Characteristic of Cartoon in Thai Contemporary Art. - DSpace ...

1

การใชลกษณะการตนในศลปะรวมสมยไทย

โดย นายวศว กลบวเศษ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรศลปมหาบณฑต สาขาวชาทฤษฎศลป แผน ก แบบ ก 2 ระดบปรญญามหาบณฑต

ภาควชาทฤษฎศลป บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2561 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

2

การใชลกษณะการตนในศลปะรวมสมยไทย

โดย นายวศว กลบวเศษ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรศลปมหาบณฑต สาขาวชาทฤษฎศลป แผน ก แบบ ก 2 ระดบปรญญามหาบณฑต

ภาควชาทฤษฎศลป บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2561 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

3

CHARACTERISTIC OF CARTOON IN THAI CONTEMPORARY ART.

By

MR. Wit KLABVISAT

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for Master of Fine Arts (Art Theory)

Department of Art Theory Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2018 Copyright of Graduate School, Silpakorn University

4

หวขอ การใชลกษณะการตนในศลปะรวมสมยไทย โดย วศว กลบวเศษ สาขาวชา ทฤษฎศลป แผน ก แบบ ก 2 ระดบปรญญามหาบณฑต อาจารยทปรกษาหลก รองศาสตราจารย สธ คณาวชยานนท

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ไดรบพจารณาอนมตใหเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรศลปมหาบณฑต

คณบดบณฑตวทยาลย (รองศาสตราจารย ดร.จไรรตน นนทานช)

พจารณาเหนชอบโดย

ประธานกรรมการ (รองศาสตราจารย ดร. ชยยศ อษฎวรพนธ )

อาจารยทปรกษาหลก (รองศาสตราจารย สธ คณาวชยานนท )

ผทรงคณวฒภายนอก (รองศาสตราจารย กนจณา ด าโสภ )

ง

บทค ดยอ ภาษาไทย

57005216 : ทฤษฎศลป แผน ก แบบ ก 2 ระดบปรญญามหาบณฑต ค าส าคญ : การตน, ศลปะรวมสมยไทย

นาย วศว กลบวเศษ: การใชลกษณะการตนในศลปะรวมสมยไทย อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : รองศาสตราจารย สธ คณาวชยานนท

จากเดมทการตนนนถกจ าแนกใหเปนประยกตศลปและถกมองวาเปนศลปะระดบ

ลาง แตในเวลาปจจบนก าแพงทางคณคาระหวางวจตรศลปและการตนนนกไดเรมทจะทลายลงไปบาง โดยสงเกตไดจากการทมศลปนรวมสมยจ านวนมากทสรางสรรคผลงานในฐานะของวจตรศลปแตกลบมลกษณะของการตนปรากฏอย รวมทงในวงการศลปะรวมสมยไทยดวยเชนกน

วทยานพนธนจงมจดประสงคในการศกษาวจยเกยวกบวธน าลกษณะของการตนมาใชในผลงานศลปะรวมสมยไทย โดยก าหนดถงลกษณะของการตนเอาไวเปน 6 ประการ ไดแก การตนมลกษณะของศลปะรปลกษณ (Figurative Art), การตนมลกษณะของการเลาเรอง, การตนมลกษณะของการท าใหดเรยบงาย, การตนมลกษณะของการท าใหดเกนจรงหรอบดเบยว, การตนมลกษณะของการสอสารดวยอารมณขน และการตนมลกษณะของการใชภาษาถอยค า ซงผเขยนไดน าลกษณะของการตนทง 6 ประการมาเปนหลกเกณฑในการคดเลอกศลปนรวมสมยของไทยมาวเคราะห โดยไดคดเลอกศลปนมาทงหมด 7 ทานไดแก กฤษฎางค อนทะสอน, เกยรตอนนต เอยมจนทร , ทว รชนกร, ทวศก ด ศรทองด , พชรพล แตงรน , ล าพ กนเสนาะ และวสนต สทธเขตต บทความนจะแบงศลปนออกเปน 4 กลมดวยเกณฑทางเนอหา ไดแก กลมประเดนทางสงคม กลมประเดนทางเพศ กลมประเดนทางการเมอง และกลมประเดนทางศาสนา โดยจะอธบายวาในผลงานของศลปนแตละทานนนมวธการใชลกษณะของการตนเหลานนอยางไรบาง

จากการศกษาพบวาศลปนรวมสมยของไทยนนมวธการใชลกษณะการตนในรปแบบและปรมาณทแตกตางกน ท งนศลปะรปแบบนยงไดรบความนยมอยางแพรหลายในปจจบน ถงแมวารปแบบกบเนอหาจะดเขากนไดยากกตาม ปรากฏการณดงกลาวเปนขอบงชใหเหนไดวาปจจบนวงการศลปะรวมสมยไทยไดใหการยอมรบวาผลงานทมลกษณะของการตนปรากฏอยวาเปนผลวจตรศลปอยางชดเจน

จ

บทค ดยอ ภาษาองกฤษ

57005216 : Major (Art Theory) Keyword : Thai contemporary art, cartoon

MR. WIT KLABVISAT : CHARACTERISTIC OF CARTOON IN THAI CONTEMPORARY ART. THESIS ADVISOR : ASSOCIATE PROFESSOR SUTEE KUNAVICHAYANONT

In the past, cartoon was categorized as applied art and obviously considered as “low art” and inferior to fine art. In these days, the barrier between fine art and cartoon has been partially diminished as it can be seen that there are a lot of contemporary artists who create fine art that yet contains cartoon elements. Thai contemporary artists are also fall in the group.

This thesis aims to present the way cartoon is utilized in Thai contemporary art. It categorizes the aspects of cartoon into 6 aspects which are 1) cartoon containing elements of figurative art elements, 2) narrative cartoon, 3) visually simple cartoon, 4) surrealist cartoon, 5) comedic cartoon, and 6) cartoon focusing on language and text. The author applies these 6 aspects as criteria to choose Thai contemporary artists to analyze, consisting of 7 artists which are 1) Krissadank Intasorn, 2) Kiatanan Iamchan, 3) Tawee Rujaneekorn, 4) Thaweesak Srithongdee, 5) Patcharapol Tangruen, 6) Lampu Kansanoh and 7) Vasan Sitthiket. The article will categorize the artists into 4 groups based on contents which are 1) social issue group, 2) sexuality issue group, 3) political issue group and 4) religious issue group in which the author will describe what aspects of cartoon are contained on each work of art by each artist and how the aspects are utilized.

The study shows that Thai contemporary artists present them artworks with different forms and quantities of aspects of cartoon. Furthermore, these aspects are popular at the present time, although the forms and the contents of the work contradicts each other, indicating that in these days Thai contemporary art movement accepts works that contain elements of cartoon as fine art.

ฉ

กตตกรรมประกาศ

กตตกรรมประกาศ

ขาพเจาขอนอมกราบร าลกบญคณอนมหาศาลของบดาและมารดาของขาพเจา ทคอยมอบความรก อบรมเลยงดสงสอน ใหโอกาสและใหอภยขาพเจาเสมอมา ขาพเจาขอกราบขอบคณเหลาครบาอาจารยทกทานทประสทธประสาทวชาความรใหแกขาพเจาจนสามารถมวนนได บญคณของทานทงหลายเหลานลวนแตใหญหลวงตอขาพเจานก และไมมทางใดเลยทขาพเจาจะตอบแทนบญคณเหลานไดหมด

รองศาสตราจารย สธ คณาวชยานนท อาจารยทปรกษาวทยานพนธในครงนของขาพเจา ทคอยอบรมสงสอน ตกเตอนขาพเจาเมอเรมออกนอกลทางและถายทอดทกสรรพวทยาใหแกขาพเจาอยางไมหวงแหน รองศาสตราจารย ดร. ชยยศ อษฎวรพนธ และรองศาสตราจารย กนจณา ด าโสภ ทเสยสละเวลาอนมคามาตรวจสอบและใหค าแนะน าวทยานพนธของขาพเจาจนสมบรณ รวมท งคณาจารยในคณะจตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ ผเปนทเคารพรกทกทาน

ครอบครบ เพอนฝง และพนอง คณะจตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพทกทาน โดยเฉพาะรน 64 และปรญญาโท ทฤษฎศลปรน 9 สถาบนนเปรยบเสมอบานทอบอนตอขาพเจาเสมอมา

เพอนพองแหงบานผกตากอากาศ ส าหรบความเปนเพอนทอยรวมชายคาเดยวกน และรวมทกขรวมสขกบขาพเจามาตลอด 5 ป ชางเปนความทรงจ าทมคณคาและท าใหขาพเจาคดถงไดอยเสมอ

กลมสยามมส บรทลลซม (Siamese Brutalism) รวมทงวงดนตรทกวงทขาพเจาสงกดและเคยสงกดอย โดยเฉพาะเอกซทเบรด (Exirbird) และไบโอมอรฟก เอนกลฟเมนท (Biomorphic Engulfment) เพราะดนตรคอชวตของขาพเจาและเพอนรวมวงกเปรยบเสมอครอบครว

พลวชร เบยวไขมข มอกลอง เพอนรวมอดมการณ และเพอนตาย ทรวมทกขสข เขาใจและยอมรบในสงทขาพเจาเปนและท า

และสดทายขอขอบคณชตณฐ ชวยชพ บคคลอนเปนทรกของขาพเจาทคอยอยเคยงขาง มอบทกความรกและความเขาใจใหแกขาพเจามาเปนเวลานาน ขาพเจาน นรกเธอคนนตลอดมาและตลอดไป

วศว กลบวเศษ

ช

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ............................................................................................................................ ง

บทคดยอภาษาองกฤษ ...................................................................................................................... จ

กตตกรรมประกาศ ............................................................................................................................ ฉ

สารบญ ............................................................................................................................................. ช

สารบญภาพ ...................................................................................................................................... ฐ

บทท 1 บทน า ................................................................................................................................... 1

ความเปนมาและความส าคญของปญหา ....................................................................................... 1

วตถประสงคของการศกษา ........................................................................................................... 6

ขอบเขตการศกษา ......................................................................................................................... 7

ขนตอนของการศกษา ................................................................................................................... 7

วธการศกษา .................................................................................................................................. 8

บทท 2 ความเปนมาของการตนและการใชลกษณะการตนในศลปะรวมสมย .................................. 9

2.1 นยามและการใหความหมายของการตน ................................................................................. 9

2.1.1 การใหความหมายโดยพจนานกรม ............................................................................... 9

2.1.2 การใหความหมายจากนกวชาการและผเชยวชาญ ...................................................... 13

2.1.3 ค าทมความหมายคลายคลงกบการตน ........................................................................ 16

2.1.3.1 Comic (คอมคส) ............................................................................................ 16

2.1.3.2 Caricature (ภาพลอ) ...................................................................................... 21

2.1.3.3 Illustration (ภาพประกอบ) ............................................................................ 23

2.2 ประเภทของการตน............................................................................................................... 25

2.2.1. เกณฑทางเนอหา ........................................................................................................ 25

ซ

2.2.2 เกณฑทางรปแบบ ....................................................................................................... 30

2.3 ประวตของการตน ................................................................................................................ 32

2.3.1 ประวตการตนยโรป .................................................................................................... 39

2.3.2 ประวตการตนอเมรกา................................................................................................. 43

2.3.3 ประวตการตนญปน .................................................................................................... 50

2.3.4 ประวตการตนไทย ...................................................................................................... 58

2.4 ลกษณะของการตน ............................................................................................................... 67

2.4.1 การตนมลกษณะของศลปะรปลกษณ (Figurative Art)............................................... 68

2.4.2 การตนมลกษณะของการเลาเรอง ............................................................................... 69

2.4.2.1 ทฤษฎการสอสารและการรบร....................................................................... 73

2.4.3 การตนมลกษณะของการใหดเรยบงาย ....................................................................... 75

2.4.4 การตนมลกษณะของการท าใหดเกนจรงหรอบดเบยว (Exaggerated and Distorted) . 76

2.4.5 การตนมลกษณะของการสอสารดวยอารมณขน ......................................................... 77

2.4.5.1 ทฤษฎอารมณขน (Theory of Humor) ........................................................... 77

2.4.5.2 ทฤษฎการลอเลยน ......................................................................................... 87

2.4.6 การตนมลกษณะของการใชภาษาถอยค า (Verbal Language) ..................................... 89

2.5 การน าลกษณะของการตนมาใชในศลปะรวมสมย ............................................................... 94

2.5.1 ลทธศลปะทมการใชลกษณะของการตน .................................................................... 96

2.5.1.1 ปอบอารต ...................................................................................................... 97

2.5.2.2 แอพโพรพรเอชน อารต ............................................................................... 100

2.5.2 ศลปนทใชลกษณะของการตนในศลปะรวมสมย ..................................................... 103

2.5.2.1 รอย ลชเตนสไตน (Roy Lichenstain) ......................................................... 103

2.5.2.2 คธ แฮรง (Keith Haring) .............................................................................. 105

2.5.2.3 ทาคาช มราคาม (Murakami Takashi) ......................................................... 107

ฌ

บทท 3 ศลปนไทยทใชการตนในการสรางสรรคศลปะรวมสมย .................................................. 112

3.1 กฤษฎางค อนทะสอน ......................................................................................................... 113

3.2 เกยรตอนนต เอยมจนทร ..................................................................................................... 121

3.3 ทว รชนกร .......................................................................................................................... 128

3.4 ทวศกด ศรทองด ................................................................................................................. 137

3.5 พชรพล แตงรน ................................................................................................................... 149

3.6 ล าพ กนเสนาะ ................................................................................................................... 154

3.7 วสนต สทธเขตต ................................................................................................................. 161

บทท 4 การใชลกษณะการตนในผลงานศลปะรวมสมยไทย ........................................................ 182

4.1 กลมประเดนทางสงคม ....................................................................................................... 185

4.1.1 เกยรตอนนต เอยมจนทร .......................................................................................... 187

1) ลกษณะของศลปะรปลกษณ (Figurative Art) ..................................................... 188

2) ลกษณะของการเลาเรอง ...................................................................................... 189

3) ลกษณะของการท าใหดเรยบงาย ......................................................................... 195

4) ลกษณะของการท าใหเกนจรงหรอบดเบยว ........................................................ 199

5) ลกษณะของการสอสารดวยอารมณขน ............................................................... 202

ประเดนทางสงคมทปรากฏในผลงานของเกยรตอนนต .......................................... 206

4.1.2 ทวศกด ศรทองด ....................................................................................................... 208




4) ลกษณะของการท าใหดเกนจรงหรอบดเบยว ...................................................... 217


ประเดนทางสงคมทปรากฏในผลงานของทวศกด ................................................... 224

ญ

4.1.3 พชรพล แตงรน ......................................................................................................... 225





ประเดนทางสงคมทปรากฏในผลงานของพชรพล .................................................. 237

4.1.4 ล าพ กนเสนาะ .......................................................................................................... 238





ประเดนทางสงคมทปรากฏในผลงานของล าพ ........................................................ 250

ศลปนทานอนทมการใชลกษณะของการตนสอสารประเดนทางสงคม ............................. 252

อมรนทร บพศร ....................................................................................................... 252

4.2 กลมประเดนทางเพศ ........................................................................................................... 256

4.2.1 กฤษฎางค อนทะสอน ............................................................................................... 257

1) ลกษณะของศลปะรปลกษณ ............................................................................... 258





ประเดนทางเพศทปรากฏในผลงานของกฤษฏางค .................................................. 278

ศลปนทานอนทมการใชลกษณะของการตนสอสารประเดนทางเพศ ................................ 279

อญชล อารยะพงศพาณชย ....................................................................................... 279

ฎ

4.3 กลมประเดนทางการเมอง ................................................................................................... 282

4.3.1 วสนต สทธเขตต ....................................................................................................... 284






6) ลกษณะของการใชภาษาถอยค า .......................................................................... 298

ประเดนทางการเมองทปรากฏในผลงานของวสนต ................................................ 301

4.4 กลมประเดนทางศาสนา ...................................................................................................... 302

4.4.1 ทว รชนกร ................................................................................................................ 304





ประเดนทางการศาสนาทปรากฏในผลงานของทว .................................................. 318

บทท 5 สรป .................................................................................................................................. 319

5.1 ลกษณะของการตนทปรากฏในผลงานศลปะรวมสมยไทย ................................................ 319

5.1.1 ลกษณะของศลปะรปลกษณ ..................................................................................... 319

5.1.2 ลกษณะของการเลาเรอง ........................................................................................... 321

5.1.3 ลกษณะของการท าใหดเรยบงาย ............................................................................... 322

5.1.4 ลกษณะของการท าใหดเกนจรงหรอบดเบยว............................................................ 324

5.1.5 ลกษณะของการสอสารดวยอารมณขน..................................................................... 325

5.1.6 ลกษณะของการสอสารดวยภาษาถอยค า .................................................................. 326

ฏ

5.2 อทธพลทางลกษณะของการตนทมตอศลปะรวมสมย ........................................................ 327

5.2.1 กลมศลปนทไดรบอทธพลจากทางลกษณะมาจากการตนโดยตรง ........................... 327

5.2.2 กลมศลปนทไดรบอทธพลจากทางลกษณะมาจากการตนโดยออม .......................... 327

5.2.3 กลมศลปนทไมไดรบอทธพลจากทางลกษณะมาจากการตน ................................... 327

5.3 สรป .................................................................................................................................... 328

รายการอางอง ................................................................................................................................ 330

ประวตผเขยน ................................................................................................................................ 337

ฐ

สารบญภาพ

หนา ภาพท 1 ภาพการตนลอเลยนชารล ดารวน วาววฒนาการมาจากลง ................................................. 12

ภาพท 2 ภาพการตน (ภาพราง) ของราฟาเอล ชอ Entombment of Christ ในยคเรนาซองส ............ 14

ภาพท 3 นตยสารพนช (Punch) ป ค.ศ. 1843 ................................................................................... 15

ภาพท 4 ผลงานภาพวาดของเดก ซงมความเปนการตนโดยธรรมชาต ............................................. 16

ภาพท 5 ภาพทอธบายถงการทน ามวนฟลมภาพยนตรนนมลกษณะเปนคอมคสทเดนเรองชามาก . 18

ภาพท 6 ภาพ Bayeux tapestry พรมผนยาวทใชการเลาเรองดวยภาพทตอเนองกน ......................... 19

ภาพท 7 บนทกภาพยาว แปดกวางเลบเสอ ทมลกษณะการเลาเรองคลายคอมคส ........................... 19

ภาพท 8 ผลงานภาพพมพแกะไมของลน วอรด ซงมเรองราวทเชอมตอกน .................................... 20

ภาพท 9 ภาพผลงานชด A Week of Kindness ของแมกซ เอรนส ซงแตละภาพมความตอเนองกน 20

ภาพท 10 ภาพลอนายทหารทานหนงกบพระเยซทปรากฏฝาผนงคายทหารโรมน .......................... 22

ภาพท 11 ภาพประกอบ เปนเครองมอในการสอสารอยางหนง ....................................................... 24

ภาพท 12 ภาพตวอยางของการตนนทาน ทมหลากหลายรปแบบ .................................................... 25

ภาพท 13 ภาพตวอยางของการตนขบขน ......................................................................................... 26

ภาพท 14 ภาพตวอยางการตนลอสงคม ........................................................................................... 27

ภาพท 15 ภาพตวอยางการตนการเมอง ............................................................................................ 27

ภาพท 16 ภาพตวอยางของการตนครอบครว ................................................................................... 28

ภาพท 17 ภาพตวอยางการตนผจญภย ............................................................................................. 29

ภาพท 18 ภาพตวอยางการตนเพอการศกษา .................................................................................... 29

ภาพท 19 ภาพการตนเรองสนชด บรอ! นากลวกไมบอก ซงเขยนเปนเรองสนจบในตอน .............. 30

ภาพท 20 ภาพการตน One Piece ซงตพมพเปนเลมตอกน .............................................................. 31

ภาพท 21 ภาพของภาพยนตรการตนเรอง Despicable Me ............................................................... 32

ฑ

ภาพท 22 ภาพเขยนจากถ า ลาสโกซ (Lascaux) ............................................................................... 33

ภาพท 23 ภาพเขยนในถ าผหวโต จงหวดกระบ ............................................................................... 34

ภาพท 24 ภาพแสดงการประหารลอรดวลเลยม รสเซล ณ กรงลอนดอน ป ค.ศ. 1683 .................... 35

ภาพท 25 ภาพพมพ A Rake's Progress ของวลเลยม โฮการท ......................................................... 36

ภาพท 26 ภาพ john bull's process ของเจมส กลเรย ทสะทอนเรองราวของทหารผานศก ............... 37

ภาพท 27 ภาพลอเลยนราชส านกพระเจาจอรจท 4 ของจอรจ ครกแชงค ......................................... 38

ภาพท 28 ภาพ Shadow and Substance การตนลอเลยนจากนตยสาร พนช (Punch) ........................ 39

ภาพท 29 ภาพการตนเรอง Ally Sloper’s Half Holiday ในป ค.ศ.1873 .......................................... 40

ภาพท 30 ภาพการตนเรอง Dennis the Menace ............................................................................... 40

ภาพท 31 ภาพการตนเรอง แตงแตงผจญภย .................................................................................... 41

ภาพท 32 ภาพการตนเรองจด เดรดด (Judge Dredd) ทมเนอหาทรนแรงมาก ................................. 42

ภาพท 33 ตวการตน ซเปอรแมน ถกตพมพครงแรกในหนงสอ Action Comics ป ค.ศ. 1938 ......... 43

ภาพท 34 ภาพการตน อะเมซซงสไปเดอรแมน เปนการตนสรางชอใหกบมารเวล คอมกส ............ 44

ภาพท 35 ภาพลายเสนทน าไปใชสรางอะนเมชนเรอง เกอรต เดอะ ไดโนซอร ............................... 46

ภาพท 36 ภาพตวการตน มคก เมาส ทปรากฏในการตนเรอง Streamboat Willie ............................ 47

ภาพท 37 ภาพการตนเรอง Crusader Rabbit ทออกฉายในป ค.ศ. 1952 .......................................... 48

ภาพท 38 ภาพการตนเรอง สคป ด (Scooby Doo) ........................................................................... 49

ภาพท 39 ภาพการตนเรอง บวส แอนด บทเฮด (Beavis and Butthead) ........................................... 50

ภาพท 40 ภาพอกโยะหรอภาพพมพแกะไมของญปนในชวงราวครสตศตวรรษท 17 ถง 20 ........... 51

ภาพท 41 ภาพการตนเรอง เจาหนปรมาณ (Astroboy) ของเทะซกะ โอซาม ................................... 52

ภาพท 42 ภาพเปรยบเทยบระหวางการตนเรอง คมบา เดอะ ไวท ไลออน และ เดอะ ไลออน คง ... 53

ภาพท 43 ภาพการตนเรอง ดอกเตอรสลมกบหนนอยอาราเล .......................................................... 54

ภาพท 44 การตนเรอง วช(Wish) ..................................................................................................... 55

ภาพท 45 ภาพการตนเรอง หนากากเสอ (Tiger Mask) .................................................................... 57

ฒ

ภาพท 46 ภาพเขยนฝพระหตถของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว .................................. 58

ภาพท 47 ภาพตวการตน ขนหมน ซงดดแปลงมาจาก ปอบอาย ...................................................... 59

ภาพท 48 ภาพการตนลอการเมองของประยร จรรยาวงษ ................................................................ 60

ภาพท 49 ภาพหนาปกการตนเรอง อศวนสายฟา ทเขยนโดย วรกล ทองนอย (พ.บางพล) .............. 61

ภาพท 50 ภาพหนาปกการตนเรอง อศวนสยาม ............................................................................... 62

ภาพท 51 ภาพของการตนเลมละบาท ซงคณภาพและราคาไมสงนก .............................................. 64

ภาพท 52 ภาพการตนเรอง มดท 13 ซงถกตพมพในนตยสารบม ..................................................... 65

ภาพท 53 การตนเรอง โจ นกสบหวปลาหมกคนนแหละ ซงตพมพในนตยสาร Katch ................... 66

ภาพท 54 ภาพวธการเลาเรองแบบชวงเวลาสชวงเวลา ..................................................................... 70

ภาพท 55 วธการเลาเรองแบบการกระท าสการกระท า ..................................................................... 70

ภาพท 56 ภาพวธการเลาเรองแบบการกระท าสการกระท า .............................................................. 71

ภาพท 57 ภาพวธการเลาเรองฉากสฉาก ทแสดงใหเหนถงการเปลยนของเวลา ............................... 71

ภาพท 58 ภาพวธการเลาเรองแบบแงมมสแงมม ในขณะชวงเวลาเดยวกน...................................... 72

ภาพท 59 ภาพวธการเลาเรองแบบไรความสมพนธ ......................................................................... 72

ภาพท 60 ภาพกระบวนการสอสาร S - M - C - R ............................................................................ 74

ภาพท 61 ภาพแสดงล าดบขนการท าใหเรยบงายของการตน ........................................................... 75

ภาพท 62 แผนภาพแสดงขอบเขตของศพทภาพ ของสกอตต แมคคลาวด ....................................... 76

ภาพท 63 ภาพทแสดงออกวามนษยมกมอารมณขนกบความผดปกตของคนอน ............................. 79

ภาพท 64 ภาพทมลกษณะของทฤษฎผดฝาผดตว ............................................................................ 81

ภาพท 65 ภาพการตนทมการใชหลกการ เงอนง า (Hidden Element) .............................................. 82

ภาพท 66 ภาพการตนทมการใชหลกการ ค านอย (Understatement) ............................................... 82

ภาพท 67 ภาพการตนทมการใชหลกการ ผนผวน (The Reverse) ................................................... 83

ภาพท 68 ภาพการตนทมการใชหลกการ ใหญ-เลก (Huge and Tiny) ............................................. 83

ภาพท 69 ภาพการตนทมการใชหลกการ ใหม-เกา (Antique and Modern) ..................................... 84

ณ

ภาพท 70 ภาพการตนทมการใชหลกการ ภาษาในวงการ (Shop Talking) ....................................... 84

ภาพท 71 ภาพการตนทมการใชหลกการ พฤตกรรม-ธรรมเนยม (Habits and Customs) ................ 85

ภาพท 72 ภาพการตนทมการใชหลกการ ตบทายทเดด (Surprise Ending Caption) ........................ 85

ภาพท 73 ภาพทมลกษณะของทฤษฎปลดปลอย ............................................................................. 86

ภาพท 74 ภาพการตนทมการใชตวอกษรบรรยายพด ...................................................................... 90

ภาพท 75 ภาพการตนทมการใชค าเลยนเสยง (Onomatopoeia) ....................................................... 90

ภาพท 76 ภาพการผสมค าใหความหมายเฉพาะ ............................................................................... 91

ภาพท 77 ภาพการผสมผสานภาพกบความหมายเฉพาะ .................................................................. 91

ภาพท 78 ภาพแสดงการใชค าและภาพแบบผสมผสาน ................................................................... 92

ภาพท 79 ภาพแสดง การผสมผสานแบบเตมเขาไป ........................................................................ 92

ภาพท 80 ภาพแสดงการผสมผสานแบบคขนาน ............................................................................. 93

ภาพท 81 ภาพแสดงการผสมผสานแบบตดตอ ................................................................................ 93

ภาพท 82 ภาพการผสมผสานแบบพงพาอาศยกน ............................................................................ 94

ภาพท 83 ภาพผลงานของ รชารด แฮมลตน ทถกมองวาเปนผลงานปอบอารตภาพแรก ................. 98

ภาพท 84 ภาพผลงาน Campbell’s Soup Can ของ แอนด วอรฮอล ............................................... 100

ภาพท 85 ภาพผลงาน L.H.O.O.Q ของ มารเชล ดชองป ................................................................ 101

ภาพท 86 ภาพผลงาน Drowning Girl ทมการหยบยมภาพคอมคสมาสรางเปนผลงานจตรกรรม .. 102

ภาพท 87 ภาพผลงาน Takka Takka ของ รอย ลชเตนสไตน ......................................................... 104

ภาพท 88 ภาพผลงาน M-May be ของ รอย ลชเตนสไตน ............................................................. 105

ภาพท 89 ภาพผลงาน Radiant Baby คธ แฮรง .............................................................................. 106

ภาพท 90 ภาพผลงานเกยวกบการตอตานโรคเอดสของคธ แฮรง .................................................. 107

ภาพท 91 ภาพผลงาน HIROPON และ My Lonesome Cowboy ของ ทาคาช มราคาม ................ 108

ภาพท 92 ภาพผลงาน Tongari - Kun ของ ทาคาช มราคาม ........................................................... 109

ภาพท 93 ภาพชอ นางระบ าหลงมาน ของกฤษฎางค อนทะสอน .................................................. 115

ด

ภาพท 94 ภาพผลงาน ก าเนดเอองนาง (The Origin) กฤษฎางค อนทะสอน ................................. 117

ภาพท 95 ภาพผลงานของกฤษฎางคในนทรรศการ Burnt petal .................................................... 119

ภาพท 96 ภาพผลงานของกฤษฎางคในนทรรศการ Welcome to Opal's World ............................ 120

ภาพท 97 ภาพเปรยบเทยบตวละครทง 2 กลมในผลงานของเกยรตอนนต .................................... 123

ภาพท 98 ภาพผลงาน แกงค Bad ของเกยรตอนนต เอยมจนทร .................................................... 123

ภาพท 99 ภาพผลงาน สภาวการณอนลอแหลม ของเกยรตอนนต เอยมจนทร .............................. 124

ภาพท 100 ภาพผลงาน Recent Past, Coming Future ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ...................... 125

ภาพท 101 ภาพผลงาน Bone Boy ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ................................................... 126

ภาพท 102 ภาพผลงานของเกยรตอนนตในนทรรศการ Narrative of Giant .................................. 127

ภาพท 103 ภาพผลงาน ตนไม ในป พ.ศ. 2507 ของทว รชนกร .................................................... 129

ภาพท 104 ภาพผลงาน องคประกอบสขาว/10 ในป พ.ศ. 2507 ของทว รชนกร .......................... 130

ภาพท 105 ภาพผลงาน เดกสาวชนบท ของทว รชนกร ................................................................. 132

ภาพท 106 ภาพผลงานของ สนคาสงออก ของทว รชนกร ............................................................ 133

ภาพท 107 ภาพผลงาน ขนมหวานขายดทพทยา ของทว รชนกร .................................................. 134

ภาพท 108 ภาพหนาปกสจบตรนทรรศการ การแสดงศลปกรรมของ ทว รชนกร ......................... 135

ภาพท 109 ภาพผลงาน เปรตปากอยบนหว ของทว รชนกร .......................................................... 136

ภาพท 110 ภาพสมดบนทกภาพรางของทวศกด ศรทองด ............................................................. 138

ภาพท 111 ภาพผลงาน LOVE ของทวศกด ศรทองด .................................................................... 139

ภาพท 112 ภาพผลงาน MY FAMILY ของทวศกด ศรทองด ........................................................ 140

ภาพท 113 ภาพผลงาน MY WORLD ในนทรรศการ DRIVE MY CAR ของทวศกด ศรทองด ... 141

ภาพท 114 ภาพผลงาน THE POWER OF LOVE ในนทรรศการ HERO ..................................... 142

ภาพท 115 ภาพผลงานประตมากรรม ดอลลาร ของทวศกด ศรทองด ........................................... 145

ภาพท 116 ภาพผลงานในนทรรศการ HAPPYLAND ของทวศกด ศรทองด ................................ 145

ภาพท 117 ภาพผลงาน อนาโตม ของทวศกด ศรทองด ................................................................. 146

ต

ภาพท 118 ภาพผลงานในนทรรศการ Mokutan คนขายถาน ของทวศกด ศรทองด ..................... 148

ภาพท 119 ภาพผลงานของพชรพล แตงรน ทมการลอเลยนกบสถานทซงจดแสดงอย ................. 150

ภาพท 120 ภาพตวอยางภาพรางผลงานของพชรพล แตงรน ......................................................... 151

ภาพท 121 ภาพผลงานของพชรพล แตงรน ในนทรรศการ ALIVE .............................................. 152

ภาพท 122 ภาพผลงาน ปากด า ๆจะไวใจไดกา ของล าพ กนเสนาะ .............................................. 155

ภาพท 123 ภาพผลงาน บบใหยาย ของล าพ กนเสนาะ .................................................................. 156

ภาพท 124 ภาพผลงาน เมอเราหมนรอบตวเอง (Sprin Around) ของล าพ กนเสนาะ ..................... 157

ภาพท 125 ภาพผลงาน พวาน าแหงใหฝนแลงเสยยงดกวา ของล าพ กนเสนาะ ............................. 158

ภาพท 126 ภาพผลงาน ฉนหวง ฉนหวง… ฉนมาทวงของฉนคน ของล าพ กนเสนาะ .................. 159

ภาพท 127 ภาพผลงาน นาเละอะ!, (My beloved body) ของล าพ กนเสนาะ.................................. 160

ภาพท 128 ภาพผลงาน คนงานโรงเหลา ของวสนต สทธเขตต ..................................................... 163

ภาพท 129 ภาพผลงานในชด นรยกถา (บาปเปนพระทศล) ของวสนต สทธเขตต ........................ 168

ภาพท 130 ภาพผลงาน พชพษ ในนทรรศการ ธรรมชาตตาย ........................................................ 170

ภาพท 131 ภาพผลงาน Van Gogh ในนทรรศการเราตางกมาทางเดยวกน .................................... 171

ภาพท 132 ภาพผลงาน ทกขเพราะอยากครองโลก ในนทรรศการทกขาสารพน ........................... 172

ภาพท 133 ภาพสอในการหาเสยงของพรรคศลปนโดยวสนต สทธเขตต ...................................... 173

ภาพท 134 ภาพผลงานของวสนต สทธเขตตทแสดงในนทรรศการ 10 ฉากชวการเมองไทย ........ 175

ภาพท 135 ภาพผลงานของวสนต สทธเขตต ทแสดงในนทรรศการ Life is Fragile ..................... 176

ภาพท 136 ภาพผลงาน หนงตะลง ของวสนต สทธเขตต .............................................................. 178

ภาพท 137 ภาพผลงาน Sex Bomb 24 hrs ของวสนต สทธเขตต ................................................... 178

ภาพท 138 ภาพผลงานของวสนต สทธเขตตทแสดงในนทรรศการ ฉนคอเธอ ............................. 179

ภาพท 139 ภาพผลงาน เพลงชอกดขแหงทองทง ของ ไพศาล ธรพงศวษณพร ............................. 186

ภาพท 140 ภาพผลงานของเกยรตอนนตนนมลกษณะของศลปะรปลกษณอยางชดเจน ................ 188

ภาพท 141 ภาพผลงาน ความหวงของแมบานบก C ของเกยรตอนนต .......................................... 189

ถ

ภาพท 142 ภาพผลงาน ทงตน...ทงดอก (Eat It Up) ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ........................ 190

ภาพท 143 ภาพผลงาน สภาวการณอนลอแหลม ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ............................ 192

ภาพท 144 ภาพผลงาน ชวต..แสนจะสบาย ของเกยรตอนนต เอยมจนทร .................................... 195

ภาพท 145 ภาพผลงาน เมอกอนนนฉนยงจ าได ของเกยรตอนนต เอยมจนทร .............................. 197

ภาพท 146 ภาพผลงาน ครอบครวไขตน ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ......................................... 198

ภาพท 147 ภาพผลงาน Secret of Thai Bank Girl ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ........................... 200

ภาพท 148 ภาพผลงาน The way to NY ของเกยรตอนนต เอยมจนทร .......................................... 201

ภาพท 149 ภาพผลงาน เหมยวไมรรอน ของเกยรตอนนต เอยมจนทร .......................................... 203

ภาพท 150 ภาพผลงาน Son of Espresso ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ......................................... 204

ภาพท 151 ภาพผลงาน บทสมภาษณ ผน าแหงแสงสวาง ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ................ 205

ภาพท 152 ภาพผลงานของทวศกดมกจะสอดแทรกเรองราวของวฒนธรรมประชานยม .............. 208

ภาพท 153 ภาพผลงาน My Family ของทวศกด ศรทองด ............................................................. 209

ภาพท 154 ภาพผลงาน Sperm ของทวศกด ศรทองด .................................................................... 211

ภาพท 155 ภาพผลงาน The Power of Love ของทวศกด ศรทองด ................................................ 212

ภาพท 156 ภาพผลงาน Dr. Mil ของทวศกด ศรทองด ................................................................... 214

ภาพท 157 ภาพผลงาน Jang ของทวศกด ศรทองด ........................................................................ 215

ภาพท 158 ภาพผลงาน นางระบ า (Dancing Girl) ของทวศกด ศรทองด ....................................... 216

ภาพท 159 ภาพผลงาน Organ ของทวศกด ศรทองด ..................................................................... 218

ภาพท 160 ภาพผลงาน Believe in love ของทวศกด ศรทองด ....................................................... 219

ภาพท 161 ภาพผลงาน Water from her mouth ของทวศกด ศรทองด ........................................... 221

ภาพท 162 ภาพผลงาน She ของทวศกด ศรทองด ......................................................................... 222

ภาพท 163 ภาพผลงาน Boota ของทวศกด ศรทองด ..................................................................... 223

ภาพท 164 ภาพผลงานของพชรพลทมลกษณะของศลปะรปลกษณอยางชดเจน .......................... 227

ภาพท 165 ภาพผลงาน Liars gonna lie ของพชรพล แตงรน........................................................ 228

ท

ภาพท 166 ภาพผลงาน I can't eat Plastic bottle ของพชรพล แตงรน ............................................ 230

ภาพท 167 ภาพผลงาน Peace For Bangkok ของพชรพล แตงรน ................................................. 231

ภาพท 168 ภาพผลงาน As easy like this??? ของพชรพล ............................................................. 232

ภาพท 169 ภาพผลงาน Fresh caught bottles..ของพชรพล แตงรน ................................................ 233

ภาพท 170 ภาพ ผลงานไมทราบชอ ของพชรพล แตงรน .............................................................. 235

ภาพท 171 ภาพ Ride on Gurny’s pitta ของพชรพล แตงรน ......................................................... 236

ภาพท 172 ภาพรปแบบผลงานล าพทผสมผสานระหวางความเหมอนจรงและเกนจรง ................. 239

ภาพท 173 ภาพผลงาน น าตาปาแปน (Tears of Aunty) ของล าพ กนเสนาะ ................................. 240

ภาพท 174 ภาพผลงาน มาเคารพศพ (Funeral Condolences) ของล าพ กนเสนาะ ......................... 242

ภาพท 175 ภาพผลงาน ครอบครวโมบ (Moby’s Family) ของล าพ กนเสนาะ ............................. 244

ภาพท 176 ภาพผลงาน หยาดเยม (Juicy) ของล าพ กนเสนาะ ........................................................ 245

ภาพท 177 ภาพผลงาน เกาะใหแนนๆหนอยนะนองนะ ของล าพ กนเสนาะ ................................. 247

ภาพท 178 ภาพผลงาน อยด ๆ กอยากรองไห ของล าพ กนเสนาะ ................................................. 249

ภาพท 179 ภาพผลงานของอมรนทร บพศร ทมลกษณของศลปะรปลกษณอยางชดเจน............... 252

ภาพท 180 ภาพผลงาน พนลานฟอลโลเวอร ของ อมรนทร บพศร ............................................... 253

ภาพท 181 ภาพผลงาน Bloomong No.7 ของ อมรนทร บพศร...................................................... 254

ภาพท 182 ภาพผลงาน Mirror No.4 ของอมรนทร บพศร ............................................................. 255

ภาพท 183 ภาพผลงานศลปะเกยวกบประเดนทางเพศของ ไมเคล เชาวนาศย ............................... 256

ภาพท 184 ภาพผลงานของกฤษฎางคทปรากฏลกษณะของศลปะรปลกษณอยางชดเจน .............. 258

ภาพท 185 ภาพผลงาน ขาเจาแมสาวคาวบอย ของกฤษฎางค อนทะสอน ..................................... 259

ภาพท 186 ภาพผลงาน มวนขนาด (Freaking fun) กฤษฎางค อนทะสอน ..................................... 261

ภาพท 187 ภาพผลงาน Forbidden bite (กดสวาท) ของกฤษฎางค อนทะสอน .............................. 263

ภาพท 188 ภาพผลงาน The wrecker ของกฤษฎางค อนทะสอน .................................................. 266

ภาพท 189 ภาพผลงาน The Ride (again) ของกฤษฎางค อนทะสอน ............................................ 268

ธ

ภาพท 190 ภาพผลงานการตนสยองขวญของจนจ อโตะ (Junji Ito) .............................................. 269

ภาพท 191 ภาพเปรยบเทยบถงอทธพลของจนจ ทมตอกฤษฎางค ................................................. 270

ภาพท 192 ภาพ Passion 06 (Ourselves) ของกฤษฎางค อนทะสอน ............................................. 271

ภาพท 193 ภาพ Passion 07 (centipede01) ของกฤษฎางค อนทะสอน .......................................... 272

ภาพท 194 ภาพผลงาน #Selfifif ie ของกฤษฎางค อนทะสอน ...................................................... 274

ภาพท 195 ภาพผลงาน I am your father ของกฤษฎางค อนทะสอน ............................................. 275

ภาพท 196 ภาพผลงาน Superman, it’s not easy ของกฤษฎางค อนทะสอน ................................. 277

ภาพท 197 ภาพผลงานของอญชลทมลกษณะของศลปะรปลกษณอยางชดเจน............................. 280

ภาพท 198 ภาพผลงาน ใจเดยว ของ อญชล อารยะพงศพาณชย .................................................... 281

ภาพท 199 ภาพผลงาน นกฆา ของ อญชล อารยะพงศพาณชย ...................................................... 282

ภาพท 200 ภาพผลงาน กรงเทพ 2500 ของสมโภชน อปอนทร ซงเปนศลปะเกยวกบการเมอง .... 283

ภาพท 201 ภาพผลงาน Sitting on the Mountain Watching Dogs Fighting ของวสนต สทธเขตต 285

ภาพท 202 ภาพผลงาน ตายเพอประชาธปไตย 2535 ของวสนต สทธเขตต ................................... 286

ภาพท 203 ภาพผลงาน หมารบใชวนน ของวสนต สทธเขตต ....................................................... 287

ภาพท 204 ภาพผลงาน Freedom in Cage ของวสนต สทธเขตต ................................................... 289

ภาพท 205 ภาพผลงาน บาปจดตงชาวบานใหชงชงแตกหก เพอปกครองครอบง าโกยเอาผลประโยชนโดยงาย เขายอมถกนายนรยบาล ใชเลอยตดคอ ใชหลาวทะลวงทวารหนงจนตาย ของวสนต สทธเขตต ............................................................................................................................ 291

ภาพท 206 ภาพผลงาน สบ นาคะเสถยร ของวสนต สทธเขตต .................................................... 292

ภาพท 207 ภาพผลงาน ทกขเพราะความหว-อม, 2548 ของวสนต สทธเขตต ............................... 294

ภาพท 208 ภาพผลงาน คนสมย ของวสนต สทธเขตต ................................................................. 295

ภาพท 209 ภาพผลงาน ขอทานเพอชาต ของวสนต สทธเขตต ..................................................... 296

ภาพท 210 ภาพผลงาน หมกมอเปอนเลอด, Mao Tse Tung และ Kim Jong Il ของวสนต สทธเขตต ....................................................................................................................................................... 297

น

ภาพท 211 ภาพผลงาน ฉากประชมรฐสภา ของวสนต สทธเขตต ................................................. 299

ภาพท 212 ภาพผลงาน Fragile, Egonist, Love และ Fear ของวสนต สทธเขตต .......................... 300

ภาพท 213 ภาพผลงาน อาณาจกรวาล ซงมลกษณะของศลปะแนวศาสนา .................................... 303

ภาพท 214 ภาพผลงาน อาดมกบอฟ ของทว ซงมลกษณะของศลปะรปลกษณอยางชดเจน .......... 305

ภาพท 215 ภาพผลงาน หญงวกลจรตทอง (A pregnant madwomen) ของทว รชนกร .................. 306

ภาพท 216 ภาพผลงาน หมานรกกบนกปากเหลก ของทว รชนกร ................................................ 307

ภาพท 217 ภาพผลงาน สนกกบตณหา ของทว รชนกร ................................................................. 309

ภาพท 218 ภาพผลงาน เหนดเปนชวกลบหวเปนตน ของทว รชนกร ............................................ 310

ภาพท 219 ภาพผลงาน ผสสะ 6 ของทว รชนกร ........................................................................... 312

ภาพท 220 ภาพผลงาน ผหญงกบผชาย ของทว รชนกร ................................................................ 314

ภาพท 221 ภาพผลงาน ผขนน ของทว รชนกร .............................................................................. 315

ภาพท 222 ภาพผลงาน ปากเทาเขมมอเทาใบตาล ของทว รชนกร ................................................ 317

1

บทท 1 บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา

การตนน นจดวาเปนสอหนงทใชวธการสอสารดวยภาษาภาพ (Visual/Pictorial

Language) เปนหลก ซงภาษาภาพดงกลาวนนเกดจากการดดแปลงรปรางจากลกษณะตามความเปน

จรง (Realistic) สการเปนรปรางสมมต ดวยวธการตาง ๆ เชน การเขยนใหดงาย ๆ (Simplified), การ

ท าใหบดเบยว (Distorted), การท าใหเกนจรง (Exaggerated)1 หรอการท าใหดเปนภาพกราฟก

(Graphic) เปนตน ซงรปรางทรบการดดแปลงแลวนนมกจะมลกษณะทเลยนแบบรปทรงธรรมชาต

เรขาคณต หรอรปทรงอสระ ทงนการตนนนบางชนดกอาจมการใชภาษาถอยค า (Verbal Language)

เชน การใชตวอกษรมาเปนสวนประกอบในการสอสารเพอเปนการบรรยายหรอเปนบทสนทนาอก

ดวย

การตนนนไมมกฎเกณฑตายตวในดานของรปแบบ ท าใหการตนมรปแบบทแตกตาง

หลากหลายกนไปตามความตองการของผเขยน (Cartoonist) วฒนธรรม ภมภาค และจดประสงค

เปนตน และดวยคณลกษณะเดนของการตนทเปนภาษาภาพนนท าใหการตนนนเปนภาษาสากลท

สามารถเขาใจไดงาย การตนจงเปนสอทดในการสอสารกบผคนในวงกวาง หลากหลายเพศ วย

ภาษา และวฒนธรรม

การตนน นสามารถแบงประเภทไดดวยเกณฑ ตาง ๆ เชน แบงดวยเกณฑทาง

จดประสงค ไดแก การตนลอสงคม (Gag Cartoon), การตนลอการเมอง (Political and Editorial

Cartoon), การตนโฆษณา (Commercial Cartoon), การตนประชาส มพน ธ (Public Relation

Cartoon), การตนลอเลยน (Caricature Cartoon), การตน เรองยาว (Comic Strip Cartoon) และ

ภาพยนตรการตน (Animated Cartoon)2 เปนตน หรออาจแบงดวยเกณฑทางรปแบบ เชน การตนข า

ขนชองเดยวจบ (Single-frame Humorous Cartoon), การตนข าขนหลายชองจบ (Multi-frame

1ศกดา วมลจนทร, คดแกกใหกาก: กลยทธคดใหคมเพออารมณขนส าหรบคอการตน (กรงเทพมหานคร:

สถาบนการตนไทย, 2549), 59.

2ศนยพฒนาหนงสอ กรมวชาการ, การสงเสรมและพฒนาหนงสอการตนไทย (กรงเทพมหานคร: โรงพมพการ

ศาสนา กรมการศาสนา, 2534), 59.

2

Humorous Cartoon), การตนคอมคสตรป (Comic strip) ทตพมพประจ าในหนงสอพมพ มกม 3-4

ชองตอกน, การตนใบ (Pantomime cartoon) ทสอสารโดยปราศจากภาษาถอยค า และการตน

ภาพเคลอนไหว (Animation)3 เปนตน

จากนยามหรอค าจ ากดความตาง ๆ ของการตนทไดกลาวมานน พอจะสรปลกษณะของ

การตนไดดงน

1. การตนมลกษณะของศลปะรปลกษณ (Figurative Art) ซงเปนการแสดงออกซงภาพ

แทน (Representation) ของสงตาง ๆ เชน คน สตว สงของ สงแวดลอม สถานท เปนตน4 ถายทอด

ผานทศนธาตตาง ๆ ออกมาใหเหนเปนรปรางทชดเจน สามารถรบรไดวาก าลงถายทอดหรอเปน

ภาพแทนของสงใดอย

2. การตนมลกษณะของการเลาเรอง โดยปกตการตนนนมกจะมปรมาณของการเลา

เรองทมากกวาผลงานศลปะประเภทอน ทงนการเลาเรองของการตนอาจจะจบไดภายในภาพเดยว

หรอเขยนเปนเรองราวตอกนเปนชดภาพกได

3. การตนมลกษณะท าใหดเรยบงาย โดยการตนนนเปนอกรปแบบหนงของศลปะทใช

ทศนธาตในการสอสารใหดเรยบงาย ไมซบซอน และลดทอนรายละเอยดจากความเปนจรง

4. การตนมลกษณะทเกนจรงหรอบดเบยว (Exaggerated and Distorted) ซงเปนการ

บดเบอนหรอดดแปลงรปทรงจากความเปนจรง ดวยการ ยด หด ยอ ขยาย ทงนเพอใหเกดรปราง

รปแบบใหม และสามารถสอสารถงอารมณและเรองราวทมากกวาปกต

5. การตนมลกษณะของสอสารดวยอารมณขน โดยอารมณขนทปรากฏอยในการตน

นนมดวยกนหลายระดบตงแตการสรางอารมณขนเลก ๆ จนถงการเสยดสโจมตใหเกดความเสยหาย

อยางหนกเลยกได

6. การตน มลกษณะของการใชภ าษาถอยค า (Verbal Language) ซ งมดวยกน

หลากหลายวธ เชน การใชตวอกษรลงในกรอบบรรยายใตภาพหรอชองวงกลม (balloon) เพอ

3ศกดา วมลจนทร, การตนสตสะกดศลป (กรงเทพมหานคร: พนฐาน, 2551), 65.

4 ครวนด [นามแฝง], "รปแบบงานทศนศลปตะวนตก," http://blogart42.blogspot.com/2016/03/2.html.

3 บรรยายหรอเปนตวแทนของบทสนทนา และการใชค าเลยนเสยง (Onomatopoeia) ซงเปนค าทเขยน

ใหอานออกเสยงใกลเคยงกบเสยงธรรมชาตทไดยน5

การตนนนอาจจะไมไดรบการยอมรบในฐานะของการเปนวจตรศลป (Fine Art) เทาใด

นก ซงอาจมสาเหตมาจากการทการตนมจดประสงค รปแบบ เนอหา ลกษณะการเผยแพรผลงานท

เปนลกษณะของการประยกตศลป (Applied Art) ซงมการผลตซ าจ านวนมาก ความฉาบฉวยทงาย

ตอการเขาใจ และเทคนควธการทตางออกไปจากผลงานวจตรศลปทมงแสดงในดานคณภาพของ

ความงามมากกวาประโยชนใชสอยหรอปรมาณ และดวยปจจยตาง ๆ ดงทกลาวมาในขางตนนนท า

ใหการตนถกมองวาเปนศลปะระดบลาง (Low Art) ไปในทสด แตในปจจบนนนก าแพงทกน

ระหวางศลปะระดบสงและต าเรมทลายลง ดงจะเหนไดจากชวงยคหลงสมยใหม (Postmodern) ได

ปรากฏลทธศลปะประชานยม (Pop Art) ซงมกจะใชวธการหยบยม (Appropriation) เอาวฒนธรรม

ประชานยม (Popular Culture) มาเปนเนอหาและรปแบบในผลงานศลปะทงทางตรงและทางออม

ท าใหมศลปนจ านวนมากเลอกทจะใชการหยบยมรปแบบของการตนมาประยกตและสรางสรรคจน

เกดเปนรปแบบผลงานของตนเอง เชน รอย ลชเทนสไตน (Roy Lichtenstein) และคธ แฮรง (Keith

Haring) เปนตน หรอการไดรบอทธพลทางรปแบบโดยตรงมาจากการตนมาดดแปลงจนกลายเปน

ผลงานวจตรศลป กสามารถพบเหนไดไมยากในปจจบน

เมอน าเอาเกณฑบงชลกษณะของการตนทง 6 ขอ ดงทกลาวมาขางตนมาส ารวจผลงาน

ศลปะรวมสมยไทย ผวจยเลอกทจะศกษาศลปนไทยทใชลกษณะของการตนมาสรางสรรคผลงาน

รวม 7 ทาน ไดแก กฤษฎางค อนทะสอน, เกยรตอนนต เอยมจนทร, ทว รชนกร, ทวศกด ศรทองด,

พชรพล แตงรน, ล าพ กนเสนาะ และวสนต สทธเขตต

ในหวขอวทยานพนธนจะมงเนนท าการศกษาผลงานศลปะรวมสมยไทยในฐานะของ

วจตรศลป ทมการใชลกษณะของการตนทจดวาเปนประยกตศลป โดยการศกษาวจยจะแบงกลม

ของศลปนทง 7 ทานดงทเลอกมาดวยเกณฑทางเนอหาเปน 4 กลม ไดแก

5 ศกดา วมลจนทร, อานการตนใบ (กรงเทพมหานคร: พนฐาน, 2551), 40.

4

1. กลมประเดนทางสงคม แตเดมการตนนนเปนสออยางหนงทไดรบความนยมใน

สะทอนและเลาเรองราวตาง ๆ ของสงคม ทงนอาจจะเปนเพราะรปแบบและเทคนคทงายตอการ

ผลตซ าและเผยแพร อกทงยงเปนสอทสามารถถายทอดอารมณและการประชดประชนไดเปนอยาง

ด จงสามารถพบเหนการตนจ านวนมากทมเนอหาหรอสอดแทรกประเดนทางสงคมเอาไว ใน

ปจจบนมศลปนรวมสมยของไทยจ านวนมากทเลอกใชลกษณะของการตนมาเปนรปลกษณของการ

สอสารในประเดนทางสงคมตาง เชน อมรนทร บพศร, ธนสถต คงสถต, ล าพ กนเสนาะ, ทวศกด

ศรทองด, พชรพล แตงรน (Alex Face) เปนตน โดยผวจยไดเลอกทจะศกษาผลงานของศลปน

จ านวน 4 ทาน ไดแก

1.1 เกยรตอนนต เอยมจนทร ศลปนทสรางสรรคผลงานสะทอน เรองราว

พฤตกรรม และบคลกตาง ๆ ของมนษยทด ารงชวตอยในสงคมแบบทนนยม ผานทาง

ผลงานจตรกรรมท มลกษณะของการผสมผสานระหวางศลปะลทธเหนอจรง

(Surrealism) จตรกรรมไทย และการตน

1.2 ล าพ กนเสนาะ ศลปนผ สรางสรรคผลงานจตรกรรมทมลกษณะ

คลายคลงกบภาพการตนลอเลยน ซงปรากฏรปลกษณภาพมนษยในลกษณะทเกนจรง

เพอสงเสรมอารมณในแตละภาพจนมลกษณะคลายคลงกบภาพแนวตลกขบขน แต

ผลงานของล าพน นกลบสะทอน เรองราว ความคด ความเปนไป คานยม และ

สถานการณตาง ๆ ในสงคมไทยไดเปนอยางด

1.3 ทวศกด ศรทองด ศลปนผ สรางผลงานทมลกษณะโดดเดนดวย

ลายเสนคลายคลงกบการตนเปนอยางมาก ทวศกดมกเขยนภาพมนษยเพอเปนการ

น าเสนอภาพแทน (representation) ของเรองราวตาง ๆ ในสงคม เชน เสรภาพ คานยม

มายาคต ความไมยตธรรม กฎเกณฑ อ านาจ และความขดแยง เปนตน

1.4 พชรพล แตงรน หรอรจกในอกชอหนงวา Alex Face ผสรางงานใน

ลกษณะของสตรทอารต (Street art) ซงฝากผลงานไวตามสถานทตาง ๆ ของชมชน

เมอง ผลงานของพชรพลนนมลกษณะของการสรางตวละคร (Character) ทเปนภาพ

แทนของเยาวชนทใชในการเลาเรองราวประเดนตาง ๆ ทเกดขนในสงคม

5

2. กลมประเดนทางเพศ ซงเรองเพศนนเปนอกประเดนหนงทสามารถพบไดบอยครง

ในประวตศาสตรของการตน ซงอาจจะสอสารในทางออมเพอใหผอานไดรบรและจนตนาการตอ

ยอดดวยตนเองได หรออาจจะตรงไปตรงมาถงขนาดมฉากรวมเพศกนเลยกสามารถพบเหนได และ

ในวงการศลปะรวมสมยกมศลปนจ านวนมากทสอสารเนอหาทเกยวของกบประเดนทางเพศและ

เลอกทจะใชลกษณะของการตนมาเปนรปแบบในการสอสาร เชน ปารชาต ศภพนธ, ภม พชวณชย,

อญชล อารยะพงศพาณชย เปนตน โดยผวจยไดเลอกทจะศกษาผลงานของศลปนเพยง 1 ทาน คอ

2.1 กฤษฎางค อนทะสอน ศลปนทน าเสนอเรองราวของกรอบทาง

ขนบธรรมเนยมและประเพณทเปนตวก าหนดถงพฤตกรรม บทบาท และเพศวถในเพศ

ชาย หญง หรอแมกระทงเพศทสาม ทปดกนไมใหแสดงออกถงตวตน และความ

ตองการทแทจรงออกมาได กฤษฎางคผานทางงานจตรกรรมทผสมผสานการตนกบ

จตรกรรมลานนา

3. กลมประเดนทางการเมอง แตเดมมนษยน นใชการตนเปนเครองมอสอสารและ

แสดงออกซงความคดเหนทางดานการเมองอยเปนกจลกษณะจนเกดรปแบบหนงของการตนท

เรยกวา การตนลอการเมอง ซงมการแสดงทางอารมณทหลากหลาย เชน การหยอกลอจกกด ประชด

เสยดส หรอโจมตใหเกดความเสยหายอยางรนแรง ในวงการศลปะรวมสมยของไทยนนปรากฏ

ศลปนทสอสารประเดนทางการเมองเปนหลกและใชรปลกษณทคลายคลงกบการตนมาสอสารอย

บาง เชน วสนต สทธเขตต, ทว รชนกร และปรยวศว นลจลกะ เปนตน โดยผวจยเลอกทจะศกษา

ผลงานของศลปนเพยง 1 ทาน คอ

3.1 วสนต สทธเขตต ศลปนผมบทบาทส าคญในการแสดงออกเรองราว

ของการเมองของไทยผานทางผลงานศลปะทมความดดนและรนแรง โดยผลงานของ

วสนตนนมรปลกษณคลายคลงกบภาพการตนลอการเมองเปนอยางมาก

4. กลมประเดนทางศาสนา การตนโดยปกตการตนนนจะไมคอยนยมสอสารเกยวกบ

ศาสนาเทาใดนก ทงนอาจเปนเพราะการตนจะมอารมณในการสอสารในเชงตลกขบขน ลอเลยน

ประชดชน เสยดส จงดจะเปนการไมเหมาะสมกบสอสารประเดนทางศาสนาเทาใดนก แตถาหาก

6

มองยอนกบไปในประวตศาสตรศลปะตะวนออกกจะพบวามงานจตรกรรมเพอศาสนาจ านวนไม

นอยทมรปลกษณทมการใชลายเสนเปนหลก รปทรงทดเรยบแบน และเนนมการเลาเรองมากกวาจะ

ท าใหดสมจรง โดยรปลกษณเหลานมกจะปรากฏอยในจตรกรรมไทย หรอภาพพมพญปน เปนตน

ซงรปแบบของผลงานศลปะดงทไดยกตวอยางนลวนมลกษณะทคลายคลงกบการตนเปนอยางมาก

และในปจจบนกมศลปนรวมสมยไทยหลายทานไดเลอกทจะถายทอดเรองราวทางศาสนามา

ถายทอดเปนผลงานศลปะทมลกษณะของการตนปรากฏอยในผลงาน เชน ยร เกนสาค และทว

รชนกร เปนตน โดยผวจยเลอกทจะศกษาผลงานของศลปนเพยง 1 ทาน คอ

4.1 ทว รชนกร ศลปนผน าเสนอเรองราวของความเชอเรองภพภม กฏแหง

กรรม และการเวยนวายตายเกดในศาสนาพทธ รวมทงประเดนตาง ๆ ทเกดขนใน

สงคมไทย สอสารผานทางผลงานจตรกรรมทมการดดแปลงรปรางจนมลกษณะคลาย

การตนไดอยางเปนเอกลกษณและนาสนใจ

การศกษาวจยครงนยงศกษาผลงานของศลปนทานอนทมรปแบบหรอเนอหาใกลเคยง

กบศลปนในบางกลมตวอยาง เพอใหเหนถงการเปรยบเทยบและเปนการยกตวอยาง

การใชลกษณะการตนในผลงานศลปะรวมสมยของไทยนนมความหลากหลายทงใน

ดานของรปแบบและเนอหา ทงยงไดรบการยอมรบอยางแพรหลายในปจจบน ซงเปนอกรปแบบ

หนงของผลงานทมเอกลกษณทแตกตางจากศลปะแนวการตนของชนชาตอน จงนบวามประเดนท

ควรคาแกการศกษาวาศลปนไทยนนมวธการใชการลกษณะของการตนทจดวาเปนประยกตศลปมา

สรางสรรคและดดแปลงใหกลายเปนผลงานศลปะรวมสมยทมคณคาในฐานะของวจตรศลปอยางไร

บาง

วตถประสงคของการศกษา

เพอศกษาแนวความคด เทคนค รปแบบเนอหา ความหลากหลาย เอกลกษณ ทฤษฎ

และอทธพลของศลปนไทยทใชลกษณะของการตนในการสรางสรรคศลปะรวมสมย

7 ขอบเขตการศกษา

1. ศกษาและวเคราะหเฉพาะผลงานของศลปนไทยทใชลกษณะการตนในการ

สรางสรรคอยางชดเจน

2. เลอกศกษาและวเคราะหผลงานของศลปนไทยทงหมด 7 ทานโดยแบงกลมจาก

เกณฑทางเนอหาทงหมด 4 กลม ไดแก กลมประเดนทางสงคม กลมประเดนทางเพศ กลมประเดน

ทางศาสนา และกลมประเดนทางการเมอง

3. ศกษาผลงานของศลปนทมรปแบบหรอเนอหาใกลเคยงกบผลงานของศลปนทเลอก

มาศกษาในบางกลมตวอยางเพอเปนการเปรยบเทยบตวอยาง และแสดงใหเหนถงความหลากหลาย

ของการใชลกษณะการตนในศลปะรวมสมยของไทย

ขนตอนของการศกษา

1. ศกษาแนวความคด ความเปนมา และทฤษฎตาง ๆ ในการสรางสรรคการตน

2. รวบรวมและคดเลอกศลปนไทยทใชลกษณะการตนในการสรางสรรคผลงานศลปะ

รวมสมย

3. แบงกลมประเภทตาง ๆ ของผลงานดวยเกณฑเนอหา

4. คดเลอกผลงานของศลปนทสามารถเปนตวแทนของแตละกลมของทไดแบงไวมา

ศกษาอยางเจาะลก

5. ศกษาผลงานของศลปนทสรางสรรคงานทมลกษณะเขาขายในกลมตวอยางทไดแบง

ไว เพอเปนการยกตวอยางและเปรยบเทยบ

6. ศกษาแนวความคด เทคนค รปแบบ เนอหา ทฤษฎ อทธพล วธการใชลกษณะ

การตนในการสรางสรรค

7. เรยบเรยงขอมลและสรปเนอหา

8

วธการศกษา

ท าการศกษาวจยเชงคณภาพ เกยวกบรปแบบ เนอหา วธเผยแพร การยอมรบจาก

วงการศลปะ รวมทงอทธพลและแรงบนดาลใจตาง ๆ ในการสรางสรรคและพฒนาผลงานศลปน

รวมสมยทใชลกษณะของการตน จากทฤษฎการสรางสรรคและทฤษฎสาขาอนทเกยวของ เชน

ทฤษ ฎยคหลงสมยใหม (Postmodern), ทฤษ ฎสญ วทยา (Semiotics), ทฤษ ฎการหยบยม

(Appropriation) และทฤษฎทางสงคมศาสตร และเทยบเคยงกบทฤษฎการสรางสรรคการตน เชน

ทฤษฎภาษาภาพ และทฤษฎอารมณขน เปนตน โดยศกษาจากสอทหลากหลาย ไดแก หนงสอ

วารสาร สจบตร นตยสาร บทความ แหลงขอมลออนไลน และเอกสารอน ๆ ทเกยวของ เปนตน

9

บทท 2 ความเปนมาของการตนและการใชลกษณะการตนในศลปะรวมสมย

2.1 นยามและการใหความหมายของการตน

การตนนนถกจดใหอยในประเภทหนงของประยกตศลป (Applied Art)6 และยงเปน

หนงในวฒนธรรมประชานยม (Popular Culture) ซงเปนวฒนธรรมทไดรบความนยมและเปนทรจก

กนอยางแพรหลายในทวทกมมโลกจนสามารถเรยกไดวาการตนนนเปนสออยางหนงทสามารถ

เขาถงผคนในทกเพศทกวยไดเปนอยางด แตถงกระนนกลบพบวางานวจยหรอการศกษาอยางจรงจง

เกยวกบการตนนนกลบมจ านวนไมมากนก ผนวกกบการทการตนมประวตความเปนมาทยาวนาน

และการใหค านยามทแตกตางกนไป ท าใหการจ ากดความของค าวา “การตน” ทมความชดเจน

กระชบ และสามารถเขาใจไดดวยตวอกษรนนคงจะดไมใชเรองงาย งานวจยนจงรวบรวมการให

ความหมายของการตนจากหลากหลายแหลงทมา ไดแก

2.1.1 การใหความหมายโดยพจนานกรม

พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525 ไดใหความหมายของค าวา “การตน”

ในฐานะของค าไทยเอาไววา

การตน ๑ น. ภาพลอ, ภาพตลก, บางทเขยนเปนภาพบคคล บางทเขยนเปนภาพ

แสดงเหตการณทผเขยนตงใจลอเลยนใหรสกขบขน บางทกเขยนตดตอกนเปนเรองยดยาว.

ก า ร ต น ๒ น . ช อป ล าท ะ เลขน าด เล ก ท กช น ด ในสก ล Amphiprion วงศ

Pomaccentridae ล าตวสนและแบนขางสเหลอง แสด หรอแดง บางมสวนบนรวมทงครบหลง

6ประยกตศลป คอ ศลปะทสรางขนหรอประดบตกแตงเพอประโยชนใชสอยเปนส าคญ ตวอยางเชน การ

ออกแบบอตสาหกรรมศลป การออกแบบภาพประกอบหรอตวอกษรทใชในการโฆษณา พาณชยเปนศลปะแขนงหนงในกลมศลปะประยกต ค าวาศลปะประยกตนใชแบงประเภทของงานศลปะเพอใหเหนความแตกตางไปจากลกษณะศลปะประเภทวจตรศลป ซงค านงถงสนทรยภาพเปนส าคญ แตความแตกตางอยางแทจรงของศลปะทงสองประเภทนไมสามารถแบงแยกออกจากกนไดอยางเดดขาด

10

ด าคล า มกมแถบสขาวเดนพาดขวางบนล าตว ๑-๒ แนว แลวแตชนดหรอขนาดพบอาศยตาม

แนวปะการงโดยเฉพาะอยกบดอกไมทะเลในลกษณะพงพาอาศยกนและกน.7

และพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ไดใหความหมายไววา

การตน ๑ น. ภาพลอ, ภาพตลก, บางทเขยนเปนภาพบคคล บางทเขยนเปนภาพ

แสดงเหตการณทผเขยนต งใจลอเลยนใหรสกขบขนหนงสอเลาเรองดวยภาพเขยน ซงแบง

หนากระดาษเปนชอง ๆ มค าบรรยายสน ๆ เนอเรองมกเปนนทานหรอนวนยาย.8

นอกจากนยงมพจนานกรมทแปลความหมายของค าวา cartoon ในฐานะของค าศพท

ภาษาองกฤษเอาไว เชน พจนานกรมศพทศลปะ องกฤษ-ไทย ฉบบราชบณฑตยสถานไดให

ความหมายเอาไววา

1. ภาพลายปร ภาพตนแบบทจะถายลงบนฝาผนงหรอพนทอน ๆ เชน การวาดภาพ

ฝาผนงขนาดใหญดวยกลวธวาดภาพปนเปยก ศลปนอาจรางภาพขนาดเทาจรงทจะวาดลงบน

ผนงลงบนกระดาษ ซงสะดวกกวารางลงบนผนง แลวใชเขมเจาะตามแนวเสนทรางบนกระดาษ

จากนนน าไปทาบกบผนงแลวใชส าลท าลกประคบแตะฝ นหรอสฝ นตบเบา ๆ ใหผงถายหรอส

ฝ นนนผานรทเจาะไวไปตดกบฝาผนง

2. การตน ภาพวาดเสนทมกจะเปนไปในเชงขบขน หรอเปรยบเปรยเสยดส หรอ

ภาพวาดทมเรองราวตอกนเปนชด งานวาดเสนเหลานเนนหนกทสาระเรองราวทจะบอกแกผด

มากกวาทแสดงแบบอยางการวาดภาพอยางวจตรบรรจง โดยทวไปแลวมกวาดเปนเสนทเรยบ

งายกวาภาพวาดเสนปรกต การตนเหลานมกใหความบนเทงแกผด แตกมอยบางทมงใหเปน

การตนสอนใจ และวจารณสงคมหรอการเมอง9

7"พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525," (กรงเทพมหานคร: ราชบณฑตยสถาน, 2538), 90.

8"พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ", (กรงเทพมหานคร: ราชบณฑตยสถาน, 2546), 42.

9"พจนานกรมศพทศลปะ องกฤษ-ไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน," (กรงเทพมหานคร: ราชบณฑตยสถาน,

2541), 63.

11

พจนานกรมศพทและเทคนคทางศลปะไดใหความหมายไววา

1. ภาพลายปรภาพรางพรอมรายละเอยดหรออาจจะเปนภาพระบายสขนาดเทาของ

จรงทตองการจะท าในงานจตรกรรมของจรง ภาพวาดหรอระบายสนท าลงในกระดาษหนาซงม

ชอในภาษาอตาเลยนวา cartone อนทมาของค าศพทน ซงหมายถงกระดาษทใชวาด และหมาย

รวมไปถงตวภาพลายปรดวย ถาภาพตนแบบนใชในงานจตรกรรมฝาผนงซงสวนมากจะเปนภาพ

ปนเปยก เขาจะใชกรรมวธตตารางลงงานเพอสามารถถายแบบลงบนฝาผนงใหไดรปลกษณ

ใกลเคยงกบภาพตนแบบมากทสด หรออาจใชกรรมวธปรกระดาษตนแบบเพอการลอกลวดลาย

จากตนแบบลงบนฝาผนงกได แตบางทจตรกรตองการจะเกบภาพตนแบบทปราศจากต าหน เขา

จะใชการถายลายตนแบบลงบนกระดาษอกแผน และน ากระดาษนไปใชลอกภาพลงบนงานจรง

อกทหนง ในงานจตรกรรมฝาผนงนเขามกจะเกบรกษาภาพการตนหรอภาพปรนไวเพอใชศกษา

เปรยบเทยบคไปกบการท างานจตรกรรมตวจรง หรอในกรณทงานนมไดท าดวยฝมอของจตรกร

แตเพยงผเดยว ภาพลายปรกสามารถชวยน าทางใหกบผชวยจตรกรได ภาพลายปรนสามารถใช

ทงในงานผาทอหรอปกทใชแขวนประดบผนง หรอผามาน (Tapestries) งานหนาตางกระจกส

(Stained-glass Windows) งานโมเสก (Mosaic) หรองานศลปะประเภททศลปนเปนผออกแบบ

แตตวของผลงานจรงอาจท าโดยชางฝมอ ตวอยางเชน ชางทออาจเปนผทกระท าการทอผลงาน

จรงของผามานซงไดรบการออกแบบโดยศลปน ตวอยางของภาพลายปรของผลงานประเภท

หลงจะเหนไดจากภาพลายปรฝมอราฟาเอลส าหรบทอดเปนผามานเพอใชในโบสถซสทน ซง

ปจจบนอยในพพธภณฑแหงกรงวาตกน และอกภาพอยทพพธภณฑวกตอเรยและอลเบรตในกร

งลอนดอน

2. ภาพลายเสนเชงตลกลอเลยน ซงอาจเขยนขนมาเปนชดตดตอกนเปนเรองราว จด

สนใจของงานวาดนเนนทเรองราวมากกวารปแบบของสงทวาด ภาพชนดนนยมเขยนหรอวาด

เปนลายเสนอยางงาย ๆ เพอจดประสงคของความสนกสนาน แตบางครงกอาจจะเพอเปนการ

สอนแนะน าหรอแสดงความคดเหนเกยวกบการเมองหรอสงคมกได10

10Ralph Mayer, "พจนานกรมศพทและเทคนคทางศลปะ ," in พจนานกรมศพทและเทคนคทางศลปะ

(กรงเทพมหานคร: กรมวชาการ, 2540), 145-47.

12

พ จ น า น ก ร ม Webster’s New Dictionary of the America Language, 2nd College

Edition ไดอธบายความหมายไวเปน 4 ขอ ดงน

1) ภาพเขยน, ดงทปรากฏในหนงสอพมพ, เปนภาพลอเลยน หรอแสดงสญลกษณ

มกจะเปนในเชงเสยดส เหตการณ, สถานการณ หรอบคคลทอยในความสนใจเกยวกบเรองใด

เรองหนง

2) ภาพรางเทาแบบจรงส าหรบภาพเขยนหรองานออกแบบ เพอน าไปลอกลงพนท

จรง เชน ผนงปนเปยก (Fresco) หรอผามาน

3) A.ภาพเขยนตลกขบขน มกมค าบรรยายประกอบ B. ความหมายเชนเดยวกบ comic

strip

4) ความหมายเชนเดยวกบการตนภาพเคลอนไหว (Animated Cartoon)11

ภาพท 1 ภาพการตนลอเลยนชารล ดารวน วาววฒนาการมาจากลง ทมา : MGR Online [นามแฝง], ยอนเสนทางชวต "ชารลส โรเบรต ดารวน", เขาถงเมอ 31 สงหาคม

2559, เขาถงไดจาก http://www.manager.co.th/Science/ViewNews.aspx?NewsID=9520000015127

11

ศกดา วมลจนทร, อานการตนใบ, 51-52.

13

และพจนานกรม Oxford Advance Learner’s Dictionary of Current English (1974) ได

อธบายความหมายได 2 ขอ ดงน

1) ภาพวาดทเสนอเนอหาเกยวกบเหตการณปจจบน (โดยเฉพาะการเมอง) ในวถทาง

ทสนกสนาน

2) ภาพรางเทาแบบจรงบนกระดาษ ใชเปนแบบจ าลองส าหรบงานจตรกรรม ลาย

ผามาน ภาพ ผนง ภาพลายกระเบอง3) ภาพเคลอนไหว ทท าขนโดยการถายภาพจาดภาพเขยนท

ตอเนองกน เชน การตนวอลท ดสนย (VT) วาดภาพตวแทน, Cartoonist (n.) ผวาดภาพการตน12

2.1.2 การใหความหมายจากนกวชาการและผเชยวชาญ

สงเขต นาคไพจตร อาจารยประจ าภาควชาศลปะและวฒนธรรม คณะมนษยศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มหาสารคาม ไดใหความหมายวา “การตน (Cartoon) มาจากค า

ภาษาละตนวา Charta ซงหมายถงกระดาษ เพราะสมยนนการตนหมายถงการวาดภาพลงบนผาใบ

ขนาดใหญ บนผามานหรอการเขยนลวดลายหรอภาพลงบนกระจกและโมเสค (Mosaic)”13

วรวชญ เวชนเคราะห ผสนใจศกษาและนกสะสมการตนไทยไดใหความหมายวา

การตน มาจากค าภาษาองกฤษวา Cartoon มความหมายเดมคอ ภาพรางในแผนกระดาษทศลปนราง

ขนกอนทจะเขยนลงบนผลงานจรง คาดวาคนไทยนาจะเรมรจกค านในรชสมยพระบาทสมเดจพระ

จลจอมเกลาเจาอยหว มการกอสรางพระทนงอนนตสมาคม ทางราชการไดวาจางสถาปนกชาว

อตาลเพอรงสรรคจตรกรรมภายในพระทนงใหงดงาม ซงภาพเขยนสน ามนบนเพดานโดมประจ า

ทศตาง ๆ น นถกเขยนโดยชางเขยนชาวอตาล ซงกอนเขยนจรงพวกเขาไดรางแบบลงบน

แผนกระดาษซงเรยกกนวา "การตน” ชางไทยซงท างานกบชางเขยนฝรงจงเรยกอปกรณชนดนวา

“การตน” กนมาตงแตบดนน14

ศกดา วมลจนทร นกวชาการผท าการศกษาวจยเกยวกบการตนใบ ไดใหความหมาย

ของค าวา “การตน” (Cartoon) ในความหมายเกา วา Cartoon ในภาษาองกฤษนนรบจากจากศพท

12 ibid., 52.

13สงเขต นาคไพจตร, การตน (มหาสารคาม: ภาควชาศลปะและวฒนธรรม มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ,

2530), 1.

14วรวชญ เวชนเคราะห, ประวตการตนไทย (กรงเทพมหานคร: โรงพมพครสภาลาดพราว, 2548), 1.

14

ภาษาฝรงเศสค าวา carton ซงรบมาจากภาษาอตาเลยนค าวา cartone ซงรบมาจากภาษาลาตนอกทอด

หนงคอค าวา Carta ซงมความแปลวา กระดาษ หมายถง ภาพรางบนกระดาษกอนทจะน าไป

ถายทอดลงสผลงานจรง ใชในงานประเภทจตรกรรม งานถกทอผามาน และภาพลายกระเบอง

(Mosaic) เปนตน

การตนนนกเรมกาวเขาสความหมายใหมในป ค.ศ. 1843 เมอนตยสารพนช (Punch)

ซงเปนไดน าเอาประเดนของจากการประกวดภาพเขยนปนเปยก (Fresco) เพอประดบในรฐสภา

หลงใหมในองกฤษ มาสรางเปนการตนของตนเองเพอลอเลยนเหตการณในครงนน และในเวลา

ตอมาก ไดลงตพมพ “การตน” ในลกษณะนตอกนไปอก 6 ฉบบ จนท าใหการตนเลามความหมาย

ใหมวากลายเปน “ภาพลอเลยน” ตามความเขาใจของสงคมในยคตอมาในทสด15

ภาพท 2 ภาพการตน (ภาพราง) ของราฟาเอล ชอ Entombment of Christ ในยคเรนาซองส ทมาภาพ : ศกดา วมลจนทร, อานการตนใบ (กรงเทพมหานคร: พนฐาน, 2551), 55.

15

ศกดา วมลจนทร, อานการตนใบ, 52.

15

ภาพท 3 นตยสารพนช (Punch) ป ค.ศ. 1843 ทมาภาพ : ศกดา วมลจนทร, อานการตนใบ (กรงเทพมหานคร: พนฐาน, 2551), 57.

ประยร จรรยาวงศ นกเขยนการตนชอดงของไทยไดมความคดเหนเกยวกบการตน

ท านองวา อนทจรงแลวนนคนเราแทบจะทกคนมความเปนนกเขยนการตนอยในตนเองอยแลว โดย

มใจความวา

การตน คอ ภาพทแทนภาพโย ๆ เย ๆ ภาพไมเหมอนของจรง จะเปนคน สตว หรอ

สงของอะไรกตาม ทมนวกลจรตผดไปจากจากภาพธรรมดา ซงทกคนผมเชอวาเขยนได และ

เขยนไดอยางงายดายดวย สวนจะเขยนออกมาอยางอาชพนนกอกเรองหนง เดยวนจะเขยนเลนๆ

ออกมาเพราะรสกอยากเขยนละก เขยนไดทกทาน16

ความคดเหนในสวนนของประยร จรรยาวงศ นนมความนาสนใจอยไมนอยทเดยว

เพราะหากจะพจารณาถงภาพเขยนในถ าของมนษยในยคกอนประวตศาสตรกบภาพเขยนอยางงาย

ในวนเดกของมนษยนนจะพบวามความคลายคลงกนอยางมาก ซงดมลกษณะของการตนทสอสาร

ดวยลายเสนอยางงาย กอนทมนษยจะสามารถสอสารกนดวยภาษาพดเสยอก จงพอสามารถกลาวได

วาการสอสารดวยภาพนนเปนรปแบบการสอสารชนดแรก ๆ และฝงอยในสญชาตญาณของมนษย

แตเมอมนษยเรมเตบโตและเรยนรวธการอน ๆ ในการสอสาร จงกดเหมอนกบวาการสอสารดวย

ภาพในวยเดกของมนษยนนกลบไดรบการใหความส าคญทลดนอยลง

16ibid., 50.

16

ภาพท 4 ผลงานภาพวาดของเดก ซงมความเปนการตนโดยธรรมชาต ทมา : webmaster [นามแฝง], ผลงานภาพวาดของนกเรยนบานศลปะ, เขาถงเมอ 1 สงหาคม 2560,

เขาถงไดจาก http://www.weekendhobby.com/art/webboard/question.asp?id=4

จะเหนไดวาพจนานกรมฉบบตาง ๆ ทใหความหมายทไมไดตรงกนเสยทเดยว และยง

สนเกนกวาทจะอธบายนยาม ความเปนมา หรอคณลกษณะของการตนใหทกคนสามารถเขาใจได

อยางชดเจน และการใหความหมายจากนกวชาการและสถาบนตาง ๆ นนกมความแตกตางกน ซง

อาจเปนเพราะการตนนนมลกษณะทหลากหลาย มประวตศาสตรทยาวนานและคลมเครอ อกทง

การทการตนเปนสอทถกแสดงดวยภาพเปนหลก จงเปนการยากทพจนานกรมหรอนกวชาการจะ

สามารถอธบายถงความหมายของการตนออกมาเปนตวอกษรใหผอานสามารถเขาใจไดอยางชดเจน

ทงนในการศกษาวาการตนคออะไรนน ผศกษามความจ าเปนตองศกษาถงการใหความหมายจาก

หลากหลายแหลงทมา รวมทงเขาไปศกษาการตนในรปแบบตาง ๆ อยางเจาะลกจงจะสามารถเขาใจ

ถงความหมายของการตนไดอยางชดเจนได

2.1.3 ค าทมความหมายคลายคลงกบการตน

2.1.3.1 Comic (คอมคส)

สงเขป นาคไพจตรไดอธบายความหมายของ Comics เอาไววา

17

Comic หมายถง ภาพชวนขน โดยมภาพเปนชด ๆ มถอยค าบรรยาย ประกอบตาม

เนอเรอง แตเดมเนอเรองชวนขนเปนสวนใหญ ปจจบนเนอเรองอาจเปนแนวใดกได เชน

อาชญากรรม สงคราม ผจญภย เปนตน ภาพชวนขนสวนใหญตพมพในหนงสอพมพ จงเรยก

ภาพเหลานวา Comics Strips และเมอมการรวบรวมจดพมพเยบเลมเรยกวา Comics books หรอ

Funnies17

และศนยพฒนาหนงสอ ของกรมวชาการไดอธบายความหมายของค านไววา “Comic

เปนภาพลกษณะทมความตอเนองเปนเรองราว มค าบรรยาย มบทสนทนาในภาพแตละภาพ

ลกษณะของภาพออกมาในเชงการตนทไมเนนความจรงตามกายวภาค อนเปนลกษณะเดยวกบ

Cartoon”18

นอกจากนยงม สกอตต แมคคลาวด (Scott McCloud) ผท าการศกษาเกยวกบคอมคสอยางจรงจง ไดอธบายความหมาย ของ Comic ไวในหนงสอ Understanding Comics The Invisible Art ไดอยางละเอยดและนาสนใจวา “คอมคส (น.) 1. รปและภาพนงทวางขางๆ กน และมความตอเนองกนอยางจงใจ และตงใจ มเปาหมายเพอสอขอมลบางอยางและสรางสนทรยะใหกบผอาน”19 ซงกอนหนานมคนใหความหมายค านอยาง วลล ไอสเนอร (Will Eisner) ไดใชค าวา Sequential Art (ศลปะทมความตอเนอง) ในการอธบายคอมคส ซงอาจจะดเปนการใหความหมายในวงกวางมากเกนไป เพราะลกษณะของศลปะทมความตอเนองน นอาจจะท าใหนกไปถงภาพยนตรหรออะนเมชน (Animation) ได เพยงแตวาภาพยนตรและอะนเมชนนนใชงานตอเนองทมเงอนไขของเวลาเขามาเกยวของ โดยใชวธการฉายแตละเฟรมลงไปในพนทเดยวแตคนละชวงเวลา ตางจากคอมคสทใชการวางเฟรมของแตละเหตการณลงบนพนทตางกนจนเกดความตอเนอง แตกระนนหากน าฟลมของภาพยนตรหรออะนเมชนมากางด กจะพบวามลกษณะเปนคอมคสทด าเนนตอเนองกนอยางชามาก20

17สงเขต นาคไพจตร, การตน 5.

18ศนยพฒนาหนงสอ กรมวชาการ, การสงเสรมและพฒนาหนงสอการตนไทย, 7.

19Scott McCloud, Understanding Comics the Invisible Art, trans. อษฎวรพนธ และเมธาว กตตอาภรณพล

(กรงเทพมหานคร: คอรปอเรชนโฟรด, 2559), 9.

20ibid., 7-8.

18

ภาพท 5 ภาพทอธบายถงการทน ามวนฟลมภาพยนตรนนมลกษณะเปนคอมคสทเดนเรองชามาก ทมาภาพ : Scott McCloud, Understanding Comics The Invisible Art, แปลโดยชยยศ อษฎวรพนธ และเมธาว กตตอาภรณพล (กรงเทพมหานคร: คอรปอเรชนโฟรด, 2559), 8.

นอกจากนสกอตต แมคคลาวดยงไดกลาวไวการสอสารดวยภาพทมความตอเนอง

เชนนมมาตงแตสมยโบราณกาล เชน Bayeux tapestry พรมผนยาวทฝรงเศสผลตขนเพอบอกเลา

เรองราวของการบของชาวนอรเวย ซงภาพสามารถอานเปนเรองราวไดจากซายไปขวา โดย

แสดงออกตามล าดบเวลาและปรากฏสสายตาของเราไดทงหมดในครงเดยว โดยไมจ าเปนตองมเสน

ขอบแบงขนล าดบเหตการณ21 หรอกระทงมวนบนทกภาพยาว 36 ฟต ชอ แปดกวางเลบเสอ (8 deer

Tiger’s Claw) ทบนทกเรองราวของวรบรษทางการทหารและการเมอง ชดเรยงตอกน สามารถอาน

ไดจากซายไปขวา เปนรปซกแซก22

21ibid., 12-13.

22ibid., 10-11.

19

ภาพท 6 ภาพ Bayeux tapestry พรมผนยาวทใชการเลาเรองดวยภาพทตอเนองกน ท ม า : Xiaochen Yang [น ามแฝง ], Several scenes from the Bayeux Tapestry, เข า ถ ง เม อ 1 5 กรกฎาคม 2560, เขาถงไดจาก https://www.pinterest.com/pin/377598749977448910/

ภาพท 7 บนทกภาพยาว แปดกวางเลบเสอ ทมลกษณะการเลาเรองคลายคอมคส ทมา : Mixtee Codices, Realms of the Sacred in Daily Life, เขาถงเมอ 15 กรกฎาคม 2560, เขาถงไดจาก http://lib.uci.edu/sites/all/exhibits/meso/mixtec2.htm

นอกจากนในยงมศลปนในยคอนทสรางผลงานศลปะในสอแตกมวธการสอสาร

คลายคลงกบคอมคสอยดงเชน ลน วอรด (Lynd Ward) ทใชภาพพมพแกะไมในการเลาเรองตอ ๆ

หรอแมกระทงศลปนชอดงในลทธศลปะเหนอจรง (Surrealism) อยาง แมกซ เอรนส (Max Ernst) ก

ยงมผลงานในรปแบบของเรองเลาตดตอ (Collage) ในผลงานชด A Week of Kindness ซงเปนชด

ภาพจ านวน 182 ทมเรองราวทเรยงรอยตอกน23

23ibid., 18-19.

20

ภาพท 8 ผลงานภาพพมพแกะไมของลน วอรด ซงมเรองราวทเชอมตอกน ทมา : mikulpepper [นามแฝง], Lynd Ward, เขาถงเมอ 15 กรกฎาคม 2560, เขาถงไดจาก https://shrineodreams.wordpress.com/2013/02/02/lynd-ward/

ภาพท 9 ภาพผลงานชด A Week of Kindness ของแมกซ เอรนส ซงแตละภาพมความตอเนองกน ทมา : Discuss Art [นามแฝง], Max Ernst "A Week of Kindness", เขาถงเมอ 15 กรกฎาคม 2560, เขาถงไดจาก http://www.all-art.org/art_20th_century/ernst_Max1.html

21

2.1.3.2 Caricature (ภาพลอ)

เชนเดยวกบค าวา การตนและคอมคส ทจะพบไดวามสถาบนหรอนกวชาการไดให

ความหมายทหลากหลายและแตกตางกน ดงเชน ศนยพฒนาหนงสอ ของกรมวชาการไดอธบายวา

เปนค าทมรากศพทมาจากค าวา Caricare หมายถงภาพลอเลยนแสดงถงการเปรยบ

เปรย เสยดส เยาะเย ย ถากถาง หรอใหดขบขนโดยเนนจดดอยหรอจดเดนของใบหนา

บคลกลกษณะใหผนแปรงไปจากธรรมชาตทเปนจรง ซงสวนมากมกใชเปนภาพลอทางการเมอง

บคคลส าคญทมชอเสยง เปนตน24

สงเขต นาคไพจตรไดอธบายวา

Caricature เปนศพทมาจากภาษาอตาลวา Caricaturs แปลวาบรรทกหรอบรรจ The

Encyclopedia Americana ไดความหมายของ Caricature ไววา หมายถงภาพลอบคคลหรอวตถท

ท าใหขนโดยการเปลยนแปลงลกษณะบางอยางใหเกนความจรง แตไมมความประสงคทจะ

แสดงการกระท าอยางหนงอยางใดเปนจดส าคญ เชน วาดเขยนรปคอยาว หรอรปรางสงเกงกาง

แตกสามารถดออกทนทวาเปนใครหรออะไร เพราะผวาดยงคงลกษณเดมไว Caricature พบมาก

ในหนงสอพมพ คอมกวาดประชดประชนสงคม โดยเฉพาะทางดานการเมอง จนบางครงเรยก

Caricature วาการตนการเมอง25

พจนานกรมศพทและเทคนคทางศลปะ (แปลจาก A Dictionary of Art Terms and

Techniques) ไดใหความหมายของไววา Caricature ไววา

ภาพลอ ภาพวาดทใชลอเลยนหรอเสยดส วาดในลกษณะตดทอนท าใหรปลกษณ

บคลกผดสวนออกไป เชน เนนลกษณะเดนเฉพาะตวของบางคนใหมากเกนความจรง รวมทง

เนนในจดอนเชน ชนชนทางสงคมหรอสถาบนตาง ๆ ภาพลอใชเปนเครองมอปลกความรสกนก

คด กออารมณตอบโตใหแกผดตงแตอารมณขนเบา ๆ จนแระทงถงความรสกโกรธแคนรนแรง

เปนวถทางในการสรางภาพประกอบเรองทไดผลด เปนเครองมอทดทใชในการวพากษวจารณ

แสดงความคดเหนในเรองของสงคม ศาสนาและการเมอง งานภาพลอสวนใหญในปจจบนมกใช

กรรมวธพมพภาพแกะลายเสน ซงมกจะเปนภาพเกยวกบเรองใดเรองหนงในหลายแงมม ภาพ

24ศนยพฒนาหนงสอ กรมวชาการ, การสงเสรมและพฒนาหนงสอการตนไทย, 7-8.


22

ภาพท 10 ภาพลอนายทหารทานหนงกบพระเยซทปรากฏฝาผนงคายทหารโรมน ทมาภาพ : ศกดา วมลจนทร, อานการตนใบ (กรงเทพมหานคร: พนฐาน, 2551), 65

แ ล ะ ใ น Webster’s New World Dictionary of the American Language,2nd College

Edition ไดอธบายความหมายของ Caricature ไววา

ภาพลอเลยนเสยดส, มความหมายในเชงนรกตศาสตรวา “บรรทก/บรรจเกนขนาด”

อนมทมาจากรากศพทภาษาฝรงเศสวา Caricatua ซงรบมาจากภาษาอตาเลยน Cacicare อกทอด

หนง ซงแปลวาบรรทก/บรรจ (to load) หรอท าใหเกนจรง (Exaggerate)

1) ภาพ หรอการเลยนแบบบคคล ลลาทางวรรณกรรม ซงจดเดน หรอลลาทาทางถก

ท าใหเกนจรง เพอลอเลยนเสยดส

2) การกระท า หรอศลปะในการท าเชนนน

3) ความคลาย หรอการเลยนแบบทบดเบยวเสยจนนาหวเราะ26

จะเหนไดวาการใหความหมายและรปแบบของ Cartoon, Comics และ Caricature นน

ใกลเคยงกนมากจงท าใหคนสวนใหญเขาใจและเรยกทงสามสงรวมกนวาการตนไปโดยปรยาย หรอ

ในบางบรบทกเขาใจกนวา Comics และ Caricature นนเปนแขนงหนงของ Cartoon กได

26ศกดา วมลจนทร, อานการตนใบ, 52.

23

จากขอมลดงกลาวจะเหนไดวาการตนนนมการใหความหมายทคอนขางหลากหลาย

มาก แตในความเขาใจของสงคมไทยนน คนไทยสวนมากจะเขาใจการตนในความหมายของภาพลอ

เพอความบนเทง ตลกขบขนมากกวาท เขาใจการตนในฐานะของภาพรางซงเปนหนงใน

กระบวนการทางศลปะ และความเขาใจในรปแบบนของคนไทยยงสงอทธพลไปสการเรยกขานสง

อนดวยเชน ปลาการตน ปลาทะเลทมสสนฉดฉาด ดนารกนาชง และชวนตลกขบขน ซงดพองกบ

ความเขาใจในความหมายของการตนในบรบทของสงคมไทยอกดวย อกท งปลาการตนใน

ภาษาองกฤษเรยกวา Clownfish ทสามารถแปลตรงตวเปนภาษาไทยไดวา ปลาตวตลก ซงด

สอดคลองกบความรสกตองการใหดตลกขบขนของการตนไดเปนอยางด

2.1.3.3 Illustration (ภาพประกอบ)

ค าวา Illustration หมายถง ภาพประกอบ ในภาษาองกฤษแปลวา “to make light, to

explain” ซงหมายถง การท าใหแจมแจง โดยมนษยเรานนมรปภาพเพอการสอสารมาตงแตโบราณ

ซงภาพเหลานกประกอบไปดวยความหมายหรอขอความแฝงเอาไว เพอสอสารในสงทวจนภาษาไม

สามารถถายทอดออกมาไดทงหมด โดย จด คทเลอร (Judy Citler) ผก ากบของ America Illustrators

Gallery ไดใหค าจ ากดความของภาพประกอบเอาไดดงน

ภาพประกอบ คอ ภาพทใชรวมกบขอความ

ภาพประกอบ คอ งานศลปะทมจดประสงคเพอการผลตในจ านวนมาก

ภาพประกอบ คอ ภาพเขยนเกยวกบประวตศาสตรของสงคมหรอวฒนธรรมตาง ๆ

ภาพประกอบ คอ ภาพทแสดงออกถงความตองการทางจตใจและความพงพอใจ

ภาพประกอบ คอ ภาพบนทกทสามารถสะทอนถงผอานในแตละยคสมยได

ภาพประกอบ คอ ศลปะทมความหมายในตวมนเอง และมความคงทนตอการผานไป

ของการเวลา

24

จงสามารถสรปไดวา ภาพประกอบคอ “งานศลปะทมการผลตซ าเปนจ านวนมากผาน

ทางสอ และมความเกยวของกบสงคม โดยเปนการบนทกขอมลไวดวยภาพ และสามารถสอสาร

ความคดนนออกมาได”27

ดวยปจจยทวา “ภาพ” นนเปนหนงในภาษาของมนษยทสามารถสอสารไดในวงกวาง

ไมมก าแพงทางดานภาษาดงเชนภาษาพดหรอเขยน ภาพจงถอไดวาเปนเครองมอในการสอสารชนด

แรก ๆ ของมนษยกเปนได ดงจะสงเกตไดจากภาพเขยนในถ าของมนษยยคหนจนตอมาในชวง

3,200 ปกอนครสตกาล มนษยกเรมพฒนาภาพเหลานนใหกลายเปนอกษรภาพในยคแรก และมา

เปนอกษรเฮยโรกลฟฟกของอยปตในชวง 1,200 ปกอน ครสตกาล ดวยสาเหตนจงอาจจะนบไดวา

ภาพประกอบนนอาจจะมประวตศาสตรยาวนานกวาวจตรศลปกวาได แตถงกระนนภาพประกอบ

ในปจจบนกถกมองวาเปนเครองมอในการสอสารอยางหนงมากกวาทจะเปนผลงานวจตรศลป

ดงเชนภาพพมพในยคสมยแรกกถกมองวาเปนสอทผลตมาเปนจ านวนมาก มากกวาทจะมองวาเปน

ผลงานศลปะเชนกน แตในบางกรณภาพประกอบกไดรบการยอมรบในเชงคณคาใหเปนวจตรศลป

ดวยเชนกน ยกตวอยางเชน ผลงานของนอรแมน รอคเวล (Norman Rockwell) เปนตน

ภาพท 11 ภาพประกอบ เปนเครองมอในการสอสารอยางหนง ทมา : tuping [นามแฝง], "ไมยราพสะกดทพ" เกอบจะเลกวาดภาพประกอบหนงสอเพราะนทานเรองน, เขาถงเมอ 15 พฤศจกายน 2560, เขาถงไดจาก http://tongsu-tuping.blogspot.com/2011/ 04/blog-post.html

27อ า ก ย าม า ท าค า ช , ภ าพ ป ระก อบ ศ ก ษ า = Illustration Studies, trans. ม ะ ล ฉ ต ร เอ อ อ าน น ท

(กรงเทพมหานคร: คณะมณฑนศลป มหาวทยาลยศลปากร, 2559), 12.

25

2.2 ประเภทของการตน

การตนนนสามารถแบงประเภทไดอยางกวางขวาง ทงเกณฑทาง รปแบบ เนอหา หรอ

เกณฑอน ๆ โดยมนกวชาการหรอผทมความเขาใจเกยวกบกบการตนไดแบงประเภทของการตน

เอาไวดวยเกณฑตาง ๆ ดงน

2.2.1. เกณฑทางเนอหา

มนกวชาการและผเชยวชาญเกยวกบกบการตนเชน สงเขต นาคไพจตร และ วรวชญ

เวชนเคราะห ไดแบงประเภทของการตนดวยเกณฑทางเนอหาไดหลายประเภทดงน

1) การตนนทาน มทงเรองทเปนต านานหรอนทานดงเดม และเรองราวทแตงขนมา

ใหมเชน นทานพนบานหรอต านานเลาขานเรองทแปลหรอดดแปลงจากเรองตางประเทศ28 เรอง

จกร ๆ วงศ ๆ หรอเรองราววรรณคดไทย

ภาพท 12 ภาพตวอยางของการตนนทาน ทมหลากหลายรปแบบ ทมาภาพ : วรวชญ เวชนเคราะห, ประวตการตนไทย (กรงเทพมหานคร: โรงพมพครสภาลาดพราว,

2548), 8.


