Af-Soomaali - USAID

Af-SoomaaliBuugga Ardayga

Fasalka 3aad

WASAARADDA WAXBARASHADA EE JAMHUURIYADDA

DIMUQRAADIGA FEDERAALKA ITOOBIYA

Af-SoomaaliBuugga Ardayga

Fasalka 1aad

Wasaaradda Waxbarashada ee JamhuuriyaddaDimuqraadiga Federaalka Itoobiya

Kooxda Horumarinta Manhajka Af- Soomaaliga ee Deegaanka Soomaalida Itoobiya

Maxamuud Maxamad Cabdulaahi

Muuse Cabdikariim Ibraahim

Maryan Cabdullaahi Warsame

Maxamad Cabdi Aadan

Khaalid Maxamad Dhuux

Cabdullaahi Sayid Axmed

Axmed Cabdi Muxumad

Hinda Maxamad Axmed

Hodan Mukhtaar Muxumed

Ismaaciil Sheekh Maxamed

Khaddar Cabdullaahi Aamin

Luul Sheikh Cabdi

Maxamuud Sheekh Cali

Buuggan waxaa lagu diyaariyay deeqda lacageed iyo taageerada farsamo ee laga helay Hay’adda Horumarinta Caalamiga ah ee Maraykanka (USAID) oo ay iska kaashadeen Wasaaradda Waxbarashada, Xafi iska Waxbarashada ee heer Deegaan iyo Mashruuca READ TA.

Sidaa darteed kharashka daabacaadda buuggan waxaa laga bixiyay Barnaamijka Horumarinta Tayada Waxbarashada (BHTW2) wereegiisa labaad.

Xuquuqda buuggani waxay si sharci ah ugu dhawrsoon tahay WWJDFI iyo Xafi iska Wabarashada ee DDSI © 2006T.I

ISBN: 978-99944-2-329-3

TUSMADA BUUGGA

Toddobaadka Dulucda Bogga

Bogga Hore ee Buugga Ardayga ................................................................ I

Toddobaadka 1aad Faraxalka…………………………........... 1

Toddobaadka 2aad Daawaynta Dadka……………………..... 7

Toddobaadka 3aad Ka hortagga Cudurada………………….. 13

Toddobaadka 4aad Deris Wanaagsan………………………. 18

Toddobaadka 5aad Derisnimada Qoysaska…………............... 24

Toddobaadka 6aad Bulsho Wada Nool……………………… 31

Toddobaadka 7aad Libaax iyo Laba Wiil…………………….. 38

Toddobaadka 8aad Farriinta Sheeko Xariirta………………... 44

Toddobaadka 9aad Juxaa iyo Dameerkiisii………………....... 51

Toddobaadka 10aad Wakhtiga Waxbarashada……………...... 58

Toddobaadka 11aad Ilaalinta Wakhtiga…………………….... 64

Toddobaadka 12aad Badbaadada Waddada…………………. 70

Toddobaadka 13aad Dhaqanka Suuban……………………… 77

Toddobaadka 14aad Xeerka Dugsiga…………………… ......... 83

Toddobaadka 15aad Deris Wanaagsan (Naqtiin)…………....... 90

Toddobaadka 16aad Isqadarinta………….………………....... 96

Toddobaadka 17aad Noocyada Qalabka Beeraha…………..... 103

Toddobaadka 18aad Wax-soosaarka Beeraha……………....... 109

Toddobaadka 19aad Xilliyada Sannadka……………………... 115

Toddobaadka 20aad Natiijooyinka Xaalufi nta Deegaanka…..... 121

Toddobaadka 21aad Noocyada Shaqada…………………....... 127

Toddobaadka 22aad Shaqada iyo Deegaanka Soomaalida Itoobiya........... 133

Toddobaadka 23aad Waxtarka Shaqada…………………………............. 139

Toddobaadka 24aad Guurka iyo Dhalashada……………….….................. 145

Toddobaadka 25aad Dhaqanka iyo Deegaanka Soomaalida Itoobiya........ 152

Toddobaadka 26aad Suuqa Xoolaha………..………………………......... 159

Toddobaadka 27aad Ganacsiga Suuqa…………………………............... 166

Toddobaadka 28aad Dukaanka Aamina …………………………............ 172

Toddobaadka 29aad Suuqa iyo Nidaamkiisa……………………............... 178

Toddobaadka 30aad Wax-soosaarka Beeraha (Naqtiin)….......................... 184

Diiwaanka Erayada iyo Macnahooda……………………………………........ 191

Fasalka 3aad I

Bogga Hore ee Buugga Ardayga

Xogta loogu talogalay Waalidka (Ardayda Fasalka 3aad)

HordhacBuuggani waa qayb ka mid ah manhajka afka hooyo ee dib loo habeeyay lana horumariyay si loo xaqiijiyo inay ubadkeenu ku hantaan afkooda hooyo xirfadaha akhriska, qoraalka, dhegaysiga iyo hadalka. Waa manhaj salka ku haya daraasaad ama cilmi-baadhis lagu sameeyay sida ay carruurtu u baran karto sida wax loo qoro ee loo akhriyo, iyo sifooyinka luuqadda Af-Soomaaliga.Xeerarka aasaasiga ah ee manhajku waa:1) Ardayda waxaa ku waajib ah inay bartaan dhawaaqa xarfo kala duwan si ay awood ugu yeeshaan inay akhriyaan erayada aanay aqoon islamarkaasna u higgaadiyaan;2) Ardaydu waa inay bilaabaan akhrinta erayada, ka dibna weedhaha, sida ugu dhakhsaha badan – erayadan ama weedhahana waxaa ku jira xarfo ay ardaydu horay u soo baratay;3) Ardaydu waa inay helaan laylis farabadan oo ah dhinaca akhriska, qoraalka, iyo hadal ka, sidaas ayayna ku noqon karaan kuwo si dhakhso ah, sax ah oo hufan wax u akhriya oo si bayaan ah naftooda wax uga qori kara islamarkaasna uga hadli kara;4) Marka ay ardaydu maqlaan ee ay akhriyaan erayo cusub, waxaa waajib ku ah inay bartaan macnaha erayadan, sidaa darteed, way fahmi karaan waxa ay akhriyayaan islamarkaasna si fi ican ayay u adeegsan karaan afkooda marka ay wax qorayaan ama ay hadlayaan;5) Marka ay ardaydu maqlaan ee ay akhriyaan sheekooyinka iyo qoraalka ay waajibka tahay inay ku horumariyaan xirfadaha fahanka si ay u fahmaan sheekooyinka iyo qoraal lada.

Sidaad ilmahaaga ugu Caawinaysid GurigaSiyaabaha guud ee aad ilmahaaga uga caawin kartid barashada sida wax loo akhriyo, loo qoro iyo adeegsiga luuqadda:1) Uga sheekee ilmahaaga sheekooyin.2) Waydii ilmahaaga inuu ka sheekeeyo sheekooyin.3) Ka codso ilmahaaga inaad la wadaagtid ra’yigiisa ku saabsan sheekada ama mawduuca aad u akhriday ama aad uga sheekaysay. Arintani waxay ka caawin doontaa ilmahaaga inuu horumariyo xirfadaha wanaagsan ee hadalka.4) Wax u akhri ilmahaaga ama u raadi qof wax u akhriya. Arintanina waxay ka caawinay saa ilmahaaga inuu maqlo waxa ama sida ay u egyihiin dhawaaqyada akhrisku iyo si uu u xiiseeyo akhriska. Kala xaajoo ilmaha waxaad u akhriyaysid.5) Ku dhiirigeli inuu kuu akhriyo qoraalada ku yaalla buuggiisa, ama qoraallo kale oo fud fudud/sahlan. Caawi ilmahaaga haddii uu dhibaato kala kulmo eray ama weedh.

Fasalka 3aadII

6) Ku dhiirigeli ilmahaaga inuu isaga laftiisu akhriyo7) Ku dhiirigeli ilmahaaga inuu u qoro dhanbaallo gaagaaban xubnaha qoyska ama saaxiibada, si uu wax uga qoro arin dhacday maanta, iyo si uu u sharraxo shakhsiyadii sa ama uu fi kirkiisa ugu soo gudbiyo qoraal.

Buugga ArdaygaQaybaha CasharadaCashar kasta oo ku yaal buuggu wuxuu leeyahay qormooyin ama qaybo ay tilmaamayaan summado. Qormooyinka badankoodu way ka dhex muuqdaan cashar kasta, laakiinse qormooyinka qaarkoodna keliya waxay ku jiraan casharada qaarkood.

SHEEKO DHEGAYSI AH

Qormadani waxay xoogga saaraysaa fahanka la xidhiidha dhegaysiga.Waxaa laga yaabaa inuu ilmahaagu fasalka gudihiisa:• Ku dhegaysto baraha oo akhriyaya sheeko ama xog qoraal ah;• Ka fi kiro sheekada isagoo adeegsanaya ciwaanka iyo sawirka;• Ka jawaabo su’aalaha ku saabsan waxa uu maqlo;• Kula wadaago af ahaan ama qoraal ardayda ra’yigiisa la xidhiidha sheekada. Si aad ugu caawisid ilmahaaga guriga waxaad kartaa inaad: • Waydiisid ilmahaaga waxa uu ka xusuusanayo sheekada; • U ogolaatid ilmahaaga inuu qoro fi krado ku saabsan sheekada ama qaar ka mid ah erayada ugu muhiimsan sheekada ee uu xusuusan yahay; • Ka codsatid ilmahaaga inuu dib uga sheekeeyo sheekada.

BARASHADA ERAYADA (Qaybinta Dhawaaqa Erayada)

Qormadani ama qaybtani waxay xoogga saaraysaa akhriska erayada iyo u kala googoyn-ta qaybo yar yar si looga caawiyo ilmaha inuu akhriyo oo uu higgaadiyo. Fasalka 3aad, ardaydu waxay aad u baran doonaan qaybaha erayga ee leh ama sameeya macnaha.Waxaa laga yaabaa inuu ilmahaagu fasalka gudihiisa:• “Isku xidho” erayo – akhriyo dhawaaqa xaraf kasta ama eray kasta ama qayb ka mid ah erayga, ka dibna uu si wada jir ah ugu dhawaaqo;• “Qaybiyo” erayo – akhriyo erayada kadibna uu u googooyo qaybo yar yar;• Ku aqoonsado oo uu akhriyo qaybaha erayada macnaha leh ama samaynaya.Si aad ugu caawisid ilmahaaga guriga waxaad kartaa inaad: • Waydiisid ilmahaaga inuu ku tuso sida uu u qaybin karo isuguna xidhi karo erayada, khaas ahaan erayada dhaadheer ee ku jira sheekada – arintani waxay u noqon doontaa tababar wanaagsan.

Fasalka 3aad III

SHEEKO AKHRIS AHQormadani waxay xoogga saaraysaa akhrinta weedhaha, sheeko gaaban, ama xog qoraal ah. Dhammaanba erayada ku jira sheekadu waa kuwo uu ardaygu akhriyi karo. Sidoo kale waxay xoogga saaraysaa fahanka.

Waxaa laga yaabaa inuu ilmahaagu fasalka gudihiisa:• Ku akhriyo sheekada ama qoraalka;• Ka jawaabo su’aallaha sheekada ama qoraalka;• Ka hadlo sheekada ama qoraalka; • Wax ka qoro sheekada. Si aad ugu caawisid ilmahaaga guriga waxaad kartaa inaad: • Fiirisid Sheekadii Akhriska ee maanta kadibna aad waydiisid ilmahaagu inuu kuu akhriyo; • Fiirisid Sheekadii Akhriska ee casharadii hore kadibna aad waydiisid inuu kuu akhriyo; • Hadii uu ilmahaagu dhib kala kulmo eray ku jira sheekada ama qoraalka, ku dhiirigeli inuu ku dhawaaqo erayga ama dib u akhriyo weedha;• Waydiisid ilmahaaga inuu kuu sheego halka qaybta uu ka jeclaaday sheekada iyo sa babta uu u jeclaaday.

ERAYBIXIN

Qormadani ama qaybtani waxay xoogga saaraysaa barashada iyo isticmaalka erayo cusub iyo tabaha lagu fahmo macnaha erayada.Waxaa laga yaabaa inuu ilmahaagu fasalka gudihiisa:• Ka barto erayo cusub baraha ama sheekada dhegaysiga;• Ku aaddiyo erayo qeexitaankooda ama erayo kale;• Inuu sheego erayga la macnaha ah ama ka soo horjeeda eray kale oo la siiyay;• Ku tababarto isticmaalka erayada ku jira weedha. • Ku tababarto go’aaminta macnaha erayga iyadoo uu ku salaynayo xaaladda weedha ama sheekada.

Si aad ugu caawisid ilmahaaga guriga waxaad kartaa inaad: • Waydiisid ilmahaaga inuu kuu sheego erayo ku saabsan wixii ay soo barteen.

QORAAL

Qormadani ama qaybtani waxay xoogga saaraysaa qoraalka erayada, weedhaha iyo dabrimaha ama tuducyada. Waxaa laga yaabaa inuu ilmahaagu fasalka gudihiisa ku:

Fasalka 3aadIV

• Ku tababarto qoraalka iyo higgaadda erayada;• Qaato yeedhis gaaban iyo tijaabooyin higgaadda ah;• Qoro weedho iyo dabrimo/tuducyo gaagaaban si uu ardayda ula wadaago aragtidooda iyo fi kradahooga. Si aad ugu caawisid ilmahaaga guriga waxaad kartaa inaad: • Waydiisid ilmahaaga inuu ku tababarto qoraalka erayada si uu u horumariyo fartiisa (qoraalkiisa);• Ku tababartid ilmahaaga higgaadinta erayada;• Ku dhiirigelisid ilmahaaga marka uu khalad sameeyo islamarkaana aad ka caawisid inuu si fi ican u qoro erayada iyo weedhaha; • Ku dhiirigelisid ilmahaaga inuu qoro sheekooyin ama dabrimo gaagaaban. Sidoo kale inuu soo bandhigo ra’yigiisa ku wajahan mawduuca sheekada ama qoraalka.

1Fasalka 3aad

Sheeko Dhegaysi ahCudurka

1. cudur 2. jeermis 3. nadaafaddarro 4. bani’aadam

Sheeko Akhris ahFaraxalka

Ilaalinta caafi maadka aadamigu waa lama huraan. Haddii aan soo qaadano faraxalka wuxuu muhiim u yahay caafi maadkeena, maxaa yeelay hadaynaan faraxalan waxaa inagu dhici kara cudur, Sababtoo ah waxaa ka dhasha jeermis.Haddaba waxaa lagama maarmaan ah marka aan cuntada cunayno iyo markaan musqusha ka soo baxnaba inaan biyo iyo saabuun ku maydhno gacmaha.

Macnaha ErayadaKu qor buuggaaga macnaha erayadan

TODDOBAADKA1

2 Fasalka 3aad

Toddobaadka 1aad

U qaybi erayadan dhawaaqyoBarashada Erayada

1. ilaalinta 2. lamahuraan 3. cudurrada

Ka jawaab su’aalahanLaylis

1. Ma u baahan yahay aadamigu inuu ilaaliyo caafi maadka? 2. Waa maxay faa’iidada uu leeyahay faraxalku?

Sheeko Akhris ah

1. faraxal 2. caafi maad

3. musqul 4. lamahuraan

5. cudur


1. faraxal 2. jeermis 3. cudur 4. ilaalin

Ku qor buuggaaga erayadan ka dibna weedho geliQoraal

3Fasalka 3aad


1. Maxaa lagaaga baahan yahay inta aadan cunin cuntada? 2. Ma lagu maydhaa gacmaha saabuun mar walba?

Sheeko Akhris ah

1. aadami 2. sabab 3. saabuun 4. cunto



1. aadami 2. saabuun 3. sabab 4. cunto

Qoraal

1. faraxal 2. jeermis 3. cudur 4. ilaalin

Ku qor buuggaaga erayadan ka dibna weedho geli

Toddobaadka 1aad

Maalinta 2aad

4 Fasalka 3aad

Sheeko Dhegaysi ah

1. cudur 2. jeermis 3. nadaafaddarro 4. bani’aadam

Weedho geli erayadanMacnaha Erayada

Maalinta 3aad

Sheeko Akhris ah

1. Waa maxay jeermisku?2. Muxuu keenaa jeermisku?3. Maxaa ka dhalan kara haddii aynaan gacmaheena

maydhin?


