A Consellaría suprime Literatura Galegado século XX

O alumnado de bacharelatoquedará sen a opción de estudara Cunqueiro, Blanco Amor,Dieste ou Méndez Ferrín

Periódico semanalFundado en 1907Nº1.319 anosaterra

MA A INE. A NOVELA ROSA OCUPA CADA VEZ MÁIS ESPAZO NAS LIBRARÍAS..ECONOMÍA. A ENERXÍA, ELÉCTRICA, EÓLICA E PETROLÍFERA, NO CENTRO DO DEBATE.CULTURA. CANEIRO: ‘A LITERATURA É UNHA ARTE, NON UNHA CRÓNICA DA REALIDADE’.

zG 22 EEUURROOSS1177..XXUULLLLOO..0088

María Xosé Queizán.

Álvaro Cunqueiro.

Xohana Torres.

Eduardo Blanco Amor.

Ánxel Fole.

Rafael Dieste.

A Consellaría suprimeLiteratura Galegado século XX

Ramón Otero Pedrayo.

contra e portada.qxd 16/7/08 12:20 Página 3

1.31917 DE XULLO DO 2008

AALDEAGLOBAL. ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008

2.sumario

A ALDEAGLOBAL.¬ENSINO

Herminio Barreiro, profesor: ‘No franquismo había pelexasa pesar da disciplina’ >4-5

POLÍTICA.¬ENTREVISTA

A. Suárez Canal, conselleiro:‘A crise alimentaria renova osentido da agricultura’ >10-11

¬PAÍS VASCO E CATALUÑA

Artillería centralista contraas dúas comunidadeshistóricas >14-15

ECONOMÍA.¬PETRÓLEO

Non toda a culpa é dos países produtores >20-21

CULTURA.¬FOTOGRAFÍA

As sorpresas de Chema Madoz

>24-25

¬ENTREVISTA

X. Carlos Caneiro, escritor : ‘A musicalidade do texto é máisimportante que a reprocución

NOVAS SECCIÓNS: a bolsa,o tempo, crítica, axenda...www. anosaterra.com

DIVERSAS E UNIDASMaría Reimóndez

C onclúe o Mundos de Mu-lleres. Un congreso de cin-

co días onde máis de 3.500 mu-lleres (e demasiados poucos ho-mes) nos reunimos para cam-biar o mundo dende os feminis-mos. Nas intervencións, dúastendencias que conflúen caraao mesmo lugar: a importanciadas identidades e a negociaciónconstante que supón adscribir-se a múltiples; e o impulso do fe-minismo por crear un move-mento de alianzas comúns entodo o mundo para superar a si-tuación na que vivimos as mu-lleres, de forma máis ou menosextrema, a nosa vida cada día. Ocongreso amosou as importan-tes semellanzas que o patriarca-do presenta en todas as cultu-ras: o afán por controlar o corpodas mulleres, a limitación no ac-ceso aos recursos, o interese enexcluírnos da linguaxe, a adap-tación do patriarcado ás novassituacións nas que se tentan re-afirmar os dereitos humanosdas mulleres (véxanse os ata-ques repetidos e cheos de ma-chismo de “homes ilustres” an-te as intervencións igualitariasna linguaxe, a acusación de queas denuncias por violencia dexénero son na súa maioría fal-sas, o uso da relixión como me-dida de reafirmación ante ata-ques externos que, oh, curiosa-mente, só ten aplicación para asmulleres...). Por outra banda,importa e moito a necesidadede recoñer as discriminaciónsque se solapan. Para min, o abe-rrante silenciamento nun con-greso celebrado no Estado es-pañol de todas as realidadesque non encaixan co flamenco.Por iso é tan importante estar.Para ver e ser vista. Para nonquedar fóra do movementomáis ambicioso, péselle a quenlle pese, por facer do mundo unlugar verdadeiramente xusto.�

’’

’’Importa e moitona necesidade de recoñeras discriminaciónsque se solapan”

? UERE SABER MÁIS?Asociación de Escritoresen Lingua Galegawww.aelg.org

chave que abra o mundo, queabra as fronteiras do respectopolo outro desde a interpreta-ción dunha relación de equida-de entre os seres humanos, in-dependentemente do lugar denacemento, residencia e de lin-gua propia. Ademais, o “Mani-fiesto” parte dunha premisa quenon se corresponde coa realida-de, pois en ningún caso o caste-lán corre perigo en todo o terri-torio do Estado.

Respecto ao uso nas escolasos escritores de Galeusca defen-den a planificación, “as políticaslingüísticas aplicadas ao ámbitoeducativo nas chamadas comu-nidades bilingües teñen comoobxectivo conseguiren que oalumnado acade unha boacompetencia nas dúas linguasoficiais, independentemente decal sexa a súa lingua familiar. Pa-ra acadar ese obxectivo, é precisodesenvolver planificacións lin-güísticas que garantan a conse-cución dese obxectivo e que pa-san, necesariamente, pola utili-zación vehicular maioritaria dalingua máis desfavorecida so-cialmente. E isto, en vez de ircontra a liberdade lingüística, é,precisamente, unha actuaciónimprescindíbel para garantir esaliberdade lingüística”.�

X.C.Constituída en Poblet o pasado15 de xuño, a federación Galeus-ca irrumpe publicamente parapromover un manifesto en de-fensa da diversidade lingüística,“o galego, o éuscaro e o catalánnon son inventosrecentes se-nón linguas que foron normaisnos seus territorios e sociedadesrespectivas durante centos deanos. A súa desnormalización, asúa perda de usos públicos, nonse produciu de forma natural,senón, mesmamente, por inva-sión da lingua que se decretoucomo oficial do estado, sen con-sulta nin acordo previo”.

Aberto a adhesións colectivase individuais a proposta dos es-critores abunda na oficialidadedas linguas propias e nos dereitosque implican, “as nosas taménson linguas oficiais nos seus terri-torios, que é o mesmo que dicirque son as linguas propias deaproximadamente o 40% da po-boación do Estado español. Estescódigos lingüísticos diferentes docastelán, lexítimos e nos que serecoñece o percorrido e expresi-vidade dun pobo e dunha cultu-ra, son instrumentos de comuni-cación igualmente democrática,ferramentas de relación interper-soal útiles e necesarias para a so-ciedade que as sustenta”.

USO PÚBLICO E ENSINO.O manifestoenfronta as ideas do encabezadopor Fernando Savater e JiménezLosantos, e difundido desde al-gúns dos principais xornais ma-

drileños, “o dereito ao uso públi-co, en todas as instancias, da lin-gua propia está recoñecido entodas as lexislacións democráti-cas do mundo. No ámbito euro-peo cómpre lembrar a Carta Eu-ropea das Linguas Rexionais ouMinoritarias (aprobada e ratifi-cada polo Estado español) ou aDeclaración Universal de Derei-tos Lingüísticos, aprobada coaunanimidade do Congreso dosDeputados”.

Tamén critican a idea que re-duce a importancia do plurilin-güísmo, “a visión anuladora queda enriquecedora realidade plu-rilingüe española se transmitedesde o Manifiesto leva a pensarna similitude coas teses da etapafranquista: un Estado, unha lin-gua, e, consecuentemente, a re-forzar as formulacións diferen-ciadoras entre cidadáns de pri-meira e de segunda por razónde lingua. A competencia pluri-lingüe, tamén para os cidadánsespañois nacidos en comunida-des autónomas cunha única lin-gua oficial, sempre será unha

A Federación de EscritoresGaleusca vén de facerpublico un manifesto queenfronta ao proposto desdeMadrid. Plurilingüísmofronte a uniformizacióné a idea central

Escritores galegos,vascos e cataláns en favordo plurilingüismo

Guillem-Jordi Graells presidente agrupación de escritores cataláns; Cesáreo Sán-chez Iglesias,presidente da AELG) e Fito Rodriguez,presidente escritores vascos.

2-3 aldea.qxd 15/7/08 22:59 Página 2

AALDEAGLOBAL.3.

Adega alerta de danos a varias especies en extinción no Porriño.ADEGA denunciou a seca da charca e barreira de Cerquido, en Porriño, na

que, segundo o grupo ecoloxista, as obras con maquinaria pesada ameazan

o hábitat de varias especies en perigo de extinción, como o sapoconcho, a

anduriña das barreiras e o charneco. Os ecoloxistas acusaron de pasividade a

Consellaría de Medio Rural por non sancionar aínda a empresa que, suposta-

mente, está a perxudicar o medio.�

ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008

cando se aplique o Decreto.“Isto é un atraco”, afirmou o re-xedor de Castrelo de Miño, quetamén denunciou a “complici-dade” do Goberno central coasgrandes empresas de produ-ción e distribución de electrici-dade. Estas últimas tamén sebeneficiaron da supresión datarifa nocturna.

H.VixandeOs concellos temen que a modi-ficación da fiscalidade dos saltoshidroeléctricos implique unharedución do Imposto dos BensInmobles que grava estas insta-lacións. Isto deixaría os conce-llos nos que están radicados senunha senlleira fonte de ingresos.Mentres a Federación de Muni-cipios confía en pode acollerse aunha fórmula que evite esta si-tuación, os nacionalistas doBNG láianse de que non protes-te coa mesma decisión coa quese enfrontou á Vicepresidencia eá Consellaría de Vivenda. Lucia-no Fariña, do Consello de Con-tas, desmente as perspectivasmais pesimistas.

O Decreto do Estado 1464 /2007 de 2 de novembro estable-ceu unhas novas normas técni-cas para a valoración catastralde determinadas propiedadesespeciais por parte dos conce-llos e estes sinalan que implicaunha redución do 50% no Im-posto de Bens Inmobles que selle aplica ás centrais hidroeléc-tricas.

O alcalde de Castrelo de Mi-ño, Xurxo Rodríguez, estimouque o seu concello deixará deingresar 200.000 euros anuais,unha quinta parte do orza-mento municipal. Castrelo co-braba en concepto de Impostode Bens Inmobles 240.000 eu-ros anuais procedentes da pre-sa radicada no municipio. Ago-ra recibirá 50.000 euros polomesmo concepto. Outros 23concellos de Ourense e un nú-mero menor no resto do país,temen recortes orzamentarios

O CONSELLO DE CONTAS RECLAMA PRU-DENCIA. O responsábel da Áreade Corporacións Locais doConsello de Contas de Galicia,Luciano Fariña, reclamou pru-dencia e sinalou que hai queexaminar a norma antes de dara voz de alarma. Fariña expli-cou que o Decreto introduceun coeficiente de redución dafiscalidade en función da anti-güidade da instalación. Istoimplicaría o recorte nos im-postos catastrais que debenpagar as centrais, mais mati-zou que non afecta ás mellorasintroducidas nos saltos. “Ocómputo da antigüidade teríaque considerarse desde a in-trodución da última melloraou investimento, de forma quenon se produciría unha rebaixade ingresos como a que pre-vén; haberá que analizar cadacaso”, sinalou Fariña, que con-sidera que hai certa “desorien-tación” nos concellos.�

Os encoros córtanlleo financiamento aos concellosUn decreto reduceun 50% o IBI que osmunicipios lles cobranaos saltos eléctricos

O papel da Federación Gale-ga de Municipios e Provinciasnon quedou á marxe da polé-mica. Os nacionalistas insi-nuaron que esta entidadenon amosou o mesmo tonreivindicativo que noutrosconflitos. A Fegamp enfron-touse co BNG no caso dasNormas do Hábitat e conocasión da iniciativa da Vice-presidencia de fixar un inves-timento obrigatorio do 7% en

benestar social nos orzamen-tos municipais.

No seu descargo, a Fe-gamp sinalou que reaccionoucontra o Decreto na Asem-blea dos Concellos e afirmouque unha sentenza xudicialfavorábel á Federación abre aporta á modificación da novanorma legal. O fallo ao que sereferiu a entidade municipa-lista outórgalles aos parqueseólicos a condición de Bens In-

mobles de Carácter Especial.En calquera caso, a Fe-

gamp non sempre se enfron-tou aos nacionalistas. Esta Fe-deración vén de apoiar a Con-sellaría de Innovación ante osempresarios hostaleiros e al-gúns concellos xusto agora,cando se coñeceu o proxectode Lei de Turismo de Galicia,que faculta ás entidades mu-nicipais a introducir impostosá actividade turística.�

O ton reivindicativo da Fegamp

’’Perdemos unha quintaparte do orzamentomunicipal”

[Xurxo Rodríguez]Alcalde de Castrelo de Miño.

’’Os saltos que realizaroninvestimentos nonreducirán os impostos”

[Luciano Fariña]Consello de Contas de Galicia.

2-3 aldea.qxd 15/7/08 22:19 Página 3

Carme G. MagdalenoP. Ferrín / A.G.N. [FOTOGRAFÍA]

H erminio Barreiro(Dorrón-Sanxenxo,1937) sabe moito daescola da inmedia-

ta posguerra. Non só porque aHistoria da Educación formaparte da súa profesión, senónporque a viviu dende dentrodunha maneira intensa. Fillo demestre e mestra, o maxisterio foidecote unha constante na súavida. Agora vén de recoller as sú-as lembranzas como alumno de1940 a 1965 no libro Recordardoe (Xerais). NNooss pprriimmeeiirrooss ccaappííttuullooss ddii qquueenneecceessiittaa ccoonnttaarr aa ssúúaa eexxppeerriieenn--cciiaa ddaaqquueelleess aannooss.. PPoorr qquuee??Todo comezou nas clases quedou na Facultade de Santiago.Atendía unha promoción demáis de 700 alumnos que eraimposíbel abarcar de xeito pre-sencial. Así que tiña que encar-garlles moitos traballos. Un de-les foi o relato das súas memo-rias da escola primaria e secun-daria. O resultado deu nuns tex-tos fermosos que despertaron amiña nostalxia. Pensei que sen-do moito maior ca eles, e vivin-do na escola uns momentos tandecisivos como a posguerra e aditadura franquista, sería aíndamáis interesante recuperar esesrecordos. Entón escribín, haicatro anos, un artigo para a re-vista Sarmiento, e desenterreimoitas cousas. O ano pasadodecidín que era o momento decontar as lembranzas comple-tas da miña vida estudantil. Pe-ro non se trata só de facer me-moria, senón tamén dunha crí-tica daquela escola que vivín.PPoorr qquuee ddooee eessaa mmiirraaddaa aaoo ppaa--ssaaddoo??Se lembras vivencias amargas,doe porque volves vivir esaamargura. Pola contra, se os re-cordos son de unha etapa moiboa, doe porque xa rematou. Enxeral a memoria é dolorosa pola

AALDEAGLOBAL.4. ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008

>>>

4-5 aldea.qxd 15/7/08 19:34 Página 2

AALDEAGLOBAL.5.ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008

PPooddeerrííaa ffaacceerr uunn rreessuummoo ddoossddeeffeeccttooss ee ddaass vviirrttuuddeess ddaa eessccoollaaffrraannqquuiissttaa??A virtude era a conciencia danecesidade: esa idea arraigadade que aprender era imprescin-díbel para a vida e unha formade liberación. Os defectos máisclaros eran dous: a utilizaciónpropagandista por parte do Es-tado e as carencias materiais daescola primaria, que foi castiga-da e marxinada polo franquis-mo. Só se adicaban recursos aoensino secundario, destinadoás elites e á clase media que da-ría soporte ao réxime. Ademais

querían desfacer o feito pola Re-pública, que tiña unha forteconciencia de que era precisomimar e coidar a primaria parao futuro do país.VVoosstteeddee aappuunnttaa qquuee aa eexxcceessiivvaaffoorrmmaalliiddaaddee ddoo eennssiinnoo mmeeddiioo((sseeccuunnddaarriioo)) ddoo ffrraannqquuiissmmoo ffaa--ccííaa qquuee ooss nneennooss mmeeddrraasseenn mmooiirrááppiiddoo ee ddee rreeppeennttee..Si, esa división tan estrita do en-sino facía que o paso da infanciaás responsabilidades adultas fo-se traumático. O ideal é pasar dainfancia á adolescencia pouco apouco, sen darse conta, incor-porando responsabilidades navida do neno paulatinamente.O segredo é poñer unha nor-mas claras para que o neno sai-ba que camiño seguir, pero queo siga por el mesmo, sen pre-sións. Con orientación é comose pode pasar á idade adulta sensufrimento, aprendendo a to-mar decisión propias. Hoxe ta-mén falta esa orientación, e so-bra consentimento e superpro-tección, que infantiliza dema-siado os rapaces e fai que pasencon irregularidade do intereseslúdicos aos intereses sociais e aodeber ser.TTaamméénn ffaaii uunnhhaa ffiirrmmee ddeeffeennssaaddaa eedduuccaacciióónn ppúúbblliiccaa..É un dereito fundamental e undeber do Estado, non se tratadun servizo máis ou dun privi-lexio. Debe considerarse aomesmo nivel do dereito á vida.Por iso toda medida que non seaxeite ao seu cumprimento ex-haustivo debe ser denunciada,e o dereito á educación debeser reivindicado incesante-mente. A súa importancia veseclaramente no feito de que ossectores da sociedade que nonreciben unha educación, sonsistematicamente marxinados,polo que se pode concluír que oensino non universal e públicoxera desigualdades. Ademais aeducación é o único xeito deacadar a liberdade e a realiza-ción persoal.�

cuestión da lingua: os nenos quesó falaban galego temían nonseren entendidos, pois na clasesó se podía falar en castelán.SSeerrvvííaa eessaa rreepprreessiióónn ppaarraa ddiissccii--pplliinnaarr ooss mmááiiss rreebbeellddeess??Estou convencido de que polaforza non se consegue nada enon creo nos estímulos negati-vos como os castigos. Con vio-lencia é imposíbel aprender oucultivar o gusto por aprender.Creo nos premios ao esforzoaínda que se suspenda, poiscando se aproba, o premio ver-dadeiro ten que ser o aprobado.Hai que ensinar nun plano de

conciencia do paso do tempo. PPóóddeessee ddiicciirr qquuee oo mmeeddoo éé oo rriiss--ccoo mmááiiss ccaarraacctteerrííssttiiccoo ddaaqquueellmmééttooddoo ppeeddaaggóóxxiiccoo??Infundir medo nos alumnos pa-ra conseguir que obedecesenera a tendencia dominante da-quel momento. Tratábase dunproceso de inculturación forza-do nun novo sistema de valores,a través dos castigos e a repre-sión. Vivín o sufrimento e o me-do dos compañeiros que recibí-an as labazadas brutais do pro-fesor, aínda que eu non as reci-bía por ser fillo de mestres. Ade-mais tamén estaba o medo na

igualdade, se o mestre quereobter respecto por parte dosalumnos debe primeiro respec-talos. Pórse no lugar do outro éalgo primordial na ensinanza.

Herminio Barreiro, pedagogo e profesor de Ciencias da Educación

‘Quedei prendido da miña infancianunha escola do rural’

>>>

HHooxxee ffáállaassee mmooiittoo ddoo aaccoossoo eess--ccoollaarr ee ddaa vviioolleenncciiaa nnaass aauullaass..AAllggúúnnss aattrriibbúúeennoo áá ffaallttaa ddee ddiiss--cciipplliinnaa.. NNoonn sseeii ssee ccaannddoo vvooss--tteeddee ííaa aa eessccoollaa ssee ddaabbaann eessee ffee--nnóómmeennooss eennttrree ooss aalluummnnooss..Ese fenómeno do que tanto sefala ten moito de moda e ta-mén inflúen bastante os mó-biles e Internet, que antes nonexistían. Considerando a granmasa de estudantes de hoxeen día, esa violencia extremaque sae nos medios debe tersecomo de casos illados e oca-sionais, en proporcións equi-valentes aos da escola de haicorenta anos, que tiña moitosmenos alumnos. En todo caso,a causa desa violencia non é afalta de disciplina, pois antestamén había pelexas e discipli-na sobraba. O problema é afalta de normas, a ausenciadunhas pautas polas queguiarse, que xera confusiónnos nenos e polo tanto agresi-vidade e transgresividade. Haique resolver esa falta de nor-matividade pedagóxica. O de-mais é mitificación mediática.

PPooddeemmooss ffaallaarr dduunnhhaa cceerrttaaddeessvvaalloorriizzaacciióónn aaccttuuaall ddoo ooffii--cciioo ddee mmeessttrree??É certo que sempre existironclixés como que os mestrescobran moito para o poucoque traballan, que teñen de-masiadas vacacións, etc.Esas ideas non son novas,sempre houbo xente quepensou así. Pero globalmen-

te, a súa consideración socialmellorou moito e esa visiónnegativa non é a predomi-nante. Hai que ter en contaque hoxe os mestres taménestán moito mellor prepara-dos pedagoxicamente quehai corenta anos.SSoonn mmooiittaass aass eexxppeerriieenncciiaassccrruucciiaaiiss qquuee vviivviiuu ccoommoo eessttuu--ddaannttee.. CCoonn ccaall qquueeddaa ddee ttoo--ddaass eellaass??Sen dúbida coa vida na escolaprimaria na aldea de Meilidena que a miña nai era mestra.Quedei para sempre prendidoda miña infancia nesa escola,sobre todo nese rural galego.Hoxe aínda sigo atrapado nesaencrucillada e perviven todosos momentos na miña con-ciencia coma un soño. Mar-coume moito por coincidircunha época dura, especial edramática, de vivencias fon-das que vivía con máis intensi-dade aínda por ser cativo. Noné o mesmo ser un neno na-queles escuros anos 40 que naapertura dos anos 60 ou na ac-tualidade.�

‘O que falta hoxe na escola non é disciplinasenón pautas polas que guiarse’

A causa desa violencianon é a falta de disciplina,pois antes tamén habíapelexas e disciplinasobraba”

’’

Infundir medo no alumnadopara conseguirque obedeceseera a tendencia dominantedaquel momento”

’’

4-5 aldea.qxd 15/7/08 19:35 Página 3

TRIBUNA �Afonso Eiré.

AALDEAGLOBAL.6. ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008

EU ERA XITANOXavier López Rodríguez

O s veciños empezaban anegarme o saúdo. Deixa-

ban o seu lixo diante da miñaporta e, se non baixaba as bol-sas, deixábanse oír estimando aposibilidade de denunciarmediante do Concello por atentarcontra a saúde pública. Mirabapara atrás e non lembraba nin-gunha lea especial, ningún reci-bo por pagar. Pero o lixo seguíacada día diante da miña casa eeu tiña que considerar a conve-niencia de cambiar de barrio.Ata que descubría a orixe doproblema. Nunca o souberan,nunca o sospeitaran os meusveciños, pero eu era xitano. Ci-gano era un seitureiro que omeu pai buscaba cada ano parasegar as leiras, naqueles anos 60e primeiros 70 aínda orfos demaquinaria nas aldeas illadas.Meu pai contrataba o Cigano,por ser o máis serio e traballa-dor de cantos seitureiros portu-gueses tratara como labrego, ea catro ou cinco obreiros máis.Na miña escaleira, agora, 30anos despois, non querían sa-ber nada de xitanos. Tería quevender o piso? Coa crise polomedio, acharía quen me dese oque valía, suficiente para mer-car outro? Onde?

Por sorte, esperto. Non sonxitano. Camiño do traballo, quenon é nun mercado ambulante,poño a radio. Escoito como o al-calde dunha cidade galega de-fende a dispersión dos xitanos, anon localización agrupada dosintegrantes desa etnia que sonobrigados a abandonar os asen-tamentos onde se agrupan. Pre-gúntome cal será a miña etnia.Serei de orixe xudía, árabe, cel-ta? Terei algo de xitano? Poderíaviaxar a Italia sen perigo? Volvoá casa preguntándome se habe-rá lixo na miña porta. Non o hai.Os veciños saúdanme. Pero te-ño medo de poñer a radio. E sehai música flamenca? Podo se-guir gozando dos meus discosdos Morentes?�

’’

Meu pai contratabao Cigano, por ser omáis serio etraballadorde cantosseitureirosportuguesestratara”

’’

lase as concesións, a preocupa-ción vai en aumento.

Hai quen non entende comounhas normas que xa aparecenno decreto, aprobado polo Go-berno, nunha decisión polo tan-to solidaria, poden ser agoracuestionadas por unha conse-llaría. A clave está en que, candomenos en teoría, as adxudica-cións poderían mudar bastan-tes cousas no ámbito do controlpropio dos recursos enerxéticos.

OS ACORDOS CON FRANCIA.En Madrid,nos círculos das eléctricas, co-méntase desde hai días o intere-se que mostra o Goberno enprimar as liñas de evacuacióneléctricas, propiedade da RedeEléctrica Nacional (REN), conFrancia, para traer enerxía pro-ducida nas centrais nuclearesdo país veciño.

Hai temor a que, na práctica,moitas das concesións que po-de realizar a Xunta queden anu-ladas ao non existir liñas pro-pias de evacuación. Hipotética-mente, poderían anularse ta-mén deste xeito os proxectos li-gados a estas concesións: trasla-do de Ence, grupo lácteo, fabri-

Algúns empresarios están pre-ocupados polos atrancos quepoida atopar o Plano Eólico daXunta. A preocupación xa nonvén de agora, senón que em-peza cando se inicia a tramita-ción do plano por parte daConsellaría de Innovación eIndustria.

Esta preocupación acrecen-touse nestes días polas declara-cións do Conselleiro de MedioAmbiente, Manuel Vázquez,poñéndolle condicións á insta-lación de novos parques. A pro-posta de Medio Ambiente cho-ca abertamente coa solicitudeda maioría dos empresarios ga-legos e beneficia as empresas xainstaladas, que, de seguir estescriterios, quedarían coa maioríados 2.325 MW que se van con-ceder no concurso.

O que sería unicamente un-ha polémica institucional dedúas consellerías que loitan po-las súas respectivas competen-cias, agrávase por ser unha doPSdG-PSOE e a outra do BNG.Se a isto lle engadimos as opera-cións que, desde un comezo,realizou o Goberno central, pa-ra impedir que a Xunta contro-

cas de compoñentes eólicos enTomiño; planos de recupera-ción de zonas deprimidas...

A comezos de lexislatura xase rexistrara o intento do gober-no central e dalgunhas grandesempresas de que as concesiónsfosen competencia de Madrid,saltando así a lexislación auto-nómica, intento que, finalmen-te, puido ser parado pola Con-sellaría de Industria no que foi,sen dúbida, unha das crisesmáis profundas do bipartito.

Estes días, esta mesma con-sellaría e o seu titular, FernandoBlanco, intenta sacarlle impor-tancia ás declaracións do seucompañeiro de gabinete, e res-

ponsábel de Medio Ambiente,Manuel Vázquez.

Para Blanco, as condiciónsque trata de aplicar agora Váz-quez, xa están contempladasno decreto, e aprobadas pologoberno do que forma parte.Blanco considera que nas basesdo concurso se prima a renova-ción dos parques eólicos. Ta-mén sostén que calquera novaconcesión cumprirá os requisi-tos medioambientais.

A respecto das liñas de eva-cuación, o responsábel de In-dustria afirma que as negocia-cións, que desde hai tempo seestán a levar co Goberno cen-tral, van posibilitar a evacua-ción da enerxía eólica galega,aínda que a REN estea priman-do as conexións con Francia,mesmo con liñas soterradas pa-ra preservar as paisaxes.

Do que Industria discrepaabertamente de Medio Ambien-te é do imposto que Vázquezanunciou para os parques eóli-cos. Industria considera que nonten sentido gravar unha electrici-dade que está a ser potenciada eprimada noutros países e mes-mo no resto do Estado.�

Preocupación polosobstáculos no sector eólico

O conselleiro de Medio Ambiente, Manuel Vázquez. AGN

’’Hai quen non entendecomo unhas normasque xa están no decreto,aprobado polo Goberno,nunha decisión polo tantosolidaria, poden ser agoracuestionadaspor un conselleiro”

Fernando Blanco, conselleiro de Industria e Innovación. JÉSSICA BARCALA/ AGN

6-7 aldea.qxd 15/7/08 22:23 Página 2


feito de que nunca figurou co-mo obrigatoria no currículo es-colar do bacharelato.

A Asociación de Escritores enLingua Galega, a través do seupresidente, Cesáreo SánchezIglesias, tamén se sumou ás vo-ces que reclaman a restituciónda materia optativa de literaturae indicou que apoia as acciónsxurídicas que vai emprender aCIG. “É unha medida que sor-prende porque provén dun de-partamento da Administraciónautónoma cuxa función é de-fender a lingua, a literatura e acultura galegas”, indica SánchezIglesias, que tamén acusa aConsellaría de Educación de“non estar á altura dos temposhistóricos” e de “non desexarque o alumnado se achegue aomundo contemporáneo a tra-vés dos ollos da literatura galegaque se se crea hoxe coa linguaxedo noso tempo”.

Os argumentos a prol da re-vogación da Orde de Educaciónson múltiples e inclúen a necesi-dade de prestixiar a lingua e anosa literatura. “A Asociación deEscritores está a levar pola súaconta autores aos institutos, unlabor que debería corresponderá Consellaría; tras esta decisiónxa entendemos por que os escri-tores e a literatura teñen tanpouca presenza nos centros deensino”, afirmou Cesáreo Sán-chez Iglesias. Máis aló destacuestión, Luís González Tosar,do PEN Clube, preguntou: “Queacontecería se de repente e senexplicación desaparecesen asmaterias de lingua española oude matemáticas aplicadas?”.�

Louzao, da CIG-Ensino. A ma-teria de literatura fóra unhaconquista dos primeiros anosda autonomía que non alcanza-ra a mesma consideración dou-tras materias, en opinión deGonzález Tosar. “Aquela inclu-sión da literatura xa fora ver-gonzante”, afirma o presidentedo PEN Clube, en referencia ao

charelato”. O departamento quedirixe Laura Sánchez Piñón refí-rese á lingua e literatura de pri-meiro e segundo de bacharelato.

O argumento da Consellaríaconsidérao “falaz” Luís Gonzá-lez Tosar, presidente do PENClube de Galicia. Tosar, quenademais é ensinante de literatu-ra galega, sinala que as materiasás que se refire Educación con-teñen un currículo tan extensoque “para que o alumnado ad-quira un coñecemento formati-vo en lingua galega, é preciso re-nunciar a case todo o contidosobre a literatura; ao final, o es-tudantado coñece a Rosalía epouco máis”.

PREOCUPACIÓN DE MEDIOS CULTURAIS.Enmedios culturais e sindicaispreocupa “a pouca importan-cia que desde a Xunta se lle dá ánosa literatura”, segundo sinala

en anos anteriores. A Orde nonexplica o por que da súa supre-sión e limítase a sinalar que adeterminación destas materiasé de competencia exclusiva daComunidade autónoma.

Á marxe da ausencia de xusti-ficación que figura na Orde, aConsellaría de Educación expli-cou que “os contidos de literatu-ra galega do século XX están re-collidos noutras materias do ba-

AALDEAGLOBAL.7.

H. VixandeUnha orde publicada pola Con-sellaría de Educación o 27 dexuño suprime, xunto con outrasmaterias, a optativa de Literatu-ra galega do século XX no ba-charelato. Segundo os escrito-res e sindicatos, o alumnadoquedará sen coñecer a obra deautores como Cunqueiro, Blan-co Amor ou Dieste.

A publicación da Orde tivolugar sen que a cuestión seabordase na Mesa Sectorial Do-cente e cando o curso académi-co xa rematara. “Fixérono ás ca-ladas”, resume o secretario xe-ral da federación de ensino daCIG, Anxo Louzao, que aíndaconserva esperanzas de que aConsellaría rectifique. “Quedatempo para facelo, a matrículade setembro aínda permite quemoitos alumnos podan escolleresta optativa”, sinala, ao tempoque avanza que “o sindicatopresentará un recurso diante doTribunal Superior”.

Ademais da literatura galegado século XX, tamén desapare-cen as optativas de literaturahispánica, universal e xeoloxía.Con todo, tanto os sindicatoscomo os ensinantes, outórgan-lle maior importancia á supre-sión da literatura galega “por-que se trataba dunha conquistahistórica e porque proxecta uncomplexo de inferioridade”.Louzao recalca, ademais, que“nin Fraga ousou a eliminar a li-teratura galega do século XX”.

A “Orde do 25 de xuño polaque se establece a relación dematerias optativas do bachare-lato, o seu currículo e se regula asúa oferta” publicouse no Dia-rio Oficial de Galicia o 27 de xu-ño e na mesma noméanse asopcións a elixir polo alumnadoneste treito do ensino. No rela-torio non aparecen as literatu-ras galega, hispánica e universalnin a xeoloxía, que se impartían

Educación aproveitaas vacacións parasuprimir esta materiaoptativa, o que deixao alumnado sena posibilidade de coñecera Álvaro Cunqueiroou Blanco Amor

O bacharelato quedasen literatura galega do século XX

Eduardo Blanco Amor e [á dereita] Josep Pla e Álvaro Cunqueiro.

A publicación da Orde que su-prime a literatura galega de en-tre as materias optativas do ba-charelato prodúcese a final decurso porque é o momento deestablecer os contidos nos quepode matricularse o alumna-do que estudará bacharelato oano que vén. Con todo, a súaaprobación sen pasar pola Me-sa Sectorial e cando estaba a pi-ques de concluír o mes de xu-ño colleu a gran parte dos sec-tores co pé cambiado e as reac-cións foron poucas aínda quesignificativas.

O presidente do PEN Clu-

be, Luís González Tosar, falade “aleivosía”, mais tamén llereclama ás entidades sociais eculturais do país un pronun-ciamento. “Non estaremosante un silencio cómplice?”,interrógase, para preguntar acontinuación: “Que ten quedicir a Academia Galega?”.

Tras chamadas sucesivas áAcademia, este medio de co-municación non foi quen depoñerse en contacto co presi-dente desta entidade, XoséRamón Barreiro, para quepuidese sumarse ás voces quedemandan a restitución da

optativa de literatura no ba-charelato.

Tampouco os sindicatosCCOO e UGT reaccionaron atempo. Unha decisión comoa da Consellaría afecta aopersoal docente, polo que asdúas centrais poderían adhe-rirse ás iniciativas que xa to-maron entidades como oPEN Clube, a Asociación deEscritores ou a CIG. Esta últi-ma organización dirixiuse aoPSOE e ao BNG con conven-cemento de que os dous par-tidos convencerán o Gober-no que dea marcha atrás.�

Sen tempo de reacción

’’Que acontecería se de repente e sen explicacióndesaparecesen as materiasde lingua española ou dematemáticas aplicadas?”

[Luís González Tosar]Presidente do PEN Clube.

’’É unha medida quesorprende porque provéndun departamento daAdministración autónomacuxa función é defender alingua e a literatura”

[Cesáreo Sánchez Iglesias]Presidente da Asociaciónde Escritores en Lingua Galega.

6-7 aldea.qxd 15/7/08 19:54 Página 3

POLÍTICA. 8.1.319


ANOSATERRA

deG celebrará o 25 de xullo coatradicional ofrenda floral dian-te do busto de Castelao enRianxo. Pola súa banda, o PP-deG decántase pola mañá do24 de xullo para facer unhaofrenda floral en Santo Do-mingo de Bonaval.�

PROMOCIÓNS CULTURAIS GALEGAS S.A.Presidente:Miguel Barros Puente. Vicepresidente e conselleiro delegado:Afonso Eiré. Vicepresidente económico:Ramón Barral. Vo-

gais:Xosé Fernández Puga, Xosé María Fonseca Moretón, Xavier Rei, Ana Miranda, Ceferino Díaz, Fernando Filgueira, Victorino Núñez e Bieito Alonso. Secretaria:Paloma Vázquez. •Director: Manuel Veiga. Subdirector: Xan Carballa. Coordenador Diario Dixital: César Lorenzo Gil. Redactores:Horácio Vixande, Mar Barros, Manuel Xestoso, Manuel Vilas, MaríaObelleiro, Lara Rozados, Rodri Suárez, Eva Estévez, Xurxo González, Charina Giráldez, Antonio Cendán, Paco Vila Barros (fotografía), Xosé Bocixa (tv). Maquetación e preimpresión:

Xoselo Taboada. Fotografía:Axencia Galega de Noticias, Reuters. Xefe de publicidade: Carlos Martínez ([email protected]) • Redacción: Rúa do Príncipe 24, 1º -36202 Vigo. Teléfono 986 222 405. Fax 986 223 101. Delegación Santiago:Preguntoiro 9, 1º esq. - Teléfono 981 569 229. Correo electrónico: [email protected]. Administración:

Rúa do Príncipe 22, baixo - 36202 Vigo. Teléfono 986 433 830. Subscricións: [email protected] Imprime:Norprint. Depósito Legal:C-963-1977. ISSN:0213-3105.

M. ObelleiroDúas manifestacións percorre-rán as rúas compostelás para ce-lebrar o Día da Patria. Como co-lofón aos actos políticos que osnacionalistas veñen organizan-do dende primeiros de mes, ásdoce da mañá partirá a marchado BNG dende a Alameda até aQuintana. Baixo o lema 'Cremosno noso país', os nacionalistaspretenden darlle abeiro á mani-festación “máis grande da histo-ria do nacionalismo galego”. Cofin de dotar a xornada dun carác-ter “máis festivo e participativo”e para “romper coa rutina deanos anteriores”, O BNG intro-duce cambios na organización emesmo no percorrido. Por vezprimeira, a marcha do BNG divi-dirase ao chegar á zona vella, po-la Rúa Nova e o pola Rúa do Vilar

até finalizar na Quintana. Á pan-talla xigante que o BNG instalaráen Praterías, súmanse os millei-ros de estrelas de cinco puntasco himno nacional impreso.

A segunda das manifesta-cións, convocada por CausaGaliza, partirá ás 13.30 horas da

Alameda e rematará na Prazado Toural. As distintas organi-zacións que se adhiren á mar-cha reivindicarán o dereito deautodeterminación.

