 1

100% 45,5% 23,5% 11,8% 29,4% 5,9%

Duża od 750

tys. do 2000

tys. zł

8 3 4 0 0 1

100% 37,5% 50,0% - - 12,5%

Wielka

powyżej

2000 tys. zł

6 2 1 0 0 3

100% 33,3% 16,7% - - 50,0%

Okres

trwania

kampanii

Krótkookres

owa do 12

mies.

16 4 4 1 4 3

100% 25,0% 25,0% 6,3% 25,0% 18,8%

Średniookre

sowa od 13

do 18 mies.

16 1 7 3 4 1

100% 6,3% 43,6% 18,8% 25,0% 6,3%

Długookres

owa

powyżej 18

mies.

11 6 1 1 1 2

100% 54,5% 9,1% 9,1% 9,1% 18,2%

Zasięg

kampanii

Krajowy 16 11 1 0 0 4

100% 68,8% 6,3% - - 25,0%

Regionalny 8 0 5 0 2 1



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


73

100% - 62,5% - 25,0% 12,5%

Lokalny 19 0 6 5 7 1

100% - 31,6% 26,3% 36,8% 5,3%

Projekty kampanii informacyjno-promocyjnych reprezentowały projekt typu (19)

wśród 20 typów określonych w dokumencie „Wytyczne dla beneficjentów

ubiegających się o dofinansowanie projektów w ramach SPO RZL”. Dokument ten

dopuszczał możliwość realizacji tzw. projektów wielotypowych. Wśród objętych

badaniem 43 projektów kampanii znalazło się 8 takich wielotypowych projektów.

W projektach tych kampania informacyjno-promocyjna towarzyszyła innym

działaniom beneficjenta. Kampanie „towarzyszące” zaangażowały 5 655 tys. zł, co

stanowi 15,2% ogółu środków finansowych, wydatkowanych na kampanie

informacyjno-promocyjne w ramach Działania 1.4 SPO RZL. W 6 przypadkach

kampania towarzyszyła projektom typu 1a (doradztwo/poradnictwo zwiększające

potencjał zawodowy i możliwości uzyskania pracy przez osoby niepełnosprawne).

W jednym przypadku projektowi typu 20 (badania i ekspertyzy w obszarze

rehabilitacji zawodowej i zatrudniania osób niepełnosprawnych) oraz w jednym

przypadku projektowi typu 14 (subsydia dla organizacji non profit oferujących usługi

wspierające przechodzenie ON na otwarty rynek pracy).



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


74

7. Analiza i ocena logiki oraz spójności projektów

7.1. Cele strategiczne, ogólne, bezpośrednie i szczegółowe projektów w świetle dokumentów programowych SPO RZL oraz Działania 1.4 SPO RZL

Analizę celów projektowych traktować należy jako zagadnienie podstawowe dla

analizy i oceny logiki projektów. Podstawę tej analizy stanowić musi rekonstrukcja

logiki programu, który miał być realizowany przez te projekty. Na postawie analizy

dokumentów programowych SPO RZL i Działania 1.4 SPO RZL w niniejszym

podrozdziale zidentyfikowane zostały:

- problem kluczowy i cel Działania 1.4, który powinien być tzw. celem ogólnym dla

realizowanych w ramach tego Działania projektów;

- problem i cele strategiczne Działania 1.4 SPO RZL;

- cele operacyjne (bezpośrednie) projektów realizowanych w ramach Działania 1.4

SPO RZL;

- cele bezpośrednie kampanii informacyjno - promocyjnych realizowanych

w ramach Działania 1.4 SPO RZL;

- cele szczegółowe (zadaniowe) kampanii informacyjno - promocyjnych

realizowanych w ramach Działania 1.4 SPO RZL.

7.1.1. Problem kluczowy i cel Działania 1.4.

W świetle analizy dokumentów programowych SPO RZL wydaje się,

że najtrafniejszym ujęciem problemu kluczowego Działania 1.4 SPO RZL jest

zidentyfikowanie go, jako niskiej zatrudnialności ON ze znacznym i umiarkowanym

stopniem niepełnosprawności. W konsekwencji celem Działania 1.4 SPO RZL jest

poprawa zatrudnialności tych osób. SPO RZL określa ten cel, jako poprawę poziomu

przygotowania zawodowego i zdolności do zatrudnienia osób niepełnosprawnych

(o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności), rozwijanie potencjału

oraz tworzenie nowych oraz doskonalenie dotychczasowych instrumentów

zwiększających szanse osób niepełnosprawnych na rynku pracy.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


75

7.1.2. Problemy i cele strategiczne Działania 1.4 SPO RZL

Podstawowymi skutkami występowania powyżej zdefiniowanego problemu

kluczowego są, w świetle dokumentów programowych, dwa problemy ogólniejszej

natury:

- wysoki poziom bezrobocia występujący u osób ze znacznym i umiarkowanym

stopniem niepełnosprawności;

- wysokie obciążenie państwa wynikające z okoliczności, iż wysoki wskaźnik

bierności zawodowej osób niepełnosprawnych plasuje te osoby po stronie

konsumentów świadczeń społecznych;

- wykluczenie społeczne ON.

W SPO RZL znajdują się propozycje celów strategicznych z zakresu integracji

zawodowej ON, nawiązujące do tak zdefiniowanych problemów:

- ograniczenie bezrobocia osób niepełnosprawnych;

- zmniejszenie wydatków budżetu państwa na likwidację skutków niskiej

aktywności zawodowej;

- wzrost integracji i spójności społecznej.

7.1.3. Cele operacyjne (bezpośrednie) projektów realizowanych w ramach Działania 1.4 SPO RZL.

W świetle dokumentów programowych da się jednocześnie wyróżnić 11

podstawowych przyczyn występowania problemu kluczowego (którym jest niska

zatrudnialność ON):

- niskie kwalifikacje ON;

- brak dostatecznego doświadczenia zawodowego ON;

- brak u ON dostatecznych umiejętności poruszania się na otwartym rynku pracy;

- zakłócona motywacja ON do poszukiwania i podejmowania pracy;

- brak podaży miejsc pracy dla ON na otwartym rynku pracy;

- negatywne postawy pracodawców wobec zatrudniania ON;

- nieprzychylne wobec ON środowisko pracy;



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


76

- niedostateczna aktywność publicznych i niepublicznych instytucji rynku pracy

w realizacji zadań z zakresu aktywizacji zawodowej ON;

- nieefektywny system informowania o możliwościach rynku pracy i szkoleniach dla

ON oraz anachroniczny system informacji dla służb świadczących pomoc dla ON

w zakresie aktywizacji zawodowej;

- niedostateczna aktywność organizacji pozarządowych w realizacji zadań

z zakresu aktywizacji zawodowej ON;

- brak współpracy pomiędzy partnerami społecznymi, dotyczącej tworzenia

warunków dla aktywizacji zawodowej ON.

Powyższe uwarunkowania mieszczą się w pięciu obszarach, wyróżnionych

ze względu na swoją odrębność przedmiotową i specyfikę. Obszary te obejmują:

- Osoby niepełnosprawne;

- Rynek pracy;

- Instytucje rynku pracy;

- Organizacje pozarządowe;

- Dialog społeczny i partnerstwa lokalne.

Cele operacyjne (bezpośrednie) projektów realizowanych w ramach Działania 1.4

powinny były dotyczyć usuwania powyżej wymienionych przyczyn występowania

i utrzymywania się problemu niskiej zatrudnialności. Instrumentami usuwania tych

przyczyn, które oferował SPO RZL, były:

- szkolenia;

- poradnictwo;

- usługi doradcze;

- dotacje;

- badania;

- działania towarzyszące, np.: transport na miejsce szkolenia;

- informowanie i promocja;

- subsydiowanie zatrudnienia na otwartym rynku pracy;

- opracowanie materiałów metodycznych i informacyjnych;



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


77

- zakup środków technicznych, w tym sprzętu komputerowego i oprogramowania.

7.1.4. Cele bezpośrednie kampanii informacyjno-promocyjnych realizowanych w ramach Działania 1.4 SPO RZL.

Cele bezpośrednie kampanii informacyjno-promocyjnych realizowanych w ramach

Działania 1.4 SPO RZL powinny były być konsekwencją przyjętej w dokumentach

programowych Działania 1.4 SPO RZL definicji projektu typu (19), który miał

dotyczyć zmiany postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych,

w szczególności w środowisku pracy, poprzez kampanie informacyjno - promocyjne,

skierowane do pracodawców, ich pracowników, społeczności lokalnych

i decydentów. W tzw. wytycznych konkursowych zapisano, że cele projektów tego

typu powinny dotyczyć m.in. zwiększania na poziomie regionalno - lokalnym

zainteresowania pracodawców zatrudnianiem niepełnosprawnych pracowników oraz

kształtowania dobrego klimatu społecznego i pozytywnego nastawienia środowisk

pracowniczych do współpracy z osobami niepełnosprawnymi. Realizacja projektów

tego typu powinna przyczyniać się do m.in. przełamywania występującego

w świadomości pracodawców i pracowników pełnosprawnych negatywnego

stereotypu osoby niepełnosprawnej, jako pracownika: do wykorzystywania

regionalnych mediów do odpowiedzialnego za poprawę społeczno - zawodowego

położenia osób niepełnosprawnych, przekazywania wiedzy o prawach osób

niepełnosprawnych, o ich potrzebach, możliwościach i dokonaniach zawodowych; do

upowszechniania dobrych praktyk i doświadczeń z obszaru zatrudniania osób

niepełnosprawnych. Realizacja projektów tego typu powinna także przyczyniać się

do eliminowania negatywnych presji o charakterze środowiskowym, stanowiących

barierę dla zdobywania wykształcenia i kwalifikacji oraz podejmowania zatrudnienia

przez osoby niepełnosprawne.

W świetle tych zapisów, adresatem podejmowanych kampanii informacyjno -

promocyjnych nie powinny były być osoby niepełnosprawne, lecz osoby z szeroko

rozumianego otoczenia ON.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


78

Można stwierdzić, że intencją zawartą w dokumentach programowych było

uczynienie z kampanii informacyjno - promocyjnych (działań informacyjno -

promocyjnych) narzędzia służącego eliminacji następujących świadomościowych

przyczyn występowania i utrzymywania się zjawiska niskiej zatrudnialności ON:

- negatywne postawy pracodawców wobec zatrudniania ON;

- nieprzychylne wobec ON środowisko pracy (aspektem tego zjawiska jest także

nieprzychylne wobec ON środowisko lokalne);

- niedostateczna aktywność publicznych i niepublicznych instytucji rynku pracy

w realizacji zadań z zakresu aktywizacji zawodowej ON (w zakresie negatywnych

postaw wobec zatrudniania ON wśród decydentów i urzędników);

- niedostateczna aktywność organizacji pozarządowych w realizacji zadań

z zakresu aktywizacji zawodowej ON (w zakresie niskiego zaangażowania ich

kadr w proces zawodowej aktywizacji ON);

- brak współpracy pomiędzy partnerami społecznymi dotyczącej tworzenia

warunków dla aktywizacji zawodowej ON (w zakresie świadomościowych barier

takiej współpracy).

Cele bezpośrednie projektów kampanii informacyjno - promocyjnych podejmowanych

w ramach Działania 1.4 SPO RZL powinny były być ukierunkowane na eliminowanie

(ograniczanie) powyżej wymienionych przyczyn.

7.1.5. Cele szczegółowe (zadaniowe) kampanii informacyjno-promocyjnych realizowanych w ramach Działania 1.4 SPO RZL.

Każda ze "świadomościowych przyczyn" występowania i utrzymywania się zjawiska

niskiej zatrudnialności ON znajduje swoisty wyraz oraz posiada swoiste

uwarunkowania w środowiskach społecznych, w których działali potencjalni

beneficjenci Działania 1.4 SPO RZL. Zadaniem beneficjentów składających projekty

kampanii informacyjno - promocyjnych była:

- konkretna identyfikacja tych przyczyn (tj. problemów) oraz zdefiniowanie

w nawiązaniu do tej konkretnej diagnozy właściwego celu bezpośredniego dla

podejmowanego projektu;



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


79

- zidentyfikowanie tzw. barier (czyli czynników utrzymywania się konkretnie

zidentyfikowanych problemów) oraz właściwe (nawiązujące do zidentyfikowanych

barier) określenie zadań - celów eliminujących te czynniki przy użyciu dostępnych

w ramach Działania 1.4 tzw. form wsparcia (rodzajów pomocy).

Od wykonania tego zadania przez beneficjentów zależała w zasadniczym stopniu

jakość składanego projektu i powodzenie w jego realizacji. Było ono wykonywane

w trakcie opracowywania wniosku o dofinansowanie realizacji projektu kampanii

informacyjno - promocyjnej. Prawidłowość wykonania tego zadania sprawdzała

Komisja Oceny Projektów. Na Komisji spoczywała odpowiedzialność za właściwą

ocenę projektów, w efekcie za trafność decyzji o przyjęciu danego projektu do

realizacji.

Na podstawie dokumentów programowych, a także literatury przedmiotu,

opracowano przedstawione poniżej dwie listy barier w relacji do których mogłyby być

formułowane cele szczegółowe (zadaniowe) podejmowanych w ramach Działania 1.4

SPO RZL kampanii informacyjno - promocyjnych. Listy te mają charakter

przykładowy (zostały przygotowane, jako narzędzie analizy). W konkretnych

projektach takie listy powinny były być rezultatem wnikliwej, dokonanej przez zespół

(obejmujący jnteresariuszy projektu) identyfikacji problemu i uspołecznionego

procesu artykulacji bezpośredniego i szczegółowych celów projektu.

Lista 1.

Problem: Negatywne postawy pracodawców wobec zatrudniania ON

Cel bezpośredni projektów kampanii: Kształtowanie pozytywnych postaw

pracodawców wobec zatrudniania ON

Bariery do usunięcia, by osiągnąć cel bezpośredni:

- funkcjonujący wśród pracodawców negatywny stereotyp osoby niepełnosprawnej

jako pracownika;

- brak wśród pracodawców wiedzy i umiejętności organizacji stanowiska

i środowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej;



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


80

- brak wśród pracodawców wiedzy o uprawnieniach związanych z zatrudnieniem

osób niepełnosprawnych;

- niedostateczna wiedza pracodawców na temat potrzeb osób niepełnosprawnych,

związanych z podejmowaniem i wykonywaniem pracy;

- brak systemu doradztwa dla pracodawców w zakresie prawa, przystosowania

stanowisk pracy, itp.;

- postrzeganie ryzyka ekonomicznego związanego z zatrudnieniem osoby

niepełnosprawnej.

Lista 2.

Problem: Nieprzychylne środowisko pracy

Cel bezpośredni projektów kampanii: Kształtowanie pozytywnego klimatu dla

zatrudniania i pracy ON w środowiskach pracowniczych

Bariery do usunięcia, by osiągnąć cel bezpośredni:

- funkcjonujące w środowisku pracy negatywne stereotypy osób

niepełnosprawnych jako pracowników;

- brak wiedzy środowisk pracy o korzyściach społecznych, wynikających

z zatrudnienia osób niepełnosprawnych;

- brak systemu doradztwa w zakresie kształtowania środowiska pracy

przychylnego dla osób niepełnosprawnych;

- zakłócenia w integracji pracowników pełnosprawnych i niepełnosprawnych;

- brak upowszechniania dobrych praktyk z zakresu współpracy pomiędzy osobami

niepełnosprawnymi a pełnosprawnymi w środowisku pracy.

7.2. Analiza i ocena logiki projektów

7.2.1. Cele przeprowadzonych kampanii.

Projekt typu (19) dopuszczony do wdrożenia w ramach działania 1.4 SPO RZL

zakreślał szeroki obszar możliwości dla interwencji, dotyczącej eliminacji

świadomościowych przyczyn występowania i utrzymywania zjawiska niskiej



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


81

zatrudnialności ON. W trakcie prowadzonych analiz poszukiwano odpowiedzi, jak te

możliwości zostały wykorzystane. Z analiz tych wynika, że 43 projekty kampanii

informacyjno-promocyjnych, które zostały zrealizowane w ramach Działania 1.4 SPO

RZL skoncentrowały swoją uwagę na 13 celach, zlokalizowanych na trzech

podstawowych polach, którymi są: zmiana postaw społecznych wobec ON, zmiana

wizerunku ON oraz dostarczenie informacji i wiedzy dotyczącej realiów i warunków

zatrudniania ON.

Na zmianę postaw społecznych ukierunkowały swoje cele 33 projekty kampanii,

tj. 76,7% ogółu zrealizowanych kampanii.

Na budowę pozytywnego wizerunku ukierunkowało swoje cele 12 projektów

kampanii, tj. 27,9% ogółu zrealizowanych kampanii.

Na dostarczenie informacji i wiedzy ukierunkowało swoje cele 14 projektów kampanii,

tj. 32,5% ogółu zrealizowanych kampanii.

L.p. Cel przeprowadzonej kampanii Liczba kampanii

realizujących dany cel

% ogółu kampanii

realizujących dany cel

1. Zmiana postaw społecznych pracodawców 12 27,9

2. Zmiana postaw społecznych - ogólnie 11 25,6

3. Budowa pozytywnego wizerunku, zwalczanie

negatywnych stereotypów - ogólnie

7 16,3

4. Zmiana postaw społecznych grup

pracowniczych, społeczności lokalnych

6 14,0

5. Dostarczenie wiedzy nt. zatrudniania ON dla ON 6 14,0

6. Dostarczenie wiedzy nt. zatrudniania ON dla

pracodawców

4 9,3

7. Zmiana postaw społecznych decydentów,

urzędników, liderów społ.

3 7,0

8. Dostarczenie wiedzy nt. zatrudniania ON dla

decydentów, urzędników, liderów społ.

3 7,0



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


82


negatywnych stereotypów wśród pracodawców

2 4,7


negatywnych stereotypów wśród społeczności

lokalnych, środowisk pracowniczych

2 4,7

11. Zmiana postaw społecznych ON 1 2,3


negatywnych stereotypów wśród decydentów,

urzędników, liderów społ.

1 2,3

13. Dostarczenie wiedzy nt. zatrudniania ON -

ogólnie

1 2,3

14. Inne, nie dotyczące zmiany postaw 7 16,3

Cele zrealizowanych w ramach Działania 1.4 kampanii informacyjno - promocyjnych

formułowane były najczęściej w odniesieniu do ON w ogóle. Tylko w 7 projektach

cele kampanie dotyczyły konkretnych rodzajów niepełnosprawności, w tym w 6

projektach dotyczyły one osób niepełnosprawnych umysłowo oraz w 1 projekcie osób

niewidomych.

7.2.2. Grupy docelowe kampanii informacyjno-promocyjnych

Cechą specyficzną projektów kampanii informacyjno – promocyjnych było to, że ich

działania adresowane były nie do uczestników projektów lecz do grup docelowych.

Typowy projekt kampanii informacyjno-promocyjnej adresowany był do co najmniej

3 grup docelowych.

Tylko w 4 projektach kampania została zaadresowana do jednej grupy docelowej;

- w przypadku 8 projektów do dwóch grup docelowych;

- w przypadku 13 projektów do trzech grup docelowych;

- w przypadku 11 projektów do czterech grup docelowych;



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


83

- w przypadku 5 projektów do pięciu grup docelowych;

- w przypadku 2 projektów do sześciu grup docelowych.

Prawie wszystkie kampanie wśród swoich grup docelowych przewidziały

pracodawców, a ponad połowa – środowiska lokalne. Poniższa tabela przedstawia

popularność poszczególnych grup docelowych.

L.p. Grupa docelowa kampanii Liczba projektów z daną grupą docelową

% ogółu projektów z daną grupą docelową

1. Pracodawcy 42 97,7

2. Środowisko lokalne 26 60,5

3. Decydenci (władze) 20 46,5

4. Środowisko pracownicze 15 34,9

5. Urzędnicy 13 30,2

6. Osoby niepełnosprawne 12 27,9

7. Organizacje pozarządowe 4 9,3

8. Dziennikarze 1 2,3

Kampanie według liczby grup docelowych

Adresowane do

2 grup

docelowych

18,6%

Adresowane do

4 grup

docelowych i

więcej

41,9%

Adresowane do

1 grupy

docelowej

9,3%

Adresowane do

3 grup

docelowych

30,2%



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


84

Częściej niż co 4 projekt (27,9%) uwzględniał wśród swoich grup docelowych osoby

niepełnosprawne.

7.2.3. Cele kampanii informacyjno-promocyjnych i ich grupy docelowe a założenia programowe Działania 1.4 SPO RZL

Trafność projektów musi być rozpatrywana w kontekście programowym oraz

w kontekście społecznym. Prawidłowo sformułowane cele bezpośrednie kampanii

informacyjno-promocyjnych powinny:

- właściwie uwzględniać dokumenty programowe Działania 1.4 SPO RZL;

- uwzględniać rezultaty analizy rzeczywistych problemów i potrzeb środowisk

odbiorców planowanych kampanii w kontekście znaczenia i roli tych środowisk

w procesie aktywizacji zawodowej ON.

W świetle zrekonstruowanych założeń programowych za prawidłowe należy uznać

tylko takie cele bezpośrednie projektów kampanii, które ściśle nawiązują do

określenia projektu typu (19). Takimi prawidłowo sformułowanymi celami

charakteryzują się 34 projekty (79,1% ogółu zrealizowanych projektów). To oznacza,

że co piąty projekt posiadał błędnie zdefiniowane cele. W formułowaniu celów

projektowych wystąpiły dwa rodzaje błędów.

Błąd pierwszego rodzaju polegał na tym, że cel bezpośredni projektu ściśle

merytorycznie nawiązywał do celu Działania 1.4 SPO RZL lub do strategicznych

celów z poziomu Programu Operacyjnego. Tego rodzaju błąd zawierało 6 projektów

(14,0% ich ogółu). Były to cele zdefiniowane zbyt ogólnie, przez co stwarzały ryzyko

zbyt szerokiego zakresu interwencji i zbyt wysokiej skali trudności w zrealizowaniu

projektu. Błąd drugiego rodzaju polegał na podniesieniu do rangi celu

bezpośredniego projektu, celu o charakterze zadaniowym. Takie sformułowanie celu

stwarzało z kolei ryzyko zbyt wąskiego zakresu interwencji, co nie dawało szans na

rzeczywiste rozwiązanie problemu społecznego.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


85

L.p. Sposób sformułowania celu Liczba projektów z tak sformułowanym

celem

% ogółu projektów

1. Cel z poziomu Programu Operacyjnego 3 7,0

2. Cel z poziomu Działania 1.4 SPO RZL 3 7,0

3. Cel bezpośredni właściwy 34 79,1

4. Cel zadaniowy 2 4,7

5. Inny (źle określony) 1 2,2

Przykłady błędnie zdefiniowanych celów kampanii informacyjno – promocyjnych:

- Zwiększenie stopnia przygotowania zawodowego i poprawienie zdolności do

uzyskania zatrudnienia przez ON poprzez utworzenie punktu doradztwa.

- Zwiększenie zatrudnienia ON na otwartym rynku pracy w woj. (...).

- Przeprowadzenie kompleksowego programu wsparcia dla ON, prowadzącego do

aktywizacji społecznej i zawodowej ON.

- Pokazanie możliwości zawodowych osób chorych psychicznie (...), wskazanie

możliwości zatrudniania osób chorych psychicznie (...), jak wspierać działania na

rzecz aktywizacji osób chorych psychicznie.

- Dotarcie i zapoznanie jak największej liczby pracodawców z możliwościami

preferencyjnego zatrudniania ON.

W świetle przyjętych założeń programowych (projekt typu (19) nie przewidywał ON

jako grupy docelowej kampanii informacyjno-promocyjnych) za błąd w formułowaniu

celów bezpośrednich kampanii uznać trzeba także potraktowanie przez 12 projektów

(27,9%) osób niepełnosprawnych jako adresatów kampanii.

7.2.4. Cele kampanii informacyjno-promocyjnych i ich grupy docelowe a problemy i potrzeby społeczne

Z przeprowadzonej analizy wniosków projektowych wynika, że tylko w przypadku

7 projektów (16,3% ogółu wniosków) cele projektowe zostały sformułowane

w wyraźnie wyodrębnionym procesie artykulacji. Proces artykulacji obejmował



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


86

specjalne formy pracy zespołowej, w której brali udział nie tylko autorzy wniosku

o dofinansowanie realizacji projektu, lecz także przedstawiciele społeczności,

w której funkcjonował beneficjent, w tym środowiska ON oraz zaproszeni eksperci.

Taki tryb formułowania celów został zastosowany przez 1 organizację pozarządową,

4 instytucje samorządowe oraz 2 przedsiębiorców.

Dla uzyskania społecznej trafności celów projektowych ważne było, aby na ich kształt

miało wpływ środowisko ON. Z przeprowadzonej analizy wniosków projektowych

wynika, że taki wpływ miał miejsce w przypadku 18 projektów (41,9% ogółu

wniosków – poprzez udział w pracy zespołów projektowych lub konsultacje). Wśród

tych 18 beneficjentów:

znalazły się wszystkie organizacje pozarządowe, których podstawowa misja

dotyczy pomocy ON (12);

nie znalazła się żadna z organizacji pozarządowych, których podstawowa misja

nie jest związana z tą pomocą;

znalazł się 1 samorząd powiatowy oraz 3 samorządy gminne lub miejskie;

znalazło się 2 przedsiębiorców.

Kampanie informacyjno-promocyjne przełamujące negatywne stereotypy osób

niepełnosprawnych stanowią swoiste przedsięwzięcia, których zaplanowanie

wymaga zaangażowania specjalistów / ekspertów w zakresie społecznych

Tryb sformułowania celów projektowych

Projekty, których

cele formułowali

wyłącznie

autorzy wniosku

o

dofinansowanie

83,7%

Projekty, których

cele

sformułowano w

toku

wyodrębnionego

procesu

artykulacji

16,3%



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


87

problemów niepełnosprawności oraz w zakresie komunikacji społecznej.

Na podstawie przeprowadzonej analizy można stwierdzić, że eksperci (w większości

z zakresu problematyki niepełnosprawności) byli zaangażowani przy

przygotowywaniu 18 kampanii (41,9% ogółu projektów).

Wśród tych 18 beneficjentów znalazło się:

12 organizacji pozarządowych;

1 samorząd powiatowy oraz 3 samorządy gminne lub miejskie;

2 przedsiębiorców.

W przygotowywaniu projektów zalecane jest szerokie wykorzystywanie wyników

badań społecznych, umożliwiających pełniejszą identyfikację problemów i potrzeb

społecznych. Na podstawie przeprowadzonej analizy można stwierdzić,

że w przygotowaniu projektów kampanii informacyjno-promocyjnych wyniki badań

wykorzystane zostały przez 12 beneficjentów, w następujący sposób:

7 beneficjentów przeprowadziło wtórną analizę istniejących, wcześniej

przeprowadzonych badań;

2 beneficjentów przeprowadziło własne badania;

3 beneficjentów skorzystało z istniejących, wcześniej przeprowadzonych badań

oraz przeprowadziło badania własne.

Wśród tych 12 beneficjentów znalazło się:

7 organizacji pozarządowych;

4 samorządy gminne lub miejskie;

1 przedsiębiorca.

Zadaniem beneficjentów składających projekty kampanii informacyjno -

promocyjnych była:

- konkretna (tj. odnosząca się do środowiska w którym planowano interwencję)

identyfikacja świadomościowych przyczyn (tj. problemów) występowania

i utrzymywania się zjawiska niskiej zatrudnialności ON oraz zdefiniowanie



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


88

w nawiązaniu do tej konkretnej diagnozy właściwego celu bezpośredniego dla

podejmowanego projektu;

- zidentyfikowanie tzw. barier (czyli czynników utrzymywania się konkretnie

zidentyfikowanych problemów) oraz właściwe (nawiązujące do zidentyfikowanych

barier) określenie zadań - celów eliminujących te czynniki przy użyciu dostępnych

w ramach Działania 1.4 tzw. form wsparcia (rodzajów pomocy).

Do nielicznych należały projekty, w których zarówno cel ogólny, jak i cele zadaniowe

formułowane były na postawie rzeczywiście przeprowadzonej identyfikacji problemu

kluczowego projektu oraz powodów jego utrzymywania się (tzw. barier).

Charakteryzowanie problemów uzasadniających przyjęcie bezpośredniego celu

projektowego polegało często na przytoczeniu we wniosku projektowym problemów

zapisanych w dokumentacji programowej Działania 1.4 SPO RZL,

na „zadekretowaniu” ich występowania w środowisku, w którym planowano

interwencję.

Również powszechnie formalnie podchodzono do identyfikacji tzw. barier.

W konsekwencji w określaniu zadań projektowych koncentrowano się zwykle na

wskazaniu środków i narzędzi projektowanej kampanii. Tymczasem planowanie oraz

realizacja kampanii informacyjno – promocyjnej wymaga tzw. identyfikacji

docelowego audytorium polegającej na diagnozie jego przekonań, myśli, wrażeń

i emocji dotyczących obiektu, którego ma dotyczyć działanie informacyjno –

promocyjne. To na podstawie tak wykonanego rozpoznania barier mogą zostać

właściwie określone cele szczegółowe kampanii dotyczące zarówno treści, jak

i sposobu przekazu oraz właściwie sformułowane zadania.

W trakcie analizy wniosków o dofinansowanie projektów stwierdzono, że próbę

identyfikacji świadomości docelowego audytorium podjęto tylko w przypadku

9 projektów.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


89

Wśród tych 9 beneficjentów znalazły się:

4 organizacje pozarządowe;

3 samorządy gminne lub miejskie

2 przedsiębiorców.

Próbę identyfikacji świadomości docelowego audytorium podjęto

- w przypadku 5 (na 16) kampanii krajowych;

- w przypadku 1 (na 8) kampanii regionalnych;

- w przypadku 3 (na 19) kampanii lokalnych;

- w przypadku 1 (na 12) kampanii małych;

- w przypadku 5 (na 17) kampanii średniej wielkości;

- w przypadku 1 (na 8) kampanii dużych;

- w przypadku 2 (na 6) kampanii wielkich.

O formalnym podejściu do identyfikacji barier i sztampowym sposobie formułowania

zadań i działań projektowych świadczy także fakt, że w bardzo niewielu wnioskach

projektowych znaleźć można zapis treści przekazu planowanej kampanii.

7.2.5. Cele kampanii informacyjno – promocyjnych a planowane przekazy

W trakcie analizy logiki i spójności wniosków o dofinansowanie realizacji projektu

podjęto próbę zrekonstruowania, choćby ogólnego (bo tylko ogólnej rekonstrukcji

można dokonać na podstawie zawartych we wnioskach informacji), przekazów

kampanii informacyjno – promocyjnych wdrożonych w ramach Działania 1.4 SPO

RZL. Rekonstrukcję tę przeprowadzono na podstawie analizy treści wybranych

fragmentów wniosków projektowych (szczególnie tych, które dotyczyły określenia

problemu społecznego oraz celu i oczekiwanych rezultatów projektu).

Rodzaj zastosowanych w zrealizowanej kampanii kanałów komunikacji. Możliwe było

zastosowanie dwóch podstawowych rodzajów kanałów komunikacji: osobistych

i nieosobistych. Osobiste kanały komunikacji przenoszoną przekaz poprzez



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


90

bezpośredni kontakt lub oddziaływanie ludzi. Nieosobiste – bez bezpośredniego

kontaktu lub oddziaływania ludzi – obejmują środki masowego przekazu oraz

wydarzenia (imprezy). W zdecydowanej większości projektów kampanii (72,1%)

zastosowano jednocześnie dwa kanały komunikacji.

Zasięg kampanii Razem

Zastosowane kanały komunikacji

Nieosobiste Osobiste Oba - łącznie

krajowy

16 3 1 12

100,0% 18,8 6,3 75,0

regionalny

8 3 1 4

100,0% 37,5 12,5 50,0

lokalny

19 4 0 15

100,0% 25,0 0,0 75,0

OGÓŁEM 43 10 2 31

100,0% 23,3 4,7 72,1

Zawartość przekazu. Przekazy w kampaniach informacyjno – promocyjne mogą być

poznawcze, emocjonalne oraz behawioralne. Przekazy poznawcze mają na celu

wprowadzenie do umysłu odbiorcy przekazu jakiejś wiedzy (informacji). Przekazy

Zastosowane kanały komunikacji

Nieosobisty

23,3%

Osobisty

4,7%

Oba - łącznie

72,1%



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


91

emocjonalne mają na celu zmianę przekonań odbiorcy. Przekazy behawioralne mają

skłonić odbiorcę do określonego zachowania.

W teorii komunikacji społecznej, zakłada się, że dla planowania siły oddziaływania

kampanii na zmianę postaw decydujące znaczenie odgrywa wybór właściwego

rodzaju przekazu. W teorii tej przyjmuje się założenie, że zmiana postawy odbiorcy

polega na jego przejściu przez etapy poznania, uczucia i zachowania w kolejności

„poznaj – poczuj – zrób”. Oznacza to, że aby skutecznie zmienić przekonania

odbiorcy trzeba najpierw zapewnić, by uzyskał (rozwinął) on wiedzę na temat

zagadnień, których dotyczą żywione przez niego przekonania i emocje. Podobnie

także niemożliwa jest zmiana zachowań odbiorcy, bez wcześniejszej zmiany jego

przekonań. Próba upowszechniania określonych zachowań wśród osób, których

przekonania są sprzeczne z tymi zachowaniami kończy się fiaskiem. Podobnie jak

próba upowszechnienia przekonań (emocji) wśród osób, których stan posiadanej

wiedzy wspiera zupełnie inne przekonania. To właśnie z opisanego tu założenia teorii

komunikacji wynika znaczenie przywiązywane do identyfikacji świadomości

audytorium w planowaniu kampanii informacyjno – promocyjnych.

W przeprowadzonej rekonstrukcji przekazów zrealizowanych kampanii informacyjno

– promocyjnych próbowano ustalić, z jakich przekazów planowały skorzystać te

kampanie. W trakcie analizy wniosków projektowych poszukiwano odpowiedzi na

następujące pytania:

Czy kampania obejmowała przekaz wiedzy na temat ON, warunków ich

zatrudniania itp.?

Ogółem

Czy kampania obejmowała przekaz wiedzy

na temat ON, warunków ich zatrudniania itp.?

TAK NIE

Liczba bezwzgl. 43 43 0

% 100,0% 100,0 0,0



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


92

Czy kampania obejmowała kształtowanie emocji wobec ON, ich zatrudniania,

pracy itp.?

Ogółem

Czy cele kampanii obejmowały kształtowanie

emocji wobec ON, ich zatrudniania, pracy itp.?

TAK NIE


% 100,0% 86,0 14,0

Czy kampania obejmowała kształtowanie zachowań wobec ON?

Ogółem

Czy kampania obejmowała kształtowanie emocji

wobec ON, ich zatrudniania, pracy itp.?

TAK NIE


% 100,0% 83,7 16,3

W zdecydowanej większości projektów kampanii (35 tj. 81,4%) założono więc użycie

trzech przekazów, przy czym w świetle analizowanych zapisów we wnioskach

o dofinansowanie realizacji projektu chodziło raczej o ich jednoczesne użycie

(podkreślano kompleksowy charakter takiego rozwiązania) a nie sekwencyjne.

Modele przekazu

Liczba

bezwzgl.

%

Przekaz

poznawczy

Przekaz

emocjonalny

Przekaz

behawioralny

x x x 35 81,4

x x 2 4,7

x x 1 2,3

x 5 11,6



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


93

Response. Ważnym pytaniem analitycznym, na które poszukiwano odpowiedzi

w I fazie badania (studiując fragmenty wniosków dotyczące opisu przewidywanych

rezultatów kampanii) było także pytanie o to, czy próbowano określić tzw. „response”

grup docelowych (oczekiwaną, zaplanowaną na podstawie wcześniejszej

identyfikacji świadomości audytorium zmianę w świadomości odbiorców kampanii).

Przekonującą próbę podjęto w przypadku 5 projektów.

Czy w kampanii określono „response” grupy docelowej?

Ogółem

Czy w kampanii określono „response” grupy

docelowej?

TAK NIE


% 100,0% 11,6 88,4

Z analizy zrekonstruowanych przekazów wynika, że najliczniejszy i najbogatszy

repertuar przekazów znajdujemy wśród przekazów poznawczych. Znalazły się wśród

nich pakiety wiedzy oraz pakiety informacyjne oraz tzw. apele racjonalne, odwołujące

się do konkretnych korzyści, jakie przynieść może zatrudnianie osób

niepełnosprawnych. Są to apele adresowane do pracodawców. Wyraźnie brakuje

Modele przekazu

Przekaz

poznawczy,

emocjonalny i

behawioralny

81,4%

Przekaz

poznawczy i

behawioralny

2,3%Przekaz

poznawczy i

emocjonalny

4,7%

Przekaz

poznawczy

11,6%



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


94

wśród apeli poznawczych apeli racjonalnych skierowanych do innych odbiorców

docelowych kampanii.

Wśród przekazów emocjonalnych znajdujemy apele emocjonalne oraz przekazy

wizerunkowe i apele moralne. Warto zwrócić uwagę, że wśród przekazów

emocjonalnych nieobecne są przekazy bazujące na takich pozytywnych bodźcach,

jak humor, duma, radość

W przypadku dużych i wielkich kampanii marketingowych obowiązkowa praktyką jest

prowadzenie badań testowych przygotowanych przekazów. W toku przeprowadzonej

analizy nie stwierdziliśmy wystąpienia takiej formy przygotowania kampanii wśród

objętych badaniem projektów.

PRZEKAZY KAMPANII INFORMACYJNO – PROMOCYJNYCH

ZREALIZOWANYCH W RAMACH DZIAŁANIA 1.4 SPO RZL

Przekazy poznawcze

Wiedza nt. możliwości zatrudniania młodych ON

Informacje dla pracodawców nt. warunków zatrudniania ON

Korzyści dla pracodawców związane z zatrudnianiem ON

Wiedza o systemie finansowania zatrudnienia ON oraz przepisach dot. zatrudniania

ON

Informacje nt. obowiązków i uprawnień pracodawców w związku z zatrudnianiem ON

Przekaz wiedzy dla przedsiębiorców o możliwościach zatrudnienia ON

Przekaz wiedzy o prawach, możliwościach i dokonaniach zawodowych ON

Przekaz informacji nt. regulacji prawnych i problemów wynikających z

niepełnosprawności

Informacje nt. organizowania stanowiska pracy dla ON

Wiedza nt. zatrudniania ON dla pracodawców

Możliwości i dokonania osób niewidomych

Zatrudnianie ON to korzyści dla przedsiębiorstwa

Ukazanie normalności i przydatności ON w życiu społeczno - gospodarczym

Pokazanie przykładów aktywności zawodowej i życiowej ON



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


95

Upowszechnienie koncepcji nowego systemu aktywizacji zawodowej ON

Wiedza o rozwiązaniach w zakresie aktywizacji zawodowej ON intelektualnie w

krajach UE

Wiedza nt. praw, możliwości i dokonań ON dla społeczności lokalnych

Dostęp ON do zatrudnienia to warunek ich godności i niezależności

ON intelektualnie zdolna do pracy

Osoba upośledzona umysłowo może pracować zawodowo

Przekazy emocjonalne

ON - przydatnymi pracownikami

ON może być wartościowym pracownikiem NGO

ON może być dobrym pracownikiem

Promocja osiągnięć i możliwości ON

Prezentacja pozytywnego wizerunku ON jako pracownika

Pracownik niepełnosprawny to pracownik pełnowartościowy

Dostęp ON do zatrudnienia to warunek ich godności i niezależności

Pracodawco nie bój się niepełnosprawnych

Przekaz pozytywnego wizerunku ON jako pracowników

ON posiadają duże możliwości zawodowe i potrafią świadczyć pracę wysokiej jakości

Życzliwość dla niepełnosprawnych pracowników

Przekazy behawioralne

Pracodawco - zatrudniaj niepełnosprawnych

Inspirowanie zainteresowania pracodawców zatrudnianiem ON

Dobre doświadczenia pracodawców z otwartego rynku pracy w zatrudnianiu ON



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


96

7.3. Analiza i ocena spójności projektów

7.3.1. Środki i formy (narzędzia) komunikacji zastosowane w kampaniach informacyjno - promocyjnych

Kampanie zrealizowane w ramach Działania 1.4 SPO RZL korzystały z szerokiego

repertuaru dostępnych środków (mediów) i narzędzi komunikacyjnych.

We wnioskach o dofinansowanie realizacji projektu typowych kampanii medialnych

(ten rodzaj kampanii reprezentowało 33 z 43, tj.76,7% ogółu badanych projektów)

często podkreślano, że kompleksowy (a więc skuteczny) charakter przedsięwzięcia

ma zapewnić dobór szerokiego zestawu środków przekazu, ponieważ zapewni

to dotarcie do wszystkich założonych grup docelowych kampanii.