26

2) การตนตลกขบขน เปนภาพทใหอารมณขน แทรกตามหนานตยสาร เพอลดความ

เครงเครยดของนกอานทตองอานเรองหนก ๆ หรอยาวมาก 29 บางทกเยบเลมรวมออกเปนราย

สปดาห รายเดอนหรอรายปกษ

ภาพท 13 ภาพตวอยางของการตนขบขน ทมาภาพ : เอะ [นามแฝง], มหาสนก 28, 1320 (7-23 สงหาคม 2559): 23.

3) การตนลอสงคม (Gag Cartoon) มก เปนภาพในเชงภาพลอ (Caricature) โดย

นกเขยนการตนภาพลอโดยเฉพาะ นยมพมพในหนงสอพมพหรอนตยสาร30 มกมเนอหาทลอเลยน

เสยดส ความเปนไปตาง ๆ ของสงคม

29วรวชญ เวชนเคราะห, ประวตการตนไทย 2.

30กรมวชาการ, การสงเสรมและพฒนาหนงสอการตนไทย (กรงเทพมหานคร: โรงพมพการศาสนา กรมการ

ศาสนา, 2534), 11.

27

ภาพท 14 ภาพตวอยางการตนลอสงคม ทมาภาพ : meeboo [นามแฝง], อะไรๆ กไซฟอน.. การตนการเมอง ชย ราชวตร, เขาถงเมอ 19

สงหาคม 2559, เขาถงไดจาก http://www.oknation.net/blog/meeboo/2012/10/28/entry-1

4) การตนการเมอง (Political Cartoon, Caricature) เปนภาพลอเลยนการท างานของ

นกการเมอง มผลตอผถกอางถงทงทางบวกและทางลบ มกจะพบเหนตามหนาหนงสอพมพรายวน

และรายสปดาห31

ภาพท 15 ภาพตวอยางการตนการเมอง ทมาภาพ : sertsak [นามแฝง], ศกนอก ศกใน… มใครชวย?, เขาถงเมอ 19 สงหาคม 2559, เขาถงได

จาก https://sertsak.wordpress.com/tag/การตนลอการเมอง

31วรวชญ เวชนเคราะห, ประวตการตนไทย 3.

28

5) การตนครอบครว เปนหนงสอการตนทอานไดทกเพศทกวย มเลมเดยวอานไดหมด

ทกคนในครอบครว คอ ตงแตเดกทอานหนงสอไมได ดแตรป ไปจนถงคณป คณยา คณตา คณยาย

จงเรยกวาการตนครอบครว อกประการหนงตวแสดงในการตนประเภทนมกเปนสมาชกใน

ครอบครวเดยวกน แนวความคดนแตเดมนกเขยนการตนไทยไดมาจาการตนฝรง ตอมาเพมเตม

เนอหาสาระเขาไปจนกลายเปนการตนไทยเตมตว การตนครอบครวมกจะมก าหนดออกทแนนอน

เชนออกเปนรายเดอน32

ภาพท 16 ภาพตวอยางของการตนครอบครว ทมาภาพ : hKS''8'กนแกงสม [นามแฝง], สาวดอกไมกะนายกลวยไข, เขาถงเมอ 19 สงหาคม 2559,

เขาถงไดจาก https://www.siamzone.com/board/view.php?sid=1176243

6) การตนผจญภย เปนการตนแบบมพระเอกกบผราย มหลายแนวเรอง เชน แนว

วทยาศาสตร แนวลกลบมหศจรรย แนวชวตเศรา โลดโผน มแทบทกรส33 การตนประเภทนนนเนน

ทความสนกสนานและความนาตนเตนของเนอเรอง และมกลมเปาหมายหลกทเปนผชาย

32ibid., 6.


29

ภาพท 17 ภาพตวอยางการตนผจญภย ทมาภาพ :patstudio [นามแฝง], อศวนสยาม Siam knight illustrations & Comic, เขาถงเมอ 19

สงหาคม 2559, เขาถงไดจาก http://patstudio.exteen.com/page/2

7) การตนเพอทางการศกษา เชน เรองเกยวกบการเมอง วรรณคด ประวตบคคลส าคญ

วทยากร และอตสาหกรรม ประวตศาสตร และศาสนา เปนตน34

ภาพท 18 ภาพตวอยางการตนเพอการศกษา ทมาภาพ : carousal [นามแฝง], การตนชดความร ชดรรอบตวแสนสนก, เขาถงเมอ 19 สงหาคม

2559, เขาถงไดจาก www.bloggang.com/viewblog.php?id=carousal&date=14-07-2012&group=2

&gblog=1704


30

2.2.2 เกณฑทางรปแบบ

เปนททราบกนดวาการตนนนมรปแบบทหลากหลาย ทงลกษณะการเลาเรอง ความยาว

ของเนอเรอง จ านวนของการตพมพ หรอประเภทของสอสงพมพ โดยมนกวชาการและผเชยวชาญ

เกยวกบกบการตนเชน สงเขต นาคไพจตร, วรวชญ เวชนเคราะห, แรนดอล พ. แฮรรสน, ศกดา

วมลจนทร และปยต เงากระจาง เปนตน ไดแบงประเภทของการตนดวยเกณฑทางรปแบบไดหลาย

ประเภทดงน

1) การตนชองเดยวจบ คอการตนทสามารถสอสารภายในชองเดยวหรอหนาเดยวจบ

อาจจะมค าพดหรอไมมกได

2) การตนหลายชอง คอการตนทใชชองตงแตสองชองขนไปในการสอสาร มการ

เรยงล าดบสายตาในการอานเพอเขาใจเนอเรองกอนหลง มกจบในหนาเดยว

3) การตนเรองส น คอการตนทเขยนเปนเรองส น เขยนยาวตดตอกนหลายอาน จะ

สามารถจบในตอนหรอตอไปยงตอนอน ๆ กได

ภาพท 19 ภาพการตนเรองสนชด บรอ! นากลวกไมบอก ซงเขยนเปนเรองสนจบในตอน ทมาภาพ : Rage [นามแฝง], อานบรอกอนนอน..., เขาถงเมอ 20 สงหาคม 2559, เขาถงไดจาก

http://www.soccersuck.com/boards/topicstore/1123221

31

4) การตนเรองยาว คอการตนทเขยนเปนเนอเรองยาวตดตอกนหลายตอน หรอมการ

เยบเลมรวมเปนฉบบ มกทเนอเรองทยดยาวและชวนใหตดตามอานตอในฉบบถดไป

ภาพท 20 ภาพการตน One Piece ซงตพมพเปนเลมตอกน ทมาภาพ : Khairul Nizam [นามแฝง],One Piece Anime Manga - Cover 37 - 48 , เขาถงเมอ 23

สงหาคม 2559, เขาถงไดจาก https://www.pinterest.com/pin/207587864044853788/

5) การตนลอเลยน (Caricature Cartoon) เปนการตนทเขยนในเชงลอเลยนบคคลใหด

ตลกขบขน โดยวาดบคลกลกษณะใหเกนความจรง35

6) ภาพประกอบบทความหรอนวนยาย (Illustration) เปนภาพเขยนเหตการณบางตอน

ของบทความหรอเนอเรองในนวนยายแทรกไวตามทองเรองเพอเนนหรอชวยอธบายเหตการณ36

7) ภาพยนตรการตน (Animated Cartoon) หมายถง การท าการตนใหเปนภาพยนตรโดยการวาดการตนลงบนแผนใสแลวถายเปนภาพยนตรใหมลกษณะเคลอนไหวเหมอนชวตจรง37

35กรมวชาการ, การสงเสรมและพฒนาหนงสอการตนไทย 11.

36วรวชญ เวชนเคราะห, ประวตการตนไทย 2-5.

37กรมวชาการ, การสงเสรมและพฒนาหนงสอการตนไทย 11.

32

ภาพท 21 ภาพของภาพยนตรการตนเรอง Despicable Me ทมาภาพ : JunaStung [นามแฝง], คณรจกมนเนยนแคไหน?, เขาถงเมอ 23 สงหาคม 2559, เขาถงไดจาก http://my.dek-d.com/stungk/supertest/?id=40965 8) การตนโฆษณา (Commercial Cartoon) หมายถงการตนทใชในการโฆษณาชวนเชอในตวสนคาของตน ลกษณะการตนอาจเปนรป 2 มต หรอหนรปปนการตน 3 มต38 9) สนคาการตน (Cartoon Product) คอ การตนในสอปลกยอยอน ๆ บตรอวยพร เครอง เขยน โปสเตอร เสอผา เครองประดบ เสอยด กระเปา หมวก สบ กลองอาหารกลางวน ผาปทนอน39 10) เกมสการตน ดวยความจ ากดของหนวยความจ าทใชบรรจเกมสในสมยกอนนนมคอนขางจ ากด จงท าใหรปแบบของเกมสนนน าลกษณะของการตนทมาสรางเปนตวละคร สงของ และสถานท เพอความสวยงาม ดงดดใจและเหมาะสมกบความจของผลตภณฑบรรจเกมสในสมยกอน

2.3 ประวตของการตน

การตนนนมหลากหลายทางดานความหมาย รปแบบ และแหลงทมา ท าใหยากทระบ

อยางชดเจนวาการตนนนมทมาจากทไหนหรอเมอไหร อกทงความไมชดเจนดานขอบเขตทาง

ลกษณะของการตน ท าใหการระบใหชดเจนวาผลงานชนไหนเปนการตนหรอไมนนกเปนไปดวย

ยากเชนกน

38ibid., 12.

39ศกดา วมลจนทร, อานการตนใบ, 60-61.

33

หากยอนกลบไปศกษาประวตศาสตรศลป กจะพบรปแบบของงานศลปะทคลายคลง

กบลกษณะของการตนอยไมนอย เชน ภาพเขยนในถ าลาสโกซ (Lascaux) ในประเทศฝรงเศสซง

เปนภาพเขยนตงแตยคกอนประวตศาสตรของมนษยถ าในยคหนเกา (Paleolithic) เมอราว 200,000 –

13,000 ปกอนครสตกาล ซงเปนการสอสารอยางงายในสมยนน มลกษณะเปนภาพเขยนสสนสดใส

เชน ภาพควายไบซน มา และกวาง ดสดสวนเหมอนจรง แตภาพมนษยกลบเขยนดวยภาพลายเสน

งาย ๆ คลายการตนกานไมขด40

ภาพท 22 ภาพเขยนจากถ า ลาสโกซ (Lascaux) ทมาภาพ : Diane Malavolti, Lascaux Cave paintings, เขาถงเมอ 20 กรกฎาคม 2560, เขาถงไดจาก

https://www.pinterest.com/pin/231372499586206973/

ภาพเขยนในถาลกษณะนยงสามารถพบไดตามแหลงประวตศาสตรของมนษยหลายท

ในโลก รวมทงในประเทศไทยดวย เชน ถ าผหวโต ในจงหวดกระบ ทปรากฏเปนภาพคนทมการ

เขยนรายละเอยดทแตกตางกน มการแตงตวไมซ ากน บางเคลอนไหว บางอยนงเฉย ภาพสตว

ประเภท นก ไก ปลา ปลาหมก จระเข และภาพเครองมอเครองใช เชน แห อวน และเรอ เปนตน

ภาพเขยนเหลาลวนเขยนดวยสแดง น าตาลแดง สด า และสเหลอง มท งแบบระบายเงาทบ

(Silhouette) แบบโครงรางรอบนอก (Outline)

40นพนธ แจมดวง ... [และคนอน ๆ], การตน : โลกใบใหญของความรกและจนตนาการ (กรงเทพมหานคร:

โครงการสอการตนเพอการพฒนาสขภาวะทางจตวญญาณ, 2548), 17.

34

ภาพท 23 ภาพเขยนในถ าผหวโต จงหวดกระบ ทมาภาพ : ไมปรากฏนามผ เขยน, ถ าผหวโต , เขาถงเมอ 20 กรกฎาคม 2560, เขาถงไดจาก

http://www.era.su.ac.th/Rockpainting/south/phihuoto/index.html

ภาพเขยนเหลานนนอาจไมไดพงประเดนไปทความสนทรยหรอความงามเทาใดนก แต

เปนการสอสาร จดบนทกเรองราวหรอความเชอตาง ๆ เสยมากกวา เชน ภาพทแสดงถงความหลาย

ชนดของปลา ปลาชนดทกนได หรอปลาทหายาก หรอเกยวของกบพธกรรมในการหาปลาอกดวย41

ถงแมวาเราจะไมสามารถเรยกภาพเขยนตามผนงถ าเหลานวาเปนการตนไดอยางเตม

ปากเตมค ากตาม แตดวยลกษณะของภาพเขยนเหลานทดเรยบงาย ลดทอน และดดแปลงรายละเอยด

เพองายตอการเขยนและการท าความเขาใจมากกวาทจะเนนการแสดงออกแบบปจเจกบคคล รวมทง

การน าเสนอในลกษณะของสญลกษณ ทใชสอสาร จดบนทก หรอพธกรรมตาง ๆ น นท าให

ภาพเขยนตามผนงถ ามหลาย องคประกอบทดคลายคลงกบการตนในยคปจจบน จนพอจะสามารถ

เรยกไดไดภาพเขยนเหลานอาจจะเปนการตนยคแรก ๆ ของมนษยชาตได

41

ไมปรากฏนามผเขยน, "ถ าผหวโต," http://www.era.su.ac.th/Rockpainting/south/phihuoto/index.html.

35

มนษยคอย ๆ พฒนารปแบบการสอสารทคลายคลงกบการตนนมาอยางตอเนอง

จนกระทงเกดการพฒนาครงยงใหญเมอมเทคโนโลยการตพมพและการตลาดเขามาเกยวของ

เรมตนจากในประเทศองกฤษ ชวงศตวรรษท 17 การตนในยคนนถกผลตจากการใชบลอกไมพมพ

ลายเสนลงบนกระดาษหรอผาขนาดใหญทเรยกวา บรอดชต (broadsheet) ทมจดประสงคเพอบนทก

เรองราวทางศาสนาและสงคมในสมยนน เชน เหตการณประหารชวตหมทมทงการแขวนคอและ

การเผามากกวาหมนชวต ณ กรงลอนดอน หรอจะเปนภาพของประหารชวตดวยการตดคอของ

ลอรดวลเลยม รสเซล (Lord William Russel)

ภาพท 24 ภาพแสดงการประหารลอรดวลเลยม รสเซล ณ กรงลอนดอน ป ค.ศ. 1683 ทมาภาพ :ประเสรฐ ผลตผลการพมพ, ตามหาการตน (กรงเทพมหานคร: มตชน, 2546.), 17.

ภาพลายเสนเหลานถกเผยแพรสสาธารณะชนดวยการจ าหนาย ซงมประชาชนมากมาย

ตองการซอภาพการบนทกเหตการณครงนกลบเปนเปนทระลก ภาพเหลานนนมกมค าบรรยายใต

ภาพหรอบอลลน (ชองไวส าหรบบรรจตวอกษรเพอแสดงค าพด) รวมทงมการใชเสนแสดงความเรว

(Speedline) ซงองคประกอบเหลานลวนเปนลกษณะทปรากฏอยในการตนในยคปจจบน ซง

คณภาพของภาพลายเสนเหลานจะมมาตรฐานไมเทากน และสวนมากกคณภาพไมคอยดนก ดวย

36

เหตผลทภาพเลานสรางมาเพอความบนเทง การคา และยงบรรจเรองราวทเปนโศกนาฏกรรมลงไป

อกจงท าใหการตนถกมองวาเปนศลปะชนต าตงแตเรมแรก42

ตอมาในศตวรรษท 18 วลเลยม โฮการท (William Hogarth) ไดพฒนาการตนของ

ตนเอง เองทงในดายของเทคนคทใชการแกะสลกลงบนแผนทองแดงแลวใชกรดสกดแลวตามดวย

การลงหมก (Engraving) และในดานเนอหาทมกจะสรางผลงานทมผคนแสดงออกหลากหลาย

อารมณ ใหไดเกดการตความและมเนอหาลอเลยนเสยดส สะทอนเรองราวตาง ๆ ทเกดขนในสงคม

เชน ภาพเกยวกบศลธรรม ความนาขนของผคน และความโงเขลาของยคสมยนน รวมทงมแทรก

ขอความประกอบภาพอกดวย ถงแมวาผลงานของเขาจะไมไดใชลายเสนเรยบงายเหมอนกบการตน

ทเราคนชนกตาม

ภาพท 25 ภาพพมพ A Rake's Progress ของวลเลยม โฮการท ทมาภาพ : ไมปรากฏนามผเขยน, Hogarth, A Rake's Progress, เขาถงเมอ 21 กรกฎาคม 2560, เขาถง

ไ ด จ า ก https://www.khanacademy.org/humanities/monarchy-enlightenment/britain-18c/britain-

ageof-revolution/a/hogarth-a-rakes-progress

42ประเสรฐ ผลตผลการพมพ, ตามหาการตน (กรงเทพฯ :: มตชน, 2546), 17.

37

ตอมาเจมส กลเรย (James Gillray) เขาเรมเขยนภาพลอเลยนลามไปถงนกการเมองและ

ราชวงศ เชน ภาพลอเลยนของนโปเลยนในเหตการณปฏวตฝรงเศส หรอภาพลอเลยนเพอการ

ตอตานสงคราม

ภาพท 26 ภาพ john bull's process ของเจมส กลเรย ทสะทอนเรองราวของทหารผานศก ท ม าภาพ : Paul Gravett, Frames Of Reference:The Progress Of British Comics, เขาถ ง เม อ 21

กรกฎาคม 2560, เขาถงไดจาก http://www.paulgravett.com/articles/article/frames_of_reference

จอรจ ครกแชงค (George Cruikshank) นยมลอเลยนเรองราวของความไรมนษยธรรม

ทเกดขนกบมนษยดวยกน โดยการใชประโยชนจากเทคโนโลยการตพมพ เผยแพรผลงานของเขาลง

ในนตยสาร ซงประสบความส าเรจในแงของการเผยแพรในวงกวางเปนอยางมาก และตอมาในป

ค.ศ.1832 ในกรงปารส ชาลส ฟลลพพอน (Chaeles Phillipon) ออกนตยสาร La Charivari ทตพมพ

ภาพลอเลยนการเมองในสมยนน ซงไมไดเลาเรองราวเฉพาะในฝรงเศสอกตอไป แตภาพลอเลยน

นนลอเลยนไปจนถงราชวงศและการเมองของประเทศอน ๆ ในยโรปดวย43

43

ibid., 23-25.

38

ภาพท 27 ภาพลอเลยนราชส านกพระเจาจอรจท 4 ของจอรจ ครกแชงค ทมาภาพ : Pat Sanftner, A pair of broad bottoms by William Heath, เขาถงเมอ 21 กรกฎาคม 2560,

เขาถงไดจาก https://www.pinterest.com/pin/400538960589819449/

ตอมาในป ค.ศ. 1843 การตนน นกเรมกาวเขาสความหมายใหม จากการประกวด

ภาพเขยนปนเปยก (Fresco) เพอประดบในรฐสภาหลงใหมในองกฤษ ภาพรางหรอการตนทถกสง

มาเขารวมประกวดดงกลาวไดน ามาจดแสดงใหชาวลอนดอนไดชมกน และนตยสาร พนช (Punch)

ซงเปนนตยสารแนวลอเลยนเสยดสในเวลานน ไดน าเอาประเดนของนทรรศการนมาสรางเปน

การตนของตนเอง 6 ภาพ ซงลวนแตเปนภาพลอเลยน เสยดสนทรรศการครงนในแงมมตาง ๆ เชน

การตนหมายเลข 1 ซงเปนภาพคนพการใสเสอผาซอมซอมาดนทรรศการครงน และมค าบรรยายใต

ภาพวา “Shadow and Substance (เงาและเลอดเนอ)” หมายถงความฝนกบความจรง ซงไดเสยดสถง

ความหรหรา โออาของการนทรรศการครงนซงดจะขดแยงกบความเปนจรงทผคนในสงคมทตาง

อดอยากปากแหง ทงนนตยสารพนชสรางศลปนภาพลอเลยนมากมาย เชน จอหน ลช (John Leech)

และจอหน เทนนล (John Tenniel) จากนนการตนและภาพลอเลยนเรมกระจายออกจากองกฤษและ

ฝรงเศส ไปยงประเทศอนในยโรป อเมรกา ญปน และเอเชย44

44ibid., 25.

39

ภาพท 28 ภาพ Shadow and Substance การตนลอเลยนจากนตยสาร พนช (Punch) ทมาภาพ : ศกดา วมลจนทร, อานการตนใบ (กรงเทพมหานคร: พนฐาน, 2551), 8.

2.3.1 ประวตการตนยโรป

ในประเทศองกฤษป ค.ศ.1873 การตนเรอง แอลลาย สลอปเปอร ฮาลฟ ฮอลเดย (Ally

Sloper’s Half Holiday) ถกยกยองวาเปนการตนเรองแรกของโลกทมตวละครและการด าเนนเรองท

ชดเจน โดยมตวละครเอกชอ อเลกซานเดอร สลอปเปอร ทเปนตวแทนของคนชนชนแรงงานท

ตรากตร าท างานหนกเพอหาเงนมาร าสราอยเรอยไป ถกตพมพครงแรกในป ค.ศ.1871 ในนตยสาร

จด (Judy) ของกลเบรต ดาลซล การพฒนาของการตนยงคงมตอไปเรอย ๆ แตเนอหาของการตนนน

ยงคงเหนเรองราวของชนชนแรงงานอย ท าใหการตนถกมองวาเปนศลปะชนต า ซงสวนทางกบ

ยอดขายทดขนเรอย ๆ

ในป ค.ศ. 1900 ตลาดของการตนผชายเรมอมตวลง รปแบบการผลตการตนในสมยนน

มงกลมผ บรโภคทเปนเยาวชนมากขน โดยการใสจนตนาการลงไปมากขนปรบเนอหาให

สนกสนานและตลกมากยงขน ลดค าบรรยายลง ท าใหหนาปกมสสนทโดดเดนสะดดตามากขน

และทส าคญคอ การปรบใหมราคาทถกลงจนเยาวชนสามารถตดสนในซอไดไมยากเยนนก โดย

ในชวงป ค.ศ. 1935-1965 นนถอเปนยคทองของการตนตลกส าหรบเดกเปนอยางมาก มนกเขยน

การตนทประสบความส าเรจอยาง เดวด ลอว (David Law) ไดสรางสรรคผลงานชด Dennis the

Menace ซงเปนการตนตลกเจบตวแนวเดกผชายออกมา45

45ibid., 27-32.

40

ภาพท 29 ภาพการตนเรอง Ally Sloper’s Half Holiday ในป ค.ศ.1873 ทมาภาพ : ymgeisydd [นามแฝง], and if you've read Ally Sloper's I'll leave you to work out why,

เขาถง เมอ 22 กรกฎาคม 2560, เขาถ งไดจาก http://www.bookdrum.com/books/tipping-the-

velvet/12832/bookmark/95208.html

ภาพท 30 ภาพการตนเรอง Dennis the Menace ท ม าภ าพ : kazoop [น ามแฝง], FOOTBALL THEME IN BRITISH HUMOUR COMICS TO

CELEBRATE EURO 2012 (DAY 14), เข า ถ ง เม อ 2 2 ก ร ก ฎ าค ม 2 5 6 0 , เข า ถ ง ไ ด จ า ก

http://kazoop.blogspot.com/search/label/Football%20Theme%20in%20British%20Humour%20C

omics?updated-max=2012-06-22T07:07:00-07:00&max-results=20&start=10&by-date=false

41

ในชวงราวป ค.ศ. 1940-1970 ลายเสนการตนแบบเรยบงายทมงเนน ทเจาะกลมเยาวชน

นนเรมหายไป ลายเสนและเนอหาถกปรบเปลยนใหดจรงจง นาเชอถอและดเหมอนจรง (Realistic)

มากยงขน เนอหาทเปนทนยมมกจะเกยวของกบการโลดโผน ผจญภย จนเรยกไดวายคนเปนยคสมย

แหงการตนผจญภยอยางแทจรง การตนทมชอเสยงอยางมากในยคน เชน แตงแตงผจญภย (The

Adventure od Tintin) ทเขยนโดยจอรจ เรม (George Remi) ทใชนามปากกาวาแอรเช (Herge) ซง

เปนการตนทเลาเรองการการผจญภยของแตงแตงและผองเพอนไปทวทกมมโลก แมกระทงออกไป

ในอวกาศ มเทคนคการเลาเรองสนกสนานและขบขน แฝงนยยะของการแบงแยกเพศและเผาพนธ

เอาไว นกจากนแตงแตงผจญภยนนกลายเปนตนก าเนดของการใชลายเสนคมชด (clear line) ทใช

การตดเสนชดเจนและไมมการเกลยสแสงเงาซงตอมากลายเปนเอกลกษณทท าใหการตนยโรป

แตกตางจากการตนอเมรกา46

ภาพท 31 ภาพการตนเรอง แตงแตงผจญภย ทมาภาพ : Sara Fagiani, The Adventures of Tintin, เขาถงเมอ 22 กรกฎาคม 2560, เขาถงไดจาก


46

ibid., 33-35.

42

ตอมาในราวป ค.ศ.1960-1990 การตนทตพมพลงสหนากระดาษไดรบความนยมท

นอยลง เพราะการมาถงของเทคโนโลยอยางโทรทศนทสามารถเจาะใจเดกในยคสมยนนไดมากกวา

และเรวกวา การตนองกฤษจงเลอกทจะผกกบอตสาหกรรมอน ๆ เชน รายการโทรทศน ภาพยนตร

และวดโอเกมส บางกเลอกทจะปรบเปลยนแนวเรองใหเจาะกลมผบรโภคทเปนวยรนและผใหญ

มากขน ใหมเนอหาทรนแรง และล าจนตนาการมากขน เชน นตยสาร 2000 AD ไดพมพเรอง จด

เดรดด (Judge Dredd) การตนแนวผจญภยทเลาเรองของหนวยปราบปราม ทเปนท งผพพากษา

ลกขนและเพชฌฆาตในคนเดยวกน ซงเปนเนอทคอยขางรนแรงมากในสมยนน หรอนตยสาร

Deadline ทตพมพเรอง แทงคเกรล (Tank Girl) การตนทใชค าโปรยวา “สาวทจะท าใหซปเปอรแมน

ตองถอดกางเกงใน” เรองราวของวรสตรศรษะโลนผตอสอยางบาระห า การเปลยนแปลงครงนท า

ใหการตนนนเปลยนจากเรองส าหรบเดกกลายเปนเรองของผใหญอกครง47

ภาพท 32 ภาพการตนเรองจด เดรดด (Judge Dredd) ทมเนอหาทรนแรงมาก ทมาภาพ : Fleetway [นามแฝง], Judge Dredd Annual HC (1981-1990 UK) comic books, เขาถงเมอ

22 กรกฎาคม 2560, เขาถงไดจาก https://www.mycomicshop.com/search?TID=630591

47

ibid., 38-44.

43

2.3.2 ประวตการตนอเมรกา

หากการตนองกฤษนนพฒนามาจากภาพลอ การตนอเมรกานนดจะตางออกไปเพราะ

เตมโตมาจากการตนตพมพรายวนในหนงสอพมพหรอทเรยกกนวาคอมคสตรป (Comicstrip) โดย

ในชวงป ค.ศ. 1929 ดวยสภาวะเศรษฐกจตกต าของอเมรกา ประชาชนชาวอเมรกาจงตองการความ

บนเทงทเปนชนชนเดยวกบพวกเขา การตนแนวซปเปอรฮโรของชนชนลางจงอยาง ปอปอาย

(Popeye) จงถอก าเนดขน ตวการตนกะละสกลามใหญทชอบกนผกโขมเปนชวตจตใจและคอย

ตอกรกบเหลาอธรรมน ถกตพมพครงแรกในการตนชองชด Thimble Theatreในป ค.ศ. 1929 โดย

เปนผลงานเขยนของ Elzie Crisler48

ในชวงป ค.ศ. 1934 การตนอเมรกานนจ าเปนตองตพมพในหนงสอพมพกอนถงจะ

สามารถรวมเลมออกมาขายได จนเกดการเปลยนแปลงเมอพนตรมลคอลม วลเลอร นโคลสน

(Malcolm Wheller-Nicholson) ไดออกการตนแบบรวมเลมอยาง New Fun Comics และป ค.ศ.

1937 กออกการตนรวมเลมอยาง Detective Comics หรอทเรารจกกนดในชอ DC Comics ในปจจบน

จนกลายเปนจดเรมตนของตวการตนในต านานนาม บรษเหลก ซเปอรแมน (Superman)

ภาพท 33 ตวการตน ซเปอรแมน ถกตพมพครงแรกในหนงสอ Action Comics ป ค.ศ. 1938 ทมาภาพ : Maurice Fine [นามแฝง], Comics Unmasked, เขาถงเมอ 22 กรกฎาคม 2560, เขาถงได

จาก http://nonbeige.com/culture/comics-unmasked-uks-biggest-comic-book-exhibition

48

ibid., 44-45.

44

ซเปอรแมนนนเปรยบเสมอนแสงสวางแหงความยตธรรม เปรยบดงภาพสะทอนของ

“พระบตร” ทสงมาจากแดนสวรรคเพอมาชวยมนษยโลก ดตรงกนขามกบ อศวนรตตกาล แบทแมน

ซงปรากฏตวครงแรกในนตยสาร Action Comics ในปเดยวกน แบทแมนนนเปนวรบรษดานมดท

ออกปฏบตการยามค าคน ในชดคางคาว ทงคออกผดงความยตธรรมอยางเปนเสนขนานทควบคกน

โดยทงสองนนเปนตวละครขวญใจประชาชนของ DC Comics มาจนถงปจจบน49

ตอมาในป ค.ศ.1939 คแขงส าคญของ DC Comics อยาง มารเวล คอมกส(Marvel

Comics) ไดตพมพฉบบแรก และไดเผยแพรตวละครชอดงของคายอยางกปตนอเมรกาใน ค.ศ.1941

และในชวงทสงครามโลกครงทสองจบลง การตนแนวผจญภย อาชญากรรม หรอสยองขวญไดรบ

ความนยมเปนอยางมากจนสามารถเรยกไดวาเปนยคทองของการตนคอมกสเลยทเดยว50

ภาพท 34 ภาพการตน อะเมซซงสไปเดอรแมน เปนการตนสรางชอใหกบมารเวล คอมกส ทมาภาพ : Marvel [นามแฝง], Amazing Spider-Man (1963 1st Series) comic books, เขาถงเมอ 23

กรกฎาคม 2560, เขาถงไดจาก https://www.mycomicshop.com/search?TID=78991

49

ibid., 49-50.

50

ibid., 57.

45

มารเวล คอมกส(Marvel Comics) นนมแกนน าส าคญอยาง แสตน ล (Stan Lee) ท า

หนาทบรรณาธการ และ แจค เคอรบ (Jack Kirby) ท าหนาทเปนผ วาด ไดรวมกนสรางสรรค

ซเปอรฮโรออกมาอยางมากมาย เชน สกายสทธ (The Fantastic Four) กลมผมพลงพเศษทชวย

พทกษโลกแตกมปญหาครอบครวดงเชนสามญคนทวไป หรอไอแมงมม (Spider Man) วรบรษขวญ

ใจมหาชนทตองพบเจอกบปญหามากมายทงดานครอบครว เพอนฝง หนาทการงาน หรอแมกระทง

ความรก จะสงเกตไดอยางชดเจนวาตวละครในยคมชวตคลายคลงชวตชาวอเมรกาในชวงเวลานน

เปนอยางมาก เพอใหเขาถงใจผบรโภคใหไดมากทสด เพราะในสมยนนการตนทคแขงส าคญอยาง

โทรทศน ภาพยนตร และวดโอเกมสเปนตน ทงนกเพอตอลมหายใจของการตนเองดวย

จะเหนไดวาในยคตอมานนมสอออกมาแยงพนทตลาดของการตนมากมาย การตนจง

จ าเปนตองพฒนารปแบบเพอความอยรอดเชนกน และทางรอดหนงของการตนคอ การท าใหการตน

กลายเปนสอทสามารถแสดงออกผานสอทเปนภาพเคลอนไหวได เรยกวา อะนเมชน (Animation)

ดวยการน าภาพนงมาเรยงล าดบกนแลวแสดงผลใหเหนอยางตอเนอง ท าใหดวงตาของคนเราเหน

ภาพทมการเคลอนไหวในลกษณะของภาพตดตา (Persistence of Vision) โดยเมอสายตามนษย

มองเหนภาพทฉาย อยางตอเนอง จอประสาทตาจะรกษาภาพนไวในระยะเวลาสน ๆ ประมาณ 1/3

วนาท และหากมภาพอนแทรกเขามาในระยะเวลาดงกลาว สมองของมนษยจะเชอมโยงภาพทงสอง

เขาดวยกนท าใหเหนเปนภาพเคลอนไหวทมความตอเนองกน51

โดยในป ค.ศ.1909 วนเซอร แมคเคย (Winsor McCay) ไดสรางนวตกรรมใหมใหแก

การตน คอ ฟลปเปอร (Flipper) ซงเปนภาพการตนทเขยนตอกนเปนเลมทละหนา ซงแตละหนาจะ

มความเปลยนแปลงไปทละนอย และเมอน ามาเปดแบบเรว ๆ จะพบวาภาพการตนเหลานนสามารถ

เคลอนไหวได โดยผลงานของเขานเผยแพรโดยการเปนของแถมในหนงสอพมพวนอาทตย และใน

ป ค.ศ.1911 เขาไดสรางภาพยนตรการตนเรองแรกของโลกนาม Little Nemo วนเซอรสราง

ภาพยนตรเรองนจากภาพนกวา 4,000 ภาพ แลวน าไปถายดวยฟลมภาพยนตร นอกจากนเขาไดสราง

51

kanlayanee [น า ม แ ฝ ง ] , "ค ว า ม ห ม า ย แ อ น เ ม ช น ( Animation),"

http://www.kanlayanee.ac.th/animation/web/animation.htm.

46

ผลงานทเปนประวตศาสตรขนมาอยางตอเนองเชน เรอง เกอรต เดอะ ไดโนซอร (Gertie the

Dinosaur) ซงสรางแรงบนดาลในใหนกเขยนการตนในยคนนอยางมากมาย52

ภาพท 35 ภาพลายเสนทน าไปใชสรางอะนเมชนเรอง เกอรต เดอะ ไดโนซอร ทมาภาพ : Caitlin McGurk, Happy 143rd Birthday, Winsor McCay!, เขาถงเมอ 27 กรกฎาคม

2560, เขาถงไดจาก https://library.osu.edu/blogs/cartoons/tag/gertie-the-dinosaur/

ภาพเคลอนไหวแบบมอวาดเปนกระบวนการทใชในการสรางภาพเคลอนไหวมาก

ทสดของศตวรรษท 20 แตละเฟรมของภาพยนตรเคลอนไหวแบบดงเดม เปนภาพวาดทวาดบน

กระดาษกอนเพอสรางภาพลวงตาของอะนเมชน โดยแตละภาพจะมการเปลยนแปลงจากภาพทวาด

ไปกอนหนาน อะนเมเตอรจะวาดเสนลงบนแผนใสทเรยกวา เซลลลอยด หรอเรยกสนๆวา แผน

เซลล (Cels) และระบายสสนลงไป เพอน าไปประกอบกบฉากหลงทลงสไวเรยบรอยแลว จากนน

กจะถายท าแบบภาพตอภาพดวยเครองถายท าทเรยกวา Rostrum camera

หากกลาวถงนกเขยนการตนทมชอเสยงมากทสดในโลกแลวคงไมมใครไมรจก วอลต

ดสนย (Walt Disney) เขารวมมอกบอบ ไอเวรก (Ub Iwerks) รวมกนสราง มกก เมาส (Mickey

Mouse) ทปรากฏในภาพยนตรการตนเสยงเรอง Streamboat Willie ในป ค.ศ. 1928 หลงจาก

นนดสนยกไดสรางภาพยนตรการตนออกมาอกหลายเรองเชน ลกเปดขเหร (The Ugly Duckling)

ในป ค.ศ. 1931, ลกหมสามตว (The Three Little Pigs) ในป ค.ศ. 1933 หรอกระตายกบเตา (The

Tortoise and The Hare) ในป ค.ศ. 1935 เปนตน53

52

ประเสรฐ ผลตผลการพมพ, ตามหาการตน, 96-97.

53

ibid., 99-100.

47

ภาพท 36 ภาพตวการตน มคก เมาส ทปรากฏในการตนเรอง Streamboat Willie ทมาภาพ : The Gallopin’ Gaucho [นามแฝง], Steamboat Willie, เขาถงเมอ 27 กรกฎาคม 2560,

เขาถงไดจาก http://www.mickeymousecartoon.com/steamboat-willie/

ดสนยไดพฒนาเทคนคมากมายเพอสรางสรรคการตนของเขา เชน การตนสเรองแรก

ของโลกอยาง พฤกษามาล (Flowers and Threes) ในป ค.ศ. 1932 การใชจตรกรรมของยโรปเปน

ตนแบบของฉากหลงในการตนเรอง สโนวไวท (Snow White) การใชเสยงพากยของตวละครเปนสง

ทก าหนดบคลกของตวละครนน ๆ รวมทงใสใจในรายละเอยดปลกยอยอน ๆ ทาเดนของสนขพนธ

ตาง ๆ และทศทางของแสงเงาทดสมจรง และในป ค.ศ. 1930 แมกส ฟลายเชอร(Max Fleischer) ได

สรางตวละคร เบตต บพ (Betty Boop) ตวละครหญงตวแรกในโลกของอะนเมชน ดวงตากลมโต

ของเบตต บพนนมหลายทานสนนฐานวาเปนตนแบบของการเขยนดวงตาของการตนญปน54

ในป ค.ศ. 1939 บล ฮนนา รวมมอกบ โจ บารเบรา สรางการตนเรอง Puss Gets the

Boot ซงการตนเรองนเองกเปนตนก าเนดของการตนเลองชออยาง ทอมแอนดเจอรร (Tom & Jerry)

เรองราวการไลลาของหนกบแมวอนแสนวนวายอลหมาน แตกลบแฝงเอาไวดวยความตลกขบขน

หลงจากสงครามโลกครงท 2 จบลง โทรทศนกลายเปนสอทมอทธพลอยางมาก จาก

การตนทฉายในโรงภาพยนตรกเรมปรบตวเขากบสอใหมเชนกน การตนเรอง Crusader Rabbit เปน

การตนเรองแรกทออกอากาศทางโทรทศนในป ค.ศ. 1952 และการตนเรอง Wink Dink and You ป

ค.ศ. 1953 โดยการตนในยคน มกเปนการตนขาว-ด า ทมคณภาพไมสงมากนก

54

ibid., 101-03.

48

ภาพท 37 ภาพการตนเรอง Crusader Rabbit ทออกฉายในป ค.ศ. 1952 ทมาภาพ : Matthew Dessem, Celebrate Bojack Horseman Weekend With Crusader Rabbit, เขาถง

เมอ 27 กรกฎาคม 2560, เขาถงไดจาก http://www.slate.com/blogs/browbeat/2016/07/24/

check_out_crusader_rabbit_the_first_made_for_tv_cartoon.html

ชค โจนสนนไดกลายเปนนกวาดการตนคนส าคญของ ลนนตน (Looney Tunes) เลยก

วาได เขาไดสรางตวละครทใหลายเสนทดเปนสมยใหมมากขน และมชอเสยงอยาง พอรกก พก

(Porky Pig), แดฟฟ ดก (Dufft Duck) และ บกส บนน (Bugs Bunny) ทออกอากาศครงแรกในป ค.ศ.

1960 และไดกลายเปนตวละครชอดงตงแตยคหลงสงครามโลกมาจนถงปจจบน

ถงแมวาการตนจะไดรบความนยมและเปนสอทเขาถงผชมไดงาย แตการตนทออกฉาย

ทางโทรทศนกเคยเจอปญหาทางตนทนเหมอนกน อยางเชนการตน “ด แอดเวนเจอร ออฟ จอหนน

เควสท (The Adventure of Jonny Quest)” เปนการตนทฉายในเชาวนอาทตย ทมความยาวแตละ

ตอนครงชวโมง ตองใชทนสรางถง 36,000 ดอลลาร ซงเทากบการตนส นของดสนยทฉายเพยง 7

นาท ความจ าเปนทางดานตนทนท าใหการตนในชวงเวลานลดคณภาพลงและไดรบความนยม

นอยลง ตอมาการตนโทรทศนกคอย ๆ หาทางออกไดคอ ไมควรสรางการตนทไดความนยมอยแลว

ตอนทเปนหนงสอการตน หรอการสรางตวละครสนขทมความผดปกตนนจะไดรบความนยมไดไม

ยากนก อยางเชน สคป ด (Scooby Doo)55

55

ibid., 120-21.

49

ภาพท 38 ภาพการตนเรอง สคป ด (Scooby Doo) ทมาภาพ : Garin Pirnia, 13 Fun Facts About Scooby-Doo, เขาถงเมอ 28 กรกฎาคม 2560, เขาถงได

จาก http://mentalfloss.com/article/80937/13-fun-facts-about-scooby-doo

ในชวงป ค.ศ.1983 เรมมเสยงวจารณเกยวความรนแรงทมาพรอมกบการตนทาง

โทรทศน อยางโดนล ดกส (Donal Duck) หรอบกส บนน (Bugs Bunny) แตแลวศลปนจากคาย

การตน วอรเนอร บราเดอร (Warner Brother) ไดออกมาตงค าถามกบสงคมวามอาชญากรคนไหน

กลายเปนอาชญากรหรอไดรบแรงบนดาลใจในการท าสงชวรายมาจากการตนหรอไม นอกจากนนก

จตวเคราะหอยางบรโน เบทเทลฮม (Bruno Bettelheim) ยงออกมากลาววา การตนน นชวยให

เยาวชนพฒนาศกยภาพในการแกปญหาและท างานเปนทมอกดวย ในชวงทศวรรษท 80 การตน

โทรทศนของอเมรกานนอยในระดบเพยงพอไปไดท งในแงของคณภาพและความนยม ตางกบ

การตนทางฝงญ ปนทมเนอเรองครบทกรสชาต เหมาะกบทกวย อกท งวธการจดล าดบภาพ

เอกลกษณของลายเสนดทล าหนากวามาก จงท าใหการตนญปนนนเปนทนยมของทวโลกไดในเวลา

ไมนานนก56

และเมอเขาทศวรรษท 90 การตนโทรทศนเรมมเนอหาทเรมแตกตางออกไปจากเดม

เชน การตนจากคายฟอกซ (Fox) ออกอากาศการตนเรอง เดอะ ซมปสนส (The Simpsons) การตนท

มตวละครตวสเหลองเกอบทงเรองดนาเกลยดและมเนอหาทเปนเรองตลกรายเสยดสสงคมอเมรกา

และตอมาในป ค.ศ.1992 ทางเอมทว (MTV) ออกอากาศการตนเรอง บวส แอนด บทเฮด (Beavis

and Butt-head) ทมเนอหารนแรงและหยาบคายกวามาก จนท าใหเกดพฤตกรรมเลยนแบบการตน

ของวยรนอเมรกาในสมยนน ซงสวนมากเปนพฤตกรรมทไมคอยพงประสงคทงสน

56

ibid., 126-28.

50

ภาพท 39 ภาพการตนเรอง บวส แอนด บทเฮด (Beavis and Butthead) ทมาภาพ : Lesley Goldberg, Beavis and Butt-Head, เขาถงเมอ 29 กรกฎาคม 2560, เขาถงไดจาก

http://www.hollywoodreporter.com/live-feed/beavis-butt-head-7-things-217324

2.3.3 ประวตการตนญปน

เปนททราบกนดวาการตนญปนนนมเอกลกษณเปนอยางมาก จนมชอเรยกการตน

ญปนวา มงงะ (Manga) เลยทเดยว ซงมความหมายตรงตววา “ภาพตามอารมณ” ซงถกน ามาใชใน

วงกวางในชวงครสตศตวรรษท 19 โดยเรมตนจากการทมจตรกรนามโฮคไซ ไดตพมพหนงสอชอ

โฮคไซมงงะ ผลงานของโฮคไซเปนลกษณะของ “ภาพอกโยะ” ซงหมายถง ของภาพพมพแกะไม

ของญปนในชวงราวครสตศตวรรษท 17 ถง 20 ทมกจะเปนภาพภมทศน ประวตศาสตร ภาพจากบท

ละคร เปนตน โดยค าวาตามปกตแลวค าวา อกโยะ” (Ukiyo) นนแปลตรงตววา “โลกแหงความ

ลองลอย” ทหมายถงโลกทไมเทยงแท สภาวะทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว ความงดงามชว

ขณะหนงกอนจะอนตรธานหายไป เนอหาระยะแรกของภาพอกโยะจะเปนเรองราวของบรเวณ

แหลงส าราญในเมอง ในเวลาตอมาหวเรองกขยายไปรวมภมทศนทกกลายมาเปนทนยม จะเหนได

วารปแบบการน าเสนอของภาพอกโยะนนมเอกลกษณของตนเองทเปนอสระจากภาพเขยนประเภท

อนเปนอยางมาก57

57 Pond Nop [นามแฝง], "ศลปะญปน," http://nopparat35080.blogspot.com/2013/08/4-1.html.

51

ภาพท 40 ภาพอกโยะหรอภาพพมพแกะไมของญปนในชวงราวครสตศตวรรษท 17 ถง 20 ทมาภาพ : Pond Nop [นามแฝง], ศลปะญ ปน , เขาถงเมอ 23 กนยายน 2560, เขาถงไดจาก

http://nopparat35080.blogspot.com/2013/08/4-1.html

นอกจากนยงมนกประวตศาสตรศลปบางกลมทมองเหนวามงงะนนมประวตทยาวนาน

เชน มการอางองหลกฐานคอภาพจกะ (แปลตรงตววา "ภาพตลก") ซงเปนทนยมอยางมากในราว

ศตวรรษท 12 ซงมลกษณะหลายประการคลายคลงกบมงงะในปจจบน อาท การเนนเนอเรอง และ

การใชเสนทเรยบงาย เปนตน

มงงะนนไดรบการพฒนาจากการผสมผสานระหวางภาพแบบอคโยเอะกบจตรกรรม

ตะวนตก ในชวงปลายศตวรรษท 19 ญปนไดน าเขาวฒนธรรมตะวนตกหลาย ๆ รปแบบ เชน การ

วาจางศลปนตะวนตกมาสอนศลปนญปนเกยวกบองคประกอบพนฐานทางศลปะ ซงการวาดภาพ

แบบอคโยเอะ น นไมไดใหความส าคญกบองคประกอบศลปเหลานมากนก หากแตจะคดวา

ความรสกโดยรวมของภาพส าคญกวา อยางไรกด มงงะทเปนทรจกกนในปจจบนเรมกอตวเปนรป

เปนรางในชวงหลงสงครามโลกครงทสองหลงจากทรฐบาลญปนถกสหรฐอเมรกาบงคบใหเปด

เสรภาพแกสอมวลชน ตอมาในศตวรรษท 21 ค าวามงงะเปลยนความหมายหนงสอการตน มงงะนน

ไดรบการยอมรบจากคนญปนวาเปนวจตรศลปและวรรณกรรมรปแบบหนง58

58ibid.

52

ตอมาในชวงป ค.ศ. 1952 หลงจากสงครามโลกครงท 2 จบลงไปแลวประมาณ 7 ป

ความเจบปวดจากปรมาณยงคงเกาะกนชาวญปนอย เรองราวเหลานกอใหเกดการสรางสรรคการตน

ในต านานของญปนอยาง เจาหนปรมาณ (Astroboy) ขนมา โดยการสรางสรรคของเทะซกะ โอซาม

(Tesuka Osamu) โดยใชเทคนคคลายกบการถายท าภาพยนตร (Cinematic Style) เชนการเปลยน

มมมองหรอตดตอทรวดเรว ซงสามารถท าใหผอานสามารถเขาใจเนอเรองไดโดยไมตองอานค าพด

หรอค าบรรยาย59

เทะซกะ โอซาม (Tezuka Osamu) นนมบทบาทส าคญอยางมากตอวงการการตนของ

ญปน จากเดมทการตนญปนมมมมองจากดานหนาเพยงดานเดยวและใชค าบรรยายประกอบใตภาพ

แตโอซามกลบน าเสนอมมมองภาพแบบหลายทศทาง และยงใชชองค าพด และชองอธบายความคด

เขามาแทนทการบรรยายใตภาพดวย ผลงานของโอซาม นนมกจะสะทอนใหเหนถงความหายนะ

ของสงคราม60

ภาพท 41 ภาพการตนเรอง เจาหนปรมาณ (Astroboy) ของเทะซกะ โอซาม ทมาภาพ : Paul Gravett, Manga Impact:How Manga Reinvented Comics, เขาถงเมอ 23 กรกฎาคม

2560, เขาถงไดจาก http://www.paulgravett.com/articles/article/manga_impact

59

ประเสรฐ ผลตผลการพมพ, ตามหาการตน, 77-78.

60

chaiji [นามแฝง], "เทะซกะ โอะซะม ต านานราชาแหงการตน," http://www.komkid.com/บนเทง/เกบ

มาเลา/tezuka-osamu-ราชาการตน/.

53

เทะซกะ โอซาม นนไดสรางผลงานอนมชอเสยงเอาไวมากมาย เชน แบลคแจค (Black

Jack ) ซงโอซาม ไดใชความรทางวชาชพแพทยทเรยนจบน ามาเขยนการตนเรองนไดอยางมความร

ผสมผสานความสนกไดอยางลงตว61 และคมบา เดอะ ไวท ไลออน (Kimba The White Lion)

เรองราวของสงโตเผอกหนมทตองผจญกบอปสรรคมากมายกวาจะไดมาเปนเจาปา ผลงานเรองน

ไดรบความนยมจนถกน ามาสรางเปนอะนเมชน จนตอมาเกดประเดนถกเถยงกนวาการตนเรอง

เดอะ ไลออน คง (The Lion King) ไดรบแรงบนดาลใจจากการตนเรองนมากจนคลายกบก าลงลอก

เลยน คมบา เดอะ ไวท ไลออน อย หรอจะเปนผลงานสรางชออยาง เจาหนปรมาณ (Astroboy)

การตนแนวล าจนตนาการ (Sci-Fi) และวรบรษ (Superhero) ทมเนอเรองเกยวกบภยพบตของ

สงคราม การอยรวมกบของมนษยและหนยนต ซงการตนทยงครองใจเยาวชนทวโลกมาจนถง

ปจจบน62

ภาพท 42 ภาพเปรยบเทยบระหวางการตนเรอง คมบา เดอะ ไวท ไลออน และ เดอะ ไลออน คง ทมาภาพ : Scoop Viewfinder [นามแฝง], Hollywood Vs Japanese เหมอนหรอแคคลายๆ, เขาถง

เมอ 24 กนยายน 2560, เขาถงไดจาก https://www.youtube.com/watch?v=86n7d7SIbqs

61

Tada Ratchagit [นามแฝง], "The Osamu Tezuka Manga Museum," https://th.japantravel.com/เฮยว

โก/the-osamu-tezuka-manga-museum-th/16663.

62

Rave [นามแฝง], "9 ผลงานเดนของ “เทะซกะ โอซาม” สดยอดปรมาจารยแหงการตนณ ปน ,"

https://today.line.me/TH/pc/article/9+ผลงานเดนของ+เทะสกะ+โอซาม+สดยอดปรมาจารยแหงการตนญปน-NrB0Xm.

54

ตลาดการแขงขนของมงงะในญปนนนเขมขนมาก เรยกไดวามการวดคะแนนความ

นยมของมงงะแตละตอนทลงตพมพในนตยสารรายสปดาหเลยทเดยว เนอเรองอาจปรบเปลยนได

เพอเรยกคะแนนความนยมในสปดาห หรอหากไมประสบความส าเรจในแงของความนยมเลย

การตนบางเรองกถกตดจบไดเชนกน และดวยเหตผลทางการตลาดน มงงะจงมกจะมเนอเรองทใช

เวลายาวนานกวาจะจบ หรออาจยดเยอตอไปไมยอมจบงาย ๆ ซงแตกตางจากการตนทมาจากยโรป

หรออเมรกา ทมเสนเรองหลกทคอนขางชดเจนมนคง

มงงะมกจะมวธการเลาเรองท เปนเอกลกษณ คอการเลาเรองทแสดงใหเหนถง

ววฒนาการของตวละครหลกอยางตอเนองและยดยาว เชน การตนเรอง ดรากอนบอล (Dragon

Ball) ทเขยนโดย อากระ โทรยามา ทโครงเรองไดรบอทธพลมาจากวรรณกรรมจนชอกองโลกอยาง

ไซอว ซงดรากอนบอลเปนมงงะแนวตอส ผจญภยตดตลก ทเนนการเลาเรองใหเหนการพฒนาของ

ซน โงกน ตวละครเอกของเรองทพฒนาจากเดกธรรมดาจนกลายเปนนกตอสทสามารถปกปอง

จกรวาลได ในวงการของการตนนนผเขยนกบผบรโภคนนมวยใกลเคยงกน จนสามารถเรยกไดวา

เตบโตมาพรอมกนเลยกได จงท าใหการตนญปนนนมเนอหาไมพน การตอส ความรนแรง หรอการ

หมกมนเกยวกบเรองราวทางเพศ

ภาพท 43 ภาพการตนเรอง ดอกเตอรสลมกบหนนอยอาราเล ทมาภาพ : david brothers [นามแฝง], before Watchmen: Akira Toriyama’s Dr Slump, เขาถงเมอ

27 กรกฎาคม 2560, เขาถงไดจาก http://4thletter.net/2012/06/before-watchmen-akira-toriyamas-

dr-slump/

55

หลงจากจบสงครามโลกครงท 2 การตนญปนนนนยมเลาเรองราวทองประวตศาสตร

ซงมกจะมเรองราวเกยวกบ ซามไร นนจา หรอขนศก เชน ซามไรพอลกออน (Kozure Okami) หรอ

โนบนากะ (Nobunaga) และยคตอมากเปนยคของการตนตลกขบขนอยาง ดอกเตอรสลมกบหน

นอยอาราเล ผลงานเขยนของอากระ โทรยามา ทเปนการตนตลกทมเนอหาหลดโลกมากทเดยว

นอกจากนยงมการตนแนวล าจนตนาการ (Sci-Fi) วทยาศาสตรและชวะจกรกลออกมาอกมากมาย

เชน คอบรา (Cobra) ของบอจ เทราซวา หรอจะเปนการตนญปนทมชอเสยงไปทวโลกอยาง อากระ

ไมใชคน (Akira) ของโอโตโมะ คตซฮโร63

ภาพท 44 การตนเรอง วช(Wish) ทมาภาพ : mangapanda [นามแฝง], Wish 25 Chapter Navigation, เขาถงเมอ 26 กรกฎาคม 2560,

เขาถงไดจาก http://www.mangapanda.com/wish/25

นอกจากนยงมการตนญปนอกแขนงหนงเปนทนยมเปนอยางมาก คอการตนส าหรบ

ผหญง(Shojo Manga) ทมเนอเรองและลายเสนดจะแตกตางของการตนส าหรบผชายอยพอสมควร

เชน ตวละครทดวงตากลมโต ดเปนประกาย หนเพรยวบาง ขาวทยาวเรยว พรอมผมบลอนดยาว

63

ประเสรฐ ผลตผลการพมพ, ตามหาการตน, 81.

56

สลวย การตนในลกษณะนเมอเขามาในไทยจะมเชอเลนเรยกวา “การตนตาหวาน” บอยครงกไมม

เสนแบงระหวางชองหรอค าบรรยาย ตอมาการตนส าหรบผหญงเรมมการใชเนอหาลกษณะล า

จนตนาการ (Sci-Fi) หรอเกยวกบชายรกชายหรอรกรวมเพศเขามา ดงเชนการตนเรอง วช (Wish) ท

มเนอหาเกยวกบความรกตองหามของนางฟาและจอมมารทงยงแฝงเรองราวของรกรวมเพศเขาไป

อกดวย64

อตสาหกรรมของการตนญปนนนไดรบความนยมเปนอยางมาก ไมไดเพยงแตใน

ประเทศญปนเทานนแตการตนญปนนนไดรบความนนมอยางลนหลามไปยงทวทกมมโลก อาชพ

นกเขยนการตนจงเปนอาชพทเยาวชนในญปนใหความสนใจเปนอยางมาก อกทงอาชพนยงไดรบ

เกยรตเรยกนกเขยนการตนวาอาจารย (Sensei) เลยทเดยว

ตอมาเมอสอตาง ๆ เรมมววฒนาการมากยงขน จากการตนภาพนงทตองอานบน

หนากระดาษกพฒนาสการตนภาพเคลอนไหวทออกฉายตามโทรทศนหรอโรงภาพยนตรทเรยก

ขานกนวาอะนเมชน (Animation) ซงเชนเดยวกนมงงะ การตนภาพเคลอนไหวของญปนเองนนกม

เอกลกษณมากพอจนกลายเปนรปแบบเฉพาะทเรยกวา อะนเมะ (Anime) ซงหมายถง อะนเมชนของ

ญปนนนเอง ซงใชเทคนคเดยวกบการสรางภาพยนตร ในชวงทศวรรษท 60 การตนเรอง เจาหน

ปรมาณ (Astroboy) ไดถกสรางเปนอะนเมะออกฉายทางโทรทศน และการตนเรอง อากระไมใชคน

(Akira) ถกท าเปนภาพยนตรในชวงทศวรรษท 80

ทงน มยงมการตนญปนชอดงทมชอเสยงไปทวโลกอยาง หนากากเสอ (Tiger Mask)

ซงสรางเปนมงงะในป ค.ศ. 1966 และถกสรางเปนอะนเมะฉายในป ค.ศ. 1969 มความยาวถง 105

ตอน ซงเปนนกมวยปล าหนมทสวมหนากากเสอ ใหวธการตอสทใสสะอาด เพอน าเงนมาชวยเหลอ

เดกทดอยโอกาสตามชนบท ถงแมวาภาพทเหนในการตนจะเปนการตอสทโหดราย รนแรงชนดถง

เลอดถงเนอ แตภายใตความรนแรงเหลานนกลบแฝงเอาไวดวยจรยธรรมและคตสอนใจ ซงการตนก

เปนเครองมอในการสงสอนและปลกฝงจรยธรรมใหแกเยาวชนของชาวญปน การตนในยคตอมา

ไดแก โดราเอมอน และ อกควซง คอนขางปลอดจากความรนแรง จงสรางความเบาใจใหผปกครอง

ในเวลานนไดไมนอย65

64

ibid., 74.

65

ibid., 78-79.

57

ภาพท 45 ภาพการตนเรอง หนากากเสอ (Tiger Mask) ทมาภาพ : anisearch [นามแฝง], Tiger Mask Nisei (1981), เขาถงเมอ 26 กรกฎาคม 2560, เขาถงได

จาก https://www.anisearch.com/anime/225,tiger-mask-nisei

อะนเมะนนแพรหลายและประสบความส าเรจเกอบทวทกมมโลก ตวอยางความส าเรจ

ทเหนไดชดคงเปนการทแทบจะไมมเดกคนใดไมรจกสตวในโลกจนตนาการทไดรบการออกแบบ

มาจากสงตาง ๆ รอบตวมนษย จ านวนนบรอยชนดอยาง โปเกมอน( Poke’mon) หรอสตวเลยง

ดจตอลทมออกมาเปนการตน และเกมสออกมาขายกวาดก าไรอยางลนหลาม

การตนญปนนนไดสรางภาษาภาพทมเอกลกษณเปนของตนเองไดอยางนาสนใจ เชน

การเขยนดวงตาใหมความกลมโตมากกวาปกต ซงดตรงกนขามกบดวงตาของชาวญปนทสวนมาก

จะเรยวเลก นอกจากเพอความสวยงามแลว ความใหญโตของดวงตายงชวยใหแสดงออกทาง

อารมณไดมากกวาปกต ทงตกใจ โกรธเกรยว รก และหลงใหล การมหยดเหงอขนาดใหญมาก

ปรากฏบนใบหนาทแสดงถงการเหนอยใจ การนอนหลบแลวมตวอกษรแซด (Z) ลอยออกมาพรอม

น ามกโปงทจมกทแสดงถงอาการนอนหลบ และการเหนสาวเปลอยแลวมเลอดก าเดาพงออกทาง

จมก เหลานคอภาษาภาพทเปนเอกลกษณอยางชดเจนของการตนญปน ซงการเกดขน ววฒนาการ

และการด ารงอยของการตนญปนนนลวนแลวแตเปนประวตศาสตรหนาส าคญของวงการการตน

โลกทงสน66

66

ibid., 93-94.

58

2.3.4 ประวตการตนไทย

จดเรมตนของวงการการตนไทยนนเรมมาตงแตป พ.ศ. 2460 พระบาทสมเดจพระ

มงกฎเกลาเจาอยหว ทรงสนพระราชหฤทยในศลปะภาพลอเลยนเปนอยางมากและโปรดเกลาฯ

แปลค าวา Cartoon เปนภาษาไทยวา “ภาพลอ” ตอมาในป พ.ศ. 2463 พระองคมกจะทรงน าภาพวาด

ฝพระหตถลอบคคลตาง ๆ ตพมพในวารสารดสตสมต

ภาพท 46 ภาพเขยนฝพระหตถของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทมาภาพ : วรวชญ เวชนเคราะห, ประวตการตนไทย (กรงเทพมหานคร: โรงพมพครสภาลาดพราว

,2548), 45.

ในเวลาเดยวกนหนงสอพมพในรชสมยของพระองคนนเรมตพมพการตนลอการเมอง

กนมากขน โดยมเปลง ไตรปนหรอขนปฏภาคพมพลขต ผไดรบการยกยองวาเปนนกเขยนการตน

คนแรกของประเทศไทย ซงเปลง ไตรปนไดน าเทคโนโลยการท าแทนพมพเขามาในประเทศไทย

และไดเปดรานพมพบลอคแหงแรกในประเทศไทยอกดวย โดยภาพการตนในยคนนมกจะเปน

การตนลอการเมอง การตนชอง หรอภาพการตนประกอบนยาย67 นอกจากนเปลง ไตรปนยงม

ผลงานในลกษณะของการตนการเมองทตพมพลงในหนงสอพมพกรงเทพ เดลเมล ซงจะเปน

67นรวาณ คระทอง, ประวตยอการตนไทย (กรงเทพมหานคร: เลด คอมค, 2553), 16.

59

ลกษณะทเลาเรองของความเปนไปของสงคมมากกวาทจะโจมตเปนรายบคคล ทงนอาจเปนเพราะ

เปลง ไตรปนมยศเปนขาราชการจงไมสามารถเขยนเนอหาทลอเลยนรนแรงอยางนกเขยนทวไปได68

ตอมาในปพ.ศ. 2470 อตสาหกรรมผลตสอสงพมพเรมเปนทแพรหลายมากขน ท าให

เกดส านกพมพมากมาย โดยส านกพมพเพลนจตเปนส านกพมพส าคญทไดรวบรวมเอานกประพนธ

จตรกร และนกเขยนการตนฝมอดเอาไวมากมาย โดยการตนในยคนนมกจะเปนภาพเตมหนาหรอ

แบงเปนชองแลวมค าบรรยายประกอบไวใตภาพ โดยเรยกภาพเขยนลกษณะนรวม ๆ วา นยายภาพ

วจตร นอกจากนยงนยมเขยนเรองราวทมกลนอายของความเปนไทยในนทานพนบาน น า

วรรณกรรมไทยมาเขยนเปนการตน เชน เหม เวชกร ทเขยนการตนทสะทอนถงประวตศาสตร ชวต

และวฒนธรรมไทย69 สวสด จฑะรพ ทน าตวละครการตนตะวนตกอยาง ปอปอาย มาดดแปลงเปน

ตวละครแบบไทย และใหชอเปน ขนหมน หรอประยร จรรยาวงษ นกเขยนการตนรางวลแมกไซไซ

กเขยนการตนทมาจากวรรณกรรมไทยอยาง ไกรทองหรอจนทโครพลงในหนงสอพมพ

ภาพท 47 ภาพตวการตน ขนหมน ซงดดแปลงมาจาก ปอบอาย ทมาภาพ : กาแฟเยนไมใสน าแขง [นามแฝง], พายอนอดตกลบไป การตนไทย มความเปนมายงไง

กนนะ, เขาถงเมอ 29 กรกฎาคม 2560, เขาถงไดจาก https://daily.rabbit.co.th/การตนไทย-1/

68

วรวชญ เวชนเคราะห, ประวตการตนไทย 25-26.

69

ibid., 21.

60

ตอมาในชวงหลงเปลยนแปลงการปกครองเปนระบอบประชาธปไตยในป พ.ศ. 2475

นนเปนชวงสงครามอนโดจน และสงครามโลกครงท 2 หนงสอพมพในสมยนนโดนกดดนจนไม

คอยมใครกลาน าเสนอการตนลอการเมองเทาใดนก ตอมาในชวงหลงสงครามโลกครงท 2 แมวา

ผลกระทบจากไฟสงครามจะท าใหหลายส านกพมพตองปดตวลง แตกเปนชวงเวลาทชาวตะวนตก

เขามาในไทยจนท าใหเกดหนงสอพมพรายวนและรายเดอนออกมามากมาย ซงหนงสอพมพเหลาน

กลายเปนเวทแสดงผลงานของนกเขยนการตนชอดงในเวลาตอมาอยาง ประยร จรรยาวงษ

ในเวลาตอมาการเมองไทยจะตองพบเหตการณทางการเมองครงใหญ ซงกคอการ

รฐประหารโดยการน าของจอมพลสฤษด ธนะรชต ใหอ านาจรฐในการปดปากสอได แตประยร

จรรยาวงษ ยงคงยนหยดสรางสรรคการตนลอการเมองตอไป ตอมาในเดอนตลาคมในป พ.ศ. 2516

เกดเหตการณเรยกรองประชาธปไตยในวนมหาวปโยค ซงหลงจากเหตการณนน อสรภาพในการ

แสดงออกของสอหนงสอพมพกกวางขน ท าใหมการแจงเกดนกเขยนการตนลอหนาใหม เชน ชย

ราชวตร, อรณ วชระสวสด และสชพ ณ สงขลา เปนตน 70

ภาพท 48 ภาพการตนลอการเมองของประยร จรรยาวงษ ทมาภาพ : hearthero [นามแฝง], ประยร จรรยาวงษ "ราชาการตนไทย”, เขาถงเมอ 31 กรกฎาคม

2560, เขาถงไดจาก http://ctrlablog.blogspot.com/2009/06/blog-post_7434.html

70 ibid., 27-28.

61

ในชวงเวลาตอมาราวป พ.ศ. 2496-2406 นนสามารถเรยกวาเปนยคทองของการตน

ไทยเลยกวาได เพราะนตยสารและหนงสอพมพมการตนไทยแทรกลงไปในฉบบอยางมากมาย หรอ

ถามการตนเรองใดมผลงานหรอเปนทนยมมากพอกสามารถรวมเลมกลายเปนหนงสอของตนเอง

ได71 ส านกพมพบางกอกเรมน าเสนอการตนทไมไดดดแปลงมาจากวรรณกรรมไทยแลวบาง แต

การตนเหลานนมกจะไดรบการดดแปลงมาจากการตนตะวนตกอยางเชน การตน เรองหนเลกลง

โกรง ทเขยนโดย อดเรก อารยะมนตร ทตวละครนนดดแปลงมาจาก มกก เมาส (Mickey Mouse)

และกฟฟ (Guffy) ของ วอลต ดสนย หรอจะเปนการตนเรอง จอมอภนหาร ของชมพร แกวสาร และ

อศวนสายฟา ของวรกล ทองนอย (พ.บางพล) ทตวละครเอกของเรองไดรบแรงบนดาลในมาจากตว

ละคร ชาแซม (Shazam) ของ ดซ คอมคส (DC Comics) ซงอศวนสายฟาไดรบความนยมมากถง

ขนาดน าไปเปนละครโทรทศนในป พ.ศ. 2517

ภาพท 49 ภาพหนาปกการตนเรอง อศวนสายฟา ทเขยนโดย วรกล ทองนอย (พ.บางพล) ทมาภาพ : รานหนงสอดปมะโว [นามแฝง], อศวนสายฟา ชดท 5, เขาถงเมอ 2 สงหาคม 2560,

เขาถงไดจาก http://osaoldbook2.com/product.detail_852160_th_7006750

71ibid., 33.

62

ตงแต ป พ.ศ. 2499 สอทมอทธพลอยางโทรทศนกเขามาในประเทศ และน ามาซง

การตนญปนทสามารถครองใจคนไทยไดอยางไมยากเยนนก การตนญปนจงสงผลตอการ

สรางสรรคของนกเขยนการตนไทยอยางมากในสมยนน เชน ราช เลอสรวงทไดน าเอาการตนเรอง

ไจแอนทโรโบ มาวาดใหมในแบบฉบบไทย หรอวนจ เหรยญจนดา ทวาดลายเสนใหออกมาคลาย

กบการตนตาหวาน (Shojo Manga) ของญปน และในเวลาตอมา ทวพฒน คงคะสทธ ไดออกแบบ

อศวนสยาม ทนบวาเปนการตนแนวซเปอรฮโร ผมพลงพเศษออกตอกรกบเหลาอธรรมเปนเรอง

แรกของไทย72

ภาพท 50 ภาพหนาปกการตนเรอง อศวนสยาม ทมาภาพ : มหทธนา [นามแฝง], อศวนสยาม , เขาถงเมอ 30 กรกฎาคม 2560, เขาถงไดจาก

https://www.dek-d.com/board/view/1419827/

72 นรวาณ คระทอง, ประวตยอการตนไทย, 65-66.

63

ในป พ.ศ. 2501 การตนอยาง เจาชายผมทอง ผลงานของจลศกด อมรเวช (จก เบยว

สกล) ทตวละครเอกของเรองไดรบแรงบนดาลใจมากจากการตนอเมรกาเรอง แฟลช กอรดอน ของ

เอลกซ เรยมอนด (Alex Raymond) โดยเจาชายผมทองนนจะมเนอเรองไปในทางผจญภย แฟนตาซ

ซงตางจาการตนในยคกอนหนาทมกจะดดแปลงมาจากวรรณกรรมไทยเดม73

ในป พ.ศ. 2502 ส านกพมพบนลอสาสน ดวยฝมอการสรางของบนลอ อตสาหจต ซง

ไดตพมพนตยสารการตน หนจา ทวาดโดยจ านญ เลกสมทศ (จมจม) และ ตามมาดวย เบบ ทวาด

โดยวฒนา เพชรสวรรณ (อาวฒน) ในพ.ศ. 2504 ซงนตยสารทงสองนนตพมพทงการตนชองขบขน

และการตนเรองนนจบในเลมทเหมาะกบผอานทกเพศทกวย ตอมาในป พ.ศ. 2518 บนลอสาสนก

ไดตพมพ ขายหวเราะ ฉบบแรก โดยทพาดมมปกวา “ส าหรบผใหญ” ซงขายหวเราะนนประสบ

ความส าเรจเปนอยางมากในแงของยอดขาย จนตองออกนตยสาร มหาสนก ออกตามมาในเวลาทไม

หางกนนก ความสามารถของการออกแบบตวละครทมเอกลกษณของนกเขยนการตนทมอย

หลากหลายนนกลายเปนปจจยส าคญทท าใหขายหวเราะและมหาสนกประสบความส าเรจเปนอยาง

มาก จนท าใหส านกพมพบนลอสาสนตพมพนตยสารการตนออกมาอกหลายชอ เชน ไอตวเลก ท

เขยนโดย ภกด แสนทวสข (ตาย) หรอ หนหน อนเตอร ทเขยนโดยผดง ไกรศร (เอาะ) เปนตน74

ตงแตป พ.ศ. 2507 นบวาเปนการสนสดของยคทองของวงการการตนไทยกวาได

เพราะมคแขงทส าคญอยางสอโทรทศน และนกเขยนเรมแตงเรองทคอนขางตามใจตนเองมากขน

เชน เนอหาทเกยวกบการฆาฟน ความรนแรง หรอตลกแบบหยาบคาย ซงอาจเปนทไมพอใจแก

ผปกครองในสมยนน ท าใหยอดขายตกจนบางส านกพมพตองเลกกจการ ทางออกในเวลานนคงจะ

เปนการลอกเลยนเอาการตนญปนเขยนใหมใหคนไทยอาน ในเวลาตอการตนไทยกเขาสยคเงนท

ตองสรางความเชอมนใหวงการการตนกลบคนมาอกครง เชน การทนตยสาร อมยม และไชยพฤกษ

การตนใชเทคโนโลยของเครองพมพออฟเซตทสามารถผลตการตนทสวยงามและรวดเรวมากขน

ท าใหวงการการตนไทยกลบมาคกคกไดบาง75

73

ibid., 34-39.

74

ibid., 46-50.

75

วรวชญ เวชนเคราะห, ประวตการตนไทย 57-65.

64

ตงแตป พ.ศ. 2520 การตนเลมละบาท กเปนการตนอกประเภทหนงคนทคนไทยคนเคย

เปนอยางด เนองดวยการตนเลมละบาทนนไมไดตองการคณภาพมากมายนก จงเปนโอกาสให

นกเขยนหนาใหมไดมโอกาสแจงเกด รวมทงเปนทางรอดใหนกเขยนหนาเกาในยคทการตนญปน

ครองตลาดเอาไวอกดวย ดวยเนอหาทดงาย ๆ อยาง ผสาง ความรกน าเนา หรอจกร ๆ วงศ ๆ ท าให

สอตาง ๆ และภาครฐมองวาการตนเลมละบาทนน ไรสาระและมอมเมาเยาวชนไปโดยปรยาย

ภาพท 51 ภาพของการตนเลมละบาท ซงคณภาพและราคาไมสงนก ทมาภาพ : วจนา วรรลยางกร, หนงผ-การตนเลมละบาท วฒนธรรมชายขอบทถกผลกจากความเปน

ไทย, เขาถงเมอ 2 สงหาคม 2560, เขาถงไดจาก https://www.matichon.co.th/news/467069

ยคสมยนนมการน าการตนญปนมาแปลและตพมพ อยางนตยสารทวไลนซงตพมพทง

การตนญปน อยาง อลตราแมน ไอมดแดง กนดม และการตนไทยอยาง แอนดรอยดดรากอน ควบค

กนไป ตอมามนตยสาร อนเมท เอาท (Animate Out) เปดรบผลงานการตนเรองสนจากมอสมครเลน

ทางบานมาลงตพมพ จนกลายเปนจดเรมตนของนตยสารลายเสน ในเวลาตอมา ซงกลายเปนประต

เปดทางใหแกนกเขยนการตนรนใหมไดเขามาสวงการ ในเวลาตอมาส านกพมพของไทยเรมมการ

ขอลขสทธทถกตองจากทางญปน ส านกพมพเนชนเอดดเทนเมนทไดออกนตยสารการตนราย

สปดาหอยาง บม (Boom) และสยามอนเตอรคอมคสออกนตยสาร ซ-คดส (C-Kids) ทตพมพการตน

ญปนและไทยในอตราสวน 7 เรองตอ 1 เรอง

65

ภาพท 52 ภาพการตนเรอง มดท 13 ซงถกตพมพในนตยสารบม ทมาภาพ : Metalbridge [นามแฝง], บทสมภาษณพเศษสด Exclusive จากพ นพ วฑรยทอง หรอ

White Crow เจ าข อ งผล งาน “ม ด ท 13”, เข า ถ ง เม อ 30 ก รกฎ าคม 25 60 , เข า ถ งได จ าก

http://www.metalbridges.com/13/

นตยสาร บม (Boom) ในชวงแรกนนไดตพมพการตนไทย ทเปนเรองส นจบในตอน

หรอการตนตอสความยาว 4-5 ตอนบาง ซงสวนมากจะเปนการตนจากมอสมครเลนทางบาน และ

ตพมพเรอง Bioroid Hunter ของ นฤมล อยนาน เปนการตนเรองยาวเรองแรก แตการตนเหลานก

ไมไดรบความสนใจนกเพราะ ในขณะนนบม (Boom)ไดตพมพการตนญปนทเปนนยมอยางมาก

ดรากอนบอล, โจโจ ลาขามศตวรรษ หรอลกกแมน แตบมกไดใหโอกาสการตนนองใหมอยาง มดท

13 ของนพ วฑรยทอง การตนไทยทไดรบอทธพลมาจากภาพยนตรจน ซงมเนอเรองเกยวกบการแก

แคน ทสนกสนานและซบซอน ไดเปน ท รจกในวงกวางและเปนทนยมมาจนถงปจจบน

ในสวนของคายคแขงอยาง ซ-คดส (C-Kids) กมผลงานงานการตนไทยอยาง จตมาร ของ ธเนตร

ปรดารตน หรอ Deadline ของนวตน สงหสมาน76

76นรวาณ คระทอง, ประวตยอการตนไทย, 88-91.

66

ในเวลาตอมานนวงการการตนไทยเรมทจะแขงแรงขน โดยเรมมการรวมตวการของ

นกเขยนการตนเพอออกนตยสารทตพมพการตนไทยโดยเฉพาะ เชน นตยสารฟวชน (Fushion) ท

ตพมพครงแรกป พ.ศ. 2547 หรอจะเปนนตยสาร Katch ทกอตงโดย บอย โกสยพงษ เจาของคาย

เพลงเบเกอรในสมยนน ซงตพมพการตนเพอใหโฆษณาวงดนตรในคาย และบรรจเรองราวเกยวกบ

ดนตรและแฟชนเอาไวดวย แตทนาสนใจนตยสารเลมไดเปนเวทแจงเกดของนกเขยนการตนไทยยค

ใหมในเวลาตอมา เชน การตพมพครงแรกของการตนเรอง โจ นกสบหวปลาหมกคนนแหละ (Joe

The Sea-cret Agent) ทเปนผลงานการสรางสรรคของ สทธชาต ศราภยวานช ซงการตนเรองนม

เนอหาทล าจนตนาการ ทเนอหาสอดแทรก และเสยดสความเปนจรงตาง ๆ ไดอยางนาสนใจ ท าให

การตนเรองนไดรบความนยมในระดบนานาชาตทเดยว77

ภาพท 53 การตนเรอง โจ นกสบหวปลาหมกคนนแหละ ซงตพมพในนตยสาร Katch ทมาภาพ : โอตาคในเสอกาวน [นามแฝง], JOE SEA-CRET, เขาถงเมอ 30 กรกฎาคม 2560, เขาถง

ไดจาก http://topicstock.pantip.com/chalermthai/topicstock/2010/12/A9994605/A9994605.html

จะเหนไดชดเจนวาตลอดหลายทศวรรษของการตนไทยน นไมไดสวยหร ท ง

ส านกพมพและนกเขยนการตนตองเจออปสรรคตาง ๆ มากมาย ตงแตเทคโนโลยในการผลตของยค

กอน การขาดทนทท าใหส านกพมพปดตวลง การมคแขงส าคญอยางการตนญปน และการมองวา

เปนศลปะระดบลาง ๆ แตอปสรรคเหลานลวนท าใหการตนไทยพฒนาเรอยมาและเปนทยอมรบใน

แงมมของศลปะในระดบนานาชาตได

77ibid., 99-100.

67

2.4 ลกษณะของการตน

เชนเดยวกบการนยามความหมายและประเภทของการตน การบญญตถงลกษณะของ

การตนใหชขาดชดเจนนนดจะเปนเรองยาก เพราะการตนนนมความอสระในตวเอง อยางไรกตาม ม

ผเชยวชาญและนกวชาการไดกลาวถงลกษณะของการตนไวมากมาย เชน

สงเขต นาคไพจตร อาจารยประจ าภาควชาศลปะและวฒนธรรม คณะมนษยศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มหาสารคาม ไดใหความหมายของการตนไววา

การตนน นมกจะมลกษณะของภาพเพอความบนเทง ขบขน ประชดประชน

แสดงออกเรองราวของเหตการณบานเมอง หรอบคคลมชอเสยง มการท าใหรปทรงหรอสสนผด

จากความเปนจรง หรออาจมการบรรยายดวยตวอกษร หรออาจสรปไดวาการตนน นเปน

วรรณกรรมประเภทหนงทถายทอดความเขาใจความรสกดวยภาพ78

ลาภ อ าไพรตน นกเขยนการตนลอเลยนชอดงและอาจารยประจ าคณะศลปกรรม

แผนกวจตรศลป วทยาลยอาชวศกษาสราษฎรธานไดใหลกษณะของการตนและภาพลอเลยนไววา

การตนคอ ภาพลายเสนเชงตลกลอเลยน อาจเปนชดตดตอกนเปนเรองราว เนนท

เรองราวมากกวารปแบบสงทวาด ภาพชนดนมกจะเขยนหรอวาดเปนลายเสนงายๆ มงให

สนกสนาน แตบางครงอาจเปนการสอน แนะน า หรอแสดงความคดเหนเกยวกบการเมองหรอ

สงคมกได79

ศกดา วมลจนทรไดอธบายลกษณะของการตนเอาไววา ภาพการตน หมายถงภาพ

ลอเลยนทเขยนในรปแบบของ การเขยนใหดงาย ๆ (Simplified) การท าใหบดเบยว (Distorted) หรอ

การท าใหเกนจรง (Exaggerated) รปแบบในเชงลอเลยนของการตนนนเปนสงทเขากนไดกบการ

สอสารเนอหาในเชงลอเลยนเปนอยางด ซงสวนใหญเปนไปเพอใหเกดอารมณขน แตกตางกบ


79ลาภ อ าไพรตน, การวาดเสนภาพการตนลอเลยน (กรงเทพมหานคร: เศรษฐศลป, 2548), 23.

68

ภาพเขยนอยางเหมอนจรงทดจะไมคอยสงเสรมอารมณขนเทาใดนก80 และยงไดอธบายถงหลกคด

ทางลกษณะของการตนเอาไววา

1. การตนคอเครองมอสอสาร การตนนนเปนเครองมอสอสารทคอนขางพเศษคอ

สามารถสอสารเขากบเดก ๆ ไดเปนอยางด และมสวนประกอบหลกทเรยกวา “ภาษาภาพ” และ

อาจจะมสวนประกอบอนทเรยกวา “ภาษาถอยค า” และในภาษาถอยค ามกจะสามารถแปลงเปน

ภาษาภาพเสยดวย เชนตวหนงสอตวโต ๆ หมายถง เสยงดง ๆ เปนตน

2. การตนจะตองเรยบงาย หมายถง การใชลายเสนทดไมซบซอนจนเกนไปนก ใช

รปทรงทดใกลเคยงกบรปทรงพนฐาน อยางอยทรงเลขาคณต ใชโครงสรางสทเรยบงาย มการ

แบงแยกพนทสแตละอยางชดเจน การผสมสไมซบซอนและดสบายตาไมตงเครยดจนเกนไป ม

การจดองคประกอบทดงายและนอย จงอาจพอสรปไดวาเจตนาของรปแบบทเรยบงายกคอ เพอ

ชวยใหคนดเขาถงเนอหาไดโดยเรว81

จากการอธบายถงลกษณะตาง ๆ ของการตนโดยนกวชาการและสถาบนตาง ๆ นน

ผวจยจงสรปลกษณะของการตนออกเปน 6 ขอดงน

2.4.1 การตนมลกษณะของศลปะรปลกษณ (Figurative Art)

ซงเปนการแสดงออกซงภาพแทน (Representation) ของสงตาง ๆ เชน คน สตว สงของ

สงแวดลอม และสถานท เปนตน ถายทอดออกมาผานทศนธาตตาง ๆ ออกมาใหเหนเปนรปรางหรอ

รปทรงชดเจน สามารถรบรไดวาก าลงถายทอดถงสงใดอย ซงศลปะประเภทนจะมลกษณะทตรงกน

ขามกบศลปะนามธรรม

การตนนนถกจดใหเปนเครองมอสอสารโดยภาพเปนส าคญ อาจมรปแบบทแตกตาง

กนออกไปมากมาย เชน สามารถจบไดในภาพเดยว หรอจะเปนในลกษณะของคอมคส ทมการ

สอสารตงแตชองเดยว หลาย ๆ ชอง หรอเปนเรองยาวตดตอกนหลาย ๆ เลม หรอภาพเคลอนไหว

(อะนเมชน) กได โดยลกษณะการสอสารแบบนของการตนจงสามารถจดประเภทของภาษาในการ

80ศกดา วมลจนทร, คดแกกใหกาก: กลยทธคดใหคมเพออารมณขนส าหรบคอการตน, 9.

81เจาะใจการตน : กลยทธจบใจคนอาน สรางงานคนเขยนส าหรบคอการตน (กรงเทพมหานคร: สถาบนการตน

ไทย, 2549), 12-14.

69

สอสารของการตนวาเปน “อวจนภาษา” (ภาษาทไมไดสอสารดวยค าพดหรอถอยค า)ได ท าให

การตนนนไมคอยมก าแพงทางภาษามาปดกน และสามารถเปนทเขาใจของคนทกเพศ ทกวย ทก

ภาษาไดไมยาก

2.4.2 การตนมลกษณะของการเลาเรอง

การตนนนอาจจะมการเลาเรองทมากกวาผลงานศลปะประเภทอน การเลาเรองของ

การตนอาจตอเนองเปนเรองราวทยาวนานมากกวาจะเปนผลงานทสอสารดวยภาพเพยงภาพเดยว

ดงเชนจตรกรรม ทงนอาจเพอความนาสนใจในการตดตามและบรรจเรองราวจ านวนมากเพอการ

สอสารหรอความบนเทงแกผเสพ

โดยธรรมชาตของการตนทมลกษณะเปนคอมคสนนจะเลาเรองดวยภาพทมความ

ตอเนองกนเปนเรองราว โดยมกจะแบงภาพเปนชอง เพอแบงชวงเวลาในแตละภาพ ซงวธการเลา

เรองราวในแตละชองนนมความแตกตางกนตามความตองการของผเขยนแตละทาน โดยสกอตต

แมคคลาวด นนมความสนใจในเรองชองวางของเวลาซงเกยวพนกบพนทระหวางชองของคอมคส

ซงสกอตตเรยกขานความสมพนธนวา “การเชอมโยงหรอโคลสเซอร (Closure)” ซงวธการสอสาร

ของคอมคสนนจะใชการเลาเรองเปนชอง ตางกบภาพยนตรหรออะนเมชนทมการเลาเรองอยาง

ตอเนอง แตมนษยเรานนกสามารถเขาใจและรบรถงเหตการณระหวางชองนนไดแมจะไมเหนภาพ

เหตการณทงหมดกตาม82 โดยสกอตต แมคคลาวด แบงรปแบบของการเชอมโยงระหวางชองของ

คอมคสนนเปน 6 รปแบบไดแก

1) แบบชวงเวลาสชวงเวลา (Moment to Moment) เปนการน าเสนออยางทคอนขางเชองชาทละชองโดยเปนการเลาเรองทใชการเชอมโยงหรอโคลสเซอร (Closure) นอยมาก คลายกบการท าเวลาใหชาลง มกใชเพอเนนถงความส าคญหรอความรสกระหวางชวงเวลานน ๆ หรอเปนชวงเวลาทใหผอานไดมโอกาสพกสายตา ซงพบมากในการตนญปน ซงมกจะมวธการเลาเรองคลายกบมวนฟลมภาพยนตร

82

McCloud, Understanding Comics the Invisible Art, 63.

70

ภาพท 54 ภาพวธการเลาเรองแบบชวงเวลาสชวงเวลา ทมาภาพ : Todd S. Munson, Japanese Comics as Literary Art Form, เขาถงเมอ 2 สงหาคม 2560,

เขาถงไดจาก http://asianetwork.org/ane-archived-issues/2007-fall/anex2007-fall-munson.pdf

2) แบบการกระท าสการกระท า (Action to Action)

เปนการน าเสนอการเปลยนแปลงของการกระท าในแตละชอง ซงคลายคลงกบแบบ

ชวงเวลาสชวงเวลา เพยงเปลยนแปลงในแตละชองจะเรวกวา และวธการเลาเรองแบบนเปนรปแบบ

ทนกเขยนการตนนยมใชมากทสด

ภาพท 55 วธการเลาเรองแบบการกระท าสการกระท า ทมาภาพ : aniseshaw [นามแฝง], This isn't Cheese! Actually, it might be, เขาถงเมอ 17 กรกฎาคม

2560, เขาถงไดจาก http://aniseshaw.livejournal.com/16251.html

71

3) ตวกระท าสตวกระท า (Subject to Subject)

โดยแตละชองจะบรรจ 1 การกระท าของตวกระท า เมอเปลยนไปอกชองกจะเปลยน

ไปสอก การกระท าของอกตวกระท าหนง

ภาพท 56 ภาพวธการเลาเรองแบบการกระท าสการกระท า ท ม าภ าพ : Owen Roberts, Sequential Art, เข า ถ ง เม อ 17 ก รกฎาคม 2560 , เข า ถ งไดจาก

http://owenroberts.github.io/commlab/sequential-art.html

4) แบบฉากสฉาก (Scene to Scene)

เปนวธการสอสารระหวางชองโดยการท าใหเหนถงความเปลยนแปลงระหวางสถานท

หรอเวลาเปนส าคญ

ภาพท 57 ภาพวธการเลาเรองฉากสฉาก ทแสดงใหเหนถงการเปลยนของเวลา ทมาภาพ : aniseshaw [นามแฝง], This isn't Cheese! Actually, it might be, เขาถงเมอ 17 กรกฎาคม

2560, เขาถงไดจาก http://aniseshaw.livejournal.com/16251.html

72

5) แบบแงมมสแงมม (Aspect to Aspect) มกจะเปนการน าสายตาของผอานไปสอ

แงมมอนๆ ในชวงเวลา สถานทและความคดทไมตางกนมากนก

ภาพท 58 ภาพวธการเลาเรองแบบแงมมสแงมม ในขณะชวงเวลาเดยวกน ทมาภาพ : Ed Brubaker, Criminal, Vol. 6: The Last of the Innocent, เขาถงเมอ 17 กรกฎาคม 2560,

เขาถงไดจาก http://www.goodreads.com/book/show/11381638-criminal-vol-6

6) แบบไรความสมพนธ (Non-Sequitur) เปนการน าเสนอแบบทแตละชองไมไดม

ตรรกะทสมพนธกนเลยแมแตนอย

ภาพท 59 ภาพวธการเลาเรองแบบไรความสมพนธ ทมาภาพ : Ryley Miller [นามแฝง], Examples of the Type 6 Non-Sequitur transition, เขาถงเมอ 17

กรกฎาคม 2560, เขาถงไดจาก https://www.pinterest.com/pin/290552613439235548/

73

แมวาการตนแตละชนดจะมรปแบบและวธการสอสารทแตกตางกนออกไป แตการตน

กยงเปนสอทจ าเปนจะตองถายทอด “สาร” ตาง ๆ ออกไปใหแกผเสพไดเขาใจ การตนจงเปนสอทม

ความจ าเปนจะตองใชทฤษฎการสอสารและการรบรเขามาเกยวของ

2.4.2.1 ทฤษฎการสอสารและการรบร

การสอสาร คอ กระบวนการทมนษยใชสงและรบสาร โดย “สาร” ในทนอาจจะเปน

ความร ความคด ความตองการ โดยสงเหลานลวนเปนนามธรรมทงสน สามารถรบรไดดวยสมอง

และจต ซงแตกตางกบ “สอ” ซงเปนตวกลางน า “สาร” จากบคคลหนงไปใหอกบคคลหนง

สวนมากเปนรปธรรมและสามารถจบตองได โดยสามารถสรปไดวา กระบวนการสอสารนนจะม

องคประกอบทเรยกวา S - M - C - R อนประกอบไปดวย

S [Sender] หมายถง ผสงสาร นบเปนจดเรมตนของการสอสารในแตละครง ซงใน

บรบทของการตนนนจะหมายถงผแตงเรองหรอผเขยน

M [Message] หมายถง สาร คอ ความร ความคด ความรสก ทผสงสารตองการถายทอด

สงตอ มความเปนนามธรรม ยกตวอยางเชน จดหมาย สารกคอความหมายหรอเนอความในจดหมาย

ไมใชตวอกษรหรอกระดาษ ถงแมวาตวอกษรนนจะมลกษณะใกลเคยงกบสารกตาม หากเปน

การตนจะหมายถงเนอเรองหรอใจความทจะสอ

C [Channel] หมายถง ชองทางการสอสาร สามารถแบงออกไดเปน การสอสารทางตรง

(Direct Communication) คอ การสอสารทผสอเผชญหนากบผรบสารโดยตรง โดยชองทางการ

สอสาร คอ ภาพ รส กลน เสยง สมผส และจตใจ เปนตน และการสอสารทางออม (Indirect

Communication) ทจ าเปนตองมสอ (Media) เปนตวกลางระหวางผ สงสารและผ รบสาร เชน

จดหมาย เอกสาร การตน เปนตน โดยในการสอสารทางออมนน C [Channel] จงหมายถง สอ

(Media) ไปโดยปรยาย

R [Receiver] หมายถง ผรบสาร

74

ภาพท 60 ภาพกระบวนการสอสาร S - M - C - R ทมาภาพ : ศกดา วมลจนทร, เขาใจการตน (กรงเทพมหานคร: เรอนแกวการพมพ, 2548), 28.

โดยในระหวางกระบวนระหวาง M [Message] และ C [Channel] จะเรยกวา “การใช

ภาษา” (การเขารหส-Encoding) และในกระบวนการระหวาง C [Channel] และ R [Receiver] นน

เรยกวา “การตความ (การถอดรหส -Decoding)” โดยท งสองกระบวนการน นอาจมสงรบกวน

(Noise) เขามาเปนอปสรรคในการสอสาร เชน คณภาพของสอ ทกษะในการใชภาษา และ

สภาพแวดลอม เปนตน83

นอกจากนมนษยเรานนยงมแนวคดในการสอสารระหวางบคคลทสามารถแบงออกได

เปน 2 แบบกวาง ๆ ไดแก

1. การสอสารแบบอตนย (Subjective Communication) คอ การสอสารโดยการตความ

ตามความคดเหนของผสงสาร หรอเรยกงาย ๆ วาเปนการสอสารแบบผสงสารเปนใหญ โดยผทรบ

สารนนจ าเปนทจะตองปรบความรและความคดใหไปในอยในระดบและไปในทศทางเดยวกบผสง

สาร

2. การสอสารแบบปรนย (Objective Communication) คอ การสอสารโดยการตความ

ตามความเนอหาสาระ ความจรงทปรากฏในสอจรง ๆ เปนการสอสารในแบบทผรบสารเปนใหญ

การสอสารในรปแบบนผสงสารตองปรบรปแบบและวธการสงสารใหเหมาะสมกบการตความของ

ผรบสารถงจะประสบผลส าเรจในการสอสาร ถงแมการสอสารในรปแบบนนนจะมตรงไปตรงมา

อยแตบางครงการสอสารกยงมความเปนอตนยเลดลอดออกมา เชน การผสมเอาอตลกษณ หรอ

ทศนคตของผสงสารปนออกมาบาง เปนเรองปกต84

83 ศกดา วมลจนทร, เขาใจการตน (กรงเทพมหานคร: เรอนแกวการพมพ, 2548), 29.

84 อานการตนใบ, 31.

75

2.4.3 การตนมลกษณะของการใหดเรยบงาย

การตนนนเปนรปแบบหนงของศลปะทใชทศนธาตในการสอสารใหดเรยบงาย มการ

ใชลายเสน ส และรปทรงทไมซบซอน ลดทอนรปทรงใหใกลเคยงกบรปทรงพนฐาน หรอรปทรง

เลขาคณต เชนสเหลยม สามเหลยม วงกลม เปนตน85 หรอตดรายละเอยดทไมส าคญออก ทงนเพอ

ความงายและรวดเรวในการสอสาร นอกจากการท าใหดเรยบงายของการตนนนจะเปนประโยชน

ทางดานเทคนคแลวยงเปนประโยชนในดานจตวทยาดวย เชน ผเสพจะรสกไดวาภาพเขยนทด

เหมอนจรงนนจะมความเฉพาะเจาะจงเปนอยางมากวาก าลงสอบคคลใดอย ซงมกจะหมายถงบคคล

นน ๆ คนเดยว แตภาพการตนนนกลบใชวธการตรงกนขาม คอการลดรายละเอยดลงจนท าใหตว

การตนดเปนสากลมากขน จนสามารถดงดดใหผชมจนตนาการวาเปนตวละครนนได86

ภาพท 61 ภาพแสดงล าดบขนการท าใหเรยบงายของการตน ทมาภาพ : Scott McCloud, Understanding Comics The Invisible Art, แปลโดยชยยศ อษฎวรพนธ

และเมธาว กตตอาภรณพล (กรงเทพมหานคร: คอรปอเรชนโฟรด, 2559), 31.

หรอแมแตการท าใหเปนภาพกราฟก (Graphic) มกเปนรปรางงายๆ ทางเรขาคณต

ระบายสมกเปนสเรยบหรอไลน าหนกเลกนอย มขอบเขตการลงสแนนอน รปเสนขอบชดเจน ใน

ลกษณะของงานออกแบบกราฟก87 การแสดงออกดวยทศนธาตทดเรยบงายของการตนนน นบวา

85เจาะใจการตน : กลยทธจบใจคนอาน สรางงานคนเขยนส าหรบคอการตน 14.

86McCloud, Understanding Comics the Invisible Art, 31.

87ศนยพฒนาหนงสอ กรมวชาการ, การสงเสรมและพฒนาหนงสอการตนไทย, 10.

76

เปนลกษณะทเปนเอกลกษณของการตน ทยากจะหาลกษณะแบบเดยวกนนในผลงานศลปะรปแบบ

อน ทงนการท าใหดเรยบงายของการตนนนเกดมาจากเหตผลหลายประการ เชน ความสวยงาม

เทคนควธการในการผลต การท าใหดเปนสากลและดงดดใหผชมจนตนาการวาเปนตวละคร

เหลาน น การท าใหงายตอการสอสารและเขาใจ เปนตน และดวยเหตผลเหลานท าใหการตน

กลายเปนสอและศลปะทมเอกลกษณทชดเจนมากทสดอยางหนง

2.4.4 การตนมลกษณะของการท าใหดเกนจรงหรอบดเบยว (Exaggerated and Distorted)

ซงเปนการบดเบอนรปทรงจากความเปนจรง ทงการยด หด ยอ ขยาย ทงนเพอใหได

การสอสารถงอารมณและเรองราวทมากกวาปกต

จะเหนไดวาการตนในแตละชนชาต และยคสมยลวนมความแตกตางกน ทงนขนอยกบ

ปจจยทหลากหลาย เชน เนอเรอง กลมเปาหมาย ยคสมย เทคนค และรปแบบของผสรางสรรคเอง

แตกมการตนบางประเภทททรปแบบคลายคลงกบภาพเสมอนจรง จงดเปนการยากตอการจ าแนก

รปภาพบางภาพวาเปนภาพการตนหรอไม ดงนนสกอตต แมคคลาวดจงไดใช “ขอบเขตของศพท

ภาพ” ขนเพออธบายขอบเขตของการตน

ภาพท 62 แผนภาพแสดงขอบเขตของศพทภาพ ของสกอตต แมคคลาวด ทมาภาพ : Endless Forms [นามแฝง], The Picture Plane, เขาถงเมอ 19 กรกฎาคม 2560, เขาถงได

จาก http://pantip.com/topic/32987534

77

จากแผนภาพจะเปนวาเปนการแสดงรปแบบตาง ๆ ของ “ใบหนา” (Face) ทมรปแบบท

หลากหลายตงแตดคลายกบภาพเขยนเสมอนจรงไปจนกระท งดคลายกบภาพศลปะนามธรรม

(Abstract) โดยสกอตต แมคคลาวดไดแบงขวตาง ๆของแผนภาพเปน 3 ขว ไดแก

1) ขวของความเปนจรง (Reality) หากอางองจากแผนภาพสงเกตไดวาภาพทอยใกลกบ

ขวของความเปนจรงนนจะมความสมจรงทดคลายกบรปถาย แตถารปทคอย ๆ ถอยหางจากขวของ

ความเปนจรงจะคอย ๆ ลดทอนความเสมอนจรงลงไปเรอย ๆ

2) ขวของภาษา (Language) คอ ภาพทมนษยเราใชก าหนดแทนความหมายตาง ๆ จาก

ในแผนภาพจะเหนไดวายงใกลขวของภาษา (Language) นนภาพกจะคอย ๆไปในเชงสญลกษณมาก

ขน โดยเฉพาะภาพสดทายทเหลอเพยงวงกลม จด 2 จด และเสนเพยง 1 เสนเพอใหรความหมาย

เพยงแคใบหนาเทานน และหากเลยออกไปจากขวน จะกลายเปนตวอกษร “FACE” ซงเปนภาพ

ตวอกษรทมนษยตกลงเขาใจกนวาหมายถง “ใบหนา” และภาพตวอกษรนไมมความคลายคลงหรอ

เกยวพนใด ๆ กบภาพใบหนาในฝงขวของความเปนจรงเลยแมแตนอย

3) ข วระนาบภาพ (Picture Plan) คอภาพแทนทแสดงออกดวยรปทรงพนฐานเชน

รปทรงเรขาคณต โดยทภาพไมคอยเกยวของกบความเหมอนหรอความหมายใด ๆ เทาไหรนก โดย

ภาพรปแบบนนนไมคอยพบในการตนเทาใดนก เพราะเปนรปแบบทคอนขางยากในการสอสารให

เขาใจ88 แตจะคลายคลงกบศลปะควบสมหรอศลปะนามธรรมเสยมากกวา

2.4.5 การตนมลกษณะของการสอสารดวยอารมณขน

อารมณขนนนนบวาเปน “สาร” หลกทการตนมกจะสอออกมา โดยอารมณขนทเกดขนในการตนนนมดวยกนหลากหลายระดบ ตงแตการหยอกลอ ประชดประชน หรอการเสยดย โจมตใหเกดความเสยหาย โดยการสรางอารมณขนในการตนกมทฤษฎเขามาเกยวของอยางเชน ทฤษฎอารมณขน และทฤษฎการลอเลยน

2.4.5.1 ทฤษฎอารมณขน (Theory of Humor)

คงดเปนเรองนาขนพอสมควรทเรองเลก ๆ เกยวกบอารมณพนฐานของมนษยอยาง “อารมณขน” กบมคนศกษาวเคราะหอยางจรงจงจนกลายเปนทฤษฎได นกวชาการหรอนกจตวทยา

88

ศกดา วมลจนทร, อานการตนใบ, 62-63.