OFRENDAS FLORAIS DO PSDEG E DO PP-

DEG. A partir das 13 horas, o PS-

UN LIBROSECUESTRADO

Na Biblioteca Provincial da Co-ruña teñen secuestrado polomenos un libro, que é por certoo que a min me interesa dendehai tempo. Trátase do tituladoLa escuadra la mandan los ca-bos, escrito por Manuel D. Be-navides e impreso en Méxicono 1944, dentro da colección‘Luz sobre España’. Resulta in-críbel que nestes tempos, can-

do tanto se reclama luz para ostráxicos sucesos acontecidos enEspaña, a Deputación da Coru-ña estea a ser contumaz naocultación dun feito importan-tísimo da chamada Guerra Ci-vil. Ou polo menos, siga a terunha actitude obstrucionistaimpedindo a difusión desta es-clarecedora obra de carácterhistórico. Porque, segundo ocriterio desta nosa institución,La escuadra la mandan los ca-bos, un libro de 538 páxinas, é

un libro que non se deixa levarpara a casa por pertencer aoFondo X, que soamente podeser consultado en sala.Velaí unha maneira ben disi-mulada de negarse a colaborarno lema desa vella editorial me-xicana, Luz sobre España. O ci-dadán coruñés non pode terunha cómoda lectura da ver-sión orixinal dos episodios alírelatados.�

Manoel Riveiro LoureiroA Coruña

XOSÉ LOIS

Un día despois,Quintana, Mas e Urkullucelebrarán en Santiagoo 75 aniversarioda alianza Galeuscatcoa lingua como fíocondutor do acto

Manifestacións,música e ofrendas o 25 de xullo

CARTAS

O 26 de xullo, Santiago aco-llerá representantes da cul-tura, da sociedade e da polí-tica co gallo do 75 aniversa-rio da Declaración de Com-postela, que se celebrou o25 de xullo do 1993 paraunir os nacionalistas gale-gos, vascos e cataláns baixoo nome de Galeuscat.

Francisco Jorquera, por-tavoz do BNG no Congre-so, adiantou que asistiránao acto o líder do BNG, An-xo Quintana, o presidentede CiU, Artus Mas, e o pre-sidente do PNV, Íñigo Ur-kullu, entre outros cargospolíticos e institucionais.Segundo Jorquera, “os re-presentantes dos tres parti-dos ofrecerán unha análiseconxunta da situación polí-tica actual”.

O fío central do discursoserá a lingua. “Daremosresposta a toda a ofensivaque se está a desenvolvercontra as linguas oficiais doEstado”, sinala. “A políticade normalización, o pluri-lingüismo e a discrimina-ción respecto ao castelán”serán os eixos que artella-rán as intervencións.�

75 anos doGaleuscat

Os líderes de CiU, PNV e BNG na última reunión de Galeuscat celebrada en Madrid. A.G.N.

8-9 politica.qxd 15/7/08 23:24 Página 2

febreiro de 2002. Prado Villapolabandonou a cadea por “pade-cer unha enfermidade dexene-rativa”, segundo o seu avogado.

As últimas sentenzas da Au-diencia Provincial de Lugo, que oobrigan a reintegrar case 700.000euros ao Concello do Vicedonon veñen máis que confirmaros rumores sobre o seu mandatocomo alcalde. Non son poucosos veciños que opina que “o me-llor é esquecelo para sempre, pe-ro que devolva os cartos”. Se esacantidade se houbese investidona promoción turística da locali-dade e na dotación de servizosaxeitados, O Vicedo estaría qui-zais ateigado de turistas que bus-can a tranquilidade á beira dasúa ría, no incomparábel marcodo Barqueiro. E se non que llopregunten aos escasos verane-antes vascos que cada ano en-contran este pobo case que porcasualidade. �

POLÍTICA.9.

Antonio CendánAs últimas sentenzas da Xustizaveñen confirmar o alto nivel decorrupción que viviu a localida-de mariñá do Vicedo durantemáis dun cuarto de século, con-cretamente entre 1975 e 2001,época na que ocupou a súa al-caldía Isaac Prado Villapol, mé-dico deste concello que se sitúanunha fermosísima e entrañá-bel paraxe, a cabalo entre a ríado Barqueiro e a de Viveiro.

Nos 26 anos que foi rexedordo Vicedo, Prado Villapol foi o al-calde galego que acumulou unmaior número de condenas, atéun total de catro. Todas elas pordistintos motivos: prevaricación,falsidade documental, malver-sación e ameazas de morte aoque fora fiscal xefe da AudienciaProvincial de Lugo, Xesús GarcíaCalderón, que instruíra o pri-meiro sumario relacionado coassúas irregularidades ao fronte daalcaldía do Vicedo.

O ex-mandatario vicedensecobraba 15.000 pesetas (90 eu-ros) tan só por ir ao concello quepresidía, a máis doutras dietaspor desprazamentos a Madrid,onde se aloxaba en hoteis decinco estrelas.

O rexidor chegou a cambiar-lle o nome a rúa principal da lo-calidade. Pasou a denominarsePrado Villapol en vez de Xene-ral Franco. Un troco ben sim-bólico e que reflicte a situaciónvivida polos vicedenses ao lon-go de 26 anos.

Aínda que mantivo un férreocontrol sobre o concello e os seus

conveciños, as cousas comeza-ron a virárselle a partir de 1999. Opartido no que militara até da-quela, o PP, decidiu prescindirda súa figura para as derradeiraseleccións municipais do séculoXX, ante as constantes irregulari-dades que presentaba a súa xes-tión. Até 1999 Isaac Prado sem-pre gobernara sen ningún tipode oposición, ao non concorrerningunha candidatura os comi-cios locais. Nese ano, ante a ne-gativa dos popularespara que

encabezase a súa lista, presen-tou unha candidatura indepen-dente que acadaría a maioría ab-soluta, da que tan só puido dis-frutar dous anos, xa que en 2001foi procesado por varios delitos.En xaneiro dese ano dimitiu docargo ante a presión dos viciñose o cúmulo de denuncias que seacumulaban nos xulgados.

Apenas oito meses despoisda súa dimisión, en agosto, in-gresou no cárcere de Bonxe naque permaneceu seis meses, até


As últimas sentenzasda Audiencia luguesaobrígano a reintegrarcase 700.000 euros aoConcello

CATETADA’’Damián Villalaín

A s únicas queixas que es-coitei na miña vida pola

“confusión” que podería pro-ducir nos turistas que un le-treiro puxese “Ourense” e non“Orense” escoiteillas a fran-quistas vellos que mazaban osxornais con admonitorias car-tas de protesta. Pero disto haixa moitos anos, algo así como25. E en todo este tempo noncoñecín nunca ningún forá-neo tan burro que por non sa-ber descifrar o significado de“A Coruña” fose dar a Tui.Tampouco atopei visitantesestivais a quen lles parecesemal, máis ben ao contrario, es-coitar falar en galego ou cons-tatar presenza pública e vivadeste idioma.

Supoño que as cousas nondeben ser moi distintas entre osque van de vacacións a Catalu-ña. Porén, en Telemadrid, esesimulacro de cadea pública tanliberalmente gobernada poladereita nacional, emitiron estesidiotizados días unha reportaxena que unha xornalista pasea-ba por Barcelona mostrandounha paisaxe dramática: nasrúas víanse rótulos onde poñía“forn de pa”, “entrepans”, “bo-tiga”, en lugar dos naturais e co-múns “panadería”, “bocadi-llos”, “tienda”… A desoladaxornalista descubríalles aosmadrileños esta terrible reali-dade con voz e expresión facialpropias de quen describe osefectos dun tifón nunha illa doOcéano Índico. E laiábase dasdestrutivas consecuencias queaqueles carteliños exerceríancon certeza sobre o turismo.Xuro que desde había moitosanos, polo menos outros 25,non vía eu unha catetada de se-mellante calibre.

E empecei a entender porque Madrid é hoxe, xunto coPaís Vasco, a comunidade autó-noma con maior implantaciónnacionalista.�

Empecei a entender por que Madrid é hoxe,xunto co País Vasco,a autonomíacon maiorimplantaciónnacionalista ”

’’

O final de Prado Villapol,ex alcalde do Vicedo

Lugo, 10 abril do 2000, Isaac Prado Villapol, alcalde de Vicedo comparece diante da Audiencia Provincial. X. MARRA

’’Entre 1975 e 1999 gobernousen oposición,ao non concorreroutras candidaturasaos comicios locais”

’’Cambioulle o nomea rúa principal que pasou adenominarse PradoVillapol en vez de XeneralFranco”

8-9 politica.qxd 15/7/08 23:25 Página 3

Xan CarballaPepe Ferrín / AGN [FOTOGRAFÍA]

PPoouuccooss ppaaíísseess eenn EEuurrooppaa ttiivveerroonnuunnhhaa ttrraannssffoorrmmaacciióónn ddoo rruurraallttaann ffoorrttee nnuunn pprraazzoo ddee tteemmppoo ttaannccuurrttoo.. AA rreeaalliiddaaddee ddoo aabbaannddoonnooppaarreeccííaa iimmppaarráábbeell.. DDeettíívvoossee,, rree--ccoonnssiiddeerroouussee ssoocciiaallmmeennttee oo vvaa--lloorr ddaa aaccttiivviiddaaddee rruurraall??Os cambios na psicoloxía colec-tiva non son fáciles. O despoboa-mento do rural ten tintes demo-gráficos e pola miña formaciónde matemático sei que cando unproblema social se converte endemográfico, e non hai un im-pacto asimétrico externo (sexaunha peste, unha inmigraciónmasiva ou unha guerra) o pro-blema prolóngase por décadas.É difícil mudar tendencias demoito tempo, pero empézase apercibir outro clima, sexa na in-corporación de mozos ou en no-vos proxectos. O propio dina-mismo sindical no sector indicaque algo importante se está mo-vendo. Por exemplo, hai preocu-pación mundial coa produciónde alimentos, e a xente sabe queGaliza ten unhas grandes poten-cialidades e hai bases para poñe-las en función. Iso é o inicio docambio de tendencia.OOuuttrroo ddooss ttaabbúúss qquuee ssee ccoonnssiiddee--rraabbaann iinnssuuppeerráábbeeiiss eerraa aa iiddeeaaddee qquuee aa pprrooppiieeddaaddee ddaa tteerrrraaiimmppeeddííaa uunnhhaa aaggrriiccuullttuurraa ccoomm--ppeettiittiivvaa.. AA pprrooppoossttaa ddoo BBaannccooddee TTeerrrraass nnoonn ppaarreeccee qquuee pprroo--vvooqquuee ttaannttooss pprroobblleemmaass..De entrada foi unha lei moi labo-riosa de facer e precisou moito ri-gor social. Aprobámola en 2007 eaté que pase un tempo non a te-remos a pleno rendemento. Da-quela poderemos dirixirnos áxente con leiras sen aproveita-mento para estimular o seu uso.

Vexo que hai moita demanda deterra dos que queren seguir nosector, pero tamén se ve xenteque quere que lle poñan en pro-dución leiras que están abando-nadas. Desde este mes xa está alei en pleno funcionamento edesde o outono vai ter unha pro-gresión xeométrica. Debemosaspirar a que todas as terras culti-vábeis estean a pleno rende-mento en catro ou cinco anos.AA vvoollttaa ddaa mmoocciiddaaddee oouu aa ppeerr--mmaanneenncciiaa nnoo ccaammppoo,, eerraa oouuttrroooobbxxeeccttiivvoo iinniicciiaall.. CCaall éé oo bbaa--llaannccee ppaassaaddooss eesstteess ttrreess aannooss??

Nalgúns sectores, como o lácteo,deuse un salto moi importante.Pero partiamos de anos e anosde marchar e se a final da lexisla-tura hai unha incorporaciónneta de miles de persoas marca-mos unha tendencia para o fu-turo. O que non muda é a idadeda xente. Cando chegamos a pi-rámide de poboación marcaba60/65 anos e agora ten tres anosmáis. Quero dicir que só cosanos se poden ver os resultados eademais van máis alá da políticadunha única consellería.

LÍMITES COMUNITARIOS.

AA eeffeeccttooss ddee pprroodduucciióónn,, eenn ppaarrttii--ccuullaarr,, aass iinntteerrffeerreenncciiaass ee ooss llíímmii--tteess ddaa ppoollííttiiccaa ccoommuunniittaarriiaa eennmmaatteerriiaa aaggrraarriiaa ssoonn iinnssaallvváábbeeiiss?? Xa dixemos cando nos pronun-ciamos sobre o chequeo médicoda PAC, que hai cousas desa polí-tica agraria común que non nosgustan. Pensamos que debe ha-

ber mecanismos de regulaciónreferidos a alimentos de primeiranecesidade, máxime co que esta-mos vendo no mundo, pero naUnión Europea vaise en direc-ción contraria. No caso do leitenon nos gustaba o escenario quese deseñaba, sen equilibrar ofertae demanda. O sector lácteo ga-lego fixo un esforzo enorme paraadaptarse, demostrando quequería manter a a actividade esoubo como facelo nesas novascircunstancias. Agora a UE queremudar o escenario. Se quere fa-celo en 2015 todo o mundo tenque estar nas mesmas condi-cións de saída. Gustaríame termáis competencias para decidirpolíticas sobre sectores conmoito potencial, pero aínda quetraballemos en mudar as limita-cións impostas, de entrada te-mos que respectalas. Aposta-mos, coas competencias que te-mos, na sustentabilidade, na per-manencia, por alimentos demaior calidade e por darlle máisvalor á terra. Pero camiñamoscondicionados, hai que dicilo.NNoo ccaassoo ddoo lleeiittee,, aaccaaddoouussee ooccoonnttrraattoo hhoommoollooggaaddoo,, ppeerroo hhaaiiuunnhhaa aassppiirraacciióónn ccoonn mmááiiss ddeevviinnttee aannooss ddee ccoonnssttiittuuíírr uunnGGrruuppoo LLáácctteeoo GGaalleeggoo.. VVoollvveeuusseeffaallaarr aaggoorraa ddeell aa ccoonnttaa ddoo ccoonn--ccuurrssoo eeóólliiccoo ee ooss pprrooxxeeccttooss iinn--dduussttrriiaaiiss aappaarreellllaaddooss..Todo o protagonismo que podater Galiza en materia alimentaré desexábel, tamén porque éunha columna vertebral dopaís. Cando chegamos á Xuntaas dificultades no sector lácteoeran patentes, con só dous gru-pos que decidían en Galiza (Fei-raco e Leite Río), pero co 75% do

leite que se producía ‘gober-nado’ por empresas de fóra. Oasunto require sedución etempo pero tamén que haxaxente disposta a apostar. No go-berno traballamos nesa direc-ción pero non hai noticias no-vas e só se conseguimos resulta-dos se farán públicos.

BIOCOMBUSTÍBEIS OU ALIMENTOS.

FFáállaassee ddee sseegguurriiddaaddee aalliimmeennttaa--rriiaa ccaarraa oo ffuuttuurroo,, ppeerroo ttaamméénn ddeebbiiooccoommbbuussttííbbeeiiss,, ddee ttrraannssffoorr--mmaarr aalliimmeennttooss eenn eenneerrxxííaa.. CCaall ééaa ppoossiicciióónn ddaa ccoonnsseelllleerrííaa ee qquueeppoollííttiiccaass vvaaii sseegguuiirr??Mentres haxa fame no mundocalquera decisión que teña quever con alimentos para os huma-nos ou o gando, hai que tomalacon moita prudencia. De en-trada non somos partidarios:mentres haxa problemas de ali-mentación a investigación enbiocombustíbeis ten que serpara aproveitamento das bioma-sas, sexan forestais ou de subpro-dutos doutras actividades.HHoouubboo xxaa iinniicciiaattiivvaass ppaarraa bbiioo--mmaassaa ffoorreessttaall..Acabamos de aprobar un de-creto para instalar cinco plan-tas para biomasa forestal resi-dual. Pero con prudencia.Sendo necesaria a madeirapara diferentes usos, non pode-mos, pensando en rendemen-tos a corto prazo, usar a ma-deira para producir enerxía. Nomonte galego hai moita masaresidual primaria que se podeusar para enerxía ou calor, epara iso temos esas cinco plan-tas con limites precisos, paraque actúen de regulador.

POLÍTICA.10. ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008

Alfredo Suárez Canal, Conselleiro de Medio Rural

‘A crise alimentariapode ter unha resposta desde Galiza’A importancia dos incendios en 2006condicionou a percepción dunha consellaría quenestes tres anos marcouse a meta de revalorizaro campo e o monte galego como riqueza.O conselleiro Alfredo Suárez Canal fai balancedeste período de xestión política,“disposto a sometelo a escrutinio público”

AA rreeffoorrmmaa eessttaattuuttaarriiaa nnoonn ffooiiaaddiiaannttee ee oo ffiinnaanncciiaammeennttoo aauu--ttoonnóómmiiccoo eessttáá ppoorr nneeggoocciiaarr..CCoommoo aaffeeccttaann aa MMeeddiioo RRuurraalleessttaass ddúúaass ccuueessttiióónnss??Nunha consellería na que de-pendemos tanto do que de-cide e negocia o Estado ou aUnión Europea, todo o que

fose fortalecemento do auto-goberno daríanos máis capa-cidade de decisión. Cando fa-lei coa Comisaria Europeadas reformas e das cotas doleite, expliquei unha reali-dade que ninguén do go-berno central faría. Era un tra-ballo de suxestión e informa-

ción pero non podía negociarnada. Un novo Estatuto in-crementaría a capacidadecompetencial e sería positivo,porque temos unha singulari-dade tan específica no ruralgalego que require políticaspropias. No financiamentoacreditamos que Galiza ten

un enorme potencial e temosque sacudirnos o complexode que somos unha terra sub-sidiada e debemos crer nasnosas propias forzas. Lograrfinanciamento é fundamen-tal: queremos responsabili-zarnos da nosa recadación edos gastos que fagamos.�

‘Funcionaríamos mellor con máis competencias’

AA rreessppeeccttoo ddaa xxeessttiióónn ddoo MMee--ddiioo RRuurraall,, ppeennssaa qquuee aass bbaasseessddoo BBNNGG eenntteennddeenn oo rriittmmoo ddoossccaammbbiiooss qquuee eessttáánn aa lleevvaarr??Haberá que preguntarllo ásbases. Non podemos pensarque Galiza é unha illa. Temostamén múltiples condicio-nantes (prezos do petróleo,dos cereais,...) que nos afec-tan. pero estes tres anos ennormativa, en modelo e en

políticas para o futuro seránun punto e aparte. Algunhascousas ímolas vendo e outrasteñen un horizonte máis afas-tado. Os ritmos sempre admi-ten opinións, pero coñecidodesde dentro o funciona-mento da administración e otraballo inxente que había eradifícil facer máis nestes tresanos. Estou disposto a some-ter ese balance a xuízo.�

‘En tres anosnon podiamos facer máis’

>>>

10-11 política.qxd 16/7/08 11:01 Página 2

Aspiramos que co temposirvan tamén para eliminartantas queimas incontroladas.DDee 22000066 aa hhooxxee eessttaammooss mmááiisspprreeppaarraaddooss ppaarraa ffaacceerr ffrroonntteeaaooss lluummeess ffoorreessttaaiiss..Máis preparados estamos, perohai cousas que non controlanunca totalmente ningún go-berno, que é a actividade dohome. Podemos garantir a per-secución policial e xudicial perosempre que hai intención dequeimar non podemos evitaloao cento por cento, a maiores deque o clima cree condicións demáis difícil control. En todo o de-mais, construíndo sobre o quehabía, fixemos melloras moi re-levantes. En limpeza, preven-ción e roza, sen esquecer que te-mos 2 millóns de hectáreas demonte, e aínda que hoxe se ve envías de comunicación e en zonasperiurbanas, segue habendomoita biomasa forestal. Mellora-mos mando, estrutura, medioshumanos e materiais, coordina-ción cos concellos, pero hai va-riábeis que nos obrigan a estarsempre en alerta máxima.�

POLÍTICA.11.ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008

>>>

’’Ao final da lexislaturahaberá unhaincorporación netade miles de persoasao medio rural”

’’Un novo Estatutoincrementaría acapacidade competencial.A singularidade do ruralgalego require políticaspropias”

’’Biocombustíbeis: calquera decisión que teñaque ver con alimentospara os seres humanos ouo gando, hai que tomalacon moita prudencia”

’’Seguimos pulandopor un Grupo Lácteogalego, pero nonalimentaremos rumores”


POLÍTICA.12.

simple dignidade persoal, conigual cortesía, dígolle eu: Nonse preocupe, eu non a vou obri-gar. Moi agradecido. Bos días. Ecolgo. Resulta triste e revelador.Triste porque dúas persoas quese entendían perfectamentesen impoñerlle ningunha delasá outra a súa lingua tiveron queinterromper o diálogo. E o diá-

logo é a única maneira civiliza-da de se entenderen as persoas.E revelador porque queda claroque a negativa ao galego porparte desa persoa non foi por-que non me entendese. O feitode eu falarlle na miña linguaconsiderábao unha imposi-ción. Ergo era eu quen debía re-nuncia á miña lingua”.

DOR DE LINGUA

EEll PPaaííss((lluunnss 1144 ddee xxuulllloo))

Un artigo de opinión que publi-ca o diario El País aborda a polé-mica da lingua desde o sentidodo humor. O seu autor é o edi-tor GGoonnzzaalloo PPoonnttóónn. “Desde haialgúns anos hai crecentes ra-zóns para preocuparse no nosopaís polo silencio dos intelec-tuais. Mais, para xeral alivio, ve-ñen de pronunciarse publica-mente nun Manifesto pola lin-gua común porque lles preocu-pa o papel do castelán comolingua principal de comunica-ción democrática (sic). Se aUnamuno doíalle España, aeles dóelles a lingua. O manifes-to asinárono “espléndidos per-soeiros”, como di don GregorioSalvador, que é académico dalingua e sabe destas cousas.Ademais, eu mesmo coñezopersoas que tamén o asinaron.Don Manuel Jiménez de Parga(Lembran? O dos andaluceslimpos e os cataláns cochos) ex-hórtanos a afianzar o sentimen-to nacional, fai votos porque noséculo XXI “os provincianismose localismos aldeáns” non te-ñan futuro e advírtenos de queexisten “persoas de gran presti-xio preocupadas polo queacontece no castelán en Cata-lunya, no País Vasco, en Balea-res e en Galiza’”.

AS IMPOSICIÓNS

LLaa VVoozz ddee GGaalliicciiaa((lluunnss 1144 ddee xxuulllloo))

“Cando era cativo impuxéron-me o castelán”, comeza dicindoXXoosséé LLuuííss BBaarrrreeiirroo na súa habi-tual columna de La Voz de Gali-cia, na que tamén sinala que“amo esta lingua [o castelán]tanto como podan amala en Va-lladolid”. “Nunca estiven trau-matizado polo feito de que meimpuxesen o castelán. Lamentomoito, en troques, que non meimpuxesen o galego, que nonme obrigasen a estudar a súa or-tografía e a súa literatura, e a va-lerme del para viaxar polo cine-ma, os deportes e a teoloxía da li-beración. Polo que a min res-pecta poden asinarse todos osmanifestos en todos os sentidos.Mais quero que saiban que oque me impuxeron –grazas aDeus– foi o castelán. E que se al-go lamento é que non me impu-xesen, na escola, o galego que fa-la miña mamai. Porque, comoneno que era, tiña pleno dereitoa esa imposición”.�

INCOMUNICACIÓN

FFaarroo ddee VViiggoo((vveennrreess 1111 ddee xxuulllloo))HHeennrriiqquuee HHaarrgguuiinnddeeyy contaunha anécdota nun artigo deopinión no Faro de Vigo. “Pormor dunha xestión importantevéxome obrigado a facer unhachamada telefónica a Vigo, aunha persoa descoñecida. Des-colga e expóñolle o motivo. Engalego, naturalmente. Ela,amabelmente, respóndeme enespañol. E así intercambiamosun par de frases. Nese momen-to, o meu interlocutor dime:Perdón. ¿Podría hablarme encastellano? Coa mesma educa-ción, eu respóndolle: Si, no hayningún problema. Porque, ¿nome entiende? A súa réplica tex-tual é: Si, pero no quiero quenadie me obligue. Entón, por

ENPOLEIROALLEO

Xosé Luís Barreiro Rivas.

A LINGUACOMÚN’’

Carlos Aymerich

S empre han procurar con-ceptos aparentemente in-

contestábeis. A invasión doIraque tivo por nome oficial“liberdade duradoira” e xusti-ficouse na liberación do poboiraquí, obxectivo, obviamente,non logrado. Quizais porquenunca tal se pretendera.

Do mesmo xeito asociaciónsque alentan o odio lingüísticofano en nome da “liberdade”entanto que persoas e colecti-vos que perseguen abertamen-te a imposición do español co-mo “lingua común” asinan ma-nifestos nos que este seu afánlexitímase en nome da defensados dereitos individuais porque“son os cidadáns quen teñendereitos lingüísticos, non os te-rritorios nin moito menos aslinguas mesmas”. Afirmación,por certo, axiña contradita aodefenderen os asinantes do talmanifesto a asimetría de que sóo español “goce do deber cons-titucional de ser coñecido e dapresunción consecuente deque todos o coñecen”. Daquela,o español si goza de dereitos (coseu correlato de deberes para oscidadáns) que se lle negan aogalego, ao éuscaro ou ao cata-lán. U-la igualdade?

Nada novo. O imperialismosempre tentou disfrazarse coasroupaxes do universalismo. Aexplotación doutros pobos víste-se de civilización e loita contra oescurantismo, consonte unhavisión xerárquica dos pobos, dasculturas, das linguas e, ao cabo,das persoas que nos condena águerra perpetua. Os nacionalis-tas non negamos os dereitos deninguén nin nos afirmamos co-mo superiores aos demais. Tra-ballamos para que o noso poboteña, en igualdade, o dereito de-terminarse libremente e paraque a nosa lingua conte cos es-pazos de normalidade dos quexa goza, mesmo en Galiza, o es-pañol. E tanto pedir? �

A explotación doutros pobosvístese de civilización e loitacontra oescurantismo,consonte unhavisión xerárquica”

’’



POLÍTICA.13.ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008

as causas militares das xurisdi-cións de Terra e da Mariña da IVRexión Militar con sede en Fe-rrol, entre os anos 1936-1939,das que se baleirou toda a docu-mentación para incorporala aoProxecto de Investigación. Ta-mén se usaron os rexistros civísde Galicia, co rexistro completode defuncións de todos os con-cellos galegos e algúns de Za-

destas cifras está unha nena de11 anos, mortas nas barricadasde xullo de 1936 en Lavadores(hoxe concello de Vigo) e o máisvello un home de 84 anos de Pa-radela (Lugo) que faleceu no cár-cere de Sarria en 1937.

DOCUMENTACIÓN. Foron varias asfontes usadas polas equipas deinvestigación. Primeiramente

X.C.Son aínda cifras provisorias, á es-pera de consultar novas basesdocumentais e diferentes fontes,pero os responsábeis do proxec-to de investigación interuniversi-tario, ofreceron xa os primeirosresultados das súas pescudas.Foron procesadas, sen resultadode morte, nese trienio 7.403 per-soas (7.129 homes e 274 mulle-res); 3.588 máis resultaron mor-tas logo de procesos penais ouen execucións extraxudiciais(3.511 homes e 77 mulleres). Afranxa de idade é moi extensa,destacando as vítimas no rangodos 19 a 45 anos. Nas extremas

Arxentina, Cuba e Uruguai.O uso e sistematización de

bases de datos cruzadas foi omecanismo principal que ofre-ce os primeiros resultados, aín-da que se advirte de que se estáa traballar noutras fontes “queincrementarán o número finalde represaliados, pero non oseu significado ou distribuciónterritorial”.

Para os investigadores a aná-lise dos resultados “permite de-ducir que son mortes dos ele-mentos novos e máis activos dasociedade, presentando un nú-mero elevado nos primeiros me-ses despois do golpe de Estado”.

O estudo abranxe a tipoloxíados xulgados sen resultado demorte, para dar unha panorá-mica da amplitude represiva,“conmutados de pena de mortepor cadea perpetua, os que pa-deceron anos de prisión porcondenas menores, os absoltos,sobreseídos e os declarados enrebeldía”.�

mora e Pasaia (Guipuzkoa).A maiores desta documenta-

ción revisouse toda a bibliografíaexistente para o período de gue-rra e realizáronse 349 entrevistasen Galiza, Asturias, Barcelona,

O proxecto As vítimas,os nomes e os lugares,publica o seu balanceprovisional da represiónen Galiza no período1936-1939

Entre 1936 e 1939houbo en Galicia 3.588 mortos

Tipoloxía das mortesExtraxudiciais ............................................... 1.911

Execucións ........................................................ 845

Execucións sen formación de causa .. 391

Morte na cadea .............................................. 240

Morte sen identificar ................................... 201

Profesión das vítimas mortaisLabregos ............................................................ 472

Mariñeiros ......................................................... 245

Obreiros/Artesáns ..................................... 1001

Empregados servizos ................................. 182

Funcionarios e

empregados cualificados ......................... 215

Mestres .................................................................. 80

Militares e corpos seguridade ............... 286

Profesións liberais ............................................ 94

Pequenos industriais e comerciantes .113

Traballo na casa ................................................ 25

Estudantes ........................................................... 15

Sacerdotes .............................................................. 2

Sen determinar .............................................. 858

O catedrático de historia Lourenzo Fernández Prieto e a conselleira ÁnxelaBugallo na presentación do informe. OTTO / A.G.N.


ESPAÑA.14. ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008

ga ao parlamento vasco, que re-presenta a democracia nestepaís, o que estaba disposto a

pactar coa ETA”, repite día trasdía Juan José Ibarretxe.

En Vitoria consideran que o

acoso lles chega desde todas asfrontes. O goberno vasco que-relouse contra o xornal El País

logo de que este publicase queIbarretxe pactara coa ETA un-ha minitregua entrementres oparlamento aprobaba a Lei daConsulta.

Segundo o último eusko-barómetro, os socialistas lo-grarían superar por primeiravez ao PNV en escanos ao be-neficiarse do novo reparto,froito da ilegalización da es-querda abertzale.�

César Lorenzo GilO goberno cumpriu a ameaza erecorreu a Lei da Consulta Po-pular vasca diante do TribunalConstitucional só unha horadespois de saír do prelo o DiarioOficial do País Vasco que reco-llía a decisión parlamentaria.Era o último chanzo nunha ca-rreira contra o chamado PlanIbarretxe que o contorno doPNV considera un ataque “portodos os medios” contra o pri-meiro partido vasco. “Zapaterodebería explicar por que lle ne-

A ofensiva de Madrid contra o PNVaféctalle tamén aos empresariosO acoso ao PNVconpleméntase coailegalización dosabertzales e abre asperspectivas dun cambioelectoral de lehendakari

O asturiano non será lingua cooficial. O PSOE e o PP chegaron a un acordo

para pechar a reforma estatutaria en Asturias sen admitir como cooficial o astu-

riano, tal e como reclamaba IU no Parlamento. As reaccións non tardaron en

chegar. A Academia de la Llengua celebrou unha xunta xeral extraordinaria pa-

ra tratar o asunto. A institución definiu o pacto de socialistas e popularescomo

“un intento consciente de acabar dende o punto de vista legal co patrimonio in-

material máis importante de Asturias, a súa lingua e a súa cultura”. A Academia

considérao “un atentado contra a lingua e a dignidade do pobo asturiano” .�

’’O goberno vasco querelousecontra El Paíslogode que este publicase queIbarretxe pactara coa ETAunha minitregua”

Ibarretxe presentando o proxecto da consulta no Parlamento Vasco. VINCENT WEST / REUTERS

PAÍS VASCO E CATALUÑA NA PICOTA

De vítimasa cómplicesPara varias fontes nacionalistasvascas, o intento do gobernocentral por debilitar a baseelectoral do PNV atinxe taména xustiza. Por primeira vez endemocracia, a Audiencia Na-cional incluíu os empresariosque sofren extorsión por parteda ETA na chamada “trama fi-nanceira” da banda. Considerao xuíz Baltasar Garzón que cal-quera que acepte pagar unhachantaxe debe ser procesado.De feito, son varios os indus-triais vascos que pasaron va-rios días nos alxubes de Madridpor causa deste asunto.

Esta decisión da xustiza su-pón un xiro no tratamentodun delito colateral ao terro-rismo. Nun intre no que se rei-vindica o apoio sen fisuras ásvítimas da ETA, os ameazadosde morte se non lle pagan aogrupo armado o “imposto re-volucionario” convértense en“cómplices”.�

14-15 estado.qxd 16/7/08 11:32 Página 2

ESPAÑA.15.

Xan CarballaO poder político de Cataluña ea súa capacidade para xerarun novo mapa autonómico,preocupan en Madrid. Podeser pura coincidencia, pero ascampañas dirixidas a presen-tar negativamente as políticaslingüísticas –todas agás a doPaís Valenciá– agudizáronsenas semanas previas á presen-tación das tan denostadas ba-lanzas fiscais, un instrumentomáis para manexar na grandenegociación que se aviciña dofinanciamento autonómico. Avinculación de lingua e eco-nomía acada cotas sorpren-dentes cando o xornal ElMundo, que abre a súa porta-

da a diario cun contador de si-naturas do Manifiesto por laLengua vincula o uso do cata-lán con problemas graves pa-ra o turismo, asegurando quese poñen en perigo cifras im-portantes do PIB, “sobre todoen Baleares, o que ten moipreocupados aos operadoresturísticos”. Nestas mesmasdatas Telemadrid emitiu unreportaxe na que a presenzade rotulación en catalán enBarcelona, era sinalada comounha realidade que dificulta-ba o entendemento do visi-tante, e pretendía oferecer ar-gumentos de discriminaciónaos televidentes dunha capi-tal como Madrid, que ten no

seu censo máis de 100 nacio-nalidades coas que convive.

Sendo moitas as materiasextremadas políticas na ante-rior lexislatura, é chamativosinalar como unha das princi-pais vítimas do periodo2004/2008 foi precisamente opresidente catalán Pasqual

Maragall. Acabou deixando oPSC e o día no que este parti-do celebraba o seu 30 aniver-sario, coa presenza do propioMaragall, o xornal El País (12-7-2008) abriu portada a catrocolumnas presentando unhainiciativa da Generalitat, deintegración escolar para in-

migrantes, como un proxectoracista. O plan aínda non secoñece pero semella acepta-do por ERC e IC-Els Verds.Chama a atención que a ini-ciativa sexa do Conseller deEducación, que responde aonome de Ernest e se apelidaMaragall.�


Telemadrid, El Mundo e El País critican a política catalá

CONVERGÈNCIAABRE O COMPÁS JJooaaqquuiimm CCoolloommiinnaassPolitólogo

CDC fixo un bo congreso. A proba é que hoxe está mellorque o xoves passado, a xornada antes do inicio do XV

Congreso. E, tendo en conta a actualidade política catalá, estaé unha boa noticia para Convergència pero tamén para Ca-talunya. Como noticia destacada, a abertura do compás querepresenta, por unha banda, o retorno á dirección de refe-rentes como son Lluís Recoder ou Josep Rull, que logo de ob-teren un gran resultado nas votacións internas, demostranter unha gran confianza da militancia; e por outra, a entradade novos valores do ámbito municipal que representa a CDCactual (cos alcaldes Albert Batalla, Santi Vila, Ferran Bel).

Ademais, o mantemento na dirección doutros dirixentescomo Carles Campuzano ou Antoni Vives, representantesde sensibilidades políticas diferentes á que estivo no poderaté agora, é unha grande esperanza para moitos, xa que, co-mo saben, canto máis plural é a dirección dun partido máisaumentan as posibilidades de voto entre o electorado. Portanto, con esta nova composición de CDC, cun Felipe Puigreforzado de número dous, e cun Artur Mas con máis ganasca nunca, representa unha esperanza de cara a mellorar osresultados electorais nas próximas convocatorias electorais.Unha nación sen Estado, como Catalunya, precisa un parti-do nacionalista maioritario, con posibilidades de marcar adirección da acción política do país.�

’’

Unha nación sen Estado, como Catalunya,precisa un partido nacionalista maioritario’’

Artur Mas sae reforzado do congre-so de CDC. O 95,23% dos delegados

que participan no XV congreso de CDC

reforzaron a pasada fin de semana o li-

derado de Artur Mas como secretario

xeral do partido. Mas anunciou que

non se presentará en 2012 á reelección

pera tamén dixo que estaría atento a

que este período non fose destinado á

pura competencia pola sucesión.�

14-15 estado.qxd 16/7/08 11:32 Página 3

MUNDO.16.ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008

un 37 por cento da poboacióndende a democratización dopaís no 1991 mentres o elevadodesenvolvemento económicona illa do Sal, por exemplo, noné equiparábel ao das outras illas,agravando as diferenzas socioe-conómicas e rexionais.�

Acusado de xenocidio o presidente de Sudán. A Corte Internacional vén

de acusar a Omar al Bachir de crimes de guerra, lesa humanidade e xenoci-

dio nos enfrontamentos de Darfur, que se cobraron miles de mortos e oca-

sionaron dous millóns e medios de desprazados. A ONU xa definira o xenoci-

dio de Darfur como un dos peores desastres humanitarios da historia. Pola

súa banda, Al Bachir cualificou de mentiras as acusacións do fiscal e reiterou

que o tribunal non ten poder para axuizalo.�

Vera Ríos Carrillo Colaboradora do IGADI(www.igadi.org)

Dende o 1 de xaneiro do 2008, oCabo Verde pasou de ser mem-bro do grupo de Países MenosAvanzados a formar parte dosPaíses de DesenvolvementoMedio , segundo a clasificacióndo Banco Mundial. Este cambiodébese, principalmente, aosprogresos políticos e económi-cos que vive o arquipélago.

O principal factor que em-puxa a Cabo Verde cara ao cre-cemento económico (que no2007 acadou o 6,9 por cento) é odesenvolvemento do turismo,cun aumento do 15,6 por centoentre o 2004 e o 2007, tirando,particularmente, do sector in-mobiliario. Durante moito tem-po, as remesas de emigrantesproporcionáronlle á poboacióndo Cabo Verde ingresos consi-derábeis e unha importanteaxuda para o desenvolvementodo país. Porén, no 2007, por pri-meira vez, con 300.000 visitan-tes e unha taxa de ocupación deaproximadamente o 80 porcento, o sector hoteleiro acu-mulou, por si só, un beneficiosuperior ao importe das trans-ferencias de fondos efectuadospola diáspora caboverdiana.