Podkreślić w tym miejscu należy, że

- tylko w 4 projektach kampania została zaadresowana do jednej grupy docelowej;

- w przypadku 8 projektów do dwóch grup docelowych;

- w przypadku 13 projektów do trzech grup docelowych;

- w przypadku 11 projektów do czterech grup docelowych;

- w przypadku 5 projektów do pięciu grup docelowych;

- w przypadku 2 projektów do sześciu grup docelowych.

Średnio na jedną kampanię przypadały 3 grupy docelowe, co sprzyjało stosowaniu

szerokiego wachlarza mediów.

Drugą okolicznością wymagającą odnotowania jest fakt, że tylko w jednym wniosku

projektowym zaznaczono, że opracowując zestaw mediów posłużono się badaniami

zasięgu oddziaływania mediów. Można przypuszczać, że w przypadku innych

autorzy kampanii, w sytuacji braku informacji dotyczących oddziaływania mediów na

grupy docelowe ich kampanii, chętnie sięgali po szeroki wachlarz mediów by

zapewnić kampaniom dotarcie z przekazem do ich adresatów. W trakcie badania

ustalono zakres korzystania z poszczególnych mediów i narzędzi komunikacji przez

kampanie realizowane w ramach Działania 1.4 SPO RZL.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


97

Wykorzystane

środki komunikacji (media)

Kampanie

Ogółem

(43=100,0%)

Kampanie o zasięgu

Krajowym

(16=100,0%)

Regionalnym

(8 =100,0%)

Lokalnym

(19=100,0%)

Telewizja l.b. 14 5 5 4

% kampanii 32,6 31,3 62,5 21.1

Radio l.b. 12 1 4 7

% kampanii 27,9 6,3 50,0 36,8

Prasa l.b. 27 7 7 13

% kampanii 62,8 43,8 87,5 68,4

Internet l.b. 19 6 4 9

% kampanii 44,2 37,5 50,0 47,4

Publikacje

zwarte

l.b. 24 10 3 11

% kampanii 55,8 62,5 37,5 26,3

Publikacje

ulotne

l.b. 17 6 2 9

% kampanii 39,5 37,5 25,0 47,4

Wydarzenia l.b. 9 1 3 5

% kampanii 20,9 6,3 37,5 26,3

Formy

komunikacji

bezpośredniej

l.b. 29 9 6 14

% kampanii 67,4 56,3 75,0 73,7

Billboard l.b. 5 1 1 3

% kampanii 11,6 6,3 15,8

Infolinia l.b. 2 2 - -

% kampanii 4,7 12,5 - -

Zapis

elektroniczny

l.b. 10 2 2 6

% kampanii 23,3 12,5 25,0 31,6

Za cechę charakterystyczną kampanii informacyjno – promocyjnych zrealizowanych

w ramach Działania 1.4 uznać można fakt, że wiodąca rolę odgrywały w nich tzw.

osobiste kanały komunikacji i należy uznać to za okoliczność korzystną dla realizacji

celów, które zostały postawione przez dokumenty programowe przed projektami typu

(19). Z różnych form komunikacji bezpośredniej skorzystano w 29 (67,4%)

kampaniach,



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


98

Wykorzystanie form komunikacji bezpośredniej. Ten najpopularniejszy środek

komunikacji najszerzej wykorzystywany był w przedsięwzięciach realizowanych

w skali lokalnej. W świetle informacji zawartych we wnioskach projektowych formę tę

traktowano jako szczególnie dogodną dla kontaktów ze środowiskiem pracodawców

(spotkania informacyjne i doradcze, seminaria, konferencje środowiskowe).

W projektach ogólnokrajowych konferencje były preferowaną formą upowszechniania

nowych idei i wiedzy z zakresu aktywizacji zawodowej ON.

Wykorzystane formy

(narzędzia)

Kampanie

Ogółem

(43=100,0%)

Kampanie o zasięgu

Krajowym

(16=100,0%)

Regionalnym

(8 =100,0%)

Lokalnym

(19=100,0%)

Formy komunikacji

bezpośredniej

w tym:

l.b. 29 9 6 14

% kampanii 67,4 56,3 75,0 73,7

Konferencje

środowiskowe

l.b. 18 6 1 11

% kampanii 41,9 37,5 12,5 57,9

Spotkania informa-

cyjne, doradcze

l.b. 11 4 2 5

% kampanii 25,6 25,0 25,0 26,3

Seminaria l.b. 8 2 2 4

% kampanii 18,6 12,5 2,0 21,1

Konferencje

naukowe

l.b. 5 4 1 0

% kampanii 11,6 25,0 12,5 0,0

0

5

10

15

20

Ogółem Kampanie o

zasięgu

krajow ym

Kampanie o

zasięgu

regionalnym

Kampanie o

zasięgu

lokalnym

Wykorzystane formy komunikacji bezpośredniej

Konferencje środow iskow e Spotkania informacyjne, doradcze

Seminaria Konferencje naukow e



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


99

Formy wykorzystania prasy. Prasa to drugie pod względem popularności medium

wykorzystywane w objętych badaniem kampaniach informacyjno - promocyjnych.

Najintensywniej wykorzystywane w kampaniach regionalno - lokalnych; ulubionym

medium tych kampanii był czasopisma regionalne, w których publikowano artykuły

i przy pomocy których upowszechniano tematyczne inserty poświęcone

problematyce ON.

Wykorzystane formy

(narzędzia)

Kampanie

Ogółem

(43=100,0%)

Kampanie o zasięgu

Krajowym

(16=100,0%)

Regionalnym

(8 =100,0%)

Lokalnym

(19=100,0%)

Prasa

w tym:

l.b. 27 7 7 13

% kampanii 62,8 43,8 87,5 68,4

Artykuły w

czasopismach

l.b. 16 4 4 8

% kampanii 37,2 25,0 50,0 42,1

Artykuły w prasie

codziennej

l.b. 10 2 3 5

% kampanii 23,3 12,5 37,5 23,6

Inserty l.b. 8 2 1 5

% kampanii 18,6 12,5 12,5 26,3

Ogłoszenia

prasowe

l.b. 5 3 1 1

% kampanii 11,6 18,8 12,5 5,3

0

2

4

6

8

10

12

14

16

Ogółem Kampanie o

zasięgu

krajow ym

Kampanie o

zasięgu

regionalnym

Kampanie o

zasięgu

lokalnym

Wykorzystane formy prasowe

Artykuły w czasopismach Artykuły w prasie codziennej Inserty Ogłoszenia prasow e



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


100

Wykorzystanie książek i broszur. W świetle przeprowadzonych analiz stwierdzić

można, że broszura była najważniejszym narzędziem zastosowanym

w przeprowadzonych w ramach Działania 1.4 SPO RZL kampaniach. Tę formę

komunikacji wykorzystano w 19 przedsięwzięciach. Jako dogodny środek

komunikacji wykorzystywany zwłaszcza w kampaniach lokalnych 57,9%);

w kampaniach regionalnych i krajowych stosowany był dwukrotnie rzadziej.

Publikowanie książek było przedsięwzięciem informacyjno - promocyjnym

prowadzonym prawie wyłącznie w skali ogólnokrajowej.

Wykorzystane formy

(narzędzia)

Kampanie

Ogółem

(43=100,0%)

Kampanie o zasięgu

Krajowym

(16=100,0%)

Regionalnym

(8 =100,0%)

Lokalnym

(19=100,0%)

Publikacje zwarte

w tym:

l.b. 24 10 3 11

% kampanii 55,8 62,5 37,5 26,3

Broszury l.b. 19 5 3 11

% kampanii 44,2 31,3 37,5 57,9

Książki l.b. 7 6 0 1

% kampanii 16,3 37,5 0,0 5,3

0

5

10

15

20

Ogółem Kampanie o

zasięgu

krajow ym

Kampanie o

zasięgu

regionalnym

Kampanie o

zasięgu

lokalnym

Wykorzystane formy publikacji zwartych

Broszury Książki



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


101

Wykorzystanie internetowych form komunikacji. Internetowe formy komunikacji

odgrywały bardzo dużą rolę w prowadzonych kampaniach. W wielu projektach

kampanii przewidziano założenie w ramach prowadzonych kampanii specjalnych

stron internetowych (łącznie 11 stron internetowych). Intensywnie wykorzystywane

były własne portale i strony internetowe projektodawców. Na dwóch stronach

założonych dla realizowanych projektów były prowadzone fora dyskusyjne.

Wykorzystane formy

(narzędzia)

Kampanie

Ogółem

(43=100,0%)

Kampanie o zasięgu

Krajowym

(16=100,0%)

Regionalnym

(8 =100,0%)

Lokalnym

(19=100,0%)

Internet

w tym:

l.b. 19 6 4 9

% kampanii 44,2 37,5 50,0 47,4

Strona

internetowa

l.b. 11 3 4 4

% kampanii 25,6 18,8 50,0 21,1

Publikacje

internetowe

l.b. 8 2 3 3

% kampanii 18,6 12,5 37,5 15,8

Forum

dyskusyjne

l.b. 2 2 0 0

% kampanii 4,7 12,5 0,0 0,0

0

2

4

6

8

10

12

Ogółem Kampanie o

zasięgu

krajow ym

Kampanie o

zasięgu

regionalnym

Kampanie o

zasięgu

lokalnym

Wykorzystane formy internetowe

Strona internetow a Publikacje internetow e Forum dyskusyjne



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


102

Wykorzystanie ulotek, listów i plakatów. Bardzo szeroko wykorzystywane były także

w ramach badanych kampanii tzw. publikacje ulotne, takie jak ulotki, plakaty oraz

listy rozsyłane do grup docelowych. To forma najszerzej stosowana była w

kampaniach lokalnych.

Wykorzystane formy

(narzędzia)

Kampanie

Ogółem

(43=100,0%)

Kampanie o zasięgu

Krajowym

(16=100,0%)

Regionalnym

(8 =100,0%)

Lokalnym

(19=100,0%)

Publikacje

ulotne

l.b. 17 6 2 9

% kampanii 39,5 37,5 25,0 47,4

Ulotki, listy l.b. 13 5 1 7

% kampanii 30,2 31,3 12,5 36,8

Plakaty l.b. 16 6 2 8

% kampanii 37,2 37,5 25,0 42,1

Wykorzystanie form telewizyjnych. Telewizja, jako medium użyta została łącznie w 14

kampaniach. Telewizja to medium szczególnie preferowane wśród kampanii

regionalnych. Kampanie, które skorzystały z tego medium należą do

najkosztowniejszych kampanii zrealizowanych w ramach Działania 1.4 SPO RZL.

Właśnie z uwagi na wysokie koszty kampanie te powinny zostać wyjątkowo starannie

przygotowane. Z analizy wniosków projektowych tych kampanii nie wynika,

0

2

4

6

8

10

12

14

16

Ogółem Kampanie o

zasięgu

krajow ym

Kampanie o

zasięgu

regionalnym

Kampanie o

zasięgu

lokalnym

Wykorzystane formy publikacji ulotnych

Plakaty Ulotki, listy



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


103

by w trakcie ich planowania i realizacji szczególnie starannie przygotowywano

przekazy (brak badań testujących przekazy) czy plany medialne (brak dowodów na

korzystanie z badań poświęconych oglądalności stacji w których emitowano reklamy,

ogłoszenia czy audycje). Poza zainteresowaniem realizatorów tych kampanii

pozostawały także efekty rzeczywistego oddziaływania kampanii na zmianę postaw

grup docelowych.

Wykorzystane formy

(narzędzia)

Kampanie

Ogółem

(43=100,0%)

Kampanie o zasięgu

Krajowym

(16=100,0%)

Regionalnym

(8 =100,0%)

Lokalnym

(19=100,0%)

Telewizja

w tym:

l.b. 14 5 5 4

% kampanii 32,6 31,3 62,5 21.1

Reklamy

telewizyjne

l.b. 5 3 0 2

% kampanii 11,6 18,8 0,0 10,5

Audycje

telewizyjne

l.b. 8 1 5 2

% kampanii 18,6 6,3 62,5 10,5

Filmy telewizyjne l.b. 1 1 0 0

% kampanii 2,3 6,3 0,0 0,0

0

1

2

3

4

5

6

7

8

Ogółem Kampanie o

zasięgu

krajow ym

Kampanie o

zasięgu

regionalnym

Kampanie o

zasięgu

lokalnym

Wykorzystane formy telewizyjne

Audycje telew izyjne Reklamy telew izyjne Filmy telew izyjne



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


104

Najważniejsze przedsięwzięcia telewizyjne zrealizowane w ramach Działania 1.4

SPO RZL przeprowadzone zostały za pośrednictwem telewizji publicznej.

Wykorzystanie form radiowych. Radio, jako medium użyte zostało łącznie w 12

kampaniach. Ważną rolę odegrało w kampaniach regionalnych i lokalnych, było

pomijane w kampaniach ogólnokrajowych. Reklamy i audycje emitowane były

głównie przez rozgłośnie regionalno - lokalne. Z analizy wniosków projektowych tych

kampanii także nie wynika, by w trakcie planowania kampanii z użyciem radia jako

środka komunikacji przygotowywano plany medialne z wykorzystaniem badań

poświęconych słuchalności stacji, w których emitowano reklamy, ogłoszenia czy

audycje.

Wykorzystane formy

(narzędzia)

Kampanie

Ogółem

(43=100,0%)

Kampanie o zasięgu

Krajowym

(16=100,0%)

Regionalnym

(8 =100,0%)

Lokalnym

(19=100,0%)

Radio

w tym:

l.b. 12 1 4 7

% kampanii 27,9 6,3 50,0 36,8

Reklamy radiowe l.b. 5 1 0 4

% kampanii 11,6 6,3 0,0 21,1

Audycje radiowe l.b. 10 1 4 5

% kampanii 23,3 6,3 50,0 26,3

0

2

4

6

8

10

Ogółem Kampanie o

zasięgu

krajow ym

Kampanie o

zasięgu

regionalnym

Kampanie o

zasięgu

lokalnym

Wykorzystane formy radiowe

Audycje radiow e Reklamy radiow e



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


105

Wykorzystanie form zapisu elektronicznego. Projektodawcy podkreślali,

że realizowane przez nich kampanie, stosując to medium, przyczyniają się do

rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Najczęstszą formą zapisu elektronicznego

było wykorzystanie go dla przygotowania pakietów dokumentów

rozpowszechnianych wśród grup docelowych kampanii (np. przepisów dotyczących

zatrudniania ON). Wystąpiły także bardziej złożone formy wykorzystania tego

medium, na przykład filmy czy programy szkoleniowo - doradcze prezentujące

zagadnienia związane z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych.

Wykorzystane formy

(narzędzia)

Kampanie

Ogółem

(43=100,0%)

Kampanie o zasięgu

Krajowym

(16=100,0%)

Regionalnym

(8 =100,0%)

Lokalnym

(19=100,0%)

Zapis

elektroniczny

w tym:

l.b. 10 2 2 6

% kampanii 23,3 12,5 25,0 31,6

Programy

multimed. na CD

l.b. 3 2 0 1

% kampanii 7,0 12,5 0,0 5,3

Teksty

dokumentów na

CD

l.b. 7 0 2 5

% kampanii 16,3 0,0 25,0 26,3

0

1

2

3

4

5

6

7

Ogółem Kampanie o

zasięgu

krajow ym

Kampanie o

zasięgu

regionalnym

Kampanie o

zasięgu

lokalnym

Wykorzystane formy zapisu elektronicznego

Teksty dokumentów na CD Programy multimedialne na CD



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


106

Wydarzenia. Przez wydarzenia, jako środek komunikacji, rozumie się imprezy,

których celem jest zakomunikowanie szczególnych informacji docelowemu

audytorium. Zaliczono do tego medium, takie wykorzystywane - w badanych

kampaniach - formy oddziaływania społecznego, jak imprezy plenerowe, koncerty,

przedstawienia teatralne, wystawy i konkursy dziennikarskie. Ta forma

komunikowania wykorzystywana była głównie na poziomie regionalno - lokalnym.

Wykorzystane formy

(narzędzia)

Kampanie

Ogółem

(43=100,0%)

Kampanie o zasięgu

Krajowym

(16=100,0%)

Regionalnym

(8 =100,0%)

Lokalnym

(19=100,0%)

Wydarzenia

w tym:

l.b. 9 1 3 5

% kampanii 20,9 6,3 37,5 26,3

Imprezy

plenerowe

l.b. 2 0 0 2

% kampanii 4,7 0,0 0,0 5,3

Koncerty l.b. 2 1 0 1

% kampanii 4,7 6,3 0,0 5,3

Przedstawienia

teatralne

l.b. 1 0 0 1

% kampanii 2,3 0,0 0,0 5,3

Wystawy l.b. 3 0 1 2

% kampanii 7,0 0,0 12,5 10,5

Konkursy

dziennikarskie

l.b. 1 1 0,0 0,0

% kampanii 2,3 6,3 0,0 0,0

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

Ogółem Kampanie o

zasięgu

krajow ym

Kampanie o

zasięgu

regionalnym

Kampanie o

zasięgu

lokalnym

Wykorzystane formy wydarzeń

Wystaw y Imprezy plenerow e Koncerty

Przedstaw ienia teatralne Konkursy dziennikarskie



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


107

7.3.2. Identyfikacja ryzyka w projektów kampanii informacyjno - promocyjnych

Z analizy wniosków o dofinansowanie realizacji projektów wynika:

- po pierwsze, że prawie co czwarta kampania (10 kampanii, tj. 23,3% ogółu)

została zaplanowana bez uwzględnienia, w toku jej przygotowywania, identyfikacji

ryzyka związanego z jej przeprowadzeniem. W grupie 14 najkosztowniejszych

projektów (kampanie duże i wielkie), takiej identyfikacji nie wykonano

w przypadku 4 kampanii;

- po drugie, wśród projektów w których formalnie zidentyfikowano ryzyko, w 20 co

najmniej przypadkach wątpliwości może budzić zastosowana metodologia tej

identyfikacji, jak i określane, w odpowiedzi na zidentyfikowane ryzyko, reakcje.

Za reprezentatywny dla tych 20 przypadków uznać można projekt, którego celem

było "kształtowanie przyjaznych postaw społeczności lokalnej wobec osób

niepełnosprawnych". Cel ten miał zostać zrealizowany poprzez kampanię

informacyjno - promocyjną nakierowaną na przekazanie przedsiębiorcom wiedzy

o możliwościach zatrudniania ON oraz przekazanie społeczności lokalnej wiedzy

o prawach, możliwościach i dokonaniach ON. W identyfikacji ryzyka prawidłowej

realizacji za podstawowy uznano problem niewystarczającego zainteresowania

zdobyciem tej wiedzy ze strony społeczności lokalnej (w tym pracodawców).

Określając reakcję na tak sformułowane ryzyko autorzy kampanii stwierdzili, że "aby

zapobiec tego typu przeciwnościom planowana jest dywersyfikacja źródeł informacji,

aby potencjalny odbiorca miał możliwość dotarcia do nich".

Kolejny przykład wątpliwej identyfikacji i określenia reakcji na ryzyko "Osiągnięcie

zakładanych rezultatów może napotkać na barierę braku zainteresowania tematyką

niepełnosprawności wśród pracodawców (...). Rozwiązanie problemu to szeroko

zakrojona kampania."



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


108

We wspomnianych 20 projektach, za ryzyko realizacji projektu uznawane jest: "małe

zainteresowanie społeczności lokalnej sytuacją ON"; "brak zainteresowania

pracodawców"; "mała ilość osób zainteresowanych uczestnictwem w imprezie..";

"problemy z naborem uczestników konferencji"; "niskie zainteresowanie

pracodawców dla konkursu"; "niska frekwencja na spotkaniach". Tak rozpoznane

ryzyko to dowód niewłaściwej identyfikacji świadomości docelowego audytorium oraz

skutek źle sformułowanych celów operacyjnych przyjętych przez kampanie. Cele

tych kampanii powinny bowiem zostać sformułowane "o poziom niżej" i dotyczyć

kształtowania zainteresowania grup docelowych problematyką osób

niepełnosprawnych.

7.3.3. Cele i zakres kampanii informacyjno - promocyjnych a ich budżety i harmonogramy

Analiza wniosków o dofinansowanie realizacji projektów obejmowała m.in. ustalenie

odpowiedzi na pytanie, czy przyjmowane budżety kampanii nie były zbyt niskie

w stopniu zagrażającym realizacji zaplanowanych zadań kampanii. W analizie tej

abstrahowano od oceny zasadności tych zadań prowadzonej z perspektywy teorii

komunikacji społecznej. Budżety projektów kampanii powinny były uwzględniać ich

zasięg, zaplanowane działania, przyjęte środki i formy oddziaływania oraz czas ich

trwania. W grupie badanych projektów występuje tylko jeden przypadek, który bez

wątpienia miał zbyt niski budżet. Był to projekt realizowany w skali powiatowej przez

samorząd lokalny w okresie jednego roku. Projekt skierowany był do "szerokiej grupy

odbiorców: pracodawców, pracowników oraz decydentów na szczeblu lokalnym

i ponadlokalnym, a także do społeczności lokalnej". Projekt zakładał kampanię

medialną obejmującą telewizję, radio oraz prasę o zasięgu lokalnym i regionalnym,

a także opracowanie i edycję broszur, plakatów i płyt CD. Projekt miał zakończyć się

konferencją środowiskową. Budżet projektu skalkulowano na poziomie 178 tys.

złotych, co oznacza, że średnie miesięczne wydatki w projekcie nie mogły

przekroczyć 15 tys. złotych. Nadmienić trzeba, że wydatki związane z personelem

wyniosły w projekcie 54 tys. złotych, tak więc ta dość szeroko zarysowana kampania

miała kosztować około 10 tys. złotych miesięcznie. W świetle tak skalkulowanych



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


109

kosztów można mieć poważne wątpliwości, czy kampanię tę zauważył ktokolwiek

spoza grona jej realizatorów i wykonawców.

Analiza przyjętych w projektach harmonogramów prowadzi do wniosku, że często

były one napięte, ale mogły być one realne pod warunkiem, że:

- projekty byłyby dobrze zarządzane;

- kampanie nie napotykałyby w procesie ich realizacji na żadne nieprzewidziane

przeszkody.

7.3.4. Planowane wykorzystanie ewaluacji (autoewaluacji)

Ważnym elementem każdej kampanii jest mierzenie skuteczności zastosowanych

oddziaływań informacyjno - promocyjnych. Po wdrożeniu planu kampanii nadawca

powinien zmierzyć wpływ, jaki wywarła ona na docelowe audytorium.

Do wykorzystania ewaluacji w kampanii "zachęcał" punkt 2.3.c wniosku

o dofinansowanie realizacji projektu stawiający pytanie: co będzie stanowić

o sukcesie projektu, jak sukces będzie mierzony?

Co czwarty wniosek (11 przypadków tj. 25,6%) nie przewidywał zastosowania

w kampanii żadnej oceny jej efektów, zaś wśród 14 projektów o najwyższych

budżetach jest 5 projektów, które nie zaplanowały wykorzystania ewaluacji

w realizacji kampanii. Ewaluacja nie została zaplanowana:

- w 8 kampaniach (33,0%) realizowanych przez organizacje;

- w 2 kampaniach (22,2%) realizowanych przez samorządy gminne lub wiejskie

(wszystkie kampanie wdrażane przez samorządy wojewódzkie uwzględniły

ewaluację swych osiągnięć);

- w 1 kampanii (16,7%) prowadzonej przez przedsiębiorcę.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


110

Czy

zaplanowano

ewaluację?

Ogółem

Kampanie wg rodzaju beneficjenta

NGO

ogólnopolski

NGO

regionalno-

lokalny

Samorząd

powiatowy

Samorząd

gminny lub

miejski

Przedsiębiorca

Tak 32

74,4%

7

63,6%

8

66,7%

5

100,0%

7

77,8%

5

83,8%

Nie 11

25,6%

4

36,4%

4

36,4%

0

0,0%

2

22,2%

1

16,7%

7.3.5. Skala przedsięwzięć informacyjno - promocyjnych a wielkość i struktura zespołów zarządzających projektami

Zespoły zarządzające (obejmujące kadrę wykonującą funkcje kierownicze

w projektach) w badanych projektach kampanii informacyjno - promocyjnych liczyły

od 1 do 7 osób. Szczegółowa analiza zadań do zrealizowania w projektach oraz

związanego z ich realizacją obszaru odpowiedzialności prowadzi do wniosku,

że wdrażanymi w ramach Działania 1.4 kampaniami mogłyby kierować 1 - 3

osobowe zespoły kierownicze, przy czym zespoły 3 osobowe powinny funkcjonować

tylko w projektach dużych i wielkich. W świetle przeprowadzonej analizy można

wysnuć wniosek, że niepotrzebnie liczna obsada zespołów kierujących projektami

0 5 10 15 20 25 30 35

Ogółem

NGO ogólnopolski

NGO regionalno-lokalny

Samorząd powiatowy

Samorząd gminny lub miejski

Przedsiębiorca

Czy zaplanowano ewaluację

Tak Nie



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


111

prowadzi do dekompozycji odpowiedzialności i niepotrzebnego zwiększenia kosztów

obsługi projektu.

Liczba osób w zespole

zarządzającym projektem

Skala kampanii

Mała do 250 tys. zł

Średnia od 250 tys. do 750 tys.

zł

Duża od 750 tys. do

2000 tys.

Wielka powyżej 2000 tys. zł

1 4 2 0 0

2 8 10 2 1

3 0 3 3 1

4 0 1 0 1

5 0 0 2 3

7 0 0 1 0

Inne niekorzystne zjawisko dotyczące funkcjonowania zespołów zarządzających

projektami dotyczy ich relacji ze strukturami funkcjonalnymi beneficjentów. W ponad

połowie projektów kampanii kierownicze struktury zarządzające projektami

niekorzystnie przenikały się ze strukturami funkcjonalnymi, To powiązanie często

występowało w projektach kampanii realizowanych przez samorządy regionalne

i lokalne. Osoby z zespołu kierowniczego projektów pełniły równolegle funkcje (także

0

5

10

15

20

25

Ogółem Kampania

mała

Kampania

średnia

Kampania

duża

Kampania

w ielka

Skala kampanii a wielkość zespołu zarządzającego projektem

1 - osobow y zespół








BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


112

kierownicze) w strukturach urzędów gminnych, miejskich i powiatowych. Tymczasem

wydaje się, że niepełne zaangażowanie etatowe w projekcie kierownika projektu to

czynnik silnie wpływający na obniżenie skuteczności projektu.

Czy struktura

projektu jest : Ogółem

Rodzaj beneficjenta

NGO

ogólnopol-

ski

NGO

regionalno-

lokalny

Samorząd

powiatowy

Samorząd

gminny lub

miejski

Przedsiębio

-rca

odrębna 23 7 10 1 0 5

53,5% 63,6% 83,3% 20,0% 0,0% 83,3%

w ramach

struktury

funkcjonalnej

beneficjenta

20 4 2 4 9 1

46,5% 36,4% 16,7% 80,0% 100,0% 16,7%

Analiza wniosków projektowych ujawnia jeszcze inne zjawisko mogące niekorzystnie

wpływać na planowanie i zarządzanie przebiegiem kampanii informacyjno -

promocyjnych. W przypadku 17 (40,0%) kampanii można stwierdzić, że w ich

zespołach projektowych zabrakło merytorycznego przygotowania do zajmowania się

planowaniem i kierowaniem przebiegiem kampanii informacyjno - promocyjnych.

Można w tym widzieć m.in. skutek obowiązujących w administracji samorządowej

reguł formowania zespołów projektowych. Brak osób z kwalifikacjami w zakresie

realizacji kampanii stwierdzono:

- we wszystkich 5 projektach realizowanych przez samorząd powiatowy

- w 5 (na 9; tj. w 55,6%) projektach realizowanych przez samorząd gminny i miejski

- w 3 (na 12; tj. w 25,0%) projektach realizowanych przez regionalno - lokalne

organizacje pozarządowe

- w 3 (na 6; tj. w 50,0%) projektach realizowanych przez przedsiębiorców

- w 1 (na 11; tj. w 9,1%) projekcie realizowanym przez organizacje pozarządowe

o charakterze ogólnokrajowym.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


113

7.4. Koncepcje projektowe jako determinanta skuteczności kampanii informacyjno - promocyjnych

Ważnym celem analizy logiki i spójności projektów wykonanej w I fazie badania było

rozpoznanie "tkwiących" w koncepcjach projektowych zagrożeń skuteczności

wdrażania kampanii informacyjno - promocyjnych. Zagrożenia te identyfikowano

z perspektywy wcześniej określonych (na podstawie dorobku teorii komunikacji

społecznej) warunków skutecznej komunikacji oraz warunków skutecznego

zarządzania projektami. Poniżej – podsumowanie wyników tej analizy.

Warunki skuteczności kampanii

informacyjno - promocyjnych

Stwierdzone błędy w koncepcjach

projektowych badanych kampanii

1. Cele bezpośrednie kampanii informacyjno -

promocyjnych zrealizowanych w ramach Działania

1.4 SPO RZL powinny nawiązywać do przyjętej w

dokumentach programowych definicji projektu

typu (19). Definicja ta określała merytoryczne pole

formułowania celu, jak i dopuszczalne grupy

docelowe. Projekty typu (19) miały dotyczyć

zmiany postaw społecznych wobec osób

niepełnosprawnych, w szczególności

w środowisku pracy, poprzez kampanie

informacyjno - promocyjne, skierowane do

pracodawców, ich pracowników, społeczności

lokalnych i decydentów

1. 21,0% ogółu projektów kampanii miało

nieprawidłowy cel (sformułowany na poziomie

Programu Operacyjnego bądź Działania 1.4 lub

jako cel zadaniowy);

2. Częściej niż co 4 projekt (27,9%) uwzględniał

wśród swoich grup docelowych osoby

niepełnosprawne;

3. W przypadku 36 projektów (83,7% ogółu) cele

projektowe zostały sformułowane poza wyraźnie

wyodrębnionym procesem artykulacji;

4. Formułowania celów projektowych często nie

poprzedzano rozpoznaniem problemu kluczowego

projektu. W przygotowaniu projektów kampanii

z wyników badań społecznych nie korzystało 31

(72%) beneficjentów;

5. Do przygotowania koncepcji projektowych

w zbyt wąskim zakresie zaangażowani zostali

eksperci ds. kampanii i informacyjno -

promocyjnych i społecznych problemów

niepełnosprawności. Bez udziału ekspertów

opracowano 25 wniosków projektowych (58,1%);

2. Identyfikacja docelowego audytorium

polegająca na wykonaniu diagnozy przekonań,

6. W przypadku 25 (58,1%) projektów,

w opracowaniu ich koncepcji nie uczestniczyli



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


114

myśli, wrażeń i emocji dotyczących obiektu,

którego ma dotyczyć przekaz.

przedstawiciele środowiska ON;

7. W przypadku 34 (79,0%) projektów nie

próbowano identyfikować świadomości

docelowego audytorium;

8. Typowy projekt kampanii adresowany był do co

najmniej 3 grup docelowych (31 tj. 73,0%) co

czyniło proces identyfikacji bardzo trudnym

zadaniem

3. Określenie celów procesu komunikacji.

Nadawca musi umiejętnie podjąć decyzje

dotyczącą pożądanej odpowiedzi ze strony

audytorium (reakcji poznawczej, uczuciowej,

behawioralnej).

9. W 35 (81,4%) projektach założono równoległy

przekaz poznawczy, emocjonalny i behawioralny.

Uzasadniano, że jest rozwiązanie kompleksowe.

4. Prawidłowe projektowanie przekazu.

Formułowanie przekazu wymaga rozwiązania

czterech problemów: co przekazać (treść), w jaki

sposób (struktura przekazu), jakich użyć symboli

(kształt przekazu) i kto powinien być nadawcą

(źródło przekazu).

10. W 38 (88,4%) projektach nie próbowano

określać tzw. "response" grup docelowych, bez

którego nie można prawidłowo zaprojektować

przekazu;

11. W żadnym z projektów nie przewidziano

badania testującego zaplanowany przekaz;

5. Trafny wybór kanałów komunikacji. Nadawca

musi wybrać odpowiednie kanały komunikacji do

nadania przekazu zapewniające skuteczne

dotarcie przekazu do docelowych odbiorców.

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje kanałów:

osobiste (np. wykład eksperta) i bezosobowe (np.

środki masowego przekazu).

12. Powszechnie nie korzystano z badań

oddziaływania mediów (tylko w planowaniu 1

kampanii posłużono się takimi badaniami);

6. Przygotowanie właściwego "promotion mix".

Poszczególne grupy docelowych odbiorców

charakteryzują się różną "wrażliwością" na

poszczególne kanały i narzędzia komunikacji.

Zastosowane w kampanii instrumenty muszą

zawsze uwzględniać tę "swoistą wrażliwość"

docelowego audytorium, podobnie jak skalę

i zakres przedsięwzięcia komunikacyjnego czy też

cel przekazu (oczekiwaną przez nadawcę reakcję

odbiorcy).

13. W sytuacji braku identyfikacji docelowego

audytorium i nadmiaru grup docelowych kampanii

stosowano zasadę maksymalizacji środków

i narzędzi przekazu (pozytywny wyjątek stanowiły

projekty zakładające wyłącznie przekaz

poznawczy);

7. Właściwe ustalenie budżetu kampanii. 14. W grupie badanych projektów występuje tylko



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


115

Nadawca musi ustalić, co zamierza osiągnąć

dzięki planowanej kampanii komunikacyjnej,

określić jej cele oraz instrumenty i na tej

podstawie wyznaczyć budżet, który rzeczywiście

pozwoli osiągnąć zakładane rezultaty. Przy

ustalaniu budżetu kampanii istotne znaczenie ma

jej planowany zasięg oraz koszty dostępnych

mediów. W sytuacji ograniczonego budżetu cele

kampanii powinny uwzględniać posiadane

możliwości finansowe.

jeden przypadek o zbyt niskim budżecie.

W analizie tego zagadnienia abstrahowano od

oceny zasadności przyjmowanych w projektach

zadań.

8. Właściwe zarządzanie procesem komunikacji.

Wszystkie działania procesu komunikacji

(kampanii) muszą być zintegrowane i

koordynowane, aby osiągać ich zgodność w

czasie oraz maksymalizować siłę oddziaływania.

15. W 38 (88,4%) projektach nie próbowano

określać tzw. "response" grup docelowych

zaplanowana bez uwzględnienia, w toku jej

przygotowania identyfikacji ryzyka, związanego z

jej przeprowadzeniem; ponadto w przypadku 20

projektów wątpliwa metodologia identyfikowania

i szacowania ryzyka oraz określania reakcji na

ryzyko;

16. Napięte harmonogramy;

17. W 7 projektach (16,3%) zbyt liczna (co

dekomponuje odpowiedzialność za realizację

projektu) obsada kierownicza;

18. W 23 projektach (53,5%) struktury

zarządzające projektami niekorzystnie przenikały

się ze strukturami funkcjonalnymi beneficjentów

19. W przypadku 17 (40,0%) projektów zespoły

nie posiadały merytorycznych kompetencji do

zarządzania kampaniami informacyjno –

promocyjnymi.

9. Mierzenie wyników oddziaływań

komunikacyjnych (informacyjno - promocyjnych).

Po wdrożeniu planu kampanii nadawca musi

zmierzyć wpływ, jaki wywarła ona na docelowe

audytorium.

20. Co czwarty wniosek (11 tj. 25,6%) nie

przewidywał zastosowania w kampanii żadnej

oceny jej efektów.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


116

7.5. Podsumowanie i wnioski

Przeprowadzona analiza logiki i spójności projektów kampanii informacyjno -

promocyjnych pozwala stwierdzić, że:

- większość kampanii (34 tj. 79,1%) miała prawidłowo sformułowany cel ogólny

i bezpośredni projektu. Błędy w 9 projektach (20,9%) w sformułowaniu celów

polegały na przyjmowaniu za cele projektowe celu Działania 1.4 lub celów SPO

RZL, bądź też celów zadaniowych,

- cele bezpośrednie projektów kampanii były w niedostatecznym stopniu

konkretyzowane na podstawie rozpoznania potrzeb grup docelowych,

- w większości projektów wystąpiły istotne ograniczenia w definiowaniu celów

operacyjnych (zadaniowych). Typowa charakterystyka tych celów była informacją,

w jakim zakresie użyte zostaną poszczególne środki i narzędzia komunikacji.

Poza zawartością tych celów pozostawiono problem - po co konkretnie i dlaczego

właśnie te a nie inne środki i narzędzia komunikacji mają zostać użyte,

- beneficjenci mieli duże trudności w prawidłowym identyfikowaniu tzw. barier

(punkt 2.1.b wniosku). Wykonanie tego zadania w toku przygotowania projektów

wymagało przeprowadzenia tzw. identyfikacji docelowego audytorium. Próbę

wykonania takiej identyfikacji odnotowano w przypadku 9 wniosków,

- większość kampanii miała zbyt szeroki zakres. W większości projektów założono

równoległy przekaz poznawczy, emocjonalny i behawioralny, co - w świetle teorii

komunikacji - mogło przyczyniać się do osłabienia skuteczności kampanii,

- większość kampanii zaadresowano do zbyt wielu grup docelowych, co także –

w świetle teorii komunikacji - mogło przyczyniać się do osłabienia skuteczności

kampanii,

- kampanie informacyjno - promocyjne zrealizowane w ramach Działanie 1.4 SPO

RZL skorzystały z szerokiego repertuaru dostępnych środków (mediów)

i narzędzi, co było z kolei czynnikiem pozytywnie wpływającym na skuteczność

tych kampanii,



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


117

- kampanie informacyjno - promocyjne mogły być realizowane w dobrych

warunkach finansowych, kadrowych i lokalowych co także było czynnikiem

pozytywnie wpływającym na skuteczność kampanii,

Przeprowadzona analiza logiki i spójności wniosków zwraca także uwagę na trzy

problemy ogólniejszej natury:

- na problem niedostatecznej "kultury projektowej" zespołów projektowych

w znacznej części przebadanych kampanii,

- na problem niskiego uspołecznienia procesu planowania i zarządzania

projektami,

- na problem kompetencji merytorycznych kadry zespołów projektowych

i eksperckiego wsparcia dla podejmowanych i realizowanych projektów.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


118

Część III. Realizacja kampanii informacyjno-promocyjnych

w świetle kryteriów ewaluacyjnych

W trakcie badania terenowego, które obejmowało przeprowadzenie 20 studiów

przypadku, poszukiwano informacji dotyczących przebiegu procesów wdrażania

kampanii informacyjno-promocyjnych.

8. Trafność i spójność kampanii w świetle wyników badania terenowego

W ramach badania terenowego projektów kampanii informacyjno-promocyjnych

przełamujących negatywne stereotypy w postrzeganiu osób niepełnosprawnych,

trafność zdefiniowano jako stopień, w jakim przyjęte w projektach cele odpowiadają

dokumentom programowym oraz stosownym wymogom i potrzebom. Natomiast

spójność zdefiniowano jako stopień, w jakim cele projektowe skoordynowane zostały

ze sposobem ich realizacji.

8.1. Planowanie kampanii

8.1.1. Plany kampanii

Wnioski o dofinansowanie realizacji projektów były przygotowywane w intencji

uzyskania środków publicznych na zrealizowanie planowanych przedsięwzięć.

Zawierały one charakterystykę ramową podejmowanych kampanii informacyjno-

promocyjnych. Profesjonalne przygotowanie kampanii wymagało przygotowania

jeszcze jednego dokumentu planistycznego, a mianowicie planu kampanii.

Jak wynika z zebranego w badaniu terenowym materiału empirycznego, na 20

objętych badaniem kampanii:

- osobny dokument o nazwie „plan kampanii” opracowano w 2 przypadkach;



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


119

- w kolejnych 2 przypadkach posługiwano się roboczym planem kampanii –

materiałem opracowywanym na swoje potrzeby przez realizatorów kampanii,

który nie miał statusu oficjalnego dokumentu projektowego. Roboczy charakter

tego dokumentu przejawiał się między innymi tym, że był on w trakcie realizacji

kampanii wielokrotnie zmieniany.

- w 7 przypadkach nie przygotowano planu lecz tylko harmonogram realizacji

kampanii;

- w pozostałych 9 przypadkach jako podstawowy dokument planistyczny

traktowano Wniosek o dofinansowanie projektu.

W obu wspomnianych planach kampanii określono grupę docelową. W pozostałych

przypadkach grupy docelowe kampanii figurowały jedynie we Wnioskach.

Z Wniosków o dofinansowanie realizacji projektów wynika, że w przypadku 3

badanych projektów, w ich realizację zaangażowani byli inni partnerzy. W dwóch

przypadkach były to lokalne stowarzyszenia, a w jednym - lokalny oddział Telewizji

Polskiej.

Zebrany materiał empiryczny dostarcza informacji na temat metod przygotowywania

koncepcji projektowych przez beneficjentów (w tym wniosków od dofinansowane

realizacji projektów i planów. Wyróżnić można trzy podstawowe metody:

- metodę autorską,

- metodę autorsko-konsultacyjną,

- metodą współautorską.