78

ไดอธบายเกยวกบอารมณขนของมนษยเอาไวมากมาย โดยสามารถสรปออกมาปจจยทกอใหเกดอารมณขนเปนทฤษฎได 3 ขอ ไดแก 1) ทฤษฎความเหนอกวา และความต ากวา (Superiority and Degradation) โดยรปแบบของทฤษฎความเหนอกวา และความต ากวานนพอจะสรปไดวา ผทหวเราะจะอยในต าแหนงทสงกวาและสงทหวเราะนนจะอยในต าแหนงต ากวา เพลโต (Plato) น นมความเชอวาคนเรามกจะหวเราะใหแกสงทเหลวไหล ไรสาระเชนเดยวกบ อรสโตเตล (Aristotle) ซงความนาชงและความเหลวไหลนอาจบอกไววามนคอความผดพลาดหรอความผดปกตอยางหนง ควนทเลยน (Quintilian) นกเขยนชาวโรมนไดมความคดเหนวา การหวเราะนนไมตางไปจากการเยาะเยย ถากถางหรอการดหมนเทาใดนก ฟรานซส เบคอน (Francis Bacon) นกปรชญาชาวองกฤษไดจดให “ความผดปกตของรปลกษณะ” เปนตนเหตของสงทนาหวเราะอนดบหนง เรเน (Rene’) นกปรชญาชาวฝรงเศสไดมความคดเหนวา ในเสยงหวเราะทสนกสนานนนมกแฝงไวดวยความเกลยดชง โทมส ฮอบบ (Tomas Hobbes) นกปรชญาชาวองกฤษไดมความคดเหนวาความสนกสนานในเสยงหวเราะนนตองมาจากความรสกเหนอกวาของผทหวเราะ มนษยน นมกจะหวเราะใหกบความโชคราย และหยาบโลนโดยปราศจากการเสแสรง และยงหวเราะใหกบความบกพรองของผอน แตหากความตลกทมาจากความบกพรองนนเกดกบตนเองหรอพรรคพวกของตนกกลบตลกไมออก โดยสามารถสรปไดวาสาเหตของอารมณขนของมนษยสวนหนงมาจากการไดเหนวาตนเองนนอยเหนอผอน และการหวเราะนนท าใหเกดความอบอายและมผลตอการปรบปรงตนเองของผถกหวเราะ ซอง ปอล รชเตอร (Jean Paul Richter) มความเชอวาอารมณขนนนไมไดหมายถงความโงเขลาของคนใดคนหนง แตเปนความหลอกหลวงในโลกของความโงเขลา และแมกซ อสตแมน (Max Eastman) มองวาอารมณขนของมนษยนนสวนหนงไดรบอทธพลมาจากความภมใจในตนเองและความเปนศตร89

89ณฐฌา โตะเงน "กระบวนการสรางสรรคการตนของนกเขยนการตนไทย : 2470 – ปจจบน " (วทยานพนธ

ปรญญาศลปมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2549), 10-11.

79

นอกจากนยงมทฤษฎอารมณขนทมความคลายคลงกบทฤษฎน เรยกวา ทฤษฎขมทาน (Disparagement Theory) โดย Sdorowไดอธบายไวในหนงสอ Psychology90 และในหนงสอ The Psychology of Humor วาคนเรานนเลอกทจะจะลอเลยนคนอนใหต าลงจะสนกกวาการลอเลยนคนคนอนใหทสงกวา และจะสนกมากขนอกถาเปนการลอเลยนคนทเหนอกวาเราหรอคนทเราไมชอบ ดงเชนท โทมส ฮอบบ (Thomas Hobbes) นกปรชญาชาวองกฤษทไดกลาวไววา “เรารสกสนก เมอเรองข าขนท าใหเรารสกเหนอกวาคนอน” และ C.L. Edson บรรณาธการหนงสอพมพของอเมรกาไดกลาวไววา “เราชอบเรองโจก ทยนมอมาตบไหลเราในขณะทเตะคนอนตกกะไดไป”91 การสรางอารมณขนในลกษณะนมกจะท ากบผทอยเหนอหรอมอ านาจกวาตน อาจจะ

เปนการลอเลยนเพอความบนเทงเชน การทเดกเขยนรปลอเลยนผใหญหรอครประจ าชนเพยงเพอ

ความบนเทง แตมบางกรณกมนกวจารณใชการลอเลยนเชงเสยดส เพอโจมตฝายหรอบคคลทตนนน

ไมพงพอใจ

ภาพท 63 ภาพทแสดงออกวามนษยมกมอารมณขนกบความผดปกตของคนอน ทมาภาพ : นกขาวบานนอก [นามแฝง], “นองทราย…คณแมขอรอง” หอบสงขารแสดงตลกทงทไอเปนเลอด, เขาถงเมอ 3 กนยายน 2559, เขาถงไดจาก http://www.oknation.net/blog/opel/ 2008/03/06/entry-1 2) ทฤษฎความไมลงรอย ความผดหวงจากสงทคาดหวง และความสมพนธของเหตการณทไปดวยกนไมได (Incongruity, Frustration of Expectation, and Bisociation) ซงมนกทฤษฎหลายทานอธบายทฤษฎกลมนเอาไวมากมายเชน


91ibid.

80

เซอร ฟลลปส ซดนย (Sir Philip Sidney) กวชาวองกฤษ ไดอธบายวา การหวเราะนน สวนใหญเกดมาจากสงทไมไดสดสวนกบตวเราและธรรมชาต เบลส พาสคาล (Blaise Pascal) นกเขยนชาวฝรงเศสไดกลาววา ไมมอะไรจะท าใหมนษยหวเราะไดเทากบความไมเหมอนอนนาแปลกใจ ระหวางสงทคาดหวงกบสงทปรากฏใหเหน วลเลยม แฮชลทท (William Hazlitt) ไดกลาววาสาระส าคญของการหวเราะคอ ความไมเชอมโยงกนระหวางความคดหนงกบอกหนงความคด หรอความขดแยงกนระหวางความรสกอยางหนงกบความรสกอกอยางหนง อารเธอร โซเพน ฮาวเออร (Arthur Schopenhauer) ไดกลาววา เหตผลของการหวเราะของมนษยนน คอการรบรอยางฉบพลนกบสงทไมลงรอยกน หรอความไปดวยกนไมไดระหวางความคดรวบยอดกบความเปนจรง เฮอรเบรต สเปนเซอร (Herbert Spencer) ไดกลาวเอาไววา การหวเราะเปนผลมาจากจตส านกทไมรบรการถายทอดความคดใหม และทโอดอร ลปปส (Theodor Lipps) ไดกลาววาการหวเราะเปนผลจากการไมลงรอยกน ซงความสนใจของเราไดผานจากความคดใหญไปยงความคดยอย และอารเธอร โคเอสเลอร (Arthur Koestler) ไดกลาววาสถานการณหนงจะขบขนมากเมอไดเปนสวนหนงของเหตการณอสระ 2 อยางพรอมกน และเหตการณนนสามารถตความได 2 อยางทแตกตางกนสนเชงในเวลาเดยวกน เปนผลใหเกดการถายทอดทางความคดอยางฉบพลนจากบรบทหนง หรอความหมายอยางหนงของเหตการณกลายเปนอกบรบทหนง หรออกความหมายหนงอยางทนททนใด ซงความรสกคาดหวงของผพดทหวงในความหมายอยางหนง แตกลบเขาใจไปในอกแงมมหนง หรอความรสกทเกดขนมาจากการทไมสามารถถายทอดโดยตวของมนเองได จะถกปลดปลอยออกมาในรปแบบของการหวเราะ92 มอกทฤษฎทคลายคลงกบทฤษฎนคอ “ทฤษฎผดฝาผดตว (Incongruity Theory)” โดย เอมมานเอล คานท ปราชญชาวเยอรมนไดกลาวถงทฤษฎนเอาไววา การน าเอาเรองทไมเขากนมาอยดวยกนไดนนท าใหเกดผลลพธทท าลายความคาดหมายของเรา และกอใหเกดอารมณขน93 เพราะคนเรามการคาดณการกบสงตาง ๆ ทมประสบการณรวมใหเปนอยางนนตามทตนคดเอาไว หากพบเหนสงผดปกตตางออกไปจากความคาดการของตนอยางมจดรวมแลว กสามารถสรางอารมณขนได ไมเพยงภาษาภาพเทานนหากเปนการผดฝาผดตวทเกดขนในภาษาพดหรอเขยนกสามารถสรางอารมณขนไดเชนกน

92 ณฐฌา โตะเงน "กระบวนการสรางสรรคการตนของนกเขยนการตนไทย : 2470 – ปจจบน " 11-12.

93 ศกดา วมลจนทร, อานการตนใบ, 132.

81

ภาพท 64 ภาพทมลกษณะของทฤษฎผดฝาผดตว ทมาภาพ : สยหลน [นามแฝง], แมวไมใชแมว? 6 ศพทแมวแมวในภาษาจน, เขาถงเมอ 30 สงหาคม 2559, เขาถงไดจาก http://chinesexpert.com/แมวไมใชแมว-6-ศพทแมวแมวในภาษาจน/ นอกจากนยงมอกทฤษฎทคลายกบทฤษฎความไมลงรอย คอ “ทฤษฎประหลาดใจ

(Surprise Theories)” ซงทฤษฎน มความแตกตางจากทฤษฎผดฝาผดตวตรงทความฉบพลน

ความรสกประหลาดใจ โดยการสอสารของการตนทฤษฎนถกเลอกน ามาใชเยอะทสด โดยการใช

วธการปเรองใหผอานคดตามและคาดการสงทจะเกดขน แลวเปลยนเรองราวใหไมเปนไปตามท

ผอานคาดคดไวอยางฉบพลนจนเกดอารมณขน94 ซงการตนคอมคสนยมใชทฤษฎนในการสราง

อารมณขนใหแกผอาน โดยแจค มารโคว ไดอธบายแจกแจงการสรางมขตลก (Gag) ของการตน

เอาไว 8 รปแบบในหนงสอ Cartoonist’s and Gag Writer’s Handbook ไดแก

(1) การใชเงอนง า (Hidden Element) คอ วธการสรางมขตลกในภาพทมเหตการณ

อะไรบางอยางในภาพทตวละครในภาพนนไมเหนแตผอานสามารถอานและรบรได

94 ศกดา วมลจนทร, อานการตนใบ (กรงเทพมหานคร: พนฐาน, 2551), 133.

82

ภาพท 65 ภาพการตนทมการใชหลกการ เงอนง า (Hidden Element) ทมาภาพ : นอยหนา [นามแฝง], ขายหวเราะ 31, 1412 (24-30 สงหาคม 2559): 14.

(2) การใชค านอย (Understatement) คอ การสรางเรองราวทน าพาเขาไปสเหตการณทด

รนแรงและโกลาหล ในขณะทค าบรรยายกลบดเงยบสงดราวกบไมมสงใดก าลงจะเกดขน หรอจะ

สามารถกลาวไดวาคอ การบอกกลาวทนอยกวาความจรง (Understate)

ภาพท 66 ภาพการตนทมการใชหลกการ ค านอย (Understatement) ทมาภาพ : นค [นามแฝง], ขายหวเราะ 31, 1412 (24-30 สงหาคม 2559): 33.

83

(3) การผนผวน (The Reverse) คอ การสรางมขตลกทเลนกบการผนผวนของค าหรอ

ภาพ จะสรางความผดปกตและความประหลาดใจได

ภาพท 67 ภาพการตนทมการใชหลกการ ผนผวน (The Reverse) ทมาภาพ : เอะ [นามแฝง], มหาสนก 28, 1322 (31-6 สงหาคม 2559): 1.

(4) ความใหญ-เลก (Huge and Tiny) คอ มขตลกทเกดขนจากการทเรองใหญ ๆ ยาก ๆ

ถกท าลายลงดวยเรองอนแสนเลกนอย (ยงเรองใหญและยากมากขนเทาไหร ยงสงผลตอความตลก

ขนเทานน)

ภาพท 68 ภาพการตนทมการใชหลกการ ใหญ-เลก (Huge and Tiny) ทมาภาพ : ยง [นามแฝง], ขายหวเราะ 31, 1412 (24-30 สงหาคม 2559): 12.

84

(5) ความใหม-เกา (Antique and Modern) คอ มขตลกทเลนกบเวลา ยคสมยตาง ๆ โดย

เอา ค าพด มารยาท วฒนธรรม ธรรมเนยมปฏบต ของยคหนงไปใชหรอไปปะทะกบอกยคหนง

ภาพท 69 ภาพการตนทมการใชหลกการ ใหม-เกา (Antique and Modern) ทมาภาพ : ยง [นามแฝง], ขายหวเราะ 31, 1412 (24-30 สงหาคม 2559): 22.

(6) การใชภาษาในวงการ (Shop Talking) คอ มขตลกทเกดของจากศพทหรอส านวนท

มในอาชพหรอวงการใดวงการหนง ซงรกนเฉพาะคนในวงการนน ๆ

ภาพท 70 ภาพการตนทมการใชหลกการ ภาษาในวงการ (Shop Talking) ทมาภาพ : knowyourmeme [นามแฝง], Metal Fan, เขาถงเมอ 8 กนยายน 2559, เขาถงไดจาก

http://knowyourmeme.com/photos/950319-heavy-metal

85

(7) พฤตกรรม -ธรรมเนยม (Habits and Customs) เปนมขตลกจากเรองราวของ

พฤตกรรม ธรรมเนยมของคนในแตละ อาชพ สงคม หรอว ฒนธรรม ท เกดไขวสบสนกบ

สถานการณหนง ๆ

ภาพท 71 ภาพการตนทมการใชหลกการ พฤตกรรม-ธรรมเนยม (Habits and Customs) ทมาภาพ : ศกดา วมลจนทร, เขาใจการตน (กรงเทพมหานคร: เรอนแกวการพมพ, 2548), 55.

(8) การตบทายทเดด (Surprise Ending Caption) คอ มขตลกทใหความส าคญกบค าพด

ทเรมตนดวยความปกต ธรรมดา แตจบลงดวยความเหนอความคาดหมาย และเนองดวยมขชนดน

ใหความส าคญกบค าพดมากกวาภาพ โอกาสทนกเขยนการตนจะแสดงออกดวยภาพทดเกนจรงจงม

ไมมากนก95

ภาพท 72 ภาพการตนทมการใชหลกการ ตบทายทเดด (Surprise Ending Caption) ทมาภาพ : ศกดา วมลจนทร, เขาใจการตน (กรงเทพมหานคร: เรอนแกวการพมพ, 2548), 55.

95 ศกดา วมลจนทร, เขาใจการตน 54-55.

86

3) ทฤษฎการผอนคลายจากความตงเครยด และการหลดพนจากการยบย งชงใจ (Relief of Tension and Release from Inhibition) โดยชาร ล ย เบ อ รน ารด รโน เล ย (Charlies Bernard Renouvier), ออกสต เพนจอน (Auguste Pemjon) และจอหน ดวอ (John Dewey) เชอวาการหวเราะน นแสดงใหเหนวาความพยายามในเรองใดเรองหนงน นส าเรจแลว โดยออกสต เพจอนไดยกตวอยางการยมเมอพบเจอเพอนหรอคนรจกแลวทกทายกน หรอรอยยมจากการท างานส าเรจ สงเหลานตางเปนสญญาณธรรมชาตถงอสระทเพมมากขน ซกมนด ฟรอยด (Sigmund Freud) กลาววาการหวเราะนนเกดขนเมอพลงจตไดรบการปลดปลอยใหเปนอสระจากการสะกดกลนความรสกนกคดทตองหาม และยงเชอวาตนก าเนดของความตลกขบขนนนมแนวโนมไปในทางกาวราว เพยงแตวาแนวโนมแหงความกาวราวนถกสะกดกลนดวยสตของมนษย จงท าใหความกาวราวถกสะกดกลนไวภายในจตไรส านก ซงเมอไดผสมผสานกบความขเลนซงเกบกดไวตงแตวยเดก อารมณทผสมผสานแลวนกลบเปนทยอมรบของสงคม สวนพลงจตทเคยเกบกดความกาวราวนน กไดปลดปลอยออกมาในลกษณะของการหวเราะ ความรสกทเปนอสระจากการเกบกด และความอสระทางความคด น นท าใหเกดความรสกสนกสนานมากจนแสดงออกมาในลกษณะของการหวเราะ96

ภาพท 73 ภาพทมลกษณะของทฤษฎปลดปลอย ทมาภาพ : amulet108 [นามแฝง], การตนทะลง ฮา5(18+), เขาถงเมอ 30 สงหาคม 2559, เขาถงได

จาก http://www.bloggang.com/m/viewdiary.php?id=amuletstory&month=022012&date=12

&group=8&gblog=5

96 ณฐฌา โตะเงน "กระบวนการสรางสรรคการตนของนกเขยนการตนไทย : 2470 – ปจจบน " 12.

87

นอกจากนยงมทฤษฎทคลายคลงกน คอ “ทฤษฎปลดปลอย” (Release Theory) ซงทฤษฎนมรากฐานมากจากซกมนด ฟรอยด (Sigmund Freud) ไดกลาวในหนงสอชอ “เรองโจกและความสมพนธกบจตใตส านก (Joke and Their Relationship to the Unconscious)” เอาไววา

อารมณขน คอยาระบายความทกขกงวลอนเกดจากการสะกดกลนความรสกทางเพศและความกาวราว” และชล กบ โอ’ลอลน (Schill & O’Laughlin) ไดกลาวเอาไววา “คนสวนมากชอบการตนหรอตลกเรองเซกส ซงมวธการผกเรองใหเราคดเครยดในเรองเพศ แลวจบลงดวยบรรทดหมดเดด (punch line) ซงจะปลดปลอยความเครยดของเราลงไดทนท97

2.4.5.2 ทฤษฎการลอเลยน

การลอเลยนนนเปนรปแบบการสอสารอยางหนงของมนษย โดยการสอสารทเฉไฉ

ไมไดตรงไปตรงมาตามความเปนจรง เพอเจตนาอยางใดอยางหนง เปนการสอความหมายในอก

ระนาบหนง สวนหนงของการตนกมลกษณะของการแสดงออกเพอการระบายซงความเครยด ความ

กดดน โดยการน าเอาผทตนนนไมชอบ ไมพอใจมาลอเลยน เพอความสนก และสะใจ ซงรปแบบ

การลอเลยนแบบนนนดจะคลายคลงกบ “ทฤษฎขมทาน” อยไมนอย และโดยรปแบบของการตนท

สวนใหญจะเขยนใหมความผดเพ ยนไปจากความเปนจรง ซงกสามารถมองวาเปนการลอเลยน

รปแบบหนง

โดยมค าอกหลายค าทมความหมายคลายคลงกบค าวาลอเลยนอยมากมาย ทมความ

แตกตางกนทงการน าไปใช จดประสงค บรบท และความรนแรงในการลอเลยน เชน เปรยบเทยบ

(Compare), เปรยบเปรย (Metaphor), ท าใหเหนภาพ (Visualize), อทาหรณ (Example), เยาะเยย

(Ridicule), ซ าเตม (Irony), ประชด (Sarcasm), เสยดส (Sartire), และวจารณ (Comment) เปนตน

และค าทมความหมายในท านองเดยวกบ “ลอเลยน” ในภาษาองกฤษนนมอยมากมาย

และมความหมายและระดบของความรนแรงทแตกตางกนออกไป เชน

ridicule n. vt. หมายถง พดจาเยาะเยย นาหวเราะ นาขน

parody n. vt. หมายถง เรองทเขยนลอ เขยนลอ ของก ามะลอ

lampoon n. vt. หมายถง เยยหยน กนดา ถากถาง

97 ศกดา วมลจนทร, เขาใจการตน 52.

88

แตในค าวา Satire นนดจะแตกตางกนจากจากค าในกลมเดยวกน เพราะค านไมไดม

ความหมายถงการลอเลยนเพอความสนกสนาน หรอความสะใจเพยงเทานน แตยงมความหมายอน

ๆ ซอนเอาไวในการลอเลยนนน เชน การลอเลยนเชงวจารณ ซงรปแบบการลอเลยนแบบนมกจะพบ

บอยในการตนเกยวกบการเมองหรอสงคมหรออทาหรณ 98 โดย H.W. Fowler ไดยกตวอยาง

เปรยบเทยบค าในภาษาองกฤษทมความหมายคลายคลงกบค าวา Satire ในตารางตอไปน

Word ค า

Motive/Aim แรงกระตน/เปาหมาย

Province ขอบเขต

Method or Mean วธการ/ชองทาง

Audience ผฟง/ผอาน/ผด

humour เรองข าขน

Discovery การคนพบ

Human nature ธรรมชาตมนษย

Observation การสงเกตการณ

The sympathetic ผเหนอกเหนใจ

wit เชาว

Throwing light สาดแสงปญญา

Word & Idea ถอยค าและความคด

Surprise ประหลาดใจ

The Intelligent ผมสตปญญา

Satire เสยดส

Amendment การแกไข

Moral & Manner จรรยามารยาท

Accentuation การเนนบางจด

The self-satisfied ผพอใจในตนเอง

sarcasm ประชด

Inflicting pain ท าใหเจบใจ

Faults & foibles ขอผด-บกพรอง

Inversion พดตรงกนขาม

Victim & Bystander เหยอ+ผรบเคราะห

invective ผรสวาท

Discredit ท าลายเกยรต

Misconduct การท าผด

Direct statement ดาตรง ๆ

The public สาธารณะ

irony เยาะเยยซ าเตม

Exclusiveness จ าเพาะเจาะจง

Statement of facts ความจรง (ทบงเอญ)

Mystification ความลกลบ

An inner circle คนใกลชด

cynicism ลทธเยาะเยย

Self-justification เขาขางตวเอง

Morals จรยธรรม

Exposure of nekedness การตแผ

The respectable ผทนานบถอ

The sardonic เหนผอนเจบปวด

Self-relief การปลดปลอย

Adversity ความทกขยาก

Pessimism มองโลกในแงราย

Self ตนเอง

ตารางท 1 ตารางเปรยบเทยบค าทมความหมายคลายคลงกบ Satire

ทมา : ศกดา วมลจนทร, อานการตนใบ (กรงเทพมหานคร: พนฐาน, 2551), 66.

98 อานการตนใบ, 66.

89

2.4.6 การตนมลกษณะของการใชภาษาถอยค า (Verbal Language)

การใชภาษาในการสอสารนน มดวยกนหลายรปแบบและแนวความคด ดงนนภาษาจง

หมายถง สอทท าใหเกดการรบรเพอความเขาใจทตรงกน โดยภาษานนสามารถแบงโดยสงเขปออก

ไดเปน 2 ประเภทดงน

1) วจนภาษา หรอ ภาษาถอยค า (Verbal Language) หมายถง การสอสารทสราง “ค า”

ขนมาแทนความหมายของสงตาง ๆ แลวน ามาเรยงเปนรปประโยคเพอสอในความหมายตาง ๆ

ตามทตองการ การจะเขาใจภาษาถอยค านน ผรบสารมความจ าเปนตองเขาใจขอตกลงในความหมาย

ใหตรงกบผสอสาร มฉะนนการสอสารอาจคลาดเคลอนหรอไมเขาใจได ภาษาถอยค านนสามารถ

แบงเปน 4 รปแบบ ไดแก เสยงพด, ตวอกษรเขยนหรอพมพ, ตวอกษรปมหรออกษรเบรลล (Braille)

และภาษามอ (ทใชทาทางของมอสอสารแทนค าพด ส าหรบคนใบและคนหหนวก)

2) อวจนภาษา หรอ ภาษาทไมใชถอยค า (Nonverbal Language) หมายถง ภาษาทใช

วธอนในการสอสารนอกจากถอยค า ซงสามารถดวยประสาทสมผสโดยธรรมชาต เชน ภาษาภาพ

ภาษาเสยง ภาษากลน ภาษารส ภาษาสมผส ภาษาจต ดนตร การแตงกาย กรยา น าเสยง เวลา และท

วาง เปนตน99

การตนนนมกจะสอสารดวยภาพซงเปนอวจนภาษาเปนภาษาหลกในการสอสาร แต

บางครงการตนมกจะใชตวอกษรบรรจลงในกรอบบรรยายใตภาพหรอชองวงกลม (balloon) เพอ

บรรยายและบอกถงบทสนทนา หรอใชค าเลยนเสยง (Onomatopoeia) ซงเปนค าทเขยนใหอานออก

เสยงใกลเคยงกบเสยงธรรมชาตทไดยน100 ประกอบกนเพอใหเขาใจและรบรถงอารมณทตองการ

สอสารไดดยงขน

99 ibid., 71-73.

100ibid., 40.

90

ภาพท 74 ภาพการตนทมการใชตวอกษรบรรยายพด ทมาภาพ : นอยหนา [นามแฝง], ขายหวเราะ 30, 1366 (1-13 ตลาคม 2558): 68.

ภาพท 75 ภาพการตนทมการใชค าเลยนเสยง (Onomatopoeia) ทมาภาพ : ศกดา วมลจนทร, เจาะใจการตน: กลยทธจบใจคนอาน สรางงานคนเขยนส าหรบคอการตน (กรงเทพมหานคร: สถาบนการตนไทย, 2549), 13

91

นอกจากน สกอตต แมคคลาวด ยงไดจ าแนกวธการผสมผสานระหวางการใชภาษา

ภาพและภาษาถอยค าไวเปน 6 รปแบบไดแก

1) การผสมค าใหความหมายเฉพาะ (Word Specific Combinations) การใชค าเปนภาษา

หลก และใชภาษาภาพเปนการประกอบเทานน มกจะใชในกรณทรปภาพนนไมสามารถบรรยายได

อยางพอเพยง จงตองใสค าบรรยายใหชดเจนยงขน

ภาพท 76 ภาพการผสมค าใหความหมายเฉพาะ ทมาภาพ : Ryley Millerm, An example of the Type 3 Duo-Specific combination, เขาถงเมอ 7


2) การผสมผสานภาพกบความหมายเฉพาะ (Picture Specific Combinations) คอการ

ใชค าเพอสรางเสยงประกอบ และใชภาษาภาพเปนเครองมอหลกในการสอสาร

ภาพท 77 ภาพการผสมผสานภาพกบความหมายเฉพาะ ทมาภาพ : Johnny Mc [นามแฝง], Word-Image Combinations: Picture-Specific, เขาถงเมอ 18

กรกฎาคม 2560, เขาถงไดจาก https://www.pinterest.com/pin/178384835218652275/

92

3) การผสมผสาน (Duo Specific Combinations) เปนการใชท งภาพและค าเพอสอ

ความหมายไปในทางเดยวกน พรอมกน และมความส าคญใกลเคยงกน

ภาพท 78 ภาพแสดงการใชค าและภาพแบบผสมผสาน ท ม าภาพ : Ryley Millerm, An example of the Type 3 Duo-Specific combination, เขาถ ง เมอ 7


4) การผสมผสานแบบเตมเขาไป (Additive Combinations) เปนการผสมผสานทใชค า

เขาไปเพมเตมรายละเอยดของรปภาพ

ภาพท 79 ภาพแสดง การผสมผสานแบบเตมเขาไป ท ม าภาพ : whynotsuperheroes [นามแฝง], WORD/IMAGE COMBINATIONS, เขาถ ง เม อ 2

สงหาคม 2560, เขาถงไดจาก https://whynotsuperheroes.com/tag/wordimage-combinations/

93

5) การผสมผสานแบบคขนาน (Paralell Combinations) คอการผสมผสานทใชค าและ

รปมความหมายขดแยงหรอไปในคนละทศทางกน

ภาพท 80 ภาพแสดงการผสมผสานแบบคขนาน ทมาภาพ : whynotsuperheroes.com [นามแฝง], WORD/IMAGE COMBINATIONS, เขาถงเมอ

18 กรกฎาคม 2560, เขาถงไดจาก https://whynotsuperheroes.com/tag/wordimage-combinations/

6) การผสมผสานแบบตดตอ (Montage Combinations) คอการใชค าบรรจลงไปในภาพ

ใหกลายเปนสวนหนงของภาพ

ภาพท 81 ภาพแสดงการผสมผสานแบบตดตอ ทมาภาพ : Carlos [นามแฝง], Joker's Last Laugh Typography Print, เขาถงเมอ 18 กรกฎาคม

2560, เขาถงไดจาก https://www.pinterest.com/pin/840554717922425947/

94

7) การผสมผสานแบบพงพาอาศยกน (Interdependent Combinations) คอการทค าและ

ภาพท างานเรมกน เพอน าเสนอความคด (Idea) ทไมสามรถน าเสนอไดจากอยางใดอยางหนงเพยง

อยางเดยว101

ภาพท 82 ภาพการผสมผสานแบบพงพาอาศยกน ท มาภาพ : Agustina Estors, Comic Pop Art, เขาถ ง เม อ 18 กรกฎาคม 2560, เขาถ งไดจาก


2.5 การน าลกษณะของการตนมาใชในศลปะรวมสมย

การแบงชนชนในสงคมมนษยนนเกดขนมาอยางยาวนาน จนสามารถเหนไดวามนษย

นนไดแบงแยกชนชนใหกบทกอยางไมวาจะเปน วฒนธรรม ศาสนา ชาตพนธ สผว หรอแมกระทง

ศลปะ ศลปะนนถกแบงแยกออกเปนชนสงและต า ออกดวยเกณฑตาง ๆ ไมวาจะเปน รปแบบ

เนอหา รสนยม กระแสนยม สนทรยภาพ หรอแมกระทงยคสมย ซงศลปะนนสามารถแบงประเภท

ตามเกณฑคณคาทางสนทรยภาพไดดงน

1) วจตรศลป (Fine Arts) หมายถง ศลปะทมงเนนถง คณคาทางสนทรภาพ ความงาม

สงคม ศาสนา หรอวฒนธรรม เปนหลก ไมไดมงเนนทประโยชนใชสอย โดยแบงไดตามลกษณะ

การรบรดงน ทศนศลป โสตศลป โสตทศนศลป มโนศลป102 โดยความหมายเดมของชาวกรก

101

McCloud, Understanding Comics the Invisible Art, 153-55.

102มย ตะตยะ, สนทรยภาพทางทศนศลป (กรงเทพมหานคร: วาดศลป, 2547), 30.

95

โบราณนนวจตรศลป คอกลมศลปะทมมงเนนไปทคณคาทางสนทรยภาพเพยงอยางเดยว อน

ประกอบไปดวย จตรกรรม ประตมากรรม สถาปตยกรรม วรรณกรรม และดนตร ซงเรยกรวมกน

วา เมเจอร อารต (Major Art) ในเวลาตอมาขอบเขตของวจตรศลปกไดแตกตางกนออกไป ในยค

ปจจบนนนจะใชเกณฑทางคณคาของสนทรยภาพในการตดสนวาเปนวจตรศลปหรอไม โดยไมได

จ ากดรปแบบวาตองเปน เมเจอร อารต (Major Art) ดงเชนในอดตเทานน103

ในชวงราวศตวรรษท 15 นกประวตศาสตรไดสถาปนาศลปะกลม อนไดแก จตรกรรม

ประตมากรรม กวนพนธ และดนตร โดยใชค าก ากบวา วจตร (Fine) อนเปนนยยะทบงบอกถง

ความงาม (beauty) ทกษะ (skill) ลกษณะทยอดเยยม (superiority) ความสละสลวย (elegance)

ความสมบรณแบบ (perfection) และการทไมมงหวงในเชงปฏบตและประโยชน อยางไรกตามการ

ใชเกณฑทางประโยชนใชสอยมาตดสนวาผลงานชนใดเปนวจตรศลปหรอไมนน กดจะเปนเกณฑ

การตดสนทคอนขางคลมเครอ ดงเชน สถาปตยกรรม ทมประโยชนใชสอยในแงของการอยอาศย

หรอจตรกรรมกมประโยชนใชสอยในแงของการประดบตกแตง ซงท งสถาปตยกรรมและ

จตรกรรมกยงถกจ าแนกวาเปนวจตรศลปอยด104

โดยวจตรศลปนนถกใหคณคาวาเปนศลปะชนสง ซงศลปะประเภทนนนไดรบการยก

ยองเปนอยางสงในอดต เพราะสงเสรมคณคาทางดานสนทรภาพเปนหลก มความประณต งดงาม ม

เอกลกษณของศลปน และทรงคณคา อกทงยงมเนอหาเกยวกบวงการศาสนา การสงเสรมความด

งาม ราชส านก เปนตน แตในทางกลบกนศลปะประเภทนจะเขาถงไดยากในระดบประชาชน

2) ประยกตศลป (Applied Arts) หมายถงศลปะ ทสรางขนมาเพอตอบสนองทาง

รางกายเปนหลก หรอศลปะทน ามาปรบใชกบวตถทเพอประโยชนใชสอย การคา และความ

สวยงาม ใหประโยชนแกมนษยทงดานรางกายและจตใจ ประยกตศลปนนอาจจะผลตดวยมอหรอ

เครองจกรกได105 ศลปะประเภทนประกอบดวย พาณชยศลป มณฑนศลป อตสาหกรรมศลป

103ก าจร สนพงษศร, สนทรยศาสตร : หลกปรชญาศลปะ ทฤษฎทศนศลป ศลปวจารณ (กรงเทพมหานคร:

ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2555), 102.

104John Albert Walker, ศลปะในยคสอสารมวลชน = Art in the Age of Mass Media (เชยงใหม: คณะวจตร

ศลป มหาวทยาลยเชยงใหม, 2538), 10-11.

105

ก าจร สนพงษศร, สนทรยศาสตร : หลกปรชญาศลปะ ทฤษฎทศนศลป ศลปวจารณ 103.

96

หตถกรรมศลป และ ประณตหตถศลป106 และดวยสาเหตทประยกตศลปนนใชเทคนคในการสราง

ทครงละมาก ๆ และเนนทประโยชนใชสอยมากกวาคณคาทางสนทรยภาพดงเชนวจตรศลป

ประยกตศลปจงไดรบการใหคณคาทนอยกวาวจตรศลป และถกมองวาเปนศลปะชนต า (Low Art)

ไปโดยปรยาย

และเปนทแนนอนวาการตนนนกถกจดอยในประเภทของประยกตศลปหรอศลปะชน

ต าดวย หรอคนบางกลมอาจจะมองวาการตนนนอาจจะไมเปนศลปะเลยเสยดวยซ า ทงนอาจจะเปน

เพราะประวตศาสตรอนดนาโศกเศราของการตนตงแตอดต อยางภาพพมพแกะไมขององกฤษใน

ราวศตวรรษท 17 ทถายทอดภาพเหตการณการประหารหมในกรงลอนดอน รปแบบการสอสาร

ของการตนทเนนความเรยบงายไมจ าเปนตองมเทคนควธการทซบซอนจนเหมอนกบวาเดกเลกก

สามารถสอสารดวยรปแบบนได การทการตนนนเปนประเภทหนงของวฒนธรรมประชานยม หรอ

แมแตเนอหาการตนทสวนมากเปนเรองในชวตประจ าวน ตลกขบขน และการเสยดสลอเลยน

ประชดประชน มากกวาจะเปนเรองราวทยงใหญ และสงสงดงเชนศลปะชนสง ดวยปจจยตาง ๆ

ดงทกลาวมาขางตน ท าใหการตนนนถกมองวาเปนศลปะชนต า และไมไดรบการใหคณคาเทาใด

นกไปในทสด

การใหคณคาของผลงานศลปะทมวจตรศลปอยบนจดสงสดไลเรยงมาจนถงระดบ

ต าสดนน นนไดสะทอนถงการจดล าดบชนชนของขาวยโรป ทแบงเปน 3 ระดบ คอ ขนนางชน

ชนสง (Aristocracy) ซงคนกลมนจะมความซาบซงในวจตรศลปเปนอนดบแรก ชนชนทรองลงมา

คอพอคาชนชนกลาง (Bourgeoisie) และกรรมกรชนชนลาง (Proletaria) ซงคนกลมนจะสามารถได

รบรหรอซาบซงไดเพยงสอมวลชน (Mass media) หรอศลปะชนต าเทานน107

2.5.1 ลทธศลปะทมการใชลกษณะของการตน

ในยคมนษยใชสอมวลชน (Mass media) เปนเครองมอหลกในการสอสาร และเปน

เครองมอทสามารถเขาถงไดในทกชนชน มนกประวตศาสตรบางทานกลาววา นวตกรรมการคดคน

106

มย ตะตยะ, สนทรยภาพทางทศนศลป, 31.

107

สมเกยรต ตงนโม, ศลปะในยคสอสารมวลชน = Art in the Age of Mass Media (เชยงใหม: คณะวจตรศลป

มหาวทยาลยเชยงใหม, 2538), 9.

97

สงพมพ (Invention of Printing) เปนจดรวมตนของยคสอสารมวลชน โดยในยคสอสารมวลชนน

มนษยมเครองมอในการสอสารหลายอยาง เชน ภาพถาย วทย โทรทศน หนงสอพมพ นตยสาร

การตน และดนตรในรปแบบแผนดสกหรอเทป เปนตน108

ตอมาเสนแบงกนทางชนชนของศลปะกคอยทะลายลง ความคดในการใหคณคาของ

ศลปะเรมเปลยนไป จากทศลปะในอดตทเคยถายทอดเรองราวยงใหญอยางราชส านก สงคราม หรอ

ศาสนา กเรมหนมาถายทอดเรองราวของประชาชนมากขน จากทใชเทคนคในการสรางสรรคทด

ซบซอนและอลงการ กหนมาใชเทคนคและรปแบบทไดรบอทธพลมาจากวฒนธรรมมวลชนมาก

ขน จากเดมทศลปะเปนของสงจนตองเขาไปหาเสพศลปะกนเอง ศลปะกเรมกลายเปนฝายเขาหา

ประชาชนวงกวาง การเป ลยนแปลงเหลานคอย ๆ เป ลยนจากอดตมาจนปจจบน แตการ

เปลยนแปลงนจะสามารถเหนไดชดเจนในปอบอารต (Pop Art)

2.5.1.1 ปอบอารต

ปอบอารต (Pop Art) เปนรปแบบหนงของผลงานศลปะทไดรบผลกระทบมาจากการ

ปฏวตทางอตสาหกรรมของยโรปในชวงปลายของศตวรรษท 19 การเปลยนแปลงครงนสงผล

กระทบวงกวางตอทงในดานเศรษฐกจและสงคม การตลาดแบบทนนยมนนเปนปจจยส าคญในการ

ท าใหรปแบบการใชชวตของมนษย นนเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว จนราวกบวาโลกใบนหมนเรว

ขนกวาในอดต ปอบอารตจงเปนศลปะอกแขนงหนงทอาแขนรบเอาวฒนธรรมมวลชนเขามา

ผสมผสาน โดยปอบอารตนนครอบคลมทง จตรกรรม ประตมากรรม ภาพพมพ ภาพปะตด หรอ

ศลปะรปแบบอน ๆ ซงศลปนใชวฒนธรรมปอบหรอวสดทางสอมวลชนมาเปนสวนผสมในการ

สรางสรรค

ปอบอารตน นคาดวาเกดขนครงแรกในนทรรศการของกลมอนดเพนเดนท กรป

(Independent Groupmass media) ท ม ช อ นทรรศการวา This Is Tomorrow ณ ก รงลอนดอน

ประเทศองกฤษ ซงมผลงานของ รชารด แฮมลตน (Richard Hamilton) ใชเทคนคการปะตดภาพ

(Collage) ซงเปนภาพมาจากโฆษณาในนตยสาร มาประกอบเปนผลงานชอ Just What Is It Make

Today’s Homes So Different, So Appealing? โดยผลงานชนยงถกกลาวขานวาเปนผลงานแนวปอบ

108

Walker, ศลปะในยคสอสารมวลชน = Art in the Age of Mass Media, 12-13.

98

อารตชนแรกอกดวย โดยค าวาปอบอารตนน ปรากฏขนครงแรกในนตยสาร Architecture Design

ฉบบประจ าเดอนกมภาพนธป ค.ศ. 1958 ในบทความชอ The Art and The Mass Media ทถกเขยน

โดย ลอวเรนซ อลโลเวย (Lawrence Alloway) ซงเปนสมาชกของกลม อนดเพนเดนท กรป ดวย

ทงนปอบอารตยงไดรบความนยมเปนอยางมากในอเมรกาอกดวย ทงนอาจเปนเพราะอเมรกานน

เปนประเทศมหาอ านาจซงมการพฒนาอยางรวดเรวกวาประเทศอน ๆ จะเหนไดจากการจด

นทรรศการแสดงผลงานปอบอารตอยางตอเนอง เชน นทรรศการ เดอะ นว เรยลลสท (The New

Realists) ทแสดงใน SIDNEY JANIS GALLERY ในนวยอรค ป ค.ศ. 1962 และการอภปรายเรอง

ของปอบอารต ใน เดอะ มวเซยม ออฟ โมเดรน อารต (The Museum Of Modern Art)109

ภาพท 83 ภาพผลงานของ รชารด แฮมลตน ทถกมองวาเปนผลงานปอบอารตภาพแรก ทมาภาพ : Sandra Kontos, Pop Art – Perhaps Not So Bright…, เขาถงเมอ 5 ตลาคม 2560, เขาถง

ไดจาก https://sandrakontos.wordpress.com/tag/pop-art/

109

ณรงคศกด นลเขต, "วฒนธรรมปอบในปอบอารตไทย " (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศลปากร, 2555), 11-12.

99

ไมเพยงเฉพาะวฒนธรรมปอบเทาน นทเปนอทธพลใหแกปอบอารต ศลปะดาดา

(Dada) กมกจะใชสนคา อปกรณส าเรจรป หรอสงของตาง ๆ ในชวตประจ าวนมาสรางผลงาน

รวมทงเนอหาในการสรางผลงานทแสดงถงอารมณขบขน ประชดเสยดส และตอตานความคดใน

การแบงชนชนของศลปะ ยงเปนอทธพลใหแกปอบอารตอกดวย

ศลปะดาดานนเกดขนในชวงป ค.ศ.1915 – 1923 ทมกจะมการแสดงออกทดไรเหตผล

เยาะเยย ถากถาง และตอตานรปแบบของสนทรยศาสตรในแบบเดมทเคยมมา ศลปนในลทธดาดาท

มความส าคญตอประวตศาสตรศลปอยางมากคอ มารเชล ดชองป (Marcel Duchamp) ซงมผลงาน

สรางชออยาง Fountain (น าพ) ทน าโถปสสาวะน ามาเซนชอ R. Mutt แลวน าไปแสดงในหอศลป ซง

เปนผลงานทเปลยนมมมองของสนทรยศาสตรแบบแผนเดมทมในอดตเสยใหม และแนนอนวาใน

ชวงแรกนนไมคอยจะไดรบการยอมรบเทาใดนก แตตอมาผลงานชนกลบกลายเปนประวตศาสตร

หนาหนงในวงการศลปะเลยกวาได นอกจากนแลว มารเชล ดชองป ยงนยมสรางผลงานจากวสด

ส าเรจรปทสามารถหาไดทวไปในชวตประจ าวน หรอสอสารดวยเทคนคหรอเรองราวตาง ๆ ใน

วฒนธรรมปอปอกดวย

ปอบอารตนนไมไดยดตดอยกบรปแบบหรอแนวความคดของศลปะยคกอนดงเชนทม

มาในอดต หากแตจะเนนสอสารในเรองทวไป สามารถสอสารและรบรไดไมยากนก มเปาหมายใน

การท าใหศลปะทเคยสงสงในอดต สามารถใกลชดประชาชนคนทวไปไดราวกบวาจะท าศลปะนน

กลายเปนสวนหนงของชวตประจ าวนของผคนได เนอหาและเทคนคในการสรางสรรคปอบอารต

แทบจะเรยกไดวา ศลปนนนจะสอหรอสรางอะไรกได ไมวาจะเปน แอนด วอรฮอล (Andy Warhol)

ทใชเทคนคของภาพพมพซลคสกรน (silk screen) มาสรางเปนรปของกระปองซป นอกจากนยงม

รอย ลชเตนสไตน (Roy Lichenstain) ทสรางผลงานทไดรบแรงบนดาลใจมาจากหนงสอการตน

หรอแมกระทง เคลส โอลเดนเบรก (Claes Oldenberg) ทสรางประตมากรรมขนาดยกษเปนรปของ

กนของใช110

ปอบอารตนนไดท าลายเสนกนระหวางชนชนของศลปะซงมมานานตงแตอดต จงท า

ใหปอปอารตนนดจะเปนจดเชอมโยงส าคญระหวางศลปะชนสงและต า เพราะไดท าใหศลปะทเคย

110

ibid.

100

สงสงและเขาถงไดยาก กลายมาเปนทประชาชนทวไปสามารถเขาถงไดงาย และถกเอาวฒนธรรม

ระดบลางยกระดบใหกลายเปนศลปะทมคาไดในทสด

ภาพท 84 ภาพผลงาน Campbell’s Soup Can ของ แอนด วอรฮอล ทมาภาพ : Hillary Reder, Serial & Singular: Andy Warhol’s Campbell’s Soup Cans, เขาถงเมอ 5

ตลาคม 2560, เขาถงไดจาก https://www.moma.org/explore/inside_out/2015/04/29/serial-singular-

andy-warhols-campbells-soup-cans/

นอกจากปอปอารตแลวนนยงปรากฏรปแบบของศลปะประเภทอน ทการใชลกษณะ

ของการตนในการสรางสรรค ซงเปนศลปะทใชการหยบยม หรอลอกเลยน รปแบบ เทคนค และ

เนอหาผลงานศลปะชนอน ๆ มาเปนแรงบนดาลใจในการสรางสรรค โดยเรยกขานศลปะประเภทน

วา แอพโพรพรเอชน อารต (Appropriation Art)

2.5.2.2 แอพโพรพรเอชน อารต

มนษยนนมปจจยหลายประการรเรมของการสรางสรรคผลงานศลปะ แตปจจยทส าคญ

เปนอยางยงในการสรางสรรคศลปะนนกคอ แรงบนดาลใจ (Inspiration) และ อทธพล (Influence)

โดยศลปะแตละประเภทกจะมแรงบนดาลใจและอทธพลในการสรางสรรคทแตกตางกนออกไป

และกมศลปะบางประเภททไดรบแรงบนดาลใจหรออทธพลมากจากผลงานศลปะชนอนหรอลทธ

อนดวยเชนกน

101

แอพโพรพรเอชน อารต นนเปนศลปะทมรปแบบหลกมาจากการหยบยมรปแบบ หรอ

เทคนคมาจากศลปะชนอนในมาเปนแรงบนดาลใจหรออทธพลการสรางสรรค โดยปกตแลวศลปะ

ไมวาจะเปนลทธหรอยคสมยใดกตามนนยอมไดรบแรงบนดาลใจหรออทธพลมาจากศลปะยคกอน

หนาอยแลว แตแอพโพรพรเอชน อารตน นดจะแตกตางออกไป เพราะศลปะประเภทนไดรบ

อทธพลจากผลงานศลปะประเภทอนอยางชดเจนมาก จนบางครงคลายกบวาเปนการ “ลอกเลยน”

ผลงานของศลปนทานอนเลยกวาได ยกตวอยางเชน ผลงานชอ แอล. เอช. โอ. โอ. คว (L.H.O.O.Q)

ของมารเชล ดชองป ผเลองชอทน ารปภาพของโมนาลซาซงเปนวสดส าเรจรป มาเตมหนวดและ

เคราลงไป แลวเขยนตวอกษร “L.H.O.O.Q” เอาไวใตภาพ

ภาพท 85 ภาพผลงาน L.H.O.O.Q ของ มารเชล ดชองป ทมาภาพ : David E, LHOOQ, เขาถงเมอ 5 ตลาคม 2560, เขาถงไดจาก https://www.moma.org/

explore/inside_out/2015/04/29/serial-singular-andy-warhols-campbells-soup-cans/

102

นอกจากนศลปนปอบอารตอยาง คลอส โอเดนเบรก (Claes Oldenberg) หรอ แอนด

วอรฮอล (Andy Warhol) ทใชหยบยมเอาภาพและเทคนคของงานอตสาหกรรม และพาณชยศลปมา

สรางเปนผลงาน และมรอย ลชเตนสไตน (Roy Lichenstain) ทหยบยมเอาการตนคอมคสมาสราง

เปนผลงานของตนเอง111

ภาพท 86 ภาพผลงาน Drowning Girl ทมการหยบยมภาพคอมคสมาสรางเปนผลงานจตรกรรม ทมาภาพ : Susan Stamberg, One Dot At A Time, Lichtenstein Made Art Pop, เขาถงเมอ 5 ตลาคม

2560, เข า ถ ง ไ ด จ าก http://www.npr.org/2012/10/15/162807890/one-dot-at-a-time-lichtenstein-

made-art-pop

ศลปนแอพโพรพรเอชน อารต นนมกจะหยบยมเอารปภาพตาง ๆ ของวฒนธรรมปอบ

หรอศลปะชนสงประเภทอนมาใช เพราะรปภาพเหลานนนเปนทจดจ าของประชาชนทวไปอยแลว

เมอถกมาท าใหม แอพโพรพรเอชน อารต จงกลายเปนสงทเขาถงประชาชนทวไปไดไมยากนก และ

เปนทนยมในชวงเวลานน และในยคปจจบนมนกวชาการทางศลปะไดแบง แอพโพรพรเอชน อารต

ออกมาเปน 2 กลม ดงน

111

รสลน กาสต, แอพโพรพรเอชนอารต : ศลปะแหงการหยบยม (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2558), 2-8.

103

1. กลมทสรางสรรค จากการเชอมโยงและหยบยมมาจากสงอน ๆ ใหเขามาสวถแหง

การสรางสรรคของตนเอง ศลปนในกลมนไดแก จเลยน ชนาเบล (Julian Schnabel) เจสเปอร

จอหน (Jesper John) และโรเบรต เราเชนเบรก (Robert Rauschenberg) เปนตน

2. กลมทนยมการหยมยมมาโดยตรง ซงมกจะน าเสนอตรงกบตนแบบเดม แตจะ

ตางกนทมการแสดงออกทางความทซอนออกมาอกชนหนง ศลปนทสรางสรรคผลงานในลกษณะน

ไดแก เบตต ชาร (Betty Saar) และเชอร เลวายน (Sherrie Levine) เปนตน

ความหมายของ แอพโพรพรเอชน อารต น นจะดมความชดเจนขนมาทนทเมอน า

ผลงานเหลานนไปเปรยบเทยบกบ “ตนฉบบ” ซงจะสามารถรสกถง ความคลายคลง การตอยอดทาง

ความคดและวธการน าเสนอ ทศลปนแนว แอพโพรพรเอชน อารต ไดหยบยมสงตาง ๆ มาพลก

แพลง สงเคราะห และสรางเปนผลงานศลปะ กใหเกดการรบรและมมมองใหมแกวงการศลปะ112

2.5.2 ศลปนทใชลกษณะของการตนในศลปะรวมสมย

จากรปแบบและลทธของศลปะทไดยกตวอยางมานน จะเหนไดวาลทธทางศลปะ

เหลานนนลวนมบทบาทส าคญในการท าลายเสนแบงชนชนทางศลปะทมมาอยางยาวนานในอดต

จนสามารถเรยกไดวา ไมมศลปะประเภทไหนทสงหรอต าอกตอไปแลวในปจจบน ศลปนมอสระ

ในการสรางสรรคและแสดงออกอยางเตมท ศลปนหลายทานจงเลอกทจะผสมผสานศลปะทเปน

วจตรศลปเขากบวฒนธรรมปอบ และการตนกเปนหนงในวฒนธรรมปอบทมศลปะหลายทานน ามา

สรางสรรคเปนผลงานศลปะ และศลปนทน าการตนมาสรางเปนผลงานศลปะนนคงจะหนไมพน

รอย ลชเตนสไตน

2.5.2.1 รอย ลชเตนสไตน (Roy Lichenstain)

รอย ลชเตนสไตน (Roy Lichenstain) เกดในแมนฮตตน เมองนวยอรค ประเทศ

สหรฐอเมรกา จบหลกสตรปรญญาตร สาขาวจตรศลป จากมหาวทยาลยรฐโอไฮโอ เขามลกษณะ

ภาพวาดมาใชเสนโครงรางทคมชด การเลนสสนทสดใสสะดดตา ใชจดสในการสรางสรรค และยง

หยบยมภาพจากหนงสอการตนและกระดาษหอหมากฝรงมาประยกตมาเปนผลงาน โดยใสการ

112

ibid., 10-11.

104

ลอเลยน หยอกลอกบตนฉบบท บางครงมการเปลยนโทนสและปรบเปลยนลกษณะองคประกอบ

ใหมแตกตางออกไป113

ผลงานของรอย ลชเตนสไตนเปนศลปะปอบอารตทเปนบทบาทหนาส าคญของ

ประวตศาสตรศลปเปนอยางมาก รอย ลชเตนสไตนไดสะทอนใหเหนวาเสนแบงชนชนทางศลปะ

นนเปนเรองทไรสาระสนด รอย ลชเตนสไตนนนมผลงานชนส าคญอยาง ทคคา ทคคา (Takka

Takka) ทผสมผสานระหวางภาพการตนและการใชอกษรทเปนการสอสารแบบวจนภาษา ผลงาน

ชนนถายทอดถงเรองราวของความอลหมานและวนวายของสงคราม ผานทางภาพปากกระบอกปน

ทก าลงกราดกระสน พรอมทงมตวอกษร “Takka Takka” ขนาดใหญสแดง ทใชเปนค าเลยนเสยง

(Onomatopoeia) ของเสยงปน และกรอบสเหลองขนาดประมาณ 1 ใน 3 ของภาพ ทเขยนทดหาว

หาญจนดเสแสรง แมภาพนจะมสสนทสดใสราวกบโปสเตอร แตสงทรอย ลชเตนสไตน นนจะ

แสดงออกคอเรองราวของความรนแรงเยยงสตวปาในจตใจของมนษย

ภาพท 87 ภาพผลงาน Takka Takka ของ รอย ลชเตนสไตน ทมาภาพ : acornell [นามแฝง], TAKKA TAKKA 1962, เขาถงเมอ 4 กนยายน ตลาคม 2560, เขาถงไดจาก https://blogs.uoregon.edu/roylichtenstein/2015/03/17/takka-takka-1962/

113

deerbonjovi [น า ม แ ฝ ง ] , "ป อ บ อ า ร ต ใ น จ ต ว ญ ญ า ณ Roy Lichtenstein "

http://www.thaiseoboard.com/index.php/topic,112019.0.html.

105

ภาพท 88 ภาพผลงาน M-May be ของ รอย ลชเตนสไตน ทมาภาพ : Delve Art [นามแฝง], Roy Lichtenstein, เขาถงเมอ 4 กนยายน ตลาคม 2560, เขาถงไดจาก http://delveart.net/roy-lichtenstein รอย ลชเตนสไตนไดอธบายวา สงทท าใหเขาสนใจในการตนเปนพเศษนนคอ ความแตกตางโดยสนเชงระหวางสารทสะเทอนอารมณและความหมาย “เทห ๆ” ยกตวอยางเชน ผลงาน อ-อาจจะ (M-May be) ทรอย ลชเตนสไตนถายทอดลกษณะของผหญงทพบไดบอยครงในหนงสอการตน ซงเปนผหญงทอยมอาการเศราหมอง สนหวง คลมเครอ คลายกลบวาก าลงโดนผชายทเธอรอก าลงหลอกลวงเธออย รอย ลชเตนสไตน นนไดอธบายไววา ตวเขานนไดน าการตน ซ าซาก จ าเจ มายกระดบใหมความงดงามยงขน114

2.5.2.2 คธ แฮรง (Keith Haring)

ศลปนชาวอเมรกน ผใหก าเนดศลปะการวาดภาพในสถานรถไฟใตดน (Subway Drawings) ซงคธ แฮรง ไดเรมตนจากการใชชอลคขาววาดภาพในสถานรถไฟใตดน ในเวลาผลงานของคธ แฮรง นนมจ านวนมากและไดรบความสนใจมากขนจนราวกบวาสถานรถไฟฟาไดดนไดกลายเปนหองท างานของคธ แฮรง ไปในทสด โดยผลงานของเขานนมกเปนรปรางของมนษยทม

114เคลาส ฮอนเนฟ, ปอปอารต = Pop Art trans. บศยมาศ นนทวน (กรงเทพมหานคร: เดอะเกรทไฟนอารท,

2552), 50-53.

106

ลกษณะคลายการตน มการลดทอนรายละเอยด ใชรายเสนทโคงมนและสสนสดใส ภาพบคคลเหลานนลวนแตไมมหนาตา เพศ อาย หรอเชอชาตทเฉพาะเจาะจง ซงเปนสญลกษณของความเปนหนงเดยวและความเทาเทยมของมวลมนษยชาต ท งนผลงานศลปะของคธ แฮรง มกจะเปนเรอง ความรก ความสมพนธทางเพศ และการเมอง115

ภาพท 89 ภาพผลงาน Radiant Baby คธ แฮรง ทมาภาพ : อายตนะ [นามแฝง], Keith Haring เขาคอ ศลปนแหงความรก !!!, เขาถงเมอ 21 ตลาคม 2560, เขาถงไดจาก https://www.prachachat.net/news_detail.php?newsid=1297679813 คธ แฮรงนนเรมมชอเสยงในระดบนานาชาต โดยมการแสดงผลงานเดยวครงแรก ท Westbeth Painters Space ณ เมองนวยอรค และตอมาในป ค.ศ. 1981 แสดงภาพวาดบนก าแพงท เมลเบรน ประเทศออสเตรเลย และวาดฝาผนงของโรงพยาบาลเดกเนคเคอร (Necker) ในกรงปารส เปนตน และตอมาในป ค.ศ. 1981 คธ แฮรงไดตดสนเปดราน Pop Shop ในยาน โซโฮ ของนวยอรคทจ าหนายผลงานของตวเอง เชน เสอยด แมเหลก เขมกลด ท งนเพอบคคลทวไปสามารถเขาถงผลงานของเขาไดงาย แมวาจะไดรบเสยงวพากษวจารณในแงลบมากมายกตาม และตอมา ค.ศ.1988 คธ แฮรงกไดลมปวยดวยโรคเอดส เขาจงเรมกอต งมลนธ The Keith Haring Foundation เพอชวยเหลอเดกและผปวยโรคเอดส และดวยผลงานทเรยบงาย สวยงามและสามารถผลตซ า ไดครงละมาก ๆ คธ แฮรง นนใหใหผลงานเหลายงสามารถขายผลตภณฑและผลงานของเขาผานราน Pop

115

com250 [นามแฝง], "Keith Haring คอใคร ? ประวตของ Keith Haring," https://www.com250.com/ keith-

haring-คอใคร-ประวตของ-keith-haring/.

107

Shop และรายไดยงมาสรางประโยชนใหสงคมในมลนธของเขาไดอยางตอเนองแมวาตวคธ แฮรง จะเสยชวตไปแลวกตาม116 จงสามารถพดไดอยางเตมปากวา คธ แฮรง นอกจากจะเปนศลปนทท างานศลปะเกยวกบความรกแลว ตวเขานนยงสงมอบความรกใหแกสงคมไดอยางเปนรปธรรมอกดวย

ภาพท 90 ภาพผลงานเกยวกบการตอตานโรคเอดสของคธ แฮรง ทมาภาพ : Steve Grey, Street Art Legends: Best of Keith Haring Art, เขาถงเมอ 21 ตลาคม 2560, เขาถงไดจาก https://www.widewalls.ch/street-art-legends-best-of-keith-haring-art/

2.5.2.3 ทาคาช มราคาม (Murakami Takashi)

นอกจากนยงมศลปนชาวญ ปนอยาง ทาคาช มราคาม (Murakami Takashi) ทน าการตนมงงะมาผสมผสานเขากนกบแฟชน การพาณชย ลวดลายการประดบตกแตง วฒนธรรมปอบ ศลปะญปนและศลปะชนสง จนสามารถเรยกไดวาผลงานของมราคามสามารถเชอมโยงระหวางวฒนธรรมชนสงและต าของญปนไดอยางลงตว ผลงานของมราคามนนมกจะเปนประตมากรรมและจตรกรรมทมสสนสดใส ซงมรากฐานทางรปแบบมาจากการตนมงงะ โดยผลงานสรางชอใหแก มราคามในยคแรก ๆ น นคอผลงานประตมากรรมทสรางขนจากไฟเบอรกลาส ชอวา HIROPON และ My Lonesome Cowboy ซงมการแสดงออกเกยวกบสรระและสญลกษณทางเพศอยางชดเจน ผลงานชดดงกลาว สงผลให มราคามไดรบการยกยองวาเปนในฐานะ โอตาคคง (Otaku King) ซงหมายถงราชาของกลมคนทนยมและคลงไคลงานอะนเมชนในแบบญปน117

116

อ า ย ต น ะ [ น า ม แ ฝ ง ] , "Keith Haring เ ข า ค อ ศ ล ป น แ ห ง ค ว า ม ร ก ! ! ! ,"

https://www.prachachat.net/news_detail.php?newsid=1297679813.

117

WikiVisually [นามแฝง], "ทะกะช มระกะม," https://wikivisually.com/lang-th/wiki/ทะกะช_มระกะม.

108

ภาพท 91 ภาพผลงาน HIROPON และ My Lonesome Cowboy ของ ทาคาช มราคาม ท ม าภ าพ : Gio Guala , Takashi Murakami: My lonesome cowboy e Hiropon, เข า ถ ง เม อ 21 กนยายน ตลาคม 2560, เขาถงไดจาก https://www.pinterest.co.uk/pin/547680004660926214/ นอกจากนมราคามยงมนทรรศการ Murakami Versailles จดแสดงทพระราชวงแวรซายส ของประเทศฝรงเศสในไป ค.ศ. 2010 เปนเครองพสจนไดเปนอยางดวาผลงานของมราคามน นไดรบการยอมรบในระดบนานชาต ซงผลงานในครงนของมราคามน นประกอบไปดวยประตมากรรมซงไดรบอทธพลมากจากการตนมงงะของญปนทผสมผสานกบศลปะยคบาโรค ซงมผลงานทโดดเดนอยางเชน ประตกรรมไฟเบอรกลาสชอ Tongari - Kun ทมลกษณะคลายกบทดแปลกประหลาด ซงเขาแหลมบนหวของมนไดชวยน าสายตาเราใหขนไปชนชมความงามของภาพเขยนบนเพดาน สมยศตวรรษท 18 ผลงานของ ศลปน Francois Lemoyne ได

109

ภาพท 92 ภาพผลงาน Tongari - Kun ของ ทาคาช มราคาม ทมาภาพ : Victoria Hobday, Takashi Murakami – The Fun King meets the Sun King, เขาถงเมอ 20 กนยายน ตลาคม 2560, เขาถงไดจาก http://melbourneartnetwork.com.au/2010/11/02/review-takashi-murakami-%E2%80%93-the-fun-king-meets-the-sun-king/ ถงแมวานทรรศการครงนจะไดรบกระแสวจารณถงความไมมความเหมาะสม เพราะมนกวจารณบางกลมมองวาศลปะรวมสมยของ มราคามนนไมสามารถเปรยบเทยบไดกบผลงานศลปะระดบคลาสสกทอยรายรอบไดเลย แตมราคามเองกไดใหความคดเหนวา

มกจะมคนทไมพอใจกบงานของผม และแสดงความรสกอะไรแบบนนออกมาเสมอ พอผมไดยนค าวจารณเหลาน ผมจะบอกกบตวเองวา คนพวกนยงประตอกแลว เพราะพวกเขาท าราวกบตวเองก าลงเลนกฬา ความหมายของการแสดงงานศลปะชดน ผมตงใจใหมนเปนการเผชญหนาระหวางศลปะในยคบาโรคและศลปะของญปนยคหลงสงครามโลก และหวงวางานชดนมนจะใหอะไรแกผเขาชมในแงสนทรยะ และรสกตกตะลงกบความงามทไมเขากนเลย118

การแบงชนชนของศลปะนนไมไดเกดขนในสงคมตะวนตกเทานน หากแตวายง

เกดขนในสงคมไทยมาตงแตอดตอกดวย ยกตวอยางเชน นาฏศลปชนสงของไทยอยาง “โขน” ซง

โขนนนไดเปนศลปะทรวบรวมเอาศาสตรและศลปะหลากหลายแขนงมารวมเปนหนงเดยวกน ไม

วาจะเปน ทงนาฏศลป ดรยางคศลป วจตรศลป และวรรณศลป เปนตน โขนเปนนาฏกรรมทใชผ

118

ฮ ก ก า [น า ม แ ฝ ง ] , "เ ม อ ม ง ง ะ ข อ ง ท า ค า ช ม ร า ค า ม บ ก พ ร ะ ร า ช ว ง แ ว ร ซ า ย ส "

http://www.manager.co.th/CelebOnline/ViewNews.aspx?NewsID=9530000128967.

110

เลนสวมชดและสวมหวโขนทแสดงเปนตวละครนน ๆ โดยการแสดงโขนจ าเปนตองใชทกษะภาษา

และราชาศพทในการขบรอง รวมทงทกษะทาร าแมบทไทยซงมการสงสอนถายทอดกนเฉพาะในวง

เทานน และดวยปจจยดงกลาวท าใหการแสดงโขนนนยงใหญและอลงการ จงไมใชเรองงายท

ชาวบานทวไปจะสามารถหารบชมโขนไดในชวตประจ าวน

และดวยสาเหตทโขนน นเปนศลปะชนสงทหาชมไดยาก ท าใหประชาชนทวไป

สามารถเขาถงโขนไดยาก และผทท าการสบทอดโขนนนหาไดยากขนทกวน เพราะบคคลเหลานน

จ าเปนตองมทกษะทไดรบการฝกฝนอยางหนกมาตลอดทงชวตและตองมจตวญญาณทจะอนรกษ

อยางเตมเปยม และเมอยคสมยเปลยนไปวฒนธรรมตะวนตกกหลงไหลเขามาในประเทศไทยมาก

ขน โขนกไดรบความนยมนอยลงไปเรอย ๆ ดวยจนคลายกบวาศลปะประจ าชาตจะคอย ๆ ตายลง

ไป มหลายครงทนกแสดงโขนพยายามทจะปรบโขนใหดสมยใหมและเขาใจงายมากขน หรอศลปน

รวมสมยทพยายามน าโขนมาปรบใชกบผลงานของตนเอง แตผลงานในลกษณะนมกจะไมคอย

ไดรบการยอมรบจากกลมคนทมแนวความคดแบบอนรกษนยม ทมองวาโขนเปนศลปะชนสงทไม

ควรน ามาท าใหต าลงดงเชน ศลปะหรอสนคาทวไปได ซงเหตผลดงกลาวแสดงออกใหเหนซงการ

แบงชนชนในงานศลปะอยางชดเจนในสงคมไทย

ในดานการศกษาศลปะรวมสมยในประเทศไทยนนกมการแบงแยกประเภทของศลปะ

เอาไวเชนกน อยางเชนในมหาวทยาลยศลปากรจะมคณะจตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ

ซงสอนเกยวกบวจตรศลปโดยเฉพาะ เพอผลตศลปนออกสสงคมไทย โดยมภาควชาทเปดสอนดงน

ภาควชาจตรกรรม ภาควชาประตมากรรม ภาควชาภาพพมพ ภาควชาศลปะไทย ภาควชาทฤษฎศลป

และภาควชาสอผสม นอกจากนยงมคณะมณฑนศลปทเปดสอนเกยวกบประยกตศลป เพอทจะสราง

นกออกแบบ โดยมภาควชาทเปดสอนดงน สาขาการออกแบบภายใน สาขาการออกแบบนเทศศลป

สาขาการออกแบบผลตภณฑ สาขาประยกตศลปศกษา สาขาเครองเคลอบดนเผา สาขาการออกแบบ

เครองประดบ และสาขาการออกแบบเครองแตงกาย

ถงแมวาระบบการศกษาศลปะรวมสมยของไทยนนจะแบงแยกคณะวชาออกอยาง

ชดเจน แตวงการวจตรศลปและประยกตศลปของไทยในปจจบนนนไมไดมการแบงชนชนกนอยาง

ชดเจนขนาดนน ในปจจบนงานประยกตบางชนกมคณคาทางสนทรยภาพมากพอทจะไดรบการ

111

ยอมรบใหเปนวจตรศลปได สวนงานศลปะบางประเภทกใชเนอหา รปแบบ หรอเทคนคของ

ประยกตศลปทถกมองวาเปนศลปะชนต ามายกระดบใหกลายเปนศลปะชนสงได ดงเชน การใช

ลกษณะของการตนในศลปะรวมสมยไทย

112

บทท 3 ศลปนไทยทใชการตนในการสรางสรรคศลปะรวมสมย

ประวตเกยวกบการใชลกษณะการตนในงานศลปะรวมสมยไทยนนไมไดปรากฏ

ชดเจนวาเรมตนขนเมอไหร หรอศลปนทานไหนเปนคนทใชเปนคนแรก ทงนอาจเปนเพราะค า

จ ากดความและลกษณะของการตนทคอนกวางขวาง คลมเครอ หลากหลาย และไมตายตว ในวงการ

ศลปะรวมสมยไทยกมศลปนบางทานทไดรบอทธพลในการสรางสรรคมาจากการตนโดยตรง หรอ

ศลปนบางทานกสรางสรรคผลงานทมลกษณะคลายกบการตนทง ๆ ทไมไดรบแรงบนดาลใจหรอ

อทธพลมาจากการตนเลยกสามารถพบไดเชนกน

ศลปนไทยทใชลกษณะการตนในการสรางสรรคผลงานศลปะรวมสมยนนมอยเปน

จ านวนมากในปจจบน ซงมความหลากหลายทางดานเนอหา เทคนค และรปแบบเปนอยางมาก โดย

การศกษาวจยนไดเลอกศกษาศลปนรวมสมยไทยทมรปแบบและเนอหาทแตกตางกนทงหมด 7

ทาน ดงน

กฤษฎางค อนทะสอน

เกยรตอนนต เอยมจนทร

ทว รชนกร

ทวศกด ศรทองด

พชรพล แตงรน

ล าพ กนเสนาะ

วสนต สทธเขตต

ศลปนทง 7 ทานทผวจยไดคดเลอกมาศกษาวเคราะหครงน คอศลปนทสรางสรรค

ผลงานศลปะรวมสมยทมลกษณะของการตนปรากฏอย โดยใชเกณฑการคดเลอกจากลกษณะของ

การตนทง 6 ขอทไดสรปไวในขางตนมาเปนเกณฑในการเลอกศลปนมาศกษาวจย

113

3.1 กฤษฎางค อนทะสอน

กฤษฎางค อนทะสอน คอศลปนชาวลานนาทมกจะสอสารเกยวกบประเดนทางเพศ

เปนหลก เชน กรอบทางเพศในขนบธรรมเนยมและประเพณทเปนตวก าหนดพฤตกรรม บทบาท

และเพศวถในเพศชาย หญง หรอแมแตเพศทางเลอกตาง ๆ ทงนกฤษฎางคยงมรปแบบของผลงานท

เปนเอกลกษณ คอการผสมผสานทางลกษณะระหวางการตนญปน (มงงะ) กบจตรกรรมลานนา ให

เปนเครองมอสอสารในประเดนทางเพศเหลานนไดอยางมเอกลกษณและลงตว

กฤษฎางค เกดเมอวนท 10 มกราคม 2529 ในจงหวดเชยงราย จบการศกษาระดบ

ปรญญาตรจากภาควชาภาพพมพ คณะวจตรศลป มหาวทยาลยเชยงใหม และปรญญาโทจาก

ภาควชาจตรกรรม คณะจตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร

กฤษฎางค ในวยเดกนนมความชนชอบในการตนญปน (มงงะ) เชนเดยวกบเดกทวไป

ในวยเดยวกน และความชนชอบในศลปะและการตนนนกผลกดนกฤษฎางคตดสนใจเขาศกษาใน

ระดบปรญญาตรใน คณะวจตรศลป มหาวทยาลยเชยงใหม ซงผลงานในขณะทก าลงศกษาในระดบ

ปรญญาตรนนกฤษฎางคไดหยบเอาลกษณะของจตรกรรมลานนา ซงเปนจตรกรรมฝาผนงแบบ

ชาวบานทมลายเสนตวดไปมา ฉวดเฉวยน ดไมคอยประณตบรรจงเทาใดนกและยงมความ

คลายคลงกบศลปะนาอฟ (Naive Art)119 ซงกฤษฎางคไดเลาวาตวเขาเองนนไดรบอทธพลมาจาก

บดาซงมอาชพผรบเหมาสรางวดสรางวหาร จงท าใหกฤษฎางคซมซบรปแบบของจตรกรรม

พนบานของลานนามาตงแตวยเดก และดวยอทธพลทงหลายเหลานจงท าใหกฤษฎางคเลอกทจะน า

ลกษณะของจตรกรรมลานนามาผสมผสานเขากบลายเสนของการตนญปนในแบบทกฤษฎางคชน

ชอบ จนกลายเปนรปแบบทมเอกลกษณไดอยางนาสนใจ

ตอมาในระหวางทกฤษฎางคก าลงศกษาในระดบปรญญาโท กฤษฎางคไดเขารวม

แสดงนทรรศการตาง ๆ มากมาย เชน นทรรศการการแสดงศลปกรรมแหงชาต, นทรรศการ

จตรกรรมรวมสมย พานาโซนค, นทรรศการจตรกรรมเอเชย พลส, นทรรศการพนธนาการ กบค า

ลวงทหอมหวาน ณ One East Asia art space ประเทศสงคโปร, นทรรศการศลปกรรมน าสงทดส

ชวต, นทรรศการศลปกรรม ปตท. และไดรบรางวลตาง ๆ จากเวทการประกวดตาง ๆ เชน รางวลท

2 ศลปกรรมแหงชาตครงท 59, รางวลดเดน จตรกรรมรวมสมย พานาโซนค ครงท 15, รางวลดเดน

การประกวดจตรกรรมเอเชย พลส ครงท 3, รางวลยอดเยยมอนดบ 3 จตรกรรมรวมสมย พานาโซ-

119

ภาณพนธ วรวภษต, "จตรกรรมปอปอารตลานนาวาดวยเรองเพศวถอนหลากหลายของโอปอ-กฤษฎางค อน

ทะสอน," http://www.adaymagazine.com/articles/port-16.

114

นค ครงท 14, รางวลท 2 เหรยญเงนบวหลวง จตรกรรมบวหลวงครงท 34, และรางวลเกยรตนยม

เหรยญเงน ศลป พระศร ศลปกรรมรวมสมยของศลปนรนเยาว ครงท 28 เปนตน

กฤษฎางคไดมโอกาสจดแสดงนทรรศการเดยวครงแรกในนทรรศการชอ บษบาซอน

เงา ณ นมเบอรวนแกลอร อาคาร เดอะสลมแกลเลอเรย กรงเทพมหานคร ซงจดแสดงตงแตวนท 8

– 31 สงหาคม พ.ศ.2556 โดยกฤษฎางคไดอธบายถงแนวความคดหลกของนทรรศการครงนอยาง

สงเขปเอาไววา ดอกไมทงดงามกลนสเยายวนใจใหชายใดอยากไดเดดดอม แมกลบออนนวลสชาด

สะพรงอาจดไรมลทนพษภย แตกลบดอกยงคงมอกดานททบซอนซอนรอยดางหรอพษราย ดาน

มดแหงอารมณไดเปดประตจนตนาการเรองราวความรก ความตองการแหงเพศสภาพ (เพศท3)

ทไมอาจแสดงออกไดในกรอบจารตประเพณแบบลานนาเกาแก ซงถกปลกฝงใหเชอวาเปนสงท

ดงามปฏบตสบกนมา จงตองซอนเรนอารมณเสนหาไวหลงมานทกางปด หากทวา มานประต

กลบเยายวนเชอเชญใหผคนเกดความสงสยใครรในเรองราวและพฤตกรรมหลงมานนน แลคอย

แตจะน าพาไปสการนนทากาเลใหเสยหาย อยางไรกด ความใครแลเสนหายงคงถกถกทอบรรจง

แตมดวยคมพกนสสด ออนหวานแตเฉยบแมน หนกแนนในอารมณรมรอนอยางไมเสแสรงไหว

เอนเอยง หากจะยงคงเบงบานชชอ รอคอยทจะเผยความลบของความงามทซอนอยอกดานกลบ

งาม ดงบษบาซอนเงา120

ผลงานในนทรรศการชดนสวนใหญเปนผลงานทถกสรางขนในของระหวางท

กฤษฎางคสอบเขาและก าลงศกษาในระดบปรญญาโท ทมหาวทยาลยศลปากร ซงเปนการรวบรวม

ผลงานการสรางสรรคของกฤษฎางคตลอด 3 ป ผลงานสวนใหญมกจะปรากฏตวละครทเปน “ตว

นาง” หรอทกฤษฎางคตงชอใหวา บษบา ซงกฤษฎางคใชเปนภาพแทนตวแทนสะทอนเรองราวของ

ตวเองออกมา ในลกษณะทกลาเปดเผยตวตนภายในออกมาใหสงคมภายนอกไดเหน กลาทจะม

ลกษณะหรอพฤตกรรมทแตกตางไปจากกรอบทางประเพณ และวฒนธรรมลานนา เชน การสกลาย

บนผวหนงของผหญง ซงโดยปกตแลวเปนลกษณะทจะเหนไดเฉพาะในกลมผชายเทานน โดย

ลกษณะการแสดงออกของตวละครบษบานนจงเปนสญลกษณทแสดงถง ผหญงทมความกลาแกรง

หาวหาญและกลาทฉกกรอบประเพณเดมทตกรอบลกษณะและพฤตกรรมของเพศตาง ๆ ในสงคม

เอาไว

120ก ฤ ษ ฎ า ง ค อ น ท ะ ส อ น , "บ ษ บ า ซ อ น เง า - the Mysterious Flower by Krissadank Intasorn,"

https://web.facebook.com/events/679552098737347.

115

ภาพท 93 ภาพชอ นางระบ าหลงมาน ของกฤษฎางค อนทะสอน ท ม า : TUL [น าม แฝ ง ], บ ษ บ า ซ อน เง า , เข า ถ ง เม อ 28 ม ก ราค ม 2 5 6 , เข า ถ งไ ด จ าก

http://www.artbangkok.com/?p=18111

ภาพของผหญงทมลกษณะและพฤตกรรม ทดจะไมใกลเคยงกบลกษณะของ “กลสตร”

ในบรบทของสงคมไทยในปรากฏในผลงานของกฤษฎางคนน คอภาพแทนของตวตนภายในของ

เพศหญง เพศทางเลอก และตวของกฤษฎางคเองดวย ทไมสามารถแสดงออกถงความปรารถนา

ความตองการ หรอบคลกภาพภายในออกมาใหสงคมภายนอกเหนหรอยอมรบได โดยกฤษฎางคได

อธบายถงการแสดงออกตวซงตวตนในลกษณะนเอาไววา เปนตวตนอกดานหนงทมนขดแยงกบตวจรงของเรา ซงจะเปนคนนง ๆ เงยบ ๆ มากกวา และคอนขางจะมความคดหวโบราณนด ๆ ถงแมวาการแตงตวจะดเปรยว เราอาจจะตด

มาจากสงทเราเคยถกสอนถกเลยงดมา กเลยท าใหเรามความคดแบบนน ซงมนจะแตกตางจากตว

นางในผลงาน ทเปนผหญงทดสนกสนาน นารก ๆ แรด ๆ นดนง

116

ตวตนของเราเปนคนนง ๆ เงยบ ๆแตความจรงภายในเรากอยากจะสนกสนาน

อยากจะไปแรด ๆ แบบนมง แตมนท าไมไดทอยด ๆ จะไปกระโดดเกาะผชาย เรากเลยสอออกมา

ผานงานดกวา121

กฤษฎางคไดอธบายถงแรงบนดาลในการผสานผสานทางรปแบบระหวางจตรกรรม

ลานนากบการตน และรปแบบการใชทศนธาตในผลงานของเขาเอาไววา สวนหนงมนคอลายเสนของการตนญปน เพราะเราโตมากบสอเหลาน ตนเชามากด

การตนแลว และหดวาดมาตงแตเดก จ าความไดกจบปากกาวาดการตนเลย เหนการตนอยในทวก

จะจ าไดวาดได มนท าใหเรามความมนใจ ลายเสนของคนอนเขาอาจจะคอย ๆ เขยนใหเนยบ ๆ

คอย ๆ บรรจง แตของเราจะดฉบพลน กระชากเสนตามอารมณและความรสกของเรา

สทใชจะหนกไปทางจตรกรรมฝาผนงพนบานลานนา คนโบราณเมอกอนจะมสใช

อยไมกส มสแดงชาดจากประเทศจน, สน าเงน, สเหลองหรดาน, สเขยวสนมทองแดง, สขาว และ

สด า มเทานแหละทเราเคยศกษามา ซงโทนสพวกนมนมความโดดเดนและเปนเอกลกษณในงาน

จตรกรรมพนบานลานนา เรากเลยดงมาใชในงานเปนหลก122

การผสมผสานทางรปแบบของจตรกรรมลานนากบวฒนธรรมปอบ ไมวาจะเปน

การตน และพฤตกรรมหรอคานยมของสงคมมนษยในปจจบนในผลงานของกฤษฎางค นนท าให

เกดรปแบบของศลปะทดแปลกใหมและนาสนใจ เพราะจากรปแบบของศลปะทมความตางกน

อยางสนเชงและดไมนาจะสามารถน ามาผสมผสานกนได แตกฤษฎางคกลบสามารถน ามาประยกต

ใหกลายเปนรปแบบของตนเองไดอยางลงตว จนอาจจะนยามรปแบบศลปะของเขาวาเปน ศลปะ

แนว ปอปอารทลานนา (Pop art Lanna) กวาได123

กฤษฎางค ไดจดแสดงนทรรศการเดยวครงตอมาในชอชด The Remastered (ทบลาย)

ซงจดแสดงในระหวางวนท 7 สงหาคม - 6 กนยายน พ.ศ. 2557 ณ Number1Gallery : นมเบอรวน

แกลเลอร กรงเทพมหานคร โดยรปแบบของผลงานในครงนไดรบแรงบนดาลใจจากรปแบบและ

121

ฮกกา [นามแฝง], "เปนฉนมนผดตรงไหน ? ฉนกเปน... ศลปนคนหนง “โอปอล - กฤษฎางค อนทะสอน”,"


122

ibid.

123

Medium [นามแฝง], "“โอปอ-กฤษฎางค อนทะสอน” กบศลปะแนว “ปอปอารทลานนา” (Pop Art Lanna),"

https://medium.com/@pattayaartsfestival/โอปอ-กฤษฎางค-อนทะสอน-กบศลปะแนว-ปอปอารทลานนา-pop-art-lanna-มนเปนยงไง-ลองไปดกน-bb06af9ff52e.

117

องคประกอบของจตรกรรมตะวนตกทมชอเสยงในระดบโลก ซงกฤษฎางคไดหยบยม ดดแปลง

และน ามาสรางสรรคใหม ตามแนวความคดของนทรรศการในชอ The Remastered (การน ากลบมา

ท าใหม) ท งนกฤษฎางคยงผสมผสานรปแบบจตรกรรมตะวนตกเขากบรปแบบและเนอหาท

เกยวกบวถชวต วฒนธรรม อารยธรรม และความเชอของลานนาทยงคงหลงเหลอใหพบเหนกนอย

บางในปจจบน ถงแมวาจะรปแบบของศลปะและวฒนธรรมของชาวตะวนตกกบตะวนออกจะดม

ความแตกตางกนโดยสนเชง แตทงสองวฒนธรรมเองกมจดเชอมโยงทคลายคลงกนหลายอยาง เชน

ความเชอเรองนรกและสวรรค เทพเจา เรองราวของเสนหา ตณหา และเพศ เปนตน

ภาพท 94 ภาพผลงาน ก าเนดเอองนาง (The Origin) กฤษฎางค อนทะสอน ทมา : mod on Mon [นามแฝง], นทรรศการ “The Remastered”, เขาถงเมอ 19 มกราคม 2561, เขาถง

ไดจาก http://exhibition.contestwar.com/node/647

118

กฤษฎางคไดเลอกทจะน าเอาความคลายคลงทางวฒนธรรมเหลานมาเปนรปแบบหลก

ในการสรางสรรคผลงานชดน โดยมกจะหยบยมเอารปแบบและองคประกอบมาจากจตรกรรม

ตะวนตกชนเอกของโลก (Masterpiece) มาดดแปลงใสลวดลายในรปแบบของสลา (ชางของ

ลานนา) รวมทงสอดแทรกตวละคร (Charactor) ทมลกษณะทงแบบตะวนตกและตะวนออกลงไป

ในผลงาน โดยบอกเลาเรองราวของ เพศสภาพและเพศวถในปจจบน ซงความเครงเครยดในการ

แบงแยกระหวางชายและหญงเรมคลายลง เปดเผยแงมมมองของความรกใคร เสนหา และตณหา

การมตวตนอยและสทธเสรภาพในการแสดงออกอยางเทาเทยมกนไมวาจะเปนเพศใดกตาม ซงสง

เหลานไมอาจทจะแสดงออกไดอยางเปดเผยนกในอดต124 ผลงานของกฤษฎางคจงไมไดแสดงออก

เพยงแคความหลากหลายและผสมผสานไวดวยวฒนธรรม แตยงแสดงออกซงความหลายหลากของ

เพศสภาพและเพศวถในสงคมอกดวย

ตอมาในป พ.ศ. 2558 กฤษฎางค อนทะสอน ไดแสดงผลงานเดยวในนทรรศการชอ

Burnt Petal ณ Number1Gallery : นม-เบอรวนแกลเลอร กรงเทพมหานคร โดยจดแสดงตงแตวนท

17 พฤศจกายน - 13 ธนวาคม ซงนทรรศการนสวนใหญเปนผลงานจตรกรรมเทคนคสอะครลคบน

ผาใบ ซงถกเขยนขนในป พ.ศ. 2553 จ านวน 13 ชน และป พ.ศ. 2558 เปน 2 จ านวนชน รวม

ทงหมด 15 ชน และเปนผลงานทถกสรางสรรคขนกอนหนาผลงานชด บษบาซอนเงา โดยเนอหา

ของผลงานสวนใหญจะกลาวถงความลมหลงในกเลส ตณหา ทแอบแฝงอยในสวนลกของจตใจ

มนษย คลายดงสญชาตญาณสตวปาทมตดตวมาตงแตก าเนด กฤษฎางคไดเลอกเอาเรองราวเลานมา

แสดงออกในเชงสญลกษณ และไดอธบายถงแนวความคดหลกของนทรรศการครงนเอาไววา กอนปรากฏบษบาซอนเงา ดอกไมงามเรนรอนซงเคยซอนกลบนน มอบตหนงเคย

เกดขนในกาลกอนทดอกไมจะร เดยงสา ย งเคยมเพยงพษหยดหยาด หยดเดยวทสราง

สญชาตญาณดบในสรรพสงหยดนนคอตณหา สงทรดเราเยายวนใจใหสตวโลกทงหลายตองการ

ด ารงเผาพนธ หากแตจตใจของมนษยนนสามารถหยงรรสสวาทลกล ากวาเดยรจฉานจนเกดเปน

ความใครเสนหา อยากได อยากครอบครองลมหลงอยในจตใจแมตองบนดาลสรางเสกมนตผก

ชาตผกเวรกยนยอม หยดน าหยดนหยดลงจงแปดเปอนกลบเคยออนขาวนวลใสใหเปนรอยดาง

แลซมซานเรารอนเผาลกโชตชวงทงดอกเดน จงเกดเปนบษบาทซอนเรนเงาแล125

124

TUL [นามแฝง], "The Remastered," http://www.artbangkok.com/?p=31212.

125

mod on Thu [นามแฝง], "นทรรศการ “Burnt Petal”," http://exhibition.contestwar.com/node/1176.

119

ภาพท 95 ภาพผลงานของกฤษฎางคในนทรรศการ Burnt petal ทมา : mod on Mon [นามแฝง], นทรรศการ “Burnt petal” , เขาถงเมอ 19 มกราคม 2561, เขาถงได

จาก http://exhibition.contestwar.com/node/1176

และตอมาในป พ.ศ. 2559 กฤษฎางคไดมโอกาสแสดงนทรรศการเดยวอกครงในชอ

Welcome to Opal's World ซ ง จด แส ด ง ท Number 1 Gallery ซอย ส ลม ต ง แ ต ว น ท 2 1 -26

พฤศจกายน ซงผลงานในชดยงคงรปแบบของการผสมผสานของการตนและจตรกรรมลานนา

เอาไวอยางชดเจน เชนการใชสสนทดรนแรงฉดฉาดเกนกวาปกต การใชตวละครผชายทแสดงออก

ซงมดกลามเนอทดก าย า บางกเปดเผยใหเหนอวยวะเพศออกมาอยางไดชดเจน ตวละครเหลานนยง

สวมใสเสอผาแบบทางเหนอของประเทศไทย นอกจากนยงประกอบไปดวยอกขระลานนาปรากฏ

อยรายลอมอยบรเวณพนทวางของภาพอกดวย

120

ภาพท 96 ภาพผลงานของกฤษฎางคในนทรรศการ Welcome to Opal's World ทมา : ภาณพนธ วรวภษต, จตรกรรมปอปอารตลานนาวาดวยเรองเพศวถอนหลากหลายของโอปอ-ก ฤ ษ ฎ า ง ค อ น ท ะ ส อ น , เ ข า ถ ง เ ม อ 18 ม ก ร า ค ม 2561, เ ข า ถ ง ไ ด จ า ก http://www.adaymagazine.com/articles/port-16 นทรรศการในครงนยงมเนอหาทสอสารเกยวกบลกษณะและพฤตกรรมทางเพศท

หลากหลายในสงคมมากขน เรองราวเหลานกฤษฎางคไดรบแรงบนดาลใจมาจากประสบการณของ

ตนเองและคนรอบขาง ผลงานบางสวนยงถกวาดดวยวาดสฝ นลงบานประตไมหรอหนาตางไมเกา

แบบลานนาทสามารถปดและเปดออกได ซงกฤษฎางคใชเปนสญลกษณของการเปดเผยและปดบง

ของลกษณะและพฤตกรรมของเพศทสามทมตอสงคม126

รปแบบของการผสมผสานทางลกษณะของจตรกรรมไทยลานนาเขากบการตนนนเปน

รปแบบทคอนขางใหมในวงการศลปะรวมสมยของไทย แตเดมนนจตรกรรมไทยลานนามกจะม

รปแบบและเนอเปนแนวประเพณ ซงมกเลาเรองราววถชวตของชาวบานเปนสวนใหญและม

รปแบบทคอนขางเปนอนรกษนยมทถายทอดรปแบบกนตอมาจากรนสรน กฤษฎางคจงเปนศลปน

รนใหมทมความกลาทจะแสดงออกในเรองราวทแปลกออกไป เรองราวทสงคมเคยปกปดและไม

126

วรวภษต, "จตรกรรมปอปอารตลานนาวาดวยเรองเพศวถอนหลากหลายของโอปอ-กฤษฎางค อนทะสอน".

121

กลาเปดเผย ตแผถงความตองการเกยวกบความรก และตณหาซงสญชาตญาณพนฐานของมนษยให

สงคมไดรบร กฤษฎางคยงมความกลาหาญทจะผสมผสานศลปะแนวประเพณอยางจตรกรรมไทย

ลานนาเขากบการตนญปนซงเปนหนงในวฒนธรรมปอบซงสามารถเหนไดทวไปในชวตประจ าวน

จนกลายเปนศลปะรปแบบใหมซงสามารถสอสารเขาถงคนรนใหมไดไมยากเยนนก แตกยงคงเหลอ

ลกษณะอนเปนเอกลกษณะของจตรกรรมไทยลานนาใหคนรนใหมไดเหนถงรปแบบศลปะของชาว

ลานนาไดอกดวย ดวยปจจยตาง ๆ เหลานจงสามารถเปรยบเทยบไดวาผลงานศลปะของกฤษฎางค

นนเปนดงประตทเชอมโยงระหวางศลปะในแบบเกาและใหมมเอกลกษณและลงตว

3.2 เกยรตอนนต เอยมจนทร

เกยรตอนนต เอยมจนทร คอศลปนรวมสมยของไทยทน าลกษณะของการตนมาใชใน

รปแบบของการสรางตวละคร (Character) และสะทอนถงเรองราว พฤตกรรม คานยม และบคลก

ตาง ๆ ของมนษยทเปนอยในสงคมทนนยม เกยรตอนนตนนมเอกลกษณส าคญในการสรางสรรค

ผลงานศลปะคอ การผสมผสานทางรปแบบระหวางการตน ศลปะลทธเหนอจรง (Surrealism) และ

จตรกรรมไทยเขาไวดวยกน

เกยรตอนนตเกดเมอวนท13 พฤษภาคม 2525 ในอ าเภอเมอง จงหวดลพบร ในวยเดก

ของเกยรตอนนตมความสนใจในการวาดรปเปนอยางมาก และเมอจบการศกษาระดบมธยมตน

เกยรตอนนตกไดศกษาตอทวทยาลยเทคนคลพบร ในแผนกกอสราง ตามลกษณะอาชพของ

ครอบครว และไดตดสนใจเปลยนเปนแผนกวจตรศลป ในเวลาตอมาเพราะมความสนใจในศลปะ

มากกวาการท ากอสราง และเขาศกษาตอในคณะจตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ

มหาวทยาลยศลปากร ในขณะทเกยรตอนนตก าลงศกษาอยชนปท 3 กไดเลอกศกษาในสาขาวชา

จตรกรรมเปนสาขาวชาเอก ซงในระหวางทก าลงศกษาอยในระดบปรญญาตรนน เกยรตอนนตกได

สงผลงานประกวดในเวทการประกวดมากมาย จนไดรบรางวลตาง ๆ เชน รางวลเหรยญทอง

ประเภทจตรกรรม จากการประกวด “ศลปกรรมสามารถ” ครงท 1 ในชนปท 4 และรางวลดเดน

ประเภทจตกรรม โครงการ “Young Thai Artist Award 2004” โดยมลนธซเมนตไทย เปนตน

ผลงานของเกยรตอนนตในชวงศกษาระดบปรญญาตร จะเหนไดชดวามการผสมผสาน

ทางดานลกษณะระหวางการตนกบจตรกรรมไทยอยางเหนไดชด ซงเกดจากความชนชมใน

จตรกรรมไทยของเกยรตอนนตเอง เพยงแตเกยรตอนนตนนไมถนดในการสรางสรรคจตรกรรม

122

ไทยในแบบประเพณ จงไดดดแปลง และผสมผสานรปแบบของการตนทเกยรตอนนตถนดเขากบ

รปแบบของจตรกรรมไทยจนกลายเปนผลงานจตรกรรมรปแบบใหมทมเอกลกษณ ผลงานของ

เกยรตอนนตนนมกจะหยบยกเอาเรองราว สถานการณ หรอสภาวะแวดลอมตาง ๆ ทเกดขนใน

สงคม เชน ประเดนชนชนทางสงคม คานยม และระบบความคดในแบบทนนยม มาถายทอดลงเปน

เนอหาของผลงานศลปะ

ในดานของเนอหาในผลงานของเกยรตอนนตมกจะสอสารในเรองราวตาง ๆ ของ

มนษยในสงคมเมอง ทถงแมวาสงคมเมองนนจะมความเจรญทางดานวตถมากเทาใดกตาม แตความ

เจรญเหลานนกลบไมไดท าใหจตใจของมนษยขนสงสงขนตามไปดวย มนษยยงคงด ารงชวตอยดวย

การน าทางของกเลส สญชาตญาณ และสนดานเดมของมนษยทตดตวมาตงแตก าเนด ทงนอาจจะ

เกดจากความไมรจกพอ ทผลกดนใหมนษยเรายงคงลมหลง มวเมาอยในกเลสและความสขในเพยง

เวลาสน ๆ การแกงแยงชงด และการท าลายเพอนรวมโลกเพยงเพอความตองการของตนเอง127 และ

ดวยแรงบนดาลใจจากพฤตกรรมของมนษยเหลานท าใหเกยรตอนนตถายทอดออกมาเปนเรองราว

ผานทางผลงานจตรกรรม ซงถงแมวารปแบบผลงานจะดสนกสนาน นารก แตกลบแผงไปดวย

แนวความคดเกยวกบการด ารงชวตอยางมสตในสภาวะสงคมทแวดลอมไปดวยความเอารดเอา

เปรยบ ความแกงแยงชงด ซงพรอมจะท ารายกนไดทกเมอ

เกยรตอนนตไดถายทอดเรองราวทางสงคมเหลานในลกษณะของจนตนาการทมตอ

อนาคตขางหนา ซงมการเลาเรองราวผานตวละครทเกยรตอนนตออกแบบมาจากบคคลรอบตวของ

เกยรตอนนตเอง ซงมลกษณะทดใสซอ บรสทธ แตกลบตองมาอยในสงคมทเตมไปดวยตวละครซง

ดมหนาตาทดวปรตและอนตราย128 ประเดนเกยวกบการรงแกกนเองของมนษยจงแทบจะเปน

ประเดนหลกในการสอสารผานผลงานศลปะของเกยรตอนนตในชวงทก าลงศกษาอยในระดบ

ปรญญาตร

ในดานของรปแบบนนเกยรตอนนตไดออกแบบตวละครทจนตนาการจากรปแบบของ

ชวตในอนาคต โดยการสราง “โลหะวตถมชวต” มลกษณะหนาตาคลายมนษยผสมกบสตวมขน

หรอสตวอน ๆ ซงสามารถแบงตวละครเหลานไดเปน 2 กลม คอ กลม บคลกทมความบรสทธ ม

127 เกยรตอนนต เอยมจนทร, "วถชวตมนษยและภยอนตรายในสงคม" (วทยานพนธปรญญาบณฑต สาขาวชา

จตรกรรม คณะจตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร, 2548), 1.

128ibid., 2-3.