A estabilidade política, xuntocoa posición estratéxica do país,que conforma unha plataformade illas ponte entre tres conti-nentes, propicia igualmente unambiente atractivo para os in-vestimentos estranxeiros. Estasxeran amplas oportunidadesno emprego, especialmente nosector turístico con proxectoscomo a próxima apertura doHotel Hilton na illa do Sal, quexerará 400 postos de traballo.Sal é a máis explotada por estesector, acaparando un 59,1 porcento do emprego total do Ca-bo Verde (datos do 2007), e re-

presentando máis do 65 porcento da actividade.

Con independencia dos be-neficiosos efectos sobre a ocu-pación, o auxe do turismo, nocontexto da actual crise econó-mica, está a provocar unha su-ba xeral dos prezos, especial-mente en conceptos como alu-guer, derivados do petróleo ealimentación, que inciden ne-gativamente naqueles colecti-vos da poboación máis pobreque ven agravada a súa marxi-nalidade sen poder beneficiarsedo crecemento económico.

INVESTIMENTOS CONTRADITORIOS. Asexpectativas de investimentosno Cabo Verde son contradito-rias. Dunha banda, as illas sonconsideradas como unha gran-de oportunidade para o investi-mento. Doutra, algunhas con-sultoras internacionais non re-comendan investir no CaboVerde en caso de non poderafrontar unha perda importan-te de capital. O mercado de pro-piedades está lonxe de ser unhaaposta segura dado que o CaboVerde é aínda un país en desen-volvemento con algunhas ca-rencias institucionais e legais derelativa gravidade. A súa econo-mía está aberta a padecershocksfinanceiros e a diversifi-cación continúa a ser un obxec-tivo estratéxico importante paraaumentar a súa resistencia a es-tes traumas.

FEBLES INFRAESTRUTURAS. As infra-estruturas caboverdianas, poroutra banda, presentan unhanotábel febleza e a economía na-cional non dispón de suficientesrecursos para levar a cabo os in-vestimentos necesarios, poloque depende de capitalistas es-tranxeiros. A medida que o turis-mo medre requiriranse máis in-vestimentos en auga, electricida-de e outro tipo de infraestruturas

que o goberno por si só non po-derá afrontar, tendo en conta osseus custos e os escasos recursosá súa disposición.

Pero o principal problema aafrontar polo Cabo Verde é odesaxuste existente entre osseus indicadores sociais, relati-

vamente altos, que non se co-rresponden cunha economíaforte e sustentábel. A economíasegue crecendo e as illas fansemáis prósperas, certamente,pero as desigualdades sociais erexionais van en aumento: a po-breza aumentou ata chegar a

O Cabo Verde busca investidoresO arquipélago atlántico saíu do grupo de países máispobres de África. A economía medra a un ritmo do6,9 por cento anual grazas ao turismo e á construción

MO

HA

ME

D N

UR

ELD

IN A

BD

ALL

A

O primeiro ministro do Cabo Verde, José Maria Neves. THIERRY ROGE / REUTERS

’’O principal factordo crecemento económicoé o turismo”

’’A economía non dispónde recursos abondopara levar a caboos investimentosnecesarios”

’’As illas fanse máis prósperaspero as desigualdadessociais van en aumento”

16-18 mundo.qxd 15/7/08 19:56 Página 2

César Lorenzo GilO goberno sirio está a concretarnas últimas datas un amplo mo-vemento diplomático na rexióndo Oriente Medio para garantirunha mellor posición xeopolíti-ca nun momento de gran pre-sión dos EE UU. Se tras a inva-sión do Irak, o réxime de Damas-co ensaiou unha vía de “cordialresistencia diplomática” paraevitar ao mesmo tempo ser ab-sorbido pola influencia do Pen-tágono e evitar un ataque direc-to, a actual tensión co Irán pode

ter un efecto semellante. Sirianon quere illarse e busca resol-ver vellos conflitos que a mante-ñan a salvo de represalias.

A través da mediación do pre-sidente francés, Nicolas Sarkozy,o sirio Bashar Assad –convidadoá celebración do 14 de xullo enParís– ultima o inicio de rela-cións diplomáticas co Líbano,país que estivo tradicionalmentemoi influído polos sirios pero aoque nunca lle outorgaron rangosoberano.

Mais o gran movemento que

preparan os diplomáticos siriosé o achegamento a Israel. A pesarde que non se produciu o anun-ciado encontro entre Assad e oprimeiro ministro hebreo, EhudOlmert, durante o Cumio doMediterráneo, o propio líder si-rio foi claro. “Non nos importaríater unha relación normalizadaco Estado veciño, con embaixa-das en ambos os países e colabo-ración a todos os niveis”.

Israel parece decidido a aban-donar os Altos do Golán –ocupa-dos hai catro décadas–, paso de-cisivo neste achegamento. Siria,no seu novo papel, podería sercrucial para evitar maiores ten-sións con Teherán por mor doseu programa nuclear.�

Ofensiva diplomática de SiriaO goberno de Damasco quere normalizarde vez as súas relacións con veciños historicamenteinimigos: o Líbano e Israel

MUNDO.17.

Condena contra funcionarios italianos por maltratos a detidos. Un

tribunal italiano condenou 15 funcionarios por maltratar varios manifes-

tantes durante as violentas protestas contra o cumio dos países do G-8 ce-

lebrada na cidade de Xénova no 2001. O xuíz ditou penas de prisión que

van de cinco meses a cinco anos para os acusados, a maioría policías e ta-

mén hai algúns médicos.. Naquelas protestas morrera un activista anti-

mundialización e foran detidos varrios centos de manifestantes nunhas

condicións que denunciaran varias organizacións non gobernamentais.�


O presidente sirio, Bashar Assad (esquerda] e oprimeiro ministro israelí, Ehud Olmert [dereita]esquívanse en presenza do secretario xeral das

Nacións Unidas [segundo pola esquerda], dopresidente exipcio e da primeira ministra finesa.

RE

UT

ER

S

16-18 mundo.qxd 15/7/08 23:46 Página 3


MUNDO.18.

X.L. Franco Grande

A lgunha prensa vén sosten-do que Barack Obama es-

tá “centrando” o seu discurso,co que queren dicir que vai sen-do menos radical. A nós paréce-nos que se ve na necesidade derecadar votos de sectores poucodados a votar o programa queempregou para combater nasprimarias a Hilary Clinton.

Obama, a estas alturas dasúa carreira á Casa Branca, vaicomprobando que é moi difícil,senón imposible, gañar as elec-cións de novembro se non émoi sutil nestes temas: Guerrade Iraq, relacións con Israel, his-panos e votantes relixiosos.

Son coñecidas as súas ma-nifestacións iniciais aseguran-do que, de ser elixido, retiraríaa tropas de Iraq en 16 meses.Agora xa non di iso, senón quehaberá que ver. E algo seme-llante en canto ás relaciónscon Israel: ninguén pon en dú-bida de que unha cousa seráIsrael e outra os árabes.

A isto hai que engadir querendeu tributo ás resoluciónsmáis conservadores do Tribu-nal Supremo, que votou a favorda espionaxe telefónica –cousaque non fixeron nin Clinton ninKerry-, que non lle pareceu na-da mal que o Estado subvencio-ne, en certos casos, as organiza-cións relixiosas.

Esa é a maneira de centrarsedo brillante, ou iso din, Obama.Pero xa se sabe o que pasa: cal-quera dos dous partidos podefacer a política do outro. Ken-nedy fixo unha política benconservadora, por máis que pa-ra a xente significaba un cambioradical, cambio que realmentenunca houbo. Si que o houbode estilo, pero non abonda. Ire-mos vendo. �

LATEXOS

TATEXANTE OBAMA

’’

Kennedy fixo unha políticaben conservadora,por máis quepara a xentesignificabaun cambioradical”

’’ buña o ceo, e que sería ratificadopor unha maioría abraiante decolombianos.

Mesmo pode que aproveite orebufo para consultar sobre aprolongación do seu mandatoaté o ano 2010. A democraciacolombiana é unha vítima máisdo rescate de Betancourt.

Nas relacións internacionais,o éxito da “Operación Xaque”,decantou a Fidel Castro e a Hu-

go Chávez a cuestionar dura-mente os secuestros das FARC eos métodos violentos. Centran-do todas as súas actuacións enabrir portas á negociación políti-ca. Tamén acelerou un encon-tro presidencia bilateral entreVenezuela e Colombia que secelebrou o 11 de xullo, na locali-dade venezolana de Falcón.

A liberación de Ingrid Betan-court, e doutros 14 reféns, deixou

máis desprotexidas as 700 perso-as que permanecen en poderdas FARC, que non van ter aatención internacional que acandidata de orixe francesa, aca-parou durante estas anos, e es-pecialmente nos últimos meses.

No entanto, o clasismo, a de-sigualdade, a precariedade dosservizos públicos esenciais tancaracterísticos da Colombia quepreside Uribe, deberán agardarpor outras sensibilidades quenazan dos futuros gobernos,porque neste período do lexisla-tivo e do executivo, non apare-cen na axenda política.

Un tempo que podería sernecesario tamén para explicar aestraña operación na que sódous carcereiros tiñan conta dosquince secuestrados de meiran-de valor. �

Laudelino PelliteroDirector do Instituto de Proxección eAnálise Exterior

A liberación de Ingrid Betan-court estivo ateigada de incógni-tas que só o crisol da historia de-cantará.

Hipotéticos pagamentos derescate, uniformados da opera-ción militar agachados baixouniformes cos emblemas daCruz Vermella ou con camisetascoa foto do Che Guevara, acusa-ción de traizón interna polo co-misariado das FARC, helicópte-ros de rescate camuflados de mi-sións humanitarias e soldadosdisfrazados de xornalistas inter-nacionais, enfermidades atribuí-das á refén demacrada que con-trasta coas imaxes das súas nu-merosas aparicións públicas.

Tampouco favorec en á clari-ficación os vehementes enfron-tamentos entre as antigas com-pañeiras de tándem electoral ápresidencia e vicepresidenciade Colombia, no ano 2002. ClaraRojas afirmou, hai poucos días,que hai actitudes de Betancourtque meten medo e, por tanto, seas eleccións presidenciais fosenhoxe, non votaría por ela comocandidata.

Mais claras están as conse-cuencias políticas deste impor-tantísimo triunfo do exército co-lombiano e do executivo do paísandino.

Antes da liberación de Betan-court, Colombia vivía unha deli-cada crise institucional polaconfrontación entre o presiden-te da sala penal da Corte Supre-ma, que cuestionou legalidadeda reforma constitucional quepermitiu unha reelección presi-dencial que a lexislación impe-día. A solución ao conflito, quese propón dende o palacio pre-sidencial, é que se organice unreferendo a principios do 2009que valide a súa reelección pre-sidencial. Sabe Álvaro Uribe queo seu nivel de popularidade ra-

O presidentecolombiano aproveitaa vaga de popularidadepara facer un referendosobre a ampliacióndo seu mandato

Uribe, principal beneficiarioda liberación de Betancourt

O presidente francés, Nicolas Sarkozy, condecora a Ingrid Betancourt coa 'Lexión de Honor' nos Campos Elíseos de

París o 14 de xullo, Día Nacional de Francia. BENOIT TESSIER / REUTERS

’’Como só dous carcereirostiñan contados 15 secuestradosde meirande valor?”

’’Clara Rojas afirmou quenon votaría por Betancourtse se presentaás próximas eleccións”

16-18 mundo.qxd 15/7/08 23:46 Página 4

ECONOMÍA.19.ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008

Xurxo GonzálezO pasado día 9 o Estado ocupouos terreos do xacemento de Se-rrabal polo que pasará a liña doAVE entre Ourense e Santiagode Compostela. Avánzase asíun paso máis na destrución doque a CIG, a central maioritariano comité de empresa, consi-dera “unha oportunidade con-trastada de negocio para Ga-liza”. Fernando Castro, dele-gado do sindicato nacionalistana empresa que xestiona amina, afirma que a actuaciónda Administración ofrece dúbi-das sobre a súa legalidade.“A Xunta emprega como pre-texto para retirar a concesiónque o propietario da mina e deFerroatlántica, o empresarioJuan Miguel Villar Mir non rein-viste en Galiza. Nós pensamosque o principal é non enterrarunha riqueza que está demos-trada, e a Administración tenrecursos para condicionar odestino dos excedentes damina. Por outra parte, Villar Mirxa propuxo un plan industrial apartir do silicio de Serrabal conmiles de postos de traballo enperspectiva”, afirma Castro. O cerne da cuestión é a dispari-dade de opinión sobre a cali-dade do silicio que se pode pro-ducir a partir da mina de Serra-bal. A CIG elaborou informesque conclúen que parte destematerial sería dos máis axeita-dos de Europa para a elabora-ción de placas solares. O actualtrazado da mina destruiríaunha cantidade moi impor-tante dos bancos desta materia

prima, segundo estudos do sin-dicato. Castro sinala que “a em-presa pública Administraciónde Infraestruturas Ferroviariasinformou de que só se veráafectado un 5 por cento dosbancos, pero os nosos estudosfalan de que se destruirían 146millóns de toneladas de mate-rial, dos cales 6,5 millóns corres-ponderían a silicio solar e 52 mi-llóns corresponderían a outrostipos desta materia prima. Estí-mase que hai en Serrabal 8 mi-llóns de silicio solar, polo que oAVE suporía a eliminación do80 por cento do recurso”.

O BNG SOLICITOU OS INFORMES. A CIGpediulle ao Goberno que fixesepúblicos os informes elaboradospolo decano da facultade de Xe-

sións que farían recomendábela modificación do trazado ac-tual do AVE. “O propietario damina, Villar Mir, solicitou logode coñecer que a liña de ferro-carril estragaría Serrabal unhaindemnización de 900 millónsde euros, e o Ministerio de Fo-mento respondeu que o valordo material perdido estimábaseen torno os 300 millóns de eu-ros. En que baseaba a Adminis-tración aquela apreciación?”.O comité de empresa da CIG in-dica que o silicio apto para a fa-bricación de placas solares xademostrou o seu potencial denegocio en proxectos piloto re-alizados na planta de Ferroa-tlántica de Sabón. “As autorida-des do Estado deberían serconscientes disto, xa que nestainvestigación investíronse car-tos públicos a través do Insti-tuto Cerámico de Galicia”.O trazado do AVE no tramo Ou-rense-Santiago de Compostelaxa foi modificado en variospuntos, entre os que destacan aentrada na capital ourensá ounas inmediacións de Lalín, de-bido neste último caso á pre-senza no trazado de monu-mentos castrexos.�

oloxía da Universidade deOviedo, Daniel Arias Prieto. Fer-nando Castro indica que “estesinformes ocultáronse até o mo-mento. Nós enviámoslles un es-crito aos 23 deputados galegosno que pediamos que efectua-sen unha solicitude formal aoMinisterio”. Francisco Jorquera,deputado do BNG, foi o que a le-vou a cabo, aínda que polo mo-mento, segundo indicou o seugabinete de prensa no Congreso,o Goberno central non respon-deu a esta solicitude, rexistradano mes de maio. “Aínda que oGoberno ten un mes e medio deprazo regulamentario para con-testar este tipo de instancias, polomomento non o fixo”.Fernando Castro pensa que osinformes conteñen conclu-

O sindicato pensaque a materia primaque se extrae da minapola que pasará o AVEé das mellores de Europapara fabricar paneissolares.

Inditex aproba un dividendo de 1,05 euros por acción.A Xunta Xeral

de Accionistas, celebrada o pasado martes día 15, deu o visto bo ás contas

de 2007 e ao reparto de beneficios, que ascenderá a un total de 652 mi-

llóns de euros. O beneficio neto do grupo ascendeu, segundo o informe

de Pablo Isla, vicepresidente primeiro e conselleiro delegado, a 1.002 mi-

llóns de euros, un 25 por cento máis que o exercicio anterior. �

A CIG di que o Goberno centraloculta informes sobrea calidade do silicio de Serrabal

DIÁLOGO ECOMPETITIVIDADE

Eladio RomeroSecretario de Acción Sindical

de UGT-Galicia.

G alicia conta cun novogran pacto, froito do diá-

logo e concertación social, quepersegue o cambio do actualmodelo produtivo e a mellorada competitividade medianteinvestimentos en varias áreas.

Isto, acompañado dunha se-rie de medidas de dinamizacióna curto prazo destinadas a paliaros problemas máis inmediatosdas empresas e dos colectivosmáis desfavorecidos na actualconxuntura de desaceleracióneconómica. No eido da mellorade protección social, o acordo ta-mén recoñece a revalorizaciónautomática do complementoautonómico para as pensiónsnon contributivas.

Unha ampliación do nosopadrón económico e novas me-didas para afrontar as dificulta-des económicas, en base aocambio de modelo pero nunca acosta dos salarios dos traballado-res. Porque si hai moitos sectoresprocedentes das plataformasmáis liberais que aínda pensannas vellas receitas de facer quesexan os traballadores os paga-dores de situacións que non pro-piciaron.

Este Acordo pola Competiti-vidade de Galicia 2008-2011amosa, como xa fixera o Pactopolo Emprego, o noso compro-miso, xunto con outros axentessociais e a Administración, co fu-turo deste país, coa súa cohesiónterritorial e social e a plena con-ciencia de que esta é unha sendanecesaria para garantir a conver-xencia real co noso contorno.Enfatízase a confianza na con-certación social como un instru-mento útil e que segue a dar osseus froitos dende a súa aperturaa comezos da actual lexislatura. �

’’

Un pacto para cambiarde modelo senprexudicar ossalarios dostraballadores”

’’

’’O trazado actual do AVEsuporá a destrución do 80por cento do silicio solarde Serrabal”

’’Jorquera solicitou en maioa publicación dos informessobre a calidade do siliciofeitos polo Ministerio”

Mobilización dos traballadores de Serrabal. A.G.N.

Pablo Isla, conselleiro

delegado de Inditex.AG

N

19-21 economía.qxd 15/7/08 22:25 Página 1

ECONOMÍA.20.

Xurxo González A escalada do prezo do petróleoaféctalles a maioría dos sectoresprodutivos (chamados por al-gúns “economía real”) e á cida-danía en xeral, en especial aparte que dispón de menos re-cursos. Non obstante, existe dis-cusión sobre quen se está lu-crando cunha materia prima bá-sica para o funcionamento dassociedades máis desenvolvidas(e dependentes desta enerxía).

Na determinación do prezode petróleo inflúen numerososactores en todo o mundo. Nunescenario dominado polo libe-ralismo, podería pensarse que ocuste deste recurso dependedas leis da oferta e da demanda.Iso é o que pensan numerososanalistas, que consideran que oaumento do consumo de crupor parte de grandes econo-mías en vías de desenvolve-mento acelerado, é dicir, Chinae India, está no cerne da granescalada de prezos. Estes eco-nomistas pensan que o mundotomou conciencia de que o pe-tróleo é un ben non renovábel eescaso, e por iso debe ser caropara asegurar que o seu usosexa racional.

Se ben esta era a explicaciónmáis aceptada até hai poucotempo, cada vez cobra máisforza a tese que considera a ac-ción especulativa nos merca-dos bolsistas como a causaprincipal de esaxerada alza doprezo. Xavier Vence, catedráticode Economía Aplicada da Uni-versidade de Santiago de Com-postela, afirma que “sabemosdesde os anos 70 que as reservasmundiais de petróleo son limi-tadas e, polo tanto, este feitonon pode explicar os niveis ac-tuais. Máis ben habería que di-cir que a fin da burbulla inmo-biliaria desviou nos últimos me-ses unha enorme cantidade decapitais cara outros ámbitos deespeculación, como son o ener-xético e o alimentario”.

LEIS PARA CONTROLAR A ESPECULA-CIÓN.Tanto nos Estados Unidoscomo na Unión Europea, asautoridades sobre enerxía pen-san que a especulación é unproblema. A postura da Admi-nistración Bush defende a teseda oferta e da demanda comocausa principal da subida docru, e polo tanto prevese unveto se o Congreso aprobasealgunha lei no sentido contra-rio. Pola contra, os dous aspi-rantes nas próximas elecciónspresidenciais estadouniden-ses, Barack Obama e John Mc-Cain, xa anunciaron medidaspara controlar a especulación.

A continuidade da actualconfiguración dos mercadosde futuros, bolsas onde se fixao prezo de materias primascomo o petróleo ou moitosalimentos, está en cuestión.Aínda que non todos os ana-listas concordan, unha opi-nión estendida é que o asalto

dos chamados “investidoresinstitucionais” (denomina-ción xenérica para bancos,fondos de pensións, compa-ñías de seguros ou sociedadesde investimento) está detrásdas bruscas variacións de pre-zos das materias primas nosúltimos meses. As reformas


O Sindicato Labrego Galego, contra as marxes comerciais abusivas. OSLG presentou o pasado luns 14 en Vigo a súa iniciativa de 'mercado transpa-

rente', unha actividade divulgativa para informar os consumidores das marxes

abusivas que os intermediarios lles aplican aos produtos agrícolas e gandeiros,

que poden superar o 800 por cento, á vez que reclaman que se fixe un prezo

mínimo para estes produtos.�

Mentres os analistas discuten se a especulacióncondiciona a suba do prezo da enerxía,os lexisladores europeos e estadounidensespreparan medidas para controlala

O poder político, á caza dos que inflan a bur

SON

IA D

AP

ON

TE /

AG

N

Almacén de fuel da compañía Mobil en Yarraville (Melbourne), Australia. MICK TSIKAS / REUTERS

O prezo de venda ao público doscarburantes, que teñen un grandeimpacto para a cidadanía por serimprescindíbeis para o transportede mercadorías e viaxeiros e paraa calefacción, depende, nunhamoi alta porcentaxe, dos impos-tos que os Gobernos estabelecensobre estes produtos. O InstitutoEnerxético de Galicia, que de-pende da Consellería de Indus-tria, estima que arredor do 65% doprezo dos combustíbeis deriva-dos do petróleo constitúeno osimpostos dos países importado-res. A importancia destes fondospara os orzamentos públicos pú-xose de manifesto tras a recenteproposta do presidente de Fran-cia, Nicolás Sarkozy, de conxelar oIVE destes produtos cando o seuprezo pase dun certo tope, que foirexeitada até o momento pola Co-

misión e pola maioría dos Estadosmembros.

A Organización de Países Ex-portadores de Petróleo (OPEP),que controla o 40% deste mer-cado, xa manifestou a súa preo-cupación. Chakib Jelil, presidentedesta institución e ministro deEnerxía de Alxeria, indicou a co-mezos deste mes en Madrid queos membros deste club non fixanos prezos nin teñen interese enque sexan elevados, xa que podedestruír a demanda. A crise dosanos 70 xa lles reportou valiosasensinanzas sobre a capacidadede adaptación dos países impor-tadores para reducir o consumo.

BENEFICIOS INESPERADOS.Polo mo-mento, as multinacionais petro-leiras son a cara visíbel das enor-mes ganancias que a actual situa-

ción de volatilidade e incertezapode reportar para algúns. Porexemplo, os beneficios de Repsolaumentaron un 36 por cento noprimeiro trimestre do ano en re-lación ao mesmo período doexercicio anterior, cunha ganan-

cia tras o pago de impostos de1.212 millóns de euros. Exxon, undos xigantes estadounidenses dosector, informou de beneficiosnetos por valor de 10.900 millónsde dólares no mesmo período.

Ante estes datos, e a alarmaxerada entre a poboación polastremendas desigualdades, a Ad-ministración estadounidensetenta tomar medidas para frear aacumulación de capitais porparte destas compañías. Sete se-

Gobernos de países importadores e multinacionais petrolíferas, os gran

O presidente da OPEP, Chakib Khelil.

FR

AN

ÇO

IS L

EN

OIR

/ R

EU

TE

RS

’’Repsol gañou no primeirotrimestre do ano un36 por cento máisque no mesmo períododo exercicio anterior”

’’O asalto dos chamados ‘investidores institucionais’estaría detrás da alta volatilidadedas materias primas nos últimos meses”


ECONOMÍA.21.ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008

Manuel Cao

P asado xa o tempo do diñeiro fácil cómpre atopar ac-tividades que poidan dinamizar a nosa economía

no medio e longo prazo. E, mira por onde, a chegada dacrise pode desempantanar e darlle sentido á Cidade daCultura, vituperada polo grupo de presión herculino. Tal-vez polo principio de “ao feito, peito”, decidiuse seguir asobras ralentizando a execución dalgún dos edificios perocoa convicción de que non era tempo de parar algo sobreo que o bipartito tiña a priori poucas ideas de futuro coin-cidentes entre si.

Nun proxecto de tan amplo percorrido é habitual quese produzan paróns e avances froito da liorta electoral edos desencontros partidarios. Pode dicirse que o tempopermitiu que amadurase unha nova forma de encarar eencauzar o complexo do Gaiás tanto dende o punto devista político (xa é rendíbel como fonte de poder adminis-trativo e pode selo electoralmente), económico (o parónda construción obriga a novas iniciativas), social (en mo-mentos de crise hai que ilusionar a sociedade) e cultural(o sector ve máis oportunidades e xa manifesta só prefe-rencias parciais). A Cidade da Cultura non podía ser unproxecto acabado e indiscutido senón que tiña que mo-bilizar as enerxías dunha sociedade civil feble que seme-llaba incapaz de crear algo propio pero que podía a debíareaccionar.

No horizonte económico vese a perda a data fixa dosfondos da UE e o mantemento ou diminución do poderburocrático que xa non pode seguir financiándose coaimposición indirecta lesiva para a inflación e co sectorconstrución. Neste contexto, hai que tratar de atraer capi-tal e investimento a Galicia e crear bens e servizos comer-cializábeis para o mercado global. Nótese que a suba docru e a crise alimentaria coexisten co crecemento nos paí-ses emerxentes nunha redistribución de poder comer-cial, financeiro e tecnolóxico que tamén ten vantaxes. Seo turismo axudou ao milagre económico español agora éunha actividade estábel que dá unha parte do PIB e tenexternalidades positivas para o conxunto do país. Galiciaten oportunidades neste eido e dende o Xacobeo –taménmoi criticado no seu momento– avanzouse bastante naproxección autónoma do país cunha marca de seu.

O vencellamento da xestión do Gaiás a un organismoliderado pola iniciativa privada fai da necesidade virtudepois non ten sentido converter o complexo nun orga-nismo burocrático máis que sería insostíbel financeira-mente senón que a Cidade da Cultura ha de xestionarsecoa idea de rendibilidade e sostemento económico autó-nomo mediante o uso responsábel dos sistemas de orga-nización e xestión concertados coas empresas galegascomprometidas.

As decisións sobre a Cidade da Cultura representan unexercicio de autonomía e autoestima na xestión dos re-cursos económicos, humanos e organizativos de Galicia.A sociedade esixirá as responsabilidades propias en de-mocracia pero por agora podemos dicir que o proxectoavanza e as perspectivas son prometedoras.�

A Cidade da Cultura debexestionarse coa idea derendibilidade e sostementoeconómico autónomo”

’’

’’UN PROXECTO QUE AVANZA

lación. Aínda que a ComisónEuropea aceptou elaborar asnormas necesarias para estapublicación, os informes queestá a elaborar inclínanse porconsiderar que a subida deprezos se debe ao aumento dademanda por parte dos paísesemerxentes.�

que se están a discutir teñen oseu obxectivo fundamental enlimitar o “investimento finan-ceiro” en materias primas(para algúns pura especula-ción) destes axentes.

Os ministros de Economíada Unión Europea compartenesta opinión. Recentemente

chegaron a un acordo para pu-blicar semanalmente as reser-vas de petróleo nos paísesmembros. A ministra francesa,Christine Lagarde, afirmouque o obxectivo desta medida,que entrará en vigor en 2009, éaumentar a transparencia domercado e combater a especu-

an a burbulla do petróleo

UTERS

nadores do partido demócratapresentaron un proxecto de leipola que se crea un impostonovo sobre os ingresos imprevis-tos das compañías petroleirasnorteamericanas. Os promoto-res da norma consideran que amedida “tratará as causas do ele-vado prezo da gasolina”.

O senador Charles Schumerconsidera que “as compañías pe-troleiras está obtendo beneficiosobscenos mentres as familias es-

tadounidenses se apertan ocinto”. O candidato demócrata ápresidencia, Barack Obama ma-nifestaba unha opinión seme-llante: “Temos que seguir de cercaas compañías petroleiras e exami-nar a súa especulación”.

Outras circunstancias axudanás boas expectativas destas com-pañías. A filtración do borrador

dun proxecto de lei iraquí desve-lou que as reservas de petróleodeste país quedarían proxima-mente en mans de xigantes dosector, como BP, Shell ou Exxon.Tras máis de 35 anos de naciona-lización deste recurso, as compa-ñías estranxeiras poderían chegara recibir o 75% dos beneficios daterceira maior reserva mundial.�

líferas, os grandes favorecidos

’’Arredor do 65 por centodo prezo dos combustíbeisderivados do petróleoconstitúeno os impostosdos países importadores”

’’Os membros da OPEPnon fixan os prezosnin teñen interese en quesexan elevados, xa quepode destruír a demanda”

[Chabib Jelil]Presidente da OPEP.

’’As compañías petroleirasestá obtendo beneficiosobscenos mentres asfamilias estadounidensesse apertan o cinto”

[Charles Schumer]Senador dos EE UU.

O candidato demócrata á presidencia dos EE UU dá unha rolda de prensa nunha gasolineira de Indianapolis. FRANK POLICH/REUTERS


DEPORTES.22.ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008

seis días fago todo o contrarioaos últimos meses. É o que sechama a semana de supercom-pensación. Vou á praia a relaxar-me para voltar con maiores for-zas, aínda que retomando o rit-mo normal aos poucos. AAggoorraa qquuee vvee ccoonn ppeerrssppeeccttiivvaaeessttaa tteemmppaaddaa,, sséénntteessee ccoonn ffoorrzzaappaarraa rreeppeettiirr oo sseegguunnddoo ppoossttoo ddoo22000044 eenn BBeeiixxiinngg??Si, cada ano síntome mellor. Evi-dentemente, os novos sempreapertan pero o ano pasado fixenunha boa tempada, e aínda queeste non gañei nos campionatossempre estiven no podio. Podorepetilo e incluso melloralo. EEssaa iilluussiióónn qquuee mmaanniiffeessttaa rreess--ppoonnddee áá iiddeeaa ddee qquuee ooss XXooggoossOOllíímmppiiccooss ssoonn oo mmááxxiimmoo qquueeuunn ddeeppoorrttiissttaa ppooddee aallccaannzzaarr??Son algo especial. Arredor delescréase unha burbulla. Aíndaque as carreiras non difirenmoito das normais, porque real-mente os 20 primeiros que es-tán nas copas do mundo serános mesmo ca nos Xogos, teñenmoita historia, celébranse cadacatro anos... Créase unha di-mensión mediática brutal por-que é o recoñecemento de caraao exterior mentres que as co-pas do mundo son un recoñe-cemento dos teus.NNoo MMuunnddiiaall ddee VVaall ddii SSoollee ttiivvooqquuee rreettiirraarrssee.. AA hhuummiiddaaddee ee aatteemmppeerraattuurraa ffóórroonnllllee áá

Gómez Noia chegará invicto aBeixing. O triatleta ferrolán Xavier

Gómez Noia volveu gañar unha

proba de alto nivel, nesta ocasión a

Copa de Ouro de Hungría o 13 de

xullo. Con este triunfo, o deportista

galego permanece invicto tras du-

cia e media de probas e chegará

como o máximo favorito aos Xo-

gos Olímpicos de Beixing.�

Esther QuinteiroAAoo lloonnggoo ddaa ssúúaa ccaarrrreeiirraa ffooii rree--ccoolllleennddoo ééxxiittooss nnoo sseeuu ppaallmmaa--rrééss HHaaii aallggúúnn ccaammppiioonnaattoo qquueetteeññaa uunn ssiiggnniiffiiccaaddoo eessppeecciiaall??O campionato de España sem-pre me gustou porque nun úni-co día vese quen é o mellor eademais gañeino varias veces.Pero as copas do mundo taménteñen moi alto nivel. En xeral, haicarreiras coas que te identificasmáis e sacas mellor resultado. AAccaabbaa ddee ppeerrddeerr oo pprriimmeeiirrooppoossttoo nneessaa ccoommppeettiicciióónn eessttaattaall..EE nnoo MMuunnddiiaall ddee VVaall ddii SSoollee ((IIttaa--lliiaa)) mmaaiiss nnaa CCooppaa ddoo MMuunnddoo ddeeAAnnddoorrrraa ttiivvoo qquuee rreettiirraarrssee...... ÉÉ oorreessuullttaaddoo ddee eessttaarr eenn ppeeoorr ffoorr--mmaa oouu rreesseerrvvaa aass ssúúaass ffoorrzzaass??Un pouco de todo. Ultimamen-te estou pasando un período unpouco cansado e non puidenrender ao máximo. Pero é ver-dade que os grandes favoritosestámonos reservando; non co-mo o ano pasado que o daba-mos todo. De maneira incons-ciente sempre vas gardandoenerxías porque quedan 50 díaspara os Xogos Olímpicos.DDeessppooiiss ddee ccaattrroo mmeesseess iinntteenn--ssooss ddee ttrraabbaalllloo ddeecciiddiiuu ffaacceerr uunn--hhaa ppeeqquueennaa ppaarréénntteessee.. CCoommooddeessccaannssaa uunn ddeeppoorrttiissttaa ddee eelliittee?? Nesta última temporada estivencompetindo e adestrando senparar. Tiña moito estrés psicoló-xico. Así que durante cinco ou

RE

UT

ER

S

GALEGOS NOS XOGOS OLÍMPICOS

Xosé Antonio Hermida, campión en mountain bike

‘Teño que dar en 50 díastodo o que levoreservando un ano’Fillo de galegos, Xosé Antonio Hermida (Puigcerdá,1978) visita Maceda cando pode, pero as competiciónsde mountain bike obrígano a viaxar polo mundoconstantemente. Os títulos logrados sitúano comofavorito para os Xogos Olímpicos

’’Os Xogos Olímpicos sono recoñecemento de caraao exterior mentres que ascopas do mundo son unrecoñecemento dos teus”

Xosé Antonioerguendo o trofeo

ao segundo clasificado

no Campionato

de Madrid

en maio deste ano.

AR

MIN

M. K

üS

TE

NB

RU

CK

>>>

22-23 deportes.qxd 15/7/08 19:36 Página 2

DEPORTES.23.ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008

Xosé Antonio Hermida, do equipo Multivan Mérida Biking, no Campionato de Madrid, en maio do 2008. ARMIN M. KüSTENBRUCK

AAllggúúnnss ddeeppoorrttiissttaass cchheeggaann aaccrreeaarr aammiizzaaddee ccoo sseeuu aaddeessttrraa--ddoorr.. ÉÉ eessttee oo sseeuu ccaassoo?? Levo co meu adestrador dende1995. Trasladouse a Palma deMallorca, así que agora o tratoé a distancia. Á parte, temosunha relación de amigos poloque moitas veces chamámo-nos por outras cuestións.VVaaii ppaassaarr uunn tteemmppoo ffóórraa ddaa ccaa--ssaa.. HHaaii aallggoo qquuee sseemmpprree lleevvaa nnaammaalleettaa??Ao primeiro, metía moitascousas, pero logo dáste contade que sempre esqueces algo.Agora levo a visa e de pasoque compro xa me queda derecordo. Tamén sempre meacompaña o móbil para co-municarme cos meus. É im-

prescindíbel. DDáá aa mmoouunnttaaiinn bbiikkee ppaarraa vviivviirr??Si, é un traballo como outrocalquera. En moitos casos ben

pago. O problema é que pasasmoitos anos na escuridade encategorías inferiores, logo che-gas á elite e no declive vólveseconverter nun traballo comooutro até que o deixas.EEnnttrroouu nneessttee mmuunnddoo ddee ccaassuuaa--lliiddaaddee ee ppoouuccoo aa ppoouuccoo ffooii ssuu--bbiinnddoo.. SSeennttiiuu nneesstteess aannooss qquueellllee ffaallttaabbaa aappooiioo ppoorr ppaarrttee ddaassiinnssttiittuucciióónnss??Sempre falta apoio a todos osniveis, sobre todo nas catego-rías inferiores porque é candoson necesarias a motivación ea captación. Hai que facerque os rapaces de dez anos sesintan cómodos, que as facili-dades para as familias sexanmaiores... O que non pode seré darlles subvencións a equi-

pos profesionais que teñencapacidade de patrocinio ecapital, como por exemplo,os equipos de fútbol. O diñei-ro ten que ir á canteira.AA mmoouunnttaaiinn bbiikkee nnoonn éé uunnhhaaddiisscciipplliinnaa mmaaiioorriittaarriiaa.. CCuumm--pprriirrííaa mmaaiioorr aatteenncciióónn ppoorr ppaarrtteeddooss mmeeddiiooss??Esa atención permite captarpatrocinios ou subvenciónsporque estas últimas cheganpor unha foto ou unha imaxeen televisión. Para isto é ne-cesario máis atención porparte dos medios e que nondesaparezan despois dos Xo-gos. Pero para crear infraes-truturas non é necesaria apublicidade, senón a Admi-nistración.