Metoda autorska polegała na wypracowywaniu koncepcji projektowej w wąskim

gronie zespołu projektowego, który był wyłaniany w ramach instytucji / organizacji

przygotowujących projekt. W ten sposób zostało zaplanowanych 6 z 20

przebadanych projektów.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


120

Metoda autorsko-konsultacyjna polegała na wypracowywaniu koncepcji projektowej

w wąskim gronie zespołu projektowego, a następnie poddaniu go konsultacji

specjalistów (prawników, dziennikarzy, doradców zawodowych, psychologów,

pracowników TV, pracodawców, pracowników instytucji samorządowych)

i przedstawicieli środowisk osób niepełnosprawnych. W ten sposób zostało

zaplanowanych 7 z 20 przebadanych projektów.

Metoda współautorska polegała na wypracowywaniu koncepcji projektowej

w szerokim gronie osób, złożonym z członków zespołu projektowego,

przedstawiciela osób niepełnosprawnych oraz ekspertów. W ten sposób zostało

zaplanowanych 7 z 20 przebadanych projektów. To w ramach tej metody stosowano

takie formy pracy, jak konferencje (3 projekty), seminaria i warsztaty (2 przypadki),

„burze mózgów” (3 przypadki).

W trakcie badania terenowego starano się ustalić, czy i jaki wpływ na opracowanie

i przebieg kampanii informacyjno-promocyjnych miało środowisko ON. Źródłem

informacji na ten temat były wywiady przeprowadzone z przedstawicielami tego

środowiska. Na ich podstawie można stwierdzić, że środowisko ON miało:

- duży wpływ na przygotowanie i przebieg 8 kampanii;

- stosunkowo niewielki wpływ na przygotowanie i przebieg 4 kampanii;

- żadnego wpływu na przygotowanie i przebieg 8 kampanii.

Metody przygotowywania koncepcji projektowych

Metoda

autorska

30,0%

Metoda

autorsko-

konsultacyjna

35,0%

Metoda

współautorska

35,0%



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


121

We wszystkich objętych badaniem terenowym przypadkach, podczas projektowania

kampanii informacyjno-promocyjnych wykorzystywano różnego rodzaju, szeroko

rozumiane materiały diagnostyczne, w nawiązaniu do których identyfikowano

świadomość docelowego audytorium, rozpoznawano społeczne postawy wobec ON

lub formułowano bezpośrednie i zadaniowe cele projektów.

Materiały diagnostyczne Częstość pojawiania się w wypowiedziach

respondentów

statystyki (z Urzędu Gminy, Izb Handlowych, GUS

i inne)

12

własne badania (wśród organizacji pozarządowych,

wśród pracodawców, badania opinii społecznych,

badania do wcześniejszego projektu)

5

materiały PFRON 5

dane z Urzędów Pracy 3

badania ośrodków badania opinii społecznej 2

dane ze Starostwa Powiatowego 2

informacje z Internetu 2

badania przeprowadzone we współpracy z portalem

internetowym

1

badania UE 1

informacje z prowadzonego portalu internetowego

i infolinii

1

informacje od ON 1

analizy PUP, MOPS, ZOON 1

Koncepcja PSOUU 1

raport „Diagnozy” 1

analizy POPON 1

Raport NIK 1

Plan Rozwoju Lokalnego 1



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


122

„program samorządowy” 1

„Strategia działań na rzecz ON” Uchwała Rady Miasta 1

„Wizerunki niepełnosprawnych i media – badanie

sposobów przedstawiania osób niepełnosprawnych

w środkach przekazu”

1

„Najlepsi dla najlepszych” 1

materiały organizacji Special Olympic 1

publikacje z dziedziny rehabilitacji 1

W przypadku jedenastu kampanii nie podjęto próby pogłębionego zdiagnozowania

świadomości docelowego audytorium. Tylko w połowie kampanii skorzystano

z materiałów diagnostycznych w celu rozpoznania społecznych postaw wobec ON.

8.1.2. Inicjowanie kampanii informacyjno - promocyjnych

W toku przeprowadzonych case study prześledzono „narodziny pomysłu”

zrealizowanych kampanii. Zebrano ciekawy materiał rzucający światło na relacje

pomiędzy zrealizowanymi kampaniami a występującymi w środowiskach problemami

i potrzebami społecznymi.

Wyróżnić można 7 ważnych rodzajów inspiracji, które „uruchamiały” angażowanie się

beneficjentów w realizację projektów kampanii informacyjno-promocyjnych.

Kampanie często uruchamiane były jednocześnie przez kilka inspiracji.

Inspiracją wielu projektów była świadomość występowania problemu

społecznego, płynąca z doświadczeń beneficjenta.

Myśleliśmy o tym od dawna. Możliwości realizacji pojawiły się w momencie

ogłoszenia konkursu. Pomysł nie powstał w jakimś konkretnym momencie. Żył w nas

od dawna. Problem znaliśmy wcześniej, z pracy w Fundacji (...). Był to problem

wizerunku ON, ich funkcjonowania w społeczeństwie. Na rzecz zmiany tego



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


123

wizerunku działaliśmy już wcześniej, więc nie chodziło o to aby zająć się problemem

tylko aby zrobić to bardziej skutecznie.

Od kilkunastu lat pracujemy na rzecz osób niepełnosprawnych, na rzecz ich

integracji ze społeczeństwem. Wiem, że ważna jest nie tylko ich integracja w sferze

społecznej, ale też zawodowej, bo to jak funkcjonują osoby niepełnosprawne na

rynku pracy bardzo wpływa na obraz osoby niepełnosprawnej w społeczeństwie.

Dlatego, że panuje bardzo wiele niekorzystnych stereotypów osób

niepełnosprawnych, o czym się przekonałyśmy pracując wiele lat w stowarzyszeniu

(...). Przekonaliśmy się, że te stereotypy, które panują wśród pracodawców,

w społeczeństwie stawiają w bardzo niekorzystnych świetle osoby niepełnosprawne

jako kandydatów na pełnowartościowych pracowników. I właśnie stąd zrodził się ten

pomysł kampanii informacyjno-promocyjnej. Żeby te stereotypy przełamać.

(...) wieloletnia działalność stowarzyszenia pokazuje, że osoby niepełnosprawne

mają niezadowalającą wiedzę na temat rynku pracy (często zwracają się z pytaniami

na ten temat) a przy tym organizacje pozarządowe mają problemy

z funkcjonowaniem, jako pracodawca, na rynku pracy. Nie znają, często

zmieniających się, regulacji prawnych w tym zakresie. Nie mają dostatecznej wiedzy

na temat korzyści, jakie może przynieść zatrudnienie osób niepełnosprawnych.

Pomysł wynikał po części także z wcześniejszej działalności Fundacji, która m.in.

szkoliła zawodowo osoby niepełnosprawne, lecz mimo iż zdobywały one kwalifikacje

potrzebne w danym rejonie, to napotykały na bariery w zatrudnieniu.

(...) wskutek wizyt międzynarodowych, naszych rozmów z osobami, które zagranicą

działają w tym samym segmencie, a także z wymienionych wcześniej danych

(rażąca dysproporcja między Polską a Unią) więc pomysł sam się narzucał że trzeba

coś zrobić, pokazać że ONI też potrafią pracować; żeby złamać negatywny stereotyp

niemożności zatrudniania ONI, bo ze wszystkich statystyk wynika że im jest

najtrudniej znaleźć pracę.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


124

Inspirującą rolę w przypadku kilku projektów odgrywały sygnały płynące

ze środowiska, z rynku pracy.

W naszych punktach konsultacyjnych wielokrotnie pytali nas pracodawcy: jak

zatrudnić osobę niepełnosprawną, co się z tym wiąże, co z tego może mieć

pracodawca. My nie mieliśmy takiej wiedzy, ale stwierdziliśmy, że trzeba coś w tej

sprawie zrobić, bo takie jest zapotrzebowanie.

Był to na pewno efekt jakichś wspólnych rozmów, (...) z panią Pełnomocnikiem ds.

ON, która w tamtym czasie miała bezpośredni kontakt z ON i ona jakby na bieżąco

obserwowała potrzeby tych osób. Ona nam sygnalizowała, że jest głód informacji

tych osób, że nie posiadają one podstawowych informacji dotyczących poruszania

się po rynku pracy, nie miały informacji na temat instytucji czy pomocy dostępnej dla

ON.

Bardzo spontaniczne to było u nas. To był pomysł mój i koleżanki. Uczestnicy terapii,

którzy skończyli kompleksową rehabilitację byli gotowi do pracy, już mogli podjąć

zatrudnienie, ale mimo starań napotykali na poważne trudności. I dlatego zaczęliśmy

rozmawiać z pracodawcami i usłyszeliśmy „A po co?”, „A na co?”, „U mnie jest ciężka

praca. Taka osoba sobie nie poradzi.”, „Mnie się to nie opłaci.” itd. Poszukiwałyśmy

zatrudnienia dla tych osób na własną rękę, a potem kiedy padały konkretne pytania,

obawy ze strony pracodawców, pojawił się pomysł, by rozwiązać je na szerszą skalę

robiąc taką kampanię informacyjno-promocyjną.

Podstawą tego były statystyki, które mówiły, że ON bardzo rzadko podejmują

zatrudnienie i nie uczestniczą, nie są aktywnymi członkami (...) rynku pracy. Mają

wiele problemów z otrzymaniem pracy, a także ich postawa zniechęcenia nie

mobilizuje ich do tego, aby takiej pracy poszukiwać.

Brak aktywności zawodowej ON to jeden z największych problemów w tej grupie

społecznej. W naszym mieście 60% z nich nie pracuje. Poprzez kampanię chcieliśmy



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


125

zmienić postawy pracodawców i przekonać ich do zatrudniania ON, ale także

współpracowników, którzy w przyszłości mieliby pracować z ON, czyli taki przekaz,

że pracownik niepełnosprawny to dobry pracownik.

To był pomysł na aktywizację młodych dorosłych, po szkole wracających do domu

i tracących po pól roku umiejętności nabyte w szkole i w efekcie cofających się

w rozwoju. Przeanalizowaliśmy te 81 warsztatów, przestudiowaliśmy raport NIK

i zaczęliśmy się zastanawiać nad hamulcami utrzymującymi WTZ na opiekuńczo-

rekreacyjnym poziomie (patrząc od strony psychologicznej, socjologicznej,

medycznej, organizacyjnej, od strony świadczeń socjalnych, które otrzymują ONI) no

i zbudowaliśmy program (kampanii), w którym te wszystkie hamulce chcieliśmy

pokazać.

Istotnym źródłem inspiracji projektowych była statutowa misja organizacji.

Taka działalność wynika z naszego statutu. Jesteśmy organizacją pracodawców

i staramy się o zwiększenie liczby zatrudnionych ON.

Nasze działania skierowane są na prace mające na celu zatrudnianie ON, wspieramy

zatrudnianie ON jest to jeden głównych celów funkcjonowania naszej organizacji.

(...) podjęcie owych działań wynikało z oczywistej potrzeby zwiększenia aktywizacji

zawodowej ON na polskim rynku pracy oraz że było to działanie zgodne

z założeniami Stowarzyszenia.

Beneficjenci byli także inspirowani lokalnymi programami rozwiązywania

problemów społecznych.

Postanowiłam podjąć działania zmieniające postawy społeczne wobec aktywności

zawodowej ON ponieważ to było działanie, które jest ujęte w Miejskim Programie na

rzecz wspomnianych osób przez Pełnomocnika Prezydenta do Spraw ON (...).



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


126

Dodatkowo podczas wcześniejszych rozmów z osobami zainteresowanymi wyszło,

że taka potrzeba istnieje na lokalnym rynku.

Także w Powiatowym Programie na rzecz ON na lata 2004-2008 jednym z celów

było organizowanie kampanii informacyjno promocyjnych skierowanej dla ON.

Chcieliśmy zmienić jakby wizerunek ON jako „trudnego” pracownika, chcieliśmy

zmienić świadomość przedsiębiorców. Przekonać ich, że zatrudnianie ON opłaca się

nie tylko pod względem finansowym, ale także, że takie ON mogą wiele dobrego

wnieść. I ogólnie zmienić świadomość samych mieszkańców miasta (...) na temat

ON.

W przebadanej grupie projektów znalazły się kampanie, które zaistniały dzięki

indywidualnemu doświadczeniu życiowemu ich autorów.

Mam kuzyna, który w wypadku stracił rękę. Był chłopakiem otwartym, zabawnym,

imprezowym, a potem zamknął się w sobie, odwrócili się od niego znajomi (…) Ja

wtenczas zaczynałam tutaj pracę. On zaczął mnie zagadywać o jakieś kontakty, ale

nie w sensie instytucji. Ja wtedy poznałam osobę niepełnosprawną prowadzącą

u nas w radiu audycję. Wtedy narodził się pomysł. (…). Sama zaczęłam się

kontaktować z osobami, które mają tego typu problemy (…) Akurat wtedy znalazłam

informację na stronie PFRON-u, że można pozyskać jakieś środki na kampanię

informacyjną.

Pracuję w szkole dla młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną. Osoby, które

kończą szkołę nie bardzo mają co ze sobą zrobić, stają się niepotrzebne, nikt ich nie

potrzebuje po prostu. Kończą szkołę, są dość dobrze przygotowane, mają jakąś bazę

i siedzą w domach.

Odnotować należy także projekty, które zostały zainspirowane ambicją

profesjonalną ich autorów.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


127

(Podjęliśmy inicjatywę) szczerze powiem, dlatego, że się otworzyły możliwości na

realizację tego rodzaju projektów. To nie koniecznie chodziło o ON, ale akurat jak

szukaliśmy projektu okazało się, że PFRON zastosował bardzo otwartą formułę –

mogliśmy sami coś wymyślić i nie musieliśmy wchodzić w warunki nam oferowane,

ograniczające założenia. Tu mogliśmy pójść według tego, co nam się marzyło. Poza

tym chcieliśmy coś zrobić na ogromną skalę, czego jeszcze żadna firma komercyjna

nie zrobiła. Działalność komercyjna nie daje takich możliwości, bo to były naprawdę

ogromne pieniądze, prawie 2 mln zł.

Kampanii informacyjnych na temat samych ON było już wiele, jednak brakowało

w nich ustalonego jednego, konkretnego odbiorcy. Była to pierwsza kampania tak

silnie nakierunkowana na jedną grupę docelową – pracodawców – poza

informowaniem o ON, także oferująca infolinię z wykwalifikowaną kadrą gotową na

udzielenie odpowiedzi dotyczących zatrudnienia ON.

Na zakończenie tego przeglądu warto odnotować inspirację, którą można określić

jako „pomysł prezesa”.

Pomysłodawcą był prezes. Na jednym ze spotkań 3 lata temu powiedział, że są

różne kampanie społeczne, ale żadna nie mówi o zatrudnianiu ON i trzeba to zrobić.

(...) a potem pracował nad tym zarząd. Kampania (...) pokazuje pracodawcę

wrażliwego, nakierowanego na działania społeczne. Miało to na celu zmianę

wizerunku pracodawcy jako takiego, który nie myśli tylko o zysku.

Trzeba zauważyć, że wśród stwierdzonych inspiracji podejmowania zbadanych

kampanii informacyjno-promocyjnych nie wystąpiła inspiracja bezpośrednio

nawiązująca do Działania 1.4 SPO RZL. Można więc stwierdzić, że Działanie 1.4

zostało potraktowane przez beneficjentów jako okoliczność, która umożliwiła im

zrealizowanie ich własnych idei i pomysłów, zaspokojenie środowiskowych potrzeb

oraz rozwiązanie środowiskowych problemów.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


128

8.1.3. Planowanie kampanii a problemy i potrzeby społeczne

Wszystkie (20) objęte badaniami kampanie koncentrowały swoją uwagę na

świadomości pracodawców. Ponadto:

- 13 z nich było nakierowanych na kształtowanie świadomości środowisk lokalnych,

- 12 na kształtowanie świadomości decydentów (władz),

- 8 na kształtowanie świadomości osób niepełnosprawnych,

- 7 na kształtowanie świadomości środowisk pracowniczych,

- 5 na kształtowanie świadomości urzędników,

- 1 na kształtowanie świadomości pracowników i działaczy organizacji

pozarządowych.

Każda z objętych badaniami kampanii planowała oddziaływać średnio na 4 grupy

docelowe.

Badane kampanie najpełniej i najszerzej rozpoznawały świadomościowe

problemy i potrzeby środowiska pracodawców:

Założyliśmy w projekcie, że istnieje pewna luka informacyjna wśród przedsiębiorców

dotycząca tych narzędzi wsparcia finansowego przy zatrudnianiu ON.

Ciągle w Polsce jest taka ogólna niechęć do zatrudniania ON. Jednak pracodawcy

liczą się z tym, że mogą ich spotkać jakieś problemy związane z zatrudnieniem takiej

osoby, że taka osoba wymaga więcej, ma większe uprawnienia urlopowe i skrócenie

liczby godzin pracy. A nam się wydaje, że to jest poważna bariera w zatrudnianiu

ON.

Chodziło przede wszystkim o ograniczenie barier mentalnościowych i związanych

z nimi barier związanych z zatrudnieniem. Problemem jest brak świadomości. Dla

pracodawcy pracownik przede wszystkim jest kosztem. Wiedza na temat

oszczędności związanych z zatrudnianiem ON może korzystnie wpływać na podjęcie



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


129

decyzji o zatrudnieniu takiej osoby. (...) chcieliśmy właśnie do takiej sytuacji

doprowadzić, że gdyby pracodawca miał się zdecydować na zatrudnienie pracownika

i miałby do wyboru: jednego z upośledzeniem umiarkowanym lub znacznym

kwalifikacyjnie odpowiadającego warunkom przyjęcia, to dzięki tym korzyściom

finansowym podjąłby decyzję o zatrudnieniu tej ON.

Wiedza pracodawców, zarówno w zakresie rozwiązań prawnych wspierających

zatrudnianie ON, a także problemów wynikających z niepełnosprawności, jest

zdecydowanie niewystarczająca. Wyniki badań wyraźnie wskazują na niechęć

pracodawców do zatrudniania ON o poważnych dysfunkcjach, bądź podejmujących

pracę po raz pierwszy, ze względu na brak doświadczenia zawodowego.

W świadomości pracodawców i pracowników pełnosprawnych występuje negatywny

stereotyp osoby niepełnosprawnej, postrzeganej jako pracownik mniej wydajny,

o niskim wykształceniu lub bez kwalifikacji zawodowych. Pojawiają się także

przekonania, że osoby niepełnosprawne nie chcą pracować, bo otrzymują renty, oraz

że pracodawcy zatrudniając osoby niepełnosprawne ponoszą straty finansowe.

Z badań CBOS-u wynika, że: 63% pracodawców obawia się, że ON nie będzie

pracować wydajnie; 47% mówi, że boi się zwiększonej absencji chorobowej; 30%

nadmiernych przywilejów, których będą ich zdaniem oczekiwać niepełnosprawni.

Pracodawcy na otwartym rynku pracy (kierowani w swojej działalności gospodarczej

zyskiem) postrzegają ON jako mało wydajne, słabo wykształcone, często chorujące,

roszczeniowe i problematyczne, a tym samym mało przydatne.

Drugim, obok pracodawców, środowiskiem którego świadomościowe problemy

zostały rozpoznane stosunkowo szeroko, były społeczności lokalne.

Bezmyślności i nietolerancja – postrzeganie ON jako takich, które nie mogą, nie

potrafią i powinny być izolowane i najlepiej niech się nie pokazują na zewnątrz.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


130

Powszechnie identyfikowane stereotypy postaw wobec ON to:

- „niepełnosprawny – nie przydatny dla społeczeństwa”

- „niepełnosprawny – ma rentę i to mu wystarczy, bo ma z czego żyć”

- „niepełnosprawny – to niepełnosprawny, tym samym, to nieprzydatny pracownik”.

Wśród przyczyn niskiego poziomu zatrudnienia osób niepełnosprawnych są

negatywne stereotypy ON występujące wśród społeczności lokalnej, decydentów

oraz pracodawców. Funkcjonuje silne przekonanie o małej przydatności tych osób

w życiu społecznym i zawodowym - niewielka ilość kontaktów w naszym życiu

codziennym sprawia, że osoby pełnosprawne nie rozumieją problemów ON i nie

umieją pomóc. Według stereotypów ON są roszczeniowo nastawione do życia,

negatywnie usposobione, mało wydajne i nieprzydatne w pracy. Pełnosprawni

obywatele patrzą na ON z litością. W konsekwencji problemy ON są

marginalizowane i eliminowane z życia społecznego.

Spychanie na margines życia społecznego, do roli wegetujących rencistów,

zwłaszcza w małych miejscowościach, gdzie z powodu barier mentalnych utrwalają

się negatywne stereotypy inwalidy. Brak przyzwyczajenia do wspólnego

funkcjonowania z osobami niepełnosprawnymi w szeroko rozumianym życiu

społecznym, a szczególnie w środowisku otwartego rynku pracy.

W raporcie z przeprowadzonych badań fokusowych czytamy: „Pierwszorzędne

znaczenie ma konserwatyzm wobec środowiska ON. (...) Dostrzegane jest

protekcjonalne traktowanie niepełnosprawnych. Ich praca i dokonania często bywają

deprecjonowane, gdyż w odbiorze społecznym są postrzegane jako nie przynoszące

wymiernego efektu. Następny czynnik to nieznajomość problemów środowiska.

Sporadyczne zainteresowanie tematyką i problemami takich osób. (...) Mimo tych

negatywnych trendów zwrócić uwagę należy na zauważalne przez respondentów

zmiany mające miejsce w ostatnich latach. (...) Sama jednak zmiana postaw wydaje

się być niewystarczająca wobec trudnej sytuacji niepełnosprawnych, zwłaszcza na

rynku pracy wśród ogółu aktywnych zawodowo”.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


131

Osoby niepełnosprawne często bywają postrzegane przez środowiska lokalne jako

margines społeczny, krąg świadczeniobiorców rent oraz innej pomocy socjalnej.

Na podstawie zebranych materiałów można także stwierdzić, że autorzy kampanii

dawali stosunkowo obszerną charakterystykę świadomości i położenia ON, które

były grupą docelową w 8 objętych badaniem terenowym kampaniach.

Problem jest nie tylko w zatrudnianiu ON przez przedsiębiorców, ale także

w trzymaniu pod kloszem tych ludzi przez rodziny, nie mówiąc już o sytuacjach

patologicznych, gdzie osoba niepełnosprawna jest jedynym żywicielem rodziny i nie

może pójść do pracy, bo wtedy straci i te pieniądze.

Wśród osób niepełnosprawnych pokutuje stereotyp mówiący: tam, gdzie nie ma

pracy dla osób pełnosprawnych, nie ma tym bardziej dla niepełnosprawnych.

ON nie mają odwagi pójść do pracy i postrzegają siebie jako beneficjentów

świadczeń. Nie potrafią myśleć o sobie, jako pracowniku na rynku pracy i osobie

aktywnej.

Niska samoocena osób niepełnosprawnych i związana z tym niechęć do aktywnego

poszukiwania pracy.

Na podstawie naszego rozeznania stwierdziliśmy, że ON w Polsce są mało aktywne.

Mają barierę przede wszystkim w sobie, we własnej głowie. Trzeba im pokazać, że

można. Owszem jest ciężko, niesprawiedliwie, mają pod górkę, nasz kraj wcale im

nie pomaga, społeczności lokalne też nie. To potwierdzają wyniki badań mówiących

o atrakcyjności różnych grup społecznych w Polsce. Pokazują one, że ON są

postrzegane jako najmniej atrakcyjna grupa społeczna w naszym kraju, a zaraz za

nimi kobiety w średnim wieku.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


132

Występują bariery psychiczne ON, które wolą siedzieć w domu, narzekać niż brać

inicjatywę w swoje ręce.

Wśród wielu ON panuje pogląd, że niepełnosprawność zwalnia je z obowiązku

podjęcia zatrudnienia. To wiąże się z modelem wychowania ON. Z drugiej strony,

rozbudowany system pomocy powoduje brak zainteresowania podjęciem pracy.

Pracownicy urzędów pracy mówią, że wielu niepełnosprawnych skarży się, że

otrzymują oferty pracy.

Zły wizerunek ON w znaczne mierze tworzą sami niepełnosprawni. Osoby z tego

środowiska dobrze wiedzą, że ON mają postawę roszczeniową, po prostu nie chcą

nic robić, pracować i wynajdują tysiące argumentów, dlaczego tego zrobić nie mogą.

Wcale nie ma złego klimatu dla zatrudniania ON, jest natomiast niewiedza.

Analiza materiałów zgromadzonych w ramach studiów przypadku zwraca uwagę

na okoliczność, że autorzy i organizatorzy kampanii mają stosunkowo najmniej do

powiedzenia na temat świadomości decydentów lokalnych, urzędników

i środowisk pracowniczych.

Decydenci wywodzący się ze środowiska lokalnego są również dalecy od problemów

ON i często, choć nieświadomie, utrwalają negatywne stereotypy (często w wyniku

małej wiedzy i niezrozumienia problematyki osób niepełnosprawnych).

Samorządowcy nie mają wystarczających funduszy, a przede wszystkim pomysłów

na aktywizację ON.

Również lokalni decydenci nie są przychylni osobom niepełnosprawnym, ponieważ

w większości nigdy nie mieli oni okazji poznać specyfiki problemów środowiska ON.

Negatywne stereotypy nt. osób niepełnosprawnych są mocno utrwalone w tej grupie.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


133

W jednym z projektów można znaleźć interesującą, trafną diagnozę sytuacji

w organizacjach pozarządowych.

Organizacje często posiadają szczegółową wiedzę o tym, jakie bariery napotykają

niepełnosprawni, ale im samym jest potrzebna świadomość tego, że świadczona

pomoc może obejmować też pomoc osobom niepełnosprawnym w podejmowaniu

pracy. Przede wszystkim zbyt mało organizacji postrzega siebie w kategorii

pracodawców, dających zatrudnienie grupom mającym problemy na rynku pracy,

w tym również niepełnosprawnym. Organizacjom i instytucjom potrzebne jest jednak

wsparcie merytoryczne (prawne, informacyjne) i społeczne w tym względzie. Co

prawda media ogólnopolskie często poruszają zagadnienia obecności grup

defaworyzowanych na rynku pracy, ale informacje te raczej nie są sprofilowane pod

kątem potrzeb organizacji i często organizacje, zwłaszcza te mniejsze lub o krótkim

stażu, nie są w stanie wyłowić spośród wielu informacji tych istotnych dla siebie.

Te same problemy napotykają również lokalne instytucje rynku pracy, które nie mają

dostatecznej wiedzy o zasadach i realiach tworzenia miejsc pracy dla

niepełnosprawnych. Nie są też dostatecznie aktywne w tym względzie samorządy

i lokalne media, które zbyt rzadko podejmują zagadnienia związane z obecnością

niepełnosprawnych na rynku pracy i akceptują bierność tej grupy.

Odpowiadając na pytanie, jak w badanych projektach kampanii rozpoznawane były

świadomościowe problemy i potrzeby społeczne, które stanowiły punkt odniesienia

do formułowania celów kampanii, należy zwrócić uwagę na następujące okoliczności.

1. W zdecydowanej większości projektów perspektywą spojrzenia na stan

świadomości grup docelowych jest kategoria ON „w ogóle”. Tymczasem, każdy

z rodzajów niepełnosprawności jest inny. Słusznie zwrócił uwagę na tę

okoliczność realizator jednej z kampanii, będący sam ON: ON mają bardzo

zróżnicowane potrzeby. Jeśli chcąc robić coś dla wszystkich uśrednimy ich

potrzeby, to w efekcie zrobimy coś niepotrzebnego dla nikogo. Przykład



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


134

konsultacji nt. renowacji Krakowskiego Przedmieścia w Warszawie. Zaproszono

przedstawicieli ON. I jak to wyglądało: osoby na wózkach „absolutnie nie może

być krawężników, bo to bariera architektoniczna”, a niewidomi „muszą być

krawężniki, bo nas samochody pozabijają”. Ogólnie uważam, że pomysł kampanii

był fajny, ale zapomniano, co ma zresztą powszechnie miejsce, że nie istnieje

homogeniczna grupa ON.

2. W zdecydowanej większości projektów kampanie adresowane były do wielu grup

docelowych. Z punktu widzenia jakości kampanii przynosiło to – jak się wydaje –

taki sam efekt, jak zhomogenizowane postrzeganie kategorii ON. Spojrzenia na

ON z perspektywy pracodawców, środowisk pracowniczych, urzędników instytucji

pracy, decydentów, czy środowisk lokalnych są całkowicie różne. Nie jest

możliwe, aby jeden przekaz adresowany do wszystkich tych grup jednocześnie

był w stanie wpłynąć na głębsze warstwy świadomości, decydujące o zmianie

postaw.

3. Widzenie świadomościowych problemów i potrzeb adresatów kampanii przez ich

autorów, organizatorów i wykonawców, charakteryzuje się niedocenianiem

ważnych wymiarów społecznego zróżnicowania postaw społecznych. Jako

przykład można podać niedostrzeganie różnic, jakie występują w postrzeganiu

problemów niepełnosprawności pomiędzy społecznościami wiejskimi,

małomiasteczkowymi i wielkomiejskimi. Tymczasem skuteczność kampanii,

zwłaszcza tych o charakterze regionalnym i krajowym, wymagałaby ich

uwzględnienia.

8.2. Cele bezpośrednie kampanii informacyjno-promocyjnych objętych badaniem terenowym

Wszystkie objęte badaniem terenowym projekty kampanii trafnie usytuowały swoje

cele bezpośrednie w kontekście rzeczywistych problemów dotyczących

przełamywania negatywnych postaw społecznych wobec ON.

Wśród 20 zbadanych przypadków znalazły się projekty, których celem było:



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


135

- zmiana postaw społecznych - ogólnie (8 przypadków),

- zmiana postaw społecznych pracodawców (3),

- zmiana postaw społecznych grup pracowniczych, społeczności lokalnych (1),

- zmiana postaw społecznych decydentów, urzędników, liderów społecznych (2),

- zmiana postaw społecznych ON (1),

- budowa pozytywnego wizerunku, zwalczanie negatywnych stereotypów - ogólnie

(3),

- budowa pozytywnego wizerunku, zwalczanie negatywnych stereotypów wśród

pracodawców (2),


społeczności lokalnych, środowisk pracowniczych (1),


decydentów, urzędników, liderów społecznych (1),

- dostarczenie wiedzy nt. zatrudniania ON dla pracodawców (2),

- dostarczenie wiedzy nt. zatrudniania ON dla decydentów, urzędników, liderów

społecznych (1),

- dostarczenie wiedzy nt. zatrudniania ON dla ON (4).

Poniżej przedstawiono konkretne cele, formułowane w dokumentach projektowych

i wypowiedziach respondentów, z intencją by zaprezentować wielokierunkowość

przedsięwzięć podejmowanych w ramach kampanii informacyjno-promocyjnych.

Cele dotyczące kształtowania postaw pracodawców

Chcieliśmy pokazać pracodawcy osobę niepełnosprawną jako pełnowartościowego

pracownika niejednokrotnie przewyższającego swoimi umiejętnościami

i zaangażowaniem w obowiązki osobę w pełni sprawną.

Chodziło o przełamanie stereotypu, że ON należy się bać, że jest gorszym

pracownikiem. O przekazanie wiedzy z zakresu korzyści i obowiązków wynikających

z zatrudnienia ON.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


136

Chodziło głównie: po pierwsze - o pokazanie jak fantastycznie niepełnosprawnych

pracownik radzi sobie na stanowisku pracy. Mimo, że to stanowisko trzeba niekiedy

dostosować, to później wykonywanie obowiązków przez ON niczym nie odbiega od

tych samych czynności osoby pełnosprawnej, a wielokrotnie ON wręcz przewyższa

go cierpliwością, wytrwałością, co przekłada się na jakość. Drugą kwestią było

poinformowanie pracodawcy o korzyściach także finansowych płynących

z zatrudnienia ON – zwolnieniu ze składki PFRON-owskiej, otrzymaniu dotacji na

tworzenie miejsc pracy dla ON, czy dostosowanie stanowiska. Poza tym chcieliśmy

przełamać barierę postrzegania ON przez nas, czyli mieszkańców miasta.

Kampania miała na celu głównie ograniczenie barier mentalnych u pracodawców, jak

i u pracowników – osoby odpowiedzialne za projekt zgodnie stwierdziły, że

większość stereotypów i oporów do zatrudnienia, czy nawet obcowania z ON wynika

po prostu z niewiedzy pracodawcy.

Dostarczenie wiedzy przedsiębiorcom na temat wsparcia finansowego oferowanego

dla zatrudnienia ON na otwartym rynku pracy. Podniesienie świadomości

przedsiębiorców w zakresie odpowiedzialności za kreowanie rynku pracy dla ON.

Zmiana niekorzystnego wizerunku ON jako "trudnego" pracownika. Dostarczenie

informacji ON o możliwościach lokalnego rynku pracy i instytucjach.

*Zmiana postrzegania pracownika niepełnosprawnego z wytwarzającego niskiej

jakości produkty i usługi na pracownika wartościowego

*wykreowanie zatrudniania niepełnosprawnych jako dobrej praktyki biznesu

*wykreowanie "Pracodawcy wrażliwego społecznie" – pracodawcy zatrudniającego

niepełnosprawnych

*wprowadzenie zatrudniania niepełnosprawnych jako narzędzia poprawiania

wizerunku firm

*poprawa wizerunku firm zatrudniających osoby niepełnosprawne

*upowszechnienie dobrych praktyk z dziedziny zatrudniania niepełnosprawnych.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


137

- Podniesienie świadomości wśród pracodawców i pracowników pełnosprawnych

w zakresie adaptacji osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy,

- kształtowanie właściwych postaw społecznych sprzyjających realizowaniu praw

ON oraz

- pracodawców zatrudniających osoby ze znacznym i umiarkowanym stopniem

niepełnosprawności,

- pokazanie rozwiązań ,umożliwiających podjęcie pracy osobom, które ze względu

na niepełnosprawność mogą mieć trudności w dostosowaniu się do tradycyjnej

organizacji pracy,

- promowanie różnych, w tym alternatywnych i elastycznych form zatrudnienia ON

- zachęcenie pracodawców do zatrudniania ON oraz do eliminowanie negatywnych

presji o charakterze środowiskowym, co może mieć wpływ na tworzenie nowych

miejsc pracy.

Cele dotyczące kształtowania społeczności lokalnych

Upowszechnienie w społeczeństwie wiedzy o prawach osób niepełnosprawnych o

ich potrzebach, możliwościach i dokonaniach zawodowych, twórczych, sportowych

itp.

Eliminacja i/lub zmniejszenie negatywnych presji o charakterze środowiskowym,

stanowiących barierę dla zdobywania wykształcenia i kwalifikacji oraz podejmowania

zatrudnienia przez osoby niepełnosprawne.

- Zmiana postawy społeczności powiatu w stosunku do zatrudniania osób

niepełnosprawnych

- podwyższenia poziomu wiedzy o niepełnosprawności

- zmiany stereotypowego postrzegania osób niepełnosprawnych jako biernych,

zależnych i mało efektywnych

- podniesienia poziomu wiedzy pracodawców w sferze zatrudniania osób

niepełnosprawnych.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


138

Główny cel to nagłośnienie problemu dyskryminacji ON na otwartym rynku pracy

i niemożność znalezienia zatrudnienia, a przecież każdy ma prawo do pracy, które

człowiek nabywa z urodzeniem. Krok po kroku trzeba budować świadomość

społeczną na temat istniejącego problemu. Problem siedzi w społeczeństwie

i potrzeba czasu, aby zmienić ludzkie postrzeganie. Jeśli o czymś się nie mówi,

to temat nie istnieje. Stereotypy, uprzedzenia siedzą w naszych głowach i to trzeba

zmienić.

Działania skierowane do ogółu społeczeństwa miały na celu:

1. Zmianę postaw w stosunku do osób niepełnosprawnych.

2. Podniesienie świadomości w zakresie praw osób niepełnosprawnych.

3. Zwiększenia integracji społecznej.

4. Przełamania barier mentalnych.

5. Wzrost tolerancji, wrażliwości, zdolności empatii w kontaktach międzyludzkich.

Cele dotyczące kształtowania postaw decydentów i urzędników

Uświadomienie lokalnym decydentom specyfiki problemów niepełnosprawnych

mieszkańców.

Wzrost zainteresowania decydentów aktywizacją zawodową ON.

Poszerzenie kręgu osób „mających świadomość i potrzebę tworzenia stałej

współpracy, przy wykorzystaniu modelu systemowego przedstawionego na

konferencji oraz zapisanego w mat. pokonferencyjnych – co doprowadzi do

zwiększenia wrażliwości, zainteresowania i znajomości problematyki zatrudniania

osób niepełnosprawnych intelektualnie”. Zmiana stereotypowego oraz

charytatywnego podejścia do ONI przez pracowników instytucji opieki społecznej,

a także zmiana w podejściu do ONI wśród pracowników Urzędów Pracy, nie

rozumiejących specyfiki niepełnosprawności intelektualnej, nie wiedzących czym dla

ONI jest praca, nie potrafiących ocenić możliwości zawodowych ONI. Temu służyć



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


139

ma uczestnictwo w konferencji i lektura publikacji - rzetelnej, profesjonalnej informacji

na ten temat.

– Zwiększenie wrażliwości na problemy osób niepełnosprawnych,

– zwiększenie kompetencji do prowadzenia stałego dialogu w zakresie poprawy

warunków aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych.

Cele dotyczące kształtowania postaw społeczności pracowniczych

Przełamanie występującego w świadomości pracodawców i pracowników

pełnosprawnych negatywnego stereotypu osoby niepełnosprawnej, jako pracownika

i współpracownika.

Przełamanie barier psychologicznych i wewnętrznych oporów dotyczących osób

niepełnosprawnych w środowisku pracy.

W odniesieniu do pracowników zakładano:

1. Większe uwrażliwienie na osoby niepełnosprawne.

2. Zwiększenie stopnia akceptacji osób niepełnosprawnych.

3. Wpływ na zmianę nastawienia środowisk pracowniczych do osób

niepełnosprawnych i zaakceptowanie ich jako równych współpracowników.

Cele dotyczące kształtowania świadomości ON

Kampania miała pokazać zarówno ON jak i pełnosprawnym, że można być

spełnionym zawodowo i w życiu prywatnym będąc osobą niepełnosprawną. Miała

przełamywać stereotypy o ON i pokonywać bariery zarówno wśród osób

pełnosprawnych jak i mobilizować niepełnosprawne i pomóc im uwierzyć w siebie.

Zmotywowanie osób niepełnosprawnych, biernych zawodowo i społecznie do

podjęcia aktywności.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


140

Zwiększenie poziomu zaufania społeczeństwa do struktur wspierających osoby

niepełnosprawne i poprawa wizerunku wnioskodawcy zaangażowanego w projekt,

stanowiący cenne źródło wiedzy i doświadczeń o problemach osób wykluczanych

społecznie.

Pozytywna zmiana myślenia osób niepełnosprawnych dotycząca szans znalezienia

przez nich pracy, zwiększenie ich aktywności związanej z poszukiwaniem pracy

i wiara w odniesienie sukcesu

W przypadku wszystkich badanych projektów, ich twórcy i realizatorzy uznali, że cele

postawione przed ich projektami były właściwe. Tylko w dwóch przypadkach

rozmówcy stwierdzili, że obecnie cele sformułowaliby inaczej – w jednym przypadku

skoncentrowaliby działania na pracodawcach, a w drugim rozszerzyliby cele

o tematykę rehabilitacji społecznej.

Myślę, że dzisiaj cele byłyby o tyle inne, że skierowalibyśmy nasze działania przede

wszystkim do pracodawców. W dalszym ciągu występuje niski % zatrudnienia ON.

Dobrze bym je ocenił. Choć brakowałoby mi celu takiego, jak rehabilitacja społeczna,

zbyt duży nacisk na rehabilitację zawodową (…).

Ponadto, w 4 przypadkach, zdaniem realizatorów kampanii, wskazane byłoby lekkie

zmodyfikowanie dotychczasowych celów.

Cele zostały właściwie określone i były realizowane także w kolejnych kampaniach.

Zostały jednak rozszerzone. W kolejnych kampaniach wzięto także pod uwagę ON

prowadzące działalność gospodarczą. Wprowadzono nowe kategorie pracodawców.

W tym roku jest pomysł, aby adresować kampanie do instytucji edukacyjnych

działających na rzecz aktywizacji ON, ponieważ jest niski wskaźnik wykształcenia

ON.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


141

Postawilibyśmy te same cele dzisiaj. Udało nam się przekazać pracodawcom dużą

wiedze na temat zatrudniania ON i udało nam się przekonać jakąś część

pracodawców do zatrudniania takich osób. Ewentualnie może poszerzylibyśmy te

cele.

