9th Telugu SL Coverpage.pmd - SCERT Telangana

SCERT TE

LANGANA

$<ë´s¡Tú\≈£î dü÷#·q\T

❈ $<ë´s¡Tú ≤sê! ‘=$Tà<√‘·s¡>∑‹ ~«rj·TuÛ≤wü ‘Ó\T>∑Tyê#·ø£+˝À mì$T~ bÕsƒê\T ñHêïsTT.

❈ Á|ü‹ bÕsƒ¡+ ªu§eTàqT #·÷&É+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&çμ Ò<ë ª#·<äTe+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&çμ nH˚ n+X¯+‘√

yÓTT<ä\e⁄‘·T+~. á Á|üX¯ï\ Ä<Ûës¡+>± ‘·s¡>∑‹ >∑~˝À #·]Ã+#·&É+˝À bÕ˝§ZHê*.

❈ bÕsƒ¡+ ñ<›X¯+, bÕsƒ¡ uÛ≤>∑ $esê\T, ø£$ |ü]#·j·T+˝Àì $esê\T #·~$ ns¡ú+ #˚düTø√yê*.

❈ ª$<ë´s¡Tú\≈£î dü÷#·q\Tμ nH >∑&ç Àì n+XÊ\qT #·<äTe+&ç. yê{Ï Á|üø±s¡+ #j·÷*. n{≤¢π> |ü<ë\≈£î nsêú\T |ü⁄düÔø£+

∫es¡ ñqï |ü<ä$C≤„q+ / ì|òüT+≥Te⁄qT #·÷dæ ‘Ó\TdüTø=+&ç.

❈ MT ñbÕ<Ûë´j·TT\T bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·÷ìï eT÷&ÉT Ò<ë Hê\T>∑T s√E\T uÀ~ÛkÕÔs¡T. Ç+<äTø£qT>∑TD+>± bÕsƒêìï

$uÛÑõ+∫ s√eTHé n+¬ø\˝À (I, II, III) dü÷∫+#ês¡T.

❈ bÕsƒ¡+ ‘·s¡Tyê‘· ªÇ$#j·T+&çμ nH ù|s¡T‘√ nuÛ≤´kÕ\THêïsTT. Ç$ ªne>±Vü≤q Á|ü‹düŒ+<äqμ, ªe´ø°Ôø£s¡D düè»Hê‘·àø£‘·μ,

ªuÛ≤cÕ+XÊ\Tμ, ªuÛ≤cÕø±s¡ ø£ ≤bÕ\T / ÁbÕC…≈£îº|üìμ nHù|s¡T‘√ ñHêïsTT. M{Ï Àì Á|üXï\≈£î düe÷<ÛëHê\T MTπs kı+‘·+>±

Ä˝À∫+∫ sêj·÷*. m{Ïº |ü]dæú‘·T˝À¢ ¬>’fi¯ófl, düº&ûyÓT{°]j·Tfi¯ófl, ø£«X¯ÃHé u≤´+≈£î\T, MT ùdïVæ≤‘·T\ H√≥T ãT≈£îÿ\˝À

#·÷dæ sêj·T≈£L&É<äT.

❈ ªne>±Vü≤q`Á|ü‹düŒ+<äqμ˝Àì nuÛ≤´kÕ\T MT˝À e÷{≤¢& kÕeTsêú ìï, #·~$ ns¡ú+#düTø=H kÕeTsêú ìï ô|+bı+~+#·&É+

ø√dü+ ñ<›•+∫q$. M{Ï À n|ü]∫‘· >∑<ë´ìï #·~$ Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T sêj·T&É+‘√ bÕ≥T bÕsƒêìï #·~$ ns¡ú+

#˚düTø√e&ÜìøÏ nedüs¡yÓTÆq nuÛ≤´kÕ\T+{≤sTT. M{Ïì MTs¡T #·~$ Äs¡ú+#˚düTø=ì kı+‘·+>± sêj·T+&ç.

❈ ªe´ø°Ôø£s¡D düè»Hê‘·àø£‘·μ nH nuÛ≤´dü+˝À Ä˝À∫+∫ »yêãT\T sêùd˝≤ Á|üXï\T+{≤sTT. nfÒ¢ düè»Hê‘·àø£ e´ø°Ôø£s¡D˝À

Ç∫Ãq n+XÊ\qT kı+‘·+>± sêj·T&ÜìøÏ Á|üj·T‘·ï+ #j·T+&ç. M{Ï >∑T]+∫ sêj·T&ÜìøÏ ‘·s¡>∑‹˝À MT ñbÕ<Ûë´j·TTì‘√

#·]Ã+#·+&ç.

❈ ªuÛ≤cÕ+XÊ\μ˝À Ç∫Ãq |ü<äC≤\+ nuÛ≤´kÕ\qT #˚j·T&ÜìøÏ ì|òüT+≥Te⁄qT, |ü⁄düÔø£+ ∫es¡ Ç∫Ãq |ü<ä$C≤„q+ nH˚

n+XÊ\qT ñ|üjÓ÷–+#·Tø=+&ç. yê´ø£s¡D≤+XÊ\˝À Ç∫Ãq ñ<ëVü≤s¡D\T #·~$ ns¡ú+#˚düTø√yê*.

❈ Á|ü‹ bÕsƒ¡+˝À Ç∫Ãq ÁbÕC…≈£îº |üqT\qT MTπs kı+‘·+>± #˚j·T+&ç. Ç+<äTø√dü+ bÕsƒ¡XÊ\ Á>∑+<∏ë\j·÷ìøÏ yÓfi¯fl&É+,

|ü⁄düÔø±\T #·<äTe&É+ n\yê≥T #˚düTø√yê*. Ç+<äTø√dü+ m{≤¢ #˚j·÷˝À MT ñbÕ<Ûë´j·TTìï n&ç– ‘Ó\TdüTø=+&ç.

❈ |üØø£å Àì Á|üX¯ï |üÁ‘·+˝À Á|üX¯ï\T |ü⁄düÔø£+˝Àì ñqï$ ñqï≥T¢>± sêe⁄. á dü«uÛ≤eeTTqï Á|üX¯ï\T ekÕÔsTT. ø±ã{Ïº

Á|ü‹ bÕsƒ¡+˝À Ç∫Ãq Á|üXï\≈£î MTπs kı+‘·+>± »yêãT\T sêj·T&É+ nuÛ≤´dü+ #ùdÔH |üØø£å À¢ u≤>± sêj·T>∑\T>∑T‘ês¡T.

n˝≤ ø±≈£î+&Ü |ü⁄düÔø£+˝Àì yê{Ïì ã{°º|ü≥º&É+, #·÷dæsêj·T&É+ n\yê≥T #˚düT≈£î+fÒ Çã“+~ |ü&ÉT‘ês¡T.

❈ á |ü⁄düÔø£+ <ë«sê MTs¡T kÕ~Û+#ê*‡q kÕeTsêú \>∑T]+∫ $esê\T ñHêïsTT. á $<ë´ dü+e‘·‡s¡+ |üPs¡Ôj˚Tdü]øÏ

MTs¡T @y˚T$T kÕ~Û+#·>∑\>±˝À $esê\T ñHêïsTT. yê{Ïì #·<äTe+&ç. m|üŒ{Ïø£|ü&ÉT bÕsƒê\T |üPs¡ÔsTTq ø=B› yê{Ï

Ä<Ûës¡+>± MTs¡T @y˚T$T #˚j·T>∑\s√ MT >∑T]+∫ MTs¡T ‘Ó\TdüTø=+&ç.

❈ ˇø£ bÕsƒêìøÏ düTe÷s¡T 10 |”]j·Tfiófl nedüs¡eTe⁄‘êsTT. bÕsƒ¡+ eTT+<äTqï $wüj·÷\‘√bÕ≥T bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·÷\qT

uÀ~Û+#·&ÜìøÏ düTe÷s¡T 5 |”]j·Tfi¯ófl nedüs¡eTÚ‘êsTT. ø=ÿø£ÿ nuÛ≤´kÕìï düTe÷s¡T 1 |”]j·T&é #=|üq uÀ~ÛkÕÔs¡T.

ø±ã{Ïº nuÛ≤´kÕ\T uÀ~ÛdüTÔqï|ü&ÉT C≤Á>∑‘·Ô>± $ì bÕsƒ¡XÊ\˝ÀH˚ nuÛ≤´dü+ #˚j·T+&ç.

❈ MTs¡T eTÚq+>± $+fÒ dü]b˛<äT. ‘·|üŒìdü]>± ns¡ú+ø±ì $wüj·÷\ >∑T]+∫ m|üŒ{Ïø£|ü&ÉT ñbÕ<Ûë´j·TT\qT n&ÉT>∑+&ç,

Á|ü•ï+#·+&ç. MT uÛ≤cÕ kÕeTsêú \qT n_Ûeè~Δ |üs¡#·Tø=+&ç.

ø£fi≤s¡‘êï\T

1. $T<Ó› sêeTT\T :

Ä<ÛäTìø£ ø±\+˝À ˇ>∑TZø£<∏ä≈£î ∫s¡THêe÷>± ì*∫q $T<Ó›sêeTT\T sê»qï dæ]dæ\¢ õ˝≤¢

Vü≤qTe÷Jù|≥˝À »ìà+#ê&ÉT. n‘·ìøÏ ∫qï‘·q+ qT+& bÕ≥+fÒ ÁbÕD+. ø£fi\+fÒ e\¢e÷*q

n_Ûe÷q+. ‘êqT #·÷dæq ø£fi≤s¡÷bÕ\˝À ø=ìï e÷s¡TŒ\T #˚s¡TŒ\T kı+‘·+>± #˚düTø=H˚yê&ÉT.

kÕ<Ûäq‘√ n_Ûqj·T+‘√ ø=‘·Ôb˛ø£&É\qT #·÷|æ+#yê&ÉT. m\¢eTàø£<∏ä, eT\¢eTàø£<∏ä, u≤\Hê>∑eTàø£<∏ä,

kÕs¡+>∑<Ûäs¡, <˚dæ+>∑T sêEø£<∏ä e+{Ï$ Á|ü<ä]Ù+∫ \ø£å ≤~ Áù|ø£å≈£î\ eTqïq\T bı+<ë&ÉT.

eT<Ûä eT<Ûä ˝À #·ø£ÿì Vü‰kÕ´ìï |ü+&ç+#˚yê&ÉT. <˚X¯$<˚XÊ˝À¢ y˚\ø=~› Á|ü<äs¡Ùq*#êÃ&ÉT. |ü …¢

qT+&ç &Ûç©¢ es¡≈£î |ü\T Á|üX+dü\T, düHêàHê\T bı+<ë&ÉT. $<XÊ\ >ös¡e dü‘êÿsê\≈£î bÕÁ‘·T&Ó’Hê&ÉT.

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh Á|üuÛÑT‘·«+ ªVü≤+düμ nyês¡T¶‘√, ‘Ó\T>∑T $X¯«$<ë´\j·T+ ªø£fi≤|ü⁄s¡kÕÿs¡+μ‘√ dü‘·ÿ]+#êsTT. sêJyé

Á|ü‹uÛ≤ |ü⁄s¡kÕÿsêìï n+<äTø=Hêï&ÉT.

2. q≥sê» sêeTø£èwüí :

Hê≥´ø£fi¯≈£î ‘·q J$‘êìï n+øÏ+‘·+ #˚dæq düTÁ|üdæ<äΔ Hê{≤´#ês¡T´\T q≥sê» sêeTø£èwüí.

Hê{≤´#ês¡T´&ÉT, s¡#·sTT‘· nsTTq sêeTø£èwüí ôV’≤<äsêu≤<äT˝À dæús¡|ü&Ü¶&ÉT. ∫qïHê{Ï qT+&˚

Hê≥´ø£fi¯ô|’ eT≈£îÿeqT ô|+#·Tø=qï áj·Tq m+<äs√ >∑Ts¡Te⁄\HêÁX¯sTT+∫ ø£fi≤s¡Vü≤kÕ´\qT

‘Ó\TdüTø=Hêï&ÉT. kÕ<Ûäq #XÊ&ÉT. 18 dü+ˆˆ\ ej·TdüT˝ÀH áj·Tì∫Ãq Hê≥´ Á|ü<äs¡Ùq≈£î yÓT∫Ã

eTsêsƒê Á|üuÛÑT‘·«+ ªq≥sê»μ _s¡T<äT‘√ dü‘·ÿ]+∫+~. |ü]o\q, |ü]XÀ<ÛäHê <äèwæº>∑\ áj·Tq

400 dü+ˆˆ Hê{Ï Ä+Á<ÛäHê{≤´ìï, 700 dü+ˆˆ\Hê{Ï ø±ø£rj·TT\ ù|]DÏ •e‘ê+&Éyêìï

|ü⁄qs¡T<äΔ]+#ê&ÉT. m+<ä]ø√ •ø£åDì#êÃ&ÉT. <X$<XÊ\˝À mH√ï Á|ü<äs¡Ùq*#êÃ&ÉT. ∫+<äT j·Tø£å>±q+, ‘·ô|Œ≥>∑Tfiófl,

Ms¡Hê≥´+ ÁbÕ#·Ts¡ +˝ÀøÏ sêe&ÜìøÏ ø£èwæ#˚XÊ&ÉT. <ë<ë|ü⁄ 40 Á>∑+<∏ë\T sêXÊ&ÉT. |ü<äàl, ø£fi≤Á|ü|üPs¡í, sê»`\ø°Î

|ü⁄s¡kÕÿsê\T n‘·ìøÏ \_Û+#êsTT.

3. ø±|ü⁄sê»j·T´ :

∫Á‘·ø£fi≤s¡+>∑+˝À ‘·q ∫Á‘êìøÏ XÊX¯«‘· kÕúq+ ø£*Œ+#·T≈£îqï ø±|ü⁄sê»j·T´ dæ~Δù|≥ õ˝≤¢ Àì

bÕs¡T|ü*¢yê&É À »ìà+#ê&ÉT. dü«j·T+ø£èwæ‘√, ìs¡+‘·s¡ kÕ<Ûäq‘√ n+‘·sê®rj·T ∫Á‘·ø±s¡T&ç>±

m~>±&ÉT. ‘Ó\+>±D J$‘êìï Á|ü‹_+_+#˚ y˚ ≤~ ∫Á‘ê\T n‘·ì ≈£î+#Ó qT+&ç yÓ\Te&Ü¶sTT.

>√|æø± uÀHê\T, ã‘·Tø£eTà ∫Á‘ê\T Äj·Tq≈£î K+&Ü+‘·s¡ U≤´‹ì ‘Ó∫Ãô|{≤ºsTT. $<o |üÁ‹ø£ À¢

áj·Tq ∫Á‘ê\T <äs¡Ùq$TkÕÔsTT. Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ sêh Á|üuÛÑT‘·«+ ªs¡»‘·|üÁ‘·+μ‘√, ª∫Á‘·ø£fi≤ Á|ü|üPs¡íμ

|ü⁄s¡kÕÿs¡+‘√ >ös¡$+∫+~. uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ ªd”ìj·TsY ô|ò Àwæ|tμ‘√, nœ\ uÛ≤s¡‘· \*‘· ø£fi≤dü$T‹

ªø£fi≤$uÛÑ÷wüDYμ _s¡T<äT‘√ dü‘·ÿ]+#êsTT.

4. ∫+<äT m\¢eTà :

∫+<äTø£fi¯ ù|s¡T #Ó|üŒ>±H˚ #·|üq düTŒ¤]+#˚~ ∫+<äT\ m\¢eTà. ìC≤e÷u≤<é õ˝≤¢ uÀ<ÛäHé

eT+&É\+ ne÷›|üPsY À »ìà+∫+~. ø£fi≤s¡÷bÕH˚ï ‘·q Ç+{Ïù|s¡T>± e÷s¡TÃø=qï áyÓT yÓTT<ä{Ï

ù|s¡T düs¡dü«‹. Hê\T>∑T dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT˝ÀH˚ u≤\ø£èwüßíì y˚wü+‘√ s¡+>∑ Á|üy˚X¯+ #˚dæ+~.

