Anti-hyperglyceamic Effects of Psidium guajava LINN Crude ...
Efficiency of Thypha angustifolia Linn. and Cyperus colymbosus Rotth. for Domestic Wastewater...
-
Upload
independent -
Category
Documents
-
view
0 -
download
0
Transcript of Efficiency of Thypha angustifolia Linn. and Cyperus colymbosus Rotth. for Domestic Wastewater...
49KKU Res J (GS) 11 (3) : July - September 2011
ประสทธภาพของธปฤาษและกกกลมในการบ�าบดน�าเสยชมชนโดยพนทชมน�าประดษฐ แบบไหลผานล�าตน
Efficiency of Thypha angustifolia Linn. and Cyperus colymbosus Rotth.
for Domestic Wastewater Treatment by Free Water Surface
Constructed Wetland
ลกษมณ ทองอนทร (Luksamon Thongin)* ดร.จนดาวลย วบลยอทย (Dr.Jindawan Wibuloutai)**
ดร.สรชย องคนาสายณห (Dr.Surachai Angkanasayan)***
บทคดยอ การศกษาวจยครงนเปนการศกษาเชงทดลอง (ExperimentalResearch)มความมงหมายของการวจย
เพอศกษาถงประสทธภาพของพชธปฤาษและกกกลม ในการบ�าบดน�าเสยชมชนโดยพนทช มน�าประดษฐ
แบบไหลผานล�าตน (ConstructedWetland) ใชน�าเสยจรงของชมชนบานเวะทปลอยลงสล�าคลองบานนามาใช
ในการทดลอง โดยเปรยบเทยบประสทธภาพในการบ�าบดน�าเสยของธปฤาษปลกรวมกบกกกลมทมระยะเวลา
กกพกชลศาสตรทแตกตางกน โดยพารามเตอรทท�าการศกษาไดแก คาBOD,SS,TKNและTPตลอดจน
ศกษาถงการเปลยนแปลงคาDOและpHซงระยะเวลากกพกชลศาสตรท3,6และ9วนทงนใชวธการวเคราะห
ความแปรปรวน(AnalysisofVariance)ในการทดสอบความแตกตางของขอมลทระดบนยส�าคญท0.05
ผลการวจยพบวาบอทดลองทมการปลกพชธปฤาษและกกกลมนน มประสทธภาพในการบ�าบด
น�าเสยชมชนไดดกวาบอควบคมทไมไดปลกพชทง 2 ชนดและพบวาระยะเวลากกพกชลศาสตรทแตกตางกน
มผลตอประสทธภาพการบ�าบดBOD,SS,TKNและTP โดยผลการวเคราะหพบวาการเปลยนแปลงคาDO
มความแตกตางอยางมนยส�าคญทางสถต เมอพจารณาถงประสทธภาพการบ�าบดคาดงกลาวพบวา ระยะเวลา
กกพกชลศาสตร 9 วนมคาประสทธภาพการบ�าบดสงสดกลาวคอประสทธภาพการบ�าบดBODมคาเทากบ
84.88%,SSมคาเทากบ91.24%,TKNมคาเทากบ67.88%,TPมคาเทากบ68.86%และการเปลยนแปลง
DOมคาเทากบ27.12%อยางไรกตามการเปลยนแปลงคาpHในทกหนวยการทดลองมคาไมแตกตางกนทางสถต
ABSTRACT TheexperimentalresearchwasconductedtoinvestigatetheefficiencyofTypha angustifoliaLinn.and
Cyperus corymbosus Rotth.fordomesticwastewatertreatmentbyfreewatersurfaceconstructedwetland.The
naturalinfluentwasdrivedfromBanWaecommunitywhichwasflowingtotheBanna’scanalwasusedforthe
treatment.TheefficiencyofwastewatertreatmentwithTypha angustifoliaLinn.andCyperus corymbosus Rotth.
atdifferenthydraulicretentiontime(HRT).ThestudiedparamiterswereBOD,SS,TKNandTPincluding
thechangesofDOandpHat3,6and9dayswithdifferenceHRTs.Theanalysisofvariancewasusedfor
* มหาบณฑต หลกสตรสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาอนามยสงแวดลอม คณะสาธารณสขศาสตร
มหาวทยาลยมหาสารคาม
** อาจารย คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม
*** อาจารย คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย สาขาวชาเคม มหาวทยาลยราชภฎกาญจนบร
วารสารวจยมข.(บศ.)11(3):ก.ค.-ก.ย.255450