Uważamy, że cele były dobrane właściwie i nadal są one aktualne. Przepisy

odnośnie zatrudniania osób niepełnosprawnych ciągle się zmieniają i istnieje

bezustanna potrzeba informowania o tych zmianach. (...) Jeśli chodzi o wątpliwości,

to być może należałoby dodać jeszcze jeden cel: dokonanie zmian w świadomości

samych osób niepełnosprawnych, w ich myśleniu o sobie jako pracownikach.

Cele były dobrze postawione. Jest na to wiele dowodów, (...) otrzymaliśmy wiele

pozytywnych sygnałów od słuchaczy. Oczywiście po wszystkich doświadczeniach

prawdopodobnie teraz zrobiłbym nieco inaczej. Na pewno bardziej zaatakowałbym

pracodawców, tzn. większy nacisk położyłbym na zwiększenie szans zatrudnienia dla

ON. Większy nacisk też położyłbym na integrację ON z osobami zdrowymi.

Zdaniem przedstawicieli środowiska ON, cele postawione przed większością

badanych kampanii były słuszne i potrzebne. W 2 przypadkach rozmówcy nie mieli

zdania na ten temat, a w 3 przypadkach nie pytano o opinię tej grupy.

Słuszne i potrzebne. Nie wszyscy pracodawcy są gotowi zatrudniać ON i ta

kampania miała na celu przekonanie ich. Tylko poprzez zatrudnienie, pracę człowiek

może być w pełni zrehabilitowany.

Na podstawie badań przeprowadzonych przez Fundację można stwierdzić, że osoby

niepełnosprawne nadal są osobami wykluczonymi z życia zawodowego Traktuje się

ON jako inne tzn. gorsze. Z tego powodu stwierdzam z pełną mocą, iż kampania była

potrzebna. Szczególnie bazująca na bezpośrednim kontakcie z ON uważam za

skuteczniejszą od innych.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


142

Cel był słuszny i potrzebny, ale przydatny tylko dla wąskiego grona osób młodych

i wykształconych. Dla osób starszych był zupełnie nieprzydatny.

8.3. Rodzaje i treść przekazów

Wśród badanych kampanii, 80% z nich przyjęło model przekazu szerokiego,

polegający na jednoczesnym zastosowaniu przekazu poznawczego, emocjonalnego

i behawioralnego.

Modele przekazu Liczba

bezwzgl.

% Przekaz poznawczy

Przekaz emocjonalny

Przekaz behawioralny

x x x 16 80,0

x x 1 5,0

x x 1 5,0

x 2 10,0

W trakcie prowadzonych studiów przypadku starano się zidentyfikować przekazy

komunikacyjne użyte w trakcie badanych kampanii.

Przekaz poznawczy. Przekazy poznawcze koncentrowały się na informacjach

o przepisach prawnych i organizacyjnych dla pracodawców oraz innych warunkach

zatrudniania ON, na korzyściach, jakie mogą mieć pracodawcy z tego tytułu, a także

na wiedzy o tym, jak dobrze ON radzą sobie w pracy i odnoszą sukcesy zawodowe,

sportowe i inne.

Wiedza, którą starano się przekazać Liczba

kampanii

Warunki zatrudniania ON 8

Przepisy prawne i organizacyjne dla przedsiębiorców 8

ON dobrze sobie radzą w pracy 5



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


143

Korzyści dla pracodawców z zatrudniania ON 4

Sytuacja i problemy ON 4

Sukcesy zawodowe, naukowe i inne ON 3

ON mogą być wartościowymi pracownikami 2

Problemy aktywności / adaptacji ON na otwartym rynku pracy 2

Problemy ON w programach społecznych finansowanych z UE 1

Informacje o aktywizacji zawodowej ON w krajach UE 1

ON potrafią żyć samodzielnie 1

ON potrafią się uczyć 1

ON uprawiają sport 1

ON zajmują się sztuką 1

Praca Agencji Zatrudniania dla ON 1

Przekaz emocjonalny. Przekazy emocjonalne koncentrowały się na kształtowaniu

pozytywnego nastawienia pracodawców wobec ON jako pracowników, wzbudzaniu

sympatii oraz eliminowaniu lęku i niechęci wobec ON.

Emocje wobec ON, które starano się kształtować Liczba

kampanii

Pozytywne nastawienie pracodawców wobec ON jako pracowników 7

Sympatia dla ON 6

Eliminowanie lęku i niechęci wobec ON 4

Uznanie dla ON 2

Szacunek wobec ON 1

Przekaz behawioralny. Przekazy behawioralne miały zachęcać odbiorców do

angażowania się na rzecz zatrudniania ON.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


144

Zachowania wobec ON, które starano się kształtować Liczba

kampanii

Zatrudnianie ON 11

Wzrost aktywności samych ON 2

Zainteresowanie się tematem zatrudniania ON 2

Zmiana niechętnego zachowania urzędników wobec ON 1

Pomoc ON w edukacji 1

Aktywność na rzecz zmiany prawa dot. zatrudniania ON 1

Traktowanie ON w pracy i życiu codziennym tak, jak ludzi

pełnosprawnych

1

Otwartość na relacje z ON 1

Z analizy dokumentacji oraz wywiadów z autorami i koordynatorami kampanii wynika,

że główną zawartością przekazów w badanych kampaniach były pozytywne poglądy,

przekonania i wzory zachowań.

Pozytywne poglądy, przekonania i wzory zachowań, które

przekazywały kampanie

Liczba

kampanii

ON są pełnowartościowymi pracownikami 9

Dobre praktyki w zakresie zatrudniania ON 8

Warto inwestować w zatrudnianie ON 4

ON mogą być aktywne i odnosić sukcesy zawodowe, sportowe i inne 4

Należy zachowywać się „normalnie” w obecności ON 1

ON są szansą dla organizacji pozarządowych 1

Należy przełamywać bariery komunikacyjne 1

ON niczym się nie różnią od osób sprawnych 1

Uwypuklając pozytywne poglądy, przekonania i wzory zachowań, jednocześnie

zwalczano poglądy, przekonania i wzory zachowań świadczące o negatywnym

stosunku do ON.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


145

Poglądy, przekonania i wzory zachowań,

które zwalczały kampanie

Liczba

kampanii

ON jest „trudnym”, mniej wartościowym pracownikiem niż osoba

pełnosprawna

13

Do zatrudniania ON trzeba „dokładać” finansowo 4

Negatywny stereotyp ON 3

Przekonanie o roszczeniowej postawie ON 2

ON jest skazana na pomoc państwa 2

ON nie mają kwalifikacji 1

Zatrudnianie ON nie przynosi korzyści 1

ON nie chcą pracować 1

ON nie są zdolne do pracy 1

Stereotyp „chorowitego inwalidy” 1

Brak zainteresowania aktywizacją ON 1

Niechętne zachowania urzędników 1

ON jest negatywnie usposobiona do innych 1

Niepełnosprawność intelektualna to choroba psychiczna 1

ON intelektualnie stwarza zagrożenie, wymaga izolacji 1

ON intelektualnie nie może się rozwijać 1

ON to ludzie marginesu społecznego 1

ON mogą pracować tylko w zakładach pracy chronionej 1

ON mogą tylko siedzieć w domu 1

Na podstawie analizy celów bezpośrednich kampanii oraz treści przekazów można

powiedzieć, że ogólnie rzecz biorąc, były one ze sobą spójne. W trakcie badania

ustalono, że opracowując przekazy w 17 przypadkach korzystano z pomocy

zewnętrznej (występowały kampanie, które korzystały z różnych form pomocy).



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


146

Pomoc zewnętrzna przy opracowywaniu przekazów Liczba

kampanii

Konsultacje i porady ekspertów 11

Usługi agencji reklamowych i firm producenckich 10

Specjalistyczne usługi wykonawcze (graficy, plastycy, autorzy

tekstów)

5

Przykładowe wypowiedzi dotyczące przygotowywania przekazów:

- Po to mieliśmy konsultanta merytorycznego, który konsultował przygotowane

materiały. Był nim (...), psycholog, sam będący osobą niepełnosprawną (...).

Konsultant oceniał treść przekazu przed emisją z punktu widzenia osoby

niepełnosprawnej.

- Treści przekazu konsultowane były także z innymi osobami ze środowiska ON.

Np. planując wprowadzenie do programu elementu humorystycznego związanego

z osobami niesłyszącymi, pytaliśmy kilka osób z tego środowiska, czy ten żart nie

urazi kogoś.

- Analiza opierała się na rozważaniu doboru treści w taki sposób, aby one po

pierwsze nie wymagały dużej ilości czasu na ich zgłębienie, po drugie aby były

łatwe i proste w odbiorze. Dlatego min. zapadła decyzja o posługiwaniu się

przykładami.

- Staraliśmy się, aby przekaz, szczególnie jeśli chodzi o przepisy i rozwiązania

prawne, był napisany maksymalnie prostym językiem, tak, aby każdy mógł go

zrozumieć.

8.4. Kanały, środki i narzędzia wdrażania celów kampanii

Objęte badaniem kampanie wykorzystywały następujące kanały przekazu:

- kanały nieosobiste – 6 kampanii,

- kanały osobiste – 1 kampania,

- kanały mieszane – 13 kampanii.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


147

W świetle wypowiedzi organizatorów kampanii, przy wyborze określonych środków

i form wdrażania celów kampanii kierowano się przede wszystkim dążeniem do

dotarcia do jak najszerszego grona odbiorców.

Przesłanki wyboru środków i form wdrażania celów kampanii Liczba

kampanii

Dążenie do dotarcia do jak najszerszego grona odbiorców 9

Wiedza na temat skuteczności mediów w docieraniu do adresatów 6

Własne doświadczenie w wykorzystywaniu mediów 6

Organizacyjne i finansowe założenia kampanii 2

Atrakcyjność medium w oczach odbiorców 2

Dążenie do pogłębionego pokazania problemu 2

Dążenie do maksymalizowania liczby emisji / edycji przy założonych

kosztach

1

Dążenie do dotarcia do konkretnej grupy odbiorców 1

Na podstawie analizy dokumentacji można powiedzieć, że we wszystkich 20

badanych przypadkach zastosowano takie środki i metody wdrażania celów

kampanii, jakie zaplanowano we Wnioskach o dofinansowanie realizacji projektu.

Jedynymi zmianami, które wprowadzono było:

- poprzedzenie działań dodatkowymi 3 wywiadami radiowymi,

- zamiana artykułów prasowych na ogłoszenia prasowe,

- rezygnacja z forum internetowego ze względu na brak zainteresowania.

Media Liczba kampanii Formy Liczba kampanii

Prasa 14 Artykuły w czasopismach 8

Artykuły w prasie codziennej

5

Inserty 5

Ogłoszenia prasowe 4

Formy komunikacji bezpośredniej

12 Konferencje środowiskowe 7

Spotkania informacyjne, doradcze

4



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


148

Seminaria 1

Konferencje naukowe 2

Internet 12 Strona internetowa 6

Publikacje internetowe 6

Publikacje zwarte

11 Broszury 9

Książki 3

Publikacje ulotne

9 Ulotki, listy 7

Plakaty 9

Telewizja 9 Reklamy telewizyjne 2

Audycje telewizyjne 6

Filmy telewizyjne 1

Radio 9 Reklamy radiowe 5

Audycje radiowe 7

Zapis elektroniczny

8 Programy informacyjno-promocyjne na CD

8

Wydarzenia 3 Imprezy plenerowe 3

Wybierając źródła, środki i formy przekazu, kierowano się m.in. następującymi

przesłankami:

- Wybierano te techniki dotarcia, które zgodnie z prawidłami sztuki marketingowej,

są najbardziej skuteczne na danym terenie lokalnym. W naszym przypadku:

billboardy, prasa w postaci miesięczników zaopatrzonych w płyty CD.

- Realizatorzy projektu chcieli, aby treści były przekazywane przez osoby, które

same w sobie są potwierdzeniem tego, co mówią. Dlatego warsztaty dla

pracodawców prowadzili pracodawcy zatrudniający ON, a praktyczne zajęcia dla

ON – aktywne zawodowo osoby niepełnosprawne.

- Wybierając źródła przekazu kierowano się przede wszystkim ich zasięgiem, np.

telewizja (...), która była jednym ze źródeł przekazu, który dociera prawie do

każdego (...) domu.

- Budżetem, popularnością (wybór określonych stacji radiowych i tytułów gazet)

i dostępnością (ulotki, plakaty).

- Wiarygodnością. Kampania zaprojektowana jako kampania telewizyjna, w której

zostaną pokazane ON, które odniosły sukces w życiu zawodowym i same ON, ich

znajomi, rodzina, koledzy z pracy i pracodawcy były najlepszym źródłem

przekazu.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


149

- Wykładowcy i prezenterzy zostali wybrani wg klucza doświadczenia

i problematyki, którą się zajmują. Wiedzieliśmy, że są profesjonalistami i mieliśmy

pewność, że przekaz będzie właściwy.

- Postawiliśmy na intensywność. Dotarliśmy do wszystkich mediów lokalnych.

- Wybraliśmy wszystkie dostępne kanały dostępu medialnego. TV, radio, prasa,

Internet. Nie wybieraliśmy mediów, tylko poszliśmy najszerszym możliwym

frontem. Wybór dotyczył tylko tytułu konkretnej gazety lokalnej lub lokalnego

radia, nie było kwestii wyboru typu prasa czy radio. I to i to.

- Posłużono się tym doświadczeniem Wydziału, który organizował już wcześniej

kampanie informacyjno – promocyjne, jak również posłużono się badaniami

przeprowadzonymi przez SMG/KRC Poland-Media.

- Na podstawie wiedzy medioznawczej i prostej wiedzy społecznej. Do polskiego

społeczeństwa można trafić poprzez zorganizowanie wydarzenia typu

konferencja prasowa, spotkanie dyskusyjne.

- W opracowaniu planu medialnego brał udział Zarząd Fundacji (...) oraz

zaprzyjaźnieni dziennikarze znający doskonale świat mediów.

- Telewizja jako medium masowe jest w stanie dotrzeć do bardzo szerokiego grona

odbiorców. W związku z tym osią projektu był program telewizyjny jako kanał

informacyjny masowy. Drugim elementem był portal internetowy i dodatkowo

ulotki i plakaty oraz ogłoszenia w prasie.

- Zadecydował budżet, popularność tych a nie innych rozgłośni radiowych wśród

pracodawców oraz popularność wybranych tytułów prasowych.

- Była to kampania telewizyjna. Telewizja cieszy się dużym zaufaniem odbiorców.

Jest też nośnikiem, który dociera do największej liczby ludzi – większej niż inne

media.

- W wyborze danych kanałów i narzędzi komunikacji pomógł dom medialny

Starlink, specjalnie do tego opłacony. To on nakierował organizatorów projektów

na dane stacje telewizyjne, dany czas antenowy, dane stacje radiowe czy dane

reklamy prasowe.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


150

- Wykorzystano badania prowadzone przez SMG/KRC Poland-Media na zlecenie

miesięcznika „Press”

- Jeśli chodzi o badania, wykorzystaliśmy tylko dane określające najwyższą

skuteczność poczytności gazet na danym terenie. Jeśli chodzi o billboardy,

braliśmy pod uwagę wskaźniki statystyczne ich skuteczności.

- Badań i analiz dostarczyli redaktorzy zajmujący się kampanią nieodpłatnie.

Dostarczyli informacji, że o wiele skuteczniejsza jest prezentacja kampanii

w formie reportażu niż jako ogłoszenie prasowe. Skorzystano z oddziaływania:

prostym słowem, obrazem i wydarzeniem.

- Wykorzystano wszystkie narzędzia dostępne na naszym rynku. Wykorzystaliśmy

przekaz radiowy, telewizyjny, prasa. Wszystkie możliwe źródła przekazu

informacji. Do wszystkich pracodawców trudno byłoby dotrzeć tylko za pomocą

listów.


Badanie terenowe dostarczyło bardzo wartościowego materiału, który istotnie

uzupełnia i wzbogaca obraz realizowanych kampanii w stosunku do obrazu

zawartego we Wnioskach o dofinansowanie realizacji projektów. Dzięki

przeprowadzonym studium przypadków uzyskano ważne informacje dotyczące

trafności i spójności realizowanych projektów.

1. Niekorzystnym faktem stwierdzonym w badaniu terenowym jest niedostatek

przygotowania planistycznego realizowanych kampanii. Zaledwie w dwóch

przebadanych projektach opracowano plany kampanii. Dla pozostałych,

podstawowym dokumentem planistycznym był Wniosek o dofinansowanie

realizacji projektu, który był przecież przygotowywany dla zupełnie innych celów.

Brak planów kampanii, to okoliczność, która zdecydowanie obniżyła jakość

realizowanych przedsięwzięć. Gdyby powszechnie zastosowano zasadę

obowiązkowego przygotowywania planów kampanii, to realizowane kampanie



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


151

uzyskałyby wyższą trafność i spójność. Badanie terenowe potwierdziło bowiem

„słabość” realizowanych kampanii w zakresie przyjmowanych celów

operacyjnych. Rozumiano je powszechnie jako zastosowanie określonych

środków komunikacji, nie zaś jako usuwanie wyraźnie określonych barier

i czynników, których skutkiem są utrzymujące się negatywne postawy społeczne

wobec osób niepełnosprawnych i ich aktywności zawodowej.

2. Niekorzystnym zjawiskiem stwierdzonym w trakcie badania terenowego jest

również ograniczone wykorzystywanie „metody współautorskiej”

w przygotowywaniu kampanii. Jak odnotowali badacze, aż w 12 przypadkach

można mówić o niewielkim wpływie, bądź wręcz o braku wpływu na kształt

kampanii ze strony środowiska ON.

3. Odnotować także należy niedostateczny poziom rozpoznania diagnostycznego

w procesie przygotowywania kampanii. W stosunkowo szerokim zakresie

stosowano narzędzia tego rozpoznania (badania, analizy) przy identyfikowaniu

problemu kluczowego kampanii. Natomiast tylko wyjątkowo dla pogłębionego

rozpoznania postaw adresatów kampanii. Z pewnością rozpoznawaniu tych

postaw nie sprzyjała okoliczność, że każda z kampanii zaadresowana została

średnio do 4 grup docelowych.

4. Warto zauważyć niewielką znajomość dokumentów programowych dotyczących

Działania 1.4 SPO RZL wśród autorów i organizatorów kampanii. W ich

wypowiedziach nieobecna jest refleksja dotycząca skoordynowania ich projektów

z logiką programu, który te projekty miały realizować. Z wypowiedzi tych wynika,

że autorzy projektów kampanii traktowali Działanie 1.4, jako zewnętrzny warunek

umożliwiający zrealizowanie ich własnych koncepcji, misji ich organizacji czy też

przedsięwzięcia środowiskowego. Nie czuli się realizatorami SPO RZL. Można

mówić o braku "wrażliwości programowej" stwierdzonym wśród realizatorów

kampanii, który prawdopodobnie był źródłem wielu potknięć realizacyjnych. Do



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


152

takich potknięć zaliczyć należy częste (8 przypadków) uwzględnianie wśród

adresatów kampanii osób niepełnosprawnych.

5. Badanie terenowe ujawniło niewielką wiedzę autorów kampanii na temat

świadomości trzech grup docelowych, do których mogły być adresowane

kampanie:

- decydentów,

- urzędników,

- środowisk pracowniczych.

W analizowanych treściach kampanii wyraźnie widoczny jest brak przekazów

zaadresowanych specjalnie do tych środowisk.

6. W zdecydowanej większości projektów perspektywą spojrzenia na stan

świadomości grup docelowych jest kategoria ON „w ogóle”. Tymczasem, każdy

z rodzajów niepełnosprawności jest inny. Słusznie zwrócił uwagę na tę

okoliczność realizator jednej z kampanii, będący sam ON: ON mają bardzo

zróżnicowane potrzeby. Jeśli chcąc robić coś dla wszystkich uśrednimy ich

potrzeby, to w efekcie zrobimy coś niepotrzebnego dla nikogo. (...) Ogólnie

uważam, że pomysł kampanii był fajny, ale zapomniano, co ma zresztą

powszechnie miejsce, że nie istnieje homogeniczna grupa ON.

7. W zdecydowanej większości projektów kampanie adresowane były do wielu grup

docelowych. Z punktu widzenia jakości kampanii przynosiło to – jak się wydaje –

taki sam efekt, jak zhomogenizowane postrzeganie kategorii ON. Spojrzenia na

ON z perspektywy pracodawców, środowisk pracowniczych, urzędników instytucji

pracy, decydentów, czy środowisk lokalnych są całkowicie różne. Nie jest

możliwe, aby jeden przekaz adresowany do wszystkich tych grup jednocześnie

był w stanie wpłynąć na głębsze warstwy świadomości, decydujące o zmianie

postaw.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


153

8. Widzenie świadomościowych problemów i potrzeb adresatów kampanii przez ich

autorów, organizatorów i wykonawców, charakteryzuje się niedocenianiem

ważnych wymiarów społecznego zróżnicowania postaw społecznych. Jako

przykład można podać niedostrzeganie różnic, jakie występują w postrzeganiu

problemów niepełnosprawności pomiędzy społecznościami wiejskimi,

małomiasteczkowymi i wielkomiejskimi. Tymczasem skuteczność kampanii,

zwłaszcza tych o charakterze regionalnym i krajowym, wymagałaby ich

uwzględnienia.

9. Przy wyborze użytych w kampanii środków, projekty w wąskim zakresie

korzystały z profesjonalnych narzędzi opracowywania tzw. „promotion mix”.

W dobrej sytuacji pod tym względem znaleźli się organizatorzy, którzy przy

wdrażaniu swoich kampanii mogli współpracować z agencjami reklamowymi (2).

Inne zespoły projektowe (6) w planowaniu mediów opierały się na swoim

doświadczeniu lub korzystały z konsultacji dziennikarzy i „ludzi z branży”,

posiadających odpowiednie doświadczenie oraz dostęp do wyników badań

zasięgu mediów. Środki i formy przekazu były wykorzystywane przez badane

kampanie w szerokim zakresie.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


154

9. Analiza i ocena skuteczności zrealizowanych projektów

W ramach badania terenowego projektów kampanii informacyjno-promocyjnych

przełamujących negatywne stereotypy w postrzeganiu osób niepełnosprawnych

skuteczność zdefiniowano, jako stopień osiągnięcia założonych celów ogólnych

i szczegółowych kampanii.

9.1. Analiza i ocena skuteczności w świetle prowadzonych

autoewaluacji

9.1.1. Planowane autoewaluacje

We wniosku projektowym beneficjenci byli proszeni o zdefiniowanie miary sukcesu

projektu. We wszystkich przypadkach odwoływano się do celów projektu, pisząc,

że zostaną one osiągnięte.

Sukcesem projektu będzie zwiększenie zainteresowania pracodawców

zatrudnianiem osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy oraz zmiana

postaw wśród społeczności lokalnej w stosunku do zatrudniania osób

niepełnosprawnych.

Sukcesem projektu będzie doprowadzenie do zmiany postaw społecznych wobec

osób niepełnosprawnych oraz pobudzenie samych osób niepełnosprawnych do

większej aktywności społecznej i zawodowej.

Natomiast samo badanie czy monitorowanie stopnia osiągnięcia założonych celów

zaprojektowano w 18 projektach. Badania osiągania założonych celów kampanii

informacyjno-promocyjnych nie zaplanowano w dwóch projektach.

Najczęściej wskazywanym, we wnioskach projektowych, sposobem sprawdzania na

ile udało się zrealizować założone cele było zrealizowanie różnego rodzaju ankiet.

Ponad połowa wniosków projektowych zawiera informacje na ten temat.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


155

W ośmiu projektach napisano o wykorzystaniu ankiet skierowanych do grup

docelowych kampanii, z czego w dwóch przypadkach zaplanowano pomiar przed

rozpoczęciem kampanii oraz po jej zakończeniu oraz w dwóch przypadkach badanie

odroczone, w sześć miesięcy po zakończeniu kampanii.

Narzędziem pomiaru jakości projektu będą badania ankietowe trafności treści

kampanii oraz zmian w postawie społecznej osób, do których dotarła kampania.

Będą one prowadzone, jako bazowe na początku trwania projektu (bez oceny jakości

kampanii), w trakcie jego trwania – kwartalnie, na końcu oraz pół roku po jego

zakończeniu.

Ankiety miały być realizowane wśród uczestników konferencji, spotkań, seminariów -

5 przypadków – w dwóch z nich zaplanowano pomiar zmian nastawienia

uczestników wydarzenia poprzez analizę ankiet rozdanych na początku spotkania i

na jego końcu.

Odzwierciedlenie tych zmian znajdzie się w specjalnie opracowanych ankietach

oceniających spotkania, wypełnianych przez uczestników tych spotkań.

Zaplanowano też w dwóch przypadkach ankiety internetowe oraz w jednym

przypadku ankiety określone jako elektroniczne.

W dwóch przypadkach miano wykonać ankiety telefoniczne.

W jednym przypadku autorzy projektu zaplanowali przeprowadzenie badania

ankietowego na reprezentatywnej próbie uczestników kampanii (przy użyciu ankiet).

W pozostałych przypadkach realizowania ankiet, innych niż te rozdawane w czasie

spotkań i konferencji, nie określano próby.

Drugim, po ankiecie, sposobem pomiaru stopnia realizacji celów określonych

w ramach kampanii informacyjno-promocyjnych było monitorowanie realizacji



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


156

zaplanowanych w projekcie działań (w taki sposób sukces chce mierzyć 9

projektodawców), np.:

liczba rozdystrybuowanych publikacji, materiałów;

liczba osób, którym przekazano informacje;

liczba osób korzystających z porad ekspertów, infolinii;

liczba osób uczestniczących w przedsięwzięciach;

opracowanie pakietu informacyjnego.

W czasie realizacji projektu zostaną zbadane wskaźniki takie, jak: (…), liczba osób

korzystających z porad ekspertów.

Podczas realizacji projektu istotnymi wskaźnikami będą ilości osób uczestniczących

w poszczególnych jego przedsięwzięciach.

W czterech projektach zaplanowano analizę danych statystycznych dotyczących

zatrudniania ON oraz również w czterech analizę statystyk dotyczących odwiedzin

stron internetowych, czy forów powstałych w ramach projektów.

Badanie telemetryczne planowało przeprowadzić dwóch projektodawców oraz

również dwóch chciało przeanalizować częstotliwość informacji prasowych (z tym,

że nie dookreślono czy zamieszczanych w ramach projektu, czy też jako

przypuszczalny jego efekt).

Dwóch beneficjentów użyło we wniosku słowa ewaluacja, pisząc, że planują jej

przeprowadzenie nie precyzując, co to będzie oznaczało w ramach danego projektu.

Realizator projektu (…) dokona również ewaluacji projektu tuż po jego zakończeniu.

Termin ewaluacji zakłada się na koniec września 2006 r. Celem ewaluacji będzie

dokonanie oceny osiągniętych rezultatów poprzez sporządzenie raportu końcowego.

W jednym przypadku zaplanowano zogniskowany wywiad grupowy.

Jeden z projektodawców zaplanował przeprowadzenie audytu projektu.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


157

9.1.2. Zrealizowane autoewaluacje

Realizując studia przypadków chciano między innymi zbadać, w jaki sposób

sprawdzano osiąganie założonych celów kampanii. Analizując dokumentację

poszukiwano projektów badań, narzędzi badawczych oraz wyników badań.

W wywiadach z organizatorami kampanii (przedstawiciel beneficjenta, zarządzający

projektem oraz autor kampanii) również pytano o projekty badań, użyte metody

i uzyskane w efekcie wyniki.

W 7 przypadkach podczas analizy dokumentacji oraz wywiadów z organizatorami

kampanii nie odnaleziono śladów prowadzenia badań stopnia osiągnięcia założonych

celów (z analizy wniosków projektowych wynika, że jakiś sposób badania efektów

kampanii założono w przypadku 18 projektów na 20 analizowanych).

W wywiadach pytano osoby zarządzające kampaniami o to czy prowadzono

w ramach projektów autoewaluację. Z niektórych odpowiedzi respondentów wynika,

że nie rozumieli oni znaczenia tego pojęcia.

Nie planowano autoewaluacji. Badaliśmy ewaluację projektu. (kierownik projektu)

Wydaje się, że pojęcia ewaluacji i autoewaluacji nie są jasne dla niektórych

realizatorów kampanii, co można rozpatrywać w kategoriach „kultury projektowej”.

Zgodnie z tym, co deklarowali beneficjenci na etapie opracowywania wniosków

projektowych dominującą metodą, którą posługiwano się badając stopień osiągnięcia

założonych celów była ankieta. Spośród 13 projektów, w ramach których dokonano

badań, w 10 przypadkach posłużono się właśnie ankietami.

W czterech projektach zrealizowano ankiety w trakcie trwania konferencji. Dwa razy

przeprowadzano ankiety telefoniczne i w jednym przypadku umieszczono ankietę na

stronie internetowej. Zrealizowano również dwa sondaże uliczne, w tym w jednym



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


158

przypadku były to ankiety skierowane do społeczności lokalnej zrealizowane przed

rozpoczęciem kampanii oraz po jej zakończeniu.

W trzech projektach pomiary zaplanowano na początku i na końcu trwania kampanii,

aby spróbować uchwycić zmianę, która mogłaby zajść pod wpływem prowadzonych

działań.

W ramach trzech projektów prowadzono monitorowanie realizacji zaplanowanych

w projekcie działań:

liczba rozdystrybuowanych publikacji, materiałów;

liczba osób, którym przekazano informacje;

liczba osób korzystających z porad ekspertów, infolinii;

liczba osób uczestniczących w przedsięwzięciach;

W dwóch przypadkach analizowano statystyki odwiedzania strony internetowej oraz

w dwóch przypadkach prowadzono analizę danych dotyczących zatrudniania ON.

W jednym przypadku zrealizowano zogniskowany wywiad grupowy.

9.1.3. Stopień osiągania celów kampanii w świetle badań autoewaluacyjnych

Wyniki prowadzonych badań zostały opisane na bardzo różnym poziomie ogólności

w ramach poszczególnych projektów. W niektórych przypadkach są to stwierdzenia

następujące:

- Z ankiety wynika, że wszyscy uczestnicy byli zadowoleni z konferencji, wyszli z

niej z nowymi pomysłami do działania. Uczestnicy dowiedzieli się czegoś nowego

i chcą wdrożyć to w swoich instytucjach.

- Wyniki autoewaluacji za pomocą ankiet pokazały, że ponad 80% uczestników

spotkań zmieniło swoje poglądy na temat osób niepełnosprawnych.

W pozostałych przypadkach mamy do czynienia z opisanymi wynikami. Poniżej

zaprezentowano fragmenty raportów ze studiów przypadków



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


159

Raport I

Z porównania wyników ankiet przeprowadzanych wśród pracodawców otwartego

rynku pracy na początku projektu (po pierwszej konferencji) oraz na jego

zakończenie (po drugiej konferencji) wynika, że:

- o 24% wzrosła liczba pracodawców deklarujących znajomość aktów prawnych

dotyczących zatrudniania osób niepełnosprawnych w stopniu dobrym i bardzo

dobrym

- o 38% wzrosła liczba pracodawców posiadających stały dostęp do materiałów

informacyjnych dotyczących zatrudniania osób niepełnosprawnych.

- 68% ankietowanych potwierdziło, że dzięki projektowi zwiększyła się ich wiedza

w zakresie możliwości uzyskania pomocy publicznej dla pracodawców

zatrudniających ON.

- 89% respondentów stwierdziło, że materiały informacyjno-promocyjne

rozpowszechniane w ramach projektu są dla nich przydatne.

Muszę jednak zaznaczyć, że ankieta nie była obowiązkowa. Nie wszystkie osoby

biorące udział w konferencjach wzięły w niej udział. Ponadto nie wszystkie osoby,

które wypełniały ją po pierwszej konferencji, uczyniły tak również po drugiej. Dlatego

trudno uznawać wyniki za wiążące i wysnuwać na ich podstawie „twarde” wnioski.

Raport II

Udział w sondażu był anonimowy i wzięło w nim udział 50 pracodawców –

przedstawicieli firm, jak i instytucji publicznych oraz organizacji pozarządowych.

Na pytanie nr 1 („Czy firma/ instytucja/ organizacja zatrudnia osoby

niepełnosprawne?”) blisko 2/3 badanych (64%) odpowiedziało, że zatrudniają ON.

Ankietowani, którzy odpowiedzieli twierdząco na to pytanie zostali poproszeni

o przejście do pytania nr 4.

Pytanie nr 2 było zaadresowane do osób, które na pytanie 1 odpowiedziały

przecząco i dotyczyło przyczyn, jakie leżą u podstaw braku zatrudnienia osób

niepełnosprawnych pracodawców („Z jakich powodów firma/ organizacja/ instytucja

nie zatrudnia osób niepełnosprawnych?”).Uzyskane odpowiedzi:



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


160

- brak możliwości przystosowania stanowiska dla osoby niepełnosprawnej ze

względu na warunki lokalowe

- brak wolnych etatów

- brak środków lub niewłaściwa forma ich przekazywania

- charakter świadczonych usług wykluczający zatrudnienie osoby niepełnosprawnej

- brak dokumentów aplikacyjnych ON w bazie ofert.

- brak informacji dotyczących zatrudniania osób niepełnosprawnych

- nieopłacalność zatrudnienia ON ze względów finansowych

- nurtujące pracodawców wątpliwości dotyczące wydajności ON i ich

funkcjonowania w miejscu pracy.

Żaden z ankietowanych nie wybrał odpowiedzi „nie ma takiej potrzeby”.

Z analizy udzielonych odpowiedzi wynika, że pracodawcy wykazują się niską wiedzą

w tematyce zarówno prawnych aspektów zatrudniania osób niepełnosprawnych, jak

i predyspozycji, kwalifikacji oraz możliwości niepełnosprawnych pracowników, co

w połączeniu z niewłaściwym ustawodawstwem przede wszystkim w zakresie

finansowania prac skutkuje niskim wskaźnikiem zatrudniania ON.

Pytanie nr 3 („Czy firma/ instytucja/ organizacja byłaby skłonna zatrudnić osoby

niepełnosprawne?”) zostało również skierowane do osób, które w 1 pytaniu

odpowiedziały „nie”. Blisko 2/3 (62%) pracodawców, którzy wzięli udział w sondażu

byłoby skłonnych zatrudnić osoby niepełnosprawne. Pozostali nie byli w stanie

określić.

Pytanie nr 4 („Czy zna Pan/Pani formy wsparcia dla pracodawców zatrudniających

osoby niepełnosprawne?”) dotyczyło form wsparcia dla pracodawców, którzy

zatrudniają albo zamierzają zatrudnić osoby niepełnosprawne. 66% ankietowanych

ma rozeznanie w formach wsparcia. Niestety, aż 34% badanych nie zna tych form.

Pytanie nr 5 brzmiało: „Czy zna Pan/Pani kampanie realizowane na terenie Polski na

rzecz zatrudniania osób niepełnosprawnych?”. Ponad połowa badanych potwierdziła,

że zna kampanie na rzecz zatrudniania ON, realizowane na terenie kraju.

Na pytanie nr 6 („Czy przedstawiciele Pana/Pani firmy/instytucji/ organizacji brali

udział w kampaniach na rzecz zatrudniania ON”) tylko 28% ankietowanych

pracodawców odpowiedziało tak.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


161

Pytanie nr 7 brzmiało: „Czy w/g Pana/Pani udział w tego typu kampaniach może

przyczynić się do wzrostu zatrudnienia osób niepełnosprawnych? Ponad połowa

(58%) uważa, że tak. 42% odpowiedziało „trudno powiedzieć”.

Pytanie 8 („Czy zdaniem Pana/Pani udział w bezpłatnych szkoleniach może

przyczynić się do wzrostu liczby niepełnosprawnych zatrudnionych w Pana/ Pani

firmie/organizacji/instytucji?”) zostało skierowane do wszystkich badanych. Na

powyższe pytanie 48% odpowiedziało „tak”, 46% „trudno powiedzieć”, 6% „nie”.

Na 9 pytanie („Czy bylibyście Państwo zainteresowani udziałem w szkoleniach?”)

76% ankietowanych pracodawców odpowiedziało, że tak, natomiast 24% nie

wykazuje zainteresowania udziałem w szkoleniach. Respondenci, którzy

odpowiedzieli twierdząco mieli do wyboru również zakres szkoleń, w których

chcieliby uczestniczyć. I tak wymieniano w kolejności:

- dofinansowanie do wynagrodzeń niepełnosprawnych

- refundacja kosztów szkoleń pracowników niepełnosprawnych

- refundacja kosztów związanych z przystosowaniem stanowiska i otoczenia pracy

osoby niepełnosprawnej oraz zwrotu kosztów zatrudnienia asystenta

- finansowanie składek na ubezpieczenie zdrowotne

- wpłaty na PFRON.

Raport III

W ciągu ½ roku zatrudnienie osób niepełnosprawnych wzrosło w mieście o 5%,

z 26% w czerwcu do 31% w grudniu 2006 r.

W wyniku kampanii 7 pracodawców (7%) zadeklarowało chęć zatrudnienia osoby

niepełnosprawnej, przed kampanią żaden pracodawca nie planował przyjęcia do

pracy osoby niepełnosprawnej.

Mimo, że połowa pracodawców (51%) po zakończeniu kampanii wciąż nie zna

przywilejów wynikających z zatrudniania ON, to o 5% wzrosła liczba pracodawców

(z 31% do 36%), którzy deklarują uzyskanie informacji na ten temat, a o 2%

zwiększyła się liczba pracodawców (z 11% do 13%), którzy w trakcie kampanii

częściowo uzupełnili swoją wiedzę.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


162

Żaden z pracodawców, zarówno przed, jak i po kampanii, nie uznał za czynnik

zniechęcający do zatrudniania osób niepełnosprawnych: niskiej opłacalności

zatrudniania lub niewystarczających kwalifikacji ON.

Natomiast czynnikami zniechęcającymi pracodawców do zatrudniania osób

niepełnosprawnych, pozostają: słaba znajomość przepisów, trudności

w przygotowaniu stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej oraz skomplikowane

procedury.

Tabela: Czynniki wpływające na zatrudnianie osób niepełnosprawnych.

l.p. czynnik zniechęcający przed

kampanią

po

kampanii

1. słaba znajomość przepisów 37% 30%

2. trudności w przygotowaniu stanowiska

pracy dla osoby niepełnosprawnej 31% 32%

3. Skomplikowane procedury uzyskania

przywilejów 7% 10%

4. inne przyczyny (m.in. brak etatów, nigdy ni

zgłosiła się osoba niepełnosprawna) 25% 28%

5. niska opłacalność zatrudniania osób

niepełnosprawnych 0% 0%

6. niewystarczające kwalifikacje osób

niepełnosprawnych 0% 0%

Wyniki badania społeczności lokalnej

Uzyskane wyniki wskazują, że 42% spośród respondentów miało kontakt z osobą

niepełnosprawną w szkole lub pracy.

2 na 3 badanych (62%) zetknęło się z materiałami informacyjno-promocyjnymi

przygotowanymi w ramach kampanii.

Co 6 mieszkaniec miasta (13%) ocenia szanse osoby niepełnosprawnej na rynku

pracy jako duże, 39% jako dostateczne, a prawie połowa (48%) jako znikome.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


163

Jako główne przeszkody zatrudniania na otwartym rynku pracy osób

niepełnosprawnych respondenci wskazują bariery architektoniczne, komunikacyjne,

ale także mentalne. Tylko 23% mieszkańców ocenia dostępność do zatrudnienia na

otwartym rynku pracy osób niepełnosprawnych jako dobrą. Zdecydowana większość

twierdzi, że dostępność ta jest słaba (60%) lub zła (17%).

Raport IV

Konferencje dla pracodawców zostały poddane autoewaluacji. Ewaluacje takie

przeprowadzane były po każdym spotkaniu. Na koniec stworzono również jedną,

zbiorczą. Stworzona została na bazie ankiet wypełnianych przez uczestników

konferencji, a oceniała ona aspekty takie jak: zgodność z oczekiwaniami, dobór

ekspertów, przygotowanie osób prowadzących, poziom merytoryczny i sprawy

techniczne. W każdym z tych aspektów konferencje wypadły dobrze, a nawet bardzo

dobrze. W miejscach na uwagi często pojawiały się sugestie, aby kolejne konferencje

wzbogacić o „żywe przykłady” pracodawców zatrudniających ON.

Ocena przygotowania i przebiegu konferencji dla pracodawców jest bardzo wysoka.

Uczestnicy mieli jedynie uwagę dotyczącą realnych przykładów pracodawców

zatrudniających ON – tego było za mało.

Porównanie wyników badań fokusowych z 2006 roku z badaniami z 2008 według

informacji zawartych w raporcie z 2008 roku.