‘ê‘·>±πs ‘=*>∑Ts¡Te⁄. s¡+uÛÑ, d”‘·, \øÏÎ, kÕ$Á‹ e+{Ï y˚cÕ\T <Ûä]+#˚~. nedüsêìïã{Ïº

|ü⁄s¡TwübÕÁ‘·\qT ≈£L&Ü b˛wæ+#~. <ë<ë|ü⁄ 56 ø£<∏ä\qT j·Tø£å>±Hê\T>± Á|ü<ä]Ù+∫+~. áyÓT≈£î

>=|üŒ C≤„|üø£X¯øÏÔ ñ+&˚~. ‘êqT y˚ùd bÕÁ‘·\ e÷≥\qT ˇø£ÿkÕ] $+fÒ eTs¡∫b˛j˚T~ø±<äT.

‘Ó\T>∑THê≥H˚ ø±≈£î+&Ü eTVü‰sêh ÁbÕ+‘·+˝À q÷´&Ûç©¢ Àq÷ Á|ü<äs¡Ùq*∫Ã+~. J$‘·+˝À mìï ø£cÕº\T m<äT¬s’Hê

∫+<äTø£fi¯qT e÷Á‘·+ e<ä\ Ò<äT. ‘·q ø£fi≤s¡+>∑ ùde≈£î >∑T]Ô+|ü⁄>± ªVü≤+düμ |ü⁄s¡kÕÿsêìï n+<äTø=+~.

1939 ` 2010

1923 ` 2005

31`03`1923

07`06`2011

06`04`1925

20`08`2012

SCERT TE

LANGANA

( i )‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

‘Ó\T>∑T yê#·ø£+ (~«rj·TuÛ≤wü)

‘=$Tà<√ ‘·s¡>∑‹

yÓHÓï\ ` 4

dü+bÕ<ä≈£eT+&É*

ªªHê ‘Ó\+>±D ø√{Ï s¡‘êï\ MDμμ

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·« Á|ü#·Ts¡D, ôV’≤<äsêu≤<é

$<ä e\¢ m<ä>±* #·{≤º\qT >ös¡$+#ê*

$qj·T+‘√ yÓT\>±* Vü≤≈£îÿ\qT bı+<ë*

Ä#ês¡ mHé.>√|æ, |üPs¡« ñ|ü≈£î\|ü‹, ‘Ó\T>∑T $X¯«$<ë´\j·T+, ôV’≤<äsêu≤<äT.

Ä#ês¡´ ãqï nsTT\j·T´, ‘Ó\T>∑TXÊK, ø±ø£rj·T $X¯«$<ë´\j·T+, es¡+>∑ Ÿ õ˝≤¢.

&Üˆˆ <äVü≤>±+ kÕ+ãeT÷]Ô, $ÁXÊ+‘· Á|ü<ÛëHê#ês¡T´&ÉT, ñbÕ<Ûë´j·T $<ë´ ø£fi≤XÊ\, es¡+>∑ Ÿ.

&Üˆˆ mdt. s¡|òüTT, ndæôdº+{Ÿ Ábıô|òdüsY, ‘Ó\T>∑TXÊK, ñkÕàìj·÷ $X¯«$<ë´\j·T+, ôV’≤<äsêu≤<é.

<˚X¯|ü‹ lìyêdt, ø£$, >±j·T≈£î&ÉT, Á|ü‘˚ ø±~Ûø±], eTTK´eT+Á‹ ø±sê´\j·T+, ôV’≤<äsêu≤<é, ‘Ó\+>±D.

∫Á‘ê\T, eTTK∫Á‘·+ : 1) ≈£L¬sfi¢ lìyêdt, Á|ü<ÛëH√bÕ<Ûë´j·TT&ÉT, õ.|ü.ñ.bÕ. ≈£îπsà&ÉT, q\¢>=+&É õ˝≤¢.

2) ≈£L¬sfi¢ sê|òüTyê#ê], Á&ÜsTT+>¥ e÷düºsY, õ.|ü.ñ.bÕ., eT˝≤ÿ|üPsY,

#Í≥T|üŒ Ÿ (eT+), q\¢>=+&É õ˝≤¢.

düeTq«j·T+, $wüj·Tì|ü⁄DT\T

bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø£ Á|ü#·Ts¡D dü$T‹

mdt. »>∑Hêï<∏ä ¬s&ç¶ ¬ø. ø£èwüíyÓ÷Vü≤Hé sêe⁄ _. düT<Ûëø£sY

dü+#ê\≈£î\T, Ábıô|òdüsY, $<ë´Á|üD≤[ø£, dü+#ê\≈£î\T,

sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq, •ø£åD≤dü+düú, bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø£ $uÛ≤>∑+, Á|üuÛÑT‘·« bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø£ eTTÁ<äD≤\j·T+

‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<é. sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq, •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<é.

‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<é.

&Üˆˆ m+.s¡e÷<˚$

ñ|üHê´dü≈£îsê\T,

uÛ≤cÕ$uÛ≤>∑+, mdt.dæ.Ç.ÄsY.{Ï.,

ôV’≤<äsêu≤<é, ‘Ó\+>±D.

düTes¡í $Hêj·Tø˘,

Á|ü<ÛëH√bÕ<Ûë´j·TT&ÉT, ‘Ó\T>∑T bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø£ ø√`Ä]¶H˚≥sY,

ÁbÕ.bÕ., ø£Hêï\, eT+<∏äì (eT+),

ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢.

SCERT TE

LANGANA

( ii )‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

© Government of Telangana, Hyderabad

First Published 2016New Impressions 2017, 2018, 2019, 2020

All rights reserved

No part of this publication may be reproduced,stored in a retrieval system, or transmitted, in anyform or by any means without the prior permission inwriting of the publisher, nor be otherwise circulated inany form of binding or cover other than that in whichit is published and without a similar condition includingthis condition being imposed on the subsequentpurchaser.

The copy right holder of this book is the Director ofSchool Education, Hyderabad, Telangana.

This Book has been printed on 70 G.S.M. MaplithoTitle Page 200 G.S.M. White Art Card

‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

Printed in Indiaat the Telangana Govt.Text Book Press,

Mint Compound, Hyderabad,Telangana.

SCERT TE

LANGANA

( iii )‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

eTT+<äTe÷≥

Ä˝À∫+#·&É+, e´ø°Ôø£]+#·&É+ nH˚ Á|ü<Ûëq ñ<›XÊ\‘√ uÛ≤cÕyê#·ø±\ s¡÷|üø£\Œq »]–+~. ÁbÕ<∏ä$Tø£ kÕúsTT

qT+&ç e÷‘·èuÛ≤wüqT, m*yÓT+≥Ø kÕúsTT qT+&ç ~«rj·TuÛ≤wüqT nuÛÑ´dæ+#·&Üìï Á‹uÛ≤cÕdü÷Á‘·+ ìπs›•düTÔqï~.

~«rj·TuÛ≤wü>± ‘Ó\T>∑T˝À |æ\¢\T #·<äTe&É+, sêj·T&É+ nH˚ ÁbÕ<∏ä$Tø£ kÕeTsêú \‘√bÕ≥T uÛ≤wü>∑T]+∫q ÁbÕ<∏ä$Tø£

ne>±Vü≤q‘√ ‘=$Tà<äe‘·s¡>∑‹˝ÀøÏ Á|üy˚•kÕÔs¡T. á ‘·s¡>∑‹ |üPs¡Ôj˚T´dü]øÏ |æ\¢ À¢ $qï<ëìï >∑T]+∫, #·~$q<ëìï

>∑T]+∫ Ä˝À∫+∫ Á|ü‹düŒ+~+#·&É+ $X‚¢wæ+#·&É+ e+{Ï kÕeTsêú \T eè~Δ#Ó+<ë*. eéVü‰s¡+˝À ñqï eTÚœø£, *œ‘·

uÛ≤cÕs¡÷bÕ\qT / Á|üÁøÏj·T\qT ns¡ú+#˚düTø=ì dü+<äs√“¤∫‘·+>± $ìjÓ÷–+#·>∑\>±*. ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘· +|ü≥¢ ÄdüøÏÔì

ô|+#·Tø=ì, ‘Ó\T>∑T uÛ≤cÕ kÂ+<äsê´ìï XË’*ì, ø£e⁄\qT, s¡#·sTT‘·\qT n_Ûq+~+#·>∑\>±*. |üsƒ¡q+ ˇø£ n\yê≥T>±

e÷s¡TÃø=ì ñqï‘· e´øÏÔ‘ê«ìï, ñ‘·ÔeT yÓ’Ks¡T\qT ô|+bı+~+#·Tø√yê*. 2014 pHé 2e ‘˚Bq ‘Ó\+>±Dsêh+

Ä$s¡“¤$+∫+~. ‘Ó\+>±D˝Àì kÕVæ≤‘· +, #·]Á‘·, dü+düÿ è‹ Á|ü‹_+_+#˚ ≤ bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø±\qT e÷sêÃ*‡q nedüs¡+

@s¡Œ&ç+~. M{Ïì <äèwæº À ô|≥Tºø=ì á ~«rj·T uÛ≤cÕ yê#·ø±ìï s¡÷bı+~+#ês¡T.

bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø£+ C≤„q|ü]~Ûì $düÔ è‘·|üs¡#ê*. n+<äTø√düyT Ç+<äT˝À ÁbÕNq, Ä<ÛäTìø£ kÕVæ≤‘ê´\ qT+&ç bÕsƒê´+XÊ\qT

m+|æø£ #XÊs¡T. mì$T<äe ‘·s¡>∑‹ es¡≈£î |æ\¢\T bı+~q uÛ≤cÕ kÕeTsêú \T, $X‚¢wüD≤‘·àø£ <Û√s¡DÏ, düè»Hê‘·àø£‘·\‘√bÕ≥T

$_Ûqï Ø‘·T˝À¢ e´ø°Ôø£s¡D kÕeTs¡ú + ô|+bı+~+#·&ÜìøÏ M\T>± q÷‘·q bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø±ìï s¡÷bı+~+#ês¡T. HÓ’‹ø£ $\Te\T,

|üs√|üø±s¡+, <˚X¯uÛÑøÏÔ, e´øÏÔ‘·«+, kÕe÷õø£ ÁX‚j·TdüT‡, dü÷Œ¤]Ô, e´øÏÔ‘·« $ø±dü+, uÛ≤cÕ_Ûs¡T∫ yÓTT<ä …’q Ç‹eè‘êÔ\

Ä<Ûës¡+>± bÕsƒê´+XÊ\qT m+|æø£#˚XÊs¡T. bÕsƒê´+XÊ\T |ü<ë´\T, π>j·T+ / bÕ≥, Ä‘·àø£<∏ä, yê´dü+, ø£<∏ä, e#·qø£$‘·,

ª#·<äTe+&ç ‘Ó\TdüTø=+&çμ yÓTT<ä …’q Á|üÁøÏj·T˝À¢ ñHêïsTT.

Á|ü‹ bÕsƒ¡+˝À kÕeTsêú \ kÕ<Ûäqø£qT>∑TD+>± ªÇ$ #˚j·T+&çμ o]¸ø£‘√ nuÛ≤´kÕ\THêïsTT. Ç$ Ä˝À∫+#·&É+,

Á|ü‹düŒ+~#·&É+, n_ÛÁbÕj·÷\T #Ó|üŒ&É+, ãVüQø√D≤˝À¢ $X‚¢wæ+#·&É+, $_Ûqï Ø‘·T˝À¢ Ä˝À∫+#·&É+, ‘ê]ÿø£+>±

$e]+#·&É+, nq«sTT+#·&É+, düè»Hê‘·àø£+>±, Á|üX+kÕ‘·àø£+>± e´ø°Ôø£]+# dü«uÛ≤yêìï ø£*– ñHêïsTT. yê´ø£s¡D≤+XÊ*ï

düT\uÛÑ+>± ns¡ú+#˚düTø√&ÜìøÏ M\T>± ñ<ëVü≤s¡D\‘√ $es¡D≤‘·àø£+>± bı+<äT|ü]#ês¡T. |æ\¢\T bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø£ |ü]~Ûì

<ë{Ï H˚s¡TÃø√e&É+ø√dü+ ÁbÕC…≈£îº|üqT\T #˚sêÃs¡T. bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·÷ìï ns¡ú+#˚düTø√e&ÜìøÏ dü+<äs√“¤∫‘·+>± |ü<ë\

nsêú\T ‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø£+ ∫es¡ ª|ü<ä$C≤„q+μ ù|s¡T‘√ ì|òüT+≥Te⁄qT #˚sêÃs¡T.

ñbÕ<Ûë´j·TT\T k˛bÕqÁø£eT+ Á|üø±s¡+ bÕsƒ¡ uÀ<Ûäq »s¡|ü&ÜìøÏ M\T>± bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·÷\qT ≈£LsêÃs¡T. >∑<ä ,

|ü<ä bÕsƒê\T yπs«s¡T>± Çe«≈£î+&Ü bÕsƒê\ dü«uÛ≤e+, ì&ç$ Ä<Ûës¡+>± es¡Tdü Áø£eT+˝À neTsêÃs¡T. uÛ≤c˛bÕ<Ûë´j·TT\T

bÕsƒê´+X¯+ eTT+<äTqï n+XÊ\‘√ uÀ<ÛäHêuÛÑ düq Á|üÁøÏj·T\T ÁbÕs¡+_Û+∫ ‘·sê«‘· bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·÷ìï #·s¡Ã\T,

Á|ü‹#·s¡Ã\ <ë«sê ne>±Vü≤q ø£*Œ+#ê*. bÕsƒê´+X¯+˝Àì C≤rj·÷\T, |ü<äã+<Ûë\T, eTTKýÓTÆq dü+<˚XÊ‘·àø£ yêø±´\T,

dü+|òüT≥q\ >∑T]+∫ À‘Ó’q #·s¡Ã<ë«sê ne>±Vü≤q ø£*Œ+#ê*. $eTs¡ÙHê‘·àø£ <äèø£Œ<∏ëìï ô|+bı+~+|üCÒj·÷*. ‘·s¡Tyê‘·

ªÇ$ #˚j·T+&çμ˝Àì nuÛ≤´kÕ\ô|’ kÕ<Ûäq #˚sTT+#ê*. uÛ≤cÕkÕeTsêú \ kÕ<Ûäq˝À bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø£+ ñbÕ<Ûë´j·TT&çøÏ ˇø£

düVü≤ø±] e÷Á‘·y˚T. |üsêeTs¡Ù Á>∑+<∏ë\qT, bÕsƒ¡XÊ\ Á>∑+<∏ë\j·÷ìï ‘êqT $ìjÓ÷–+#·T≈£î+≥÷ |æ\¢\T

$ìjÓ÷–+#·T≈£îH˚ ≤ uÛ≤cÕyê‘êes¡D≤ìï ø£*Œ+#ê*.

á yê#·ø£+ s¡÷|üø£\Œq˝À bÕ˝§Zqï dü+bÕ<äø£eT+&É* düuÛÑT´\T, $wüj·Tì|ü⁄DT\T, ñbÕ<Ûë´j·TT\T,

∫Á‘·ø±s¡T\‘√bÕ≥T, dü\Vü‰\T, dü÷#·q\T n+<äCÒdæq yês¡+<ä]ø° <Ûäqýê<ë\T. á yê#·ø£+ |æ\¢ À¢ uÛ≤cÕ_Ûs¡T∫øÏ,

kÕVæ≤‘ê´_Û ≤wü≈£î, uÛ≤cÕkÕeTsêú \ kÕ<Ûäq≈£î <√Vü≤<ä|ü&ç ñ‘·ÔeT yÓ’K] ø£*Zq e´≈£îÔ\T>± m<ä>∑&ÜìøÏ ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+<äì

Ä•düTÔHêï+.

‘˚~ : 30`04`2016 dü+#ê\≈£î\T

düú\+ : ôV’≤<äsêu≤<é. sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq, •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<é.

SCERT TE

LANGANA

( iv )‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

♦ á yê#·ø±ìï düeTs¡ú+>± $ìjÓ÷–+#·&ÜìøÏ ªªeTT+<äTe÷≥, bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø£+ <ë«sê kÕ~Û+#ê*‡q kÕeTsêú \qTμμ

‘·|üŒìdü]>± #·<äTyê*.

♦ ª$<ë´s¡Tú\≈£î dü÷#·q\qTμ eTT+<äT>± MTs¡T #·<äTe+&ç. yê{Ïì MT $<ë´s¡Tú\‘√ #·~$+#·+&ç. yê]øÏ n$ ns¡úyÓTÆHêjÓ÷

Ò<√ |ü]o*+#·+&ç.