Barashada Erayada

1. caafi maaddarro 2 bani’aadam

3. jeermis

Ku qor buuggaaga erayadan kuna dar qodob aqoonsi

Cudurka

Toddobaadka 1aad

5Fasalka 3aad

1. cudur 2. jeermis

3. caafi maaddarro 4. bani’aadam


Qoraal

1. faraxal 2. jeermis

3. cudur 4. ilaalin

Erayadan hoos ku qoran weedho geli

Barashada Erayada

1. aadami 2 saabuun 3. sabab 4. cunto


Maalinta 4aad

Toddobaadka 1aad

6 Fasalka 3aad

Qoraal

1. _____________________ 2. _____________________

Qor laba weedhood oo ku saabsan faraxalka

1. aadami 3. sabab 2. saabuun 4. cunto

Macnaha ErayadaWeedho geli erayadan

Sheeko Akhris ah

1. Waa maxay jeermisku?2. Muxuu keenaa jeermisku?3. Maxaa ka dhalan kara hadii aynaan gacmaheena

maydhin?


Toddobaadka 1aad

7Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ahDaawaynta Dadka

Daawayntu waa marka qof buka laga caawiyo si uu u helo caafi maad ama daawayn. Waxyaabaha la iska daaweeyo waxaa ka mida cudurka, waxaana daaweeya dhakhaatiir wiilal iyo gabdho leh.

Siyaabaha wax loo daaweeyaa way kala duwan yihiin, sida daawo dhaqameedka iyo daawo casri ah. Waxyaabaha ay dhakhaatiirtu dadka ka daaweeyaana waxaa ka mida cudurrada ay jeermisyadu keenaan iyo nadaafaddarrada lafteeda.Haddaba waxaa habboon inaan haddii aan aragno qof buka aan dhakhtarka gayno si uu u helo daryeel caafi maad lab iyo dhadigba.Waxaa jira cudurro dadka laga daaweeyo markay xanuun dareemaan sida, daawaynta indhaha, maqaarka iyo jidhka qaybihiisa kala duwan.Haddaba daawayntu waxay lagama maarmaan tahay marka ay caafi maaddarro timaaddo.

TODDOBAADKA2

8 Fasalka 3aad

Sheeko Dhegaysi ahNoocyada Daawaynta Dadka

Ku qor buuggaaga macnaha erayadan

1. bukaan 2. daawo 3. xanuun 4. daawayn

Macnaha Erayada

1. Qof haddii uu bukoodo maxaa nalooga baahan yahay? 2. Waa maxay noocyada daawaynta dadka?

Sheeko Akhris ah


Eraydan u kala qaybi dhawaaqyoBarashada Erayada

1. bukaan 3. daawayn 5. xanuun 2. dareen 4. isbitaal

Toddobaadka 2aad

9Fasalka 3aad

1. bukaan 2. daawayn 3. dhakhaatiir

Adeegso: Qoraal iyo astaamaha qoraalkaEraydan weedho geli. Adeegso astaanta joogsiga (.)

1. daryeel 2. daawo


Qoraal

Eraydan u kala qaybi dhawaaqyoBarashada Erayada

1. casri 3. caawin 5. qayb 2. dhakhaatiir 4. caafi maad

1. Sheeg qaar ka mida xanuunada jidhka?

Sheeko Akhris ah


Maalinta 2aad

Toddobaadka 2aad

10 Fasalka 3aad

Weedhahan u adeegso astaanta joogsigaTusaale: Dadka buka waa in aan daryeelo.

1. isbitaal 2. bukaan

1. Isticmaal daawaynta casriga ah 2. Dhakhaatiirtu dadka ayay daweeyaan


Maalinta 3aad

Barashada Erayada

1. daawo 3. daawo-dhaqameed 2. bukaan 4. isbitaal

Qoraal

Sheeko Dhegaysi ah

1. daryeel 2. isbitaal 3. bukaan

Sheeg macnaha erayadan, kadibna weedho geliNoocyada Daawaynta Dadka


Toddobaadka 2aad

11Fasalka 3aad

1. Waa maxay daawayntu? 2. Maxaa ka mid ah waxayaabaha dakhaatiirtu dadka ka

daawayso? 3. Goorma ayay daawayntu lagamamaarmaan tahay?

Sheeko Akhris ah


Qoraal

Tusaale: Dadka buka waa inaan daryeelo. 1. Waxaa habboon bukaanka in la daryeelo 2. Isticmaal daawaynta casriga ah 3. Dhakhaatiirtu dadka ayay daweeyaan

Qoraal iyo astaamaha qoraalka:Weedhahan u adeegso astaanta joogsiga (.)

1. daryeel 2. isbitaal 3. bukaan 4. daawo

Macnaha ErayadaErayadan weedho geli

Toddobaadka 2aad

12 Fasalka 3aad

Barashada Erayada

1. casri 2. dhakhaartiir

3. caawin 4. caafi maad

5. qayb


Qoraal

1. bukaan 2. daawayn 3. dhakhaatiir

1. isbitaal 2. bukaan

Erayadan weedho geli adigoo adeegsanaya astaanta joogsiga

Macnaha ErayadaErayadan weedho geli

Maalinta 4aad

1. Waa maxay daawayntu? 2. Maxaa ka mid ah waxyaabaha dakhaatiirtu dadka ka

daawayso? 3. Goorma ayay daawayntu lagamamaarmaan tahay?

Sheeko Akhris ah


Toddobaadka 2aad

13Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ahKa hortagga Cudurada

Waa in laga hortago oo laga digtoonaado inta uusan kugu dhicin cudurku.Haddaba waxyaabaha ugu muhiimsan ee lagaga hortagi karo cudurada waxaa kamid ah in lagu dadaalo nadaafadda.Hodan iyo Haybe waxay jecelyihiin nadaafadda. Had iyo goor waxay isticmaalaan biyo nadiif ah. Waxay gacmahooda ku maydhaan saabuun cuntada ka hor iyo ka dibba. Marka ay ka soo baxaan musqusha waxay gacmahooda ku dhaqaan saabuun.Hodan iyo Haybe waxay iska ilaaliyaan waxyaabaha uu ka dhalan karo jeermisku sida nadaafaddarrada iyo qashinka.

TODDOBAADKA3

14 Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

1. Maxaa ka dhalan kara nadaafaddarrada?2. Sidee looga hortagi karaa cudurada?

1. nadiif 2. cudur 3. suuli



Sheeko Dhegaysi ahKa hortagga Cudurada

1. suuli 2. ka hortag 3. nadiif 4. cudur


U qaybi erayadan dhawaaqyo Barashada Erayada

1. suuli 3. ka hortag2. nadiif 4. cudur

Tusaale: is tic maa laan isticmaalaan

Toddobaadka 3aad

15Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

1. Maxay jecel yihiin Hodan iyo Haybe? 2. Maxay Hodan iyo Haybe ku maydhaan gacmahooda

musqusha markay ka soo baxaan?

1. digtooni 2. dadaal 3. maydhid 4. qashin

U qaybi erayadan dhawaaqyo


Barashada Erayada



Qoraal

1. nadiif 2. suuli 3. cudur

ku qor buuggaaga macnaha erayadan

Qoraal

1. digtoonaan 2. suuli 3. cudur 4. nadiif

ku qor buuggaaga erayadan toban jeer

Maalinta 2aad

Toddobaadka 3aad

16 Fasalka 3aad

Sheeko Dhegaysi ah

1. cudur 2. nadiif 3. suuli

Sheeko Akhris ah

1. Maxaa ka habboon inta uusan cudurku kugu dhicin?2. Waa maxay faa’iidada nadaafaddu?3. Muxuu ka dhashaa jeermisku?



Ku qor buuggaaga erayadan kuna dar qodob aqoonsiBarashada Erayada

1. suuli 2. nadiif 3. ka hortag 4. cudur

Maalinta 3aad

1. suuli 2. cudur 3. nadiif

Macnaha Erayadaweedho geli erayadan

Ka hortagga Cudurada

Toddobaadka 3aad

17Fasalka 3aad

Qoraal

1. __________ 2. __________ 3. _________

Sheeko Akhris ah

1. Maxaa ka habboon inta uusan cudurku kugu dhicin?2. Waa maxay faa’iidada nadaafaddu?3. Muxuu ka dhashaa jeermisku?

Qor weedho adigoo adeegsanaya erayada: nadiif, suuli, cudur




Qoraal

1. nadiif 2. suuli 3. cudur

Qor weedho adigoo adeegsanaya erayadan


Macnaha Erayadaweedho geli erayadan

Maalinta 4aad

Toddobaadka 3aad

18 Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ahDeris Wanaagsan

Cali iyo Caasha waa laba arday oo deris ah. Marwalba waxay isu raacaan dugsiga waxayna ku dadaalaan waxbarashada. Markay ka yimaadaan dugsigana waxay akhriyaan casharadii loo soo dhigay, waxayna ka shaqeeyaan laylisyadii loo soo diray.Labadan arday waxaa ku dayda carruurta ay dugsiga wada dhigtaan iyo kuwa ay deriska yihiin, imtixaankana waxay keenaan dhibco fi ican sababtoo ah way dadaalaan.

TODDOBAADKA4

19Fasalka 3aad

Sheeko Dhegaysi ahDeris Wanaagsan

1. deris 2. dayasho 3. dadaalidKu qor buuggaaga macnaha erayadan

Macnaha Erayada

Sheeko Akhris ah

1. Maxay isu yihiin Cali iyo Caasha?2. Maxay qabtaan marka ay dugsiga ka yimaadaan?

1. mar-walba 2. guntasho 3. dhibco

LaylisKa jawaab su’aalahan

Ku qor buuggaaga macnaha erayadanMacnaha Erayada

Qoraal

1. Cali wuxuu ahaa ________________________2. Caasha waxay ahayd _____________________

Astaamaha shaqsiyaadka sheekada

1. deris 2. dayasho 3. dadaalid


Toddobaadka 4aad

20 Fasalka 3aad

Qoraal

1. Cali wuxuu ahaa _____________________2. Caasha waxay ahayd __________________

Astaamaha shaqsiyaadka sheekada


Maalinta 2aad

Barashada Erayada

1. raacid 3. dugsi 5. dirid2. keenid 4. dhibco

Sheeko Akhris ahLaylisKa jawaab su’aalahan

1. raacid

2. dugsi

3. dirid

4. keenid

5. dhibco


1. Maxay ardaydu kaga daydaan Cali iyo Caasha?

Toddobaadka 4aad

21Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

1. Ma leedahay saaxiib fi ican oo aad deris tihiin?2. Wax ma la akhirisataa ardayda aad isku faskalka tihiin?3. Waa maxay faa’iidada waxbarashadu?4. Ma leedahay waalid kaa caawiya waxbarashada?


Sheeko Dhegaysi ah


Weedho geli erayadan

Weedho geli erayadan1. mar-walba 2. guntasho 3. dhibco

Macnaha Erayada


Ku qor buuggaaga erayadan kuna dar qodob aqoonsi Barashada Erayada

Deris Wanaagsan

Maalinta 3aad

Toddobaadka 4aad

22 Fasalka 3aad

1. raacid2. dugsi

3. dirid4. keenid

5. dhibco


Sheeko Akhris ah

1. Ma leedahay saaxiib fi ican oo aad deris tihiin?2. Wax ma la akhirisataa ardayda aad isku faskalka tihiin?3. Waa maxay faa’iidada waxbarashadu?4. Ma leedahay waalid kaa caawiya waxbarashada?


Maalinta 4aad

Qoraal

1. Cali wuxuu ahaa _______________________2. Caasha waxay ahayd ____________________

Astaamaha shaqsiyaadka sheekadaKu qor buuggaaga waxay ahaayeen Cali iyo Caasha

Toddobaadka 4aad

23Fasalka 3aad

Qoraal

1. ________________________________2. ________________________________

Qor laba weedhood oo ku saabsan deriska wanaagsan

Weedho geli erayadan1. raacid

2. dugsi

3. dirid

4. keenid

5. dhibco

Macnaha Erayada

Toddobaadka 4aad

24 Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ahDerisnimada Qoysaska

Beribaa waxaa deris ahaan jiray laba qoys. Labada qoys waxaa ka dhaxayn jiray xidhiidh wanaagsan oo is gargaarsi ah. Waxay si wada jir ah u xallin jireen dhibaatooyinka la soo dersa. Sidoo kale waxay wadaagi jireen wixii farxad ah. Labada qoys waxay isaga warhayn jireen si joogto ah. Ma ayna dhici jirin in labada qoys midkood dhergo midka kalana baahanyahay.Labada qoys midkood ayaa ku jiray guri kiro ah, waxayna dadkii guriga lahaa ka codsadeen in ay guriga uga baxaan ama uga guuraan gurigii ay ku jireen. Arrintaas waxaa aad uga xumaaday qoyskii ay deriska ahaayeen sababtoo ah labada qoys waxay ahaayeen ul iyo diirkeed.

TODDOBAADKA5

25Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

1. Labada qoys waxaa ka dhaxayn jiray xidhiidh aan fi icnayn. 2. Haddii dhibaato la soo deristo labada qoys mid walba iskii

ayuu u xallin jiray. 3. Labada qoys midkood ayaa ku jiray guri kiro ah.

LaylisWeedha saxda ah horteeda ku qor “Run” tii been ahna “Been”

Sheeko Dhegaysi ah

Derisnimada


1. qaabab 3. gobol 5. degmo2. qoysas 4. qaarad

Barashada ErayadaU qaybi ereyadan dhawaaqyo

1. qaabab 3. qoysas 5. degmo2. gobol 4. qaarad

Macnaha Erayada

Toddobaadka 5aad

26 Fasalka 3aad

Qoraal

1. Waa maxay deris wanaagsan2. Muxuu saamayn ku leeyahay deriska xun deriskiisa3. Maxaa lagu yaqaanaa deriska wanaagsan4. Ardaydu ma leeyihiin deris

Weedhahan geli astaanta waydiinta (?)

Barashada ErayadaKu dhawaaq erayadan ka dibna u qaybi dhawaaqyo

Maalinta 2aad

1. beribaa 3. xallin 2. xidhiidh 4. codsadeen


1. qoys 4. wadaagid

2. wanaag 5. dhibaato

3. gargaar 6. farxad

Toddobaadka 5aad

27Fasalka 3aad

1. qoys 4. wadaagid2. wanaag 5. dhibaato 3. gargaar 6. farxad


Qoraal

1. Waa maxay deris wanaagsan2. Muxuu saamayn ku leeyahay deriska xun deriskiisa3. Maxaa lagu yaqaanaa deriska wanaagsan4. Ardaydu ma leeyihiin deris


Sheeko Akhris ah

1. Sheeg laba ka mid ah tilmaamaha deriska wanaagsan? 2. Sheeg macnaha erayga xallin? 3. Maxaa laga barataa deriska wanaagsan?

Layliska jawaab su’aalahan

Toddobaadka 5aad

28 Fasalka 3aad

1. Ma leedahay deris wanaagsan?2. Ma sheegi kartaa mid ka mid ah xaqa deriska?3. Xaq ma leeyahay deriska kaa fog?

Macnaha Erayada


Maalinta 3aad

1. qaabab 2. qoysas

3. degmo 4. gobol

5. qaarad

Barashada Erayada

Sheeko Dhegaysi ahDerisnimada



1. qaabab 4. gobol

2. qoysas 5. qaarad

3. degmo

Toddobaadka 5aad

29Fasalka 3aad

Qoraal

1. beribaa 3. xidhiidh 2. codsadeen 4. xallin

Macnaha Erayada

1. Maxay ahaayeen labada qoys

2. Maxaa ka dhexeeyay labada qoys

3. Ma fi icanyahay deriska wanaagsan


Geli weedhahan soo socda astaanta qoraalka ee waydiinta (?)

1. raacid 4. keenid 2. dugsi 5. dhibco 3. dirid

Barashada Erayadaku qor buuggaaga erayadan kuna dar qodob aqoonsi

Maalinta 4aad

Toddobaadka 5aad

30 Fasalka 3aad

1. raacid 3. dugsi 5. dirid2. keenid 4. dhibco


QoraalQor saddex weedhood oo ku saabsan deriska wanaagsan

1. __________________________ 2. __________________________ 3. __________________________

1. Ma leedahay deris wanaagsan?2. Ma sheegi kartaa mid ka mid ah xaqa deriska?3. Xaq ma leeyahay deriska kaa fog?


Toddobaadka 5aad

31Fasalka 3aad

Sheeko Dhegaysi ah

Sheeko Akhris ah

Bulsho waa qoysas meel wadayaal, lehna xeerar, wada noolaansho iyo dano isku mid ah. Bulshadu waa jaar isku dan ah oo ay ka dhaxayso wada noolaansho si ay danahooda u horumariyaan. Bulshada meel ku wada nooli way is garabsadaan ama iscaawiyaan. Waxayna iska caawiyaan dhanka nabadgelyada, horumarka iyo arrimaha bulshada. Bulshooyinka degaanka Soomaalida Itoobiya waxay isugu jiraan kuwo beeralay ah, kuwo xoolo dhaqato ah iyo kuwo xoolo dhaqato-beeralay ah.