FFooii ccaammppiióónn mmuunnddiiaall,, eeuurroo--ppeeoo,, ggaaññoouu uunnhhaa mmeeddaallllaa ddeepprraattaa nnooss xxooggooss...... CCoonn qquuee ssoo--ññaa??Un campionato do mundo deelite... E se cada ano mellorasxa é unha gran vitoria, aíndaque logo nunca corres só, sem-pre vas acompañado... Hai quepensar en progresar.AAggoorraa vviivvee ppaarraa oo sseeuu mmááxxiimmoohhoobbbbyy.. TTeenn ppeennssaaddoo aa qquuee sseeddeeddiiccaarráá ccaannddoo ssee rreettiirree??En principio non teño pensa-do deixalo de momento. Su-poño que os novos me retira-rán como fixen eu cando co-mecei, pero o máis seguro éque será en algo relacionadoco ciclismo, que é o me apai-xona.�

‘Este deporte dá para vivir, incluso está ben pago’

’’O que non pode seré darlles subvenciónsa equipos profesionaisque teñen capacidadede patrocinio e capital,como por exemplo,os equipos de fútbol.O diñeiro ten que irá canteira”

ccoonnttrraa TTeemmee qquuee llllee vvoollvvaaooccoorrrreerr nnaa CChhiinnaa??Os 30 graos e a humidade do90% afectounos a moitos favori-tos. Foi un golpe de calor porqueo ano foi moi chuvioso e non es-tabamos preparados. Pode vol-vernos pasar, pero desta vez nonnos vai coller de sorpresa; ímo-nos preparar. De todos os xeitosnon lle teño medo á humidade,gañei varias competicións así.OOnnddee mmaarrcchhaa ppaarraa aaddaappttaarrssee aaeessaass ccoonnddiicciióónnss aammbbiieennttaaiiss??Viaxo a Canadá, onde partici-parei en dúas competicións dealto nivel. En dúas semanas emedia tentarei atopar as condi-cións de calor e humidade simi-lares ás de Beixing. A última ca-rreira é o 3 de agosto, moi pertodo inicio dos Xogos. Así quepretendo nesas datas coller oritmo de competición.CCoommoo ppllaanniiffiiccaa ooss aaddeessttrraammeenn--ttooss nnoo ppeerrííooddoo pprreevviioo óóss XXooggooss?? Comezo unha tempada de ades-tramento potente. Pouco a pou-co, tentarei reducir as horas aotempo que aumento a intensida-de. Terei 18 días de adestramen-to intensivo, logo dúas carreirascombinadas con adestramentopara alcanzar unha boa forma, elogo simplemente aguantala.Todo o que fun reservando estesmeses teño que dalo en 50 días.�

>>>

O Deportivo xoga a Copa Intertoto. O Bnei Sakhnin israelí será o rival do

Deportivo na final da Copa Intertoto que se disputa o 19 e o 26 de xullo. A

ida xogarase en Israel. O Bnei Sakhnin (Fillos de Sakhnin significa en he-

breo) é o principal equipo da cidade galilea, que só conta con 25.000 habi-

tantes, maioritariamente muslimes. Se o Dépor consegue vencer nesta fi-

nal estará no sorteo da Copa da Uefa na rolda que comeza a mediados de

agosto, polo que terá que xogar dúas previas para entrar na liguiña.�OG

NEN

TEO

FILO

VSK

I / R

EUTE

RS

22-23 deportes.qxd 15/7/08 19:36 Página 3

CULTURA.24. ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008

Manuel Xestoso

O ollo humano po-súe un punto cego.O lugar onde seunen o nervio óp-

tico e a retina non posúe sensi-bilidade visual; literalmente,non pode ver. Habitualmentenon o percibimos porque, antea falta de información propor-cionada por este punto, o cere-bro recrea virtualmente o omiti-do, completa esa área tendo enconta o contorno que a arrodea.Podiamos dicir que as fotos deChema Madoz (Madrid,1958)operan do mesmo xeito que ocerebro: a partir dos datos do re-al, enchen o punto cego do no-so entendemento, rematan as

asociacións que completan un-ha cartografía poética da uni-verso. “Penso que hai cosas queninguén pode ver se eu non asfotografo”. A cita pertence a fo-tógrafa Diane Arbus, mais con-corda perfectamente co laborrealizado por Chema Madoz.

A retrospectiva que se amosano Museo de Belas Artes da Co-ruña permítenos percorrer unazaroso itinerario polas feiticei-ras imaxes que Madoz propón.Mergullarse nas fotografías des-ta exposición supón enfrontar-nos cun panorama contradito-rio: o rigor e a exactitude da téc-nica derivan na creación de pai-saxes máxicas, de visións en-choupadas de estrañeza que, aomesmo tempo, apuntan a unha

outra interpretación da realida-de, a unha lectura do cosmosque estaba aí, oculta nos pre-gues do visíbel, agardando poralguén que revelase –nunca me-llor dito– o seu segredo.

Así, por exemplo, onde ou-tros ven un frasco de perfume eunha agulla hipodérmica, Ma-doz descobre a figura ameazan-te da dependencia consumista;onde a maioría non ve senón asagullas do reloxo e o pentagra-ma, Madoz desvela a precisa efráxil melodía dunha existenciaintimidada pola súa inapelábelcondición temporal; onde al-gúns queren ver un simple ca-dro de ferramentas, el desen-mascara certas relacións sociaisbaseadas na división do traballo.

As fotografías de Chema Ma-doz actúan simultaneamentecomo unha ampliación do cam-po visual externo e unha explo-ración da mirada interior. Porunha banda, despoxa a realida-de de aparencias encubridoras;pola outra, permite que o nosomundo íntimo ensanche o seuimaxinario –lembremos que

Unha exposición do fotógrafo ChemaMadoz no Museo de Belas Artes da Coruñapermite que o espectador se interroguesobre o concepto de realidade

Fotografía do punto cego

24-26 cultura apertura.qxd 15/7/08 22:41 Página 2

destas fotos. E porén, experi-mentará a ambivalente sensa-ción de se atopar nun mundofamiliar onde todos os obxectosestán cambiados de sitio, onde–coma nalgúns soños– o banalpretende explicarse como sínto-ma de transcendencia.

Neste xogo coa realidadenon está excluído o humor. Aironía presente nas obras deMadoz redunda nese mecanis-mo de denuncia das nosas inxe-nuas certezas. Dalgún xeito, assúas obras reelaboran esa sar-cástica e célebre pregunta: “vos-tede a quen vai crer, a min ou oque ven os seus ollos ?” Nestesentido é un digno herdeiro dapoética de Joan Brossa, a quencoñeceu a principios dos no-venta –cando o Centro de ArteReina Sofía lle dedicou ao mes-

zo por desbotar as certezas. “Adúbida non é un estado pracen-teiro, pero a certeza é simple-mente absurda” escribiu Voltai-re. A fotografía, testemuña ob-xectiva por excelencia, presén-tase ante os nosos ollos comoreferendaria de que esoutra rea-lidade existe, de que pertence aun mundo obxectivo e material.E ese paradoxo actúa como me-táfora da verdade, como encar-nación da veracidade da poesía.

UN MUNDO FAMILIAR E INESPERADO.O espectador que se internenesta exposición atopará unmosaico que terá que interpre-tar por si mesmo. Despoxadasde título, de datas e de glosas porexpreso desexo do artista, nonatopará mediación ningunhaque o axude a descifrar as claves

Entre o aparente e o real, nonobstante, non existe contradi-ción senón unha tensión quesubliña a febleza dos xuízosapresados sobre a realidade: tal-vez a que nos ensina que a ver-dade perseguida pola arte –epolo pensamento– debe serconquistada a través dun esfor-

imaxee imaxinacióncompartena mesma etimoloxía– até supe-rar os exiguos límites dunha per-cepción debilitada por unha so-ciedade enaltecedora de imaxesplanas e unívocas. Por iso conse-gue que nas súas obras conco-rran o misterio e o esclarece-mento, o enigma e a revelación.

CULTURA.25.

tre catalán unha exquisita re-trospectiva– e con quen com-puxo ese espléndido exemplode libro en colaboración que éFotopoemario. Os corazónsdun naipe formados por anzoisde Madoz remiten ao par de es-posas cun dos aros confeccio-nado con diamantes de Brossa.A sorna de un apóiase na do ou-tro na mirada escéptica que am-bos deitan sobre o mundo.

Mais non esquezamos quefalamos de fotografía, dun xé-nero que tende á melancolía. Eé quizais este elemento da obrade Madoz o que máis descarna-damente nos pon dediante dosollos o estarrecedor silencio domundo ante as nosas tentativasde interpretalo. O seu inmensosorriso de compaixón ante onoso desespero.�


’’As fotografías actúansimultaneamentecomo unha ampliacióndo campo visual externo eunha exploraciónda mirada interior”

’’A ironía presente nas obrasconvértese nunmecanismo de denunciadas nosas inxenuascertezas”

’’Os corazóns dun naipeformados por anzois deMadoz remiten ao par deesposas cun dos arosconfeccionado condiamantes de Brossa”


neerlandés-flamengo), aíndaque están tamén presentes ou-tras 25 linguas. Amais, está adap-tada para que as persoas con dis-capacidade sensorial. En parale-lo á exposición nace a webwww.asnosaspalabras.org, quepermite efectuar unha visita vir-tual dende calquera lugar domundo, e continuará accesíbelunha vez que a exposición re-mate o seu percorrido. Taménserá actualizada constantemen-te con contidos sobre o galego eas linguas.

A DIVERSIDADE LINGÜÍSTICA COMO PA-TRIMONIO. O principal obxectivo,segundo a secretaria xeral dePolítica Lingüística Marisol Ló-pez, é “promover actitudes fa-vorábeis que valoren a diversi-dade lingüística como patrimo-nio cultural da humanidade”. A

nosa lingua continuará o seu iti-nerario no Auditorio de Vilagar-cía de Arousa, entre o 11 e o 24de agosto, e a seguir despraza-rase ao Zabalgune Eraikina deBilbao, onde permanecerá en-tre o 4 e o 12 de setembro, e á se-de da Commission Européen-ne, en Bruxelas, onde contaráco patrocinio institucional docomisario europeo de multilin-güismo, Leonard Orban, do 22ao 26 do mesmo mes. Entre o24 de outubro e o 7 de novem-bro volverá a Galiza (á EstaciónMarítima de Vigo), e do 19 ao 25de novembro marcha para oCírculo de Belas Artes de Ma-drid. Por último, poderemosvela no Kiosko Alfonso da Coru-ña do 15 de decembro ao 4 dexaneiro, e xa no 2009 pasará porBarcelona, Sevilla, Pontevedra,Lugo, Ourense e Bos Aires.�


mostra enmárcase no 2008, de-clarado pola ONU Ano Interna-cional das Linguas e Ano Euro-peo do Diálogo Intercultural.“O plurilingüismo e o respectoá diversidade son fundamen-tais na sociedade actual. Nin-gunha sociedade que se queiramoderna pode pensar en cida-dáns monolingües. Trátase devalorar a diversidade sen pres-cindirmos da lingua propia, dedestacar o valor do galego nuncontexto de igualdade coas lin-guas do mundo”.

Segundo o coordinador daexposición, Anxo Lorenzo, oscontidos da mesma quérense“informativos e sensibilizado-res”, pero, sobre todo, interesa odinamismo: “máis ca expositi-vo, a mostra ten un carácter in-teractivo”, subliñou.

Este percorrido a través da

L.R.A exposición As nosas palabras,os nosos mundos,organizadapola Secretaría de Política Lin-güística e coordinada polo so-ciolingüista Anxo Lorenzo, foiinaugurada o 16 de xullo noMosteiro de San Martiño Pina-rio, en Compostela, no que per-manecerá doce días.

Con máis de 500 metros ca-drados de extensión e diversosrecursos multimedia, videográ-ficos e musicais, a mostra arté-llase en catro eixos temáticos:“As orixes”, unha sección intro-dutoria sobre os comezos dacomunicación e da linguaxe,que achega dende as primeirasmanifestacións da escrita (pe-tróglifos e pinturas rupestres)até unha árbore que representaas diversas familias lingüísticas;a seguir, unha abordaxe á diver-sidade lingüística no mundo,con especial atención aos riscosque corre.

A través da mostra tamén sepoden coñecer os sons de di-versas linguas do mundo ou, naparte máis galega, os fitos histó-ricos da nosa lingua, así como aactualidade, a través de diver-sos ámbitos sociais e culturais,dende o cinema, a música, a li-teratura ou o cómic até as novastecnoloxías ou a etiquetaxe.

A mostra desenvólvese en se-te idiomas (galego, castelán, ca-talán, euskera, inglés, francés e

Pablo Iglesias

‘Pedro e o Capitánafonda sobre o errohumano e a guerra’

M.B.Pablo Iglesias é o director de Pe-dro e o Capitán, a adaptación ci-nematográfica da obra de MarioBenedetti, producida por Ledes-ma Producións. A película, queestá previsto se estree en novem-bro, está en fase de rodaxe.CCoommoo vvaaii aa rrooddaaxxee??Trátase dunha película de horae media concentrada en dúassemanas de rodaxe, cando onormal son seis ou 12. Ter unhasoa localización, o Instituto Ga-lego de Información, e contarcun elenco de só dous actores(Miguel de Lira e Diego Anido)posibilitou concentrar a grava-ción neste tempo. CCoommoo xxoorrddee oo pprrooxxeeccttoo??Hai 12 anos entrei en contactoco produtor madrileño IsmaelGonzález, que me ofreceu facerunha película coa obra Pedro eo capitán. Lina, namoreime de-la pero por problemas de derei-tos de autor non se puido levar acabo. Acabei facendo a curta-metraxe sobre Castelao, Vouvoscontar un conto triste, protago-nizada por María Bouzas. O anopasado abrín a produtora Le-desma Producións, grazas asaxudas para longametraxes di-xitais da Axencia AudiovisualGalega. Presentei o proxecto dePedro e o capitáne subvencio-náronmo. NNoonn éé aarrrriissccaaddoo lleevvaarr aaoo cciinnee uunnaauuttoorr ddee rreeffeerreenncciiaa??Asumimos levar á gran pantallaa obra de Benedetti porque é unproxecto interesante sobre oerro humano, as consecuenciasda guerra. Tomamos licenzaspara facelo cinematográfico,como introducir a ópera Tan-hauser ou modificar o final, quesi é arriscado. O guionista Gon-zalo García Velasco ofreceunostres desenlaces e entre todo oequipo seleccionamos un.CCaannddoo ssee eessttrreeaarráá aa ppeellííccuullaa??Gustaríanos estrear na ediciónde Cineuropa de Compostela.�

O seu obxectivo edefender a diversidadelingüística

Unha mostra informará da existenciado galego por España e Europa

A.G

.N.

AAnnxxoo FFaarriiññaa pprreesseennttaa

‘‘AAss lliinngguuaass ddooss aanniimmaaiiss’’ ‘‘OO llaaddrróónn ddee ppaallaabbrraass’’

A NOSA TERRA


17-23 de xullo de 2008 Redacción/ilustración: Gonzalo Vilas

BULE-BULE 1319 15/07/08 21:00 Página 1


E d i c i ó n sA NOSA TERRA

BULE-BULE 1319 15/07/08 21:00 Página 2


BULE-BULE 1319 15/07/08 21:00 Página 3


Que camiño debe tomar o can

para coller o gorentoso óso?

Neste barullo de letras has de atopar sete nomes de or-

questras galegas, das que tocan polas nosas festas.

En toda esta lista de palabras só hai

dúas que non gardan unha clara re-

lación co resto. Saberías dicir cales

son, e por qué?

Entre as respostas, só unha é o nome correcto do inventor de

cada cousa:1-A radio inventouna:

a-Marconi

b-Radioni

c-Edison

2-A imprenta:

a-Günter Netzer

b-Gutemberg

c-Rosemberg

3-O teléfono:

a-Alexander Bell

b-Joseph Ring

c-Henry Ford

4-O Cine:

a-Os Lumiere

b-Charles Chaplin

c-Dymitrik Zinev

5-A bombilla:

a-Farenheit

b-Edison

c-Einstein

1-Ameneiro

2-Bidueiro

3-Salgueiro

4-Gaiteiro

5-Castiñeiro

6-Abruñeiro

7-Arteiro

8-Pexegueiro

9-Limoeiro

10-Cerqueiro So

luci

ón

s:

Palabras relacionadas:

A número 4 e 7 non corresponde

a nomes de árbores, como o

resto.

Inventores:

1-a;2-b;3-a;4-a;5-b

An Alfaya

SSei que non se pode nin sedebe ir en contra da evo-

lución tecnolóxica e dos no-vos xeitos de establecer co-municación. Porén, as mi-ñas palabras non pretendenser unha alegación en contrados modernos medios de re-lación entre as persoas, se-nón que obedecen a un esta-do anímico nostálxico, e a boseguro a que, diante do es-pello, acabo de descubriroutra engurra e outra cana,síntomas do meu declive. Si,recoñezo que boto en faltaas cartas que escribía ou re-cibía na infancia, adolescen-cia e na mocidade, escritascon lapis, bolígrafo ou rotu-lador, sobre follas cuadricu-ladas, arrincadas dos blocsescolares, ou nos folios rapi-nados das carpetas do insti-tuto ou da universidade,cheas de borranchos, man-chas varias e recendos evo-cadores. Cartas escritas conansiedade e á espera de cuxaresposta me mantiña nunestado de excitación. Hoxeresulta case anacrónico re-correr ao ritual dunha cartacon data, posdata e debuxocurse ao pé da sinatura coaspegadas dixitais do asinante,dobrada con esmero en ca-tro dobreces ou ao estiloabano, e gardada dentrodun sobre cun pase de lin-gua, anticipo do modernoADN que a poboación maio-ritaria descubriu co televisi-vo CSI, e co seu selo, remi-tente e destinatario. O xéne-ro epistolar morreu coasmensaxes vía móbil ou e-mail, rápidas, frías e fugaces,e as nosas caixas de correoatópanse ateigadas acotío depublicidade e de envíos co-merciais. Mais, amparadano meu estado melancólicopregúntome, é o mesmo re-cibir un “ámote” vía e-mailque escrito nun papel? �

CARTAS VÍA E-MAIL,CARTAS NO PAPEL

Hoxe resulta case anacró-nico recorrerao ritualdunha carta”

’’

O autobús da selva.

Autor: Manuel Uhía

Editorial: Tambre. Col. Ala Delta

Manuel Uhía, un dos máis destaca-dos ilustradores galegos no eido daliteratura infanto-xuvenil, achéganosa súa faceta de narrador a través dahistoria de Pepa, a tartaruga prota-gonista deste conto. Todo comezacando Pepa, dando mostras dunhaexcesiva solidariedade, decide axu-dar a un ratiño levándoo encol dasúa cuncha. Este pequeno favor vaiacabar sendo, polas circunstancias e

polas interpretacións engañosasque, ás veces, se fan dos feitos, ungran problema. Este, por sorte, teráun desenlace feliz, non exento de hu-mor e dalgunha chiscadela ao lectorinfantil, do que o lacazán ratiño ta-mén será parte activa. Os diálogosocupan un marco esencial comofonte de transmisión da expresivi-dade do relato, xa que é por mediodeles como a voz dos personaxeschega ao neno dunha maneira máisdirecta. Perfecta harmonía, comonon podía ser doutro xeito, entre oton tenro e delicado do texto e as

i l u s t r a -cións vivase coloridasque cap-tan a lin-guaxe ex-presiva daescrita ereflíctena

pictoricamente. Esta simbiose tex-tual e plástica fai que os primeiroslectores poidan ter unha lectura pa-ralela e, xa que logo, gozar dobre-mente.�

Alba Piñeiro

Imprudente axuda

BULE-BULE 1319 15/07/08 21:00 Página 4

uunn uunniivveerrssoo ccoonnssttrruuííddoo ee vvaaiilllleetteecceennddoo nnoovvooss eeppiissooddiiooss??Eu penso que sempre estou es-cribindo a mesma novela. Con Avida nova de Madame Bovaryreinventeime, en parte: é máisextrovertida, máis elocuente queas novelas anteriores, quere che-garlle máis directamente ao lec-tor. Pero o estilo permanece, ospersonaxes reaparecen, estouescribindo un novo capítulo.TTeeññeenn ccrriittiiccaaddoo aa ““eexxcceessiivvaa””iinntteerrtteexxttuuaalliiddaaddee ddeessttaa oobbrraaoouu ccoommeennttaaddoo qquuee ccoonnttéénn““ddeemmaassiiaaddaa ppooeessííaa””,, aammaaiiss ddeeccoonnssiiddeerraarr iinnvveerroossíímmiill aa ffaallaaddooss ppeerrssoonnaaxxeess,, ppoorr eexxeemmpplloo..CCoommoo oo vvaalloorraa?? Hai unhas regras do xogo quesempre lle propoño ao lector.Penso que esas críticas que se llefan a “defectos” da novela partendunha realidade que non se co-rresponde coa que eu propoño.É como en Ámote: era lóxico queun home namorado repetise va-rias veces ‘Quérote’ ao longo danovela, e iso foi criticado.CCoommoo nnaacceeuu aa iinniicciiaattiivvaa ddeeccrreeaarr uunn bblloogg ssoobbrree aa nnoovveellaa,, eeccaall eessttáá aa sseerr aa ssúúaa aaccoolllliiddaa??Buscaba a conexión cos lectores,a posibilidade de dicir cousasque a novela non podía dicir porsi mesma, e, ao tempo, estirar avida da novela. Nunca imaxineique un blog en galego, sobre lite-ratura, e mesmo sobre unha no-vela en concreto, ía ter o éxitoque ten. Hai post que acadan311 visitas. Está a ser unha expe-riencia moi enriquecedora.TTaamméénn aannddaa aa pprreesseennttaarr aa nnoo--vveellaa aaccoommppaaññaaddoo ppoollaa gguuiittaarrrraaddee XXoosséé MMaannuueell SSaallggaaddoo.. OOuuttrraaeessttrraatteexxiiaa ppaarraa bbuussccaarr aa pprrooxxii--mmiiddaaddee ccoo sseeuu ppúúbblliiccoo??Ante todo, quero defender amusicalidade do texto, facerllessentir aos lectores ese pracer,que a novela ten unha músicadeterminada, e, sobre todo, co-nectar a literatura co mundodas emocións, que se viva en di-recto e que exista esa retroali-mentación que non hai co libro.Con esta novela, en calqueracaso, existe un feed back impor-tante. Nunca recibín tan boasimpresións, por parte dos lecto-res, sobre unha novela. Se amiña aposta literaria consegueaniñar nos corazóns dos lecto-res, doume por satisfeito.�

É un espazo ficcional non identi-ficado con ningún lugar con-creto. Saía xa en O infortunio dasoidade, e reaparece 16 anosdespois, de forma natural. Noncomo territorio, senón comopunto de partida, de onde mar-cha esta Madame Bovary. Apa-recen tamén personaxes dou-tras novelas, como LibardinoRomero, de Ébora. Dentro desteespazo ficticio os personaxes te-ñen a súa linguaxe, gústalles queas frases teñan música, un sen-tido harmónico. Se, na vez deDalmara, os puxese en Compos-tela, sería inverosímil, noutro lu-gar non terían sentido.LLiibbaarrddiinnoo RRoommeerroo ttaamméénn ffuuxxííaaddee ÉÉbboorraa.. ÉÉ oouuttrraa ccoonnssttaannttee nnaassúúaa oobbrraa aa bbuussccaa ddaa vvííaa ddee eess--ccaappee,, aa vviiaaxxee ccoommoo ccaammiiññoo..Os meus personaxes queren fu-xir de algo, procuran incesante-mente a felicidade. Pero paraatopala teñen que exiliarse davida pretérita, do tedio, apostarpola aventura de vivir.CCoommoo ccoonncciibbee eennttóónn aa ttoottaallii--ddaaddee ddaa ssúúaa oobbrraa nnaarrrraattiivvaa?? TTeenn

CULTURA.31.ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008

ttuurraa qquuee ssee aaffaassttee ddoo ddeennoottaattiivvoo??É necesaria unha reliteraturiza-ción da literatura, que a enten-damos como unha arte, noncomo un cúmulo de palabras,de narracións. Os autores queperduraron ao longo do tempo,a literatura en que eu creo, deberevelar. Os escritores non esta-mos para o uso denotativo dalinguaxe, senón o connotativo.AA nnoovveellaa tteenn uunn rreecceennddoo ddeeccii--mmoonnóónniiccoo.. CCoommoo ssee ttrraaee oo rroo--mmaannttiicciissmmoo aaoo ssééccuulloo XXXXII??É homologábel a unha novelaromántica na exaltación daemoción. Non penso que as no-velas necesiten reflectir omundo real... O romanticismoestá presente en todas as miñasnovelas, pero é un dos valoresfundamentais, o posiciona-mento do ser humano fronte áexistencia, o enxalzamento daemoción, e do amor como amaior das emocións.DDaallmmaarraa,, eessee eessppaazzoo iimmaaxxiinnaaddooqquuee ccoonnssttrrúúee nnaa nnoovveellaa,, tteenn xxaaeennttiiddaaddee ddee sseeuu,, ccoommoo oo MMaa--ccoonnddoo ddee GGaarrccííaa MMáárrqquueezz??

Lara RozadosA Emma Bovary de Xosé CarlosCaneiro chámase Hermelinda,sente que tirou 20 anos da súavida xunta un marido que a en-ganaba, e decide marchar a bus-car a súa vida nova. Vai dar conArístides Rocamora, un vende-dor de enciclopedias que lle des-cobre un universo novo ondeconflúen diversos personaxes,desenganados, e que, coma ela,iniciaron tamén unha busca: apensión O Gatopardo. Falamosco autor para saber como naceuA vida nova de Madame Bovary,a súa última novela.PPaassoouu cciinnccoo aannooss eessccrriibbiinnddooeessttaa nnoovveellaa.. CCoommoo ffooii eessee pprroo--cceessoo ddee ccrreeaacciióónn??Escribina primeiro en galego,despois en castelán, e final-mente saíu en galego. A come-zos do ano que vén sairá publi-cada en castelán. A verdade éque despois de Ámotetiña pen-sado non escribir máis novelas.Vivín unha decepción coa re-cepción que tivo, pero apareceuna miña cabeza a imaxe de Her-melinda, e a partir de aí come-zou o proceso. Ás veces, a litera-tura é cuestión de impulsos.AA nnoovveellaa ccoommeezzaa ccuunnhhaa EEmmmmaaBBoovvaarryy qquuee aabbaannddoonnaa aa uunn GGrree--ggoorr SSaammssaa ee ttooppaa uunn AAlloonnssoo QQuuii--jjaannoo.. AA iinntteerrtteexxttuuaalliiddaaddee éé uunnhhaaccoonnssttaannttee eenn ttooddoo oo rreellaattoo..É un risco común a toda a miñaobra, algo que tentara corrixircoa pentaloxía que empezoucon O infortunio da soidade[premio Xerais en 1992]. Nasmiñas novelas dialogo semprecos autores que admiro. Pero,se cadra, en A vida nova de Ma-dame Bovary, a intertextuali-dade é máis natural, consubs-tancial aos personaxes e a esemundo en que viven.VViivveenn mmeerrgguullllaaddooss nneellaa:: HHeerr--mmeelliinnddaa éé ddoouuttoorraa eenn lliitteerraattuurraaccoommppaarraaddaa ee ppaassaa 2200 aannooss eenn--ttrree nnoovveellaass ppaarraa ffuuxxiirr dduunnhhaa rree--aalliiddaaddee ggrriiss..Outra característica común ásmiñas novelas é a literaturadentro da literatura, e un pro-fundo respecto polas palabras,polo seu mundo. Hai un uni-verso fónico-semántico que xateño construído.PPrreecciissaammeennttee,, aass ppaallaabbrraass ssoonnpprroottaaggoonniissttaass ddaa nnoovveellaa:: ccaaddaappeerrssoonnaaxxee tteenn uunn ccóóddiiggoo pprroo--

ppiioo,, aa aannttrrooppoonniimmiiaa tteenn uunn sseenn--ttiiddoo,, ee aa pprrooppiiaa HHeerrmmeelliinnddaaccoonnffééssaassee aammaannttee ddooss aaddxxeeccttii--vvooss.. VVoosstteeddee ttaamméénn oo éé,, mmeessmmooxxooggaa ccoonn eelleess ((““lláággrriimmaass vveennuussii--nnaass”” oouu ffiigguurraa ““ppiisscciinneessccaa””))É bastante común a toda a miñaobra, a proliferación adxectival, oemprego de neoloxismos.AAppoossttaa ppoorr uunn mmooddeelloo ddee lliitteerraa--

Xosé Carlos Caneiro, escritor

‘As novelas non necesitan reflectiro mundo real’

MIGUEL VALVERDE / FUNDACIóN CASARES

’’Despois de Ámotetiña pensado non escribirmáis novelas.Vivín unha decepción coarecepción que tivo”

’’Dentro do seu espazoficticio os personaxesteñen a súa linguaxe,gústalles que as frasesteñan música”

31 cultura.qxd 15/7/08 23:38 Página 1

ANOSATERRA17-23DE XULLO DE 2008

Raúl Gómez Pato (p. 9). Con to-do o papa Gregorio VII seicamandou queimar os manuscri-tos con poemas de Safo, niñosde pecado e mal exemplo.

Semella verosímil que dirixiseunha academia ou escola na queensinaba arte, canto, danza, mú-sica... o que toda moza casadeirade boa familia precisaba, porén émoi probábel que o seu maxiste-rio non fose tan inocuo. En Ate-nas incomodaba a preparaciónque Safo transmitía ássúas acólitas,a moitasdas cales seguramenteamou e para as calescompuxo.

Moitos pintores doXIX adoptárona comoicona da beleza, porénfoi vituperada porque fi-sicamente non respon-día, moi baixa e more-na, ao estándar fisionó-mico do seu tempo. Vi-viu, entre a segundametade do século VII e aprimeiras décadas doVI, antes de Cristo.Tampouco estamos se-guros de onde naceu, porén é eseun dato para nós irrelevante, todavez que Safo é, na nosa opinión, aorixe da poesía, poetas houbo an-tes dela, ninguén que lle fixesesombra malia a mutilación que o

crítica

CULTURA.32.

Tabela das letras. FFIICCCCIIÓÓNN¬¬ � MMaaddee iinn GGZZ.. Séchu Sende. Galaxia.

� OO nneennoo ddoo ppiixxaammaa aa rraaiiaass.. John Boyne. Faktoría K.

� PPaann ee ccooiitteelloo.. Bieito Iglesias. Galaxia.

� HHaarrrryy PPootttteerr ee aass rreelliiqquuiiaass ...... J.K. Rowling. Galaxia.

�AAss ppaallaabbrraass ddaa nnéébbooaa.. Francisco Castro. Galaxia.

NNOONN FFIICCCCIIÓÓNN ¬¬ � AAlliimmeennttaacciióónn ssaauuddaabbllee VV AA. Xerais.

� OO sseegguunnddoo sseexxoo.. Simone de Beauvoir. Xerais.

� NNoo ppaazzoo ddee LLaaiioovveennttoo..Xosé Luna. Espiral Maior.

� CCaarrttaa aaoo sseeññoorr FFuuttuurroo.. Eduardo Galeano. Laiovento.

� BBeenniiggnnoo ÁÁllvvaarreezz.. Santiago Prol. A Nosa Terra

Con heréticanon nos queremosreferir á lectura que Raúl GómezPato fixo da poesía de Safo, quesi, en cambio, podemos cualifi-car de informada e valente por-que non se limita a perpetuar atradición doutras lecturas e nonrefuga mergullarse en proble-mas de interpretación. O adxec-tivo herética re-fírese á lecturaque nós propo-ñeremos. Aíndaque, se cadranon é tan acon-vencional comopretendemos esi a lectura que ameirande partedos lectores farán porque non te-ñan outra alternativa. En caso talanimamos a afondar nela e rebe-larse contra a impotencia quepode xerar a lectura non fácildunha obra que puido constarde nove ou dez volumes e que otempo mutilou deica deixala endúas composicións completas (a“Oda a Afrodita” e a recente-mente descuberta, con toda a re-lativización que a Historia acon-sella, “Oda ás Nereidas”) e me-nos de dous centos fragmentos.

O que se sabe da Safo é quetodo ao seu redor é incerto. Aín-da que o movemento lésbico areclama como a principal dassúas iconas, Safo non só amoumulleres, mesmo parece queestivo casada, que mantivo rela-cións co tamén poeta Alceo e in-clusive unha lenda asegura quese suicidou ao non achar corres-pondido o seu amor por Faón,un efebo especialmente agra-ciado, lenda que recupera paraos séculos católicos a imaxe“dunha Safo politica e relixiosa-mente correcta”, en palabras de

sendo pouco coñecida do granpúblico. E hoxe, en plena emer-xencia de prácticas escrituraisbaseadas na brevidade, con po-der para extraer fragmentos convalor propio de textos máis am-plos, danse as condicións paraque poida comezar a gozar demeirande divulgación.

A lectura heréticaque propo-ñemos baséase dunha banda nopoder evocador dos versos deSafo e doutra en que a LiteraturaMínima xa fixo ou está facendoos arredores deste tipo de lectu-ra. É dicir, ler, sen ter en contanada que non sexa o texto quetemos diante e as suxestións quedel se nos desprendan. Podere-mos ser acusados de herexes,mais non por iso imos perder asverdadeiras marabillas que Safo,o tempo e a particular transmi-sión da obra sáfica nos regalan.

E edición de Raúl Gómez Pa-to axéitase moi ben ao tipo delectura que propoñemos. O quenoutras ocasións podería botar-se de menos, como as notas a péde páxina, neste caso, así sitas noremate, son unha porta aberta aceibar a imaxinación en voo li-bre, sen ataduras contextuais.Aínda que, sen dúbida, o idealsería un deseño editorial quedispuxese fragmento ou cantopor paxina, de xeito que se res-pectasen as zonas de transición,desmecanizadoras da lecturatradicional, espazos en branco aencher pola imaxinación do lec-tor; e tamén un índice máis cla-ro, máis pormenorizado, é demoita utilidade nestes casos.

É dicir, a que propoñemos éunha lectura do século XXI, naque o lector sexa tan protagonis-ta como o texto, unha lectura lú-dica, desdramatizadora. O tem-po e as circunstancias propicia-ron que sexa esta Safo mutiladaá que temos acceso. Obviamen-te non lle damos as grazas. Po-rén a extraordinaria beleza dosversos de Safo sobreviviu aosgolpes ciclópeos deste ogro ne-gro. Celebrémolo pois. Goce-mos destas marabillas incom-pletas, soñemos o que puideronser e entón, entón pensemos enque algún día se poderá recupe-rar o perdido.�

Xosé M. Eyré

Marta Dacosta

U n bo amigo achegoume olibro Home sen mundo,

escritos sobre arte e literatura, deGünther Anders, e debo recoñe-cerlle o criterio na escolla. Paramin foi un descubrimento. An-ders é o pseudónimo de Günt-her Sigmund Stern un filósofo deorixe polaca que xa no 1945 eraun destacado activista do move-mento antinuclear. Anders via-xará ao centro da traxedia: pri-meiro Auschwitz, onde sentevergonza da humanidade e arre-píase ante o espectáculo, di quedeberían ser os seus cabelos, osseus dentes, el mesmo o que alíestivese, e ao non estalo séntesecoma un desertor; logo Hiroshi-ma, mesmo manterá corres-pondencia co piloto do EnolaGay(recollida despois no seu li-bro Burning Conscience). Des-pois viría a oposición á guerra doVietnam e o activismo contra osfoguetes atómicos norteameri-canos en Alemaña.

No seu libro Home sen mun-dofálanos de Franz Kafka ou deBertolt Brecht, entre outros ho-mes da arte. Interesáronme aspáxinas dedicadas ao libro deBrecht, Historias do señor Keu-ner, mais especialmente a análi-se de Kafka, quen, segundo An-ders, desfigura para configurar:“Kafka tras-torna a aparenciaaparentemente normal do nosomundo trastornado para facervisíbel o trastorno”.

“Homes sen mundo eran eson os que están obrigados a vi-vir dentro dun mundo que noné o seu... que non está construí-do para eles... dentro dun mun-do para o que eles foron pensa-dos...” Así arranca este libro, conesta tese de partida que Andersdeclara ampliación da teseprincipal de Karl Marx: o prole-tariado non é o dono dos me-dios de produción. E si, cómpreampliar a tese, e reflexionarmossobre ela. �

HOME SEN MUNDO

’’

POESÍA.

Lecturaherética de Safo

Safo. Cantos e fragmentosEEddiicciióónn:: Raúl Gómez Pato.

EEddiittoorriiaall::Positivas.

’’Anders mesmo manterárrespondencia co pilotodo Enola Gay”

tempo operou na súa obra.Posibelmente foi o ensino

(mediante as copias) un dos re-fuxios de mellor efectividadefronte a voracidade dos séculos.E tamén o prestixio acadado en-tre poetas de todos os tempos.Bocaccio, Baudelaire, Byron, Ez-ra Pound, Virginia Woolf, sentíanpaixón polos cantares de Safo.Mellor denominalos así, canta-res, estaban destinados á serencantados, a escrita aínda era un

continente auxiliar quenon convencía de todo.Porén, aquel que queiraunha confirmación ca-se definitiva do valor daobra de Safo, pense quePlatón, o mesmo queexpulsou os poetas dasúa República conside-raba a Safo como a déci-ma musa, nada menos.Alén diso, foi quen decrear ritmos e formasnovos (oda sáfica) na lí-rica, que de tal nomina-ción ela ten boa parte deculpa, pois tamén per-feccionou a lira.

Hoxe é sobre todo coñecida econsiderada en círculos litera-rios, entre helenistas, historiado-res...e entre o movemento a prolda homosexualidade, que a rei-vindica e mitifica. Mais segue

’’Hoxe, en plenaemerxenciada literaturamínima,danseas condiciónspara quepoidadisfrutarde maiordivulgación”

Safo segundo un antigo gravado.

LIBRARÍAS CONSULTADAS:Cartabón (Vigo);Couceiro (A Coruña);Michelena (Pontevedra);Pedreira (Santiago);Torga (Ourense);Central Libreira (Ferrol).

32-37 critica.qxd 15/7/08 19:37 Página 2

Søren Kierkegaard ocupa un lu-gar curioso na historia do pen-samento occidental. Aínda quecoñecido sobre todo polo seulabor filosófico–de enorme re-levancia para odiscorrer da fi-losofía toda doséculo xx– a súaobra tivo unhagrande influen-cia en numerosos autores lite-rarios, dende Ibsen a John Up-dike pasando por Kafka, Her-mann Hesse, Borges, Rilke ou,como non, Jean Paul Sartre. Aorixe desta peculiar recepciónnon é casualidade ningunha, xa

CULTURA.33.