บทน�า ชมชนเปนแหลงก�าเนดน�าเสยทมสดสวน
มากท ส ด เม อ เปร ยบเทยบกบน� า เส ยจากภาค
อตสาหกรรมและภาคเกษตรกรรม น� าเสยจาก
บานเรอนทถกปลอยลงส ล�าน�าสาธารณะโดยไมม
การบ�าบดจงสงผลกระทบตอคณภาพน�าเปนอยางมาก
(สนธเดช,2547)
โดยปกตแลวแมน�าจะมกระบวนการฟอกตว
หรอท�าความสะอาด หากความสกปรกท เกดขน
ไมมากนก ในปจจบนกจกรรมทเกดจากประชาชน
กอใหเกดสงสกปรกลงสแมน�าล�าคลองมากเกนกวา
ทกระบวนการฟอกตวทเกดขนจะท�าความสะอาด
ตามธรรมชาตเองได จงท�าใหคณภาพน�าต�ากวาเกณฑ
มาตรฐาน
การบ�าบดน�าเสยใหไดตามคณภาพมาตรฐาน
น�าทงกอนปลอยลงส แหลงน�าธรรมชาตนน ควร
ประกอบดวยคณลกษณะทางกายภาพ เคม ชวภาพ
ของน�า มกอาศยกระบวนการทางชวภาพเปนหลก
แตเนองจากน�าเสยชมชนจะมสารอนทรยปนเปอนสง
การบ�าบดน�าเสยทนยมใชคอ ระบบบอเตมอากาศ,
ระบบเลยงตะกอนเปนตนซงเปนเทคโนโลยททนสมย
และมประสทธภาพอกทงมคาใชจายทสงและตองม
บคลากรทมความรความสามารถเปนอยางมากในการ
ดแลระบบนนๆ
ส�าหรบชมชนบานเวะอ�าเภอบานนาจงหวด
นครนายกโดยกลมงานเวชศาสตรโรงพยาบาลบานนา
(2551)ผลการส�ารวจขอมลสขภาพประชาชนในหม5
บานเวะเขตเทศบาล-บานนาจ�านวน228ครวเรอน
พบวามครวเรอนทอาศยรมคลองบานนาทงสองฝง
จ�านวนทงสน217ครวเรอนคดเปน95%ของครวเรอน
ทปลอยน�าทงลงส ล�าคลองบานนา โดยไมผานการ
บ�าบดซงในปจจบนการรณรงคเพอใหเกดการอนรกษ
แหลงน�ามอยางตอเนอง แตยงไมมแนวทางหรอ
การปฏบตใหเปนรปธรรมทชดเจนในชมชนหม5บาน
เวะ เพราะยงมอปสรรคในเรองคาใชจายและสถานท
ส�าหรบใชในการบ�าบดน�าเสยชมชนอยางเปนระบบ
ดงนนผ วจยจงได ท�าการส�ารวจบรเวณ
ล�าคลองบานนาตลอดล�าคลองจะพบปลายทอน�าเสย
จากครวเรอนททงน�าเสยลงสล�าคลองโดยตรงจ�านวน
ทงสน 16 จด จากการส�ารวจคณสมบตน�าเสยจาก
บรเวณปลายทอน�าเสยทปลอยลงสล�าคลองบานนาใน
เดอนมถนายนและเดอนธนวาคม(กลมงานเวชศาสตร
รพ.บานนา,2551-2552)พบวาคาBOD,SS,TKN
และTPอยในชวง50.22-125.53,109.23-242.38,
50.05-136.85และ4.82-10.23mg/lตามล�าดบ
ซงมคาเกนมาตรฐานทกพารามเตอร (30 mg./
l,40mg./l, 20-85mg./l และ 8mg./l ) และ
ในชวงฤดแลงน�าไมมการไหลเวยนจะพบวามคราบ
น�ามนลอยน�ามสด�าและมกลนเหมน
จากปญหาและขอจ�ากดของชมชนบานเวะ
ดงกลาวขางตนการเลอกใชระบบบงประดษฐ ซงเปน
วธทางธรรมชาต เสยคาใชจายนอยผดแลไมจ�าเปน
ตองมความเชยวชาญในการใชเครองมออกทงยงชวย
เพมทศนยภาพทสวยงามใหกบพนทและพชทใชสามารถ
สรางรายไดใหแกผดแลไดอกดวยทางหนงส�าหรบพช
ทนยมใชเปนพชทโผลพนน�า เชน ธปฤาษ, กกกลม
(สชาดา,2542)และระยะเวลากกพกชลศาสตรมผลตอ
ประสทธภาพในการบ�าบด(ชนดาและพฒนา,2548)
testingthedataatsignificantlevelof0.05.Theresultshowedthattheefficiencyofwastewatertreatmentby
Typha angustifoliaLinn.andCyperus corymbosus Rotth.washigherthancontrol(withoutplants).TheHRT
hadsignificantlyeffectontreatmentofBOD,SS,TKNandTPincludingDO.AtHRTof9thday,thehighest
efficienttreatmentof84.88%BOD,91.24%SS,67.88%TKN,68.86%TPand27.12%DOwas
observed.However,therewasnodifferentinpHamongtheexperimentalunit.
ค�าส�าคญ : ระบบบงประดษฐธปฤาษกกกลม
Key Words :Constructedwetland,Typha angustifoliaLinn., Cyperus corymbosus Rotth.