Odpowiedzi TAK w %

2006 2008

ON są w większym stopniu dotknięte trudną

sytuacja na rynku pracy

71 63

Problem niepełnosprawności opuścił rejony

tematów tabu i stał się ważnym zagadnieniem

społecznym

51 84

Niepełnosprawni są dobrze wykształconą populacją 60 66

Długotrwałe bezrobocie jest w znacznie większym

stopniu udziałem niepełnosprawnych niż

82 70



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


164

pełnosprawnych

Niepełnosprawni są bardziej zagrożeni utratą pracy 50 45

Niepełnosprawni mają mniejsze szanse na rynku

pracy ze względu na widoczne kalectwo

i ograniczenia ruchowe

62 57

Niepełnosprawni nie mają odpowiednich

predyspozycji psychicznych i fizycznych, by

konkurować na rynku pracy. Są słabsi, wymagają

opieki, pokierowania w sprawach finansowych,

życiowych.

74 63

Najczęściej wskazywaną barierą zatrudnienia jest

brak odpowiedniego przygotowania zawodowego

i brak kwalifikacji.

48 42

Wyniki badania wskazują na to, że postrzeganie ON zmieniało się na przestrzeni

2 lat. ON postrzegane są jako bardziej zaradne, lepiej wykształcone, w 2008 badani

wyrazili pogląd, że ON są mniej zagrożone bezrobociem niż w 2008. W przypadku

zagadnienia problemu niepełnosprawności jako tematu tabu i jego ważności jako

zagadnienia społecznego odsetek w 2008 jest zaskakująco wysoki, ale może się to

wiązać z nienajlepiej sformułowanym pytaniem (to, że problem niepełnosprawności

stał się ważnym zagadnieniem społecznym nie wydaje się być tożsame z tym, że nie

jest on już tematem tabu).

26% badanych znała cykl reportaży „Niepokonani”, z których 74% oceniła jakość

reportaży jako bardzo dobrą i dobrą.

Raport V

W niniejszym raporcie zaprezentowano wyniki badań psychologicznych na temat

postaw wobec osób niepełnosprawnych, przeprowadzonych w dwóch etapach.

Pierwsze badania przeprowadzono w 2005 roku, a następnie powtórzono je w 2008

roku, stosując te same narzędzia psychologiczne (Skala Dyferencjału

Semantycznego, Test Przymiotnikowy ACL i Skala Dystansu Społecznego) i badając



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


165

to samo środowisko (niestety nie udało się przebadać wszystkich tych samych osób).

Podsumowując drugi etap badań psychologicznych i porównując go z pierwszym

etapem nasuwają się następujące wnioski:

1. Biorąc pod uwagę wyniki wszystkich zastosowanych testów psychologicznych

można byłoby powiedzieć, że postawy badanych osób wobec ludzi

niepełnosprawnych są, jak się wydaje, w miarę pozytywne. Świadczyć mogą o tym

odpowiedzi respondentów, którzy zarówno w pierwszym jak i w drugim etapie badań

oceniali osobę niepełnosprawna jako pracowitą, chętną do współpracy, użyteczną,

dobrą, lubianą, sympatyczną i odpowiedzialną. Dodatkowo respondenci mówią,

że osoba niepełnosprawna jest spostrzegawcza, ambitna, aktywna i twórcza.

Ponadto ocenia się ją (osobę niepełnosprawną) jako raczej lubianą, altruistyczną,

pokojową towarzyską, cichą, zrównoważoną i realistyczną (badanie skalą

Dyferencjału Semantycznego). Inny test ujawnił (Test Przymiotnikowy ACL),

że badani myślą o osobach niepełnosprawnych jako ludziach tolerancyjnych,

przyjaznych, wytrwałych, uczciwych, chętnych do współpracy i pracowitych,

życzliwych, miłych otwartych, umiejących docenić. W stosunku do porównywanych

grup (alkoholik, bezrobotny, narkoman, odmienna orientacja seksualna, bezdomny)

dystans społeczny do osoby niepełnosprawnej jest najmniejszy. Najbardziej

widoczne pozytywne zmiany, po dwóch latach, można było odnotować na Skali

Dystansu Społecznego. Okazało się, że badani znacznie częściej (ok. 8%) godzą się

na to, aby ktoś z ich najbliższych poślubił osobę niepełnosprawną. Zmiany

odnotowano również w częstszym wyborze przymiotników pozytywnych (Test ACL)

do opisania osoby niepełnosprawnej. W stosunku do pierwszych badań dwa

przymiotniki pozytywne przyjazny i tolerancyjny wybierane były więcej niż przez

połowę badanych, co może oznaczać, że te określenia osoby niepełnosprawnej

w sposób szczególny charakteryzują niepełnosprawnych. Również na wielu skalach

Dyferencjału Semantycznego odnotowano pozytywne zmiany, ale są to zmiany

raczej niewielkie i mogą mieścić się w przedziale błędu statystycznego.

2. Drugi wniosek, jaki nasuwa się po badaniach jest mniej optymistyczny. Analizując

uzyskane wyniki nie można wykluczyć, że na oceną osoby niepełnosprawnej duży



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


166

wpływ mógł mieć czynnik aprobaty społecznej. Ten wniosek sformułowano już

w pierwszym raporcie (...). Do tego wniosku skłaniają szczególnie wyniki

Dyferencjału Semantycznego gdzie osoby badane oceniały, co inni ludzie myślą

o osobie niepełnosprawnej. Jeżeli ta ocena jest bardziej prawdziwa i bardziej

odzwierciedla istniejące postawy wobec osób niepełnosprawnych to wówczas okaże

się, że oceny mieszczą się pośrodku siedmiostopniowej skali. Oznacza to, że osoba

niepełnosprawna spostrzegana jest trochę obojętnie, ani pozytywnie ani negatywnie.

Omawiane wyniki dobrze wpisują się w to, co powiedziano wyżej, że należy zwrócić

uwagę na fakt, że oceny osób niepełnosprawnych niby są pozytywne, ale nie bardzo

pozytywne, że niepełnosprawnym przypisuje się przymiotniki pozytywne, ale robi

to ciągle zbyt mały procent badanych osób, aby taką ocenę uznać za specyficzną.

Gdy porówna się wyniki ocen na Dyferencjale Semantycznym z pierwszych badań

i drugich zobaczy się, że wyniki są bardzo podobne.

Gdyby spróbować odpowiedzieć na pytanie dlaczego oceny „ja myślę, że osoba

niepełnosprawna jest...” są bardziej pozytywna niż oceny „inni myślą, że osoba

niepełnosprawna jest”, to nasuwa się taka refleksja, że oddziaływanie mediów

i różnego rodzaju środowisk edukacyjnych uczy, że osoba kulturalna i w miarę

wykształcona nie powinna mieć postaw uprzedzających wobec osób

niepełnosprawnych i stąd wyższe oceny. Gdyby odpowiedź na pytanie „inni myślą,

że osoba niepełnosprawna jest”, potraktować jako projekcję własnych postaw

to dowodziłoby to, że postawy wobec osób niepełnosprawnych są być może tak

naprawdę obojętne, ani pozytywne ani negatywne.

Jeżeli chodzi o zmianę postaw, to jak piszą psychologowie, jest to proces trudny, ale

na szczęście nie niemożliwy. Szczególnie trudne do zmiany są postawy, w których

jest uprzedzenie dlatego, że uprzedzenia mogą zaspokoić różne potrzeby jednostki

np. takie jak: potrzebę bycia kimś lepszym, ważniejszym, panowania nad kimś czy

daje potrzebę bezpieczeństwa.

Reasumując przeprowadzone analizy należy powiedzieć, że przedstawione tu wyniki

dostarczają pewnych dowodów na to, że warto jest podejmować wysiłek zmiany

postaw wobec osób niepełnosprawnych. Być może przedstawione liczby są jeszcze



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


167

mało satysfakcjonujące, szczególnie dla tych, którzy podjęli się wysiłku zmiany

postaw, ale jak to napisano wyżej zmiana postaw wymaga czasu, cierpliwości

i dużego wysiłku. Przyjmując i realizując program kształtowania bardziej

pozytywnych postaw wobec osób niepełnosprawnych będzie można wyrównać ich

szanse w społeczeństwie i otworzy się możliwość pełniejszej integracji osób

niepełnosprawnych w społeczności lokalnej.

Realizację badań ewaluacyjnych podjęto w mniejszym odsetku badań, w stosunku

do zakładanego na etapie planowania projektów. Wyniki badań prowadzonych

w ramach realizowanych projektów kampanii informacyjno-promocyjnych wykazują

pewne zmiany w wiedzy, świadomości oraz zachowaniach grup docelowych

kampanii.

Deklarowane zmiany są najsilniejsze, kiedy są badane bezpośrednio w ramach

imprez organizowanych w czasie trwania projektu, natomiast słabną, kiedy są

badane w jakiś czas po zakończeniu oddziaływania kampanii lub w sytuacjach

bezpośrednio niezwiązanych z imprezami toczącymi się w trakcie kampanii (sondy

uliczne).

9.2. Czynniki sprzyjające i bariery skuteczności w świetle wyników

autoewaluacji oraz opinii badanych

Wyniki badań stopnia realizacji celów projektów prowadzone przez beneficjentów nie

identyfikują czynników sprzyjających lub obniżających skuteczność kampanii, poza

jednym przypadkiem, w którym jako czynnik sprzyjający efektywności określono

właściwie dobrany kanał przekazu treści (telewizja), natomiast jako czynnik

obniżający efektywność zidentyfikowano zbyt małą częstotliwość przekazu.

W wywiadach indywidualnych osoby odpowiadające za przygotowanie i prowadzenie

kampanii (przedstawiciel beneficjenta, osoba zarządzająca projektem, autor

kampanii) wskazały na szereg czynników mających największy wpływ na pomyślną

realizację celów kampanii.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


168

Czynniki wpływające na pomyślną realizację celów kampanii

Częstość występowania w wypowiedziach

respondentów

zaangażowany zespół projektowy, ludzie 12

dobre zarządzanie projektem 5

właściwe zaplanowanie kampanii 5

pomoc życzliwych ludzi, nawiązanie współpracy,

uzyskanie wsparcia

5

użycie wielorakich, skutecznych kanałów przekazu

treści

3

zaangażowanie ON w kampanię 2

uzyskanie finansowania kampanii 2

właściwy dobór uczestników projektu 1

sprawna organizacja imprez 1

doświadczenie beneficjenta 1

dobry produkt projektu 1

O czynniki sprzyjające skuteczności realizowanych kampanii informacyjno-

promocyjnych byli również pytani w indywidualnych wywiadach pracownicy Instytucji

Wdrażającej. W pięciu przeprowadzonych wywiadach twierdzą oni, że najistotniejsze

są trzy czynniki:

1. Wykwalifikowana i odpowiednio dobrana kadra, zaangażowana w skuteczność

podejmowanych działań;

2. Znajomość problematyki, rozpoznanie potrzeb i oczekiwań osób, dla których

realizowane jest dane działanie; doświadczenie w pracy z osobami dotkniętymi

daną niepełnosprawnością;

3. Możliwości i doświadczenie beneficjenta

Te zespoły, które są już od dłuższego czasu medialne i widoczne na rynku mają

profesjonalne podejście do działań. Zaangażowanie kadry, to widać w tym projekcie

(…), gdzie problemy ON są bardzo dokładnie rozpoznane i działania są dobrane



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


169

bardzo adekwatnie do tych potrzeb. Jednym słowem profesjonalizm po stronie

beneficjentów.

Dobra kadra zatrudniona w projekcie, zarządzanie projektem, możliwości

i doświadczenie beneficjenta.

Eksperci zatrudnieni w ramach realizowanych kampanii pytani o czynniki sprzyjające

ich trwałości wskazywali na potrzebę mówienia najpierw o możliwościach ON,

a dopiero w drugiej kolejności o niepełnosprawności.

Pokazywanie, że ON może być całkowicie pełnosprawna w pewnym aspekcie

swojego działania. Nie można rozciągać jednej cechy na całego człowieka. Ktoś, kto

siedzi na wózku może doskonale pracować jako informatyk, psycholog.

Eksperci również wskazywali na potrzebę długotrwałości, czy cykliczności

prowadzenia kampanii.

Z takim przesłaniem trzeba do ludzi docierać systematycznie, bo zmiana postaw

społecznych dokonuje się powoli.

Mówiono również o konieczności profesjonalnego prowadzenia kampanii.

Fachowość przedstawiania wizerunku. Kampania powinna angażować specjalistów

od kreowania wizerunku. Pokazywać ludzi profesjonalnie, aby można było

wyeksponować to, co w nich najlepsze, wtedy siła oddziaływania medialnego jest

o wiele większa.

Uważano również, że należy posługiwać się przykładami osób niepełnosprawnych,

które sobie dobrze radzą.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


170

Żywy przykład jest najbardziej przekonujący. Najlepszy przykład to jak ktoś pozna

osobę niepełnosprawną, która dobrze sobie radzi. Taki przykład pokazany

w mediach też się sprawdza.

W pięciu wywiadach osoby odpowiadające za realizację kampanii nie wskazały

żadnych czynników utrudniających realizację kampanii.

W pozostałych przypadkach wskazywano następujące bariery.

Czynniki utrudniające realizację kampanii Częstość wystepowania w wypowiedziach

respondentów

brak płynności finansowej 5

niewłaściwe uregulowania prawne dotyczące

zatrudniania ON

2

konieczność stosowania procedur zamówień

publicznych

2

rozliczenie projektu 2

wymogi formalno-prawne dot. wykorzystania funduszy

unijnych

2

ograniczenia czasowe 1

konieczność dokonywania wielu zmian w realizacji

projektu w stosunku do planu

1

rozległość geograficzna powiatu (niemożność dotarcia

do każdej ON)

1

problemy kadrowe 1

łączenie stałej pracy z pracą w projekcie 1

źle zidentyfikowana grupa docelowa 1

zbyt mały budżet projektu 1

brak doświadczenia beneficjenta 1



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


171

Organizatorzy kampanii nie wskazywali na nieporozumienia czy problemy związane

ze współpracą między zespołem projektowym, a beneficjentem, czy szerzej między

interesariuszami projektu.

Niektórzy respondenci mieli natomiast uwagi krytyczne dotyczące współpracy między

zespołem projektowym a Instytucją Wdrażającą.

Problemy dot. współpracy zespołu projektowego z Instytucją Wdrażającą

Częstość wystepowania

w wypowiedziach respondentów

opóźnienia w płatnościach 7

niekompetentny opiekun projektu 3

częste zmiany opiekuna projektu 1

Oto komentarze krytyczne dotyczące współpracy z Instytucją Wdrażającą:

- Nie było jakiś problemów, ale agencja nie dysponuje dużym kapitałem,

a momentami płaciliśmy z własnych pieniędzy, bardzo ciężko nam było.

Rozumiem, że tak to idzie w urzędach i nie mam pretensji, ale coś z tym trzeba

zrobić.

- Były zgrzyty, ale one wynikały z ich przepracowania i z naszego molestowania

o transze. Natomiast bardzo dobrze przygotowani byli pracownicy w PFRON-ie.

Co można było, to przyspieszaliśmy, a oni byli elastyczni. Dziewczyny same

siebie nawzajem popędzały. Długo to trwało, naprawdę, ale nie mam do nich

żadnych pretensji, bo widziałam jak oni ciężko pracują. W trakcie rozliczania

naszego projektu zmienili system, ale nie dostaliśmy o tym żadnej informacji

i rozliczenie nie przeszło. Opóźniło się o kolejne 1,5 miesiąca, następny termin

zawalony, pisanie kolejnych wyjaśnień, i tak to trwało. Rozumiem, że oni muszą

każdy papierek obejrzeć na wszystkie strony, ale zmieniać zasady i system

rozliczania w trakcie, to już przesada. To są takie rzeczy, które najbardziej

wkurzają, ponieważ pokazują, że ktoś po prostu nie pomyślał i przez to się



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


172

wszystko nawarstwia. Oni nie mogą zamknąć, odhaczyć i my się z tym

boksujemy. Obie strony niezadowolone, a czas biegnie.

- Trafiliśmy paskudnie na opiekuna projektu, trafiliśmy nawet bardziej niż

paskudnie. Później ta osoba poszła na długotrwałe L4, przyznano nam innego

opiekuna i dopiero wtedy ruszyło. Nam transze nie przychodziły, a projekt leciał.

Wszystko finansowaliśmy. To były takie drobiazgi dotyczące przecinka, to nie

było tak, że cała umowa jest źle. A wysłanie akt do Warszawy to jest 35 zł (...).

Ta pani była bardzo przewrażliwiona, szczegółowa, nie było czegoś takiego, żeby

udzielała nam informacji. Musieliśmy sami szukać (…).

W 14 przypadkach osoby odpowiedzialne za realizację kampanii nie zgłaszały

żadnych problemów związanych ze współpracą między nimi a Instytucją Wdrażającą.

Odnośnie współpracy z beneficjentami wypowiadali się również przedstawiciele

Instytucji Wdrażającej podczas pięciu wywiadów indywidualnych. Wszyscy zgodnie

stwierdzili, że nie mieli problemów ze współpracą z beneficjentami. Zaznaczyli,

że pojawiły się jedynie drobne kłopoty:

- Były to problemy formalne, wynikające z tego, że beneficjent zapomniał czegoś

zaznaczyć na druku, dotyczyły poprawy sprawozdań i drobnych korekt rozliczeń.

- Takie bardziej pod kątem wydatków niekwalifikowanych. Źle wyliczone wydatki.

Większe wydatki, niż zakładał projekt, ale to były nieliczne przekroczenia.

Czasami było coś więcej wyliczone, niż wynikało to z projektu.

- Bez żadnych większych kłopotów. Jeżeli coś szwankowało, to może troszeczkę

sprawozdawczość.

- W związku z dużą ilością błędów występujących we wnioskach o płatność

pośrednią, weryfikacja wniosków była wydłużona. Wzywano beneficjenta

o uzupełnienie wniosków o płatność, co powodowało wydłużenie wypłaty środków

finansowych.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


173

Bariery skuteczności we wdrażaniu kampanii informacyjno-promocyjnych

identyfikowali również przedstawiciele Instytucji Wdrażającej. W większości wskazali

oni na sytuację społeczną dotyczącą funkcjonowania ON.

Brak akceptacji ON przez społeczeństwo. Stereotypowe postrzeganie ON jako

osoby:

korzystającej głównie z wsparcia pomocy opieki społecznej lub renty,

mniej wydajnej a zatrudnienie jej wiąże się z ponoszeniem dodatkowych

kosztów.

Generalnie, nie wiem czy można to określić jako czynnik, ale postawa społeczna. My

mamy dalej takie przekonanie, że ON raczej nie powinny znajdować się na rynku

pracy.

W wywiadach pracownicy PFRON nie wskazywali czynników dotyczących samego

wdrażania kampanii, poza dwoma – brak znajomości przepisów dotyczących

zatrudnienia ON oraz brak czytelnego przekazu, prostych informacji i dobrej promocji

projektu.

9.3. Przykład projektu zakończonego niepowodzeniem i jego przyczyny

Przykładem projektu, który zakończył się niepowodzeniem jest projekt opisany

poniżej.

Założenia projektu były następujące:

Celem projektu było zwiększenie na poziomie regionalno - lokalnym (woj.

mazowieckie) zainteresowania pracodawców zatrudnieniem osób

niepełnosprawnych umysłowo oraz kształtowanie dobrego klimatu społecznego i

pozytywnego nastawienia środowisk pracowniczych do współpracy z osobami

niepełnosprawnymi umysłowo. Koncentrował się na przekazaniu pracodawcom

rzetelnych informacji dotyczących zatrudniania osób niepełnosprawnych umysłowo



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


174

oraz korzyści z tym związanych, promując jednocześnie i upowszechniając dobre

praktyki i doświadczenia z obszaru zatrudniania tych osób. Cel twardy to

przygotowanie programu informacyjno - promocyjnego z elementami doskonalącymi

w postaci interaktywnego pakietu multimedialnego (na CD) oraz rozpropagowanie go

poprzez spotkania informacyjno - promocyjne oraz przesyłki listowe wśród

wybranych 2000 przedsiębiorstw z województwa mazowieckiego. Jako uzupełnienie

multimediów uruchomiona miała zostać strona internetowa wraz z forum

dyskusyjnym.

Zakładane rezultaty twarde to:

Przygotowanie interaktywnego pakietu multimedialnego, który zawierał: część

promocyjną (grafika, animacje, filmy) ze scenariuszami przygotowanymi przez

Konsylium Doradcze oraz nagraniami wykonanymi w zakładach zatrudniających

niepełnosprawnych i z ich udziałem (promowanie dobrych praktyk) oraz część

informacyjną zawierającą podstawowe informacje z zakresu zatrudniania osób

niepełnosprawnych (także w postaci animacji i prezentacji, zwiększających

percepcję i przyswojenie materiału). Podstawowa tematyka to zagadnienia

społeczne: możliwości społeczne niepełnosprawnych, zdolność do uczenia się

oraz zagadnienia prawne i organizacyjne: systemy ulg i zwolnień podatkowych,

preferencje dotyczące pracodawców chronionego rynku pracy, należności

pracodawców wobec PFRON, subsydiowanie wynagrodzeń, dopłaty do

tworzonych miejsc pracy.

Przekazanie w ramach kampanii informacyjno-promocyjnej przygotowanego

pakietu multimedialnego grupie 2000 pracodawców (przedsiębiorstw)

z województwa mazowieckiego.

Zakładane rezultaty miękkie to:

Adresaci kampanii dzięki uczestnictwu w projekcie zyskają w łatwy i przystępny

sposób informacje i wiedzę na temat zatrudniania w swoich przedsiębiorstwach

osób niepełnosprawnych intelektualnie. Obracając się w środowiskach

przedsiębiorców mających takie samo zapotrzebowanie, a często mających już



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


175

doświadczenia w zatrudnianiu pracowników niepełnosprawnych będą korzystać

z doświadczeń innych. Pozyskają wiedzę o najaktualniejszych formach

organizacji pracy dla osób niepełnosprawnych intelektualnie (wpłynie to

pozytywnie na podniesienie świadomości przedsiębiorców o problematyce,

możliwościach i nowych rozwiązaniach związanych z zatrudnianiem

niepełnosprawnych umysłowo, pozwoli na poznanie środowiska

niepełnosprawnych).

Przedsiębiorcy staną w sytuacji gdzie będą zobligowani do przekazania swoich

nowych doświadczeń swoim podwładnym a tym samym będą mieli udział

w poszerzaniu wiedzy na temat zatrudniania niepełnosprawnych.

Jednym z elementów realizacji programu są spotkania przedsiębiorców

z potencjalnymi pracownikami niepełnosprawnymi na terenie przedsiębiorstw.

Wpłyną one na tworzenie przyjaznej atmosfery w środowisku przedsiębiorstw

wokół niepełnosprawnych, zauważalny stanie się element integracji już na tym

etapie realizacji projektu.

Projekt nawiązuje do koncepcji społeczeństwa informacyjnego gdyż beneficjenci

poprzez uczestnictwo w projekcie udoskonalą swoją umiejętność korzystania

z technik informacyjno-komunikacyjnych poprzez pracę z pakietem

multimedialnym oraz korzystanie w sposób autoryzowany ze strony internetowej

oraz mechanizmów forum dyskusyjnego. (Wniosek).

Według analizy przeprowadzonej przez autorkę raportu ze studium przypadku

badającego ten projekt cele projektu powiązano z elementami diagnozy społecznych

postaw wobec osób niepełnosprawnych:

Niski wskaźnik aktywności zawodowej ON – cel długofalowy: zwiększenie

zatrudnienia ON.

Negatywne stereotypy ON – cel: przekazanie rzetelnej informacji

o niepełnosprawności intelektualnej.

Obawy przed nieefektywnością ON jako pracownika - cel: pokazywanie dobrych

przykładów zatrudnienia ON.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


176

Brak wiedzy pracodawców o korzyściach i rozwiązaniach systemowych

związanych z zatrudnianiem ON – cel: przekazanie pakietu multimedialnego,

udostępnienie strony internetowej i forum dyskusyjnego z kompendium wiedzy na

te tematy.

Zakładano, że realizacja założeń projektu odbędzie się w następujący sposób:

Przekazanie w ramach kampanii informacyjno-promocyjnej przygotowanego pakietu

multimedialnego grupie 2000 pracodawców. Przekazywanie pakietu miało się

odbywać na dwa sposoby: w ramach 30 spotkań promujących projekt, każde

z udziałem około 50 osób, a następnie wysłanie osobom zainteresowanym listownie

pakietu multimedialnego. (Spotkania organizowane w trakcie trwania dużych

konferencji dla pracodawców), oraz wysyłka do około 5000 pracodawców listów

z broszurą informacyjną o projekcie, a w przypadku wyrażonego zainteresowania,

przesłanie pakietu. „Pakiet zawierał będzie elektroniczny formularz, który

pracodawca zobowiązany będzie wypełnić i odesłać drogą elektroniczną. Zawarte

w formularzu informacje pozwolą zespołowi kwalifikacyjnemu ostatecznie

zweryfikować zasadność udziału pracodawcy w projekcie. Pozytywna weryfikacja

pozwoli przekazać pracodawcy login i hasło uprawniające do autoryzowanego

dostępu do serwisu www. i forum, a tym samym da możliwość uzyskania

szczegółowych informacji, kontaktu z ekspertami i dyskusji” (wniosek)

Realizacja tych założeń wyglądała następująco:

Odbyto 23 spotkania, za to z większą niż zakładano początkowo liczbą osób, bo

w sumie w spotkaniach uczestniczyło 3760 osób. Były to spotkania organizowane

przez różne instytucje zrzeszające, bądź działające na rzecz przedsiębiorców

i poświęcone różnej tematyce (niezwiązanej z zatrudnianiem ON) przy okazji, których

przedstawiciele beneficjenta rozdawali płyty, poprzedzając rozdawnictwo krótkim

wykładem. Przygotowany był stolik, gdzie eksponowano płyty i pracodawcy mogli je

otrzymać.

Stosowano także wysyłkę broszury informacyjnej do wyselekcjonowanych na

podstawie branż przedsiębiorstw. Sporządzono bazę adresową 2000 przedsiębiorstw



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


177

z terenu województwa mazowieckiego i do tych przedsiębiorstw wysyłano materiały,

ale jak twierdził przedstawiciel beneficjenta baza była w dużej części nieaktualna,

ponieważ materiały wróciły. W sumie przekazano 2237 pakietów, z tego najwięcej

bezpośrednio w trakcie spotkań (tego nie zakładano, pakiety miały być wysyłane

pocztą). Login do użytkowania strony www. i forum przekazywano od razu

z wręczanym pakietem, a nie, jak zakładano po „odesłaniu formularza i pozytywnej

weryfikacji pracodawcy”. Nie było zainteresowania stroną www. i w efekcie forum

dyskusyjne nie ruszyło, a co za tym idzie, eksperci także nie mieli możliwości

udzielania szczegółowych porad. Wysyłka broszury informacyjnej miała miejsce, ale

ze względu na nikłe zainteresowanie odbiorców i mało aktualną bazę firm, ta droga

przekazywania pakietu zawiodła.

Zespół realizujący projekt legitymował się długoletnią współpracą z przedsiębiorcami

oraz deklarował znajomość problematyki związanej z ON.

Po zebraniu opinii pracodawców oraz przedstawicieli środowiska ON można

powiedzieć, że pomimo zrealizowania założeń projektu i osiągnięciu jego twardych

rezultatów projekt zakończył się niepowodzeniem, ponieważ żadna z pytanych

w ramach przeprowadzonego case study osób (z listy osób, do których wysłano

pakiet) nie pamiętała pakietu multimedialnego, nie skorzystała z niego i w związku

z tym w żaden sposób pod jego wpływem nie zmieniła swojego stosunku do

zatrudniania ON umysłowo.

Nie znam tej inicjatywy, nie zapoznałem się z zawartością pakietu. Do momentu

przeprowadzenia tego wywiadu nie przypominałem sobie żebym go otrzymał, był on

częścią pakietu, który dostałem na konferencji na temat pracy, ale nic tam nie było

wspólnego z pracą dla ON i nie zapoznałem się z zawartością tego pakietu, nie

pamiętam co z nim zrobiłem, nie miałem w ogóle świadomości, że taka inicjatywa

istnieje.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


178

Po pokazaniu respondentowi materiałów przypomniał sobie, że rzeczywiście je

otrzymał, ale pytany o to, czy pamięta z tej konferencji jakieś plakaty, rollbany i inne

materiały promocyjne, zaprzeczył.

W przypadku drugiego respondenta, sytuacja była podobna, nikt w firmie nie znał

losu pakietu multimedialnego, ale po ich okazaniu przypomniano sobie, że coś

takiego było.

Trzeci respondent przyznał, że zetknął się z tą inicjatywą na konferencji.

To chyba było tak, że było rozdawane w materiałach konferencyjnych....albo już

skończyły się te płyty organizatorom i poproszono mnie o zostawienie wizytówki

i została do mnie wysłana pocztą po konferencji. Sama nie zgłaszałam potrzeby

otrzymania jej.

Respondentka nie przypominała sobie ani plakatów, ani tym bardziej prezentacji tego

projektu na konferencji, a jedynie stolik z materiałami promocyjnym.

Przedstawiciele grupy realizującej projekt poproszeni o zidentyfikowanie słabych

stron przedsięwzięcia wskazywali następujące elementy:

- Na pewno powinna być lepsza, (w sensie aktualna) baza danych

przedsiębiorców.

- Brak harmonogramu konferencji - przypadkowość osób, które otrzymały pakiet

multimedialny.

- Organizacja konferencji jest zaplanowana na cały rok, i gdybyśmy wiedzieli

w styczniu, że mamy taki pakiet, to byśmy w różnych konferencjach i spotkaniach

biznesowych mogli uczestniczyć, a tak przepadło nam wiele fajnych konferencji.

To wymaga częstych kontaktów, przygotowania, a tak się nie stało.

Chybione okazało się też planowane forum dyskusyjne, za pomocą którego miała

być dokonana ewaluacja. Zdaniem beneficjenta lepiej byłoby zrezygnować z forum

na rzecz eksperckich dyżurów telefonicznych.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


179

Pamiętam taką sytuację, kiedy się nad tym zastanawialiśmy i wypowiedział się na ten

temat syn pana Jerzego, który powiedział: a kto z was zagląda na forum

jakiekolwiek. No właściwie na żadne nie wchodzimy. Przedsiębiorcy, czyli ludzie

naszego pokolenia, nie traktują tego jako swoje łatwe narzędzie pracy.

Niewątpliwie są to uwagi słuszne, ale główny powód braku aktywności na forum

wiąże się najprawdopodobniej z brakiem wiedzy o jego istnieniu, bo pakiet nie był

używany.

Sądzę, że inaczej można byłoby skonstruować sam produkt, nie jako pakiet

multimedialny rozdawany na CD, lecz jako stronę internetową, która miałaby te same

rzeczy co CD. Strona byłaby dostępna po zalogowaniu, i wtedy moglibyśmy

identyfikować przedsiębiorców, bo przecież o to chodziło. Być może byłoby to

łatwiejsze dla przedsiębiorców.

Inaczej można byłoby też rozwiązać sam zespół projektowy, dużo po tej stronie

mieliśmy problemów. Pierwotny skład Konsylium Doradczego zmienił się w 100%

w trakcie projektu. Pierwotny skład był w większości nauczycielami i niestety nie byli

oni przyzwyczajeni do pewnego trybu pracy. W projektach robi się wszystko

intensywnie, a Konsylium Doradcze zbierało się, po czterech godzinach wychodzą

i efektem ich pracy jest nic. Oni po prostu spędzili sobie miło te cztery godziny.

I kiedy my negujemy ich cztery godziny pracy, to oni są oburzeni: No jak to

spędziliśmy cztery godziny!. Więc to naprawdę była pomyłka. Ja naprawdę nie

neguję nauczycieli, ale oni nie są przyzwyczajeni do pracy na rezultat. Drugi skład

konsylium okazał się znacznie lepszy i doprowadził do powstania tego pakietu. Tutaj

droga zamówienia publicznego zakłóca nam wybór osób, które mogą coś zrobić.

Zamówienie publiczne bazuje na doświadczeniu, referencjach i in. a nie widać czy ta

osoba potrafi pracować w określony sposób. Więc ten tryb zamówienia publicznego

przy wyborze konsylium nie pomógł.

Kolejną przeszkodą w opinii beneficjenta był fatalny kontakt z PFRON.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


180

Z kolei sami przedsiębiorcy udzielający odpowiedzi na pytania podczas wywiadów

indywidualnych identyfikowali następujące słabe strony projektu (odpowiedź po

obejrzeniu dostarczonego przez badacza pakietu):

Sam materiał bardzo dobrze opracowany, natomiast powinna być dobrze określona

grupa docelowa. Powinna to być grupa, która może zatrudnić osoby

niepełnosprawne i ten materiał powinien jedynie rozwiać ich obawy odnośnie aktów

prawnych, odnośnie tego, co te osoby mogą robić, natomiast puszczanie tego w taki

sposób na rynek, może spowodować że część tych materiałów trafi do osób, które

tego nawet nie przejrzą. My akurat zatrudniamy ON i wiedzę na ten temat mamy,

może to powinno trafić do przedsiębiorców, którzy takiej wiedzy nie mają, lub wahają

się przed zatrudnieniem takich osób.

Na pewno sposób docierania do odbiorcy musi być zupełnie inny. Poczty do firm

trafia sporo i nie zawsze te pakiety dotrą do szefa, a jak już dotrą, to on nie ma czasu

tego przejrzeć.

Trzecia respondentka nie potrafi ocenić tej inicjatywy, bo

Dostałam płytę i się z nią nie zapoznałam, bo miałam akurat komputer z zepsutym

czytnikiem płyt i wolę zdecydowanie informacje wydrukowane, z którymi mogę się

szybko zapoznać np. w drodze, w taksówce a nie muszę specjalnie włączać

komputera. Nie korzystam z materiałów informacyjnych na płytach CD.

Przedsiębiorcy to ludzie na tyle zajęci, zabiegani, że odczytanie informacji z płyty

wymaga świadomego włączenia komputera, albo świadomego włączenia płyty

w czasie pracy, jednym słowem wymaga świadomego wysiłku, który w pracy

związanej z przedsiębiorczością jest trudny do wygospodarowania. Płyta jako

działanie uświadamiające, to jest pomylony nośnik moim zdaniem.

Pakiet multimedialny tylko wtedy, jeśli jest bardzo dobrze przemyślana grupa

docelowa, moment wręczenia i co ten pakiet ma dać.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


181

Zdaniem przedstawicieli środowiska osób niepełnosprawnych pożądane efekty

przyniósłby raczej bezpośredni kontakt pracodawcy z ON, która będzie na przykład

przyjmowana na bezpłatne praktyki i po ich zakończeniu pracodawca wiedząc

i znając możliwości tej osoby podejmie decyzję o jej zatrudnieniu lub nie, ale nawet

jeżeli nie zatrudni, to jego opinia o ON ulegnie zmianie

Żeby zainteresować pracodawcę zatrudnieniem ON trzeba więcej wysiłku włożyć, niż

tylko wysłanie takiego pakietu. Myślę, że jakaś rozmowa, zaproszenie pracodawcy

żeby chciał zobaczyć taką osobę niepełnosprawną przy pracy....Wysłanie takiego

suchego pakietu.......pracodawca ma tysiąc innych spraw na głowie, po prostu

wrzuca to do kosza albo do szuflady. Wątpię czy dużo osób otworzyło w ogóle taki

pakiet.

Czynniki niepowodzenia projektu

1. Kampania zaprojektowana bez wcześniejszego rozpoznania potrzeb grupy

docelowej i bez konsultacji ze środowiskiem ON (Nas nie interesowały poglądy

społeczne, nas interesowało w konsekwencji zatrudnianie ON

w przedsiębiorstwach – wypowiedź autora kampanii).

2. Środek służący realizacji postawionych w projekcie celów został wybrany

niewłaściwie – płyta multimedialna mająca doprowadzić do zmiany postaw, to

było założenie błędne.

3. Produkt ten następnie był dystrybuowany w nieodpowiedni sposób – przypadkowi

przedsiębiorcy nie oczekujący tego rodzaju materiału otrzymywali go podczas

konferencji poświęconych innym tematom, niż zatrudnianie ON. Ponieważ

przedsiębiorcy nie byli zainteresowani tematyką, to podczas konferencji

przedstawiciele beneficjenta nie zdołali zwrócić ich uwagi na wartość

rozdawanego pakietu – w efekcie przedsiębiorcy z niego nie skorzystali.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


182

Autor kampanii twierdził, że płyta multimedialna będzie najlepszym środkiem

przekazu treści skierowanym do pracodawców, natomiast oni sami nie decydowali

się na otworzenie płyty i zapoznanie się z nią, ponieważ byłoby to zbyt

czasochłonne. W związku z tym, nawet gdyby udało się ich zainteresować tematyką

ON to wydaje się, że dla osób, które są przedsiębiorcami i mają po raz pierwszy

kontakt z tematyką zatrudniania ON płyta CD jako pierwszy materiał nie jest

wskazana. Przedstawiciele ON mówią o konieczności dłuższego kontaktu

bezpośredniego, natomiast sami pracodawcy często preferują materiały pisane, które

można przejrzeć jadąc np. taksówką.

Pakiet multimedialny mógłby spełnić rolę szkoleniową w sytuacji, gdyby realizatorzy

projektu mieli do czynienia z grupą zmotywowaną do podjęcia działań zmierzających

w kierunku zatrudnienia ON, ale nie jest właściwym narzędziem „przekonującym”,

że jest to tematyka warta uwagi. W związku z tym rozdawnictwo pakietu należałoby

obudować kampanią informacyjną przed oraz podtrzymaniem kontaktu

z pracodawcami po dostarczeniu im płyty CD. Z tym, że inicjatywa kontaktu powinna

wyjść od beneficjenta, a nie tak jak zakładano w projekcie od pracodawców. Trzeba

by również zadbać o możliwość zaspokojenia potrzeb informacyjnych pracodawców,

czego w projekcie zabrakło, ponieważ założono kontakt z pracodawcami jedynie

przez forum internetowe, bez możliwości konsultacji telefonicznych.

Analizując raport ze studium przypadku poszukiwano odpowiedzi na pytanie

dlaczego w projekcie popełniono błędy, które skazały jego efekty na fiasko. Wydaje

się, że autor kampanii w zbyt dużym stopniu zaufał tylko swojej wiedzy

i przekonaniom na temat wyboru środka służącego zrealizowaniu celów kampanii

(płyta multimedialna) nie przeprowadzając konsultacji, czy badań służacych poznaniu

konkretnych potrzeb środowiskowych, w tym potrzeb i preferencji dotyczących

sposobu dystrybucji. Sposób dystrybucji (przyspieszony i mniej staranny niż

zakładano) wynikał z niewłaściwych założeń, z niewłaściwego doboru zespołu

projektowego i niewłaściwego harmonogramu projektu.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


183


Podsumowując można powiedzieć, że prawie wszyscy beneficjenci zaplanowali na

etapie składania wniosku jakiś sposób badania stopnia osiągania zakładanych celów

kampanii. Niektórzy ograniczyli się do prowadzenia monitoringu realizacji twardych

rezultatów projektu, inni chcieli zbadać tzw. „miękkie” rezultaty projektów w postaci

pomiaru przyrostu wiedzy czy zmiany postaw.

Opisy tych przedsięwzięć zawarte we wnioskach projektowych są często ogólnikowe

i nieprecyzyjne. Nie zawsze można przypuszczać, że autor przy pomocy badania,

które planował rzeczywiście mógł uzyskać informacje, na których mu zależy.

W 7 przypadkach podczas analizy dokumentacji oraz wywiadów z organizatorami

kampanii nie odnaleziono śladów prowadzenia badań stopnia osiągnięcia założonych

celów.

Wyniki prowadzonych badań zostały opisane na bardzo różnym poziomie ogólności

w ramach poszczególnych projektów. W niektórych przypadkach są to stwierdzenia

lakoniczne.

W pozostałych przypadkach mamy do czynienia z opisanymi wynikami,

świadczącymi, że zaszły pewne zmiany w wiedzy, świadomości oraz zachowaniach

grup docelowych kampanii.

Deklarowane zmiany są najsilniejsze, kiedy są badane bezpośrednio w ramach

imprez organizowanych w czasie trwania projektu, natomiast słabną, kiedy są

badane w jakiś czas po zakończeniu oddziaływania kampanii lub w sytuacjach

bezpośrednio niezwiązanych z imprezami toczącymi się w trakcie kampanii (sondy

uliczne).