123

ลกษณะหนาตาทยมแยมแจมใส มกมลกษณะทผสมกบลกนกหรอลกไก มสสนทดสดใสสะอาด

เปนสญลกษณแทนตวบคคลทมจตใจดงาม บรสทธ และบคคลรอบตวของเกยรตอนนตเอง และ

ตอมาคอกลม บคลกทมความดราย นากลว มการแสดงออกผานสหนาและทาทางทดวปรตผดมนษย

มกมลกษณะทผสมผสานเขากบสตวเดรจฉาน มเนอกายสเขมไปจนถงด า ซงเปนสญลกษณแทน

ของพฤตกรรมและความรสกดานลบของมนษย129 โดยเกยรตอนนตจะใชตวละครทงสองกลมนเลา

ถงเรองราวของความนากลวตาง ๆ ในสงคมมนษย

ภาพท 97 ภาพเปรยบเทยบตวละครทง 2 กลมในผลงานของเกยรตอนนต ทมา : เกยรตอนนต เอยมจนทร. วถชวตมนษยและภยอนตรายในสงคม (วทยานพนธปรญญาบณฑต สาขาวชาจตรกรรม คณะจตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร , 2548.), 14-16.

ภาพท 98 ภาพผลงาน แกงค Bad ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ทมา : เกยรตอนนต เอยมจนทร.วถชวตมนษยและภยอนตรายในสงคม (วทยานพนธปรญญาบณฑต สาขาวชาจตรกรรม คณะจตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร, 2548.), 53.

129

ibid., 14-16.

124

ภาพท 99 ภาพผลงาน สภาวการณอนลอแหลม ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ทมา : ผจดการ 360° รายสปดาห [นามแฝง], เนอแทใต "สภาวะการณอนลอแหลม" เกยรตอนนต เอยมจนทร, เขาถงเมอ 18 กมภาพนธ 2561, เขาถงไดจาก http://www.manager.co.th/iBizch annel/ ViewNews.aspx?NewsID=9520000105903

ในป พ.ศ. 2553 เกยรตอนนตไดแสดงนทรรศการเดยวครงท 3 ในชอ Metropolitian

Tales (นทานมหานคร) ตงแตวยท 17 มถนายน - 31 กรกฎาคม ณ หอศลปรวมสมยอารเดล ผลงาน

สวนใหญในนทรรศการครงนถกเขยนดวยสอะครลคบนผาใบขนาดใหญ ทบรรจเรองราวตาง ๆ ใน

สงคมไวเปนจ านวนมาก โดยมการถายทอดในลกษณะของการเปรยบเปรยใหเหนถงลกษณะและ

ชวตความเปนอยของผคนในสงคมเมองทถกครอบคลมอยในระบบความคดแบบทนนยม ซงเปน

ตวก าหนดใหตวละครเหลานนมลกษณะหรอพฤตกรรมใหเปนอยางไร

โดยเกยรตอนนตไดถายทอดเรองราวตาง ๆ ในสงคมเมองหลวงผานทางตวละครท

ความรสกทหลากหลาย เชน ความหวง ความฝน ความสมหวงและผดหวงของมนษย รปแบบชวตท

เตบโตและเปลยนแปลงอยางรวดเรวในสงคมทนนยม ถายทอดเรองราวในลกษณะของการ

เปรยบเทยบ และแสดงออกในเชงสญลกษณ ทเปดโอกาสผชมไดสามารถตความตางกนในมมมอง

ทแตกตางกนออกไปตามความเขาใจของผชมได

125

ภาพท 100 ภาพผลงาน Recent Past, Coming Future ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ทมา : เก ยร ตอนนต เอ ยม จนท ร , น ท รรศการ "น ท านมห านคร" = Metropolitan tales

(กรงเทพมหานคร: ARDEL Gallery Modern art, 2553), 20.

ในป พ.ศ. 2556 เกยรตอนนตไดแสดงนทรรศการเดยวครงท 4 ในชอ Mimetic Scene

(มนษยจ าแลง) ในวนท 12 กมภาพนธ – 13 มนาคม ณ ดโอบ หวล าโพงแกลเลอร โดยนทรรศการ

ครงนยงคงใชลกษณะของการสรางตวละคร ในการจ าลอง มนษยทมบคลก และลกษณะทแตกตาง

หลากหลาย ซงเกยรตอนนตไดถายทอดมนษยจ าแลงเหลานออกมาในลกษณะของกงการตน กง

เหมอนจรง และมลกษณะการจดวางองคประกอบทคลายกบจตรกรรมไทยอกดวย

การเลาเรองในผลงานชดนของเกยรตอนนตนนไมไดถายทอดเรองราวตาง ๆ อยาง

ตรงไปตรงมา แตกลบถายทอดในลกษณะของการเปรยบเทยบในเชงสญลกษณ และประชดเสยดส

ผานทางตวละครทมลกษณะของความสบสนวนวาย ความแปลกแยก และความไมเขากนใน

เรองราวตาง ๆ ทเกดขนในชวตประจ าวนในสงคมมนษย130

130

หสภพ ต งมหาเมฆ, "เกยรตอนนต เอยมจนทร," Fine Art Megazine ฉบบเดอนกมภาพนธ ป พ.ศ. 2556

2556, no. ฉบบเดอนกมภาพนธ (2556): 48.

126

ภาพท 101 ภาพผลงาน Bone Boy ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ทมา : เกยรตอนนต เอยมจนทร, มนษยจ าแลง = Mimetic scene / เกยรตอนนต เอยมจนทร

(กรงเทพมหานคร: DOB Hualamphong Gallery, 2556), 9.

ในป พ.ศ. 2559 เกยรตอนนตไดแสดงนทรรศการเดยวของตนเองในชอ Narrative of

Giant : Follow the Demon’s Soul (สมรภมแหงตวตน) ในระหวางวนท 25 กมภาพนธ - 19 มนาคม

ณ Number 1 Gallery : นมเบอรวนแกลเลอร ตวผลงานสวนใหญมกจะใชการสรางตวละครขนาด

ใหญใหปรากฏเปนประธานเดนในตวภาพทก าลงถกลายลอมไปดวยตวละคร สถานท และ

สถานการณตาง ๆ ท เกยรตอนนตไดเลาเรองราวตาง ๆ เหลานผานทางลกษณะ สหนา และทาทาง

ของตวละครซงก าลงสะทอนถงวฒนธรรมประชานยม ระบบแนวความคดแบบทนนยม ความเชอ

และความคดตาง ๆ ของคนทวไปในสงคมทสามารถพบเจอไดในชวตประจ าวนในสงคมเมอง

127

ภาพท 102 ภาพผลงานของเกยรตอนนตในนทรรศการ Narrative of Giant ทมา : mod on Thu [นามแฝง ] , นทรรศการ “Narrative of Giant : Follow the Demon’s Soul”, เขาถงเมอ 18 กมภาพนธ 2561, เขาถงไดจาก http://exhibition.contestwar.com/node/1259

ผลงานในนทรรศการครงนตางมลกษณะทดเกนความจรง รวมทงการถายทอดเรองราว

ตางในลกษณะอตวสยของเกยรตอนนตนน ถอวาเปนขอดอยางหนงในการถายทอดแนวความคด

และจตนาการออกมาไดอยางเตมท และไมถกจ ากดรปแบบใหยดตดอยกบความเปนจรงในแบบ

ภาวะวสย และดวยความไมจ ากดทางรปแบบเหลานท าใหเกยรตอนนตสามารถถายทอดทกเรองราว

แลวจนตนาการไดอยางไมสนสด การใชรปแบบของทศนยวทยาของงานจตรกรรมไทยมาผสมท า

นนใหเปดโอกาสทจะเขยนเลาเรองและถายทอดเรองราวไปไดอยางตอเนอง โดยไมตองค านงถง

หลงการทศนยวทยาในความเปนจรงกได และจากการทเกยรตอนนตมกจะสรางผลงานทมขนาด

คอนขางใหญ จงสามารถบรรจเรองราวและตวละครเอาไวเปนจ านวนมากไวไดในภาพเดยว ทงน

ในแตละภาพยงมเรองราวและตวละครทมความหลากหลาย อยางเชน สถานท บคลก เหลาพนธ เชอ

ชาต และศาสนาทแตกตางกนผสมปนแปกนอยในภาพเดยว131

131อทธพล ต งโฉลก, วาดวยความจรงในงานจตกรรม ของเกยรตอนนต เอยมจนทร, Narrative of Giant :

Follow the Demon’s Soul (กรงเทพมหานคร: นมเบอรวน แกลเลอร, 2559), 4-5.

128

รปแบบผลงานของเกยรตอนนตในชวงเวลานนนมกจะแบงเปน 2 ภาคสวน คอ การให

ตวละครหลกทมขนาดใหญ ในจ านวนทแตกตางกนไปตามความเหมาะสมและเรองราวทจะสอสาร

ซงบางตงอยบรเวณตรงกลางภาพเพอใหเปนจดเดนอยางชดเจน บางกกระจดกระจายออกไปตาม

สวนตาง ๆ ของภาพ ตวละครหลกทมขนาดใหญนเกยรตอนนตมกจะใชเปนตวละครหลกเพอ

สอสารในเนอหาและประเดนหลกของภาพ และเปนเรองราวซงสอดคลองและเชอมโยงกบชอของ

ภาพทเกยรตอนนตตงใจตงชอให และในสวนท 2 คอตวละครขนาดเลกซงกระจดกระจายอยตาม

สวนตาง ๆ ของภาพ ซงมลกษณะและทาทางทแตกตางกนออก ซงตวละครเหลานกเลาเรองราวท

หลากหลาย บางกดเปนเรองราวทใกลเคยงกนจนสามารถเชอมโยงตอกนได บางกดเปนเรองราวทด

แตกตางขดแยงกนมากจนไมนาจะสามารถอยในภาพเดยวกนได จากรปแบบของผลงานของเกยรต

อนนตนนจะเหนไดวามเรองราวมากมายมหาศาลบรรจอยในภาพเดยว ทงนกขนอยกบผชมดวยวา

จะตความ เชอมโยง และเขาใจถงเรองราวตาง ๆ เหลานนไปในทศทางใด

ในปจจบนนนเกยรตอนนตยงคงสรางสรรคผลงานศลปะรวมสมยทมลกษณะของ

การตนปรากฏอยอยางตอเนอง ทงยงมการปรบปรงรปและเนอหาของผลงานอยตลอดเวลา เพอจะ

ถายทอดเรองราวและประเดนตาง ๆ ในสงคมไดอยางเปนปจจบน

3.3 ทว รชนกร

ทว รชนกร ศลปนผน าเสนอเรองราวของความเชอ เรองภพภมและการเวยนวายตาย

เกดตามความเชอในศาสนาพทธ และเรองราวตาง ๆ ในสงคม วงการศาสนาและการเมองไทยผาน

ทางผลงานจตรกรรมทมการดดแปลงรปรางจนมลกษณะคลายการตน

ทว รชนกร เกดเมอวนท 10 ตลาคม พ.ศ. 2477 ณ อ าเภอด าเนนสะดวก จงหวดราชบร

เมอมอายได 5 ขวบกยายตามบดามารดาไปอาศยอยทอ าเภอแมกลอง จงหวดสมทรสงคราม เขาเรยน

ทโรงเรยนวดอมพวาอมพวนวทยาลยจนจบการศกษาระดบชนมธยมศกษาปท 3 ตอมาในป พ.ศ.

2496 ทวจงไดเขาศกษาศลปะขนพนฐานทโรงเรยนเพาะชาง และหลงจากทจบการศกษาจาก

โรงเรยนเพาะชาง ทวจงสอบเขาศกษาตอในระดบปรญญาตร ทคณะจตรกรรมและประตมากรรม

มหาวทยาลยศลปากร และจบการศกษาในป พ.ศ. 2504 โดยในระหวางทก าลงศกษาในระดบ

ปรญญาตรทวกไดสงผลงานศลปะเขารวมประกวดศลปกรรมแหงชาตจนไดรบรางวลตดตอกนถง 4

ครง ตงแตป พ.ศ. 2501- 2504 ซงทวไดรบรางวลเหรยญทองแดง ประเภทจตรกรรมในการแสดง

ศลปกรรมแหงชาตครงท 9 (ในขณะทก าลงศกษาชนปท 3) และครงท 10 และตอมาทวกไดรบ

129

รางวลเกยรตนยมอนดบ 2 เหรยญเงนประเภทจตรกรรม จากการแสดงศลปกรรมแหงชาตครงท 11

และ 12 และไดรบรางวลเกยรตนยมอนดบ 3 เหรยญทองแดง ประเภทภาพพมพ ในการแสดง

ศลปกรรมแหงชาตครงท 12 อกดวย132 หลงจากจบการศกษาระดบปรญญาตร ทวจงไดเรมประกอบ

อาชพรบราชการเปนอาจารยสอนศลปะทวทยาลยเทคโนโลยและอาชวะการศกษา วทยาเขตภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอ (ปจจบนคอ มหาวทยาลยราชมงคลอสาน) ตงแตป พ.ศ. 2507 และไดมสวน

รวมในการกอตงแผนกศลปกรรมในสงกดคณะวชาออกแบบในป พ.ศ. 2509 อกดวย โดยทวไดท า

อาชพขาราชการครเปนระยะเวลาถง 30 ป จนเกษยณอายในป พ.ศ. 2537133

ผลงานของทว ในชวงทศกษาในระดบปรญญาตรนน มกจะไดรบอทธพลทางรปแบบ

มาจากศลปะแนวอมเพรสชนนสม (Impressionism) ซงเปนวธการเขยนรปในรปแบบทตอบสนอง

กบความประทบในใจทตอสถานทในขณะทก าลงเขยนอยอยางฉบพลนและรวดเรว ผลงาน

จตรกรรมของทวอยาง ตนไม ซงเปนผลงานในป พ.ศ. 2507 ซงเปนผลงานจตรกรรมภาพทวทศน

ของปาไมทถกเขยนขนมาอยางฉบไว มการใชสสนทดฉดฉาดสดใส และตดกนอยางรนแรง รวมทง

การใชฝแปรงทดรนแรง และใชเนอสทคอนขางหนาเพอสรางระนาบพนผวใหดมมต นนออกมา

จากภาพ ซงรปแบบของผลงานในชวงเวลานของทวนน เปนอทธผลทางรปแบบตอการสรางสรรค

ผลงานศลปะในชวงตอมา

ภาพท 103 ภาพผลงาน ตนไม ในป พ.ศ. 2507 ของทว รชนกร ทมา : สาธต ทมวฒนบรรเทง, “องคความรศลปนแหงชาต : ทว รชนกร,” วารสารศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 13, 1(มกราคม - มถนายน 2552): 17.

132โอชนา พลทองดวฒนา, เรองของมนษย เรองของ ทว รชนกร (กรงเทพมหานคร: ส านกวจยศลป พระศร,

2553), 3.

133

สยามรฐออนไลน [นามแฝง], "หอศลปทว รชนกร พนทศลปะโคราช เขาถงสมผสได : รวมสมย,"

https://siamrath.co.th/n/15770.

130

หลงจากททวส าเรจการศกษาในระดบปรญญาตรแลว เกดมกระแสนยมของศลปะ

นามธรรม ขนในวงการศลปะของไทย ทวจงทดลองสรางผลงานศลปะในลกษณะนามธรรมขนมา

เชนกน โดยผลงานของทวในชวงเวลานนจะมลกษณะทสอสารดวยทศนธาตพนฐานมาประกอบกน

เชน เสน ส และรปทรง ทมงเนนไปทการแสดงออกถงความงามของรปทรงในเชงศลปะ ผลงาน

ในชวงนทดเดนชดไดแก ผลงานชอ องคประกอบสขาว ในป พ.ศ. 2507

ภาพท 104 ภาพผลงาน องคประกอบสขาว/10 ในป พ.ศ. 2507 ของทว รชนกร ทมา : สาธต ทมวฒนบรรเทง, “องคความรศลปนแหงชาต : ทว รชนกร,” วารสารศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 13, 1(มกราคม - มถนายน 2552): 17.

ถงแมวาทวนนจะจบการศกษาจากสถาบนทเนนทกษะในการสรางสรรคผลงานศลปะ

เปนพนฐานอยางคณะจตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ และทวเองกเปนศลปนททกษะฝมอ

ในทางจตรกรรมในระดบสง แตผลงานของทวนนกลบไมไดใชลกษณะของการเขยนใหเหมอนจรง

ดงเชนตาเหน แตทวกลบเลอกใช ทแปรงทดกระชาก รนแรง สสนทมความดบสด และมการตดกน

ของสทคอนขางรนแรง รวมทงการดดแปลง และตดเสนรปทรงใหดเรยบงาย ดเรยบแบนเปน 2 มต

นน ทงนเพราะทวนนไดรบแรงบนดาลใจมาจากรปรางของตวหนงตะลง ซงทวมความประทบใจ

กบรปรางของตวหนงตะลงนตงแตวยเดก134

134

โอชนา พลทองดวฒนา, เรองของมนษย เรองของ ทว รชนกร 4-5.

131

ในระหวางททวไดรบราชการครอยทวทยาลยเทคโนโลยและอาชวะการศกษา วทยา

เขตภาคตะวนออกเฉยงเหนออยนน ทวกยงคงมงมนในการสรางสรรคผลงานศลปะของตนเองอยาง

ตอเนอง ซงผลงานในชวงเวลานนของทวจะหยบยกเอาประเดนตาง ๆ ในสงคมและการเมองของ

ไทยมาเปนประเดนหลกในการสรางสรรคผลงาน เชน เหตการณในในชวงป พ.ศ. 2505 ซงเปน

ชวงเวลาทก าลงเกดสงครามเวยดนาม โดยรฐบาลไทยยอมใหทหารจากสหรฐอเมรกามาตงฐานทพ

ในตวจงหวดนครราชสมา และทหารอเมรกาเหลานยงไดเขามาท าลายสภาพสงคมและวฒนธรรม

ชนบท การกดขทางเพศกบผหญงไทย ปญหาโสเภณ การเปดสถานบนเทงยามราตร การดถกชาว

ไทยจากทหารอเมรกา ทงนขาราชการในทองทกยงใชอ านาจกดขขมเหงประชาชน รวมทงยงถก

หนวยงานของภาครฐทอดทงและไมใสใจในการแกปญหาตาง ๆ ทเกดขน135 ภาพเหตการณแหง

ความทกขระทมตาง ๆ เหลาน ลวนแลวแตเปนแรงบนดาลใจในการสรางสรรคผลงานศลปะทใช

สะทอนสงคมของทวทงสน

ผลงานของทวทยงหลงเหลอจากชวงเวลานนมเพยง 3 ภาพไดแก ภาพ เดกสาวชนบท

ทสะทอนเรองราวของการโดนดถกและมองวาหญงไทยเปนเพยงวตถทางเพศจากชนชาตอเมรกา

ทมาอยในไทย ซงผลงานชนดนมลกษณะของการแสดงออกทเหมอนกบการผสมผสานระหวาง

ศลปะกงนามธรรม (Semi- Abstract) กบการวาดรปในแบบส าแดงอารมณ (Expressionism), ภาพ

ปศาจเผดจการ ซงแสดงออกในเชงสญลกษณอนประกอบไปดวย หวกะโหลกทดคลายกบกะโหลก

ของมนษยผสมกบลกษณะของกะโหลกสตว จ านวน 2 หว หนหนาเขาหากนในระยะประชด และ

หวหนงก าลงสวมใสหมวกทหารไทยและอกหวหนงก าลงสวมใสหมวกทหารอเมรกาตงอยตรง

กลางภาพ และมรปสญลกษณสวสดกะ ทมลวดลายเปนธงชาตไทยเปนพนหลงอกดวย และภาพ

สตวสงคราม ซงเปนภาพของ ทหารยนถอปนยนกมหนาอยตรงกลางภาพ แตตวละครนกบมลกษณ

ทดคลายสตวประหลาด มอวยวะตาง ๆ ทดหนาเกลยด ชวนขนลก136

135

สาธต ทมวฒนบรรเทง, "องคความรศลปนแหงชาต : ทว รชนกร," วารสารศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ 3, no. 1(มกราคม - มถนายน 2552) (2552): 17.

136

โอชนา พลทองดวฒนา, เรองของมนษย เรองของ ทว รชนกร 13.

132

ภาพท 105 ภาพผลงาน เดกสาวชนบท ของทว รชนกร ทมา : สาธต ทมวฒนบรรเทง, “องคความรศลปนแหงชาต : ทว รชนกร,” วารสารศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 13, 1(มกราคม - มถนายน 2552): 17.

เวลาตอมาในชวงทประเทศไทยนนเกดเหตการณส าคญทางการเมองอยางเหตการณ 14

ตลาคม พ.ศ. 2516 และ 6 ตลาคม พ.ศ. 2519 ในขณะนนทวไดด ารงต าแหนงเปนหวหนาแผนก

ศลปกรรม ทวเองกเปนสวนหนงของการเคลอนไหวทางการเมองในครงน น เชน การเขยน

โปสเตอรประทวงไปตดตามพนทตาง ๆ ในจงหวดนครราชสมา และเหตการณความขดแยงทาง

การเมองนท าใหหนงสอและผลงานศลปะของทวถกท าลายไปเปนจ านวนมาก และท าใหทวถก

จ าคกเปนระยะเวลาสน ๆ อกดวย และเมอถกปลอยตวออกมาทวกจ าเปนตองใชวชาชพทางศลปะมา

ใชเขยนเพอตกแตงตามสถานบนเทงยามราตร แตในเวลาเดยวกนนนทวกคงสรางผลงานศลปะท

สะทอนสงคมและการเมองอยอยางหลบซอน

ตอมาในชวงทศวรรษ 2530 วงการศลปะของไทยเรมตนตวกบศลปะสอผสม ทวเองก

เรมสรางผลงานศลปะโดยใชสอวสดมาเปนเครองมอถายทอดเรองราวดวยเชนกน ผลงานศลปะใน

ชวงเวลานของทวนนจะเนนไปทการสอสารแบบประชดประชน เสยดส และเยยหยนนโยบาย

“ฟองสบ” ของรฐบาลในเวลานน มผลงานทโดดเดนอยางเชน ผลงาน สนคาสงออก ซงเปนผลงาน

ทมลกษณะบรรจภณฑท าดวยไม ดานในบรรจไมแกะสลกเปนรปรางของผหญงสวมใสจบปงส

ทอง ซงก าลงเยยหยนวาสนคาสงออกของประเทศในเวลานนคออะไร

133

ภาพท 106 ภาพผลงานของ สนคาสงออก ของทว รชนกร ทมา :สาวตร ตลบแปน, ศลปน ทว รชนกร ชอผลงานแกะไม สนคาสงออก, เขาถงเมอ 4 เมษายน2561, เขาถงไดจาก http://www.sac.or.th/databases/museumdatabase/review_inside_image_tags. php?show=2&keyword=ประตมากรรม&per_page=10&SortID=

ผลงานสอผสมของทวมการผสมผสานการใชของวสดทหลากหลาย วสดไม วสดเหลอ

ใช เครองมอ หน หรอหอยเบย เปนตน ซงวสดเหลานลวนแลวแตเปนวสดทเตมไปดวยความทรง

จ าของทวในวยเดกของทวและมความหมายในเชงสญลกษณท งสน ดงเชนผลงาน คนหนงท

ชายหาดพทยา ซงทวเลอกใชหอยเบยเปนสญลกษณของเพศหญง ซงตองการสอเปนในนยยะ

เกยวกบประเดนทางเพศทเกดขนในชายหาดพทยาได137

นอกจากทวจะมทกษะฝมอในเทคนคจตรกรรมสน ามนและสอผสมแลวนน ทวยงม

ความคดสรางสรรคในการใชเทคนคทางจตรกรรมและวาดเสนลงบนกระดาษสาและกระดาษ

โบราณ ซงเกดจากการทดลองของทวซงน าเอากระดาษเกา สมดขอย และสมดใบลาน ทช ารดหรอ

ถกทงมามาซอมแซมและประกอบขนมาใหมแลวน ามาสรางสรรคเปนผลงานเชน ผลงาน เกาขเรอน

ซงเปนผลงานซงทวไดรบแรงบนดาล เรองเลาเกยวกบความเชอเกยวกบผเปรต ซงเปนเรองเลาตาม

ความเชอของคนไทยทกลาวถง ผทกระท ากรรมเลวไวอยางรนแรงครงเมอยงมชวตอย เมอตายไปก

จะไปเกดเปนผเปรตซงมดวยกนหลายประเภท บางมขเรอนขนตามล าตว ตองคอยเกาขเรอนอย

ตลอดเวลาอยางทกขทรมาน โดยเรองราวทางความเชอเหลานเปนเรองราวทบดาของทวในขณะท

ก าลงบวชอยเลาทวฟงในวยเดก138, ผลงาน เมนอาหารทพทยา และ ขนมหวานขายดทพทยา ซงเปน

137

ibid., 14.

138

ibid., 15.

134

เทคนคสน าบนกระดาษโบราณ ซงทวไดสอถงเรองราวการซอขายบรการทางเพศซงเกดขนใน

บรเวณชายหาดพทยา ผานทางสญลกษณตาง ๆ เชน รปทรงทมลกษณะคลายคลงกบหนาอกผหญง

และมรปของหอยเบยซงมลกษณะคลายคลงกบอวยวะเพศหญงวางซอนอยดานบนอกดวย รปทรง

ตาง ๆ เหลานเรยงตอกนอยางเปนระเบยบอยท วทงภาพ139

ทวนนไดสรางสรรคผลงานศลปะทสะทอนเรองราวของการเมองและสงคมอยาง

ตอเนอง ซงผลงานของทวยงเปนเครองบนทกประวตศาสตรเกยวกบการเมองและสงคมทเกดขนใน

ประเทศไทยไดอกดวย ยกตวตวอยางเชน ในชวงป พ.ศ. 2540 ซงไทยก าลงประสบปญหาวกฤต

เศรษฐกจ เปนหนกองทน IMF ทวจงสรางผลงาน IMF ขนเพอเปรยบเทยบวาสถานการณทาง

เศรษฐกจของไทยในเวลาเหมอนก าลงอยใตฝาเทาของผมอ านาจ และผลงาน ไมมตวเลอก ซง

สะทอนเรองราวการแยงชงอ านาจของขวทางการเมองสลบกนไปมา จนกลายเปนวาประชาชนแทบ

จะไมมตวเลอกอนทดกวาเลย เพราะไมวาจะเลอกขวอ านาจไหนขนมา กไมมสงใดจะเปลยนแปลง

ไปในทางทดขน140

ภาพท 107 ภาพผลงาน ขนมหวานขายดทพทยา ของทว รชนกร ทมา : สาธต ทมวฒนบรรเทง, “องคความรศลปนแหงชาต : ทว รชนกร,” วารสารศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 13, 1(มกราคม - มถนายน 2552): 22.

139

สาธต ทมวฒนบรรเทง, "องคความรศลปนแหงชาต : ทว รชนกร," 22.

140

โอชนา พลทองดวฒนา, เรองของมนษย เรองของ ทว รชนกร 17.

135

ในป พ.ศ. 2543 ทวไดรบเชญมาแสดงผลงานในหอศลป มหาวทยาลยศลปากร ในชอ

นทรรศการการแสดงศลปกรรมของ ทว รชนกร ซงผลงานในครงน น ทท งจตรกรรมและ

ประตมากรรมจ านวนมากมาจดแสดง ตอมาในป พ.ศ. 2545 ไดรบคดเลอกเปนศลปนดเดนประจ า

จงหวดนครราชสมา และไดเปนศลปนยอดเยยม “ทนสรางสรรคศลป พระศร” ในป พ.ศ. 2548 ทว

ไดรบการเชดชเกยรตใหเปนศลปนแหงชาต สาขาทศนศลป (จตรกรรม) โดยส านกงานวฒนธรรม

แหงชาต กระทรวงวฒนธรรม และแสดงผลงานในโครงการเชดชการสรางสรรคศลปกรรมของ

ศลปนไทย โดยหอศลป มหาวทยาลยศลปากร141

ภาพท 108 ภาพหนาปกสจบตรนทรรศการ การแสดงศลปกรรมของ ทว รชนกร ทมา :สาวตร สตยายทย, การแสดงศลปกรรมของ ทว รชนกร THE ART EXHIBITION BY TAWEE RAJANEEKORN, เ ข า ถ ง เ ม อ 27 ก ม ภ า พ น ธ 2561, เ ข า ถ ง ไ ด จ า ก http://www.ists.tsu.ac.th/ists/programartbook/detail.php?p_id=17739

ตอมาในป พ.ศ. 2550 ทวจงไดกอตงหอศลปทว รชนกร ขนทจงหวดนครราชสมา ดวย

งบประมาณสวนตว เพอใหเปนสถานทเผยแพรและแหลงเรยนรเกยวศลปะในแขนงตาง ๆ ส าหรบ

ผคนทองถนในจงหวดและภมภาคใกลเคยง

141

ibid., 4-5.

136

ในชวงป พ.ศ. 2550 – 2553 ทวน นไดสรางสรรคผลงานศลปะกวา 200 ชน จงได

รวบรวมผลงานเหลานนมาจดแสดงเปน นทรรศการศลปกรรมเชดชเกยรต ศลปนแหงชาต ทว

รชนกร “เรองของมนษย” ตงแตวนท 5 – 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2553 ณ หอศลป PSG คณะจตรกรรม

ประตมากรรม และภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร ซงเปนผลงานจตรกรรมททวไดจากแรงบนดาล

ของการสรางสรรคจากเรองราวตาง ๆ ท เกดขนในสงคมมนษย ไมวาจะเปนเรองราวจาก

ประสบการณตรงของทวทมสงคมและสภาพแวดลอม เชน ความสะเทอนใจจากการทพบเหน

ผหญงสตไมสมประกอบก าลงตงทองซงเกดจากการโดนขมขน เรองราวของสภาษตหรอนทาน

พนบานซงคอยมอบคตสอนใจใหมนษยปฏบตตนอยในท านองคลองธรรม และเรองราวของความ

เชอเรองการเวยนวายตายเกดของมนษยในไตรภม ทคอยตอกย ามนษยใหเกรงกลวและเขาใจใน

เรองของกฎแหงกรรม

ภาพท 109 ภาพผลงาน เปรตปากอยบนหว ของทว รชนกร ทมา : Bangkok Art News [นามแฝง], ผลงานของทว รชนกร, เขาถงเมอ 27 พฤษภาคม 2561, เขาถงไดจาก http://www.bangkokartnews.com/Arts%20for%20Auction%202011/2.Arts%20for% 20Auction%202011.htm

137

ลกษณะทโดนเดนในผลงานของทวคอการใชรปทรงอนเปนเอกลกษณ โดยการ

ลดทอนและดดแปลงรปทรงจากความเปนจรงใหเหลอเพยงโครงสรางของมนษยอยางงาย รปราง

และทศนยภาพตาง ๆ ในตวผลงานมลกษณะเรยบแบน ดเปน 2 มต รวมทงการเลอกใชสทดฉดฉาด

ตดกนคอนขางรนแรง การใชทแสดงออกในเชงอารมณและสญลกษณมากกวาทจะน าเสนอให

เหมอนความจรง ดวยรปแบบตาง ๆ ดงทกลาวมานท าใหผลงานของทวมลกษณะหลายประการทม

ความคลายคลงกบลกษณะของการตน ถงแมวาทวจะไมไดรบอทธพลในการสรางสรรคมาจาก

รปแบบของการตนโดยตรงกตาม

3.4 ทวศกด ศรทองด

ทวศกด ศรทองด ศลปนผสรางผลงานวจตรศลปทมลกษณะโดดเดนดวยลายเสนทม

ลกษณะเปนการตน ทวศกดมกเขยนภาพมนษยเพอสรางภาพแทน (Representation) ของเรองราว

ตาง ๆ ในสงคม เชน เสรภาพ คานยม มายาคต ความไมยตธรรม กฎเกณฑ อ านาจ และความขดแยง

ซงสามารถพบเหนเรองราวเหลานไดไมยากในชวตประจ าวน

ทวศกด ศรทองด เกดเมอวนท 2 กมภาพนธ พ.ศ. 2513 จบการศกษาระดบปรญญาตร

และปรญญาโท จากคณะจตรกรรม จตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร

โดยมนามแฝงในวงการศลปะวา โลเล ซงทวศกดเปนบคคลทมชอเสยงอยางมากในวงการศลปะ

และภาพประกอบ ทวศกดนนเองเคยทดลองเสนทางหลากหลายอาชพกอนจะผนตนเองออกมาเปน

ศลปนเตมตว เชน ท างานเปนเปนผจ ดการฝายดสเพลย (การจดวางหนาราน) ของสนคาใน

หางสรรพสนคาแหงหนงเปนเวลาประมาณ 2 ป เพอจะเกบเงนเพอทจะน ามาเปนตนทนในการสราง

ผลงานศลปะของตนเอง

ทวศกดนนชอบพกพาสมดบนทกภาพรางตดตวไปทกท เพอทเปนการผอนคลายและ

จดบนทกเรองราวหรอความคดตาง ๆ ไวไดอยางทนทวงท โดยทวศกดจะบนทกเรองราวหรอ

ความคดตาง ๆ ออกมาเปนรปภาพในลกษณะเปนลายเสนเรยบงาย รวมทงมการดดแปลงรปรางให

เปนไปตามจนตนาการของทวศกดเองอกดวย ทวศกดยงมนสยทชนชอบในการอานหนงสอเปน

อยางมาก จงท าใหตวทวศกดไดรบขอมลและแรงบนดาลใจมากมายจากการอานหนงสอ

138

ภาพท 110 ภาพสมดบนทกภาพรางของทวศกด ศรทองด ทมา : สลลา มหนตเชดชวงศ, โลเล-ทวศกด ศรทองด: คยเอาพลงงานกบศลปนทวาดชวตขนจากความเพลน, เขาถงเมอ 29 มนาคม 2561, เขาถงไดจาก https://www.adaymagazine.com/interviews /dialogue-18

ทวศกดเรมแสดงผลงานเดยวครงแรกในชวงป 2537 โดยมชอชดวา Dream ซงหลงจาก

นนทวศกดกเรมมความสนใจทจะสอสารถงแงมมและเสนแบงเกณฑทระหวางเพศสภาพและเพศ

สถานะ รวมทงความเปนไปตาง ๆ ของชวตในสงคมเมอง ตอมาผลงานในชวงป พ.ศ. 2538 กเรมท

จะสะทอนถงเรองราวของวฒนธรรมประชานยม (Pop Culture) เชน วฒนธรรมตาง ๆ ของชมชน

เมอง คนดง ดารา นางแบบ สอโฆษณา และแฟชน การน าเสนอในดานเนอหาของทวศกดใน

ชวงเวลานนมกจะน าเสนอเรองวฒนธรรมปอปของชนชนกลางในเมองใหญกอนทสงคมจะกาวเขา

สชวงวกฤตเศรษฐกจในชวงป พ.ศ. 2540142

142

EDITOR [นามแฝง], "ทวศกด ศรทองด โลเล," http://www.artbangkok.com/?p=45134.

139

ภาพท 111 ภาพผลงาน LOVE ของทวศกด ศรทองด ทมา : นดดา ธนทาน. การวเคราะหศกษาภาพเขยนมนษยของ ทวศกด ศรทองด ระหวางป พ.ศ.2540 – 2554. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาทฤษฎศลป บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2556.), 29. ผลงานงานในนทรรศการ Dream สวนมากจะน าเสนอเรองตาง ๆ ทเกดขนในสงคมมนษยทเปยมลนไปดวยการแขงขน ความวนวาย การแกงแยงชงด รวมทงความเชยวกราดของกระแสสงคมทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ปจจยตาง ๆ เหลานลวนท าใหมนษยเรามการปรบเปลยนทงสภาพภาพความเปนอย รางกาย และจตใจ เพอทจะอยรอดในสภาวะสงคมทแสนจะวนวายนได “การคดฝน (Dream)” จงเปนดงอดมการณ หรอเครองยดเหนยวจตใจใหมนษยตอสด ารงชวตอยอยางมความสขได143 สวนในดานรปแบบทวศกดจะถายทอดเรองราวตาง ๆ ผานทางรปบคคลทมลกษณะคลายการตน ซงมความหลากหลายทางเพศ วย และบคลกภาพ ถายทอดเรองราวในประเดนทแตกตางกนไปในแตละภาพ เชน ผลงาน LOVE ทปรากฏเปนภาพของชายซงก าลงใชมอซายโอบไหลคนรก ซงสอถงความคดฝนทอยากจะปกปองคนรกของตนใหดทสด เปนตน

143

นดดา ธนทาน, "การวเคราะหศกษาภาพเขยนมนษยของ ทวศกด ศรทองด ระหวางป พ.ศ.2540 – 2554"

(วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาทฤษฎศลป บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2556), 31-32.

140

ในป พ.ศ. 2543 ทวศกดไดมโอกาสแสดงผลงานในตางประเทศในชอนทรรศการ

Thaweesak Srithongdee ณ Rob Jurka Gallery กรงแอมสเตอรดม ประเทศเนเธอรแลนด ซงเนอหา

สวนใหญในนทรรศการครงนของทวศกดคอ “ความปรารถนาและความส าเรจของชวตมนษยท

สงคมยอมรบ”144 ซงลวนเปนความปรารถนาของมนษยทวไปของสงคมยคใหม ทงการมฐานะทด

การมครอบครวทอบอน และทอยอาศยทดและสวยงาม สวนในดานรปแบบทวศกดไดถายทอด

เรองราวผานทางรปภาพของมนษย ในเพศ วย และบคลกทแตกตางกนออกไป บางเปลอยกายให

เหนถงกลามเนอทก าย า บางกท าทาทางทดแปลกตาอยางเชนการสอดใสนวมอเขาไปในปากของ

บคคลอน ภาพลกษณและทาทางตาง ๆ เหลานลวนถายทอดเรองราวของความปรารถนาทแตกตาง

กนในแตละบคคล ยกตวอยางเชน ผลงาน MY FAMILY ซงเปนภาพทสะทอนถงความปรารถนา

ทางดาน “ครอบครว”145 ในสงคมไทย ซงมความตองการทจะสรางครอบครวทอยกนอยางพรอม

หนา มความสข และมฐานะความเปนอยทด

ภาพท 112 ภาพผลงาน MY FAMILY ของทวศกด ศรทองด ทมา : นดดา ธนทาน. การวเคราะหศกษาภาพเขยนมนษยของ ทวศกด ศรทองด ระหวางป พ.ศ.2540 – 2554. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาทฤษฎศลป บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2556.), 39.

144

ibid., 41.

145

ณรงคศกด นลเขต, "วฒนธรรมปอบในปอบอารตไทย " (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ibid.2555), 35-

36.

141

ในป พ.ศ. 2544 ทวศกดไดมโอกาศแหงผลงานนทรรศการ Drive My Car ณ หอศลป

Atelier Frack and Lee ในประเทศสงคโปร ซงถายทอดเนอหาเกยวกบการควบคมแรงปรารถนาใน

ตวของมนษย ซงสวนมากเปนความปรารถนาในเรองความสมพนธทางเพศในรปแบบตาง ๆ ของ

มนษย ไมวาจะเปนดานความรก ความซอสตยตอคนรก หรอแมกระทงความตองการตาง ๆ ทางเพศ

ทงในดานรางกายและจตใจ ซงทวศกดไดเลาเรองราวตาง ๆ เหลานผานทางรปรางของมนษยชาย

และหญงทมรางกายซงเปลอยเปลาในบรบทและทาทางทหลากหลาย ตอมาในป พ.ศ. 2546 ทวศกด

กไดจดแสดงนทรรศการ Trace ณ หอศลป H Gallery ในกรงเทพมหานคร ซงมเนอหาผลงานทเลา

เรองถงกลไกการปกปองตนเองของมนษย รปแบบการปรบตวรปแบบตาง ๆ ในเชงอปมาอปมย

เพอความอยรอดในสงคม และการปกปดปมดอยตาง ๆ ของตนเองไว ตอมาในป พ.ศ. 2547 ทวศกด

ไดแสดงนทรรศการ Neo-Morph ณ หอศลป Thavibu Gallery กรงเทพมหานคร ซงเปนเรองของ

จนตนาการของทวศกดเองทมตอการกลายพนธของมนษย จากปจจยตาง ๆ เชน สภาวะสงคมและ

สงแวดลอมทเปลยนไป รวมทงความตองการของมนษยทตองการเปลยนแปลงรปลกษณตนเองไป

ในทางทมนษยนนเชอวาเปนการท าใหมชวตดขน146

ภาพท 113 ภาพผลงาน MY WORLD ในนทรรศการ DRIVE MY CAR ของทวศกด ศรทองด ทมา : นดดา ธนทาน. การวเคราะหศกษาภาพเขยนมนษยของ ทวศกด ศรทองด ระหวางป พ.ศ.2540 – 2554. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาทฤษฎศลป บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2556.), 43.

146

นดดา ธนทาน, "การวเคราะหศกษาภาพเขยนมนษยของ ทวศกด ศรทองด ระหวางป พ.ศ.2540 – 2554"

(วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาทฤษฎศลป ibid.2556), 42-58.

142

ในป พ.ศ. 2548 ทวศกดไดมโอกาสนทรรศการชอ GROOVE ณ หอศลป H Gallery ในกรงเทพมหานคร ซงทเนอหาของผลงานในนทรรศการครงนกลาวถง “การเปลยนแปลง” ในสภาวะตาง ๆ เชน การเปลยนแปลงจากวยเดกสวยรน การเปลยนแปลงของบรบทและคานยมในสงคม โดยรปแบบของผลงานครงนจะมการใชสสนทดฉดฉาดมากขน รวมทงมการหยบยมเอาลวดลายของเสอผามาซงเปนสญลกษณทคอนขางชดเจนในการแสดงออกถงความรวดเรวในการเปลยนแปลงของคานยมในการแตงตวของสงคมมนษยมาปรากฏในตวผลงานอกดวย และตอมาในป พ.ศ. 2549 ทวศกดไดแสดงนทรรศการชด Hero ณ หอศลป Fukuoka Asian Art Musuem ในประเทศญปน และหอศลป Plastique Kinetic Worms ในประเทศสงคโปร ในป พ.ศ. 2550 ซงมเนอหาทน าเสนอถงตวตนและการมอยของวรบรษ (Hero) ทเปนทยกยองและไดรบการไวเนอเชอใจจากสงคม ซงเปรยบเสมอนกบเปนผน าทางสงคมไปโดยปรยาย ทวศกดจงไดตงค าถามเกยวมายาคตของ “Hero” ในสงคม147 วาในความเปนจรงแลววรบรษเหลานเปนเชนไร มตวตนจรงหรอไม และแตกตางจากวรบรษในอดมคตทสามารถพบเหนไดจากสอการตนหรภาพยนตรอยางไร ทวศกดไดถายทอดเรองราวตาง ๆ เหลานผานทางรปรางของมนษยทเปนไปตามอดมคตของวรบรษทมนษยไดคาดหวงไว เชน การมกลามเนอทดก าย า เตมเปยมไปดวยพละก าลง หรอการใสเสอผาทดโดดเดน แปลกตา เปนตน

ภาพท 114 ภาพผลงาน THE POWER OF LOVE ในนทรรศการ HERO ทมา : นดดา ธนทาน. การวเคราะหศกษาภาพเขยนมนษยของ ทวศกด ศรทองด ระหวางป พ.ศ.2540 – 2554. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาทฤษฎศลป บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2556.), 64.

147

ibid., 59-69.

143

ผลงานของทวศกดในชวงหลงป พ.ศ. 2540 เปนตนมา จะเนนการน าเสนอภาพตวแทน

ของมนษยในรปแบบเหนอจรง โดยเนนรปรางของกลามเนอบนรางกายมนษย และน าเสนอ

ผานสญญะตาง ๆ เชน ภาพมนษยรางเปลอกเปลาทพกปนไวสองกระบอกใตกางเกงชนใน จาก

นทรรศการชด Trace ซงสะทอนใหเหนวามนษยจ าเปนตองปองกนตวเองเพอความอยรอดในสงคม

ภาพมนษยทมศรษะขนาดเลกคลายตวการตนแตรางกายอดแนนดวยมดกลาม จากนทรรศการชด

“Hero” กสะทอนใหเหนวา วรบรษนนเปนมายาคตทสงคมสรางขน แทจรงแลวมนษยทกคนลวนม

ความเปนมนษยเทาเทยมกนหมด เปนตน ซงผลงานของทวศกดไดชชวนใหคนดตงค าถามและหา

ค าตอบวาท าไมมนษยเราจงไมเปนอสระจากมายาคต คานยม และอ านาจทางสงคม เพอหลดพน

ไปสความเสรและอสระอยางแทจรง148

จากรปแบบของผลงานศลปะททวศกดไดท าการสรางสรรคและจดแสดงในชวงเวลาทผานมาจะเหนไดวาจะสะทอนเรองราวตาง ๆ ในสงคมคมมนษยผานทางรปรางของมนษยในเพศ วย กจกรรม รปราง และทาทางทแตกตางกนออกไป โดยจะเหนไดชดวารปรางของมนษยในผลงานของทวศกดนนมการลดทอนรปทรงจนคลายกบการตน ทงนเพอใหดเปนสากลทสามารถสอถงประชาชนคนทวไปได ทงนยงมการดดแปลงรปทรงใหมความผดเพ ยนออกไปจากความเปนจรงทงนกเพอการสะทอนถงจนตนาการของทวศกดทมตอประเดนตาง ๆ ทางสงคม ผานทางรปรางมนษยอนเปนเอกลกษณของตวทวศกดเอง ในป พ.ศ. 2551 ทวศกดไดสรางสรรคผลงานประตมากรรมคนาม DOLLS 1914 -1939

ซงเปนภาพสะทอนใหนกถงเหตการณเกยวกบเศรษฐกจในชวงหลงสงครามโลก และตอมาผลงาน

ชนนกถกเคลอนยายไปตดตง ในนทรรศการ รอยยมสยาม ศลปะ ศรทธา การเมอง ความรก ณ หอ

ศลปวฒนธรรมแหง กรงเทพมหานคร และในปเดยวกนนเองทวศกดกไดสรางสรรคผลงานศลปะ

ในรปแบบหนงสอการตนในชอ LOLAYTOON149

ตอมาในป พ.ศ. 2552 ทวศกดไดมโครงการจดแสดงผลงานศลปะทบรเวณหนา

ศนยการคาสยามพารากอน (Siam Paragon) ซงเปนสวนหนงของเทศกาลศลปวฒนธรรรม บางกอก

...กลวย...กลวย โดยการแสดงครงนทวศกดไดไปส ารวจพนทจดแสดงซงเปนยานศนยรวมของ

การคาและแฟชน ท าใหทวศกดนนทความคดทจะถายทอดผลงานในประเดนของกระแสสงคม ซง

148

ibid., 82-83.

149

ฮ ก ก า [ น า ม แ ฝ ง ] , "Happyland ใ น แ ด น ศ ล ป ะ ข อ ง โ ล เล - ท ว ศ ก ด ศ ร ท อ ง ด ,"

http://www.manager.co.th/china/viewnews.aspx?newsID=9520000114383.

144

เปนแนวความคดทตอยอดมาจากนทรรศการชด Hero ทผานมาของตวทวศกดเอง โดยใน

นทรรศการครงนทวศกดไดสรางตวละคร ดอลลาร 009 เปนประตมากรรม รปรางคลายตวการตนส

ขาวขนาดใหญ ซงทวศกดใชตวละครนเปนตวแทนของ “กระแส” หลกของสงคม โดยตงชอตาม

สกลเงน ซงเปนความหมายในเชงสญลกษณวาเงนนนเปรยบเสมอนตวน ากระแสหลกของสงคมทว

โลก ไมวาเงนจะเปลยนแปลงไปในทศทางใดยอมเกดผลกระทบเปนวงกวางไปทวโลก โดยทวศกด

ไดอธบายถงแนวความคดของผลงานศลปะชนนไววา “ประตมากรรมดอลลารเปนสญลกษณอะไร

สกอยาง ทสเกลใหญมากและดแปลกแยกแตกตางจากผ คนรอบตว มนมคาเรกเตอรสงบนง

ทามกลางผคนทเดนผานไป สวนหนง มนอาจจะท าใหผชมไดหยดและคด วามบางสงทอาจก าลงนง

อยทามกลางกระแสอนเชยวกราด”150

ในปเดยวกนนทวศกดไดมโอกาสแสดงผลงานนทรรศการชอ HAPPYLAND 009 ณ

Thavibu Gallery ชน 3 อาคารเดอะสลมแกลเลอเรย ซงเปนผลงานแสดงรวมกบนดดา ธนทาน (คน

รกของทวศกด) ซงผลงานชดนของทวศกดน นมแนวความคดเกยวกบพนท ในบรบทและ

ความหมายตาง ๆ จากประสบการณของตวทวศกดเอง เชน ประสบการณเรอง “พนทของความ

เหงา” ซงเปนเหตการณชวงททวศกดใชชวตอยในกรงลอนดอน ประเทศองกฤษ ซงเปนเมองทม

บรรยากาศซงฝนตกอยตลอดเวลา ผคนไมคอยยมแยมใหแกกน จนท าใหทวศกดเกดความโดดเดยว

และคดถงบาน, ประสบการณเรอง “พนทอนจ ากดในสวนสตว” ซงเกดจากความรสกสงสารทมตอ

สตวในกรง จนท าใหท าทวศกดถายทอดออกมาเปนภาพตวเองในสหนาทดเศราหมองก าลงนอนอย

บนหลงเสอ, เรองราวของ “พนทในอนาคต” ซงมความแออดยดเยยดของจ านวนประชากรโลกจน

แทบหาทยนไมได และพนทสกแหงส าหรบตวทวศกดเอง ซงเปนพนทสวนทใชหลกหนจาก

สภาวะแวดลอมอนวนวาย ไปใชเวลาและความสขจากความคดและจนตนาการของตนเองเสย

บาง151

150วฒชย กฤษณะประกรกจ และภทราพร บญน าอดม, "ทวศกด ศรทองด : ศลปะ ชวต และความเพลน ,"

https://www.sanook.com/men/5793/.

151

MGR Online [น า ม แ ฝ ง ] , "Happyland ใ น แ ด น ศ ล ป ะ ข อ ง โ ล เล - ท ว ศ ก ด ศ ร ท อ ง ด ,"

http://www.manager.co.th/china/viewnews.aspx?newsID=9520000114383.

145

ภาพท 115 ภาพผลงานประตมากรรม ดอลลาร ของทวศกด ศรทองด ทมา : วฒชย กฤษณะประกรกจ และภทราพร บญน าอดม, ทวศกด ศรทองด : ศลปะ ชวต และความเพลน, เขาถงเมอ 27 มนาคม 2561, เขาถงไดจาก https://www.sanook.com/men/5793

ภาพท 116 ภาพผลงานในนทรรศการ HAPPYLAND ของทวศกด ศรทองด ทมา : MGR Online [นามแฝง], HAPPYLAND ในแดนศลปะ ของ โลเล - ทวศกด ศรทองด, เขาถงเมอ 20 มนาคม 2561, เขาถงไดจาก http://www.manager.co.th/china/viewnews.aspx?newsID= 9520000114383

146

เวลาตอมาทวศกดกทยอยสรางผลงานศลปะออกมาอยางตอเนอง เชน ผลงานชอ

Soldier ซงเปนผลงานทสะทอนถงของชายหนมทตองกลายไปเปนทหารซงเปนสวนหนมของ

สงครามซงแสวงหาเพยงอ านาจ เงนตรา หรอทรพยากร แตตองแลกมาดวยชวตของชายหนมผ

บรสทธมากมาย, ผลงานชอ เคท มอสส ซงในขณะนนทวศกดก าลงศกษาปรชญาของญปน “วาบ

ซาบ” ซงสามารถตความหมายไววา “ความงามคอความไมสมบรณ” ทวศกดจงถายทอดถงความ

งามของรางกายมนษย ทเตมไดดวยความไมสมบรณ รองรอยทบงบอกถงประสบการณนนกถอเปน

ความงามรปแบบหนงเชนกน และผลงานในชด อนาโตม ซงเปนภาพใบหนาชายชรา ซงหนาตาเตม

ไปดวยรวรอย และหนวดเครา ซงทวศกดเลาเรองราวตาง ๆ เหลานผานทางลายเสนทเปนเอกลกษณ

ของตวทวศกดเอง152

ภาพท 117 ภาพผลงาน อนาโตม ของทวศกด ศรทองด ทมา : วฒชย กฤษณะประกรกจ และภทราพร บญน าอดม, ทวศกด ศรทองด : ศลปะ ชวต และความเพลน, เขาถงเมอ 27 มนาคม 2561, เขาถงไดจาก https://www.sanook.com/men/5793/

152

วฒชย กฤษณะประกรกจ และภทราพร บญน าอดม, "ทวศกด ศรทองด : ศลปะ ชวต และความเพลน".

147

ทวศกดไดจดแสดงนทรรศการเดยวในชอ ต าซว ซงเปนนทรรศการทจดแสดงผลงาน

ของทวศกดทถกผลตขนในชวงป พ.ศ. 2555-2556 ซงเปนผลงานทรปแบบและแนวความคดท

หลากหลายรวมรวมเอาไวในนทรรศการเดยว ซงแตกตางจากงานนทรรศการศลปะทวไปทมกจะม

แนวความคดหลกของผลงานเพยงหนงเดยว

ผลงานในชวงป พ.ศ. 2554 ถงปจจบน แมวาเทคนคการสรางผลงานจะหลากหลายขน

แตผลงานของทวศกดกยงคงสะทอนความคดและเรองราวตาง ๆ ทเกยวกบความเปนมนษย

เหมอนเดม เชน ความรก เพศ ความตาย และผลงานบางอยางทเกดจากการรบรขาวสารหรอ

ประสบการณในชวตประจ าวนของทวศกด น าเสนอโดยยงคงน าสญลกษณเขามาผสมผสานกบ

ลายเสนอนเปนเอกลกษณเฉพาะตว

ทวศกดนนใหความส าคญกบประเดนทางความคดของผลงานมากกวาทจะสอสารดวย

ทกษะฝมอเพยงอยางเดยว ซงทวศกดมความคดเหนวา หากคนเรานนฝกฝนทกษะอยางใดอยางหนง

จนมความช านาญแลวนน ทกษะเหลานนจะสามารถปดกนความคดของเราจนท าใหเราหลงใหลไป

กบทกษะหรอความงามเหลานน จนลมทจะสอสารทางความคดออกมาทางผลงาน จงท าให

ผลงานสวนใหญของทวศกดนนจะเนนทตวประเดนความคดมากกวาการแสดงออกผานทางทกษะ

ฝมอ ทงนทวศกดยงมความชนชอบในศลปะหลากหลายรปแบบรวมทงดนตรอกดวย โดยทวศกด

ไดกอตงวงดนตรชอวา Happy band รวมกบภรรยาของทวศกดเอง เพอเปนการฝกฝนตนเองจากการ

เดมททวศกดจะสรางผลงานรปวาดทท างานดวยตวเองคนเดยว เปนการสรางผลงานในรปแบบของ

วงดนตรเพอทฝกฝนในการท างานรวมกนและเขาใจถงความคดและการตดสนใจรวมกบคนอน153

ในป พ.ศ. 2560 ทวศกดไดจดแสดงนทรรศการเดยวในชอ Mokutan คนขายถาน ณ

CASE Space Revolution (ชน 2 ราน Broccoli Revolution ) ต งแตวนท 23 พฤศจกายน 2560 - 14

มกราคม 2561 หลงจากททวศกดไดหางหายจากการท ากจกรรมทางศลปไปใชชวตอยกบครอบครว

ในอ าเภอหวหนในจงหวดประจวบครขนธเปนชวงเวลาหนง ทวศกดกลบมาแสดงนทรรศการศลปะ

ในครงน โดยอธบายถงแนวคดอยางสงเขปเอาไววา ในอดตมอาชพเกยวกบการผลตถาน ดวยการคดคนวธสรางพลงงานในรปแบบหนง

(แบบธรรมชาต) เปนอาชพทสบทอดตอกนมาจนถงทกวนน แมจะเหลอคนท าอาชพนลดนอยลง

153สลลา มหนตเชดชวงศ, "โลเล-ทวศกด ศรทองด: คยเอาพลงงานกบศลปนทวาดชวตขนจากความเพลน,"

https://www.adaymagazine.com/interviews/dialogue-18.

148

กตาม การน าสวนของตนไม มาผานกระบวนการ การคดเลอก ฝงกลบไมซกในหนาดน แลวให

ความรอนคอยๆท าหนาท จนผลทออกมา เปนชนสวนถานสด า ทน าไปใชประโยชนในล าดบ

ถดไป หงตม สรางพลงงาน

ผมชอบศกษาเรองราวของพวกเขา คนส าคญเหลาน (ในภาพวาด ) ท าหนาทเปน

เหมอนคนขายถาน (อาชพเผาถาน) เพราะพวกเขาไดแสดงออกถงสงทพวกเขาสนใจ สราง

ผลงาน สรางความคด และผลของการทดลองดวยชวต กไดสงแรงบนดาลใจ ทมประโยชน ตอ

คนรนตอๆ มา แตละคน ไดผานแรงเสยดทานมากมาย ในการแสดงความคดอดมการณ ตอส กวา

ทจะกลายเปนชดความคด จนเนอตวมอมแมม154

ภาพท 118 ภาพผลงานในนทรรศการ Mokutan คนขายถาน ของทวศกด ศรทองด ทมา : Editorial Team [นามแฝง], ศลปะเปอนถานของ โลเล-ทวศกด ศรทองด, เขาถงเมอ 27 กมภาพนธ 2561, เขาถงไดจาก https://www.creativethailand.net/single-post/2017/11/23/ศลปะเปอนถานของ-โลเล-ทวศกด-ศรทองด

จากแนวความคดของ “ถาน” จากประสบการณททวศกดไดพบกบตวเองทมตออาชพ

“คนขายถาน” ซงดจะเปนอาชพทไมไดดยงใหญ หรอสงสงแตอยางไร แตการท างานเกยวกบถาน

นนไมใชเรองทงายดาย และยากล าบาก เหลาบคคลทท าอาชพนลวนแตท างานหนกจนมสภาพเนอ

154

Editorial Team [น า ม แ ฝ ง ] , "ศ ล ป ะ เ ป อ น ถ า น ข อ ง โ ล เล -ท ว ศ ก ด ศ ร ท อ ง ด ,"

https://www.creativethailand.net/single-post/2017/11/23/ศลปะเปอนถานของ-โลเล-ทวศกด-ศรทองด.

149

ตวทดมอมแมม เพอใหไดมาซงถาน เพอใชใหเปนประโยชนแกประชาชนทวไปไดใช จาก

แนวความคดนทวศกดไดถายทอดออกมาเปนผลงานจตรกรรมภาพบคคลส าคญตาง ๆ ลกษณะท

เนอตวมอมแมม สะทอนในเชงสญลกษณวาบคคลเหลานตางลวนสรางสรรคคณประโยชนมากมาย

ใหแกสงคม ยอมเสยสละท างานหนกแมวาตนเองจะตองล าบากยากเขนเทาใดกตาม กเปรยบเสมอน

กบ “คนขายถาน” ซงยอมใหตนเองมเนอตวทดสกปรกมอมแมม เพอแลกการทมถานเพอเปน

“พลงงาน” ใหกบทกคนไดใชกน

จากผลงานทผานมาของทวศกดจะเหนไดวาผลงานของเขานนมลกษณะทเปนการตน

อยมาก ทงนทวศกดยงไดรบการยอมรบในวงการนกเขยนการตนและภาพประกอบดวย ถงแมวาวา

ผลงานของทวศกดจะดเปนการตนเพยงใด แตผลงานของทวศกดนนกไดรบการยกยองและมคณคา

ในแงของการเปนวจตรศลปอกดวย แมวาลกษณะผลงานของทวศกดซงดเปนการตนทดเรยบงาย

สดใส และไมจรงจงกบความเหมอนจรงมากนน แตเนอหาในตวผลงานของทวศกดกลบเปน

เรองราวทสะทอนประเดน และแงมมตาง ๆ ในสงคมไดอยางนาสนใจ และนอาจจะเปนปจจยทท า

ใหผลงานของทวศกดไดรบการใหคณคาวาเปนวจตรศลป

3.5 พชรพล แตงรน

พชรพล แตงรน หรอรจกในอกชอหนงวา Alex Face คอ ศลปนซงเปนทรจกเปนอยาง

ดในวงการสตรทอารต (Sreet Art) ดวยรปแบบของผลงานทโดดเดนและเปนเอกลกษณคอการสราง

ตวละคร (Character) เพอเปนการแสดงออกถงภาพแทน (Representation) ของเดกและเยาวชนท

ปรากฏอยตามสถานทตาง ๆ ของสงคม

พชรพลเกดเมอป พ.ศ. 2524 ในจงหวดฉะเชงเทรา จบการศกษาในระดบปรญญาตร

จากภาควชาวจตรศลป คณะสถาปตยกรรมศาสตร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหาร

ลาดกระบง เรมท างานในลกษณะของสตรทอารต (Street Art) โดยการพนสสเปรยเปนรปภาพตาม

สถานทตาง ๆ ต งแตชวงป พ.ศ. 2545 แรกเรมนนพชรพลสรางผลงานในลกษณะของ กราฟต

(Graffiti) ทมลกษณะของการใชลายเสนสด าอยางเรยบงาย เขยนเปนรปใบหนาคนหรอการเขยน

ตวอกษร (Text) ตามรปแบบของวฒนธรรมฮพฮอพ (Hiphop) โดยไมไดสนใจในความประณต

สวยงามมากนก เปนเวลากวา 6-7 ป ตอมาพชรพลไดปรบเปลยนรปแบบของผลงานครงใหญใน

ตอนทพชรพลนนมบตรสาว พชรพลจงไดสรางตวละครทไดรบแรงบนดาลใจมาจากรปราง หนาตา

150

ของบตรสาวของตวเขาเอง155 และออกแบบเพมเตมใหก าลงสวมชดขนสตวสขาว มเขากวางบน

ศรษะ และมดวงตาทสามปรากฏอยตรงกลางหนาผาก และไดตงชอตวละครนวา Mardi ตามชอ

บตรสาวของพชรพลเอง โดยผลงานการสรางสรรคของพชรพลจะปรากฏตวละคร Mardi ทตวพชร

พลนนออกแบบอยตามสถานทตาง ๆ และก าลงท าทาทางหรอกจกรรมทแตกตางกนออกไปตาม

บรบท หรอสถานการณของสถานทนน ๆ

ภาพท 119 ภาพผลงานของพชรพล แตงรน ทมการลอเลยนกบสถานทซงจดแสดงอย ทมา : วฒกร สทธอาภา [นามแฝง], Alive: ตลอดมาของ Alex Face, เขาถงเมอ 19 มกราคม 2561, เขาถงไดจาก http://www.baanlaesuan.com/46916/the-editors/alex-face/

ขนตอนการสรางสรรคผลงานของพชรพลนนมกจะออกแบบตวละครและเรองราว

อยางคราว ๆ ในรปแบบภาพรางกอน แลวน ามาพจารณาประกอบกบสถานทจรงวาเหมาะสมกบ

เรองราวทศลปนตองการสอสารหรอไม ซงบางครงสถานทอาจไมเอออ านวยตอการสรางสรรค

ผลงานชนนน ๆ ลงไป เชน ความทรกนดาร สงบดบง หรอสภาพแวดลอม ท าใหพชรพลตอง

ปรบเปลยนรปแบบเรองราวของผลงานใหสอดคลองกบสถานทดวยเชนกน สวนมากผลงานของ

พชรพลจะเปนรปแบบของสตรทอารต ทใชเทคนคการพนสสเปรยตามสถานทตาง ๆ เชน ก าแพง

หรอบานเรอนทรกราง เปนตน แตพชรพลกไมไดยดตดอยกบการสรางผลงานเพยงแครปแบบน

พชรพลยงมการสรางสรรคเปนผลงานจตรกรรมเพอแสดงในนทรรศการหรอเปนประตมากรรม

เพอใหเหมาะสมกบเนอหาทจะแสดงออกและสงแวดลอม

155

Vodmon [นามแฝง] , "Alex Face ศ ล ปน กราฟ ต เจาของคาแ รค เตอ ร เดกนอ ยสามตาหน า บ ง ,"

https://men.mthai.com/infocus/72065.html.

151

ภาพท 120 ภาพตวอยางภาพรางผลงานของพชรพล แตงรน ทมา : Rasta [นามแฝง], Alex Face ศลปน กราฟต เจาของคาแรคเตอรเดกนอยสามตาหนาบง, เขาถงเมอ 19 มกราคม 2561, เขาถงไดจาก https://men.mthai.com/infocus/72065.html

พชรพลนนไดมโอกาสรบเชญเขาแสดงผลงานในเทศกาลศลปะแนวสตรทอารตใน

ระดบสากลมากมาย เชน นทรรศการ The Rendezvous ณ เมองยางกง ประเทศเมยนมาร ในป พ.ศ.

2555, นทรรศการ Moniker Art Fair ณ กรงลอนดอน สหราชอาณาจกร ในป พ.ศ.2556, นทรรศการ

ThaiTai Project ณ เมองไทเป ประเทศไตหวน ในป พ.ศ.2556 และ นทรรศการ Urban up Korea ณ

กรงโซล ประเทศเกาหลใต ป พ.ศ. 2557 รวมถงกราฟตเวรกชอป Break the Ice ณ เมองโบโด

ประเทศนอรเวย ในป พ.ศ.2557 อกดวย ท งนพชรพลยงมนทรรศการเดยวอกหลายชด เชน

นทรรศการ Alex Art Exhibition ในป พ.ศ.2552, นทรรศการ Alex Growth ในป พ.ศ. 2552 ,

นทรรศการ After the Quake ในป พ.ศ.2553, นทรรศการ The Underground Adventure ในป พ.ศ.

2555 และ นทรรศการ KA-MOAD ณ เมองกวางจ ประเทศเกาหลใตในป พ.ศ.2556 อกดวย156

พชรพลไดจดนทรรศการแสดงผลงานเดยวในชอ ALIVE ตงแตวนท 21 ธนวาคม 2559

จนถง 19 กมภาพนธ 2560 ณ บางกอกซต ซตแกลเลอร โดยนทรรศการครงนพชรพลยงคงใชตว

ละคร Mardi เปนตวละครหลกในการเลาเรองเชนเดม ซงตวผลงานจะไมไดสอสารวาก าลงกลาวถง

หรอลอเลยนประเดนใดในสงคมโดยตรง แตจะเนนทการสอสารเลาเรองในลกษณะของเชง

สญลกษณ เปรยบเปรย การลอเลยนเสยดส และตลกราย ของเรองราวตาง ๆ ของสงคมและ

156

BANGKOK CITYCITY GALLERY [น า ม แ ฝ ง ] , "Alex Face อ เ ล ก เ ฟ ส ,"

https://www.facebook.com/bangkokcitycity/posts/1175137605906058:0.

152

ประสบการณตรงของตวพชรพลเอง ผลงานของพชรพลในครงนจงเปดโอกาสใหผรบชมไดคดและ

ตงค าถามดวยตนเอง ซงแตละคนยอมไดความคดและค าตอบจากการตความทมรปแบบทแตกตาง

กนออกไป157

ผลงานสวนใหญของพชรพลแตเดมนนจะเปนรปแบบของสตรทอารต ซงเปนศลปะ

รปแบบหนงทสามารถพบเหนไดตามสถานททวไปในสงคม แตนทรรศการครงนพชรพลเลอกทจด

แสดงผลงานในหอศลป โดยนทรรศการครงยงประกอบไปดวยรปแบบของผลงานทหลากหลาย

เชน ผลงานประตมากรรมตวละคร Mardi ขนาดใหญ ซงมทงสขาว ด า และทองแดง เลาเรองดวย

ทาทางทแตกตางกนออกไป ภาพเขยนแนวของ กราฟต (Graffiti) ขนาดใหญทใชเทคนคการพนส

สเปรยลงบนก าแพงในรปแบบทพชรพลนนถนด

ภาพท 121 ภาพผลงานของพชรพล แตงรน ในนทรรศการ ALIVE ทมา : วฒกร สทธอาภา [นามแฝง], Alive: ตลอดมาของ Alex Face, เขาถงเมอ8 กมภาพนธ 2561, เขาถงไดจาก http://www.baanlaesuan.com/46916/the-editors/alex-face/

157

วฒกร สทธอาภา, "Alive: ตลอดมาของ Alex Face," http://www.baanlaesuan.com/46916/the-editors/alex-

face/.

153

จดสนใจของนทรรศการครงนคอ ผลงานจตรกรรมซงมการน าตวละคร Mardi ไป

ปรากฏอยในภาพเขยนของจตรกรยคอมเพรสชนนสต (Impressionism) ชอดงอยาง โคลท โมเน

(Claude Mone) ในลกษณะของการหยบยมเพอมาเปนพนหลกใหแกภาพ ซงตวพชรพลไดอธบาย

ถงแนวความคดของผลงานจตรกรรมชนนวา เราลองเอางานศลปะทชอบอยางอมเพรสชนนสมของโมเนต มาเลนกบงานของเรา

เพราะวามนมความคลายคลงกนบางอยางตรงทเปนศลปะทไมไดรบการยอมรบในตอนแรก

งานอมเพรสชนนสมไมถกยอมรบ เพราะตอนนนคนมองวาเปนศลปะทไมสมบรณแบบ งานยค

นนมนตองเนยบ ๆ ตองท างานบชาศาสนา บชาระบอบกษตรย แตเนอหาของงานอมเพรสชน-

นสมคอกลบมาสความงาย เขยนรปชวตประจ าวนของคนทวไป จนตอนหลงเปนทยอมรบ

เพราะสงคมมนเปลยน กเหมอนกบสตรทอารต ตอนแรกเราอยากท างานสตรทอารตทชอบสง

อาจารย เขากไมยอมรบ บอกวามนดเปนการตน เวลาไปพนก าแพง คนกมองเราแปลก ๆ ไลบาง

วามอบอนบาง พอเราท างานมาสกระยะหนง กลายเปนวาสตรทอารตไดรบการยอมรบขนมา เรา

วาตอนนทวโลกมสตรทอารตหมด แลวศลปนกอยากออกไปท างานสตรทดวย เหมอนมน

กระจายงานของเราไปสคนดโดยตรง เราไมจ าเปนตองใหคนเขามาในพนทปด แตเอางานไปอย

ในพนทเปดไดตลอดเวลา เราจ าลองบงบวของโมเนตมา เพราะมนกสะทอนเหตการณทาง

การเมองในบานเรา มนเหมอนกบประวตศาสตรแมงซ ารอยมาตลอด ไมเคยเปลยนเลย158

จากรปแบบของผลงานทหลากหลายของผลงานในนทรรศการครงน นนแสดงใหเหน

อยางชดเจนวาพชรพลนนไมไดยดตดอยกบเทคนคหรอรปแบบในการสรางสรรคแบบเดมหรอสงท

ตนถนด หากแตสามารถปรบเปลยนและดดแปลง รปแบบและเทคนคใหเหมาะสมกบสถานทและ

เรองราวทตวพชรพลนนตองการจะสอสาร ทงนพชรพลยงไมไดจ ากดวาผลงานของเขาเองนนจะ

เปนวจตรศลปหรอไม หรอจ าเปนตองแสดงผลงานในหอศลปเพยงอยางเดยวตามธรรมเนยมปฏบต

ของผลงานวจตรศลปทวไป ท าใหผลงานของพชรพลนนสามารถจดแสดงไดตามสถานทตาง ๆ ใน

สงคม จงสามารถท าใหคนทวไปสามารถเขาถงเนอหาและตวผลงานของพชรพลไดโดยงาย

158ปยพร อรณเกรยงไกร, "เมอ Alex Face วาดสระบวของ Claude Monet ใน Alive นทรรศการสตรทอารตทม

กลนของอมเพรสชนนสม," https://themomentum.co/happy-art-solo-exhibition-alex-face-alive-claude-monet/.

154

3.6 ล าพ กนเสนาะ

ล าพ กนเสนาะ น นเปนศลปนทสอสารดวยจตรกรรมสน ามนเปนหลก โดยจะม

รปแบบเปนภาพบคคลทลกษณะคลายภาพการตนลอเลยน ซงเลาเรองราวหรอเหตการณตาง ๆ ท

เกดขนในสงคมไทย ดวยอารมณทดสนกสนานขบขน ล าพนนเปนศลปนทมทกษะฝมอในงาน

จตรกรรมทคอนขางสง จงสามารถสรางสรรคผลงานทดสมจรงได แตสงทท าใหผลงานของล าพม

ความพเศษไปกวาจตรกรรมภาพเหมอนทวไปคอการ “ท าใหดเกนจรง” ทใชกบรปรางของมนษย

ทงการยดหด ยอขยาย ทงนเพอการถายทอดอารมณใหมากกวาปกตหากเปรยบเทยบกบจตรกรรม

แนวเหมอนจรงทวไป

ล าพ กน เสนาะ เกด เมอว น ท 17 ตลาคม พ .ศ . 2526 ในอ าเภออมพวา จงหวด

สมทรสงคราม จบการศกษาระดบปรญญาตร (เกยรตนยมอนดบ 2) และปรญญาโท จากภาควชา

จตรกรรม คณะจตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร ในขณะทก าลงศกษา

ในระดบปรญญาตรนน ล าพมความสนใจในการวาดภาพบคคลใหมลกษณะทดสนกสนาน ใหม

ลกษณะทผดเพ ยนจากความเปนจรงไปบาง และไมตองการจรงจงกบความถกตองของสดสวน

มนษยจนเกนไปนก จงไดเรมทจะถายทอดเรองราวของบคคลใกลตวกอน ซงบคคลใกลตวของล าพ

นนลวนแลวแตมความหลากหลายฐานะและบคลกภาพ เพอนของล าพในเวลานนสวนมากมกจะม

บคลกภาพนอกทดเขงขรม นากลว แตอปนสยทแทจรงแลวกลบเปนคนจตใจด นารก สนกสนาน

และมความเปนเดกอยในตว ผลงานในชวงแรกของล าพนนตองการจะถายทอดบคลกของ “ความ

เปนเดก” ทซอนอยในภาพลกษณอนนาเกรงขามของบคคลรอบตวของล าพเอง โดยมการท าใหสวน

หวนนดใหญโตกวาปกต และจดทาทางหรอเรองราวในภาพใหคลายคลงกบเดก โดยเขยนลงบน

พลาสตกส าหรบรองทานขาวของเดก

155

ภาพท 122 ภาพผลงาน ปากด า ๆจะไวใจไดกา ของล าพ กนเสนาะ ท ม า : Lanp Kansanoh, work on 2005, เข า ถ ง เ ม อ 2 1 ต ล า ค ม 2 5 6 0 , เข า ถ ง ไ ด จ า ก

http://www.lampukansanoh.com/works-on-2005/

ในเวลาตอล าพ กไดพฒนารปแบบของงานจตรกรรม และน าผลงานสงเขาประกวด

และกไดรบรางวลจากการประกวดศลปกรรมมากมาย เชน นางสาวภาพยนตร รางวลยอดเยยมสาขา

ศลปะสองมต จากการประกวด Young Thai Artist Award ครงท 3, ภาพ สาวซ านอย รางวลยอด

เยยม เกยรตนยมเหรยญทอง ศลป พระศร จากการประกวดศลปกรรมรนเยาว ครงท 24 และภาพชอ

บบใหยาย รางวลยอดเยยมศลปกรรมน าสงทดสชวต ครงท 20 ในป พ.ศ. 2551 เปนตน

156

ภาพท 123 ภาพผลงาน บบใหยาย ของล าพ กนเสนาะ ทมา : MGR Online [นามแฝง], ยคทองของล าพ "ล าพ กนเสนาะ", เขาถงเมอ 21 ตลาคม 2560,

เขาถงไดจาก https://www.manager.co.th/Daily/ViewNews.aspx?NewsID=9520000002186

ป พ.ศ.2552 ล าพกมโอกาสแสดงนทรรศการเดยวชอ ไรสาระ...สสาระ ณ หอศลปรวม

สมยอารเดล โดยนทรรศการครงนเผยใหเหนถงพฒนาการของล าพอยางชดเจน จากทเรมเขยน

บคคลรอบตวในลกษณะของเดก กเรมหนเขยนภาพเหตการณตาง ๆ เกดขนจรงในสงคมไทย เชน

ชวตของชนชนกรรมาชพ และเรองทเกดขนกบประชาชนทวไป ซงอาจจะเปนเรองทดแลวอาจจะ

เปนเรองท “ไรสาระ” ทสดส าหรบบคคลทวไป แตล าพกบเลอกทจะถายทอดมมมองแหงความสข

งาย ๆ ของบคคลเหลาน นออกมาผานงานศลปะ ดงเชน ภาพ เมอเราหมนรอบตวเอง (Spring

Around) เรองราวของการดมสรา จนเมามาย ซงจรง ๆ แลวเปนเรองผดศลธรรม แตล าพกบมความ

คดเหนวา สงเหลานเปนเรองปกตในชวตคนไทย ทจะหาความสขอยางงายดวยสราและอาจจะเปน

รปแบบความบนเทงเดยวของพวกเขา ซงล าพเลอกทจะถายทอดมมมองในดานบวกของการร าสรา

ออกมา

157

ภาพท 124 ภาพผลงาน เมอเราหมนรอบตวเอง (Sprin Around) ของล าพ กนเสนาะ ท ม า : Lanp Kansanoh, work on 2007, เข า ถ ง เ ม อ 2 1 ต ล า ค ม 2 5 6 0 , เข า ถ ง ไ ด จ า ก

http://www.lampukansanoh.com/portfolio_page/spring-around/

ตอมาในป พ.ศ.2555 ล าพไดมโอกาสแสดงผลงานอกครงในนทรรศการในชอชด ทก

ทกข สข (BITTER SWEET) ณ หอศลปรวมสมยอารเดล โดยผลงานสวนใหญเลาถงเหตการณ

ในชวงอทกภยครงใหญในกรงเทพมหานครในป พ.ศ.2554 ซงนบวาเหตการณภยพบตครงใหญท

เกดขนกบชาวกรงเทพมหานคร แตล าพกสามารถมองเหนเรองราวของความสขทามกลางความทกข

ระทมเหลานนออกมาได ผลงานชดนของล าพนนสะทอนใหเหนถงมมมองของคนไทยในก าลงใช

ชวตทามกลางความล าบาก แตคนไทยเองกสามารถสรางความสข และรอยยมขนมาได แมวา

สถานการณรอบขางจะเลวรายซกเพยงใด และยงมนทรรศการชด รกไมจ ากดนยาม (Love Untitled)

ณ หอศลป VALENTINE WILLIE FINE ART ประเทศสงคโปร ซงเปนผลงานทล าพถายทอดเอา

เรองราวของความรก ความอบอน และความผกพนทในสงคมไทย ไมวาจะเปนความรกในครอบ

ครอบครว สตวเลยง หนมสาว และเพอน ซงสะทอนใหเหนถงความสขทไมจ าเปนตองขวนขวาย

หรอหาซอไดดวยเงน แตสงเหลานสามารถพบไดจากครอบครวและคนขางกาย

158

ภาพท 125 ภาพผลงาน พวาน าแหงใหฝนแลงเสยยงดกวา ของล าพ กนเสนาะ ท ม า : Lanpu Kansanoh, work on 2012, เข า ถ ง เ ม อ 2 1 ต ล า ค ม 2 5 6 0 , เข า ถ ง ไ ด จ า ก

http://www.lampukansanoh.com/portfolio_page/drought-might-be-b etter-then-flood/

และในปเดยวกน ล าพไดมโอกาสไปรวมแสดงงานในโครงการ Winds of Artist in

Residence 2012 ณ พพธภณฑศลปะแหงนครฟกโอกะ ( Fukuoka Asian Art Museum ) ประเทศ

ญปน ซงล าพไดน าเสนอผลงานชด จต ทส านกได (Conscious Mind) ซงเปนเรองราวของความ

ประทบใจของจตส านก ของผคนชาวญปนทล าพไดพบกบตนเองในขณะทเดนทางอยในประเทศ

ญปน เชนเรองราวของพนกงานท าความสะอาดทตงใจท างานใหสะอาดทกซอกทกมม การท างาน

ของรถโดยสารประจ าท คอยจนกวาลกคาจะพรอมจงจะออกรถ และคอยใหบรการชวยเหลอคน

พการดวยความเตมใจ เรองราวเหลานนนสรางความประทบใจใหแกล าพเปนอยางมากจนถายทอด

ออกมาเปนผลงานจตรกรรม159

159 ล า พ ก น เ ส น า ะ , "Winds of Artist in Residence 2012 "

http://www.lampukansanoh.com/portfolio_page/winds-of-artist/.

159

ภาพท 126 ภาพผลงาน ฉนหวง ฉนหวง… ฉนมาทวงของฉนคน ของล าพ กนเสนาะ ท ม า : Lanpu Kansanoh, work on 2013, เข า ถ ง เ ม อ 2 1 ต ล า ค ม 2 5 6 0 , เข า ถ ง ไ ด จ า ก

http://www.lampukansanoh.com/portfolio_page/bring-back-my-boy-hes-mine/

ตอมาในป พ.ศ. 2556 ล าพกไดจดนทรรศการเดยวอกครงในชอ กโลกมนรอน

(GLOBAL WARMING) ณ หอศลป รวมสมยอารเดล ซงล าพไดรบแรงบนดาลใจในชอของ

นทรรศการมาจาก ประโยคทวา “กโลกมนรอน” เปนค าพดทเลนทจรงของคนไทย ซงหมายถง

อากาศทรอนและความแปรปรวนของโลก ท าใหเกดพฤตกรรมของมนษยทดผดแปลกไปจากปกต

ซงในความเปนจรงแลวพฤตกรรมเหลานอาจจะไมเกยวของกบอากาศทรอนหรอความเปลยนแปลง

ของโลกเลยกเปนได ผลงานในชดนนเลาเรองราวของเหตการณตาง ๆ ทเกดกบสงคมขนในปจจบน

ทสามารถพบเหนไดจากประสบการณและสอทวไป โดยวธการเลาเรองในมมมองทตลกขบขน

มากกวาทจะมองวาเหตการณแปลก ๆ ดงกวานนเปนเรองเลวราย หรอนารงเกยจแตอยางใด160

160

"กโลกมนรอน," http://www.lampukansanoh.com/portfolio_page/global-warming/.

160

และตอมาในป พ.ศ. 2559 กมผลงานแสดงเดยวในชอชด รกไมยอมเปลยนแปลง (Love

Impressions) ณ หอศลปรวมสมยอารเดล เชนเดม โดยนทรรศการครงนจะถายทอดเรองราว ความ

รกความผกพนและความรก ระหวางล าพกบคนรก ซงเกดการจากการทบทวนเรองราวและ

เหตการณตาง ๆ ทประสบรวมกนมา น ามาหลอมรวมเปนเรองราวผานงานจตรกรรม ในมมมองทด

ตลกขบขน ซงเปนในอกมมมองหนงทครกหลายคคงจะมประสบการณแบบนเชนกน

ภาพท 127 ภาพผลงาน นาเละอะ!, (My beloved body) ของล าพ กนเสนาะ ท ม า : Lanpu Kansanoh, work on 2015, เข า ถ ง เ ม อ 2 1 ต ล า ค ม 2 5 6 0 , เข า ถ ง ไ ด จ า ก

http://www.lampukansanoh.com/works-on-2015/

จากการศกษาประวตและพฒนาการทางผลงานของล าพนนจะสงเกตไดวา ล าพนนเปน

ศลปนทมความสามารถทางจตรกรรมสงทานหนง โดยสามารถสงเกตไดจากการใชทแปรงทมนใจ

และแมนย า ซงความไมลงเลในการตวดฝแปรงนนยงเปนเครองมอในการถายทอดอารมณทด

สนกสนานและความเกนจรงของล าพไดเปนอยางด รวมทงการใหแสงและสทดสมจรง แตสงทท า

ใหงานจตรกรรมของล าพนนตางออกไปจากงานจตรกรรมแนวเหมอนจรงทวไปกคอ การเลอกท

ดดแปลงรปทรงของมนษยใหดเกนจรง โดยเฉพาะการขยายสวนศรษะใหดใหญโต ซงมความ

คลายคลงกบภาพการตนลอเลยน ซงเปนการตนประเภทหนง และการดดแปลงรปทรง (Dirtortion)

161

แบบภาพลอเลยนของล าพนอกจากจะสรางรปแบบทแปลกใหมในงานจตรกรรมแนวเหมอนจรง ยง

สงผลตอการแสดงออกทางอารมณทมากกวาปกต เพราะภาพลอเลยนนนเปนสอในการน าเสนอ

อารมณขนไดเปนอยางด

จากรปแบบและเนอหาของผลงานจตรกรรมของล าพนนสะทอนตวตนของเขาไดเปน

อยางด อยางเชนมมมองในการน าเสนอ เรองราวตาง ๆ ทเกดขนในสงคมไทย ซงเรองราวเหลานน

เปนเรองธรรมดาสามญ ซงบางครงอาจจะเปนเรองราวทดเบาเกนไปจนไมคอยมศลปนทานอนจะ

เลอกเอาประเดนเหลามาสรางเปนงานศลปะเทาใดนก แตล าพกบเลอกทจะน าเสนอมมมองแหง

ความสขทมนษยทวไปสามารถสรางขนไดดวยตวเอง ถงแมจะเปนเรองเลกนอย แตความสข

เหลานนไดเตมเตมหวใจของมนษยเรา ล าพจงเปนศลปนอกทานหนงทใชลกษณะของการตนมา

ถายทอดเปนผลงานศลปะรวมสมยไดอยางมเอกลกษณทงในดานรปแบบและเนอหา

3.7 วสนต สทธเขตต

วสนต สทธเขตต คอศลปนรวมสมยไทยซงสอสารประเดนทางการเมองไดอยางดดน

รนแรง และตรงไปตรงมา และดวยการสอสารทตรงไปตรงมานเองกลบสามารถสะทอนถงอารมณ

แหงความโกรธเกรยว เบอหนาย และชงชงทมตอเหตการณตาง ๆ ทเกดขนในวงการการเมองของ

ไทยไดเปนอยางด ผลงานวสนตนนเนนรปแบบการตนสารทใชลายเสนและสสนทดเรยบงายแตด

รนแรง มากกวาทจะท าใหดสมจรงแบบงานจตรกรรมทวไป จงท าใหผลงานของวสนตน นม

ลกษณะคลายคลงกบการตนลอการเมอง

วสนต สทธเขตต เกดเมอวนท 7 ตลาคม พ.ศ. 2500 ในจงหวดนครสวรรค เปนบตรคน

ท 5 จากพนองทงหมด 6 คน ซงประกอบไปดวย ผชาย 3 คนและผหญง 3 คน ซงพนองผชายทง 3

คนของครอบครวนนตางมความสนใจในศลปะการวาดรปทงสน ซงวสนตเองกไดรบการสอนวาด

รปขนพนฐานมาจากพชายของวสนตเอง หลงจากวสนตส าเรจการศกษาในระดบมธยมศกษา

ตอนตนจากโรงเรยนประจ าจงหวดนครสรรคในป พ.ศ. 2548 แลวจงตดสนใจศกษาตอในระดบ

ประกาศนยบตรวชาชพชนสงทวทยาลยชางศลป กรมศลปากร161

161ลลนธร เพญเจรญ , "วสนต สทธเขตต : ศลปะเพอการเคลอนไหวทางการเมอง " (วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต สาขาวชาทฤษฎ, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2554), 82-83.

162

วสนตนนเปนคนทมความคดเปนของตนเองคอนขางสง และเปนคนทรกในการศกษา

หาความรและไดรบอทธพลทางความคดมาจากการอานหนงสอ บทประพนธ และกว เชน สมดปก

เหลอง ของปรด พนมยงค, ศลปะเพอชวต ศลปะเพอประชาชน ของจตร ภมศกด, ท าบญ 3 แบบ

ของทานพทธทาสภกข และ ลสท ฟอร ไลฟ (Lut for Life) ซงเปนหนงสอประพนธชวประวตของ

วนเซนต ฟาน กอก (Vincent Van Gogh) ซงเขยนโดย เออรวง สโตน (Irving Stone) เปนตน162

การศกษาหาความรดวยตนเองของวสนตท าใหเขาไดตระหนกวามการท างานศลปะในอกรปแบบ

อนทไมไดน าเสนอเฉพาะฝมอในการวาดรป แตควรทจะสงเสรมปญญา ศลธรรม และท าใหมจตใจ

ทรกเพอนมนษย ดงเชน การทแวนโกะจดตงกลมศลปนเพอชวยเหลอคนยากคนจน เพอชวยเหลอ

มนษยชาต และเชอในเรองปรชญาของเฟรดรช นทเช (Friedrich Wilhelm Nietzsche) มนษยเรานน

ควรมงสความเปนอภมนษย เพอยกระดบสตปญญาและศลธรรมของมนษยเราใหสงขน ทงนวสนต

ยงมองวาศลปะนนควรสอสารอะไรอยางอน ๆ ทมากกวาฝมอและศลปะควรใหประโยชนตาง ๆ แก

สงคมสวนรวมดวย ตลอดเวลาในชวตของวสนตนนมกจะเหนชวตความเปนอยของชาวบาน และ

ประชาชนระดบรากหญา ทเตมไปดวยความยากจน ความทกขยาก ความเลอมล าและความไมเทา

เทยมตาง ๆ ทเกดขนในสงคม จงไดพยายามทจะเยยวยาสงคมดวยวธการตาง ๆ เชน การเขยนบทกว

และน าไปอานใหเดก ๆ ฟงเพอเปนการปลกฝงแนวความคดเกยวกบปรชญาใหแกเยาวชน

ในขณะทวสนตก าลงศกษาอยในวทยาลยชางศลปนน วสนตเรมมความคดทเบอหนาย

กบระบบการเรยนการสอนศลปะแบบเดม ๆ และมความคดทจะลาออกมาสรางผลงานศลปะใน

รปแบบของตนเอง จงไดหนออกจากบานมาใชชวตอยทวงทงทองในจงหวดก าแพงเพชร ซงเวลา

นนมหมบานของชาวลาวอพยพเขามาอยอาศย เพอจะไดเขาใจถงชวตความเปนอย ความยากจน

และความทกขยากของชาวบานอยางแทจรง และไดตดสนใจจะมาลาออกจากวทยาชางศลป แตถก

สวสด ตนตสข ซงเปนอาจารยสอนในเวลานนรงเอาไว เพราะไมอยากใหลาออกทง ๆ ทมฝมอทจะ

ศกษาตอได วสนตจงตดสนใจศกษาตอใหจบในวทยาลยชางศลป163

วสนตนนมความสนใจใครร ในศาสตรและศลปตาง ๆ ทง จตรกรรม วรรณกรรม และ

ดนตร รวมทงยงมความหลงใหลในการหาความรจากการอานอกดวย และตววสนตเองยงมนสยท

162

อดลญา ฮนตระกล, อดมคตและอดมการณ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร: มลนธหอ

ศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร, 2561), 38.

163TUL [นามแฝง], "วสนต สทธเขตต," http://www.artbangkok.com/?p=919.

163

รกความยตธรรมและความถกตองเปนทสด ซงวสนตเองกไดอธบายถงปจจยทท าใหตววสนตม

ความชอบ และนสยเปนเชนนวา ผมเรยนรเรองความยตธรรมมาจากแม แมสอนผมเรองความถกตอง ความเปนธรรม

ถาไมเปนธรรมแมผมกไมยอม เหลานคอสงทผมไดรบการสะสมมา เมอมาทวทยาลยชางศลปผม

กไดอานหนงสอหลายเลมทเกยวของกบความหมายของการมชวตอย ความทกขทงหลายนนเกด

จากอ านาจอน คอชวตเปนทกขอยแลวโดยตวของมนเอง แตวามนทกขมนล าบากมากขนเมอม

อ านาจทชวรายมากระท าใหเขาทกขขนไปอก ฉะน นผมคดวาในฐานะของการมชวตอย ก

เพอทจะตอสท าลายอ านาจนน เพราะนนคอการมความหมายของการมชวตทแทจรงครบ164

ภาพท 128 ภาพผลงาน คนงานโรงเหลา ของวสนต สทธเขตต ทมา : อดลญา ฮนตระกล, อ านาจ กบ ไรอ านาจ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร, 2561), 60.

164

อดลญา ฮนตระกล, อดมคตและอดมการณ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต 60.

164

วสนตนนมระบบความคดคอนขางไปทางระบบสงคมนยม ซงเปนผลมาจากการรก

การอานของวสนตเอง โดยผลงานเขยนทมอทธพลตอระบบความคดของวสนตไดแก สมดปก

เหลอง ของปรด พนมยงค, บทกวขององคาร กณยาณพงศ รวมทงการศกษาผลงานของโจเซฟ

บอยส ศลปนกลมฟลคซสชาวเยอรมน ซงเปนศลปนทท างานเกยวกบศลปะแสดงสดและศลปะ

แนวความคด ซงมเนอททถายทอดและวพากษในประเดนตาง ๆ ของสงคม165

ในระหวางทท าการศกษายนน วสนตกตองพบกบเหตการณ 6 ตลาคม พ.ศ. 2519 ซง

เปนเหตการณทางเมองทมการสงหารโหดนกศกษามหาวทยาลยธรรมศาสตร เหตการณในครงน

สรางความสะเทอนจตใจของวสนตเปนอยางมาก วสนตจงเรมทจะใชศลปะมามบทบาทในกจกรรม

ทางการเมองและสงคมตงแตตอนนนเปนตนมา ตอมาหลงเหตการณ 6 ตลาคม พ.ศ. 2519 กเกดการ

กวาดลางศลปะทมองวาถกใชเปนเครองมอทางการเมอง โดยการท าลายทงเสยสวนใหญ จนวสนต

เองแทบจะไมเหลอผลงานในชวงนนเลย จากเหตการณทางการเมองในชวง 6 ตลาคม พ.ศ. 2519

นนท าใหศลปะถกแบงแยกออกเปนสองกลม คอ กลมหลกเปนศลปะเพอศลปะและกลมศลปะ ซง

วสนตมความคดเหนเกยวกบการแบงแยกครงนวา

ตอนนนงานศลปะถกแบงแยกเปนสองกลมหลกเปนศลปะเพอศลปะกลมหนงกบอก

กลมเปนศลปะเพอชวตเพอประชาชน โดยสวนตวแลวผมไมเชอกลมแรก เพราะศลปนเองกใจ

โสโครกงกเงน อยากใหผลงานของตวเองขายไดราคาแพง ๆ แตปากกพร าบนวาศลปะทแทตอง

เปนแบบนนแบบน166

วสนตนนมทศนคตทมองวาศลปะควรจะมมากกวาความงาม แตควรจะมอบคณคาใน

ดานอน ๆ ใหแกสงคมดวย ผลงานสวนใหญของวสนตจงจดไดวาเปนรปแบบของผลงานศลปะ

เพอนสงคมและประชาชนอยางแทจรง โดยสามารถสงเกตไดเมอมเหตการณทางการเมองครงใหญ

อยางชวง 6 ตลาคม พ.ศ. 2519 วสนตกออกมาเขยนรปทมเรองราวเกยวของกบวถชวตคนระดบราก

หญา แลวน าไปขายทบรเวณหนารวของมหาวทยาลยธรรมศาสตร หรอตามขางถนนในราคาถก

เพยงเพอใหไดเพยงตนทนคาสกลบมา สวนกระดาษวสนตกไปเกบเอากระดาษทใชแลวน ามากลบ

ดานเขยน แมวาการกระท าเชนนจะเปนการสรางสรรคศลปะเพอสงคมแตกยงมคนไมเหนดวย เชน

165

ลลนธร เพญเจรญ, "วสนต สทธเขตต : ศลปะเพอการเคลอนไหวทางการเมอง " 108.

166

TUL [นามแฝง], "วสนต สทธเขตต".

165

อาจารยของวสนตกมความคดเหนวาเปนการกระท าทไมเหมาะสม โดยการใชเศษกระดาษมาเขยน

หรอน าศลปะไปขายบรเวณขางถนน แตวสนตกลบมองวาศลปะนนควรจะเขาถงประชาชนไดทก

ชนชน และสามารถพบเหนไดทวไปในชวตประจ าวนมากกวาจะอยเพยงในระบบของหอศลป

จากรปแบบการใชชวตและผลงานของวสนตนนจะแสดงออกใหเหนอยางชดเจนวา

นอกจากวสนตจะศลปนซงถายทอดเรองราวตาง ๆ เกยวกบสงคมและการเมองผานทางผลงาน

ศลปะแลววสนตยงใชผลงานของเขาเปนเครองมอในการเคลอนไหวทางการเมองอกดวย โดย

วสนตไดอธบายถงแนวความคดของเขาเรองการเคลอนไหวทางการเมองนเอาไววา ผมท ากจกรรมมาตงแตสมยเรยนป1 ป 2 ทวทยาลยชางศลป เหนวาสงคมมอ านาจชว

รายและสรางความทกขยากใหกบประชาชน ผมจงใชงานศลปะใหเหมอนกบการแสดงออกหรอ

สอสารถงความคดฝนจนตนาการและอดมคตของเรา ตอนนนเขยนปายประทวง ไปรวมเคลอน

ขบวนลงพนทกบชาวบานจรง ๆ เพอทจะไดเรยนรวาปญหาคออะไร เพราะผมไมเคยยอมรบวา

สอในโลก ในประเทศของเราจะสอความจรง เนองจากสอกถกสปอนเซอรดวยอ านาจเงนตาง ๆ

ทเขาท าธรกจดวย การใชงานศลปะกเพอทจะบอกขาวสารตอคนในสงคม ซงเปนกจกรรมทงาน

ศลปะพอจะท าได167

ผลงานศลปะของวสนตนนมการสอสารทตรงไปตรงมา และรนแรงมาก จนบางครงก

ถกมองวาเปนผลงานศลปะทคอนขางหยาบโลน จนถกวพากษวจารณหนกหนวง บางกมองวา

หยาบ ลามก ถงขนาดมองวาเปนผลงานทเอาเทาเขยนขนมากม โดยผลงานทไดรบการโจมตในแง

ของเสยงวจารณอยางหนกคอผลงานในชวง ป พ.ศ. 2527 ทประกอบไปดวยผลงาน 2 ชดซงเปน

ศลปะการแสดงสด (Performance Art) คอ ผลงานชด ขายตวเอง และผลงานชดท 2 ชอ แอนตศล

ตน โดยมเนอหาคอ การตงค าถามทวา “ศลปนคอใคร…(เขาตองมาจากมหาวทยาลยใหญโต)”,

“ศลปนเขยนอะไร… (เขาเขยนรปหนาพระขาย)” และ “ท าไมศลปนรกศลปะไทย…(เพราะมนขาย

ไดราคาด)” ซงดวยความรนแรงของศลปะทง 2 ชดนท าใหวสนตแทบจะกลายเปนศตรกบแทบทก

มหาวทยาลย

วสนตมวธการแสดงผลงานทคลายคลงกบศลปะส าแดงอารมณ (Expressionism) โดย

วสนตเนนทการแสดงออกมากเนอหา และความรสกทรนแรง ตรงไปตรงมา อยางรวดเรว มากกวา

ทจะสรางผลงานในแบบวจตรบรรจง งดงามตามหลกการขององคประกอบศลป ผลงานของวสนต

167

อดลญา ฮนตระกล, โลกสวยดวยประทวง ผลงานประทวงเพอสงแวดลอม และสนตภาพ, ฉนคอเธอ :

วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร, 2561), 120.