51KKU Res J (GS) 11 (3) : July - September 2011
โดยงานวจยน จะศกษาวธการบ�าบดน�าเสย
โดยใชพชทช มน�าประดษฐ ในการบ�าบดน�าเสยจรง
ของชมชนบานเว ะ ทปลอยลงส ล�าคลองบานนา
อ�าเภอบานนาและศกษาประสทธภาพของการใชพช
2ชนดคอธปฤาษและกกกลมในระบบบงประดษฐ
แบบน�าไหลผานล�าตน : FWSนอกจากนยงมการ
ศกษาถงระยะเวลากกพกชลศาสตร (HTR)ท 3, 6
และ9วนเพอทจะน�าไปเปนแนวทางในการปรบปรง
และประยกตใช ในการบ�าบดน�าเสยชมชน ใหม
ประสทธภาพสงขน
วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาลกษณะของน�าเสยจรงของ
ชมชนบานเวะทปลอยลงสล�าคลองบานนา ในรปของ
คาความความสกปรกซงประกอบดวยบโอด (BOD)
ของแขงแขวนลอย(SS)ไนโตรเจน(TKN)ฟอสฟอรส
(TP)
2. เพอศกษาประสทธภาพและเปรยบ
เทยบการบ�าบดน�าเสยจากน�าเสยจรงของชมชนบานเวะ
ทปลอยลงสล�าคลองบานนาของตนธปฤาษและกกกลม
ในการลดปรมาณบโอด (BOD),ของแขงแขวนลอย
(SS),ไนโตรเจน(TKN),ฟอสฟอรส(TP)
3. เพอศกษาผลของระยะเวลาเกบกก
น�าเสยในระบบ(Hydraulic retention time :HRT)
ทเหมาะสมกบระบบบงประดษฐแบบไหลผานล�าตน
วธการศกษา เปนการศกษาวจยเชงทดลอง(Experimental
Research) โดยใชพนทช มน�าประดษฐ ในการปลก
พชแบบผสม เพอศกษาเปรยบเทยบประสทธภาพใน
การบ�าบดน�าเสยชมชนระหวางบอทดลองทมพช
กกกลม,ธปฤาษและบอควบคมทไมมพชแตละระยะ
เวลากกพกชลศาสตรตางๆกนโดยใชสถตt-testและ
ทดสอบความแตกตางของขอมลในแตละปจจยใชวธ
วเคราะหความแปรปรวน (Analysis ofVariance,
ANOVA)โดยการใชF-testทดสอบทระดบนยส�าคญ
0.05 ท�าการศกษาตงแตเดอน มนาคม-สงหาคม
2553รวมระยะเวลา6เดอน
วธการด�าเนนการวจย - กอสรางชดบอทดลองขนาดเลก (Pilot
scale)ท�าจากอฐบลอกปดวยพลาสตกPEบอมขนาด
กวาง0.5เมตรยาว2เมตรลก0.6เมตรจ�านวน12
บอ บอตดกนใชผนงรวมกนเปนระบบน�าไหลผานล�าตน
- ถงกระจายน�าเสยเปนถงเกบน�าขนาดใหญ
น�าในถงเพยงพอตอการทดลองแตละรอบการบ�าบด
ถงกระจายน�ามท อน�าทก นถง ควบคมดวยวาลว
ปรบอตราการไหลของน�าเขาส บอทดลอง ในอตรา
การไหลคงท
- ทอน�าเขาเปนทอพวซเสนผานศนยกลาง
1นวมวาลวเพอควบคมอตราการไหลปลอยน�าผาน
ทอพวซขนาด11/2นว*0.50เมตรตดกลางตามแนว
ยาวและฉลฟนปลาระยะหาง3ซม.ส�าหรบรองรบน�า
ทไหลเขาสระบบโดยตดบรเวณตามขวางภายในของ
บอสงจากพน0.50เมตร
- ทอน�าออกเปนทอพวซขนาด 1 1/2
นว*0.50 เมตรตดกลางตามแนวยาวส�าหรบรองรบ
น�าทไหลลนออกจากบอโดย ตดบรเวณตามขวาง
ภายนอกของบอสงจากพน0.50เมตร
- ตวกลางใสกรวดขนาดเสนผานศนยกลาง
ประมาณ2.5-3ซม. ลงรองพนในบอและเกลยให
สม�าเสมอทวบอใหหนา 15 ซม., ใสดนผสมทราย
อตราสวน(ดน3สวน:ทราย1สวน)ลงในบอและ
เกลยใหสม�าเสมอทวบอใหหนา20ซม.การทดลองน
ควบคมสภาพธรรมชาตดงนนจงตองสรางหลงคากน
น�าฝนโดยการใชพลาสตกเปนหลงคาลกษณะสงโปรง
เพอใหแสงแดดสองผานไดและอากาศถายเทสะดวก
เพราะตองการใหหลงคาค มฝน แตต องไมเปน
ตวขดขวางแสงตอการเจรญเตบโตของพช
พชทใชในการทดลอง
พชทใช ในการทดลอง คอ ธปฤาษและ
กกกลม พชแตละชนดนนจะคดเลอกพชทมอาย
ใกล เคยงกนสามารถหาได จากพนทช มน�าตาม
ธรรมชาตทวไปถอนหรอขดตนพชทจะใชท�าทอนพนธ
จากแหลงทจดหาไว ตดแตงตนและรากตนพชท
สมบรณตนธปฤาษมความสง50ซม.และตนกกกลม
มความสง30ซม.น�าไปปกช�าในทเตรยมไวดแลรกษา
วารสารวจยมข.(บศ.)11(3):ก.ค.-ก.ย.255452
ดวยน�าเสยเปนเวลา3สปดาหเพอใหตนพชปรบสภาพ
ตนเองกอนน�าไปปลก
น�าเสยทใชในการทดลอง
น�าเสยจรงของชมชนบานเวะทปลอยลงส
ล�าคลองบานนาอ�าเภอบานนาจงหวดนครนายก
ตวแปรทใชในการวจย
- ตวแปรอสระ ตนธปฤาษและตนกกกลม,
ระยะเวลากกพกชลศาสตร3,6,9วน
- ตวแปรตามคาพารามเตอรของบโอด
(BOD),ไนโตรเจน(TKN),ของแขงแขวนลอย(SS),
ฟอสฟอรส(TP),ดโอ(DO),ความเปนกรด-ดาง(pH)
ด�าเนนการทดลอง
ในการศกษามการทดลองแบบ3ซ�ามจ�านวน
หนวยทดลองทงหมด9หนวยการทดลอง(Experimental
unit)บอควบคม3บอ (Control unit) โดยแบงการ
ทดลองเปน3รอบแตละรอบม3หนวย-การทดลอง
และ1บอควบคม
ภาพท 1ระบบบงประดษฐทใชในการทดลอง
- ปลกพช โดยเตมน�าใสระบบพนทช ม
น�าเทยมและขงไวนาน1สปดาห เพอใหเนอดนใน
แปลงเกดความชมชนและนมจะไดปลกพชไดสะดวก
มากขนแลวท�าการปลกกลากกกลมและธปฤาษลงใน
บอทสรางขนโดยใหมระยะหางระหวางตน 20 ซม.