Sensorial e suxestivo, a recubriro verso de velada tristeza, dopouso constante do perigo e daausencia, Alexandre Nerium,en Nocturnida-de do sal(núm.8 da colecciónEdoy Leliadou-ra), detalla a es-forzada rutinamariña, evocasituacións e ins-tantes e traslada ás figuras, contrazos precisos, salgados e espi-dos, o tremor e a soidade, o con-traste entre o contorno da costae o teimoso perfil dos laborescotiáns. Unida ao son e á sensa-ción está a práctica diaria, o des-file da brétema e das ondas a fil-trar fatigas e emocións, angus-tias e temores.


CONTADELIBROS.Premio ‘Avilés’

Mario Franco gañou este anopor segunda vez consecutiva oPremio ‘Avilés de Taraman-

cos’ de relatode aventurascon A capelamaldita,un re-lato máxicoque nos levana un século

XIX onde os vivos aínda convi-vían acotío cos mortos.Tensión e intriga até aderradeira páxina. Inclúe ilus-tracións de Paula Paradela.Edita Toxosoutos.

Muller buscando liberdade

A vida nova de MadameBovary, de Xosé Carlos Caneiro,é unha novela que segue o mitoda personaxe creada por Gusta-

ve Flaubert, ac-tualizándoo epasándoo polouniverso litera-rio do autorverinés.Hermelinda éunha muller

casada que, após ser enganadapolo seu home, decide refacer asúa vida e buscar a felicidade.Nas pouco máis de 700 páxinasda novela, Caneiro ensaiadiferentes tipos de expresión,incluída a poesía. Edita Galaxia.

Un escocés en Vigo

Xerais publica o primeiro libroen galego do escocés JamesSalter, A idade da auga.Oito relatos ao redor da cidadede Vigo. Seguindo os pasos de

varios mestresartísticos queo escritorrecoñece:HermanMelville,ÁlvaroCunqueiro ou

Urbano Lugrís, polas páxinasdo volume desfilanpersonaxes, ambientes esensacións que emparentan aurbe co Atlántico.�

Esboza o ritmo, a imaxe ínti-ma –Ó lonxe/ a claridade que mesesga/ que embate cara a min/coa ardentía/ petándome nascostas–, a resonancia e a tensión–Deszo do comechume cantoescoa/ prohíbome do arrufo/son/ da tona da auga/ o teu friei-ro–, a distancia, a ausencia–Clandestina/ desinza/ ó mar/ alúa/ afástao da costa/ se nosmantos da noite/ a perpetúo–, amemoria, a melancolía –Só ca-vacos/ non inza bordos Rostro/respóndolle co mesmo/ tras decantos sorrimos a tristura?–, a es-peranza e aturbación.

N e r i u m ,singular e in-tenso, conmorosa insis-tencia detallaos azares dia-rios no mar eapunta, apai-xonado, aemoción e a rutina a perfilar odesacougo e a soidade: o sonamosa lembranza e intuición, amirada revela tensión e tristezae, ao lonxe, a memoria evoca fa-tigas, perigos e ausencias.�

Xosé María Costa

que os seus escritos se caracteri-zan por un enorme interese po-lo literario, polo retórico, polaambición de atopar, en cada ca-so concreto, o tipo de escritaque mellor podería achegar asúa mensaxe ao lector. De facto,xa na súa mocidade, as autori-dades universitarias felicitába-no pola súa tese –un traballo so-bre o concepto de ironía– apos-tilando que, para ser un tratadode natureza filosófica, talvez seexcedía no literario.

Os Prólogosque agora se tra-ducen á nosa lingua constitúenun exemplo perfecto de comoun libro escrito con vocaciónescolástica –e mesmo polémi-ca– pode abordarse como do-cumento literario. Trátase dun-ha obra inclasificábel, concibi-da contra o hegelianismo impe-rante na súa época e esplendi-damente escrita. Unha obraque nunhas ocasións divirte,noutras cansa e, na súa meiran-de parte, engaiola pola súa sin-gularidade.

Kierkegaard emprega un ar-tificio literario de grande orixi-nalidade: o libro está formadopor varios prólogos que nonprologan obra ningunha. En re-alidade, trátase dunha variantedesoutro enredo consistente enescribir un libro sobre outro quenon existe, mais, neste caso, oautor dálle unha reviravolta á si-mulación ao centrar a atencióndo lector nunha parte da obra–o prólogo– que perde todosentido sen a obra mesma, polocal se converte nunha tarefa

perfectamente absurda.Hai aquí unha crítica

implícita ao edifi-cio conceptual

do hegelianis-mo xa que,s e g u n d oKierkegaard,a filosofía de-

rivada da dia-léctica hegelia-

na non ten máisobxecto que a reali-dade que ela mesmacrea no interior doSistema, afastándo-

se da verdadeirarealidade, que

queda así

Padrón conmemora o 123 caboda-no de Rosalía. A Casa da Matanza

acolleu este 15 de xullo o acto que ca-

da ano convoca a Fundación Rosalía

de Castro. Amais da lectura dun poe-

ma da autora a cargo da vicepresiden-

ta da Fundación, Ana Blanco, Xesús

Alonso Montero e Xosé Luís Axeitos

presentaron o epicedio de Curros En-

ríquez "A Rosalía" en vinte linguas, nú-

mero 8 da colección "24 de febreiro"; e

Poetas con Rosalía III, con achegas de

nove poetas.�

’’A miradadopoeta revelatensióne tristeza”

Nocturnidade do salAAuuttoorr:: Alexandre Nerium.

EEddiittaa::Sotelo Blanco.

A esforzadarutina do mar

a (Ferrol).

Alexandre Nerium. A. PANARO / ARQUIVO

NARRATIVA.

Un Kierkegaardposmoderno

Os Prólogosdo pensadordinamarquéspermítennos admiraro seu lado máis irónico

PrólogosAAuuttoorr:: Nicolaus Notabene

(Søren Kierkegaard).

TTrraadduucciióónn:: Óscar Parcero Oubiña.

EEddiittoorriiaall::Galaxia.

Søren Kierkegaard.

>>>


CULTURA.34.ANOSATERRA17-23DE XULLO DE 2008

O Laxeiro informalista, no Museodo Pobo Galego.No marco dos actos

que teñen lugar no centenario do pin-

tor dezao, esta exposición, no museo

compostelán até o 31 de agosto, abor-

da a etapa informalista do artista de La-

lín, que arrinca a partir da súa viaxe a

Bos Aires en 1951 e remata en 1970. 'O

Laxeiro informalista na Colección Alcal-

de Varela' está organizada pola Funda-

ción Laxeiro, co apoio da Consellaría de

Cultura e Deporte e as concellarías de

Cultura compostelá e viguesa.�

En 1946, nunha conferencia(recollida en Estudios sociológi-cos I, “El psicoanálisis revisita-do”) e do escrito posterior “So-bre la relación entre sociología ypsicología”, (ta-mén recollidono devantidovolume, cuni m p o r t a n t e“ P o s t s c r i p -tum”, Akal,2004), Adornoataca o que chama nesa época“revisionismo neofreudiano”,unha corrente do movementopsicanalítico representada porKaren Horney e Erich Fromm(que pertencera ao seu círculo)e que se propón “superar” ofreudismo clásico por conside-ralo conservador e dogmático.É un movemento que se inspirade feito no culturalismo e nasteses do austríaco Alfred Adler,para crear novas escolas de psi-coterapia adaptadas, no planoclínico, aos novos modos de vi-da das sociedades occidentaisda segunda metade do séculoXX. Segundo Fromm, impúña-se a necesidade de críticar o au-toritarismo patriarcal dos her-deiros de Freud en nome duncerto relativismo e dunha con-cepción máis adaptada á cura.

Adorno ataca este revisionis-mo non para defender o posíbeldogmatismo dos neo-freudia-nos máis ou menos lexitimistas,senón para indicar que os seusadversarios, co pretexto de pro-greso ou novidade, poden pro-mover unha liquidación do quehai de verdadeiramente esencialno pensamento freudiano: a súacapcidade de interpretar o

Certamente, Kierkegaard éconsciente das dificultades derecepción que o seu libro ía ato-par entre o público di-namarqués e, xa quelogo, paródiase a simesmo encarreirandoa súa escrita cara a unton desenfadado e fas-cinante. Cito un exem-plo: “Polo que se refireao receptor (o mundodos lectores) exerceunha influencia mode-radora e tranquilizado-ra, actúa como unaxente disolvente dis-persando toda angus-tiosa preocupaciónpor decidirse sobre al-gún que outro asunto.Ás veces séntese certapreocupación pasaxei-ra, ao respecto de que averdade non se deberíapresentar nunha figuradubidosa…”. O espíri-

expulsada da especulaciónfilosófica. Mais, dende unha lec-tura actualizada, tamén podeverse neste finximento unha re-flexión case posmoderna sobrea natureza da escritura.

Esta estratexia literaria véndada no interior doutra máisampla que atinxe á totalidadeda obra do autor dinamarqués:o emprego de pseudónimos pa-ra asinar os seus libros. A crea-ción de Nicolaus Notabene nonresponde unicamente a unhavontade de ocultar a verdadeirapersonalidade do autor, senónque responde a unha táctica an-ticipadora dos heterónimospessoanos. Cada un dos “auto-res” creados por Kierkegaardposúe o seu propio estilo. E, aín-da máis, é precisamente o estilode cada un destes escritores oxerador da intención ideolóxicaque dirixe as obras. Dito doutramaneira, a retórica particular decada autor convértese nun ele-mento de conformación do seupensamento. E a ironía tensempre unha gran parte nestecometido. Velaí outro argu-mento para insistir na lectura“posmoderna” deste texto.

Nos oito prólogos que –xuntocun “prólogo aos prólogos”–configuran este libro, Kierkega-ard (aínda que quizais sería me-llor dicir Notabene) fai gala dunhumor que abala entre a ironíasutil e o sarcasmo feroz. O obxec-tivo dos seus dardos fórmano di-ferentes elementos da vida inte-lectual de Copenhagen nos que–malia a distancia que nos sepa-ra daquel universo– o lector con-temporáneo atopará unabraiante paralelismo coa máisestrita actualidade. A autoindul-xencia dos escritores para coassúas propias obras, a urxenciairreflexiva dos críticos, a priorida-de dada aos requirimentos co-merciais das publicacións, oapoio ou rexeitamento acríticodos diferentes círculos literariosás obras segundo se deban ounon a individuos das propias fi-las… son temas que en absolutoperderon vixencia. E o autor con-segue aplicarlles un tratamentoque desenmascara a imposturaintelectual equilibrando a dure-za coa hilaridade.

to xovial do autor impregna oseu estilo, dando lugar a un dis-curso no que tanto os eloxios

coma os vituperios es-tán marcados pola am-bigüidade. O lectoravezado lembrará aSwift ou a Carlyle e de-tectará unha moderní-sima tendencia a crearun texto que se glosa asi mesmo, deixándolleao lector a tarefa de de-cidir se debe ser toma-do en serio ou non. Tal espontaneidadeartística merecía unhaedición tan coidadacoma esta para poñerao noso alcance asombra literaria dopensamento. A in-quietante pregunta deque hai, alén das pala-bras, que xustifique anosa existencia.�

Manuel Xestoso

crítica

’’O lectoravezadodetectaráunhamodernísimatendencia acrear un textoque se glosaa si mesmo,deixándolleao lectora tarefade decidirse debe sertomado enserio ou non”

ENSAIO.

O libro no queAdorno anotouos seus soños

SueñosAAuuttoorr:: Theodor W. Adorno.

EEddiittaa::Akal.

O CORDEL.EncrucilladaNº 158. Maio-xuño do 2008.

Dirixe: Pedro Fernández Castelao.

Prezo: 5 euros

Xosé Manuel Caamaño analiza arelación do cristianismo coa mo-cidade. Manuel Regal Ledo

reivindica apresenza cristiánas aldeas. Ta-mén se inclúentextos de PascalBrémaud , FélixCaballero Wan-güemert, Anto-

nio García Santesmases, Xosé Al-vilares Moure e Xosé Antón San-tos Calvar. Tamén se inclúen re-censións de libros, as habituaiscrónicas de política, cultura eIgrexa.

BúsolaNº 3. 2008.

Dirixe: Suso Rubio

Esta revista cultural ofrece unhamestura de formatos e xeitos deexpresión. Olga Osorio inclúeunha serie fotográfica realizadano Valadouro. Clara Martín

inclúe unrelato. OlgaCastro contaunha décadade Implicadasno Desenvolve-mento. AuroraSantos mostra

os seus traballos artísticos.Manuel Gago reflexiona sobre opresente e o futuro da internet.Noemí López amosa o seutraballo de ilustración.

AgNº 5. Xuño-agosto do 2008.

Dirixe: Miguel Anxo Fernández.

Edita: Foro Galego do Audiovisual.

Teresa Rocamonde entrevista aManuel Manquiña e a NeusAsensi e fai un cara a cara entre

María Castro eXosé M. OlveiraPico.A reporta-xe deste núme-ro está dedica-da a ErnestoChao, que reci-biu o Mestre

Mateo de honra. O tema tratadoa fondo son os documentais. �

>>>

Søren Kierkegaard.

>>>


CULTURA.35.

cerlle perder na súa presunciónde tomarse polos únicos deten-tadores do corpus freudiano. Eentre as moitas “acusacións”que lanza o autor de Dialécticanegativa, a menor non é que“mentres falan de forma ince-sante da influencia da sociedadesobre o individuo, esquecennon só o individuo, senón quexa a categoría mesma da indivi-dualidade é un produto da so-ciedade. Nestes escritos latexatodo o debate historiográfico ul-terior sobre a natureza profundado freudismo, e sobre o seu po-der de investigación e alén de to-das as controversias estériles so-bre as psicoterapias.

Mais Adorno non se conten-tou con reflexionar sobre o esta-tuto do pensamento freudiano.Á súa maneira, sen diván e senpsicanalista, experimentou a cu-ra, anotando os seus soños de1934 a 1969 co proxecto de pu-blicalos. Sueños, tal é o título conque se editan, acompañadosdun máis que excelente “Epílo-go”» de Jean Philipp Reemtsma

e en traducion de Alfredo Bro-tons. Entrégase, desta maneira, aun impresionante exercicio deinmersión nunha sub-xectividade, a súa pro-pia, que se revela comoo lugar dunha expre-sión literaria do incons-ciente, fuxindo de todaforma de simboliza-ción: “Estaba a bordodun barco asaltado porpiratas. [...] Había quematalos a todos: fusila-los e botalos á auga.Opúxenme, mais nonpor humanitarismo.Era unha pena que sematase ás mulleres sendisfrutarmos delas”(1941), “Soñei que meían crucificar” (1942),“Estaba a falar coa miñaamiga X sobre as artes eróticasnas que eu a tiña por moi versa-da, Pregunteille se ela podía face-lo par le cul”1942), “Estaba nunburdel estadounidense” (1943),“Achábame na cama con dúasmulleres encantadoras” (1943),

“Mais unha vez –como Pierrotlunaire–, tiñan que executarme.Esta vez como a un porco, lanza-

do á auga fervendo”(1944), “Nun estadio es-tábase a proceder, pororde miña, á execucióndun bon número denazis” (1944), “Nova-mente un soño de bur-del “ (1945)”, “Escenade execución. Se as víti-mas eran fascistas ouantifascistas non que-daba claro [..] A execu-ción levábase a cabo se-gundo o principio doself service. [...] Obser-vaba os movementodos decapitados”(1945), “Tiña unha leahorríbel coa miña nai[...] Berreille: “Maldito

sexa o corpo que me pariu!”»(1955), “Máis unha vez, debía sercrucificado” (1957), “Bailei cunxigantesco dogo cor marrónamarelento [...] Ás veces, o can emais eu beixábamonos” (1959).“Soño de execución. Decapita-ción [...] O golpe caeu sen que eudespertara” (1959), “Un psicote-rapeuta quería dar nun gran ho-tel unha conferencia sobreSchubert desde o punto de vistada súa disciplina. [...] Amotiná-monos para matar a golpes aopsicoterapeuta” (1964), “Estabatratando con A. acerca dos pla-nos da nosa vida en común. [...]Considerábamos se debíamossaltar como R.P. desde unha altatorre, mais desbotámolo. Ao fi-nal, dixo: “Entón intentarei mo-rrer contigo”» (1969).

A anotación transforma omaterial do soño nunha seriede fotomontaxes que parecentanto relatos de Lovecraft ou deSchnitzler como curtometra-xes de Hitchcock ou de Ku-brick. Soños perversos, crueis,de odio, de execucións, etc: to-do acontece aquí como seAdorno invertise a orde da ra-zón na perspectiva dunha dia-léctica negativa: “O soño, escri-biu el, é negro como a morte”.Soños que inflinxen unha in-quietude estraña ao lector e aoque o autor deixa libre para for-xar múltiplas interpretacións.�

X.G.G.

mundo dunha maneira crí-tica, sen renunciar nin á ciencia,nin ao universalismo, nin á ra-zón.

Para Adorno, Freud é un teó-rico da Ilustración sombría e asúa obra sitúase na esteira deHobbes ou de Sade, polo que se-ría ridículo colocalo a carón dosreaccionarios, tal cousa equiva-

lería a descoñecermos a com-plexidade das pulsións huma-nas: bárbaras ou sublimes, ra-cionais ou irracionais, etc. Ador-no acusa os neo-freudianos depactar “coa indignación ben pe-sante” e co “sentido común”, re-habilita a invención freudianaoutorgándolle unha dignidadeque os psicanalistas intentan fa-


’’A anotaciónfai queo materialdo soño separeza tantoa relatosde Lovecraftcomo acurtometraxesde Hitchcockou Kubrick”

Na rúa Home, sweet home. El Patito Editorial vén de editar a segunda en-

trega da colección Biblioteca Feima Clásicos da Historieta Galega. Trátase do

volume Home, sweet home,que recompila as tiras que o debuxante Eduardo

Galán Dudipublicou no Diario de Galicia entre 1987 e 1988. Actualmente re-

tirado do mundo da historieta, Dudi comezou como ilustrador en periódicos

como Ferrol Diario, El Norte de Galiciaou La Voz de Galicia. Home, sweet home

supuxo a súa madurez narrativa.�

Theodor W. Adorno.

>>>


CULTURA.36. ANOSATERRA17-23DE XULLO DE 2008

crítica

O cine italiano tivo a súa esplén-dida idade de ouro e, como cor-tada a machada, de pronto, senpasar pola decadencia, entrouen barrena, desapareceu e, sal-vando esporádicas apariciónsde illadas obras de mérito, xa éraro ver polas pantallas algún tí-tulo de verdadeiro interese; can-do iso sucede todos nos alegra-mos, máis polo recordo dun pa-sado que polo presente. Por iso,cando se ofrece un filme comoCaos calmo, con Nani Morettide actor (e coguionista, polo vis-to) e con novela previa á película,parece que estamos diante dundeses tres ou catro títulos anuaisque manteñen a chama da es-peranza no retorno de outro no-vo cinema italiano.

Caos calmoé a historia dunhome, un alto executivo dunhamultinacional, que queda viuvoe leva a súa filla á escola, e decideesperar nun parque a que saiadas clases, así un día e outro día;e mentras el vai formando unhanova vida naquel parque, omundo ao seu redor vaise es-cangallando, a empresa entranunha fusión con outra, os seusamigos son despedidos, teñenproblemas, e, mentras, el segueno parque. Unha obra de “reali-dade irreal”, de cousas que ocu-rren pero que non son de crer,unha historia que cruza e des-cruza vidas de personaxes dexeito máis que improbábel.

Un drama que poderíamoscalificar de chill-out, xa me en-tenden: sufrimos pero con

Transición cunha linguaxe no-vidosa, que levou o nome deNueva Figuración. Trataba dedeixar atrás a abstracción e re-tomar a figuración. Oseu mestre será LuisGordillo e cómites deAlcolea serán entreoutros Carlos Francoe Pérez Villalta, quepor certo ten un cadrode 1975 onde retrataesta xeración que,sendo madrileña,pretende representartoda a arte que se fa-cía no Estado naquelmomento. Tapiès,Saura, Millares e ou-tros que se tiñan porpintores non afectosao réxime franquista epor artistas referentesda pintura española,serán negados polaNueva Figuración. Onovo grupo rompíacon eles e cos seus cadros daEspaña negra, que se apoia-ban en pinturas terrosas, gri-ses e negras.

Carlos Alcolea, autodidactasubiuse a vaga cultural que seviña facendo a rebufo dos mo-vementos políticos e sindicaisde primeiros dos setenta, e fixounha pintura en sintonía conesa xeración. Aproveitou Alco-

aos acontecementos de 1981,nos que houbo unha campañaen contra de que as FosasAtlánticas se convertesen encemiterio nuclear. Esta obraamosa as achegas á linguaxedo cómic, que nos anos seten-ta se reivindicou como arte au-tónoma.

Carlos Alcolea forma partedunha xeración que chega á

Carlos Alcolea (A Coruña 1942-Madrid 1992), non é un pintorgalego, por ter nacido na Coru-ña. Viviu sempre fóra, polo queos seus intereses culturaissempre foron alleos a Galiza.Como neste mundiño semprehai tópicos, un que sempre sedí del, e que só pintou un cadrorelacionado coa sua terra: Fi-nisterre. Cadro que se pudo verna exposición que a Funda-ción Caixa Galicia tivo sobre oautor en Ferrol. Pintado en1982, sen dúbida fai referencia

lea as ensinanzas do británicoDavid Hockney, tan visíbeisnas súas primeiras obras sobrepiscinas, nas que emprega a

cor plana, o mesmoque as do estadouni-dense Alex Katz. Nonrenuncia a reinterpre-tar obras do seu admi-rado Marcel Du-champ, até varias ve-ces en Espido baixan-do a escaleira. Será a partires do ano1982 cando esta xera-ción explote dando lu-gar a aquel movemen-to chamado a Movidamadrileña, patrocina-do polas autoridadesrecentemente chega-das ao poder, comoreflexo dunha novaxeración fronte ao pa-sado franquista. Tal foiasí que, mesmo a nivelde críticos, desatouse

unha guerra mediática na queValeriano Bozal e Tomás Llo-réns non acreditaban nestanova pintura, fronte a J.M. Bo-net, Angél González e Francis-co Rivas que apostaban porpintores como Alcolea que fa-cían pintura-pintura, sen in-tencións políticas, eróticas outecnolóxicas.�

Xesús A. López Piñeiro

ARTE.

Carlos Alcolea,un pintorda Transición

Carlos Alcolea. Cara a FisterraAAuuttoorr:: Carlos Alcolea

LLuuggaarr:: Fundación Caixa Galicia, Ferrol.

DDaattaass:: Até o 13 de xullo. Do mesmo au-

tor, podemos contemplar a mostra Un sé-

culo de actualidade no Club Náutico de Ri-

beira, até o 30 de setembro.

A represiónda masonería viguesa

LLuuííss LLaammeellaa GGaarrccííaa

Da represión franquista en Galiciaaínda existen universos estancos eimpenetrábeis que é necesarioinvestigar. A represión masónicaviguesa é un exemplo. A guerra do36 foi un horror e a posguerraunha continuación dese horror.Foi como un inmenso cárcere senesperanza onde os masóns foronencerrados –ou inhabilitados–logo dunha represión posbélicacontinuada, irrompendo opesadelo na vida cotiá cunhapermanente ameza psicolóxica.

EDICIÓNS A NOSA TERRA

’’Carlos Alcoleaforma partedunhaxeraciónque chegaá Transicióncunhalinguaxenovidosa,que levouo nomede NuevaFiguración”

A Asociación de Actores e Actricesde Galicia, Premio de Honra daMIT.A Mostra Internacional de Tea-

tro de Ribadavia entregará o vindeiro

26 de xullo no auditorio do Castelo o

seu premio de honra a Asociación de

Actores e Actrices de Galicia. No mes-

mo acto darase a coñecer o gañador

do Premio Abrente para textos tea-

trais escritos en galego, polo que

compiten 12 obras.�

CINEMA.

A tal Italia,tal cine

Caos calmoDDiirreecccciióónn:: Antonio Luigi Grimaldi.

GGuuiióónn:: Nnni Moretti, Laura Paolucci,

Francesco Piccolo. Baseado na novela

do mesmo título, de Sandro Veronesi.

EElleennccoo:: Nanni Moretti, Valeria Golino,

Isabella Ferrari, Alessandro Gassman e

Blu Yoshimi.

Fisterra(1988-1989), Colecciones ICO, Madrid.

>>>


ANOSATERRA17-23DE XULLO DE 2008 CULTURA.37.

quena filla do protagonista, porriba, teñen unha dobraxe queconverten a nena nun monstrode parlamentos imposíbeis); to-das as tramas secundarias quedesembocan na principal e que,supostamente deberían aclarare darlle corpo á historia, saendeslabazadas e non van a ningu-res. E para remate, unha escenade sexo perfectamente evitábel,ou, cando menos, abreviábel,

que botaría por terra calqueraritmo da película, se non foseporque ese ritmo xa naufragaramedia hora antes.

Seguramente será o signo dostempos, e a cada sociedade co-rrespóndelle un cine; esta pelí-cula, frustrante, polos valorespotenciais quese dan cita, po-dería ser unhaimaxe da Italiade Berlusconi:a maneira deescangallarunha posíbelboa historia.Non vale des-pois meterllecancións deRufus Wainw-right polo me-dio, para quese saiba quesomos moder-nos, nin faceraparecer sen avisar a Roman Po-lansky nun papel de dez segun-dos e dúas palabras.

PROPOSTA:Buscar nun vide-oclub de confianza No nome dopobo italiano, de Dino Risi, quenon ten nada que ver con este ci-ne, pero que é un antídoto con-tra as fantasías de Eurocopas. �

J. A. Xesteira

certo romanticismo, certablandenguería de enerxías posi-tivas, un sufrimento livián. E asínon vamos a ningures.

Nani Moretti, a grande espe-ranza branca e neurótica, tiñamáis pulso noutra obra súa simi-lar, O cuarto do fillo, onde as cou-sas eran máis crúas e menossimbólicas. A narración formal écomo de costume, máis achega-da aos cánones televisivos que

aos cinematográficos (sobre to-do non debemos esquecer quedende o punto de vista pura-mente formal, os italianos daidade de ouro foron mestres enofrecernos imáxenes e estilosanovadores). A narración de fon-do, a estrutura e mesmo os diá-logos non se aguantan en pe; osactores son obrigados a decircousas que tropezan coa lóxicamáis elemental (as frases da pe-

Xosé A. Perozo

A s feiras do libro foron unbo invento para sacar os

libros á rúa cando as libreríaseran pouco menos que tem-plos sagrados do saber. Esta-bamos seguros de que a maio-ría da xente non lía por temorou vergonza a entrar no esta-blecemento, por non sentirseá altura da sapiencia do librei-ro ou dos clientes cualificados.Sacar o libro ás rúas conver-teuse nunha teima salvadorae, moito máis, poñer o librogalego diante da mirada dospaseantes.

Hoxe existen librerías nasque os clientes fan cola parapagar. O libro está nas grandessuperficies e tomaron as rúasexpostos nas trincheiras dosmiles de quioscos. Ó mesmotempo, as feiras do libro foronperdendo interese e atractivo.Convertéronse en simples filasde casetas con moreas de títu-los reiterados en todas elas. Achamada dos autores para asi-nar exemplares adoita ser unreclamo cativo e, aínda que ovolume de negocio ás vecespoida ser rendible, o eventomáis semella un mercadillo deocasión que unha digna apostapolo libro como soporte de cul-tura e de saber.

Hai que ser valentes e dicirque culturalmente non paga apena o esforzo de programar,subvencionar e publicitar asfeiras do libro polo camiño quevan. Están culturalmente mor-tas. Hai que arriscar e procuraralternativas imaxinativas, im-primirlles ás feiras un selo deprestixio social e sacalas do re-duto do tendeiro que amosan.Non lle debemos pechar a por-ta a ningún tipo de libro nin lin-gua, pero en primeiro lugar fai-se necesario apostar polo librogalego con decisión e en se-gundo polo libro en xeral comoobxecto de valor. Se non é así,que peche o último en saír e ti-re a chave ó mar.�

O evento semella máis unmercado de ocasión”’’

Zeltia Montes, premio Jerry Gols-mith por Pradolongo.A autora da

banda sonora da película dirixida por

Ignacio Vilar e rodada na comarca de

Valdeorras fíxose co galardón que se

outorga dentro do congreso interna-

cional especializado en música de ci-

ne Ciudad de Úbeda. A banda sonora

foi gravada pola Galiza Filme Orques-

tra e mesturada nos Estudios Bruar da

Coruña. Tras o seu paso polas salas

comerciais, Pradolongoserá proxec-

tada este verán por todo o país en se-

sións especiais de cine de verán.�

’’Esta película,frustrante,polos valorespotenciaisque se dancita, poderíaser unhaimaxe daItalia deBerlusconi”

FEIRASDO LIBRO

’’

Desde a esquerda, Alessandro Gassman, Isabella Ferrari, Valeria Golino, Kasia Smutniak, Blu Yoshimi [endiante], o director

Antonello Grimaldie Nanni Moretti durante a presentación de Caos calmono Festival de Cinema de Berlín, en febreiro do 2008.

FAB

RIZ

IO B

ENSC

H /

REU

TER

S

>>>



Esquío). Sigo fiel “ao léxico e pí-dolle ao lector que afonde, nonpodemos deixar o galego nunpatoisconvencional no que unscopian doutros”.

O libro comeza cun diálogoentre Blanco Amor e máis o au-tor, no que falan do que é a poe-sía, dun modo irónico. Tosardesconfía dos principios, “o au-tor pode ter moitas vidas e asu-milas todas”. Contodo, defínesecomo un home “da liña de Ga-laxia, aínda que son heterodo-xo, un heterodoxo fiel”.

Estúrdiga materia foi pre-sentado o día 16 en Vigo, nocentro social de Caixanova, nunacto introducido por MéndezFerrín e no que o autor leu va-rios poemas da súa obra.�

M.V.Tras unha década de silencio evarias enfermidades que o leva-ron a unha fonda reflexión per-soal, Luís González Tosar (BosAires, 1952), publica un novopoemario, Estúrdiga materia,na editorial Galaxia.

Xosé Luís Méndez Ferrín é oprologuista destes versos que seeditan fóra de colección e que ta-mén van acompañados das ilus-tracións de Quintana Martelo.

Tosar, presidente da seccióngalega do Pen Club, achéganosa súa “vivencia radical” e un “re-paso do tempo que vivín e so-bre o que houbera querido vi-vir”. O autor fai referencia ta-mén aos amigos e á lingua “quepara min é fundamental”.

En Estúrdiga materianon seafasta do seu estilo persoal, quecomezou na súa primeira obraA caneiro cheo (1985, Premio

González Tosarpresenta Estúrdiga materia

Xosé Miranda

Ante a sinxela pregunta de que é o que eu quero dicir co-as miñas obras, que pretendo ao escribir, síntome per-

plexo. En primeiro lugar porque creo que a literatura é auto-alusiva, e así o que pretendo é precisamente o que escribo, een segundo lugar porque son moi inimigo das teorías litera-rias e moi amigo das prácticas. É dicir, toda obra literaria po-de apoiarse nunha teoría, pero case sempre a traiciona por-que a trascende. Edgar Allan Poe pretendía escribir poemasdun xeito totalmente racional, imitando o chamado “méto-do científico”, como se fixese un reloxo. Razoaba así porquecría que a escritura é unha operación da intelixencia. No en-tanto, escribía poemas románticos. E é que, primeiro, a inte-lixencia non é suficiente. A literatura aspira a traballar conemocións. A literatura é un soño, un soño dirixido e delibe-rado, pero fundamentalmente un soño, diría Borges. Se-gundo, o propio método científico ten moito de bulo. Senunha idea previa non hai nada que facer. Os científicos son,en realidade, os que traballan dun xeito similar ao dos artis-tas: teñen un soño e danlle forma. Porque esa idea previa sópode ser intuitiva. Así son tamén, e cada vez máis literal-mente, creadores. Vicente Huidobro: o poeta é un pequenodeus. Terceiro, ninguén sabe que é iso da intelixencia, ou,nunha versión especular, hai tantas intelixencias diferentesque a intuición, as emocións, a espontaneidade poden con-siderarse unha máis. Non vou facer, por iso, ningunha auto-poética. Mais quero engadir que moitas veces as cousas quese cren saber, as cousas aceptadas, baséanse en evidentesartificios e en falsas verdades. Dise, como tal, que a obra deÁlvaro Cunqueiro está enmarcada no fantástico ou no artú-rico, que forma parte da “Materia de Bretaña” e ambas ascousas son rotundamente falsas, epidérmicas. Dise que orealismo máxico é cousa dos sudamericanos, porque alí omítico e o fantástico forman parte do cotián. Esta é unhaollada eurocentrista e aínda máis, descoñecedora da propiarealidade, da realidade propia. En todos os países do mun-do o fantástico, o onírico, o mítico e o sobrenatural formanparte da realidade, pois están inseridos no simbólico e osimbólico é a linguaxe do inconsciente, que fala con imaxesmais ca con palabras. E cando se quere fuxir a toda costa dosoño para construír algo absolutamente racional e carentede emocións, a realidade traizóanos e aparecen, como tal,as lendas urbanas ou os novos mitos: os extraterrestres, acriptozooloxía, que son pezas narrativas perfectamente asi-milables ás tradicionais. Sabemos agora con absoluta segu-ridade que o pensamento non é verbal. E o mítico, o simbó-lico, o onírico son formas nas que o cerebro interpreta a rea-lidade, pois todas as realidades son a visión que o cerebroten. Por iso Pedro Páramo e Raskolnikov, Drácula e TomSawyer, Amadís e Oliver Twist teñen exactamente a mesmaesencia, a da materia coa que están feitos os soños. Engadi-ría a isto que a literatura oral conformou moitos dos modos,os personaxes, as sombras e os símbolos da literatura culta.�

VIDA E LITERATURA’’ ENXEÑOS E CRIATURAS

’’En todos os países do mundoo fantástico, o onírico, o mítico e osobrenatural forman parte darealidade”

Luís González Tosar. XAN CARBALLA

Hai 85 anos Galiza, Euskal Herria e Catalunya eran tresrealidades puxantes que camiñaban firme en favor da rei-vindicación da súas respectivas realidades. O medre deconsciencia nacional nestes tres países fixo que en claveautodeterminista se manifestaran a través de diversas ex-periencias e se desenvolveran con normalidade até o golpemilitar reaccionario de 1936. Unha realidade que se enca-draba na procura de cotas de benestar social e dignidadecolectiva a atinxir nos nosos respectivos países. Nesta ordede cousas, as historiadoras e historiadores que asinamos opresente manifesto marcámonos a firme vontade de con-tribuírmos ao achegamento das culturas e sociedades gale-ga, vasca e catalá, a través do recíproco coñecemento donoso respectivo pasado e a nosa traxectoria cultural; nece-sario de cara a procurar solucións a problemas comúns.As historiadoras e historiadores galegos, vascos e cata-láns abaixo asinantes, investigadores e docentes vence-llados a diversas institucións de recoñecida traxectoria,AFIRMAMOS a nosa vontade de rescatar o espíritoda Tripla Alianza de 1923, o Galeuzca de 1933 e os pos-teriores proxectos galeuzcanos no exilio desenvolvidosentre o 1941-46 e 1958-59, interpretados en chave ine-quivocamente progresista á luz das correntes de progre-so social do noso tempo. Nunha clara vontade de proxec-tarmos exteriormente a historia destes nosos tres paísesnunha Europa en construción no marco dun mundo cadavez máis globalizado.REAFIRMÁMONOSna firme defensa das nosas res-pectivas culturas e linguas, procurando a súa plena norma-lización fronte ao ataque que estas están a sufrir por partede sectores antidemocráticos do noso contorno social.ESIXIMOS desde Galiza, Euskadi e Catalunya o res-pecto necesario para o ensino galego, vasco e catalán,respectivamente, onde como en calquera sociedade nor-malizada a Historia ocupe un lugar fundamental para sa-bermos explicar o presente e camiñarmos atinadamentecara o futuro. Así mesmo, denunciamos o recorte horarioque no campo educativo está a se dar de aulas de Histo-ria, parello a unha unidireccionalidade currricular.DENUNCIAMOS a tentativa de uniformización quese promove a instancias do aparello estatal español, coacomplicidade de determinados contornos culturais enclave españolista, na que unha visión elitista da Historiaborra nuns casos, difumina noutros, todo testemuñoobreiro, republicano e popular do noso pasado.MARCÁMONOSo firme propósito de eliminar nosnosos territorios calquera presenza, por mínima que estafor, de simboloxía fascista e fascistizante, traballando aprol da democracia participativa e da recuperación damemoria histórica democrática.DENUNCIAMOS a persecución que padecen inves-

tigadores por desenvolveren o seu labor profesional des-de o máis absoluto rigor. Así, pois, combateremos con-xuntamente calquera ataque que se puider dar nesta liña. Por último, facemos un chamado a todas e todos os pro-fesionais da Historia a que afonden no coñecemento donoso pretérito e asuman unha función social activa en fa-vor da normalización dos nosos respectivos países.

Fernando Acuña Castroviejo, catedrático de Arqueoloxía daUSC; Bieito Alonso, profesor de Historia e membro do Conselloda Memoria; David Agustí, investigador e profesor de Historia;Beleren Bakaikoa, investigador e profesor de Historia do Dereitoda EHU; Xusto Beramendi González, catedrático de HistoriaContemporánea da USC; Jordi Casassas Ymbert, profesor daUB; José Manuel Castells, investigador e profesor de Historia dodereito da EHU; Josu Chueca, contemporaneísta e docente daEHU; Manuel Costa-Pau, investigador e editor; Uxío-BreogánDiéguez, director do CEDAB e membro do Consello da Memo-ria; Xosé Estévez, modernista e contemporaneísta, profesor daUD; Lourenzo Fernández Prieto, catedrático de Historia Con-temporánea da USC; Josep Maria Figueres, historiador e profe-sor da UAB; Antoni Furió, director de publicacións da UV; Xo-án Carlos Garrido Couceiro, investigador e membro do Conselloda Memoria; Jon Gurutz Olaskoaga, investigador e profesor deHistoria do dereito da EHU; Francisco Letamendia, contempo-raneísta e profesor da EHU; Anselmo López Carreira, medieva-lista e catedrático de Historia; Jose Mari Lorenzo, contempora-neísta e profesor da UD; Bernardo Máiz, investigador e catedrá-tico de Historia; José Luis Orella Unzué, medievalista e moder-nista, profesor da UD; Dionísio Pereira, investigador e membrodo Consello da Memoria; Enric Pujol, investigador e profesor deUAB; Frances Roca, economista e historiador; Fermí Rubiralta,investigador e docente de Historia; Marcos Seixo Pastor, investi-gador e docente de Historia ; Jaume Sobrequés i Callicó, Cate-drático de Historia de Catalunya da UAB; Virginia Tamayo, in-vestigadora e profesora da Historia do Dereito da EHU; LluísFerrán Toledano González, profesor de Història Contemporáneada UAB; Xosé Ramón Veiga Alonso, profesor titular de HistoriaContemporánea USC; Carlos Velasco Souto, profesor titular deHistoria Contemporánea da UdC.