166

จะสอสารดวยความตรงไปตรงมาและรนแรงของผลงานนท าใหมนกวจารณมองวาผลงานของ

วสนตนนเปนผลงานหยาบ และยงไมไดผานการตกตะกอนทางความคด วสนตจงไดอธบายถง

เหตผลของผลงานเอาไววา ผมแทบไมมเวลากลนกรองมากสกเทาไหร เพราะระบบทนมนท าลายเราทกวนาท

หากความคดผม งานของผมท าใหเรวกวาเสยงไดผมท าไปแลวจรง ๆ นะ ไมวาใครจะบอกวาเรา

เปนเอกเพรสชนนสต เปนอะไรกแลวแต ผมไมสน ผมคดแตเพยงจะท าอยางไรใหความคดนน

ออกไปสคนไดรบร168

เรองราวของความจรงตาง ๆ ทแสดงอยในผลงานวสนตนนลวนแตเปนความจรงททก

คนตางรบรวามนเกดขนจรงในสงคม แตทกคนกลบไมกลาทจะแสดงออก หลบเลยง หรอเพกเฉยท

จะพดหรอแสดงมาผานผลงานศลปะ วสนตยงมความคดทตอตานระบบทนนยม โดยวสนตนน

ตอตานระบบของศลปะทคาขายกนเพอผลก าไรทมากเกนไป จนกลายเปนวาศลปะนนกลายเปน

ธรกจอยางหนง และศลปนกกลายเปนพอคาไปโดยปรยาย แตศลปะนนควรทจะใหเนอหาสาระ

และสะทอนความจรงทางสงคมมากกวาทจะน าเสนอเฉพาะความงามหรอการหวงผลก าไรทเปนตว

เงนเพยงอยางเดยว

หลงจากทจบการศกษาจากวทยาลยชางศลป วสนตกยงคงมงมนสรางสรรคผลงาน

ศลปะอยอยางตอเนองไมวาจะเปนในรปแบบของผลงานจตรกรรมและการเขยนบทกว ซงตอมา

วสนตกไดมโอกาสแสดงผลงานเดยวครงแรกในนทรรศการชอ One-man Show ทวทยาลยคร

นครสวรรคในป พ.ศ. 2520 ซงสวนใหญเปนผลงานทถกสรางสรรคขนภายนอกโครงสราง

หลกสตรของการศกษาในวทยาลยชางศลป ทเนนในการศกษาพฒนาทางดานทกษะฝมอเปนหลก

แตผลงานของวสนตในนทรรศการครงนเปนเรองราวชวตทวไปของประชาชนคนชนรากหญา จาก

ประสบการณตรงทวสนตไดเขาไปสมผสถงชวตความเปนอย ตอมาในป พ.ศ. 2527 วสนตไดกอตง

กลม สะพาน รวมกบมานะ ภพชต ซงเปนกลมทกอตงขนเพอเรมกนอานบทกวทางการเมอง โดยม

อดมการณในการเปลยนแปลงสงคมใหดขน ผลกดนศลปวฒนธรรม และเขารวมกจกรรมและจด

แสดงผลงานศลปะอกดวย169

168

TUL [นามแฝง], "วสนต สทธเขตต".

169

ลลนธร เพญเจรญ, "วสนต สทธเขตต : ศลปะเพอการเคลอนไหวทางการเมอง " 91-92.

167

ในป พ.ศ. 2527 วสนตไดแสดงนทรรศการเดยวในชอ ชะตากรรมคนเมอง ณ ชมรม

รวงผ ง ถนนพหลโยธน โดยผลงานในครงนเปนผลงานในแนวดาดาซงไดรบอทธพลมาจาก

กลมฟลกซส ทงนวสนตยงไดเขยนค าประกาศ จ านวน 13 ขอ เพอเปนเครองก าหนดกระบวนการ

ในการสรางสรรคไว ดงน 1. ศลปะมใชสงบนเทงใจเทานน

2. ศลปะมอาจปลอบประโลมใคร

3. ศลปนในฐานะมนษยผทนขมขนในโลกทเตมไปดวยความขดแยง เขาจกมงทมเท

ลงแรง เปดโปงความชวรายและเปดเผยสจจะใหแกเพอนมนษย

4. อารมณความรสกทงมวลของมนษย เปนสงนาพศวง เปนสงนาพสมย ทศลปนจก

เรยนร

5. ศลปนทงปวงจกตองปลกใหมนษยขบถ

6. ในฐานะมนษย ศลปนจกตองตอตานอยตธรรมทงปวง ทใครกตามมนกอขนใน

โลกน

7. ความงามในศลปะมใชเสแสรง มนเปนประสบการณของปจเจกมนษยตอสนทรยะ

8. รปแบบทงหมดของศลปะเปนมายา เพอมนษยหลดพนจากมายาสสจจะ!

9. ผใดหลงชนชมความงาม ผน นเปนเพยงผหลงตดเปลอกมายา เขามอาจเขาถง

สจจะ!

10. ศลปะไมใชสงทพย ไมมพรสวรรค มแตการทมเททงชวตจตใจเทานน!

11. สจจะของชวตคอ ความเขาใจทกขเวทนาของตนและคนอน ๆ

12. ภาระของมนษย กคอการตอสเพอปดเปลองพนธนาการ มายาการทงปวงใหสน

13. เสรภาพของชวตคอสงเดยวทศลปนทมเทแรงแสวงหา ความคบแคนทงปวง จก

ตองถกปลดออกจากสภาวะภายในมนษย ศลปะ คออาวธส าคญส าหรบการตอสเพอเสรภาพของ

มนษย


5 ตลาคม 2527170

จากค าประกาศทง 13 ขอของวสนต จะเหนไดชดเจนวาวสนตนนมอดมการณและ

จดยนทมนคง ศลปะและศลปนนนควรมบทบาทหนาทอยางไรบางเกยวสงคมมนษยและการเมอง

170อดลญา ฮนตระกล, อดมคตและอดมการณ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต 40.

168

จนสามารถสรปไดวาศลปะในมมมองของวสนตนนควรจะเปนศลปะเพอสงคม ซงหมายถงศลปะ

จะตองแสดงใหเหนถงความจรง และเปนเครองมอสอสารททรงพลงมากกวาทจะเปนไปเพอความ

เพลดเพลนหรอความงามเทานน

ความชดเจนทางอดมการณและแนวความคดของวสนตท าใหวสนตยงคงสรางสรรค

ผลงานศลปะเพอสงคมทดดน รนแรง และชดเจนอยางตอเนองแมวาจะมเสยงวพากษวจารณในแง

ลบอยางมากมายกตาม จนเมอป พ.ศ. 2534 วสนตกมผลงานทโดดเดนออกมาอยางเชนผลงานชด

นรยกถา (Inferno) ซงจดแสดง ณ พพธภณฑสถานแหงชาต ซงเปนผลงานซงวพากษวจารณใน

ประเดนตาง ๆ เกยวกบวงการศาสนาและการเมองอยางถงพรกถงขง รวมทงมการเขยนบทกลอนท

วสนตเปนผประพนธขนเองบรรจลงบนบรเวณตาง ๆ ของภาพอกดวย171

ภาพท 129 ภาพผลงานในชด นรยกถา (บาปเปนพระทศล) ของวสนต สทธเขตต ทมา : อดลญา ฮนตระกล, อ านาจ กบ ไรอ านาจ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร, 2561), 60.

171

อ านาจ กบ ไรอ านาจ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรมแหง

กรงเทพมหานคร, 2561), 60.

169

จากการทวสนตไดสรางสรรคผลงานศลปะทหลากหลายรปแบบอยางตอเนอง นนท า

ใหวสนตไดมโอกาสเขารวมนทรรศการศลปะในระดบสากลอยาง เอเชย แปซฟก เทยนนาเล (Aisa

Pacific Triennial) ครงท 1 ณ หอศลปควนสแลนด (Queensland Art Gallery) ประเทศออสเตรเลย

ในป พ.ศ. 2535 และเทศกาล เวนส เบยนเนเล (Vanice Bianale) ในป พ.ศ. 2546

ในป พ.ศ. 2535 ไดเกดเหตการณทางการเมองครงส าคญชอ “เหคการณพฤษภาทมฬ”

ซงเหตการณกเปนอกหนงแรงบนดาลใจส าคญใหวสนตไดสรางสรรคผลงานจตรกรรมสน ามนชอ

Lord Buddha Visits Bangkok ซงเปนผลงานทก าลงเลาเรองทพระพทธเจาก าลงเฝามองถงเหตการณ

ความรนแรงและโศกนาฏกรรมทเกดขนในสงคมไทยในเวลานน และดวยตวภาพทดมความรนแรง

นท าใหองคกรทางศาสนาในไทยตางตอตานและเรยกรองหาบทลงโทษใหแกวสนต172

ในป พ.ศ. 2536 วสนตไดน าผลงานมาแสดงในนทรรศการเดยวชอ ฉนคอเธอ ซงเปน

ชวงเวลาทวสนตก าลงถกวจารณวา “วสนตไดแตสรางสรรคผลงานทวพากษวจารณแตคนอน”

วสนตจงไดสรางสรรคผลงานจตรกรรมสน ามนเปนใบหนาของตนเองเปนผถกกระท าจาก

เหตการณทางสงคมตาง ๆ เพอทจะสอสารวาตววสนตเองกเปนคนหนงซงถกสงคมวพากษวจารณ

ไดเชนกน173 วสนตไดใชใบหนา อวยวะหรอเรอนรางของตนเองใสลงไปบนผลงานจตรกรรมของ

เขา ซงเปนการเลาเรองเกยวกบจตส านกของตนเอง ทตองประสบพบเจอกบเรองความทกขยาก การ

ถกเอารดเอาเปรยบ และการโดนวพากษวจารณเชนเดยวกบทกคนในสงคม โดยวสนตมกจะผสม

ใบหนาของตนเองเขากบเรอนรางหรอเรองราวของผอนซงเปนดงตวแทนของเหตการณและบคคล

ตาง ๆ ในสงคม เชน ผยากไร ผถกกดขเอารดเอาเปรยบ หรอเหยอจากเหตการณทางการเมองและ

สงคม เปนตน โดยมผลงานทโดดเดนของผลงานชดนสามารถยกตวอยางเชนผลงานชอ Chaotic

Victory ซงเปนชดทมใบหนาของวสนตอยในรปรางคลายวญญาณทพายแพตอโลกมนษยและ

ตณหา174

172

ความดบเถอนคออาวธ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรมแหง


173แนวความคดนทรรศการ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรมแหง


174

ใบหนา เรอนราง และเสรภาพ ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรม

แหงกรงเทพมหานคร, 2561), 108.

170

ในป พ.ศ. 2537 วสนตไดสรางสรรคผลงานทสะทอนเรองราวเกยวกบธรรมชาตและ

สงแวดลอมขนมาในนทรรศการชด ธรรมชาตตาย (Nature Is Dying) ณ บางกอกอารต แกลเลอร

(Bangkok Art Gallery) ในชวงเดอนตลาคม – พฤศจกายน ซงวสนตไดลงไปส ารวจพนทตางๆ ซง

ก าลงมปญหาเกยวกบธรรมชาตและสงแวดลอมดวยตนเอง175 เพอทจะรบรและเขาใจถกความทกข

ยากและปญหาของชาวบานเหลานนใหไดมากทสดเพอทจะถายทอดออกมาเปนผลงานศลปะท

สะทอนความจรงอยางถกตองและชดเจนทสด

ภาพท 130 ภาพผลงาน พชพษ ในนทรรศการ ธรรมชาตตาย ทมา : อดลญา ฮนตระกล, อ านาจ กบ ไรอ านาจ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร, 2561), 67. ในป พ.ศ. 2539 ซงเปนปครบรอบ 20 ปของเหตการณ 6 ตลา วสนตกไดสรางผลงาน

ชอ ตลาลบ (Blue October) โดยการใชรปถายของผประสบจากผลกระทบของเหตการณนนน ามา

จดวางบนพนหลงสน าเงน (ซงเปนสสญลกษณของความเศราหมอง) ซงเปนการย าเตอนและยอม

ร าลกใหเหนภาพความเสยหายทอยบนหนาประวตศาสตรการเมองของไทย

175

ลลนธร เพญเจรญ, "วสนต สทธเขตต : ศลปะเพอการเคลอนไหวทางการเมอง " 107.

171

ในชวงเดอนธนวาคมป พ.ศ. 2542 วสนตไดจดแสดงนทรรศการชอ อลหมาน ณ

บางกอกแกลเลอร (ปจจบนไดปดกจการไปแลว) ซงเปนเวลาตรงกบการบรหารงานของรฐบาลชด

นายชวน หลกภย ซงเปนรฐบาลทตองรบชวงตอจากเหตการณ “วกฤตเศรษฐกจฟองสบแตก” ซงก

ใหเกดเหตการณทางเศรษฐกจและการเมองขนมากมาย เชน เกดเหตการณทจรตของรฐมนตรรวม

รฐบาลถง 2 ทาน จนไดรบค าพพากษาหามยงเกยวกบการเมองเปนเวลา 5 ป176 วสนตจงถายทอด

เรองราวตาง ๆ ทเกดขนออกมาเปนผลงานศลปะเพอตแผใหสงคมไดรบร177

ภาพท 131 ภาพผลงาน Van Gogh ในนทรรศการเราตางกมาทางเดยวกน ทมา : อดลญา ฮนตระกล, อ านาจ กบ ไรอ านาจ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร, 2561), 95. ในป พ.ศ. 2544 วสนตไดสรางสรรคผลงานชด เราตางกมาทางเดยวกน (We Come

From The Same Way) ซงเปนผลงานทมแนวความคดหลกคอ ไมวาเราเราจะเปนใครหรอยงใหญ

ขนาดไหนกตาม เราทกคนกตองเกดออกมาจากชองคลอดของมารดาดวยกนทงสน ผลงานชดนม

การสอสารทดดบเถอน ตรงไปตรงมา และยงพดถงรปแบบแนวความคดแบบสงคมนยมอกดวย178

176มานต ศรวานชภม, ชวตอลหมานของ วสนต สทธเขตต, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร:

มลนธหอศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร, 2561), 29.

177

อดลญา ฮนตระกล, อ านาจ กบ ไรอ านาจ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต 60.

178

ความดบเถอนคออาวธ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต 84.

172

ตอมาในป พ.ศ. 2549 เกดเหตการณทางการเมองครงใหญทเรยกกนวา “รฐประหาร”

ซงเปนการนกน าพามาสการทประชามการแบงฝายทางการเมองขนเปน 2 ฝายอยางชดเจน ซงในป

นวสนตกไดสรางสรรคผลงานชด ทกขาสารพน (All About Misery) ซงเปนผลงานสน ามนบนผาใบ

ทมลกษณะของจตรกรรมไทยเขามาผสมผสาน แตเปลยนแปลงใบหนาตวละครเหลาน นให

กลายเปนใบหนาของนกการเมองและบคคลทมบทบาทการเมองในชวงเวลานน เพอเลาถงเรองราว

และเปนอทาหรณถงเหนการความทกขยากซงเกดจากปญหาทางเศรษฐกจและการเมองของไทย179

ภาพท 132 ภาพผลงาน ทกขเพราะอยากครองโลก ในนทรรศการทกขาสารพน ทมา : อดลญา ฮนตระกล, อ านาจ กบ ไรอ านาจ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร, 2561), 75.

179อ านาจ กบ ไรอ านาจ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต 60.

173

ในป พ.ศ. 2548 วสนตไดกอตงพรรคการเมองในนาม พรรคศลปน เพอตอตานอ านาจ

แหงความไมชอบธรรมตาง ๆ ทเกดขนในสงคมไทย แตการเคลอนไหวทางการเมองในลกษณะนก

ไดรบเสยงวพากษวจารณ ไปในทางโจมต เชน การถกมองวา เปนเรองไรสาระ นาขบขน180

ภาพท 133 ภาพสอในการหาเสยงของพรรคศลปนโดยวสนต สทธเขตต ทมา : อดลญา ฮนตระกล, อ านาจ กบ ไรอ านาจ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร, 2561), 123.

การเคลอนไหวครงน คอการเคลอนไหวทางการเมองในลกษณะของศลปะ

แนวความคด (Conceptual Art) ทใชในการประทวง เสยดส ถงลกษณะของบรรยากาศการหาเสยง

เลอกตง แมวาจะเปนการแสดงศลปะแนวความคดทประชาชนทวไปมองวาเปนแคเรองลอเลยน

เพยงเทาน น แตวสนตกท าใหเปนเรองทมความจรงจงขนมาโดยการไปจดทะเบยนเปนพรรค

การเมองอยางถกตอง โดยมวสนต เปนหวหนาพรรค และรงค วงษสวรรคเปนทปรกษาพรรค โดย

180อภนนท โปษยานนท, บทสมภาษณภณฑารกษ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร: มลนธหอ


174

พรรคศลปนกไดท ากจกรรมตาง ๆ ของพรรคมากมายเชน การเดนขบวนปราศรยจากบรเวณ

อนสาวรยไปยงบรเวณแยกประทมวน รวมทงมการปราศรยจากศลปน นกเคลอนไหวทางการเมอง

และนกวชาการตาง ๆ เชน ส. ศวรกษ ชวง มลพนจ และดร. อภนนท โปษยานนท เปนตน รวมทง

การการท าปายหาเสยงทวสนตแตงตวสภาพคลายนกการเมอง ลงสมครเลอกตงในหมายเลย 500

ก าลงท าทาทางชนวกลาง ซงเปนการลอเลยนภาพการหาเสยงของหวหนาพรรคไทยรกไทย และ

พมพหนงสอคมอและสตกเกอรนโยบายของพรรคทง 11 ขอ ซงเปนการลอเลยนการหาเสยงของ

พรรครฐบาล นอกจากนพรรคศลปนยงมค าขวญประจ าพรรควา “พรรคศลปน :หวใจคอไม

ปกครอง”181

ในป พ.ศ. 2553 วสนตไดแสดงผลงานในนทรรศการเดยวในชอ 10 ฉากชวการ

เมองไทย - 10 Evil scenes of Thai politic ตงแตวนท 11 มนาคม – 3 เมษายน ณ Number 1 Gallery

อาคารสลม แกลลอเรย ซงวสนตไดถายทอดแนวความคดของนทรรศการครงนไวในสมดบนทก

สวนตววา เมอ เราทกคนเปนผถกปกครอง มชวตอยในสงคมการเมองแบบปศาจคลง สทธของ

การเปนพลเมองคอสตวเชอง ทถกฝงโจรมนขนเลยงดวยกากอาหาร เพอมเรยวแรงอยท างานการ

ผลตและเปนตลาดสรางความมงคงแกพวกมน โดยเฉพาะในสงคมวปรตแบบไทยๆผม ในฐานะ

จตรกรกเพยงแตบนทกไวใหลกหลาน ไดเรยนรวา เราจะทนอยกบมนหรอลกขนตอส 10 ฉากชว

การเมองไทย เพอเปลยนแปลงมน182

ผลงานจตรกรรมทง 10 ชนทแสดงในนทรรศการครงนของวสนตนนมเนอหาทวพาก

วจารณ ประชดประชน เสยดส และเยยหยน เรองราวตาง ๆ ทเกดขนในวงการสงคม ศาสนา และ

การเมอง อยดดน ตรงไปตรงมาและรนแรง ซงนทรรศการมนครงนผชมตางใหเสยงตอบรบ หรอ

วจารณทคอนขางรนแรงเชนกน ยกตวอยางเชน “ไมไหวแหะ จะแชรมาวจารณยงไมอยากแชรเลย

เปนงานทกากมาก จะดาทกษณกนาจะใหมนคมกวาน”, “ในสมองของพวกนมแตเรองต า ๆ เลยคด

วาคนอนเขาจะต าเหมอนมน พวก...ต าแบบนไง ถงไมเคยไดรบการยอมรบในโลกสากล” และ

181

มานต ศรวานชภม , พรรคศลปน , ฉนคอเธอ : วสนต สท ธเขตต (กรงเทพมหานคร: มลน ธหอ


182

kuayjeng [นามแฝง], "นทรรศการ "10 ฉากชวการเมองไทย - 10 Evil Scenes of Thai Politic" โดย วสนต

สทธเขตต," http://www.portfolios.net/events/10-10-evil-scenes-of-thai.

175

“งานศลปะกบการเมองในบานเรา เมอไมสามารถมเสรภาพเกน "เสนมบงควร" กมาลงท

นกการเมองเลวและประชาชนโง เปน "ศลปะบดซบ" โดยแท”183 นนเปนเพราะเนอหาในผลงานท

โจมตอยางรนแรง และดหยาบคาย ทใชสญลกษณเกยว “ส” ในการเมองของไทย การใชสตวเปน

สญลกษณอยาง สนข (หมา) และ ตวเงนตวทอง (เหย) ซงมความหมายทรนแรงในบรบทของ

สงคมไทย การเขยนภาพตวบคคลทสามารถทราบไดทนทวาก าลงพาดพงถงใครอย รวมทงทาทาง

ตาง ๆ ของตวละครทก าลงกระท าอยในภาพทงการเสวยสข เลยแขงเลยขา หรอแมกระทง “การรวม

เพศ” ซงเปนภาพทคอนขางด “อจาดตา” มากส าหรบสงคมและแทบจะไมปรากฏผลงานใน

ลกษณะเทาใดนกในวงการศลปะของไทย จงท าใหผชมหลายทานททศนคตทมมองวาศลปะแบบท

วสนตก าลงท าอยนนด “ต า” และหยาบคาย เกนไปจนเกนจะรบได

ภาพท 134 ภาพผลงานของวสนต สทธเขตตทแสดงในนทรรศการ 10 ฉากชวการเมองไทย ทมา : MGR Online [นามแฝง], Look at this - 10 ฉากชวการเมองไทย , เขาถงเมอ 29 มนาคม 2561,

เขาถงไดจาก http://www.thaiday.com/CelebOnline/ViewNews.aspx?NewsID=95300000

34457

183matichononline [นามแฝง], "วอนเนต ภาพโฉมหนาการเมองไทยในสายตา "วสนต สทธเขตต" มทมาจาก

ไหน?," http://m.matichon.co.th/readnews.php?newsid=1367136942&grpid=01&catid=08.

176

ในป พ.ศ. 2558 วสนตไดจดแสดงนทรรศการเดยวชอ Life is fragile ต งแตวนท 4

กรกฎาคม - 8 สงหาคม 2558 ณ น าทองแกลเลอร โดยนทรรศการครงนมแนวความคดวา เพราะชวตเปนสงเปราะบาง หลายคนอาจไมไดนกถงหรอเอาใจใสกบชวตของตนใน

ระยะเวลาทผานมา จนไดมาเจอกบตวเองจงเขาใจวา ความเปราะบางอยรอบ ๆ ตวเราวสนต สทธ

เขตต เปนอกคนหนงทหยบยกเรองราวความเปราะบางของชวต สภาพสงคม วฒนธรรมและ

การเมองทเขาพบเจอมาตลอดระยะเวลาในการท างานมาน าเสนอ และสะทอนใหเหนถงแนวคด

น ในนทรรศการ Life is Fragile : ชวตเปนสงเปราะบาง184

ภาพท 135 ภาพผลงานของวสนต สทธเขตต ทแสดงในนทรรศการ Life is Fragile ทมา : MGR Online [นามแฝง], Look at this - 10 ฉากชวการเมองไทย , เขาถงเมอ 29 มนาคม 2561,

เขาถงไดจาก http://www.thaiday.com/CelebOnline/ViewNews.aspx?NewsID=95300000

34457

184gallerynumthong [นามแฝง], "Life Is Fragile," http://gallerynumthong.com/2015-life-is-fragile/.

177

ซงมแนวความคดทสอวา “ชวตเปนสงเปราะบาง” ทเกดจากประสบการณชวตในดาน

ตาง ๆ ของวสนต ทงในแงของสงคม ชวต การกนดม เรองเพศ การเจบปวย หรอการเผชญหนากบ

ความตาย การตระหนกถงความเปราะบางของชวต นนท าใหตระหนกถงความเปราะบางของโลก

และสงคมไปดวย ผลงานแทบทกชนในนทรรศการครงนจงกลนออกมาจากความทกขและความ

ปวยไขของสงคม และเปนความเปราะบางทางอารมณของวสนตเองทจะไมยอมใหใครมาดถก กดข

ขมเหง ท ารายสงคมและประเทศชาตไปมากกวาน185

ในป พ.ศ. 2561 วสนตไดจดแสดงนทรรศการแสดงผลงานเดยวในชอชด ฉนคอเธอ

จดแสดง ณ หอศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร ตงแตวนท 25 มนาคม – 27 พฤษภาคม พ.ศ.

2561 ซงนทรรศการในครงนนนสบทอดแนวความคดมาจากนทรรศการ I AM TOU ของวสนตเอง

ในป พ.ศ. 2536 ทสอสารในเรองของการเวยนวายของวฎจกรชวตและความทกข โดยผลงานในครง

นจดแสดงผลงานมากกวา 100 ชนซงเปนผลงานทวสนตสรางขนตงแตป พ.ศ. 2518 เปนตนมา186

ผลงานของวสนตทจดแสดงในนทรรศการครงนนนมความหลากหลายในรปแบบของ

ผลงานศลปะไมวาจะเปนจตรกรรม ประตมากรรม กว วรรณกรรม การแสดงดนตร งานออกแบบ

วดโอ ศลปะการแสดงสด และสอผสม (Mixed Media) และยงรวบรวมผลงานศลปะทวสนตใชใน

การท ากจกรรมรวมกบกลมศลปน นกเคลอนไหวทางการเมอง องคกร และประชาชนทเขารวมตอส

กบปญหาทงทางสงคม การเมอง และสงแวดลอม

นทรรศการในครงนไดแบงแนวความคกหลกออกเปน 5 หวขอ โดยเรมตนจากการ

มองยอนกลบไปถงจดเรมตนของตววสนตเองเพอท าความเขาใจถงแกนของความคดและผลงานใน

หวขอ อดมคต & อดมการณ (Ideals and Ideology) ซงเปนการรวบรวมผลงานในชวงเวลาทวสนต

ก าลงศกษาความสมพนธระหวางตนเองและงานศลปะ จากประสบการณตาง ๆ ทวสนตไปประสบ

ดวยตนเอง ทงนวสนตยงไดรบอทธพลจากกลมศลปะตะวนออกอยาง กลมฟลกซส (Fluxus) และ

ดาดา (Dada) ผลงานในชวงนของวสนตมกจะเปนการวาดภาพประชาชน คนชนชนรากหญาเสย

เปนสวนใหญ แลวตอดวยหวขอ อ านาจ กบ ไรอ านาจ (Powerful vs Powerless) ซงเปนชวงเวลาท

วสนตไดมการพฒนาเนอหาและรปแบบการสอสารและบนทกเหตการณประวตศาสตรเกยวการ

185ทวศกด อชคตานนท, Life Is Fragile / วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร: น าทองแกลเลอร, 2558), 2.

186

TUL [น าม แ ฝ ง ] , "ฉ น ค อ เธ อ น ท ร ร ศ ก า ร ศ ล ป ะ ร ว ม ส ม ย ข อ ง ว ส น ต ส ท ธ เข ต ต ,"


178

สงคมและการเมองทชดเจนและมรปแบบทหลากหลายมากขน ซงในชวงนผลงานทเดนชดอยาง

ผลงานชด The Truth is Elsewhere ซงเปนผลงานซงผสมผสานระหวางศลปะการแสดงสดและ

สอผสม เปนผลงานทดดแปลงมาจากมหรสพพนบานอยางหนงตะลง กลายมาเปน หนงตะลง

วสนตไดออกแบบดดแปลงบคคลตาง ๆ ทมการเคลอนไหวทางการเมองเปนตวหลงตะลง ทงน

วสนตไดเขยนบทการแสดงส าหรบมหรสพชนนดวยตนเองอกดวย

ภาพท 136 ภาพผลงาน หนงตะลง ของวสนต สทธเขตต ทมา : อดลญา ฮนตระกล, อ านาจ กบ ไรอ านาจ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร, 2561), 83.

ภาพท 137 ภาพผลงาน Sex Bomb 24 hrs ของวสนต สทธเขตต ทมา : อดลญา ฮนตระกล, อ านาจ กบ ไรอ านาจ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร, 2561), 114.

179

โดยหวขอถดมาคอ ความดบเถอนคออาวธ (Raw Aesthetic as a Weapon) ซงเปนการ

น าเสนอกระบวนการท างานของวสนต ทเนนทางดานการเจาะจงประเดนเนอหา มากกวาตววสด

หรอความงาม ซงผลงานในชวงนของวสนตจะมความรนแรงทางดานเนอหาคอนขางมาก วสนตจง

เปรยบเทยบผลงานศลปะของเขาเองเปนดงอาวธทางการเมอง ผลงานในหวขอนทเดนชดคอผลงาน

ชด 10 ฉากชวการเมองไทย ตอดวยหวขอ ใบหนา เรอนรางและเสรภาพ (Face, Figure and

Liberty) ซงเปนกลมผลงานทวสนตใชใบหนา และรางกายของตวเขาเองมาเปนสวนประกอบใน

การสรางสรรค และหวขอสดทาย โลกสวยดวยประทวง (Protest And Making The World A Better

Place) ซงเปนรวบรวมผลงานศลปะทจดแสดงนอกหอศลป ซงลวนแตเปนผลงานศลปหรอการ

ออกแบบตาง ๆ ซงวสนตใชเปนเครองมอในการแสดงออกทางทางดานการเคลอนทางการเมอง ไม

วาจะเปนปายประทวง เสอยด ปายหาเสยงในชวงทกอตง “พรรคศลปน” หรอ แมกระทงการเขยน

ประโยคแสดงความคดเปนในสงคมอนเตอรเนตอกดวย187

ภาพท 138 ภาพผลงานของวสนต สทธเขตตทแสดงในนทรรศการ ฉนคอเธอ ทมา : TUL [นามแฝง], ฉนคอเธอ นทรรศการศลปะรวมสมยของ วสนต สทธเขตต, เขาถงเมอ 27

กมภาพนธ 2561, เขาถงไดจาก http://www.artbangkok.com/?p=45326

187อดลญา ฮนตระกล, แนวความคดนทรรศการ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต 8-10.

180

จากรปแบบของผลงานของวสนตหากเปนผลงานประเภทจตรกรรม จะเปนผลงานทม

ดดแปลงรปทรงจนดมลกษณะทคลายกบการตน ดงเชนการใชการตดเสนรปทรงดวยสเขมใหด

ชดเจน ลดทอนรายละเอยดใหดเรยบงายมากกวาทแสดงใหเหนถงรายละเอยดและความถกตองตาม

เปนจรงดงทตาเหน รวมทงการใชสสนทดฉดฉาดมากกวาปกต ซงปจจยทท าใหผลงานของวสนต

ออกมามลกษณะเชนนนนเปนเพราะวสนตตองการจะสอสารความจรงมากกวาความงาม ซงจะเหน

ไดอยางชดเจนวาผลงานของวสนตน นจะสอสารถงประเดนตาง ๆ อยางดดน ชดเจน และ

ตรงไปตรงมา เพอใหผทรบชมไดเขาถงใจความของประเดนทก าลงสอสารอยใหมากทสด โดยไม

อยากใหผชมหลงใหลหรอเพลนเพลนไปกบความงามซงเปนเปลอก ของผลงานของวสนตจนมาก

เกนไปนก แตถงแมวาความงาม จะไมใชประเดนหลกทวสนตจะสอสารออกไปผานผลงานศลปะ

แตผลงานของวสนตกมความงามตามหลกการของสนทรยศาสตรอย เชน การใชสสนหรอรปทรงท

ดเปนสวยงามและมเอกลกษณเฉพาะตว จนไมสามารถปฏเสธไดวาผลงานของวสนตนนกมความ

งามปรากฏอยดวยเชนกน ทงมอาจเปนเพราะนสยทขยนในการชอบวาดรปและฝกฝนตนเองอย

ตลอดเวลา จงใหฝมอเปนทปรากฏอยในผลงานของวสนตอยางหลกเลยงไมได ซงวสนตกได

อธบายถงทศนคตเกยวกบศลปะและความงามเอาไววา

ศลปะมความสวยงาม ความประดดประดอย แตในขณะเดยวกนผมกเชอวาถาคนเราพดตรงไปตรงมา สนทสด กจะเขาใจกนมากขนและปญหาตาง ๆ กนาจะหมดไป หรอแกปญหา

ได เชนคณตองการอะไร ท าอะไร เพออะไรกนแน คณตองการอะไรจากผม และการทเราจะ

เขาถงความจรงของชวตและสจจะของสงคมไดกตองท าการทดลอง เชนเขยนบทกว เขยนรป ซง

เปนทางลดเปนชอตคท เปนความจรงทไมตองผานความงาม188

นอกจากนผลงานของวสนตนนยงมความหลากหลายทางรปแบบในการสอ ไมได

เจาะจงสรางสรรคผลงานเพยงเพอจดแสดงในหอศลปเพยงอยางเดยว แตวสนตยงไดเลอกใช

รปแบบในการสอสารอยางอนมาสรางเปนเครองมอในการสรางสรรคผลงานศลปะอกดวย

ยกตวอยางเชน การใชสอวดโอ หรอการเขยนแผนปาย เพอใหผลงานเหลานนไดไปปรากฏใน

สถานทตาง ๆ ในสงคม เชน บรเวณขางถนน หมบาน และเวทประทวงตาง ๆ เพอทจะสามารถท า

ใหคนในสงคมทกชนชนสามารถรบถงสารทวสนตตอการจะสอไดอยางทวถง จนสามารถเปรยบ

188

ความดบเถอนคออาวธ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต 84.

181

ไดวาบานและสงคมกเปนดงผาใบขนาดใหญใหวสนตไดถายทอดเรองราวตางของสงคมให

ประชาชนทกคนไดรบร189

จากประเดนทางเนอหาทวสนตไดน าเสนอตลอดมาจะเหนไดชดเจนวาวสนตนนม

ความเปนศลปนอสระอยางแทจรง โดยวสนตเองไมไดเลอกขางหรอสนบสนนแนวคดหรอขว

อ านาจทางการเมองฝายใดฝายหนง แตเลอกทตแผ ตอตาน ทาทาย โจมต และเปนปฏปกษตอ

ความอยตธรรม และความไมถกตองตาง ๆ ทเกดขนในสงคมไมวาจะมาจากใครหรอฝายใดกตาม

จงท าใหวสนตกลายเปนศลปนอสระทอยฝงเดยวกบประชาชนและตงใจสรางสรรคศลปะเพอ

ประชาชนอยางแทจรง

189ลกขณา คณาวชยานนท, สารจากหอศลป, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร: มลนธหอ


182

บทท 4 การใชลกษณะการตนในผลงานศลปะรวมสมยไทย

ในวงการศลปะรวมสมยไทยนนมศลปนหลายทานทเลอกทจะสรางสรรคผลงานทม

ลกษณะของการตน โดยงานศกษาวจยนไดเลอกศลปนรวมสมยไทยทงหมด 7 คน ทมลกษณะของ

การตนปรากฏอยในผลงาน โดยพจารณาจากเกณฑทางลกษณะของการตนทง 6 ขอ ดงตอไปน

1. การตนมลกษณะของศลปะรปลกษณ (Figurative Art)

เปนททราบกนดวาทศนศลป (Visual Art) เปนศลปะทสอสารดวยภาษาภาพเปนหลก

ซงรปแบบของการสอสารดวยภาพนนนมความแตกตางกนไปตามประเภทของเนอหาของผลงาน

ศลปะนนวาตองการจะสอสารอะไรและรปแบบไหน ยกตวอยางเชน ศลปะนามธรรม (Abstract

Art) ซงเปนศลปะทสอสารอารมณและความรสกดวยการประกอบกนระหวางทศนธาตตาง ๆ แสดง

รปลกษณเพอเลาเรองราว หรอในทางตรงกนขามกมศลปะจ านวนไมนอยทเปนลกษณะของศลปะ

รปลกษณ (Figurative Art) ซงเปนศลปะทอาศยการประกอบกนของทศนธาตใหกลายเปน ภาพ

แทน (Representation) ของสงตาง ๆ เชน คน สตว สงของ สงแวดลอม และสถานท เปนตน

รปแบบของการสอสารดวยรปลกษณในศลปะแตละประเภทนนยอมมความแตกตาง

กนออกไป เชน ศลปะเหมอนจรง (Realistic Art) ซงจะถายทอดรปลกษณตาง ๆ ออกมาตามความ

เปนจรงดงทตาเหน หรอศลปะแนวเหนอจรง (Surrealism) ซงมการดดแปลงรปทรงตางใหผดเพยน

ไปจากความเปนจรง หรอผสมผสานเขากบจนตนาการของผสรางสรรคจนเกดเปนรปรางทดแปลก

ใหมขนมา เปนตน ซงการตนเองนนกไดถกจดประเภทใหเปนศลปะรปลกษณประเภทหนง ทม

รปแบบทเปนเอกลกษณเฉพาะตว มความเปนสากล และสามารถสอสารใหผรบสารสามารถเขาใจ

ไดโดยงายอกดวย

2. การตนมลกษณะของการเลาเรอง

ผลงานศลปะในแตละประเภทนนมลกษณะและปรมาณในการเลาเรองทแตกตางกน

ออกไป บางกแสดงออกถงอารมณความรสกออกมาเพยงอยางเดยวโดยไมไดเลาถงเรองราวทเปน

รปธรรมออกมา บางกเลาเรองราวในเชงอปมาอปมยทเปดโอกาสใหผรบสารไดตความไดอยาง

อสระ และบางกเปนการถายทอดและบนทกเรองราวตาง ๆ ตามความเปนจรงในเชงประวตศาสตร

ซงการตนเองกเปนศลปะประเภทหนงซงอาจจะมปรมาณการเลาเรองทมากกวาผลงานศลปะ

183

ประเภทอน โดยวธการและปรมาณในการเลาเรองของการตนแตละประเภทนนยอมมความแตกตาง

กนออกไป บางกเลาเปนเรองราวส น ๆ สามารถถายทอดจนจบไดในภาพเดยว บางเขยนเปนภาพ

บรรจลงไปในกรอบเพอใหในการเลาเรองราวทมความตอเนองกน ซงอาจจะจบภายในหนง

หนากระดาษหรอเขยนเปนเรองยาวตดตอกนเปนจ านวนหลายเลมกได โดยจะเรยกการตนลกษณะ

นวาคอมคส (Comics)

3. การตนมลกษณะของการใหดเรยบงาย

การตนนนเปนรปแบบหนงของจตรกรรม ทมลกษณะเดนคอการลดทอนรปแบบและ

รายละเอยดใหมความเรยบงาย (simplified) ซงเปนการลดทอนใหใกลเคยงกบรปภาพทเกดขนจาก

การประกอบกนของรปทรงพนฐานหรอรปทรงเรขาคณต นอกจากนลกษณะทเรยบงายเหลานยงม

ประโยชนในเชงกายภาพอกดวย เชน สามารถสรางสรรคไดอยางสะดวกรวดเรว และมรปลกษณท

ดมความเปนสากลอยสง ซงเปนคณลกษณะทท าใหผอานสามารถเขาถงเนอเรองและตวละครได

อยางไมยากเยนนก

4. การตนมลกษณะของการท าใหเกนจรงหรอบดเบยว (Exaggerated and Distorted)

นอกจากการท าใหดเรยบงายแลว การดดแปลงรปทรงใหมลกษณะทดเกนจรงกนบได

วาอกหนงเอกลกษณของการตนเลยกวาได ทงนอาจจะเกดจากรปแบบของการตนทมความอสระใน

การสรางสรรคเปนอยางมาก จงสงผลใหผสรางสรรคการตนนนสามารถถายทอดจนตนาการทมอย

ลงไปในรปลกษณท เปนการตนไดอยางไมจ ากด ซงวธการดดแปลงรปทรงน นกมดวยกน

หลากหลายวธ ท งการ ยด หด ยอ และขยาย ท งนกขนอยกบความถนดและจนตนาการของผ

สรางสรรคเองดวย นอกจากนการท าใหดเกนจรงนนยงเปนสวนกระตนใหรปแบบและเนอหาของ

การตนแตละเรองมความนาสนใจและนาตดตามมากขนไดอกดวย

5. การตนมลกษณะของการสอสารดวยอารมณขน

การตนนนเปนศลปะอกประเภทหนงทสวนมกจะใชอารมณขนเปนดง “สาร” หลกในกระบวนการสอสาร จนสามารถเรยกไดวาอารมณขนนนเปนดงองคประกอบส าคญของการตนและยงสรางรปแบบทางเนอหาอนเปนเอกลกษณทชดเจนทสดอยางหนงของการตนเลยกวาได โดยการสอสารอารมณขนออกมาผานการตนนนกมดวยกนหลากหลายระดบและรปแบบ ตงแตการใชมกตลกเพอความข าขน การหยอกลอจกกดระดบเลกนอย การเสยดสประชดประชน รวมถงการโจมตใหเกดความเสยหายกบอกฝงไดอกดวย และดวยปจจยตาง ๆ เหลานท าใหอารมณขนทปรากฏอยใน

184

การตนน นเปนดงเครองสรางความบนเทงใหแกผ คน และยงเปนสอททรงพลงส าหรบการเคลอนไหวทางการเมองและสงคมไดอกดวย

6. การตนมลกษณะของการใชภาษาถอยค า (Verbal Language) ถงแมวาการตนจะเลาเรองราวและสอสารดวยภาษาภาพเปนหลก แตกมการตนจ านวน

มากทพงพาวจนภาษา หรอ ภาษาถอยค า (Verbal Language) เขามาเปนตวชวยในการเลาเรองทมปรมาณมากและสรางความเขาใจใหแกผอาน โดยมวธการใชตวอกษรในการเลาเรองทหลากหลายเชน การบรรจตวอกษรลงไปในชองวงกลมเพอบงบอกถงบทสนทนาหรอการบรรยาย และการใช ค าเลยนเสยง (Onomatopoeia) เพอเปนภาพแทนของเสยงตาง ๆ ทเกดขนในบรรยากาศหรอเนอเรอง จงเหนไดวาภาษาถอยค ากเปนอกหนงองคประกอบส าคญทชวยในการเลาเรองของการตนอกดวย แตอยางไรกตามกยงมการตนจ านวนไมนอยทสอสารดวยภาษาภาพเพยงอยางเดยว ซงเรยกการตนทมลกษณะนวา “การตนใบ” จากลกษณะท งของการตนท ง 6 ขอไดปรากฏอยในผลงานของศลปนทไดรบการ

คดเลอกเพอมาศกษาวเคราะห ตามตารางตอไปน

ลกษณะของการตน

รายชอศลปน กฤษฎางค อนทะสอน

เกยรตอนนต เอยมจนทร

ทว รชนกร

ทวศกด ศรทองด

พชรพล แตงรน

ล าพ กนเสนาะ


ลกษณะของศลปะรปลกษณ / / / / / / / ลกษณะของการเลาเรอง / / / / / / / ลกษณะของการใหดเรยบงาย / / / / / / ลกษณะของการท าใหเกนจรงหรอบดเบยว / / / / / / ลกษณะของการสอสารดวยอารมณขน / / / / / / ลกษณะของการใชภาษาถอยค า /

ตารางท 3 ตารางแสดงลกษณะของการตนทปรากฏในผลงานของศลปนทเลอกมาศกษาวจย

จากตารางจะสงเกตไดวาศลปนทเลอกมาเหลานนนมผลงานทมลกษณะของการตนท

ปรากฏบนผลงานในปรมาณและลกษณะทแตกตางกน บางมลกษณะทดเปนการตนอยเปนมากและ

ดคลายกบวาจะไดรบอทธพลทางลกษณะมาจากการตนโดยตรง บางกไดรบอทธพลทางลกษณะ

ของการตนมาโดยออม แลวน าไปผสมผสานกบศลปะรปแบบอน และบางกอาจจะไมไดรบอทธพล

มาจากการตนเลย แตกสรางสรรคผลงานออกมามลกษณะคลายคลงกบการตนขนมา

185

การศกษาวจยนจะศกษา วเคราะหผลงานของศลปนทไดคดเลอกมาจากลกษณะของ

การตนแตละขอทปรากฏอยในผลงาน ดงทไดแสดงไวในตารางขางตน วาศลปนแตละทานมผลงาน

ทมลกษณะการตนขอใดและอยางไรบาง ซงการศกษาจะแบงศลปนออกเปน 4 กลมดวยเกณฑทาง

เนอหา ดงน กลมประเดนทางสงคม กลมประเดนทางเพศ กลมประเดนทางการเมอง และกลม

ประเดนทางศาสนา

4.1 กลมประเดนทางสงคม

สงคม น นมความหมายพนฐานตามลกษณะส าคญรวมกน เชน กลมคนทอาศยอย

รวมกนเปนหมคณะตามเกณฑของเชอชาต ภาษา และศาสนา มการกระท า ความสมพนธ หรอ

ประโยชนรวมกน เปนตน190 และดวยเหตผลทวา “มนษยนนเปนสตวสงคม” ท าใหประวตศาสตร

ของการน าประเดนทางสงคมมาเปนเนอหาในการสรางสรรคศลปะนนมมาอยางยาวนาน ถงแมวา

มนษยจะมจดประสงคในการสรางสรรคทแตกตางกนออกไป บางกมความคดแบบ “ศลปะเพอ

ศลปะ” ทเนนการสรางสรรคผลงานศลปะทมความงามตามแนวความคดทางสนทรยศาสตร และ

บางกสรางสรรคผลงานศลปะเพอทจะบนทกเรองราวและประเดนตาง ๆ ของสงคมเอาไว ไมวาจะ

เปนประวตศาสตร การเมองการปกครอง สภาวะสงคม เศรษฐกจและความเปนอยของมนษย เปน

ตน เรองราวเหลานถกสะทอนออกมาผานแนวทางของ “ศลปะเพอชวต” และ “ศลปะเพอสงคม”

ทปกร (จตร ภมศกด) ไดใหความหมายของศลปะเพอชวตเอาไววา

ศลปะเพอชวตมไดมความหมายถงการทศลปนกมหนากมตาผลตศลปะเพอเงนตรา

มไดหมายถงการตะกละโลภมาก เลวทรามเหนแกเงน มงแตจะผลตศลปะหลอกหากนกบ

ประชาชนแตทาเดยว ความหมายดงกลาวนคอ ความหมายของคตศลปะเพอศลปน… ศลปะเพอ

ชวต หมายถงศลปะสรางขนเพอใหสงผลสะทอนอยางใดอยางหนงไปยงประชาชนผอาน ผฟง ผด

คอ ศลปะทมบทบาทอนส าคญตอชวตของประชาชน ผเสพศลปะ คอ ศลปะทมความสมพนกบ

ชวตทางสมคมของมวลประชาชน191

190มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. สาขาวชาศลปศาสตร , ศลปะกบสงคมไทย (ฉบบปรบปรง) : คมอ

การศกษาชดวชา หนวยท 1-15 (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2558), 9.

191ทปกร [นามแฝง], ศลปะเพอชวต เพอประชาชน (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพดอกหญา, 2531), 112. อาง

ถงใน วรณ ตงเจรญ, ศลปะและสงคม (กรงเทพมหานคร: อแอนดไอคว, 2548), 162.

186

ตอมาก าจร สนพงษศร ไดมความเหนวา

“ศลปะเพอชวต” นนดจะมความหมายทดจะกวางเกนไป จงมการเนนคตนยมให

ชดเจนมากขนดวยค าวา “ศลปะเพอประชาชน” ยกตวอยางเชนศลปะแนว โซเชยล เรยลลสม

(Social Realism) ในป ค.ศ. 1949 (พ.ศ. 2488) กตตโซ (Guttuso) ศลปนชาวอตาเลยนทสรางสรรค

ผลงานทเนนอดมการณทางการเมองแบบสงคมนยม ทแสดงออกเกยวกบการเมองและสงคม

โดยตรงและรนแรง192

ภาพท 139 ภาพผลงาน เพลงชอกดขแหงทองทง ของ ไพศาล ธรพงศวษณพร ท ม า : rama9art [นามแฝง ], ขอม ล ศล ปน , เข า ถ ง เม อ 20 กน ยายน 2561, เข า ถ งไดจาก

http://www.rama9art.org/artisan/artdb/artists/home.php?p=profiles&name=Paisal%20Theerapong

visanuporn

192สธ คณาวชยานนท, จากสยามเกาสไทยใหม : วาดวยความพลกผนของศลปะจากประเพณสสมยใหมและ

รวมสมย (กรงเทพมหานคร: หอศลป มหาวทยาลยศลปากร, 2546), 88.

187

สวนศลปะเพอสงคมนนไมไดจดประสงคทจะกอตงลทธทางศลปะขนมาใหม เพยงแต

จดประสงคในการสอสารเกยวกบสงคม โดยไมไดจ ากดรปแบบแนวทาง หรอลทธ193 และดวย

สงคมคอภาพวงกวางของชวตมนษยทกคนในสงคม ประเดนทางสงคมจงเปนประเดนทพบเหนได

บอยทสดประเดนหนงทงในแงมมของการสะทอนเรองราวตาง ๆ ของสงคม หรอใชศลปะเปน

เครองมอในการกระตนใหสงคมพฒนาไปในแนวทางทดขน

แตเดมการตนนนถกใชเปนเครองมอทไดรบความนยมเปนอยางมากในการสอสาร

และสะทอนเรองราวตาง ๆ ทเกดขนสงคม ทงนอาจจะเปนเพราะรปแบบและเทคนคทสามารถผลต

และเผยแพรไดโดยงาย สามารถถายทอดอารมณของความตลกขบขนและการประชดประชนได

เปนอยางด และดวยปจจยดงทกลาวมานจงสามารถพบเหนการตนจ านวนมากทมเนอหาหรอ

สอดแทรกประเดนทางสงคมเอาไว และในปจจบนมศลปนรวมสมยของไทยจ านวนมากทเลอกใช

ลกษณะของการตนมาเปนเครองมอในการสอสารในประเดนทางสงคมตาง ๆ เชน อมรนทร บพศร,

ธนสถต คงสถต (Aofsmith), ล าพ กนเสนาะ, ทวศกด ศรทองด, พชรพล แตงรน (Alex Face) เปน

ตน โดยผวจยไดเลอกทจะศกษาผลงานของศลปน 4 ทาน ไดแก

4.1.1 เกยรตอนนต เอยมจนทร

เกยรตอนนต เอยมจนทร ศลปนทสรางสรรคผลงานสะทอน เรองราว พฤตกรรม และ

บคลกตาง ๆ ของสงคมทนนยม ผานทางผลงานจตรกรรมทผสมผสานระหวางศลปะเหนอจรง

(Surrealism) จตรกรรมไทย และการตน ซงผลงานของเกยรตอนนตนนไดปรากฏลกษณะตาง ๆ

ของการตนเอาไวหลากหลายประการ ทงการเลาเรองถงเหตการณหรอสภาวะตาง ๆ ของสงคมใน

เชงเปรยบเทยบ อปมาอปมย การหยบยมเอาภาพลกษณตาง ๆ ในวฒนธรรมประชานยมมาใสใน

ผลงาน รวมทงมการดดแปลงรปทรงใหมความเรยบงายและดเกนจรงทง และดวยปจจยตาง ๆ

เหลานจงใหผลงานของเกยรตอนนตนนดมความเปนการตนอยสงมาก

โดยผลงานของ เกยรตอนนต เอยมจนทร มลกษณะของการตนดงปรากฏอยตอไปน

193ชวส จ าปาแสน, "ศลปะเพอสงคม : การเผยแพรผานสอโทรทศน" (วทยานพนธปรญญาบณฑต สาขาวชา

ทฤษฎศลป คณะจตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร, 2552.), 12.

188

1) ลกษณะของศลปะรปลกษณ (Figurative Art)

ผลงานศลปะของเกยรตอนนตนนสามารถจ าแนกวาเปนศลปะรปลกษณ (Figurative

Art) ไดอยางชดเจน ถงแมวารปลกษณตาง ๆ ทปรากฏอยในผลงานของเกยรตอนนตนนจะมการ

ลดทอนรายละเอยดตาง ๆ ใหดเรยบงาย ท งยงมการดดแปลงรปทรงตาง ๆ ใหดเกนจรง แต

รปลกษณเหลานทเกยรตอนนตสรางสรรคกเปนรปทรงทดรเรอง ชดเจน และมเอกลกษณเปนของ

ตนเอง และดวยความชดเจนของรปทรงเหลานท าใหผชมสามารถรบรไดทนทวารปทรงนน ๆ ท

ปรากฏอยเปนภาพแทนของสงใดไดไมยากเยนนก

ถงแมวาความชดเจนของรปทรงในรปทรงทปรากฏในผลงานของเกยรตอนนตนนจะ

สามารถท าใหผชมสามารถดรเรองไดโดยงาย แตนนไมไดหมายความวาจะท าใหผชมเขาใจถง

เนอหาหรอประเดนทเกยรตอนนตตองการจะสอไดโดยงายตามไปดวย เพราะบางครงภายในหนง

ภาพเกยรตอนนตไดบรรจตวละครหรอเรองราวตาง ๆ เอาไวเปนจ านวนมาก บางกเลาเรองไป

ในทางเดยวกน หรอบางก มหลากหลายเรองราวรวบรวมกนอยในภาพเดยวจนยากทจะ

ประตดประตอ ทงนเกยรตอนนตยงนยมทจะน าเสนอรปลกษณตาง ๆ ในเชงสญลกษณ ซงผลงาน

ในลกษณะนมกจะเปดโอกาสใหผรบชมไดตความและจนตนาการในรปแบบของตนเองลงไปได

ภาพท 140 ภาพผลงานของเกยรตอนนตนนมลกษณะของศลปะรปลกษณอยางชดเจน ทมา : BANGWAH TEAM [นามแฝง], บางวาบางวา…สมรภมแหงตวตน “Narrative of Giant :

Follow the Demon’s Soul” ทนมเบอรวนแกลลอร, เขาถงเมอ 20 กรกาคม 2561, เขาถงไดจาก

http://www.bangwah.com/narrative-of-giant-follow-the-demons-soul/

189

2) ลกษณะของการเลาเรอง

ลกษณะการเลาเรองในผลงานของเกยรตอนนตนนจะไมไดเลาเรองราวตาง ๆ อยาง

ตรงไปตรงมาใหผรบชมเขาใจไดโดยงาย แตเกยรตอนนตกลบเลอกทจะเลาเรองราวในลกษณะของ

การใชสญลกษณ และการอปมาอปมย ใหผรบชมไดตความถงเรองราวตาง ๆ ทเกยรตอนนต

ตองการทจะถายทอดในมมมองทแตกตางกนไปตามประสบการณและทศนคตของผรบชมเองได

โดยผวจยไดหยบเอาผลงานของเกยรตอนนตทมลกษณะของการเลาเรองอยางโดดเดนมาท าการ

วเคราะหจ านวน 3 ชน ดงน

ภาพท 141 ภาพผลงาน ความหวงของแมบานบก C ของเกยรตอนนต ทมา : เกยรตอนนต เอยมจนทร, วถชวตแนวสขนยม = The way of happinessism (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาจตรกรรม คณะจตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร, 2552.), 102.

1) ผลงาน ความหวงของแมบานบก C เปนผลงานจตรรมสอะครลคบนผาใบขนาด 45

x 65 เซนตเมตร ตวภาพท งหมดถกเลาเรองดวยตวละครเพยงตวเดยวซงมลกษณะรปรางทถก

ดดแปลงใหเปนรปทรงในแบบของเกยรตอนนตเอง โดยมลกษณะเปนมนษยเพศหญงมศรษะท

ใหญโตกวาปกต ใบหนาสขวาและก าลงหอปาก ใบหทง 2 ขางสขนาดใหญ สวมเสอผาสเขยว

190

พรอมคลองบตรพนกงามตามเครองแบบของหางสรรพสนคาบกซ (Big C) ผมถกรวบไปดานหลง

พรอมสวมใสทคาดผม ซงทคาดผมนนมสวนทยนขนไปดานบนมลกษณะเปนฐานวงร ซงมตว

ละครทเปนลกษณะของมนษยทถกดดแปลงใหมลกษณะกลมรคลายแคปซล ก าลงแตงกายดวยชด

นกเรยน ยนเรยงตามขนาดใหญไปเลก บรเวณพนหลงของภาพมเพยงระนาบแบนสเหลองน าตาล

เทานน

รปแบบการเลาเรองในผลงานชนนของเกยรตอนนตใชองคประกอบและตวละครท

คอนขางนอย โดยมงเนนไปทตวละครหญงซงมอาชพเปนแมบานในหางสรรพสนคา ซงดจะเปน

อาชพในระดบชนชนแรงงานในสงคมไทย ทตองท างานหนกแทบทกวนและอาจไมไดรบคา

คาตอบแทนทไมสงมากนก แตกมความฝนเพยงอยางเดยวคอ การอยากเลยงดสงเสยบตรใหไดรบ

การศกษาทดมสด เพอตอไปจะไดมอนาคตและหนาทการงานทดจะไดไมตองท ามาหากนล าบาก

ดงเชนตนอก ผลงานชนนนนสะทอนรปแบบชวตและวธการคดของคนในชนชนแรงงานไดเปน

อยางด ไมมใครอยากทจะมาท างานทหนกและรายไดนอยเชนน แตเพราะคนเหลานนขาดโอกาส

ทางการศกษา และเมอคนเหลานนมบตรเคาจงตงใจเตมทเพอท าใหบตรมการศกษาทดทสดเพอ

อนาคตของบตรหลานเอง

ภาพท 142 ภาพผลงาน ทงตน...ทงดอก (Eat It Up) ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ทมา : เก ยร ตอนนต เอ ยม จนท ร , น ท รรศการ "น ท านมห านคร" = Metropolitan tales

(กรงเทพมหานคร: ARDEL Gallery Modern art, 2553), 12-13.

191

2) ผลงาน ทงตน...ทงดอก (Eat It Up) เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด

200 x 250 เซนตเมตรทจดแสดงในนทรรศการ นทานมหานคร: การตกตะกอนของทนนยม ณ หอ

ศลปรวมสมยอารเดล ตงแตวนท 17 มถนายน - 31 กรกฎาคม 2553 และเปนสวนหนงของผลงาน

ศลปนพนธของเกยรตอนนตในขณะทก าลงศกษาในระดบปรญญาโทอกดวย ซงผลงานชนนไดเลา

เรองราวของรปแบบเศรษฐกจแบบทนนยมทผคนตางกยมหนสนและจ าเปนตองจายดอกเบย จน

เกดเปนภาษาพดในเชงแสลงวา “ทงตน...ทงดอก”

เกยรตอนนตไดเลาถงเรองราว โดยการใชสญลกษณตาง ๆ ผานตวละคร ซงสามารถ

แบงตวละครเหลานไดเปน 4 กลมไดแก กลมบรษทวทยาธร ซงหมายถงกลมตวละครทมอ านาจ

ท างานตามระบบ และนโยบายเพอใหไดมาซงผลประโยชนอนมหาศาล โดยตวละครเหลานจะแตง

กายดวยชดสทสด า พรอมทงประดบรางกายดวยเครองประดบทดหรหรา, กลมวทยาธร เปนตว

ละครในจตรกรรมไทย เปนผส าเรจวชาในแขนงหนง เชน การเลนแรแปรธาต ตวละครเหลานจะ

แตงกายดวยชดสขาว บงบอกถงต าแหนง ลาภยศ, กลมกรรมาชพ ซงเปนตวละครในระดบลางของ

ภาพ ซงตองคอยท างานอยางยากล าบาก มลกษณะไมสวมใสเสอผา ผวกายสแดง และรางกายก าย า

และ กลมสญลกษณทวไป คอสงของและสถานทตาง ๆ ทปรากฏอยในภาพ194

ลกษณะของภาพปรากฏเปนภาพทมองมาจากมมสง (Bird’s eye view) ทมการเลาเรอง

ตอกนไปเรอย ๆในภาพเดยวในแบบจตรกรรมฝาผนงของไทย ดานบนของภาพปรากฏเปนตวละคร

ใน กลมบรษทวทยาธร ก าลงโรยตวลงมาจากทองฟา กระจดกระจายอยท วบรเวณดานบนของภาพ

โดยตวละครกลมนนนก าลงเกบเกยวผลผลตทก าลงออกดอกผลจากตนไมสทองทปรากฏอยบรเวณ

ดานซายและขวาของภาพ บรเวณตนไมสทองกถกรายลอมดวยตวละคร กลมวทยาธร ก าลงเกบเกยว

ผลผลตดวยเชนกน โดยตวละครกลมนกแสดงสหนาและทาทางทแตกตางกนออกไป บางกก าลงม

ความสข บางหยงผยอง และบางกก าลงมทาททโศกเศรา ทงนยงปรากฏตวละคร กลมกรรมาชพ

กระจดกระจายอยเปนจ านวนมากทวทงภาพก าลงท ากจกรรมตาง ๆ เชน ก าลงท างานรบใชตวละคร

ในอก 2 กลมทเหลอ และก าลงสรางพรอมซอมแซมตนไมสทองไปในเวลาเดยวกน เพอใหตนไม

194

เกยรตอนนต เอยมจนทร, "วถชวตแนวสขนยม" (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศลปากร, 2552), 133-34.

192

เหลานนยงไดออกดอกผลไดเปนปกต โดยจะสามารถสงเกตไดวาตวละครในกลมนจะมสหนาและ

ทาทางทเหนอยยากล าบาก ตรากตร าท างานหนกเพอใหผลผลตทตนสรางตกไปอยในมอของคนอน

เกยรตอนนตนนไดเลาภาพรวมของสภาวะของ “หนสน” ทเปนผลกระทบจากระบบ

ทนนยมทก าลงครอบคลมสงคมอยในปจจบน ทคอยโฆษณาบอกผคนใหหลงใหลในวตถ จนเกด

ความอยากไดอยากม จนกอเปนหนสนและตองยอมตรากตร าท างานหนกเพอจะน าเงนชดใชหนสน

ทตนนนมอย วงจรเหลานกลบไปสรางผลก าไรใหแกนายทนทเฝาคอยเกบผลประโยชนจากหนสน

ทถกหยบยมและการเกบดอกเบยอยางสบายใจ เรองราวทอยในผลงาชนนลวนแตสะทอนใหเหนถง

ผลกระทบของระบบทนนยม ทเปนวงจรทหลอกลอใหชนชนกลางหรอลางหลงใหลในกเลส มายา

คต และคานยม จนตดกบดกของวงจรนไมสามารถหาทางออกได โดยบรรดานายทนหรอนกธรกจ

ไดสรางระบบนขนมาเพอผลประโยชนของตนเองโดยไมค านงถงผลกระทบทมตอผคนอนใน

สงคม

ภาพท 143 ภาพผลงาน สภาวการณอนลอแหลม ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ทมา : เก ยร ตอนนต เอ ยม จนท ร , น ท รรศการ "น ท านมห านคร" = Metropolitan tales


193

3) ผลงาน สภาวการณอนลอแหลม เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด 200

x 300 เซนตเมตร โดยผลงานชนนไดเลาเรองถงสภาวะของสงคมมนษยทเตมไดดวยความลอแหลม

เลอนราง ความผดหวง และความไมมนคงแนนอนของชวตความเปนอยของมนษยอนไรเดยงสาท

เตมไปดวยความรเทาไมถงการณ โดยตวภาพยงคงด าเนนเรองดวยตวละครตาง ๆ ทสามารถแบงได

เปน 3 กลมคอ กลมผส าเรจ แตงกายสขาว มลกษณะของผทเพยบพรอม มงคง และบารม มผวกายส

ขาวสวางสดใสมกอาศยอยบรเวณ “ตนไมสทอง” โดยเปนสญลกษณของเศรษฐ หรอนายทนซงม

ฐานะร ารวยมความสามารถในการออกมาตกตวงผลประโยชนตาง, กลมผส าเรจมด คอ ตวละครท

อยตามบรเวณซอกตกหรอทมด เปนตวแทนของกลมบคคลทจะคอยชวงชงผลประโยชนของผอน

อยางไมสนใจความถกตองหรอวธการ และ กลมปถชน สามญชน ทาส คอตวแทนของชนชนกลาง

และลางในสงคม ซงตองด ารงชวตอยใตระบบทนนยมทออกแบบไวแลวอยางหลกเลยงไมได195

องคประกอบของผลงานชนนไดบรรจเรองราวและตวละครเอาไวเปนจ านวนมาก

ยกตวอยางเชน ตนไมสทองทอยบรเวณตรงกลางภาพ ซงเปนสญลกษณทรพยสนและผลประโยชน

โดยตวตนไมนนถกหอมลอมและค ายนไวดวยโครงสรางทน ามาผกมดกนเพอพยงตนไมสทองน

เอาไว บรเวณโดยรอบของโครงสรางไมนปรากฏเปนตวละคร กลมปถชน สามญชน ทาส ก าลง

อาศยอยอยางกระจดกระจาย ซงก าลงท ากจกรรมทแตกตางกนออกไป บางกก าลงท างานอยาง

ขะมกเขมน และบางกก าลงแสดงสหนาหรอทาทางทเตมไปดวยความเหนอยลา เบอหนาย และสน

หวงกบการทตองทนท ามาหากนเพออมชระบบทก าลงหลอเลยงคนอนอย บรเวณดานบนสดของ

โครงสรางไมนปรากฏเปนตวละคร กล มผส าเรจ แตงกายสขาว ทก าลงรายลอมตนไมสทอง

นอกจากนยงปรากฏตวละคร กลมผส าเรจมด อยตามบรเวณซอกมมมดทคอยจองจะขโมยและชวง

ชงผลประโยชนของผอนไปเปนของตนเอง

เกยรตอนนตสอสารเรองราวตาง ๆ ผานสญลกษณซงเปนความรสกของการขาด

เสถยรภาพ และความไมแนนอนของกลมคนชนชนลางในสงคม ทตางกตองด ารงชวตภายใตระบบ

ทนนยมดวยกนท งสน ประชากรกลมนน นตองอดทนท างานอยางหนก เพราะความขาดแคลน

โอกาสและการศกษา จนตองมารบใชระบบของนายทนทคอยเอารดเอาเปรยบชนกลมลาง

195

ibid., 138.

194

นอกจากนแลวในสงคมยงมกลมคนจ านวนมากทคอยจะจองชวงชงผลประโยชนของผอนดวย

วธการอนทจรตเพอใหตนเองไดมาซงทรพยสนและอ านาจ ผลงานชนนของเกยรตอนนตจง

เปรยบเสมอนภาพสะทอนวงกวางของระบบทนนยมและระบบชนชนทก าลงครอบคลมสงคมไทย

ในปจจบนอย

จะส งเกตเหนไดวาผลงานของเกยรตอนนตน นมกจะมว ธการเล าเรองและ

องคประกอบในรปแบบของจตรกรรมไทยอยอยางชดเจน เชน การใชทศนยภาพ (Perspective) ทด

เปนระนาบเดยวกนม 2 มต ไมแสดงออกซงระยะและความลก การใชขนาดของตวละครในการบง

บอกล าดบชน และฐานนดร ซงจะสงเกตไดจากการทท าใหตวละครทมอ านาจบารมแตงองค

ทรงเครองทดหรหราและมขนาดรางกายทใหญโตอยางเหนไดชด ในสวนตวละครในล าดบชนท

ลดหลนลงมากมการแตงกาย ทาทาง ผวพรรณ และขนาดทดดอยกวา ซงเปรยบเสมอนกบ ตวกาก ท

ปรากฏในจตรกรรมฝาผนงของไทย

ถงแมวาเทคนคและรปแบบจตรกรรมไทยนนมอทธพลตอเกยรตอนนตเปนอยางมาก

แตเกยรตอนนตกมวธการเลาเรองทเปนเอกลกษณของตนเองดวยเชนกน โดยการปรบเปลยน

เรองราวใหเปนเรองของปจจบนทมนษยเราตองด ารงชวตทามกลางสงแวดลอมตาง ๆ เชน ความ

แออดยดเยยด ความแกงแยงชงด คานยม ความเชอตาง และกระแสของทนนยมทเชยวกราก สง

เหลานลวนบงคบและเปลยนแปลงมนษยทไรเดยงสาใหมลกษณะและรปแบบการด ารงชวตท

เปลยนไป ซงเกยรตอนนตไดน าเสนอเรองราวตาง ๆ เหลานออกมาผานตวละครและเหตการณ

จ านวนมากทบรรจอยในภาพเดยว ผลงานของเกยรตอนนตจงมรายละเอยดของตวละคร เหตการณ

และสถานทจ านวนมาก เพอทจะสามารถเลาเรองใหเหนถงบรรยากาศภาพรวมของสงคมในแบบท

เกยรตอนนตตองการจะสอสารได สวนในแงของเทคนคเกยรตอนนตยงคงหยมยมเอาเทคนค

บางอยางของจตรกรรมไทยมาใช เชน การใชสทอง การเขยนลวดลาย หรอการตดเสนในดเดนชด

เปนตน แตเกยรตอนนตกมการใชรปทรงอนเปนเอกลกษณทมการดดแปลงใหมความเปนการตน

และมน าหนกแสงเงาทดสมจรงในระดบหนงดวยเชนกน

195

3) ลกษณะของการท าใหดเรยบงาย

เกยรตอนนตนนมความชนชอบในลกษณะหลายประการของ “จตรกรรมไทย” เปน

การสวนตวอยแลว จงท าใหเกยรตอนนตน ารปแบบเหลานนมาปรบใชเปนรปแบบผลงานของ

ตนเอง โดยการหยบยมลกษณะของความเรยบงายตาง ๆ ในจตรกรรมไทยมาปรบใช เชน การ

ลดทอนรายละเอยดรปทรงใหดเรยบงายจนกลายเปนรปทรงใหมทดเปนรปทรงสมมต รวมทงการ

ใชมมมอง (Perspective) ทดเรยบแบนและเลาเรองตอกนไปเรอย ๆ ภายในภาพเดยว ซงผวจยได

เลอกผลงานของเกยรตอนนตทมลกษณะของการท าใหดเรยบงายอยางโดดเดนมาวเคราะหจ านวน 3

ชน ไดแก

ภาพท 144 ภาพผลงาน ชวต..แสนจะสบาย ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ทมา : เกยรตอนนต เอยมจนทร.วถชวตและภยอนตรายในสงคม. (วทยานพนธปรญญาบณฑต สาขาวชาจตรกรรม คณะจตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร, 2548.), 42.

1) ผลงาน ชวต..แสนจะสบาย เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนหนงเทยมขนาด 130

x 170 เซนตเมตร ทเกยรตอนนตสรางสรรคไวในขณะทก าลงศกษาในระดบปรญญาตร ทงนผลงาน

ชนนยงไดรบรางวลเกยรตนยมเหรยญเงน “ศลป พระศร” การแสดงศลปกรรมรวมสมยของศลปน

รนเยาวครงท 22 ในป พ.ศ. 2548 โดยเกยรตอนนตไดเลาเรองราวผานการออกแบบตวละคร ซงเกด

จากจนตนาการของเกยรตอนนตทมตอรปแบบของสงมชวตในอนาคต ทมรปแบบเปลยนไปตาม

196

ลกษณะของการด ารงชวต ตวภาพโดยรวมปรากฏเปนพนหลงทเปนระนาบสสมหมน มตนไมสด า

สนททมเพยงล าตน กงกาน และหนามแตปราศจากใบ แตกแขนงกงกานพวกนจนยงเหยง

นอกจากนยงมตวละครปรากฏอยในภาพดวยกน 2 กลม อนประกอบดวย กลมตวละครกายสขาว

ซงมรางกายขนาดเลกกระจดกระจายอยท วตนไม มใบหนาเปนมนษยแตมรางกายเปนสตวปก ก าลง

ท าสหนาทาทางทก าลงมความสขกบชวตทเปนอย ซงเปนตวแทนของคนทมความไรเดยงสา

หลงใหลไปกบมายาคตของสงคม และ กลมตวละครกายสด า ปรากฏอยดานบนของภาพจ านวน 2

ตว ซงตวละครเหลานมรางกายทใหญโต มรยางคขาออกมาใชยดเกาะกบกงของตนไม ก าลงแสดงส

หนาทดนากลวและใชสายตาจองมองไปยงกลมของตวละครกายสขาว คลายกบนกลาทก าลงจองจะ

จบเหยอกนเปนอาหาร

รปลกษณตาง ๆ ทปรากฏในภาพเปนรปทรงทเกดจากการดดแปลงและลดทอนมาจาก

รปทรงทเหมอนจรงจนเกดเปนรปทรงอยางงาย ภาพของตวละครตาง ๆ มการลดทอนรายละเอยด

ลงใหเหลอเพยงสงทจ าเปนเทานน แตยงคงแสดงปรมาตรและแสงเงาของตววตถอยจนไมดเปน

การตนเกนไปนก แตตนไมปรากฏเปนเพยงรปรางทมสด าทบไมแสดงออกซงปรมาตรหรอแสงเงา

รวมทงพนหลงใชเพยงสสมทเรยบแบนและไมแสดงออกถงระยะความลก รวมทงการใชมมมอง

(perspective) ทดเรยบแบนและไมปรากฏเสนน าสายตาแตอยางใด รปแบบของความเรยบงายตาง ๆ

ทปรากฏในผลงานนนเกดจากความตองการของเกยรตอนนตทตองการจะสรางสรรครปทรงใหม

และตองการน าเสนอเรองราวมากกวาความถกตองเหมอนจรง

2) ผลงาน เมอกอนนนฉนยงจ าได เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด 160

x 140 เซนตเมตร ซงจดแสดงในนทรรศการการแสดงศลปกรรมรวมสมยของศลปนรนเยาว ครงท

24 ณ พพธภณฑสถานแหงชาต หอศลป ถนนเจาฟา ในวนท 6-28 กนยายนพ.ศ. 2550 องคประกอบ

โดยรวมของภาพประกอบดวย ตวละครหลกทอยบรเวณตรงกลางภาพคอ ไกทมรางกายสขาวและ

หงอนสแดงมลกษณะกลมปอม มดวงตาทกลมโตดนารกและปกสองขางขนาดเลกทก าลงกางออก

สวมใสเสอลายขวางสขาวด า บรเวณตอนลางของล าตวปรากฏเปนขาไกทชขนดานบนและท า

สญลกษณมอสองขางทแตกตางกน บรเวณครงลางของภาพปรากฏเปนภมประเทศตาง ๆ เชน ภเขา

หนองน า ตนไม และล าธาร โดยมตวละครขนาดเลกตาง ๆ ก าลงด ารงชวตอยในทแหงนน บรเวณ

พนหลงดานบนขวาปรากฏเปนระนาบและรปทรงอสระสสมแดงกระจดกระจายอย และแถวสขาว

197

ฟา และน าเงนอยบรเวณดานซายของภาพ ดานบนขวาของภาพมรปทรงกรอบสเหลยมสเหลองออน

ทบรรจตวละครขนาดเลกจ านวน 6 ตวก าลงท ากจกรรมตาง ๆ ดานบนซายของภาพมรปทรงอสระส

เหลองปรากฏอย ซงดานในของรปทรงนกบรรจรปภาพของรถยนตอยดวย

ภาพท 145 ภาพผลงาน เมอกอนนนฉนยงจ าได ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ทมา : nokbook [นามแฝง], ศลปนรนเยาว : ตนกลาแหงการวพากษ, เขาถงเมอ 15 กรกาฎาคม 2561,

เขาถงไดจาก https://cultandtrace.blogspot.com/2007/09/

ลกษณะของความเรยบงายทปรากฏอยในผลงานชนนอยางชดเจนคอการออกแบบตว

ละครตาง ๆ ในผลงาน ซงลวนแตเปนรปทรงสมมตทเกดจากการตดทอนและดดแปลงรปทรงจาก

ความเปนจรงจนเขาสลกษณะทดเปนการตน รายละเอยดตาง ๆ ทางรางกายถกตดออกไปเปน

จ านวนมาก ลดทอนสดสวนรางกายใหมลกษณะทดกลมปอมและดนารก มการแสดงออกซง

ปรมาตรและความเปนมวลของวตถและกลามเนอทไมมากนก รวมทงมมมองและพนหลงของภาพ

ทมลกษณะทเปนระนาบทเรยบแบน ทงนเพอทจะสอสารเรองราวถงเรองราวและรปทรงอนเปน

เอกลกษณมากกวาจะสนใจเรองความถกตองเหมอนจรง

198

ภาพท 146 ภาพผลงาน ครอบครวไขตน ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ทมา : เกยรตอนนต เอยมจนทร.วถชวตและภยอนตรายในสงคม. (วทยานพนธปรญญาบณฑต สาขาวชาจตรกรรม คณะจตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร, 2548.), 95.

3) ผลงาน ครอบครวไขตน เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด 80 x 100

เซนตเมตร ซงเกยรตอนนตไดสรางสรรคไวในชวงกอนท าศลปนพนธในระดบปรญญาโท ตวภาพ

ทงหมดถกเลาเรองดวยตวละครทถกดดแปลงมาจากสนขพนธปก (Pug) ใหมรปรางกลมรคลาย

แคปซล มขนาดทเลกใหญแตกตางกน แตละตวละครแสดงสหนาและสวมใสเสอผาทแตกตางกน

เชน ตวละครทอยบรเวณขวามอสดของภาพก าลงแสดงสหนาทดตนเตนดใจ ดวงตาเบกกวาง อา

ปากกวางจนเหนลนอยางชดเจน สวมใสหมวกสครม ปลอกคอสแดงพรอมกระดง และเสอลายดอก

สเหลองสดใส ถดมาดานซายมอปรากฏเปนตวละครทมขนาดเลกกวาเลกนอย ก าลงขมวดควพรอม

อาปากทมลนหอยออกมา สวมใสทคาดผมสเหลองและชดลายดอกสฟา นอกจากนยงปรากฏตว

ละครลกษณะเชนนทมความแตกตางกนทงสหนา ทาทาง เสอผา และขนาด จ านวนมาก ปรากฏ

กระจดระจายอยบรเวณตอนลางของภาพ พนหลงปรากฏเปนระนาบสขาวทถกเตมแตงดวยรปทรง

“หวใจ” สแดงขนาดเลกดคลายคลงกบลวดลายของเสอผาเดก ดานซายของภาพปรากฏเปนรปทรงส

เหลองทมลกษณะคลายกบกรอบค าพดในการตนคอมคส ดานในบรรจรปภาพของบานและกระถาง

ตนไมทมใบรปหวใจจ านวนอยางละ 9 ชนในขนาดทลดหลนกนไป

199

ลกษณะของความเรยบงายทปรากฏอยในผลงานชนน คอ การสรางรปรางของตวละคร

ใหมลกษณะคลายกบรปทรงเรขาคณต ลดทอนรายละเอยดลงจนกลายเปนรปทรงอยางงาย มการ

แสดงออกซงปรมาตรและกลามเนอของตวละครเพบงเลกนอยเทานน รปทรงอสระและพนหลง

ของภาพลวนแตเปนระนาบทเรยบแบน รวมทงรปทรงตาง ๆ ทเปนรายละเอยดของพนหลงทใชรป

รปทรงเลกมาประกอบกนเปนรปทรงใหญอยางงายทดเปน 2 มต และมรายละเอยดไมมากนก

ผลงานชนนจงเนนทการออกแบบตวละครและเรองราวทจะสอสารมากกวาความถกตองเหมอนจรง

อยางเหนไดชด

4) ลกษณะของการท าใหเกนจรงหรอบดเบยว

ลกษณะทโดดเดนในผลงานของเกยรตอนนตทดนาสนใจอกประการหนงคอ “การท า

ใหดเกนจรง” ซงปรากฏอยหลายลกษณะ เชน การดดแปลงรปราง สหนา ทาทาง และขนาดของตว

ละคร วตถ หรอสถานท ใหมลกษณะทผดไปจากความเปนจรงตามปกต โดยผวจยไดเลอกผลงาน

ของเกยรตอนนตทมลกษณะของการท าใหเกนจรงหรอบดเบยวอยางโดดเดนมาวเคราะหจ านวน 2

ชน ไดแก

1) ผลงาน Secret of Thai Bank Girl เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาในขนาด

150 x 150 เซนตเมตร ซงจดแสดงในนทรรศการ MIMETIC SCENE (มนษยจ าแลง) ณ DOB

Hualamphong Gallery ต งแตวนท 12 กมภาพนธ - 17 มนาคม พ.ศ. 2555 ตวภาพน นมขนาดท

คอนขางใหญและบรรจเรองราวตาง ๆ ไวเปนจ านวนมากจนแทบไมมทวางเหลอเลย ตวละครหลก

นนมขนาดใหญทสดและอยบรเวณซายมอของภาพเปนตวละครเพศหญงทก าลงทงตวลงนงดวย

สภาพทเหนดเหนอย บนศรษะมกะทะทก าลงผดบะหมและไขดาวอยดานบน รางกายดานบนถก

ครอบดวยเตาหงตมส าหรบท าอาหาร มอทงสองขามก าลงจบตะหลวเอาไว บรเวณรอบขางถกราย

ลอมไปดวยตวละครและเรองราวตาง ๆ เชน ตกตาเซรามกรปนางฟา ตวละครสทองทก าลงขบ

มอเตอรไซคสกตเตอร ถงน ามนสสนสดใส แกวน าชานม ตวละครทก าลงเกยวพาราสกนอยบน

หมวก กระจก และพระพทธรป เปนตน

200

ภาพท 147 ภาพผลงาน Secret of Thai Bank Girl ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ทมา : เกยรตอนนต เอยมจนทร, มนษยจ าแลง = Mimetic scene / เกยรตอนนต เอยมจนทร

(กรงเทพมหานคร: DOB Hualamphong Gallery, 2556), 18.

ลกษณะของการท าใหดเกนจรงหรอบดเบยวในผลงานชนนเปนลกษณะทคลายคลงกบ

ศลปะแนวเหนอจรง (Surrealism) เชน การถายทอดทกอยางจากจนตนาการออกมาโดยไมตอง

ค านงถงความถกตองหรอความเปนจรงมากนก ดงจะเหนไดจากการดดแปลงตวละครหรอวตถ

สงของตาง ๆ ใหดผดแปลกไปจากความเปนจรง มรางกายเปนเตาแกสและก าลงท ากบขาวอยบน

ศรษะ การเปลยนแปลงขนาดของสงตาง ๆ ใหบางกมขนาดใหญมากจนแทนจนลนภาพออกมา และ

บางกมขนาดทเลกมาก และการท าใหตวทศนยภาพทดเรยบแบนเปน 2 มต ไมมเสนระดบสายตา

ขนาดของตวละครไมไดเรยงจากใหญไปเลกดงเชนทศนยภาพทเหนในความเปนจรง แตผลงานชน

กลบมการจดวางขนาดของตวละครตามใจตวเกยรตอนนตโดยไมค านงถงความถกตอง จน

เหมอนกบภาพปะตด (collage) อกดวย

201

ภาพท 148 ภาพผลงาน The way to NY ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ทมา : Kiatanan Iamchan, รปภาพบนไทมไลน , เขาถงเมอ 15 กนยายน 2561, เขาถงไดจาก

https://www.facebook.com/LINECENSOR/photos/a.554992307967724/1393219010811712/?typ

e=3&theater

2) ผลงาน The way to NY เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด 200 x 250

เซนตเมตร ซงเกยรตอนนตสรางสรรคในป พ.ศ. 2561 บรรยากาศโดยรวมของภาพปรากฏเปน

มหาสมทธและทองฟาโดยมเรอส าราญสขาวขนาดใหญลอยอยตรงกลางภาพ ซงทตวละครหรอ

สงของจ านวนมากอยบนเรอ นอกจากนบนเรอยงปรากฏตวละครหลกจ านวน 2 ตว โดยดานซาย

ปรากฏเปนตวละครเพศหญงนงอยบรเวณกราบเรอทางดานซาย รางกายทอนบนเปลอยเปลาและ

รางกายทอนลางสวมใสเพยงกางเกงในตวเดยวเทานน มศรษะขนาดใหญทก าลงหนไปทางซายของ

ภาพ รวบผมไปดานหลงพรอมทงสวมใสเครองประดบทมลกษณะของเขาทเปนรปดอกไมสแดง

ถดมาทางดานขวาของภาพปรากฏเปนตวละครทมขนาดใกลเคยงกนนงอยในเรอ มศรษะขนาดใหญ

ทก าลงจองมองมาทางผรบชมภาพ บนศรษะบรรจเรองราวและสงของเอาไวจ านวนมากจนทวทง

ศรษะ นอกจากนบรเวณผวน าทรายลอมตวเรออยมเรอขนาดเลก ตวละคร และสงของตาง ๆ ก าลง

ลอยรอบ ๆ

202

ลกษณะทดเกนจรงหรอบดเบยวทปรากฏอยอยางชดเจนในผลงานชนนคอ การวาง

องคประกอบในเรองของขนาด โดยจะสามารถสงเกตไดจากทตวละครทมขนาดทใหญและเลกมาก

ปรากฏอยอยางหลากหลาย โดยไมจ าเปนตองสนใจในเรองของความเปนจรง บางมศรษะทใหญโต

มากกวาปกตจนไมนาจะทรงตวหรอสามารถใชชวตในรปลกษณแบบนได บางบรรจสงของไวบน

ศรษะซงดหนกจะแทบจะไมสามารถประคองศรษะอยได รวมทงการลอยตวหรอต าแหนงการมอย

ของตวละครสงของตาง ๆ ทดจะขดกบหลกความเปนจรง จนสามารถสรปไดวาผลงานชนนม

ลกษณะทเปนศลปะเหนอจรง (Surrealism) ทจะถายทอดเรองราวในจนตนาการมากกวาถายทอดสง

ทเปนความเปนจรง

5) ลกษณะของการสอสารดวยอารมณขน

จะเหนไดชดเจนวาผลงานของเกยรตอนนตมรปแบบและเนอหาทตรงกนขามกนอยาง

สนเชง กลาวคอเกยรตอนนตจะใชรปลกษณทดนารกสดใส และเตมไปดวยเรองราวของวฒนธรรม

ประชานยม และเนอหากลบเปนเรองราวทหนกหนวง ทมกจะกลาวถงสภาวะความเปนไปตาง ๆ

ในสงคมในเชงของการประชดประชน และเสยดส ใหไดเหนถงผลกระทบตาง ๆ ทเกดขนกบชวต

มนษยทด ารงอยทามกลางระบบความคดแบบทนนยม และดวยลกษณะดงกลาวในผลงานของ

เกยรตอนนตมลกษณะของ “ตลกราย” ทมรปแบบดออนหวานสดใสแตแฝงดวยเนอหาทคอนขาง

เปนเรองทางลบ โดยผวจยไดคดเลอกผลงานของเกยรตอนนตทมการสอสารดวยอารมณขนอยาง

โดดเดนมาท าการวเคราะหจ านวน 3 ชน ไดแก

1) ผลงาน เหมยวไมรรอน เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด 135 x 180

เซนตเมตร ซงเกยรตอนนตไดสรางสรรคเอาไวในป พ.ศ. 2551 ตวภาพถกเลาเรองดวยตวละครหลก

ทเปนแมวสเหลอง ทก าลงสวมเสอลายทางสขาวฟา ก าลงนอนกลงอยางมความสขอยบนพรมรป

วงร โดยมตวละครทมลกษณะคลายเดกสวมใสชดสขาวก าลงรายร าอยโดยรอบอยางมความสข แต

บรเวณโดยรอบกลบมลกษณะทตรงกนขามอยางชดเจน เชน มภมทศนทมลกษณะคลายกบนรก

โดยภเขาทรายลอมไปดวยเพลงและถานสแดง ตวละครบางตวทมลกษณะทหนากลวก าลงฉด

กระชากหรอก าลงท ารายตวละครอน และบางกก าลงลมตายลง

203

ภาพท 149 ภาพผลงาน เหมยวไมรรอน ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ทมา : เกยรตอนนต เอยมจนทร, วถชวตแนวสขนยม = The way of happinessism (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาจตรกรรม คณะจตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร, 2552.), 109.

สงทสามารถสรางอารมณขนใหแกผลงานชนนคอความแตกตางกนอยางสนเชง

ระหวางรปลกษณและเนอหา โดยสามารถสงเกตไดจากรปทรง และสสนของตวละคร วตถ หรอ

สถานทตาง ๆ ในภาพนนมลกษณะทดสดใสนารก ถงแมวาบางตวละครหรอบางฉากจะเปน

เรองราวทดรนแรง แตเกยรตอนนตกยงคงสอสารดวยรปทรงทดนารกอย ซงมความตรงกนขาม

อยางสนเชงกบเนอหาทดหนกหนวง โดยผลงานชนนดดแปลงเรองราวมาจากสภาษตไทย ทองไมร

รอน แลวน ามาเปลยนเปนตวละครทเปนแมว ซงก าลงมหลงระเรงไปกบความสขสวนตวโดยไม

สนใจวาเรองราวตาง ๆ รอบขางจะเลวรายซกเทาใด ผลงานชนนมลกษณะของการสรางอารมณขน

ในลกษณะของการเสยดสปรากฏอยดวยพอสมควร

204

ภาพท 150 ภาพผลงาน Son of Espresso ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ทมา : เก ยร ตอนนต เอ ยม จนท ร , น ท รรศการ "น ท านมห านคร" = Metropolitan tales


2) ผลงาน Son of Espresso เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด 250 x 200

เซนตเมตร ซงจดแสดงในนทรรศการนทานมหานคร โดย เกยรตอนนต เอยมจนทร ซงจดแสดง

ต งแตว นท 17 มถนายน – 31 กรกฎาคม 2553 ณ หอศลป รวมสมยอารเดล ผลงานชนนม

องคประกอบทดไมมากเหมอนผลงานชนอน โดยมการเลาเรองดวยตวละครหลกเพยงตวเดยว คอ

มนษยเพศชายทก าลงแตงกายดวยชดท างานแตสวมหมวกทเปนหวสนขอยบนศรษะ ก าลงโอบกอด

แกวกาแฟขนาดใหญเทาตวคน พรอมทงก าลงดดดมดวยสหนาอนหวกระหาย ตวละครตวนนนม

ใบหนาทดเหยวยนและทรดโทรม ตวภาพยงเผยใหเหนอวยวะภายในรางกายทก าลงท างานอย โดย

อวยวะตาง ๆ เหลานนกมลกษณะทถกดดแปลงจนเปนรปแบบของเกยรตอนนตเอง บรเวณพนหลง

ของภาพปรากฏเปนพนระราบทถกเขยนดวยฝแปรงขนาดใหญและรวดเรวสเหลองทถกแซมดวยส

ฟา ขาว และแดงบางเลกนอย

205

อารมณขนทเกดในผลงานชนนนนเกดจากการลอเลยน เสยดสคานยมเรองของการดม

กาแฟของคนสมยใหม ซงกาแฟนนเปนเครองดมทก าลงเปนทนยมอยางมากในปจจบนทสะทอน

รปแบบของการใชชวตของมนษญออกมาเปนอยางด ทงในเรองการทมนษยนนท างานหนกจนตอง

ใชกาแฟมากระตนใหเกดความตนตว จนเกดเปนอาการของการตดกาแฟ ซงอาจจะน ามาซงโรคราย

ตาง ๆ ทเกดจากการดมกาแฟมากจนเกดไป ทงนกาแฟยงเปนหนงในคานยม เพราะในปจจบนม

กาแฟบางชนดทมราคาทคอนขางสงกวาปกต จนบางครงกาแฟทก าลงดมกยงเปนบงบอกถงฐานะ

และความเปนอยไดอกดวย ผลงานชนนจงเปนการเสยดสคานยมทเกดขนกบกาแฟวาจรง ๆ แลว

มนษยดมกาแฟ หรอกาแฟตางหากทเปนฝายดดกลนมนษย

ภาพท 151 ภาพผลงาน บทสมภาษณ ผน าแหงแสงสวาง ของเกยรตอนนต เอยมจนทร ทมา : เกยรตอนนต เอยมจนทร, วถชวตแนวสขนยม = The way of happinessism (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาจตรกรรม คณะจตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร, 2552.), 108.

3) ผลงาน บทสมภาณ ผน าแหงแสงสวาง เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบ

ขนาด 200 x 250 เซนตเมตร ซงเกยรตอนนตไดสรางสรรคไวในป พ.ศ. 2551 บรรยากาศโดยรวม

ของภาพน นสอสารถงรปแบบหนงของรายการโทรทศน มตวละครทก าลงท าหนาทพ ธกร

206

ประกอบดวยตวละครทสวมเสอผาทดสภาพ กายสฟามหของมกกเมาสอยบนศรษะ และตวละคร

ดานซายทมกายสขาวก าลงแสดงสหนาทดตนตกใจ บรเวณตรงกลางของภาพปรากฏเปนตวละคร

ผน าแหงแสงสวาง ทง 3 ตว น งอยบนโซฟาสแดง โดยตรงกลางเปนตวละครกายสเขยว มศรษะท

ใหญโตและมจงอยปากคลายนกก าลงพดอย ขนาบขางดวยตวละครกายสแดงทหมผาสขาว ดานซาย

ทลกษณะใบหนาคลายสนข สวนดานขวามตวละครทมลกษณะคลายพระพทธรปปรากฏอย โดยตว

ละครทงสองนแตงกายและมลกษณะคลายคลงกบนกบวชในศาสนาพทธ บรรยากาศโดยรอบม

สสนสดใสคลายกบรายการบนเทงทางโทรทศน ทงนยงมตวละครขนาดเลกลกษณะแตกตางกน

กระจดกระจายอยท วภาพ

อารมณขนทเกดขนในผลงานชนนเกดจากการลอเลยน รปแบบของรายการบนเทงทาง

โทรทศนทสามารถรบชมไดทวไป รายการในลกษณะนมกจะน าเอาบคคลทมชอเสยงหรอนาเชอถอ

มาพดคยออกอากาศ ซงรายการเหลานสามารถโนมน าความคดของคนในสงคมไดเปนอยางด

เกยรตอนนตอาจก าลงต งค าถามถงความนาเชอถอของบคคลในรายการโทรทศนเหลานนจน

ลอเลยนออกมาเปนผลงานจตรกรรม โดยสงเกตไดจากตวละคร 2 ทท าหนาทเปนพธกร ซงปกต

ควรมลกษณะทดนาเชอถอ แตกลบมลกษณะทดนาขบขนและแสดงทาททดตกใจมากกวาปกต รวม

ทงตวละครทก าลงถกสมภาษณ ทมลกษณะคลายกบผน าทางความเชอแตกลบมพฤตกรรมและ

ลกษณะทดไมนาเคารพย าเกรง แตนาขนทยงมผคนจ านวนมากยงคงหลงเชอกบมายาคตเหลานอย

ผลงานชนนจงเปนทงการเสยดสและตงค าถามเกยวกบการชกน าทางความคดของคนในสงคมไป

ในตว

ประเดนทางสงคมทปรากฏในผลงานของเกยรตอนนต

1) เกยรตอนนตเลาถงชวตความเปนอยของมนษยในระบบสงคมทนนยม

ผลงานในยคตาง ๆ ของเกยรตอนนตนนลวนแลวแตเปรยบเสมอนภาพสะทอนสภาวะ

หรอเหตการณตาง ๆ ในสงคม แตประเดนทชดเจนทสดซงปรากฏอยในผลงานของเกยรตอนนต

คอเรองราวของระบบทนนยม ซงถกสรางและออกแบบโดยผมอ านาจเงน ท าใหประชากรชนชน

แรงงานหลงเชอในวตถนยม จนกลายเปนวงจรทประชาชนตองท างานอยางหนกเพอใหตนเองอย

207

รอด แตผลของการกระท าเหลานนกลบกลายเปนไปผลก าไรใหผออกแบบระบบอยางนายทนและ

นกธรกจ โดยเกยรตอนนตไดสะทอนสภาวะสงคมทถกครอบคลมดวยระบบทนนยมในผลงาน

อยาง ชวต..แสนจะสบาย (2548) ทสะทอนภาพลกษณของกบดกของระบบทนนยมทคอยหลอกลอ

ใหผคนหลงใหลและกลายเปนเหยอ, ผลงาน อพยพ ณ ชานเมอง (2548) ทสะทอนเรองราวของกลม

คนทยอมอพยพยายเขาสชมชนเมองทความหวงวาจะพบกบชวตทดกวา , ผลงาน Hight Season

(2548) ทสะทอนสภาวะการแกงแยงไขวควาผลประโยชนในชวงหนาเทศกาล หรอผลงาน ทงตน...

ทงดอก (2552) และ สภาวะอนลอแหลม (2552) ทสะทอนสภาพความเปนอยของชนชนลางทตอง

ท างานรบใชสรางผลก าไรใหแกเหลานายทน ผลงานตาง ๆ เหลานลวนสะทอนสภาวะความเปนอย

ของคนในสงคมอนเปนผลกระทบมาจากระบบทนนยมทงสน

2) เกยรตอนนตสะทอนบคลกตาง ๆ ของคนในสงคมผานการออกแบบตวละคร

การออกแบบตวละครในผลงานของเกยรตอนนตนนมรปแบบทเดนชดคอ การไดรบ

แรงบนดาลใจมาจากบคลกตาง ๆของผคนในสงคมจรง ๆ โดยจะสงเกตไดจากผลงานในชวงท

เกยรตอนนตนนก าลงศกษาในระดบปรญญาตรอยนน ตวละครทเกยรตอนนตใชจะเปนตวละครท

เกยรตอนนตไดจนตนาการถงรปลกษณของมนษยในโลกอนาคตวาจะมหนาตาหรอรปลกษณเปน

อยางไร ตอมาเกยรตอนนตไดเลอกใชสญลกษณเขามารวมในการสอสารมากขนเชน การใชตว

ละครกายสแดงมรปรางก าย าเปนตนแทนของชนชนแรงแรงงาน ตวละครกายสขาวหนาตาแลดใส

ซอบรสทธเปนตวแทนของกลมคนทมจตใจดและไรเดยงสา หรอตวละครกายสด ามหนาตานากลว

เปนตวแทนของกลมบคคลทมจตใจชวราย ซงเกยรตอนนตไดเลาเรองราวของการทตองอยรวมกน

ในสงคมของตวละครเหลานอยางเชน ผลงาน BADBOY (2549) ทเลาถงเหตการณทกลมคนชวท

ก าลงรงแกคนทไรเดยงสา และพยายามทจะท าใหกลมคนเหลานกลายเปนเหมอนกบตน, ผลงาน

เจรญแลว (2547) ทแสดงออกถงการดถกเหยยดหยามผอนของตวละครทอยบรเวณดานทมองลง

มายงตวละครดานลาง , ผลงาน ฆาตกร (2552) ทเลาเรองของตวละครคนกงมาทมสหนาก าลงแสยะ

ยมดนากลวก าลงเจาท ารายตวละครใสชดกระตายสขาวดไรเดยงสา ซงก าลงแสดงสหนาอน

หวาดกลวอย และผลงาน สขเลก ๆ (2552) ทเลาเรองราวการหาความสขอยางงาย โดยการมองโลก

ในแงดของมนษยทตองท างานทามกลางความยากล าบากและความตงเครยด

208

4.1.2 ทวศกด ศรทองด

ทวศกด ศรทองด ศลปนผสรางผลงานทมลกษณะโดดเดนดวยลายเสนคลายคลงกบ

การตน ทวศกดมกเขยนภาพมนษยเพอสรางภาพแทน (Representation) เรองราวตาง ๆ ในสงคม

เชน เสรภาพ คานยม มายาคต ความไมยตธรรม กฎเกณฑ อ านาจ และความขดแยง เปนตน

โดยผลงานของ ทวศกด ศรทองด มลกษณะของการตนดงตอไปน


ทวศกดนนมกทจะสรางผลงานศลปะในลกษณะของการการสรางภาพแทน เพอเลา

เรองราวตาง ๆ ของสงคม และทศนคตของตวทวศกดทมตอเรองราวนน ๆ ออกมา ซงสวนมากเปน

การสรางตวละครทมรปลกษณของมนษยในการถายทอดประสบการณ แนวความคด มายาคต

คานยม หรอวถชวตรปแบบตาง ๆ ประชาชนทกชนชนในสงคม ถงแมวาผลงานของทวศกดนนจะ

ถกจ าแนกใหเปนวจตรศลปไดกตาม แตรปลกษณของผลงานกปรากฏลกษณะของการตนอยาง

ชดเจน เชน การใชตวละครในการเลาเรอง รปทรงถกตดทอนใหกลายเปนภาพลายเสนอยางงาย

การใชสสนทดเรยบแตสดใส รวมท งการสอดแทรกเรองราว หรอประเดนตางๆ ในวฒนธรรม

ประชานยมลงในผลงาน และดวยเหตผลตาง ๆ ทางลกษณะทปรากฏในผลงานของทวศกดนนท า

ใหอาจจะระบไดวาผลงานของทวศกดจดวาเปนผลงานประเภท “ปอบอารต (Pop Art)” กวาได

ภาพท 152 ภาพผลงานของทวศกดมกจะสอดแทรกเรองราวของวฒนธรรมประชานยม ทมา : rama9art [นามแฝง], ขอมลศลปน: ทวศกด ศรทองด, เขาถงเมอ 20 กรกฎาคม 2561, เขาถงได

จาก http://www.rama9art.org/artisan/artdb/artists/home.php?p=profiles&name=Thaweesak%

20Srithongdee

209


จะสงเกตเหนไดอยางชดเจนวา วฒนธรรมประชานยม (Pop Culture) นนเปนประเดน

สวนใหญในผลงานแตละชดของทวศกดเลยกวาได ซงทวศกดกมกทจะใชแนวความคดหลกท

เกยวกบวฒนธรรมประชานยมมาเปนหวขอในการสอสารของแตละนทรรศการ เชน นทรรศการ

Dream ทสอสารในประเดนความใฝฝน ความตองการอยากไดหรออยากเปนของคนทวไปในสงคม,

นทรรศการ Hero ทเลาเรองถงมายาคตของวรบรษ ทสงคมคาดหวงและสรางขน เปนตน และดวย

ภาพผลงานทสะทอนเรองราวตาง ๆ ของสงคมออกมาดคลายกบวาจะเปนวธการเลาเรองในแบบ

ภาวะวสย (objective) แตทวศกดนนกลบมวธการเลาเรองทสอดแทรกอารมณหรอทศคตสวนตวลง

ไปดวยจงท าใหดเปนผลงานทมลกษณะการเลาเรองในแบบอตตวสยดวยเชนกน ซงผวจยได

คดเลอกผลงานของทวศกดทมลกษณะของการเลาเรองทโดดเดน 3 ชน ไดแก

ภาพท 153 ภาพผลงาน My Family ของทวศกด ศรทองด ทมา : นดดา ธนทาน. การวเคราะหศกษาภาพเขยนมนษยของ ทวศกด ศรทองด ระหวางป พ.ศ.2540

– 2554. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาทฤษฎศลป บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย

ศลปากร, 2556.), 39.