Czynnikami sprzyjającymi pomyślnej realizacji celów kampanii, w świetle wypowiedzi

badanych autorów i organizatorów kampanii, są:



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


184

Czynniki wpływające na pomyślną realizację celów kampanii

Częstość występowania w wypowiedziach

respondentów

zaangażowany zespół projektowy, ludzie 12

dobre zarządzanie projektem 5

właściwe zaplanowanie kampanii 5

pomoc życzliwych ludzi, nawiązanie współpracy,

uzyskanie wsparcia

5

użycie wielorakich, skutecznych kanałów przekazu

treści

3

zaangażowanie ON w kampanię 2

uzyskanie finansowania kampanii 2

właściwy dobór uczestników projektu 1

sprawna organizacja imprez 1

doświadczenie beneficjenta 1

dobry produkt projektu 1

Czynnikami utrudniającymi realizację kampanii, w świetle wypowiedzi badanych

autorów i organizatorów kampanii, są:

Czynniki utrudniające realizację kampanii Częstość występowania w wypowiedziach

respondentów

brak płynności finansowej 5

niewłaściwe uregulowania prawne dotyczące

zatrudniania ON

2

konieczność stosowania procedur zamówień

publicznych

2

rozliczenie projektu 2

wymogi formalno-prawne dot. wykorzystania funduszy

unijnych

2

ograniczenia czasowe 1



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


185

konieczność dokonywania wielu zmian w realizacji

projektu w stosunku do planu

1

rozległość geograficzna powiatu (niemożność dotarcia

do każdej ON)

1

problemy kadrowe 1

łączenie stałej pracy z pracą w projekcie 1

źle zidentyfikowana grupa docelowa 1

zbyt mały budżet projektu 1

brak doświadczenia beneficjenta 1



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


186

10. Analiza i ocena użyteczności zrealizowanych projektów

W ramach badania ewaluacyjnego projektów kampanii informacyjno-promocyjnych

przełamujących negatywne stereotypy w postrzeganiu osób niepełnosprawnych,

użyteczność zdefiniowano jako stopień, w jakim projekty przyczyniają się do

rozwiązywania stosownych problemów. W przypadku Działania 1.4 SPO RZL

problemem tym były negatywne postawy wobec aktywności zawodowej ON,

występujące wśród 4 kategorii społecznych:

- pracodawcy,

- środowiska pracownicze,

- decydenci i urzędnicy,

- społeczności lokalne.

Analiza i ocena użyteczności w przypadku projektów kampanii zrealizowanych

w ramach Działania 1.4 sprowadza się do odpowiedzi na pytanie, jakie zmiany zaszły

pod ich wpływem w świadomości wyżej wymienionych grup docelowych.

Wiedzy dotyczącej dynamiki postaw poszukiwano przy pomocy szeroko zakrojonych

badań ankietowych. Wpływ zrealizowanych projektów na zmianę postaw był badany

w odniesieniu do dwóch środowisk, najliczniej reprezentowanych wśród grup

docelowych badanych kampanii: środowisk lokalnych i pracodawców. Badaniem

objęto 900 przedstawicieli środowisk lokalnych oraz 200 przedstawicieli

pracodawców. Byli to respondenci, którzy w okresie minionych 2 lat znaleźli się

w obszarze oddziaływania realizowanych w ramach Działania 1.4 SPO RZL kampanii

informacyjno-promocyjnych.

W przypadku środowiska lokalnego badaniem objęci zostali uczestnicy

następujących projektów kampanii informacyjno-promocyjnych,:

o „Potrafisz”, zrealizowanego przez Fundację Fuga Mundi (600 ankiet

w Lublinie i dwóch miastach powiatowych woj. lubelskiego).


Miasta Rzeszów (300 ankiet w Rzeszowie);



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


187

Trzeba tu nadmienić, że środowisko lokalne oraz pracodawcy z Rzeszowa byli

dodatkowo adresatem jeszcze dwóch innych projektów Działania 1.4,

zrealizowanych na terenie regionu podkarpackiego:

o „Kamień Milowy - społeczna akceptacja niepełnosprawnych na rynku pracy”,

zrealizowanego przez SINTEK S.C. - J. Barycki, S. Urbanik;

o "Media Niepełnosprawnym", zrealizowanego przez Stowarzyszenie Quo

Vadis Podkarpacie.

Społeczność lokalna Lublina wybrana została do badania z uwagi na dużą skalę

zrealizowanego w tym mieście projektu kampanii o wartości 2 181 499 zł.

Społeczność lokalna Rzeszowa została wybrana również z uwagi na dużą skalę

zaadresowanych do niej trzech projektów kampanii o łącznej wartości 1 921 000 zł.

Realizacja projektu „Potrafisz”, zrealizowanego przez Fundację Fuga Mundi,

zakładała wykorzystanie w czterech rodzajach mediów:

- prasy – artykuły w kolorowym, tygodniowym dodatku do Kuriera Lubelskiego,

ok. 3000 znaków ze zdjęciami;

- radia – cotygodniowa 30-minutowa audycja "na żywo" w Radiu Lublin;

- telewizji – tzw. „trzynastka”, czyli trzynastominutowy, cotygodniowy materiał

filmowy, emitowany w Telewizji Lublin poświęcony jednemu zagadnieniu lub

podzielony na dwa felietony tematyczne - emisja we wtorki o godz. 18.45-19.00,

z powtórką w niedzielę o godz. 7.50-8.05

- internetu – publikacje na portalu beneficjenta.

Realizacja projektu „Niepełnosprawni – sprawni na rynku pracy”, zrealizowanego

przez Gminę Miasta Rzeszów, objęła:

- kiermasze przedświąteczne z wykorzystaniem prac uczestników Warsztatów

Terapii Zajęciowej w Rzeszowie, Krośnie i Przemyślu (po 3 kiermasze w każdej

miejscowości);

- 3 koncerty plenerowe oraz 1 podsumowujący całą kampanię;

- 5 audycji telewizyjnych (1 audycja w kwartale);



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


188

- 5 konferencji z pracodawcami;

- stronę internetową zawierającą bieżące informacje dot. możliwości i rozwiązań

prawnych przy zatrudnianiu ON;

- broszurę informującą o możliwości zatrudniania i współpracy z ON.

Realizacja projektu "Media Niepełnosprawnym", zrealizowanego przez

Stowarzyszenie Quo Vadis Podkarpacie, objęła:

- seminaria dla 200 pracodawców i przedstawicieli środowisk pracowniczych;

- audycje telewizyjne (24), radiowe (36), artykuły prasowe (12);

- inserty prasowe;

- festyn.

W przeprowadzonym badaniu udział wzięli pracodawcy (200 ankiet), – którzy objęci

zostali oddziaływaniem trzech projektów skierowanych do środowiska pracodawców:

o „Praca dla niepełnosprawnych szansą rozwoju Twojego przedsiębiorstwa”,

zrealizowanego przez Fundację Wiedzy i Przedsiębiorczości (966 000 zł);

o „Promocja Aktywizacji Zawodowej Osób Niepełnosprawnych”,

zrealizowanego przez Krajową Izbę Gospodarczo – Rehabilitacyjną (2 572

000 zł);


Miasta Rzeszów (731 000 zł).

Realizacja projektu „Praca dla niepełnosprawnych szansą rozwoju Twojego

przedsiębiorstwa”, zrealizowanego przez Fundację Wiedzy i Przedsiębiorczości,

objęła:

- przygotowanie pakietu multimedialnego dotyczącego zatrudniania ON;

- 23 spotkania na których prezentowano pakiet, w których w sumie uczestniczyło

3760 osób;

- wysyłkę broszury informacyjnej do wyselekcjonowanych na podstawie branż

przedsiębiorstw.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


189

W sumie przekazano 2237 pakietów, z tego najwięcej bezpośrednio w trakcie

spotkań.

Realizacja projektu „Promocja Aktywizacji Zawodowej Osób Niepełnosprawnych”,

zrealizowanego przez Krajową Izbę Gospodarczo – Rehabilitacyjną, objęła:

- 5 konferencji naukowych;

- 22 spotkania informacyjne;

- 5 publikacji książkowych;

- 80 szkoleń;

- produkcję i emisję spotu telewizyjnego;

- stronę internetową;

- artykuły prasowe.

Z przeprowadzonego badania terenowego wynika, że w związku z tym, iż do

pracodawców adresowano wiele kampanii wdrażanych w ramach Działania 1.4 SPO

RZL, to objęci badaniem ewaluacyjnym przedstawiciele środowiska pracodawców

w wielu przypadkach byli „odbiorcami” kilku równolegle prowadzonych kampanii

informacyjno-promocyjnych przełamujących negatywne stereotypy ON.

Intencją podjętego badania ankietowego była próba wykonania pomiaru wpływu

celowo podejmowanych działań informacyjno-promocyjnych na zmianę negatywnych

postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych. Zaplanowano więc, że pomiar

ten zostanie wykonany w odniesieniu do postaw reprezentatywnej próby ludności

Polski (1069 dorosłych mieszkańców kraju). Te dwa badania, terenowe – grup

docelowych projektów kampanii zrealizowanych w ramach Działania 1.4 SPO RZL

oraz badanie ogólnopolskie, zostały wykonane w ostatnich dniach sierpnia 2008

roku.

W zrealizowanych badaniach ankietowych:

1. wykonano pomiar zasięgu oddziaływania kampanii zrealizowanych w ramach

Działania 1.4 SPO RZL wśród społeczności lokalnych i pracodawców,



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


190

2. określono percepcję korzyści poznawczych uzyskanych przez respondentów

w rezultacie oddziaływania kampanii,

3. wykonano pomiar wpływu zrealizowanych kampanii na zmianę stereotypu osoby

niepełnosprawnej,

4. wykonano pomiar wpływu zrealizowanych kampanii na zmianę wizerunku osoby

niepełnosprawnej, jako pracownika,

5. wykonano pomiar wpływu zrealizowanych kampanii na zmianę opinii

respondentów dotyczących sytuacji zawodowej ON,

6. wykonano pomiar wpływu zrealizowanych kampanii na zmianę poglądów

respondentów dotyczących roli gospodarczej, zatrudnienia i pracy ON.

Prezentowane poniżej wyniki ukazują znaczący, korzystny wpływ zrealizowanych

w ramach Działania 1.4 kampanii na postawy objętych badaniem społeczności

lokalnych oraz pracodawców. Pozwala to na pozytywną ocenę ich użyteczności.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


191

10.1. Pomiar wpływu oddziaływania kampanii informacyjno - promocyjnych na społeczności lokalne

10.1.1. Zasięg i sposób oddziaływania kampanii informacyjno-

promocyjnych (społeczności lokalne)

1. Czy w okresie ostatnich 2 - 3 lat docierały do Pana(i) informacje, treści i przekazy

dotyczące sytuacji społecznej i ekonomiczno - zawodowej osób

niepełnosprawnych?

(Uwaga: liczebność osób, do których w okresie ostatnich 2 – 3 lat docierały informacje treści i przekazy dotyczące sytuacji społecznej i ekonomiczno zawodowej osób niepełnosprawnych wynosiła w próbie ogólnopolskiej 343, a w próbie społeczności lokalnych 422)

2. Dzięki którym, z poniżej wymienionych sposobów zetknął (ęła) się Pan (i)

osobiście z informacjami i przekazami dotyczącymi sytuacji społecznej

i ekonomiczno - zawodowej osób niepełnosprawnych?

32,1

46,9

60,5

44,8

7,4 8,3

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%

tak nie trudno powiedzieć

Badanie ogólnopolskie Badanie społeczności lokalnych



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


192

28,1

27,8

16,7

3,5

3,6

16,8

16,9

19,7

18,4

10,1

10,4

3,8

3,8

5,0

5,4

6,4

13,6

14,6

16,2

40,0

41,1

19,3

4,8

5,3

25,2

26,7

30,8

28,9

19,2

14,4

5,1

4,3

7,3

8,0

7,2

23,3

23,9

25,7

0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 45,0

reklamy i ogłoszenia w telewizji

audycje w telewizji (np. specjalne programy, wywiady,

dyskusje)

filmy w telewizji

reklamy w kinach

programy informacyjno - promocyjne nagrane na CD

reklamy i ogłoszenia w radio

audycje radiowe (np. specjalne programy, wywiady,

dyskusje)

artykuły w prasie codziennej

artykuły w czasopismach

publikacje na stronach internetowych

imprezy integracyjne (festyny, koncerty itp.)

konferencje naukowe

konferencje środowiskowe

szkolenia

spotkania informacyjne

publikacje książkowe

broszury informacyjne

ulotki informacyjne

plakaty

%




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


193

10.1.2. Dostrzegane korzyści poznawcze uzyskane dzięki przekazom kampanii (społeczności lokalne)

3. Czy dzięki uzyskanym informacjom i przekazom dowiedział(a) się Pan(i) nowych

rzeczy o na temat osób niepełnosprawnych (ich potrzeb, możliwości, dokonań)?

(Uwaga: wyniki dotyczą grupy osób, do których w okresie ostatnich 2 – 3 lat docierały informacje treści i przekazy dotyczące sytuacji społecznej i ekonomiczno zawodowej osób niepełnosprawnych)

4. Czy dzięki uzyskanym informacjom i przekazom lepiej zrozumiał(a) Pan(i)

sytuację społeczną i ekonomiczno - zawodową osób niepełnosprawnych?


74,4 77,0

22,8 21,1

2,8 1,9

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

%



73,777,3

20,5 20,4

5,82,4

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

%





BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


194

5. Czy dzięki uzyskanym informacjom i przekazom osobiście spotkał(a) Pan(i)

z osobami niepełnosprawnymi odnoszącymi sukcesy zawodowe?


6. Czy dzięki uzyskanym informacjom i przekazom uzyskał(a) Pan(i) informacje

o przepisach prawnych dotyczących zatrudniania osób niepełnosprawnych?


28,1

40,3

68,2

58,3

3,6 1,4

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%



30,7

40,5

64,8

57,3

4,5 2,1

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%





BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


195


o systemie zatrudniania osób niepełnosprawnych?



o systemie dofinansowań do zatrudniania osób niepełnosprawnych?


30,9

49,0

63,5

48,3

5,72,6

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%



28,9

46,9

66,2

49,7

5,0 3,3

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%





BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


196


o problemach związanych z tworzeniem warunków dla zatrudniania osób

niepełnosprawnych (organizowanie stanowisk pracy oraz warunków lokalowych,

środowiskowych, organizacyjnych itp.)?


10.1.3. Wpływ kampanii na zmianę stereotypu ON (społeczności lokalne)

10. Którą i w jakim stopniu z każdej pary cech był(a)by Pan skłonny(a) przypisać

typowej osobie niepełnosprawnej?

(Uwaga: wskaźniki oceny powyżej wartości „3” świadczą o postrzeganiu pozytywnym, a poniżej tej wartości o postrzeganiu negatywnym danej cechy)

37,7

44,5

56,9

50,7

5,4 4,7

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%





BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


197

3,62

3,58

2,86

3,29

2,95

3,00

3,28

3,07

3,33

3,51

3,60

3,04

3,62

2,72

3,57

3,01

3,55

3,31

3,63

3,74

3,91

3,83

3,15

3,40

3,37

3,41

3,49

3,35

3,69

3,77

3,83

3,24

3,76

2,83

3,86

3,20

3,83

3,49

3,89

3,97

0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50 4,00 4,50

nieżyczliwa - życzliwa

egoistyczna - uczynna

zamknięta w sobie - otwarta

nietowarzyska - towarzyska

smutna - wesoła

nerwowa - spokojna

skoncentrowana na sobie - zainteresowana tym co

dzieje się w jej otoczeniu

bierna - aktywna

ma słaby charakter - ma silny charakter

nieinteligentna - inteligentna

niezdyscyplinowana - zdyscyplinowana

nieprzedsiębiorcza - przedsiębiorcza

leniwa - pracowita

niepewna siebie - pewna siebie

antypatyczna - sympatyczna

niesamodzielna - samodzielna

mało ambitna - ambitna

nieporadna - dobrze zorganizowana

nielojalna - lojalna

nieuczciwa - uczciwa




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


198

10.1.4. Wpływ kampanii na wizerunek ON jako pracowników (społeczności lokalne)

11. Czy Pana(i) zdaniem osoby niepełnosprawne, jako pracownicy, w porównaniu

z pracownikami pełnosprawnymi są wydajne?


z pracownikami pełnosprawnymi są wykwalifikowane?

6,3

11,2

48,445,9

32,7 34,0

12,68,9

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć


4,7 6,4

56,2 56,9

24,227,6

15,0

9,1

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


199


z pracownikami pełnosprawnymi są wykształcone?


z pracownikami pełnosprawnymi angażują się w pracę zawodową?

5,7 7,2

54,557,1

26,4 26,1

13,49,6

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć


24,5

32,1

53,6

46,8

11,7 12,6 10,2 8,6

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


200


z pracownikami pełnosprawnymi są obowiązkowe?


z pracownikami pełnosprawnymi podnoszą swoje kwalifikacje?

32,9 34,6

50,7 48,9

6,1 8,4 10,4 8,1

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć


14,8 16,7

50,3 48,3

16,120,1 18,8

14,9

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


201


z pracownikami pełnosprawnymi wymagają uwagi i troski?


z pracownikami pełnosprawnymi powodują konflikty?

57,853,9

26,4

32,7

6,3 7,3 9,56,1

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć


6,5 6,3

43,0 41,3

28,1

36,1

22,4

16,2

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


202


z pracownikami pełnosprawnymi są dyspozycyjne?


z pracownikami pełnosprawnymi wysuwają żądania i roszczenia?

11,3 11,6

39,2 40,3

33,8

38,3

15,7

9,8

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć


9,1 9,1

44,3 44,0

24,3

30,0

22,4

16,9

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


203

21. Czy Pana(i) zdaniem osobom niepełnosprawnym, jako pracownikom,

w porównaniu z pracownikami pełnosprawnymi zależy na awansie?


z pracownikami pełnosprawnymi są lubiane przez współpracowników?

11,214,2

59,456,9

14,318,2

15,110,7

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć


9,7 11,4

57,5 57,6

11,414,3

21,416,7

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


204


z pracownikami pełnosprawnymi są szanowane przez kolegów?


z pracownikami pełnosprawnymi uzyskują dobre zarobki?

11,614,8

58,6 56,7

11,6 13,818,2

14,8

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć


2,1 2,0

34,0 32,0

41,6

47,6

22,318,4

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


205


z pracownikami pełnosprawnymi lubią swoją pracę?

10.1.5. Wpływ kampanii na opinie dotyczące sytuacji zawodowej ON

(społeczności lokalne) 26. Czy jest Pan(i) zorientowany(a) w problemach dotyczących uzyskania

zatrudnienia i utrzymania pracy przez osoby niepełnosprawne w naszym kraju?

29,6 30,9

48,3 50,7

3,4 5,4

18,613,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć


5,710,6

23,2

30,3

49,944,6

16,613,6

4,51,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

50,0

%

jestem dobrze

zorientowany

jeste trochę

zorientowany

nie jestem

zorientowany,

chociaż coś o

nich słyszałem

nigdy nie

słyszałem o

tych

problemach

trudno

powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


206

27. Czy uważa Pan(i), że osoby niepełnosprawne, którym stan zdrowia na to pozwala

powinni, jeśli chcą:

28. Gdzie Pan(i) zdaniem, przede wszystkim, powinny pracować osoby

niepełnosprawne?

84,492,8

8,2 4,2 7,4 3

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

%

pracować zawodowo,

nawet jeżeli renta, która

otrzymują w pełni

wystarcza na utrzymanie

nie powinny pracować trudno powiedzieć


18,3 13,8

76,5 80,3

5,2 5,9

0

1020

3040

50

6070

80

90

%

w specjalnie dla nich

zorganizowany ch zakładach

pracy , zatrudniający ch

ty lko osoby

niepełnosprawne

w normalny ch zakładach

pracy , na odpowiednio

przy gotowany ch

stanowiskach pomiędzy

pełnosprawny mi

pracownikami

trudno powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


207

29. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, niskie wykształcenie utrudnia aktualnie

osobom niepełnosprawnym podejmowanie i utrzymanie pracy?

30. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, brak odpowiednich kwalifikacji utrudnia

aktualnie osobom niepełnosprawnym podejmowanie i utrzymanie pracy?

34,334,632,533,0

13,116,1

8,9 8,811,1

7,6

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć


41,239,6

32,833,4

11,714,3

5,47,4 8,9

5,2

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


208

31. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, brak odpowiednio przystosowanych stanowisk

pracy utrudnia aktualnie osobom niepełnosprawnym podejmowanie i utrzymanie

pracy?

32. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, brak miejsc pracy odpowiadających

zainteresowaniom osób niepełnosprawnych utrudnia aktualnie osobom

niepełnosprawnym podejmowanie i utrzymanie pracy?

64,867,4

20,021,2

5,2 6,01,4 2,7

8,62,7

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć


48,854,6

28,124,7

8,413,0

2,3 3,9

12,5

3,9

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


209

33. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, niedostateczne zainteresowanie pracodawców

zatrudnianiem osób niepełnosprawnych utrudnia aktualnie osobom


34. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, brak przygotowania osób niepełnosprawnych

do walki na rynku pracy utrudnia aktualnie osobom niepełnosprawnym

podejmowanie i utrzymanie pracy?

58,365,1

25,622,2

4,4 6,91,3 1,9

10,33,9

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć


48,1

58,1

28,726,0

8,3 8,3

2,1 2,4

12,9

5,1

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


210

35. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, problemy w funkcjonowaniu państwowego

systemu wspierania (dofinansowywania) zatrudniania osób niepełnosprawnych

utrudniają aktualnie osobom niepełnosprawnym podejmowanie i utrzymanie

pracy?

36. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, bariery architektoniczne w zakładach pracy


pracy?

38,8

55,7

33,4

25,3

7,7 6,61,4 2,2

18,7

10,2

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć


58,865,4

23,720,9

6,0 7,61,4 2,6

10,13,6

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


211

37. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, problemy transportowe z dojazdem osób

niepełnosprawnych do pracy utrudniają aktualnie osobom niepełnosprawnym


38. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, za mała pomoc urzędów pracy i organizacji

pozarządowych dla osób niepełnosprawnych poszukujących pracy utrudnia


59,860,4

24,024,8

6,7 8,4

1,4 3,08,1

3,3

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć


44,4

58,4

29,924,8

7,9 7,2

0,9 1,8

16,9

7,8

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


212

39. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, niechętny stosunek do współpracy z osobami

niepełnosprawnymi w środowiskach pracowniczych utrudnia aktualnie osobom


40. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, zbyt niskie zarobki utrudniają aktualnie


31,4

39,3

30,228,1

16,515,1

5,3

9,8

16,6

7,7

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć


27,4

40,8

30,127,7

17,915,0

5,8 7,0

18,9

9,6

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


213

41. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, brak zainteresowania zatrudnianiem osób

niepełnosprawnych ze strony władz lokalnych utrudnia aktualnie osobom


42. Czy osoba niepełnosprawna pracująca zawodowo powinna oprócz pensji za

pracę otrzymywać także rentę czy też nie?

39,8

55,6

32,2

25,1

8,0 7,21,5 2,7

18,4

9,4

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć


49,6

60,1

30,024,4

11,4 9,0 8,9 6,4

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%

tak, w wy sokości

takiej, jaką

otrzy my wałaby jako

osoba bierna

zawodowo

tak, lecz niższą niż ta,

którą otrzy my wała

przed podjęciem pracy

nie powinna

otrzy my wać renty

trudno powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


214

10.1.6. Wpływ kampanii na poglądy dotyczące roli gospodarczej, zatrudnienia i pracy ON (społeczności lokalne)

Poglądy dotyczące roli gospodarczej ON (społeczności lokalne)

43. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że niska aktywność zawodowa osób

niepełnosprawnych jest marnotrawstwem istotnego potencjału gospodarczego?

44. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że aktywizacja zawodowa osób

niepełnosprawnych może złagodzić problem niedoboru siły roboczej?

38,6 40,2

30,526,6

30,933,2

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

%

zgadzam się ani się zgadzam ani się

nie zgadzam

nie zgadzam się


56,661,5

28,624,3

14,7 14,1

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


215

45. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że powinnością społeczeństwa jest

umożliwienie aktywności zawodowej osobom niepełnosprawnym, które tego

chcą?

46. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że społeczeństwa nie stać jest na

utrzymywanie osób niepełnosprawnych, które mogą pracować?

83,588,0

13,47,3

3,0 4,7

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się


32,0

43,3

28,4

14,2

39,642,5

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


216

Poglądy na temat zatrudnienia ON (społeczności lokalne)

47. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że pracodawcy chętnie będą zatrudniali

osoby niepełnosprawne o ile będzie to korzystne dla ich firm?

48. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że zatrudnianie osób

niepełnosprawnych ma zawsze charakter charytatywny i zawsze ktoś musi do

tego dopłacić?

85,0 87,8

11,56,8 3,5 5,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się


29,326,6

30,725,8

40,0

47,7

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


217

49. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że dla pracodawcy z zatrudnienia osoby

niepełnosprawnej wynika więcej obowiązków i ryzyka niż korzyści?

50. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że gdy brakuje miejsc pracy, to przede

wszystkim powinni dostawać je zdrowi, a nie osoby niepełnosprawne?

28,1 27,2

35,2

27,1

36,7

45,7

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się


24,021,1

33,428,7

42,7

50,2

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


218

Poglądy na temat pracy wykonywanej przez ON (społeczności lokalne)

51. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że od pracowników niepełnosprawnych

zatrudnionych na otwartym rynku pracy powinno wymagać się tyle samo, co od

osób pełnosprawnych?

52. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że osoba niepełnosprawna nie jest

w stanie dorównać w wydajności i jakości pracy osobie pełnosprawnej?

41,244,9

26,8

21,2

32,0 33,9

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się


35,332,4 31,5

27,2

33,2

40,4

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


219

53. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że obecność w zespole pracowniczym

(w miejscu pracy) osoby niepełnosprawnej nie wpływa korzystnie na klimat pracy

w tym zespole?

54. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że trudno jest aktywizować osoby

niepełnosprawne, ponieważ one same nie bardzo chcą pracować?

11,8 14,1

27,821,7

60,464,2

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się


19,322,5

41,6

31,1

39,1

46,4

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


220

10.2. Pomiar wpływu oddziaływania kampanii informacyjno - promocyjnych na pracodawców

10.2.1. Zasięg i sposób oddziaływania kampanii informacyjno-

promocyjnych (pracodawcy)

1. Czy w okresie ostatnich 2 - 3 lat docierały do Pana(i) informacje, treści i przekazy

dotyczące sytuacji społecznej i ekonomiczno - zawodowej osób

niepełnosprawnych?

(Uwaga: liczebność osób, do których w okresie ostatnich 2 – 3 lat docierały informacje treści i przekazy dotyczące sytuacji społecznej i ekonomiczno zawodowej osób niepełnosprawnych wynosiła w próbie ogólnopolskiej 343, a w próbie pracodawców 143)

2. Dzięki którym, z poniżej wymienionych sposobów zetknął (ęła) się Pan (i)

osobiście z informacjami i przekazami dotyczącymi sytuacji społecznej

i ekonomiczno - zawodowej osób niepełnosprawnych?

32,1

71,5

60,5

26,0

7,42,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

%


Badanie ogólnopolskie Badanie pracodawców



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


221

28,1

27,8

16,7

3,5

3,6

16,8

16,9

19,7

18,4

10,1

10,4

3,8

3,8

5,0

5,4

6,4

13,6

14,6

16,2

60,5

58,5

30,5

12,0

18,5

42,0

35,5

57,0

53,0

47,0

28,5

20,0

18,5

27,0

20,0

19,5

48,5

46,0

53,0

0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0

reklamy i ogłoszenia w telewizji

audycje w telewizji (np. specjalne programy, wywiady,

dyskusje)

filmy w telewizji

reklamy w kinach

programy informacyjno - promocyjne nagrane na CD

reklamy i ogłoszenia w radio

audycje radiowe (np. specjalne programy, wywiady,

dyskusje)

artykuły w prasie codziennej

artykuły w czasopismach

publikacje na stronach internetowych

imprezy integracyjne (festyny, koncerty itp.)

konferencje naukowe

konferencje środowiskowe

szkolenia

spotkania informacyjne

publikacje książkowe

broszury informacyjne

ulotki informacyjne

plakaty

%




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


222

10.2.2. Dostrzegane korzyści poznawcze uzyskane dzięki przekazom kampanii (pracodawcy)

3. Czy dzięki uzyskanym informacjom i przekazom dowiedział(a) się Pan(i) nowych

rzeczy o na temat osób niepełnosprawnych (ich potrzeb, możliwości, dokonań)?


4. Czy dzięki uzyskanym informacjom i przekazom lepiej zrozumiał(a) Pan(i)

sytuację społeczną i ekonomiczno - zawodową osób niepełnosprawnych?


74,4 73,5

22,8 25,2

2,8 1,4

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

%



73,779,0

20,5 17,5

5,8 3,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

%





BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


223

5. Czy dzięki uzyskanym informacjom i przekazom osobiście spotkał(a) Pan(i)

z osobami niepełnosprawnymi odnoszącymi sukcesy zawodowe?



o przepisach prawnych dotyczących zatrudniania osób niepełnosprawnych?


28,1

49,0

68,2

49,7

3,6 1,4

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%



30,7

62,3 64,8

36,4

4,51,4

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%





BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


224


o systemie zatrudniania osób niepełnosprawnych?



o systemie dofinansowań do zatrudniania osób niepełnosprawnych?


30,9

65,1 63,5

32,2

5,72,8

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%



28,9

64,4 66,2

35,7

5,00,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%





BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


225


o problemach związanych z tworzeniem warunków dla zatrudniania osób

niepełnosprawnych (organizowanie stanowisk pracy oraz warunków lokalowych,

środowiskowych, organizacyjnych itp.)?


10.2.3. Wpływ kampanii na zmianę stereotypu ON (pracodawcy)

10. Którą i w jakim stopniu z każdej pary cech był(a)by Pan skłonny(a) przypisać

typowej osobie niepełnosprawnej?

(Uwaga: wskaźniki oceny powyżej wartości „3” świadczą o postrzeganiu pozytywnym, a poniżej tej wartości o postrzeganiu negatywnym danej cechy)

37,7

65,1

56,9

34,3

5,40,7

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%





BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


226

3,62

3,58

2,86

3,29

2,95

3,00

3,28

3,07

3,33

3,51

3,60

3,04

3,62

2,72

3,57

3,01

3,55

3,31

3,63

3,74

3,75

3,62

2,84

3,27

3,08

3,09

3,21

3,22

3,44

3,48

3,75

2,91

3,67

2,53

3,69

2,98

3,60

3,46

3,70

3,80

0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50 4,00

nieżyczliwa - życzliwa

egoistyczna - uczynna

zamknięta w sobie - otwarta

nietowarzyska - towarzyska

smutna - wesoła

nerwowa - spokojna

skoncentrowana na sobie - zainteresowana tym co

dzieje się w jej otoczeniu

bierna - aktywna

ma słaby charakter - ma silny charakter

nieinteligentna - inteligentna

niezdyscyplinowana - zdyscyplinowana

nieprzedsiębiorcza - przedsiębiorcza

leniwa - pracowita

niepewna siebie - pewna siebie

antypatyczna - sympatyczna

niesamodzielna - samodzielna

mało ambitna - ambitna

nieporadna - dobrze zorganizowana

nielojalna - lojalna

nieuczciwa - uczciwa




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


227

10.2.4. Wpływ kampanii na wizerunek ON jako pracowników (pracodawcy)


z pracownikami pełnosprawnymi są wydajne?


z pracownikami pełnosprawnymi są wykwalifikowane?

6,3 7,5

48,453,0

32,727,0

12,6 12,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć


4,7 2,5

56,259,0

24,228,0

15,010,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


228


z pracownikami pełnosprawnymi są wykształcone?


z pracownikami pełnosprawnymi angażują się w pracę zawodową?

5,72,0

54,5

63,0

26,4 24,0

13,4 11,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć


24,5

33,5

53,6 53,5

11,76,5

10,26,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


229


z pracownikami pełnosprawnymi są obowiązkowe?


z pracownikami pełnosprawnymi podnoszą swoje kwalifikacje?

32,937,5

50,756,0

6,11,5

10,45,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć


14,8 15,0

50,3

58,0

16,112,5

18,814,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


230


z pracownikami pełnosprawnymi wymagają uwagi i troski?


z pracownikami pełnosprawnymi powodują konflikty?

57,8

70,0

26,423,5

6,31,0

9,55,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć


6,5 7,0

43,0

64,0

28,1

13,5

22,4

15,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


231


z pracownikami pełnosprawnymi są dyspozycyjne?


z pracownikami pełnosprawnymi wysuwają żądania i roszczenia?

11,37,5

39,2

32,5 33,8

48,5

15,711,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć


9,113,0

44,3

54,5

24,3

14,0

22,418,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


232

21. Czy Pana(i) zdaniem osobom niepełnosprawnym, jako pracownikom,

w porównaniu z pracownikami pełnosprawnymi zależy na awansie?


z pracownikami pełnosprawnymi są lubiane przez współpracowników?

11,2 9,0

59,4

70,5

14,3 13,0 15,17,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć


9,7 9,5

57,5

64,5

11,4 9,0

21,417,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


233


z pracownikami pełnosprawnymi są szanowane przez kolegów?


z pracownikami pełnosprawnymi uzyskują dobre zarobki?

11,6 12,0

58,6

69,0

11,6

3,0

18,2 16,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć


2,1 0,5

34,037,0

41,644,5

22,318,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


234


z pracownikami pełnosprawnymi lubią swoją pracę?

10.2.5. Wpływ kampanii na opinie dotyczące sytuacji zawodowej ON

(pracodawcy) 26. Czy jest Pan(i) zorientowany(a) w problemach dotyczących uzyskania

zatrudnienia i utrzymania pracy przez osoby niepełnosprawne w naszym kraju?

29,634,0

48,351,0

3,4 2,0

18,613,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w większym

stopniu

w takim samym

stopniu

w mniejszym

stopniu

trudno powiedzieć


5,7

24,0 23,2

46,049,9

23,0

16,6

6,0 4,51,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

50,0

%

jestem dobrze

zorientowany

jeste trochę

zorientowany

nie jestem

zorientowany,

chociaż coś o

nich słyszałem

nigdy nie

słyszałem o

tych

problemach

trudno

powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


235

27. Czy uważa Pan(i), że osoby niepełnosprawne, którym stan zdrowia na to pozwala

powinni, jeśli chcą:

28. Gdzie Pan(i) zdaniem, przede wszystkim, powinny pracować osoby

niepełnosprawne?

84,4

98,5

8,20,5

7,41

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

%

pracować zawodowo,

nawet jeżeli renta, która

otrzymują w pełni

wystarcza na utrzymanie

nie powinny pracować trudno powiedzieć


18,38,5

76,586,5

5,2 5

0

1020

3040

50

6070

80

90

%

w specjalnie dla nich

zorganizowany ch zakładach

pracy , zatrudniający ch

ty lko osoby

niepełnosprawne

w normalny ch zakładach

pracy , na odpowiednio

przy gotowany ch

stanowiskach pomiędzy

pełnosprawny mi

pracownikami

trudno powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


236

29. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, niskie wykształcenie utrudnia aktualnie


30. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, brak odpowiednich kwalifikacji utrudnia


34,3

41,0

32,5

28,0

13,116,0

8,912,0 11,1

3,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć


41,2

51,0

32,829,5

11,78,0

5,49,5 8,9

2,00,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


237

31. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, brak odpowiednio przystosowanych stanowisk

pracy utrudnia aktualnie osobom niepełnosprawnym podejmowanie i utrzymanie

pracy?

32. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, brak miejsc pracy odpowiadających

zainteresowaniom osób niepełnosprawnych utrudnia aktualnie osobom


64,870,5

20,021,0

5,2 5,51,4 1,0

8,62,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć


48,8

42,5

28,127,0

8,4

15,5

2,3

7,512,5

7,5

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

50,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


238

33. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, niedostateczne zainteresowanie pracodawców

zatrudnianiem osób niepełnosprawnych utrudnia aktualnie osobom


34. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, brak przygotowania osób niepełnosprawnych

do walki na rynku pracy utrudnia aktualnie osobom niepełnosprawnym


58,353,5

25,628,5

4,4

10,5

1,3 3,5

10,3

4,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć


48,152,0

28,726,0

8,3 6,52,1

7,0

12,98,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


239

35. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, problemy w funkcjonowaniu państwowego

systemu wspierania (dofinansowywania) zatrudniania osób niepełnosprawnych


pracy?

36. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, bariery architektoniczne w zakładach pracy


pracy?

38,8

33,0 33,4

27,5

7,7

16,5

1,4 2,5

18,720,5

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć


58,863,5

23,725,0

6,0 6,01,4 1,5

10,14,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


240

37. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, problemy transportowe z dojazdem osób

niepełnosprawnych do pracy utrudniają aktualnie osobom niepełnosprawnym


38. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, za mała pomoc urzędów pracy i organizacji

pozarządowych dla osób niepełnosprawnych poszukujących pracy utrudnia


59,863,0

24,023,0

6,7 8,01,4 3,0

8,13,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć


44,4

37,5

29,9

24,5

7,9

16,0

0,9 2,5

16,919,5

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


241

39. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, niechętny stosunek do współpracy z osobami

niepełnosprawnymi w środowiskach pracowniczych utrudnia aktualnie osobom


40. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, zbyt niskie zarobki utrudniają aktualnie


31,4

22,0

30,233,5

16,5

25,5

5,3

11,5

16,6

7,5

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć


27,4

19,5

30,132,5

17,9

21,5

5,8

17,018,9

9,5

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


242

41. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, brak zainteresowania zatrudnianiem osób

niepełnosprawnych ze strony władz lokalnych utrudnia aktualnie osobom


42. Czy osoba niepełnosprawna pracująca zawodowo powinna oprócz pensji za

pracę otrzymywać także rentę czy też nie?

39,8

19,5

32,232,5

8,0

21,5

1,5

17,0 18,4

9,5

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

%

w dużym

stopniu

w średnim

stopniu

w małym

stopniu

nie ma

znaczenia

trudno

powiedzieć


49,647,5

30,0

36,0

11,48,0 8,9 8,5

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

50,0

%

tak, w wy sokości

takiej, jaką

otrzy my wałaby jako

osoba bierna

zawodowo

tak, lecz niższą niż ta,

którą otrzy my wała

przed podjęciem pracy

nie powinna

otrzy my wać renty

trudno powiedzieć

Badanie ogólnopolskie Badanie pracodaw ców



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


243

10.2.6. Wpływ kampanii na poglądy dotyczące roli gospodarczej, zatrudnienia i pracy ON (pracodawcy)

Poglądy dotyczące roli gospodarczej ON (pracodawcy)

43. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że niska aktywność zawodowa osób

niepełnosprawnych jest marnotrawstwem istotnego potencjału gospodarczego?

44. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że aktywizacja zawodowa osób

niepełnosprawnych może złagodzić problem niedoboru siły roboczej?

38,6

63,0

30,5

20,5

30,9

16,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się


56,6

67,5

28,6

19,514,7 13,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


244

45. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że powinnością społeczeństwa jest

umożliwienie aktywności zawodowej osobom niepełnosprawnym, które tego

chcą?

46. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że społeczeństwa nie stać jest na

utrzymywanie osób niepełnosprawnych, które mogą pracować?

83,590,5

13,4 9,03,0 0,5

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się


32,029,0 28,4

11,5

39,6

59,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


245

Poglądy na temat zatrudnienia ON (pracodawcy)

47. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że pracodawcy chętnie będą zatrudniali

osoby niepełnosprawne o ile będzie to korzystne dla ich firm?

48. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że zatrudnianie osób

niepełnosprawnych ma zawsze charakter charytatywny i zawsze ktoś musi do

tego dopłacić?

85,0 87,5

11,56,5 3,5 6,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się


29,3

18,0

30,7

19,5

40,0

62,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


246

49. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że dla pracodawcy z zatrudnienia osoby

niepełnosprawnej wynika więcej obowiązków i ryzyka niż korzyści?

50. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że gdy brakuje miejsc pracy, to przede

wszystkim powinni dostawać je zdrowi, a nie osoby niepełnosprawne?

28,132,5

35,2

18,0

36,7

49,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się


24,0

14,0

33,4

21,0

42,7

65,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


247

Poglądy na temat pracy wykonywanej przez ON (pracodawcy)

51. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że od pracowników niepełnosprawnych

zatrudnionych na otwartym rynku pracy powinno wymagać się tyle samo, co od

osób pełnosprawnych?

52. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że osoba niepełnosprawna nie jest

w stanie dorównać w wydajności i jakości pracy osobie pełnosprawnej?

41,2

62,5

26,8

19,0

32,0

18,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się


35,3

21,5

31,5 29,533,2

49,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


248

53. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że obecność w zespole pracowniczym

(w miejscu pracy) osoby niepełnosprawnej nie wpływa korzystnie na klimat pracy

w tym zespole?

54. Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem, że trudno jest aktywizować osoby

niepełnosprawne, ponieważ one same nie bardzo chcą pracować?