♦ á yê#·ø±ìï 105 ø±˝≤+XÊ\qT <äèwæº À ô|≥Tºø=ì s¡÷bı+~+#ês¡T.

♦ dü>∑≥Tq ˇø=ÿø£ÿ bÕsƒêìøÏ 12 ø±˝≤+XÊ\T nedüs¡eTe⁄‘êsTT.

♦ M{Ï À ª#·<äTe+&ç Ä˝À∫+#·+&ç, H˚|ü<∏ä + / ñ<›X¯+, ø£$|ü]#·j·T+, $<ë´s¡Tú\≈£î dü÷#·q˝À¢ Ç∫Ãq ns¡údü+Á>∑Vü≤D

ø£è‘ê´\μ≈£î ø£*|æ ¬s+&ÉT ø±˝≤+XÊ\qT $ìjÓ÷–+#·Tø√yê*.

♦ bÕsƒê´+X¯ $wüj·T+ô|’ #·]Ã+∫ ne>±Vü≤q ø£*Œ+#·&ÜìøÏ bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·T+ ì&ç$ì ã{Ïº 2 qT+&ç 3 ø±˝≤+XÊ\

es¡≈£î πø{≤sTT+#·Tø√yê*.

♦ ªÇ$#˚j·T+&çμ˝À Ç∫Ãq nuÛ≤´kÕ\≈£î $T>∑‘ê 5 ø±˝≤+XÊ\qT $ìjÓ÷–+#ê*.

♦ bÕsƒ¡+ ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À Ç∫Ãq ªu§eTàqT #·÷&É+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&çμ / ª#·<äTe+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&çμ nH˚

n+XÊ\T ñqTàFø£s¡D≈£î dü+ã+~Û+∫q$. M{Ïì |üP]Ô ‘·s¡>∑‹ ø£è‘· +>± ìs¡«Væ≤+#ê*.

♦ bÕsƒ¡+ ñ<›X¯+ / H˚|ü<∏ä +, bÕsƒ¡ uÛ≤>∑ $esê\T, ø£$|ü]#·j·T+˝Àì n+XÊ\qT |æ\¢\‘√ #·~$+∫ #·]Ã+#ê*.

♦ ª$<ë´s¡Tú\≈£î dü÷#·q\Tμ˝Àì ns¡ú dü+Á>∑Vü≤D ø£è‘ê´\qT e´øÏÔ>∑‘· ø£è‘ê´\T>± ìs¡«Væ≤+#ê*. Ç+<äTø√dü+ ‘·s¡>∑‹

>∑~˝À ‘·|üŒìdü]>± ì|òüT+≥Te⁄\qT n+<äTu≤≥T˝À ñ+#ê*.

♦ bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·T+ |ü≥¢ $<ë´s¡Tú\≈£î ne>±Vü≤q ø£*Œ+#·&ÜìøÏ #·sêÃ|ü<äΔ‹, Á|üXÀï‘·Ôs¡ |ü<äΔ‹, ø£<∏ëø£<∏äq+, Á|ü<äs¡ÙHê

|ü<äΔ‹, Hê≥ø°ø£s¡D e+{Ï |ü<äΔ‘·T\qT Äj·÷bÕsƒê\ dü«uÛ≤yêìïã{Ïº ñ|üjÓ÷–+#ê*.

♦ bÕsƒ¡+ uÀ~Û+#·&ÉeT+fÒ $wüj·÷ìï $e]+#·&É+ e÷Á‘·yT ø±<äT. <ë+{À¢ì $\Te\qT, ø£$ Vü≤è<äj·÷ìï, n+‘·sêsêúìï

$<ë´s¡Tú\T ns¡ú+ #˚düTø=H˚ ≤ #·÷&Ü*. Ç+<äTø√dü+ Ä˝À∫+|üCÒùd Á|üX¯ï\T n&É>±*. |ü<äã+<Ûë\T, C≤rj·÷\T,

Ä˝À#·Hê‘·àø£, dü+<˚XÊ‘·àø£ yêø±´\|ü≥¢ #·s¡Ã<ë«sê, Á|ü•ï+#·&É+ <ë«sê $<ë´s¡Tú Ò ne>±Vü≤q bı+<˚ ≤ #˚j·÷*.

$<ë´s¡Tú\ n_ÛÁbÕj·÷\qT #Ó|æŒ+#·&É+, düeTø±©q n+XÊ\‘√ nq«sTT+#·&É+, ãVüQø√D≤˝À¢ $X‚¢wæ+#·&É+ e+{Ï$

#j·÷*.

♦ ªÇ$#˚j·T+&çμ˝Àì nuÛ≤´kÕ\T $<ë´s¡Tú\ uÛ≤cÕ kÕeTsêú \qT ô|+bı+~+#·&ÜìøÏ ñ<›•+∫q$. M{Ïì $<ë´s¡Tú Ò

kı+‘·+>± #˚ùd˝≤ #·÷&Ü*.

♦ ˇø=ÿø£ÿ nuÛ≤´kÕìøÏ ˇø£ ø±˝≤+X¯+ #=|üq πø{≤sTT+#ês¡T. ø±ã{Ïº Äj·÷ ø±˝≤+XÊ\˝À $<ë´s¡Tú\T yê{Ïì m˝≤

sêj·÷˝À ne>±Vü≤q ø£*Œ+#ê*. $<ë´s¡Tú\T sêdæq n+XÊ\qT |ü]o*+∫ dü]~<ë›*.

♦ |ü<√ ‘·s¡>∑‹ yê]¸ø£ |üØø£å\T uÀs¡T¶ |üØø£å ø±ã{Ïº $<ë´s¡Tú\T kı+‘·+>± sêj·T&Üìï Áb˛‘·‡Væ≤+#ê*. m{Ïº |ü]dæú‘·T˝À¢

¬>’fi¯ófl, düº&ûyÓT{°]j·Tfi¯ófl, Á|üX¯ï\ u≤´+≈£î\T e+{Ï$ #·÷dæ sêj·T&Üìï |üP]Ô>± ìs√~Û+#ê*. m+<äTø£+fÒ |üØø£å À

|ü⁄düÔø£+˝Àì Á|üX¯ï\T ñqï$ ñqï≥T¢>±H˚ sêe⁄. Ç˝≤+{Ï dü«uÛ≤e+ ø£*–q Á|üX¯ï\T ekÕÔsTT. bÕsƒ¡+˝Àì nuÛ≤´kÕ\qT

kı+‘·+>± sêj·T>∑*Zq $<ë´s¡Tú\T e÷Á‘·y˚T M{ÏøÏ düe÷<ÛëHê\T sêj·T>∑\T>∑T‘ês¡T.

♦ ªne>±Vü≤q ` Á|ü‹düŒ+<äqμ nuÛ≤´dü+˝À Ç∫Ãq ª$q&É+ ` e÷{≤¢&É&É+μ ø√dü+ Ç∫Ãq Á|üX¯ï\qT |üP]Ô ‘·s¡>∑‹

ø£è‘· +>± ìs¡«Væ≤+#ê*. ª#·<äTe&É+ ns¡ú+ #düTø√e&ÜìμøÏ ñ<›•+∫q nuÛ≤´kÕ\qT e´øÏÔ>∑‘· ø£è‘· +>± ìs¡«Væ≤+#ê*.

bÕsƒ¡+ #·~$ »yêãT\T sêj·÷*‡q Á|üX¯ï\qT Ç+{Ï|üì>± Çyê«*.

♦ ªe´ø°Ôø£s¡D düè»Hê‘·àø£‘·μ nuÛ≤´dü+˝Àì Á|üXï\T d”«j·Ts¡#·q, düè»Hê‘·àø£‘·, Á|üX+dü kÕeTsêú \≈£î dü+ã+~Û+∫q$.

M{Ï À \|òüTTdüe÷<Ûëq Á|üX¯ï\qT bÕsƒ¡+ uÀ~Û+#˚≥|ü&˚ Ç+{Ï|üì>± Çyê«*. yê´düs¡÷|ü düe÷<Ûëq Á|üX¯ï\≈£î

»yêãT\T sêj·T&ÜìøÏ |üP]Ô ‘·s¡>∑‹ >∑~˝À #·s¡Ã ìs¡«Væ≤+#ê*. Ä ‘·sê«‘· e´øÏÔ>∑‘·+>± sêsTT+#ê*. yê{Ïì

#·~$+#ê*. $<ë´s¡Tú\T sêdæq düe÷<ÛëHê\T $wüj·T+, uÛ≤yê\T, yêø±´\T, |ü<ë\T, nø£ås¡<√cÕ\ |üs¡+>± dü]#j·÷*.

ñbÕ<Ûë´j·TT\≈£î dü÷#·q\T

SCERT TE

LANGANA

( v )‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

♦ düè»Hê‘·àø£‘·≈£î dü+ã+~Û+∫q Á|üXï\≈£î $<ë´s¡Tú\T düe÷<ÛëHê\T sêj·T&ÜìøÏ ‘·–q ñ<ëVü≤s¡D*∫Ã ne>±Vü≤q

ø£*Œ+#ê*. »≥¢ À sêj·TeTHê*. M{Ïì Á|ü<ä]Ù+|üCÒdæ #·s¡Ã<ë«sê dü]~<ë›*. Ä ‘·s¡yê‘· M{Ïì Ç+{Ï|üì>±

Ç∫Ã e´øÏÔ>∑‘·+>± sêj·TeTHê*.

♦ ÁbÕC…≈£îº |üqT\>∑T]+∫ eTT+<äT>± dü÷#·q*yê«*. ¬s+&ÉT, eT÷&ÉT s√E\ düeTj·T+ Çyê«*. ‘·s¡yê‘· $<ë´s¡Tú\T

sêdæq yê{Ïì dü]~~› Á|ü<ä]Ù+|üCÒj·÷*.

♦ bÕsƒ¡+ |üP]Ô ø±e&ÉeT+fÒ ªu§eTàqT #·÷&É+&çμ / ª#·<äTe+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&çμ nH˚ ñqTàFø£s¡D n+X¯+‘√

yÓTT<ä\Tø=ì bÕsƒ¡+ ∫es¡ Ç∫Ãq dü÷øÏÔes¡≈£î nìï n+XÊ\qT Á|üD≤[ø±ã<äΔ+>± ìs¡«Væ≤+∫ ne>±Vü≤q ø£*Œ+#·&É+.

Ç+<äTø£qT>∑TD+>± ñbÕ<Ûë´j·TT\T ‘·j·÷s¡Tø±yê*.

♦ Ç+<äTø√dü+ ñbÕ<Ûë´j·TT\T yê]¸ø£, bÕsƒ¡ Á|üD≤[ø£\T s¡÷bı+~+#·Tø√yê*.

♦ yê]¸ø£ Á|üD≤[ø£ À øÏ+~ n+XÊ\T+{≤sTT.

1) ‘·s¡>∑‹ 2) düu…®≈£îº 3) nedüs¡yÓTÆq ø±˝≤+XÊ\ dü+K´

4) $<ë´dü+e‘·‡s¡+ |üPs¡Ôj˚T´dü]øÏ kÕ~Û+#ê*‡q kÕeTsêú \T

5) e÷kÕ\yêØ>± bÕsƒê\ $uÛÑ»q

6) ñbÕ<Ûë´j·TT&ç Á|ü‹düŒ+<äq\T 7) Á|ü<ÛëH√bÕ<Ûë´j·TTì dü\Vü‰\T, dü÷#·q\T

♦ ˇø£ bÕsƒêìï <äèwæº À ô|≥Tº≈£îì bÕsƒ¡ Á|üD≤[ø£qT øÏ+~ $<Ûä+>± s¡÷bı+~+#·Tø√yê*.

1) bÕsƒ¡+ ù|s¡T 2) nedüs¡yÓTÆq ø±˝≤+XÊ\ dü+K´ 3) bÕsƒ¡+ <ë«sê kÕ~Û+#ê*‡q kÕeTsêú \T

4) ø±˝≤+XÊ\ yêØ>± $uÛÑ»q

5) ñbÕ<Ûë´j·TT&ç ‘·j·÷Ø, n<äq|ü⁄ düe÷#ês¡ùdø£s¡D 6) ñbÕ<Ûë´j·TT&ç Á|ü‹düŒ+<äq\T

♦ Á|ü‹ø±˝≤+X¯+˝À uÛ≤cÕuÀ<ÛäqqT øÏ+~ k˛bÕHê\ Á|üø±s¡+ ìs¡«Væ≤+#ê*. n$`

I. ñb˛<ëÈ‘·+ : |ü\ø£]+|ü⁄, ñqTàFø£s¡D, o]¸ø± Á|üø£≥q, ñ<›X¯+, ø£$|ü]#·j·T+ Ò<ë |ü\ø£]+|ü⁄, |ü⁄qX¯Ãs¡D

II. bÕsƒê´+X¯uÀ<Ûäq #·s¡Ã ` ne>±Vü≤q : $<ë´s¡Tú\ u≤Vü≤´ |üsƒ¡q+, ñbÕ<Ûë´j·TT\T Ä<äs¡Ù |üsƒ¡q+, eTÚq|üsƒ¡q+,

ns¡údü+Á>∑Vü≤D+, bÕsƒê´+X¯ $wüj·T+ô|’ #·s¡Ã ` ne>±Vü≤q, kÕeTsêú \ kÕ<Ûäq.

III. $<ë´s¡Tú\ ne>±Vü≤q ` |ü]o\q— IV. eT÷˝≤´+ø£q+.

♦ uÛ≤cÕuÀ<ÛäqqT bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø±\πø |ü]$T‘·+ #j·Tsê<äT. bÕsƒ¡XÊ\ Á>∑+<∏ë\j·÷ìï, n+‘·sê® ≤ìï (Ç+≥¬sï{Ÿ), yT>∑C…’Hé\T,

yêsêÔ|üÁ‹ø£\T, u≤\kÕVæ≤‘· + e+{Ï$ ñ|üjÓ÷–+#·T≈£îH˚ ≤ #·÷&Ü*.

♦ ‘·s¡>∑‹ >∑~˝À $<ë´s¡Tú\T ùd«#·Ã¤>± e÷{≤¢&É&É+, Á|ü•ï+#˚ yê‘êes¡D≤ìï ø£*Œ+#ê*.

♦ ‘·s¡>∑‹ >∑~˝À uÛ≤cÕyê‘êes¡D≤ìï ø£*Œ+#·&ÜìøÏ nedüs¡yÓTÆq ì|òüT+≥Te⁄\T, ø£e⁄\ J$‘·#·]Á‘·\T, <äèX¯ ÁX¯eD

kÕeTÁ– e+{Ï$ düeT≈£Ls¡TÃø=ì $ìjÓ÷–+#ê*.

♦ bÕsƒ¡XÊ\˝À uÛ≤cÕ_Ûeè~ΔøÏ <√Vü≤<ä|ü&˚ ø±s¡ ø£ ≤bÕ\T, uÛ≤cÕy˚Tfi≤\T, uÛ≤c˛‘·‡yê\T, u≤\ø£$düy˚Tàfi¯Hê\T, eø£Ô è‘·«,

yê´düs¡#·q b˛{°\T, yê]¸ø√‘·‡yê\T e+{Ï$ ìs¡«Væ≤+#ê*.

♦ $<ë´s¡Tú\T sêdæq düè»Hê‘·àø£ n+XÊ\qT dü+ø£\q+ #˚dæ ‘·s¡>∑‹ >∑~˝À Á|ü<ä]Ù+#ê*.

e÷dü+

ù|s¡TuÀ~Û+#˚ bÕsƒ¡+ nedüs¡yÓTÆq ø±˝≤+XÊ\T

nedüs¡yÓTÆq

eqs¡T\T / kÕeTÁ–

ìs¡«Væ≤+#ê*‡q

ø±s¡ Áø£e÷\T / dæ.dæ.Ç.

ø±˝≤+X¯+ dü+K´ uÀ<ÛäHê+X¯+ uÀ<Ûäq eP´Vü≤+ kÕeTÁ– eT÷˝≤´+ø£q+

SCERT TE

LANGANA

( vi )‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

e+<˚e÷‘·s¡+

- ã+øÏ+#·+Á<ä #Û·≥Ø®

e+<˚e÷‘·s¡+, e+<˚e÷‘·s¡+

düT»˝≤+ düT|òü ≤+ eT\j·T» o‘· ≤+

düdü XÊ´eT˝≤+ e÷‘·s¡+— e+<˚e÷‘·s¡+

X¯óÁuÛÑCÀ´‘ê‡ ï |ü⁄\øÏ‘· j·÷$T˙+

|òü⁄\¢≈£îdüT$T‘· Á<äTeT<äfi¯ XÀ_Û +

düTVü‰dæ + düTeT<ÛäTs¡ uÛ≤wæD°+

düTK<ë+ es¡<ë+ e÷‘·s¡+ e+<˚e÷‘·s¡+.