Bulsho Deris ah

Bulsho Wada Nool

1. bulsho 3. xeer 5. caawin 2. hanti 4. beerqodid 6. gurmad

Macnaha Erayada

TODDOBAADKA6

32 Fasalka 3aad


1. bulsho 2. hanti 3. xeer4. beerqodid 5. caawin 6. gurmad

Barashada Erayada

1. qoys 2. isgarabsi

3. danahooda 4. wadanool

5. horumar

Macnaha Erayada

Sheeko Akhris ahLaylisKa jawaab su’aalahan 1. Waa maxay bulsho? 2. Maxaa ka dhexeeya bulshada? 3. Maxay isu tartaa bulshadu?


Toddobaadka 6aad

33Fasalka 3aad

QoraalAdeegso astaanta hakadka (,) 1. Bulshadu waxay lahayd wada noolaansho xeerar iyo dano

isku mid ah. 2. Bulshadu waxay iska caawin jirtay dhanka nabadgalyada

horumarka iyo arrimahooda kale.

Sheeko Akhris ahLaylisKa jawaab su’aalahan 1. Immisa ayay u qaybsamaan bulshooyinka degaanka

Soomaalida Itoobiya? 2. Waa maxay dulucda sheekadu?

U qaybi erayadan dhawaaqyo1. dan 2. caawin 3. arrin

4. beeralay 5. jaar

Barashada Erayada

Maalinta 2aad

Toddobaadka 6aad

34 Fasalka 3aad

Maalinta 3aad

QoraalAdeegso astaanta hakadka (,)

1. Bulshadu waxay lahayd wada noolaansho xeerar iyo dano isku mid ah.

2. Bulshadu waxay iska caawin jirtay dhanka nabadgalyada horumarka iyo arrimahooda kale.

Macnaha Erayada

Sheeko Dhegaysi ah

Weedho geli erayadan 1. bulsho 3. caawin 5. beerqodid 2. xeer 4. hanti 6. gurmad

1. dan 3. caawin 5. arrin 2. beeralay 4. jaar


Bulsho Deris ah

Toddobaadka 6aad

35Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah


1. Wax ka sheeg faa’iidada wada noolaanshaha bulshada?2. Maxaa ka dhalan kara hadii bulshado is gargaari waydo?

1. bulsho 2. xeer 3. caawin 4. hanti 5. beerqodid 6. gurmad

Barashada Erayada

1. qoys 2. isgarabsi

3. danahooda 4. wada nool

5. horumar

Macnaha ErayadaWedho geli erayadan


Toddobaadka 6aad

36 Fasalka 3aad


1. dan 2. caawin 3. arrin 4. beeralay 5. jaar

Barashada Erayada

Maalinta 4aad

QoraalSamee weedho adigoo adeegsanaya astaanta hakadka (,)

Tusaale: Bulshooyinka waxaa loo qaybiyaa xoolodhaqato, beeralay iyo xoolo dhaqato beeralay. 1. Bulshooyinku waxay ka kooban yihiin beeralay xoolo

dhaqato iyo xoolo-dhaqato beeralay. 2. Erayada sheekada waxaa ka mid ahaa beer xoolo deris iyo

carruur.

Toddobaadka 6aad

37Fasalka 3aad

1. dan 2. caawin

3. arrin 4. beeralay

5. jaar

Macnaha ErayadaWedho geli erayadan

Sheeko Akhris ah


1. Wax ka sheeg faa’iidada wada noolaanshaha bulshada? 2. Maxaa ka dhalan kara hadii bulshadu is gargaari waydo?

QoraalSamee weedho adigoo adeegsanaya astaanta hakadka (,)

Tusaale: Bulshooyinka waxaa loo qaybiyaa xoolodhaqato, beeralay iyo xoolo dhaqato beeralay. 1. Bulshooyinku waxay ka kooban yihiin beeralay xoolo

dhaqato iyo xoolo-dhaqato beeralay. 2. Erayada sheekada waxaa ka mid ahaa beer xoolo deris iyo

carruur.

Toddobaadka 6aad

38 Fasalka 3aad

Sheeko Dhegaysi ah

Sheeko Akhris ah

Laba wiil oo saaxiibbo ah ayaa waxay isu raaceen meel miyi ah. Labada wiil waxay ku heshiiyeen in haddii ay arkaan wax dugaag ah ayna kala cararin. Labada wiil waxaa la kala odhan jiray Cali iyo Xasan. In cabbaar ah markii ay socdeen ayuu Xasan arkay libaax, kadibna wuu cararay islamarkiiba geed ayuu fuulay, isagoo aan u sheegin saaxiibkii Cali.Haddaba Cali markii uu arkay libaaxii ayuu dhulka jiifsadey oo uu iska dhigay wax mayd ah. libaaxiina intuu Cali ursaday ayuu iska tagay. libaaxii markii uu tagay kadib Xasan intuu ka soo degay geedkii ayuu waydiiyay Cali wuxuu libaaxu u sheegayay, Calina wuxuu ugu jawaabay wuxuu igu yidhi, “Ha la saaxiibin saaxiibada dhibaatada kaaga tegaya.”

Saaxiibtinimo

Libaax iyo Laba Wiil

1. miyi 2. duur 3. fuulay 4. cararay


TODOBAADKA7

39Fasalka 3aad



Barashada Erayada

1. heshiis 2. islamarkiiba 3. dugaag 4. cararid 5. cabbaar


Sheeko Akhris ahLaylis Ka jawaab su’aalahan 1. Xaggee ayay Cali iyo Xasan ku arkeen libaaxa? 2. Midkee ayaa cararay labadii wiil?

QoraalGeli astaanta hamsada erayada soo socda 1. faa iido 2. la aan

3. go ay 4. go aan

5. da ay 6. su aal

Toddobaadka 7aad

40 Fasalka 3aad

1. saaxiib 2. arkid 3. libaax 4. tegid


Sheeko Akhris ahLaylis Ka jawaab su’aalahan 1. Xaggee ayay Cali iyo Xasan ku arkeen libaaxa? 2. Midkee ayaa cararay labadii wiil? 3. Muxuu sameeyay Cali si uu uga badbaado libaaxa?

Maalinta 2aad



Barashada Erayada

QoraalGeli astaanta hamsada erayada soo socda 1. faa iido 3. go ay 5. da ay 2. la aan 4. go aan 6. su aal

Toddobaadka 7aad

41Fasalka 3aad

Sheeko Dhegaysi ah

Weedho geli erayadan 1. miyi 2. duur 3. fuulay 4. cararay

Macnaha Erayada


Barashada Erayada

Sheeko Akhris ahLaylis Ka jawaab su’aalahan1. Waligaa ma aragtay libaax?2. Ma leedahay saaxiib fi ican?3. Muxuu uga tagay libaaxu cali markuu ursaday ka dib?


Libaax iyo Laba Wiil

Maalinta 3aad

Toddobaadka 7aad

42 Fasalka 3aad

1. heshiis 4. islamarkiiba 2. dugaag 5. cararid 3. cabbaar


QoraalGeli astaanta hamsada erayada soo socda

1. faa iido 2. go aan

3. la aan 4. da ay

5. go ay 6. su aal

Maalinta 4aad

Ku qor buuggaaga eradayan kuna dar qodob aqoonsi


Barashada Erayada

Toddobaadka 7aad

43Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ahLaylis Ka jawaab su’aalahan

1. Waligaa ma aragtay libaax? 2. Ma leedahay saaxiib fi ican? 3. Muxuu uga tagay libaaxu cali markuu ursaday ka dib?

QoraalQor laba weedhood oo ku saabsan saaxiibtinimada.

_______________________________ _______________________________

1. saxiib 2. arkid

3. libaax 4. tegid


Toddobaadka 7aad

44 Fasalka 3aad

Sheeko Dhegaysi ah

Sheeko Akhris ah

Sheeko xariirta soomaalida waxaa caado u ah inta badan in lagu gudbiyo farriimo taas oo badanaaba la isugu sheego siyaabo kala duwan oo ay kamid yihiin baraarujinta, dhiirigalinta, guubaabada iyo waanada. Sheeko xariirta waxaa lagu gudbiyaa farriimaha noocyadooda kala duwan. Farriinta sheeko xariirtu waxay xambaarsantahay af-maldahan oo ay suugaantu leedahay. Af-maldaheedku waa nooca qofaynta sida dhurwaaga oo loo ekaysiiyo qof aadami ah, taas oo si dadban laysugu sheego.Haddaba sheeko xariirtu noocyo badan bay leedahay iyadoo lagu gudbiyo farriimaheeda, waxaana gundhig u ah habka uu u adeegsado qofka gudbinaya.


Cigaal Shiidaad iyo Colkii

Farriinta Sheeko Xariirta

1. farriin 2. qiimo 3. halqabsi 4. duuduub 5. doonay

Macnaha Erayada

TODDOBAADKA8

45Fasalka 3aad

1. caado 3. gudbin 5. baraarujin 2. dhiirigalin 4. guubaabo 6. waano



1. Maxay sheeko xariirtu gudbisaa? 2. Maxaa ka mid ah siyaabaha loo gudbiyo farriinta sheeko

xariirta?

Erayadan u qaybi dhawaaqyo


Barashada Erayada

Toddobaadka 8aad

46 Fasalka 3aad

U qaybi eradayan dhawaaqyo

1. farriin 2. siyaabo 3. noocyo 4. suugaan

Barashada Erayada

QoraalAstaanta joogsiga (.) Weedhahan geli astaanta joogsiga (.)

1. Ummad waliba waxay leedahay dhaqan iyo caado 2. Sheeko xariirta waxaa la isugu gudbiyaa fac ka fac 3. Sheekooyinka qaar ka mid ah ayaa gudbiya farriin

baraarujin ah 4. Baruhu ardayda in ay dadaalaan ha ku dhiirigaliyo

Sheeko Akhris ahLaylisKa jawaab su’aalahan1. Wax ka sheeg hababka tabinta sheeko xariirta?2. Maxay xanbaarsan yihiin farriimaha sheeko xariirtu?

Maalinta 2aad

Toddobaadka 8aad

47Fasalka 3aad



QoraalAstaanta joogsiga (.) Weedhahan geli astaanta joogsiga (.)

1. Ummad waliba waxay leedahay dhaqan iyo caado 2. Sheeko xariirta waxaa la isugu gudbiyaa fac ka fac

Sheeko Dhegaysi ah


1. farriin 3. halqabsi 5. doonay 2. qiimo 4. duuduub

Macnaha Erayada

Cigaal Shiidaad iyo Colkii

Maalinta 3aad

Toddobaadka 8aad

48 Fasalka 3aad


Barashada Erayada


1. Waa maxay sheeko xariirtu?2. Immisa sheeko xariir ayaad taqaannaa?3. Ma sheegi kartaa magaca mid ka mid ah sheekooyinka aad taqaanno?


Toddobaadka 8aad

49Fasalka 3aad

1. caado 3. baraarujin 5. guubaabo 2. gudbin 4. dhiirigalin 6. waano


QoraalWeedhahan geli astaanta joogsiga (.)

1. Ummad waliba waxay leedahay dhaqan iyo caado 2. Sheeko xariirta waxaa la isugu sii gudbiyaa fac ka fac 3. Sheekooyinka qaar ka mid ah ayaa gudbiya farriin

baraarujin ah 4. Baruhu ardayda in ay dadaalaan ha ku baraarujiyo


Barashada ErayadaKu qor buuggaaga erayadan kuna dar qodob aqoonsi

Maalinta 4aad

Toddobaadka 8aad

50 Fasalka 3aad

QoraalQor laba weedhood oo ku saabsan farriinta sheeko xariirta

Sheeko Akhris ahLaylis

Ka jawaab su’aalahan 1. Waa maxay sheeko xariirtu?2. Immisa sheeko xariir ayaad taqaannaa?3. Ma sheegi kartaa magaca mid ka mid ah sheekooyinka aad taqaanno?

1. farriin 2. siyaabo 3. noocyo 4.suugaan


1. ____________________________ 2. ____________________________

Toddobaadka 8aad

51Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

Juxaa wuxuu ahaa nin ku noolaa meel tuulo ah. Wuxuuna ku shaqaysan jiray dameer, kaas oo uu xaabo ku doonan jiray. Ka dibna xaabadaasuu iibin jiray si uu uga helo nolol maalmeedkiisa.Juxaa ma qaadan jirin talada dadka, tiisana kuma meel mari jirin. Sababtoo ah, Juxaa oo geed saaran oo gooynayana laantii uu ku fadhiyay ayuu nin arkay, wuuxuuna ku yidhi, “Laanta aad ku fadhidid ha goynin waad soo dhiciye!” Juxaa wuu diiday taladii wuuna soo dhacay, markaasuu intuu ninkii u tagay ayuu waydiiyay goorta uu dhimanayo, wuxuuna ku yidhi, “Markuu dameerkaagu kor u ciyo ayaad dhiman doontaa.”Juxaa wuxuu aaminay warkii ninku u sheegay, markii dameerkiisii ciyayna intuu geed tuulada ka baxsan hoos seexday ayuu dadkii ku yidhi waan dhintay!

Juxaa iyo Dameerkiisii

TODDOBAADKA9

52 Fasalka 3aad

Macnaha Erayada

1. hanti 3. cida 5. toosiyay 2. caqli 4. xaabaysi


Sheeko Dhegaysi ahJuxaa iyo Geed


1. hanti 2. caqli3. cida4. xaabaysi5. toosiyay

Barashada Erayada

Toddobaadka 9aad

53Fasalka 3aad

1. xaabo 2. gooynaya 3. aaminay 4. ciyay

Macnaha ErayadaKu qor buggaaga macnaha erayadan

Sheeko Akhris ahLaylis Ka jawaab su’aalahan1. Muxuu ka shaqayn jiray Juxaa?2. Ma qaatay Juxaa taladii ninka?

QoraalKu qor buuggaaga wuxuu sameeyay Juxaa markuu dameerkiisii ciyay

1. __________________

2. __________________

Toddobaadka 9aad

54 Fasalka 3aad


1. tuulo 2. iib

3. talo

4. dhicid

Barashada Erayada

QoraalKu qor buuggaaga wuxuu sameeyay Juxaa markuu dameerkiisii ciyay 1. __________________

2. __________________

Maalinta 2aad

Sheeko Akhris ahLaylis Ka jawaab su’aalahan1. Muxuu sameeyay Juxaa markuu dameerkiisii ciyay?

1. tuulo 2. iib 3. talo 4. dhicid


Toddobaadka 9aad

55Fasalka 3aad

Sheeko Dhegaysi ah

Weedho geli erayadan 1. hanti 3. cida 5. toosiyay 2. caqli 4. xaabaysi

Macnaha Erayada

1. hanti 2. caqli 3. cida 4. xaabaysi 5. toosiyay


Juxaa iyo Dameerkiisii

Sheeko Akhris ahLaylis Ka jawaab su’aalahan 1. Wax ka sheeg faa’iidada dameeraha? 2. Ma fi ican tahay in lala tashado dadka?

Maalinta 3aad

Toddobaadka 9aad

56 Fasalka 3aad

QoraalQor wuxuu sameeyay Juxaa markuu

1. geedka ka soo dhacay _______________________

2. dameerkiisii ciyay __________________________

1. xaabo 2. gooynaya 3. aaminay 4. ciyay


Toddobaadka 9aad

57Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ahLaylis Ka jawaab su’aalahan 1. Wax ka sheeg faa’iidada dameeraha? 2. Ma fi ican tahay in lala tashado dadka?


Barashada Erayada



QoraalQor wuxuu sameeyay Juxaa markuu geedka ka soo dhacay

1. _______________________

2. _______________________


Maalinta 4aad

Toddobaadka 9aad

58 Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

Waxbarashadu waa waxa ugu wanaagsan ee ay tahay in wakhti la siiyo. Ardayga ka faa’iidaysan waaya wakhtigiisa si uu wax u barto waxaa hubaal ah inuu qoomamayn doono. Inta badan dadku waxay wakhtigooda ku khasaariyaan waxyaabo aan waxtar u lahayn sida sheekooyinka aan faa’iidada lahayn.Haddaba wakhtiga waxbarashadu wuxuu u baahan yahay qorshe. Haddii aadan horay ugu sii talagalin wakhtigaaga waxbarasho waxaa ka dhalanaya in aad waxbarashadii casharada ee ay ahayd in aad akhrisato haleeli weydid.Sidaas darteed, in la samaysto wakhti waxbarasho oo go’an waa lagama maarmaan.