Santiago de Compostela, 25 de xullo do 2008.

Para sumarse ao manifesto:www.revistamurguia.com

MANIFESTO GALEUSCA DE HISTORIADORES

38-39 cultura.qxd 16/7/08 00:11 Página 2

CULTURA.39.ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008

Lara Rozados LourenzoNo rebumbio da cafetaría daFacultade de Filoloxía de San-tiago, en pleno congreso sobreo Século de Ouro, Carlos Figuei-ras fai un oco no seu traballo deinvestigación (“de Século deOuro nada, o meu vai do 69 endiante”) para falarnos de Esta-leiro Editora, unha iniciativaque permite editar textos enCreative Commons, sen ánimode lucro.CCoommoo ssee ffaaii iissoo ddee eeddiittaarr sseennáánniimmoo ddee lluuccrroo??No ámbito editorial sempre seasumiu que os autores non ga-ñan diñeiro, e mesmo neste pa-ís corremos o risco de asumirque os autores pagan por publi-car. Nós non gañamos cartos,como os autores, e ninguén pa-ga por publicar. Páganse 30 eu-ros por entrar, pero non hai co-tas de asociado. Cadaquén pa-ga co seu traballo e con opi-nións. Hoxe, a técnica permíte-nos xogar a ser editores. Se nos80 se podía sacar un folletiño,hoxe as persoas que decidenque queren editar e que querenler textos orixinais, poden face-lo. Cobramos os libros a 6 euros(e sáenos o orixinal a 2 ou 3, de-pendendo da tiraxe). Non se ga-ñan cartos, gáñase outra cousa.DDeessppooiiss ddee eexxppeerriieenncciiaass ddee aauu--ttooeeddiicciióónn ‘‘oouuttssiiddeerrss’’ ((oo ffaannzziinnee,,oo ttrraabbaalllloo ddee RRoommppeennttee,, aa lliitteerraa--ttuurraa ddee ccoorrddeell bbrraassiilleeiirraa......)) ccaall ééoo ppaappeell ddee EEssttaalleeiirroo??Buscabamos unha estética al-ternativa en parte, no ámbitodunha literatura normalizada.Pero démonos conta de que eseobxetivo colocounos parado-xalmente nunha posición mes-mo privilexiada. Veñen xornaisa entrevistarnos, temos o pri-meiro autor toda unha semanano Diario Cultural, da Radio Ga-lega. Publicas a Alberto Lema epouco despois saca unha nove-la en Galaxia e tradúcese ao es-pañol. Tamén hai xente que faio percorrido inverso: RubénRuibal recibe o Premio da Críti-ca Española de mans do minis-tro de Cultura (coa obra teatralLimpeza de sangue) e logo editaen Estaleiro.QQuuee oouuttrraass ddiiffeerreennzzaass tteeññeenn ccoo--aass eeddiittoorraass ttrraaddiicciioonnaaiiss??Edítase moito para recibir sub-vención. Así, dificilmente hai

unha editorial madrileña, aquí émoderno. A única marxinalida-de do noso sistema literario é anormativa.FFáálleemmee ddaa nnoovvaa lliiññaa qquuee iinnaauu--gguurroouu FFuummee // IInnssoommnniioo,, ddeeCCaarrllooss LLoossaaddaa ee RRuubbéénn RRuuiibbaall..NNeecceessííttaassee uunnhhaa aalltteerrnnaattiivvaa nnaaeeddiicciióónn ddee tteexxttooss tteeaattrraaiiss......Publicar en pdf está moi ben,democratiza a produción emesmo abre vías para a súa in-ternacionalización, pero o libroimpreso ten certo capital sim-bólico, certa dignidade. As dúaspezas teatrais ben podían ir co-ma dous folletíns, pero queria-mos un libro. Pode editarse lite-ratura dramática en galego seninstitucións. A dificultade das li-cenzas no teatro é que os auto-res sempre queren ter algo quever sobre os seus textos cando sevan representar. Por outra ban-da, á xente gústalle, despois dever a obra, ter o texto consigo.�

porta do teatro, nas Festas doBarrio de San Pedro. É literaturadefendida de forma bastantedistinta ao habitual. De Plan defuga(poemario de Alberto Le-ma) vendemos perto de 200exemplares.CCooaass lliicceennzzaass CCrreeaattiivvee CCoomm--mmoonnss eessttáá mmuuddaannddoo oo ccoonncceepp--ttoo ddee pprrooppiieeddaaddee iinntteelleeccttuuaall??Colocar un libro na rede non faique diminúan as vendas. O li-bro segue a ter o seu valor sim-bólico como obxecto. Amais,neste país, a propiedade inte-lectual, o feito de que alguén vi-va de escribir, só se entende sefalamos de Suso de Toro ouManuel Rivas.AA eeddiittoorriiaall rreeccoollllee aass mmúúllttiippllaassppoossiibbiilliiddaaddeess oorrttooggrrááffiiccaass,, ppeerr--mmiittee iissttoo uunnhhaa aappeerrttuurraa aaoo mmeerr--ccaaddoo lluussóóffoonnoo??Hai unha falta de valentía, e un-ha falta de respecto á liberdadeintelectual, unha sorte de cen-

peneira. O problema dos edito-res do sistema normal é quecando lanzan un libro que nonvenden, acaba no almacén.Aquí coidamos moito o que im-primimos, porque os cartosnon se poden tirar, e logo haique facelo funcionar: vender na

sura previa. Ou mesmo algo pe-or: non é que lle entregues untexto a unha editorial, é que noninvistes esforzos en escribir algoque sabes que non vai ter saída.Pasou nos últimos anos do sala-zarismo e do franquismo: foronbuscar ás gabetas dos escritorese non había nada. Queriamosque Estaleiro fose unha válvulade escape para os autores e au-toras, pero resulta que somosunha porta aberta para que seempece a traballar con liberda-de. Eu mesmo non teño ondepublicar, e non o vou facer enEstaleiro porque a nosa filosofíanon é esa. Na editora atopamospersoas de determinadas mar-xes, o que pasa é que o que podeser marxinal ou “punki” para

Carlos Figueiras, editor de Estaleiro

‘Buscabamos ser alternativos,pero iso colocounos nunha situación privilexiada’

?UERE SABER MÁ[email protected]

’’O que pode ser marxinalou ‘punki’ para unhaeditorial madrileña,aquí é moderno”

’’Se nos 80 se podía sacarun folletiño, hoxe,grazas á técnica,calquera pode editar”

38-39 cultura.qxd 15/7/08 19:57 Página 3


Eduardo Rolland

O5 de setembro de1526: A nao Victoriaachégase á illa deGuam, no arquipéla-

go das Marianas, no corazón daMicronesia, na banda asiáticado Océano Pacífico. A tripula-ción está desfeita pola sede e oescorbuto. Hai dúas semanasque morreu o seu capitán, JuanSebastián Elcano. Están nopunto máis afastado do globoque endexamais imaxinaran,nunha viaxe de exploración or-denada polo emperador CarlosV, só tres décadas despois deque Colón chegase a América.

A nao aproxímase á costa e,das augas de cor esmeralda,xorde un mar de canoas, cheasde aborixes espidos e ameaza-dores, dispostos á abordaxe. Oescribán do buque, Andrés deUrdaneta, narra no seu diario atensión do momento: Prefirenmorrer a mans dos salvaxes

que prolongar a súa agonía nanao Victoria.

De súpeto, nunha das cano-as, xa arrimada ao barco, érgue-se un home melenudo, de as-pecto terríbel. E fala: “Bos días,señores, en boa hora vos vexo”.E segue a saudar: “Bos días ca-pitán, mestre e toda a súa boacompaña”. Os exploradores es-pañois quedan abraiados: “Euson galego, vigués máis concre-tamente, e o meu nome é Gon-zalo de Vigo”. A escena, vamossubliñalo, acontece no ano1526, hai case cinco séculos.

Que facía un galego entre osaborixes da Micronesia nos al-bores da idade Moderna? Quenera este primeiro Robinson dahistoria europea? Para facer aspresentacións, temos que vol-ver dous anos atrás.

O 24 de xullo de 1525, noporto da Coruña vívese ungrande balbordo. Sete naves,cunha tripulación de 450 ho-mes, fanse á mar co obxectivo

de alcanzar as illas Molucas, ri-cas en especias, e que taméndisputaba Portugal. A ruta fara-se polo de a pouco descubertoEstreito de Magallães, do que seteñen noticias desde 1521. Vainesta nova escuadra Juan Se-bastián Elcano, sobreviventedaquela primeira aventura.

A ruta depara nun desastre,aínda que se fixeron grandes

descubertas xeográficas. A me-tade das embarcacións xa nonchegaron nin ao Pacífico, e só anao “Victoria” alcanzaría asMolucas, despois da morte deElcano e do almirante Loaísa.

É precisamente o buque in-signia o que atopará na illa deGuam ao primeiro “Robinson”da historia, un galego de Vigo.

O escribán Urdaneta narra

as penalidades que obrigaron áNao a baixar a terra nas illas Ma-rianas: “Era tanta a sede que ti-ñamos, que os máis de nós nonnos podiamos menear, que afo-gabamos; e nisto recordei euque quizais me remediaría cosmeus propios ouriños e así o fi-xen; logo que bebín sete ou oitogrolos deles, sentinme coma setivese comido e bebido”.

Toda a nao “Victoria” eramorte, un día tras doutro. O 6 deagosto falecería Juan SebastiánElcano. E a estampa que retrataUrdaneta é dramática: “Toda axente morreu de medrarlle asenxivas de tal xeito que non po-dían comer nada e tiñan unhasdores terríbeis; eu vin sacarlle aun home un dedo de carne dasenxivas e, ao día seguinte, telastan crecidas coma se non lle ti-vesen sacado nada”.

É así como se arriscan a bai-xar a terra en Guam, malia atentativa de abordaxe dos abo-rixes, entre os que, de súpeto,ergueuse o galego. Así o narraUrdaneta: “De entre aqueles in-dios, ergueuse un que comezoua saudar á moda de España; vi-ña case espido, co cabelo che-gándolle ás nádegas. Todos ma-rabilláronse e dicíndolle que su-bise a bordo, non se atrevía el senon lle daban Seguro Real”.

A fórmula de “Seguro Real”tiña que dala o capitán do barcoe garantía a calquera que teríaperdón para todo crime do pa-sado en caso de subir a unhaembarcación militar. Aínda quepensaron que algo tiña queocultar aquel home, déronlle osalvoconduto de inmediato, talera a sorpresa xeral.

“En boa hora chegades, se-ñor capitán, mestre e a compa-ñía”, dixo o presunto aborixe aochegar: “Señores: Eu son un dosda Armada do capitán Magalla-es; son galego, chámome Gon-zalo de Vigo e coñezo moi ben alingua destas illas”.

Urdaneta conta logo a histo-ria do náufrago: “Gonzalo

MA A INE.40.ZG

Dous séculos antes que o protagonistade Defoe, un galego foi o primeironáufrago que sobreviviu no Pacífico

As praias onde viviu Gonzalo de Vigo eran un paraíso, como esta da illa de Guam, onde viviu o náufrago galego.

Gonzalo de Vigo,o primeiro Robinsón

Fernandode Magallaes,con quen viaxou

Gonzalo de Vigo

como grumete.

’’En 1526, foi atopadopola flota de Elcanotras pasar cinco anosnas illas Marianassobrevivindo cos aborixes”

>>>

40-41 magazine.qxd 15/7/08 20:04 Página 2

ción, na que decidiu desertarxunto con dous portugueses, aover canta xente estaba a morrerna nave “Trinidad”, na que via-xaban. Así quedaron en Guam.“Estando naquela illa –prosegueo escribán– mataron os indios

de Vigo é natural de Vigo,que é en Galicia, foi de grumetecon Magallaes, e é fillo de Rodri-go Álvarez e de Isabel Martínez”.

UN DESERTOR.O vigués narrou queera fuxitivo da anterior expedi-

aos seus dous compañeiros, porcertas tolerías que cometeron”.Gonzalo de Vigo quedou a vivircos nativos e aprendeu a súa lin-gua e costumes.

O galego narroulle aos expe-dicionarios a vida nas illas: “A illaé de regular altura, cumio raso edespoboado, porque os naturaisviven canda o mar. Os indios sonmalos, e andan todos espidos,sen ter cousa algunha sobre si.Son ben dispostos, de cabeloslongos e barba cumprida. Vene-ran aos seus mortos, de xeito quecando enterran a un home prin-cipal e ven que xa se consumiu,sacan os osos e os adoran. En ca-da vila hai un rei, e fan a guerra osuns aos outros. Non teñen ins-trumentos de ferro. As súas ar-mas son tirafondas e paus. Co-men froita, arroz, os moitos pei-xes que pescan e aceite de coco”.

As historias de Gonzalo deVigo sonlle de grande utilidadeaos expedicionarios. O náufra-go media cos nativos para queintercambien froita e auga cosespañois. En troques, recibenabelorios de cristal, que taméncambian por algunhas pezasde ouro.

Pouco agradecidos coa hos-pitalidade de Guam, os espa-ñois marchan días despois. An-tes, rouban os paxaros que osnativos tiñan en gaiolas, comamascotas, e pápanos todos.“Os da nao –di Urdaneta– to-maron moitos pombos, que ostiñan os indios en gaiolas, e eles

non os comían”. Para rematar afaena, colleron os últimos doceaborixes que estaban a comer-ciar a bordo antes de levar án-coras e secuestráronos “paraque lle desen á bomba [de achi-que], que no barco estaba a en-trar moita auga”. Urdanetaaclara, finalmente, que “o gale-go veu connosco, pola súa pro-pia vontade”.

O GALEGO FAI DE INTÉRPRETE. Gonza-lo de Vigo converteríase logonun heroe cando chegaron ásMolucas. Alí comezou unhaguerra cun pequeno destaca-mento portugués que defendíaas illas. Cada bando aliousecon diferentes poboados e reislocais nunha guerra que duroucase que un ano.

Urdaneta narra como o gale-go exerceu sempre como intér-prete, e mesmo nunha ocasiónchegou a ser tomado como re-fén por unha tribo. Cando esta-ban a piques de matalo cos seusmachetes, “Gonzalo pegoullesdous empurróns e saíu corren-do, conseguindo chegar á cha-lupa, onde os seus compañei-ros o esperaban. Os indios, te-

MA AzG


mendo as nosas armas, deixa-ron a persecución”.

Tras unha longa guerra, quedurou un ano, os portuguesesrendéronse e as Molucas que-daron baixo dominio español,cunha pequena dotación. Nonsabemos se Gonzalo de Vigoquedou alí ou volveu a Europacoa nao Victoria. Urdaneta nonvolve nomealo e a súa vida nondeixou máis pegadas.

Pero se fixo a viaxe de volta ti-vo poucas oportunidades de so-brevivir. Só 24 homes chegaronvivos á metrópole. Ao desem-barcar, o rei Carlos V agradéce-lles o esforzo pero comunícallesque as Molucas teñen sido cedi-das a Portugal, tras un arranxoeconómico. A loita foi para nada.

Os británicos, moi afeccio-nados ás historias de robinsóns,teñen a Gonzalo de Vigo comoun personaxe moi aprezado.De feito, entra nunha categoríapara a que o inglés ten unha pa-labra propia, intraducíbel: Cas-taway, que aquí se emprega po-lo xenérico “náufrago”. Este ga-lego está considerado por elescomo o primeiro “robinson”europeo no océano Pacífico.�

MA A INE.41.ZG

Robinson Crusoe,o personaxe de Defoe, nunha ilustración dunha antiga edición.

Aborixes das illas Marianas,nunha foto de principios do século XX.

Mapa dos territorios portugueses en Sudamérica, tras o reparto do Tratado de Tordesillas.

>>>


Esther Quinteiro

SSuperan a grandes figu-ras como StephenKing ou Tolkien conhistorias que teñen

como trama dúas persoas quese namoran, sofren ante os obs-táculos que se lle presentan e aofinal acaban sendo xustamenterecompensados.

A novela rosa conta cun dospúblicos máis fieis dentro da li-teratura. Aínda así, a populari-dade que teñen en España nonalcanza á dos EEUU e Canadá,onde o New York Times e o Pu-blisher Weekly emiten listasque determinan cales son osautores máis vendidos do xéne-ro. Mellor dito, autoras, porqueeste é practicamente un mun-do de mulleres. As lectoras mo-nopolizan tamén, case en ex-clusiva, este tipo de público.Son urbanas, traballadoras, te-ñen entre 25 e 40 anos e un bo

vértense en auténticas infraes-truturas con normativa propia.As integrantes intercambian asúltimas novas, elaboran un ca-lendario de eventos e desco-bren os nomes das autoras... emesmo crean apartados dedi-cados aos aniversarios das par-ticipantes. Conforman verda-deiros microuniversos, sendo

moitas veces as participantesdos mesmos as que informanas propias librarías.

GARANTÍA PARA AS EDITORIAIS. A de-manda constante que propor-ciona beneficios seguros (as lec-toras soen comprar cinco títulosao mes ou máis) é a que provocaque as editoriais decidan entrar

neste sector. Saben que proba-belmente non defrauden as súasseguidoras que buscan algo moideterminado: entretemento.Fóra da controversia de se este ti-po de obras ten calidade literariaou non, a verdade é que as queas proban quedan engancha-das. Tan só hai que pararse nasvendas alcanzadas por editoriais

nivel cultural. Isto último resul-ta cando menos paradoxal, xaque a novela romántica nondispón de moi bo prestixio.

A DISCRECIÓN COMO NORMA DE LECTO-

RAS E ESCRITORAS. Seguramentevostede algunha vez ficou noestante de novela rosa e, ao pa-sar alguén, mirou para outro la-do, ou forrou as tapas do libropara evitar comentarios alleos.Esta discreción non é só propiados receptores destas obras se-nón tamén das escritoras. Auto-ras prestixiosas comezaronneste xénero ou viven del xaque lles asegura un ingreso a finde mes. Pero asinan con pseu-dónimos, normalmente estran-xeiros para vender máis e paraevitar non ser tomadas en seriopolos seus compañeiros.

UN MUNDO PROPIO DE BLOGS. As de-fensoras da novela rosa publi-can as últimas noticias e críticasdas obras nos numerosísimosblogs que existen con esta te-mática. Estas páxinas web con-

O auxe da novela rosaA novela rosa ou romántica, lonxe de decaer,acapara cada vez máis espazos nos andeis daslibrarías. Si, eses libros que teñen na portadahomes musculosos e títulos semellantes aO amante perfectorepresentan un sete porcento do total do mercado editorial

MA A INE.42.ZG ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008

Lembran O diario de BridgetJones?Esta obra marcou o es-toupido do chick lit:a literaturaurbana para mulleres. RenéeZellweger trasladou ao cine unnovo arquetipo de heroína queconvive coas damas de Danie-lle Steal ou Barbara Wood.

Neste subxénero presén-tase unha muller onde a súaintensa vida profesional teno mesmo peso ca sentimen-tal, está preocupada polamoda e normalmente viveen grandes cidades como

Londres, Nova York e Dublín.O éxito destas obras radica

na identificación das lectoras(normalmente rapazas máisnovas cas de Corín Tellado)coas personaxes, que nalgúnscasos se converten en ídolos.É o caso de Sexo en NovaYork, novela que saltou á fa-ma ao trasladarse á televisión.

Interesante para uns, abu-rrida para outros o que estáclaro é que, sexa unha histo-ria á antiga ou do século XXI,o amor funciona.�

Chick lit,literatura urbanapara mulleres

Fotograma de Sexo en Nova York, novela que saltou á fama ao transladarse á televisión. CRAIG BLANKENHORN



MA A INE.43.ZG

como Harlequín, cuxa filial es-pañola move anualmente máisde 160 millóns de libros en todaAmérica do Sur e conta con 50millóns de lectoras. Tamén Ver-gara, adquirida por Edicións Ben 1997 xa que constituía unhagarantía de rendibilidade, ou acoñecida DeBolsillo, son sinóni-mos de éxito.�

A lonxevidade non lle impide ser

un clásico deste xénero. As súas

obras recubertas dun halo rosa

descobren a evolución da socie-

dade reflectida nas protagonis-

tas. A súa técnica é a insinuación.

Corín salvou en moitas ocasións

escenas subidas de ton e fillos ile-

xítimos que a censura franquista

non permitía. Quizais é por isto

polo que Guillermo Cabrera In-

fante a denominou como “ino-

cente pornógrafa”

Esta muller que figura no Libro

Guiness dos Records como a máis

vendida en lingua castelá despois

do Quixote, segue máis que activa

colaborando coa revista mexicana

Vanidades. Antes de cada verán,

envíalles arredor de 20 novelas.�

Corín Tellado,a ‘inocente pornógrafa’

’’As compradoras destexénero son urbanas,traballadoras,teñen entre 25 e 40 anos eun bo nivel cultural”

’’As súas defensoraspublican as últimasnoticias e críticas nosnumerosos blogs queexisten con esta temática”

’’As lectoras adoitancomprar cinco títulosao mes ou máis”


M. Barros

MMonaguillo de pe-queno, cazadorprofesional eempresario da

pesca de adulto, Xosé Luís Bas-tos é un deses rostros anónimosque deu a diáspora galega. Co-mo case todas, a súa vida estámarcada polo traballo duro e osacrificio, pero a súa historia édas que teñen final feliz, unpunto cinematográfica.

Xosé Luís Bastos saíu do ba-rrio vigués de Bouzas aos 21anos para procurar en Alema-ña, Suíza, Francia e Inglaterratraballo e formación. Con 27anos xa era o director dun coñe-cido hotel nas Palmas, pero un-ha mala nova reconduciu a súamirada aos desertos africanos.A morte do seu irmán en acci-dente de aviación en Angola,obrigouno a trasladarse a Na-mibia, país no que dende 1992operaba a empresa familiar, e aocuparse dos bens e negocios.A súa vida mudou así de golpe.

Sen coñecemento previo domundo do mar, Bastos acadouco tempo un oco de seu no sec-tor da pesca, abriu varias em-presas máis e chegou a gañarsea amizade do presidente de Na-mibia. Despois de 35 anos dasúa chegada a África tense teci-do ao seu redor toda unha len-da que pervive en boca de moi-tos mariñeiros.

Bastos é o protagonista dodocumental O rei galego deÁfrica, dirixido polo fotoxorna-lista Delmi Álvarez, que foi es-treado a pasada semana en Ce-lanova, no marco do curso Ossons e as imaxes da informa-ción, organizado pola Universi-dade de Vigo, o Consorcio Au-diovisual de Galicia e a Funda-ción Carlos Casares.

A película inscríbese dentrodo proxecto Galegos na Diáspo-ra, iniciado en 1989 polo propio

Delmi Álvarez con entrevistas,artigos e gravacións de emigran-tes galegos asentados por todo omundo. Desta iniciativa nace-ron unha exposición que perco-rreu Galiza, Arxentina e Uruguaie un libro de textos e imaxes. Ce-lebráronse ademais cursos econferencias en diversas faculta-des de Comunicación sobre ofenómeno da diáspora. O docu-mental que se vén de estrear é oprimeiro dunha serie á que o fo-tógrafo ten previsto dar conti-nuidade no futuro.

“Bastos é o ideal de galegoemigrante que trunfou co seutraballo, un home honesto, demirada tranquila e de poucapalabras”, comenta Delmi Ál-varez. “Saíu de Bouzas porque afame e a miseria dinamitaba asfamilias galegas. Emigrou coasúa dignidade por diante e ga-ñou, a forza de traballar moitashoras, todo o que agora posúe”.Ao seu ver, “é un máis dese éxo-do do que se ten medo a falar enprofundidade”.

Fascinado pola súa capaci-dade de negocio e a súa fran-queza, Delmi recoñece que“como todos os humanos, Bas-tos non é perfecto” e que cadaquen terá que facer a súa opi-nión sobre o empresario.

Na actualidade Bastos residecoa súa muller Kuki en WaldisBay, cidade que alberga un im-portante colectivo de galegos eque noutros tempos foi famosapola pesca da balea. O empre-sario dirixe negocios de peixe eposúe a finca de Khomas, unhagran extensión de caza que per-tenceu a tribo Nama. A vida súadiaria transcorre entre a oficina,a casa a beira do lago e a finca.

REI NA FINCA DE KHOMAS. CandoBastos mercou estas terras, conelas ía tamén moita da historiade Namibia. Os Namas habita-ron aquela zona durante sécu-los. Ao empresario corres-

Preparei a miña tumba entre as dos reiO fotoxornalista Delmi Álvarez asina o documentalO rei galego de África,que narra a vida de Xosé LuísBastos, emigrante vigués e empresario da pescaen Namibia. Posúe grandes extensións de terreo quenoutros tempos foron os dominios da tribo Namas


MA A INE.44.ZG

Xosé Luís Bastos cazando nas súas terras de Namibia.

Rodado integramente en Na-mibia durante o Nadal de2007, a película supón o debutdo fotoxornalista no terreo dodocumental. Como el mesmoexplica foi necesario un proce-so previo de preparación moiimportante porque no deserto“calquera erro pode estragar agravación”. Tirou dunha Z1Sony HDV, para a imaxe e duntodoterreo para correr as du-nas e as terras de caza.

“O choque de temperaturasfoi brutal”, comenta. “Viña-mos de Letonia (actual resi-dencia do fotoxornalista) ondeen decembro as temperaturasnon soben dos 10 grao baixocero. En Namibia tiven quei-maduras importantes nasmans e na cara”.

Sen estudos de cine nin deguión, o director botou manda súa experiencia como fotó-grafo para resolver a formula-

ción do documental. A clave,ao seu ver, radica “na conti-nuidade do día a día, nunhacronoloxía na que se vai dan-

Do frío de Letonia ás queimaduras do deserto

Delmi Álvarez [á dereita] cos seus compañeiros de filmación.

>>>



póndelle un título de no-breza porque, como explica ofotógrafo “dende que as mer-cou sempre as protexeu e ascoidou, respectando aquilo quelle pediron”. Nela aínda se po-den ver as tumbas dos seus reis,príncipes e princesas, uns tú-mulos de pedras negras e bran-cas que as distinguen das doresto dos habitantes da tribo.Bastos amosa o lugar onde que-re ser enterrado, nunha peque-na elevación á saída da finca, se-guindo o rito dos poderosos an-tepasados. Xa ten escollido oseu epitafio: “aquí xace un gale-go que amou esta terra tantocomo a súa”.

Ademais, Bastos ten unhafundación que leva o seu nomee que rexenta o proxecto EcoTopnaar. Dende ela estánse adesenvolver iniciativas para aprotección do medio e a recu-peración da cultura dunha dastribos máis antigas de Namibia,a topnaar.�

dos reis da tribo Namas

MA A INE.45.ZG

Bastos [arriba] e na súa residencia entre un grupo de nenos.

Ante unha tumba dun membro da tribo dos Namas, antigos donos das terras. Abaixo, mariñeiro nun porto namibio.

do a coñecer o personaxe e oseu entorno. Ao final coñecé-molo e o espectador pode facera súa propia crítica do visto eescoitado”.

A produción, que contoucontou con Signe Raikstina nafoto fixa e na asistencia de cá-mara e produción e por ArturoLezcano como segunda cáma-ra, foi rápida e artellouse ao re-dor de varias entrevistas aopropio empresario. Foi necesa-rio, como explica Delmi Álva-rez, cortar escenas tanto de ca-za como persoais e seleccionarentre as moreas de horas degravación.

Tras dirixir o documental so-bre a vida deste emigrante, Del-mi Álvarez está escribindo ago-ra as súas memorias.�

eserto

’’Xosé Luís Bastos saiudo barrio vigués de Bouzasaos 21 anos con destinoa Alemaña”

’’É o protagonistado documentalO rei galego de África,dirixido por Delmi Álvarez”

’’Cando mercouestas terras, con elas íatamén moita da historiade Namibia”

>>>


VIÑOS.

Adestrar oolfacto esaborear unnovo albariño

As adegas Martín Códax veñende sacar ao mercado un estoxopromocional da súa nova mar-ca, Martín Códax Lías, gañadorada medalla de ouro no que par-ticipan toda unha serie de alba-riños seleccionados da penínsu-la ibérica. As uvas deste novo vi-ño cultívanse no val do Salnés,na parcela de Pé Redondo.

O orixinal do produto é quexunto coa botella de viño inclú-ese un manual para iniciarseno mundo da cata e dez frascosdas súas esencias principais pa-ra adestrar o olfacto.

O libro ofrece unha detalla-da introdución á técnica da ca-ta e orienta o lector na formamáis axeitada de empregar ossentidos á hora de degustar unviño. O volume describe ade-mais as dez esencias que mar-can o aroma final do caldo eque non son outros que o feo, avainilla, albaricoque, mazá ver-de, limón, madre selva, mel,manteiga, rosa e pexego.

O paquete pode adquirirseen tendas especializadas e viño-tecas a un prezo de 30 euros.�

M.B.

bosques. Dous lugares moi apre-zados e que contan cun gran nú-mero de mozos son o amploclub fluvial de Begonte, aprovei-tando o tranquilo paso do río La-dra. Están estas terras ben comu-nicadas, mais o suficientementeafastadas da urbe, como paraconverterse nun lugar especialpara o repouso tanto de xentenova coma de veteranos. Aquípódense practicar un grande nú-mero de actividades pouco fre-cuentes, dende piragüismo atéos xogos e deportes máis tradi-cionais, sen esquecer as excur-sións ao incomparábel marco deSan Alberte, nun espléndido sitiopara facer senderismo e así evitara futura aparición de problemasde obesidade.

Outro lugar que non quedaatrás tanto en atractivo paisaxís-tico coma estival para go-


MAGAZINE. 46.

Caravan Palace. Este septeto in-fluenciado pola música de Djan-go Reinhard, pasará por Galizadespois da súa presenza no Fes-tival de Donostia. Aquí presenta-rán algúns dos temas que com-poñen o que será o seu primeirotraballo discográfico, que estaránas tendas en setembro.

A segunda presenza galegada noite leva por nome Lama-tumbá. Despois de dez anos deandaina, o grupo, que reivindicacoa súa música e as súas letras averbena do século XXI, mudouen 2007 as súas filas. O primeiroresultado que deu a nova bandatitúlase O paraugas universal(PAI Música), co que esperan se-guir facendo mover os pes e asmentes a base de ska, rock, funk,merengue e cumbia.

O 24 pecharase co concertodos Suecos The (Internactional)Noise Conspiracy. A banda pre-tende mesturar sen estridenciaspolítica e música no que viría serun cruce entre Elvis e o CheGuevara.

REGALODE PABLO MILANÉS. O Díada Patria subirá ao escenarioVíctor Aneiros Band para pre-sentar os temas de Heroe secre-to, o seu novo traballo para oque contou coa colaboración deManuel Guitiérrez, Marcos S.Yáñez e Xacobe Martínez Ante-lo. E do blues pasarase ao folk daman de dúas bandas destaca-das da escena galega, Quempa-llou e Berrogüetto que interpre-tarán clásicos dos seus reperto-rios.

O broche porao Pablo Mila-nés, que achegará dende Cubaas cancións da súa última pro-dución Regalo.

Xunto á proposta musical, acita dá cabida na súa programa-ción ao lecer, á reflexión de ide-as, á presentación de libros, aproxeccións audiovisuais e aanimación, prestando especialatención á cultura tradicional.�

M.B.

LECER.

Campamentosde verán porterras de LugoSon moitos os rapaces que porestas datas fan un verán distintoao tradicional de sol e praia. Quemellor para calquera pequenoen tránsito a adolescencia queachegarse até un campamentode verán, no que poida facer ungran número de actividades quelle axude a desenvolver a súaimaxinación e intelixencia, es-quecéndose dos espazos urba-nos e das aulas.

Calquera sitio pode ser boaínda que hai lugares que teñenunha especial tradición. Así, undeles é A Devesa, a escasamentecinco quilómetros de Ribadeo.Alí xúntanse varios centos de ra-paces procedentes de toda a xe-ografía do Estado. Malia que omáis importante poida ser aconvivencia, non o son menosas actividades que, acompaña-dos polos seus monitores, de-senvolven ao longo destes días.Salientan as deportivas, pero ta-mén teñen gran importanciapara eles os talleres, nos que fandende manualidades até xogosnos que aprenden a montar assúas propias tendas de campa-ña ou elaborar pequenas pira-guas que lles servirán para re-montar algúns treitos do río quedescorre polas zonas próximas aonde acampan.

Nos últimos anos, novos gru-pos de xente moza acompaña-dos polos seus monitores des-cubriron outros lugares da pro-vincia de Lugo que compiten enengado coa súa parte máis no-roriental. Así, baixando polo ríoEo, xa na ría de Abres, en Traba-da e frecuente ver como dousgrupos de acampada, compostapor algo máis de medio cento derapaciños, dedícanse a descu-brir a beleza das terras de transi-ción entre Galicia e Asturias, asícomo a gozar dunha paisaxeaínda escasamente promocio-nada, na que non só hai pesca-dores de río.

Mais tampouco o atractivo daprovincia luguesa para os mozosacampantes se reduce exclusiva-mente ao seu norte. Nestes últi-mos anos é frecuente ver outrosrapaces achegarse até a a comar-ca chairega, aproveitando as la-deiras dos ríos e os frondosos

CONCERTOS.

Festigal, 48 horasde música,tendencias ediversidade

Pablo Milanés, Caravan Palace,Berrogüeto, The (International)Noise Conspiracy encabezan ocartel do Festigal 08, a festa quecon motivo do Día da Patriacongrega milleiros de persoasno campus universitario sur deCompostela.

Nao é a banda encargada deabrir o 24 a noite de concertos.Formado na Estrada hai tresanos, o grupo presentará enCompostela os temas do seuprimeiro disco de estudio, Aspalabras espidas, que veu a luzen 2007.

Esa mesma noite soará ta-mén o electro jazz dos franceses

viaxar.comer.mercar

>>>

Pablo Milanés.

Campamento de Begonte e [abaixo] A Pastoriza.

46-47 comer, viaxar.qxd 15/7/08 20:06 Página 2

[email protected]

BENCOMER.

O Vello CabaloFurado,xantarna raia

RestauranteO Vello Cabalo FuradoEnderezo: Rúa Seixas, 2, Tui

Teléfono: 986 603 800

Prezo estimado: 15 euros p/p

A raia, a liña de fronteira que se-para os territorios de Galiza ePortugal, ten sido ao longo dahistoria un espazo de comercioe contrabando, de amores e fu-xidas, pero sobre todo de gue-rras e loitas. As veces con armas,con sangue, e outras veces loitaspor amosar uns a outros o me-llor de cada quen. Destas “loi-tas” a gastronómica aínda estáviva. Son miles os galegos que amiúdo cruzan a raia coa únicaintención de degustar un “ba-

callao”, un “cabritinho” ou un-ha “leite creme”, mais taménson lexión os portugueses quefan o camiño contrario para go-zar dos produtos galegos donorte do Miño.

Entre estes vellos loitadoresda cociña leva décadas traba-llando no centro histórico de TuiO Vello Cabalo Furado. Unhacasa de comidas con menú, pra-tos e racións que compite cosseus veciños de Valença desde acociña máis tradicional. As súasespecialidades: empanadas,caldos, chocos, luras, polbo, ca-llos, sardiñas, escabeches e pei-xes frescos. As carnes a pranchaou ao forno tampouco debenesquecerse. Das súas sobreme-sas sobresae unha moi elabora-da e caseira torta de queixo.

O Vello Cabalo Furadoé unbo motivo máis para darse unhavoltiña por Tui, comer alí e ache-garse, se acaso, a tomar un café áportuguesa na vella muralla deValença.�

Xosé Rey

MAGAZINE.47.ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008

tai chi ou calquera das múltiplasofertas metodolóxicas que exis-ten, son posíbeis alternativas.Evidentemente, se non sabemosioga non podemos facelo pero seaprendemos nun curso logo po-deremos practicalo na casa. Omesmo acontece coas outrasmodalidades. Incluso podemosnun período limitado de tempoir a un ximnasio a aprender paradespois praticar sós ou contratartemporalmente un adestradorpersoal para que non ensine aspautas básicas e non faga un se-guimento periódico sen necesi-dade de que vaia á nosa casa deforma sistemática. Terceiro: de-sexo inicar un programa? Moitaspersoas dirán que non porquebasicamente non senten que oexercicio físico lles reporte pra-cer ou benestar senón mais bensacrificio. Aquí hai dúas conside-racións, con respecto ás particu-laridades das persoas. Que facer?Unha: persoas que nunca fixe-ron exercicio pero que non crenque lle vaia gustar e dúas: perso-as que o intentaron e non atopa-ron interesante continuar. Noprimeiro caso, sinalar que isto é omesmo que o rapaz que nuncaprobou unha comida e que disistematicamente que non llegusta. Se non a probou, comosabe que non lle gusta? No se-gundo caso, aquelas que empe-zaron e o deixaron pode ser por-que non lle deron tempo sufi-ciente para crear o hábito, porfalta de motivación ou por unhaexperiencia deficitaria coas ins-talacións, o tipo de exercicios ouincluso cos monitores. Isto supé-rase dándolle tempo a que o cor-po se adapte, analizando os prose os contras e considerando queos inicios son mais difíciles.