11,8

2,5

27,8

19,0

60,4

78,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się


19,3 18,5

41,6

32,0

39,1

49,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

%


nie zgadzam

nie zgadzam się




BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


249

10.3. Efekty kampanii w opinii badanych

Zagadnienie oddziaływania zrealizowanych kampanii było rozpoznawane również

w trakcie realizacji studiów przypadku.

W przypadku większości (17) przebadanych projektów, przedstawiciele grup

docelowych kampanii, z którymi przeprowadzono wywiady wyrażali opinię,

że adresaci zrealizowanych przedsięwzięć dowiedzieli się czegoś nowego i ważnego

na temat ON i problemów związanych z ich aktywizacją zawodową, że zrealizowana

kampania pozytywnie wpłynęła na poglądy i postawy społeczne w stosunku do osób

niepełnosprawnych. Takie odpowiedzi uzyskano łącznie w trakcie wywiadów z 51

przedstawicielami grup docelowych (co stanowi 62,2% ogółu wywiadów

przeprowadzonych z adresatami kampanii). Byli wśród nich respondenci, którzy

pozytywną ocenę wyrażali warunkowo („aby skorzystać, to trzeba było chcieć

skorzystać”). Z większą rezerwą kampanie były oceniane przez przedstawicieli

środowiska osób niepełnosprawnych. Podkreślić trzeba, że wystąpiły różnice opinii

w sprawie oceny, jak silny był wpływ ocenianych kampanii. Przeważały opinie

umiarkowanie pozytywne.

Zdaniem respondentów, adresaci badanych kampanii dowiedzieli się o:

- możliwościach zatrudniania ON – 8 kampanii

- tym, że ON może być wartościowym pracownikiem – 8 kampanii

- przepisach prawnych dot. zatrudniania ON – 5 kampanii

- korzyściach z zatrudniania ON – 5 kampanii

- tym, że ON mogą coś osiągnąć – 3 kampanie

- dostosowywaniu stanowisk pracy – 2 kampanie

- doświadczeniach innych krajów UE – 1 kampania

- konkretnych ofertach pracy dla ON – 1 kampania

- tym, jak się zatrudnić (dot. ON) – 1 kampania.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


250

Zrealizowane przedsięwzięcia wpłynęły – zdaniem większości badanych

przedstawicieli grup docelowych (53 osoby) – na wzrost pozytywnego

zaangażowania adresatów w sprawę aktywizacji zawodowej ON, zaś konkretnie na:

- wzrost zainteresowania zatrudnianiem ON przez pracodawców – 7 kampanii

- wzrost wiedzy nt. ON i ich aktywizacji – 7 kampanii

- wzrost sympatii do ON – 6 kampanii

- postrzeganie ON jako wartościowych pracowników – 3 kampanie

- poprawę wizerunku ON – 2 kampanie

- ogólnie zmianę przekonań o ON – 2 kampanie

- likwidowanie barier architektonicznych – 1 kampania

- poprawę wizerunku urzędników zajmujących się ON – 1 kampania

- zmianę wizerunku firm zatrudniających ON – 1 kampania

- nabranie pewności siebie przez ON – 1 kampania.


1. W ramach badania ewaluacyjnego projektów kampanii informacyjno-

promocyjnych przełamujących negatywne stereotypy w postrzeganiu osób

niepełnosprawnych, użyteczność zdefiniowano jako stopień, w jakim projekty

przyczyniają się do rozwiązywania stosownych problemów. W przypadku

Działania 1.4 SPO RZL problemem tym były negatywne postawy wobec

aktywności zawodowej ON, występujące wśród 4 kategorii społecznych:

- pracodawcy,

- środowiska pracownicze,

- decydenci i urzędnicy,

- społeczności lokalne.

W celu oceny użyteczności realizowanych w ramach Działania 1.4 projektów

kampanii informacyjno-promocyjnych, posłużono się specjalnie skonstruowanym –

tak, by umożliwić pomiar ewentualnych zmian w postawach i poglądach osób

poddanych oddziaływaniom tych kampanii – badaniem ankietowym.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


251

2. Wpływ realizowanych projektów na zmianę postaw był badany w odniesieniu do

dwóch środowisk najliczniej reprezentowanych wśród grup docelowych kampanii:

środowisk lokalnych i pracodawców. W przypadku środowiska lokalnego

badaniem objęto społeczności Lublina oraz Rzeszowa. W przypadku

pracodawców badaniem objęto osoby poddane oddziaływaniom trzech dużych

projektów zaadresowanych do tego środowiska.

3. Wyniki badania ukazują znaczący korzystny wpływ realizowanych w ramach

Działania 1.4 SPO RZL kampanii na postawy objętych badaniem społeczności

lokalnych oraz pracodawców. Pozwala to na pozytywną ocenę ich użyteczności.

4. Badanie wykazało, że społeczności objęte oddziaływaniem kampanii

zrealizowanych w ramach Działania 1.4, znacznie częściej niż ludność Polski

ogółem, miały kontakt z różnego rodzaju informacjami i przekazami dotyczącymi

sytuacji społecznej i ekonomiczno-zawodowej ON. Kontakt taki deklarowało

46,9% respondentów z badanych społeczności lokalnych oraz 71,5% badanych

pracodawców, podczas gdy w badaniu ogólnopolskim – 32,1%.

5. Badanie wykazało, że ważne znaczenie w intensyfikacji oddziaływania na

świadomość odbiorców miało zastosowanie w zrealizowanych kampaniach

wielości środków i form komunikacji społecznej.

6. Odbiorcy kampanii realizowanych w ramach Działania 1.4 SPO RZL częściej niż

ludność kraju deklarują korzyści i pożytki poznawcze wynikające z różnego

rodzaju przekazów medialnych dotyczących sytuacji ON (rozszerzenie wiedzy na

temat ON, poznanie możliwości i sukcesów ON, zrozumienie sytuacji zawodowej

ON i jej uwarunkowań itp.).

7. Badanie wykazało, że osoby objęte oddziaływaniem kampanii realizowanych

w ramach Działania 1.4 prezentują, w porównaniu z ludnością Polski, wyraźnie

bardziej pozytywny stereotyp osoby niepełnosprawnej.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


252

8. Badanie wykazało także wpływ przeprowadzonych kampanii na wizerunek ON

jako pracownika. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że wpływ

kampanii na kształtowanie wizerunku ON jako pracownika był większy aniżeli

wpływ na zmianę stereotypu ON.

9. Przeprowadzone badanie identyfikowało poglądy społeczne na temat sytuacji

zawodowej ON, ich roli gospodarczej, zatrudniania oraz pracy ON. Charakter tych

poglądów ma istotne znaczenie, jako źródło stereotypu i negatywnych postaw

wobec osób niepełnosprawnych. Uzyskane rezultaty badawcze ukazują korzystny

wpływ kampanii na kształt tych poglądów.

10. W świetle zebranego materiału empirycznego (badanie ankietowe i studia

przypadków) wydaje się, że ustalony znaczący wpływ kampanii informacyjno-

promocyjnych na poglądy i postawy osób objętych tymi kampaniami jest

w podstawowej mierze skutkiem:

- dużej skali kampanii zrealizowanych w Lublinie i Rzeszowie oraz wśród

pracodawców;

- zastosowania w procesie oddziaływania szerokiego repertuaru mediów i form

komunikacji;

- długiego okresu trwania kampanii.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


253

11. Analiza i ocena trwałości rezultatów zrealizowanych projektów

W badaniu terenowym kampanii informacyjno-promocyjnych przełamujących

negatywne stereotypy postrzegania osób niepełnosprawnych trwałość zdefiniowano

jako stopień, w jakim realizowane projekty mają szanse przyczynić się do trwałego

ukształtowania nowych standardów w instytucjach, firmach i organizacjach

zaangażowanych w proces integracji zawodowej osób niepełnosprawnych oraz do

zmiany postaw społecznych na poziomie regionalno – lokalnym. O trwałość

rezultatów zrealizowanych kampanii pytano w indywidualnych wywiadach

pogłębionych przedstawicieli beneficjenta, osoby zarządzające projektami i autorów

kampanii z jednej strony oraz przedstawicieli środowiska ON i ekspertów z drugiej.

11.1. Trwałość efektów kampanii w opinii badanych

Oceniając trwałość efektów zrealizowanych kampanii, przedstawiciele beneficjenta,

osoby zarządzające projektami i autorzy kampanii byli w większym stopniu skłonni

przypisywać efektom zrealizowanych kampanii cechę trwałości, niż czynili to

przedstawiciele środowiska ON.

Wyznacznikami trwałości rezultatów były dla obu grup respondentów zmiany

zachodzące w świadomości zarówno pracodawców, decydentów, społeczności

lokalnych jak i samych ON. Na tego rodzaju zmiany wskazali w 18 projektach ich

realizatorzy, a w 10 przypadkach przedstawiciele środowiska ON.

Tak jak przeczytana książka gdzieś zostaje w pamięci czytelnika – gdzieś ten osad

pozostaje (…) i człowiek na pewne rzeczy patrzy inaczej. I myślę, że trwałość tej

kampanii właśnie na tym polega.

Projekt mógł jednak zmienić podejście i świadomość innych ludzi o ON jako

potencjalnych pracownikach - równorzędnych partnerach na wolnym rynku pracy.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


254

Inne spojrzenie na ON wiąże się z porzuceniem postrzegania jej jako kaleki,

przedstawiciela drugiej kategorii, osoby niezdolnej lub nie chcącej pracować.

Realizatorzy projektów uważają, że ten obraz udaje się przełamywać dzięki

kampaniom informacyjno-promocyjnym.

Po pierwsze rosną wskaźniki zatrudniania ON – coraz więcej pracodawców

przekonuje się, że zatrudnianie ON jest ważne i może przynieść korzyści. Następują

zmiany w świadomości pracodawców, w sposobie myślenia o zatrudnianiu ON.

Pracodawcy, którzy uczestniczyli w tej inicjatywie i się przełamali, dają przykład

innym, pokazują, że opłaca się zatrudnianie niepełnosprawnych.

Dla grupy respondentów realizujących kampanie (przedstawiciele beneficjenta,

osoby zarządzające kampaniami oraz jej autorzy) konkretne wydarzenia, które miały

miejsce po lub w ramach kampanii były również wyznacznikami trwałości rezultatów.

Takie wydarzenia wskazano w 10 projektach. Mówiono o:

zainteresowaniu konkretnych pracodawców zatrudnieniem ON;

poszukiwaniu i znalezieniu przez niektóre ON pracy;

zawiązaniu się lokalnej koalicji złożonej z przedstawicieli jednostek samorządu

terytorialnego, organizacji pozarządowych i pracodawców działających wspólnie

na rzecz ON;

kontynuowaniu działań rozpoczętych w ramach realizacji projektu, po ustaniu

finansowania (działanie infolinii, wejście programu radiowego do stałej ramówki);

publikacjach i opracowaniach, bazie danych powstałej w efekcie realizacji

projektu;

W dwóch przypadkach osoby realizujące kampanie miały wątpliwości, co do

trwałości osiągniętych rezultatów.

Przedstawiciele środowiska osób niepełnosprawnych (w przypadku czterech

projektów nie przeprowadzono wywiadów z przedstawicielami środowiska ON)



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


255

wskazując na trwałość rezultatów realizacji kampanii informacyjno-promocyjnych

mówią o „ujawnieniu się” samych osób niepełnosprawnych (w 4 przypadkach).

(…) ON w jakiś sposób ujawniły się. Pokazaliśmy im (ON – przy. autora), że są

możliwości podnoszenia kwalifikacji, podejmowania pracy, są pracodawcy, którzy są

zainteresowani zatrudnianiem ON.

(…) jeśli chodzi o osoby niepełnosprawne – jeśli ktoś może, to ja też spróbuję.

W przypadku sześciu projektów przedstawiciele środowiska ON bardzo mocno

podkreślali konieczność cykliczności prowadzenia kampanii lub innych działań

wspierających, które nie pozwoliłyby odbiorcom zapomnieć o przekazywanych

treściach czy ideach.

Ci przedstawiciele środowiska ON uważają, że kampanie odniosły skutek, ale może

on być krótkotrwały, niewystarczający, jeżeli działania nie będą kontynuowane.

Jeżeli będzie to (realizowanie kampanii – przyp. autora) cykliczne to na pewno tak.

O tym trzeba ciągle mówić.

Akcyjność powoduje, że zwrócą na to uwagę, ale trzeba ciągle prowadzić

uświadamianie nowych ludzi. Powinno się to ciągle robić.

Trzeba by to w jakiejś formie powielać, czy w formie ulotek, czy informacji pisanych,

żeby nie zapomnieć, bo pracodawcy też się zmieniają. Przypominać o zmianach

przepisów. Trzeba to kontynuować.

Przedstawiciele środowiska osób niepełnosprawnych wskazywali czynniki, które

mogą przyczyniać się do wzmocnienia trwałości rezultatów realizowanych kampanii,

a są to:

cykliczność, stałość prowadzonych działań informacyjno-promocyjnych;



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


256

dbałość o docieranie do konkretnej grupy adresatów informacji;

zapewnienie bezpośredniego kontaktu ON z adresatami kampanii;

Oraz działania nie będące elementem kampanii, ale mogące przyczynić się do

osiągania celów stawianych w ich ramach:

dawanie przykładu w zatrudnianiu ON przez samorządy oraz administrację

państwową;

rozpoczynanie nauki tolerancji i integracji na poziomie przedszkola i szkoły;

dbałość o stanowienie jasnego, stabilnego prawa w zakresie zatrudniania ON.

Niektórzy respondenci mówiąc o trwałości rezultatów danej kampanii wskazują na

fakt, że trudno oddzielić oddziaływanie danej kampanii realizowanej przez konkretną

instytucję czy organizację od innych działań prowadzonych na rzecz integracji

społecznej i zawodowej ON.

Jeśli efektem miało być zwrócenie uwagi na ON, to nie potrafię oddzielić efektów tej

konkretnej kampanii od innych działań wtedy prowadzonych, choćby szerokich

kampanii medialnych. Jeśli za rezultat przyjąć nawiązanie kontaktów, to ja jestem

przykładem, że one są i to nawet przeliczalne. Znam też inne ON, których sytuacja

zawodowa naprawdę się poprawiła po tej kampanii.

We wszystkich przypadkach przedstawiciele osób niepełnosprawnych byli zgodni,

że należy kontynuować działania informacyjno-promocyjne na rzecz przełamywania

stereotypów w postrzeganiu osób niepełnosprawnych.

Z tego względu, że nie może być tak, że ON będą siedziały w domu i utrzymywały

się z renty socjalnej.

Zdecydowanie tak. ON jest bardzo dużo i te osoby potrzebują zainteresowania się

nimi. Potrzebują pracy i pomocy. Chcą być postrzegane nie jako ON, lecz

pełnowartościowi pracownicy.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


257

Póki co tak, bo rynek pracy nadal jest niedoskonały, jeśli chodzi o zatrudnianie ON.

Tak, problem pracy dla ON jest najważniejszy. Przez pracę te osoby usamodzielniają

się, stają się pełnowartościowymi członkami społeczeństwa.

Jak najbardziej, ponieważ w większych środowiskach nie do wszystkich takie

informacje docierają.

Cały czas uświadamiać społeczeństwo, bo cały czas przychodzą nowi pracodawcy.

W wywiadach przeprowadzonych z ekspertami obsługującymi projekty kampanii

wynika, że sytuacja osób niepełnosprawnych w ogóle ulega zmianie na lepsze.

Zmienia się wizerunek osób niepełnosprawnych. Ja pracuję w telefonie zaufania dla

niepełnosprawnych już 25 lat i widzę, że sytuacja zmienia się na lepsze.

Jestem przekonany, że będą miały charakter trwały (zmiany – przyp. autora).

Wynika to z tego, że cały czas zmieniają się postawy wobec osób

niepełnosprawnych. Jednak z całą pewnością trzeba wiele cierpliwości i czasu.

Identyfikując czynniki sprzyjające trwałości rezultatów kampanii, którymi są zmiany

postaw wobec osób niepełnosprawnych, eksperci podobnie jak przedstawiciele

środowiska ON, wskazywali na konieczność powtarzania tego typu działań.

Gwarancją trwałości jest też ciągłość podejmowanych działań. Małe efekty

przynoszone przez poszczególne działania nie powinny być powodem ich

zaprzestania.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


258

Faktycznie spadło to, (liczba telefonów na infolinię po zaprzestaniu reklamy

telewizyjnej – przyp. autora) później były takie wypryski, jeśli np. ktoś wystąpił

w radio, to były telefony. Jeżeli jest to gdzieś podawane, to daje jakiś efekt.


Podsumowując można powiedzieć, że osoby realizujące kampanię w większym

stopniu niż przedstawiciele środowiska ON skłonni są twierdzić, że uzyskane

rezultaty kampanii mają trwały charakter.

Przedstawiciele środowiska ON oraz eksperci uważają natomiast, że zmiany będą

trwałe, jeżeli działania uświadamiające będą miały charakter cykliczny, ponieważ

w polskim społeczeństwie poziom akceptacji i zrozumienia dla ON, a co za tym idzie

działań podejmowanych by pomóc im funkcjonować w społeczeństwie i na rynku

pracy jest wciąż niewystarczający.

Jednak mimo zastrzegania konieczności stałego prowadzenia działań

uświadamiających również przedstawiciele środowiska ON uważają, że zrealizowane

dotychczas kampanie informacyjno-promocyjne przyczyniają się do przełamywania

stereotypów w postrzeganiu osób niepełnosprawnych, budowana jest po troszeczku

społeczna świadomość potrzeby integracji społecznej i zawodowej ON i oswajanie

się z ON.

Jednak jak wskazują sami zainteresowani proces ten jest powolny, a dotychczas

zrealizowane działania nie są wystarczające. Proces ten powinien być prowadzony

nieustająco i wymaga wsparcia instytucjonalnego, aby można było mówić o trwałych

i powszechnych jego rezultatach.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


259

12. Analiza i ocena efektywności zrealizowanych projektów

W trakcie badania terenowego zbierano informacje dotyczące efektywności

projektów kampanii informacyjno - promocyjnych. Szczególna uwaga badaczy

skierowana była na wyjaśnienie sposobu, w jaki przygotowywane były budżety

kampanii informacyjno - promocyjnych oraz na identyfikację problemów finansowo -

budżetowych, jakie wystąpiły w trakcie wdrażania kampanii.

12.1. Budżety projektów - przyjmowane założenia i ich wykonanie

W ramach Działania 1.4 zrealizowano ogółem 43 projekty kampanii informacyjno-

promocyjnych służących zmianie postaw społecznych wobec osób

niepełnosprawnych. Ogólna wartość tych projektów wyniosła 37 141 tys. zł.

Najliczniejszą grupę stanowiły kampanie średniej wielkości, o wartości od 250 tys. do

750 tys. zł oraz kampanie małe, o wartości do 250 tys. zł.

Ogółem

Skala kampanii

Mała do 250

tys. zł

Średnia od

250 tys. do

750 tys. zł

Duża od 750

tys. do 2000

tys. zł

Wielka

powyżej

2000 tys. zł

Liczba

bezwzgl.

43 12 17 8 6

% 100,0 27,9 39,5 18,6 14,0

Kampanie średnie i małe, stanowiące ponad 2/3 ogółu kampanii „skonsumowały”

tylko ¼ środków finansowych, wydatkowanych na kampanie informacyjno-

promocyjne w ramach Działania 1.4 SPO RZL. Blisko połowę tych środków

pochłonęły wielkie kampanie, które stanowiły tylko 14,0% ogółu projektów.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


260

Analiza budżetów wykonana w trakcie pierwszej fazy badania wykazała,

że w zdecydowanej większości przypadków zostały one przygotowane realistycznie.

Analiza sprawozdań z realizacji projektów wykazuje, że wydatkowanie rzeczywiste

w stosunku do planowanego wynosi 96,4% (wskaźnik wyliczony na podstawie 22

zakończonych projketów kampanii informacyjno-promocyjnych).

Ustalając budżety planowanych kampanii informacyjno - promocyjnych ich autorzy

i organizatorzy starali się zaplanować go profesjonalnie. Podkreślali oni, że dążąc do

zapewnienia kampanii finansowych warunków zrealizowania założonych celów

uwzględniali zasadę racjonalności i oszczędności w gospodarowaniu środkami

publicznymi. W przypadku 3 projektów objętych badaniem terenowych miało miejsce

zredukowanie budżetów projektów na wniosek Komisji Oceny Projektów, co - jak się

ocenia - nie zaważyło negatywnie na zrealizowaniu celów projektów.

Kampanie informacyjno-promocyjne wg wielkości

(wartości projektu)

małe

27,9%

średnie

39,5%

duże

18,6%

wielkie

14,0%



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


261

Ogółem

Skala kampanii

Mała do

250 tys. zł

Średnia od

250 tys. do

750 tys. zł

Duża od

750 tys. do

2000 tys. zł

Wielka

powyżej

2000 tys. zł

Wartość w tys. 37 141 2 266 7 323 10 215 17 337

% ogółu

wydatkowanych

środków

100,0 6,1 19,7 27,5 46,7

Wśród 20 projektów objętych badaniem terenowym, w przypadku trzech kampanii ich

autorzy i organizatorzy przyznali, że zaplanowane budżety okazały się lekko

niedoszacowane. Ograniczyło to możliwości w zakresie organizacji pracy zespołu

projektowego lub możliwości skorzystania ze środków przekazu. Zwracano uwagę na

wzrost cen emisji przekazów radiowych i telewizyjnych w trakcie trwania projektów,

czego nie uwzględniono przy ich planowaniu. W większości projektów uwzględniono

rezerwy na wypadek tego typu okoliczności - niejednokrotnie były one źródłem

oszczędności, które wykorzystywano na zrealizowanie dodatkowych działań

w projekcie.


promocyjne a wartość projektów

małe

6,1% średnie

19,7%

duże

27,5%

wielkie

46,7%



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


262

Budżet kampanii tworzono w oparciu o dotychczasowe doświadczenia: znane były

koszty druku, koszty wysyłki. Był dobrze zaplanowany.

Jeśli chodzi o wynagrodzenia członków zespołu to porównaliśmy tę pracę do

przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce. Założyliśmy 150% średniego

wynagrodzenia przy wykonywaniu analogicznej pracy. Koszty realizacyjne

programów określał kierownik produkcji i jednocześnie jeden ze współautorów. Miał

doświadczenie w tej pracy i wiedział ile czasu potrzeba na zrealizowanie konkretnych

rzeczy, ile osób trzeba zatrudnić na umowy, znał koszty sprzętu, materiałów itp.

Wszystkie zaplanowane emisje udało się bez problemu zrealizować. Była też

zaplanowana rezerwa, dzięki której udało się np. zrealizować końcową galę

z występami artystów estradowych. Niezależnie od tego można stwierdzić, że można

było zaplanować przedsięwzięci z większym rozmachem.

Kampania była nisko nakładowa – ponieważ nie było żadnych kosztów związanych

z zarządzaniem. Były tylko koszty wyprodukowania materiałów promocyjnych i koszty

te były ustalane na podstawie wcześniejszych doświadczeń.

Budżet kampanii ustalono wg cen rynkowych obowiązujących na rynku. Były

kierowane zapytania ofertowe do potencjalnych wykonawców. Budżet dobrze

uwzględniał planowany zasięg oraz koszty dostępnych mediów. Jednakże na terenie

powiatu, ilość billboardów okazała się za mała. Decydowały o tym specyficzne

warunki terenowe tego powiatu.

Budżet kampanii ustalano poprzez analizę potrzeb, możliwości, uwarunkowań

prawnych i rynkowych, zakres projektu itd. Przy uwzględnieniu obowiązujących cen

rynkowych podczas tworzenia projektu. Zaplanowany budżet dobrze uwzględniał

planowany zasięg oraz koszty dostępnych mediów? Budżet w stosunku do

pierwotnych założeń został obniżony. Był wystarczający, nawet przy realizacji

projektu obniżyliśmy niektóre koszty. Był dobrze skonstruowany, ponieważ

pieniążków nam starczyło a jeszcze zorganizowaliśmy dodatkową konferencję.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


263

W pierwszej kolejności ustalone były wszystkie przedsięwzięcia, jakie miały być

zrealizowane, a następnie obliczano budżet do każdego z nich. W planowaniu brały

udział osoby doświadczone. We wszystkim żeśmy się zmieścili. Jak się robi dużo

rzeczy, to ceny idą w dół!”

Od pomysłu do realizacji. Najpierw pomyślano jak najefektywniej można to zrobić,

a potem zastała zrobiona wycena tych narzędzi, która później została jeszcze

skrócona do dość rozsądnego poziomu.

Budżet ustalono na podstawie kalkulacji działań przewidzianych do realizacji

w ramach kampanii. Nie był ustalany a priori. Wyznaczyliśmy sobie cele, następnie

zastanowiliśmy się co zrobić, żeby osiągnąć nasze cele maksymalnie skutecznie

i potem to wyceniliśmy. I stąd wyszedł nam budżet. Nie było tak, że ustaliliśmy,

że chcemy zrobić kampanię za 2 ml zł, tylko dokładnie na odwrót, włożyliśmy sobie

wszystko i z tego wyszedł nam budżet, oczywiście przyglądaliśmy się gdzie możemy

oszczędzić. W tej kwestii wdaliśmy się zresztą w daleko idące negocjacje z PFRON-

em, bo PFRON w pierwszym etapie, w naturalnym odruchu, oczywiście próbował

odciąć kilka z tych pozycji. W drugiej rundzie negocjacji właściwymi argumentami

przywróciliśmy wszystkie punkty pierwotnie wrzucone.

Budżet kampanii ustalany był z pomocą doradcy, który ma stały kontakt z mediami,

to on wprowadził zespół w ceny obowiązujące na rynku.( np. ile kosztuje emisja 20

spotów w telewizji regionalnej). Korzystano również z cenników dostępnych na

stronach stacji radiowych i telewizyjnych. Jeżeli chodzi o wynagrodzenia zespołu to

założono średnie wynagrodzenie godzinowe danego pracownika w starostwie

i zależnie od liczby godzin spędzonych nad projektem wypłacano należna kwotę. Do

budżetu doliczono również koszty drukowania materiałów pisanych. Zaplanowany

budżet dobrze uwzględniał planowany zasięg oraz koszty dostępnych mediów.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


264

Starano się za pomocą jak najmniejszych środków finansowych uzyskać możliwie

rozległe rezultaty. Należy podkreślić, że realizatorem projektu był Urząd Miejski,

zobligowany do stosowania procedur przy uchwalaniu budżetu. Do planowania

budżetu przyjęliśmy zasadę racjonalności. Po prostu, żeby nakład przełożył się na

rezultat. Robiliśmy rozeznanie wśród mediów i firm lokalnych. Ustalaliśmy wszystko

zgodnie z Ustawą o zamówieniach publicznych. Oczywiście można było zaplanować

większy rozmach i obillboardować pół miasta. Tylko rodzi się pytanie, czy poniesione

na to koszty załatwią oczekiwane przez nas rezultaty. Nie staraliśmy się rozdmuchać

budżetu, tylko chcieliśmy w sposób ekonomiczny dotrzeć do jak największej liczby

osób. To było jedno z założeń przy planowaniu budżetu. Budżet kampanii

uwzględniał koszty dostępnych mediów, został zaplanowany w sposób realistyczny.

Przed napisaniem projektu zrobiłyśmy rozeznanie. Pisałyśmy wszędzie zapytania

o ceny. Wykonywałyśmy bezpośrednie telefony do wykonawców. Szczerze powiem,

że trafiłyśmy super z budżetem. Myśmy oddali nawet jakieś pieniądze do PFRON-u.

Był to bardzo racjonalny budżet. Wszystkie efekty zostały osiągnięte. Wszystkie

pieniądze zostały racjonalnie spożytkowane.

Według informacji udzielonych przez kierownika projektu budżet był opracowany

przez producentów, kierowników produkcji, specjalistów od produkcji. Większość

pieniędzy przeznaczona została na produkcję poszczególnych odcinków, emisja była

bezpłatna, nie ponoszono również opłat za rozreklamowanie odcinków, niewielkie

pieniądze przeznaczono na promocje (mailing, utrzymanie strony internetowej).

W porównaniu z innymi rozgłośniami, staraliśmy się to zrobić nie najmniejszym

kosztem, bo byłoby badziewiasto, ale powiem Pani tak, to jest rozgłośnia mała,

osoby, które tu pracują nie zarabiają kokosów. Sami się utrzymujemy. Było to

zrobione po kosztach. Nie było żadnego zysku, oprócz odsetek bankowych, które

zwróciliśmy do PFRON-u. Byliśmy zawiedzeni kwestią tego komputera. Zakupiliśmy

komputer między innymi dlatego, żeby mogły z niego korzystać osoby prowadzące

program. Zostało to tak załatwione, że kupiliśmy komputer, ale nie dostaliśmy za



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


265

niego zwrotu, ponieważ dokupiliśmy do niego okablowanie i program, żeby mógł

chodzić. W związku z tym nie dostaliśmy zwrotu za komputer (…). Mieliśmy na

komputer przewidziane 3400zł, do 3500zł można mieć sprzęt. Dokupiliśmy kable,

żeby podpiąć monitor i Windowsa i okazało się, że tak nie może być. Ze względu na

Windowsa i okablowanie. To było w projekcie przewidziane, ale PFRON nie uznaje

okablowania i oprogramowania. Powinniśmy kupić kable i oprogramowanie z innych

pieniędzy.

Wysokość budżetu ustalano na podstawie cenników danych stacji telewizyjnych czy

wydawnictw dostępnych na stronach internetowych wymienionych stacji. W oparciu

o owe cenniki i konsultację z działem marketingowym ustalono budżet kampanii.

Budżet idealny nie jest możliwy do stworzenia, trudno zaplanować dokładny budżet,

gdy ma się tylko wstępny zarys projektu. Nigdy do końca nie wiadomo, jaki będzie

ostateczny koszt wyprodukowania np. ulotki. Udało się wszystko rozplanować

prawidłowo. Z danym budżetem udało się osiągnąć zamierzone cele.

12.2. Problemy związane z wykorzystywaniem środków

Wśród problemów finansowo - budżetowych, jakie wystąpiły w trakcie wdrażania

kampanii, najbardziej doskwierały beneficjentom opóźnienia w rozliczaniu projektów

i przekazywaniu kolejnych transz. Podkreślano, że za realizację projektów mogą brać

się instytucje i organizacje, które są w stanie okresowo kredytować realizacje

projektów, bowiem w innym przypadku nie byłoby możliwości wykonywania

założonego harmonogramu.

Nieznaczne problemy- niska płynność finansowa, zwłoka w terminach rozliczeń. Nie

miało to jednak istotnego wpływu na skuteczność działań.

Występowały tu problemy z płatnościami z powodu opóźnień i poprawek składanych

wniosków.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


266

Nie było problemów, budżet był dobrze zaplanowany. Wystąpiły nawet pewne

oszczędności, gdyż planowano w 100% pokrywanie kosztów wynajęcia sal

i cateringu na konferencje, natomiast organizacje będące głównymi organizatorami

konferencji pokrywały część kosztów.

Głównym problemem było to, że w Instytucji Wdrażającej były nieustanne zmiany

kadrowe. Bywało, że co miesiąc zmieniał się opiekun projektu. Powodem tego były

opóźnienia w przepływie transz.

Problemy finansowe wystąpiły w związku z opóźnieniami w przekazywaniu kolejnych

transz.

Jednym z problemów było nieprawidłowe przemnożenie ilości audycji telewizyjnych

i ich ceny. W rezultacie mogło odbyć się tylko 5 emisji (zamiast 6). Zaistniał również

inny problem natury finansowej. Pieniądze od Instytucji Wdrażającej wpłynęły bardzo

późno na konto organizatora projektu w związku z czym prawie 100% środków

musiało być założonych z budżetu Urzędu Miasta.

Problemów nie było. Ponieważ posiadaliśmy wystarczające środki zapewniające

bezpieczeństwo finansowe, więc 6 miesięczne opóźnienia w płatnościach ze strony

PFRON nie zaburzyły harmonogramu realizacji.

Budżet był dobrze zaplanowany, największym problemem było dla nas rozliczenie.

Wynika to z tego, że my nie umiemy tego rozliczać. Jest to tak żmudne i tak

drobiazgowe, że księgowi, którzy obsługują nas na co dzień i radzą sobie

ze skomplikowanymi problemami marketingowymi, w żaden sposób nie potrafili się

w tym odnaleźć. Nie jesteśmy przyzwyczajeni w naszej biznesowej kulturze

organizacji, że jeśli gdzieś brakuje jednego podpisu, to trzeba składać cały formularz

od początku. U nas tak się nie robi. Jeśli czegoś brakuje, to się idzie i uzupełnia,

a nie drukuje po raz kolejny wszystkie 40 stron i wszystkie podpisuje, tylko dlatego,

że w poprzedniej wersji nie było podpisu na stronie nr 15. Tego typu rozbieżności



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


267

i niejasności spowodowały, że wielokrotnie musieliśmy każdą transzę rozliczać.

To były trudności biurokratyczne, a co gorsza, to były prawdziwe zarzuty i instytucja

wdrażająca miała rację, że coś jest nie tak. Natomiast mnie najbardziej dziwi, że nie

można pójść i poprawić, tylko trzeba wszystko robić od początku. A to oznacza,

że znowu trzeba było uruchamiać całą machinę księgową. Było też tak, że księgowi

pracowali i mieli płacone do końca projektu, a rozliczenie kampanii trwało o półtora

roku dłużej. To był czas, za który zapłaciła firma, nikt nie chce tego robić za darmo.

To były gigantyczne koszty, których nie wkalkulowaliśmy w budżet, bo sądziliśmy,

że rozliczymy się razem z zakończeniem projektu. A może sobie pani wyobrazić, ile

to jest półtora roku pensji księgowego.

W trakcie realizacji wystąpiły dosłownie kosmetyczne przesunięcia, służące temu aby

w pełni wykorzystać budżet przeznaczony na kampanię i jak najlepiej wykorzystać

powstające po drodze oszczędności na osiągnięcie naszych celów. Podczas

kampanii nie wystąpiły problemy finansowe. Tylko opóźnienia, jeśli chodzi o transze.

Na szczęście tutaj UM zabezpieczył środki i dzięki temu płynność była zapewniona.

A to spowodowało, że były takie dobre efekty.

Dobrze, że ta kampania była realizowana przy gminie, która regulowała płatności

i nie ścigali nas wierzyciele, bo były znaczne opóźnienia w przekazywaniu środków

od PFRON-u. Musi być instytucja, która posiada własne zaplecze finansowe.

Transze nam nie przychodziły, a projekt leciał.. Byliśmy zaskoczeni tymi

rozliczeniami, wszystko było szczegółowo badane, obliczane. Moja księgowa

siedziała godzinami po godzinach pracy, Dla nich to nowość. Staraliśmy się

wywiązać z tego, żeby wszystko rozliczyć.

Na dzień pisania kampanii budżet dobrze uwzględniał planowany zasięg. Tylko,

że kampanię realizowaliśmy na przełomie lat, a większość przedsiębiorstw

telewizyjnych i prasowych zmienia swoje cenniki na początku nowego roku od 10%

do 20% potrafi cena za usługi wzrosnąć.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


268


Analiza budżetów wykonana w trakcie pierwszej fazy badania wykazała,

że w zdecydowanej większości przypadków zostały one przygotowane realistycznie.

Analiza sprawozdań z realizacji projektów wykazuje, że wydatkowanie rzeczywiste

w stosunku do planowanego wynosi 96,4%.

Ustalając budżety planowanych kampanii informacyjno - promocyjnych ich autorzy

i organizatorzy starali się zaplanować go profesjonalnie. Podkreślali oni, że dążąc do

zapewnienia kampanii finansowych warunków zrealizowania założonych celów

uwzględniali zasadę racjonalności i oszczędności w gospodarowaniu środkami

publicznymi.

Wśród 20 projektów objętych badaniem terenowym, w przypadku trzech kampanii ich

autorzy i organizatorzy przyznali, że zaplanowane budżety okazały się lekko

niedoszacowane. Ograniczyło to możliwości projektodawców w zakresie organizacji

pracy zespołu z zrealizowania założonego plany emisji.

Najważniejszym problemem dotyczącym wykorzystywania środków były opóźnienia

związane z rozliczaniem środków i przekazywaniem kolejnych transz.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


269

13. Analiza zarządzania projektami i praktyk wdrożeniowych

W trakcie badania terenowego wiele uwagi poświęcono ocenie zarządzania

projektami i stosowanych praktyk wdrożeniowych. Poszukiwano informacji

dotyczących kluczowych elementów potencjału wdrożeniowego posiadanego przez

beneficjentów. Dane na ten temat gromadzono w trakcie prowadzonych wywiadów

z przedstawicielami beneficjentów oraz koordynatorami projektów.

13.1. Doświadczenie beneficjentów w prowadzeniu projektów oraz kampanii informacyjno - promocyjnych

Ważnym czynnikiem skuteczności wdrażania projektów kampanii informacyjno -

promocyjnych było doświadczenie reprezentowane przez beneficjentów i zespoły

projektowe. Szczególnie ważne znaczenie posiadało doświadczenie w prowadzeniu

przedsięwzięć informacyjno - promocyjnych, doświadczenie w realizacji projektów

oraz doświadczenie w korzystaniu ze środków publicznych, w tym zagadnień

prowadzenia zamówień publicznych.

Na 20 przebadanych projektów kampanii, w 7 przypadkach (35,0%) stwierdzić

można, że ich realizatorzy nie mieli należytego przygotowania i doświadczenia do

prowadzenia tego rodzaju przedsięwzięć. W 3 przypadkach (20,0%) można mówić

o bardzo wąskim zakresie posiadanej wiedzy i doświadczenia w zakresie realizacji

przedsięwzięć informacyjno - promocyjnych. Tylko co drugi projektodawca mógł

wykazać się dostatecznym przygotowaniem i potencjałem doświadczenia do

zrealizowania kampanii.

W przypadku 12 zbadanych projektów (60,0%) można mówić o posiadanym przez

zespół projektowy przygotowaniu projektowym, co nie było tożsame

z doświadczeniem w tym zakresie. Takie doświadczenie posiadały wśród badanych

projektów ogólnokrajowe i niektóre regionalne organizacje pozarządowe. Szczególny

brak doświadczenia ujawnił się w przypadku zdolności do wywiązywania się z zadań

wydatkowania środków finansowych w trybie ustawy o zamówieniach publicznych.

Brak przygotowania i doświadczenia z zakresu zarządzania projektami oraz realizacji

zamówień publicznych spowodował wiele opóźnień w realizacji projektów.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


270

W żadnych dużych przedsięwzięciach promocyjnych nie było doświadczenia.

Natomiast było duże doświadczenie w przekazywaniu wiedzy... Większość

przedsięwzięć to były szkolenia.

To było pierwsze duże przedsięwzięcie na taką skalę. Wcześniej były mniejsze akcje

w regionach: spotkania, giełdy pracy, program Partner, wydawano kompendia

o zatrudnianiu ON i ekonomiczno-prawne. Prezes zarządu i vice prezes mieli

doświadczenie z innych firm, w których pracowali. Pracownicy mieli doświadczenie

z pracy w organizacji pikników, giełd, spotkań.

Do tej pory na terenie miasta takie kampanie nie były prowadzone. Jednak Wydział

Promocji naszego urzędu jest doświadczony w działaniach informacyjnych i z tego

potencjału głównie korzystaliśmy.

Mieliśmy doświadczenia związane głównie z nagłaśnianiem sukcesów artystycznych

ON, w tym nagranie kilku płyt CD, doprowadzenie do wspólnego koncertu osób

niepełnosprawnych i pełnosprawnych.

Przygotowanie - byliśmy po szkoleniach. Doświadczenie – niewielkie.

Tak, to są różne doświadczenia. Przede wszystkim obejmują doświadczenia

wydziału promocji, który wcześniej organizował różne kampanie promocyjne miasta.

Ten projekt był naszym pierwszym, ale mamy pełnomocnika do spraw

niepełnosprawnych i jest to osoba, która dba o niepełnosprawnych. Są też akcje

promocyjne na inne tematy.

Ja byłam odpowiedzialna za projekt i miałam doświadczenie w zarządzaniu

projektem, koleżanka miała doświadczenie w sprawach finansowych. Korzystaliśmy

dodatkowo z pomocy wydziału promocji, który ma doświadczenie w promowaniu

miasta. (...) Ja przeszłam szkolenia odnośnie rozliczania finansów Unii Europejskiej.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


271

Stricte nie orientuję się, żeby wcześniej były jakieś duże kampanie informacyjne.

Specyfika urzędu jest taka, ze się i informuje i promuje. Zatrudniając do projektu

zwracaliśmy uwagę, żeby to były osoby z doświadczeniem, żeby to były osoby, które

znają się na pozyskiwaniu środków unijnych, znające środowisko osób

niepełnosprawnych, osoby jak najbardziej profesjonalne.