210

1) ผลงาน My Family เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาในขนาด 150 x 70

เซนตเมตร ซงจดแสดงในนทรรศการ Thaweesak Srithongdee ใน Rob Jurka Gallery ณ กรง

อมสเตอรดม ประเทศเนเธอรแลนด เมอป พ.ศ. 2543 องคประกอบของภาพมลกษณะคลายกบ

ภาพถายครอบครวทสงคมไทยนยมถายเปนทระลกกน ตวภาพเลาเรองดวยตวละครหลก 3 คนท

ปรากฏใหเหนเพยงครงบน อนประกอบดวย ผชายทลกษณะของหวหนาครอบครวปรากฏอย

บรเวณกลางภาพ ไวผมจกและเคราแพะ ใสเสอสขาวพรอมเสอคลมสผาทมลวดลาย มอขวาพลาง

โอบเอวเดกผชายทอยบรเวณดานซายของภาพ เดกชายคนนมหนาตาทยมแยมแจมใสพรอมสวมเสอ

ฟาสสนสดใสพรอมกางเกงลายตาราง มลวดลายตวละคร มกก เมาส (Micky Mouse) ปรากฏอยบน

เสอดานขวามอของเดก สองมอของเดกคนนอมเปดสด าเอาไวแนบกาย ถดมาดานขวามอของภาพ

ปรากฏเปนตวละครเพศหญงทมลกษณะของแม มผมยาวพรอมดอกไมทดห แตงกายดวยเสอแขน

ยาวสขาวพรอมกระโปรงลายตารางก าลงใชมอขวาโอบกอดชายผเปนสามซงอยดานขวามอของตน

และมอซายก าลงอมตกตาหมสน าตาลออนไวขางกาย ตวละครทงสามทรศมวงกลมแผออกมาจาก

บรเวณศรษะสเหลอง ชมพ และฟาตามล าดบ พนหลงเปนฟาอมเขยวปรากฏเปนระนาบทแบนเรยบ

มรปทรงอสระทถกระบายอยางหยาบ ๆ กระจดกระจายอยทวบรเวณพนหลงของภาพ พรอมแถบ

เสนตรงหลากสสนลากผานเปนแนวนอนบรเวณกลางภาพอกดวย

ผลงานชนนเปรยบเสมอนกบภาพแทนของความปรารถนาในเรองของ “ครอบครว”

ของสงคมไทย ซงเปนททราบกนดวาเปนสถาบนทเลกทสดแตมความส าคญทสดไมวาสงคมใดก

ตาม ภาพถายครอบครวในโอกาสตาง ๆ เชน การออกไปเดนทางทองเทยว ถายรปพรอมเครองแบบ

ราชการ หรอถายรปรบปรญญา ลวนแลวแตเปนภาพสะทอนสงตาง ๆ ทหลายครอบครบลวนถวล

หาตองการ ไมวาจะเปนการไดอยพรอมหนากนทงครอบครว พอ แม ลก การทสมาชกทกคนใน

ครอบครวมการศกษาและหนาทการงานทด การมฐานะ ชอเสยง และบารม เปนทนบหนาถอตาของ

บคคลทวไป ภาพถายครอบครวจงเปรยบเสมอนภาพทถกจดเอาไววาก าลงมความสขและมทกอยาง

ดงทตองการ ถงแมวาในความเปนจรงชวตครอบครวจะมสงทตองการเหลาน นหรอไมกตาม

ทวศกดจงถายทอดเรองราวของความปรารถนาของสถาบนครอบครวทลวนแตสะทอนออกมาทาง

ภาพถายของครอบครว

211

ภาพท 154 ภาพผลงาน Sperm ของทวศกด ศรทองด ทมา : SOS Group [นามแฝง], Destiny art exhibition by SOS Group : ศลปน ทวศกด ศรทองด ,

สดใจ ไชยพนธ, วฒกร คงคา, ปรกมล เชยววานช, อดม หวานจรง (กรงเทพมหานคร: ม.ป.พ,

2539), 11.

2) ผลงาน Sperm เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาในขนาด 50 x 44 เซนตเมตร

ซงจดแสดงในนทรรศการ Destiny art exhibition by SOS Group โดยกลมศลปน ทวศกด ศรทองด,

สดใจ ไชยพนธ, วฒกร คงคา, ปรกมล เชยววานช และอดม หวานจรง ณ โรงแรมสยามซต ตงแต

วนท 9 – 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2539 โดยบรรยากาศโดยรวมของภาพเปนสน าตาล ตวภาพถกเลาเรอง

ดวยตวละครหลก 3 ตว อนประกอบดวย “พอ” ซงเปนลกษณะของตวละครเพศชาย มผวกายสขาว

หนวด เครา ละควทดกด า ศรษะดานบนถกผาออกและมวตถทรงกลมสเขยวคลายฟองทะลกออกมา

ชายคนนก าลงจบกบตวละคร “แม” ซงมลกษณะของหญงผมสนทมกายสขาว ระหวางบรเวณปาก

ททง 2 คนก าลงจบกนอยนน ปรากฏเปนเสนสด าทลากลงมาจากปาก แลวไหลออกมาเปนตวละคร

“ลก” เปนลกษณะของเดกทารกทก าลงหอยหวและกายแขนขาออก บรเวณโดยรอบของภาพปรากฏ

เปนรปภาพของดอกลนทมขนาดตาง ๆ กระจดกระจายอยท วทงภาพ

212

ผลงานนดเหมอนก าลงเลาเรองราวทเปนเรองทางเพศ หรอความรก ซงในบางสงคม

และวฒนธรรมมองวาพฤตกรรมในการแสดงออกซงความรกหรอการรวมเพศนนเปนเรองตองหาม

แตในความเปนจรงแลวนนเรองราวของความรกและเพศนนเปนสงมนษยมอยและตองการโดย

ธรรมชาต มนษยและสตวตาง ๆ ตางสบพนธดวยความรสกทางเพศและความรก จนเกดเปนบตร

ออกมา เพราะฉะนนเรองราวของเพศและความรกจงเปนเรองทสวยงามและท าใหเผาพนธของเรา

ยงคงด ารงอยได มากกวาทจะมองวาเปนเรองลามกหรอเรองตองหาม

ภาพท 155 ภาพผลงาน The Power of Love ของทวศกด ศรทองด ทมา : นดดา ธนทาน. การวเคราะหศกษาภาพเขยนมนษยของ ทวศกด ศรทองด ระหวางป พ.ศ.2540


ศลปากร, 2556.), 64.

3) ผลงาน The Power of Love เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาขนาด 200 x 200

เซนตเมตร ซงจดแสดงในนทรรศการ FuKuoka Asian art museum ณ ประเทศญปน ในป พ.ศ.

2549 พนหลงของภาพถกปดวย “ผาขาวมา” หลากหลายสสน ตวภาพถกเลาเรองดวยตวละครหลกท

อยตรงกลางภาพ มลกษณะทเปนมนษยเพศชายก าลงสวมกางเกงรดรปสเขยวเขม ซงก าลงยกมอทง

213

2 ขางเพอแสดงออกซงความเขมแขง รางกายของตวละครนนนมลกษณะทปกตหลายประการ เชน

มกลามเนอทดกลม ใหม และมจ านวนมากกวาปกต บนศรษะมลกษณะเหมอนก าลงสวมหนากาก

อย ไมมใบหและผม ดานบนของศรษะปรากฏเปนปมเนอขนาดใหญดวยเชนกน

ผลงานชนนก าลงเลาเรองราวของมายาคตหลายประการทอยในชนชนแรงงานของ

สงคมไทย โดยสงเกตไดจากผาขาวมาซงเปนเครองใชทอยคกบสงคมไทยมาอยางยาวนาน ผคนใน

ชนชนแรงงานนนตองท างานอยางหนกเพอหาเลยงตนเองและครอบครว พลงงานจากความรกจง

สามารถท าใหบคคลเหลานมพลงงานในการตอสกบชวต รางกายและกลามเนอทใหญโตกวาปกต

สอถงมายาคตทอยากจะรางกายทใหญโตและกลามเนอเพอจะมาใชในการท างานหาเลยงชพ ผลงาน

ชนนจงเปนเครองสะทอนถงความคดของคนในสงคมไทยทมตอหนาทการงาน รางกาย และ

กลามเนอของตนเองไดเปนอยางด


ลกษณะของการท าใหดเรยบงาย นนเปนลกษณะของการตนทเดนชดทปรากฏใน

ผลงานของทวศกด ดงจะสงเกตไดจากรปลกษณของผลงานทมลกษณะคลายกบการตนลายเสน ม

การลดทอนรายละเอยดใหคงไวเพยงสงทจ าเปนเทานน ในดานของสสนทดสดใสและไมมการ

เกลยน าหนก ทงนจะเหนไดวาทง “เสน” และ “ส” ซงเปนทศนธาตหลกในผลงานของทวศกดนน

ไดประกอบกนเปนรปทรงทดแบน เปน 2 มต โดยไมไดแสดงออกซงปรมาตรหรอน าหนกแสงเงา

ตามความเปนจรง รปทรงตาง ๆ ทอยในผลงานของทวศกดจงเปนรปทรงสมมตอนเปนเอกลกษณ

เฉพาะตวททวศกดสรางขนเพอใชในการสอสารเรองราวตาง ๆ ซงผวจยไดคดเลอกผลงานของ

ทวศกดทมลกษณะของการท าใหดเรยบงายอยางโดดเดนมาวเคราะหจ านวน 3 ชน ไดแก

1) ผลงาน Dr. Mil เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด 80 x 110 เซนตเมตร

ซงจดแสดงในนทรรศการ Flesh ณ หอศลป Thavibu Gallery กรงเทพมหานครในป พ.ศ. 2550

ผลงานชนนของทวศกดนนมลกษณะทใกลเคยงกบผลงานวาดเสน คอมการใชเพยงการเขยนภาพ

ลายเสนสด าลงบนพนหลงสขาวเทานน ตวภาพใชเพยงตวละครหลกเพยง 2 ตวในการเลาเรองคอ

ชายทมลกษณะของหมอ ทปรากฏอยทางขวามอของภาพ มศรษะลาน สวมใสผาคลมของแพทย

และใสแวนตา ปากกพลางคาบบหรทก าลงตดไฟ มอขวาของผชายทานนก าลงถอเขมฉดยาทก าลง

214

ท าทาพรอมฉด มอซายก าลงประคองรปทรงทมลกษณะคลายกบเตานมของผหญง และถดมาทาง

ดายซายมอของภาพปรากฏเปนภาพของหญงสาวทลกษณะของนางแบบ มสภาพเปลอยกายผมสน

และก าลงมองตรงมายงผชมภาพ ผหญงคนนก าลงใชมอขวายกขนมาสยายผมสวนมอซายกก าลงใช

กอดคนชายทอยทางดานซายมอของตนอยางสนทสนม บรเวณพนหลงของภาพถกทงไวเปนระราบ

สขาววางเปลา นอกจากนยงปรากฏรปทรงทลกษณะของเสนหลากหลายขนาดระโยงระยาง

เกยวพนตามบรเวณตาง ๆ ของตวละครและวางกองรวมกนอยบรเวณดานหนาของภาพ และยง

ปรากฏรปทรงทมลกษณะคลายเตานมขนาดหลากหลายจ านวน 9 ชน วางเรยงรายกนบรเวณ

ดานหนาของภาพอกดวย โดยรปทรงตาง ๆ ทปรากฏในภาพนนนลวนแลวแตเกดจากการประกอบ

กนของเสนเทานน ซงรปรางเหลานมเพยงเสนรอบนอก ไมสสน ปรมาตร หรอน าหนกแสงเงา

ปรากฏอย จงท าใหตวผลงานดมลกษณะของงานวาดเสนทดเรยบแบนเปน 2 มตเทานน

ภาพท 156 ภาพผลงาน Dr. Mil ของทวศกด ศรทองด ทมา : นดดา ธนทาน. การวเคราะหศกษาภาพเขยนมนษยของ ทวศกด ศรทองด ระหวางป พ.ศ.2540


ศลปากร, 2556.), 71.

215

จะเหนไดความเรยบงายนนเปนลกษณะทปรากฏอยางเดนชดอยในผลงานชนน โดย

สงเกตไดจากรปทรงตาง ๆ ทอยในภาพ ลวนแลวแตเปนรปทรงปดทเกดจากการประกอบกนของ

เสน รวมทงรายละเอยดตาง ๆ ในตวผลงานลวนแสดงดวยเสนแทนทงสน ตวผลงานมเพยงการใชส

ด าบนสขาวทไมแสดงออกซงน าหนก ความเปนปรมาตร ระยะหรอความลกใด ๆ ทงสน ดงจงใจจะ

สอสารดวยดวยเสนเปนหลกมากกวาสสนหรอความสมจรง

ภาพท 157 ภาพผลงาน Jang ของทวศกด ศรทองด ทมา :ศกดสน เกษมสนต, เชย / ศกดสน เกษมสนต และ ทวศกด ศรทองด (กรงเทพมหานคร:

ม.ป.พ., 2542), 11.

2) ผลงาน Jang เปนผลงานจตรกรรมบนสอะครลคบนผาใบขนาด 60 x 50 เซนตเมตร

ซงจดแสดงในนทรรศการ เชย ในป พ.ศ. 2542 ตวภาพเลาเรองดวยตวละครเพยงตวเดยว มลกษณะ

เปนเพศหญงทก าลงหนหนาเขาหาผชม รมฝปากสแดงหนา สวมใสแวนตาด า สวมผาโพงศรษะทม

สสนสดใสและหลากหลาย สวมใสเสอสด า – เทาซงมลกษณะคอลกและกวางจนเผยใหเหนเนนอก

นอกจากนยงปรากฏเปนรปทรงอสระสน าตาลออนและขาวลอยอยบรเวณคอและไหล พนหลงของ

ภาพปรากฏเปนพนระนาบสฟาออน

216

การใชลกษณะทท าใหดเรยบงายทปรากฏอยางชดเจนในผลงานชนนคอ การใชรปทรง

ตาง ๆ ทอยในภาพ โดยสงเกตไดจากลกษณะของรางกายและอวยวะทจะมลกษณะคลายกบรปทรง

เรขาคณตอยางงาย เชน ใบหนาทมลกษณะเปนรปไข ดวงตาทดกลมร จมกทดเปนสน และหนาอก

ทดกลมมน รปทรงตาง ๆ ลวนแตมการลงสใหแสดงออกซงปรมาตรแสงเงาทเรยบงายและเลกนอย

เทานน นอกจากนเสอผา รปทรงอสระ และพนหลงของภาพยงมลกษณะการลงสทดเรยบแบนและ

ไมแสดงออกซงปรมาตรหรอแสงเงาเลยแมแตนอย

ภาพท 158 ภาพผลงาน นางระบ า (Dancing Girl) ของทวศกด ศรทองด ท ม า : Thaweesak Srithongdee, Dream 1 9 9 7 : art exhibition / by Thaweesak Srithongdee

(กรงเทพมหานคร: s.n., 2540), 20.

3) ผลงาน นางระบ า (Dancing Girl) เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด 38

x 28 เซน ต เมตร ซ งจดแสดงใน นทรรศการ Dream 1997 : art exhibition / by Thaweesak

Srithongdee ในวนท 21 มถนายน – 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2540 ตวภาพใชพนหลงทเปนระนาบสด า

สนทเพอทจะสอสารวาเปนเวลากลางคน เลาเรองดวยตวละครหลกทอยบรเวณตรงกลางภาพ ม

217

ลกษณะเปนมนษยเพศหญง มผวกายสขาวซด เปลอยรางกายทอนบนจนเผยใหเหนหนาอกอยาง

ชดเจน ก าลงอาแขนทงสองขางออกคลายก าลงเตนร า มเปลอกหอยขนาดใหญก าลงครอบศรษะดาน

ขนอย รางกายทอนลางมทงสวนทเปนขาทงสองขางสวมใสถงนองสแดง และรองเทาสนสงก าลง

เบยงขาไปทางซาย และสวนทเปนหางปลาสแดงทมครบหางสฟาก าลงเบยงไปทางขวา ซงเปน

ลกษณะของนางเงอก นอกจากนในภาพยงปรากฏเปนรปทรงอน ๆ เชน นกทมลกษณะเปนลายเสน

สขาวอยางงายก าลงบนไปทางขาว ดอกไมสเหลองและน าเงนขนาดใหญทอยบรเวณดานบนของ

ภาพ และรปทรงอสระทเกดจากการใชฝแปงขนาดใหญสสนตาง ๆ เชน น า เงน เขยว ชมพ และ

เหลอง เปนตน กระจดกระจายอยท วภาพ

ลกษณะของการใหดเรยบงายทเชนชดอยางมากในผลงานชนน คอ การใชรปทรงทม

การตดทอนรายละเอยกจากความเปนจรงเปนอยางมาก โดยสงเกตไดจากตวละครหลกทมรปทรง

ของมนษยทมการตดทอนรายละเอยดออกไปมาก เสนรอบนอกหรออวยวะตาง ๆ ใชวธการตดเสน

ดวยสด าเพอความคมชดของรปทรง รปทรงดงกวาแทบจะไมแสดงออกซงรายละเอยดกลามเนอ

หรอปรมาตรแสงเงา รวมทงรปทรงอน ๆ อยางเชน นก หอย และดอกไม กมการแสดงออกซง

รายละเอยดเพยงเลกนอยเทานน นอกจากนรปทรงอสระอน ๆ ในภาพกเปนเพยงรอยฝแปรงขนาด

ใหญหลากหลายสสน ทดคลายคลงกบศลปะนามธรรม (Abstact) อกดวย

4) ลกษณะของการท าใหดเกนจรงหรอบดเบยว

ในการสรางสรรคผลงานศลปะ ทวศกดน นมกจะมการสรางรปทรงสมมตทเปน

เอกลกษณของตนเองเสมอ ซงรปทรงเหลานนยงคงเปนรปทรงทมลกษณะของคน สตว หรอสงของ

ทวไปในชวตประจ าวนอยแตทวศกดไดมาสอดแทรกจนตนาการของตนเองลงไป แลวสงเคราะห

เปนรปทรงใหมโดยการดดแปลงรปทรงใหดแปลกประหลาดออกไป รวมทงมการใชเทคนคและ

รปแบบทเปนเอกลกษณ จงท าใหผลงานของทวศกดนนมรปลกษณทแปลกประหลาดกวาผลงาน

จตรกรรมหรอการตนทวไป ซงผวจยไดคดเลอกผลงานของทวศกดทมลกษณะของการท าใหดเกน

จรงหรอบดเบยวอยางโดดเดนมาวเคราะหจ านวน 2 ชน ไดแก

218

ภาพท 159 ภาพผลงาน Organ ของทวศกด ศรทองด ทมา : นดดา ธนทาน. การวเคราะหศกษาภาพเขยนมนษยของ ทวศกด ศรทองด ระหวางป พ.ศ.2540


ศลปากร, 2556.), 120.

1) ผลงาน Organ เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด 130 x 150 เซนตเมตร

ซงจดแสดงในนทรรศการ Bruised ณ หอศลป Thavibu Gallery กรงเทพมหานครในป พ.ศ. 2554

ตวภาพเปนผลงานจตรกรรมทใชเพยงสขาว ด า และ แดงเทานน บรรยากาศโดยรวมของภาพถก

ระบายดวยสขาวเปนระนาบพนหลงแลวถกระบายดวยสแดงทมลกษณะคอนขางเหลวและบาง โดย

มการปลอยเนอสใหไหลยอยลงมาจนเกดเปนรปทรงอสระกระจายตามพนหลงของภาพ นอกจากน

ยงปรากฏตวละครหลกของภาพซงเปนเพศชายนอนสภาพเปลอยกาย สวมแวนตาด าและมผมหยกฟ

ชายผนมกลามเนอหนาอกและกลามหนาทองทดกลมและโตเกนกวาปกต บรเวณหนาทองมรปทรง

อสระทถกเขยนดวยลายเสนสด าก าลงไหลออกมาแลวลอยขนดานบนซายของภาพ โดยรปทรงนนม

ลกษณะคลายกบล าไสหรออวยวะภายในทไหลออกมาจากหนาทอง โดยมลกษณะเปนเสนรยางค

ขนาดตาง ๆ เกยวพนกบรปทรงสมมตทมลกษณะเปนรปทรงเรขาคณตรปทรงคลายกบกะโหลก

มนษย

219

ภาพท 160 ภาพผลงาน Believe in love ของทวศกด ศรทองด ทมา :วฒกร คงคา, นทรรศการศลปะ พ.ศ. 2543 : หลง รก อ านาจ = Art exhibition 2000 : Lured

love power / วฒกร คงคา, ทวศกด ศรทองด, อนนต ปรชญนนทน. (กรงเทพมหานคร: หอศลปตาด,

2543), 14.

2) ผลงาน Believe in love เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด 150 x 200

เซนตเมตร ซงจดแสดงในนทรรศการ หลง รก อ านาจ โดยวฒกร คงคา ทวศกด ศรทองด และ

อนนต ปรชญนนทน ณ หอศลปตาด ตงแตวนท 21 กนยายน – 14 ตลาคม พ.ศ. 2543 โดยตวภาพถก

เลาเรองดวยตวละครทง 3 ซงตวละครตรงกลางภาพมขนาดทใหญทสดทปรากฏใหเหนเฉพาะศรษะ

และล าตวดานบน ใบหนามลกษณะดกลมมนมากกวาปกต ไมมใบห มใบหนาเปนเพศชายแต

แตงหนาและทาปากสแดงคลายกบผหญง ถดมาทางซายมอของภาพปรากฏเปนตวละครทมลกษณะ

ของมนษยเปลอย แตมลกษณะหลายประการทดผดธรรมชาต เชน มศรษะทกลบดาน มแขนเพยง

ขางเดยว หนาอกทดโตและกลมมนมากกวาปกต มขา 2 ขางแตมเทาเพยงขางเดยว มอวยวะ

ประหลาดงอกออกมาจากรางกาย เปนตน และอกตวละครทางดานขวามอ ทมลกษณะเปนเพศชาย

220

แตมใบหนาทรงผมทดออนหวานคลายคลงกบเพศหญง รางกายสวมใสเพยงกระโปรงรดรปสด า ม

รางกายและอวยวะตาง ๆ ทดผดธรรมชาต เชน มกลามเนอทใหญและกลมมนมากกวาปกต นวมอท

หนผดดาน และมไมปรากฏอวยวะเพศ เปนตน พนหลงของภาพถกแบงออกเปนสองสวนดวย

ระนาบสฟาและสมตามล าดบ

ลกษณะของการท าใหดเกนจรงหรอบดเบยวทปรากฏอยชดเจนในผลงานชนน คอการ

ออกแบบตวละครตาง ๆ ใหมลกษณะทดผดมนษย ทงนเกดจากความตองการในการสอสารเรองราว

ทางดานอารมณและความตองการตาง ๆ ผานทางการดดแปลงรางกายของมนษย ใหแสดงออกถง

รสนยมทางเพศทมไมตรงกบเพศสภาพของตนเอง ความรสกขาดหายหรอไมพอใจในเรอนรางของ

ตนเอง และความตองการตาง ๆ ทอยากใหรางกายเปนดงความประสงค ทวศกดไดสะทอนเรองราว

ตาง ๆ เหลานดวยภาพแทนของรางกายทถกดดแปลงเปนอยางมาก โดยไมตองค านงถงความถกตอง

หรอความเหมอนจรง


ถงแมวาผลงานของทวศกดนนจะมความเปนการตน ซงเปนรปลกษณทนาดงดดและ

สามารถเปนทนยมของคนทกเพศทกวยไดไมยาก แตภายใตรปลกษณอนดเรยบงายและสดใส

เหลานน ทวศกดไดซอนเรองราวทดตรงกนขามกบรปลกษณของผลงานไปอยางสนเชง เชน

ความคดเพอฝน มายาคต ความปรารถนา และความตองการในดานตาง ๆ ของชวตมนษยสอสาร

ผานออกมาผานรปทดบดเบยวอยางเปนเอกลกษณในแบบของทวศกดเอง ซงรปทรงเหลานนเกด

จากการดดแปลงรปรางของมนษยใหมความผดเพ ยนไปตามสภาพวะแวดลอมทเปนอยหรอการ

ท านายรปรางของมนษยในอนาคตอกดวย จนคลายกบวาเรองราวตาง ๆ ของรปรางในผลงานของ

ทวศกดน นเปรยบเสมอนการประชดหรอชใหเหนถงปญหาตาง ๆ ทเกดขนกบชวตมนษยใน

ปจจบน ทงนผวจยไดคดเลอกผลงานของทวศกดทมลกษณะของการสอสารดวยอารมณขนอยาง

โดดเดนมาวเคราะหจ านวน 3 ชน ไดแก

221

ภาพท 161 ภาพผลงาน Water from her mouth ของทวศกด ศรทองด ทมา :วฒกร คงคา, นทรรศการศลปะ พ.ศ. 2543 : หลง รก อ านาจ = Art exhibition 2000 : Lured


2543), 14.

1) ผลงาน Water from her mouth เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด 50 x

40 เซนตเมตร ซงจดแสดงในนทรรศการ หลง รก อ านาจ โดยวฒกร คงคา ทวศกด ศรทองด และ

อนนต ปรชญนนทน ณ หอศลปตาด ตงแตวนท 21 กนยายน – 14 ตลาคม พ.ศ. 2543 โดยตวภาพเลา

เรองการจบ ผานตวละครทงสอง ซงมลกษณะทปรากฏใหเหนเพยงแคศรษะ ซงมลกษณะทดกลม

มนคลายรปไข โดยศรษะดานซายก าลงหลบตาพรอมท าสใหเหมอนก าลงเคลมหลบ มน าลายไหล

ยอยออกมาจากปากจนถงคาง และศรษะของตวละครทางขวาทอยไกลกบศรษะแรกเปนอยางมาก

โดยก าลงท าสหนาทดตกตะลงกบลกษณะและทาทางของตวละครตวแรกอย บรเวณพนหลงของ

ภาพปรากฏเปนระนาบสฟาออน ทบรรจลายเสนอยางงายของภาพคนจบกน กระจดกระจายอยท ว

ภาพ

222

สงทสามารถสรางอารมณขนใหแกผลงานชนน คอ สหนาทาทางของตวละคร และ

เรองราวทเกดขนในภาพ ดงทปกตเราจะเขาใจวาการจบนนเปนการแสดงออกซงความรก เปน

กจกรรมของครกทเตมไปดวยความออนโยนและนาหลงใหล แตเรองของการจบทเกดขนในภาพ

กลบไมไดสวยงามอยางทคาดหวงไว เมอมฝายหนงเผลอท าน าลายไหลยอยออกจากปากจนดหนา

เกลยดและท าใหอกฝายทก าลงท าสหนาตกใจกบเหตการณทเกดขน อารมณขนในภาพจงเกดจากส

หนาทดชวนขนของตวละครและเหตการณทผดจากสงทคาดหวงไว

ภาพท 162 ภาพผลงาน She ของทวศกด ศรทองด ทมา :วฒกร คงคา, นทรรศการศลปะ พ.ศ. 2543 : หลง รก อ านาจ = Art exhibition 2000 : Lured


2543), 14.

2) ผลงาน She เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด 50 x 40 เซนตเมตร ซง

จดแสดงในนทรรศการ หลง รก อ านาจ โดยวฒกร คงคา ทวศกด ศรทองด และอนนต ปรชญ-

นนทน ณ หอศลปตาด ต งแตวนท 21 กนยายน – 14 ตลาคม พ.ศ. 2543 จากชอผลงาน She น น

สะทอนวาตวละครหลกทปรากฏในภาพนนเปนเพศหญงทเปลอยทอนบน แตลกษณะทางรางกาย

223

กลบมความตรงกนขามอยางสนเชง เชน มรางกายทใหญโตมากกวาปกตของเพศหญง ไมมเตานม

แบบเพศหญง แตกลบมกลามหนาอกและกลามทองทดกลมมนและใหญโต มอทงสองขางก าลง

ผสานกน โดยมนวมอทดกลมเรยวและยาวมากกวาปกต ใบหนามลกษณะทดออนหวานในแบบ

ผหญง มการแตงหนา สวมใสแวนตาแฟชน และไวผมยาว บรเวณพนหลงของภาพถงสรางสรรค

ดวยการใชฝแปรงขนาดใหญละเลงลงไปในภาพดวยสขาว ฟา สม และเหลอง เปนตน

สงทสามารถสรางอารมรณขนใหแกผลงานชนนคอ ลกษณะตาง ๆ ของตวละครหลกท

อยในภาพนนผดไปจากความคาดหมายปกต จนผชมบางทานอาจจะสงสยวาตวละครตวนนนเปน

เพศใดกนแน จะบอกวาเปนเพศหญงตามชอผลงาน แตตวละครนกมลกษณะหลายประการทคลาย

กบเพศชายมากกวา หรอผชมบางทานอาจจะตความไดวาตวละครนเปนเพศชายแตมจตใจทเปนเพศ

หญงกเปนได ความสองแงสองงามและความก ากวมเหลานนนสามารถสรางอารมณขนไดเปนอยาง

ดทงในแงของการตนและศลปะ

ภาพท 163 ภาพผลงาน Boota ของทวศกด ศรทองด ท ม า : Thaweesak Srithongdee, Flesh / Thaweesak Srithongdee. (ก รง เทพมห านคร : Thavibu

Gallery, 2549), 14.

224

ผลงาน Boota เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนกระดาษขนาด 48 x 68 เซนตเมตร

ซงจดแสดงในนทรรศการ Flesh ตงแตวนท 2 พฤษภาคม – 11 มถนายน พ.ศ. 2549 ณ Thavibu

Gallery ตวภาพเลาเรองดวยตวละครหลกเพยงตวเดยวซงอยบรเวณตรงกลางภาพ มลกษณะเปน

มนษยเพศชายก าลงนงลอยตวบนอากาศพรอมกมหลงลง มสภาพรางกายทเปลอยเปลาและมทาทท

ก าลงใหมอปดบงรางกายของตนเอง สวมใสถงนองมด า มลกษณะหลายประการทดผดไปจากความ

เปนจรง เชน ลกษณะรางกายทไมแสดงออกซงปรมาตรของกลามเนอเลย มกลามหนาอกและ

กลามเนอหนาทองดกลมมนมากกวาปกต มตาทเรยวเลกแบบขาวเอเชย ไมมใบหและผม ดานบน

ของศรษะมเนองอกออกมาเปนแทงทมลกษณะคลายกบอวยวะเพศชาย พนหลงเปนเพยงระนาบส

แดงสมเทานน

สงทสามารถสรางอารมณขนไดเปนอยางดในผลงานชนน คอ ลกษณะทดผดมนษย

และทาทางของตวละครหลก เชน เปนผชายททดมทาทางทเขนอายและพยายามปดบงรางกายของ

ตนเองไว การมรางกายทจะไมแสดงออกถงความแขงแรงหรอกลามเนอในแบบเพศชาย รวมทงการ

มตงเนอทมลกษณะคลายอวยวะเพศชายงอกขนมาจากศรษะอกดวย ลกษณะตาง ๆ เหลานท าใหตว

ละครนดเหมอนสตวประหลาดหรอมนษยตางดาวมากกวามนษยโลกเสยอก ซงความแปลก

ประหลาดจากสงทคนเราเคยเหนหรอคนชนนนเปนชนวนส าหรบการสรางอารมณขนไดเปนอยาง

ด

ประเดนทางสงคมทปรากฏในผลงานของทวศกด

1) ทวศกดถายทอดเรองราวของวฒนธรรมประชานยมในสงคม

วฒนธรรมประชานยม (Pop Culture) นนเปนอกรปแบบของวฒนธรรมทสามารถพบ

เหนไดงายท สดในสงคมเลยกวาได ซ งว ฒนธรรมประชานยมน นกไดเปนสวนหนงใน

ชวตประจ าวนของมนษยไปแลว เชน รปแบบของแนวความคดวาสงไหนถกตองหรอดงาม ภาษา

คานยม กระแสสงคม การใชชวต หรอมายาคตตาง ๆ ทเคลอบแฝงอยในชดความคดของคน มนษย

ในสงคมนนมกจะไดรบอทธพลของวฒนธรรมประชานยมมาจากสอตาง ๆ เปนสวนใหญ จนท าให

ผคนจ านวนมากในสงคมมความคดเหนสอดคลองไปกบรปแบบการใชชวตตามวฒนธรรมประชา

นยมนน ๆ ทวศกดจงไดถายทอดรปแบบของวฒนธรรมประชานยมตาง ๆ ทปรากฏอยในสงคมไทย

225

ออกมาผานผลงานศลปะ ยกตวอยางเชน นทรรศการ Dream (2540) ทสอสารเกยวความใฝฝนของ

มนษย เชน การมชอเสยง เกยรตยศ หรอการครอบครวหรอคนรกทด, นทรรศการ Trace (2546) ท

สอการเกยวกบชวตในสงคมทเตมไปดวยความไมปลอดภยและความหวาดระแวง ซงท าใหมนษย

นนตองปรบเปลยนรปรางหรอรปแบบการใชชวตในสงคม, นทรรศการ Hero (2549) ทสอสารเรอง

มายาคตของวรบรษของคนในสงคม วาวรบรษคอคนทมสภาวะการเปนผน า เปนไววางใจและนา

นบถอ จนท าใหคนจ านวนมากพยายามทจะเปนวรบรษบางใหได หรอนทรรศการ Flesh (2550) ท

เลาเรองราวของความปรารถนาของมนษยทมตอรางกาย จนบางครงกพยายามทจะเปลยนแปลง

รางกายใหเปนไปตามความตองการหรอคานยม เปนตน

2) ทวศกดท าใหสงคมไดเหนวาผลงานการตนหรอภาพประกอบกสามารถมคณคาใน

เชงวจตรศลปได

ถงแมวาทวศกดจะมทกษะฝมอทคอนขางสงและจบการศกษาในดานวจตรศลปมา

โดยตรงนน แตทวศกดกไมไดจ ากดรปแบบและเทคนคในการสรางสรรค หรอจ าแนกผลงานของ

ตนเองวาเปนผลงานวจตรศลปหรอไม ทวศกดจงสรางสรรคผลงานศลปะจากรปแบบ เทคนค และ

ความพงพอใจของตนเองเปนหลก และดวยเหตนจงท าใหทวศกดเปนบคคลทมหลากหลายบทบาท

ในวงการศลปะ เชน จตรกร นกออกแบบ นกเขยนภาพประกอบ และนกดนตร เปนตน และดวย

รปแบบของผลงานหลากหลายจงท าใหทวศกดมชอเสยงและเปนทจบตาอยางมากในสงคมวงกวาง

ทวศกดจงเปนบคคลส าคญทานหนงทเปนสวนหนงของการท าลายก าแพงระหวาง

ศลปะชนสงและต า ซงทวศกดนนสามารถยกระดบผลงานทมลกษณะของการตนและภาพประกอบ

ใหไดรบการยอมรบในมมมองของศลปะชนสงได และยงเผยแพรผลงานวจตรศลปของตวเขาไปให

สงคมวงกวางไดรบรไดโดยงาย ผานผลงานออกแบบและศลปะแนวสตรทอารต เปนตน

4.1.3 พชรพล แตงรน

พชรพล แตงรน หรอรจกในอกชอหนงวา Alex Face ผสรางงานในลกษณะของสตรท

อารต ซงฝากผลงานไวตามสถานทตาง ๆ ขอชมชนเมอง ผลงานของเขามลกษณะของการสรางตว

ละคร (Character) ทเปนภาพแทนของเยาวชนทปรากฏในสถานการณและสถานทตาง ๆ ในสงคม

226

เมอง ทงนพชรพลยงเปนเปนศลปนแนวสตรทอารตทมชอเสยงเปนอนดบตน ๆ ของประเทศไทย

อกดวย และยงมบทบาทท าใหผลงานสตรทอารตเปนทรจกในสงคมวงกวาง

ถงแมวาปจจบนยงมคนทรจกหรอมความเขาใจเกยวกบสตรทอารตในสงคมอยไมมาก

กตาม แตกมนกวชาการหรอผเชยวชาญใหความหมายของสตรทอารต เอาไวบาง เชน บศยมาส

นนทวน นกเขยนอสระไดอธบายเกยวกบสตรทอารตเอาไววา

สตรทอารต คอ ศลปะทพฒนามาจาการใชพนทสาธารณะเปนทแสดงออก นนคอ

ทองถนนตาง ๆ โดยความหมายของค านยามนแฝงสะทอนเรองของประชาชนทถกตดสทธ การ

ไมชอบดวยกฎหมายหรอการไมไดรบอนญาต ยงมขอกงขาในบางประเทศ คดคานการตดสนใจ

ของราชการวาการสนบสนนสตรทอารตนนเปนสงทดหรอไม

ตามความหมายของค ายงรวมไปถงผลงานกราฟฟต การพนสบนก าแพง สตกเกอร

แปะ แผนโปสเตอร การฉายวดโอลงบนผนง และการจดวางผลงานสรางสรรคตามทองถนน ตาม

แบบฉบบเดม ๆ ของสตรทอารทถกเรยกเพอจ าแนกผลงานในทสาธารณะทมความรวมสมยให

ออกจากงานกราฟฟตทเพยงเพอใชก าหนดอาณาเขตของตนเอง หรอพวกกราฟฟตทใชการขด

เขยนเพอท าลายวฒนธรรมอน

ความเคลอนไหวและเปาหมายของศลปนสตรทอารตนนมตาง ๆ นานาตามแตผท า

นนเอง บางผลงานกระตนในสงคมอยางเขมแขง สตรทอารตในตางประเทศเปนฐานทมพลงท

เขาถงสาธารณะ หวขอทพบบอย ๆ เชน การประจานพวกนายทนรกหาผลประโยชนจากทดนโดย

มชอบ การเสนอขอเทจจรงของคนยากไรทถกยกเลกกรรมสทธในทดน และการเบยดบง

วฒนธรรม อยางไรกตามโดยรวมแลวสตรทอารตคอเปนงานในทสาธารณะโดยศลปนทสวนใหญ

รสกกบหวขอของการ “ถกท าใหไมมสทธออกเสยง” และเพอใหขอคดนถกกระจายไปสคนหม

มาก มากกวาพนทของหองแสดงผลงาน

จะเหนไดชดเจนวาผลงานของพชรพลนนมรปแบบ ลกษณะ และแนวความคดในแบบ

สตรทอารตอยางชดเจน รวมทงยงมลกษณะของการตนปรากฏอยในผลงานอยางชดเจนอกดวย โดย

ผลงานของ พชรพล แตงรนมลกษณะของการตนดงตอไปน


รปแบบหลกทปรากฏในผลงานของพชรพลนนกคอการสรางตวละคร Mardi ซงเปน

ตวละครทเปรยบเสมอตวแทนหรอภาพสะทอนของบตรสาวของตวพชรพลเอง ซงพชรพลมกจะใช

227

ตวละครนเปนดงหวใจหลกในการเลาเรองในแทบจะทกชนงาน โดยตวละครนมกจะไปปรากฏอย

ในสถานทตาง ๆ ของสงคม ไมวาจะเปนก าแพงตามตกราง ชมชนเมอง ชมชนแออด หรอแมกระทง

ในหอศลป ขนอยกบความเหมาะสมของตวชนงานและเรองราวทพชรพลนนตองการจะสอกบ

สงคม

ตวละคร Mardi นนเปนตวละครหลงทพชรพลใชในการสอสารในแทบทกผลงานโดย

ไดรบแรงบนดาลใจมาจากบตรสาวของตนเอง ซงตวละครนกมลกษณะเปนเดกทมรปรางนาตาด

นารก เจาเนอ มกจะสวมใสเสอผาทมลกษณะคลายชดกระตายสขาวบางด าบาง มตาท 3 อยบรเวณ

หนาผาก มกจะแสดงสหนาทดบงตง เหมอนกบวาก าลงเสยใจทเพงเกดมาบนโลกใบนทมความนา

อยทนอยลงทกท

ภาพท 164 ภาพผลงานของพชรพลทมลกษณะของศลปะรปลกษณอยางชดเจน ทมา : ADMIN [นามแฝง], มาท าความรจก ALEX FACE ศลปน กราฟตในเมองไทย, เขาถงเมอ 28

กรกาคม 2561, เขาถงไดจาก http://www.ain0410.com/มาท าความรจก-alex-face-ศลปน/

พชรพลน นไมไดจ ากดตนเองวาจะตองสรางสรรคผลงานออกมาในรปแบบหรอ

เทคนคอยางใดอยางหนง จงท าใหผลงานของพชรพลนนใชเทคนคทหลากหลาย เชน การใชเทคนค

ของกราฟต (Graffiti) ทออกไปพนสสเปรยตามสถานทตาง ๆ อยางรวดเรว ในลกษณะของสตรท

อารต (Street Art) หรอจะเปนการสรางประตมากรรมเพอใชในการประดบตกแตงในสถานทตาง ๆ

228

พชรพลลวนแตเคยท ามาหมดแลว ซงตวผลงานทงหมดของพชรพลลวนแลวแตมรปลกษณอนเปน

เอกลกษณทงสง และเปนการงายตอผชมทจะสามารถจดจ าในเอกลกษณของผลงานได ดวยปจจยท

กลาวมาทงหมดลวนท าใหสามารถจ าแนกผลงานของพชรพลวาเปนศลปะรปลกษณ (Figurative

Art) ไดอยางชดเจน


วธการเลาเรองในแบบของพชรพลนนคอการใหตวละครหลกท ากรยาทาทาง หรอไป

อยในสถานทตาง ๆ เพอเลาเรองถงสภาวะ เหตการณ เรองราวตาง ๆ ในสงคมออกมา ทงนพชรพล

ยงมวธการเลอกรปแบบและวธการทชาญฉลาดในการสอสารนนกคอการใชเทคนคของ กราฟต

(Graffiti) ทสามารถสรางสรรคผลงานไดอยางรวดเรวฉบไว รวมทงลกษณะผลงานทเปนรปแบบ

ของสตรทอารต (Street Art) ทตวผลงานจะไปปรากฏตามพนทตาง ๆ ของสงคม โดยไมจ าเปนตอง

ไปจ ากดพนทแสดงเพยงแคในหอศลป ซงเปนขอดทสามารถท าใหผคนทวไปสามารถเขาถงศลปะ

ประเภทนไดโดยงาย ซงผวจยไดคดเลอกผลงานของพชรผลทมลกษณะของการเลาเรองทโดดเดน

มาท าการวเคราะจ านวน 2 ชน ไดแก

ภาพท 165 ภาพผลงาน Liars gonna lie ของพชรพล แตงรน ทมา : ขาว Like สาระ [นามแฝง], รนใหญมาเอง! 'Alex Face' รวมเสกกราฟฟต ทวงความเปนธรรม

'เสอด า', เขาถงเมอ 28 กรกฎาคม 2561, เขาถงไดจาก http://www.naewna.com/likesara/324915

229

1) ผลงาน Liars gonna lie เปนผลงานทพชรพลสรางสรรคดวยใชเทคนคของการพน

สเปรยลงไปบนก าแพงแหงหนงบรเวณรมถนนพทธมณฑลสาย 2 นอกจากนพชรพลยงภาพนน าไป

แสดงในเฟสบค (Facebook) สวนตวพรอมทงเขยนขอความวา Liars gonna lie ซงมความหมายวา

“คนพดปดมกจะโกหก” ก ากบไวอกดวย ตวภาพปรากฏเปนตวละครหลกเชนเดมแตปรากฏใหเหน

เพยงแคสวนศรษะ แตเปลยนเครองแตงกายจากสขาวกลายเปนชดคลายหนงเสอด าปกคลมบรเวณ

รอบศรษะ ตวละครแสดงสหนาทก าลงการหลบสายตา ไมกลาสหนา มจมกทแหลมยนยาวออกมา

และน าลายทหยดยอยออกมาจากรบฝปาก ทางขาวมอของภาพปรากฏเปนหางของเสอด าทถกตด

ขาด ทงนมปรากฏภาพของธนบตรจ านวน 5 ใบปลวกระจดประจายอยท วทงภาพ

พชรพลสอสารในเชงสญลกษณผานผลงานชนนในเรองของเหตการณความอยตธรรม

ทเกดขนในสงคม อนเกดจากเหตการณทมนกธรกจชอดงกระท าการออกลาเสอด าซงเปนสตวปา

สงวนในเขตรกษาพนธสตวปา ซงถกจบไดพรอมทงหลกฐานทแนนหนา แตผตองหายงคงใหการ

ปฏเสธในทกขอกลาวหา จนเหตการณนกลายเปนประเดนถกเถยงกนอยางกวางขวางในสงคม ทง

ประเดนของความโหดรายทารณของนกธรกจทานนทออกลาสตว พรอมทงยงเกบสะสมชนสวน

ของสตวปาอยางมากมายไวในครอบครอง และประเดนเกยวกบกระบวนการยตธรรมในสงคมไทย

ทจะยอมปลอยใหผมอ านาจเงนมหาศาลพนความผดในคดนหรอไม โดยสญลกษณตาง ๆ ทพชรพล

ไดน าเสนอผานผลงานศลปะชนนไดแก “จมกทยนยาว” ซงมทมามาจากนทานเรอง “พนอคคโอ”

ซงเปนหนกระบอกไมททกครงทกลาวค าโกหกจมกจะยนยาวออกมา เปนสญลกษณทหมายถงการ

โกหกของผอ านาจเพอทจะใหตนนนพนผด “ชดเสอด าและหางทตดขาด” แสดงถงเหยอซงถก

กระท าอยางโหดรายโดยมนษยทนยมลาแลวน าอวยวะตาง ๆ มาท าเปนเครองประดบเพอแสดงออก

ซงบารมหรอน ามารบประทานเพอเปนยาตามความเชอ และภาพ “ธนบตร” ทก าลงปลวอยน น

แสดงออกถงอ านาจของเงนทอยเหนอความยตธรรมและจตส านก

230

ภาพท 166 ภาพผลงาน I can't eat Plastic bottle ของพชรพล แตงรน ทมา : ALEX FACE [นามแฝง], รปภาพบนไทมไลน, เขาถงเมอ 28 กนยายน 2561, เขาถงไดจาก

https://www.bkkgraff.com/alex-face-alive-exhibition-public-opening/

2) ผลงาน I can't eat Plastic bottle เปนผลงานจตรกรรมทใชเทคนคการพนสสเปรย

ลงบนก าแพงสเหลยมผนผา ซงตดตงอยบนเกาะเตา จงหวดสราษฎรธาน ตวภาพยงเลาเรองดวยตว

ละครหลกคอ Mardi เชนเดม โดยก าลงท าทาทางนอนลอยคออยเหนอผวน า มศรษะ ใบห หนาทอง

มอ และเทาทลอยอยเหนอผวน า โดยตวละครนสวมใสชดคลายกระตายขนสด า บรเวณโดยรอบม

ขวดน าพลาสตกลอยอยบนผวน าโดยรอบ นอกจากนบนหนาทองของตวละครหลกยงปรากฏตว

ละครทมกายสด า ล าตวอวนทวม ก าลงใชคนเบดทมขวดน าพลาสตกมาเปนเยอ ก าลงลอตวละคร

หลกในภาพอย

ใจความส าคญทพชรพลตองการสอสารผานผลงานชนนคอ การรณรงคไมให

นกทองเทยวทงขยะลงไปสทองทะเล อนเกดจากความมกงายของนกทองเทยวทสงผลเสยตอ

สภาพแวดลอมและระบบนเวศ ตวละครหลกในภาพจงเปนสญลกษณของสตวทะเลตาง ๆ ทไม

สามารถกนขยะหรอสงปฏกลเหลานนเปนอาหารได ซงขยะเหลานนอกจากจะท าใหทองทะเล

สกปรกแลวการทสตวกนมนเขาไปอาจท าใหเสยชวต จนเกดผลกระทบแบบลกโซตอระบบนเวศได

จงสามารถสรปผลงานชนนนอกจะคณคาทางดานความงามแลวยงมประโยชนในแงของการรณรงค

อกดวย

231


การสรางสรรคของพชรพลนนมเอกลกษณเปนอยางยงในการสรางตวละคร โดยเปนท

ทราบกนดวาตวละคร Mardi เปรยบเสมอนตวแทบหรอภาพสะทอนของบตรสาวของพชรพลเอง

ตวละครนจงไดรบการดดแปลงมาจากรปทรงของมนษยวยเดก ใหเปนตวละครทมรปรางเตยปอม

มศรษะทใหญโต ทตาทสามอยบนหนาฝาก สวมใสชดขนสตวสขาวทหยาว 2 อยบนศรษะคลายห

ของกระตาย ตวละครนปรากฏอยในสถานทตาง ๆ ของสงคมโดยททาทางและเรองราวในการ

แสดงออกทแตกตางกน โดยผวจยไดคดเลอกผลงานของพชรพลทมลกษณะของการท าใหดเรยบ

งายอยางเดนชดมาท างานวเคราะหจ านวน 3 ชน ไดแก

ภาพท 167 ภาพผลงาน Peace For Bangkok ของพชรพล แตงรน ทมา : ALEX FACE [นามแฝง], รปภาพบนไทมไลน, เขาถงเมอ 28 กรกฎาคม 2561, เขาถงไดจาก

https://www.facebook.com/Alexfacebkk/photos/a.248612288651036.1073741828.248604565318

475/542917199220542/?type=3&theater

232

1) ผลงาน Peace For Bangkok เปนผลงานทสรางขนเพอรวมแสดงในโครงการ Peace

For Bangkok ซงผลงานชนกจดแสดงบนผนงของสงปลกสรางบรเวณหางสรรพสนคามา MBK

(มาบญครอง) ใกลกบทางออกสถานรถไฟฟาสถานนสนามกฬากลาง กรงเทพมหานคร โดยพชรพล

ไดสรางสรรคผลงานชนใหมขนาดใหญเตมผนงของสงปลกสราง มพนหลงเปนระนาบแบนสเทา

ตวภาพถกเลาเรองดวยตวละครหลกคอ เดกนอยซงมตาทสามอยบนหนาผาก สวมชดกระตายสขาว

มรอยแหวงของชดเปนรปหวใจทบรเวณหนาอกดานซาย ก าลงถกมดดวยเชอกทมลกษณะคลาย

สายไฟซงผกโยงมาจากรางสายไฟของจรงทอยบรเวณตอนลางของภาพ ดานบนของภาพปรากฏ

เปนนกพราบขาวทปากก าลงคาบใบมะกอกอนเปนสญลกษณของสนตภาพ จ านวน 4 ตว ก าลงใช

เทาคบสายไฟทก าลงรดพนตวละครหลกอยเพอทจะพาตวละครหลกนนบนขนไปบนทองฟา

นอกจากนพชรพลยงใสรายละเอยดเลกนอยของภาพเขาไปดวยเชนภาพของเศษขนนกทก าลงรวง

หลนมายงพน หรอเงาของตวละครหรอวตถตาง ๆ ทพาดมายงฝาผนง

ลกษณะของความเรยบงายอกประการหนงทปรากฏอยในผลงานของพชรพลอยาง

ชดเจนคอการใชสงแวดลอมใหเปนประโยชน ดงจะเหนไดวาเนอหาในผลงานของพชรพลนน

มกจะเกยวของกบสถานทหรอสงแวดลอมอยเสมอ จงท าใหขนาดของผลงานนนมความไมแนนอน

ขนอยกบสภาพแวดลอม จนสามารถกลาวไดวาสภาพแวดลอมกเปนสวนรวมส าคญของผลงานของ

พชรพลเชนกน

ภาพท 168 ภาพผลงาน As easy like this??? ของพชรพล ทมา : ALEX FACE [นามแฝง], รปภาพบนไทมไลน, เขาถงเมอ 28 กรกฎาคม 2561, เขาถงไดจาก

https://www.facebook.com/Alexfacebkk/photos/a.250767075102224.1073741829.248604565318

475/270006703178261/?type=3&theater

233

2) ผลงาน As easy like this??? ซงเปนผลงานทพชรพลสรางสรรคตอจากก าแพงทถก

ลบผลงานสตรทอารตทเคยสรางสรรคอยบรเวณนนดวยสขาว ตวภาพถกเลาเรองดวยตวละครหลก

เชนเดม ก าลงกมหนาใชลกกลงทาสลบผลงานเกาทอยบนก าแพงดวยสหนาทดเฉยเมย เสอผาทตว

ละครนสวมใสอยนนเปนชดกระตายขาวเชนเดมแตปรากฏเปนลวดลายของ “ลายพราง” ของทหาร

อยบนเนอผา จะเหนไดวาถงแมผลงานชนนจะมองคประกอบของทนอย แตกลบเลาเรองราวท

สะทอนถงการถกรดรอนสทธในการสอสารผานผลงานศลปะจากอ านาจกลมผมอ านาจ ทคอย

คกคามและท าลายผลงานศลปะทสะทอนเรองราวทบคคลเหลานนไมชอบใจ หรอมองวาเปน

ผลงานทสรางความสกปรกเลอะเทอะใหแกบานเมอง

รปแบบของความเรยบงายทปรากฏอยในผลงานชนนอยางชดเจนคอ การออกแบบตว

ละครทการตดทอนรายละเอยดจากความเปนจรงออกไปมากพอสมควร ตวละครมลกษณะทดเตย

ปอม ไมแสดงออกซงกลามเนอหรอปรมาตรตาง ๆ มากนก รายละเอยดตาง ๆ ในภาพกคงเหลอไว

เฉพาะความจ าเปน รวมทงมการวางองคประกอบทนอย และมความฉลาดในการเลอกสถานทหรอ

เหตการณมาเปนสวนหนงของงาน

ภาพท 169 ภาพผลงาน Fresh caught bottles..ของพชรพล แตงรน ทมา : ALEX FACE [นามแฝง], รปภาพบนไทมไลน, เขาถงเมอ 28 กรกฎาคม 2561, เขาถงไดจาก

https://www.facebook.com/Alexfacebkk/photos/a.248612288651036/683591828486411/?type=3

&theater

234

3) ผลงาน Fresh caught bottles.. เปนจตรกรรมสเปรยบนผนงสขาว ซงผลงานชนตด

ตงอยบนเกาะเตา จงหวดสราษฎรธาน ตวผลงานยงใชตวละคร Mardi ในการเลาเรองเชนเดมโดย

ปรากฏเปนตวละครนก าลงใชตาขาย เกบขวดน าดมทนกทองทยวไดเพงทงขวางในสถานท

ทองเทยว ตวละครหลกมลกษะทเปลอยกายก าลงหลบตา มสผวทคล ากวาปกต สวมใสเพยงหมวก

คลมศรษะทมลกษณะเปนหวกระตาย ดานบนศรษะสวมใสแวนและอปกรณด าน าสฟาสดใส ม

ทาทางทก าลงกมตวลงลากถงขยะทบรรจขวดน าพลาสตกอยเปนจ านวนมาก นอกจากนยงมเตา

ทะเลสเขยวขนาดแตกตางกนก าลงเดมตามอกดวย โดยพนหลงไดปลอยวางเปนสขาวตามสผนงเดม

เอาไว

ความเรยบงายของการเลาเรองของผลงานชนนคอการใชตวละครทมจ านวนไมมากใน

การเลาเรองราวทไมซบซอน ใชตวละครหลกเปนดงตวแทนนกทองเทยวทมจตส านกรกทะเลและ

สงแวดลอม เดนเกบขวดน าพลาสตกทนกทองเทยวทานอนไดทงไวไมนาน เตาทะเลทงสามยงเปน

สญลกษณของสงมชวตในทะเลทยนดและชนชมในการกระท าของตวละครหลก จงสงเกตไดผล

งานชนนมบทบาทในแงของการรณรงคและไมไดมคณคาแตเพยงความงามเทานน

จะสงเกตไดวาพชรพลนนมการออกแบบตวละครทดเรยบงาย โดยการสรางใหเปนเดก

ทมศรษะโต ไมไดแสดงออกวาเปนเพศอะไร มการแสดงออกของปรมาตร แสงเงา และ กลามเนอ

ในระดบหนง แตไมมากหรอชดเจนนก ท งน เพ อทจะท าใหตวละครน น สอสารอยางไม

เฉพาะเจาะจงวาเปนใคร แตใหเปนสญลกษณตวแทนของเดกและเยาวชนทกคนในสงคมทจะตอง

เจอกบเรองราวตาง ๆ ในชวต นอกจากนจะเหนไดชดเจนวาองคประกอบในผลงานของพชรพลนน

มไมมากและไมซบซอนนก มกจะเลาเรองราวตาง ๆ ดวยตวละครเพยงตวเดยวในทาทางทแตกตาง

กน และยงสามารถน าเอาสภาวะแวดลอมหรอวสดใกลเคยงใหมาเปนสวนรวมในตวผลงานและม

สวนชวยในการเลาเรองไดอกดวย


จะสงเกตไดวาผลงานสวนใหญของพชรพลนนจะใชตวละคร Mardi เปนตวแทนของ

เดกและเยาวชน ทตองเผชญกบเรองราวตาง ๆ มากมายในสงคม ผลงานหลายชนตวละครหลกนนม

สหนาทหมองเศราซงสอสารถงความนาอยของโลกใบนทคอย ๆ นอยลงทกท แตในบางผลงาน

235

พชรพลกจงใจสอสารถงความนารกของเดก และมมมองในดานบวกทสามารถสรางอารมณขนดวย

เชนกน จนมผชมจ านวนมากตงตารอคอยรบชมความนารกสดใสของตวละคร Mardi ทงนผวจยได

คดเลอกผลงานของพชรผลทมการสรางอารมณขนปรากฏอยอยางชดเจนมาวเคราะหจ านวน 2 ชน

ไดแก

ภาพท 170 ภาพ ผลงานไมทราบชอ ของพชรพล แตงรน ทมา : ALEX FACE [นามแฝง], รปภาพบนไทมไลน, เขาถงเมอ 28 กรกฎาคม 2561, เขาถงไดจาก


&theater

236

1) ภาพ ผลงานไมทราบชอ ของพชรพลชนนเปนจตรกรรมเทคนคสสเปรยบนผนงส

เทา จดประสงคของผลงานชนนอาจจะเปนไปเพอประดบตกแตงตวอาคารเพอคณคาทางความงาม

ตวภาพเลาเรองตวละครหลกเพยงตวเดยว ก าลงใสชดกระตายขนสด า ทมรอยแหวงบรเวณหนาทอง

รกแร และกน ก าลงบนดวยการฉดกระปองสเปรยสชมพและขาวลงไปดานลางเพอใหตนเองลอย

ขนสดานบนดวยทาทางทสนกสนาน ดานบนศรษะปรากฏเปนถงทบรรจสชมพหลนลงมาราดใส

ศรษะ มหนาตางของจรงจ านวนหนงอยรอบตวละครหลก และมภาพเขยนของสทก าลงหยดยอย

สสนตาง ๆ อยรอบหนาตาง และบรเวณทวางพนหลงสเทาของรป

ตวผลงานชนนนนอาจจะตองการสอสารทความงามมากกวาเนอหา โดยจะสงเกตได

จากลกษณะและทาทางของตวละครหลก ทก าลงเลนสนกกบอปกรณทางศลปะอยางมถงสบน

ศรษะ มสมากมายกระเดนเปรอะผาผนง หรอใชสสเปรยในการบน (ซงความเปนจรงเปนไปไมได)

เรองราวเหลานสอถงความสนกสดใสของวยเดกทมตอศลปะ ความงามและความนารกเหลานตาง

สามารถสรางรอยยมและอารมณขนใหแกผชมไดไมนอย เพราะทงเดกและศลปะตางกเปนสวนเตม

เตมความสดใสใหโลกใบนนาอยยงขนได

ภาพท 171 ภาพ Ride on Gurny’s pitta ของพชรพล แตงรน ทมา : ALEX FACE [นามแฝง], รปภาพบนไทมไลน, เขาถงเมอ 28 กรกฎาคม 2561, เขาถงไดจาก


&theater

237

2)ภาพ Ride on Gurny’s pitta เปนผลงานจตรกรรมเทคนคสสเปรยบนผนง

สถาปตยกรรม โดยผลงานชนนจดแสดง ณ สโมสรลกเสอ จงหวดกระบ ซงตวผลงานเลาเรองดวย

ตวละครหลก Mardi แตงกายดวยชดกระตายขนสขาวซงมรอยแหวงทบรเวณหวเขา ขอศอก และ

กน ตวละครนก าลงแสดงสหนาพลมหลบอยางสบายใจในขณะทก าลงโอบกอดในตวละครทม

ลกษณะเปน นกแตวแรวทองด า โดยลกษณะทถกตดทอนใหเปนรปทรงอยางงาย มศรษะทดกลม

มนและใหญโต มหวงทองค าทมจงอยปาก มปกขนาดเลก ล าตวมลกษณะกลมปอมดนารก มดวงตา

ขนาดใหญปรากฏอยทบรเวณหนาอก ขนมหลากหลายมสสน เชนฟา ด า เหลอง และน าตาล

ผลงาน ชนมวธการเลาเรองหลายประการท มลกษณะของภาพประกอบเพ อ

ประชาสมพนธการทองเทยวในจงหวดกระบ และยงเปนการสอสารในเชงสญลกษณเกยวกบการ

อนรกษนกแตวแรวทองด าอกดวย โดยการใชตวละคร Mardi สญลกษณของเดกและเยาวชนก าลง

แสดงออกซงความรกและหวงแหนตอนกแตวแรวทองด า ไมอยากใหตองสญพนธไป และดวย

ความนารกของตวละครทงสองนนกสามารถสรางความสขและอารมณขนใหแกผชมไดไมนอย จง

เรยกไดวาผลงานชนนของพชรพลนนไมไดมคณคาเฉพาะความงาม แตยงสรางคณประโยชนในแง

ของการอนรกษและใสใจสงมชวตไดอกดวย

ประเดนทางสงคมทปรากฏในผลงานของพชรพล

1) พชรพลใชการออกแบบตวละครเพอเปนตวแทนของคนในสงคม

ผลงานของพชรพลนนสะทอนถงสภาวะความเปนอยหรอเหตการณตาง ๆ ทเกดขนใน

สงคม โดยใหตวละคร Mardi เปนดงภาพแทนของเยาวชนและคนในสงคม นอกจากนพชรพลนน

มกจะสรางสรรคผลงานนอกสถานท โดยใหผลงานนนไปปรากฏอยในแหลงชมชน เพอทจะได

เปนทพบเหนของคนในสงคมไดโดยงาย ซงนอกจากจะใหแหลงชมชนเปนพนทแสดงงานแลวนน

พชรพลยงสามารถท าใหสถานทเหลานนกลายเปนสวนหนงของผลงานและชวยเลาเรองทพชรพล

นนตองการจะสอไดเปนอยางด เชน ผลงาน Meeting of the style (2557) ซงเปนภาพตวละครหลก

ก าลงคกเขาจดธป พรอมถวายกระปกออมสน บนบานศาลกลาวตนไมทมการพนผา 3 ส ตามความ

เชอของคนไทย ซงเปนตนไมทอยสถานทนนจรง, ผลงาน As easy like this (2557) ทมการใชก าแพง

ทก าลงโดนลบภาพเขยนใหกลายเปนสขาว โดยมการใชภาพของตวละครหลกเปนผทก าลงลบดวย

238

ตวเอง, ผลงาน Klong Bangkok (2557) ซงเปนงานทอยบรเวณรมคลองน าเสยในกรงเทพมหานคร

โดยตวผลงานปรากฏเปนตวละครหลกทโผลออกมาจากชองหนาตาง ก าลงเทสงของลงไปยงล า

คลอง หรอภาพทตวละครหลกทเกยวพนกบสายไฟทยงเหยง ซงสภาพของระบบสายไฟทพบเหน

ไดทวไปในสงคม เปนตน ผลงานของพชรพลจะเปรยบเสมอนภาพสะทอนสภาวะความเปนจรง

ทงหลายในสงคมททกคนตองเผชญ เชน ความไมเปนระเบยบ ความเอารดเอาเปรยบ และความนา

อยทนอยลงทกวนในสงคม เปนตน

2) พชรพลท าใหสงคมเขาในสตรทอารตมากขน

เปนททราบกนดวาส าหรบประชาชนทวไปในสงคมนนวจตรศลป เปนสงหาชมและ

เขาถงไดยาก เพราะผลงานเหลาน นมกจะจดแสดงอยในหอศลปเทาน น อกท งมกจะมเนอท

เฉพาะตว ซบซอนและเขาใจยาก คนทวไปจงมองวาศลปะนนเปนเพยงภาพเหมอนหรอภาพประดบ

ตกแตงเพยงเทานน แตในทางกลบกนผลงานศลปะแนวสตรทอารตทสามารถพบเหนไดตามก าแพง

หรอสงปลกสรางรางนนกลบไมไดรบการยอมรบ บางกมองวาเปนการท าลายความเปนระเบยบ

เรยบรอยและสรางความสกปรกใหแกบานเมอง และยงถกมองวาเปนศลปะชนต าอกดวย ความ

เขาใจในเรองของความหมายและลกษณะของสตรทอารตในเมองไทยน นยงไมแพรและยง

คลมเครอ แตผลงานของพชรพลนนมความแตกตางออกไปเพราะทกษะฝมอในการสรางสรรคทสง

มการสรางสรรคผลงานทตอเนองและชดเจน อกทงยงมเนอหาทเขาถงไดงายและเปนเรองทวไปใน

สงคม จงท าใหมประชาชนจ านวนไมนอยทชนชมและตดตามผลงานของพชรพลอยางตอเนอง จง

ท าใหผลงานพชรพลนนเปนผลงานสตรทอารตทคณคาในแงมมของวจตรศลปอกดวย

4.1.4 ล าพ กนเสนาะ

ล าพ กนเสนาะ ศลปนผสรางสรรคผลงานจตรกรรมทมลกษณะคลายคลงกบการตน

ลอเลยน ซงมเอกลกษณคอการเขยนภาพคนใหมลกษณะเกนจรงเพอสงเสรมอารมณในแตละภาพ

ซงหากพจารณาอยางคราว ๆ จะพบวาผลงานของล าพนนอาจจะคลายจะ การตนหวโต แตโดย

ใจความแลวนนผลงานของล าพนนกลบสะทอนเรองราว ความคด ความเปนไป และสถานการณ

ตาง ๆ ในสงคมไทยไดเปนอยางด โดยลกษณะของการตนทปรากฏอยในผลงานของ ล าพ นนม

ดงตอไปน

239


ผลงานของล าพเปนจตรกรรมทมการผสมเอารปแบบของจตรกรรมหลากหลายแขนง

ไวดวยกน เชน ลกษณะทเหมอนจรง (Realistic) ซงเกดจากเหตผลทวาล าพนนมทกษะฝมอทางดาน

จตรกรรมทสง จงท าใหสามารถถายทอดสสนและน าหนกออกมาไดอยางสมจรง ทงนล าพยงผสม

เอาลกษณะการตนลอเลยนไวดวย นนคอมการดดแปลงรปทรงตาง ๆ ใหมลกษณะทดเกนจรงขน

ทงคน สตว สงของ หรอสถานท เพอทจะถายทอดอารมณความรสกตาง ๆ ใหไดมากกวาปกต

นอกจากนผลงานของล าพยงมลกษณะของศลปะแนวส าแดงอารมณ (Expressionism)ปรากฏอย

โดยสามารถสงเกตไดจากการใชฝแปรงทมความฉวดเฉวยน รวดเรว และมนใจ

ดวยเหตผลทวาล าพนนมทกษะการถายทอดบคลกตาง ๆ ในแตละปจเจกบคคลไดเปน

อยางดจงท าใหล าพนนมความสามารถสรางสรรคผลงานประเภทภาพบคคลไดอยางยอดเยยม ล าพ

ไดตอยอดภาพเขยนบคคลใหมความพเศษดวยการผสมผสานลกษณะพเศษของการตนลอเลยนเขา

ไปตวผลงาน เชน การดดแปลงรปทรงของใบหนาหรออวยวะตาง ๆ เพอใหเกดอารมณขน และยง

สามารถระบตวตนไดอยวาล าพนนก าลงลอเลยนบคคลใดอย จงท าใหเกดผลงานศลปะรปแบบทดม

ความเหมอนจรงแตกลบดเกนจรงไดอยางมเอกลกษณในรปแบบของล าพเอง

ภาพท 172 ภาพรปแบบผลงานล าพทผสมผสานระหวางความเหมอนจรงและเกนจรง ท ม า : Lanpu Kansanoh, work on 2014, เข า ถ ง เม อ 2 5 พ ฤ ษ ภ าค ม 2 5 6 1, เข า ถ งไ ด จ าก

http://www.lampukansanoh.com/portfolio_page/hot-fight/

240


ล าพนนเปนศลปนซงสามารถถายทอดทศนคตของตนเองทมตอเรองราวตาง ๆ ได

อยางมเอกลกษณและนาสนใจ วธการเลาเรองของล าพนนคอการน าเอาเหตการณตาง ๆ ทเกดขน

ทวไปในสงคมวงกวางไปจนถงเรองราวจากประสบการณตรงของตวล าพเอง มาเลาเรองผาน

ผลงานจตรกรรมทมมมมองและทศนคตของล าพทมตอสงคมไดอยางนาสนใจ โดยเนอหาหรอ

อารมณสวนใหญในผลงานจตรกรรมของล าพนนคอ อารมณของความสขและความสนกสนาน ซง

เปนอารมณหรอทศนคตของบคคลตาง ๆ ทล าพไดพบเจอ หรอทศนคตของตวล าพเองทมตอ

สภาวการณหรอเหตการณนน โดยผวจยไดคดเลอกผลงานทมลกษณะของการเลาเรองทเดนชดมา

วเคราะหเปนจ านวน 2 ชน ดงตอไปน

ภาพท 173 ภาพผลงาน น าตาปาแปน (Tears of Aunty) ของล าพ กนเสนาะ ท ม า : Lanpu Kansanoh, work on 2012, เข า ถ ง เม อ 2 1 พ ฤษ ภ าคม 2 5 6 1, เข า ถ ง ได จ าก

http://www.lampukansanoh.com/portfolio_page/tears-of-aunty/

241

1) ผลงาน น าตาปาแปน (Tears of Aunty) คอผลงานจตรกรรมสน ามนบนผาใบขนาด

250x280 เซนตเมตร ซงล าพสรางสรรคขนมาในชวงป พ.ศ. 2555 อนเปนภาพเขยนทถายทอด

เหตการณอทกภยครงใหญในไทย ซงเปนเหตการณทสรางความล าบากอยางหนกใหแกประชาชน

ชาวไทยในชวงเวลานน ซงองคประกอบของผลงานไดปรากฏเปนภาพนกขาวและตากลองทอย

ทางดานซายของภาพก าลงรายงานขาวและสมภาษณผประสบภยซงก าลงยนใหสมภาษณทงน าตา

มอกพลางถอถงกวยเตยวทไดจากการบรจาคเอาไวแนบอก ถดมาทางดานขวาของเธอมชายวย

ใกลเคยงกนก าลงใชสองมออมถงยงชพทถกพมพวา “พระราชทาน” เอาไว พลางยมออกมาดวย

ความตนตนใจพรอมกบน าตาทปรมออกมาจากนยนตาทงสอง ดานหนาของภาพมเดกผชายสวมใส

เพยงกางเกงในสขาวตวเดยวก าลงนอนหงายลอยคออยบนหวงยางซงลอยมาตามน าดวยความสบาย

ใจ และยงใชปากพนน าออกมาอยางสนกสนาน บรเวณฉากหลงของภาพทางดานขวาปรากฏเปน

ทหารก าลงล าเลยงถงยงชพทขนสงมาทางเรอสงใหแกผประสบภยอยางขนแขง สวนทางดานซาย

ของภาพมหญงสงวยทก าลงนงอยบนทสงเพอหนน าทวมก าลงหนมามองเหตการณทนกขาวก าลง

สมภาษณผประสบภย ซงเหตการณทงหมดเกดขนในบรเวณบานทก าลงถกน าทวมอย

จากองคประกอบตาง ๆ ทปรากฏอยในภาพเปนวธการเลาเรองของล าพทนาสนใจ

เพราะในภาพเดยวล าพไดบรรจเอาเหตการณ และอารมณทหลากหลายเอาไว ยกตวอยางเชน

อารมณของความสนกสนานทปรากฏอยในภาพเดกทก าลงเลนน าอยอยางไมสะทกสะทานตอ

ปญหาน าทวมหรอเชอโรค แตกลบมองวาเปนโอกาสอนดทเขานนจะไดเลนน าอยางสนกสนานตาม

ประสาเดก อารมณของความตนตนใจของผไดรบของบรจาคและถงยงชพพระราชทานทยมออกมา

ทงน าตา และอารมณของความชวยเหลอเกอกลกนอยางมน าใจทถงแมวาจะประสบกบทกขภยท

หนกหนาเพยงใดแตเพอนมนษยยอมไมทงกน

ผลงานชนนสามารถสะทอนถงวธการเลาเรองทเปนเอกลกษณของล าพไดเปนอยางด

ซงจะเหนไดวาล าพน นไดถ ายทอดมมมองแหงความสขท เกด ขนและพบเหนไดงายใน

ชวตประจ าวน ซงถงแมวาจะดเปนเรองเลกนอยแตล าพกสามารถถายทอดเรองราวเลานนออกมาได

อยางเขาถงอารมณและมมมมองหรอเรองราวหลากหลายบรรจอยในภาพเดยว

242

ภาพท 174 ภาพผลงาน มาเคารพศพ (Funeral Condolences) ของล าพ กนเสนาะ ท ม า : Lanpu Kansanoh, work on 2014, เข า ถ ง เม อ 2 1 พ ฤษ ภ าคม 2 5 6 1, เข า ถ ง ได จ าก

http://www.lampukansanoh.com/portfolio_page/funeral-condolences/

2) ผลงาน มาเคารพศพ (Funeral Condolences) ผลงานจตรกรรมสน ามนบนผาใน

ขนาด 100×100 เซนตเมตร ซงเปนภาพบรรยากาศของพธศพในแบบไทยหลงจากพธกรรมทาง

ศาสนาไดสนสดลงแลวมกจะมกจกรรมของเครอญาตหรอบคคลทอาศยอยในบรเวณแวดลอม

มารวมกนท ากจกรรมเกยวกบการพนนอยาง “เลนไพ” โดยในตวภาพประกอบไปดวยผชาย 3 คน

และผหญง 1 คนก าลงลอมวงกนเลนไพ ตวละครหญงเพยงหนงเดยวในภาพมหนาตาคลายคลงกบ

ตกก (ดาราตลกหญงชอดงของไทย) ก าลงท าสหนารองลนออกมาในขณะทมอกเปดเผยไพทเธอ

ถอเอาไวแสดงใหเพอนรวมวงดอยางมนใจ ชายทางดานซายมอของภาพก าลงนงมองไพทผหญงเผย

ออกมา พลางกใชมอขวาทก าลงคบบหรเออมไปหยบขวดสราทอยขางกายขน บรเวณกลางภาพ

243

ปรากฏเปนภาพชายวยเรมมอายในสภาพเปลอยทอนบน ในปากก าลงคาบบหรทก าลงตดไฟพรอม

แสดงสหนาทก าลงลนกบไพทอยในมอของเขาเอง ถดมาทางดานขวาของภาพมชายวยใกลเคยงกน

สวมชดขาวก าลงเปดไพทตนนนถออยในมอดวยสหนาก าลงลน ชายคนนใสกางเกงขาสนเปดเผย

ใหเหนลายสกตามความเชอในแบบไทยทบรเวณขา บรเวณฉากหลงของภาพแสดงใหเหนภายใน

ศาลาสวดศพของวด มโลงศพ ดอกไมและพวงหรดก าลงตงตามแบบพธกรรม และรปถายของผตาย

ทดเขยนใหดเหมอนภาพลอเพอความสนกสนานปรากฏอยอกดวย

ผลงานชนนของล าพนนไดเลาเรองราวของบรรยากาศของชวงเวลาพธเคารพศพใน

แบบไทยทสามารถพบเหนกนไดอยางชนตา ซงเปนกจกรรมทดขดแยงกบพธกรรมศาสนาและ

สถานทซงเปนบรเวณวดเปนอยางมาก โดยความนาจะเปนของบรบทในพธศพนนควรจะเปน

พธกรรมทไวอาลยใหกบผทเสยชวต และเปนพธทท าใหญาตมตรไดมโอกาสรวมตวกนท าพธทาง

ศาสนาอยางสงบ แตเมอพธดงกลาวไดเสรจสนลงกลบมกลมคนรวมตวกนเลนการพนน สบบหร

และดมสรากนอยางเปดเผย ณ บรเวณทเพงท าพธทางศาสนาเสรจ ซงพฤตกรรมเหลานลวนแตเปน

กจกรรมทผดหลกของศลธรรมทางศาสนาแทบทงสน แถมยงกระท ากนบรเวณศาสนสถานอกดวย

ถงแมวากจกรรมดงกลาวจะดขดแยงโดยสนเชงกบกจกรรมของงานศพ แตในสงคมความเปนจรง

นนจะพบกจกรรมท งสองอยางสบเนองคกนไปจนเปนเรองปกต ล าพไดเลาเรองกจกรรมซงด

ขดแยงกนออกมาในมมมองทกลบดเปนเรองปกตธรรมดา สนกสนาน และตลกขบขน ใหผรบชม

ไดรสกถงรปแบบของกจกรรมของความสขอยางงายของสงคมไทย ทสามารถสรางไดแมจะอยใน

พธทนาโศกเศราอยางงานศพ


ผลงานของล าพนนทลกษณะของการตนทปรากฏเดนชดทสดคอการท าใหดเกนจรง

และบดเบยว โดยล าพนนไดรบอทธพลอยางชดเจนมาจากการตนภาพลอเลยน ทมการยด หด ยอ

และขยาย ในบางสวนโดยเฉพาะบรเวณศรษะและใบหนา เพอใหมความโดดเดนและเกดอารมณขน

ล าพจงไดน าลกษณะเฉพาะอนโดดเดนของภาพลอเลยนนมาปรบใชกบผลงานจตรกรรมภาพบคคล

ของตนเอง ซงผวจยไดคดเลอกผลงานของล าพซงมลกษณะของการท าใหดเกนจรงหรอบดเบยว

อยางโดดเดนมาวเคราะหจ านวน 2 ชน ไดแก

244

ภาพท 175 ภาพผลงาน ครอบครวโมบ (Moby’s Family) ของล าพ กนเสนาะ ท ม า : Lanpu Kansanoh, work on 2006, เข า ถ ง เม อ 22 พ ฤ ษ ภ าค ม 2 5 6 1, เข า ถ ง ไ ด จ าก

http://www.lampukansanoh.com/portfolio_page/mobys-family/

1) ผลงาน ครอบครวโมบ (Moby’s Family) เปนผลงานจตรกรรมสน ามนบนผาใบ

ขนาด 180×230 เซนตเมตร ซงล าพไดสรางสรรคไวตงแตก าลงศกษาในระดบปรญญาตรทคณะ

จตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร โดยทล าพไดรบแรงบนดาลทาง

ความคดมาจากบคลกและอปนสยของบคคลใกลชด ทมลกษณะภายนอกทดเครงขรม ดดน และนา

กลว แตกลบมนสยทออนโยนและรกความสนกสนานคลายกบเดก ล าพจงตองการทจะถายทอด

ลกษณะอนตรงกนขามเลานนออกมาโดยการดดแปลงรปรางของตวละครตาง ๆ ในภาพ เชน การ

ขยายขนาดของศรษะใหดใหญโตกวาปกตใหดคลายคลงกบสดสวนทางกายวภาคของเดกทารก

และการเปลยนแปลงรางกาย เสอผา หรอกจกรรมตาง ๆ ใหดเปนเหมอนเดก

ซงในภาพ ครอบครวโมบ (Moby’s Family) ประกอบไปดวยตวละครหลกทงหมดสตว

โดยทกตวละครมศรษะขนาดใหญกวาปกต และมใบหนาของ โมบ (เพอนสนทของล าพ) มาเปน

ตนแบบแลวดดแปลงออกมาในรปแบบทแตกตางกนออกไป เชน ในบรเวณลางของภาพมเดกทารก

ทมใบหนาของโมบขนาดใหญ ปะแปงหนาขาวตลอดทงใบหนาก าลงอาปากกวางเหมอนก าลงจะ

กรดรอง ซกตวอยใตผาหมสฟาสดใส ถดมาดานบนจะปรากฏเปนภาพตวละครทยงใชใบหนาของ

245

โมบดดแปลงใหมลกษณะของ “คณยาย” ตามใบหนามรอยเหยวยนตามอาย บนศรษะเตมไปดวยผม

หงอกสขาว ก าลงท าทาคลายกบวาก าลงหยอกลอกบเดก ๆ ในภาพอย นอกยงมตวละครซงม

ลกษณะใบหนาของโมบปรากฏอยอกสองตว คอ ภาพขอเดกหญงผมสนใสทคาดผมลายนารกเกาะ

อยทขอบตยงทางดานซายของภาพ พรอมทงช าเลองตามองไปทตวละครคณยาย สวนทางดานบน

ของภาพมเดกหญงวยเดกกวาสวมใสชดเดกสชมพสดใสก าลงปนปายอยบนขอบเตยง ซงเหตการณ

ทงหมดในภาพนนเกดขนในหองนอนของเดกทมสสนและลวดลายสวยงามสดใส

สงทนาสนใจในวธการดดแปลงรปทรงในผลงานชนนของล าพคอการใชตนแบบเพยง

คนเดยว น ามาดดแปลงใหใหเปนบคลกและบทบาทแตกตางกน ดวยการขยายขนาดของศรษะ การ

เนนทการแสดงของสหนา กรยาทาทาง หรอแมกระทงการแตงตว ท าใหเกดบคลกทดแตกตางกน

เชน การดดแปลงสหนาและทาทางของตนแบบใหกลายเปนเดกเลกทมชวงอายตางกนทง 3 คน

หรอการดดแปลงใหดมลกษณะของคณยายสงอาย ซงเกดจากการแตงเตมรวรอยแหงวยชราเขาไป

เพอใหดสมจรง ทงหมดนคอความสามารถในการท าใหดเกนจรงและบดเบยวเปนเอกลกษณของ

ล าพ

ภาพท 176 ภาพผลงาน หยาดเยม (Juicy) ของล าพ กนเสนาะ ท ม า : Lanpu Kansanoh, work on 2007, เข า ถ ง เม อ 22 พ ฤ ษ ภ าค ม 2 5 6 1, เข า ถ ง ไ ด จ าก

http://www.lampukansanoh.com/portfolio_page/juicy/

246

2) ผลงาน หยาดเยม (Juicy) เปนผลงานจตรกรรมสน ามนบนผาใบขนาด 200×230

เซนตเมตร ทล าพไดสรางสรรคไวเมอป พ.ศ. 2550 ซงในผลงานชนนล าพไดถายทอดบรรยากาศ

การรวมกนสงสรรคดมสราของชาวบานในแบบไทย และดวยความตงใจล าพทตองการจะสอถง

บรรยากาศแหงความเมามายแลวนน ล าพจงเลอกทจะเขยนภาพทมทศนยภาพทตางออกไปจากปกต

คอการท าใหตวสถานทและพนหลงมลกษณะ “กลบหว” โดยปรากฏภาพของพนดนใหอยทบรเวณ

ดานบนของภาพ ทอดยาวลงมาเรอย ๆ จนเหนฉากหลงทประกอบไปดวยตนไมและทองฟาใน

ลกษณะกลบหวลง ดานบนของภาพมสนขสขาวก าลงทเลยจานขาว ไมกระดาน กอหญา และโตะ

หนออนกบชายผหนงก าลงนงดมสราปรากฏอยบรเวณกลางภาพอก ซงทงหมดทกลาวมานนปรากฏ

ขนในลกษณะทกลบหว บรเวณตรงกลางภาพมชายคนหนงมศรษะทใหญโตกวาปกต ก าลงนงไขว

หางดมสรา มสหนาทาทางทก าลงเมามายอยางหนก รมฝปากลางทดหอยยานกวาปกต นยนตาด

กวางใหญและกรอกลองขนดานบน พรอมทงศรษะททมลงจรดพนดน ถดมาทางดานซายปรากฏ

เปนชายทก าลงท าทานงลงกบพน มศรษะทใหญโต ก าลงส ารอกของเสยไหลออกมาจากปาก แต

ของเสยเหลานนกลบไหลขนดานบนไปสจานขาวของสนขสขาวทก าลงรบประทานอย ซงลกษณะ

ของผชายทงสองคนนอยมมมองซงปกตแตดเปนสงตรงกนขามกลบวตถและสถานทรอบตวซง

ปรากฏใหเหนในลกษณะทกลบหว

ความนาสนในของวธการดดแปลงรปทรงในผลงานของล าพชนนคอ การท าใหตว

ละคร วตถ และสถานท ปรากฏอยในหลากหลายมมมอง บางกเปนมมมองปกตตามระดบสายตา

ของผชม บางกปรากฏเปนมมมองแบบกลบหว สรางความนาฉงนใหแกผรบชมวาภาพควรมองภาพ

นในทศทางไหนกนแนหรอสงใดตงอยบนสงใดกนแน ท งนการท าใหเกนจรงและการดดแปลง

รปทรงในผลงานชนนนนกเพอทจะสอสารอาการเมามายจากการรวมดมสราของชาวบาน เชน

อาการทลงไปนอนหวทมพน หรออาการ “โลกกลบหว” โดยวธการแสดงออกดวยทาทางและ

มมมองทแปลกประหลาดเหลานลวนเปนวธการเลาเรองถงอาการเมา ออกมาเปนผลงานจตรกรรม

ไดอยางนาสนใจ และในแงของเนอหาล าพกไมไดน าเสนอในมมมองทวาการดมสราจนเมามายนน

เปนสงทไมดหรอผดศลธรรม แตเลอกทจะน าเสนอมมมองแหงความสขอยางงายของชาวบานใน

สงคมไทย

247


รปแบบเนอหาทเดนชดอยางหนงในผลงานของล าพ คอ การถายทอดเรองราวทเตมไป

ดวย “อารมณขนในเชงบวก” เชน ความสข สนกสนาน เฮฮา ซงเปนความรสกทเรยบงายและ

สามารถพบเจอไดในชวตประจ าวนอยแลว โดยผวจ ยไดคดเลอกผลงานจตรกรรมของล าพท

สามารถถายเรองราวของอารมณขนเชงบวกไดอยางชดมาวเคราะหจ านวน 2 ชน ไดแก

ภาพท 177 ภาพผลงาน เกาะใหแนนๆหนอยนะนองนะ ของล าพ กนเสนาะ ท ม า : Lanpu Kansanoh, work on 2014, เข า ถ ง เม อ 30 พ ฤ ษ ภ าค ม 2 5 6 1, เข า ถ ง ไ ด จ าก

http://www.lampukansanoh.com/portfolio_page/hold-on-tight-man/

1) ผลงาน เกาะใหแนนๆหนอยนะนองนะ (Hold on Tight, Man) เปนผลงานจตรกรรม

สน ามนบนผาใบขนาด 200×300 เซนตเมตร ทล าพไดสรางสรรคไวเมอป พ.ศ. 2558 โดยเปน

ผลงานทเลาเรองของชวตคนทเลอกใชบรการของจกรยานยนตรรบจางในเมองหลวง โดยบรเวณ

ตรงกลางภาพมตวละครหลก 2 ตวทใชในการเลาเรอง อนประกอบดวยชายผวคล าทก าลงขบ

248

จกรยานยนตรรบจางคนสแดงดวยสหนาทาทางทดเรงรบและเมามน ล าตวโนมไปขางหนาเพอทจะ

ตองการท าความเรวใหไดมากทสด และถดมาทางดานขวามผโดยสารเปนชายรปรางอวนทวมสวม

เสอผาลายดอกสสนสดใสก าลงใชมอเกาะผขบขจกรยานยนตรเอาไว ชายผนก าลงแสดงสหนาอน

หวาดกลวตอความเรวของรถจกรยานยนตทก าลงขบเคลอนอยพรอมทงน าตาทไหลออกมาเปนสาย

และดวยความเรวทของจกรยานยนตท าใหล าตวของชายผนโนมไปดานหลง ขาทงสองขางอาออก

และยกขนมา ผมปลอมทชายผนสวมใสอยกปลวออกไปตามแรงลมเผยใหเหนศรษะทลาน รวมทง

สมภาระตางเชน เอกสาร กระเปา และรองเทาแตะกปลวหายไปกบแรงลมเชนกน บรรยากาศ

โดยรวมของภาพไดถายทอดใหเหนเรองราวตาง ๆ บนทองถนน เชน รถประจ าทาง รถแทคซ และ

จกรยานยนต ซงตางกใหทองถนนดวยความรวดเรวเชนกน พนหลงของภาพยงปรากฏเปน

หางสรรพสนคาชอดง เพอบงบอกวาเรองราวทงหมดในภาพนนเกดขนในบรเวณชมชนในเมองอก

ดวย

ผลงานชนนของล าพนนไดสะทอนบรรยากาศของการคมนาคมของชวตคนเมองท

ย าแยตาง ๆ เชน วธการขบขของผ ใหบรการรถจกรยานยนตรบจาง ทขบขอยางรวดเรว นา

หวาดเสยว และไมสวมใสหมวกกนนอค ผขบขนนค านงเพยงแคจะไปถงจดหมายใหเรวทสดโดย

ปราศจากการค านงถงความปลอดภยของผโดยสารและเพอนรวมทางเลยแมแตนอย รวมทงสภาพ

จราจรอนแออดและเตมไปดวยมลพษ และดวยปจจยตาง ๆ เหลานท าใหภาพลกษณของการ

คมนาคมในสงคมเมองนนไมใชเรองทนาพศมยเทาใดนก แตล าพกลบมวธการถายทอดเรองราวใน

แงลบเหลานใหกลายเปนเรองราวทดมอารมณขนได ดวยวธการดดแปลงรปรางจากภาพของบคคล

ทก าลงมสหนาก าลงหวาดกลว ใหมสหนาและทาทางทเกนจรง จนดชวนขนได พรอมทงใสแตง

แตมเรองราวเขาไปเพอทจะสรางอารมณขน เชน การท าใหผมปลอม และสมภาระตาง ๆ ประเดน

ออกมา เปนตน ซงจากวธการเลาเรองตาง ๆ ในลกษณะทท าใหเปนเรองข าขนนนท าใหเหนไดวา

ล าพนนมมมมองทสามารถคนหาและถายทอดอารมณขนออกมาไดแมวาจะอยในสถานการณท

ย าแยกตาม

249

ภาพท 178 ภาพผลงาน อยด ๆ กอยากรองไห ของล าพ กนเสนาะ ท ม า : Lanpu Kansanoh, work on 2014, เข า ถ ง เม อ 30 พ ฤ ษ ภ าค ม 2 5 6 1, เข า ถ ง ไ ด จ าก

http://www.lampukansanoh.com/portfolio_page/what-only-20-baht/

2) ผลงาน อยดๆกอยากรองไห , (“what!!! only 20 baht?!!!) เปนผลงานจตรกรรมบน

ผาใบขนาด 200×200 เซนตเมตร ทล าพไดสรางสรรคขนเมอป พ.ศ. 2557 โดยตวภาพไดเลาเรอง

บรรยากาศของคบาวสาวหลงจากพธการสงตวเขาหอท ซงกคอการรวมกนนงนบซองทแขกไดให

มาในงานพธสมรสวาไดเปนจ านวนเงนเทาไหร โดยเรองราวทงหมดเกดขนบนเตยงในหองหอของ

คบาวสาว ทางดานซายของภาพปรากฏเปนภาพของเจาบาวก าลงนงหนหลงทอนบนสวมใสเพยง

เสอกลามสขาวพรอมพวงมาลยคลองคอทไดรบมาในพธแตงงาน สวนทอนลางใสเพยงกางเกงขา

สนสน าเงนทหยอนยานจนเผยใหเหนรองกนออกมาเลกนอย ถดมาดานขวามผหญงทยงอยในชด

เจาสาวก าลงนงชนเขาขางซายขนมา มอกพลางแกะนบเงนในซองทไดรบมาจากพธสมรส หญงสาว

ในภาพแสดงสหนาตกใจอยางสดขดหลงทเปดซองออกมาเหนเปนธนบตรราคาเพยง 20 บาท

พรอมทงน าตาทก าลงนองออกมาจนท าใหเครองส าอางนนไหลเลอะเทอะบรเวณแกมของหญงสาว

250

เปนททราบกนดวาในสงคมไทยนนพธแตงงานนนถอเปนเรองใหญ และถางานพธนน

มความยงใหญเทาใด เจาของงานยอมทจะคาดหวงจ านวนเงนจากซองทใสเอาไวมากขนเทานน

หรออยางนอยกเพอจะไมขาดทนจากเงนทจายไปเพอจดงานพธ และสงทสรางอารมณขนเปนอยาง

มากใหแกภาพนคอกรยาอาการของเจาสาวทตกใจจนกรดรองออกมาทงน าตาหลงจากเปดซองออก

มาแลวพบเงนเพยงแค 20 บาท รวมทงสภาพของคบาวสาวทเหนดเหนอยอยางเตมทจากงานพธซงด

แตกตางจากสภาพในงานพธทงคบาวสาวนนดสวยงามเรยบรอย ภาพของความตกใจ ผดหวง และ

เหนดเหนอยทปรากฏอยในภาพนถงแมวาจะเปนความรสกดานลบแตล าพกสามารถสอสารเรองราว

เหลานออกมาในมมมองทดตลกขบขนออกมาไดอยางนาสนใจ

ประเดนทางสงคมทปรากฏในผลงานของล าพ

จะเหนไดชดเจนวาผลงานของล าพนนจะถายทอดเรองราวตาง ๆ เกยวกบประเดนทาง

สงคมไทยทอยรอบตวทงสน ซงล าพไดสอสารประเดนเหลานนออกมาหลายมมมอง ยกตวอยาง

เชน

1. ผลงานของล าพนนสะทอนความจรงของสงคมในแบบสจนยม (Realism)

โดยปกตนนผลงานศลปะทมประเดนทางสงคมนนมกจะสอสารเรองราวตาง ๆ ใน

แบบสจนยม (Realism) ทมกจะถายทอดความเปนจรงตาง ๆ ในสงคมอยางซอตรงตามความเปน

จรงไปสสงคมวงกวางไดรบร โดยสวนใหญของศลปะทมแนวคดในแบบสจจะนยมนนมกตาง ๆ

ในสงคมทเปนดานลบ เชน ปญหาทางสงคมและเศรษฐกจ ความล าบากยากเขญ ความไมเทาเทยม

การถกรดรอนสทธ และการถกเอารดเอาเปรยบ เปนตน ศลปะประเภทนจงเปรยบไดกบกบกระจก

ทสะทอนความจรงในทกภาคสวนของสงคมเผยแพรออกไปใหสงคมวงกวางไดทโอกาสรบรไดถง

ปญหาเหลานน ทงนศลปะทมแนวคดในแบบสจจะนยมนนมกจะมรปแบบทเปนแบบเหมอนจรงท

จะถายทอดเรองราวผานทางจตรกรรมทเสมอนจรงดงทตาเหนและมความถกตองตามหลกการของ

กายวภาค ทศนยวทยา และทฤษฎแสงและส

จะเหนไดวาล าพนนจะถายทอดเหตการณตาง ๆ ทเกดขนและเปนจรงในสงคมออกมา

ผานผลงานจตรกรรม ซงทเรองราวทแตกตางหลากหลาย ซงสวนมาเกดจากประสบการณตรงของ

ล าพและคนใกลชด รวมทงภาพเหตการณทพบเหนไดจากสอตาง ๆ หรอสงแวดลอมรอบตว และ

251

ไมไดถายทอดเพยงความเปนจรงทางดานลบเพยงอยางเดยวอยาทศลปะแบบสจจะนยมทวไปนยม

น าเสนอ

2. ล าพนนมกจะถายทอดทศนคตในแงบวกทมตอเหตการณในสงคม

เปนททราบกนดวาประเดนตาง ๆ ทมในสงคมนนลวนแลวแตทหลากหลายแงมม บาง

กเปนเรองราวในแงบวกซงคควรแกการสรรเสรญ ยนด บางกเปนเหตการณในแงลบทชวนสลด หด

ห หรอในบางกรณเหตการณเดยวกมสามารถวเคราะหหรอแสดงความคดเหนกนไดในหลายแงมม

ล าพถายทอดมมมองทมตอเหตการณตาง ๆ ในสงคมผานทางทศนคตของตวล าพเอง ซงจะเหนได

ชดเจนวาล าพนนสามารถคนหามมมองหรอทศนคตทเปนบวกไดเจอไมวาจะเปนเหตการณทดปกต

หรอเลวรายมากเทาใดกตาม ล าพสามารถถายทอดและพลกกลบเรองราวเหลานนใหเปนเรอง

สนกสนานและนาขบขนได

3. ล าพนนท าใหสงคมเขาใจศลปะไดงายขนและยกระดบใหภาพลอเลยนกลายเปน

วจตรศลปได

ในสงคมไทยนนประชาชนสวนใหญมความสนใจหรอความเขาใจในศลปะทคอนขาง

นอย ทงนอาจเปนเพราะวาศลปะนนถกมองวาเปนสงไกลตวและเขาถงไดยาก แตผลงานของล าพ

นนกลบน าเสนอเรองราวทดเรยบงายและดธรรมดาในสายตาของคนเทาไปในสงคม ซงมกเปนภาพ

เหตการณทสามารถพบเหนไดทวไปในชวตประจ าวน ซงเปนประเดนทสามารถเขาใจและสราง

เสยงหวเราะไดโดยงายส าหรบประชาชนทวไปทถงแมวาจะไมมความรทางศลปะมากนก อกทง

ล าพยงน าลกษณะของภาพการตนลอเลยน ซงถกจดวาเปนศลปะชนต าทไมคอยจะมคณคาในแง

ของราคาและสนทรยภาพเทาใดนก น ามาตอยอดและยกระดบใหกลายเปนผลงานจตรกรรมสน ามน

ทสะทอนเรองราวตาง ๆ ของสงคมออกมาเปนรปแบบของจตรกรรมทดสดใหมและมเอกลกษณ

และมคณคาในรปแบบของวจตรศลป จงสามารถกลาวไดวาล าพนนเปนผยกระดบภาพลอเลยนให

สามารถกลายเปนศลปะชนสง และท าใหศลปะชนสงกลายเปนสงทสามารถท าใหประชาชนทวไป

เขาใจไดไมยากเยนนก

252

ศลปนทานอนทมการใชลกษณะของการตนสอสารประเดนทางสงคม

นอกจากศลปนทง 4 ทานทผวจยไดน าผลงานมาศกษาวเคราะหถงวธการใชลกษณะ

ของการตนมาสรางสรรคผลงานทมการสอสารเรองประเดนทางสงคม ยงมศลปนทานอนทเลา

เรองราวทางสงคมโดยทมลกษณะของการตนปรากฏอยในผลงานดวย เชน

อมรนทร บพศร

อมรนทร บพศร คอศลปนทสรางสรรคผลงานจตรกรรมทสะทอนทเรองราวทาง

พฤตกรรมของของคนในสงคมโดยเฉพาะวยรน ซงพฤตกรรมดงกลาวนนถกก าหนดโดยตวแปร

ตาง ๆ มากมายเชน คานยม รสนยม กระแสสงคม เพศ และวย เปนตน โดยผลงานของอมรนทรนน

มลกษณะของการตนปรากฏอย 4 ประการ ดงน


ผลงานของอมรนทรนนมกจะสอสารเรองราวตาง ๆ ผานทางการออกแบบตวละครท

มลกษณะหรอพฤตกรรมของวยรนสมยใหมทมกจะชอบกระท าในสงทก าลงเปนกระแสนยม

เพอใหตนเองนนดสวยงาม เปนทยอมรบและพงพอในของคนรอบขาง โดยอมรนทรจะเลาเรองราว

เหลานผานทางตวละครทเปนภาพแทนของวยรนทก าลงอยในกจกรรมตาง ๆ ซงเปนทในชวงเวลา

นน ผลงานจงเปนลกษณะของการเลาเรองโดยใชตวละครอยางชดเจน

ภาพท 179 ภาพผลงานของอมรนทร บพศร ทมลกษณของศลปะรปลกษณอยางชดเจน ทมา : rama9art [นามแฝง], ผลงานศลปน , เขาถงเมอ 21 พฤศจกายน 2561, เขาถงไดจาก

http://www.rama9art.org/artisan/artdb/artists/home.php?p=profiles&name=Amarin%20Buppasiri

253


อมรนทรนนสรางผลงานทใชตวละครในการเลาเรองราวตาง ๆ ของสงคมและคานยม

ของวยรนเสมอ เชน ผลงาน พนลานฟอลโลเวอร - 1,000,000,000 followers ซงเปนผลงานทใชตว

สะทอนภาพถายตนเองผานโทรศพทมอถอ ซงเปนกจกรรมทก าลงเปนทนยมเปนอยางมากใน

ปจจบน ตวภาพเลาเรองดวยทาทางของตวละครเพศหญงมลกษณะรางกายทก าลงเปนทนยมใน

ปจจบน เชน มผวกายทขาวสวย ดวงตาทกลมโต แตงหนาจด ใสกระโปรงสนสด า สวมใสเสอคอ

ลกจนเหนเนนอก โดยพฤตกรรมหรอลกษณะตาง ๆ ดงทกลาวมาลวนเปนการอวดภาพลกษณของ

ตนเองไปสสงคมออนไลนเพอตองการการยอมรบและจ านวนของผตดตามทเพมมากขน ซง

พฤตกรรมเหลานคอการเสพตดสงคมออนไลนประเภทหนงก าลงระบาดและก าลงเปนทนยมอยาง

มากในหมวยรนไทย

ภาพท 180 ภาพผลงาน พนลานฟอลโลเวอร ของ อมรนทร บพศร ทมา : ARDEL Gallery of Modern Art [นามแฝง], NONSENSE โดย อมรนทร บพศร, เขาถงเมอ

21 พฤศจกายน 2561, เขาถงไดจาก https://www.facebook.com/115506035157778/photos/pcb.