Wakhtiga Waxbarashada

Sheeko Dhegaysi ah


Maaraynta Wakhtiga

1. cayiman 3. waabberi 5. mashquul 2. qoondayn 4. fi rfi rcoon

Macnaha Erayada

TODDOBAADKA10

59Fasalka 3aad


1. cayiman 2. qoondayn 3. waabberi 4. fi rfi rcoon 5. mashquul

Barashada Erayada

1. hubaal 3. waxtar 5. lagamamaarmaan 2. qoomamayn 4. go’an


Ka jawaab su’aalahan


1. Maxaa ku iman kara ardayga dadaali waaya? 2. Maxay dadku inta badan ku lumiyaan wakhtigooda?

QoraalWeedhahan geli astaanta waydiinta (?) 1. Ma leedahay wakhti aad wax barato 2. Fasalkee ayay dhigtaan Cali iyo Xaliimo 3. Muxuu daawadaa Cali

Toddobaadka 10aad

60 Fasalka 3aad

1. khasaaro 2. baahi 3. talagalid 4. haleel



Qoraal



1. Maxaa loo baahan yahay si aan waxbarashada wakhti ugu hello?

2. Ma tahay muhiim in la samaysto wakhti waxbarasho oo joogto ah?

1. Ma leedahay wakhti aad wax barato 2. Fasalkee ayay dhigtaan Cali iyo Xaliimo 3. Muxuu daawadaa Cali

U qaybi erayadan dhawaaqyo 1. khasaaro 2. baahi 3. talagalid 4. haleel

Barashada Erayada

Maalinta 2aad

Toddobaadka 10aad

61Fasalka 3aad


1. Ma muhiimbaa waxbarashadu?2. Ma jeceshahay in aad waxbarato?3. Ma ku dadaashaa waxbarashadaada?

Sheeko Dhegaysi ah



1. cayiman 3. waabberi 5. mashquul 2. qoondayn 4. fi rfi rcoon

Macnaha Erayada

1. cayiman 2. qoondayn 3. waabberi4. fi rfi rcoon 5. mashquul


Maaraynta Wakhtiga

Maalinta 3aad

Toddobaadka 10aad

62 Fasalka 3aad

Maalinta 4aad

QoraalWeedhahan geli astaanta waydiinta (?) 1. Ma leedahay wakhti aad wax barato 2. Cali iyo xaliimo fasalkee ayay dhigtaan 3. Maxuu daawadaa Cali

1. hubaal 3. waxtar 5. lagamamaarmaan 2. qoomamayn 4. go’an



1. khasaaro 2. baahi 3. talagalid

4. haleel

Barashada Erayada

Toddobaadka 10aad

63Fasalka 3aad


1. Ma muhiimbaa waxbarashadu? 2. Ma jeceshahay in aad waxbarato? 3. Ma ku dadaashaa waxbarashadaada?


1. khasaaro 2. baahi 3. talagalid 4. haleel


QoraalQor laba weedhood oo ku saabsan wakhtiga waxbarashada

1 _____________________________ 2 _____________________________

Toddobaadka 10aad

64 Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

Wakhtiga oo loo isticmaalo si habboon waxay ka mid tahay waxyaabaha dhaxal galka ah ee shaqsiga anfi ci kara. Haddii aad doonaysid in aad wakhtigaaga u isticmaashid si caqli gal ah, ugu horraynba soo diyaarso dhammaan waxyaabaha ay tahay in aad qabato maalin walba, ka dibna u soo kala hormari sida ay u kala muhiimsan

yihiin. Waxaad caadaysataa in aadan dib u dhigin shaqo aad qaban karto una haysato fi raaqo wakhtiga aad joogto, sidoo kale ha fududaysanin hawsha kuu taalla oo ogsoonow in shaqo kastaa ay u baahan tahay wakhti.Gabagabadii wakhtigu wuu soconayaa balse shaqsiga ayay tahay in uu ku xisaabtamo una isticmaalo wakhtiga si wanaagsan.

Ilaalinta Wakhtiga

12

3

6

9

TODDOBAADKA11

65Fasalka 3aad



1. habboon 2. lagamamaarmaan 3. caawin 4. daqiiqad

Barashada Erayada

1. habboon 3. caawin 2. lagamamaarmaan 4. daqiiqad

Macnaha Erayada

Sheeko Dhegaysi ahU isticmaal Wakhtiga si Habboon

1. anfaca 3. fi raaqo 5. xisaabtamo 2. caadaysataa 4. gabagabadii


Weedhahan tii run ah ku qor “Run” tii been ahna “Been” ku qor


1. Waxaa habboon in si wanaagsan loo isticmaalo wakhtiga2. Way fi ican tahay inaadan fududaysan hawsha kuu taalla

Toddobaadka 11aad

66 Fasalka 3aad

Weedhahan tii run ah ku qor “Run” tii been ahna “Been” ku qor

Qoraal


Weedhahan geli astaanta joogsiga (.)

1. Shaqada muhiimka ah ayaa fi ican in la qabto marka hore. 2. Ma’aha inaad ku xisaabtantid wakhtiga.

1. Wakhtigu waa shay qaali ah 2. Waa in aan ka faa’iidaysano wakhtiga 3. Ha fududaysan hawsha kuu taalla

Maalinta 2aad


1. isticmaal 2. dhaxal 3. doonid 4. diyaar

Barashada Erayada

Toddobaadka 11aad

67Fasalka 3aad



QoraalWeedhahan geli astaanta joogsiga (.) 1. Wakhtigu waa shay qaali ah 2. Waa in aan ka faa’iidaysano wakhtiga 3. Ha fududaysan hawsha kuu taalla

Sheeko Dhegaysi ah

Weedho geli erayadan 1. habboon 3. caawin 2. lagamamaarmaan 4. daqiiqad

Macnaha Erayada

1. habboon2. lagamamaarmaan3. caawin 4. daqiiqad


U isticmaal Wakhtiga si Habboon

Maalinta 3aad

Toddobaadka 11aad

68 Fasalka 3aad


1. Ma ilaalisaa wakhtiga dugsiga?2. Ma kuu qorshaysan yahay wakhtigaagu? 3. Ma ka faa’iidaysataa wakhtigaaga?

1. anfaca 3. fi raaqo 5. xisaabtamo 2. caadaysataa 4. gabagabadii



QoraalWeedhahan geli astaanta joogsiga (.) 1. Wakhtigu waa shay qaali ah 2. Waa in aan ka faa’iidaysano wakhtiga 3. Ha fududaysan hawsha kuu taalla

Toddobaadka 11aad

69Fasalka 3aad


1. Ma ilaalisaa wakhtiga dugsiga?2. Ma kuu qorshaysan yahay wakhtigaagu? 3. Ma ka faa’iidaysataa wakhtigaaga?





1. isticmaal

2. dhaxal

3. doonid 4. diyaar

Barashada Erayada

QoraalQor laba weedhood oo ku saabsan ilaalinta wakhtiga.

1. _______________________ 2. _______________________

Maalinta 4aad

Toddobaadka 11aad

70 Fasalka 3aad

Sheeko Dhegaysi ah

Sheeko Akhris ah

Waxaa jira qaabab kala duwan oo looga tallaabo waddooyinka gaadiidku ku badan yahay. Waxaa lagamamaarmaan ah inaan baranno sida waddooyinka looga talaabo kuna dhaqanno si aan uga badbaadno dhibaatooyinka ay baabuurtu keenaan sida shilalka. Wadooyinka laamiga ah waxay leeyihiin meelo loogu tala galay in ay dadku ka tallaabaan oo la mariyey calaamad caddaan ah, gaar ahaan meelaha taraafi ig-laydhku ku yaallo. Sidoo kale waxaa jira waddooyin la maro oo aan lahayn wax calaamad ah, kuwaana waa inaan iska eegno (fi irino) waddada dhinacyadeeda midig iyo bidix. Waana in aan laga gudbin waddada iyadoo baabuur xawli ku socda uu waddada marayo, hana ku mashquulin waxyaabaha uu moobeelku ka mid yahay adigoo waddada goynaya kuwaas oo halis keeni kara.Haddaba waa inaan ka digtoonaanno mar kasta oo aan waddo goynayno shilka baabuurta.


Badbaadada Waddada

1. qaabab 3. tallaabid 5. badbaado 2. waddo 4. lagamamaarmaan

Macnaha Erayada

Gudbidda waddo mashquul ah

TODDOBAADKA12

71Fasalka 3aad


1. qaabab 2. waddo 3. tallaabid 4. lagamamaarmaan 5. badbaado 6. tilmaame 7. xawli 8. calaamad 9. taraafi ig-laydh 10. mashquul

Barashada Erayada

1. calaamad 2. laami

3. digtoonaan 4. taraafi ig-laydh

5. mashquul 6. halis



1. Wax ka sheeg qaababka waddada looga tallaabo?2. Maxaa loo caddeeyay meelaha laamiga laga gudbo?


Toddobaadka 12aad

72 Fasalka 3aad

QoraalQor laba hab oo muhiim ah marka laga gudbayo waddada baabuurta 1. ______________________________________ 2. ______________________________________


1. Maxaa dhici kara haddii uu qof isku dayo inuu dhaafo baabuur xawli ku socda?

2. Maxaa loo baahanyahay si aan baabuurta waddada socota uga badbaadno?


Maalinta 2aad


1. badbaado

2. xawli

3. digtooni

4. shil

Barashada Erayada

Toddobaadka 12aad

73Fasalka 3aad

1. badbaado 2. shil 3. xawli 4. digtooni


QoraalQor laba hab oo muhiim ah marka laga gudbayo waddada baabuurta

1. ______________________________________ 2. ______________________________________

Macnaha Erayada

Sheeko Dhegaysi ah

Weedho geli erayadan 1. qaabab 5. badbaado 9. taraafi ig-laydh 2. waddo 6. tilmaame 10. mashquul 3. tallaabid 7. xawli 4. lagamamaarmaan 8. calaamad

Gudbidda Waddo Mashquul ah

Maalinta 3aad

Toddobaadka 12aad

74 Fasalka 3aad

1. qaabab 2. waddo 3. tallaabid 4. lagamamaarmaan 5. badbaado 6. tilmaan 7. xawli 8. calaamad 9. taraafi ig-laydh 10. mashquul

Barashada Erayada

Weedhahan tii run ah ku qor “Run” tii been ahna “Been”


1. Waa in aan baranno sida looga tallaabo waddada baabuurta.2. Ma fi icna in kubbad lagu ciyaaro waddada baabuurta dhexdeeda.3. Way fi ican tahay in aan digtoonaanno markaan

gudbayno waddada.


Toddobaadka 12aad

75Fasalka 3aad

Macnaha ErayadaWeedho geli erayadan 1. calaamad 3. digtoonaan 5. mashquul 2. laami 4. taraafi ig-laydh 6. halis


1. ______________________________________ 2. ______________________________________


1. badbaado

2. shil

3. xawli

4. digtooni

Barashada ErayadaMaalinta 4aad

Toddobaadka 12aad

76 Fasalka 3aad


1. ______________________________________ 2. ______________________________________

Weedhahan tiirun ah ku qor “Run” tii been ahna “Been”



1. Waa in aan baranno sida looga tallaabo waddada baabuurta.2. Ma fi icna in kubbad lagu ciyaaro waddada baabuurta dhexdeeda.3. Way fi ican tahay in aan digtoonaanno markaan ka

gudbayno waddada.

1. badbaado 2. shil 3. xawli 4. digtooni

Toddobaadka 12aad

77Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

Anshax-wanaagga waxaa astaan u ah ilaalinta xeerka iyo xaq-dhawrka qofka kale. Habka lagu sifeeyo anshax wanaagga qof, bulsho iyo dadyowba waa xeer dhaqmeed ay leeyihiin dad iyo deegaan.Dhaqanka suubban waxaa weeye ilaalinta Sharciga, Xeerka, Xuquuqda shaqsiga iyo ta guudba, iyadoo ay u siman yihiin loona kala eegaynin dhadig iyo lab.Sifooyinka ama tilmaamaha anshaxa wanaagsan lagu garto waxaa ka mid ah in uu leeyahay xaq-dhawr joogto ah, in uu ka baqo jabinta xeer ama sharci jira iyo in uu leeyahay dabeecad wanaagsan.

Dhaqanka Suubban

TODDOBAADKA13

78 Fasalka 3aad

Macnaha Erayada

Sheeko Dhegaysi ahDabeecadda Wanaagsan

1. sifeeyo 3. xeer 5. suubban 2. dadyow 4. xaq-dhawr




1. Waa maxay astaanta anshax wanaaggu?2. Ma ka midbaa anshax wanaaggu ilaalinta xeerka?


1. sifeeyo2. dadyow3. xeer4. xaq-dhawr5. suubban

Barashada Erayada

Toddobaadka 13aad

79Fasalka 3aad

1. astaan 3. bulsho 5. jabin 2. xaq-dhawr 4. dhaqan


QoraalQor laba weedhood oo ku saabsan anshaxa wanaagsan

1. ________________________________________ 2. ________________________________________


1. hab2. sifayn3. xuquuq4. sinnaan


Toddobaadka 13aad

80 Fasalka 3aad

1. hab 2. sifayn 3. xuquuq 4. sinnaan


QoraalQor laba ka mid ah tilmaamaha qofka anshaxa wanaagsan

1. ________________________________________ 2. ________________________________________



1. Maxaa ka mid ah tilmaamaha uu leeyahay qofka anshaxa wanaagsan?

2. Waa maxay anshax wanaaggu?

Maalinta 3aad

Sheeko Dhegaysi ah


1. sifeeyo 3. xeer 5. suubban 2. dadyow 4. xaq-dhawr

Dabeecadda Wanaagsan

Toddobaadka 13aad

81Fasalka 3aad


1. sifeeyo2. dadyow3. xeer 4. xaq-dhawr 5. suubban

Barashada Erayada



1. Ayay tahay in la xaqdhawro?2. Ma ka mid baa edebtu anshaxa wanaagsan?3. Ma ula dhaqantaa dadka kale si habboon?

1. astaan 2. xaq-dhawr 3. bulsho 4. dhaqan 5. jabin


QoraalQor laba weedhood oo ku saabsan anshaxa wanaagsan 1. _______________________________________ 2. _______________________________________

Toddobaadka 13aad

82 Fasalka 3aad



1. Ayay tahay in la xaqdhawro?2. Ma ka mid baa edebtu anshaxa wanaagsan?3. Ma ula dhaqantaa dadka kale si habboon?

1. hab 2. sifayn 3. xuquuq 4. sinnaan



1. hab

2. sifayn

3. xuquuq 4. sinnaan

Barashada Erayada

QoraalQor laba ka mid ah tilmaamaha qofka anshaxa wanaagsan 1. _______________________________________ 2. _______________________________________

Maalinta 4aad

Toddobaadka 13aad

83Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

Anshaxu waa wax lagu ilaaliyo wada noolaanshaha iyo wada jirka cidkasta oo dani ka dhaxayso. Waxaa jira noocyo badan oo dadku ay u ilaaliyaan sharciyada oo saamayn ku leh lagamamaarmaanna u ah ummad kasta oo meel ku wada nool ama dani ka dhaxayso. Waxaa jira xeerar iyo sharciyo lagu dhaqo sida sharciyadda dawladda, sharciyada booliska, sharciyada waxbarashada iyo wixii la mida. Sidoo kale dugsiyadu waxay leeyihiin sharciyo lagu hogaamiyo laguna ilaaliyo nidaamka dugsiga si ay u hagaagto baris-barashada iyo geedi socodka waxbarashadu. Tusaale: Xeerarka dugsiga waxaa ka mid ah kuwa ardayda lagu maamulo, kuwa macallimiinta iyo kuwa shaqaalaha, mid kastana waa mid lagu dhawrayo anshaxa dugsiga. Haddii arday uu kadib dhaco xilliga dugsiga waxaa lagu qaadayaa xeerka soo dib dhaca ee ardayda. Sidoo kale haddii macallinku gudan waayo waajibaadka dugsigu uu ku leeyahay sida gudashada cashar bixinta ardayda inuu u dhigo fasalada loo qorsheeyay waxaa lagu qaadayaa xeerka dugsiga u yaalla.Haddaba waxaa lagamamaarmaan ah inaan ilaalino sharciyada dugsiga si aan u noqonno kuwo looga daydo anshaxa wanaagsan.

Xeerka Dugsiga

TODDOBAADKA14

84 Fasalka 3aad

Sheeko Dhegaysi ah



Sharciga Dugsiga

Barashada Erayada

Macnaha Erayada

1. anshax 3. hogaamin 5. xilliga 7. khalad 2. sharci 4. baris-barasho 6. sax



Macnaha Erayada


1. Waa maxay anshaxa waxyaabaha lagu go’aamiyo?2. Muxuu lagamamaarmaan u yahay sharcigu?


Toddobaadka 14aad

85Fasalka 3aad

QoraalQor laba weedhood oo ka kamid ah xeerarka dugsiga 1. ______________________________________ 2. ______________________________________


1. saamayn 2. ummad 3. nidaam 4. gudasho 5. qorshe

Barashada Erayada

Sheeko Akhris ahLaylis Ka jawaab su’aalahan1. Maxaa loo sameeyaa xeerka dugsiga?2. Maxaa ka mida xeerka dugsiga?