Se comezas con obxecitospequenos, como un programadun mes con dúas sesións á se-mana dunha hora, ou alternati-vas como tres sesións de 45 mi-nutos ou cinco días media hora,comprobarás que non é tan difí-cil. Podes incluso facer unha ru-tina diaria de 15 minutos e per-cibirás pouco a pouco como ainercia te leva e o corpo che pideexercicio. O que non debes é la-mentarte das consecuencias denon facer nada e buscar escusas.Hai cousas que non poden facerpor nós, pódennos axudar peroa responsabilidade última é no-sa. Elixe o método e pon os me-dios, verás que despóis será todomais doado e sentiraste melloren todos os sensos.�

Xurxo G. Ledo

Antonio Cendán

EXERCICIOESAÚDE.

Crear hábitos

Os hábitos teñen unha gran for-za. Para desprendernos deles énecesario un importante esfor-zo inicial. A práctica do exerciciofísico pode considerarse un há-bito se o facemos dunha formasistemática.

Existen estudos que refiren anecesidade de 21 días para crearun hábito novo, pero, como seconsegue?

É fundamental saber que, en-tre outras, existen tres claves. Pri-meira: o coñecemento; segun-da: a capacidade. E terceira: o de-sexo. Imos ver un exemplo da vi-da cotiá moi popular: deixar defumar. A primeira clave é o coñe-cemento de que fumar é prexu-dicial para a saúde e o recoñece-mento de que temos o hábito defumar. A segunda clave é a capa-cidade para deixar de fumar. Es-ta é a maioría das veces a máisproblemática porque unha gancantidade de xente pensa quenon é capaz, e a terceira clave é odesexo de deixar de fumar. Moi-tas persoas o desexan pero nonse senten capaces.

Vexamos agora a aplicaciònao exercicio físico. Primeiro: seique é positivo e recomendábel,se teño dúbidas podo consultaralgún dos múltiplos medios deinformación, a internet ou in-cluso un especialista. Desta for-ma adquiro o coñecemento.Segundo: teño a capacidade ounon?, ter a capacidade neste ca-so refírese a non padecer un im-pedimento que non nos permi-ta a práctica, a dispoñer de tem-po e recursos. Algún dirá: eunon teño tempo; outros, unximnasio é moi caro; outros, opolideportivo está moi lonxe.Cada persoa argumentará unatranco que supostamente o in-capacite pero a realidade é queen 365 días ao ano con 24 horaspor día, non hai tempo real-mente para lle adicar ao exerci-cio? Non é necesario acudir a unximnasio nin a un centro de-portivo para iniciar un progra-ma de exercicio, pódese facerna casa ou mesmo na rúa se sa-bemos como facelo.

Camiñar, ter unhas gomaselásticas na casa, subir e baixarescaleiras, andar en bicicleta, terunha estática na casa ou un re-moergómetro, facer ioga, pilates,

zar dos primeiros días pos-tescolares é A Pastoriza. Alí, nasinmediacións da súa praia fluvialde Baltar son moitos os gruposde acampada que se asentan aolongo destes días, destacando aespecial predilección que sentenpor el os “boy scoutts”, maiorita-rios nestas datas do ano.

Pero non importa o lugar nino sitio escollido para pasar osprimeiros días deste verán. Omáis importante de todo é pasa-lo o mellor posíbel na mellor dasparaxes, non importa onde seemprace, aínda que calquera lu-gar do país, a beira dun río oupreto dun fermoso monumen-to, pode servir para que os máisnovos queiran repetir non só ovindeiro ano, senón cando te-ñan uns anos máis. E se cadrainician así unha nova cultura dotempo de lecer.�

>>>

aixo] A Pastoriza. ANTONIO CENDÁN

AN

TON

IO C

END

ÁN

46-47 comer, viaxar.qxd 15/7/08 20:06 Página 3

GUIEIRO1.319 DE CULTURA E ESPECTÁCULOS


Despois do certame internacio-

nal de Cangas, o verán teatral ga-

lego pon a vista na XXIV Mostra

Internacional de Teatro de Ri-

badavia, que contará este ano

con 24 compañías de Alemaña,

Brasil, Portugal, Arxentina, Galicia

e o resto de España, en actua-

cións distribuídas en diversos es-

cenarios e lugares da vila.

Desde 1984, a MIT pretende for-

talecer o movemento teatral,

abrilo a novos públicos e fomen-

tar o despegue de Ribadavia

como espazo solidario e de inter-

cambio cultural e turístico.

A pregoeira desta edición será a

actriz galega María Bouzas. O

acto de lectura levarase a cabo

durante a inauguración, o sá-

bado 19 ás sete do serán.

Baixo a dirección de Rubén Gar-

cía, a programación divídese en-

tre as actuacións no Castelo, as

vangardas na Igrexa da Mada-

lena, as creacións para nenos na

Casa da Cultura, os espectáculos

de rúa e as obras nos barrios.

Ademais, doce obras competirán

este ano polo Premio Abrente

de Textos teatrais, que organiza

o Concello de Ribadavia e que

está dotado de 3.000 euros de

premio para o gañador. O fallo do

xurado farase público coinci-

dindo coa clausura desta Mostra

Internacional.

A MIT conta cunha ben deseñada

e nova páxina web, www.mitri-

badavia.com/, donde se pode

consultar a programación e am-

pliar información.

XXIV Mostra Internacional de Ribadavia.Do 19 ao 26 de xullo de 2008, en Ribadavia.

Coordenado por Gonzalo Vilas

Santiago e o grupo Cítola, este sá-bado 19, ás 21:00, entrada cinco eu-ros, no Teatro Jofre .

GONDOMAR¬EXPO. Morgadáns: Fotos an-tigas. Exposición de aproximada-mente 500 fotos antigas, a maioríade máis de 50 anos de antigüidadee algunhas cun alto valor técnico, ar-tístico e etnográfico, organizadapola AC San Roqueno local do Cen-tro Culturalen San Roque de Morga-dáns.

O GROVE¬MÚSICA. Víctor Aneiros Band+ Marful.O grupo jazzístico ferro-lán e o grupo liderado por Ugía Pe-dreira actúan este venres 18, ás22:30, dentro do ciclo de concertosVai de camiño, na Praza do Corgo. Eantes´ás 19:30, Novo Circo, namesma Praza.¬MÚSICA. Super Ratones. Ac-túan este venres 18, ás 22:00, naSala El Náutico (S. Vicente).

GUITIRIZ¬MÚSICA. Holywater. Actúan estesábado 12, ás 20:00, na programa-ción Fin de semana sostible.

LUGO¬CINE. Proxección de Prado-longo. Poderáse ver o filme de Ig-nacio Vilar, de difícil distribuciónpero bastante éxito de público,

dade do sonámbulo. Ciclo deconferencias que a Fundación LuisSeoane adicará á obra do directoralemán en colaboración coa Univer-sidad Internacional Menéndez Pe-layo. Entre o xoves18 e o domingo20, intervirán no salón de actos daFundación unha serie de especialis-tas na obra de Lang, o xenial autoralemán. Na Fundación Luis Seoane.¬EXPO. Visita a Galicia do ouroque adorna a muller via-nense. Exposición organizada poladeputación coruñesa e a CámaraMunicipal de Viana do Castelo. NoCentro Sociocultural da FundaciónCaixa Galicia. ¬EXPO. Mar Solís. A artista madri-leña presenta os seus últimos traba-llos baixo o nome “A transformacióndo eco” . Na galería Ana Vilaseco.¬EXPO.Miguel Zelada. O vetera-nopintor coruñés, nado en 1942,re-aliza un percorrido polas rúas, xar-díns, prazas e lugares máis repre-sentativos e emblemáticos da súacidade con cadros dun realismo coninfluencias cubistas. Aberta até o 15de agosto en Atlántica Centro deArte.¬MÚSICA. O Chícharo Psicó-tico. Actuación o venres 19, ás19:00, no FNAC.¬MÚSICA. Niño y pistola. Actua-ción o venres 19, ás 19:00, no FNAC ,na presentación do Festival Lolapop.¬MÚSICA. People Get Ready:The Sweat! + Special Guests.

Actuan este venres 18, ás 22:30, en-trada 4 euros, no Rock and Roll Club.

FERROL¬EXPO. O abano español. A co-lección do marques de Colo-mina. Ata o 21 de setembro, naSede Fundación Caixa Galicia.¬EXPO. África, soños e menti-ras. Fotografías de Gabriel Tizón, atéagosto, na Casa da Xuventude.¬MÚSICA. Víctor Aneiros Band.O grupo jazzístico do ferrolán actúaeste xoves 17, ás 20:00, entradacinco euros, no Teatro Jofre .¬MÚSICA. Na frente unha es-trela. Recital lírico por Antón de

BAIONA¬MÚSICA. Festival BerraBaiona. Actuación dos gruposMalos Vicios + La Tuna Rastafari +Sound Shepard. Animación paranenos pola tarde con obradoiros, in-flables etc. Tamén habera postos deartesania. O venres 18, ás 20:00, en-trada gratuita, no Parque da Palma.

BETANZOS¬MÚSICA.Via Stellae. Concertodo grupo Ars Atlántica, mezzoso-prano, Marta Infante, clave, BrunoForst, viola da gamba, Santi Mirón,arpa doppia e director, Manuel Vilas,titulado Cantate cantarini: a cantatapalaciana veneciana (s. XVII). O ven-res 18, ás 20:30, na igrexa de SanFrancisco.

A BOLA¬MÚSICA. Festival Mestura-sons. Coa actuación dos gruposLeite de Nai + Bronxson Project +Puagh + Yomelo Montosolo.O sá-bado 19, ás 22:00, na área recreativade A Veiga, que conta con zona flu-vial, bar e con zona de acampada,de balde.

BUEU¬EXPO. Historia da navega-ción. O Museo Massó mostra 90modelos náuticos cos que ilustra aevolución da técnica náutica ólongo dos séculos. A exposición re-colle tanto embarcacións primiti-vas -fenicias, gregas ou romanas-como barcos de vapor ou vela, ataos actuais buques pesqueiros amotor. Mostra permanente no Mu-seo Massó.

BUEU¬CINE. Pradolongo. Proxec-ción de Pradolongo, de IgnacioVilar, o xoves17, ás 22:30, naPrazada Mariña.

CANGAS DO MORRAZO¬MÚSICA. Combo Dinamo.Concerto este venres 18, ás 22:30,na sala Sister Ray.

CHANDREXA DE QUEIXA¬MÚSICA.Festival Serra deQueixa. Festival musical coas ac-tuacións dos grupos Cuchufellos,D'Callaos, Kumpania Algazarra,Tumbuctu. O sábado 19, ás 18:00.

A CORUÑA¬CINE. Programación CGAI. Prosegue o ciclo adicado ao mestredo cine alemán e americano FritzLang, proxectándose títulos comoMetrópolis, Spione, Dr. Mabuse I eII e O Testamento do Dr. Mabuse.No CGAI, (Centro Galego de Artesda Imaxe), na rúa Durán Loriga.¬CINE. Fritz Lang: a seguri-

¬ ARTE

Fritz Lang, o grande mestre do

cine alemán e norteamericano, está

presente doblemente, nun ciclo do

CGAIe nun curso da Fundación Luis

Seoane.

En Construcción I

Colección de pintura contempo-ránea internacional da FundaciónBarrié. Baixo o título En constru-ción I, esta exposición, comisa-riada por David Varro, mostra do17 de xullo até o 28 de setembronove obras de gran formato a par-tir dunha montaxe que salientaráese estado de tránsito e presentecontinuo da recentemente ini-ciada colección.A selección de grandes formatosresponde ás singulares caracterís-ticas espaciais do auditorio dafundación en Vigo, unha caixadiáfana de 176 metros cadrados e10 metros de altura, e tamén re-flicte a importancia e relevanciada colección que comeza a serconstruída pola Fundación.Na exposición móstranse as catropinturas adquiridas na recenteedición da feira Art Basel 08, con-siderada a principal cita do mer-cado de arte contemporáneo domundo. Son as obras The Historyof Wealth, do norteamericano Jo-

nathan Lasker, Look!! Look!!Look!! da artista británica FionaRae, Untitleddo alemán GüntherFörg e, Emotional Abstract Coali-tiondo arxentino Fabián Marcac-cio. Tamén, exhibiranse as obrasdo pintor galego Pedro Barbeito,a artista alemá Katharina Grosse,o inglés Jason Martin, a brasileiraSandra Cinto e o alemán ImiKnoebel, un nome chave da pin-

tura da segunda metade do s. XX.,todas elas adquiridas, entre ou-tras, na pasada edición da feiraARCO de Madrid.Unha primeira pedra, impor-

tante, pois,na construcción da co-lección de pintura contemporá-nea da Fundación, que prometeirse incrementando.Sedes da Fundación Barrié enVigo, até o 28 de setembro.

Imaxe promocional da Mostra

Teatro en Ribadavia

Fritz Lang

Detalle dunha obra do arxentino Fabian Marcaccio

Guieiro 1319.qxd 15/7/08 22:33 Página 2

GUIEIRO.2.ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008

este xoves 10, nos Xardíns da Di-putación ás 21:30.¬EXPO. Proxecto Abertal, 99artistas lucenses. Até o 4 demarzo de 2009, 99 artistas lucensesexpoñen nas salas 29, 30, 31 e 32 doMuseo Provincial de Lugo. Noventae nove propostas que abranguentodos os estilos, todas as técnicas,todas as idades. Un proxecto abertoa todos os artistas e que abre as por-tas do Museo Provincial de Lugo áarte lucense, aos seus protagonis-tas, sexan consagrados ou recénchegados. NoMuseo provincial.¬EXPO. Antón Goyanes.Exposi-ción de pinturas até o 10 de agosto,dentro do 75 aniversario do MuseoProvincial, nas Salas números 27 e 28do Museo Provincial.¬EXPO. Do Gaudeamus Igi-tur ao Venceremos Nós. Éx-posición que recrea a época domaio do 68 na universidade ga-lega, con fotografías, documentose obxectos da época, ideada e co-misariada por Ricardo Gurriarán.Aberta na Sala Díaz Pardo da Fa-culdade de Veterinaria.¬EXPO. Un pedaciño de Nica-ragua. Fotografías de FernandoBellasna Biblioteca Provincial.¬EXPO. The Living Museum.Un legado sonoro fasci-nante. Recolle a colección de ins-trumentos de corda orixinais (vio-líns, violas, violoncelos, violas degamba, violas d ́amore, arcos histó-ricos) dos séculos XVI ao XVIII daFundación Orpheon. Estará até o20 de xullo, no Museo Provincial .¬EXPO.Paula Salinas. Unha ex-posición desta pintora, aberta até o18 de xullo, no Museo Provincial.

¬FEIRA. Feira do libro antigo. Ex-posición e venta de libros máis oumenos antigos ou usados, durantetoda a semana, na Praza Maior.

MARÍN¬MÚSICA.Malkeda + Outros. Ac-tuación este venres 18, ás 20:00, noParque Eguren.

MELIDE¬EXPO. Os sons de Galicia. Expo-sición consistente en 25 obras quemáis de trinta autores de todo o es-tado dirixiron ao Concello de Melideneste concurso de pintura, que agorase pode ver no Museo Terra de Melide.¬MÚSICA. Esther Williams +Herrn. Actuación este xoves 17, ás23:30, na Praza Campo Castelo.

MONDOÑEDO¬CINE. Pradolongo. Proxecciónde Pradolongo, de Ignacio Vilar, ovenres 18, ás 23:00, na Praza do Con-cello.

NARÓN¬MÚSICA. 8º Festival da Terrae da Lingua. O venres18 e sá-bado19 (detalles en recadroaparte), na Área Recreativa doMuíño do Pedroso.

NOIA¬MÚSICA. Festival Mar deFondo. Actuación de 8 grupos(reseñados aparte) este venres 11 esábado 19, no patio do InstitutoSan Alberte.

OLEIROS¬EXPO. Un desexo, un país:Bolivia. Até o 26 de xullo, unhaexposición fotográfica da fotó-grafa muradá Xela S. Lariño, quecreou esta mostra coa solidaria in-tención de apoiar á única mullermineira que traballaba nas minasde prata do Cerro Rico de Potosí,de Bolivia. A autora defínese comounha “viaxeira entusiasta” quedende hai máis de vinte anos cap-tura numerosas paisaxes e xentesco seu obxectivo.Na sala de exposi-cións do Castelo de Santa Cruz, sededo CEIDA (Centro de ExtensiónUniversitaria e Divulgación Am-biental de Galicia ).¬EXPO. Álvaro Prego. Mostrade pintura deste autor autodi-dacta, que segundo el mesmo“pretende somentes provocaragrado e pracer, cun misterio ama-ble,carente de inquietudes opresi-vas”. Até o 26 de xullo, no EspacioMaria Martinez, en Santa Cruz.¬EXPO. Revela-Oleiros. A ter-ceira edición da exposición de foto-grafía Revela, que se veudesenvol-vendo desde o día 4 de xullo en

Noite de Reis ou o que queiradesCentroDramático Galego

William ShakespeareQuico CadavalDirección: Quico Cadaval Elenco:Suso Alonso: FarignelliMaría Bouzas: OliviaXan Cejudo: AndréVíctor Mosqueira: FestasXosé Manuel Olveira "Pico": TobíaMarcos Correa: OrsinoMarcos Orsi: MalvolioSusana Dans: MaríaBernardo Martínez: Padre Martini

Logo da xira de estrea, no queNoitede reis se puxo en escena nas catroprovincias galegas nun total de 40representacións, que xuntaron15.000 espectadores, a peza volve

ao escenario que a viu estrear, o Sa-lón Teatro compostelán, que en-cheu ao longo de 22 pases en se-tembro do ano pasado.Adaptada por Quico Cadaval, a obrade William Shakespeare argumén-tase arredor do ocultamento daidentidade. O autor proponnos un

xogo inxenuo mais perigoso, no queos seus personaxes mudan de iden-tidade a través do uso de disfraces,mais estes sempre terminan por per-dérense perante a llegada do amor...

Salón Teatro de Santiago, do 21ao 25 de xullo, ás 21:30 horas

¬ EN ESCENA

Apartado 1.371 - 36200. Vigo986 222 405 986 223 101 [email protected]

Leilía, o grupo de cantareiras epandereteiras, actúan esta semanaen Porto do Son presentando o seuespectáculo Cantar ao Vivo.

Pontejazz 2008

O XVI Festival Internacional deJazz&Blues de Pontevedra, ouPontejazz, preséntase este anocun programa moi atractivo quefai deste evento un dos máiscompletos dos festivais deste es-tilo musical na Galiza.As pontes tendidas nas pasa-das edicións a diversos artistasda outra beira do Atlántico, for-talécense este ano achegando-nos de volta a Nova Iorque cunconcerto único doAmbroseAkinmusire Quintet.Sen dei-xar de lado aos músicos gale-gos, xa que estará a nova pro-mesa do jazz galego Xan Cam-pos Quinteto.En segundo lugar, o Pontejazzinclúe un Workshop con cincodos músicos máis sobresaintesdo jazz neoiorquino coma Am-brose Akinmusire (trompeta),Walter Smith III (saxo tenor),Aaron Goldberg (piano), De-rek Nievergelt (contrabaixo) eMarcus Gilmore (batería), quefarán de Pontevedra un refe-rente por uns días do perfeccio-namento jazzístico. En terceiro lugar, o Pontejazzasenta un ano máis as jam-ses-sion e jazz pola rúa,propias decalquer festival, e que permitirána todos os músicos participar doevento e aos viandantes disfru-tar do jazz nas diferentes rúas pe-onís de Pontevedra.Ambrose Akinmusire, un dosparticipantes no Pontejazz, es-tuda na “Manhattan School ofMusic” con Vincent Pinzerella(New York Philharmonic), DickOatts, Lew Soloff e Laurie Frink. Ambrose ten acompañado amúsicos da talla de Joe Hender-son, Joshua Redman, Steve Co-

leman, Billy Higgins, Lonnie Pla-xico, Stefon Harris, Josh Rose-man, Vijay Iyer, Charlie Persip,the Mingus Big Band, San Fran-cisco Jazz Collective, entre ou-tros. Ambrose gradúase recen-temente nun master no “MonkInstitute” con mestres coma Te-rence Blanchard, Billy Childs ouGary Grant. Neste último anoten traballado con artistas comaJimmy Heath, Jason Moran, HalCrook, Bob Hurst, Wallace Ro-ney, Herbie Hancock e WayneShorter. Tamén neste ano ga-ñou o “2007 Carmine Caruso In-ternational Jazz Trumpet SoloCompetition” e o “2007 Thelo-nious Monk International JazzCompetition”.

Do mércores 16 ao sábado 26 dexullo, en Pontevedra.

Caetano Veloso

Con case 40 traballos discográfi-cos publicados, Caetano Veloso,segue a manterse na vangardada música popular do seu país.No 2007, editou e presentou oseu álbum Cê, composto inte-gralmente por el e nun formatomáis rockeiro que os anteriores.Este último traballo combinasamba, rock, blues e ritmos elec-trónicos coa música popular bra-sileira, en temas cheos de poesíae de inconformismo sobre oamor, o desamor, democracia ra-cial, a soidade, o desexo, etc.Nado en 1942 en Bahía (Brasil),gravou o seu primeiro disco, coseu nome, en 1968, até chegaraos últimos traballos,Tropicalia 2,Fina Estampae Noites do Norte.

Luns 21 de xullo, ás 22:00 naPraza da Quintana (Santiago).

Foto dePatricia Aridjis no REVELA08.

Xan Cejudo, un dos intérpretes de Noite de Reis.

¬ MÚSICAS

Caetano Veloso


GUIEIRO.3. DE CULTURA E ESPECTÁCULOS

rín arxentino afincado en GaliciaMarco González, coa intención dedescubrir a existencia doutras dan-zas típicas da súa terra natal, ade-máis do tango. O venres 18, ás21:00, no Centro Social Caixanova.¬DANZA ECUESTRE.Exhibiciónecuestre. Exhibición ecuestreCómo bailan os cabalos andaluces.En cada representación realízansede 6 a 8 coreografías e estarán pre-sentes entre 26 e 28 cabalos conunha extraordinaria preparación.Odía 22 de xullo, ás 22:30, entradas de30 a 20 euros, na Praza de Touros. ¬EXPO. Pintura flamenca dacolección Gerstenmaier. Ex-posición desta importante colec-ción de pintura flamenca, dentrodos fondos de Caixanova. Óleos egrabados pertencentes aos séculosXVI e XVII, que xa foron exhibidos nanosa comunidade noutras oca-sións. Expostos noCentro Social Cai-xanova .¬EXPO.O humor non engorda.Exposición do debuxante Kiko daSilva, que expón 21 viñetas que re-sumen o seu traballo como humo-rista gráfico ao longo de 10 anos nodiario La Voz de Galicia.Até o 31 dexullo, na Galería Sargadelos.¬EXPO. XXX Bienal de Ponte-vedra. Sen fronteiras. Converxen-cias artísticas hispano-magrebíesé otítulo desta nova edición da Bienalde Pontevedra, organizada pola De-putación Provincial a través do Mu-seo de Pontevedra. Até o 7 de se-

¬MÚSICA.Derroche. Actuación ovenres 18, ás 21:30, entrada a 3 eu-ros, no Café cultural Auriense.

ORTIGUEIRA¬MÚSICA. Ortigueira Rock.Evento musical, tras do festival folk,coa presencia dos grupos Fist Fuc-kin' Hostile, My Cubic Emotion,Ta'Crack, Tonhito de Poi e RasaLoba, Twenty Fighters, este sá-bado 19, ás 21:00, gratuito, na Expla-nada do Porto Deportivo.

PARADELA¬MAXIA. Magos Vituco, RománGarcía, Richard e Marttyn. Es-pectáculo inscrito no ciclo Vai de Ca-miño, este domingo 20, ás 21:30,gratuito, no Centro Sociocultural.

A PASTORIZA¬MÚSICA. III Festival da Chaira.O Festival da Chaira voltarase cele-brar na Praia da Riboira en Baltar ,baixo o lema Diversidade contra anon pluralidade.A Variedade de Ess-tilos irá desde o máis autóctono degrupos como: Leña Verdede Pol ouCoanhadeira de Ourense; do rap-funky-reagge do grupo Som doGalpom de Moninha (preto deCompostela) ou dun grupo xa con-sagrado da música galega comoQuempallou.

PEDRAFITA¬MAXIA. Banda de Música e Co-ral de Visantoña. Programado

polo ciclo Vai de Camiño, o do-mingo 20, ás 21:00, noCebreiro.

O PINO¬MÚSICA.O Pequeno Circo dosMilagres. Dentro do ciclo Vai deCamiño, o domingo 20, ás 19:0, noCamiño Francés.

POBRA DO CARAMIÑAL¬MÚSICA. Festival Carpe Diem.Outra cita festivaleira, coa aporta-ción musical de Big Juan, Desalojo,Disturbio, Forraje, Jabón Blue,Konflikto, Poncho K, este sábado19, ás 19:30, entradas a 3 e 5 euros,no Campo de fútbol do Xobre .

PONTEAREAS¬MÚSICA. Baldosa Amarilla.Actuación este venres 18, ás 01:00,na Discoteca Bonaparte.

PONTECESURES¬MÚSICA. Brañas Folk. O grupoourensán actúa este venres 19, ás22:30, lugar sen determinar.

PONTEVEDRA¬CINE. Cinemas dixitais: cineárabe. O Cine Club de Pontevedrae a Axencia Audiovisual Galega pre-sentan un total de 5 proxeccións decinema árabe, o vindeiro mércores23, dende as 18:30, na sede da Fun-dación Caixa Galicia. ¬DANZA.Cuentos del Sur. Es-pectáculo de danza arxentina ide-ado, producido e dirixido polo baila-

tra, como historia circular, o feito deabordar a comida, o propio actopara comer, a actividade que re-clama un determinado numero decalorías, e de novo a necesidade desuplir esta insuficiencia atávica. Atéo 31 de xullo, na sala Alterarte.¬EXPO.Espacio reservado.Unha mostra do artista EdmundoPaz. Trátase dunha serie na que oautor pretende salientar a diversi-dade, mudando a súa técnica ante-rior e creando agora un rexistromáis xeométrico con novos espa-zos e novas formas de paisaxe. Atéo 3 de agosto,no Centro CulturalDeputación.

diferentes espazos do Concello deOleiros, ten como eixo central damostra o desequilibrio medioam-biental motivado pola acción dohome, fundamentalmente por mo-tivos políticos e económicos. O pro-grama inclúe diversos obradoirosfotográficos e proxeccións de ima-xes ao aire libre.Luns 21Obradoiro con Alfons Rodríguez“A experiencia íntima do fotógrafoante o seu traballo“. Fotoxornalistacatalán, fundador da SociedadeXeográfica Europea e membro deReporteros sin Fronteras. Realizatraballos sobre denuncia social. Ás12:00, na Coruña, no edificio Can-tón de Caixa Galicia. O mesmo día,obradoiro con Ángel López Soto“Tíbet, un largo exilio” e “Carava-nas de Sal”. Ás 20:00, na FundaciónPaideia da Coruña.Martes 22Proxección:Cédric Faimali e Dona-tien Garnier do Grupo Argos, “Refu-xiados Climáticos”. O Grupo Argosagrupa a xornalistas independentesque traballan en torno aos cambiossociais e medioambientais. Ás 20:00na Fundación Paideiada Coruña.Mércores 23Clausura de Revela, na Fábrica, enPerillo, ás12:00.

OURENSE¬EXPO. Jesús Jiménez. Na expo-sición Income / Outcome este ar-tista mexicano nado no 1979 mos-


Festival da Chaira, un dos moitos destes días.

Festivais daquí e dacoláIntensa actividade musical e festiva-leira, como corresponde a estas da-tas, con moitas coincidencias nas da-tas. Así pois, a escoller:

VIII Festival da Terra e da Língua (Narón)“O VIII Festival da Terra e da Línguadecorre neste ano nos próximos 18 e19 de Julho, como sempre desde2001, no Moinho de Pedroso. Na de-

fesa do Territorio é a legenda paraeste ano. A respeito da parte musical,na sexta-feira 18 contaremos com amúsica galega de Cuchufellos, Chá-

malle Xis! e os Ulträqäns. Já no sá-bado, apartir das 22h, subirám ao ce-nário de Pedroso os galegos Ma-

china e Dandy Fever, além dogrupo de Euskal HerriaAmaiur.A mesa de debate levará a legendado festival e estará composta pormembros de ADEGA, Verdegaia,SOS Courel e Comité Cidadao deEmergência para a Ria de Ferrol. “

Revenidas 2008 (Vilaxoán)Revenidas nace da recuperacióndunha celebración antiga (festa dassardiñas revenidas), perdida desde aguerra civil, mesturando a exaltacióngastronómica da sardiña cun festivalde música, arte e animación galega ealternativa.No apartado musical estaran Ata-

que Escampe, Som do Galpom, Ar-

pioni, Galegoz, Serra-lhe aí!!!, O

Sonoro Maxín, Che Sudaka. Noeido musical tradicional: Os Xirifei-

ros, Os Terribles de Arousa, Unha

Grande Chea, Tino Baz. Como “di-lleis”, Capitan Sinho, Marcos Payno

e O Infante Terrible.A animación de “a pé” correrá daparte de Peter Punk, Títeres Ala-

krán e a Magnifique Band.Todo esto será o venres 18 e o sá-bado 19, co reparto estimado de milquilos de sardiñas.

Festival Mar de Fondo- Heinecken (Noia)Noia celebra este fin de semana, ovenres 18 e sábado 19, o festival demúsica alternativa Mar de Fondo,que traerá a 8 coñecidos grupos ga-legos e internacionais. O festival terálugar no patio do Instituto Campode San Alberto. O venres 18, actua-rán Iván Ferreiro, Deluxe, a bandado coruñés Xoel López. Os madrile-ños Vetusta Morla, e Colectivo

Oruga, proxecto nacido en Pontea-reas. Para o segundo día teremos aogrupo Juliette and The Licks, no

que a vocalista é a célebre actriz Ju-

liette Lewis, famosa por papeiscomo o do Cabo do Terror , con unhanominación ao Oscar como milloractriz secundaria, Asesinos natos ouAberto até o mencer .Tamén estaráFelix Da Housecat, de Chicago, es-trella da música electrónica mundial,na vertente electroclash. O portu-gueses The Gift, que ya estiveran oano pasado, e tamén os galegos Los

High Sierras.

As entradas custan 20 euros por día,ou 28 para os dous.

Euskadi:

Jazzaldia 2008, 43º Festival de Jazz de DonostiCando ainda non rematou o de Vito-ria, comeza este clásico entre clásicosdos festivais peninsulares. Desde omartes 22 ao domingo 27 deste mes.A cita vaise desenrolar en varios es-cenarios de San Sebastián, e este anocelebra a súa 43 edición ao grande.Unha vez máis o jazz máis ortodoxode David Murray, Dianne Reeves,Anthony Braxton ou Kenny Ba-

rron compartirá cartel con grandesfiguras ligadas dunha ou outra ma-neira con el: Keith Jarret, Maceo

Parker, John Hiatt, Diana Krall ePaolo Conteson só algunhas delas.Liza Minelli, Johnny Winter e Lou

Reed, cuxa actuación parece estar si-nalada para o día 24, presentando oseu album Berlín, exercerán deatractivo engadido para o públicomenos familiarizado co jazz, nunhafórmula mixta xa habitual.

¬ MÚSICA

Jazzaldia, o Festival de Jazz de Do-nosti, é unha das alternativas seguraspara disfrutar da música, si escollemosfacelo fora do país. Desde Keith JarretaLeonard Cohen, unha oferta sempreatractiva e de grande calidade, na súa43ª edición.


¬MÚSICA.Gurumamut + A Pe-dir de Milkhouse Actuacióneste sábado 19, ás 23:00 , na SalaKarma.

O PORRIÑO¬MÚSICA.Xacarandaina. Espec-táculo de danza galega pola forma-ción coruñesa, dentro da progra-mación Vai de Camiño. O sábado19, horario e lugar sen confirmar.

RIBADAVIA¬MÚSICA.XXIV Mostra Inter-nacional de Teatro de Riba-davia. Mostra de teatro que se de-senvolve desde o sábado 19 até osábado 26 deste mes. Sábado 19: Ás 19:00 : Inauguración, con: MaríaBouzas.20:00 -na Praza Maior - animación:Fafá (Brasil)23:00-Aud. Castelo: Camut Bandcon La vida es ritmo (Cataluña).Domingo 20:Ás 20:00 na Praza Maior: ZahirCirco,Einstein el atómico y el rela-tivo.As 21:00 na Igrexa da Madalena: OsContainers , Sen Tren.As 23:00 horas aud. Castelo:CentroDramático Galego.Luns 21:As 20:00 En Sanpaio - Por barriosCachirulo, coa obra Pinochio.As 20:30 para Nen@s: Artello Tea-tro Alla Scala 1:5, con Polgariño &Cía.As 21:00 na Igrexa da Madalena: NutTeatrocon 4.48 PsicoseAs 23:00 aud.Castelo:Uróc Teatrocon [email protected] 22:As 20:00 en Santo Andre (Por ba-rrios): Cachirulocon PinochioAs 20:30 para Nen@s:Teatro do Friocon Diz que diz (Portugal).As 23:00 no Castelo: Familie Flözcon Hotel Paradiso (Alemania).Mércores 23:

As 18:00, Civi Civiac: Internacionalcon Feria de los imposibles.As 20:00 en San Cristovo ( Por barrios): Cachirulocon PinochioAs 20:00 na Igrexa da Madalena: Tea-tro en el Aire(Madrid).As 23:00 no Castelo:Teatro Meridio-nal con La verdadera historia de losHermanos Marx (Madrid).As 00:30 na Praza Maior: Circolandocon Charanga (Portugal) .

PORTO DO SON¬MÚSICA/ARTESANÍA.SonCelta. En-tre o xoves 17 e o domingo20,SonCelta inclúe diversas actividades,concertos e exposicións, así como unMercado Celta. O venres 18, ás 22:00,actuará Leilía co seu espectáculoCantar ó vivo. Dentro do Merca-doCelta haberáactividades específi-cas para os máis cativos, con obradoi-ros participativos. Tamén actuarángrupos folklóricos, malabares, ogrupo celta Mazmorrae a batucadaAtaqueSon. Os/as interesados aindapoden inscribirse para colocar o seuposto de venda.¬MÚSICA. Álvaro Muras. Actua-ción o sábado 19, ás 00:00, na Sala Ár-dora.

RIANXO¬MÚSICA.Triángulo Amor Biza-rro + The Ellas + Dj Reixa. Ac-tuacións no ciclo Vai de Camiño, o sá-bado 19, ás 22:30.

SANTIAGO¬CINE. Cine ao ar libre. Cadamércores de xullo e agosto a partirdas 22:30, no parque de San Domin-gos de Bonaval. O festín de Babette,proxectada este mércores 23, traslá-danos a un humilde lugar da costadanesa, no século XIX, ao que chegaunha exiliada francesa, Babette.¬CINE. Festival Curtocircuito.O xoves 17proxectaranse filmes pre-miados nos grandes festivais, comoSundance, Goya ou Óscar. Unha daspezas máis nomeadas é Wasp, gaña-dora do premio á mellor curta de fic-ción nos Óscar e en Sundance.Outrapeza destacada é Six Shooter, diri-xida por Martin McDonagh, que nosleva ao rural irlandés. Polas rúas e pra-zas de Compostela.¬EXPO. Marta Moreiras: Suz-hou. Mostra de desta camarógrafacompostelá, sobre a cidade chinaque dá título á exposición. Fotografíadonde prima a composición e o bonexercicio técnico, bases da posteriormensaxe. Até o 26 de xullo, na Galeríade arte contemporánea Espacio 48.¬EXPO. Carla Bedini. Algunhascousas son máxicas, é o título destamostra, dunha das figuras de maiorproxección da escena italiana, que

GUIEIRO.4.

tembro, no Museo de Pontevedra.¬EXPO. Xavier Dopazo. A Sala deexposicións de Turismo Rías Baixasacolle unha exposición de pinturasque o artista Xavier Dopazo realizouen exclusiva para esta mostra.Trá-tase de 17 obras do 2008, como “Ladama de Santiago”, “Miradas al cam-bio climático” ou “Máscaras. Até o23 de xullo.¬EXPO. COBRA, as cores da li-berdade. Procedente do Stede-lijk Museum Schiedam de Ho-landa, unha mostra do movimentoCOBRA (Copenhague, Bruxelas eÁmsterdan), un colectivo que convocación de experimentar coa artelle deu cor á liberdade recente-mente estreada, e chegaría a seconverter nun movemento artísticoexperimental. Até o 27 de xullo, naSala de exposicións do Centro SocialCaixanova.¬MÚSICA. Pontejazz. O XVI Festi-val Internaciobal de Jazz e Blues dePontevedradesenvolverase até o sá-bado 26 de xullo, en distintos esce-narios da cidade. O luns 21, Jam-ses-sion con Seir Caneda Trio. As jam-sessions terán lugar no pub LaCabaña, entre os días 21 e 23 de xu-llo. Desde o luns 21 ao mércores 23de xullo, a GDjazz Street Band ac-tuará en dúas sesións diarias nasrúas da cidade. Tamén o luns 21, oquinteto neoiorquino AmbroseAkinmusire Quintet abre os con-certos de jazz na praza do teucro, noque será a única actuación dabanda en España. No mesmo lugar,o martes 22, Xan Campos Quin-teto, grupo galego que presenta oseu diso Ida eVolta. O mércores 23, oconcerto do músico brasileiro IvanLins, con Nnenna Freelon comoconvidada especial, abre os 4 con-certos do Festival que terán lugar napraza da Ferrería até o próximo día26 de xullo.

Quere saber máis” anosaterra.com

Cuentos del Sur, un espectá-

culo de danza arxentina lonxe do

tango, poderá ser vista en Ponteve-

dra e Vigo.


Retrato de Carla Bedini.