ระยะหางระหวางแถว 25 ซม. แบบสลบแถวและ
แนวของพชเพอใหมการเปลยนทศทางการไหลของ
น�าและเพมการกระจายตวของน�าในระบบและชะลอ
การไหลของน�าท�าใหเกดการตกตะกอนมคณสมบต
ในการลดคาSSแลวดแลอนบาลดวยน�าเสยเพอใหพช
สามารถปรบตวไดประมาณ16สปดาห
- เมอครบก�าหนดเวลาอนบาลตนกลา
ระบายน�าออกจากบอทดลองทกบอแลวปลอยน�าเสย
จากถงแบงน�าเสยเขาสบอทดลองโดยการเปดวาลวน�า
น�าเสยจะไหลมาตามทอเขามาในบอทดลองอยาง
ตอเนอง(Continuousinfluentflow)เพอใหมระยะเวลา
เกบกก 3, 6, และ 9 วน ดงนนน�าเสยจะมอตรา
การไหลประมาณ50,25,16.67ลตร/วนตามล�าดบ
โดยปลอยน�าเสยไหลไปตามผวหนาดนจนไดระดบน�า
ทสงจากผวดนชนบน15ซม.
- ท�าการเกบตวอยางน�าทจดน�าเสยทเขา
บอทดลองในวนแรกของการเรมตนปลอยน�าเขาส
บอทดลองจ�านวน1ตวอยาง/รอบการทดลองเพอ
วเคราะหหาคาBOD,SS,TKN,TPและเกบตวอยาง
น�าเสยทผานการบ�าบดออกจากระบบโดยเกบตวอยาง
น�าในวนสดทายของระยะกกพกชลศาสตร 3,6และ
9วนและบอควบคมจ�านวน3ตวอยาง
ผลการศกษา 1. ลกษณะของน�าเสยจรงในการทดลอง
น�าเสยทปอนเขาสระบบเปนน�าเสยชมชนทไมไดผาน
การบ�าบดดงตารางท1
ตารางท 1คณลกษณะของน�าเสยทปอนเขาสระบบ
คณลกษณะ หนวย ชวงของน�าเสย คาเฉลย
BOD (mg/l) 1.50-17.00 7.27
SS (mg/l) 50.70-162.50 91.67
TP (mg/l) 0.29-0.44 0.36
TKN (mg/l) 1.50-2.80 2.17
หมายเหตคามาตรฐานน�าทงคาBOD,SS ไมเกน30และ
40mg/lตามล�าดบ
สวนคณลกษณะทางกายภาพของน�าเสยทเขา
สระบบพบวามสน�าตาลเขมมสารแขวนลอยจ�านวน
มากและมกลนเหมน เมอผานพนทช มน�าประดษฐ
แบบไหลผานล�าตนทระยะเวลากกพกชลศาสตร 3,6
และ9วนผลการบ�าบดดงตารางท2
53KKU Res J (GS) 11 (3) : July - September 2011
ตารางท 2คณลกษณะน�าเสยทผานการบ�าบด(ทดลอง)
HRT คณลกษณะ
หนวย(mg/l)
ชวงของน�าเสย คาเฉลย
BOD 0.57-1.67 1.15
3วน SS 13.61-17.27 15.57
TP 0.13-0.25 0.18
TKN 0.87-1.45 1.13
BOD 0.47-0.87 0.80
6วน SS 8.50-14.43 10.84
TP 0.10-0.22 0.16
TKN 0.80-1.26 0.98
BOD 0.30-0.50 0.43
9วน SS 4.60-6.90 5.91
TP 0.09-0.14 0.11
TKN 0.47-0.93 0.70
สวนคณภาพน�าของบอควบคมทไมไดปลก
พชทง2ชนดทระยะเวลากกพกชลศาสตร3,6และ
9วนผลการบ�าบดดงตารางท3
ตารางท 3 คณลกษณะน�าเสยทผานการบ�าบด(ควบคม)
HRT คณลกษณะ
หนวย(mg/l)
ชวงของน�าเสย คาเฉลย
BOD 1.00-2.80 1.90
3วน SS 19.50-23.80 21.02
TP 0.17-0.26 0.20
TKN 1.10-1.82 1.41
BOD 0.50-0.90 0.77
6วน SS 13.00-18.30 16.10
TP 0.13-0.32 0.21
TKN 1.00-1.40 1.13
BOD 0.20-1.10 0.73
9วน SS 7.30-9.50 8.27
TP 0.13-0.16 0.14
TKN 0.60-1.00 0.80
2. ลกษณะทวไปของพช ธปฤาษมการ
เจรญเตบโตทงในดานความสงการเพมของจ�านวนใบ
มการแตกหนอและการแตกแขนงของรากฝอยเพม
มากขน เรมตนการทดลองความสงของตนธปฤาษ
ประมาณ40-50ซม. เมอสนสดการทดลองความสง
อยในชวง185-210ซม.ส�าหรบใบเมอเรมตนมจ�านวน
ใบประมาณ2-4 ใบ เมอสนสดการทดลองมจ�านวน
ใบอยในชวง8-10 ใบ เมอพชเจรญเตบโตจนมอาย
ประมาณ10-12สปดาหพบวามชอดอกเปนรปกลม
ยาว เมอแกจะมสน�าตาลเขมแสดงใหเหนวาธปฤาษ
ในการทดลองครงนยงสามารถเจรญเตบโตไดใน
สภาวะแวดลอมทท�าการศกษาวจย
กกกลมพบวามการเจรญเตบโตไมมากนก
ทงในดานความสง และการเพมของใบ ซงความสง
เรมตนการทดลองของตนกกกลมประมาณ20ซม.