Maalinta 2aad

Toddobaadka 14aad

86 Fasalka 3aad

QoraalQor laba weedhood oo ka kamid ah xeerarka dugsiga

1. ______________________________________ 2. ______________________________________

Maalinta 3aad

Macnaha Erayada

Sheeko Dhegaysi ah


1. anshax 4. baris-barasho 7. khalad 2. sharci 5. xilli 3. hogaamin 6. sax

1. saamayn 3. nidaam 5. qorshe 2. ummad 4. gudasho


Sharciga Dugsiga

Toddobaadka 14aad

87Fasalka 3aad


1. anshax 2. sharci 3. hogaamin 4. baris-barasho 5. xilli 6. sax 7. khalad

Barashada Erayada

Sheeko Akhris ah

Ka jawaab su’aalahan 1. Ayaa sameeya xeerka dugsiga? 2. Waa maxay faa’iidada ku dhaqanka anshax wanaagu? 3. Sidee ayay tahay in ay u dhaqmaan ardayda iyo

macallimiintu?

Laylis

Macnaha ErayadaWeedho geli erayadan 1. anshax 3. hogaamin 5. xilliga 7. khalad 2. sharci 4. baris-barasho 6. sax

Toddobaadka 14aad

88 Fasalka 3aad


1. saamayn 2. ummad

3. nidaam

4. gudasho

5. qorshe

Barashada Erayada

QoraalQor laba weedhood oo ka mid ah Xeerarka dugsiga

1. ______________________________________ 2. ______________________________________

Maalinta 4aad

Toddobaadka 14aad

89Fasalka 3aad

QoraalQor laba weedhood oo ka mid ah Xeerarka dugsiga

1. ______________________________________ 2. ______________________________________

Sheeko Akhris ah

Ka jawaab su’aalahan 1. Ayaa sameeya xeerka dugsiga? 2. Waa maxay faa’iidada ku dhaqanka anshax wanaagu? 3. Sidee ayay tahay in ay u dhaqmaan ardayda iyo

macallimiintu?


Laylis

1. saamayn 3. nidaam 5. qorshe 2. ummad 4. gudasho

Toddobaadka 14aad

90 Fasalka 3aad

1. deris 2. dayasho 3. dadaalid 4. waxbarasho

Sheeko Dhegaysi ahDeris Wanaagsan


Sheeko Akhris ahDeris Wanaagsan (Naqtiin)

Cali iyo Caasha waa laba arday oo deris ah. Marwalba waxay isu raacaan dugsiga, waxayna u guntadaan waxbarashada. Markay ka yimaadaan dugsigana waxay akhriyaan casharadii loo soo dhigay, waxayna ka shaqeeyaan laylisyadii loo soo diray.Labadan arday waxaa ku dayda carruurta ay dugsiga wada dhigtaan iyo kuwa ay deriska yihiin, imtixaankana waxay keenaan dhibco fi ican, sababtoo ah way dadaalaan.

TODDOBAADKA15

91Fasalka 3aad




Barashada Erayada

1. Maxay isu yihiin Cali iyo Caasha? 2. Maxay qabtaan marka ay dugsiga ka yimaadaan? 3. Maxay ardaydu kaga daydaan Cali iyo Caasha?

LaylisSheeko Akhris ah



QoraalQor sifooyinka shaqsiyaadka sheekada 1. Cali wuxuu ahaa _______________________

2. Caasha waxay ahayd ____________________

Toddobaadka 15aad

92 Fasalka 3aad

U qaybi erayadan dhawaaqyo1. raacid 2. guntasho 3. dhigasho 4. imtixaan

Barashada Erayada

QoraalQor sifooyinka shaqsiyaadka sheekada 1. Cali wuxuu ahaa ________________________

2. Caasha waxay ahayd _____________________

Maalinta 2aad


1. Maxay isu yihiin Cali iyo Caasha? 2. Maxay qabtaan marka ay dugsiga ka yimaadaan? 3. Maxay ardaydu kaga daydaan Cali iyo Caasha?


1. raacid 2. guntasho 3. dhigasho 4. imtixaan


Toddobaadka 15aad

93Fasalka 3aad

Macnaha Erayada

Sheeko Dhegaysi ah

Ku qor buuggaaga macnaha erayadan 1. deris 2. dayasho 3. dadaalid 4. waxbarasho

Deris Wanaagsan

Sheeko Akhris ahLibaax iyo Laba Wiil

Laba wiil oo saaxiibbo ah ayaa waxay isu raaceen meel miyi ah. Labada wiil waxay ku heshiiyeen in haddii ay arkaan wax dugaag ah ayna kala cararin. Labada wiil waxaa la kala odhan jiray Cali iyo Xasan. In cabbaar ah markii ay socdeen ayuu Xasan arkay libaax, kadibna wuu cararay islamarkiibana geed ayuu fuulay isagoo aan u sheegin saaxiibkii Cali.Haddaba Cali markii uu arkay libaaxii ayuu dhulka jiifsaday oo uu iska dhigay wax mayd ah. Libaaxiina intuu Cali ursaday ayuu iska tagay. Libaaxii markii uu tagay kadib Xasan intuu ka soo degay geedkii ayuu waydiiyay Cali wuxuu libaaxu u sheegayay, Calina wuxuu ugu jawaabay wuxuu igu yidhi, “Ha la saaxiibin saaxiibada dhibaatada kaaga tegaya!”

Maalinta 3aad

Toddobaadka 15aad

94 Fasalka 3aad

1. cabbaar 2. dugaag 3. ursaday 4. dhibaatada

Barashada Erayada

1. Xaggee ayay Cali iyo Xasan ku arkeen libaaxa? 2. Midkee ayaa cararay labadii wiil? 3. Muxuu sameeyay Cali si uu uga badbaado libaaxa?




QoraalQor sababta uu

1. Xasan u fuulay geedka 2. Calina uu u jiifsaday dhulka 1. _________________________________ 2. _________________________________


Toddobaadka 15aad

95Fasalka 3aad


Sheeko Akhris ahLibaax iyo Laba Wiil

1. Xaggee ayay Cali iyo Xasan ku arkeen libaaxa? 2. Midkee ayaa cararay labadii wiil? 3. Muxuu sameeyay Cali si uu uga badbaado libaaxa?





QoraalQor sababta uu: 1. Xasan u fuulay geedka 1. ______________ 2. Calina uu u jiifsaday dhulka 2. ______________

Maalinta 4aad

Toddobaadka 15aad

96 Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

Bulshada waxa kala hagaya ama ay ku kala socotaa isqaddarinta iyo istixgalin dhexdeeda ah. Haddii la waayo isxurmayn waxaa meesha ka baxaya dhaqan wanaaggii ay bulshadu ku naaloon jirtay.

Is xurmayntu waa tiir dhexaadka iyo aasaaska dhaqan kasta oo wanaagsan gaar ahaan dhaqanka soomaalida, waxayna awoow ilaa awoow isu soo gudbin jireen muhiimadda uu leeyahay is ixtiraamku.

In la is qadariyo waa arrin ay tahay in la is dhaafsado oo shaqsiba shaqsiga kale uga baahan yahay. Tusaale haddii shaqsi kaliya uu wax xurmeeyo kii kalana xurmayn waayo natiijadu waxay ku danbaynaysaa in shaqsigaasina sii wadi waayo tixgalinta. Ardaygu waa in uu tixgaliyo ardayga kale, macallinkuna macallinka kale, deriskuna deriskiisa, labada waalidna sidoo kale.

Isqaddarinta

TODDOBAADKA16

97Fasalka 3aad

Sheeko Dhegaysi ah

Is tixgelinta

1. miyi 4. say 2. sharaf 5. abdo 3. xushmayn


Macnaha Erayada

U qaybi erayadan dhawaaqyo 1. miyi 2. sharaf 3. xushmayn 4. say 5. abdo

Barashada Erayada

1. Bulshadu uma baahna in ay is ixtiraamto. 2. Awoowayaasheenii hore ma lahayn is xurmayn.

Weedhaha soo socda tii run ah ku qor “Run” tii been ahna ‘Been’ ku qor


Toddobaadka 16aad

98 Fasalka 3aad

U qaybi erayadan dhawaaqyo 1. istixgelin 2. xurmayn 3. muhiim 4. aasaas

Barashada Erayada

QoraalQor laba ka mid ah bulshada oo ay tahay inay is qaddariyaan 1. __________ 2. __________

Maalinta 2aad

1. hagaya 4. tiirdhaxaad 2. qaddarin 5. gudbin 3. naalood

Macnaha Erayadaku qor buuggaaga macnaha eraydan

Toddobaadka 16aad

99Fasalka 3aad

1. istixgelin 2. xurmayn 3. muhiim 4. aasaas

Macnaha Erayadaku qor buuggaaga macnaha eraydan

QoraalQor laba ka mid ah bulshada oo ay tahay inay is qaddariyaan 1. __________ 2. __________

1. Is xushmayntu waxay ku fi ican tahay in la is dhaafsado. 2. Ardayba ardayga kale waa in uu caawiyaa, tixgaliyaana.

Weedhaha soo socda tii run ah ku qor “Run” tii been ahna ‘Been’ ku qor

Sheeko Akhris ah

Toddobaadka 16aad

100 Fasalka 3aad

Maalinta 3aad

Sheeko Dhegaysi ah

Ku qor buuggaaga ereyadan kuna dar qodob aqoonsi

1. miyi 2. sharaf 3. xushmayn4. say 5. abdo

Barashada Erayada

1. miyi 2. sharaf 3. xushmayn 4. say 5. abdo

Ereyadan weedho geli

1. Bulshadu uma baahna in ay is ixtiraamto. 2. Awoowayaasheenii hore ma lahayn is xurmayn.

Weedhaha soo socda tii run ah ku qor ‘Run’ tii been ahna ‘Been’ ku qor


Is tixgelinta

Toddobaadka 16aad

101Fasalka 3aad

1. hagaya 4. tiirdhaxaad 2. qaddarinta 5. gudbin 3. naalood

Macnaha ErayadaWeedho geli ereyadan

QoraalQor laba weedhood oo ku saabsan is xurmaynta 1. __________ 2. __________

Ku qor buuggaaga ereyadan kuna dar qodob aqoonsi

1. istixgelin 2. xurmayn 3. muhiim4. aasaas

Barashada Erayada

Maalinta 4aad

Toddobaadka 16aad

102 Fasalka 3aad

QoraalQor laba weedhood oo ku saabsan is xurmaynta 1. __________ 2. __________

1. istixgelin 3. muhiim 2. xurmayn 4. aasaas

Macnaha ErayadaWeedho geli ereyadan

1. Is xushmayntu waxay ku fi ican tahay in la is dhaafsado. 2. Ardayba ardayga kale waa in uu caawiyaa, tixgeliyaana.

Weedhaha soo socda tii run ah ku qor ‘Run’ tii been ahna ‘Been’ ku qor


Toddobaadka 16aad

103Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

Beeridu waa habka midhaha loogu rido dhulka iyadoo la adeegsanayo qalabka lagu qodo beeraha si ay beeralaydu u soo saaraan dhul ay manaafacaad sadaan kana helaan nolol maalmeedkooda, qaar kalana ay u isticmaalaan inay xoolahooda siiyaan sida balka.Qalabka loo adeegsado beeraha waa laba qaybood; qalab dhaqameed iyo Qalab casri ah. Canab qoyskoodu waxay beerta ku qotaan dibi lagu xidhay minaaq iyo harqood korkana laga saaray nugi, kuwaas oo ka samaysan geedo la qoray.Beerta gabadhan canab ee ardayada ah ee dhigata fasalka saddexaad ee dugsiga xaadow waxaa ka baxa Galey iyo Digir, dibida kadib beerta waxay ku harameeyaan yaanbada, gadhwaynta, majarafadda iyo wixii la mid ah. Canab hooyadeed ayay shaqada guriga ka caawisaa markay dugsiga ka timaado.Sidoo kale Cumar oo reerkoodu beeralay yahay waxay beerta ku qotaan qalab casri ah oo loo yaqaan cagaf-cagaf waxayna leedahay farraaqyo dhulka lagu qodo taas oo ka dhaqso badan dibi ku qodida. Beeralaydu haddii ay cagaf-cagaf isticmaasho iyo haddii ay dibi isticmaashaba hadana waxay adeegsataa qalabkaas aan kor ku soo sheegnay ee ay canab reerkoodu beerta ku harameeyaan.Ardaygan oo dhigta fasalka saddexaad ee dugsiga Tulli-guuleed waxaa beertooda ka baxa Heed, Sareen iyo Qamadi. Cumar marka uu dugsiga ka yimaado aabbihii ayuu kala shaqeeya beerta si uu u caawiyo.

Noocyada Qalabka Beeraha

TODDOBAADKA17

104 Fasalka 3aad

U qaybi erayadan dhawaaqyo1. qodasho 2. dabbaraan 3. nugi 4. harqood 5. cagaf-cagaf

Barashada Erayada

Macnaha Erayada

Sheeko Dhegaysi ahQalabka Beeraha

1. qodasho 3. nugi 5. cagaf-cagaf 2. dabbaraan 4. harqood


Sheeko Akhris ahLaylisKa jawaab su’aalahan 1. Waa maxay beeruhu? 2. Waa immisa noocyada qalabka beeruhu? 3. Maxay Canab ka caawisaa hooyadeed?

Toddobaadka 17aad

105Fasalka 3aad

1. qodasho 2. harqood 3. cagaf-cagaf

Macnaha Erayadaku qor buuggaaga macnaha erayadan

QoraalKu qor buuggaaga adigoo is barbar dhigaya 1. qodidda dibida

2. qodidda cagaf-cagafta


1. manaafacaad 2. qalab 3. yaqaan

Barashada Erayada

Maalinta 2aad

Toddobaadka 17aad

106 Fasalka 3aad

QoraalKu qor buuggaaga adigoo is barbar dhigaya 1. qodidda dibida

2. qodidda cagaf-cagafta

Maalinta 3aad

Sheeko Dhegaysi ah

Macnaha ErayadaWeedho geli erayadan 1. qodasho 3. nugi 5. cagaf-cagaf 2. dabbaraan 4. harqood

Sheeko Akhris ahLaylisKa jawaab su’aalahan 1. Muxuu Cumar ka caawiyaa aabbihii? 2. Fasalkee bay dhigtaan Canab iyo Cumar?



Qalabka Beeraha

Toddobaadka 17aad

107Fasalka 3aad



4. nugi

Barashada Erayada

Sheeko Akhris ah

1. Waa maxay beeruhu?2. Waa immisa noocyada qalabka beeruhu?3. Maxay Canab ka caawisaa hooyadeed?

QoraalKu qor buuggaaga adigoo isbarbar dhigaya

1. qodidda dibida 2. qodidda cagaf-cagafta




Toddobaadka 17aad

108 Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

1. Muxuu Cumar ka caawiyaa aabbihii?2. Fasalkee bay dhigtaan Canab iyo Cumar?


Maalinta 4aad





Barashada Erayada

QoraalKu qor buuggaaga adigoo isbarbar dhigaya

1. qodidda dibida 2. qodidda cagaf-cagafta

Toddobaadka 17aad

109Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

Degaanka Soomaalida Itoobiya waxyaabaha horumarka bulshada saldhigga u ah waxaa ka mid ah beeraha. Iyadoo ay hodan ku yihiin dalaga beeraha, leeyihiina dhul beereed aad u baaxadwayn oo aan sidii la rabay looga faa’iidaysan. Dhulka dalagyo farabadan ayaa laga isticmaalaa degaanka kala duwan. Waxaana aalaaba loo kala qaybiyaa geedgaabka, hadhuudhka, iyo geed-midhoodka, kuwaas oo aad u farabadan oo kala duwan, waxaa sidoo kale kala duwan xilliyada aan beeranno dalagyada deegaankeena, xilliyadaas oo kala ah: Gu’ga, Xagaaga iyo Deyrta.Gu’ga waxaa la beeraa hadhuudhka (masaggo) iyo galeyda Deyrta iyo Xagaagana waxaa la beeraa geedgaabka iyo masaggo. Waxaa jira geedmidhoodka oo iyaguna labo qaybood u kala baxa, mid sannadkiiba mar dhala iyo kuwo marwalba dhala inay oomaan mooyee.

Wax-soosaarka Beeraha

Sheeko Dhegaysi ahDalagga Beeraha

1. lafdhabar 2. dalag

3. saldhig


TODDOBAADKA18

110 Fasalka 3aad


1. lafdhabar 2. dalag 3. saldhig

1. Maxaa ka mid ah waxyaabaha horumarka bulshada deegaankeenna?

2. Muxuu deegaanka Soomaalida Itoobiya hodan ku yahay? 3. Sheeg qaar ka mid ah dalagyada deegaankeena laga

beero?