1768995169808848/1768994906475541/?type=3&theater&_rdc=1&_rdr

254


ความเรยบงายทปรากฏอยางชดเจนในผลงานของอมรนทร กคอวธการเลาเรองท

มกจะใชตวละครเพยงตวเดยว รวมท งตดทอนรายละเอยดตาง ๆ ของภาพ จนตวละครและ

สงแวดลอมในภาพมลกษณะคลายคลงกบการตนเปนอยางมาก ยกตวอยางเชน ผลงาน Bloomong

No.7 ซงเปนผลงานทใชตวละครหญงสาววยรนท าทาทางคลายนางแบบก าลงรอการถายภาพ

ลกษณะของตวละครมการตวทอนรายละเอยดทไมส าคญออกไป ใชวธการเขยนสในแบบเกลยเรยบ

มการแสดงออกซงกลามเนอและแสงเงาในระดบหนง

ภาพท 181 ภาพผลงาน Bloomong No.7 ของ อมรนทร บพศร ท มา : NEWS PORTFOLIOS*NET [นามแฝง ], นทรรศการศลปะ "Alone", เขาถ งเมอ 21

พฤศจกายน 2561, เขาถงไดจาก http://www.portfolios.net/events/alone

255


อมรนทรนนจะสรางรปทรงทเปนภาพแทนของมนษยทมการดดแปลงรปรางในแบบ

ของตวอมรนทรเอง เพอสงเสรมในการเลาเรองราวทอมรนทรเองนนตองการจะสอ ยกตวอยางเชน

ผลงาน Mirror No.4 ซงเปนภาพสะทอนจากกระจกของเดกนกเรยนหญงทก าลงเสรมสวยใหตนเอง

อย โดยอมรนทรไดดดแปลงรปรางของเดกหญงคนนหลายประการเชน การท าใหดวงตาและแกมม

ลกษณะกลมโตกวามากกวาปกต สผวกายทดขาวอมชมพมากกวาปกต รวมทาทางของการแตง

หนาทดจรงจงจนเกนงาม ซงผลงานชนนเปนดงภาพสะทอนของพฤตกรรมทดเกนวยของวยรนได

เปนอยางด

ภาพท 182 ภาพผลงาน Mirror No.4 ของอมรนทร บพศร ทมา : rama9art [นามแฝง], ผลงานศลปน , เขาถงเมอ 21 พฤศจกายน 2561, เขาถงไดจาก

http://www.rama9art.org/artisan/artdb/artists/home.php?p=profiles&name=Amarin%20Buppasiri

256

4.2 กลมประเดนทางเพศ

“เพศ” คอสงทธรรมชาตก าหนดและแบงแยกมนษยและสตวทกชนดในทางกายภาพ

วาใครเปนชายหรอหญง ตอมาสงคมมนษยกไดเรมแบงแยกบทบาท หนาท และชนชนของมนษย

ดวยกนจากเกณฑทางเพศดวย เชน การทเพศชายตองมความเปนผน า กลาหาญ เขมแขง และม

โอกาสขนเปนชนชนปกครองสง สวนเพศหญงดจะเปนชนชนทรองลงมา ตองคอยอยภายใตการ

ปกครองของผชาย เปนแมศรเรอน รกนวลสงวนตว ไมสามารถแสดงออกถงความความตองการท

แทจรงของตนเองได รวมทงมโอกาสทางการศกษาและการปกครองทนอยกวาเพศชายอกดวย

ปจจยตาง ๆ เหลานนลวนแลวแตตกรอบ และก าหนดถงบทบาท หนาท และชนชนของแตละเพศ

ในสงคมเอาไวแลว รวมทง “เพศทสาม” ซงเปนเพศทางเลอกทเกดขนมาอยางยาวนานมากแลวใน

ประวตศาสตรของมนษยชาต แตเพศทสามกลบยงไมไดรบการยอมรบในสงคมมากนก ทงในแง

ของการมอย หรอการมบทบาทหนาทในชนช นปกครอง จนบางครงบคคลทเปนเพศทสาม

จ าเปนตองปกปดตวตนและความตองการตาง ๆ เอาไวไมใหคนรอบขางรบทราบเพราะเกรงวาจะ

ไมไดรบการยอมรบหรอเปนทรงเกยจในสงคม ถงแมวาปจจบนความเทาเทยมทางเพศหรอการ

ยอมรบเพศทสามในสงคมจะเปนไปในทางทดขนบางแลวกตาม แตความรสกของการถกกดขหรอ

ความไมเทาเทยมทางเพศไมวาจะเพศใดกตามกไดถกถายทอดออกมาผานผลงานศลปะมาอยาง

มากมายตงแตในอดต

ภาพท 183 ภาพผลงานศลปะเกยวกบประเดนทางเพศของ ไมเคล เชาวนาศย ทมา : ภาณ บญพพฒนาพงศ, อานแฟชน: 'ไมเคล เชาวนาศย' ผทาทายขนบสงคมดวยการจ าแลงกาย

, เขาถงเมอ 30 กนยายน 2561, เขาถงไดจาก https://www.gqthailand.com/style/article/master-of-

disguise

257

ประเดนทางเพศนนนบวาเปนอกประเดนหนงทมนษยนยมถายทอดออกมาผานผลงาน

ศลปะมาอยางยาวนานตงแตอดตมาจนถงปจจบน ไมวาจะเปนการแสดงออกเรองราวของการ

สบพนธของมนษย (Sexual Reproduction) เชน ภาพกามสตร และภาพเชงสงวาส (Erotic Art) หรอ

จะเปนการแสดงออกถงเรองราวทางดานความรสกทางเพศของมนษย ไมวาจะเปน กามตณหา

ความรสกรกใคร การเรยกรองถงความเทาเทยมทางเพศ เพศทางเลอก หรอแมแตความงดงามทาง

สรระของเพศตาง ๆ รปแบบทางเนอหาเหลานไดถกถายทอดออกมาผานผลงานศลปะกนมาอยาง

ยาวนานแลวทงสนไมวาทางตรงหรอทางออม

การตนซงเปนศลปะและวฒนธรรมประชานยม (Pop Culture) ประเภทหนงซงยอมหน

ไมพนทมนษยจะน ามาเอาการตนมาเปนเครองมอในการถายทอดประเดนทางเพศเหลานนออกมา

ซงผลงานการตนสวนมากจะสอสารเรองเพศในทางออม เพอใหผอานไดรบรและจนตนาการตอ

ดวยตนเองได หรอบางอาจจะสอสารอยางโจงแจงถงขนาดมฉากรวมเพศกนเลยกสามารถมใหพบ

เหนได และดวยเหตผลทการตนเปนสอทสามารถเขาถงเยาวชนไดงาย จงมหลายองคกรคอย

สอดสองดแลสอการตนลามก เหลานไมใหกลายเปนสงทมอมเมาเยาวชน และอกเหตผลหนงท

มนษยใชเรองเพศในการสอสารผานการตนคอเรองตลกใตสะดอ (Dirty Joke) นนไดผลและเปนท

นยมเสมอ

และในวงการศลปะรวมสมยของไทยเองกมศลปนจ านวนมากทสอสารเนอหาท

เกยวของกบประเดนทางเพศและเลอกทจะใชลกษณะของการตนมาเปนรปแบบในการสอสาร เชน

ปารชาต ศภพนธ, ภม พชวณชย, อญชล อารยะพงศพาณชย เปนตน โดยผวจยไดเลอกทจะศกษา

ผลงานของศลปนเพยง 1 ทาน คอ

4.2.1 กฤษฎางค อนทะสอน

กฤษฎางค อนทะสอน ศลปนทน าเสนอเรองราวของกรอบทางขนบธรรมเนยม

ประเพณทเปนตวก าหนด พฤตกรรม บทบาท และเพศวถในเพศชาย หญง หรอแมกระทงเพศทสาม

ทปดกนไมใหแสดงออกถงความตองการทแทจรงออกมาได ผานทางงานจตรกรรมทผสมผสาน

การตนกบจตรกรรมลานนา โดยผลงานของกฤษฎางค ปรากฏลกษณะของการตนทปรากฏอย

ดงตอไปน

258

1) ลกษณะของศลปะรปลกษณ

จะเหนไดอยางชดเจนวาผลงานของกฤษฎางคน นมลกษณะทเปนศลปะรปลกษณ

ปรากฏอยอยางชดเจน ซงลกษณะดงกลาวเกดจากการสรางรปทรงทมการผสมผสานระหวาง

จตรกรรมไทยลานนากบรปลกษณของการตนญปน (มงงะ) ซงกฤษฎางคไดเลอกใชลกษณะของ

รปทรงทมการตดเสนทดพรวไหว ฉวดเฉวยน การใชสสนทดเรยบแบน แทบจะไมแสดงออกซง

ปรมาตรหรอกลามเนอมากนก การใชภาพเลาเรองแบบเรยงตอการไปเรอยในภาพเดยว รวมทงการ

ใชทศนยภาพแบบเรยบแบนทไมแสดงออกซงมตหรอความลกในแบบจตรกรรมไทยลานนา มา

ผสมเขากบลายเสนทดนารกออนหวาน การดดแปลงรปรางของมนษยใหดออนชอย การท าดวงตา

ใหใหญโตกวาปกต และการใชสสนทดสดใสแบบของการตนญปน จนเกดเปนศลปะรปแบบใหมท

เปนเอกลกษณของตวกฤษฎางคเองอยางชดเจน นอกจากนกฤษฎางคยงทการปรบเปลยนและพฒนา

รปแบบของผลงานอยางตอเนองแตยงคงเอาไวซงรปแบบอนเปนเอกลกษณของเขาไวเชนเดม

ภาพท 184 ภาพผลงานของกฤษฎางคทปรากฏลกษณะของศลปะรปลกษณอยางชดเจน ท ม า : TUL [น าม แฝ ง ] , Under my skin, เข า ถ ง เม อ 2 9 ส งห าค ม 2 5 61 , เข า ถ ง ได จ าก


259


ผลงานจตรกรรมของกฤษฎางคนนไมไดเลาเรองตาง ๆ อยางตรงไปตรงมา แตกลบเลา

เรองราวในเชงสญลกษณ และปรศนาทเปดโอกาสใหผเสพไดพจารณา และตความในความหมาย

ซงแตกตางกนออกไป ซงเนอหาในการสรางสรรคของกฤษฎางคสวนใหญนน คอ ประเดนทางเพศ

ตาง ๆ ตามมมมองและทศนคตของกฤษฎางคเอง โดยผวจยไดเลอกทจะวเคราะหผลงานของ

กฤษฎางค ทมลกษณะของการเลาเรองปรากฏอยอยางเดนชดมาวเคราะหจ านวน 3 ชน ไดแก

ภาพท 185 ภาพผลงาน ขาเจาแมสาวคาวบอย ของกฤษฎางค อนทะสอน ทมา : กฤษฎางค อนทะสอน, ความลกลบทซอนเรนในเพศสภาพ (The mysterious in sexuality) (วทยานพนธปรญญาศลปมหาบณฑต ทศนศลป บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2555), 73.

1) ผลงาน ขาเจาแมสาวคาวบอย ของกฤษฎางคนนเปนผลงานจตรกรรม สฝ น และทองค าเปลวบนบานพบกระดาษสา มการจดวางองคประกอบของภาพใหตวละครเอกนาม บษบา ซงเปนตวละครทกฤษฎางคใหเปนสญลกษณของตวตนและความตองการภายในของตนเอง ในภาพนปรากฏเปนภาพหญงสาวทก าลงหนหลงในภาพ แตมการเบอนรางกายออกมาทางขวาเผยใหเหนถงใบหนาและหนาอกดานขวา หญงสาวคนนมลกษณะทเปลอยทอนบนเปดเผยใหเหนถงรอยสก

260

บรเวณล าตวและขาออน สยายผมยาวสด าสนทแตดยงเหยง ทอนลางสวมใสผาซนลายพนสแดงตามแบบวฒนธรรมลานนา แตบนศรษะกลบใสหมวกคาวบอยและมอก าลงถอแสซงเปนลกษณะของคาวบอยในวฒนธรรมอเมรกา รอบกายหอมลอมดวยตง ซงเปนธงในวฒนธรรมของชาวลานนา แตในกภาพยงปรากฏสถาปตยกรรมของชาวตะวนตกอกดวย ดานซายของภาพมชายทมลกษณะของชาวตะวนตกอยในสภาพเปลอยกายหนหลงใหแกภาพ ถกมดมอและปากก าลงนงอยบนหลงววเพศเมย ดานขวามของภาพปรากฏเปนชายชาวตะวนตกจ านวนสามคนถกมนมอและปาก สภาพเปลอยกายก าลงนงอยกบพนดน และดานบนมหญงสาวในสภาพเปลอยอกก าลงหอยตวลงมาจากดานบน พรอมผมทขดตวกนจนกลายเปนรปรางคลายง ทมอสวมใสเลบปลอมและมลกษณะทาทางคลายนางร า ใบหนาไมมหนาตา แตมการเขยนอกขระลานนาลงไปบนในหนาและปรากฏขนบรเวณทวางทรายลอมอย เนอหาของภาพนนนถกเลาเรองผานตวละคร บษบา ทตองรบบทเปน “คาวบอย” ซง

เปนวฒนธรรมหนงของผชายชาวตะวนตก แตในภาพกลบปรากฏเปนเพศหญงทบรเวณรายกายม

การสกลายทงแบบวฒนธรรมลานนาและวฒนธรรมตะวนตกผสมกนอย แสดงใหเหนถงความกลา

หาญทจะเปนผน าเหนอเพศชาย มอทถอแสอยนนเปนสญลกษณแหงอ านาจทสามารถบงคบชายให

อยใตอ านาจดวยเสนหมายาดงทปรากฏเปนภาพของชายชาวตะวนตกในสภาพเปลอยทยอมใหจบ

มดมอ เทา และปากแตโดยด ลกษณะเหลานลวนตรงกนขามกบกรอบทางวฒนธรรมทสงคมต

กรอบเอาไวในกบเพศหญง ซงเปนลกษณะทดกาวราวรนแรง แตกลบมรปลกษณทมเสนห นา

หลงใหล และชวนคนหา กลาเปดเผยถงตวตนและความตองการทแทจรงออกมาใหสงคมภายนอก

ไดรบร

นอกจากนผลงานยงสอดแทรกสญลกษณทดสองแงสองงามอกดวย เชน คาวบอยซง

เปลยนใหเปนเพศหญง ทเรยกวา “คาวเกรล” โดยมความหมายเปนนยถงทาทางการรวมเพศ ซง

หมายถงทาทางทฝายหญงเปนผควบคมการรวมเพศนน “แมวว” ซงเปนสญลกษณทอาจจะหมายถง

เพศหญงทมลกษณะอดมสมบรณตามอดมคต และ “ผม” ของผหญงทหอยตวลงมาจากดานบนขวา

ของภาพทมการขดตวตนมลกษณะเปนรปง ซง “ง” นนมลกษณะเปนสญลกษณของอวยวะเพศชาย

และยงหมายถง “ซาตาน” ซงเปนผย วยมนษยใหลมหลงอยในกามตณหาตามความชอในหลาย

วฒนธรรมอกดวย ทงนในตวภาพยงปรากฏอกขระลานนาตามพนทวางตาง ๆ ซงยงปรศนาใหผชม

ไดคดหรอพยายามหาความหมายวา อกขระเหลานนก าลงสอสารอะไรกบผชม

261

ภาพท 186 ภาพผลงาน มวนขนาด (Freaking fun) กฤษฎางค อนทะสอน ทมา : NEWS PORTFOLIOS*NET [นามแฝง], นทรรศการ "ทบลาย" (The Remastered), เขาถงเมอ

29 มกราคม 2561, เขาถงไดจาก http://www.portfolios.net/events/the-remastered

2) ผลงาน มวนขนาด (Freaking fun) เปนผลงานเทคนคสฝ นและทองค าเปลวบนไม

กระดานของกฤษฎางค ซงแสดงในนทรรศการทบลาย (The Remastered) ซงเปนนทรรศการทม

แนวความคดหลกในการหยบยมเอาองคประกอบของผลงานจตรกรรมตะวนตกชนเอกของโลกมา

ปรบเปลยน ดดแปลงจนเปนรปแบบของกฤษฎางคเอง ผลงานชนไดรบแรงบนดาลใจดาน

องคประกอบอยางชดเจนมาจากจตรกรรมชอกองโลกอยาง อาหารค ามอสดทาย (The Last Supper)

ผลงานจตรกรรมชนเอกของ เลโอนารโด ดา วนช (Leonardo da Vinci) ซงเปนภาพทเลาถง

เหตการณการรบประทานอาการครงสดทายของพระเยซและสาวกทง 12 คน

กฤษฎางคไดหยบยมองคประกอบและทาทางตาง ๆ ทปรากฏในภาพของเลโอนารโด

ดา วนช ทเปนจตรกรรมในแบบตะวนตก ทมลกษณะในการถายทอดแบบเหมอนจรง ทงในแงของ

สดสวน สสน และทศนยวทยา ซงเปนเอกลกษณทโดดเดนเปนอยางมากในผลงานจตรกรรม

ตะวนตก มาปรบเปลยนและดดแปลงใหมลกษณะทผสมผสานระหวางจตรกรรมลานนาและ

การตนในแบบทกฤษฎางคถนดลงไป ซงตวภาพกลอเลยนกบผลงานตนฉบบอยหลายประการ เชน

มโตะรบประทานอาหารขนาดใหญอยตรงกลางของภาพถกปดวยผาสแดงทมลวดลายในแบบ

ลานนา บนโตะอาหารประกอบไปดวยอาหารและสราในแบบคนไทย แตสงทนาสนใจในผลงาน

262

ชนนคอ การใชตวละครทมรปแบบซงเปนเอกลกษณของกฤษฎางคแทนทตวละครเดมในภาพ เชน

การเปลยนจากพระเยซทเปนประธานของภาพ ใหกลายเปนหญงงามก าลงรายร าในทวงทาทดเยา

ยวนอยบนใจกลางโตะอาหาร ผมยาวทรงรงพาดยาวลงมา เนอหนงบนรางเตมไปดวยรอยสก อกทง

ยงประดบตกแตงรางกายดวยเสอผาและเครองทรงในแบบของนางร าลานนา สวนสาวกทก าลงรวม

โตะอาหารนน กถกเปลยนไปเปนตวละครซปเปอรฮโร (Superhero) ในการตนอเมรกา อยกรยาท

แตกตางกนออกไป บางกก าลงท าทาทางก าลงสนใจในตวนางร าทอยใจกลางภาพ บางก าลงเกยวพา

ราสกนเอง บางก าลงเมามายอยกบการร าสรา และบางท าทาทางก าลงถกเถยงหรอวจารณอะไร

บางอยางอย ลกษณะของตวละครเหลานนนถกเปลยนแปลงไปใหเปนลกษณะของลายเสนในแบบ

ลานนา บางตวละครกแสดงออกถงความปรารถนาทางเพศอยางชดเจน เชนกน ทาทางหรอการ

เปลองผาจนเปนอวยวะเพศออกมา

การเปลยนแปลงตวละครและรปแบบของภาพ รวมทงเปลยนเนอหาจากเรองศาสนา

ใหกลายเปนเรองเพศของกฤษฎางค นนไมไดมเจตนาในการลบหลหรอลอเลยนแตอยางใด แตเปน

เพยงการหยบยมองคประกอบของภาพมาใช แตยงคงสอความหมายและสญลกษณทางเพศตาง ๆ

ในแบบของกฤษฎางคเอาไว เชนการเปลยนประธานของภาพใหกลายเปนเพศหญงทมลกษณะท

โดดเดน และย วยวน ก าลงรายร าอยบนโตะอาหาร ซงดงดดและเรยกรองความสนใจจากตวละครท

รายลอมอย ทง 12 ตว โดยตวละครทรายลอมอยนนเปนตวละครทหยบยมมาจากซปเปอรฮโรของ

ชาวตะวนตก เชน ซเปอรแมน (Superman) ซงเปนสญลกษณแหงความหวง, ลโอไนดส (Leonidas)

ผน าของชนเผานกรบสปารตน หรอกปตนอเมรกา (Captain America) ตวแทนของความรกชาตของ

ขาวอเมรกา เปนตน ตวละครเหลานนถกสรางสรรคและตความใหม ทผสมเอกลกษณของลานนา

เชน รอยสก และเครองแตงกาย เปนตน รวมท งดานบนของภาพยงมงก าลงกอดรดเสอด าทาง

ดานซาย และน าเหยยวทางดานขวาของภาพอกดวย ซง “ง” ยงเปนสญลกษณของเพศชายและความ

ลมหลงในกเลศตณหาไดอกดวย

การแสดงออกดวยสญลกษณของผลงานชนนนนจะเหนไดชดวา กฤษฎางคตงใจให

ผหญงทเปนประธานอยตรงกลางของภาพเปนสญลกษณซงแสดงถง “อ านาจ” ซงเกดจากการใช

ความงาม และเสนหมายา เยายวนใหผอนลมหลงในความงามนน ซงจะเหนไดชดเจนวาความงาม

นนเปนอ านาจททรงพลงอยางหนงทเพศหญงม ถดมาคอภาพของซปเปอรฮโรทง 12 ทรายลอมอย

263

จะเหนไดชดวาตวละครเหลาน เปนสญลกษณของเพศชายทเปยมลนไปดวย พลง อ านาจ และความ

กลาหาญ ซงเปนคณสมบตขนพนฐานทเพศชายพงมตามทสงคมไดตกรอบเอาไว แตตวละคร

เหลานนกลบมทาทางทก าลงชนชม และลมหลง อยในกเลศตณหาและความงามของสตรทอยเบอง

หนา ดงจะสอสารวาถงแมวาผชายจะมอ านาจและก าลงยงใหญมากแคไหนกตาม สดทายกตองพาย

แพใหกบอ านาจแหงความลมหลงในกเลศ ตณหา และสตร

ภาพท 187 ภาพผลงาน Forbidden bite (กดสวาท) ของกฤษฎางค อนทะสอน ทมา : Krissadank Intasorn, รปภาพบนไทมไลน , เขาถงเมอ 29 กนยายน 2561, เขาถงไดจาก

https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1 0 1 5 5 8 4 8 2 8 7 7 8 8 5 4 9&set=pb.6 5 1 4 2 3 5 4 8 . -

2207520000.1538295815.&type=3&theater

3) ผลงาน Forbidden bite (กดสวาท) เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด

180 x 100 เซนตเมตร ซงจดแสดงในนทรรศการ Beyond Artistic Boundary ความงามขามขอบเขต

โดย มลนธธนาคารกรงเทพ ณ ณ หอศลปพระนางเจาฯ ต งแตวนท 11 ตลาคม พ.ศ. 2561 - 8

มกราคม พ.ศ. 2562 การเลาเรองของผลงานชนนโดยการใชตวละครหลกทมลกษณะเปนเพศชายท

เปลอยกาย ในภาพปรากฏใหเหนเพยงครงทอนบนจนเกดเหนอวยวะเพศ รางกายสชมพออนม

264

กลามเนอทดก าย าแขงแรง หนาตาดมสเนหชวนใหหลงใหล มผมหนวด คว และเคราทดหนาดก

และเปนสฟาสดใสบนหนาฝากมเขาสด างอกออกมา 2 ขาง ตามรางกายปรากฏรอยสกสด าในแบบ

ลานนา ดอกไม และหวใจ นอกจากนยงทรอยสกรป ลวดหนามอยรอบหนาผากอกดวย ก าลงแสดง

ทาทางทก าลงชมอขวาขนมาถอผลแอปเปลทถกกดออกไปแลว 1 ค า มตวละครงทมเกลดสฟา แดง

และเหลองก าลงเลอยพนรอบตวละครหลกตงแต ขางล าตว คอ และมอขวาตวามล าดบ บรเวณรอบ

ภาพมตนไมลกษณะแบบจตรกรรมไทยปรากฏอยมล าตนสฟา แตมใบและดอกทเปนสแดง มกอน

เมฆสฟาและตวอกษรแนวแบบลานนาสเหลองกระจดกระจายอยโดยรอบ พนหลงของภาพทเปนส

เทาทเกดจากการระบายโดยใหคงเหลอทแปรงเอาไว เรองราวตาง ๆ ในภาพถงดเปนเรองราวทมา

จากความเชอทางตะวนตก แตกฤษฎางคกไดผสมผสานรปแบบของจตรกรรมลานนาเขาไปดวยโดย

สามารถสงเกตไดจากรปแบบของลายเสนของวตถตาง ๆ เชน รอยสก ตนไม ดอกไม ตวอกษร และ

กอนเมฆ เปนตน

การเลาเรองในผลงานชนนนนเปนเรองราวของอดม มนษยคนแรกของโลกตามความ

เชอของหลายศาสนา และง ซงเปนสญลกษณของซาตาน ซงเปนจอมปศาจทคอยหลอกลอมนษยให

หลงใหลในกเลสตณหาและกระท าในสงทชวราย เรองราวเกดจากการทงนนหลอกลอใหอดมกน

ผลแอปเปล ซงเปนผลไมแหงความรชวด จนถกขบไลออกจากสวนเอเดนในทสด กฤษฏางคได

ตความเอาเรองราวตาง ๆ มาถายทอดเปนผลงานของตวเองโดยการสอสารในเชงสญลกษณ เชน

รางกายทาทาง และรปรางหนาตาของอดมทดงดงามตามแบบอดมคตจนชวนหลงใหลแสดงถง

กเลสตณหา และกามรมณของมนษยทวไป เขาทงอกออกมาจากหนาผากเปนสญลกษณซาตานผ

เปนตวแทนแหงความชวชา ตามรางกายกปรากฏรอยสกรปลวดหนามทหนาผากอนเปนสญลกษณ

อยางหนงของพระเยซผเปนศาสดาเหงครสตศาสนา นนเลาถงการมอยของความดและความชวอย

ในตวคน

จากลกษณะของผลงาน จะเหนไดวากฤษฎางค น นไมไดเลาเรองอยางชดเจนหรอ

ตรงไปตรงมาอยางทการตนนยมท า แตกลบเลอกทจะสอความหมายทางออมดวยสญลกษณ ใน

ลกษณะทเปนนย สองแงสองงาม และเปดโอกาสใหผเสพไดตความถงความหมายทแตกตางกน

ออกไป ตามแตทผเสพแตละคนจะมอง ซงเปนเอกลกษณอยางหนงทนาสนใจของศลปะทเลาเรอง

ดวยสญลกษณ

265


ลกษณะทางรปแบบทโดดเดนในผลงานศลปะของกฤษฎางค คอการผสมผสานของ

ลกษณะของการตนและจตรกรรมลานนา โดยเปนวฒนธรรมทใหมและเกาซงมความแตกตางกนทง

รปแบบ ขนบธรรมเนยม ยคสมย และเนอหา หากมองโดยผวเผนจะรสกไดวาสองวฒนธรรมน

อาจจะผสมผสานกนไดไดยาก แตกฤษฎางคกสามารถสรางสรรคออกมาไดอยางมเอกลกษณและลง

ตว ซงอาจจะเปนเพราะทงการตนและจตรกรรมลานนานนมลกษณะทคลายคลงและเชอมโยงกนอย

คอการท าใหดเรยบงาย (Simplified) โดยกฤษฎางคเองมความชนชอบและเหนถงความคลายคลง

ของการตนและจตรกรรมลานนา จงน ามาผสมผสาน ดดแปลง จนเกดเปนจตรกรรมรปแบบใหมได

อยางนาสนใจ

กฤษฎางคน นสรางสรรคผลงานศลปะโดยไดรบแรงบนดาลใจมากจากจตรกรรม

ลานนาและการตนญปน (Manga) เปนหลก ซงการตนญปนนนมลายเสนทเปนเอกลกษณ เชน การ

วาดดวยตาทดกลมโต ลดทอนรายละเอยดใหเหลอแตสงทจ าเปน การใชสทสดใสและเรยบแบบ

รวมทงลายเสนทดเฉยบคมและเรยบงาย ดวยเอกลกษณเหลานท าใหกฤษฎางคน ามาดดแปลงและ

หยบมาน ามาเปนลกษณะในการสรางสรรคของตนเอง โดยเขานนไดรบแรงบนดาลในจากการตน

ญปนหลากหลายแนว เชน การตนสยองขวญ การตนอนเมะ (Anime) และการตนส าหรบเดกและ

วยรน เปนตน

การผสมผสานทางดานลกษณะระหวางจตรกรรมลานนาและการตนญปนของ

กฤษฎางคนนมทงการใชลายเสนทเปนเอกลกษณของทง 2 วฒนธรรมมาปรบเปลยน ดดแปลงจน

กลายเปนรปแบบเฉพาะตว และการหยบยมเอาตวละคร (Character) ของการตนมาปรากฏ และเปน

สวนหนงของการการเลาเรองในตวผลงานของกฤษฎางค

ผลงานจตรกรรมของกฤษฎางคมลกษณะทใชการตดเสนทดรนแรง ชดเจน ไมไดด

ประณต บรรจง หรอออนชอยดงเชนจตรกรรมไทยตามจารตประเพณ ซงเปนเอกลกษณอยางหนง

ในจตรกรรมแบบลานนา มกใชลายเสนสด าหรอแดงตดเสนขอบของรปรางอยางชดเจน มการตวด

ลายเสนหลากหลายขนาดและทศทางอยางอสระและมนใจ รวมทงใชเสนในการแสดงรายละเอยด

ตาง ๆ เชน เสอผา สหนา เสนผม และรอยสก เปนตน

266

กฤษฎางคนยมใชเทคนคพนบานของจตรกรรมลานนามาสรางสรรคอยางสฝ น ซง

มกจะใช สแดงชาด สน าเงน สเขยวสนม และสทองแดง ผนวกกบการใชสสนทดสดใสในแบบ

การตนญปน ซงการลงสจะทลกษณะทเรยบแบบ ดเปน 2 มตมากกวาจะท าใหดมน าหนกแสงเงา

ตามความเปนจรง แตจะใชสสนทดฉดฉาด ดงดดตา และซอนความหมายไปในเชงสญลกษณไว

อยางมากกวา โดยผวจยไดเลอกน าผลงานของกฤษฎางคทลกษณะของการท าใหเรยบงายมา

วเคราะหจ านวน 2 ชน ไดแก

ภาพท 188 ภาพผลงาน The wrecker ของกฤษฎางค อนทะสอน ทมา : Number 1 Gallery [นามแฝง], WELCOME TO OPAL’S WORLD, เขาถงเมอ 29 มกราคม

2 5 6 1 , เข า ถ ง ไ ด จ า ก http://www.number1 gallery.com/Exhibition.aspx?name=welcome-to-

opal%E2%80%99s-world

1) ผลงาน The wrecker เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบของกฤษฎางค ซงจด

แสดงในนทรรศการ WELCOME TO OPAL’S WORLD ผลงานประกอบดวยตวละครเพศหญง

ก าลงแกวงตวไปพรอมกบลกตมเหลกในสภาพเปลอยกายโดยสวมใสเพยงรองเทาบสทหนงยาวส

แดงเทานน ผวกายสชมพสดใสพรอมทงรอยสกตามสวนตาง ๆ ของรางกาย เชน เสอโครง ดอกไม

267

ยนต เปนตน มอซายก าลงปอนไอศกรมสชมพทก าลงละลายเขาปาก ฉากหลงเปนระนาบแบนสเทา

พรอมมเศษซากของประตมากรรม เดวด สวมแวนตากนแดดสแดง กระจดกระจาย ลองลอยอยท ว

ภาพ บางมของเหลวสชมพไหลเยมออกมาจาก ล าแขน และรห มตวหนงสอไทยปรากฏในลกษณะ

ของลวดลายกราฟคเขยนวา “แบม” และ “ปง!!” มการใชเสนสนเทา ซงเปนเสนทแบงเรองราวเปน

ชอง ๆ ในแบบศลปะไทยปรากฏอยทางดานซายบนของภาพ ซงภายในชองนนไดบรรจ กอนเมฆ

สายรง และพระอาทตยทถกเขยนในลกษณะของศลปะไทย

ลกษณะโดยรวมของผลงานจตรกรรมชนน คอการถายทอดดวยเสนในลกษณะของ

จตรกรรมไทยลานนาเปนหลก หนาตาและรปรางถกเขยนในถายทอดในลกษณะไทย แตการ

ปรบเปลยนและเตมตางกลามเนอและทาทางใหดสมจรงยงขน สามารถเคลอนไหวตามธรรมชาต

ของมนษยมากกวารปแบบปกตของจตรกรรมไทยลานนาแบบเดม รวมท งภาพของชนสวน

ประตมากรรมเดวด ทกระจดกระจายอยท วภาพ ซงแตเดมเปนประตมากรรมตะวนตกทเนนความ

ถกตองและสมจรงของกลามเนอ แตกฤษฎางคกปรบเปลยนใหเปนภาพลายเสนทดเรยบงายแตยง

หลงเหลอรายละเอยดของกลามเนออยบาง รวมท งรายละเอยดเลกนอยของภาพกถกเขยนดวย

ลายเสนทดอสระแตมรายละเอยดทซบซอน ทางดานการใชสของผลงานชนนจะเหนไววาศลปนจะ

ใชมทดเรยบแบนดเปนสองมต ไมแสดงถงน าหนกแสงเงาเพอใหดสมจรง สสนทเลอกใชกเปนสท

ดสดใส ดงดดตา และดเปนไปในเชงสญลกษณและอดมคตเสยเปนสวนมาก จากลกษณะดงกลาวท

ปรากฏในผลงาน คอการผสมผสานระหวางการใชเสนทเปนเอกลกษณในแบบจตรกรรมไทย

ลานนา ซงลดทอนมาจากความเปนจรง ใหเปนรปรางทพลวไหว อสระ และงดงาม ผนวกเขากบ

การใชสสนทเรยบแบบและดสดใสในแบบการตนญปน จนกลายมาเปนผลงานซงเปนเอกลกษณ

ของตวศลปนเอง

2) ผลงาน The Ride (again) เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด 140 x 170

เซนตเมตร ซงจดแสดงในนทรรศการ Under my skin ณ Number 1 Gallery ต งแควนท 7 – 28

เมษายน พ.ศ. 2561 ผลงานเลาเรองโดยอางองมาจากตวละครจากภาพยนตรเรอง จราสสก เวรล

(Jurrac World) ตวภาพปรากฏเปนตวละครหลก 2 ตวประกอบดวยมนษยเพศชายทอยในภาพท

เปลอยกายสวมใสเพยงรองเทาบทหนงสเหลองออนทเทาเทานน มลกษณะรางกายทดก าย าและผว

กายสชมพออน แตมทาทางทออนแอนคลายผหญง มหนวด เครา คว ผม และขนรกแรสฟาสดใส ม

268

รอยสกในแบบลานนาปรากฏอยตามสวนตาง ๆ ของรางกาย มอซายก าลงโบกสะบดหมวกคาวบอย

โดยตวละครตวนนนก าลงขบขไดโนเสารพนธ แรปเตอร (Raptor) มลวดลายสเขยว แดง และน า

เงนอยตามล าตว มกอยเมฆสชมพปรากฏอยบรเวณดานบนและลางของภาพ พนหลงของภาพ

ปรากฏเปนรปทรงกลมทเปนระนาบสแดงสดถกตดเสนดวยสด าอยตรงกลางพนหลางทเปนระนาบ

สเงน

ภาพท 189 ภาพผลงาน The Ride (again) ของกฤษฎางค อนทะสอน ทมา : Number 1 Gallery [นามแฝง], Under my skin, เขาถงเมอ 29 มกราคม 2561 , เขาถงไดจาก

http://www.number1gallery.com/Exhibition.aspx?name=under-my-skin

ลกษณะของความเรยบงายทปรากฏอยอยางเดนชดทปรากฏอยในผลงานเชนนมอย

หลายประการ เชนการใชองคประกอบของการเลาเรองทมตวละครเพยงแค 2 ตว และการสรางตว

ละครทมลกษณะทดตดทอนรายละเอยดออกจากความเปนจรง ดงจะสงเกตไดจากรปทรงของตว

ละครทใชการตดเสนในการน าเสนอรายละเอยด โดยตวละครมนษยเพศทมการใชลายเสนในการ

แสดงซงกลามเนอ แตกมการใชสเพอแสดงออกซงปรมาตรและความเปนมวลเพยงเลกนอยเทานน

สวนรปทรงอนในภาพมลกษณะทดเรยบแบบ โดยเฉพาะพนหลงทเปนเพยงรปทรงสแดงและ

ระนาบสเงนเพยงเทานน

269


กฤษฎางคนนไดรบอทธพลในการท าใหเกนจรงและบดเบยว มาจากนกเขยนการตน

สยองขวญชาวญปนนาม จนจ อโตะ (Junji Ito) ซงมผลงานเขยนการตนชอดงอยาง ปลามรณะ, กน

หอยมรณะ, และสญสนความเปนคน เปนตน ซงผลงานของจนจ มเนอเรองทสยดสยอง นาขนลก

และชวนพศวง รวมทงการถายการตนทมลกษณะสมจรง แตแผงไปดวยลกษณะทดบดเบยว แปลก

ประหลาด คมคลง ชวนหวาดกลว

จนจ อโตะมลกษณะพเศษในการดดแปลงรปรางของมนษยทแตกตางไปจากนกเขยน

การตนทานอน คอการดดแปลงรปรางของอวยวะสวนตาง ๆ ของรางกายใหบดเบยว หรอฉกขาดได

อยางนาสยดสยอง เชน การออกแบบใหเสนผมบนศรษะของมนษยมชวตจตใจและท าตามความ

ตองการของตวมนเอง และการท าใหรางกายหรออวยวะบางสวนของมนษยมลกษณะเปนกนหอย

เปนตน ซงจนจถายทอดจนตนาการเหลานออกมาผานลายเสนและน าหนก ไดอยางหดห อดอด

และชวนอาเจยน ซงเขาอกเปนแรงบนดาลใหแกนกเขยนการตนสยองขวญรนใหมเปนจ านวนมาก

ภาพท 190 ภาพผลงานการตนสยองขวญของจนจ อโตะ (Junji Ito) ทมา : MGR Online [นามแฝง], "จนจ อโต" ผเขยน "กนหอยมรณะ", เขาถงเมอ 31 มกราคม 2561,

เขาถงไดจาก https://www.manager.co.th/Game/ViewNews.aspx?NewsID=9580000109505&Html

=1&TabID=3&

270

กฤษฎางคเองกไดรบอทธพลของลายเสนและลกษณะแสดงออกมาจากจนจ อโต

เชนกน ซงจะสงเกตไดจากผลงานบางชนของกฤษฎางคมการใชลายเสนทดรนแรงและนากลว

รวมทงการบดเบยว หรอการท าใหอวยวะบางสวนมความใหญโตหรอมจ านวนมากกวาปกต เชน

การเขยนเสนผมใหดยาวและรกรงรงมากกวาปกต และยงใชไปผกมด จบตรงกบตวละคนอนใน

ภาพอกดวย รวมทงการแสดงของสหนาและทาทางตวละครในภาพซงมลกษณะการแสดงออกทาง

อารมณทดรนแรงมากกวาปกต

ภาพท 191 ภาพเปรยบเทยบถงอทธพลของจนจ ทมตอกฤษฎางค

ผวจยไดเลอกน าผลงานของกฤษฎางคทมลกษณะของการท าใหเกนจรงหรอบดเบยว


1) ผลงาน Passion 06 (Ourselves) เปนผลงานทจดแสดงในนทรรศการ Burnt petals

โดยตวภาพมการใชสทคอนขางนอยเพยงสด าและแดง คลายผลงานวาดเสน บรเวณดานขวาของ

ภาพปรากฏเปนกลมกอนของวตถและสงมชวตผสมกนอนประกอบไดดวย อวยวะของมนษยเชน

ศรษะจ านวนมากทมเสนผมทยดยาวรดพนกนจนดยงเหยง นวมอ แขนจ านวนมากก าลงท าทาทาง

ตาง ๆ เชน จบ บบรด และดงเสนผมอย โดยกลมของรปทรงดงกลาวนเชอมโยงมาจากรปทรงทม

ลกษณะของคลนทะเลทอยบรเวณซายมอของภาพ ซงปรากฏนวมอและแขนอกจ านวนมากยน

ออกมาจากฟองคลนนอกดวย พนหลงของภาพใชสแดงทคอนขางบางลงบนพนระนาบสขาว โดย

ไมไดตงใจทจะเกลยใหสดเรยบเสมอกน

271

ภาพท 192 ภาพ Passion 06 (Ourselves) ของกฤษฎางค อนทะสอน ทมา : Number 1 Gallery [นามแฝง], Burnt petals : The beginning of mysterious flower, เขาถงเมอ

29 มกราคม 2561 , เขาถงไดจาก http://www.number1gallery.com/Exhibition.aspx?name=burnt-

petals-:-the-beginning-of-mysterious-flower

จะเหนไดชดเจนวารปทรงตาง ๆ ทปรากฏลวนแตเปนรปทรงทมการดดแปลงใหดเกน

จรงและบดเบยวแทบทงสน โดยสามารถสงเกตไดจากรปทรงทดโดดเดนทางดานขวาของภาพท

ลกษณะคลายกบสตวทมลกษณะอนนาขยะแขยงและสยดสยอง ซงเปนรปรางทดดแปลงมาจาก

อวยวะสวนตาง ๆ ของมนษยทน ามาผสมและดดแปลง เชน ศรษะทแสดงออกซงสหนาอนหมอง

เศราจนดนาขนลก เสนผมทผดรดสวนตาง ๆ เอาไวดวยกนจนแนน รวมทงนวมอขนาดตาง ๆ ท

คอยจบรวบอวยวะอน ๆ เอาไวอยางนากลว รวมทงการใชสด าทใหบรรยากาศทดมดหมน และส

แดงทมลกษณะคลายกบเลอดอกดวย จนสามารถสรปไดวารปทรงตาง ๆ ทอยในภาพลวนเกดจาก

การดดแปลงรปรางตาง ๆ ของมนษยทมลกษณะทดเกนจรง เพอทจะไดสามารถถายทอดอารมณ

ของความสยดสยอง นากลว มากกวาทสนใจเรองรายละเอยดและความเหมอนจรง

272

ภาพท 193 ภาพ Passion 07 (centipede01) ของกฤษฎางค อนทะสอน ทมา : Number 1 Gallery [นามแฝง], Burnt petals : The beginning of mysterious flower, เขาถงเมอ

29 มกราคม 2561 , เขาถงไดจาก http://www.number1gallery.com/Exhibition.aspx?name=burnt-

petals-:-the-beginning-of-mysterious-flower

2) ผลงาน Passion 07 (centipede01) เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด

195 x 35 เซนต เมตร ซ งจดแสดงในนทรรศการ Burnt Petals : The Beginning of Mysterious

Flower ณ Number 1 Gallery ตวภาพทลกษณะเปนจตรกรรมแนวตงทมขนาดยาวกวาปกต ตวละคร

หลกมลกษณะทดเปนสตวประหลาดซงเกดจากการประกอบกนของอวยวะสวนตาง ๆ ของมนษย

273

และสตว เชน ศรษะมมลกษณะของมนษยเพศหญงทก าลงแสยะยมออกอยางนาสยดสยอง มผมท

ยาวรงรงปกคลมใบหนาบางสวน ล าตวทลกษณะทเรยวยาวคลายกบตะขาบ มเตานมของผหญง

จ านวนมากเรยงตวลงมา มขาทลกษณะคลายคลงกบขาแมลงจ านวนมากงอกออกมาบรเวณขาง

ล าตว ขาบางขางกใชจบเหงอทเปนศรษะของมนษยเอาไว พนหลงของภาพถกระบายดวยสแดงและ

ด า โดยมการทงรอยฝแปรงเอาไวใหเหนชดเจน รปทรงหรออวยวะตาง ๆ ยงเปนการสอความหมาย

ในเชงสญลกษณอกดวย เชน เพศหญงทมองวาเปนสงสวยงามและกแฝงเอาไวดวยความนากลว เตา

นมอนเปนสญลกษณของความหลงไหลในกามรมณและรปกาย และตะขาบผเปนสญลกษณของ

นกลาอกดวย

จะเหนไดชดเจนวาการออกแบบตวละครในผลงานชนนนนมลกษณะทดเกนจรง

ปรากฏขนอยางชดเจน เชนการสรางตวละครทมาจากจนตนาการทมลกษณะทผสมผสานระหวาง

มนษยและตะขาบ ซงรปรางอวยวะตาง ๆ ลวนมลกษณะทดเกนจรงทงสน เชน ปากและรอยยมทด

กวางกวาปกต ผมทยาวและดรงรงเกนจรง เตานมจ านวนมากทอยบรเวณล าตว ความนากลวของขา

ทดคลายกบแมลง รวมทงบรรยากาศพนหลงทใชเพยงสแดงและด าทลกษณะคลายกบเลอดอกดวย

เรยกวาความเกนจรงตาง ๆ ทเกดในภาพลวนแตเปนปจจยในการสรางบรรยากาศของความ

สยดสยองไดเปนอยางด


รปแบบและลกษณในการสรางอารมณขนในผลงานของกฤษฎางคนนมหลากหลาย

ประการดวยกน บางกเปนอารมณขนในลกษณะทดสนกสนาน และบางกเปนอารมณขนในลกษณะ

ของการลอเลยนเสยดส โดยอารมณขนเหลานกฤษฏางคสามารถสรางไดการใชลายเสน สสน และ

รปทรงทดสนกสนาน ผนวกเขากบวธการเลาเรองทมกจะปรากฏสงแปลกประหลาด ทคอยหกมม

จากความคดและความคาดหวงของผรบชมเสมอ โดยผลงานของกฤษฎางคทมความโดดเดนเรอง

การสอสารดวยอารมณขนจ านวน 3 ชน ไดแก

274

ภาพท 194 ภาพผลงาน #Selfifif ie ของกฤษฎางค อนทะสอน ทมา : Number 1 Gallery [นามแฝง], WELCOME TO OPAL’S WORLD , เขาถงเมอ 29 กนยายน



1) ผลงาน #Selfifif ie (สะกดตามทศลปนก าหนด) เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบน

ผาใบขนาด 220 x 120 เซนตเมตร ซงจดแสดงในนทรรศการ WELCOME TO OPAL’S WORLD

ณ Number 1 Gallery ต งแตวนท 5-26 ตลาคม พ.ศ. 2559 ตวภาพเลาเรองดวยตวละครหลก 2 ตว

ประกอบดวยตวละครเพศหญงทมลกษณะเหมอน เซเลอรมน (Sailer Moon) มหนทดเอวบางราง

นอยและมรอยสกแบบลานนาจ านวนมากตามรางกาย สวมเสอทดนอยชนในแบบนกเรยนญปนจน

เปดเผยใหเหนแกมกนและเตานมใหเหนอยางชดเจน มสาวมดผมแกะสเหลองทองทแปรสภาพเปน

รปง ตวละครหญงตวนก าลงหนหลงใหภาพแลวก าลงเอยวแลวใชสายตามองมาทผด มอซายยก

โทรศพทมอถอขนมาเพอถายภาพตนเองในขณะทก าลงยนครอมตวละครอกตวหนงทก าลงเอนตว

นอนอยทพน ตวละครตวนมลกษณะของ แบทแมน (Batman) มกายสฟาทดก าย า เปลอยกาย สวม

275

ใสเพยงหนากาก ผาคลมและรองเทาบทเทานน พนหลงของภาพเปนระนาบสชมพสดใส มเสน

สนเทาแบงภาพดานบนออก โดยภาพดานบนปรากฎเปนกอนเมฆและตวละครทถกเขยนในแบบ

ศลปะไทย บรเวณดานบนซายและขวาของภาพมมานในแบบโรงละครปรากฏอย

สงทสามารถสรางอารมณไดเปนอยางดในผลงานคอ ความผดปกตจากสงทคาดไว เชน

ตวละคร เซเลอรมน (Sailer Moon) เปนตวละครทมเดกหญงจ านวนมากชนชอบและเอามาเปน

ตนแบบทเรองของความสวย ความด และความยตธรรม แตตวละครนกลบมลกษณะทดตรงกนขาม

มแววตาทดเจาเลห ชวนใหหลงกล มลกษณะและทาทางทแสดงออกซงความรนแรงและความ

ตองการทางเพศอยางชดเจน และอกตวละคร แบทแมน (Batman) ซงเปนตวละครทมความเปน

ผชายอยสงดลกลบ และผทผดงความยตธรรม แตในภาพกลบมลกษณะทออนระทวย ยนยอมและ

หลงไหลไปกบสเนหของตวละคร เซเลอรมน (Sailer Moon) ดวยการการใชลายเสนและสสนทด

สนกสดใส ผนวกกบเรองราวและรปลกษณตาง ๆ ของตวละครทอยในภาพทมความผดแปลกไป

จากความคาดหวงของผชม องคประกอบเหลานลวนเปนปจจยชนดในการสรางอารมณขนใหแกผด

ไดทงสน

ภาพท 195 ภาพผลงาน I am your father ของกฤษฎางค อนทะสอน ทมา : Number 1 Gallery [นามแฝง], Under my skin, เขาถงเมอ 29 กนยายน2561, เขาถงไดจาก

http://www.number1gallery.com/Exhibition.aspx?name=under-my-skin

276

2) ผลงาน I am your father เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด 200 x 180

เซนตเมตร ซงจดแสดงในนทรรศการ Under my skin ณ Number 1 Gallery ต งแตวนท 7 – 28

เมษายน พ.ศ. 2561 องคประกอบโดยรวมของภาพประกอบดวยตวละครหลกซงอยบรเวณตรงกลาง

ภาพ ปรากฏเปนชายหนมในสภาพเปลอย ก าลงชดาบล าแสงสชมพออกมาจากบรเวณระหวางขา ผว

กายมสชมพออนและมกลามเนอทดแขงแรงก าย า มรอยสกทงในแบบลานนาและสมยใหมปรากฏ

อยตามรางกายเปนจ านวนมาก มสผมสฟาสดใสและจดแตงทรงตามแบบกระแสนยม ก าลงนงพง

ตวละครอกตวหนงซงเปนตกตาหมสด าขนาดใหญ โดยตวละครตวนมลกษณะของ ดารท เวเดอร

(Dart Vader) หนงในตวละครดาวรายชอดงจากภาพยนตรเรอง สตารวอรส (Star Wars) โดยตว

ละครทงสองนนก าลงนงอยบนโซฟาสมวง นอกจากนยงปรากฏตวละครตาง ๆ จากภาพยนตรเรอง

สตารวอรส (Star Wars) อยตามสวนตาง ๆ ของภาพดวย เชน เปนรปภาพบนปฏทนแขวน และตว

หนยนตทอยบรเวณดานลางของ พนหลงของภาพปรากฏเปนระนาบสแดงสดใส และมรปทรง

ลกษณะคลายของเหลวสชมพไหลยอมอยบรเวณดานหลงภาพ

สงทสรางอารมณขนทมอยในผลงานชนนคอการลอเลยนภาพยนตรแนวอวกาศชอดง

อยาง สตารวอรส (Star Wars) ทมเนอเรองทยดยาวและคอนขางจรงจง ซงลอเลยนโดยการสราง

บรรยากาศของภาพทดมสสนทสดใส รปทรงทดนารก และสอสารเรองประเดนทางเพศแทน

รวมทงท าใหคนดประหลาดใจกบการเปลยนแปลงลกษณะตวละครตาง ๆ ทคนเคยใหมลกษณะทด

ตรงกนขาม เชน การท าใหตวละคร ดารท เวเดอร (Dat Vader) กลายเปนตกตาพอหมแสนอบอน

และท าใหตวละคร ดารธ มอล (Darth Maul) ใหกลายเปนเปนนายแบบปฏทนโป จากรปลกษณและ

เรองราวตางในภาพลวนแตสรางความประหลาดใจและอารมณขนไดเปนอยางด

3) ผลงาน Superman, it’s not easy เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด 100

x 180 เซนตเมตร ซงจดแสดงในนทรรศการ Under my skin ณ Number 1 Gallery ตงแควนท 7 – 28

เมษายน พ.ศ. 2561 ตวภาพถกด าเนนเรองดวยตวละครเพศชายทก าลงมองตรงมาทางผรบชม มทรง

ผมทดทนสมย สวมใสแวนตาแฟชนและก าลงสบบหร สวมใสเพยงผาคลมลาย คตต (Kitty) มอทง

สองขางก าลงแหวกผาคลมออกจนเปดเผยใหเหนอวยวะเพศทก าลงถกรดอยอยางชดเจน รางกาย

ของตวละครตวนนนมลกษณะก าย าสมชายชาตร และมรอยสกมากมายปรากฏอยตามรางกาย เชน

สญลกษณรปตว เอส (S) สแดงขนาดใหญกลางหนาอก ซงเปนสญลกษณของตวการตนชอดงอยาง

277

ซปเปอรแมน (Superman), รอยสกตวหนงสอทเขยนวา it’s not easy ทบรเวณเหนอทองนอย, รอย

สกรปดาวและหวใจ รวมทงรอยสกในแบบลานนาทบรเวณไหล นวมอ และตนขา พนหลงของภาพ

เปนระนาบสแดงเขมทดเรยบแบน นอกจากนยงปรากฏเปนรปกอนเมฆและตวอกษรในแบบ

ลานนากระจดกระจายอยบนพนหลงของภาพ ลกษณะโดยรวมของภาพลวนถกเขยนดวยรปทรง

สสนและลายเสนในแบบลานนาทผสมผสานกบการตนญปนในแบบของกฤษฏางคเอง

ภาพท 196 ภาพผลงาน Superman, it’s not easy ของกฤษฎางค อนทะสอน ทมา : Number 1 Gallery [นามแฝง], WELCOME TO OPAL’S WORLD , เขาถงเมอ 29 กนยายน



สงทสรางอารมณในการผลงานชนนคอ ความแปลกประหลาดหรอสงทผดปกตจากสง

ทผชมไดคาดการณไว เชน ตวละครหลกของภาพทมสญลกษณของ ซปเปอรแมน (Superman) หนง

ในตวการตนทมชอเสยงมากทสดในโลก ซงเปนสญลกษณของชายชาตรทมรปลกษณและรางกายท

สวยงาม มจตใจทบรสทธงดงาม จนสามารถเปนตวอยางทดใหแกเดกและเยาวชนได แตกฤษฎางคก

278

สามารถสรางอารมณขนดวยการท าใหตวละครดงกลาวนผดแปลกจากการคาดหวงของผชม เชน ม

ลกษณะทเปนเพศทางเลอกอยางชดเจน สวมเสอผาทดสดใสเหมอนเดกผหญง เปดเผยอวยวะเพศให

เหนอยางชดเจน สบบหร มรอยสกจ านวนมากตามรางกาย ซงรปลกษณและพฤตกรรมตาง ๆ นน

แทบจะตรงกนขามกบ ซปเปอรแมน (Superman) แทบทกอยางจนสามารถสรางอารมณขนได

นอกจากนการผสมผสานระหวางลายเสนในแบบตะวนออกกบเรองราวหรอตวละครในแบบ

ตะวนตกนนกสามารถสรางความตนตาใหแกผชมไดไมนอย

ประเดนทางเพศทปรากฏในผลงานของกฤษฏางค

1) กฤษฏางคน าเสนอถงประเดนเกยวกบการมอยของเพศของ “เพศทสาม” และ “เพศ

ทางเลอก”

เปนททราบกนดวาโดยทางกายภาพนนมนษยถกแบงออกเปน 2 เพศ คอชายและหญง

แตในความเปนจรงนน กลบมคนบางกลมทเกดมามเพศทางกายภาพและเพศทางจตใจทไมตรงกน

จนเกดเปนเพศทสามและเพศทางเลอกอน ๆ อกมากมาย ทงนในบางสงคม ศาสนา หรอความเชอก

มองวาการมอยของเพศทสามเหลานนนเปนเรองทผดปกต และกลายเปนเรองตองหามไปในทสด

ในหลายสงคมเพศเหลานนนถกมองวาเปนประชากรชนชนรอง เชน การถกเหยยบหยาบมองวาตอย

ต าหรอถกมองวาเปนบาปในบางศาสนา หรอการถกจ ากดสทธบางประการ เปนตน จนท าใหผท

เปนเพศทสามบางกลมตองปกปดตวตนจากสงคมทวไปเพอไมใหตนนนโดนดถกเหยยดหยาม หรอ

โดนจ ากดสทธตาง ๆ

กฤษฎางคจงเลอกทจะสอสารประเดนเหลานผานทางผลงานศลปะ เพอใหสงคมวง

กวางไดรบรถงการมอยอยางเปดเผยของเพศทสามในหลายแงมม เชน ความแตกตางของรสนยม

ทางเพศ ลกษณะรปลกษณทางกายภาพ และวธการแสดงออกซงพฤตกรรม เปนตน ผลงานของ

กฤษฎางคจงเปรยบเสมอนการประกาศใหสงคมไดเหนถงความงามอยางเทาเทยมกนในทกเพศ

ทงนยงเปนการแสดงใหเหนวาสงคมควรทจะใหความส าคญตอทกเพศอยางเทาเทยมในทกดาน

และไมควรมองวาการเกดเปนเพศทสามนนเปนสงทผดปกตหรอเปนบาป แตควรทจะใหเกยรต

มนษยทกเพศในฐานะของเพอนรวมโลกอยางเทาเทยมกน และเพศกไมใชเครองก าหนดชวดคณคา

ของความดและความงามของมนษย

279

2) กฤษฎางคท าใหเหนวากรอบทางวฒนธรรมทก าหนดพฤตกรรมทางเพศนนอาจ

ไมใชสงทถกตองเสมอไป

ถงแมวาในปจจบนนนมศลปะมากมายหลายแขนงทน าเสนอในเรองความเทาเทยมทาง

เพศ หรอบงบอกถงความมอยบางเพศตาง ๆ ในสงคม แตในหลายวฒนธรรมและประเพณยงมการ

ก าหนดถงบทบาท หนาท รปลกษณ และพฤตกรรมของชายและหญง รวมทงเพศการปดกนทาง

สทธและการถกยอมรบของเพศทสาม และเพศทางเลอกตาง ๆ ผลงานของกฤษฎางคจงเปนอกหนง

สอทสามารถท าใหสงคมไดรบรวากรอบทางวฒนธรรมหรอประเพณตาง ๆ ทหลากหลายสงคมได

ก าหนดในอดตอาจไมใชสงทถกตองหรอจ าเปนอกตอไปในสงคมยคปจจบน นอกจากนผลงานของ

กฤษฎางคยงเปนสวนกระตนสทธในการแสดงออกถงความตองการตาง ๆ อยางชอบธรรมในทก

เพศ อนเปนสญลกษณของความเทาเทยมทางสทธและหนาทซงทกคนพงมในสงคมอกดวย

ศลปนทานอนทมการใชลกษณะของการตนสอสารประเดนทางเพศ

นอกจากกฤษฎางคแลวยงพบวามศลปนรวมสมยไทยทานอน ๆ ทเลอกทจะน าเอา

ลกษณะของการตนมาเปนองคประกอบในการสอสารประเดนทางเพศดวย คอ

อญชล อารยะพงศพาณชย

อญชล เปนศลปนหญงทสรางผลงานจตรกรรมทมกจะใสตวละครทมลกษณะของ

ตนเองลงไปในผลงาน โดยใชตนเองเปรยบดงตวแทนของเพศหญงในสถานการณตาง ซงผลงาน

ของอญชลนนมลกษณะของการตนปรากฏอยท งสง 3 ประการ ไดแก


อญชลมกจะใชบคลกและนาตาของตนเองมาดดแปลงเปนตวละครหลกในการเลา

เรองในผลงานแตละชน โดยอญชลนนมความถนดในการสรางสรรคผลงานจตรกรรมสน ามนบน

ผาใบทมลกษณะทดเหมอนจรงตามธรรมชาต ทงยงผสมผสานลกษณะของภาพการตนลอเลยน

อยางการขยายศรษะและดวงตาใหดใหญโตเปนพเศษ จงสามารถสรปไดวาผลงานของอญชลนนม

รปลกษณของจตรกรรมเหมอนจรงทใหองคประกอบในแบบภาพการตนลอเลยนกได

280

ภาพท 197 ภาพผลงานของอญชลทมลกษณะของศลปะรปลกษณอยางชดเจน ทมา : rama9art [นามแฝง], ผลงานศลปน , เขาถงเมอ 21 พฤศจกายน 2561, เขาถงไดจาก

http://www.rama9art.org/artisan/artdb/artists/home.php?p=profiles&name=Anchalee%20Arayapo

ngpanit


อญชลมกจะใชตนเองเปนตวละครหลกในการเลาเรองราวตาง ๆ รวมทงเปนตวแทน

ของเพศหญงอกดวย โดยอญชลจะใชตวละครนอยกรยาบทหรอเหตการณตาง ๆ ทเพศหญงไมคอย

กระท ากน เชน การผจญภย หรการตอส เปนตน ยกตวอยางเชน ผลงาน ใจเดยว ซงเปนภาพทตว

ละครอญชลก าลงถอปนกลตอสอยในสงคราม มศรษะและดวงตาทกลมโตมากกวาปกต มการ

แตงหนาในแบบผหญงทรกสวยรกงามอกดวย ซงผลงานชนนยงแฝงการเลาเรองเกยวกบเพศหญงท

มความสามารถเทาเทยมหรอกระท ากจกรรมใด ๆ ทเพศชายสามารถท าไดอกดวย

281

ภาพท 198 ภาพผลงาน ใจเดยว ของ อญชล อารยะพงศพาณชย ทมา : Artodyssey [นามแฝง], Anchalee Arayapongpanich - อญชล อารยะพงศพาณชย, เขาถงเมอ

21 พ ฤศ จก ายน 2561, เข า ถ งได จ าก https://artodyssey1 .blogspot.com/2014 /04 /anchalee-

arayapongpanich.html?m=1


ลกษณะของตวละครในผลงานของอญชลนนลวนแลวแตเปนรปลกษณทดดแปลงมา

จากหนาตาของอญชลเองทงสน โดยมการดดแปลงในลกษณะเดยวกบภาพการตนลอเลยน คอการ

ท าใหศรษะและดวงตามขนาดทใหญขน ยกตวอยางเชน ผลงาน นกฆา ผลงานจตรกรรมสน ามนบน

ผาใบทมตวละครอญชลทมศรษะและดวงตาทใหญโตกวาปกตและมผาปดตาขวาเอาไวก าลงวายน า

กบฉลามขาวในมหาสมทร ซงแทบจะเปนเหตการณหรอลกษณะทเปนไปไมไดเลยในความเปนจรง

282

ภาพท 199 ภาพผลงาน นกฆา ของ อญชล อารยะพงศพาณชย ทมา : ERA [นามแฝง], นทรรศการ “สภาพสตร บระห า ภาค 2” โดย อญชล อารยะพงศพาณชย,

เขาถง เมอ 21 พฤศจกายน 2561, เขาถงไดจาก http://www.era.su.ac.th/artlinet/News/2014 -

lady/ex.html

4.3 กลมประเดนทางการเมอง

แตเดมมนษยนนใชศลปะเปนเครองมอสอสารในแทบจะทกประเดนรวมทงความ

คดเหนทางดานการเมอง โดยศลปะทมความเกยวของกบการเมองนนสามารถแบงออกมาไดเปน 2

ประเภท ไดแก

1. ศลปะทถกน ามารบใชองคกรทางการเมอง เชน การรบใชรฐบาลหรอพรรคการเมอง

ตาง ๆ เพอเปนการโฆษณาชวนเชอ ทงนอาจจะเกดจากความสมครใจของตวศลปนเองหรอเกดจาก

การวาจางกได ศลปะทจดวาอยในประเภทน ไดแก สจนยมแนวสงคมนยม (Socialist Realism) ซง

เปนแนวความคดทไดรบความนยมในประเทศทปกครองในระบบสงคมนยม (Socialism) หรอคอม

มวนสม (Communism) อยางเชนในประเทศสหภาพโซเวยต และเยอรมนในยคทนาซคมอ านาจ

โดยศลปะประเภทนถกเรยกอกแบบหนงวา สจนยมวรบรษ (Heroic Realism) เพอจดประสงคใน

การปลกใจคนในชาตใหมความหกเหม โดยแนวความคดแบบ สจนยมแนวสงคมนยม นนจะยกยอง

ความดงามและอ านาจของผน าประเทศทเปนทหาร

283

2. ศลปะเพอวพากษวจารณการเมองและสงคม โดยเปนการน าเสนอภาพสะทอน การ

ประทวง และการตแผปญหา ศลปะประเภทนนนมกจะเกดจากศลปนอสระ นกประทวง หรอ

ขบวนการปฏวต โดยศลปะประเภทนถกเรยกอกแบบวา โซเชยลล เรยลสม (Social Realism) ซงจะ

เปนศลปะทเกดจากพวกฝายซาย หรอเหลาปญญาชนผตนตวกบเรองการเมอง เพอทจะเรยกรอง

ความเปนธรรมใหกบสงคม สะทอนปญหาความทกขยากของประชาชน และเปดโปงอ านาจอนชว

ราย196

ภาพท 200 ภาพผลงาน กรงเทพ 2500 ของสมโภชน อปอนทร ซงเปนศลปะเกยวกบการเมอง ทมา : ส ธ คณาวชยานนท , 10 ค าถามท คณอยากรเกยวกบ ศลปะ (กรงเทพมหานคร:หอศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร, 2558), 88.

196สธ คณาวชยานนท, 10 ค าถามทคณอยากรเกยวกบศลปะ (กรงเทพมหานคร: หอศลปวฒนธรรมแหง

กรงเทพมหานคร, 2558), 73-78.

284

การตนนนกเปนอกสอทมบทบาททางดานการเมองดวยเชนกน ซงเราเรยกการตนชนด

นวาการตนลอการเมอง ซงเปนเครองมอทใชสอสารความคดเหนทางการเมองไปสอสาธารณะชน

ทงการหยอกลอจกกด ประชดเสยดส หรอโจมตใหเกดความเสยหายอยางรนแรง ในวงการศลปะ

รวมสมยไทยนนปรากฏศลปนทสอสารประเดนทางการเมองเปนหลกและยงใชรปแบบในการ

สอสารทคลายคลงกบการตน เชน วสนต สทธเขตต, ทว รชนกร, ปรยวศว นลจลกะ เปนตน โดย

ผวจยเลอกทจะศกษาผลงานของศลปนเพยง 1 ทาน คอ

4.3.1 วสนต สทธเขตต

วสนต สทธเขตต ศลปนผมบทบาทส าคญในการแสดงออกเรองราวของการเมองใน

ไทยผานทางผลงานศลปะทมความดดนและรนแรง โดยผลงานของวสนตนนมลกษณะคลายคลง

กบภาพการตนลอการเมองเปนอยางมาก

โดยผลงานของวสนต สทธเขตต มลกษณะของการตนดงตอไปน


ผลงานของวสนตนนมลกษณะทคลายคลงกบการตนลอการเมองเปนอยางมาก จาก

ลกษณะการเลาเรองทเนนไปทเนอหามากกวาความงาม การสอสารของวสนตนนจงเตมไปดวย

ความตรงไปตรงมาและหยาบคาย โดยวสนตนนมกสอสารเรองราวเหลานผานทางรปทรงทมการ

ตดทอนและดดแปลงมาจากรปรางมนษย สตว และสงของ ทถกสรางสรรคอยางรวดเรวฉบพลน

ลายเสนและสสนในผลงานจงมความดบหยาบอยสง เพอทจะตอบสนองตออารมณและเรองราว

ของภาพทตองการโจมตหรอสะทอนเรองราวของความเลวรายตาง ๆ ทเกดขนในสงคมไทย

ผลงานของวสนตนอกจากมคณคาในเชงวจตรศลปแลวนน วสนตยงใชผลงานเหลาน

เปนดงปายประกาศ หรอเครองมอในการประทวงอกดวย รปลกษณและเนอหาตาง ๆ ทอยใน

ผลงานของวสนตจงจ าเปนตองเปนลกษณะทดรเรองและสามารถเขาใจไดโดยงาย เพอใหผรบสาร

เขาถงแกนสารของเนอหาในผลงานใหไดมากทสด

285

ภาพท 201 ภาพผลงาน Sitting on the Mountain Watching Dogs Fighting ของวสนต สทธเขตต ทมา :WIKIART [นามแฝง], VASAN SITTHIKET FAMOUS WORKS, เขาถงเมอ 16 สงหาคม

2561, เขาถงไดจาก https://www.wikiart.org/en/vasan-sitthiket/sitting-on-the-mountain-watching-

dogs-fighting-2011


วสนตนนมกทจะใชผลงานศลปะของเขาเปนดงเครองมอในการสอสาร หรอบนทก

บอกเลา ประวตศาสตรและประเดนทางสงคมและการเมองตาง ๆ ทเกดขนในสงคมไทย จนหาก

น าเอาภาพผลงานวจตรศลปของวสนตมาวางเรยงตอกนกสามารถทจะกลายเปนหนงสอ

ประวตศาสตรทางการเมองของไทยทมการเลาเรองดวยผลงานศลปะเลยกวาได โดยวสนตไดเลา

เรองราวตาง ๆ เกยวกบประเดนตางทางการเมองของไทยไดอยางนาสนใจไวเปนจ านวนมาก โดย

ผวจยไดคดเลอกผลงานของวสนตทลกษณะของการเลาเรองอยางโดดเดนมาวเคราะหจ านวน 2 ชน

ไดแก

286

ภาพท 202 ภาพผลงาน ตายเพอประชาธปไตย 2535 ของวสนต สทธเขตต ทมา : rama9art [นามแฝง], นทรรศการ ฉน คอ เธอ โดย วสนต สทธเขตต, เขาถงเมอ 15 มถนายน

2561, เขาถงไดจาก http://www.rama9art.org/artisan/2018/march/iamyou/index.html

1) ผลงาน ตายเพอประชาธปไตย 2535 (Death for Democracy 1992) เปนผลงาน

จตรกรรมสอะครลคบนผาในขนาด 100 x 100 เซนตเมตร ทวสนตไดสรางสรรคไวเมอป พ.ศ. 2535

ทบอกเลาประวตศาสตรครงใหญของสงคมทเรยกขานกนวาเหตการณพฤษภาทมฬ ซ ง เ ก ด ข น

ในชวงวนท 17-19 พฤษภาคม พ.ศ. 2535 โดยเปนเหตการณนกศกษาและประชาชนรวมตวกน

เรยกรองประชาธปไตย หลงจากเกดเหนการท ารฐประหารของพล.อ.สจนดา คราประยร และ

แตงตงตนเองเปนนายกรฐมนตร การประทวงเพอเรยกรองประชาธปไตยในครงนบานปลายจนเกด

เหตการณปะทะกนระหวางกองก าลงทหารและประชาชน จนกองก าลงทหารตดสนทจะยต

เหตการณในครงนดวยการใชก าลงระดมยงใสนกศกษาและผรวมชมนม จนมแถลงออกมาระบวาม

ผเสยชวต 40 คน บาดเจบ 600 คน197 ซงเหตการณครงนนบวาเปนโศกนาฏกรรมครงทใหญทสด

ครงหนงในประวตศาสตรการเมองของไทย

197

ว น น ใ น อ ด ต [ น า ม แ ฝ ง ] , "ว น น ใ น อ ด ต 17 พ .ค .2535 ก า เ น ด ‘พ ฤ ษ ภ า ท ม ฬ ’,"

http://www.komchadluek.net/news/today-in-history/277321.

287

ผลงานชนนของวสนตเลาเรองโดยปรากฏเปนภาพของมนษยเพศชายสวมใสเสอเชตส

ขาว กางเกงขายาวสน าเงน สวมรองเทาแตะ มอขวาถอธงชาตไทยอยในมอ เปนสญลกษณทวสนต

ใชแทนประชาชนทรวมชมนมเรยกรองประชาธปไตยในครงนน ถดมาทางดานขวาของภาพมปน

จ านวน 3 กระบอกทก าลงยงเขาใสชายผทอยตรงกลางภาพ ดานบนของภาพมตวอกษรสขาวระบวา

“ 17 – 19 may 1992 thais dead for democracy” เพอระบชวงเวลาของเหตการณทเกดขน บรเวณ

ดานลางของภาพหวกะโหลกมนษยจ านวนมากวางทอดยาวไปจนถงอนสาวรยประชาธปไตยทอย

ดานหลง ทงนวสนตยงเลอกใชสน าเงนอนเปนสญลกษณของความเศราหมอง มาเปนพนหลงของ

ผลงานชนนอกดวย

นอกจากทวสนตจะเลาเรองราวตแผประวตศาสตรความรนแรงอนนาโศกเศราครง

ใหญใหทงสงคมวงกวางไดรบร ผลงานของวสนตชนนกลบแสดงออกซงอารมณของความเศรา

หมอง และความอาลยตอทกชวตทเสยสละเพอทจะเรยกรองเอาประชาธปไตยกลบคนมา วสนตจง

ใชความรสกสะเทอนใจตอโศกนาฏกรรมครงแสดงออกผานผลงานศลปะใหทกสงคมรบร

ประจกษ และตอตานความรนแรงกบความไมชอบธรรมไมใหเกดในสงคมไทยขนอกได

ภาพท 203 ภาพผลงาน หมารบใชวนน ของวสนต สทธเขตต ทมา :ปราชญ ปญจคณาธร, 5 ขอวจารณภาพ "ฉากจรงการเมองไทยวนน" ของวสนต สทธเขตต,

เขาถงเมอ 16 มถนายน 2561, เขาถงไดจาก https://prachatai.com/journal/2013/04/46498

288

2) ผลงาน หมารบใชวนน (Running dogs Scene today!) คอ ภาพผลงานจตรกรรม

สอะครลคบนผาใบขนาด 200 x 300 เซนตเมตร ซงจดแสดงในนทรรศการ 10 ฉากชวการเมองไทย

ทจดแสดงเมอป พ.ศ. 2553 โดยในชวงเวลานนบรรยากาศทางการเมองของไทยมการแบงฝายทาง

การเมองเปนสตาง ๆ ซงผลงานชนนของวสนตกกลาวถงเรองราวของฝงการเมอง “สแดง” ท

หมายถงกลมของผทเหนดวยและมความชนชอบตอ พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร อดตนายกรฐมนตรของ

ไทย ซงกลมคนเหลานมการชมนมเพอเคลอนไหวทางการเมองและเรยกตวเอง “กลมคนเสอแดง”

บรรยากาศโดยรวมของผลงานชนมการใชสแดงเปนหลก เพอทจะเปนสญลกษณวา

ก าลงกลาวถงกลมทางการเมองไหนอย บรเวณกลางซายของภาพปรากฏเปนตวละครหลกของภาพ

คอชายทมใบหนาคลายกบอดตนายกรฐมนตรของไทย ก าลงนอนใหหญงสาวอกทานหนงในสภาพ

เปลอยกายเชนกนใชปาก “ท ารก”ใหอย โดยทงสองก าลงนงอยบนหลงของตวเงนตวทอง (เหย) ส

แดงทมการประดบอญมณตามรางกาย มอซายของชายผนนนก าลงแจกจายเงนใหแกตวละครทม

ศรษะเปนคนแตรางกายเปนสนขซงทผาคาดศรษะสแดงคาดศรษะอย ซงทหนงในสงมชวตชนดน

ก าลงใชลนเลยทบรเวณหนาแขงของตวละครหลกของภาพอย ถดมาทางดานขวาของภาพปรากฏ

เปนภาพกจกรรมการรวมเพศหม อนประกอบไปดวยหญงสาวในสภาพเปลอยกายทถกกระท าโดย

คนทสวมใสเครองแบบทหารแตมศรษะเปนสนขจ านวน 2 คน และคนทแตงกายคลายนกการเมอง

แตมศรษะเปนตวเงนตวทองก าลงรวมกจกรรมทางเพศครงนบนหลงควายสแดงอกดวย ในขณะ

เดยวกนนมนษยหวสนขคนหนงกก าลงยนมอไปรบเงนจากตวละครหลงของภาพ ดานบนของภาพ

มธนบตรจ านวนมากปลวลอยอยท ว และมหวกะโหลกมนษยจ านวนมากกองรวมกนอยบรเวณดาน

ลางของภาพ

เปนทชดเจนวาผลงานชนนของวสนตมจดประสงคทจะโจมต พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร

กลมคนเสอแดง ขาราชการ ทหารและนกการเมองทรบใชเคาอย โดยวสนตใชวธการเลาเรองในเชง

สญลกษณในการโจมตครงน เชน “สนข (หมา)” ทมลกษณะของการยนยอมเปนขารบใชและการ

ประจบทปรากฏอยในกลมคนคาดผาสแดงและกลมคนทแตงตวเปนทหาร ,“ตวเงนตวทอง (เหย)”

ซงเปนสญลกษณของความเลว ฉอฉน ซงปรากฏเปนศรษะของนกการเมอง และเปนพาหนะของตว

ละครหลกในภาพ ,“ควาย” เปนสญลกษณของความโงเขลา และภาพ “การรวมเพศ” เปนสญลกษณ

ของการถกกระท าย าย ซงสญลกษณตาง ๆ ทปรากฏอยในผลงานนเปนเครองบงบอกทศนคตของ

289

วสนตทมตออดตนายกรฐมนตร และกลมคนทสนบสนนเขาวามพฤตกรรมทนารงเกยจอยางไรบาง

ผลงานชนนจงเปรยบดงอาวธทวสนตใชโจมตความอยตธรรมและความเลวทรามตาง ๆ ทคนกลมน

กระท าย ายตอประเทศตามทศนคตของตววสนตเอง


วสนตน นมความตองการทจะถายทอดประเดนตาง ๆ ผานทางผลงานศลปะอยาง

ตรงไปตรงมาและชดเจนทสดเพอใหผรบสารไดเขาใจถงประเดนทตองการทจะสอใหไดมากทสด

และดวยเหตผลนวสนตจงลดทอนคณคาทางความงามลง ใหเหลอเพยงรปทรงและสสนทเรยบงาย

และไปมงเนนทประเดนเนอหาแทน โดยผวจยไดคดเลอกผลงานของวสนตทมลกษณะของการท า

ใหเรยบงายอยางโดดเดนมาวเคราะหจ านวน 3 ชน ไดแก

’

ภาพท 204 ภาพผลงาน Freedom in Cage ของวสนต สทธเขตต ทมา : อดลญา ฮนตระกล, อ านาจ กบ ไรอ านาจ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร, 2561), 73.

290

1) ผลงาน Freedom in Cage เปนผลงานสอผสมบนผาใบขนาด 80 x 100 เซนตเมตรท

ไดสรางสรรคไวในป พ.ศ. 2545 ซงเปนตวอยางผลงานทมความชดเจนในแงของการท าใหเรยบงาย

โดยการตดทอนรปทรงและสสนตาง ๆ ใหหลงเหลอเฉพาะสงทจ าเปนตอการสอสารเทานน เชน

การท าใหรปรางเหลอเพยงแคลายเสน โดยองคประกอบของผลงานชนนประกอบดวย พนหลงส

น าตาลซงถกระบายดวยฝแปรงขนาดใหญและฉบไว บรเวณตรงกลางภาพปรากฏเปนนกสสมทถก

ขงอยในกรงสด า ขนาบขางดวยมนษยทมหวเปนสนขทแตงตวดดคลายกบนกการเมองหรอนก

ธรกจก าลงถอแกวไวนสงสรรคกนอย บรเวณดานซายของกรงนกมตวเงนตวทองขนาดใหญพาด

ล าตวยาวมาถงบรเวณกลางภาพ บรเวณดานซายของภาพมรปของมนษยไมสามารถระบเพศก าลง

เปลอยกายก าลงนงกอดเขาดวยทาทางทซมเศรา และบรเวณตรงกลางภาพยงมภาพของผหญงใน

สภาพเปลอยหอยหวลงมาจากดานบนของภาพ และถดมาทางดานขวาจะมวงกลมสด าทบปรากฏอย

จะเหนไดชดเจนวาตวละครตาง ๆ ทปรากฏอยในผลงานชนนจะมลกษณะเพยงแคเปน

ภาพลายเสนทถกเขยนดวยสตาง ๆ จะสามารถมองเหนทะลไปยงพนหลง รปรางเหลานนยงถกตว

ทอนรายละเอยดใหมากทสดจนแทบจะกลายเปนรปทรงอยางงาย ซงแทบจะไมแสดงออกซงสสน

ในตววตถ น าหนก กลามเนอ หรอระบเพศ จนรปรางท งหมดมลกษณะคลายกบ “การตนภาพ

ลายเสน” ทงนอาจจะมจดประสงคในการสรางสรรคของวสนตเองทตองการสรางผลงานทตองการ

ใหเรยบงายและรวดเรวทสด และเนนไปทการสอสารซงใจความส าคญของภาพใหเขาถงผรบสาร

มากทสด มากกวาทจะใหผรบสารเหลานนหลงตดกบความงามภายนอกของผลงานศลปะ

2) ผลงาน บาปจดต งชาวบานใหชงชงแตกหก เพอปกครองครอบง าโกยเอา

ผลประโยชนโดยงาย เขายอมถกนายนรยบาล ใชเลอยตดคอ ใชหลาวทะลวงทวารหนงจนตาย เปน

ผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาในขนาด 100 x 100 เซนตเมตร ซงไดถกจดแสดงในนทรรศการ

นรยากถา = Inferno ณ พพธภณฑสถานแหงชาต หอศลป ถนนเจาฟา ในวนท 5-27 มถนายน พ.ศ.

2534 โดยตวภาพประกอบดวยพนหลงทถกแบงเปนชองสเหลยม ซงถกระบายสใหเปนระนาบท

เรยบแบนดวยส ฟา เทา สมแดง และแดงเลอดหมทดหมนหมอง ตวละครหลกของภาพถกเขยนฝ

แปรงจนเปนลายเสนสเหลองขนาดใหญ ตวละครดงกลาวก าลงคกเขาพรอมกมตวลง มอทงสองขาง

ถกมดไขวหลง มไมแหลมก าลงจอเพอจะแทงเขาททวารหนก ล าคอก าลงถกเลอยหนดวยเลอยขนาด

291

ใหญ บรเวณรอบขางของภาพปรากฏเปนตวละครทถกเขยนดวยลายเสนสด าแตมขนาดทเลกกวา ท

ถกตดขาดใหเหลอเพยงศรษะ และถกเหลกแหลมแทงทะลทวารหนกจนทะลถงล าคอ

ภาพท 205 ภาพผลงาน บาปจดตงชาวบานใหชงชงแตกหก เพอปกครองครอบง าโกยเอาผลประโยชนโดยงาย เขายอมถกนายนรยบาล ใชเลอยตดคอ ใชหลาวทะลวงทวารหนงจนตาย ของวสนต สทธเขตต ทมา : วสนต สทธเขตต, นรยากถา = Inferno (กรงเทพมหานคร: ม.ป.พ., 2532), 41.

ผลงานของวสนตในชด นรยากถา คอการตความเรองความเชอเกยวกบบาปกรรม และ

นรก น ามาสรางสรรคใหมเปนจตรกรรมในรปแบบของตนเอง เพอสะทอนหรอเปนการเตอนสต

คนในสงคมหรอวงการการเมองใหละอายและเกรงกลวตอบาป ตวภาพจงเนนไปทความสะเทอนใจ

และเนอหามากกวาทจะเนนไปทความงาม โดยสามารถสงเกตไดจากการทวสนตนนใชรปรางของ

ตวละครทถกเขยนใหเหนเพยงลายเสนรอบนอกอยางงายเพยงสเดยวจนสามารถมองทะลผานจน

เหนพนหลงและไมแสดงออกซงปรมาตรหรอน าหนกแมแตนอย รปรางตาง ๆ ทปรากฏอยในภาพ

ลวนแตเกดจากการตดทอนรายละเอยดจนเหลอเพยงสงทจ าเปนเทานน

292

ภาพท 206 ภาพผลงาน สบ นาคะเสถยร ของวสนต สทธเขตต ทมา : วสนต สทธเขตต, ธรรมชาตตาย = Nature is dying (กรงเทพมหานคร: ม.ป.พ., 2537), 22.

3) ผลงาน สบ นาคะเสถยร เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด 90 x 200

เซนตเมตร ซงจดแสดงในนทรรศการธรรมชาตตาย = Nature is dying ตงแตวนท 29 ตลาคม - 19

พฤศจกายน พ.ศ. 2537 ณ บางกอก อารต แกลเลอร ผลงานชนนถกแบงออกเปน 3 สวนเทา ๆ กน

โดยสวนบนของภาพประกอบไปดวยพนหลงมสมแดง ทรปทรงสด าทบของสตวปาชนดตาง ๆ เชน

ลง ชาง ง สมเสจ และกวาง เปนตน ก าลงยนเรยงรายกนอย บรเวณระหวางสวนบนของภาพกบ

สวนกลางมประตมากรรมหวกวางแขนอย บรเวณสวนกลางของภาพถกเขยนดวยพนหลงสด า ทถก

เขยนดวยเสนบางสขาวเปนรปกะโหลกควายและงาชาง และเขยนทบดวยลายเสนสสมทคอนขาง

293

หนาเปนรปทรงของกวางเตมตว ตอมาบรเวณดานลางของภาพปรากฏเปนภาพเขยนใบหนาของสบ

นาคะเสถยร ทถกเขยนดวยสโทนเยนอยางเขยวและฟา บรเวณขมบซายมมอสนทลนไกจนกระสน

ทะลศรษะของสบจนเลอดกระเดน ทงนบรเวณรอบขางของภาพสบปรากฏเปนรปภาพของสตวปา

ชนดตาง ๆ หลากสสนทถกเขยนดวยฝแปรงทคอนขางใหญ

จะเหนไดชดเจนวาองคประกอบตาง ๆ ทอยในผลงานชนนของวสนตลวนนนลวนแต

ใชทศนธาตและองคประกอบทดเรยบงายทงสน เชน การแบงภาพออกเปนสเหลยมสามสวน การ

ท าใหรปรางตาง ๆ กลายเปนแตเงาด าทบบนพนหลงทเปนระนาบแบน การสรางรปทรงทถกตด

ทอนใหเหลอเสนรอบนอกเทาน น หรอการระบายสดวยฝแปรงทดใหญและรวดเรว เปนตน

รปแบบของการท าใหดเรยบงายเหลานสะทอนแนวความคดในการสอสารผานทางศลปะของวสนต

ไดเปนอยางด นนคอการมงเนนทจะสอสารไปทเนอหาสาระมากกวาทจะใหผรบชมยดตดหรอ

หลงไหลไปกบความงาม


ถงแมวาผลงานสวนใหญจะเลาเรองราวประเดนตาง ๆ ทเกดขนจรงในสงคมไทย แต

วสนตยงเตมแตงทศนคตตาง ๆ ทมตอประเดนนน ๆ ซงสวนมากเปนการโจมตใหผทรบชมผลงาน

ไดรบรความความอยตธรรม และความเลวรายตาง ๆ ทเกดขนกบสงคมไทย โดยการใชสญลกษณ

และดดแปลงรปทรงหรอตวละครตาง ๆ ใหมความเกนจรง เพอถายทอดอารมณและทศนคต

เหลานนไดถงอารมณ โดยผวจยไดคดเลอกผลงานของวสนตททการท าใหดเกนจรงหรอบดเบยว


1) ผลงาน ทกขเพราะความหว-อม เปนผลงานสอะครลคบนผาใบขนาด 150 x 100

เซนตเมตร ซงจดแสดงในนทรรศการทกขาสารพน ในป พ.ศ. 2548 โดยบรเวณใจกลางภาพปรากฏ

เปนชายทมรางกายอวนทวนเกนมนษยอยในสภาพเปลอยกาย รอบกายของชายผนรายลอมไปดวย

เดกทมสภาพผอมแหงแตมพงทมขนาดใหญโต ลกษณะคลายคนเปนโรคตาลขโมย มผวกายสขาว

ด า และแดงจ านวน 9 คนรายลอมอยท วภาพ พนหลงของภาพ เปนการใชแปรงขนาดใหญใหญอยาง

หยาบและรวดเรว ซงประกอบดวยสน าเงน ด า และน าตาล

294

ภาพท 207 ภาพผลงาน ทกขเพราะความหว-อม, 2548 ของวสนต สทธเขตต ทมา : rama9art [นามแฝง], นทรรศการ ฉน คอ เธอ โดย วสนต สทธเขตต, เขาถงเมอ 18 มถนายน

2561, เขาถงไดจาก http://www.rama9art.org/artisan/2018/march/iamyou/index.html

ตวละครทงหลายทปรากฏอยในภาพนนนวสนตไดดดแปลงใหมลกษณะและขนาดท

ผดเพยนไปจากความจรงเพอใชเปนสญลกษณในการเลาเรองทมาของความทกขทเกดจากความอม

และหว โดยภาพของชายทมลกษณะอวนเกนมนษยเปลอยกายเปนสญลกษณของความโลภ ความ

ตะกละตะกลาม ทจองจะกน จะครอบครองทกอยางมาเปนของตนเอง จนมรางกายอวนโตผดมนษย

ทงนจากความโลภนนของตนนนยงสงผลตอคนอน ท าใหผคนเหลานนหวโหย และขาดแคลน

ปจจยตาง ๆ ทจ าเปนตอการด ารงชวต จนมรปรางดผอมผดปกตมนษย

295

ภาพท 208 ภาพผลงาน คนสมย ของวสนต สทธเขตต ทมา : วสนต สทธเขตต, ธรรมชาตตาย = Nature is dying (กรงเทพมหานคร: ม.ป.พ., 2537), 33.

2) ผลงาน คนสมย เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด 61 x 102 เซนตเมตร

ซงจดแสดงในนทรรศการธรรมชาตตาย = Nature is dying ตงแตวนท 29 ตลาคม - 19 พฤศจกายน

พ.ศ. 2537 ณ บางกอก อารต แกลเลอร ตวละครภาพลวนแตเปนตวละครทมการดดแปลงใหดเกน

จรงและบดเบยวเปนอยางมาก โดยมตวละครเพศชายอยทางซายและเพศหญงอยทางขวา ตวละคร

เพศชาย มศรษะทโลนลานขนาดใหญก าลงหนหนาไปทางขวา มห ตา จมก และปากทดใหญโต

มากกวาปกต มมอเพยงขางเดยวทก าลงชไปทางซายขนาดใหญตดกบล าตว ถดมาทางดานลางของ

ล าตวปรากฏเปนอวยวะเพศชายทก าลงชชนไปทางขวาและเทาเพยงขางเดยวหนไปทางซาย ตว

ละครถดมาทางดานขวา ก าลงหนหนามาทางขวา มหตา จมก และปากทมขนาดใหญ มมอขางเดยว

ทก าลงชไปทางซาย เตานม 1 เตา อวยวะเพศหญง และเทา 1 ขางทก าลงหนไปทางขวา ภาพรวมของ

ภาพถกเขยนดวยโทนสเขยนโทนเยนอยางฟาและมวง ทดหมนหมอง รปทรงถกตดเสนดวยเสนส

ด าขนาดใหญ สวนฝแปรงทปรากฏในภาพทลกษณะคลายกบศลปะแนวส าแดงอารมณ

(Expessionism) ทมฝแปรงทดบ ดดน และรนแรง

296

การสรางรปทรงทดเกนจรงและบดเบยวในผลงานชดนของวสนตน น ตองการจะ

สะทอนถกจนตนาการของ คนสมย ทเปนการเลนค าสมยใหม ทจะมลกษณะของรางกายเปลยนไป

ตามลกษณะการใชชวต ความคด กเลส ตณหา หรอสภาพแวดลอม จนท าใหรางกายของมนษยม

ลกษณะทดแปลกประหลาด หมนหมอง และไมงดงาม


อารมณขนทปรากฏอยในผลงานของวสนตน นเปนอารมณทมความแตกตางจาก

ผลงานศลปะของศลปนทานอนอยมาก เพราะวสนตจะน าเสนออารมณขนในแงลบ ซงประกอบไป

ดวย การเสยดส ประชดประชน ดาทอ และโจมตใหเกดความเสยหายหรออบอาย เปนตน ทงนเพอ

เปนการประกาศจดยนทตอตานและเผยแพรความอยตธรรมตาง ๆ สงคมไดรบร ทงนความตลกราย

ทอยในผลงานของวสนตยงสรางความสะใจใหแกผชมทมทศนคตคลายคลงกบวสนตไดเปนอยางด

อกดวย โดยผวจยไดคดเลอกผลงานของวสนตทมลกษณะของการสอสารดวยอารมณอยางโดดเดน

มาวเคราะหจ านวน 2 ชน ไดแก

ภาพท 209 ภาพผลงาน ขอทานเพอชาต ของวสนต สทธเขตต ทมา : อดลญา ฮนตระกล, อ านาจ กบ ไรอ านาจ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร, 2561), 87.

297

1) ผลงาน ขอทานเพอชาต เปนผลงานจตรกรรมทใชเทคนคจตรกรรมผสมระหวางดน

และสอะครลคบนกระดาษสา ขนาด 55 x 80 เซนตเมตร ทวสนตไดสรางสรรคไวเมอไป พ.ศ. 2543

โดยพนหลงของภาพนนเปนสน าตาลซงเกดจากสของดน ดานบนของภาพมรปทรงสขาวทม

ลกษณะเปนกนของมนษย และมตวอกษรค าวา WORLDBANK, ADB และ IMF อยบนกนทงสาม

ตามล าดบ ซงกนทงสามนนก าลงถายอจจาระลงมาดานลาง โดยมบคคลจ านวนสามคนก าลงอาปาก

มารองรบอจจาระเหลานน ซงบคคลเหลานนกสวมใสชดสทคลายนกธรกจหรอนกการเมอง และม

สคอปกเสอทแตกตางกนคอสแดง ขาว และน าเงนตามล าดบ และบรเวณตรงกลายภาพยงมตวอกษร

ภาษไทยเขยนวา “ขอทานเพอชาต” ปรากฏอยอกดวย

สญลกษณตาง ๆ ทวสนตใสลงไปในผลงานชนนลวนแลวแตเปนการเสยดส สภาวะท

ประเทศไทยตองไปกหนจากตางชาตเพอใชแกปญหาตาง ๆ ภายในประเทศ โดยเปรยบเทยบ

นกการเมองเหลานนเปนดงขอทานทตองไปอาปากรอรบอจจาระทวสนตใชเปนสญลกษณแทน

เงนกหรอหน ทตางชาตถายออกมาจากกนลงมาให ผลงานชนนจงเปนการโจมตการกระท าทตอง

ไปขอยมเงนจากตางชาตวาเปนดง “ขอทานเพอชาต”

ภาพท 210 ภาพผลงาน หมกมอเปอนเลอด, Mao Tse Tung และ Kim Jong Il ของวสนต สทธเขตต ทมา : วสนต สทธเขตต, Life is fragile (กรงเทพมหานคร:น าทองแกลเลอร, 2558), 10.