C≤rj·T ^‘·+

- s¡M+Á<äHê<∏é sƒê>∑÷sY

»q>∑DeTq n~ÛHêj·Tø£ »j·TùV≤ !

uÛ≤s¡‘· uÛ≤>∑ $<Ûë‘ê !

|ü+C≤ã dæ+<Ûé >∑T»sê‘· eTsêsƒê,

Á<ë$&É ñ‘·ÿfi¯ e+>± !

$+<Ûä Væ≤e÷#·\ j·Te≠Hê >∑+>±,

ñ#·Ã¤\ »\~Û ‘·s¡+>± !

‘·e X¯óuÛÑHêy˚T C≤π> !

‘·e X¯óuÛÑ Ä•wü e÷π> !

>±ùV≤ ‘·e »j·T >±<∏ë !

»q>∑D eT+>∑fi¯<ëj·Tø£ »j·TùV≤ !

uÛ≤s¡‘· uÛ≤>∑ $<Ûë‘ê !

»j·TùV≤ ! »j·TùV≤ ! »j·TùV≤ !

»j·T »j·T »j·T »j·TùV≤ !

Á|ü‹»„

- ô|’&çeTÁ] y˚+ø£≥ düTu≤“sêe⁄

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ Hê e÷‘·èuÛÑ÷$T.

uÛ≤s¡rj·≠\+<äs¡÷ Hê düVü≤À<äs¡T\T.

H˚qT Hê <˚XÊìï Áù|$TdüTÔHêïqT.

düTdü+|üqïyÓTÆq, ãVüQ$<ÛäyÓTÆq Hê <˚X¯ yês¡dü‘·« dü+|ü<ä Hê≈£î >∑s¡«ø±s¡D+.

BìøÏ ns¡Ω‘· bı+<ä&ÜìøÏ düs¡«<ë H˚qT ø£èwæ #˚kÕÔqT.

Hê ‘·*¢<ä+Á&ÉT*ï, ñbÕ<Ûë´j·TT*ï, ô|<ä›\+<ä]ï >ös¡$kÕÔqT.

Á|ü‹yê]‘√qT eTsê´<ä>± q&ÉT#·Tø=+{≤qT.

»+‘·Te⁄\|ü≥¢ <äj·T‘√ ñ+{≤qT.

Hê <˚X¯+|ü{¢, Hê Á|ü»\|ü{¢, ùdyêìs¡‹ ø£*– ñ+{≤qì Á|ü‹»„ #˚düTÔHêïqT.

yê] ÁX‚jÓ÷_Ûeè<äTΔ Ò Hê Äq+<ëìøÏ e∂\+.

SCERT TE

LANGANA

( vii )‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

düTes¡í $Hêj·Tø˘, Á|ü<ÛëH√bÕ<Ûë´j·TT&ÉT,

ÁbÕ.bÕ., ø£Hêï\, eT+<∏äì, ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢.

#·Áø£es¡TÔ\ lìyêdt, uÛ≤c˛bÕ<Ûë´j·TT&ÉT,

õ.|ü.ñ.bÕ., #·s¡¢|ü*¢, |üs¡ø±\ (eT+), es¡+>∑ Ÿ õ˝≤¢.

|ü …¢s¡¢ sêeTyÓ÷Vü≤q sêe⁄, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T,

õ.|ü.ñ.bÕ., y˚eTT\, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢.

>∑÷&É÷s¡T nì‘·, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T,

õ.|ü.ñ.bÕ., N≥÷s¡T, es¡+>∑ Ÿ õ˝≤¢.

&Üˆˆ >∑≥Tº Á‹y˚DÏ, uÛ≤c˛bÕ<Ûë´sTTì,

õ.|ü.ñ.bÕ., #Óq÷ïsY, Ä~˝≤u≤<äT.

ne⁄düT\ uÛ≤qTÁ|üø±XŸ, mdt.m. (‘Ó\T>∑T),

õ.|ü.ñ.bÕ., ˝Àìø£ ≤Hé, yÓT<äø˘ õ˝≤¢.

&ç.{Ï.|æ., ˝Ò W≥T &çC…’ì+>¥ : Á|ü‹eT bÕ‘·÷], ôV’≤<äsêu≤<é.

s¡÷|üø£\Œq˝À bÕ˝§Zqïyês¡T

ø£+<ë&Ó’ s¡+>∑sêE, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T,

õ.|ü.ñ.bÕ., s¡+>±|ü⁄s¡+, s¡+>±¬s&ç¶ õ˝≤¢.

>±E\ s¡M+<äsY, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T,

Á|ü.ñ.bÕ., ø±sêâq>∑&É¶, ø£Ø+q>∑sY.

m˝Ÿ.m+.Á|ükÕ<é, uÛ≤c˛bÕ<Ûë´j·TT&ÉT,

Á|ü.ñ.bÕsƒ¡XÊ\, Væ≤e÷j·T‘Y q>∑sY,

dæ.|æ.m˝Ÿ., n+ãsYù|≥, ôV’≤<äsêu≤<é.

düHê bòÕ‹e÷, uÛ≤c˛bÕ<Ûë´sTTì,

m+.mdt.ÁøÏj˚T{Ïyé dü÷ÿ˝Ÿ, eT\ø˘ù|≥, ôV’≤<äsêu≤<äT.

y=Csa

\ X¯s¡‘Y u≤ãT, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T,

Á|ü.ñ.bÕ., sêCŸuÛÑeHé bÕsƒ¡XÊ\, ôV’≤<äsêu≤<äT.

¬ø.¬ø.yÓ+ø£≥X¯s¡à, uÛ≤c˛bÕ<Ûë´j·TT&ÉT,

Á|ü.ñ.bÕ., yÓTT>∑ Ÿ|ü⁄s¡ 1, ôV’≤<äsêu≤<äT

SCERT TE

LANGANA

( viii )‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

I. ne>±Vü≤q ` Á|ü‹düŒ+<äq

B+{À¢ $q&É+ ` e÷{≤¢&É&É+— <Ûësêfi¯+>± #·~$, ns¡ú+#˚düTø=ì, e´ø°Ôø£]+#·&É+ nH˚ kÕeTsêú \T+{≤sTT. M{Ï À $<ë´s¡Tú\T

øÏ+~ n+XÊ\qT #˚j·T>∑\>±*.

$qï, #·~$q n+XÊ\qT ns¡ú+ #˚düTø√yê*. ‘·eT n_ÛÁbÕj·÷\qT e´ø£Ô|üs¡#·>∑\>±*.

‘·eT düŒ+<äq\qT #Ó|üŒ>∑\>±*. ø±s¡D≤\qT $e]+#·>∑\>±*.

|ü<ä´ uÛ≤yê\T, bÕsƒ¡´uÛ≤>∑ kÕsê+XÊ\T, kı+‘·e÷≥˝À¢ #Ó|üŒ>∑\>±*.

uÛ≤yê\≈£î ‘·–q |ü<ä´bÕ<ë\qT, π>j·TbÕ<ë\qT >∑T]Ô+#·>∑\>±*. o]¸ø£ dü÷∫+#·>∑\>±*.

#·~$q n+X¯+˝Àì ø°\ø±+XÊ\qT, ø°\ø£|ü<ë\qT sêj·T>∑\>±*.

‘ês¡Te÷¬s’q |ü<ä´bÕ<ë\qT, π>j·T |ü+≈£îÔ\qT dü]#˚dæ sêj·T>∑\>±*.

n|ü]∫‘· >∑<ä´+ ˝Ò<ë |ü<ä´+ ˝Ò<ë ø£$‘·qT #·~$ Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T sêj·T>∑\>±*. Á|üX¯ï\T ≈£L&Ü

‘·j·÷s¡T#˚j·T>∑\>±*.

bÕsƒ¡+˝À #·Tø£ÿ>∑Ts¡TÔqï |ü<ë´\qT #·~$, ns¡ú+ #˚düTø=ì uÛ≤yê\T sêj·T>∑\>±*.

II. e´ø°Ôø£s¡D ` düè»Hê‘·àø£‘·

B+{À¢ d”«j·Ts¡#·q, düè»Hê‘·àø£‘·, Á|üX¯+dü kÕeTsêú \T+{≤sTT. M{Ï À $<ë´s¡Tú\T øÏ+~$ #˚j·T>∑\>±*.

ªπ>j·Tμ kÕsê+XÊ\T sêj·T>∑\>±*.

n_ÛÁbÕj·÷\qT sêj·T>∑\>±*. ø±s¡D≤\T $e]+#·>∑\>±*.

s¡#·sTT‘· n_ÛÁbÕj·÷ìï Á>∑Væ≤+∫ $e]+#·>∑\>±*.

yê´dü+, b˛düºs¡T ‘·j·÷s¡T#˚j·T>∑\>±*. π>j·÷ìï bı&ç–+#·>∑\>±*. ø£<∏ä, ÄVü‰«q|üÁ‹ø£, ˝ÒK, dü+uÛ≤wüD, dü«>∑‘·+

e+{Ï$ sêj·T>∑\>±*.

III. uÛ≤cÕ+XÊ\T

Ç~ |ü<äC≤\+, yê´ø£s¡D≤+XÊ\≈£î dü+ã+~Û+∫q~. øÏ+~ ‘·s¡>∑‘·T˝À¢ H˚s¡TÃ≈£îqïyê{Ï‘√bÕ≥T $<ë´s¡Tú\T øÏ+~$ #˚j·T>∑\>±*.

|ü<ë\≈£î nsêú\T, |üsê´j·T |ü<ë\qT sêj·T>∑\>±*.

Ç∫Ãq |ü<ë\‘√ kı+‘·yêø±´\T sêj·T>∑\>±*.

Á|üø£è‹øÏ $ø£è‹|ü<ë\T, $ø£è‹øÏ Á|üø£è‹|ü<ë\T sêj·T>∑\>±*.

<Ó’q+~q J$‘·+˝À dü+<äs√“¤∫‘·+>± dü¬s’q |ü<ë\qT $ìjÓ÷–+#·>∑\>±*.

uÛ≤cÕuÛ≤>±\T, $uÛÑ≈£îÔ\T, ÁøÏj·T\T, düe÷|üø£, ndüe÷|üø£ ÁøÏj·T\T, ø±˝≤\T e+{Ï$ >∑T]Ô+#·>∑\>±*.

dü+~Û |ü<ë\qT >∑T]Ô+#·>∑\>±*. yê{Ïì $&ÉBj·T&É+, ø£\T|ü&É+ #˚j·T>∑\>±*.

IV. ÁbÕC…≈£îº|üqT\T

Ç$ $$<Ûä kÕeTsêú \ düe÷Vü‰s¡+, $$<Ûä kÕeTsêú \qT dü+<äs√“¤∫‘·+>± $ìjÓ÷–+#˚ X¯øÏÔì $<ë´s¡Tú\≈£î ø£*–kÕÔsTT.

ø£<∏ä\T, |ü<ë´\T, π>j·÷\T, ø£$‘·\T, Á|üeTTKe´≈£îÔ\ $esê\T, dü+|òüT≥q\T, <äs¡Ù˙j·T düú ≤\ ∫Á‘ê\T yÓTT<ä\sTTq$

ùdø£]+∫ ìy˚~ø£\T sêdæ Á|ü<ä]Ù+#ê*. bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø£+˝À |ü<äC≤\+ Ä<Ûës¡+>± u≤\ ì|òüT+≥Te⁄qT ‘·j·÷s¡T#˚j·÷*.

$<ë´dü+e‘·‡s¡+ |üPs¡Ôj˚T´dü]øÏ kÕ~Û+#ê*‡q kÕeTsêú \T, nuÛÑ düq |òü*‘ê\T

SCERT TE

LANGANA

1‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

$wüj·Tdü÷∫ø£

bÕsƒê´+XÊ\T

|ü<ä$C≤„q+ 85`88

Áø£.dü+. bÕsƒ¡+ ù|s¡T ø£$/s¡#·sTT‘· Ç‹eè‘·Ô+ Á|üÁøÏj·T e÷dü+ |ü⁄≥

1. ÄDÏeTT‘ê´\T qqïj·T, ‹ø£ÿq, mi¿q, HÓ’‹ø£ $\Te\T |ü<ä´+ pHé 2

ø=i$ >√|üsêE

2. ñ&ÉT‘êuÛÑøÏÔ ` |üs√|üø±s¡ãT~Δ ø£<∏ä p˝…’ 12

3. C≤‹>ös¡e+ &Üˆˆdæ.Hêsêj·TD¬s&ç¶ <˚X¯uÛÑøÏÔ bÕ≥ Ä>∑wüßº 24

4. Vü‰dü´Á|üeè‹Ô ùV≤eT\‘ê \eD+ e´øÏÔ‘·«+ yê´dü+ ôdô|º+ãsY 34

5. ÁbÕs¡úq eTVü≤à<é ≈£î© ≈£î‘·TuŸ cÕ kÕe÷õø£ ÁX‚j·TdüT‡ e#·qø£$‘· nø√ºãsY 46

6. Hê >∑T]+∫ düT<ë›\ Vü≤qTeT+‘·T dü÷Œ¤]Ô Ä‘·àø£<∏ä qe+ãsY 53

7. eT+∫ #Ó&É¶\T ø±fiÀõ Hêsêj·TDsêe⁄ e´øÏÔ‘·« $ø±dü+ e#·qø£$‘· &çôd+ãsY 67

8. >∑ØuÀDÏí m+._.d”‘êsêe÷sêe⁄ kÕe÷õø£düŒ èVü≤ dü«>∑‘·+ »qe] 75

9e ‘·s¡>∑‹

1‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

SCERT TE

LANGANA

2‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

øÏ+~ u§eTàqT #·÷&É+&ç

1. ÄDÏ eTT‘ê´\T` qqïj·T, ‹ø£ÿq, mi¿q, ø=i$ >√|üsêE

Á|üX¯ï\T

1. u§eTà˝À me¬ses¡THêïs¡T.

2. |æ\¢yê&ÉT @$T #·<äTe⁄‘·THêï&ÉT?

3. Ç˝≤+{Ï yê{Ïì @eT+{≤s¡T?

4. MT≈£î ‘Ó*dæq ˇø£ ˙‹ yêø£ + #Ó|üŒ+&ç.

ÁbÕNq ø£e⁄\T sêdæq ø±yê´\˝À nH˚ø£ ˙‹|ü<ë´\T

ñHêïsTT. n{≤¢+{Ï ˙‹|ü<ë´\qT yê{Ï˝Àì $\Te\qT,

$<ë´s¡Tú\≈£î ‘Ó*j·T#Ó|üŒ≥y˚T á bÕsƒ¡+ ñ<›X¯+.

bÕsƒ¡+ ñ<›X¯+

♦ dü‘· eTTH˚ |ü\Tø£e …qT.

♦ #Ó&ÉT #˚j·Tsê<äT.

♦ <˚X¯eTTqT Áù|$T+#·e …qT.

♦ Ç‘·s¡T\qT >ös¡$+#·e …qT.

SCERT TE

LANGANA

3‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

(}Vü‰∫Á‘·+)

14e X¯‘êã›+

á bÕsƒ¡+˝Àì eT÷&√ |ü<ä + mi¿q sêdæq Ä+Á<ÛäeTVü‰uÛ≤s¡‘·+˝Àì~. qqïj·T

sêdæq ns¡D´|üs¡«+˝Àì $T–*q uÛ≤>±ìï mi¿q |üP]Ô#˚XÊ&ÉT. áj·Tq

Áb˛\j·Tye÷¬s&ç¶ ÄkÕúqø£$ ªñ‘·Ôs¡ Vü≤]e+XeTTμ áj·Tq sêdæq eTs√ Á>∑+<∏ä+.