Sheeko Akhris ah

1. dalag 3. hodan 5. xilli 2. saldhig 4. hadhuudh


Toddobaadka 18aad

111Fasalka 3aad


1. aalaaba 2. gu’ga 3. horumar

1. Waa maxay geed-midhoodku? 2. Sheeg geedmidhoodyada Gu’ga la beero?


Sheeko Akhris ah


Macnaha Erayada

QoraalQor labada xilli ee wax la beerto deegaankeenna

Ku qor buggaaga macnaha erayadan

1. _____________________________________ 2. _____________________________________

Maalinta 2aad

Toddobaadka 18aad

112 Fasalka 3aad

QoraalQor labada xilli ee wax la beerto deegaankeenna 1. ____________________________________ 2. ____________________________________

Macnaha Erayada

Sheeko Dhegaysi ah

ku qor buuggaaga erayadan kuna dar qodob aqoonsi


Barashada Erayada



Maalinta 3aad

Dalagga Beeraha

Toddobaadka 18aad

113Fasalka 3aad

1. Maxaa ka mid ah waxyaabaha horumarka bulshada deegaanka Soomaalida Itoobiya?

2. Muxuu deegaanka Soomaalida Itoobiya hodan ku yahay? 3. Sheeg qaar ka mid ah dalagyada deegaankeena laga

beero?


Sheeko Akhris ah

1. dalag 3. hodan 5. xilli 2. saldhig 4. hadhuudh


QoraalQor labada dalag ee la beero Gu’ga

1. ____________________________________ 2. ____________________________________

Laylis

Toddobaadka 18aad

114 Fasalka 3aad

ku qor buuggaaga erayadan kuna dar qodob aqoonsi


Barashada Erayada



QoraalQor labada dalag ee la beero Gu’ga

1. ____________________________________ 2. ____________________________________

1. Waa maxay geed-midhoodku? 2. Sheeg geed-midhoodyada gu’ga la beero?



Maalinta 4aad

Toddobaadka 18aad

115Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ahXilliyada Sannadka

Xilliyadu waa waqtiyada kala duwan ee sannadku ka kooban yahay, waxayna yihiin afar xilli oo kala ah Gu’, Xagaa, Dayr iyo Jiilaal. Xilliyadan waxaa loo qaybin karaa laba qaybood oo kala ah kuwo roobku da’o iyo kuwa aan roob lahayn. Labada roobku da’o waxay kala yihiin Gu’ga iyo Dayrta, labada kalana waa Xagaaga iyo Jiilaalka. Dadka deegaankeena oo intooda badan xoolodhaqato ah waxay u riyaaqaan oo ay ku bishaaraystaan marka ugu horraysa ee uu u curto xilli roobaadku, sidoo kale dadka beerallayda ahina waxay uga faa’iidaystaan beerahooda. Waxaa jira meelo ka mida deegaankeena oo joogoodu sarreeyo, helana roob loo yaqaano xagaayo halka ay kuwa jooggoodu hooseeyo helaan roobka Gu’ga iyo Dayrta.

TODDOBAADKA19

116 Fasalka 3aad

Macnaha Erayada


1. dalag 2. kalax 3. xilli

4. xagaayo 5. joog

Barashada Erayada

Ku qor buuggaaga macnaha erayadan 1. dalag 2. kalax 3. xilli 4. xagaayo 5. joog

Sheeko Dhegaysi ahXilliyada

Sheeko Akhris ah

Ka jawaab Su’aalaha 1. Sheeg afarta xilli ee sannadka? 2. Sheeg labada xilli ee roobku ka da’o deegaankeenna?

Laylis

Toddobaadka 19aad

117Fasalka 3aad

1. riyaaqaan 2. curto 3. sarreeyo


QoraalQor afarta xilli ee sannadka 1. _______ 2. _______ 3. _______ 4._______


1. intooda 2. faa’iido 3. jiilaal

Barashada Erayada

Maalinta 2aad

Toddobaadka 19aad

118 Fasalka 3aad



Qor afarta xilli ee sannadka 1. _______ 2. _______ 3. _______ 4._______

Qoraal

Maalinta 3aad

Sheeko Dhegaysi ah

1. dalag 2.kalax 3.xilli 4.xagaayo 5.joog


Sheeko Akhris ah

Ka jawaab Su’aalahan 1. Maxay sameeyaan xoolodhaqatadu marka uu u curto

xilli roobaadku? 2. Waa maxay faa’iidada roobku?

Laylis

Xilliyada

Toddobaadka 19aad

119Fasalka 3aad

1. riyaaqaan 2. curto 3. sarreeyo


QoraalQor labada xilli ee roobku ka da’o deegaankeenna

1. _______ 2. _______

Ku qor buuggaaga erayadan adigoo ku daraya qodob aqoonsi

1. dalag 2. kalax3. xilli4. xagaayo5. joog

Barashada Erayada

Sheeko Akhris ah

Ka jawaab su’aalahan1. Sheeg afarta xilli ee sannadka?2. Sheeg labada xilli ee roobku ka da’o deegaankeenna?

Laylis

Toddobaadka 19aad

120 Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

Ka jawaab su’aalahan 1. Maxay sameeyaan xoolodhaqatadu marka uu u curto

xilli roobaadku? 2. Waa maxay faa’iidada roobka?

Laylis

Maalinta 4aad



QoraalQor labada xilli ee roobku ka da’o deegaankeenna

1. _____________________________________

2. _____________________________________


1. intooda 2. faa’iido

3. jiilaal

Barashada Erayada

Toddobaadka 19aad

121Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

Dhirtu waa lafdhabarta deegaanka sababta oo ah waxay inoo leedahay faa’iidooyin kala duwan sida: dhalinta hawo fi ican, roob, cunto iyo hoy. Haddaba waa inaan daryeello dhirta. Haddii aan la daryeelin dhirta waxay ku keentaa deegaanka natiijooyin xun xun. Kuwaas oo ay ka mid yihiin: Nabaadguurka, cimilada oo kululaata, roob la’aan iyo dabaylo. Waxaa kale oo kamida quruxda ama bilicda dhulka oo doorsoonta, hawada dhirtu neefsato oo yaraata. Sidoo kale dhulka oo lama degaan isubaddala islamarkaasna ay ka kacaan dabeylo badan oo boodh wata. Sidaa darteed, waxaa waajib ah inaan daryeello dhirta deegaankeena si aan uga hortagno natiijooyinka ay keento xaalufi nta dhirtu. Haddaba si aan u hirgelinno daryeelka dhirta waa inaan ku beerno dhir goobaha ay ku yaaliin dugsiyada, guryaha iyo hareeraha waddooyinka. Sidoo kale waa inaan dhirta la goyn ama la gubin ama aan si khaldan loo isticmaalin.

Natiijooyinka Xaalufi nta Deegaanka

TODDOBAADKA20

122 Fasalka 3aad

Sheeko Dhegaysi ahXaalufi nta Dhirta

1. xaalufi n 2. dabiici 3. cimilada 4. doorsoon 5.boodh

Ku qor buuggaaga mancnaha erayadan


1. xaalufi n 2. dabiici 3. cimilada4. doorsoon 5. boodh

Barashada Erayada

Macnaha Erayada

1. Xaalufi ntu waa dhir beerid. 2. Nabaadguurku waa dhirgoynta.

Weedhahan tii run ah ku qor “Run” tii been ahna ku qor “Been”


Toddobaadka 20aad

123Fasalka 3aad

1. xaalufi n 3. doorsoon 5. goobo 2. cimilada 4. lamahuraan 6. lafdhabar

Macnaha Erayada

QoraalQor laba xaaladood oo ka dhalan kara xaalufi nta dhirta 1. _____________________________________ 2. _____________________________________



1. nabaadguur 2. qurux 3. yaraato

Barashada Erayada

Maalinta 2aad

Toddobaadka 20aad

124 Fasalka 3aad



QoraalQor laba xaaladood oo ka dhalan kara xaalufi nta dhirta

1. ______________________________________ 2. ______________________________________

Maalinta 3aad

Sheeko Dhegaysi ah

1. xaalufi n 3. cimilada 5. boodh 2. dabiici 4. doorsoon


1. Dhirta oo la gooyo waxay keentaa isbaddel cimilo oo xun. 2. Waa inaan ilaalinno dhirta, islamarkaana beerno dhir

cusub.



Macnaha ErayadaXaalufi nta Dhirta

Toddobaadka 20aad

125Fasalka 3aad


1. xaalufi n 2. dabiici 3. cimilo4. doorsoon 5. boodh

Barashada Erayada

1. Xaalufi ntu waa dhir beerid. 2. Nabaadguurku waa dhirgoynta.


Sheeko Akhris ah

1. xaalufi n 3. doorsoon 5. goobo 2. cimilada 4. lamahuraan 6. lafdhabar


QoraalQor saddex geed oo ka mid ah dhirta dabiiciga ah 1. ______ 2.__________ 3. ___________

Laylis

Toddobaadka 20aad

126 Fasalka 3aad

Maalinta 4aad

1. Dhirta oo la gooyo waxay keentaa isbadal cimilo oo xun. 2. Waa inaan ilaalinno dhirta, islamarkaana beerno dhir cu-

sub.





Barashada Erayada



QoraalQor saddex geed oo ka mid ah dhirta dabiiciga ah 1. __________ 3. ___________ 2. __________

Toddobaadka 20aad

127Fasalka 3aad

Shaqadu waa howsha ay dadku qabtaan noocay dooni ha ahaatee. Shaqooyinku waxa ay u kala qaybsan yihiin sidan:1. Shaqo dawladda loo shaqeeyo, 2. Shaqo shirkado loo shaqeeyo, iyo 3. Shaqo qofku iskii u shaqaysto. - Shaqada dawladda loo

shaqeeyo waxay leedahay xeer ku saleysan waqti, kaas oo ah in uu qofku Shaqeeyo sideed saacadood maalintii oo ah labaatan iyo afar saacaadood, taas oo ah mid laga iibsaday xooggiisa oo waafaqsan xeerka shaqaalaha dawladda.

- Shaqada shirkadaha aalaaba waxaa qofka lagula xisaabtamaa saacadaha uu shaqeeyo ama maalinta, waxaa loo shaqeeyaa hantiilayaasha iyo maalgeliyayaasha. Shaqaalaha iskii u shaqaystaa waxaa weeye shaqada uu ka qabsado gurigiisa oo ku dhisan inta badan nolol maalmeedka qoyska, sida shaqada beeralaydu ay shaqeeyaan taas oo ah mid shaqsi ahaan qofku u shaqaysto ama mid qoys ku salaysan, mararka qaarkoodna ay isgargaaraan oo si wada jir ah la isu caawiyo marka goob laga wada shaqeeyo. Haddaba shaqada waxaa ku dhisan nolosha bani’aadamka.

Sheeko Akhris ahNoocyada Shaqada

TODDOBAADKA21

128 Fasalka 3aad

Macnaha Erayada


1. aadami 2. shaqsi 3. shaqo 4. qaab-dhismeed 5. muruqooda

Barashada Erayada

Ku qor buuggaaga macnaha erayadan 1. aadami 3. shaqsi 5. Muruqooda 2. shaqo 4. qaab-dhismeed

Sheeko Dhegaysi ahQaybaha Shaqada

Toddobaadka 21aad

129Fasalka 3aad

1. shaqo 2. shaqsi 3. muruq-maal 4. goob


Qoraal


Ku qor buuggaaga magacyada saddex shaqo oo aad taqaan

1. Waa maxay shaqadu?2. Immisa ayay u qaybsamaan shaqooyinku?3. Ma leeyahay xeer u gaar ah shaqaalaha dawladdu?

1. _________ 2. _________ 3. _________



1. maalgeliye 2. xoog 3. saacad

Barashada Erayada

Maalinta 2aad

Toddobaadka 21aad

130 Fasalka 3aad


Macnaha ErayadaKu qor buuggaaga macnaha erayada

QoraalKu qor buuggaaga magacyada saddex shaqo oo aad taqaan

1. _________ 2. _________ 3. _________

Maalinta 3aad

Sheeko Dhegaysi ah

1. aadami 3. shaqo 5. muruqooda 2. shaqsi 4. qaab-dhismeed



1. Immisa ayay u qaybsantaa shaqada qoysku?2. Habkee loola dhaqmaa shaqaalaha shirkadaha?


Qaybaha Shaqada

Toddobaadka 21aad

131Fasalka 3aad

Ku qor buuggaaga erayadan adigoo ku daraya qodob qaoonsi

1. aadami 2. shaqsi3. shaqo4. qaab-dhismeed5. muruqooda

Barashada Erayada


1. Waa maxay shaqo? 2. Immisa ayay u qaybsamaan shaqooyinku? 3. Ma leeyahay xeer u gaar ah shaqaalaha dawladdu?

1. shaqo 2. shaqsi 3. muruqooda 4. goob


QoraalKu qor buuggaaga shaqooyinka ay qabtaan xubnaha qoyskaaga 1. hooyadaa ___________ 3. walaalahaa ________

2. aabbahaa ___________


Toddobaadka 21aad

132 Fasalka 3aad


1. Immisa ayay u qaybsantaa shaqada qoysku? 2. Habkee loola dhaqmaa shaqaalaha shirkadaha?

Maalinta 4aad


1. maalgeliye 2. xoog

3. saacad

Barashada Erayada

QoraalKu qor buuggaaga shaqooyinka ay qabtaan xubnaha qoyskaaga 1. hooyadaa ___________ 3. walaalahaa ___________

2. aabbahaa ___________




Toddobaadka 21aad

133Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

Dawladda Deegaanka Soomaalida Itoobiya oo ka mid ah deegaanada sagaalka ah ee waddankeena waxaa ka jira

shaqooyin kala duwan oo ay dadku qabtaan. Shaqada iyo shaqaaluhu waxay deegaankeena u yihiin lafdhabar. Haddii aanay shaqada iyo hawlkarnimada dadkeena jiri lahayn deegaankeenu ma gaadheen horumarka aan haatan haysanno.Waxyaabaha ina tusinaya in deegaankeena laga qaddariyo shaqada waxaa ka mid ah maahmaahda odhanaysa “Nin aan shaqaysan shaah ma cabbo.” Sidaa darteed, shaqada waxaa lagu gaadhaa isku fi laansho shaqo la’aantuna waxay sabab u noqotaa in shaqsigu baryo ruux isagoo kale ah, waxayna keentaa in shaqsigaasi ku danbeeyo sharaf la’aan. Guud ahaan shaqadu waa sharaf, shaqo la’aantuna waa dullinimo.

Shaqada iyo Deegaanka Soomaalida Itoobiya

TODDOBAADKA22

134 Fasalka 3aad

1. Maxay shaqada iyo shaqaaluhu gaadhsiiyeen deegaankeenna?

2. Maxaa loola jeedaa maahmaahda “Nin aan shaqaysan shaah ma cabbo”?



Sheeko Dhegaysi ahShaqada iyo Deegaanka Soomaalida Itoobiya

1. cayimid 2. yasid 3. muujin




Barashada Erayada

Toddobaadka 22aad

135Fasalka 3aad

1. lafdhabar 3. isku fi llaansho

2. hawlkarnimo 4. maahmaah

Macnaha ErayadaKu qor buuggaaga macnaha ereyadan

QoraalQor laba ka mid ah faa’iidooyinka shaqada

1. __________ 2. __________


1. gaadh 2. haatan 3. maahmaah

Barashada Erayada

1. Maxaa ku dhacaya qofka aan shaqaysan? 2. Maxaa lagu gaaraa shaqada?



Maalinta 2aad

Toddobaadka 22aad

136 Fasalka 3aad

QoraalQor laba ka mid ah faa’iidooyinka shaqada

1. __________ 2. __________

Maalinta 3aad

Sheeko Dhegaysi ah



1. gaadh 3. maahmaah 2. haatan

Macnaha ErayadaKu qor buuggaaga macnaha ereyadan

Shaqada iyo Deegaanka Soomaalida Itoobiya

Toddobaadka 22aad

137Fasalka 3aad



Barashada Erayada

1. Maxay shaqada iyo shaqaaluhu gaadhsiiyeen deegaankeena? 2. Maxaa loola jeedaa maahmaahda “Nin aan shaqaysan

shaah ma cabbo”?


Sheeko Akhris ah

1. lafdhabar 3. isku fi laansho 2. hawlkarnimo 4. maahmaah


QoraalKu qor maahmaahdan buuggaaga ilaa todoba jeer

“Nin aan shaqaysanin shaah ma cabbo.”