เมอสนสดการทดลองความสงอยในชวง80-100ซม.
ส�าหรบจ�านวนใบเรมตนการทดลองมจ�านวนใบประมาณ
2-4 ใบแตเนองจากลกษณะของตนพชทไมสงมาก
นกเมอน�าไปปลกตองปลกลกลงไปในดนประมาณ
3-5 ซม. และระดบน�าในการทดลองสง 15 ซม.
เมอสนสดการทดลองจงมจ�านวนใบอยในชวง8-10
ใบและมล�าตนสามเหลยม มช อดอกกานชอยาว
15-20ซม.มใบประดบรองรบชอดอกแสดงใหเหนวา
ใบของกกกลมสามารถเจรญเตบโตได
ประสทธภาพการบ�าบดBODเมอผานพนท
ชมน�าประดษฐแบบไหลผานล�าตนทระยะเวลากกพก
ชลศาสตรแตกตางกนผลการบ�าบดดงภาพท2
ภาพท 2ประสทธภาพการบ�าบดเฉลยBOD
วารสารวจยมข.(บศ.)11(3):ก.ค.-ก.ย.255454
เปรยบเทยบประสทธภาพการบ�าบดBOD
ของบอทดลองและบอควบคม ทระยะเวลากกพก
ชลศาสตร3,6และ9วนผลการบ�าบดดงภาพท3
ภาพท 3เปรยบเทยบประสทธภาพการบ�าบดBOD
ประสทธภาพการบ�าบด SS เมอผานพนท
ชมน�าประดษฐแบบไหลผานล�าตนทระยะเวลากกพก
ชลศาสตร3,6และ9วนผลการบ�าบดดงภาพท4
ภาพท 4ประสทธภาพการบ�าบดเฉลยSS
เปรยบเทยบประสทธภาพการบ�าบดSSของ
บอทดลองและบอควบคมทระยะเวลากกพกชลศาสตร
3,6และ9วนผลการบ�าบดดงภาพท5
ภาพท 5แสดงเปรยบเทยบประสทธภาพการบ�าบดSS
ประสทธภาพการบ�าบดTKNเมอผานพนท
ชมน�าประดษฐแบบไหลผานล�าตนทระยะเวลากกพก
ชลศาสตร3,6และ9วนผลการบ�าบดดงภาพท6
ภาพท 6ประสทธภาพการบ�าบดเฉลยTKN
เปรยบเทยบประสทธภาพการบ�าบดTKN
ของบอทดลองและบอควบคม ทระยะเวลากกพก
ชลศาสตร3,6และ9วนผลการบ�าบดดงภาพท7
ภาพท 7เปรยบเทยบประสทธภาพการบ�าบดTKN
55KKU Res J (GS) 11 (3) : July - September 2011
ประสทธภาพการบ�าบดTP เมอผานพนท
ชมน�าประดษฐแบบไหลผานล�าตนทระยะเวลากกพก
ชลศาสตร3,6และ9วนผลการบ�าบดดงภาพท8
ภาพท 8ประสทธภาพการบ�าบดเฉลยTP
เปรยบเทยบประสทธภาพการบ�าบดTPของ
บอทดลองและบอควบคมทระยะเวลากกพกชลศาสตร
3,6และ9วนผลการบ�าบดดงภาพท9
ภาพท 9เปรยบเทยบประสทธภาพการบ�าบดTP
ผลการทดสอบความแตกตางของประสทธภาพ
ในการบ�าบดBOD,SS,TKNและTPคณลกษณะ
น�าเสยทผานการบ�าบด เมอผานพนทชมน�าประดษฐ
แบบไหลผานล�าตนทระยะเวลากกพกชลศาสตร3,
6และ9วนพบวาระยะเวลากกพกชลศาสตรมผลตอ
คาBOD,SS,TKNและTPอยางมนยส�าคญทางสถต
ทP-value<0.001ดงตารางท4
ตารางท 4 ผลการทดสอบความแตกตางประสทธภาพ
การบ�าบดBOD,SS,TKNและTP
HRT คณลกษณะ SD F P-values
BOD 0.58 21.35 <0.001
3วน SS 5.84 61.97 <0.001
TKN 0.28 68.475 <0.001
TP 0.06 87.059 <0.001
BOD 0.32 21.35 <0.001
6วน SS 3.287 61.97 <0.001
TKN 0.24 68.475 <0.001
TP 0.07 87.059 <0.001
BOD 0.13 21.35 <0.001
9วน SS 1.755 61.97 <0.001
TKN 0.32 68.475 <0.001
TP 0.03 87.059 <0.001
สรปและวจารณ 1. ผลของระยะเวลากกพกชลศาสตร
ตอประสทธภาพการบ�าบด และการเปลยนแปลง
คณภาพน�าดานอนๆสรปไดวา
1.1ระยะเวลากกพกชลศาสตรทตางกน
มผลตอประสทธภาพการบ�าบดBOD,SS,TKNและ
TPซงจากขอมลทางสถตท�าใหทราบวาทระยะเวลา
กกพกชลศาสตร9 วน ใหคาประสทธภาพการบ�าบด
น�าเสยสงสดทกคา
1.2ระยะเวลากกพกชลศาสตรทตางกน
มผลตอการเปลยนแปลงคา DO แตไมมผลตอ
การเปลยนแปลงคาpHโดยระยะเวลากกพกชลศาสตร
9วนใหคาเปลยนแปลงคาDOสงสด
1.3ระยะเวลากกพกชลศาสตรทตางกน