(}Vü‰∫Á‘·+)

15e X¯‘êã›+

á bÕsƒ¡+˝Àì Hê\T>∑T, ◊<äT, Äs¡T |ü<ë´\T ø=i$ >√|üsêE sêdæq ªdæ+Vü‰düq

<ë«Á‹+•ø£μ nH ø£<∏ëø±e´+˝Àì~. áj·Tq |ü*¢ø=+&É dü+kÕúHêìï bÕ*+∫q

eTVü‰sêE sêD≤eT\¢q ÄkÕúq|ü+&ç‘·T&ÉT.

bÕsƒ¡ uÛ≤>∑ $esê\T

á bÕsƒ¡+ |ü<ä Á|üÁøÏj·T≈£î #Ó+~q~. #Û·+<√ã<äΔyÓTÆq s¡#·q≈£î ª|ü<ä +μ nì

ù|s¡T. á |ü<ë´\T qqïj·T, ‹ø£ÿq, mi¿q\T sêdæq ªeTVü‰uÛ≤s¡‘·eTTμ qT+&ç nfÒ¢

ø=i$ >√|üsêE sêdæq ªdæ+Vü‰düq <ë«Á‹+•ø£μ qT+&ç rdüTø√ã&çHêsTT.

ø£$ |ü]#·j·T+

(}Vü‰∫Á‘·+)

11e X¯‘êã›+

á bÕsƒ¡+˝Àì yÓTT<ä{Ï |ü<ä + qqïj·T sêdæq Ä+Á<ÛäeTVü‰uÛ≤s¡‘·+˝Àì~.

Ä+Á<ÛäeTVü‰uÛ≤s¡‘·+˝Àì yÓTT<ä{Ï ¬s+&ÉTqïs¡ |üsê«\qT Ç‘·&ÉT sêXÊ&ÉT. áj·Tq

sê»sê»qπs+Á<äTì ÄkÕúqø£$ ªÄ+Á<ÛäX¯ã› ∫+‘êeTDÏμ áj·Tq sêdæq eTs√

Á>∑+<∏ä+.

(}Vü‰∫Á‘·+)

13e X¯‘êã›+

á bÕsƒ¡+˝Àì ¬s+&√ |ü<ä + ‹ø£ÿq k˛eTj·÷õ sêdæq Ä+Á<ÛäeTVü‰uÛ≤s¡‘·+˝Àì~.

Ä+Á<ÛäeTVü‰uÛ≤s¡‘·+˝À 3e |üs¡«+ qT+&ç 18e |üs¡«+ es¡≈£î áj·Tq sêXÊ&ÉT.

áj·Tq HÓ\÷¢s¡TqT |ü]bÕ*+∫q eTqTeTdæ~Δ ÄkÕúqø£$. ªìs¡«#·H√‘·Ôs¡

sêe÷j·TD+μ áj·Tq sêdæq eTs√ Á>∑+<∏ä+.

SCERT TE

LANGANA

4‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

I

✿1. ø£+ : |ü\TeTiT X¯|ü<∏ä+ãT\T, q+

»*j·TTqT, q_Ûyê<äeTTqT, kÕeTÁ|æj·T uÛ≤

wü\T, $T<∏ë´ $qj·T+ãT\T"

>∑\j·T$ <äTwüº dü«uÛ≤e ø±|ü⁄s¡Twüß\≈£îHé

` qqïj·T— eTVü‰uÛ≤s¡‘·+

✿2. ø£+ : <ÛäqeTTqT, $<ä j·TT, e+X¯+

ãTqT, <äTs¡à‘·T\≈£î eT<ä+ãT" u§q]+#·TqT, dü

»®qT …’q yê]ø£&É"≈£îe

j·TTqT, $qj·TeTT, ì$j·T‘Ó#·TÃ qTØ«Hê<∏ë!

` ‹ø£ÿq— eTVü‰uÛ≤s¡‘·+

Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

1. #Ó&É¶yê] dü«uÛ≤e+ m{≤¢ ñ+≥T+~?

2. #Ó&É¶yê]øÏ >∑sê«ìï ø£*Z+#˚$ @$?


♦ bÕsƒ¡+˝Àì u§eTà\qT #·÷&É+&ç. yê{Ï >∑T]+∫ e÷{≤¢&É+&ç.

♦ MT {°#·sY #·~y˚ |ü<ë´\qT ÁX¯<äΔ>± $q+&ç. MTs¡÷ #·<äTe+&ç.

♦ MT {°#·sY #Óù|Œ |ü<ä ‘ê‘·Œsê´\qT $q+&ç. u§eTà\ <ë«sê ‘Ó\TdüT≈£îqï $wüj·÷\‘√ b˛\TÃø=+&ç.

♦ bÕsƒ¡+ #·<äTe+&ç. Ç+‘·es¡≈£î MTs¡T ‘Ó\TdüTø=qï $wüj·÷\T bÕsƒ¡+˝À ñHêïjÓ÷ Òy√ #Ó|üŒ+&ç.

♦ bÕsƒ¡+ #·<äTe+&ç. ns¡ú+ø±ì |ü<ë\ øÏ+<ä ^‘· ^j·T+&ç. Ä |ü<ë\≈£î |ü<ä|ü{Ïºø£ Ò<ë ì|òüT+≥Te⁄

#·÷dæ Ò<ë MT {°#·sYqT n&ç– ‘Ó\TdüTø=+&ç.

SCERT TE

LANGANA

5‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

II

✿3. ø£+ : X¯s¡D+ãì e∫Ãq ;Û

ø£s¡ X¯Á‘·Te⁄ qsTTq" Á;‹">± e>∑e\j·TTHé

>∑s¡TD≤|üs¡T\ ‘Ói+–~—

sTTs¡e⁄>∑ dü]>±e⁄ Bìπø <Ûäs¡à+ãT˝Ÿ

` mi¿q— eTVü‰uÛ≤s¡‘·+

✿4. Ä.yÓ.: <ëq<Ûäs¡àeTT\≈£î ã÷qø£ ‘·qbı≥º

ìqT|ü⁄ø=q <ä\+#·T »qT&Ó |üX¯óe⁄

|üdüs¡yÓTÆq yÓTiT>∑T ã+&çsT÷&ÉT#·T <äTqTï

q+‘· ø£+f… >∑wüßº&É+Á&ÉT ãT<ÛäT\T

` ø=i$ >√|üsêE— dæ+Vü‰düq <ë«Á‹+•ø£

III

✿5. ø£+ : <ÛäqeTTq≈£î <ëqeTTqT <ä|ü

eTTq ø±#ês¡eTTqT sê»´eTTq ø±»„j·TT J

eqeTTq≈£î j·TX¯eTT $<ä ≈£î

$qj·T+ãTqT ˙‘·T\≈£î $y˚ø£eTT |òü\eTT˝Ÿ.


Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

1. <äj·T>∑\yês¡T @+ #˚kÕÔs¡T?

2. <ëq<Ûäsêà\T m+<äT≈£î #˚kÕÔs¡T? @y˚T$T <ëq+

#˚j·Te#·TÃ?

SCERT TE

LANGANA

6‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

‘ê‘·Œsê´\T

1. e÷{Ïe÷{ÏøÏ ≥T¢ ô|≥Tºø√e&É+, nsTTq<ëìø° ø±ì<ëìø° <ä+&Ü\T ô|≥º&É+, qeTkÕÿs¡+ #j·T&É+, ‘·q

eTqdüT˝À Ò≈£îHêï m<äT{Ï yêìøÏ q#˚Ã e÷≥\T e÷{≤¢&É&É+, <=+>∑$qj·÷\qT Á|ü<ä]Ù+#·&É+ `

Çe˙ï #Ó&É¶yêfi¯fl \ø£åD≤\T.

2. z eTVü‰sêC≤! <Ûäq+, $<ä , e+X¯+ nH˚~ #Ó&É¶yêfi¯fl≈£î >∑sê«ìï ø£*–kÕÔsTT. Ç<˚ eT+∫ yê]øÏ >∑s¡«+

Ò≈£î+&Ü #˚dæ $qj·÷ìï ô|+bı+~kÕÔsTT.

3. m+‘· uÛÑj·T+ø£s¡ X¯Á‘·TyÓ’Hê X¯s¡DTø√] eùdÔ Áù|eT‘√ ø±bÕ&Ü*. <äj·T>∑\yês¡T Ç{≤¢π>#˚kÕÔs¡T. @

<Ûäsêà\T BìøÏ kÕ{Ïsêe⁄.

4. <ëq<Ûäsêà\T #˚j·Tø£, ‘·q Äø£* rs¡TÃø√e&ÜìøÏ e÷Á‘·y˚T Ä˝À∫+#˚ eTìùw |üX¯óe⁄. ìC≤ìøÏ |üX¯óy˚

yÓTs¡T>∑T. m+<äTø£+fÒ |üX¯óe⁄ ã+&ç ≤>∑T‘·T+~. bı\+ <äTqTï‘·T+~. eTìwæ Ä e÷Á‘·+ ø£wüº+≈£L&Ü

Ò≈£î+&Ü ‘·q bı≥º ì+|ü⁄ø√yê\ì #·÷kÕÔ&ÉT.

5. <ÛäqeTT+fÒ <ëìøÏ |òü\+ <ëq+ #j·T&ÉyT nfÒ¢ ‘·|üdüT‡≈£î |òü\+ eT+∫q&Ée&çø£. sêC≤´~Ûø±sêìøÏ |òü\+

düÁø£eTyÓTÆq |ü]bÕ\q. Áã‘·T≈£î≈£î |òü\+ ø°]Ôì dü+bÕ~+#·T≥. $<ä ≈£î |òü\+ $qj·÷ìï ø£*–ñ+&ÉT≥.

˙‹øÏ |òü\+ $y˚ø£+‘√ Á>∑Væ≤+#·&Éy˚T.

6. yπs ÁbÕ+‘ê\≈£î b˛j˚T≥|ü&ÉT <=+>∑ …e¬s’Hê m‘·TÔø=ì b˛<ëeTqT≈£îHêï, $<ä nH˚ <Ûäq+ ø£fi¯fl≈£î

ø£q|ü&É<äT. n‹X¯sTT+∫q yê]ì ≈£L&Ü eTq y˚T\Tø√πsyê]>± #˚düTÔ+~. n{≤¢+{Ï $<ä ≈£î düe÷qyÓTÆq

<Ûäq+ ˝Àø£+˝ÀH˚ Ò<äT.

✿6. ø£+ : |üs¡uÛÑ÷$TøÏ »qT#√ <ä

düÿs¡T\≈£î q>∑|ü&É<äT Áy˚>∑T>± <Ó#·Ã≥ HÓ

e«]HÓ’q Væ≤‘·T\ CÒj·TTqT

<Ûäs¡ À eTiÏ $<ä uÀ\ <ÛäqeTT\T >∑\y˚


Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

1. ª<ëq+ #˚j·Tì <Ûäq+ e´s¡ú+μ m+<äT≈£î?

2. ª$<ä >=|üŒ<Ûäq+μ m{À¢ #Ó|üŒ+&ç.

SCERT TE

LANGANA

7‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

Ç$ #˚j·T+&ç

ne>±Vü≤q ` Á|ü‹düŒ+<äqI

$ì Ä˝À∫+∫ e÷{≤¢&É&É+

n) øÏ+~ Á|üX¯ï\≈£î »yêãT #Ó|üŒ+&ç.

1) á bÕsƒ¡+ <ë«sê MTs¡T ‘Ó\TdüT≈£îqï eT+∫ $wüj·÷\qT #Ó|üŒ+&ç.

2) |ü<ë´\qT #·<äTe+&ç. yê{Ï uÛ≤yê\qT #Ó|üŒ+&ç.

<Ûësêfi¯+>± #·<äTe&É+ ` ns¡ú+ #˚düTø√e&É+

n) øÏ+~ |ü<ä bÕ<ë\T / yêø±´\T @ |ü<ë´˝À¢ e#êÃjÓ÷ #Ó|üŒ+&ç.

1) kÕeTÁ|æj·T uÛ≤wü\T, $T<∏ë´ $qj·T+ãT\T >∑\j·T$.

2) ø£s¡TD≤|üs¡T\ ‘Ói+–~.

3) $<ä ≈£î $qj·T+ãTqT.

4) me«]HÓ’q Væ≤‘·T\CÒj·TTqT.

Ä) øÏ+~ |ü<ä bÕ<ë˝À¢ |ü<ë\T ‘ês¡Te÷s¡T nj·÷´sTT. yê{Ïì Áø£eT+˝À ñ+∫ sêj·T+&ç.

ã÷qø£ <ëq<Ûäs¡àeTT\≈£î ‘·q bı≥º

»qT&Ó |üX¯óe⁄ <ä\+#·T ìqT|ü⁄ø=qï

yÓTiT>∑T |üdüs¡yÓTÆq <äTqTï ã+&çsT÷&ÉT#·T

ãT<ÛäT\T q+‘·ø£+f… >∑wüßº&É+Á&ÉT

Ç) øÏ+~ n|ü]∫‘· |ü<ë´ìï #·<äTe+&ç.

n\TŒ&Ó|ü⁄&ÉT |ü\T≈£î Hê&É+ãs¡eTT>±qT

dü»®qT+&ÉT |ü\T≈£î #·\¢>±qT

ø£+#·TÁyÓ÷>∑Tq≥T¢ ø£qø£+ãT ÁyÓ÷>∑THê

$X¯«<ë_ÛsêeT! $qTs¡y˚eT!

ô|’ |ü<ä bÕ<ä+ Ä<Ûës¡+>± øÏ+~ U≤∞\qT |üP]+#·+&ç.

1) Ä&É+ãs¡eTT>± |ü*πøyê&ÉT .

2) dü»®qT&ÉT (eT+∫yê&ÉT) >± e÷{≤¢&ÉT‘ê&ÉT.

SCERT TE

LANGANA

8‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

e´ø°Ôø£s¡D ` düè»Hê‘·àø£‘·II

d”«j·Ts¡#·q

n) øÏ+~ Á|üX¯ï\≈£î ◊<˚dæ yêø±´˝À¢ »yêãT\T sêj·T+&ç.

1) #Ó&É¶yêfi¯flqT m{≤¢ >∑T]Ô+#·e#·TÃ?

2) #Ó&É¶yêfi¯fl≈£î >∑s¡«+ y˚{Ïe\¢ ø£\T>∑T‘·T+~? m+<äT≈£î?

3) ª<=+>∑\≈£î <=s¡ø£ì <Ûäq+ $<ä !μ m{≤¢>√ $e]+#·+&ç?

4) |üX¯óe⁄ø£+f… V”≤qT&ÉT mes¡T? m+<äT≈£î?

Ä) øÏ+~ Á|üX¯ï≈£î |ü~ yêø±´˝À¢ »yêãT\T sêj·T+&ç.

1) eTq+ ì‘· J$‘·+˝À bÕ{Ï+#·e\dæq mH√ï eT+∫ $wüj·÷\T X¯‘·ø£ |ü<ë´˝À¢ ñ+{≤sTT. m{≤¢>√

$e]+#·+&ç.

düè»Hê‘·àø£‘· / Á|üX¯+dü

1) MT bÕsƒ¡XÊ\˝À »s¡T>∑uÀj˚T |ü<ë´\ b˛{° ø±s¡ Áø£eT+˝À Ç‘·s¡ bÕsƒ¡XÊ\\ $<ë´s¡Tú\qT ÄVü‰«ìdü÷Ô

ˇø£ ÄVü‰«q |üÁ‘·+ ‘·j·÷s¡T#˚j·T+&ç. Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.

3) ø£+#·T, ø£qø±˝À¢ m≈£îÿe X¯ã›+ #˚ùd~ .

4) ô|’ |ü<ä +˝À ø£qø£+‘√ b˛\Ãã&çqyê&ÉT .

5) á |ü<ä + X¯‘·ø£+ ˝Àì~.

III uÛ≤cÕ+XÊ\T

|ü<äC≤\+

n) øÏ+~ |ü<ë\≈£î dü¬s’q |üsê´j·T |ü<ë\T >∑T]Ô+∫ sêj·T+&ç.