Cabalos andaluces en Pontevedra.


achega unha selección de retratosde exquisita execución e constitúe aprimeira exposición individual queBedini realiza fóra de Italia. Até o 7 desetembro, na Galería C5, Travesa daUniversidade, 1.¬EXPO. Fotografos insospei-tados. Celebridades detrásdo obxectivo. Exposición for-mada por fotografías feitas por per-sonaxes coñecidas polo seu traba-llo, pero que non son fotógrafosprofesionais. Entre outras, podere-mos ver imaxes tomadas por PedroAlmodóvar, Jeff Bridges, Jean Coc-teau, Richard Gere, Pablo Picasso,Emile Zola ou Lou Reed. A mostrapermanecerá aberta na Sala IsaacDíaz Pardo do Auditorio de Galiciaaté o vindeiro 14 de setembro.¬EXPO. Fundación Granell. Opaxaro Pi e a lingua dos paxaros,mostra que presta especial aten-ción á obra “O Paxaro Pi” ao que osurrealista dedicou unha significa-tiva peza literaria. Até o 21 de se-tembro, na Fundación Granell. Namesma sala, e até o 7 de xullo, aarte surrealista de José María Sei-jas, con obra até o ano 2000 destepintor galego.E a mostra Deliciasdo grotesco, debuxos, colaxes e

Federico Sardelli. Teatro Principal,21:00 .Domingo 20Cancións do camiñante. Florian Bo-esch (barítono), Roger Vignoles(piano) e Xoán E. Castiñeira(piano). Igrexa da Universidade,12:30.Sinfonías Beethoven e Mozart. RealFilharmonía de Galicia con AndreaMarcon. San Domingos de Bona-val, 18:00.Luns 21Haendel, concerto grosso. Il giardinoarmónico conGiovanni Antonini.Auditorio de Galicia, 21:00.Mércores 23Tchaikovski, Bartók e Dvorak. Mahlerchamber orchestra con DanielHarding e Janine Jansen. Audito-rio de Galicia, 21:00.Ademáis, nos chamados Concer-tos Express (30 minutos de mú-sica), teremos:Xoves, 17 ,18:00h. Colexiata de Sar,Paulo González, gaita e frauta depico.Venres, 18,18:00h. Mosteiro de SanMartiño Pinario. Efraím Díaz Váz-quez, percusión.Sábado, 19,18:00h. Bonaval, Mu-seo do Povo Galego. Manuel Vilas,

arpa de dúas ordes.Luns, 21,18:00h.Mosteiro de SanMartiño Pinario. Kiyoko Ohashi eElina Viksne, violín, Anne Schloss-macher e Oxana Bakulina, viola,Carlos García Amigo, violonchelo,Alfredo Varela.Martes, 22 ,18:00h.Parador dos ReisCatólicos. Chelicia, grupo de vio-lonchelos de CompostelaMércores, 23,18:00h.Bonaval, Mu-seo do Povo Galego. Santi Mirón,viola da gamba, Manuel Vilas, arpade dúas ordes.O festival remata o vindeiro mérco-res 23 de xullo.¬MÚSICA. The Ten Tenors.Corovocálico australiano que interpretadesde rock até pezas clásicas. Ven-res 19, ás 22:00, con entradas de 32a 23 euros, na Praza do Obradoiro.

SARRIA¬MÚSICA. Vai de Camiño. Ac-tuacións de Narf + Marful +Guadi Galego + Loretta Martín+ Safari Orquestra + ColectivoOruga.Este venres 19, ás 22.30 ,no Campo do Chanto.

TOMIÑO¬EXPO. Manolo Rodríguez. Ex-

pinturas de Aldo Alcota que esta-rán até o 8 de setembro.¬MÚSICA.Ophiusa. O grupo ga-lego actúa o domingo 20, ás 23:00,acceso gratuito,na Praza do Toral.¬MÚSICA.Caetano Veloso. Naprogramación das Festas do Após-tolo, actúa o renomeado músicobrasileiro o luns 21, ás 22:00, entra-das a 28 ou 30 euros, na Praza daQuintana.¬MÚSICA.Niño y pistola. Taménnas Festas do Apóstolo, actúa estegrupo galego o luns 21, ás 23:00,acceso gratuito,na Praza do Toral.¬MÚSICA.Bassekou Kouyate& Ngoni Ba. Actuación o martes22, ás 23:00, gratuito,na Praza daQuintana.¬MÚSICA.Banda Potemkin. Es-tarán o martes 22, ás 23:00, entradagratuita,na Praza do Toral.¬MÚSICA.Joyful GospelChoir. Na programación dasFestas do Apóstolo, actúa estegrupo de gospel o mércores 22, ás23:00, entradas a 6 ou 3 euros, naPraza da Quintana.¬MÚSICA. Via Stellae III Festi-val de Música de Compostelae os seus Camiños. Un ano máis,Santiago convértese por uns días na

capital da música culta europea coaterceira edidicón de “Via Stellae”:Venres 18Concerto grosso: Vivaldi, Telemann eCorelli. Concerto italiano con Ri-naldo Alessandrini. San Domingosde Bonaval, 20:30.Sábado 19Juditha Triumphans, oratorio sacro-militar de Vivaldi. Modo Antiquo con

GUIEIRO.5. DE CULTURA E ESPECTÁCULOS

II Certame de Fotografía Viaxando

O certame fotográfico sobre temática de via-xes, concederá un único premio consistentenunha cámara dixital.O Concello do Porriño informa, a través da con-cellaría de Mocidade dirixida por Miriam Martí-nez Troncoso, da celebración da 2ª Edición doCertame de Fotografía Viaxando.Este certame está organizado polas OficinasMunicipais de Información Xuvenil (OMIX´S)dos concellos do Porriño, Salceda de Caselas, AGuarda, O Rosal, Tomiño e Gondomar, así comopola Casa da Xuventude de Tui.Neste concurso fotográfico sobre temática deviaxes poderán participar mozas e mozos deentre 12 e 30 anos. As fotos poderanse presen-tar en calquera das entidades organizadorasaté o martes 30 de Setembro.Con todas as fotografías presentadas realiza-rase unha exposición itinerante que percorreráos diferentes concellos organizadores a parti-res de outubro.Para consultar as bases do concurso, as/os inte-resadas/os poden dirixirse ás instalacións daOMIX, sita no Centro Cultural Municipal, ou benchamar ao 986 337 624

Concurso de música tradicional Gaiteiros de Viascón

A Concellaría de Cultura, Educación, Deportese Xuventude xunto coa Comunidade de Mon-tes de Viascón, convocan este Concurso, que

ten como obxecto conmemorar a figura doilustre Ricardo Portela, para dar coñecementodas figuras de relevancia da localidade.Convócase este concurso coas seguintes bases: Concurso de gaita aberto, sen cota de inscri-ción, no que poderán participar tódolos/as Gai-teiros/as que o desexen dentro dun único apar-tado: “toque pechado” ,modalidade individual.O Concurso celebrarase o sábado día 26 de xu-lloás 19:00 horas, e a entrega de premios será odomingo 27 de xullo despois do Xantar Popu-

lar que haberá na Carballeira da Portela.As solicitudes de inscrición serán gratuítas e di-rixiranse ó Excmo. Concello de Cotobade,Concellaría de Cultura, Educación e Depor-tes. O prazo de entrega de inscrición remataráo 23 de xullode 2008 ás 13:00 horas. O importe do único premio será de 1200 €.Máis información: Mónica González García,OMIX Concello de Cotobade-Chan, nº 11 - Car-balledo/36856 Cotobade. Tfno.: 986 76 0903//76 00 01.Fax: 986 76 01 30. Email:[email protected]

Homenaxe ao grupo A Quenlla

Organizado pola Asociación “Xohán de Re-queixo”, estase a preparar esta homenaxe aogrande grupo galego. O acto-xantar terá lugarenChantada, o domingo 10 de agosto, ás13:00 horas, no Hotel Mogai (Rúa de AntonioLorenzana, 2). Os/as interesados poden ir recollendo os tiquesdo xantar no propio Hotel Mogai, donde xa seatopan á venda. Poden contactar no teléfono982 44 08 47 ou no e-mail: [email protected].

Escola de Teatro no Porriño

Aberto o periodo para reservar praza na EscolaMunicipal de Teatro do Porriño.As reservas pódense formalizar até o vindeirodía 31 de Xullo na oficina da OMIX do concelloporriñés, na planta baixa do Centro CulturalMunicipal, en horario de 9:00 a 21:00 horas deluns a venres.

A concellaría de Mocidade informa do inicio doperiodo de reserva de prazas para o curso2008-2009 na Escola Municipal de Teatrodo Porriño. Existen prazas limitadas, poloque as reservas realizaranse por rigurosaorde de inscrición.Respecto ao curso anterior, mantéñense asmaterias de Interpretación I (a partir de 18anos), da que se oferta un segundo nivel, Ca-racterización (a partir de 14 anos), e Activida-des Circenses (a partir de 14 anos). A ofertapara o curso 2008-2009, no que se programa-rán cursos por idades e por niveis, incremén-tase, ademáis de co segundo nivel na materiade interpretación, Interpretación II (a partir de18 anos), coas materias de Teatro para pe-quen@s (de 7 a 11 anos), Teatro para nen@s(de 12 a 15 anos), e Teatro para moz@s (de 15a 18 anos). A materia de Introducción Teóricaao Teatro trócase pola de Historia do Teatro edas Artes (a partir de 16 anos).

VII Concurso Internacional de Carteis Francisco Mantecón

Convocan: Bodegas Terras Gauda. Prazo depresentación: até o 30 de setembro de 2008.Información: 986 621 084 , www.www.terras-gauda.com.

I Certame de Fotografía Ferrol da IlustraciónConvocan: Ferrol Metrópoli e Xunta de GaliciaPrazo de presentación: até o 13 de outubro de2008Información: www.ferrolmetropoli.org.

¬ CONVOCATORIAS


Via Stellaeconclúe esta semana.

Curso de teatro no Porriño.

The Ten Tenors, un bregado con-

xunto vocálico que o mesmo atacan

unha ópera que unha canción lixeira,

estarán esta semana en Santiago, na

praza do Obradoiro.


este mércores 23, ás 23:00, entradas a12 e 10 euros, no Parque de Castrelos.

VILAGARCÍA¬MÚSICA.Festa das Revenidas.Concerto polos grupos Som doGalpom + Ataque Escampe + ou-tros. O venres 18 ás 22:00, Festa dasRevenidas,Vilaxoán.¬EXPO. Tintureiros de Alde-munde. Exposición pictórica deXurxo Alonso, no Clube Náutico deSan Vicente.

chilmica +Serra-lhe Aí + OsRosales.Música tradicional e fes-teira, dentro do ciclo Sons da La-meira/Torreiro da Festa. Este xoves18, ás 22:00, en Matamá.¬MÚSICA. Pereza. A banda depop-rock española toca en Vigo, es-temartes 22, ás 22:30, no parque deCastrelos.¬MÚSICA. Javier Molina &The Jackelberrys. Actuaciónna noite dos Fogos de Bouzas. O es-tilo é rock clásico americano con

temas propios e versións (RollingStones, Bruce Springsteen, BobDylan, etc). O domingo 20, ás01:30,acceso gratuito, na Ala-meda de Bouzas .¬MÚSICA.Time to Panic+ Whatif + The morning Glory.Punkrock, Indie e Rock alternativo desdeOviedo e Vigo. A entrada custa 3euros. Este sábado 19, ás 22:00, naSala Anoeta.¬MÚSICA.Roger Hodson. O ex-vocalista dos Supertramp estará

posición de óleos no antigo HotelTana, expostos até o 6 de agosto.

TRIACASTELA¬MÚSICA. Vai de Camiño. Ac-tuacións das Bandas de Orti-gueira, Meira e Lousame.Este xo-ves 18, ás 21:00 .

TUI¬EXPO. Manuel Buciños. Expo-sición de esculturas deste consa-grado escultor lucense e ourensán.Estará até o 3 de agosto, na GaleríaTrisquel e Medulio.

VEDRA¬MÚSICA.Concurso de GruposTradicionais Memorial Ma-nuel Texo. Final deste concursode música tradicional, o domingo20, ás 18:00, na Casa da Cultura deSta. Cruz de Ribadulla.

VIGO¬DANZA.Cuentos del Sur. Es-pectáculo de danza arxentina ide-ado, producido e dirixido polo baila-rín arxentino afincado en GaliciaMarco González, coa intención dedescubrir a existencia doutras dan-zas típicas da súa terra natal, ade-máis do tango. O sábado 19, ás22:00, no Centro Social Caixanova.¬EXPO. Dos ábacos aos com-putadores. Unha mostra de ca-rácter didáctico que pretendeachegar ao visitante ao procesoevolutivo dos sistemas de cálculodas distintas culturas e tempos. Pre-senta diacrónicamente a evolucióndo cálculo ata a chegada da infor-mática, e fai fincapé na instrumen-tación actual para intentar mostrarcomo pode ser o futuro. Até o 24 deagosto, no Centro Social Caixanova.¬EXPO. Paixóns privadas, vi-sións públicas. O comisario e crí-tico de arte Fernando Castro Flórezpresenta unha selección de fondosde coleccións privadas de Galicia,centradas en arte contemporánea.

Un conxunto de obras que, desdeos anos oitenta ata o presente, nosaxuda a facer un percorrido polahistoria da arte e do coleccionismomáis próximo. Até o 7 de setembro,no MARCO, Museo de Arte Contem-poránea .¬EXPO. Caixanova na Rúa. Di-versos obradoiros de ciencia dirixi-dos aos máis pequenos da casa.Po-las rúas da cidade.¬EXPO. En Construcción. Ex-posición das novas adquisicións enpintura contemporánea da Funda-ción Barrié. Até o 28 de setembrona Sededa institución.

¬EXPO. O medio é o museo. Unproxecto expositivo composto dediferentes tipos de traballos de 20artistas. Até o 21 de setembro, noMARCO, Museo de Arte Contempo-ránea .¬EXPO. Manuel Vilariño. Expo-sición de fotografías deste gañadordo premio Nacional de Fotografía.Na Galería Bacelos, Rúa Progreso, 3.¬EXPO. Onde o mundo sechama Terranova. Exposiciónde fotografías e obxectos sobre apesca galega en Terranova. Até o21 de setembro, no Museo do Mar.¬MÚSICA. Os Carunchos + So-

GUIEIRO.6.

¬ ANUNCIOS DE BALDE

Queres saber máis “ anosaterra.com

Anuncios de balde. Poden facelos chegar por estes medios: no Apartado

1.371, 36200 de Vigo; por teléfono no 986 222 405, por Fax no 986 223 101, ou

por correo eléctrónico en [email protected]. Pódese incluir unha foto

relativa ao obxecto a vender, percurar, etc..., en formato dixital e dimensións

moderadas. Prégase avisar da desactualización dos anuncios.


Xurxo Alonso expón en Vilagarcíaunha obra inspirada nos tintes textís.

� Ofrécese electricista, fon-taneiro.Responsable e con ra-pidez. Telf.: 608527989

� Alugase casa en Abeleiros-Dorneda (Concello de Oleiros).Cociña, dous salóns, cinco habi-tacións, tres baños. Soto. Garaxede 71 metros cadrados . Tfnos.: 981 61 43 48. 628 639359

� Véndese comedor com-pleto,en bon estado.Precio aconvir.Telf.: 608527979

� Alúgase baixo moi cén-trico e amplo. Ideal para con-sultas ou oficinas. Teléfono 986438339

� Véndense móbeis e maqui-naria de café en bo estado (sótres anos de uso). Telf: 986438339

� Alúgase casa no Porto doCabo (Cedeira) todo o anonon sendo nos meses de xulloe agosto. Telf. 676 727 518.

� Alúgase casaen Lira, a ca-rón da praia completamenteequipada para 6 persoas. Pri-meira quincena de xullo, 520euros. Segunda quincena,600. Primeira quincena setem-bro, 500 euros.Telf.: 981761144

� Son autónomo no sectordo transporte. Busco traballo.Telf:666627459. Dani.

� Fanse plantacións, podas,limpeza de fincas e montes,

desbroces manual e mecánico,calquer traballo agrícola. Tlfno: 686 75 31 05 (Carlos).

� Ecoturismo na Serra doSuído.www.fotorural.com/portomartino.Telf. 667 75 57 45

� Alúgasepiso en Ribadeo.Meses xullo e agosto. Telf: 676 72 75 18.

� Casa para aluguer de finde semana ou para vacacions,situada á beira do rio Miño enSeixas (Caminha).Telf. 690 64 50 63

� Compro e intercambio ad-hesivos políticos de Galiza.Carlos Varela (Asturias)[email protected].

� Compro calquera materialrelacionado con "Fuxan osVentos". Telf: 981 35 09 52. A partir de21.00 horas (Uxío).

� Asturias. Tapia de Casa-riego. Alugo casa nova decampo con xardín, asador,horta, cenador. Preto de praia emontaña. Zona moi tranquila.Fins de semana de venres a do-mingo por 110 euros para to-dos. 667 293 752.

� Alúgase piso en Gondomar,dous dormitorios, salón, cociña,baño e aseo. Telf: 617936257.

� Vendo a bo prezo un col-chón fotón platino con dúas al-mofadas. Telf: 986504407

� Vendo enciclopedia Es-pasa, anos 1926-1930, setentavolúmenes, con nove apéndi-ces e quince suplementos.Tl-fono 618607306

� Véndese contrabaixo semi-novo con funda e arcos francése alemán. Chamar ao: 619 218966.

� Véndese clarinete Yamahaen si bemol, en bo estado. Ra-zón no telf. 636 560 154.

� Véndese mesa antiga decomedor, de castiñeiro. Telf: 676 727 518.

� Vendo colección A NosaTerra do ano 1907 ao 1970.Consta de 15 volumes (dousdeles de índices). Contacto: [email protected].

� Facemos traballos en pe-dra: escultura, artesanía, cons-trución, reformas, restaura-ción.Teléfono: 698 163 989

� Rapaz de 26 anos gustaríade coñecer raparigas de FerrolTerra de esquerdas e de senti-mento nacionalista, para ami-zade e o que xurda.Telf: 666730096

� Gustaríache ter un alber-gue turístico na derradeiraetapa do Camiño de San-tiago”?. Conxunto históricoen pedra 600 metros. Finca2.000 metros. Semirrestau-rado. Chama e informá-moste. Telf.: 609 641 720. IsmaelPardo.

Luis, compoñente dos Carunchos .

Actividades para nenos no MARCO de Vigo.



grandísimas actrices. O resultadofinal non pasa por ser do mellorda súa moi plural filmografía.Con todo, aí queda como unhapequena rareza nun catálogoque inclúe obras mestras comoOs mortos, O home que puidoreinar ou A xungla de asfaltoa ca-rón de fitas non menos míticas,aínda que máis discutíbeis,como Evasión ou vitoriacon Pelée Sylvester Stallone.

Mr. Arkadin Dirixe: Orson Welles.Intérpretes: Orson Welles,Akim Tamiroff.Thriller. España-Suíza, 1955

Filme fallido, e frustrado polascircunstancias, para uns; obramestra para outros. Mr. Arkadinou Confidential Report, como secoñeceu fóra das fronteiras es-pañolas, é algo así como unharevisitación de Cidadán Kanefeita polo propio Welles na súaépoca de errante vagabundo eu-ropeo. Outra ollada orsoniana áesencia mefistofélica do poder.Rodada en España cun atribu-lado proceso de produción quemerecería todo un artigo propio,chegáronse a coñecer como ca-tro versións distintas do mesmofilme, o que se traduciu en que afita pasa por ser unha das máiscontrovertidas e parcialmentecoñecidas do seu director. A ver-sión que agora edita Avalon paraa FilmotecaFnac inclúe as dúasversións que pasan por ser as ca-nónicas, a española e a montaxeque pasa por ser a máis fiel á po-liédrica idea orixinal de Welles.�

CINE,TV,DVD.54.

EN CARTEL.

HancockDirixe: Peter Berg.Intérpretes: Will Smith, CharlizeTheron.Fantástico. EE UU, 2008

Logo de Iron Man e HulkchegaWill Smith facendo de superhe-roe en horas baixas nesta paro-dia do xénero dirixida por unBerg que se ben debutou conforza hai anos coa interesanteVery bad things, foi derivandonos últimos anos cara a un có-modo cine de espectáculo, ver-bigracia A sombra do reino.Cheira a éxito estival.

Eu servíno rei de InglaterraDirixe: Jiri Menzel.Intérpretes: Ivan Barnev,Oldrich Kaiser.Comedia. Chequia, 2006

Menzel é un dos referentes ine-ludíbeis da nova onda cinema-tográfica da primavera de Praga,Bohumil Hrabal é un dos gran-des das letras checas do séculoXX (ten obra en galego, Unhasoidade demasiado ruidosa, enRinoceronte). Os dous coincidi-ron no 1966 na mítica Trens rigo-rosamente vixiados, o oscari-zado filme do primeiro baseadona novela orixinal do segundosobre os tempos da ocupaciónnazi. Case 40 anos despois repí-tese a operación con outra dasobras senlleiras do autor , estetraxicómico Eu servín o rei de In-glaterrano que asistimos ás pi-carescas peripecias dun cama-

mato longo con esta fita pero xaé un dos nomes de moda enHollywood. No seu currículo haixa un oscar pola curta Six-Shoo-tere no seu pasado un recoñe-cido historial como enfant terri-ble do teatro alternativo e ex-tremo con toques cinematográ-ficos; unha especie de Tarantinosobre as táboas. Pode ser unhadas revelacións do verán.

DVD. VENDA.

Como ela soaDirixe: John Huston.Intérpretes: Bette Davis, Oliviade Havilland.Drama. EE UU, 1942

Filme oculto e practicamente es-quencido na abondosa filmogra-fía de Huston. Foi a súa segundafita logo da exitosa e seminal Ofalcón maltés, dando un inespe-rado golpe de temón, o directord’O tesouro da Serra Madre pa-souse do cine negro que o consa-grara como director e guionistaao melodrama de personaxes fe-mininas cun filme que, no fondo,non era outra cousa senón un ve-hículo de lucimento para as artesda Davis e da De Havilland. Diseque o, aínda bisoño Huston nonestaba moi entusiasmado coguión pero que aceptou levalapolo desexo de dirixir estas dúas

reiro de provincias que ansíaprosperar na vida durante osanos da anexión alemá, a II Gue-rra Mundial e a posguerra co-munista. Menzel nunca conse-guiu seguir os pasos de MilosForman. Con todo, inda nos dei-xou filmes interesantes nos últi-mos anos como a nostálxica La-vercas no arame,de novo sobrelibreto de Hrabal.

Son un cyborgDirixe: Park Chan-Wook.Intérpretes: Lim Su-Jeong, Rain.Comedia surrealista. Corea do Sur,

2007

Había moita expectación porver por onde tiraba o coreanoPark logo da multipremiada eplurieloxiada triloxía da vin-ganza –Old Boye as dúas ‘Sym-pathys’, ‘Lady Vengeance’ e ‘Mr.Vengeance’. Ao final tirou polavía do divertimento poético e vi-talista con esta surreal comediaagridoce ambientada nun pe-culiar frenopático ao que vai pa-

Xosé Valiñas

rar a protagonista, convencidada súa natureza cibernética. Vénsendo como unha versión hi-perviolenta e mangade Amelie,apta só para padais sen precon-ceptos. No seu paso por Cineu-ropa foi unha das fitas que con-seguiu aplausos na platea, maishai que ter en conta a predispo-sición do público

Ocultos en BruggeDirixe: Martin McDonagh.Intérpretes: Colin Farrell,Brendan Gleeson.Thriller. EE UU, 2008

Cine negro posmoderno con to-que cómico, a medio camiño en-tre as regras do thrillerhipervio-lento e a revisitación autoral dos,outrora, rexeitados xéneros. Fa-rrell e Gleeson interpretan unhaparella de chafulleiros asasinos asoldo que se refuxian na turísticaBrugge (Bélxica) logo dunha fa-llida encomenda en Londres. Odirector e guionista, o angloirlan-dés McDonagh, debuta en for-

Will Smith, Jason Bateman e Charlize Theron [desde a esquerda], protagonistas de Hancock. FRANK MASI

Fotograma de Son un cyborg.

Colin Farrell en Ocultos en Brugge. JAAP BUITENDIJK

Olivia de Havilland, protagonista

de Como ela soa, nunha imaxe de

maio do 2008.

Orson Welles, director de Mr. Arkadin.

AC

AD

EM

IA D

E C

INE

DO

S E

E U

UTO

DD

WA

WR

YC

HU

K

54 cine,tv,dvd.qxd 15/7/08 20:07 Página 2

ANOSATERRA17-23 DE XULLO DE 2008 PASATEMPOS.55.

do

ad

o

me

dio

CRUCIGRAMA AUTODEFINIDOpor Gonzalo Vilas

Encher os cadriños cos números do 1 ao 9, sen repetir ningún cadro, nin liña, nin ringleira.

Alexander Alekhine naceu en Moscova en novembro de 1892 nunha familia rica. Oseu inmenso talento xadrecístico fíxoo campión do mundo contra todo pronósticofronte a Capablanca en 1927 en Buenos Aires. De carácter soberbio e iracundo, a súavida estivo marcada pola fatalidade. Detido en Mannheim no seu primeiro torneoao declararse a I Guerra Mundial, foi liberado grazas ás influencias de seu pai, perona revolución de 1917 a riqueza da súa familia levouno de novo ao presidio aotempo que lle confiscaban todos os seus bens. Nacionalizouse francés en 1921 etrala II Guerra Mundial foi acusado de colaboracionista e apartado do título de cam-pión do mundo. Entrou na península en 1943 coa saúde moi deteriorada polo alco-hol, xogou varios torneos en España e morreu nun hotel de Estoril dun ataque ao co-razón o 24 de marzo de 1946. Soterrado inicialmente en Lisboa onde xaceu variosanos, a súa cuarta muller reclamou posteriormente os seus restos, que se atopan enParís. Non puido volver nunca á súa amada Rusia.

Bogoljubow, Efim Alekhine, Alexander

Hastings Six Masters 1922. A90. DefensaHolandesa.Cando lle preguntaron a Alekhine cal eraa súa mellor partida dixo que non sabíapor cal decantarse, se pola que xogou conReti no torneo de Baden Baden en 1925ou por esta: 1.d4 f5 2.c4 Cf6 3.g3 e6 4.Ag2 Ab4+5.Ad2 Axd2+ 6.Cxd2 Cc6 7.Cgf3 0-0 8.0-0 d6 9.Db3 Rh8 10.Dc3 e5 11.e3 a5

12.b3 De8 13.a3 Dh5 14.h4 Cg4 15.Cg5Ad7 16.f3 Cf6 17.f4 e4 18.Tfd1 h619.Ch3 d5 20.Cf1 Ce7 21.a4 Cc6 22.Td2Cb4 23.Ah1 De8 24.Tg2 dxc4 25.bxc4Axa4 26.Cf2 Ad7 27.Cd2 b5 28.Cd1Cd3! Se 28...bxc4 29.Cxc4 Cfd5 30.Da329.Txa5 [29.cxb5 Axb5 30.Txa5 Cd531.Txa8 Dxa8 32.Db3 Aa4] 29...b430.Txa8 (Diagrama)30...bxc3!! [30...Dxa831.Db3 (31.Dc2 Ce1) 31...Da1 32.Db1 Ta8]31.Txe8 c2 32.Txf8+ Rh7 neste mo-mento as brancas teñen dúas torres de

máis33.Cf2 c1D+ 34.Cf1 as brancas nonteñen espazo para manobrar 34...Ce1!35.Th2 Dxc4 36.Tb8 Ab5 37.Txb5 Dxb538.g4 Aire! 38…Cf3+ 39.Axf3 exf340.gxf5 De2! 41.d5 [41.Th3 Cg4!] [41.Ch3Cg4!! 42.Txe2 fxe2] 41...Rg8 42.h5 Rh743.e4 Cxe4 44.Cxe4 Dxe4 e a poderosadama imponse 45.d6 cxd6 46.f6 gxf647.Td2 De2 48.Txe2 fxe2 49.Rf2 exf1D+50.Rxf1 Rg7 51.Rf2 Rf7 52.Re3 Re653.Re4 d5+ (0-1)

XADREZ Carlos Pena - [email protected]

SUDOKU

doadomedio

Horizontais:

1- Navalla ou coitelo. Desprenderse do diñeiro, facer uso

del. 2- Cantidade de cousas que collen na aba da saia. Plan-

ta parasita das convulváceas, que nace entre o millo, o liño,

etc. 3- Nuns lugares díselle á castaña, noutros á pataca.

Enrolar o tabaco no papel para fumalo. 4- Antes era un ladri-

llo, agora é o primeiro nome dun popular programa de reto-

que fotográfico. Sulfato dobre de alúmina e potasa, empre-

gado para aclarar as augas sucias, en medicina e tinturería.

5- Perturbación mental caracterizada por unha obsesión

sexual. 7- Suspensión de hostilidades pactada, que pon fin

a unha guerra. 8- Braña, terreo enlamado. Gadoupa, pé de

animal con uñas ben afiadas e curvas. 9- Punto cardinal.

Recinto pechado para gardar o coche. 10- Determinar o

peso da tara. Dar voltas un obxecto sobre sí mesmo, xirar.

11- Producir, ou sentir, tristeza, pesadume. Contracción de

“nós” e o pronome átono “lo”.

Verticais:

1- Feixón. Caixón. 2- Crego, sacerdote dunha parroquia.

Comarca do sur de Galiza, que cultiva un viño do mesmo

nome. 3-Instrumento co que se mide a calor. 4- Condimen-

tos para aliñar a carne ou peixe. Discurrir, inventar algo. 5-

Pertencente ou relativo ó vinagre. Deidade exipcia. 7- Repe-

tido, nome dun xenro famoso, case “xenrísimo”. Botarlle o

meigallo a alguén, enmeigar. 8- Peixe plano comestible da

familia pleuronéctidos, de carne moi apreciada. “A .....”, perto

de, ao pé de. 9- Maxistratura da Roma antiga, na que inter-

viñan tres persoas. 10- Ave zancuda que vive nas selvas

sudamericanas. Terreo plantado de orxo, que ven sendo a

cebada. 11- Labor consistente en facer unha plantación ou

vexetación menos basta, eliminando exemplares sobrantes.

Prefixo de orixe grega que expresa a idea de aire.

O ruso errante

SOLUCIONS

pasatempos 1319.qxd 15/7/08 16:56 Página 1

H. VixandeEEuu ppeennssaabbaa qquuee ccaannddoo uunn ccii--cclliissttaa ssee rreettiirraabbaa mmoonnttaabbaa uunnhhaatteennddaa ddee mmoouunnttaaiinn bbiikkeess!!Pois mira por onde que eu mon-tei unha libraría. Non sei se soncousas do destino ou se máisben que sempre me tirou o libro.QQuuee tteerráá qquuee vveerr uunnhhaa bbiiccii ccuunnlliibbrroo!!Moito e nada. O ciclismo tenmoita plástica, épica e creación:coma un libro. Despois, comoprofesional, implica esforzo fí-sico, mentres que un libreiro re-quire esforzo intelectual.NNoonn mmee ddiiggaa qquuee nnoonn éé mmááiissddooaaddoo ddee vveennddeerr uunnhhaa bbiiccii qquueeuunn lliibbrroo!!Tampouco corren bos tempospara o ciclismo. As vendas debicicletas van parellas aos éxitosdeportivos dos ciclistas galegose españois. Supoño que agoravenderanse máis, aínda que co-rren uns tempos nos que estedeporte é moi atacado.NNooss úúllttiimmooss aannooss,, oo cciicclliissmmooeessttáá mmooii mmaanncchhaaddoo ddee ddrrooggaass..Penso que non. É o deporte quemáis controis contra o dopingsoporta. Hai actividades quenon teñen ningún, mentres nociclismo chegan a niveis de inde-cencia, como erguerte ás catroda mañá e facerche unha análisede sangue. Os medios de comu-nicación deberían reflexionarsobre os ataques ao ciclismo. Porsorte, o que vexo é que nas estra-das hai moito público.VVoosstteeddee ffooii cciicclliissttaa pprrooffeessiioonnaall,,nnuunnccaa ssee ddooppoouu??

Xosé María Álvarez Cáccamo

O s cinco bispos galegos an-daron a promover entre a

súa clientela a obxección deconciencia contra a materia deEducación para a Cidadanía.¿Bispos galegos? ¿Que significa?Se repito sete veces este sin-tagma, a súa dubidosa músicaatinxe o estado de amalgamaamorfa. ¿Bispos galegos?

Se é certo que existen os cincotristes bispos galegos, com-prendo perfectamente a súacampaña contra un programapedagóxico destinado a educaros cidadáns no uso da razón civilou, entre outros asuntos, naciencia das relacións humanas,incluídas as que determinan a li-berdade de escolla persoal noque fai ao amor e ao sexo. Oscinco bispos galegos viven extra-muros da Cidade, no arrabaldoda senrazón, onde gobernan asbrétemas do pensamento su-persticioso e as normas da moralpunitiva e dogmática. “Dogmacatólico” era o título dunha ma-teria que padecín durante osanos do meu bacharelato, no sé-culo en que imperaba o nacio-nal-catolicismo ao servizo dofranquismo que acaso os bisposgalegos boten en falta.

Naqueles tempos, os devan-ceiros dos bispos galegos e todaa curia galaica e hispana, en pro-miscua maridaxe coas xerar-quías falanxistas e militares coasque colaboraron na cruzada xe-nocida contra a República,aplaudiron e consagraron coseu nihil obstat a materia deFormación do Espírito Nacio-nal, propaganda fascista desti-nada a súbditos. ¿É ese o pro-grama de educación para a ci-dadanía que lles gusta aos bis-pos galegos? Desculpen: ¿quesignifica bispos galegos?�

CINCO BISPOSGALEGOS

PROMOCIÓNS CULTURAIS GALEGAS S.A. Presidente: Miguel Barros Puente. Director: Manuel Veiga Taboada

Redacción VIGO: Príncipe 24, 1º- 36202. Teléfono 986 222 405. Fax 986 223 101. [email protected] [email protected]

Delegación SANTIAGO: Preguntoiro 9, 1º esqu.- 15704. Teléfono 981569 229.

Administración, subscricións, publicidade e Editorial: Príncipe 22, baixo, 36202 VIGO. Teléfono 986 433 830 Diario dixital: www.anosaterra.com

Mª Xosé Queizán

Cousas veredes...! Des-pois de tantos anos loi-tando pola permanen-

cia do galego, resulta que o per-seguido é o castelán! Que neci-dade tan grande e que políticatan ruín! Os que teñen o poder

non toleran a igualdade e que asoutras linguas peninsulares, tanvilipendiadas outrora!, sexan en-sinadas e valoradas. Para evitar a

protesta do PP, non chega conque o Goberno defenda os no-sos dereitos lingüísticos, é pre-ciso ir máis alá. Nunha verda-deira democracia, as linguas doEstado deberían ser estudadaspola totalidade da poboación.Porque hoxe en día, a poboa-

ción de Castela, Extremadura,Andalucía..., que só falan eaprenden castelán, están enfranca desvantaxe co resto daEspaña bilingüe. Coñecemos osbeneficios do bilingüismo desdea infancia e non é xusto que haxaquen só sabe castelán.�

1.319anosaterra

NECIDADE

É propietario da libraría Mendinhoe foi ciclista profesional. Cando corría unha Vuelta a Españamantivo unha polémica con Fraga e recriminoulle ao daquela presidente que patrocinase equiposque non levaban galegos nas súas filas. Chámase Arximiro Blanco Costas.

8 400021 303104

01319

Corrín 21 anos, desde os 7 aos28. Sometéronme a moitoscontrois e nunca din positivo.SSeenn áánniimmoo ddee ooffeennddeerr,, ttaamm--ppoouuccoo ggaaññoouu nniinnggúúnn TToouurr..Pero si algunhas carreiras pro-fesionais.

AA PPeerreeiirroo rreeccooññeeccéérroonnlllloo uunnaannoo ddeessppooiiss ddee ggaaññaalloo..Estas cuestións moitas vecesacaban resolvéndose nos des-pachos. Custoulle moito perosupoño que a satisfacción deconseguilo compensa. Ade-

mais, no seu foro interno, se-guro que desde o primeiro díasentiuse o gañador.AA vvoosstteeddee ttaamméénn llllee vvaann aass eemm--pprreessaass ccoommpplliiccaaddaass,, nnoonnaacceeppttaa ccaallqquueerraa rriivvaall.. FFrraaggaa ffooiiuunn ddeelleess..Iso foi unha anécdota. NunhaVuelta a España o diario ElMundo recolleu un titularmeu que dicía: Galiza é o máisimportante para min. Fragamandoume unha carta agra-decendo a miña galeguidade eeu respondinlle, cortesmente,con outra na que lle dicía queel era o culpábel de que eu es-tivese emigrado en Portugalnun equipo profesional,cando o Xacobeo estaba a pa-trocinar o equipo Kelme, quenon levaba ningún galego.Naquela Vuelta só eramosdous galegos: Xesús BlancoVillar e máis eu.EE ccoommoo vvee eessttee TToouurr??Estou a seguilo por internet por-que coincide coa Feira do Libro.É un Tour aberto. Destacaría aCarlos Sastre para figurar no po-dio. O vencedor? Non o sei. Haique agardar polos Alpes.OOuu sseexxaa,, aa FFeeiirraa ddoo LLiibbrroo éé uunneessttoorrbboo..Non. Mais pertenzo á directivada Federación Galega de Librei-ros e á local de Vigo, e corres-póndenos organizar o evento.Dá traballo, pero o libro ten quesaír á rúa aínda que sexan dezdías ao ano. Parece que a cida-danía ten reparos para entrarnas librarías.�

Arximiro Blanco, libreiro e ex ciclista‘Vender bicis non é máis doado que vender libros’

BenignoÁlvarezUn comunistana Galiza dos anos 30

Santiago Prol

A loitapermanentede Xoán XesúsGonzálezMarcos Seixo Pastor

Edicións A NOSA TERRA

’’Os cinco bispos galegosviven extramurosda Cidade, no arrabaldoda senrazón”

PACO VILABARROS

contra e portada.qxd 15/7/08 22:44 Página 2

A Consellaría suprime Literatura Galegado século XX

Documents

Transcript of A Consellaría suprime Literatura Galegado século XX