มผลตอประสทธภาพของการบ�าบดคาBOD,SS,TKN
และTPระหวางบอควบคมและบอทดลองทแตกตางกน
กลาวคอ ระบบทดลองจะมประสทธภาพบ�าบดคา
ดงกลาวสงกวาบอควบคม
วารสารวจยมข.(บศ.)11(3):ก.ค.-ก.ย.255456
2. การใช ต นธปฤาษร วมกบกกกลม
ในพนทชมน�าประดษฐสามารถน�ามาบ�าบดน�าเสยได
ซงสงเกตไดจากการทน�าเสยกอนเขาสระบบทดลอง
มคา BODอยในชวง 1.50-17.00mg/l คา SS
อยในชวง50.70-162.50mg/lคาTKNอยในชวง
1.50-2.80mg/lและคาTPอยในชวง0.29-0.44
mg/lซงคณภาพน�าเสยดงกลาวนนตนธปฤาษรวมกบ
กกกลมสามารถรองรบและน�ามาใชในการเจรญเตบโต
โดยสงเกตไดจากการเพมขนของจ�านวนใบรากและ
ขนาดล�าตนและเมอพจารณาถงคาคณภาพน�าหลงการ
ทดลองพบวามคาBOD,TKN,TPและSSลดลง
และอยในเกณฑมาตรฐานทก�าหนดไวและพชดงกลาว
สามารถเจรญเตบโตไดดในสภาวะpHของน�าเสยจาก
ชมชนดงกลาวและคณภาพน�าเมอผานระบบทดลอง
พบวามคาpHอยในเกณฑมาตรฐานทก�าหนดไว
3. ประสทธภาพการบ�าบดน�าเสยของ
บอทดลองทมการปลกพช มคาสงกวาบอควบคมท
ไมมการปลกพชในทกพารามเตอรทท�าการตรวจวด
ซงไดแก คาBOD,SS,TKNและTPนนแสดงให
เหนถง การใชตนธปฤาษรวม-กบกกกลม ในพนท
ชมน�าประดษฐมประสทธภาพในการบ�าบดน�าเสยได
ดกวาไมใชพช
จากผลการทดลองพบวา คา BOD ของ
น�าเสยเขาสระบบมคาไมเกนคามาตรฐานโดยมคาอย
ในชวง1.50-17.00mg/lคณภาพน�าทออกจากระบบ
พบวาในระยะเวลากกพกชลศาสตร3,6และ9วนนน
มคาเฉลยเทากบ1.15 ,0.71และ0.43mg/l ซงม
แนวโนมลดลงเมอระยะกกพกชลศาสตรเพมขนและ
เมอน�ามาเปรยบเทยบกบคามาตรฐานคณภาพน�าทง
พบวาน�าเสยเมอผานการทดลองโดยมระยะ เวลากก
พกชลศาสตร3,6และ9วนมคาเฉลยBODอยใน
เกณฑมาตรฐานดงกลาว ซงเกณฑมาตรฐานก�าหนด
คา BOD ไวไมเกน 30mg/l สอดคลองกบหลก
การก�าจดBODในบงประดษฐซงกลไกการก�าจดสาร
อนทรยทเปนของแขงจะตกตะกอนสวนสารอนทรย
ทละลายน�า จะถกยอยสลายโดยจลนทรยส�าหรบ
กระบวนการตกตะกอนของสารอนทรยทเปนของ
แขงสามารถเกดขนไดรวดเรวในบงประดษฐ และ
จะเกดขนไดขนอยกบความนงของน�าซงสอดคลองกบ
ผลการทดลองทพบวาเมอระยะเวลากกพกชลศาสตร
ทเพมขนจะท�าใหประสทธภาพการบ�าบด คา BOD
เพมขนดวยสวนขบวนการยอยสลายจลนทรยขนอย
กบอตราการเจรญเตบโตของจลนทรยในระบบและ
แหลงออกซเจนทใชในปฏกรยาการก�าจดของเสยโดย
จลนทรยซงสวนหนงไดมาจากการแพรของออกซเจน
จากบรรยากาศลงสผวน�าและปรมาณออกซเจนจะถก
ล�าเลยงผานไปยงรากของพชทงนBODในน�าเสยจะถก
บ�าบดโดยจลนทรยทใชออกซเจนบรเวณรอบๆตนพช
กอนทจะผานเขาสตนพชและเกดกระบวนการบ�าบด
โดยจลนทรยแบบไมใชออกซเจน (สถาบนเทคโนโลย
แหงเอเชย, 2547) แสดงใหเหนวา ระบบทดลอง
ดงกลาวมความสามารถในการลดคาBODได
จากการทดลองพบวาคาSSของน�าเสยท
เขาสระบบมคาคอนขางสง และคณภาพน�าเมอผาน
ระบบทดลองพบวามคาลดลงเมอระยะเวลากกพกชล
ศาสตรเพมมากขน โดยมคาเฉลยต�า เทากบ15.57,
10.84และ5.91mg/lเมอระยะเวลากกพกชลศาสตร
3, 6 และ 9 วนตามล�าดบ ซงเมอเปรยบเทยบกบ
คามาตรฐานซงก�าหนดคา SS ไวไมเกน 40mg/l
พบวาคาเฉลยของSSดงกลาวมคาต�ากวามาตรฐาน
สอดคลองกบผลการศกษาของ จตตมา (2545)
ศกษาเรองการบ�าบดน�าเสยโดยใชตนพทธรกษาใน
พนทชมน�าประดษฐพบวาระยะเวลากกพกชลศาสตร
7วนมประสทธภาพในการบ�าบดSSมคา74.19%