1) X¯|ü<∏äeTT `

m) Äq, ‘êq _) ˇ≥Tº, Á|ü‹»„ dæ) s¡<∏äeTT, |ü<∏äeTT &ç) ˇ≥Tº, _≥Tº

SCERT TE

LANGANA

9‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

2) n_Ûyê<äeTT `

m) e+<äqeTT, #·+<äqeTT _) dü+kÕÿs¡+, |ü]cÕÿs¡+

dæ) qeTkÕÿs¡+, e+<äq+ &ç) n+<ä+, #·+<ä+

3) dü»®qT\T `

m) dü‘·TŒs¡Twüß\T, eT+∫yês¡T _) eT+∫yês¡T, #Ó&É¶yês¡T

dæ) Ç#·TÃyês¡T, eT+∫yês¡T &ç) ‘Ó#·TÃyês¡T, #Ó&É¶yês¡T

4) ãT<ÛäT\T `

m) |ü+&ç‘·T\T, bÕeTs¡T\T _) $<ë«+düT\T, nC≤„qT\T

dæ) $<ë«+düT\T, |ü+&ç‘·T\T &ç) bÕeTs¡T\T, yêeTqT\T

5) ‘·düÿs¡T&ÉT

m) #√s¡T&ÉT, Ms¡T&ÉT _) #√s¡T&ÉT, <=+>∑ dæ) #√s¡T&ÉT, BÛs¡T&ÉT &ç) <=+>∑, <=s¡

Ä) øÏ+~ yêø±´˝À¢ ‘· dæq Á|üø£è‹ |ü<ë\≈£î $ø£è‘·T\T sêj·T+&ç.

1) $<ä Òìyê&çì $+‘· |üX¯óe⁄ n+{≤s¡T.

2) ‘·q bı≥º e÷Á‘·y˚T ì+|ü⁄ø√yê\ì Ä˝À∫+#˚yê&ÉT |üX¯óe⁄.

3) lsêeTT&ÉT ‘·+Á&ç Ä»„ Á|üø±s¡+ n&Ée⁄\≈£î yÓfi≤fl&ÉT.

yê´ø£s¡D≤+XÊ\T

n) øÏ+~ yêø±´\˝À ‘· dæq |ü<ë\T @ uÛ≤cÕ uÛ≤>±˝À >∑T]Ô+#·+&ç.

1) s¡V”≤+ ôV’≤<äsêu≤<äT≈£î yÓfi≤fl&ÉT.

2) ÄyÓT ã&çøÏ yÓ[fl+~.

3) eT<ÛäT bÕsƒ¡XÊ\≈£î yÓfi¯ó‘·THêï&ÉT.

4) ≈£îø£ÿ $XÊ«dü+ >∑\ »+‘·Te⁄.

5) n~ ø=ã“] #Ó≥Tº.

SCERT TE

LANGANA

10‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

$X‚wüD+

øÏ+~ yêø±´\T #·<äTe+&ç. ‘· dæq |ü<ë\qT |ü]o*+#·+&ç.

1) bÕ\|æ≥º n+<ä+>± ñqï~.

2) H˚qT C≤‘·s¡ À mÁs¡ì >±E\T ø=HêïqT.

3) y|üø±j·T #<äT>± ñ+≥T+~.

4) düHê eT+∫ $<ë´]úì.

5) dü+»jYT y>∑+>± |üs¡T¬>‘·TÔ‘ê&ÉT.

ô|’ yêø±´˝À¢ ªn+<ä+>±, mÁs¡ì, #<äT>±, eT+∫, y>∑+>±μ nH |ü<ë\THêïsTTø£<ë! Ç$ Äj·÷ edüTÔe⁄\≈£î

dü+ã+~Û+∫q >∑TD≤\qT ‘Ó\T|ü⁄‘êsTT. Ç˝≤ >∑TD≤\qT ‘Ó*ù| |ü<ë\qT ª$X‚wüDeTT\Tμ n+{≤s¡T.

Ä) øÏ+~ yêø±´\T #·<äTe+&ç. $X‚wüD≤\ øÏ+<ä ‘· j·T+&ç.

1) @qT>∑T ô|<ä› »+‘·Te⁄.

2) ‘ê{Ï #Ó≥Tº bı&Ée⁄>± ñ+≥T+~.

3) ∫\Tø£ n+<äyÓTÆq |üøÏå.

4) ø±≥Tø£ q\¢>± ñ+≥T+~.

5) |ü⁄* Á≈£Ls¡ »+‘·Te⁄.

eT+∫ e÷≥\T m+‘√ eT+~ #ÓbÕÔs¡T.

ø±ì yê{Ïì ø=+‘·eT+<˚ Ä#·]+∫

#·÷|ü⁄‘ês¡T.

yê]H˚ ˝Àø£eTT eTVü‰‘·Tà\T>± ø°]ÔdüTÔ+~.

dü÷øÏÔ

♦ bÕsƒ¡XÊ\ Á>∑+<∏ë\j·T+ qT+&ç eTT>∑TZs¡T Ò<ë q\T>∑Ts¡T X¯‘·ø£ ø£e⁄\ düe÷#êsêìï yê]

X‘·ø±˝À¢+∫ ø£ |ü<ë´ìï, <ëì uÛ≤yêìï ùdø£]+∫ sêj·T+&ç. ‘·s¡>∑‹˝À #·~$ $ì|æ+#·+&ç.

uÛ≤cÕø±s¡ ø£ ≤bÕ\T / ÁbÕC…≈£îº |üì

SCERT TE

LANGANA

11‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

#·<äTe+&ç ` ‘Ó\TdüTø=+&ç

düTÁ>± VüQeTj·T÷Hé $Tsê®

eTTdæ¢+ Åd”Ô\ $<ä ø√dü+, kÕ+düÿ è‹ø±_Ûeè~Δ ø√dü+ J$‘·eT+‘ê yÓ∫Ã+∫q uÒ>∑+ düTÁ>± VüQeTj·TTHé $Tsê®

eT+∫ ø£esTTÁ‹, s¡#·sTTÁ‹. áyÓT ôV’≤<äsêu≤<äT˝À »ìà+∫+~. dü÷|ò” kÕ+Á|ü<ëj·÷ìøÏ, ≥Øÿ C≤‹øÏ #Ó+~q

ÄyÓT ‘·+Á&ç ìC≤+ ôd’q´+˝À yÓ’<äT´ì>± |üì#˚ùdyê&ÉT. düTÁ>± ∫qï‘·q+˝À Ç+{À¢H˚ |ü]¸j·THé, ñs¡÷› uÛ≤wü\T

Hs¡TÃ≈£îqï~. |ü<Ó›ì$T<fifl ej·TdüT˝À düj·T´<é VüQeTj·T÷Hé $Tsê®‘√ ÄyÓT≈£î $yêVü≤yÓTÆ+~. |üHÓï+&fifl ej·TdüTqT+#

ÄyÓT C≤rj·TuÛ≤yê\yÓ’|ü⁄ Äø£]¸‘·Tsê\sTT´+~. ‘·q≈£î m+‘· e´‹πsø£‘·, mìï Ä≥+ø±\T m<äT¬s’Hê ì\ã&ç, Åd”Ô\

Vü≤≈£îÿ\ ø√dü+, Åd”Ô\T >ös¡e+>±, Ä‘·à$XÊ«dü+‘√ ã‹πø |ü]dæú‘·T\T ø£*Œ+#·≥+ ø√dü+ ÄyÓT ˇø£ eTVæ≤fi≤

ø±s¡ ø£s¡Ô>± |üì#dæ+~. ‘·j·T´u≤ uÒ>∑+ ÁbÕs¡+_Û+∫q ªn+EeTHé @`KyêrHéμ nH dü+düú≈£î ø±s¡ <ä]Ù>± |üì#dæ+~.

á dü+düú m+<äs√ ñ|üHê´dü≈£î\q÷, dü+|òüTùde≈£î\q÷ |æ*|æ+∫ kÕ+|òæTø£ <äTsê#êsê\≈£î e´‹πsø£+>± ñ|üHê´kÕ\T

@sêŒ≥T#˚dæ+~. uÒ>∑+ düTÁ>± Ç≥Te+{Ï dü+düú\qT eTÁ<ëdüT, &Ûç©¢, Ws¡+>±u≤<äT\˝À ≈£L&Ü ÁbÕs¡+_Û+∫+~. á

dü+düú À¢ eTVæ≤fi¯\≈£î eè‹Ô $<ä \qT HπsŒyês¡T. 1919˝À áyÓT u≤*ø£\ø√dü+ ¬s+&ÉT bÕsƒ¡XÊ\\qT HÓ\ø=*Œ+~.

Ä dü+e‘·‡s¡+˝ÀH˚ Væ≤+<ä÷ Åd”Ô\T @sêŒ≥T #˚düT≈£îqï dü+|òüT+˝À, πø ˇø£ Væ≤+<ä÷j˚T‘·s¡ Åd”Ô>± düTÁ>± ñHêïs¡T.

ÄyÓT ‘·q $<˚o |üs¡ ≥HêqTuÛÑyê\qT Äs¡T |ü⁄düÔø±\T>± Á|ü#·T]+∫+~. ◊<äT qe\\T ≈£L&Ü sêdæ+~.

eTTw”sY @`ìXÊ«Hé (Åd”Ô\ e÷s¡Z<ä]Ù), n˝ŸìkÕ (Åd”Ô), CÒãTìïkÕ (Åd”Ô s¡‘·ï+) nH˚ |üÁ‹ø£\≈£î dü+bÕ<ä≈£îsê*>±

ñqï~. ÄyÓT ªVü≤j·Tμ nH˚ ø£\+ù|s¡T‘√ ø£$‘·«+ sêùd~. ÄyÓT ‘·q s¡#·q˝À¢ Væ≤+<ä÷ eTTdæ¢+ ◊ø£ ‘·qT, dü«<˚o

edüTÔe⁄\T yê&Ü\H Á|ü#êsê˙ï, C≤rj·T $X«$<ë´\j·÷\ kÕú|üq, e÷‘·èuÛ≤wü À $<ë´uÀ<Ûäq e+{Ï $wüj·÷\qT

m≈£îÿe>± Á|ükÕÔ$+#˚~. ÄyÓT kÕVæ≤‘·´ø£èwæøÏ ôV’≤<äsêu≤<äT˝Àì Á|üeTTKT\+<äs¡÷ ø£*dæ ã+>±s¡T |ü‘·ø±ìï

ãVüAø£]+#ês¡T. ÄyÓT ôV’≤<äsêu≤<é f…øº ‡ ãTø˘ ø£$T{° À >ös¡e düuÛÑT´sê\T>±, sêj·T˝Ÿ @dæj·÷{Ïø˘ kıôd’{°

düuÛÑT´\T>± ñHêïs¡T. n*|òüTsY eTTdæ¢+ ø£fi≤XÊ\ kÕú|üq ø√dü+ ÄyÓT $sêfi≤\T edü÷\T #˚dæ+~.

ÄyÓT ‘·q ÄdæÔ À m≈£îÿe uÛ≤>∑+ ‘êqT HÓ\ø=*Œq ªeT<äsYkÕ`m`dübòÕ<ë]j·÷μ nH˚ u≤*ø£\ bÕsƒ¡XÊ\≈£î

Ç∫Ã+~. n~ Á|üdüTÔ‘·+ Á|üuÛÑT‘·« düVü‰j·T+‘√ q&ç# ñs¡÷› bÕsƒ¡XÊ\>± ñ+~. <ëì˝À 1400 eT+~ ;<ä u≤*ø£\T

#·<äTe⁄≈£î+≥THêïs¡T. eT÷d”q~ es¡<ä\ dü+<äs¡“¤+>± ÄyÓT mH√ï düVü‰j·T ø±s¡ Áø£e÷\T #˚|ü{Ïº es¡<äu≤~Û‘·T\qT

Ä<äT≈£îqï~. ÄyÓT ‘·q J$‘·ø±\+˝À Á|ü|ü+#·+˝Àì düTÁ|üdæ<äΔ e´≈£îÔ …+<ä]‘√H√ ùdïVü≤+ #˚dæ+~. \+&ÉHé

yÓ[flq|ü⁄&ÉT Á_{°wt sêDÏì ø£\TdüT≈£îì sêj·T˝Ÿ >±¬s¶Hé bÕØºøÏ Vü‰»¬s’+~. dæ«≥®sê¢+&é yÓ[flq|ü⁄&ÉT |ü<ä$ø√˝ÀŒsTTq

≥ØÿdüT˝≤ÔHé ¬s+&Ée nãT› Ÿ eTJ<é≈£î n‹~∏>± ñHêïs¡T. s¡M+Á<äHê<∏ä sƒê>∑÷sY, düs√»˙ Hêj·TT&ÉT e+{Ï ùdïVæ≤‘·T\T

ôV’≤<äsêu≤<äT˝À düTÁ>± Ä‹<∏ä + d”«ø£]+#ês¡T. uÒ>∑+ düTÁ>± Ä>±U≤Hé bÕ´ …dt≈£î yÓ[fl >±+BÛ , ø£dü÷Ôsê“q÷

dü+<ä]Ù+∫+~. sêh+˝À, <X+˝À, n+‘·sê®rj·T+>± ‘·q |ü]~Û $düÔ]+#·T≈£î+≥÷ Åd”Ô\ $ø±dü+ ø√dü+ ø£èwæ#dæq

uÒ>∑+ düTÁ>± VüQeTj·T÷Hé $Tsê® Ä+Á<ÛäT\ #·]Á‘· À eTs¡Te Òì eTìwæ.

SCERT TE

LANGANA

12‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

2. ñ&ÉT‘êuÛÑøÏÔ


Á|üX¯ï\T

1. ô|’ u§eTà˝À MT≈£î me¬ses¡T

ø£ì|ædüTÔHêïs¡T?

2. yês¡T @+ #˚düTÔHêïs¡T?

3. yês¡T #˚ùd |üqT\ e\¢ me]øÏ

y˚T\T »s¡T>∑T‘·T+~?

4. MTs¡T me]øÏ, m|ü&ÉT, @

dü+<äs¡“¤+˝À düVü‰j·T+ #˚XÊs¡T.

bÕsƒ¡+ H˚|ü<∏ä + / ñ<›X¯+

sêeTT&ÉT d”‘·qT rdüTø=ìsêe&ÜìøÏ \+ø£≈£î yÓfi≤fl*‡ e∫Ã+~. \+ø£≈£î

yÓfi≤fl\+fÒ düeTTÁ<ä+ <ë{≤*. n+<äT≈£î <ëìô|’ yês¡~Û ì]à+#ê*. yês¡~Û

ìsêàD+˝À yêqs¡T\T ñ‘ê‡Vü≤+>± bÕ˝§ZHêïs¡T. Ä eTVü‰ø±s¡ +˝À H˚qT

ôd’‘·+ n+≥÷ ˇø£ ñ&ÉT‘· bÕ˝§Z+~. Ä ñ&ÉT‘· ‘·q X¯øÏÔ kÕeTsêú \qT

n+#·Hê y˚düTø√≈£î+&Ü düVü‰j·T+ #˚j·÷\qï ø√]ø£‘√ yês¡~Û ìsêàD+˝À

bÕ˝§Z+~.

düVü‰j·T+ #j·÷\H ø√]πø ñ+fÒ ∫Hêï ô|<ë› nH ‘&Ü Ò<äì, düVü‰j·T+

me¬s’Hê #j·Te#·Ãì, eT+∫ eTqdüT‡‘√ #ùd @ ø=+#Ó+ |üì nsTTHê >=|üŒ

|òü*‘êìï ÇdüTÔ+<äì ‘Ó*j·TC…|üŒ&Éy˚T á bÕsƒ¡+ ñ<›X¯+.

SCERT TE

LANGANA

13‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


á bÕsƒ¡+ ªø£<∏äμ nH˚ Á|üÁøÏj·T≈£î #Ó+~q~. á bÕsƒêìøÏ eT÷\+ >√qãT<ëΔ¬s&ç¶

sêdæq ªs¡+>∑Hê<∏ä sêe÷j·TD+μ. ‘Ó\T>∑T˝À e∫Ãq ‘=* sêe÷j·TD+ Ç~. 13e

X‘ê_›øÏ #Ó+~q ãT<ëΔ¬s&ç¶ Hê>∑sYø£s¡÷ï Ÿ õ˝≤¢ es¡Δe÷q|ü⁄sêìï sê»<Ûëì>± bÕ*+#ê&ÉT.

$<ë´s¡Tú\ kÂø£sê´s¡ú+ Bìì e#·q+˝À sêj·T&É+ »]–+~.


♦ bÕsƒ¡+˝Àì u§eTà\qT #·÷&É+&ç. yê{Ï >∑T]+∫ e÷{≤¢&É+&ç.