Toddobaadka 22aad

138 Fasalka 3aad

Maalinta 4aad


1. gaadh 2. haatan 3. maahmaah

Barashada Erayada


QoraalKu qor maahmaahdan buuggaaga ilaa todoba jeer

“Nin aan shaqaysanin shaah ma cabbo.”

1. Maxaa ku dhacaya qofka aan shaqaysan? 2. Maxaa lagu gaaraa shaqada?


Sheeko Akhris ah

1. gaadh 3. maahmaah 2. haatan

Toddobaadka 22aad

139Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ahWaxtarka Shaqada

Shaqadu waata ugu faa’iidda badan nolosha dunida, dhaq-dhaqaaqa oo dhanna waa shaqo bani’aadamku qabto faa’iidooyinka shaqada lama soo koobi karo waayo waxkasta oo la qabto waa shaqo, waxtarka shaqada ayaana wax lagu qabsadaa. Xasan iyo Xamdi labada qoys ee ay ka dhasheen waa deris labadooduna waa arday mid ka mida qoyka ardayda wuxuu ku jiraa guri kiro ah carruurtooduna waa shan iyo labadooda waalid. Xasan hooyadii waa macalimad aabbihiina waa boolis. Shaqada waalidkii ka shaqeeyo waxay uga faa’iidaystaan nolosha qoyska oo dhan iyo waliba inay bixiyaan dakhliga dawladda sida canshuurta, waxyaabaha aasaasiga ah, sida cuntadada, caanaha carruurta, daawada, lacagta kirada guriga iyo dharka la xidho. Xamdi hooyadeed waa dhakhtarad aabbaheedna waa taksiile. Walaalaheed waa saddex carruur ah waxayna qoyskani noloshooda ku daboolaan shaqada ay ka shaqeeyaan faa’iiddada lacagta ay ka helaan xooggooda iyo xirfadooda. Haddaba labadan qoys ee aan kor ku soo sheegnay faa’iidada ay qoysaskooda u shaqeeyaan kaliya maaha ee dadka ay u adeegaanna wey u faa’iideeyaan.

TODDOBAADKA23

140 Fasalka 3aad


1. bani’aadam 2. daboolaan 3. canshuur 4. macallimad

Barashada Erayada

Ku qor buuggaaga macnaha erayada 1. bani’aadam 3. canshuur 2. daboolaan 4. macallimad

Sheeko Dhegaysi ahFaa’iidooyinka Shaqada

Macnaha Erayada


Weedhahan tii run ah (Run) ku qor tii been ahna (Been) ku qor.

1. Faa’iidadda shaqada waxaa ka mida in loo isticmaalo waxaad u baahan tahay.

2. Xasan hooyadii waa dhakhtarad. 3. Xamdi aabbaheed waa boolis.

Toddobaadka 23aad

141Fasalka 3aad

1. bani’aadam 4. qoyskooda 7. xirfaddooda 2. deris 5. canshuur 3. daboolaan 6. adeegaan


QoraalQor waxay ku kala duwan yihiin qoysaska Xamdi iyo Xasan


1. duni 2. kiro 3. dhakhtar

Barashada Erayada

Maalinta 2aad

Toddobaadka 23aad

142 Fasalka 3aad



QoraalQor waxay ku kala duwan yihiin qoysaska Xamdi iyo Xasan

Maalinta 3aad

Sheeko Dhegaysi ah

1. bani’aadam 3. canshuur 2. daboolaan 4. macallimad



Weedhahan tii run ah (Run) ku qor tii been ahna (Been) ku qor. 1. Shaqadu waa wax kasta oo la qabto oo faa’iido u leh

shaqsiga. 2. Xasan hooyadii iyo aabbihii guri kiro ah ayay ku jiraan.

Faa’iidooyinka Shaqada

Toddobaadka 23aad

143Fasalka 3aad

1. bani’aadam 4. qoyskooda 7. xirfadooda 2. deris 5. canshuur 3. daboolaan 6. adeegaan


1. xallin 2. dugsi3. dhar

Barashada Erayada

Sheeko Akhris ah

Weedhahan tii run ah (Run) ku qor tii been ahna (Been) ku qor 1. Faa’iidada shaqada waxaa ka mida in loo isticmaalo

waxaad u baahan tahay. 2. Xasan hooyadii waa dhakhtarad. 3. Xamdi aabbaheed waa boolis.

Macnaha ErayadaWeedho geli erayaan

QoraalQor shaqooyinka ay qabtaan waalidka:

1. Xasan _____ 2. Xamdi _____

Laylis

Toddobaadka 23aad

144 Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

Weedhahan tii run ah (Run) ku qor tii been ahna (Been) ku qor 1. Shaqadu waa wax kasta oo la qabto oo faa’iido u leh

shaqsiga. 2. Xasan hooyadii iyo aabbihii guri kiro ah ayay ku jiraan.

Laylis

Maalinta 4aad


Ku qor buuggaaga erayadan adigoo ku daraya qodob aqoonsiga

1. duni 2. kiro

3. dhakhtar

Barashada Erayada

Macnaha ErayadaWeedho geli erayaan

QoraalQor shaqooyinka ay qabtaan waalidka

1. Xasan _____ 2. Xamdi _____

Toddobaadka 23aad

145Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

Ummad kasta waxa ay leedahay dhaqan iyo caadooyin kala duwan oo ay ku faanto. Soomaalida Itoobiya waxa ay ka mid yihiin bulshooyinka caalamka ee leh dhaqan iyo caado u gaar ah. Dhaqamada soo jireenka ah waxaa kamid ah guurka oo ay soomaalidu aad u tixgeliso ku dhaqankiisa, kaas oo tusmo u ah habka uu qoysku u dhismo oo ah unugga bulshadu ka tafi iranto. Soomaalidu waxay dhaqan iyo hiddo u leedahay hab dhaqanka guurka iyo dhalashada carruurta, oo ah mid lagu faani karo lehna xeerar iyo qawaaniin u gaar ah, kana mid ah dhaqanada wanwanaagsan ee ay soomaalidu caado u leedahay aadna u fac wayn. Dhalashada carruurta waxaa xeer u ahaa ama dhaqan u ahaa Soomaalida marka uu u dhasho ilmo in loo wanqalo, wiilasha iyo gabdhahaba. Dhaqanka soomaalida marka loo eego dhalashada carruurta wiilasha iyo gabdhaha, marka wiil dhasho waa lagu farxi jiray. Gabadhana waa laga nixi jiray, balse hadda labadaba waa lagu farxaa. Aragtidii hore ee khaldanayd waxaa la ogaadey in ay ahayd mid aan sax ahayn taasoo la ogaaday in ay gabdhuhu nafci badan yihiin, leeyihiina waxtar dhan walba leh.

Guurka iyo Dhalashada

TODDOBAADKA24

146 Fasalka 3aad

Sheeko Dhegaysi ahDhaqanka Ummadda

1. guud 4. unug 7. hagid 2. caado 5. tafi ir 8. haybsi 3. tusmo 6. fac 9. hoggaan



1. guud2. caado 3. tusmo 4. unug 5. tafi ir 6. fac 7. haybsi 8. hoggaan

Barashada Erayada

Macnaha Erayada

Toddobaadka 24aad

147Fasalka 3aad

1. Ma isku midbaa dhaqamada ummadaha kala duwan ee dunidu?

2. Wax ka sheeg dhaqammada soo jireenka ah ee dadka Soomaalida?


Sheeko Akhris ah

1. caadooyin 4. tafi ir 7. hoggaan 2. tusmo 5. fac 3. unugga 6. haybsi

Macnaha Erayada

QoraalWax ka qor dhaqankeena ku saabsan dhalashada

1. wiilasha 2. gabdhaha


Toddobaadka 24aad

148 Fasalka 3aad

1. Ma leeyahay hab dhaqameedka soomaalidu xeer iyo qaynuun?

2. Maxaa ka mida dhaqanka Soomaalida?


Sheeko Akhris ah

Maalinta 2aad

1. ummad 2. faan 3. qawaaniin



1. ummad

2. faan 3. qawaaniin

Barashada Erayada


1. wiilasha 2. gabdhaha

Toddobaadka 24aad

149Fasalka 3aad

Sheeko Dhegaysi ah

1. guud 4. unug 7. hagid 2. caado 5. tafi ir 8. haybsi 3. tusmo 6. fac 9. hoggaan



1. guud2. caado 3. tusmo 4. unug 5. tafi ir 6. fac 7. hagid 8. haybsi 9. hoggaan

Barashada Erayada

Dhaqanka Ummadda

Maalinta 3aad

Toddobaadka 24aad

150 Fasalka 3aad


1. wiilasha ______________________________ 2. gabdhaha _____________________________

Ka jawaab su’aalahan 1. Ma isku midbaa dhaqamada umadaha kala duwan ee duni-

du? 2. Wax ka sheeg dhaqamada soo jireenka ah?



1. caado 4. tafi ir 7. hoggaan 2. tusmo 5. fac 3. unug 6. haybsi

Toddobaadka 24aad

151Fasalka 3aad


1. Ma leeyahay hab dhaqameedka soomaalidu xeer iyo qaynuun?

2. Maxaa ka mida dhaqanka Soomaalida?



1. wiilasha _______________________________ 2. gabdhaha ______________________________

Macnaha ErayadaWeedho geli erayadan 1. ummad 2. faan 3. qawaaniin


1. ummad

2. faan 3. qawaaniin


Toddobaadka 24aad

152 Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ahDhaqanka iyo Deegaanka Soomaalida Itoobiya

Ummad waliba oo adduunka ku nool waxay leedahay hiddo iyo dhaqan gaar u ah. Dhaqankaasi wuxuu leeyahay mid wanaagsan iyo mid xun. Haddaba dadka deegaankeena oo ka mid ah dadyowga dunida gaar ahaana qowmiyadaha ku nool waddankeena wuxuu leeyahay dhaqan soo jireen ah oo ay jiilba jiil isu soo gudbin jireen.Dhaqanka wanaagsani waa astaan iyo calaamad sharaf mudan oo uu deegaankeenu ku caan baxay wuxuuna soo jiray qarniyo fara badan. Waxyaabaha tusaalaha loo soo qaadan karo ee deegaankeenu leeyahay ee u taagan dhaqanka wanaagsan waxaa ka mid ah xaq-dhowridda dariska, maamuusidda martida iyo caawinta socotada.

TODDOBAADKA25

153Fasalka 3aad

Ku qor buuggaaga macnaha erayada

1. dhiirigelin 3. loogid 5. soorid 2. dhibaadin 4. hagrasho

Sheeko Dhegaysi ahDhaqammada Wanaagsan ee Deegaankeenna

Macnaha Erayada


1. dhiirigelin2. dhibaadin3. loogid4. hagrasho 5. soorid

Barashada Erayada

Toddobaadka 25aad

154 Fasalka 3aad

1. _____________________________________ 2. _____________________________________

QoraalQor laba ka mid ah dhaqammada wanaagsan ee deegaankeenna

1. hiddo 3. qarni 2. duni 4. maamuusid



1. Maxay ummad walba oo adduunka ku nool gaar u leedahay?

2. Muxuu caan ku yahay dadka deegaankeennu?


Toddobaadka 25aad

155Fasalka 3aad


1. Immisa sano ayuu ka kooban yahay halkii qarni? 2. Sheeg mid ka mid ah dhaqamada wanaagsan ee

deegaankeena lagu yaqaanno?


1. jiil2. astaan

3. dhowrid

Barashada Erayada


1. _______________ 2. _______________

QoraalQor laba ka mid ah dhaqammada wanaagsan ee deegaankeenna

1. jiil 2. astaan 3. dhawrid


Maalinta 2aad

Toddobaadka 25aad

156 Fasalka 3aad

Sheeko Dhegaysi ah


1. dhiirigelin 3. loogid 5. soorid 2. dhibaadin 4. hagrasho

1. dhiirigelin 2. dhibaadin3. loogid4. hagrasho5. soorid

Barashada Erayada


Maalinta 3aad

Dhaqammada Wanaagsan ee Deegaankeenna

Toddobaadka 25aad

157Fasalka 3aad


1. Maxay ummad walba oo adduunka ku nool gaar u leedahay?

2. Muxuu caan ku yahay dadka deegaankeennu?

1. hiddo 3. qarni 2. duni 4. maamuusid


QoraalQor laba weedhood oo ku saabsan dhaqanka deegaanka Soomaalida 1. _____________________________________

2. _____________________________________


Toddobaadka 25aad

158 Fasalka 3aad

Maalinta 4aad


1. Immisa sano ayuu ka kooban yahay halkii qarni? 2. Sheeg mid ka mid ah dhaqamada wanaagsan ee

deegaankeenna lagu yaqaanno?



1. jiil 2. astaan 3. dhawrid


1. jiil 2. astaan

3. dhawrid

Barashada Erayada

QoraalQor laba weedhood oo ku saabsan dhaqanka deegaanka Soomaalida 1. _____________ 2. _____________

Toddobaadka 25aad

159Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

Suuqa xooluhu waa goobta lagu kala iibsado xoolaha noocyadooda kala duwan. Sidaa darteed Aamina iyo Guuleed waa laba arday oo walaalo ah dhigtana fasalka saddexaad. Maalin maalmaha ka mid ah ayaa waxay booqdeen suuqa xoolaha waxaana dhex martay sheekadan.Aamina: Guuleed, fi iri suuqa waxaa la keenay xoolo kala duwan.

Guuleed: Haa, waa runtaa waxaa jooga geel, lo’, adhi iyo dameero.Aamina: Oo dameerahana ma suuqa xoolahaa lagu gadaa?Guuleed: Haa, waa lagu gadaa.Aamina: Guuleed, fi iri geela qaar dhalay baa ku jiree.Guuleed: Haa, oo waxay wataan nirgo yar yar eh!Aamina: Alla! eeg hal baa la lisayaa.Guuleed: Haa, waa la shirrabayaa.Aamina: Ina keen hadda waan daawanay suuqiiye.Guuleed: Ina mari waxaan ka soo helnay suuqa khibrad aad u fi icane.

Suuqa Xoolaha

TODOBAADKA26

160 Fasalka 3aad

Sheeko Dhegaysi ahNoocyada Suuqyada

1. gate 4. raashin 7. gadasho 2. nooc 5. casri 8. suuq 3. dhoofi n 6. tallaagad



1. gate2. nooc 3. dhoofi n4. raashin5. casri 6. tallaagad7. gadasho 8. suuq

Barashada Erayada

Macnaha Erayada

Toddobaadka 26aad

161Fasalka 3aad

1. Waa maxay suuqa xooluhu? 2. Maxaa lagu iibiyaa suuqa xoolaha?


1. iswaydaarsi 4. shirrabid 2. booqasho 5. khibrad 3. nirgo

Macnaha Erayada

QoraalQor magacyada saddex ka mid ah xoolaha

1. _______________ 2. _______________ 3. _______________



Toddobaadka 26aad

162 Fasalka 3aad

1. Xaggay booqdeen Aamina iyo Guuleed? 2. Maxay Aamina iyo Guuleed ka faa’iideen booqashadii

suuqa xoolaha?


Maalinta 2aad


1. booqasho 2. fi iri 3. lis



1. booqasho

2. fi iri 3. lis

Barashada Erayada

QoraalQor magacyada saddex ka mid ah xoolaha 1. ____________________________________ 2. ____________________________________ 3. ____________________________________

Toddobaadka 26aad

163Fasalka 3aad

Macnaha Erayada

Sheeko Dhegaysi ah

1. gate 4. raashin 7. gadasho 2. nooc 5. casri 8. suuq 3. dhoofi n 6. tallaagad


Ku qor buuggaaga eryadan adigoo ku daraya qodob aqoonsi

1. gate2. nooc3. dhoofi n4. raashin5. casri 6. tallaagad 7. gadasho8. suuq

Barashada Erayada

Noocyada Suuqyada

Maalinta 3aad

Toddobaadka 26aad

164 Fasalka 3aad

QoraalQor laba ka mid ah wixii ay Aamina iyo Guuleed ku soo arkeen suuqa xoolaha

1. _____________________________________ 2. _____________________________________

1. iswaydaarsi 3. nirgo 2. booqasho 4. shirrabid


Ka jawaab su’aalahan 1. Waa maxay suuqa xooluhu? 2. Maxaa lagu iibiyaa suuqa xoolaha?


Toddobaadka 26aad

165Fasalka 3aad

1. Xaggay booqdeen Aamina iyo Guuleed? 2. Maxay Aamina iyo Guuleed ka faa’iideen booqashadii

suuqa xoolaha?