ซงสามารถสรปเบองตนไดวา ระบบทดลองดงกลาว
สามารถลดคาSSไดดงนนเพอใหคณภาพน�าทไดจาก
การทดลองอยในเกณฑมาตรฐานสามารถประยกต
ระบบทดลองนไปใชบ�าบดน�าเสยโดยใหน�าเสยผาน
กระบวนการบ�าบดขนตนกอน
คา TKN ของน�าทผานระบบการทดลอง
เมอระยะเวลากกพกชลศาสตรเพมขน จะมคาลดลง
โดยมคาเฉลยต�าสดเทากบ0.70mg/lทระยะกกพก
ชลศาสตร 9 วน ซงมคาต�ากวาเกณฑมาตรฐานท
ก�าหนดคา TKN ไวไมเกน35mg/l สอดคลองกบ
57KKU Res J (GS) 11 (3) : July - September 2011
ผลการศกษาของ(เพญชดา,2546)ซงศกษาบ�าบด
น�าเสยโดยใชตนเตยหอมตาลปตรฤาษและแวนแกว
ในบงประดษฐพบวาพชดงกลาวมประสทธภาพในการ
บ�าบดTKNเฉลย64.77%และ70%ตามล�าดบจงสรป
ไดวาระบบมความสามารถในการลดคาTKNลงได
คาTPของน�าเสยทผานระบบทดลองจะมคา
ลดลงเมอระยะกกพกชลศาสตรเพมขนโดยมคาเฉลย
เทากบ0.11mg/lเมอมระยะเวลากกพกชลศาสตร
ท9วนสอดคลองผลการศกษาของ(จตตมา,2545)
ซงพบวาประสทธภาพการTP โดยใชตนพทธรกษา
มคาสงสด75.53%ซงคาของTPมไดก�าหนดไวใน
คามาตรฐานน�าทงจากอาคารประเภทขดงกลาว
ขอเสนอแนะการน�าผลการวจยไปใช 1. ขอเสนอแนะทไดจากงานวจย
1.1 จากการทดลองพบวาประสทธภาพ
ในการบ�าบดน�าเสยมแนวโนมเพมขนเมอระยะเวลากก
พกชลศาสตรทเพมขนดงนนควรมการขยายชวงระยะ
เวลากกพกชลศาสตรเพมขนจากเดมเพอศกษาถงชวง
ระยะเวลาทเหมาะสมตอประสทธภาพการบ�าบดสงสด
1.2 จากการทดลองพบวาคา SS ของ
น�าเสยชมชนกอนบ�าบดมคาสงและมคาไมคอยสม�าเสมอ
เนองจากการทดลองเปนชวงฤดฝน(ในรอบการทดลอง
ท 2)ดงนน ควรท�าการทดลองในชวงฤดหรอระยะ
เวลาเดยวกน
1.3 จากการทดลองพบวาคาพารามเตอร
ตางๆระหวางบอทดลองและบอควบคมมประสทธภาพ
ใกลเคยงกนควรตรวจวเคราะหน�าอยางละเอยดกอน
และหลงเขาระบบและควบคมระบบในทกขนตอน
การทดลองอยางด
1.4 ควรท�าการศกษาเปรยบเทยบระดบ
ความลกของน�าทตางกน วามผลตอประสทธภาพ
ในการลดคาความสกปรกของน�าอยางไร
2. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป
2.1ควรท�าการศกษาวเคราะหดนและ
พชภายหลงการทดลอง เพอทราบถงการดดซบธาต
อาหารหรอสงสกปรกตางๆของน�าทใชทดลอง
2.2ควรทดลองการน�าน�าเสยหลงผาน
การบ�าบดไปใชประโยชนการเกษตรพรอมเกบขอมล
2.3กรณน� า เสยชมชนทมค าความ
สกปรกทสงมากควรมการบ�าบดขนตนกอน เพอลด
คาความสกปรกของน�า ทงนโดยใชระบบพนทชมน�า
ประดษฐเปนระบบเสรมในการบ�าบดน�าดงกลาวซงจะ
สงผลใหคณภาพน�าทไดมคาอยในเกณฑมาตรฐานยงขน
2.4ควรท�าการศกษาขดความสามารถ
สงสดของพชในการรองรบความสกปรกและสภาพ
ตางๆของน�าเชนขดความสามารถในการรองรบสารพษ
โลหะหนกตางๆ
2.5จากการทดลอง ปลกตนธปฤาษ
รวมกบกกกลมพบวาธปฤาษมการเจรญเตบโตและ
แตกหนอไดดกวากกกลมอยางชดเจน ซงการน�าไป
ประยกตใชในพนทควรใชธปฤาษในการบ�าบดน�าเสย
ชมชน
กตตกรรมประกาศ งานวจยนไดรบการสนบสนนจากอาจารย
คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม,
อาจารยคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยสาขาวชาเคม
มหาวทยาลยราชภฎกาญจนบร,เจาหนาทโรงพยาบาล
บานนา และเทศบาลต�าบลบานนา
เอกสารอางองกรมควบคมมลพษ.2547.แนวทางดานเทคนคและ
สาธตระบบบ�าบดแบบบงประดษฐ.:สถาบน
เทคโนโลยแหงเอเชย.