298

2) ผลงาน หมกมอเปอนเลอด, Mao Tse Tung และ Kim Jong Il เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด 75 x 56 เซนตเมตร จ านวน 3 ชน ทจดแสดงในนทรรศการ Life is fragile ซงจดแสดงระหวางวนท 4 กรกฎาคม - 8 สงหาคม พ.ศ. 2558 ณ น าทองแกลเลอร ผลงานชนนเปนลกษณะของการน าบคลกของนกการเมองทมชอเสยงมาลอเลยน โดยมการจดทาทางและดดแปลงรปรางใหมลกษณะคลายกบรปหนงตะลง ซงเปนมโหรสทางภาคใตทจะเลาเรองราวทมการสอดแทรกอารมณขนอยเสมอ วสนตจะน าลกษณะเหลานมาดดแปลงและตอยอดจนรปแบบผลงานของตนเอง แตมลกษณะของการลอเลยนและเสยดสทรนแรงกวา เรมจากตวละครแรกทก าลงลอเลยนนายสมคร สนทรเวท (อดตผวาราชการกรงเทพมหานคร) โดยมการขยายจมกทเปนลกษณะเดนของสมคร ใหมลกษณะทดใหญเกนจรงและมสแดง บรเวณปากมลกษณะยนยาวคลายสนขซงเปนการลอเลยนลกษณะการพดจาของสมคร มอขวามสแดง สวมใสเสอสทสฟาทมแมวสขาวซกตวอยในกระเปา สวมกางเกงสฟาเชนเดยวกบเสอแตมอวยวะเพศชายสแดงยนมาออกใหเหนชดเจน มหางของ “เหยหางแดง” ออกมาจากกน นอกจากนผลงานชดนยงลอเลยนนกการเมองตางชาตอยางเหมา เจอ ตง อกดวย อารมณขนในอยในผลงานของวสนตนนมความแตกตางจากภาพการตนลอการเมองอยมากพอสมควร โดยภาพลอเลยนโดยปกตนนจะลอเลยนใหเกดอารมณขบขนในเชงสนกสนาน จากการลอเลยนรปลกษณและพฤตกรรมของบคคลตาง ๆ หรอการใหมลกษณะทผดจากทคาดหวงไว แตผลงานของวสนตน นเปนการโจมต เสยดสทมความรนแรง เพอใหผทมความคดไปในแนวทางเดยวกบวสนตมความรสกสะใจ และท าใหผทถกลอเลยนอบอายในความชวรายตาง ๆ ทตนไดกระท า

6) ลกษณะของการใชภาษาถอยค า

โดยปกตนนวสนตมกจะสรางสรรคผลทมการสอสารดวยภาพเปนหลกแตกมผลงาน

อยเปนจ านวนมากทวสนตใช “ตวอกษร” เปนเครองมอในการสอสารรวมเพอใหผรบสารไดเขาใจ

ถงประเดนตาง ๆ ทวสนตตองการจะสอไดอยางชดเจน โดยผวจยไดคดเลอกผลงานของวสนตทม

ลกษณะของการใชภาษาถอยค าอยอยางชดเจนมาวเคราะห จ านวน 2 ชนไดแก

299

ภาพท 211 ภาพผลงาน ฉากประชมรฐสภา ของวสนต สทธเขตต ทมา : อดลญา ฮนตระกล, อ านาจ กบ ไรอ านาจ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต (กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร, 2561), 99 1) ผลงาน ฉากประชมรฐสภา เปนผลงานจตรกรรมสอะครลคบนผาใบขนาด 150 x

200 เซนตเมตร ซงจดแสดงในนทรรศการ 10 ฉากชวการเมองไทย ทจดแสดงเมอป พ.ศ. 2553 ซง

วสนตไดใชตวอกษรมารวมในการสอสารโดยการเปนสญลกษณของบนสนทนา โดยตวภาพเลา

เรองถงเหตการณประชมสภาของเหลานกการเมอง มตวละครทมลกษณะของมนษยกงสตวทม

ศรษะเปนตวเงนตวทอง (เหย) และสนข (หมา) ตามล าดบแตงตวดภมฐานพรอมประดบเครองหมาย

บอกยศ แตทอนลางกลบเปลอยเปลาเผยใหเหนอวยวะเพศชายทก าลงชชนอย ตวละครทงสองตาง

ยกมอและก าลงกลาววา “ทานประทานทเคารพครบ ผมขออนญาต ผายลม!” และ “ทานประธานท

ไมเคารพครบ ผมขอใหนบองคประชม” และ “เลนการเมองประเทศนสนกจรง ๆ” ดานบนของภาพ

ปรากฏเปนอกาด าสองหวก าลงโบยบน ถดมาทางดานซายมอของภาพ ปรากฎเปนตวเงนตวทอง

สองหวสองหาง บรเวณหวและหางมสเงนและทองตามล าดบ บรเวณล าตวมเกรดสเงนและทอง

คลายเครองประดบ ก าลงกลาววา “สภาอาภรรพ มแตโจรทงนน ครองเมอง!!!” และทบรเวณฉาก

หลงของภาพซงเปนสถานทของหองประชมสภา กมปายผาแขวนอยบนเพดานซงมประโยคทถก

เขยนไววา “ประเทศไทย รวมเลอดเนอ ชาตเชอใคร?”

300

จะสงเกตไดอยางชดเจนวาผลงานชนนของวสนตมการใชตวอกษรในการเขามาชวยใน

การสอสารในลกษณะทคลายคลงกบการตนเปนอยางมาก ทงการใชตวอกษรบรรจลงในบอลลน

เพอสอสารแทนบทสนทนา และการใหตวอกษรทลอยอยดานบนของภาพทจะบรรยายบรรยากาศ

และเหตการณตาง ๆ ทเกดขนในภาพอกดวย

ภาพท 212 ภาพผลงาน Fragile, Egonist, Love และ Fear ของวสนต สทธเขตต ทมา :วสนต สทธเขตต, Life is fragile (กรงเทพมหานคร:น าทองแกลเลอร, 2558), 3.

2) ผลงาน Fragile, Egonist, Love และ Fear เปนชดผลงานจตรกรรมสอะครลคบน

ผาใบ ซงประกอบไปดวยผลงานจ านวน 4 ชน มขนาด 60 x 50 เซนตเมตร แตละชนมรายละเอยด

และเรองราวทแตกตางกนออกไปดงน Fragile ตวภาพปรากฏเปนในหนาของวสนตเองทถก

ดดแปลงใหมลกษณะคลายกบศลปะแนวบาศกนยม (Cubism) ซงเปนการใชรปทรงเรขาคณตมา

ประกอบกนเปนใบหนา มการใชสเขยว ชมพ แดง และด า บรเวณดานบนของภาพถกเขยนดวย

301

ตวอกษรสขาววา “Fragile” ซงหมายถง บอบบาง, Egonist ตวภาพเกดจากการประกอบของรปทรง

อสระสชมพ แดง มวง และเขยวจนเปนใบหนาทไมแสดงรายละเอยดมากนก บรเวณดานบนของ

ภาพมตวอกษรด าค าวา “Egonist” ซงแปลวา ผมอตตา, Love ผลงานทมลกษณะคลายกบศลปะแนว

บาศกนยม (Cubism) คอเปนใบหนาทมการตดเสนรปทรงดวยเสนสด าดเปนเหลยมสนชดเจน สสน

ในภาพเปนสโทนเยน เชน เขยวมวง และฟา บรเวณดานบนของภาพถกเขยนดวยตวอกษะสด าดวย

ค าวา “Love” ซงแปลวา รก และผลงาน Fear เปนรปรางของใบหนาทถกเขยนดวยลายเสนทดออน

ยวบ ไมมนคง สหนาแสดงถงความรสกของความกลวและความวตกกงวลออกมาอยางชดเจน

บรเวณดานบนของภาพถกเขยนดวยตวอกษรสด าวา “Fear” ซงหมายถง ความกลว

ถงแมผลงานชดนของวสนตจะสอสารดวยภาพเปนหลก ซงประกอบดวยสหนาและ

ทาทางตาง ๆ ของตวละครในแตละภาพ ทงการใชทศนธาตอยางจด เสน ส หรอน าหนก น ามา

ประกอบพอสรางเปนรปของใบหนาทสอสารถงความรสกรปแบบตาง ๆ ของมนษย วสนตยงเลอก

น าค าหรอตวอกษรมาเปนสวนชวยในการสอสารอกดวย เพอใหผชมไดรสกและเขาใจในความรสก

ตาง ๆ ของมนษยทวสนตตองการทจะสอสารออกไป

จะเหนไดชดเจนวารปแบบของการใชภาษาถอยค ามาเปนสวนรวมในการสอสารนนม

ความคลายคลงกบการตนเปนอยางมาก คอการใชตวอกษรบรรจลงไปในชงบอลลนแลวชไปทตว

ละครนน ๆ เพอแทนความของบทสนทนาทตวละครนนก าลงพดอย รวมทงการใหมประโยคลอย

อยดานบนของภาพเพอทจะบรรยายเหตการณตาง ๆ ซงลกษณะเหลานมกจะพบเหนไดทวไปใน

การตนลอการเมอง

ประเดนทางการเมองทปรากฏในผลงานของวสนต

1) ผลงานของวสนตนนสามารถใชเปนเครองมอในการเคลอนไหวทางการเมองได

นอกจากการทผลงานของวสนตนนมคณคาในเชงความงามในฐานะของวจตรศลป กเปนททราบ

กนดวาวสนตมแนวความคดวาผลงานศลปะของเขานนเปรยบเสมอนดงอาวธทใชเปนเครองมอใน

การเคลอนไหวทางการเมอง ทงการประทวงโจมต หรอการเปดโปงใหสงคมวงกวางไดรบรทาง

ความเลวรายตาง ๆ ทเกดขนในสงคม โดยวสนตนนมวธการสอสารทหลากหลายรปแบบ เชน การ

302

สรางสรรคผลจตรกรรมทมใชรปทรงของมนษยทดการตดทอนหรอดดแปลงจนมลกษณะคลายกบ

การตนภาพลอเลยน ทใหความรสกของการลอเลยนเสยดส หรอการใชภาษาถอยค าหรอตวอกษรมา

ใชประกอบกบรปภาพเพอทจะชวยในการสอสารเรองตาง ๆ ไดอยางชดเจนและตรงไปตรงมามาก

ทสด จงสามารถสรปไดวาผลงานของวสนตไมไดมคณคาในเชงของสนทรยภาพเพยงอยางเดยวแต

ยงมประโยชนใชสอยในทางการเมองและยงเปนสวนหนงของแรงผลกดนทจะท าใหสงคมและ

การเมองของไทยพฒนาไปสทศทางทดขนอกดวย

2) ผลงานของวสนตนนมลกษณะคลายกบการตนลอการเมอง เปนททราบกนดวา

การตนลอการเมองนนอยคกบสงคมมาเปนเวลานาน โดยสามารถพบเหนไดไมยากจากนตยสาร

และหนงสอพมพทวไป ภาพการตนลอการเมองนนมกจะมรปแบบทดดแปลงมาจากรปรางของ

นกการเมองหรอผทก าลงมบทบาทเคลอนไหวเกยวกบการเมอง น ามาลอเลยนเสยดสใหดเปนเรอง

สนกสนาน บางมการใชตวหนงสอมาประกอบการสอเพอเพมความเขาใจและอารมณขนลงไปใน

ผลงานอกดวย ซงจะสงเกตไดวารปแบบในการสอสารเหลานนนกปรากฏอยในผลงานของวสนต

ดวยเชนกน ผลงานของวสนตจงเปนผลงานวจตรศลปทมลกษณะทคลายคลงกบการตนลอการเมอง

เพยงแตวาผลงานของวสนตนนมรปแบบของการเสยดสหรอโจมตทรนแรงกวาการตนลอการเมอง

ทวไปทคอนขางมาก

4.4 กลมประเดนทางศาสนา

ในชวงเวลากอนศลปะสมยใหม ศลปะแนวประเพณในวฒนธรรมตาง ๆ ลวนแตเปน

ศลปะทรบใชศาสนาทงสน โดยจะสงเกตไดจากการทศาสนจกรเปนผอปถมปหลกของศลปน และ

การทผลงานศลปะวตถจ านวนมากทสะทอนถงศรทธาทมตอศาสนา เชน ไมกางเขน จตรกรรมและ

ประตมากรรมตาง ๆ ในโบสถครสต หรอพระพทธรป จตรกรรมฝาผนง หรอศาสนสถานตาง ๆ ใน

ศาสนาครสต เปนตน ตอมาในชวงราวครสตศตวรรษท 19 บทบาทของศาสนจกรทมตอวงการ

ศลปะเรมทจะลดลง ศลปนเรมกลาทหลดจากกรอบความคดทางศาสนา และบางกถงขนาดวพากษ

ศาสนากมกมใหพบเหน

303

ในประเทศชวงราวพทธศตวรรษ 2520 พทธศลปเรมทจะไดรบความนยมขนอกครง

อนเกดจากการกระตนกระแสเกยวกบอตลกษณ ศาสนา วฒนธรรม และประเพณประจ าชาต จนท า

ใหเปนแรงบนดาลใจใหแกศลปนรวมสมยจ านวนมาก198 ซงมทงการน าเสนอเรองราวทางศาสนาใน

แบบประเพณ และปรบเปลยนรปแบบใหเปนแบบศลปะรวมสมยแตยงคงรปแบบของค าสอนทาง

ศาสนาเอาไวอย

ภาพท 213 ภาพผลงาน อาณาจกรวาล ซงมลกษณะของศลปะแนวศาสนา ทมา : พพธภณฑธนาคารไทย, ผลงาน อาจารยปญญา วจนธนสาร, เขาถงเมอ 25 กนยายน 2561,

เขาถงไดจาก http://www.thaibankmuseum.or.th/gallery_view.php?topicID=5

โดยปกตการตนนนจะไมคอยสอสารเกยวกบศาสนามากนก ทงนอาจเปนเพราะการตน

จะมอารมณในการสอสารแบบ ตลกขบขน ลอเลยน ประชดชน เสยดส จงดจะไมเหมาะสมกบ

สอสารประเดนทางศาสนาเทาใดนก แตถาหากมายอนกบไปในประวตศาสตรศลปะตะวนออกกจะ

พบเหนวารปแบบในการสอสารของงานจตรกรรมเพอศาสนามจ านวนไมนอยทมรปแบบในการ

สอสารทใชลายเสนเปนหลก รปทรงทดเรยบแบน และเนนมการเลาเรอง มากกวาจะท าใหดสมจรง

ในแบบงานจตรกรรมแบบตะวนตก ซงรปแบบตาง ๆ ทกลาวมานมความคลายคลงกบลกษณะของ

การตนเปนอยางมาก และในปจจบนมศลปนไทยหลายทานทเลอกทจะถายทอดเรองราวทางศาสนา

มาถายทอดเปนผลงานศลปะทมลกษณะของการตน เชน ยร เกนสาค, ทว รชนกร เปนตน โดยผวจย

เลอกทจะศกษาผลงานของศลปนเพยง 1 ทาน คอ

198

สธ คณาวชยานนท, 10 ค าถามทคณอยากรเกยวกบศลปะ 67-70.

304

4.4.1 ทว รชนกร

ทว รชนกร ศลปนผน าเสนอเรองราวของความเชอ เรองภพภมตาง ๆ ในศาสนาพทธ

และเรองราวตาง ๆ ในสงคมไทยผานทางผลงานจตรกรรมทมการดดแปลงรปรางจนมลกษณะคลาย

การตนไดอยางนาสนใจ โดยผลงานของทวมลกษณะของการตนปรากฎอย 4 ประการ ดงน


ทวนนเปนศลปนทไมไดจ ากดตนเองวาตองสรางสรรคผลงานศลปะออกมาในรปแบบ

หรอเทคนคอยางใดอยางหนง แตทวมกจะพฒนา ปรบเปลยน และดดแปลงรปแบบและเทคนคของ

ทวใหมความเหมาะสมกบกบเรองราวและความถนดของตวทวเอง ซงผลงานของทวนนกมดวยกน

หลากหลายรปแบบ เชน การเขยนจากสถานทจรงอยางฉบพลนในแบบอมเพรสชนนสต

(Impressionism) การเขยนดวนสสนทรนแรงและทแปรงทดฉบไวในแบบเอกเพรสชนนสต

(Expressionism) การถายทอดเรองราวของความจรงตาง ๆ ในสงคมออกมาในแบบสจจะนยม

(Realism) การลดทอนออกประกอบใหดนอยลงในแบบมนมอล (Minimal) หรอการสอสารโดยการ

ใชสญลกษณ (Symbolism) เปนตน นอกจากนทวยงทดลองทางดานเทคนคทหลากหลาย เชน สน า

หรออะครลคบนผาใบ สน าบนใบลาน การท าประตมากรรม เครองปนดนเผา หรอการใชวสด

ส าเรจรปในการสรางสรรคผลงาน

ถงแมวาผลงานของทวนนจะมความหลากหลายทางดานรปแบบและเทคนค แตผลงาน

ของทวกมลกษณะทสามารถจ าแนกใหเปนศลปะรปลกษณไดอยางชดเจน ดงจะสงเกตไดจาก

รปรางหรอรปทรงตาง ๆ ทปรากฏอยในผลงานของทวนนลวนแลวแตเปนรปทรงทเกดจากการ

สรางและดดแปลงมาจากสงตาง ๆ ทมอยจรงท าใหเกดรปทรงใหมทเปนเอกลกษณของตวทวเอง

ถงแมวารปทรงตาง ๆ เหลานจะมการดดแปลงมาจากความเปนจรงอยมากกตาม แตผรบชมกยงดร

เรองอยวาก าลงน าเสนอภาพแทนของสงใดอย ทงนอาจเปนเพราะรปทรงตาง ๆ ในผลงานของทว

นนทความแขงแรงชดเจนและถกตดทอนใหเหลอเพยงรายละเอยดทจ าเปนเทานน จงเปนเรองงาย

ตอผรบชมวาผลงานเหลานนก าลงสะทอนถงสงใดอย

305

ภาพท 214 ภาพผลงาน อาดมกบอฟ ของทว ซงมลกษณะของศลปะรปลกษณอยางชดเจน ทมา : parinya airseecaw, อาดมกบอฟ มนษยคแรกของโลก Year 2011/2554, เขาถงเมอ 25

กรกฎาคม 2561, เขาถงไดจาก http://0806254137.blogspot.com/2015/11/tawee-ratchaneekorn-

title-year-20112554.html


แนวทางในการเลาเรองในผลงานของทวนนมรปแบบทคอนขางหลากหลาย บางก

หยบเหตการณจรงในสงคมมาถายทอดเปนผลงานศลปะ บางกน าเสนอประเดนหรอเรองราวตาง ๆ

ในเชงสญลกษณใหผชมไดตความ หรอบางกถายทอดในรปแบบนทาน หรอความเชอตาง ๆ ทาง

ศาสนา เพอจะเผยแพรชดความคดเหลานนในรปแบบของตนเอง ผลงานสวนใหญจะเลาเรองราว

ของสงคมและศาสนาเปนหลก ทงนกเพอทจะใหผลงานศลปะเหลานนไดไปกระทบจตใจของผคน

เพอใหตระหนกและรบรถงปญหาตาง ๆ ทางสงคมและจรยธรรม โดยผวจยไดคดเลอกผลงานของ

ทวทมลกษณะของการเลาเรองอยางโดดเดนมาวเคราะหจ านวน 3 ชน ไดแก

306

ภาพท 215 ภาพผลงาน หญงวกลจรตทอง (A pregnant madwomen) ของทว รชนกร ทมา : โอชนา พลทองดวฒนา, เรองของมนษย เรองของ ทว รชนกร (กรงเทพมหานคร: ส านกวจย

ศลป พระศร, 2553), 43.

1) ผลงาน หญงวกลจรตทอง (A pregnant madwomen) เปนผลงานจตรกรรมส

น ามนบนผาในขนาด 100 x 80 เซนตเมตร ซงจดแสดงในนทรรศการเรองของมนษย เรองของ ทว

รชนกร ในป พ.ศ. 2553 ตวภาพเลาเรองดวยตวละครหลกขนาดใหญซงอยบรเวณกลางภาพ โดย

ปรากฏเปนมนษยเพศหญงทมลกษณะอาการทดวกลจรต ถายทอดลกษณะเหลานออกมาผานรปราง

ทดบดเบยว ไมสมประกอบ รางกายทอนบนเปลอยเปลาเปดเผยใหเปนหนาอกทหยอนยาน สวน

รางกายทอนลางสวมใสเพยงผาถงสแดงชนนอยซงถกมอซายของหญงทานนดงขนจนเผยใหเหน

อวยวะเพศ รางกายบนรางกายเตมไปดวยรอยจ าเลอดและบาดแผล มหนาทองทใหญโตซงเกดจาก

การตงครรภ ศรษะดานบนผมหลดรวงจนหมดเหลอเพยงผมทยาวรงรงสลายไปดานหลงเพยงครง

ศรษะและมดอกไมทดอยบรเวณใบหขางซาย ตวละครหญงวกลจรตนถกเขยนใหมลกษณะรางกาย

ทบดเบยวเพอสะทอนถงลกษณะอาการทางจตทไมปกต รปทรงรอบนอกถกตดเสนดวยสด า และม

การแสดงออกซงปรมาตรและแสงเงาของกลามเนออยเลกนอย สสนในบรเวณล าตวกถกระบายดวย

ทแปรงทดรนแรงและฉบไวในแบบเอกเพรสชนนสต พนหลงของภาพถกระบายดวยฝแปรงและ

307

สสนทดรนแรงเชนกน โดยพนหลงปรากฏเปนระนาบแบนซงถกแบงดวยเสนสด าเปน 3 ชอง

ประกอบดวยชองสน าเงนทมขนาดใหญทสด สสมและสด าทมขนาดลดหลนกนไป ดานบนบอก

ภาพปรากฏเปนรปของพระจนทรเสยวทใชเปนสญลกษณบงบอกถงชวงเวลากลางคน

ผลงานชนนเปนผลงานซงเลาเรองถงความสะเทอนใจอยางมากของทวซงมเหตการณท

มหญงวกลจรต แตงกายสกปรกรงรงและเตมไปดวยบาดแผล ด ารงชวตดวยการหาเศษอาหารตาม

ถงขยะมารบประทาน แลดเปนทนาเวทนา กลบบรษลกลบขมขนจนท าใหเธอตงครรภ และในทสด

กไมสามารถหาตวการหรอแกไขปญหาในสวนของเดกในครรภไดอยางไร และเหตการณนยงสราง

ความสะเทอนใจใหแกทวเปนอยางมากจนตองถายทอดเรองราวนออกมาเปนผลงานศลปะใหสงคม

ไดตระหนกและรบร

ถงแมวาผลงานชนนจะไมไดเลาเรองราวของศาสนาในเชงของการใหหลกธรรม หรอ

คตสอนใจ แตผลงานชนนกลบสะทอนเรองราวของความขาดแคลนจรยธรรมของคนในสงคม ทม

ความหลงใหลในกามารมณและตณหา จนขาดความยบย งชงใจ ขมขนไดแมกระทงคนวกลจรตจน

เกดการตงครรภ ทวจงสรางสรรคผลงานชนนออกมาเพอเปนเครองเตอนใจใหระวงถงความชวทยง

มอยท วไปในสงคม และย าเตอนไมใหเกดการกระท าทเลวรายกวาสตวเชนนเกดขนในสงคมไดอก

ภาพท 216 ภาพผลงาน หมานรกกบนกปากเหลก ของทว รชนกร ทมา : โอชนา พลทองดวฒนา, เรองของมนษย เรองของ ทว รชนกร (กรงเทพมหานคร: ส านกวจย

ศลป พระศร, 2553), 49.

308

2) ผลงาน หมานรกกบนกปากเหลก เปนผลงานจตรกรรมสน ามนบนผาใบขนาด 190

x 300 เซนตเมตร ซงจดแสดงในนทรรศการเรองของมนษย เรองของ ทว รชนกร ในป พ.ศ. 2553

ตวภาพจะเวาเรองถงการตความนรก ของพทธศาสนาในรปแบบของตวทวเอง เรองราวของการลง

ทณฑผกระท าผดบาปเอาไวครงทยงมชวต เมอสนลมหายใจตองไปเกดในนรกภม โดยทวได

ถายทอดความเชอเหลานผานการสรางสรรครปทรงและสสนอนเปนเอกลกษณ รปทรงของมนษย

ถกดดแปลงใหเหลอเพยงรปทรงอยางงาย ไมไดเฉพาะเจาะจงวาก าลงสอสารวาเปนใคร รางกายม

ความบดเบยวในลกษณะตาง ๆ เชน มศรษะหรอทองทใหญโตกวาปกต มอวยวะทดพกลพการ ไม

สมประกอบ บางมคอทยดยาวเกนมนษย บรเวณรางกายเตมไปดวยเลอด บาดแผล และรอยฟกช า

เปนตน ตวละครเหลานนตางก าลงแสดงออกซงสหนาทดหวาดวตก ตกใจ และเจบปวดจากการรบ

การลงทณฑ

บรเวณลางซายของภาพปรากฏเปนหมานรก มหนาตาทดรายนากลว มกายสฟา ก าลง

เหยยบรางของคนบาป 2 คนลงกบพน พลางใชปากกดกระชากรางของคนบาปอก 3 คนทอยดานบน

นอกจากนยงมหมานรกอยม 3 ตวในสสนทแตกตางกนออกไปก าลงกดกระชากรางของคนคนบาป

อยางไรความปราณอยางบรเวณดานขวาของภาพ ตวภาพยงปรากฏเปนอกาปากเหลก ในสสนตาง ๆ

จ านวน 5 ตวกระจดกระจายอยท วทงภาพ ก าลงใชปากจกกดเหลาคนบาป ในสวนของพนหลงของ

ภาพมลกษณะคลายหองสสมเขมทมชองคลายประตสน าตาลเขม ดานบนมภาพของพระจนทเสยว

ปรากฏอย

ผลงานชนนของทวมลกษณะคลายกบการตความและเลาเรองใหมของจตรกรรมไทยท

เลาเรองของความเชอเกยวกบกฏแหงกรรม และนรกภมของไทยในรปแบบของตวทวเอง เพอ

ถายทอดใหคนรนใหมไดเหนถงรปแบบความเชอเกยวกบการเวยนวายตายเกด รวมทงเปนการ

เผยแพรกศโลบายเรองบาปกรรมในพทธศาสนาอกดวย

309

ภาพท 217 ภาพผลงาน สนกกบตณหา ของทว รชนกร ทมา :กองทนสงเสรมวฒนธรรม กรมสงเสรมวฒนธรรม รวมกบ พพธภณฑสถานแหงชาต หอศลป

กรมศลปากร, นทรรศการครบรอบ 80 ป บนเสนทางศลปะ นายทว รชนกร : นทรรศการพเศษเพอ

เชดชเกยรตศลปนอาวโส ประจ าปพทธศกราช 2557 (กรงเทพมหานคร:อมรนทรพรนตงแอนดพบ

ลชชง, 2557), 49.

3) ผลงาน สนกกบตณหา เปนผลงานจตรกรรมสน ามนบนผาใบขนาด 90 x 300

เซนตเมตร ซจดแสดงในนทรรศการครบรอบ 80 ป บนเสนทางศลปะ นายทว รชนกร : นทรรศการ

พเศษเพอเชดชเกยรตศลปนอาวโส ประจ าปพทธศกราช 2557 ในวนท 1 - 30 สงหาคม พ.ศ. 2557 ณ

พพธภณฑสถานแหงชาต หอศลป ถนนเจาฟา กรงเทพมหานคร โดยตวผลงานชนนถกแบงออกเปน

ชองสเหลยมจ านวน 4 ชอง แตละชองบรรจเอาไวดวยเรองราวและตวละครตาง ๆ เอาไวมากมาย

อนประกอบไปดวย ตวละครทมลกษณะของเปรตทมรปลกษณทแตกตางกน บางมตาจ านวนมาก

บนศรษะ บางมอวยวะทอยผดทผดทาง บางมปากเทารเขมและมมอเทาขนาดใหญ เปนตน บางตว

ละครกก าลงถกทรมานจากการลงทณฑตาง ๆ บางตองปนตนงว บางถกจกกดจากบรรดาสตวนรก

เปนตน และบางตวละครกก าลงท าทาทางซงแสดงออกซงความลมหลงในกเลสตณหา เชนการจบ

หรอการรวมเพศเปนตน ลกษณะของตวละครตาง ๆ ทอยในภาพลวนมรปลกษณทดตดทอนจาก

ความเปนจรง ใชการตดเสนเนนขอบรปทรง มการลงสทเรยบแบบและแทบไมแสดงออกซงความ

เปนมวลหรอน าหนก

310

เรองราวทเกดบรรจในผลงานนนนเกดจากการตความเกยวกบความเชอเรองเวรกรรม

ในศาสนาพทธ น ามาถายทอดเปนจตรกรรมรวมสมยทเปนเอกลกษณของตวทวเอง กจกรรมตาง ๆ

ทเกดขนในภาพลวนสะทอนถงวฏสงขารของมนษยทยงตองเวยนวายตายเกดเพอชดใชกรรมอย

อยางนเรอยไป ตวภาพยงสอสารถงความสนกสนานของมนษยทก าลงลมหลงอยในกเลสตณหาและ

กามารมณจนถอนตวไมขน ถงแมจะทราบอยแลวสงเหลานลวนเปนบาปแตจะตองชดใชกรรมใน

วนขางหนากมไดเกรงกลวตอบาปกรรมแตอยางใด ผลงานชนนจงเปนการเลาเรองและสะทอน

ระดบของศลธรรมของคนในสงคมทกวนนอกดวย


การท าใหดเรยบงายนนดจะเปนลกษณะทโดดเดนทสดอกประการหนงทปรากฏใน

ผลงานของทว ซงจะสงเกตไดอยางชดเจนวาผลงานในแทบทกยคของทวนนจะมการสรางรปทรง

สมมตซงเกดจากการดดแปลง และลดทอดรายละเอยดจากรปทรงทเหมอนจรงใหเหลอเพยงรปทรง

อยางงาย ทวนนมเอกลกษณในการสรางสรรครปทรงเหลาน ไมวาจะเปนคน สตว สงของ หรอ

สถานทใหกลายเปนรปทรงทเฉพาะตวไดอยางนาสนใจ โดยผวจยไดคดเลอกผลงานของทวทม

ความโดดเดนในแงของการท าใหดเรยบงายมาวเคราะหจ านวน 2 ชนไดแก

ภาพท 218 ภาพผลงาน เหนดเปนชวกลบหวเปนตน ของทว รชนกร ทมา : ทว รช นกร , การแสดงศลปกรรมของ ทว รช นกร = The art exhibition by Tawee

Rajaneekor (กรงเทพมหานคร:หอศลป มหาวทยาลยศลปากร, 2548), 27.

311

1) ผลงาน เหนดเปนชวกลบหวเปนตน เปนผลงานวาดเสนปากกาบนกระดาษสา

ขนาด 55 x 76 เซนตเมตร ซงทวสรางสรรคไวเมอป พ.ศ. 2547 และจดแสดงใน นทรรศการ

ครบรอบ 80 ป บนเสนทางศลปะ นายทว รชนกร : นทรรศการพเศษเพอเชดชเกยรตศลปนอาวโส

ประจ าปพทธศกราช 2557 ลกษณะของความเรยบงายทมอยในผลงานชนนอยางเดนชดกคอการใช

เทคนคเพยงแคการวาดเสนดวยปากกาดด าลงบนกระดาษขาวเทาน น รปทรงในผลงานทการ

ลดทอนจากรปทรงของมนษยใหเหลอเพยงรปรางอยางงาย ตวผลงานประกอบดวยตวละครหลก

จ านวน 5 ตว มรปรางพนฐานเปนมนษยแตมรปลกษณทผดแปลกไป เชน ตวละคร 2 ตว ทมขาท

ก าลงชขนฟาทตดกบบรเวณล าตว ใชแขนเดนแทนขา และตวละครอก 3 ตวทมอวยวะเพศชายงอก

มาทบรเวณล าคอ และมศรษะงอกขนมาทบรเวณอวยวะเพศแทน และทกตวละครดงกลาวกมกงจกร

ทก าลงเลอยกะโหลกอยขางบนศรษะ บรเวณพนหลงของภาพถกถมดวยลายเสนปากกาสด า รวมทง

ปรากฏรปทรงตาง ๆ ทมลกษณะคลายคลงกบดวงดาวและดวงจนทร ลองลอยกระจดกระจายอย

เพอบงบอกถงบรรยากาศของกลางคนทดนาพศวง บรเวณดานบนและดานลางของภาพมทพนทวาง

ทบรรจประโยควา “เหนจงจกรเปนดอกบว เหนความดเปนความชว เหนอปรยเปนมงคล”

รปลกษณของตวละครดงกลาวลวนมลกษณะทใหการตวเสนรอบนอกรปทรงเปนหลก มการเขยน

ลายเสนเพอแสดงออกเปนสหนาและอวยวะตาง ๆ โดยไมแสดงออกซงน าหนก ความลก หรอ

ปรมาตรใด ๆ เลย

ผลงานชนนเปนตวอยางทเปนทเหนไดชดของการใชลกษณะของการท าใหดเรยบงาย

ของทว เพราะมการใชทศนธาตและองคประกอบทคอนขางนอย ทการดดแปลงและตดทอนรปทรง

ใหเหลอเพยงรปทรงอยางงายและแสดงออกซงรายละเอยดอยางนอยทสด แตกลบเปนการสราง

รปทรงทดเปนลายมอทชดเจนมากทสดของตวทวเอง

312

ภาพท 219 ภาพผลงาน ผสสะ 6 ของทว รชนกร ทมา : กองกองทนสงเสรมวฒนธรรม กรมสงเสรมวฒนธรรม รวมกบ พพธภณฑสถานแหงชาต หอ

ศลป กรมศลปากร, นทรรศการครบรอบ 80 ป บนเสนทางศลปะ นายทว รชนกร : นทรรศการพเศษ

เพอเชดชเกยรตศลปนอาวโส ประจ าปพทธศกราช 2557 (กรงเทพมหานคร: อมรนทรพรนตงแอนด

พบลชชง, 2557),

2) ผลงาน ผสสะ6 เปนผลงานจตรกรรมสน ามนบนผาในขนาด 28 x 23 เซนตเมตร ซง

จดแสดงในนทรรศการครบรอบ 80 ป บนเสนทางศลปะ นายทว รชนกร : นทรรศการพเศษเพอเชด

ช เกยรต ศลปนอาวโส ประจ าปพทธศกราช 2557 ในวน ท 1 - 30 ส งหาคม พ .ศ . 2557 ณ

พพธภณฑสถานแหงชาต หอศลป ถนนเจาฟา กรงเทพมหานคร โดยผลงานชดนถกแบงออกเปน 6

ชน ซงในแตละภาพปรากฏเปนรปรางทถกตความจากผสสะทง 6 ของมนษย อนประกอบดวย “ตา”

ผสสะเรองของการมองเหน ซงปรากฏเปนตวละครทมนยนตากลมโตขนาดใหญก าลงมองขน

ดานบน แตมขา 2 ขางตดกบนยนตาดวย, “ห” ผสสะเรองของการไดยน ซงปรากฏเปนตวละครทม

ใบหนาของมนษยทถกเขยนออกมาอยางเรยบงาย แตมใบหขางซายทมขนาดใหญโตมากกวาปกต,

313

“จมก” ผสสะเรองของการดมกลน ซงปรากฏเปนตวละครทมใบหนาของมนษยดายขางทมจมกท

ใหญโตมากกวาปกต, “ลน” ผสสะแหงการรบรส ซงปรากฏเปนควละครทมใบหนาคนทมองจาก

ดานขางก าลงแลบลนสแดงยาวทออกมาจากปาก, “กาย” ผสสะแหงการสมผส ซงปรากฏเปนตว

ละครทมรปรางทผสมกนระหวางอวยวะตาง ๆ เชน เตานม มอ และเทา เปนตน และ “ใจ” ผสสะ

แหงการรสกท ปรากฏเปนรปของหวใจสแดงในแบบการตนทมขาและดวงตา

ลกษณะของความเรยบงายทปรากฏอยในผลงานชนนคอ การสรางรปทรงของอวยวะ

ตาง ๆ เพอเปนสญลกษณของผสสะทง 6 ของมนษย โดยรปทรงตาง ๆ ทปรากฏอยในภาพลวนแต

เปนรปทรงทถกตดทอนมาจากใบหนาหรออวยวะของมนษย เชน ดวงตาทดเปนวงกลมอยางงาย

จมกหรอหทถกเขยนออกมาคลายกบแทงกอนเนออยางงาย รปทรงเหลานเปนภาพแทนของมนษย

ซงแทบจะไมแสดงออกซงรายละเอยดหรการบงชตวตนเลย รปทรงและรายละเอยดตาง ๆ ของภาพ

ถกตดเสนอยางชดเจนดวยเสนสด าทบ สสนและฝแปรงของภาพถกเขยนอยางดบสด และดรนแรง

แตลกษณะสวนใหญเปนระนาบแบนโดยแทบจะไมแสดงซงปรมาตรหรอน าหนกเลย ลกษณะการ

ท าใหเรยบงายนยงเปนอกเทคนคหนงซงทวนยมใชเพอสรางภาพแทนและสญลกษณของมนษย ทม

ลกษณะเปนสากลและไมบงชวาก าลงสอสารถงใคร แตสอสารถงภาพรวมของเรองราวตาง ๆ ของ

มนษยทมเหมอนกนทกคน


จะเหนไดชดเจนวาผลงานของทวนนมลกษณะหลายประการทเปนลกษณะของการท า

ใหดเกนจรง ท งในดานของรปทรงและสสน ในดานของรปทรงนนทวจะใชรปทรงทดแปลก

ประหลาดเกนจรง ซงเกดจากการตความจากจนตนาการและนทาน รวมทงเกดจากการดดแปลง

รปทรงใหดแปลกตาออกไป ในดานของสสนทวนนนยมใชสสนและทแปรงทสด รนแรง และฉบ

ไว เปนเครองมอในการถายทอดความรสกตาง ๆ ออกมา โดยผวจยไดคดเลอกผลงานของทวท

ลกษณะของการท าใหดเกนจรงอยางเดนชดมาวเคราะหจ านวน 3 ชน ไดแก

314

ภาพท 220 ภาพผลงาน ผหญงกบผชาย ของทว รชนกร ทมา : กองกองทนสงเสรมวฒนธรรม กรมสงเสรมวฒนธรรม รวมกบ พพธภณฑสถานแหงชาต หอ



พบลชชง, 2557) ,36.

1) ผลงาน ผหญงกบผชาย เปนผลงานจตรกรรมสน ามนบนผาใบขนาด 100 x 160

เซนตเมตร ซงทวสรางสรรคไวเมอไป พ.ศ. 2555 และจดแสดงใน นทรรศการครบรอบ 80 ป บน

เสนทางศลปะ นายทว รชนกร : นทรรศการพเศษเพอเชดชเกยรตศลปนอาวโส ประจ าปพทธศกราช

2557 โดยผลงานชนนถกแบงออกเปน 2 สวนอยางชดเจนดวยเสนตรงดงทตดบรเวณตรงกลางภาพ

ตวภาพประกอบดวย 2 ตวละครหลกทลกษณะทดดแปลงมาจากรปรางของมนษย บรเวณดานซาย

ของภาพประกอบดวย ตวละครทมลกษณะของมนษยทถกดดแปลงรปทรงของศรษะใหมลกษณะท

กลมใหญ มใบหนาทก าลงยมเลกนอย บรเวณล าตวมลกษณะใหญโตคลายสเหลยมจตรส มขาทง

สองขางแตไมมแขน บรเวณล าตวถกแบงตามแนวตงออกเปน 5 สวนและแบงตามแนวนอนอก 3

สวน ในแตละชองของล าตวนนไดบรรจเอาไวซงอวยวะทมลกษณะของเพศชายอย ไดแก ศรษะ

หนาอก พง และอวยวะเพศ เรยงล าดบจากดานบนสดานลาง แตบรเวณสวนลางของตวละครนกลบ

ปรากฏเปนอวยวะเพศหญง ถดมาทางดานขวามอของภาพกมตวละครทมลกษณะคลายคลงกบตว

315

ละครแรก แตกตางกนเพยงอวยวะตาง ๆ ทบรรจอยในชองบนรางกายนนเปนเพศหญง เชน เตานม

และอวยวะเพศหญง แตตวละครนกลบมอวยวะของเพศปรากฏอยชดเจนบรเวณตอนลางของล าตว

บรเวณพนหลงของภาพเปนระนาบสสมหมนทมลกษณะเรยบแบน และบรเวณดานบนของภาพยง

มพระจนทรเตมดวงและพระจนทรเสยวอยทางดานซายและขวาของภาพอกดวย

ผลงานชนนเปนอกหนงตวอยางทชดเจนของลกษณะของการท าใหดเกนจรงหรอบด

เบยวในผลงานของทว เพราะมการดดแปลงรปรางและอวยวะของมนษยใหมความใหญโตมากกวา

ปกต รวมท งการบรรจอวยวะตาง ๆ ของแตละเพศจ านวนมากลงไปบนรางกายของตวละคร

เพอทจะแสดงออกถงความหมายของเรอนรางและนยยะตาง ๆ ทางเพศทมตอรางกายของมนษย

ถงแมวาผลงานชนนจะไมไดถายทอดหลกค าสอนในทางศาสนาโดยตรง แตกลบใหแง

คดในเรองของรางกายและเพศของมนษย ซงในความเปนจรงสงเหลานลวนเปนแคสงขารซงไม

เทยงแท แตมนษยกบมมายาคตมากมายเกยวกบสงขารของมนษยดวยกนเอง ไมวาจะเปนความ

หลงไหลในรปกาย ความตองการทางเพศ หรอความเวทนาเมอเหนถงความไมงามหรอความไม

ย งยนของสงขาร ผลงานของทวในบางครงจงมลกษณะการเลาเรองทคลายคลงกบภาพปรศนาธรรม

ทใหผรบชมไดตความกนเอาเอง

ภาพท 221 ภาพผลงาน ผขนน ของทว รชนกร ทมา :จราภา แกวชมพล , จราภา แกวชมพล , เขาถงเมอ 25 ส งหาคม 2561, เขาถงไดจาก

http://fongfii.blogspot.com/2015/12/blog-post.html

316

2) ผลงาน ผขนน เปนผลงานจตรกรรมสน ามนบนผาใบขนาด 140 x 200 เซนตเมตร

ซงทวไดสรางสรรคเอาไวในป พ.ศ. 2548 ตวภาพไดเลาเรองถงความเปนจรงของสงคมของค า

แสลง “ผขนน” ซงหมายถงกลมคนทขายบรการทางเพศทมกจะออกมาท ามาหากนบรเวณใตตน

ขนน ตวภาพประกอบไปดวยตวละครหลกจ านวน 3 ตวบรเวณดานลางของภาพ โดยตวละคร

ดงกลาวมลกษณะเปนเพศหญงในสภาพเปลอยกายเผยใหเหนเตานมและอวยวะเพศ ก าลงนงกอด

เขาและกมศรษะลงจนไมเหนใบหนา บนหนงศรษะไมมแมเสนผม ตวละครทง 3 ตางมสกายท

แตกตางกน และถกดดแปลงรปทรงใหมลกษณะคลายกบสเหลยมจตรสซงก าลงนงอยในกรอบ

สเหลยมจตรสดวยเชนกน บรเวณดานบนของภาพปรากฏเปนตนขนนเรยงตวกนหนากระดานเปน

จ านวน 3 ตน โดยตนขนนเหลานนก าลงออกผลอยางมากมาย แตผลขนนเหลานนกลบมลกษณะท

คลายคลงกบเตานมของมนษยเพศหญง ทางดานบนขวามพระจนทรเสยวสสมปรากฏอย บรรยากาศ

ของภาพใชสโทนเยนทดหมนเปนสวนใหญ เพอทจะสอสารถงบรรยากาศของกลางคนทดลกลบ

และนาพศวง

ผลงานชนนของทวสะทอนเรองราวของความเปนจรงในสงคมเกยวกบอาชพการขาย

บรการ ทหลายคนไมมโอกาศไดรบรมากนก ออกมาในเชงสญลกษณ การท าใหตวละครมสภาพท

เปลอยกายนงกอดเขากมหนาอยในกรอบ เปรยบเสมอนความอบอายของผท าอาชพขายบรการทถก

กรอบของสงคมมองวาเปนอาชพทผดศลธรรมและนาอบอาย จนตองประกอบอาชพนอยางหลบ

ซอน ภาพของตนขนนทเรยงรายสอถงสถานทแหงหนงในกรงเทพมหานครซงเปนททราบกนดวา

เปนแหลงซอขายบรการทางเพศ ภาพของลกขนนทก าลงออกผลเปนรปของเตานมนนสอถงการ

เตบโตอยางตอเนองของอาชพขายบรการทยงมอยอยางตอเนองถงแมวาจะเปนอาชพทดผดกตาม

3) ผลงาน ปากเทาเขมมอเทาใบตาล เปนผลงานจตรกรรมสน ามนบนผาใบขนาด 90 x

55 เซนตเมตร ซงจดแสดง ณ หอศลป มหาวทยาลยศลปากร วงทาพระ 1-20 สงหาคม พ.ศ. 2548 ตว

ผลงานปรากฏเปนตวละครหลกคอเปรตในความเชอในแบบของพทธศาสนาในไทย รปรางท

ปรากฏเปนรปทรงของมนษยเพศชาย มกายและขาสสมแดง มศรษะทโลนลาน มปากขนาดเลกทยน

ยาวเปนปลองออกมาจากใบหนา ใบหดานซายสวมใสตางหวงกลมสเหลอง บรเวณเหนอศรษะ

ปรากฏเปงเสนวงรสขาวก าลงครอบศรษะอย บรเวณล าตวมหนาอกและพงทดใหญโตและหยอน

317

ยานมากกวาปกต มอทงสองขางมสเขยวเขมแตมขนาดของฝามอและนวทดแปลกประหลาดและ

ใหญโตกวาปกต นอกจากนบรเวณระหวางขายงมอวยวะเพศชายทมลกษณะบดเบยวผดปกตปรากฏ

อย บรเวณพนหลงของภาพถกแบงเปนชองสเหลยมจ านวน 3 ชอง สเหลอง ฟา และมวงแดง

ตามล าดบ นอกจากยงปรากฏเปนภาพของดวงจนทรบรเวณขวาบนของภาพอกดวย

ภาพท 222 ภาพผลงาน ปากเทาเขมมอเทาใบตาล ของทว รชนกร ทมา : กองกองทนสงเสรมวฒนธรรม กรมสงเสรมวฒนธรรม รวมกบ พพธภณฑสถานแหงชาต หอ



พบลชชง, 2557) ,31.

ลกษณะของการท าใหดเกนจรงหรอบดเบยวในผลงานของทวนนเปนลกษณะของการ

น าความเชอและรปลกษณของเปรต น ามาตความและถายทอดใหมในแบบของทวเอง โดยจะสงเกต

ไดจากการรปรางหรออวยวะตาง ๆ ทดใหญโตเกนจรงและบดเบยว รวมทงยงมการใชลกษณะของ

ฝแปรงและสสนในแบบศลปะส าแดงอารมณ (Expressionism) ทดดบสด รวดเรวและรนแรง ท

สามารถชวยสงเสรมความสะเทอนใจทในผลงานไดเปนอยางด

318

ประเดนทางการศาสนาทปรากฏในผลงานของทว

1) ทวน ารปแบบของจตรกรรมไทยมาตความใหม เปนททราบกนดวาจตรกรรมไทย

นนมหลากหลายรปแบบ เชน การเลาเรองราวทแตงขนอยางรามเกยรต การถายทอดพทธประวต

หรอนทานชาดก และภาพเขยนทสะทอนความเชอเกยวกบกฏแหงกรรมหรอไตรภม เปนตน โดย

ทวนนไดน าเรองราวของนรกและการชดใชเวรกรรมทมอยในศลปะไทยนนมาตความใหม โดยการ

สรางรปแบบของผลงานจตรกรรมทเปนเอกลกษณ เชน การสงเคราะหรปทรงตาง ๆ ในผลงานท

เกดจากการลดทอนหรอดดแปลงใหมลกษณะทเกนจรงจากรปทรงทดเหมอนจรงใหเขาสรปทรง

สมมต รวมทงการใชสสนและฝแปรงทดดดนและรนแรงในแบบของศลปะแนวส าแดงอารมณ

(Expressionism) โดยทวไดเลอกทจะน าเอาการใชทศนธาตอนเปนเอกลกษณตาง ๆ เหลานมา

ประกอบกนเปนผลงานจตรกรรมรวมสมยทมเนอหาหรอวธการเลาเรองเกยวกบความเชอในแบบ

จตรกรรมไทยอย

2) ทวไดเลาเรองถงระดบของศลธรรมของคนในสงคม มผลงานจ านวนมากของทวท

สะทอนถงเรองราวในสงคมและการเมองทสามารถสะทอนถงระดบของจตใจและศลธรรมของคน

ในสงคมไดเปนอยางด แมวาสงคมไทยจะเรยกตนเองวาเปนเมองพทธกตาม แตพฤตกรรมของคน

ในสงคมกบไมไดสอดคลองไปกบค ากลาวนแตอยางใด ยงมคนในสงคมจ านวนมากทยงกระท าสง

ทผดบาปโดยทไมกลวกฏหมายหรอเวรกรรมแตอยางใด เชน เหตการณทมรมขมขนหญงสาว

วกลจรตตนตงครรถในผลงานชอ หญงวกลจรตทอง เหตการณเกยวกบการคาประเวณในสงคมไทย

ในผลงานชอ ผขนน หรอเหตการณกบปญหาการคามนษยอยางในผลงาน สนคาสงออก เปนตน

ผลงานศลปะของทวนนจงเปรยบเสมอนกระจกทสะทอนและตแผเรองราวอนเลวรายตาง ๆ ให

สงคมวงกวางไดรบรถงระดบของศลธรรมของคนในสงคมปจจบน เพอใหคนในสงคมตระหนกถง

ปญหาและรบรถงขอคดหรอคตสอนใจทแฝงอยในผลงานของทวไดอกดวย

319

บทท 5 สรป

5.1 ลกษณะของการตนทปรากฏในผลงานศลปะรวมสมยไทย

จากการศกษาวจยเกยวกบลกษณะการตนซงปรากฏในผลงานศลปะรวมสมยของไทย

นนปรากฏวามศลปนไทยจ านวนมากทมลกษณะของการตนอยในผลงาน ซงมศลปนบางสวนท

ไดรบอทธพลทางรปแบบมากจากการตนโดยตรง และบางสวนทมการใชรปทรงหรอใชการเลา

เรองทมลกษณะของการตนปรากฏอย และจากลกษณะของการตนทง 6 ประการทผวจยไดก าหนด

ไว การศกษาวจยนพบวาศลปนทง 7 ทานทผวจยไดคดเลอกมาศกษามจ านวนของลกษณะการตนท

แตกตางกน ซงสามารถจ าแนกตามลกษณะของการตนทปรากฏอยในผลงานไดเปนหวขอดงน

5.1.1 ลกษณะของศลปะรปลกษณ

จากการศกษาวจยจะเหนไดชดเจนวา “ลกษณะของศลปะรปลกษณ” เปนลกษณะท

ปรากฏอยอยางชดเจนในการตนและผลงานศลปะทมลกษณะของการตนปรากฏอย ทงนจะเหนได

วาศลปะทง 2 รปแบบนนมการเอกลกษณรวมกน คอ การเลาเรองดวยภาพเปนหลก จงจ าเปนท

จะตองใชรปรางทม รปลกษณ ทชดเจน (Figurative Form) ในการเลาเรองราวตาง ๆ ซงเปน

คณลกษณะทดจะแตกตางกนอยางสนเชงกบศลปะนามธรรม โดยลกษณะของศลปะรปลกษณนน

ปรากฏอยในผลงานของศลปนทเลอกมาศกษาวจยจ านวน 7 ทานดงน

1) กฤษฎางค อนทะสอน ผลงานของกฤษฏางคนนมลกษณะของศลปะรปลกษณ

ปรากฏอยอยางชดเจน คอการสรางรปทรงทมการผสมผสานระหวางศลปะลานนา กบการตนญปน

(มงงะ) ซงกฤษฏางคนนไดจบเอาลกษณะทโดดเดนของจตรกรรมลานนา อยางเชน การใชลายเสน

ทฉวดเฉวยน ดมอสระ และรปทรงทดเรยบงายดเปน 2 มต มาผสมเขากบรปแบบของการตนญปนท

มลายเสนและสสนทดสดใสนารก จนกลายเปนรปแบบของของผลงานทมเอกลกษณเปนของ

ตวกฤษฏางคเอง

2) เกยรตอนนต เอยมจนทร ผลงานของเกยรตอนนตนนโดดเดนดวยการใชตวละคร

สถานการณ และสถานทตาง ๆ ในการเลาเรองราว ซงรปลกษณตาง ๆ ทปรากฏอยในผลงานของ

เกยรตอนนตนนเกดจากการผสมผสานทางรปแบบระหวางศลปะไทย การตน และศลปะแนวเหนอ

จรง (Surrealism Art) โดยผลงานของเกยรตอนนตนนเปนรปแบบมมมองทมองมาจากมมสง เลา

320

เรองแบบตดตอกนในภาพเดยว และการออกเปนตวละครทไดรบอทธพลมาจากศลปะไทยมา

ผสมผสานเขากบการใชรปทรงทเรยบงาย สดใสนารกในแบบการตน รวมทงการท าใหดเกนจรงใน

รปแบบของศลปะแนวเหนอจรง รวมทงการบรรจเนองราวและตวละครตาง ๆ เอาไวในผลงาน

จ านวนมาก และดวยปจจยตาง ๆ เหลานลวนท าใหผลงานของเกยรตอนนตเปนศลปะรปลกษณทม

การใชรปทรงในการเลาเรองไดอยางมเอกลกษณเปนอยางมาก

3) ทว รชนกร ทวน นมเอกลกษณทชดเจนในการสรางรปทรงในการสอสาร โดย

รปทรงตาง ๆ ทปรากฏอยในผลงานของทวนนเปนรปทรงสมมตทมรปลกษณของคน สตว สงของ

หรอสถานท ซงไดรบการตดทอนหรอดดแปลงจนกลายเปนรปทรงทมรปแบบเปนของตวทวเอง

ถงแมวารปลกษณของผลงานของทวนนจะมการดดแปลงรปทรงจนดคลายคลงกบศลปะแนวกง

นามธรรม (Semi-Abtract) อยบางกตาม แตรปทรงในผลงานของทวนนกยงสามารถดรเรองวาก าลง

สอสารหรอเปนภาพแทนของสงใดอย

4) ทวศกด ศรทองด ผลงานของทวศกดน นมลกษณะทเปนศลปะรปลกษณอยาง

ชดเจนคอ การสรางรปลกษณทเปนภาพแทนของมนษย โดยใชเสน เปนทศนธาตหลกประกอบขน

เปนรปรางของมนษย รวมทงการแตงเตมจนตนาการตาง ๆ ตวทวศกดลงไปเพอชวยสงเสรมในการ

เลาเรอง ทวศกดจงเปนศลปนซงมผลงานทมรปลกษณใกลเคยงกบการตนมากทสดทานหนง

5) พชรพล แตงรน รปลกษณทปรากฏอยางชดเจนทสดในผลงานการสรางตวละคร

เพยงตวเดยวส าหรบการสอสารในแทบทกชนงาน โดยตวละคร Mardi ของพชรพลนนมรปแบบท

ดดแปลงมาจากมนษยในวยเดก ทมการลอดทอนใหเหลอเพยงรปทรงทมรปรางคลายการตน ทงน

พชรพลยงท าใหบรเวณโดยรอบของผลงานกลายมาเปนสวนหนงของผลงานและมสวนรวมในการ

สอสารในตวผลงานอกดวย

6) ล าพ กนเสนาะ ลกษณะของศลปะรปลกษณทปรากฏอยอยางชดเจนในผลงานของ

ล าพคอ การใชภาพของมนษยในการสอสาร ซงรปลกษณของมนษยในผลงานของล าพนนไดรบ

อทธพลมาจากการตนภาพลอเลยน ทมกจะมการดดแปลงขนาดของศรษะใหมความใหญโตกวา

ปกต รวมทงสหนา ทาทางการแสดงออกทเกนจรง นอกจากนผลงานของล าพนนยงมลกษณะของ

ศลปะแนวส าแดงอารมณ (Expressionism) ทแสดงออกผานทแปรงทฉบไวและเตมเปยมไปดวย

ความมนใจอกดวย

321

7) วสนต สทธเขตต รปลกษณทโดดเดนในผลงานของวสนต คอการสอสารดวย

รปทรงอนเรยบงาย เพอทจะลดความส าคญทางดานความงามใหนอยลง แตเพมความส าคญไปท

เนอหาและการพงประเดนไปทการสอสารอยางตรงไปตรงมา ผลงานของวสนตจงมรปลกษณใน

การแสดงออกทเหลอเพยงทศนาตอยางงาย เพอการแสดงออกทรวดเรว ตรงไปตรงมา รนแรงและ

ดดน

5.1.2 ลกษณะของการเลาเรอง

การเลาเรองนนเปนลกษณะเดนทปรากฏอยในการตนทกประเภท และลกษณะอนโดด

เดนนยงสบทอดไปสอผลงานศลปะทมลกษณะของการตนปรากฏอยอกดวย โดยศลปนแตละทาน

ยอมมลกษณะและรปแบบในการเลาเรองทแตกตางกนออกไป ซงจากศลปนทเลอกมาศกษาวจย

พบวามศลปนทมลกษณะของการเลาเรองปรากฏอยท งหมด 7 ทาน ไดแก

1) กฤษฎางค อนทะสอน ซงเปนศลปนชาวลานนาทเลาเรองราวเกยวกบประเดนทาง

เพศในแงมมตาง ๆ เชน ลกษณะและพฤตกรรมของเพศทหลากหลายในสงคม กรอบทางวฒนธรรม

และประเพณทคอยก าหนดพฤตกรรมทางเพศตาง ๆ รวมทงเรองราวของเพศสภาพและเพศวถทม

อยในสงคม ซงกฤษฏางคไดเลาเรองราวตาง ๆ เหลานออกมาผานทางจตรกรรมทมความผสมผสาน

ทางดานลกษณะระหวางจตรกรรมไทยลานนาและการตนญปน

2) เกยรตอนนต เอยมจนทร ซงเปนศลปนทมวการเลาเรองทหลากหลาย เชน การสราง

ตวละครจากจนตนาการเพอเลาเรองในเชงสญลกษณเปรยบเทยบ การเลาเรองผานทางสหนาและ

ทาทางของตวละคร การเลาเรองแบบตอกนไปเรอย ๆ ภายในภาพเดยวแบบจตรกรรมไทย หรอการ

น าเอาวฒนธรรมประชานยมตาง ๆ มาใสในผลงานเพอเลาเรองราวของชวตมนษยในสงคมทถกปก

คลมดวยระบบทนนยม

3) ทว รชนกร ซงมการเลาเรองราวของประวตศาสตร เหตการณ ประเดนทางการเมอง

ศาสนา และสงคม รวมทงสะทอนเรองราวความเชอในศาสนาพทธ เชน กฎแหงกรรม นรกสวรรค

และการเวยนวายตายเกด เปนตน ซงทวไดเลาเรองราวเหลานผานทางจตรกรรมทมรปแบบการ

รปทรงทมการตดทอนและดดแปลงมาจากความเปนจรง จนเกดเปนผลงานจตรกรรมทมเอกลกษณ

เฉพาะตวของทวเอง

322

4) ทวศกด ศรทองด ซงเปนศลปนทหยบยกประเดนหรอเรองราวตาง ๆ ในสงคม

มนษย เชน อารมณความรสก ประเพณ มายาคต กระแสสงคม วฒนธรรมประชานยม และความ

ปรารถนาในรปแบบตาง ๆ ของมนษย ออกมาสะทอนผานทางผลงานศลปะทมความหลากหลาย

ทางดานรปแบบและเทคนค เชน จตรกรรม ประตมากรรม วาดเสน และผลงานออกแบบ เปนตน

ซงผลงานทงหลายเหลานทวศกดไดเลาเรองผานทางรปลกษณทมลกษณะคลายคลงกบการตนและ

ภาพประกอบเปนอยางมาก

5) พชรพล แตงรน นนเปนศลปนแนวสตรทอารต ทใชการสรางตวละครเปนหวใจ

หลกในการเลาเรอง โดยใหตวละครนเปนดงภาพเปรยบเปรยของเดกและเยาวชนทตองเผชญกบ

โลกกวางทดจะนาอยนอยลงทกวน ซงวธการเลาเรองของพชรพลคอการท าใหตวละครทเขา

ออกแบบขนมานนไปอยในสถานทหรอสถานการณตาง ๆ ในสงคมจรง ๆ เพอทจะสะทอนถง

สภาวการณในเกดขนในสงคมใหแกคนกลมใหญไดตระหนกและรบร

6) ล าพ กนเสนาะ ซงเปนศลปนทถายทอดเรองราวความเปนจรงตาง ๆ ในสงคมใน

รปแบบความคดแนวสจนยม (Realism) ผานทางผลงานจตรกรรมทมลกษณะคลายคลงกบการตน

ภาพลอเลยน ทสะทอนมมมองของความสขทสามารถพบเหนไดทวไปในสงคมไทย ทโดยไมวาจะ

อยในสถานการณทผดปกตหรอทกขยากเพยงใดกตามคนไทยกยงสามารถหารอยยมหรอความสข

ไดอยางงายไดอยางไมยากเยน

7) วสนต สทธเขตต ศลปนผเลาเรองราวดานลบตาง ๆ ทเกดขนในสงคมผานทาง

ผลงานทลกษณะคลายคลงกบการตนลอการเมอง ซงมลกษณะในแบบของศลปะเพอการประทวง

โดยผลงานของวสนตนนเตมไปดวยอารมณทดดน หยาบคาย ตรงไปตรงมา และรนแรง วสนต

มกจะสะทอนถง การเอารดเอาเปรยบ การแบงชนชน ความอยตธรรม และความเลวรายของระบบ

ทนนยมทเกดขนสงคมและการเมองไทย โดยมเจตนาทจะเปรยบศลปะของเขานนเปนดงอาวธทใช

โจมตความเลวรายตาง ๆ ทเกดขนในสงคม

5.1.3 ลกษณะของการท าใหดเรยบงาย

ความเรยบงาย นนเปนคณลกษณะทเดนชดทสดอยางหนงทปรากฏอยในการตนเลยก

วาได ซงนอกจากจะสรางลกษณะอนเปนเอกลกษณใหแกการตนแลวน น ความเรยบงายยงม

ประโยชนทางกายภาพอกดวย เชน ท าใหสามารถสรางสรรคและผลตผลงานในปรมาณมากไดเวลา

323

อนรวดเรว และยงใหรปทรงดมความเปนสากลยงขน จนสามารถท าใหเปนทเขาใจแกผชมทกเพศ

ทกวยไดไมยากนก ซงในงานวจยนปรากฏศลปนจ านวน 6 ทานทใชลกษณะของการท าใหดเรยบ

งาย ไดแก

1) กฤษฎางค อนทะสอน จากอทธพลทางรปแบบในผลงานของกฤษฏางคทไดรบมา

จากจตรกรรมไทยลานนาและการตนญปน ซงศลปะทง 2 รปแบบนนกมรปแบบของความเรยบงาย

ปรากฏอยแลวอยางชดเจน เชน จตรกรรมไทยลานนาทมกจะใชรปทรงทประกอบกนดวยเสนเปน

หลก มการลงสและทศนยภาพทดเรยบแบบ และลกษณะของการตนทมการใชลายเสนและสสนท

เนนความสดใสนารก เปนตน กฤษฏางคจงไดรบเอาลกษณะของความเรยบทปรากฏอยศลปะทง 2

แขนงมาเปนแรงบนดาลใจในการสรางสรรครปทรงทมเอกลกษณเปนของตวกฤษฏางคเอง

2) เกยรตอนนต เอยมจนทร ซงลกษณะของความเรยบงายทปรากฏอยในผลงานของ

เกยรตอนนตนนคอ การลดทอนรปทรงจากรปทรงทเหมอนจรง (Realistic) ใหกลายเปนรปทรง

อยางงาย โดยใชวการตดทอนรายละเอยดใหเหลอไวเฉพาะสงทจ าเปนและแสดงออกซงปรมาตร

แสงเงาทไมมากมก นอกนในบางผลงานกมทศนยภาพหรอพนหลงทมลกษณะทดเปนระนาบเรยบ

แบน ดเปน 2 มต อกดวย

3) ทว รชนกร ซงมลกษณะทสอสารดวยรปทรงทดเรยบงายเปนอยางชดเจน โดย

รปทรงทปรากฏอยบนผลงานของทวนนมกจะเปนรปทรงทถกตดทอนรายละเอยดไปเกอบจนหมด

เหลอเพยงรปทรงอยางงายทมการใชเสนสเขมตดขอบรปทรงใหชดเจนและแทบแสดงออกซง

ปรมาตรหรอแสงเงาเพยงเลกนอยเทานน

4) ทวศกด ศรทองด ซงเปนศลปนทมลกษณะของผลงานคลายคลงกบภาพประกอบ

หรอการวาดเสนอยางงายในสมดบนทก โดยลกษณะผลงานของทวศกดนนมกจะเกดจากรปทรงท

ประกอบกนดวยทศนธาตอยางงายและ เชน การใชลายเสนสด ามาประกอบจนเปนรปทรงหรอใช

สสนทไมมากนก โดยผลงานสวนใหญนนแทบจะไมแสดงออกซงปรมาตร แสงเงา หรอความลก

ออกมาใหเหน

5) พชรพล แตงรน ซงลกษณะของความเรยบงายทอยในผลงานของพชรพลคอการท

ใหตวละครเพยงตวเดยวเลาเรองในผลงานแทบทกชน และนอกจากนจะเหนไดชดเจนวาตวละคร

ตวนไดรบการดดแปลงและลดทอนรายลเอยดมาจากรปรางของเดกผหญง จนมลกษณะทเรยบงาย

และมสสนทสดใสคลายตวการตน

324

6) วสนต สทธเขตต ดวยปจจยทวาวสนตตองการทจะสอสารในแงของเนอหามากกวา

ทจะใหความส าคญทางดานความงาม จงท าใหรปทรงทอยในผลงานถกลดทอนรายละเอยดใหเหลอ

เพยงรปทรงทประกอบกนดวยเสนทบ และมการเตมมสนหรอรายละเอยดบางเลกนอยตามความ

เหมาะสม แตยงผชมยงสามารถเขาใจไดอยวาก าลงสะทอนถงบคคลกลมใดอย ซงลกษณะดงกลาว

ในผลงานวสนตนนมลกษณะคลายกบการตนลอการเมองเปนอยางมาก

5.1.4 ลกษณะของการท าใหดเกนจรงหรอบดเบยว

การท าใหดเกนจรงหรอบดเบยวนนเปนลกษณะอกประการหนงทมกจะปรากฏใหเหน

อยบอยครงในการตน ความอสระในการสรางรปทรงใหดเกนธรรมชาตนน นสามารถสราง

เอกลกษณทางรปทรงและปรงแตงอรรถรสของเนอเรองใหการตนไดเปนอยางด ซงในงานวจยน

ปรากฏศลปนจ านวน 6 ทานทใชลกษณะของการท าใหดเกนจรงหรอบดเบยว ไดแก

1) กฤษฎางค อนทะสอน ซงผลงานของกฤษฎางคนนปรากฏรปแบบของการท าใหด

เกนจรงหรอบดเบยวอยหลายประการ เชน การเขยนกลามเนอหรออวยวะตาง ๆ ใหดใหญโตกวา

ปกต และการท าใหผมมดยาวพนยงเหยงและขดตวจบกนเปนรปทรงตาง ๆ เปนตน ซงลกษณะของ

ความเกนจรงเหลานในผลงานของกฤษฏางคนนยงชวยสงเสรมการเลาเรองเกยวกบประเดนทางเพศ

และเปนการแสดงออกในเชงสญลกษณอกดวย

2) เกยรตอนนต เอยมจนทร จะสงเกตไดวาผลงานของเกยรตอนนตนนจะมลกษณะ

ของศลปะแนวเหนอจรง (Surrealism) ปรากฏอยดวย โดยเกยรตอนนตนนมวธการใชลกษณะของ

การท าใหดเกนจรงทหลากหลาย เชน การใหใชตวละครทมขนาดทใหญหรอเลกทเกนความจรงเปน

อยางมาก เพอใชเปนสญลกษณทแสดงถงล าดบชนและอ านาจของเหลาตวละคร การผสมหรอ

ดดแปลงตวละครดแปลกตา การใชสไปในเชงสญลกษณ การใชทศนยภาพในผลงานดผดเพ ยน

รวมทงการบรรจเรองราวและตวละครจ านวนมากไวในภาพเดยว เปนตน

3) ทว รชนกร ผลงานของทวน นมลกษณะของการดดแปลงองคประกอบหลาย

ประการใหมความเกนจรง เชน การดดแปลงรปรางของมนษยน ามาผสมเขากบสตว การท าให

รปราง หนาตา และอวยวะของตวละครตาง ๆ ใหมขนาดหรอจ านวนทมากหรอนอยจนผดปกต ซง

เปนลกษณะตามความเชอเรองเปรต รวมทงการใชสสนและฝแปรงทมความสด ดดน รนแรงใน

ลกษณะของศลปะแนวส าแดงอารมณ (Expressionism) อกดวย

325

4) ทวศกด ศรทองด ทสะทอนเรอรางตาง ๆ ในสงคมมนษยออกมาเปนรปแบบของ

ภาพแทนของรางกายมนษย ซงทวศกดไดออกแบบรางกายเหลานนใหมลกษณะทเกนจรงอยหลาย

ประการ เชน การใหใหมกลามเนอทกลมและใหญโตเกนธรรมชาต การดดแปลงหรอตอเตมอวยวะ

สวนตาง ๆ และการใชเสนมาเปนภาพแทนวตถประหลาดทแปลกปลอมปรากฏอยในภาพ เปนตน

5) ล าพ กนเสนาะ ซงเปนศลปนทสรางสรรคผลงานจตรกรรมทมลกษณะของการตน

ภาพลอเลยนปรากฏอยอยางชดเจน คอการเนนศรษะใหมความใหญโตและมการแสดงออกซงส

หนา ทาทางทมากเกนกวาปกต รวมท งการใชฝแปลงทมนใจและฉบไวในการเขยน และดวย

องคประกอบทางรปแบบดงกลาวทมากกวาปกตนนยงชวยสวนเสรมอารมณขนในแบบของการตน

ภาพลอเลยนอกดวย

6) วสนต สทธเขตต จะเหนไดชดเจนวาผลงานของวสนตนนมลกษณะทเปนศลปะ

แนวส าแดงอารมณ (Expressionism) อยสงมาก ทงในดานเนอหาทมความตรงไปตรงมา รนแรง

ดดน และหยาบคาย จงท าใหรปแบบของผลงานนนมความรนแรงตามไปดวย เชน การใชสรางตว

ละครทมลกษณะทผสมกนระหวางมนษยกบสตว ภาพการรวมเพศกนอยางพสดาร การใชค าหยาบ

หรอการใชสสนและฝแปลงทดดบและรนแรง เปนตน

5.1.5 ลกษณะของการสอสารดวยอารมณขน

รปแบบของอารมณขนทปรากฏอยในศลปะทมลกษณของการตนนนมหลากหลาย

รปแบบและหลากหลายระดบ เชน อารมณข าขนเพอความสนกสนาน การประชดเสยดส หรอการ

โจมตใหเกดความเสยหาย เปนตน ซงในงานวจยนปรากฏศลปนจ านวน 6 ทานทใชลกษณะของการ

ท าการใชอารมณขน ไดแก

1) กฤษฎางค อนทะสอน จะสงเกตไดอยางชดเจนวาเรองราวตาง ๆ ทอยในผลงานของ

ตวกฤษฏางคนนมลกษณะทสนกสนานปรากฏอย ซงแสดงออกผานทางรปทรงและสสนทสดใส

และการใชสญลกษณ นอกจากนผลงานยงมลกษณะของความตลกรายทพดถงประเดนทางเพศตาง

ๆ ในสงคมอกดวย

2) เกยรตอนนต เอยมจนทร ถงแมวาผลงานของเกยรตอนนตนนจะมรปรางทนารก

และสสนทดสดใส แตเนอหาของผลงานกลบมลกษณะดตรงกนขาม เชน การประชดเสยดส สภาพ

ความเปนอยของมนษยในสงคมทนนยม วฒนธรรมประชานยม และกระแสสงคมตาง ๆ อกดวย

326

3) ทวศกด ศรทองด ทมการสรางอารมณขนดวยรปทรงตาง ๆ ทมลกษณะทแปลก

ประหลาดไปจากความเปนจรง รวมทงเนอหาผลงานทมการประชด เสยดสเรองราวตางทพบเหนได

ทวไปในสงคมอกดวย

4) ล าพ กนเสนาะ จะเหนไดชดเจนวาอารมณทอยในผลงานของล าพน นจะเปน

อารมณขนในลกษณะเดยวกบการตนภาพลอเลยน ซงเปนการสรางความตลกขบขนจากการขยาย

ขนาดของศรษะทใหญโตหรอสหนาทาทางทมการแสดงออกเกนกวาปกต นอกจากนเนอหาใน

ผลงานของล าพนนยงสะทอนมมมองแหงความสขในรปแบบของสงคมไทยทสามารถสรางขน

โดยงายไมวาจะประสบกบสถานการณใดกตาม

5) พชรพล แตงรน ถงแมวาผลงานสวนใหญของพชรพลนนจะสะทอนความนาอยของ

สงคมทคอย ๆ ลดลงไปทกวน แตกมผลงานบางสวนทน าเสนอมมมองในแงบวก เชน การรณรงค

อนรกษสงแวดลอม โดยการใชตวละคร Mardi ในรปลกษณทนารกสดใส ก าลงท าทาทางทม

ความสข จนสามารถสรางความสขใหแกผชมไดเชนกน

6) วสนต สทธเขตต ซงมกจะแสดงอารมณในรปแบบของตลกราย การประชดเสยดส

หรอการโจมตใหเกดความอบอาย เปนตน โดยวสนตจะใชศลปะของตนเองนนเปนอาวธ ทใชโจมต

หรอเปดโปงใหสงคมไดรบรถงความเลวรายตาง ๆ ทเกดขนของสงคมและวงการการเมอง เชน

ความอยตรรม ความเอารดเอาเปรยบ และการทจรตฉอฉน เปนตน

5.1.6 ลกษณะของการสอสารดวยภาษาถอยค า

มการตนจ านวนมากทมกจะใชภาษาถอยค ามาเปนเครองมอชวยในการสอสาร แต

ศลปะทมลกษณะของการตนปรากฏอยสวนมากนนมกจะสอสารดวยภาพเปนเครองมอหลก แตกม

ศลปนบางทานทหยบยมเอาลกษณะของการใชภาษาถอยค าของการตนมาใชในผลงานดวยเชนกน

ซงในงานวจยนปรากฏศลปนจ านวน 1 ทานทใชลกษณะการสอสารดวยภาษาถอยค า ไดแก

1) วสนต สทธเขตต ซงเปนศลปนทมลกษณะของการใชภาษาถอยค าทหลากหลาย

รปแบบ เชน การใหตวอกษรใสลงไปในชองวงกลมเพอใชเปนภาพแทนของบทสนทนา ซงวสนต

เองมกจะใชภาษาทตรงไปตรงมาหรอหยาบคายในบางครง หรอการใชตวอกษรเพอประกอบภาพ

ในลกษณะของการประทวง เปนตน

327

5.2 อทธพลทางลกษณะของการตนทมตอศลปะรวมสมย

จากรปแบบผลงานของศลปนทคดเลอกมาศกษาวจยทง 7 ทาน จะสงเกตไดวาศลปน

แตละทานจะมรปแบบและปรมาณของการใชลกษณะการตนทแตกตางกน จงสามารถจ าแนก

ศลปนเหลานจากเกณฑทางอทธพลของการตนไดเปน 3 กลมดงน

5.2.1 กลมศลปนทไดรบอทธพลจากทางลกษณะมาจากการตนโดยตรง

ศลปนกลมนคอกลมทยอมรบวาไดรบอทธพลทางรปแบบมาจากการตนโดยตรง และ

มกจะมลกษณะของการตนปรากฏอยในผลงานอยหลายประการ โดยศลปนกลมนไดแก กฤษฎางค

อนทะสอน ทมลกษณะของการตนอยในผลงานครบทง 6 ขอ ซงเปนรปแบบของการดดแปลงและ

ตดทอนรปทรง การใชลายเสนและสสนทไดรบอทธพลโดยตรงมาจากการตนญปน, เกยรตอนนต

เอยมจนทร ทมลกษณะของการตนอยในผลงานทงหมด 5 ขอ โดยสงเกตไดจากวธการสรางรปทรง

อนเปนเอกลกษณของเกยรตอนนตทดเปนการตนอยางมาก แตมการผสมผสมผสานลกษณะของ

ศลปะไทยและศลปะแนวเหนอจรงลงไปดวย และล าพ กนเสนาะ ทมลกษณะของการตนอยใน

ผลงานทงหมด 4 ขอ โดยผลงานของล าพนนเปนผลงานจตรกรรมทไดรบอทธพลทางลกษณะมา

จากการตนภาพลอเลยนมาอยางชดเจน

5.2.2 กลมศลปนทไดรบอทธพลจากทางลกษณะมาจากการตนโดยออม

ศลปนในกลมนนนมลกษณะของการตนปรากฏอยในผลงานในระดบหนง และไดรบ

อทธพลมาจากการตนบางแตไมมากนก โดยศลปนกลมนไดแก ทวศกด ศรทองด ทมลกษณะของ

การตนปรากฏอยในผลงานจ านวน 4 ประการ โดยผลงานของทวศกดนนมลกษณะคลายคลงกบ

ภาพประกอบ หรอลายเสนทใชในการจดบนทกหรอวาดเลน ทถกน ามายกระดบใหกลายเปน

ผลงานวจตรศลป และพชรพล แตงรน ทมลกษณะของการตนในผลงานอย 3 ประการ ซงผลงานท

ลกษณะของกราฟต และสตรทอารต ทใชสสเปรยพนไปในทตาง ๆ อยางรวดเรว จงท าใหผลงานม

ลกษณะทมความเรยบงายในแบบของการตน

5.2.3 กลมศลปนทไมไดรบอทธพลจากทางลกษณะมาจากการตน

ถงแมวาศลปนกลมนจะมลกษณะของการตนอยในผลงาน แตศลปนกลมนกลบไมได

อทธพลมาจากการตนนก โดยศลปนกลมนไดแก ทว รชนกร ซงมลกษณะของการตนอยในผลงาน

4 ประการ โดยผลงานมรปทรงหรอเรองราวทรบอทธพลมาจากจตรกรรมทางพทธศาสนาทเลา

เรองราวเกยวกบกฎแหงกรรม การเวยนตายเกด และคตสอนใจ และวสนต สทธเขตต ซงมลกษณะ

328

ของการตนอยในผลงานทงหมด 7 ประการทเนนทจะสอสารในประเดนทางสงคมมากกวาทจะใส

ใจในเรองคณคาทางดานความงาม ผลงานทมลกษณะทลดทอนหรอดดแปลง จนท าใหผลงานทม

ลกษณะทคลายคลงกบการตนลอการตนเมอง

จากขอมลดงกลาวจะสรปไดวาปรมาณของลกษณะของการตนทอยในผลงานของ

ศลปนแตละทานไมไดเปนตวชวดวาศลปนเหลานนจะไดรบอทธพลมากจากการตนมากขนาดไหน

ซงศลปนแตละทานกมลกษณะการใชรปทรงในวธทแตกตางกนไป โดยบางกไดรบอทธพล

โดยตรงมาจากการตน แลวน ามาปรบเปลยนดดแปลงจนมรปลกษณของตนเอง แตกยงแสดงออก

ซงรปลกษณทยงมลกษณะของการตนอย และบางกมลกษณะการสรางสรรครปทรงทมการลดทอน

จากความจรงจนกลายเปนรปลกษณทมลกษณะของการตนปรากฏอยโดยไมรบอทธพลมาจาก

การตนกเปนได และจากขอมลดงกวาวจะเหนไดวาวงการศลปะรวมสมยของไทยในปจจบนเรมม

การใชลกษณะของการตนอยในผลงานวจตรศลปอยางแพรหลายและเปนทยอมรบอยางเหนไดชด

5.3 สรป

ในปจจบนก าแพงทางคณคาระหวางวจตรศลปและประยกตศลปนนไดคอย ๆ ทะลาย

ลงมา มผลงานวจตรศลปหลากหลายแขนงทไดรบอทธพลทางรปแบบและเนอหามาจากวฒนธรรม

ประชานยมอยางเหนไดชด เชน ปอปอารตทใชเทคนคหรอประเดนตาง ๆ ทก าลงเปนทนยมอยใน

ขณะนนมาเปนปจจยในการสรางสรรคผลงาน หรอศลปะแนวความคด (Conceptual Art) ทเนนไป

ทแนวความคดมากกวาความงามและยงใชวสดทสามารถพบไดทวไปมาสรางสรรคผลงานอกดวย

รวมทงศลปะทใชลกษณะของการตนกอยในกลมนดวยเชนกน

จากการตนซงถกจ าแนกใหกลายเปนศลปะชนต าและเปนหนงในวฒนธรรมประชา

นยมทสามารถพบเจอไดไมยากเยนนกในสงคมทวไป ไดกลบกลายมาเปนอทธพลทางรปแบบ

ใหแกศลปนรวมสมยในปจจบน จนกลายเปนศลปะรปแบบใหมทมเอกลกษณและเปนทนยมอยาง

แพรหลายในปจจบน ท งนอาจเปนเพราะรปแบบและเนอหาทสามารถท าใหผรบชมเขาถงได

โดยงาย ผนวกเขารปแบบการน าเสนอทไมจ าเปนตองอยในหอศลปเพยงอยางเดยวอกตอไป จนเปน

ดงก าลงส าคญของวงการศลปะทท าใหประชาชนนนเรมทจะมองวาศลปะนนไมใชเรองไกลตวหรอ

เปนเรองทเขาถงไดยากอกตอไป ศลปะรวมสมยทมลกษณะของการตนปรากฏอยจงเปรยบเสมอน

การเปลยนแปลงครงส าคญท “ดงของสงใหลงมาต า และยกของต าใหสงขน” กลาวคอการท าให

329

วจตรศลปทเดมนนเปนเรองทสงสงและเขาถงไดในเฉพาะคนบางกลม ใหกลายเปนเรองสามญและ

เปนสวนหนงของชวตประจ าวนของประชาชนทวไปได และการยกระดบคณคาของศลปะชนต า

อยางการตนใหไดรบการยอมรบคณคาในระดบวจตรศลปหรอศลปะชนสงอกดวย และทงหมดท

กลาวมาคอบทบาทและความส าคญของศลปะทมลกษณะของการตนทมตอวงการศลปะรวมสมย

ของไทย

330

รายการอางอง

รายการอางอง

BANGKOK CITYCITY GALLERY [นามแฝง]. "Alex Face อเลก เฟส."

https://www.facebook.com/bangkokcitycity/posts/1175137605906058:0. chaiji [นามแฝง]. "เทะซกะ โอะซะม ต านานราชาแหงการตน." http://www.komkid.com/บนเทง/เกบมาเลา/

tezuka-osamu-ราชาการตน/. com250 [นามแฝง]. "Keith Haring คอใคร ? ประวตของ Keith Haring."

https://www.com250.com/ keith-haring-คอใคร-ประวตของ-keith-haring/. deerbonjovi [นามแฝง]. "ปอบอารตในจตวญญาณ Roy Lichtenstein "

http://www.thaiseoboard.com/index.php/topic,112019.0.html. EDITOR [นามแฝง]. "ทวศกด ศรทองด โลเล." http://www.artbangkok.com/?p=45134. Editorial Team [นามแฝง]. "ศลปะเปอนถานของ โลเล-ทวศกด ศรทองด."

https://www.creativethailand.net/single-post/2017/11/23/ศลปะเปอนถานของ-โลเล-

ทวศกด-ศรทองด. gallerynumthong [นามแฝง]. "Life Is Fragile." http://gallerynumthong.com/2015-life-is-

fragile/. kanlayanee [นามแฝง]. "ความหมายแอนเมชน (Animation)."

http://www.kanlayanee.ac.th/animation/web/animation.htm. kuayjeng [นามแฝง]. "นทรรศการ "10 ฉากชวการเมองไทย - 10 Evil Scenes of Thai Politic" โดย วสนต

สทธเขตต." http://www.portfolios.net/events/10-10-evil-scenes-of-thai. matichononline [นามแฝง]. "วอนเนต ภาพโฉมหนาการเมองไทยในสายตา "วสนต สทธเขตต" มทมาจากไหน?"

http://m.matichon.co.th/readnews.php?newsid=1367136942&grpid=01&catid=08. Mayer, Ralph "พจนานกรมศพทและเทคนคทางศลปะ." In พจนานกรมศพทและเทคนคทางศลปะ.

กรงเทพมหานคร: กรมวชาการ, 2540. McCloud, Scott Understanding Comics the Invisible Art. Translated by อษฎวรพนธ และเมธาว

กตตอาภรณพล. กรงเทพมหานคร: คอรปอเรชนโฟรด, 2559. Medium [นามแฝง]. "“โอปอ-กฤษฎางค อนทะสอน” กบศลปะแนว “ปอปอารทลานนา” (Pop Art Lanna)."

https://medium.com/@pattayaartsfestival/โอปอ-กฤษฎางค-อนทะสอน-กบศลปะแนว-ปอป

อารทลานนา-pop-art-lanna-มนเปนยงไง-ลองไปดกน-bb06af9ff52e. MGR Online [นามแฝง]. "Happyland ในแดนศลปะ ของ โลเล - ทวศกด ศรทองด."

https://www.facebook.com/bangkokcitycity/posts/1175137605906058:0

http://www.komkid.com/

https://www.com250.com/

http://www.thaiseoboard.com/index.php/topic,112019.0.html


https://www.creativethailand.net/single-post/2017/11/23/

http://gallerynumthong.com/2015-life-is-fragile/

http://gallerynumthong.com/2015-life-is-fragile/

http://www.kanlayanee.ac.th/animation/web/animation.htm

http://www.portfolios.net/events/10-10-evil-scenes-of-thai

http://m.matichon.co.th/readnews.php?newsid=1367136942&grpid=01&catid=08

https://medium.com/@pattayaartsfestival/

331

http://www.manager.co.th/china/viewnews.aspx?newsID=9520000114383. mod on Thu [นามแฝง]. "นทรรศการ “Burnt Petal”."

http://exhibition.contestwar.com/node/1176. Pond Nop [นามแฝง]. "ศลปะญปน." http://nopparat35080.blogspot.com/2013/08/4-1.html. Rave [นามแฝง]. "9 ผลงานเดนของ “เทะซกะ โอซาม” สดยอดปรมาจารยแหงการตนณปน."

https://today.line.me/TH/pc/article/9+ผลงานเดนของ+เทะสกะ+โอซาม+สดยอดปรมาจารย

แหงการตนญปน-NrB0Xm. Tada Ratchagit [นามแฝง]. "The Osamu Tezuka Manga Museum."

https://th.japantravel.com/เฮยวโก/the-osamu-tezuka-manga-museum-th/16663. TUL [นามแฝง]. "The Remastered." http://www.artbangkok.com/?p=31212. ———. "ฉนคอเธอ นทรรศการศลปะรวมสมยของ วสนต สทธเขตต."

http://www.artbangkok.com/?p=45326 ———. "วสนต สทธเขตต." http://www.artbangkok.com/?p=919. Vodmon [นามแฝง]. "Alex Face ศลปน กราฟต เจาของคาแรคเตอรเดกนอยสามตาหนาบง."

https://men.mthai.com/infocus/72065.html. Walker, John Albert. ศลปะในยคสอสารมวลชน = Art in the Age of Mass Media. เชยงใหม: คณะ

วจตรศลป มหาวทยาลยเชยงใหม, 2538. WikiVisually [นามแฝง]. "ทะกะช มระกะม." https://wikivisually.com/lang-th/wiki/ทะกะช_มระกะม. เกยรตอนนต เอยมจนทร. "วถชวตแนวสขนยม." วทยานพนธปรญญามหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย

ศลปากร, 2552. ———. "วถชวตมนษยและภยอนตรายในสงคม." วทยานพนธปรญญาบณฑต สาขาวชาจตรกรรม คณะจตรกรรม

ประตมากรรม และภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร, 2548. โอชนา พลทองดวฒนา. เรองของมนษย เรองของ ทว รชนกร กรงเทพมหานคร: ส านกวจยศลป พระศร, 2553. ไมปรากฏนามผเขยน. "ถ าผหวโต."

http://www.era.su.ac.th/Rockpainting/south/phihuoto/index.html. กรมวชาการ. การสงเสรมและพฒนาหนงสอการตนไทย กรงเทพมหานคร: โรงพมพการศาสนา กรมการศาสนา,

2534. กฤษฎางค อนทะสอน. "บษบาซอนเงา - the Mysterious Flower by Krissadank Intasorn."

https://web.facebook.com/events/679552098737347. ก าจร สนพงษศร. สนทรยศาสตร : หลกปรชญาศลปะ ทฤษฎทศนศลป ศลปวจารณ กรงเทพมหานคร: ส านกพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2555.

http://www.manager.co.th/china/viewnews.aspx?newsID=9520000114383

http://exhibition.contestwar.com/node/1176

http://nopparat35080.blogspot.com/2013/08/4-1.html

https://today.line.me/TH/pc/article/9

https://th.japantravel.com/




https://men.mthai.com/infocus/72065.html

https://wikivisually.com/lang-th/wiki/

http://www.era.su.ac.th/Rockpainting/south/phihuoto/index.html

https://web.facebook.com/events/679552098737347

332

ครวนด [นามแฝง]. "รปแบบงานทศนศลปตะวนตก." http://blogart42.blogspot.com/2016/03/2.html. ชวส จ าปาแสน. "ศลปะเพอสงคม : การเผยแพรผานสอโทรทศน." วทยานพนธปรญญาบณฑต สาขาวชาทฤษฎศลป

คณะจตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร, 2552. ณรงคศกด นลเขต. "วฒนธรรมปอบในปอบอารตไทย " วทยานพนธปรญญามหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย

ศลปากร, 2555. ณฐฌา โตะเงน "กระบวนการสรางสรรคการตนของนกเขยนการตนไทย : 2470 – ปจจบน " วทยานพนธปรญญาศลป

มหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2549. ทวศกด อชคตานนท. Life Is Fragile / วสนต สทธเขตต กรงเทพมหานคร: น าทองแกลเลอร, 2558. ทปกร [นามแฝง]. ศลปะเพอชวต เพอประชาชน กรงเทพมหานคร: ส านกพมพดอกหญา, 2531. นดดา ธนทาน. "การวเคราะหศกษาภาพเขยนมนษยของ ทวศกด ศรทองด ระหวางป พ.ศ.2540 – 2554."

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาทฤษฎศลป บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2556. นพนธ แจมดวง ... [และคนอน ๆ]. การตน : โลกใบใหญของความรกและจนตนาการ. กรงเทพมหานคร: โครงการสอ

การตนเพอการพฒนาสขภาวะทางจตวญญาณ, 2548. นรวาณ คระทอง. ประวตยอการตนไทย. กรงเทพมหานคร: เลด คอมค, 2553. บศยมาส นนทวน. Fine Art Megazine ฉบบเดอนตลาคม ป พ.ศ. 2550 เชยงใหม บรษท, 2550. ประเสรฐ ผลตผลการพมพ. ตามหาการตน. กรงเทพฯ :: มตชน, 2546. ปยพร อรณเกรยงไกร. "เมอ Alex Face วาดสระบวของ Claude Monet ใน Alive นทรรศการสตรทอารตทม

กลนของอมเพรสชนนสม." https://themomentum.co/happy-art-solo-exhibition-alex-face-alive-claude-monet/.

. กรงเทพมหานคร: ราชบณฑตยสถาน, 2538.

. กรงเทพมหานคร: ราชบณฑตยสถาน, 2546.

. กรงเทพมหานคร: ราชบณฑตยสถาน, 2541. มย ตะตยะ. สนทรยภาพทางทศนศลป. กรงเทพมหานคร: วาดศลป, 2547. มานต ศรวานชภม. ชวตอลหมานของ วสนต สทธเขตต, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต กรงเทพมหานคร: มลนธหอ

ศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร, 2561. ———. พรรคศลปน, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรมแหง

กรงเทพมหานคร, 2561. รสลน กาสต. แอพโพรพรเอชนอารต : ศลปะแหงการหยบยม กรงเทพมหานคร: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย, 2558. ลลนธร เพญเจรญ. "วสนต สทธเขตต : ศลปะเพอการเคลอนไหวทางการเมอง " วทยานพนธปรญญามหาบณฑต

สาขาวชาทฤษฎ, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2554.

http://blogart42.blogspot.com/2016/03/2.html

https://themomentum.co/happy-art-solo-exhibition-alex-face-alive-claude-monet/

https://themomentum.co/happy-art-solo-exhibition-alex-face-alive-claude-monet/

333

ลกขณา คณาวชยานนท. สารจากหอศลป, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรม

แหงกรงเทพมหานคร, 2561. ลาภ อ าไพรตน. การวาดเสนภาพการตนลอเลยน กรงเทพมหานคร: เศรษฐศลป, 2548. ล าพ กนเสนาะ. "Winds of Artist in Residence 2012 "

http://www.lampukansanoh.com/portfolio_page/winds-of-artist/. ———. "กโลกมนรอน." http://www.lampukansanoh.com/portfolio_page/global-warming/. วรวชญ เวชนเคราะห. ประวตการตนไทย กรงเทพมหานคร: โรงพมพครสภาลาดพราว, 2548. วนนในอดต [นามแฝง]. "วนนในอดต 17 พ.ค.2535 ก าเนด‘พฤษภาทมฬ’."

http://www.komchadluek.net/news/today-in-history/277321. วรณ ตงเจรญ. ศลปะและสงคม กรงเทพมหานคร: อแอนดไอคว, 2548. วรวภษต, ภาณพนธ. "จตรกรรมปอปอารตลานนาวาดวยเรองเพศวถอนหลากหลายของโอปอ-กฤษฎางค อนทะสอน."

http://www.adaymagazine.com/articles/port-16. วฒกร สทธอาภา. "Alive: ตลอดมาของ Alex Face." http://www.baanlaesuan.com/46916/the-

editors/alex-face/. วฒชย กฤษณะประกรกจ และภทราพร บญน าอดม. "ทวศกด ศรทองด : ศลปะ ชวต และความเพลน."

https://www.sanook.com/men/5793/. ศกดา วมลจนทร. เขาใจการตน กรงเทพมหานคร: เรอนแกวการพมพ, 2548. ———. เจาะใจการตน : กลยทธจบใจคนอาน สรางงานคนเขยนส าหรบคอการตน กรงเทพมหานคร: สถาบนการตน

ไทย, 2549. ———. การตนสตสะกดศลป. กรงเทพมหานคร: พนฐาน, 2551. ———. คดแกกใหกาก: กลยทธคดใหคมเพออารมณขนส าหรบคอการตน. กรงเทพมหานคร: สถาบนการตนไทย,

2549. ———. อานการตนใบ. กรงเทพมหานคร: พนฐาน, 2551. ศนยพฒนาหนงสอ กรมวชาการ. การสงเสรมและพฒนาหนงสอการตนไทย. กรงเทพมหานคร: โรงพมพการศาสนา

กรมการศาสนา, 2534. สมเกยรต ตงนโม. ศลปะในยคสอสารมวลชน = Art in the Age of Mass Media. เชยงใหม: คณะวจตรศลป

มหาวทยาลยเชยงใหม, 2538. สยามรฐออนไลน [นามแฝง]. "หอศลปทว รชนกร พนทศลปะโคราช เขาถงสมผสได : รวมสมย."

https://siamrath.co.th/n/15770. สลลา มหนตเชดชวงศ. "โลเล-ทวศกด ศรทองด: คยเอาพลงงานกบศลปนทวาดชวตขนจากความเพลน."

https://www.adaymagazine.com/interviews/dialogue-18.

http://www.lampukansanoh.com/portfolio_page/winds-of-artist/

http://www.lampukansanoh.com/portfolio_page/global-warming/

http://www.komchadluek.net/news/today-in-history/277321

http://www.adaymagazine.com/articles/port-16

http://www.baanlaesuan.com/46916/the-editors/alex-face/

http://www.baanlaesuan.com/46916/the-editors/alex-face/

https://www.sanook.com/men/5793/

https://siamrath.co.th/n/15770

https://www.adaymagazine.com/interviews/dialogue-18

334

สงเขต นาคไพจตร. การตน มหาสารคาม: ภาควชาศลปะและวฒนธรรม มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2530. สาขาวชาศลปศาสตร, มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. ศลปะกบสงคมไทย (ฉบบปรบปรง) : คมอการศกษาชดวชา

หนวยท 1-15. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2558. สาธต ทมวฒนบรรเทง. "องคความรศลปนแหงชาต : ทว รชนกร." วารสารศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรว

โรฒ 3, no. 1(มกราคม - มถนายน 2552) (2552): 17. สธ คณาวชยานนท. 10 ค าถามทคณอยากรเกยวกบศลปะ กรงเทพมหานคร: หอศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร,

2558. ———. จากสยามเกาสไทยใหม : วาดวยความพลกผนของศลปะจากประเพณสสมยใหมและรวมสมย

กรงเทพมหานคร: หอศลป มหาวทยาลยศลปากร, 2546. หสภพ ตงมหาเมฆ. "เกยรตอนนต เอยมจนทร." Fine Art Megazine ฉบบเดอนกมภาพนธ ป พ.ศ. 2556 2556,

no. ฉบบเดอนกมภาพนธ (2556). อดลญา ฮนตระกล. แนวความคดนทรรศการ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต กรงเทพมหานคร: มลนธหอ

ศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร, 2561. ———. โลกสวยดวยประทวง ผลงานประทวงเพอสงแวดลอม และสนตภาพ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต.

กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร, 2561. ———. ใบหนา เรอนราง และเสรภาพ ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรม

แหงกรงเทพมหานคร, 2561. ———. ความดบเถอนคออาวธ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรมแหง

กรงเทพมหานคร, 2561. ———. อ านาจ กบ ไรอ านาจ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรมแหง

กรงเทพมหานคร, 2561. ———. อดมคตและอดมการณ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต กรงเทพมหานคร: มลนธหอศลปวฒนธรรมแหง

กรงเทพมหานคร, 2561. อภนนท โปษยานนท. บทสมภาษณภณฑารกษ, ฉนคอเธอ : วสนต สทธเขตต กรงเทพมหานคร: มลนธหอ

ศลปวฒนธรรมแหงกรงเทพมหานคร, 2561. อากยามา ทาคาช. ภาพประกอบศกษา = Illustration Studies. Translated by มะลฉตร เอออานนท.

กรงเทพมหานคร: คณะมณฑนศลป มหาวทยาลยศลปากร, 2559. อายตนะ [นามแฝง]. "Keith Haring เขาคอ ศลปนแหงความรก !!!"

https://www.prachachat.net/news_detail.php?newsid=1297679813. อทธพล ตงโฉลก. วาดวยความจรงในงานจตกรรม ของเกยรตอนนต เอยมจนทร, Narrative of Giant : Follow

the Demon’s Soul กรงเทพมหานคร: นมเบอรวน แกลเลอร, 2559.

https://www.prachachat.net/news_detail.php?newsid=1297679813

335

ฮอนเนฟ, เคลาส. ปอปอารต = Pop Art Translated by บศยมาศ นนทวน. กรงเทพมหานคร: เดอะเกรทไฟน

อารท, 2552. ฮกกา [นามแฝง]. "Happyland ในแดนศลปะ ของ โลเล - ทวศกด ศรทองด."

http://www.manager.co.th/china/viewnews.aspx?newsID=9520000114383. ———. "เปนฉนมนผดตรงไหน ? ฉนกเปน... ศลปนคนหนง “โอปอล - กฤษฎางค อนทะสอน”."


———. "เมอมงงะ ของ ทาคาช มราคาม บกพระราชวงแวรซายส " http://www.manager.co.th/CelebOnline/ViewNews.aspx?NewsID=9530000128967.

http://www.manager.co.th/china/viewnews.aspx?newsID=9520000114383

http://www.manager.co.th/CelebOnline/ViewNews.aspx?NewsID=9560000100712




337

ประวตผเขยน

ประวตผเขยน

ชอ-สกล วศว กลบวเศษ วน เดอน ป เกด 1 กมภาพนธ 2532 สถานทเกด สราษฏรธาน วฒการศกษา โรงเรยนสราษฎรธาน

คณะจตรกรรม ประตมากรรม และภาพพมพ ทอยปจจบน 120/182 หมท 1 ถ.วดโพธ-บางใหญ ต.มะขามเตย อ.เมอง จ.สราษฎรธน

Characteristic of Cartoon in Thai Contemporary Art. - DSpace ...

Documents

Transcript of Characteristic of Cartoon in Thai Contemporary Art. - DSpace ...