Macnaha ErayadaWeedho geli erayadan 1. booqasho 2. fi iri 3. lis

Ku qor buuggaaga eryadan adigoo ku daraya qodob aqoonsi

Barashada Erayada

1. booqasho

2. fi iri 3. lis

QoraalQor laba ka mid ah wixii ay Aamina iyo Guuleed ku soo arkeen suuqa xoolaha 1. _______________ 3. _______________ 2. _______________

Maalinta 4aad

Toddobaadka 26aad

166 Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ahGanacsiga Suuqa

Suuqu waa meesha ay dadku isku dhaafsadaan waxyaabaha kala duwan ee ay u baahanyihiin, ganacsatuda suuqa waxay ku iibiyaan badeeco kala duwan, taas oo qof waliba ka soo gato waxa uu u baahan yahay. Hadda waxaa la gaadhay wakhtigii la furi lahaa dugsiyada.Sahra iyo Siciid waa laba arday oo deris ah waxayna waalidkood ka soo qaateen lacag, si ay u soo iibsadaan dharkii dugsiga, buugtii iyo qalimadii ay wax ku baran lahaayeen. Ugu danbayntii markay suuqa tageen Sahra iyo Siciid waxay ka soo iibsadeen dhammaan wixii la xidhiidhay waxbarashadooda, waxayna ku soo noqdeen guryahoodii iyagoo faraxsan.

TODOBAADKA27

167Fasalka 3aad


1. suuq 3. saylad 5. xilli 2. dhaqdhaqaaq 4. maalinle

Sheeko Dhegaysi ahDhaqdhaqaaqa Suuqa


1. suuq2. dhaqdhaqaaq3. maalinle4. saylad 5. xilli

Barashada Erayada

Toddobaadka 27aad

168 Fasalka 3aad


1. badeeco

2. dhaafsi

3. gato

Barashada Erayada

1. _______________ 2. _____________

QoraalQor waxaad ka taqaan allaabta suuqa lagu iibiyo

Maalinta 2aad

1. isdhaafsi 3. furid 5. xidhiidh 2. ganacsi 4. iibsi 6. farxad

Macnaha Erayada


1. Maxaa laysku dhaafsadaa suuqa?2. Maxay suuqa ka dooneen Sahra iyo Siciid?

Ka jawaab Su’aalahan


Toddobaadka 27aad

169Fasalka 3aad


1. Ayaa siiyay lacagta ay wax ku soo gateen Sahra iyo Siciid?

2. Maxay soo gateen Sahra iyo Siciid?

Ka jawaab Su’aalahan

1. _______________ 2. _______________

QoraalQor waxaad ka taqaan allaabta suuqa lagu iibiyo

1. badeeco 2. dhaafsi 3. gato

Macnaha Erayada Ku qor buuggaaga macnaha erayadan

Sheeko Dhegaysi ah

1. suuq 3. maalinle 5. xilli 2. dhaqdhaqaaq 4. saylad

Weedho geli erayadanMacnaha ErayadaDhaqdhaqaaqa Suuqa

Maalinta 3aad

Toddobaadka 27aad

170 Fasalka 3aad

1. isdhaafsi 3. furid 5. xidhiidh 2. ganacsi 4. iibsi 6. farxad


QoraalQor laba ka mid ah waxay soo gateen Sahra iyo Siciid 1. _____________ 2. _____________


1. suuq 2. dhaqdhaqaaq3. maalinle4. saylad5. xilli

Barashada Erayada


1. Maxaa laysku dhaafsadaa suuqa? 2. Maxay suuqa ka dooneen Sahra iyo Siciid?


Toddobaadka 27aad

171Fasalka 3aad


1. Ayaa siiyay lacagta ay wax ku soo gateen Sahra iyo Siciid?

2. Maxay soo gateen sahra iyo siciid?


QoraalQor laba ka mid ah waxay soo gateen Sahra iyo Siciid 1. _____________ 2. _____________



1. badeeco 2. dhaafsi

3. gato

Barashada Erayada

1. badeeco 2. dhaafsi 3. gato

Maalinta 4aad

Toddobaadka 27aad

172 Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

Aamina waa ganacsato, waxayna gaddaa dukaan, Dukaankeeda waxay ku iibisaa waxyaabo badan oo kala duwan sida raashinka, noocyada saabuunta, noocyada xawaashka, caleenta shaaha, buugaagta, qalimaanta iyo alaabo yar yar oo kale.

Aamina waxay xidhiidh la leedahay dad si joogto ah wax uga iibsada, dadkaas waxaa ka mid ah Rooble. Rooble iyo Aamina Waxay is waydaarsadaan badeecadda iyo lacagta. Shaqsiga dukaanlaha ah waxaa habboon in uu lahaado dabeecad furfuran iyo soo jiidasho, haddii kale waxaa uu waayayaa dadka macaamiisha u ah.

Dukaanka Aamina

TODDOBAADKA28

173Fasalka 3aad

Sheeko Dhegaysi ahDukaanle iyo Macaamiishiisa

1. kalgacal 3. daacad 2. hufnaan 4. macaamiil


1. Maxay ka shaqaysaa Aamina? 2. Aamina yay xidhiidh la leedahay?




1. kalgacal2. hufnaan 3. daacad4. macaamiil

Barashada Erayada

Toddobaadka 28aad

174 Fasalka 3aad


1. shaah

2. joogto 3. raashin

Barashada Erayada

QoraalQor laba ka mid ah alaabta Aamina ku gaddo dukaankeeda 1. _______________ 2. _______________

Maalinta 2aad

1. habboon 3. furfuran 2. xawaash 4. jiidasho


Toddobaadka 28aad

175Fasalka 3aad

1. Maxay is waydaarsadaan Aamina iyo Rooble? 2. Muxuu waayayaa shaqsiga dukaanlaha ah ee dabeecadda

xun?



QoraalQor laba ka mid ah alaabta Aamina ku gaddo dukaankeeda

1. _______________ 2. _______________

1. shaah 2. joogto 3. raashin


Macnaha Erayada

Sheeko Dhegaysi ah

1. kalgacal 3. daacad 2. hufnaan 4. macaamiil


Dukaanle iyo Macaamiishiisa

Maalinta 3aad

Toddobaadka 28aad

176 Fasalka 3aad

1. habboon 3. furfuran 2. xawaash 4. jiidasho


QoraalQor waxaad ka fahantay sheekada 1. _______________________________________ 2. _______________________________________


1. kalgacal2. hufnaan3. daacad4. macaamiil

Barashada Erayada


Sheeko Akhris ah

1. Maxay ka shaqaysaa Aamina? 2. Ayay xidhiidh la leedahay Aamina?

Toddobaadka 28aad

177Fasalka 3aad


Sheeko Akhris ah


xun?


QoraalQor waxaad ka fahantay sheekada 1. ______________________________________ 2. ______________________________________


1. shaah

2. joogto

3. raashin

Barashada Erayada

1. shaah 2. joogto 3. raashin

Maalinta 4aad

Toddobaadka 28aad

178 Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ahSuuqa iyo Nidaamkiisa

Suuqu waa meesha lagu ganacsado, waxaanu leeyahay nidaam ay tahay in la raaco. Nidaamkaasi wuxuu ka caawiyaa suuqlayda sidii ay u sugnaan lahayd habsami u socodka hawlaha suuqa iyo degenaanshaha.Cumar iyo Canab waxay ahaayeen lammaane ka ganacsada moobaaylada. Waxaa marmarka qaarkood buux-dhaafi n jiray dukaankooda dad doonaya in ay gataan moobaaylo.Cumar iyo Canab waxay ilaalin jireen nidaamka suuqa. Waxay dadka ugu adeegi jireen siday ugu kala hor yimaadaan. Haddii laba qof isku mar u yimaadaan waxay wax ka iibin Jireen marka hore midka da’da wayn. Waxay iska ilaalin Jireen in ay qashin ku daadiyaan dukaankooda hortiisa iyo in ay dadka u qariyaan in ay ka iibiyaan moobaylo jajaban.Gabagabadii, waxaa habboon qof kasta oo ku lug leh suuqa in uu ilaaliyo nidaamkiisa.

TODDOBAADKA29

179Fasalka 3aad


1. badeecad 3. wadhato 2. dillaaliin 4. qoqoban

Sheeko Dhegaysi ahMacaamiisha Suuqa


1. badeecad2. dillaaliin3. wadhato4. qoqoban

Barashada Erayada

Toddobaadka 29aad

180 Fasalka 3aad


1. sugnaan

2. caawin

3. deganaan

Barashada Erayada

1. _______________ 2. _______________

QoraalQor laba weedhood oo ku saabsan nidaamka suuqa

Maalinta 2aad

1. nidaam 2. habsami

3. buux-dhaaf 4. xad-gudub

5. daadin




1. Waa maxay nidaamka suuqu?2. Maxay ka ganacsan jireen Cumar iyo Canab?

Toddobaadka 29aad

181Fasalka 3aad



1. Maxaa ka mid ah ku xad-gudubka suuqa?2. Waa maxay dulucda sheekadu?

1. _______________ 2. _______________

QoraalQor laba weedhood oo ku saabsan nidaamka suuqa

1. sugnaan 2. caawin 3. deganaan


Sheeko Dhegaysi ah

Weedho geli erayadanMacnaha ErayadaMacaamiisha Suuqa

1. badeecad 3. wadhato 2. dillaaliin 4. qoqoban

Maalinta 3aad

Toddobaadka 29aad

182 Fasalka 3aad

1. nidaam 3. buuxdhaaf 5. daadin 2. habsami 4. xad gudub



1. badeecad 2. dillaaliin3. wadhato4. qoqoban

Barashada Erayada

QoraalQor waxaad ka fahantay sheekada

Sheeko Akhris ah

1. Waa maxay nidaamka suuqu?2. Maxay ka ganacsan jireen Cumar iyo Canab?


Toddobaadka 29aad

183Fasalka 3aad



1. sugnaan 2. caawin

3. deganaan

Barashada Erayada

QoraalQor waxaad ka fahantay sheekada

Sheeko Akhris ah

1. Maxaa ka mid ah ku xad gudubka nidaamka suuqa?2. Waa maxay dulucda sheekada?


1. sugnaan 2. caawin 3. deganaan

Maalinta 4aad

Toddobaadka 29aad

184 Fasalka 3aad

Sheeko Akhris ah

Degaanka Soomaalida Itoobiya waxyaabaha horumarka bulshada saldhigga u ah waxaa ka mid ah beeraha. Iyadoo ay hodan ku yihiin dalagga beeraha, leeyihiina dhul beereed aad u baaxad wayn oo aan sidii la rabay looga faa’iidaysan dhulka. Dalagyo farabadan ayaa laga isticmaalaa degaanno kala duwan. Waxaana aalaaba loo kala qaybiyaa geedgaabka, hadhuudhka iyo geed midhoodka, kuwaas oo aad u farabadan oo kala duwan. Waxaa sidoo kale kala duwan xilliyada aan beeranno dalagyada degaankeenna, xilliyadaas oo kala ah: Gu’ga iyo Deyrta.

Gu’ga waxaa la beeraa hadhuudhka (masaggo) iyo galeyda. Deyrta iyo Xagaagana waxaa la beeraa geedgaabka iyo masaggoda. Waxaa jira geed midhoodka oo iyaguna labo qaybood u kala baxa, mid sannadkiiba mar dhala iyo kuwo marwalba dhala inay oomaan mooyee.

Wax-soosaarka Beeraha (Naqtiin)

TODDOBAADKA30

185Fasalka 3aad

Sheeko Dhegaysi ahDalagga Beeraha

1. lafdhabar 3. saldhig 5. geedgaab 7. baaxad 2. dalag 4. hodan 6. xabxab



1. lafdhabar2. dalag 3. saldhig4. hodan5. geedgaab6. xabxab7. baaxad

Barashada Erayada

Toddobaadka 30aad

186 Fasalka 3aad


1. saldhig2. leeyihiin 3. rabay

Barashada Erayada

Maalinta 2aad

QoraalQor labada xilli ee wax la beerto deegaankeenna 1. _______________ 2. _______________

1. dalag 2. saldhig

3. hodan 4. hadhuudh

5. xilli

Ku qor buuggaaga macnaha erayadan Macnaha Erayada

1. Maxaa ka mid ah waxyaabaha horumarka bulshada deegaankeenna? 2. Muxuu Deegaanka Soomaalida Itoobiya hodan ku yahay? 3. Sheeg qaar ka mid ah dalagyada deegaankeenna laga

beero?



Toddobaadka 30aad

187Fasalka 3aad

QoraalQor labada xilli ee wax la beerto deegaankeenna

1. _______________ 2. _______________

1. Waa maxay geed midhoodku? 2. Sheeg geed midhoodyada Gu’ga la beero?



1. saldhig 2. leeyihiin 3. rabay

Ku qor buuggaaga macnaha erayadan Macnaha Erayada

Sheeko Dhegaysi ah

1. lafdhabar 2. dalag 3. saldhig 4. hodan


Dalagga Beeraha

Maalinta 3aad

Toddobaadka 30aad

188 Fasalka 3aad

Dukaanka Aamina Sheeko Akhris ah

Aamina waa ganacsato, waxayna gaddaa dukaan. Dukaankeeda waxay ku iibisaa waxyaabo badan oo kala duwan sida raashinka, noocyada saabuunta, noocyada xawaashka, caleenta shaaha, buuggaagta, qalimaanta iyo alaabo yar yar oo kale.hodan Aamina waxay xidhiidh la leedahay dad si joogto ah wax uga iibsada, dadkaasna waxaa ka mid ah Rooble. Rooble waxay Aamina is waydaarsadaan badeecada iyo lacagta.Shaqsiga dukaanlaha ah waxaa habboon inuu leeyahay dabeecad furfuran iyo soo jiidasho, haddii kale waxa uu waayayaa dadka macaamiisha u ah.


1. lafdhabar2. dalag3. saldhig4. hodan

Barashada Erayada

Toddobaadka 30aad

189Fasalka 3aad


1. Maxay ka shaqaysaa Aamina? 2. Ayay xidhiidh la leedahay Aamina?

1. habboon 2. xawaash 3. furfuran 4. Jiidasho



1. _____________________________________ 2. _____________________________________

Toddobaadka 30aad

190 Fasalka 3aad



xun?

Sheeko Akhris ah

Maalinta 4aad


1. saldhig 2. leeyihiin 3. rabay


1. saldhig

2. leeyihiin

3. rabay

Barashada Erayada


1. __________ 2. __________

Toddobaadka 30aad

191Fasalka 3aad

DIIWAANKA ERAYADA IYO MACNAHOODALam. Erayga Macnaha Lam. Erayga Macnaha

1 cudur xanuun / jirro 22 hogaamin hagid

2 jeermis waxyaabaha

cudurka keena

23 sharaf maamuus

3 nadaafadd-

arro

wasakh 24 xushmayn xaqdhowr

4 bukaan qof jirran 25 sayga ninka qaba haweenay

5 ka hor tag ka taxadar 26 abdo rajo

6 beribaa Waabaa 27 Qodasho falasho

7 isgarabsi isgargaarsi 28 Dabaraan xaliyaan/ daboolaan

8 wada nool wada jira 29 Harqood qalab dibida lagu xid-

ho

9 horumar horu kac 30 Xaalufi n nabaad guur

10 Xeer Qaynuun 31 Cimilada jawiga

11 Gurmad Birmad 32 Doorsoon isbadal foolxun

12 dugaag Bahal 33 lafdhabar ugu muhiimsan

13 cararid Orod 34 canshuur dakhilga ay

dawladuqaaddo

14 cabbaar Xoogaa 35 guud dusha

15 farriin wax sheeg 36 caado soo jireen

16 qiimo wax ku ool 37 tusmo astaan

17 halqabsi hal ku dhaq 38 tafi ir farac

18 caado Dhaqan 39 hagid tusid

19 gudbin u sheegid/tabin 40 haybsi waraysi

20 baraarujin kicin/feejigni 41 hoggaan mas’uul

21 dhiirigelin geesinimogelin 42 Shirrabid tijaabin

192 Fasalka 3aad

43 guubaabo dardargelin/

tirtirsiin

56 khibrad waayo aragnimo

44 waano wax u sheeg/talo 57 Hufnaan cadcadaan/

khiyaamo lahayn

45 xaabo qoryo. 58 Iswaydaarsi isdhaafsi

46 goynaya jaraya. 59 tallaagad qaboojiso

47 aaminay rumaystay. 60 fac isir

48 ciyay dhawaaqay. 61 unug bar bilaw

49 cayiman xaddidan 62 badbaado samatobax

50 qoondayn ugu talogelid 63 shil dhibaato kedis ah

51 mashquul shaqo badan haya 64 xawli xawaare

52 haboon wanaagsan 65 digtooni feejignaan

53 lagama

maarmaan

lama huraan 66 anshax asluub

54 caawin kaalmayn/

gargaarid

67 sharci xeer

55 daqiiqad lixdan ilbiriqsi

Af-Soomaali - USAID

Documents

Transcript of Af-Soomaali - USAID