Było to doświadczenie ekspertów biorących udział w tym projekcie oraz kilkuletnie

doświadczenie w realizacji ogólnopolskich projektów informacyjno-promocyjnych

Telewizja ma ogromne doświadczenia w prowadzeniu wszelkiego rodzaju kampanii.

Koordynator posiada 8 letnie doświadczenie w realizacji ogólnopolskich projektów

promocyjnych. Ekspert ds. promocji posiada 15 letnie doświadczenie oraz ekspert

ds. merytorycznych również wieloletnie doświadczenie. Wszystkie osoby

zaangażowane w projekt miały wieloletnie doświadczenie zawodowe.

Robimy to non-stop, natomiast nie mieliśmy doświadczenia przeprowadzenia

kampanii za nie nasze pieniądze, tzn. za pieniądze unijne. I to jest problem

generalnie, żeby z tych środków coś robić. (...) Oczywiście, tu pracują ludzie, którzy

cały czas tworzą i realizują projekty PR-owe czy reklamowe, to dla nich chleb

powszedni.

Do czasu kampanii nie prowadziliśmy kampanii medialnych, ale urząd realizował

projekty ze środków unijnych. Ja jako koordynator nie miałem akurat doświadczeń

w działaniach medialnych. Wcześniej realizowałem projekty wspierane ze środków

Unii Europejskiej. Dlatego do kampanii został zatrudniony koordynator

ds. medialnych z dużym doświadczeniem.

Gmina takich doświadczeń nie miała. To pierwszy tego typu projekt w historii gminy.

Jedyne doświadczenie polegało na organizacji lokalnych festynów i świąt, ale nie

miało to żadnego porównania z organizacją kampanii.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


272

Kierownikiem projektu uczyniliśmy człowieka, który pracuje w telewizji i jest

producentem telewizyjnym, szefowa produkcji to także wieloletni pracownik telewizji,

autorka wielu indywidualnych programów, operatorzy, montażyści, redaktorka,

autorka scenariusza – to ludzie, którzy mają doświadczenie telewizyjne.

Ja sprawowałem nadzór nad projektem ze strony zarządu i także mam

przygotowanie zawodowe do prowadzenia takich projektów, ponieważ z zawodu

jestem filmoznawcą, krytykiem filmowym. Więc świat wizualności, telewizji, reportażu

nie jest mi obcy.

13.2. Ogólna koordynacja projektów i komunikacja

Do ważnych czynników skutecznej realizacji każdego projektu należy skład i jakość

pracy zespołu kierowniczego. W badanych projektach liczebność zespołów

kierowniczych kształtowała się następująco:

Wielkość zespołu kierowniczego Częstość %

1 osoba 7 35,0

2 osoby 6 30,0

3 osoby 3 15,0

4 osoby 1 5,0

5 osób 2 10,0

7 osób 1 5,0

Za pożądaną dla realizacji projektów uznać można sytuację pełnoetatowego

zatrudnienia w projekcie kierownika projektu. Z przeprowadzonych badań

terenowych wynika, że tylko w przypadku 6 projektów na czele prowadzonych

kampanii stali kierownicy, którzy pełno etatowo mogli poświęcać się ich realizacji.

Aż w 13 przypadkach kierownicy zajmowali się projektem w niepełnym czasie pracy,

będąc zatrudnionymi na część etatu lub na umowę zlecenie. W jednym przypadku

kierownikiem projektu był kierownik urzędu, który funkcję kierownika projektu

wypełniał bez wynagrodzenia. Forma niepełnego zatrudnienia kierownika



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


273

występowała także w projektach dużych. Niepełnoetatowemu zatrudnieniu

kierownika projektu zwykle towarzyszyło zatrudnienie zastępcy czy asystenta,

a w większych projektach kilku koordynatorów. Trudno uznać taki stan zespołów

kierowniczych za optymalny, zwłaszcza w przypadku projektów większych

i długookresowych. Za zasadniczą wadę braku pełnoetatowego kierownika projektu

uznać bowiem trzeba dekompozycję odpowiedzialności za wdrożenie projektu. Jest

to rozwiązanie niezgodne z intencjami zawartymi w dokumentach programowych

SPO RZL.

W przypadku projektów małych, zespół ograniczał się do wąskiego zespołu

kierowniczego, który uzupełniano obsługą księgową. Projekty większe uwzględniały

w składzie zespołu pracowników wykonawczych: dziennikarzy, psychologów,

informatyków, realizatorów filmów i audycji itd. W przypadku czterech przebadanych

kampanii - ich kierownicy (kordynatorzy) ocenili z perspektywy czasu –

że zaplanowany zespół projektowy był nie dość liczny. Potem, w trakcie trwania

projektu, z uwagi na przyjęty budżet, nie można było zmienić tej sytuacji. Niedostatek

kadry negatywnie wpływał na jakość wdrażania projektu.

Wśród 20 wniosków przebadanych w trakcie badania terenowego, 9 było

realizowanych przez wyodrębnione w strukturze, specjalnie powołane zespoły

projektowe, zajmujące się tylko projektem. W 11 przypadkach projekty realizowane

były w ramach struktury funkcjonalnej beneficjenta (to znaczy realizowali

je pracownicy wykonujący jednocześnie inne zadania związane z zajmowanym

stanowiskiem). Tak realizowane były projekty zwłaszcza przez urzędy miejskie

i gminne. Tę drugą sytuację ocenić trzeba, jako niekorzystną z punktu widzenia

skuteczności wdrażania projektu. Przyjmowanie takiego rozwiązanie wdrożeniowego

potraktować można jako wskaźnik braku wiedzy na temat programu i możliwości

stwarzanych przez SPO RZL. Wdrażanie projektów przez struktury funkcjonalne

uruchamiało czasem istotne bariery wdrożeniowe, takie jak brak czasu na

wykonywanie zadań projektowych, silnie zdekomponowana odpowiedzialność, słabo

określony podział zadań i ról w projekcie, słabe zaangażowanie personelu (brak



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


274

wynagrodzenia za wykonywanie zadań projektowych), brak współpracy

z "otoczeniem" projektu.

W przypadku niektórych zespołów projektowych, do ich ścisłego składu "dopraszano"

wykonawców spoza instytucji, organizacji czy firmy będącej beneficjentem,

angażując ich na umowy zlecenia.

W świetle wypowiedzi kierowników (koordynatorów) objętych badaniami projektów,

komunikacja nie stanowiła problemu w wewnętrznym funkcjonowaniu zespołów

projektowych. Także we wszystkich projektach bez żadnych napięć układały się

relacje pomiędzy kierownictwem instytucji / organizacji będącej beneficjentem

a zespołem projektowym.

Jednocześnie ograniczony zasięg miało zjawisko wymiany pracowników w zespole

projektowym. W jednym przypadku wynikło ono z błędnej koncepcji autora

i kierownika projektu dotyczącej składu zespołu projektowego, w dwu innych

przyczyny miały charakter osobisty lub losowy.

Czynnikiem sprzyjającym skutecznej realizacji projektu było doświadczenie

instytucjonalne projektodawców w wykorzystywaniu środków unijnych w przeszłości.

Doświadczenie takie posiadały niektóre organizacje pozarządowe. Warto podkreślić,

że beneficjenci z tej grupy nie mieli większych problemów z Instytucją Wdrażającą

i potrafili bardzo sprawnie i terminowo rozliczać swoje projekty.

Za czynnik sprzyjający wdrażaniu projektów kampanii uznać trzeba również dobre

relacje zespołu projektowego z otoczeniem. Niektórzy kierownicy (koordynatorzy)

projektów realizowanych przez organizacje pozarządowe zwracali uwagę, że dla

powodzenia ich kampanii ważne znaczenie miało utrzymywanie dobrych relacji

z lokalnym samorządem. Podobnie jeden z kierowników projektów realizowanych

przez samorządy podkreślał korzystne znaczenie dla wdrażania jego kampanii

utrzymywania dobrych kontaktów z organizacjami pozarządowymi pracodawców

i osób niepełnosprawnych.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


275

Członkowie zespołu byli zatrudnieni w zasadzie wyłącznie w projekcie. Członkowie

ścisłego zespołu, którzy byli też pracownikami fundacji byli oddelegowanie do tego

przedsięwzięcia i nie zajmowali się innymi sprawami, oprócz kierownika projektu,

który był członkiem zarządu fundacji. Odbywały się cotygodniowe spotkania –

wymyślanie tematów, omawianie ich w gronie autorów i realizatorów. Temat, sposób

realizacji, potrzeby realizacyjne – logistyka, wyjazdy, umawianie się z bohaterami.

Problemy się oczywiście zdarzały, ale nie takie, które mogłyby rozłożyć projekt.

Zdarzały się opóźnienia, ktoś nie przyszedł, bo chorował itd. Na pewno, gdybym

realizował to jeszcze raz, to nie wymyśliłbym tego inaczej.

Został powołany zespół do realizacji tego zadania projektowego, dochodziło do

takich regularnych spotkań i planowania kolejnych działań w trakcie kampanii,

redagowanie treści przekazu. To były systematyczne spotkania, komunikacja

mailowa, komunikacja telefoniczna. Współpraca zespołu była ciągła i naturalna

z racji wykonywania obowiązków, pracy w jednej instytucji. Członkowie zespołu

łączyli stanowiska – byli zatrudnieni w Urzędzie. I to była główna trudność.

Największy problem to była wymiana całego konsylium doradczego. Następna

transza po transzy zaliczkowej była późno wypłacona i musieliśmy się wstrzymać

z płatnościami dla zleceniobiorców i konsylium zaczęło nie chcieć pracować. W tym

samym czasie jedna osoba z konsylium została przez nas już poważnie

zanegowana, odbyliśmy z nią rozmowę ostrzegawczą, że prosimy żeby było lepiej,

w maju już podziękowaliśmy tej osobie, z końcem maja podziękowaliśmy drugiej

osobie i w tym momencie reszta konsylium się obraziła i poszła sobie, sama

wypowiedziała. Powiedzieli, że skoro nie dostajemy pieniędzy na czas, skoro

naszych kolegów nie lubicie, to my też was nie lubimy.

Realizację kampanii utrudniał brak doświadczenia w realizacji tego typu projektów,

zbyt mały budżet. Pracownicy oddelegowani do współpracy z pracownikami projektu



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


276

niechętnie i bez zaangażowania wykonywali prace na rzecz projektu. Brak motywacji

finansowej.

Każdy otrzymał zakres obowiązków, z którego się wywiązywał, zakresy były

przedstawione w umowach. Nad wszystkim czuwał kierownik, który organizował

spotkania w czasie występowania słabszych momentów. Pracownicy łączyli

obowiązki w projekcie z dotychczasowymi. Także osoby z zewnątrz, z którymi

podpisywano umowę zlecenie. Odbywały się spotkania robocze. Pracownicy projektu

pracowali zarówno w strukturach urzędu jak i w innych firmach. Brak możliwości

ciągłej i niezakłóconej pracy nad projektem. Zbyt wiele zadań dla pracowników

projektu. Wystąpił brak doświadczonych pracowników. Praca nad projektem

wykonywana była w czasie wolnym lub wygospodarowanym z czasu podstawowej

pracy.

Zespół projektowy stanowili pracownicy agencji, wcześniej pracujący przy innych

projektach, ale jak przyszedł ten projekt, to już nie było szans, żeby się czymkolwiek

innym zajmowali. Kiedy była przerwa wakacyjna w projekcie, to część z nich poszła

na urlopy, a część pracowała przy innych projektach. Jedna osoba była zatrudniona

specjalnie do projektu, w roli kierownika do spraw organizacyjnych, ale potem już

został w agencji. Także pracowała przy projekcie dziewczyna, która była wtedy u nas

na stażu i potem też została w agencji. Ogólnie były to osoby, które wcześniej już

razem pracowały. Praca zespołu toczyła się w kilku grupach roboczych. Raz

w tygodniu odbywały się planowe spotkania zespołu merytorycznego. Wszyscy się

bardzo sprężyli przy tym. Naprawdę, nawet jak ktoś nie pracował przy tym projekcie,

to biegał do mediów, bo nie mogliśmy być naraz wszędzie. I udawało się i to było

takie przyjemne, jak na dzisiejsze czasy, bo pokazało, że ludzie z firmy komercyjnej

przecież, choć nie muszą, to chcą zrobić coś więcej. Pokazało, że liczą się nie tylko

pieniądze.

Większość osób w zespole projektowym to pracownicy Urzędu, naszego Wydziału

i innych jednostek. Mieliśmy też współpracowników zewnętrznych, np. specjalistę od



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


277

mediów, na umowę zlecenie. Pracę zespołu zorganizowano z godnie z zakresami

obowiązków poszczególnych osób. Poza tym odbywały się zarówno planowe, jak

i operacyjne spotkania robocze. Spotkania odbywały się regularnie, był codzienny

kontakt mailowy, telefoniczny. Co miesiąc spotykaliśmy się w celu omówienia

projektu, monitorowania go. Poza tym mieliśmy częstsze spotkania operacyjne. Była

to dyskusja, wymiana poglądów w przyjaznej atmosferze. Nie było powodów, żeby

nie dopuszczać do twórczych sporów nawet. Na bazie burzy mózgów, zastanawiano

się, który z pomysłów będzie lepszy i bardziej skuteczny.

Ja jestem kierownikiem OPS-u, koleżanka jest kierownikiem Warsztatu Terapii

zajęciowej Cały projekt był pomysłem dwóch osób. Zrealizowałyśmy go z pomocą

osoby, która zajmowała się czynnościami biurowymi i informatyka, który obsługiwał

stronę internetową. Ogromna większość pracy została wykonana w nienormowanym

czasie pracy. Spotkania odbywały się dosyć regularnie, w miarę tego jak pozwalały

na to inne obowiązki. Spotykałyśmy się w godzinach popołudniowych. Dużo

pracowałyśmy w soboty. Natłok pracy. Nie mając doświadczenia w prowadzeniu

kampanii same nie wiedziałyśmy, na co się porywamy. Trzeba się było uczyć

wszystkiego na bieżąco. Na pewno przydałby się jakiś logistyk. Nawet na zasadzie

pomocy technicznej – wbrew pozorom zabierało bardzo dużo czasu rozstawienie

krzeseł, przyklejenie liter. Z perspektywy patrzę i widzę, że dałyśmy sobie radę

i myślę, że było nas wystarczająco. Na skalę naszego powiatu to była wystarczająca

liczba osób.

13.3. Relacje beneficjentów z Instytucją Wdrażającą

W trakcie badania terenowego poszukiwano także odpowiedzi na pytanie o stan

relacji beneficjentów z Instytucją Wdrażającą i ewentualnych konsekwencji stanu tej

relacji dla skuteczności realizacji projektów. Wśród 20 projektów objętych badaniem

terenowym 14 (70,0%) nie zgłosiło uwag do swojej współpracy z PFRON. Żadnych

problemów we współpracy z PFRON nie zgłaszali kierownicy projektów kampanii



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


278

realizowanych przez instytucje i organizacje, które posiadały wcześniejsze

doświadczenie w wykorzystywaniu środków unijnych.

W 6 przypadkach relacje zespołów projektowych z PFRON miały napięty charakter.

Wydaje się, że przyczyny tego napięcia znajdowały się po obu stronach współpracy.

Po stronie beneficjentów z pewnością czynnikiem złych stosunków z IW była niska

jakość przygotowywanych i przesyłanych dokumentów: sprawozdań, rozliczeń transz

oraz wniosków o płatność. Prawidłowe przygotowanie wymaganej dokumentacji nie

było sprawą prostą i wymagało zaangażowania odpowiednio przygotowanych

pracowników (w tym księgowego). Można przypuszczać, że zaplecze wspomnianych

6 projektów kampanii nie dysponowało odpowiednim "potencjałem sprawozdawczo -

rozliczeniowym".

Przeprowadzone badanie terenowe ujawniło, że po stronie IW również wystąpiły

istotne przyczyny złej współpracy z niektórymi beneficjentami. Za podstawowe uznać

można słabe przygotowanie merytoryczne niektórych opiekunów projektów oraz ich

dużą rotację. Kierownicy (koordynatorzy) badanych projektów wskazywali na kłopoty

występujące w kontaktowaniu się z IW, na niejasność wytycznych i otrzymywanych

uwag oraz na opieszałość urzędników w załatwianiu spraw.

Współpraca z PRFON była zła. Ograniczała się do rozliczeń finansowych, które

trwają już 8 miesięcy (od zakończenia projektu). Zmieniali się opiekunowie projektu

i nie było wiadomo, kto aktualnie się nim zajmuje (...) Brak profesjonalizmu

w działalności PFRON (...) Głównie były problemy komunikacyjne. Trzeba było

przesłać sprawozdanie w terminie a potem długo czekaliśmy na odpowiedź. (...)

Wiele osób zajmowało się w PFRON projektem, ale nie wiadomo było kto za co

odpowiada.

Na żadnym piśmie zwracającym na coś uwagę, nie był podawany telefon

bezpośredni ani e-mail bezpośrednio do osoby, która wysłała te uwagi. Nie można

było się z tą osobą skontaktować. Nie wiadomo kto i co. Ponieważ uwagi czasami są



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


279

niezrozumiałe, nie można było się dopytać, co jest normalną praktyką w innych

instytucjach. Brak odpowiedzi na pisma. Wstępna niemożliwość kontaktu

z odpowiednią osobą prowadziła do tego, że decyzje zapadały w ostatnim

momencie. Współpracę z PFRON oceniam jako wyjątkowo niedobrą.

Słabą stroną były pieniądze. To nawet nie były opóźnienia w płatnościach, to za

długo trwało, bo to miało tyle trwać. Zanim mogliśmy pewne rzeczy zamknąć, trzeba

było rozliczenia złożyć, potem nas o przecinki wzywali, to była droga przez mękę. Nie

winię pracowników PFRON-u, bo dziewczyny się uwijały jak w ukropie. Potworna

wada jest po prostu w samym systemie. Tym bardziej, że to było 16 imprez, więc

pieniądze powinny cały czas iść. Leżelibyśmy, gdyby podwykonawca, który włożył

własne kilkaset tysięcy złotych w to, że jeździł swoją ciężarówką, rozkładał scenę,

przygotowywał oświetlenie, ustawiał dźwięk, czyli to wszystko co się robi przy

masowych imprezach, koncertach rockowych i innych powiedział: dajcie mi

pieniądze, bo pójdziemy do sądu.(...) Po prostu gdyby uprościć procedury więcej by

można było dobrego robić, organizować więcej działań na rzecz ON. Przy okazji

urzędnikom też by się lepiej pracowało. W wielu momentach nie potrzeba było tylu

formalności. Np. w trakcie projektu zmieniły się przepisy dotyczące fakturowania,

więc my przyjęliśmy te zmiany, a PFRON rozliczał według starych zasad, bo tego

jeszcze u siebie nie wprowadził, więc wszystkie nasze dokumenty odsyłali.

Oczywiście, to ani ich wina ani nasza. Po prostu ktoś, kto podejmuje decyzje

odnośnie rozliczania, powinien się nad tym naprawdę poważnie zastanowić.


Generalnie skuteczność zarządzania w większości objętych badaniem projektów

powinna zostać oceniona umiarkowanie pozytywnie. Problemy z zakresu

zarządzania wystąpiły w grupie kilku projektów, których beneficjentami były instytucje

i organizacje nie posiadające dostatecznego potencjału i doświadczenia

projektowego, a także w zakresie prowadzenia przedsięwzięć informacyjno -

promocyjnych oraz w zakresie wykorzystywania środków unijnych. Do grupy tej



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


280

zaliczają się projekty instytucji i organizacji, które podjęły się zadań zbyt ambitnych

w stosunku do posiadanego potencjału kadrowo - organizacyjnego.

Za niekorzystne dla realizacji projektów uznać można strukturalną słabość

w wypełnianiu funkcji kierowniczych w projekcie. Z przeprowadzonych badań wynika,

że tylko w przypadku 6 projektów na czele prowadzonych kampanii stali kierownicy,

którzy pełno etatowo mogli poświęcać się ich realizacji. Niepełnoetatowemu

zatrudnieniu kierownika projektu zwykle towarzyszyło zatrudnienie zastępcy czy

asystenta, a w większych projektach kilku koordynatorów. Za zasadniczą wadę braku

pełnoetatowego kierownika projektu uznać można niebezpieczeństwo dekompozycji

odpowiedzialności za wdrożenie projektu. Jest to rozwiązanie niezgodne z intencjami

zawartymi w dokumentach programowych SPO RZL.

Podstawowym czynnikiem sprzyjającym skutecznej realizacji projektu było

doświadczenie instytucjonalne projektodawców w wykorzystywaniu środków unijnych

w przeszłości. Doświadczenie takie posiadały niektóre organizacje pozarządowe.

Warto podkreślić, że beneficjenci z tej grupy nie mieli większych problemów

z Instytucją Wdrażającą i potrafili bardzo sprawnie i terminowo rozliczać swoje

projekty.

W przypadku co szóstego projektu zaistniała bariera skutecznej realizacji w postaci

złego stanu stosunków z IW. Przyczyny napięć leżały po obu stronach współpracy.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


281

14. Czynniki sprzyjające wdrażaniu kampanii informacyjno-promocyjnych i bariery skuteczności

14.1. Czynniki sprzyjające wdrażaniu kampanii informacyjno-promocyjnych

W toku badania ewaluacyjnego, w rozmowach przeprowadzonych z beneficjentami

próbowano identyfikować czynniki sukcesu we wdrażaniu projektów kampanii.

W świetle opinii osób odpowiedzialnych za wdrożenie projektów, za czynniki

sprzyjające skutecznej realizacji celów można uznać:

1. Dotychczasowe doświadczenie beneficjenta w realizacji projektów oraz

przedsięwzięć informacyjno-promocyjnych

Doświadczenie stowarzyszenia – kampania kierowana była do organizacji, które

znamy, wiemy jak docierać do nich. (...) mamy doświadczenie w wydawaniu

materiałów, prowadzeniu serwisu.

2. Dobrze dobrany zespół projektowy

Na pewno to, że był to bardzo dobrany zespół i dobrze wybrani fachowcy.

Duże grono pełnych zapału osób, które z otwartymi głowami cały czas wnosiły coś

do projektu.

Profesjonalny zespół realizacyjny – operatorzy, montarzyści, redaktorzy od

research’u.

Merytoryczne i profesjonalne przygotowanie ludzi pracujących przy infolinii.

3. Zaangażowanie zespołu projektowego

Idea, w którą angażował się zespół, która łączyła osoby zaangażowane w projekt.

Zespół projektowy sprawdził się bez zarzutu.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


282

Przede wszystkim potencjał ludzi tworzących zespół projektowy, którzy wykazali się

prawdziwym zaangażowaniem i w razie potrzeby pracowali dłużej.

4. Dobre zaplanowanie kampanii, w tym budżetu

Przede wszystkim kampania była dobrze zaplanowana.

Konieczne jest lepsze planowanie projektu, (...) i zabudżetowanie środków na

wynagrodzenia w wysokości zachęcającej do prowadzenia efektywnych prac.

Etap planowania jest najważniejszy, bo później może się okazać, że przyjęło się

kwoty za małe.

Realistyczny budżet.

5. Dobre relacje z interesariuszami, w tym z IW, pracodawcami i samorządami

Największy wpływ na pomyślną realizację miała umiejętność znalezienia takich

organizacji zrzeszających pracodawców, które byłyby przychylne, które chciały

współpracować w obszarze realizacji projektu.

Przede wszystkim należy utrzymywać stały kontakt z samorządami.

Współpraca na każdym etapie projektu z pracodawcami, organizacjami

pozarządowymi itp.

Ważna jest także współpraca z organizacjami, które mają coś do powiedzenia –

stowarzyszeniami pracodawców, związkami zawodowymi.

6. Sprzyjający klimat społeczny

Przychylność społeczna dla tego tematu. Jest coś takiego. Wiele osób nam

sprzyjało, bo rozumieli wagę tematu. Byli dobrze nastawieni już na wstępie.

7. Duża skala kampanii

(...) ogólnodostępność.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


283

8. Intensywność kampanii

Audycje mogłyby być emitowane częściej oraz intensywniej, a broszury informacyjne

drukowane w większych ilościach.

9. Długi czas trwania kampanii

Długotrwałość kampanii.

10. Sprawne zarządzanie projektem

(...) lepsza organizacja pracy.

Realistyczny harmonogram, dobra organizacja.

11. Terminowość (trzymanie się planu)

Czuwanie nad tym, aby wszystko odbywało się zgodnie z planem.

12. Kompleksowość metod przekazu

Kompleksowość metod przekazu informacji: Internet, telegazeta, wydawnictwa,

infolinia.

13. Wiodąca rola komunikacji bezpośredniej (kanału osobistego)

Uważamy jednak, że największą siłą przekazu jest kontakt bezpośredni.

Potwierdzałyby to nasze doświadczenia z tej kampanii.

Łatwiej przekonać pracodawcę, jeżeli ma bezpośredni kontakt z osobą

niepełnosprawną, jeżeli ona np. odbywa praktyki w jego zakładzie, wtedy



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


284

pracodawca może zobaczyć jak taka osoba pracuje, nie jest to jakieś zdjęcie, jakiś

plakat, czy jakaś sucha informacja, tylko on widzi żywego człowieka.

14. Dobrze dobrane środki przekazu: do celu i do odbiorcy

Wybór skutecznych narzędzi, czyli prasa i telewizja.

Skuteczności kampanii sprzyjały środki przekazania treści kampanii.

Dobór mediów (duża rola ośrodków regionalnych).

Czas emisji, uchwycenie dobrego momentu.

Dobrze ułożony media plan – prawidłowo dobrany czas antenowy i środki przekazu

medialnego.

15. Stosowanie przekazu racjonalnego

Należy umieć rzetelnie, w sposób przygotowany i skuteczny przekazywać wiedzę.

Jeżeli idziemy w kierunku takiej konkretnej grupy docelowej jak przedsiębiorcy,

to musimy mieć ze sobą konkret, mało tego, musimy jeszcze umieć ten konkret

sprzedać. I tu absolutnie nie może być przekaz emocjonalny, oni będą zawsze

przekładali to na swoje korzyści.

14.2. Bariery skuteczności wdrażania kampanii informacyjno-promocyjnych

W świetle opinii osób odpowiedzialnych za wdrożenie projektów, za bariery

skuteczności w realizacji celów można uznać:

1. Brak doświadczenia beneficjenta w realizacji projektów

Był to pierwszy projekt realizowany z funduszy europejskich i brak doświadczenia

powodował, że rozliczanie przebiegało dość opornie.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


285

Brak doświadczenia w realizacji tego typu projektów.

2. Źle dobrany zespół projektowy

Inaczej można byłoby też rozwiązać sam zespół projektowy, dużo po tej stronie

mieliśmy problemów. Pierwotny skład (...) zmienił się w 100% w trakcie projektu.

3. Łączenie pracy przy projekcie z innymi obowiązkami zawodowymi

Wszyscy z nas pracowali intensywnie nad swoimi normalnymi, bieżącymi

działaniami, a dodatkowo z projektem. Powinien być niezależny zespół, który by się

zajmował tylko projektem. Bardzo trudne takie teksty do comiesięcznych artykułów to

w domu się pisało – bo nie było już czasu tutaj.

Pracownicy beneficjenta oddelegowani do współpracy z pracownikami projektu

niechętnie i bez zaangażowania wykonywali prace na rzecz projektu. Brak motywacji

finansowej.

4. Złe zaplanowanie projektu, w tym budżetu

Słabe strony to błędy na etapie planowania. Poświęcić więcej czasu na prawidłowe

zaplanowania całego projektu.

Zbyt mały budżet.

5. Przepisy prawne dotyczące zatrudniania ON

Trudno jest docierać z przekazem do pracodawców mówiącym o zatrudnianiu osób

niepełnosprawnych, jeżeli stan prawny jest taki, że nie ułatwia zatrudniania,

a utrudnia.

Sama kampania nie wystarczy, powinno być przygotowane środowisko od strony

rozwiązań prawnych.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


286

6. Przepisy i procedury dotyczące rozliczania projektów

Przepisy dotyczące wydawania pieniędzy.

Sprawa unieważnionego przetargu – bo musieliśmy uzyskać zgodę na przesunięcie

terminu rozpoczęcia druku dodatku.

Występowały też problemy z płatnościami z powodu opóźnień i poprawek

składanych wniosków.

Realizację kampanii utrudniały braki w budżecie tzn. wyczerpywanie się środków

jednej transzy i oczekiwanie na kolejną, to sprawiało, że trzeba było z opóźnieniem

płacić ludziom wynagrodzenia.

Wymogi formalno-prawne odnośnie wykorzystania funduszy europejskich.

Były problemy z rozliczaniem, z przygotowaniem wniosku.

Słabą stroną była biurokracja zabierająca czas, który można by było poświęcić na

merytorykę, potrzebne działania. I zamówienia publiczne. Gdyby była wyższa kwota

zwolniona z przetargu, to też by znacznie ułatwiło działania i zaoszczędziło czas.

7. Mała intensywność kampanii

Mała skala, tzn. (...) z małą częstotliwością.

Na przyszłość dobrze byłoby poszerzyć zakres tej kampanii, większa ilość odcinków

wzmocniona reklamami w prasie, akcji bilbordowej, reklamami dotyczącymi nie tylko

samego pomysłu przełamania barier, ale reklamami samego programu, by miał

jeszcze większą oglądalność.

Można było położyć większy nacisk na media ogólnopolskie, by więcej powiedziały

o tym, co robiliśmy przez te dwa dni.

8. Krótki czas trwania kampanii

Należało by poszerzyć czas realizacji tego projektu.

Słabą stroną kampanii było (...) to ,że trwała dość krótko.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


287

Takie kampanie mają sens tylko wtedy, kiedy są kontynuowane, np. losy 2 lub 3

osób pokazywane są na przestrzeni 2, 3 lat.

9. Brak wcześniejszego rozpoznania potrzeb adresatów

Wystąpił problem z rekrutacją uczestników.

Na pewno lepsze targetowanie odbiorców by się przydało. Ja nie jestem adresatem

tej kampanii, nie zatrudniam nikogo. Może bym się z tym zapoznał, ale ja nie mam

wpływu na zatrudnianie kogokolwiek. Ja się zajmuję owszem, sprawami pracy, ale

jako badacz, a nie jako pracodawca.

Projekt zaczął od pracodawców, a powinien się zacząć od rozeznania czy

pracodawca ewentualnie zamierza zatrudnić ON. Ten projekt jakby wymagał od

pracodawcy, że zatrudni, a pracodawca musi być sam do tego przekonany.

Problemem była niska frekwencja.

10. Źle zaplanowane środki przekazu

Sądzę, że inaczej można byłoby skonstruować sam produkt, nie jako pakiet

multimedialny rozdawany na CD.

Przedsiębiorca nie ma czasu na uczestnictwo w forum dyskusyjnym.

Przedsiębiorcy to ludzie na tyle zajęci, zabiegani, że odczytanie informacji z płyty

wymaga świadomego włączenia komputera, albo świadomego włączenia płyty

w czasie pracy, jednym słowem wymaga świadomego wysiłku, który w pracy

związanej z przedsiębiorczością jest trudny do wygospodarowania. Płyta jako

działanie uświadamiające, to jest pomylony nośnik moim zdanie.

Może powinno to być robione w postaci bezpośredniej prezentacji w firmie, lub

w trakcie celowych (pod tym kątem) organizowanych spotkań lub konferencji.

Natomiast niewłaściwe jest wysyłanie tego pocztą, bo zazwyczaj ktoś nie ma czasu

się z tym zapoznać i nie wie jaka jest tego wartość, odkłada a potem zapomina.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


288

11. Źle określona grupa docelowa

Sam materiał bardzo dobrze opracowany, natomiast powinna być dobrze określona

grupa docelowa.

Przypadkowość osób, które otrzymały pakiet multimedialny, a nie korzystały z niego.

12. Złe relacje z interesariuszami, w tym z IW, samorządami

Fatalny kontakt z PFRON.

Zdarzało się, że wysyłając zaproszenie do realizacji takiego projektu do powiatu,

powiat nie wyrażał zgody na takie spotkanie.

Głównym problemem było to, że w instytucji wdrażającej były nieustanne zmiany

kadrowe. Bywało, że co miesiąc zmieniał się opiekun projektu. Skutkiem tego były

opóźnienia w przepływie transz.

13. Niedostatek bezpośredniego kontaktu z ON

Może takie spotkania bezpośrednie pracodawca – ON. Tutaj nie było tego elementu,

mi tego brakuje. Takiej naocznej prezentacji ON.

Może należało zwiększyć ilość ON w kampanii. Organizować więcej spotkań

bezpośrednich pracodawców z ON. Istotne jest, aby ON były postrzegane jako

równoprawni członkowie społeczeństwa.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


289

15. Rekomendacje i dobre praktyki

W nawiązaniu do zidentyfikowanych w toku realizacji badania ewaluacyjnego barier

skuteczności oraz czynników sprzyjających wdrażaniu kampanii informacyjno-

promocyjnych można sformułować następujące rekomendacje, dotyczące:

- przygotowywania kampanii w aspekcie organizacyjnym,

- merytorycznego przygotowywania koncepcji kampanii,

- wdrażania kampanii przez beneficjentów,

- roli instytucji wdrażających projekty.

1. Przywiązywanie w procesie oceny wniosków projektowych należytej uwagi do

kompetencji merytorycznych zespołów projektowych.

2. Właściwy dobór kadry do zespołów projektowych.

3. Opracowanie standardów organizacji zespołów projektowych.

4. Prowadzenie szkoleń dla zespołów projektowych, przygotowujących do

rozumienia roli projektów we wdrażaniu programów społecznych oraz z dziedziny

zarządzania, sprawozdawczości i rozliczania projektów.

5. Upowszechnienie praktyki powoływania grup projektowych, jako jednego

z podstawowych standardów zarządzania projektami.

6. Upowszechnienie praktyki szerokiego angażowania ekspertów, w procesie

opracowywania wniosków projektowych.

7. Przywiązywanie w procesie oceny wniosków projektowych należytej uwagi do:

- założeń planistycznych,

- identyfikacji problemu kluczowego,

- jakości bezpośrednich i operacyjnych celów projektu,

- określonego w założeniach zakresu kampanii,

- określonego w założeniach kampanii przedmiotu przekazu,

- zaproponowanych w założeniach kampanii przekazów,

- zaproponowanego w założeniach kampanii planu medialnego.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


290

8. Egzekwowanie wymogu właściwego, opartego na dowodach merytorycznych

opracowania założeń kampanii, w tym obowiązkowej identyfikacji świadomości

docelowego audytorium.

9. Obowiązek prezentowania projektów przekazów we wnioskach projektowych.

10. Obowiązek precyzyjnego prezentowania planowanych środków i form przekazu

we wnioskach projektowych.

11. Eksperckie wsparcie w procesie oceny wniosków projektowych.

12. Poprawa jakości składanych wniosków projektowych.

13. Opracowanie rozwiązań chroniących prawa beneficjentów.

14. Upowszechnienie standardu monitorowania i ewaluacji projektów.

15. Szkolenia dla kierowników projektów oraz kadry kierowniczej beneficjentów

z zakresu monitorowania i ewaluacji projektów.

16. Przygotowanie merytoryczne i organizacyjne właściwych instytucji

wdrożeniowych do podjęcia zadań nadzoru merytorycznego nad realizacją

projektów.

Realizatorzy kampanii, przedstawiciele grup docelowych i interesariusze

sformułowali szereg dobrych rad, dotyczących podniesienia skuteczności kampanii

informacyjno-promocyjnych na rzecz zmiany postaw społecznych wobec osób

niepełnosprawnych:

Kampania powinna być pozycjonowana niżej, do rodzin, do bezpośredniego

otoczenia ON, do ludzi, którzy decydują, że te osoby wyjdą z domu np. nauczycieli.

Bariery trzeba likwidować od dołu.

Warto stworzyć taki zespół projektowy, dokładnie opracować sobie i zastanowić się

nad tym jak taka kampania miałaby przebiegać, ustalić kto będzie odpowiadał za jaki

zakres czynności. Korzystając z doświadczeń opracować racjonalny harmonogram,

żeby na przypadki, które mogą się wydarzyć można było odpowiednio zareagować.

Warto nawiązać współpracę merytoryczną z wszystkimi, którzy mają konkretną



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


291

wiedzę w tematyce danego projektu, bo taka wiedza zawsze jest przydatna,

pomocna przy opracowywaniu odpowiednich narzędzi.

Do prowadzenia takiego przedsięwzięcia należałoby stworzyć ludziom warunki do

pracy, powołać taki zespół, który by się tylko tym zajął, wtedy byłoby trochę łatwiej to

robić. Szczególnie jeżeli chodzi o takie twarde projekty, to powinien zajmować się

tym zespół w całości składający się z wysoko wyedukowanych i wykwalifikowanych

specjalistów i tylko projektami.

Konieczne jest lepsze planowanie projektu, lepsza organizacja praca

i zabudżetowanie środków na wynagrodzenia w wysokości zachęcającej do

prowadzenia efektywnych prac.

Myślę, że warto też sobie założyć autoewaluację, żeby można było coś polepszyć

w trakcie kampanii. Badania też efektów kampanii, żeby mieć pewne wskazówki na

jakiś następny przyszły projekt, czy jakieś działania na rzecz danej grupy.

Radzę dokładnie przemyśleć na co będą potrzebne pieniądze i wpisać 3 razy więcej

tych rzeczy, niż nam się wydaje, żeby potem nie wyjść jak Zabłocki na mydle i żeby

się np. nie okazało, że mamy na autobus, a nie mamy na paliwo lub, że mamy 3

busy, a potrzebne są 4.

Podstawa to zgrany, profesjonalny zespół z doświadczeniem, a w zespole jasna

komunikacja i wzajemne wsparcie. Jeszcze zrozumienie, bo projekt nie jest łatwym

przedsięwzięciem, gdzie mimo trudności trzeba osiągnąć określone cele.

Żeby się nie zrażać szczegółami, administracją, papierkową robotą, żeby być bardzo

szczegółowym w tym, co się pisze, żeby sobie zdawać sprawę z tego, że z każdego

słowa napisanego we wniosku będziemy kiedyś rozliczani, nie można rzucać słów na

wiatr.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


292

Ważne jest, aby kompleksowo docierać z informacją stosując różne formy przekazu:

internet, telewizja, słowo pisane a dodatkowo bardzo ważny jest kontakt

bezpośredni.

Bardzo istotne są problemy językowe występujące przy formułowaniu komunikatów.

Język tych komunikatów często jest hermetyczny i aby to przełamać trzeba

pokazywać je wielu osobom, co pozwala „uczytelnić” go, zrobić łatwiejszym

w odbiorze.

Nie bierzcie się za to, jeśli nie macie z ON kontaktu, musicie siedzieć w tym

środowisku, musicie być znani, być twarzą rozpoznawalną, to na pewno bardzo

pomaga. Projekt musi realizować kilka osób i te osoby muszą się lubić. Muszą cenić

się nawzajem. Muszą znać dobrze grupę docelową, żeby wiedzieć, jakim językiem

mówić i co mówić i mieć z tą grupą stały kontakt, żeby mieć informację zwrotną,

wiedzieć, czy my do was dobrze trafiamy, a jeżeli źle, to co mamy poprawić i o czym

mówić więcej.

Oczywiście trzeba przed kampanią rozeznać sytuację – gromadzić materiały,

informacje, odbierać sygnały, które płyną i potwierdzać je z drugim niezależnym

źródłem, żeby sprawdzić czy faktycznie obrany kierunek jest właściwy. Potem

zdefiniować obszar, zaplanować działania i oszacować budżet. A później, jeśli

realizacją zajmie się sztab dobrych i sprawdzonych osób, to sukces myślę, że jest

gwarantowany.



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


293

Aneksy do Raportu Końcowego

z badania ewaluacyjnego

„Ewaluacja projektów – kampanii informacyjno-promocyjnych przełamujących negatywne stereotypy

osób niepełnosprawnych”



BADAŃ 022 621 07 57, 022 693 46 99 TELEFAX: 022 629 40 89


294

SPIS ANEKSÓW

DO RAPORTU KOŃCOWEGO

Aneks nr 1 Narzędzia badawcze wykorzystane w ewaluacji Aneks nr 2 Lista osób i organizacji, z którymi przeprowadzono wywiady Aneks nr 3 Lista instytucji, z których pracownikami przeprowadzono ankiety Aneks nr 4 Lista dokumentów i publikacji wykorzystanych przy realizacji ewaluacji Aneks nr 5 Aneks statystyczny Aneks nr 6 Baza danych w formacie SPSS z przeprowadzonych ankiet Aneks nr 7 Baza raportów z case study Aneks nr 8 Nośniki CD z elektronicznym zapisem przeprowadzonych

wywiadów

Ewaluacja kampanii promocyjnych przełamujących negatywne stereotypy osób niepełnosprawnych

Documents

Transcript of Ewaluacja kampanii promocyjnych przełamujących negatywne stereotypy osób niepełnosprawnych