♦ MT ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT #Óù|Œ ø£<∏äqT $q+&ç. u§eTà\ <ë«sê ‘Ó\TdüTø=qï $wüj·÷\qT ø£<∏ä‘√ b˛\TÃø=+&ç.

♦ bÕsƒêìï #·<äTe+&ç. Ç+‘·es¡≈£î MTs¡T ‘Ó\TdüTø=qï $wüj·÷\T bÕsƒ¡+˝À ñHêïjÓ÷ Òy√ #Ó|üŒ+&ç.

♦ bÕsƒ¡+ #·<äTe+&ç. ns¡ú+ø±ì |ü<ë\ øÏ+<ä ^‘· ^j·T+&ç.

♦ Ä |ü<ë\≈£î nsêú\qT |ü<ä|ü{Ïºø£ / ì|òüT+≥Te⁄ #·÷dæ Ò<ë MT ñbÕ<Ûë´j·TT&çì n&ç– ‘Ó\TdüTø=+&ç.

I

düeTTÁ<ä+ n\¢ø£ À¢\+>± ñ+~. ô|<ä› ô|<ä› n\\T m>∑dæ|ü&ÉT‘·THêïsTT. n\\ #·|ü&ÉT #Óe⁄\T ∫\T¢\T |ü&˚≥≥T¢

#düTÔqï~. uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq »\#·sê\T n≥÷ Ç≥÷ ‹s¡T>∑T‘·÷ #·÷ùdyê]øÏ >∑T+&Ó<ä&É |ü⁄{ÏºdüTÔHêïsTT. ÇyM |ü{Ïº+#·Tø√≈£î+&Ü

‘·eT|üì˝À eTTì–b˛j·÷s¡T yêqs¡ uÛÑ\÷¢ø£Ms¡T\T. Ä düeTTÁ<ä+ô|’ yês¡~Û ø£≥º&Éy˚T Ç|ü&ÉT yê]eTT+<äTqï @¬ø’ø£

\ø£å +. yês¡~Û ø£&ç‘˚H˚ yêqs¡Ms¡T\‘√ lsêeTT&ÉT \+ø£ #˚s¡>∑\&ÉT. sêeDTìï »sTT+#·>∑\&ÉT. d”‘·eTàqT ‘˚>∑\&ÉT.

ø±ì yês¡~Û ø£≥º&É+ n+‘· düT\uÛÑ+ ø±<äT. ø£~ Ò düeTTÁ<ä+ô|’ yêqs¡ ôd’q´+ ø£<ä\&ÜìøÏ M\T>± dæús¡+>± ø£{≤º*. n~

≈£L&Ü q÷s¡T jÓ÷»Hê\ bı&Ée⁄˝À s¡÷|ü⁄~<äT›ø√yê*. }Væ≤ùdÔH˚ X¯Øs¡+ »\<ä]düTÔ+~. ø±ì }Vü≤˝À¢H˚ ≈£Ls¡TÃ+fÒ

@|ü kÕ<Ûä + ø±<äT. n+<äTπø lsêeTTì Ä»„y˚Ts¡≈£î yês¡~Û ìsêàD≤ìøÏ q&ÉT+_–+#ês¡T yêqs¡ uÛÑ\÷¢ø£Ms¡T\T.

SCERT TE

LANGANA

14‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

1. düeTTÁ<ä+ô|’ yês¡~Ûì m+<äTø√dü+

ø£&ÉT‘·THêïs¡T?

2. m+‘· ãs¡Te⁄ HÓ’Hê yêqs¡T\T düT\uÛÑ+>±

m‘·TÔø£sêe&ÜìøÏ >∑\ ø±s¡D+ @$T{Ï?

3. q\Tì >=|üŒ‘·q+ @$T{Ï?

4. ª}Vü≤˝À¢ ≈£Ls¡TÃ+fÒ @ |üì kÕ<Ûä +ø±<äTμ

nH ˚ yêø±´ìï ã{ Ï º MT πø$T

ns¡úeTsTT´+~?

düeTTÁ<ä|ü⁄ n\\‘√ b˛{°|ü&ÉT‘·÷ yê] ñ‘ê‡Vü≤+ ñs¡ø£\T y˚düTÔqï~. ñ‘ê‡Vü≤+ eTT+<äT \ø£å + ∫qï<Ó’b˛‘·T+~.

#Ó≥¢qT ≈£Lø£{Ïy˚fi¢‘√ ô|ø£*+∫ uÛÑTC≤ì¬ø‘·TÔ≈£î+≥THêïs¡T ø=+<äs¡T. ô|<ä› ô|<ä› ã+&É\qT ã+‘·T˝≤¢>∑ |ü≥Tºø=düTÔHêïs¡T

eT]ø=+<äs¡T. ∫qï ∫qï ø=+&É\H˚ @ø£+>± m‘·TÔø=düTÔHêïs¡T Ç+ø=+<äs¡T. me] X¯øÏÔy˚Ts¡≈£î yês¡T bÕ≥T|ü&ÉT‘·THêïs¡T.

|üì<=+>∑ …es¡÷ Òs¡ø£ÿ&É. @ |üHÓ’Hê #˚j·T>∑*–q X¯øÏÔ ñ+&ç ≈£L&Ü #˚j·Tø£b˛e&É+ eTVü‰bÕ|ü+. #Ó≥÷¢ >∑T≥º\÷ sêfi¯ófl

s¡|üŒ\÷ rdüT≈£îe∫Ã düeTTÁ<ä+˝À |ü&düTÔHêïs¡T Ä Ms¡T\+‘ê. yê≥ìï{Ï ø£ |ü<äΔ‹˝À neTπsÃ u≤<Ûä ‘·qT HÓ‹Ô¬ø‘·TÔ≈£îHêï&ÉT

q\T&ÉT. q\T&ÉT ìsêàD $<ä ˝À Ä]‘˚]qyê&ÉT. n+<äTπø yês¡~Û ìsêàD u≤<Ûä ‘·qT n‘·ìøÏ n|üŒC…bÕŒ&ÉT lsêeTT&ÉT.

ªªdüeTs¡Tú\ #˚‹˝À @|üHÓ’Hê dü|òü\eTÚ‘·T+~.μμ

II

n\T|ü⁄ kı\T|ü⁄ Ò≈£î+&Ü Mfi¯fl+‘ê ø£wüº|ü&É&Üìï ˇø£ ñ&ÉT‘· #·÷dæ+~. eTqdüT bı+–b˛sTT+~ <ëìøÏ. mH√ï

Ä˝À#·q\T <ëìï ì\Te˙j·T&É+ Ò<äT. ªªeTT+<äTqï \ø£å ´+ #ê˝≤ ô|<ä›~. <Ûäsêàìï ì\u…≥º&ÜìøÏ ø£+ø£D+

ø£≥Tº≈£îqï lsêeTT&ç |üì Ç~. |üs¡eT |ü$Á‘·yÓTÆq~. yês¡~Û ø£≥º&ÜìøÏ n+<äs¡÷ ø£wüº|ü&ÉT‘·T+fÒ H˚qT

#˚‘·T\T eTT&ÉT#·Tø=ì ≈£Ls√Ãe&É+ u≤>± Ò<äT. á |üì ‘=+<äs¡>± |üP]Ôø±yê\+fÒ H˚qT ≈£L&Ü

Ç+<äT˝À bÕ˝§ZHê*. M]øÏ ‘√&ÉT>± ì\Tyê*. H˚qT #˚j·T>∑*–q<ä+‘ê #˚j·÷*‡+<˚. ˇø£

eT+∫|üìøÏ n+<äs¡+ düVü≤ø£]+#ê*‡+<˚μμ nì >∑{Ïº>± ìs¡ísTT+#·Tø=qï~.

SCERT TE

LANGANA

15‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

eTqdüT˝ÀH˚ lsêeTTìøÏ uÛÑøÏÔ‘√ qeTdüÿ]+∫+~. düeTTÁ<ä+˝ÀøÏ yÓ[fl eTTì–+~. <ëì X¯Øs¡eT+‘ê u≤>±

‘·&çdæb˛sTT+~. yÓ+≥H ãj·T≥≈£î e∫Ã+~. ÇdüTø£ À n≥÷ Ç≥÷ bısê¢&ç+~. <ëì XØsêìøÏ

ÇdüTø£ n+≥T≈£îqï~. |üs¡T>∑T |üs¡T>∑Tq q\T&ÉT ø£&ÉT‘·Tqï yês¡~Ûô|’øÏ e∫Ã+~. ‘·q

XØsêìøÏ n+≥T≈£îqï ÇdüTø£qT nø£ÿ&É sê*Ã+~. eT∞fl düeTTÁ<ä+˝ÀøÏ |üs¡T>∑Tô|{Ïº+~.

ÇdüTø£qT ‘Ó∫Ã yês¡~Ûô|’ $<ä*Ã+~. s¡~Û yês¡~Û eT<Ûä kÕs¡~∏ ≤>± ñ&ÉT‘·

Á|üj·T‘·ï+ kÕ>∑T‘·÷H˚ ñqï~.

ñ&ÉT‘· ñ‘ê‡Vü‰ìï >∑eTì+#ê&ÉT lsêeTT&ÉT. ÄXÃs¡ +, Äq+<ä+

n‘·ì eTqdüTqT ñøÏÿ]_øÏÿ] #˚XÊsTT. \ø£ÎDTDÏí |æ*∫ ñ&ÉT‘·qT

#·÷|æ+#ê&ÉT. ªª\ø£ÎD≤! á ñ&ÉT‘·qT #·÷&ÉT, yês¡~Û ìsêàD+˝À

yêqs¡Ms¡T\‘√ b˛{°|ü&ÉT‘·Tqï~. yê] X¯øÏÔ eTT+<äT ‘·q X¯øÏÔ m+‘· nì

≈£L&Ü Ä˝À∫+#·&É+ Ò<äT. ‘êqT ãT&ÉT‘·qH˚ Ä˝À#·q á ñ&ÉT‘·≈£î @ ø√XÊHê Ò<äT.

SCERT TE

LANGANA

16‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

$ì, Ä˝À∫+∫ e÷{≤¢&É&É+


1) düVü‰j·T+ #˚j·T&É+ nH˚~ ˇø£ >=|üŒ >∑TD+. MTs¡T me]¬ø’Hê kÕj·T+ #˚XÊsê? n|ü&ÉT MTs¡T

bı+~q nqTuÛÑ÷‹‘√ bÕ≥T yê] düŒ+<äq\qT ‘Ó*j·TCÒj·T+&ç.

2) ªñ&ÉT‘êuÛÑøÏÔμ ø£<∏äqT kı+‘·e÷≥˝À¢ #Ó|üŒ+&ç.


n) øÏ+~ >∑<ë´ìï #·~$ o]¸ø£qT dü÷∫+#·+&ç.

ñ&ÉT‘· ñ‘ê‡Vü‰ìï >∑eTì+#ê&ÉT lsêeTT&ÉT. ÄX¯Ãs¡ +, Äq+<ä+ n‘·ì eTqdüTqT ñøÏÿ] _øÏÿ] #˚XÊsTT.

\ø£ÎDTDÏí |æ*∫ ñ&ÉT‘·qT #·÷|æ+#ê&ÉT. ªª\ø£ÎD≤! á ñ&ÉT‘·qT #·÷&ÉT, yês¡~Û ìsêàD+˝À yêqs¡Ms¡T\‘√

b˛{°|ü&ÉT‘·Tqï~. yê] X¯øÏÔ eTT+<äT ‘·q X¯øÏÔ m+‘· nì ≈£L&Ü Ä˝À∫+#·&É+ Ò<äT. ‘êqT ãT&ÉT‘·qH˚

Ä˝À#·q á ñ&ÉT‘·≈£î @ ø√XÊHê Ò<äT. ªdü+ø£\ŒX¯øÏÔì $T+∫q X¯øÏÔ @B Ò<äT. yês¡~Û ìsêàD+˝À

‘·qe+‘·T kÕj·T+ n+~düTÔqï á ñ&ÉT‘·qT #·÷ùdÔ #ê˝≤ eTT#·ÃfÒdüTÔqï~μ nì nHêï&ÉT.

Ç$ #˚j·T+&ç


Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

1. yês ¡~ Û ìsêàD+˝À ‘êq÷

bÕ˝§ZHê\ì ñ&ÉT‘· m+<äT≈£î

uÛ≤$+∫+~?

2. ñ&ÉT‘· yês¡~Û ìsêàD+˝À m˝≤

bÕ˝§Zqï~?

3. ñ&ÉT‘· #ùd |üìì #·÷dæ lsêeTT&ÉT

m+<äT≈£î ÄX¯Ãs¡ b˛j·÷&ÉT?

4. ñ&ÉT‘· kÕj·÷ìøÏ lsêeTT&ÉT Ç∫Ãq

XÊX¯«‘· n_Ûq+<äq @$T{Ï?

ªdü+ø£\ŒX¯øÏÔì $T+∫q X¯øÏÔ @B Ò<äT. yês¡~Û ìsêàD+˝À ‘·qe+‘·T

kÕj·T+ n+~düTÔqï á ñ&ÉT‘·qT #·÷ùdÔ #ê˝≤ eTT#·ÃfÒdüTÔqï~μ nì

nHêï&ÉT.

düTÁ^e⁄DÏí |æ*#ê&ÉT lsêeTT&ÉT. Ä ñ&ÉT‘·qT rdüT≈£îs¡eTàHêï&ÉT.

düTÁ^e⁄&ÉT ñ&ÉT‘·qT ‘Ó∫Ã lsêeTTìøÏ#êÃ&ÉT. <ëìï m+‘√ yÓT#·TÃø=Hêï&ÉT

lsêeTT&ÉT. m+‘√ nqTsê>∑+‘√ m&ÉeT#‹˝ÀøÏ rdüTø=Hêï&ÉT. ≈£î&ç#‹‘√

ñ&ÉT‘· M|ü⁄ô|’ ÄbÕ´j·T+>± <äTyê«&ÉT. lsêeTTì y˚* >∑Ts¡T‘·T\T eT÷&ÉT

ñ&ÉT‘· M|ü⁄ô|’ |ü&Ü¶sTT. lsêeTTì n_Ûq+<äq≈£î >∑Ts¡TÔ>± n$ XÊX«‘·+>±

ì*∫b˛j·÷sTT. eT+∫ì n_Ûq+~+#·&É+ eTqdüTqïyêì \ø£åD+. ñ&ÉT‘·

kÕj·T+ ∫qï<˚ ø±e#·TÃ. ø±ì m+<ä]ø√ Áù|s¡D. Ç<˚ J$‘·eT+fÒ.

n+<äTπø ªñ&ÉT‘êuÛÑøÏÔμ nqï C≤rj·T+ ‘Ó\T>∑TuÛ≤wü À H˚{Ïø° yÓ\T>∑T\qT

$s¡õeTTà‘·÷H˚ ñ+~.

SCERT TE

LANGANA

17‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


d”«j·Ts¡#·q


1) ªeT+∫|üìøÏ n+<äs¡+ düVü≤ø£]+#ê*μ ` düeT]údü÷Ô sêj·T+&ç.

2) yêqs¡T\T yês¡~Û ìsêàD+ ø=s¡≈£î @$T #˚XÊs√ ‘Ó\T|ü+&ç.

3) ñ&ÉT‘· #˚dæq kÕj·÷ìï ã{Ïº MTπs$T ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T?

4) ªdüeTs¡Tú\ #˚‹˝À @ |üHÓ’Hê dü|òü\eTÚ‘·T+~μ m{À¢ $e]+#·+&ç.

Ä) øÏ+~ Á|üX¯ï≈£î |ü~ yêø±´˝À¢ »yêãT sêj·T+&ç.

1) ªñ&ÉT‘· kÕj·T+μ #·]Á‘· À m+<äT≈£î ì*∫b˛sTT+<√ $e]+#·+&ç.

Ä) øÏ+~ >∑<ë´ìï #·~$ 4 Á|üX¯ï\T ‘·j·÷s¡T#˚j·T+&ç.