กรมควบคมมลพษ. 2545.น�าเสยชมชนและระบบ
บ�าบดน�าเสย.กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา
ลาดพราว.
กรมควบคมมลพษ. 2551. รายงานสถานการณ
คณภาพสงแวดลอมพ.ศ.2550.กรงเทพฯ:
โรงพมพวฑรยการปก.
กลมงานเวชศาสตร ร.พ.บานนา. 2551. รายงาน
ประเมนผลและตรวจสอบคณภาพน� า
เดอนธนวาคม.
วารสารวจยมข.(บศ.)11(3):ก.ค.-ก.ย.255458
กลมงานเวชศาสตร ร.พ.บานนา. 2552. รายงาน
ประเมนผลและตรวจสอบคณภาพน�าเดอน
มถนายน.
จตตมา เชอกล. 2545. การบ�าบดน�าเสยโดยใชตน
พทธรกษาในพนทชมน�าประดษฐ.วทยานพนธ
ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑตภาควชา
เทคโนโลยทเหมาะสมเพอการพฒนาทรพยากร
และสงแวดลอม.:บณฑตวทยาลยมหาวทยาลย
มหดล,
ชนดาปยสสพนธและพฒนาอนรกษพงศธร.2548.
การใชบงประดษฐแบบน�าไหลใตผวดนใน
การบ�าบดไนโตรเจนและฟอสฟอรสในน�าเสย
ชมชน. ภาควชาวทยาศาสตรสงแวดลอม:
มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.
เพญชดาปญญาวานชกล. 2546. การบ�าบดน�าเสย
โดยใช ต นเตย, ตาลปด และแว นแกว
ในบง ประดษฐ . วทยานพนธ ปรญญา
วศวกรรมศาสตรมหาบณฑตสาขาวศวกรรม
สงแวดลอม.ขอนแกน: บณฑตวทยาลย
มหาวทยาลยขอนแกน.
ยรรยงค อนทรมวงและคณะ.2546.การเสรมสราง
กระบวนการเรยนร ชมชนในการประเมน
ผลกระทบทางสขภาพจากมลพษทางน�า :
กรณศกษาแมน�านครนายก. สถาบนวจย
ระบบสาธารณสข.
ศวศา กานตวนชกร. 2538. การบ�าบดน�าเสยทาง
ชววทยา.:มหาวทยาลยเชยงใหม.
สชาดาศรเพญ. 2537. การคดเลอกสายพนธพชท
เหมาะสมเพอใชในการบ�าบดน�าเสยโดย
วธ “Grass filtration”. ในเอกสารประกอบ
การบรรยายหมายเลข 7 การประชมเชง
ปฏบตการโครงการศกษาวจยและพฒนา
ส งแวดล อมแหลมผกเบยอนเนองจาก
พระราชด�ารณโรงแรมรเจนทชะอ�าอ�าเภอ
ชะอ�าจงหวดเพชรบรวนท2-3พฤษภาคม
2537.หนา1-7.กรงเทพฯ:มหาวทยาลย
เกษตรศาสตร.
สชาดา ศรเพญ. 2542. พรรณไมน�า. ภาควชา
พฤกษศาสตรคณะวทยาศาสตร.กรงเทพฯ.:
มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.
สนธเดช จตวมลนมต. 2547.ประสทธภาพของบง
ประดษฐโดยใช ธปฤาษและพทธรกษา.
ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑตสาขาวชา
เทคโนโลยส งแวดล อม คณะพลงงาน
และวสด.กรงเทพฯ:มหาวทยาลยเทคโนโลย
พระจอมเกลาธนบร.สมพลเปรมปรามอมร
และศวศากานตวนชกร.2545.การเปรยบ
เทยบประสทธภาพการบ�าบดน�าเสยของพช
ตางชนดในระบบบงประดษฐแบบการไหล
ใตผวดนในแนวดง. วทยานพนธปรญญา
วศวกรรมศาสตรมหาบณฑต ภาควชา
วศวกรรมสงแวดลอม.:มหาวทยาลยเชยงใหม.
ส�านกนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและ
สงแวดลอม. 2551. รายงานสถานการณ
คณภาพสงแวดลอมพ.ศ.2550.กระทรวง
ทรพยากรธรรมชาตและส งแวดล อม.
พมพครงท 1. กรงเทพฯ : โรงพมพวฑรย
การปก.
อาทตยสมารกษและอธพงษภส�าเภา.2550.การบ�าบด
น�าเสยชมชนดวยบงประดษฐแบบน�าไหล
ใตดนทมการไหลตามแนวดง.ปรญญานพนธ
ปรญญาวศวกรรมศาสตรบณฑต สาขา
วศวกรรมโยธา:มหาวทยาลยมหาสารคาม.
Reed, SC., Middlebrooks, EJ., and Crites,
RW. 1988.Natural System forWaste
ManagementandTreatment.NewYork:
McGraw-HillInc,
U.S.EPA.1999.FreeWaterSurfaceWetlandfor
Wastewater Treatment. A Technology
Assesment.EPA832-8-99-002.