ªªHê ù|s¡T ùwø˘ kÕ~ø˘ bÕcÕ. H˚qT KeTà+ |ü≥ºD+˝Àì s√≥Ø q>∑sY õ˝≤¢|ü]wü‘Y ñqï‘·bÕsƒ¡XÊ\˝À

‘=$Tà<√ ‘·s¡>∑‹ #·<äTe⁄#·THêïqT. ~e+>∑‘· e÷J sêh|ü‹ &Üˆˆ nãT› Ÿ ø£ ≤+ Hê≈£î dü÷Œ¤]Ô. Äj·Tq

|ü⁄düÔø±\T #·~$... ø£wüº|ü&ç |üì#˚j·T&É+, q\T>∑T]øÏ kÕj·TeT+~+#·&É+ H˚s¡TÃ≈£îHêïqT. ìs¡ø£åsêdüT´*ï ã&ç

u≤≥ |ü{Ïº+#ê*. Hê˝≤+{Ï Ç\T¢ Òì yêfi¯ófl eTq <˚X¯+˝À #ê˝≤ eT+~ ñHêïs¡T. n+<äTπø ù|<ä]ø£

ìs¡÷à\q Hê ÄXj·T+. eTq+ @ kÕúsTT˝À ñHêïeTì ø±<äT. düe÷C≤ìøÏ eTq e+‘·T>± @+ #Ój·T´>∑\eTH<

Ä˝À∫kÕÔqT. #·<äTe⁄qT ìs¡¢ø£å + #Ój·T´≈£î+&Ü U≤∞ düeTj·÷˝À¢H˚ düe÷»ùde #˚düTÔ+{≤qT. Hê n_Ûs¡T∫...

|ü⁄düÔø±\T #·<äTe&É+. >±+BÛJ, HÓÁVüA, uÛÑ>∑‘Ydæ+>¥, nãT› Ÿø£ ≤+ J$‘· #·]Á‘·\T #·<äTe⁄‘·T+{≤qT. u≤>±

#·<äTe⁄≈£îì ø£ …ø£ºsY ø±yê\qï<˚ Hê \ø£å +.μμ

1)

2)

3)

4)

SCERT TE

LANGANA

18‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

III uÛ≤cÕ+XÊ\T

|ü<äC≤\+

n) øÏ+~ |ü<ë\‘√ kı+‘·yêø±´\qT sêj·T+&ç.

1) ≈£Lø£{Ï yfiófl :

2) n_Ûq+<äq :

3) Áù|s¡D :

Ä) øÏ+~ |ü<ë\ es¡Tdü\qT #·<äTe+&ç. M{Ï Ä<Ûës¡+>± U≤∞˝À dü¬s’q |ü<ëìï sêj·T+&ç.

ñ<ë: ñ&ÉT‘·, düeTTÁ<ä+, ÇdüTø£, R $<ä\Ã&É+

1) yêqs¡T\T, sêfi¯ófl, yês¡~Û, R

2) lsêeTT&ÉT, ñ&ÉT‘·M|ü⁄, ìeTs¡&É+, R

3) $<ë´s¡Tú\T, ÁX¯<äΔ, |üØø£å\T, R

4) Vü≤MT<äT, s¡+C≤qT, eTd”<äT, R


1) øÏ+~ u§eTàqT #·÷&É+&ç. <ëì Ä<Ûës¡+>± ø£<∏äqT }Væ≤+∫ sêj·T+&ç.SCERT

TELA

NGANA

19‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


n) øÏ+~ yêø±´\˝Àì $X‚wüD≤\ øÏ+<ä ‘· j·T+&ç.

1) |ü+&ÉT>∑≈£î ø=‘·Ôã≥º\T ydüT≈£î+{≤s¡T.

2) ‘√≥+‘ê |ü#·Ãì#Ó≥¢‘√ ì+&ç ñqï~.

3) neTàô|{Ïºq ‹j·T´ì bÕj·Tdü+ Ç+ø± ‹Hê\ì ñ+~.

4) ‘Ó\T>∑T |ü⁄düÔø£+ n+<äyÓTÆq u§eTà\‘√ #·÷&ÉeTT#·Ã≥>± ñ+~.

5) >=|üŒ Vü≤è<äj·T+ ø£\yê]øÏ Á|ü|ü+#·eT+‘ê πø ≈£î≥T+ã+.

Ä) øÏ+~ yêø±´˝À¢ì U≤∞\˝À dü¬s’q $uÛÑøÏÔ Á|ü‘· j·÷\qT sêj·T+&ç.

( \T, øÏ, >∑T]+∫, qT, e\q, #˚, ˝À )

1) yês¡~Û ø£≥º&Üìï n+<äs¡÷ ø£wüº|ü&ÉT‘·THêïs¡T.

2) ÇdüTø£ n≥÷ Ç≥÷ bısê¢&ç+~.

3) n‘·ì eTqdüT ñøÏÿ] _øÏÿ] #˚XÊsTT.

4) yêqs¡T ô|<ä› ô|<ä› ã+&É\qT ã+‘·T˝≤¢>± |ü≥Tºø=düTÔHêïs¡T.

5) lsêeTTì ñ&ÉT‘· n_Ûq+<äq\T bı+~+~.

6) nHês√>∑ + nH˚ø£ Çã“+<äT\T m<äTs¡e⁄‘êsTT.

7) Ä Áø°&Üø±s¡Tì Hê≈£î #ê˝≤ $wüj·÷\T ‘Ó\TdüT.

uÛÑ÷‘·, es¡Ôe÷q, uÛÑ$wü ‘Y ø±˝≤\T

øÏ+~ yêø±´\T #·<äTe+&ç. ÁøÏj·÷|ü<ë\ øÏ+<ä ‘· j·T+&ç.

1) Çø±“˝Ÿ ã+‹ Ä≥ Ä&ÉT‘·THêï&ÉT.

2) nì‘· bÕ≥ bÕ&ç+~.

3) neTà πs|ü⁄ ø=‘·Ô ã≥º\T ø=ì‘ÓdüTÔ+~.

4) ø√‹ ø=ã“] #Ó≥Tº m≈£îÿ‘·÷ ñqï~.

5) ã&ç qT+&ç |æ\¢\T $Vü‰s¡ j·÷Á‘·≈£î yÓfi≤fls¡T.

6) ø£$‘· e#˚Ãyês¡+ }]øÏ b˛‘·T+~.

ô|’ yêø±´˝À¢ì ÁøÏj·÷|ü<ë\˝À »]–q |üì, »s¡T>∑T‘·Tqï |üì, »s¡T>∑uÀj˚T |üìì ‘Ó*ù|$ ñqï$. Ä

ÁøÏj·÷|ü<ë\qT øÏ+~ |ü{Ïºø£ À sêj·T+&ç.

»]–q |üì »s¡T>∑T‘·Tqï |üì »s¡>∑uÀj˚T |üìSCERT TE

LANGANA

20‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


düVü≤ø±sêìøÏ ø±e\dæ+~ ¬s+&˚

¬s+&ÉT nø£åsê\T ` eTq+

` C≤sY® m+.yÓ¬s’{°

dü÷øÏÔ

♦ s√≥Ø / \j·THé‡ ø£¢uŸ\T düe÷»ùde˝À bÕ˝§Z+≥Tqï $<ÛëHêìï ‘Ó\TdüTø=ì ìy˚~ø£

sêj·T+&ç.

( Ò<ë )

ñ|üø±s¡+ / ùdïVü≤+ / <äj·T / düeTj·Tdü÷Œ¤]Ô yÓTTˆˆ>∑T ˙‘·T\qT uÀ~Û+#˚ @<Ó’Hê ˇø£

ø£<∏äqT ùdø£]+∫ sêj·T+&ç. ‘·s¡>∑‹ >∑~˝À #·~$ $ì|æ+#·+&ç.

|ü{Ïºø£qT ì+bÕs¡T ø£<ë! Ä |ü<ë˝À¢ì ‘˚&ÜqT >∑eTì+#·+&ç. n$ @ ø±˝≤\qT #Ó|ü⁄‘·THêïsTT?

ªbÕ&ç+~, yÓfi≤fls¡T...μ á |ü<ë\T »]–b˛sTTq |üìì >∑T]+∫ ‘Ó\T|ü⁄‘êsTT ø£<ë! Ç{≤¢ »]–b˛sTTq

|üìì >∑T]+∫ ‘Ó*|æ‘˚ <ëìì ªuÛÑ÷‘·ø±\+μ n+{≤s¡T.

ªÄ&ÉT‘·THêï&ÉT, m≈£îÿ‘·÷ ñqï~μ á |ü<ë\T »s¡T>∑T‘·Tqï |üìì ‘Ó\T|ü⁄‘êsTT ø£<ë! Ç{≤¢ »s¡T>∑T‘·Tqï

|üì >∑T]+∫ ‘Ó*|æ‘˚ <ëìì ªes¡Ôe÷q ø±\+μ n+{≤s¡T.

ª‘ÓdüTÔ+~, b˛‘·T+~...μ á |ü<ë\T »s¡>∑uÀj˚T |üìì ‘Ó\T|ü⁄‘êsTT ø£<ë! Ç{≤¢ »s¡>∑uÀj˚T |üì

>∑T]+∫ ‘Ó*|æ‘˚ <ëìì ªuÛÑ$wü ‘Y ø±\+μ n+{≤s¡T.

Ç) øÏ+~ yêø±´\T #·<äTe+&ç. @ ø±\+˝À ñHêïjÓ÷ sêj·T+&ç.

1) Ä~‘· πs|ü⁄ ôV’≤<äsêu≤<äT yÓfi≤Ô&ÉT.

2) ^‘· dæìe÷ #·÷dæ+~.

3) dü$‘· bÕsƒ¡+ #·<äTe⁄‘·Tqï~.

4) Äj˚TcÕ ø£<∏ä sêdæ+~.

5) s¡õj·÷ u§eTà\T ^düTÔqï~.

6) sêãsYº Ä≥\ b˛{°øÏ b˛‘ê&ÉT.

SCERT TE

LANGANA

21‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


$<ë´ e÷s¡Z<äs¡Ù≈£î\T

1. eTVü‰‘êà CÀ´rsêe⁄ |òüP Ò :

kÕs¡«Á‹ø£ ÁbÕ<∏ä$Tø£ $<ä |òüP Ò \ø£å +. |òüP Ò <äèwæº À ≈£î\, eT‘·, *+>∑ uÒ<Ûë\T Ò≈£î+&Ü Á|ü‹ e´øÏÔøÏ $<ä qT

n+~+#·&Éy˚T kÕs¡«Á‹ø£ $<ä´. kÕe÷õø£ e÷s¡TŒ≈£î <√Vü≤<ä|ü&˚<˚ ndü˝…’q $<ä´ nì, düe÷»+˝Àì ndüe÷q‘·\qT,

nkÕ+|òæTø£ X¯≈£îÔ\qT ‘=\–+#·&É+˝À $<ä eTTKýÓTÆq Äj·TT<ÛäeTì Äj·Tq n_ÛÁbÕj·T+. bÕsƒ¡ Á|üD≤[ø£ (ø£]≈£î\yéT)

ì‘· + m<äTs¡j˚T´ kÕe÷õø£ nedüsê\qT rπsÃ $<Ûä+>± ñ+&Ü*. |æ\¢\≈£î Á|ü‘· ø£å nqTuÛÑyê\T ø£*Œ+#˚~>± ñ+&Ü*.

bÕsƒ¡ Á|üD≤[ø£ À Äs√>∑ $<ä uÛ≤>∑+>± ñ+&Ü*. $<ä C≤„q+‘√ bÕ≥T <˚X¯uÛÑøÏÔ, Ä‘·à>ös¡e+, düs¡«e÷qe kÂÁuÛ≤‘·è‘ê«ìï

ô|+#˚ ≤>± bÕsƒ¡ Á|üD≤[ø£\qT s¡÷bı+~+#ê\ì Äj·Tq Ä•+#ê&ÉT. dü«j·T+>± ñbÕ<Ûë´j·TT&Ó’q eTVü‰‘êà CÀ´rsêe⁄ |òüP …

Á|ü‹ ˇø£ÿ]ø° $<ä n+<ë\ì kÕs¡«Á‹ø£ ÁbÕ<∏ä$Tø£ $<ä ø√dü+ ìs¡+‘·s¡+ ÁX¯$T+#ê&ÉT.

2. eTVü‰‘êà >±+BÛ :

$<ä C≤‹ ìsêàD+˝À ø°\ø£bÕÁ‘· b˛wædüTÔ+~ nH˚~ >±+BÛJ n_ÛÁbÕj·T+ $<ä n+fÒ πøe\+ #·<äTe&É+, sêj·T&É+

(nø£åsêdü ‘·) e÷Á‘·y˚T ø±<äT. $<ä XÊØs¡ø£, e÷qdæø£, Ä<Ûë´‹àø£ $ø±kÕìï ø£\T>∑CÒùd~. $<ä C≤„Hêìï dü+bÕ~+#·&ÜìøÏ

‘=*yÓT≥Tº. HÓ’‹ø£‘· Òì C≤„q+ düe÷C≤ìøÏ Vü‰ìø£s¡+. ø±ã{Ïº HÓ’‹ø£ $\Te\‘√ ≈£L&çq C≤„q düeTTbÕs¡®q ñ+&Ü\ì

>±+BÛJ nHêï&ÉT. $<ä nH~ πøe\+ ñbÕ~Ûø√düyÓ÷, ôVA<ëø√düyÓ÷ HπsÃ~ e÷Á‘·yT ø±<äT $<ä e´øÏÔ À düeTÁ>∑ eT÷]ÔeT‘·«

$ø±kÕìï ø£\T>∑CÒj·÷*. Ä+>∑¢+˝À $<ëúÀ<ÛäqqT >±+BÛJ e´‹πsøÏ+#ê&ÉT. n~ eTq<˚X¯+˝À eTqH˚ |üsêsTTyêfi¯flqT

#˚düTÔ+<äì Äj·Tq uÛ≤eq. e÷‘·èuÛ≤wü ÀH˚ $<ëúÛ≤´dü+ kÕ>±\ì nHêï&ÉT. $<ä ô|’q ‘·q≈£îqï n_ÛÁbÕj·÷\ìï+{Ï

Áø√&ûø£]+∫ 1937˝À qsT÷‘ê©yéT (uÒdæø˘ m&ÉT πøwüHé)qT s¡÷bı+~+#ê&ÉT. n+<äT˝À #ê˝≤ neT÷\ýÓTÆq $wüj·÷\qT

‘Ó\T|ü⁄‘·÷ nø£åsê\‘√bÕfÒ |æ\¢\≈£î Vü‰dü ø£fi¯\T, eè‹Ô $<ä qT H˚sêŒ\ì dü÷∫+#ê&ÉT.

3. eTÚ˝≤Hê nãT˝Ÿ ø£ ≤+ ÄC≤<é :

$<ä nH˚~ $<ë´s¡Tú\˝À o\ ìsêàD+ >±$+#˚~>±, yê]˝À HÓ’‹ø£, kÕ+düÿ è‹ø£ $\Te\qT ô|+#˚~>± ñ+&Ü\ì

nãT˝Ÿ ø£ ≤+ ÄC≤<é n_ÛÁbÕj·T+. dü‘· +, Hê´j·T+, düe÷q‘·«+, düVü≤ø±s¡+ (◊ø£eT‘· +), eTsê´<ä, <ÛÓ’s¡ +, $qj·T+ nH˚

$\Te\T $ø£dæ+|üCÒùd˝≤, |æ\¢ À¢ C≤rj·T düyÓTÆø£ ‘· uÛ≤eqô|+#˚~>± $<ä ñ+&Ü\Hêï&ÉT. kÕs¡«Á‹ø£ m*yÓT+≥Ø $<ä

<ë«sê ìs¡ø£åsêdü ‘·qT s¡÷|ü⁄e÷bÕ\ì, ≈£î\, es¡Z, $eø£å‘·≈£î ‘êe⁄ Ò≈£î+&Ü n+<ä]ø° düe÷q $<ëéø±XÊ\qT n+~+#·&ÜìøÏ,

Á‹ uÛ≤cÕ dü÷Á‘· s¡÷|üø£\Œq, neT\T≈£î ø£èwæ#˚kÕs¡T (ø£]≈£î\yéT) bÕsƒ¡ Á|üD≤[ø£ |æ\¢ À¢ dü«‘·+Á‘· Ä˝À#·qqT Áb˛‘·‡Væ≤+#˚ ≤,

$#·ø£åD C≤„Hêìï ô|+#˚~>± ñ+&Ü\Hêï&ÉT. |üØøå± $<Ûëq+ |æ\¢\ô|’q ˇ‹Ô&ç ô|+#˚ ≤ ñ+&Ésê<äì, nìï kÕúsTT\˝À

yê´j·÷eT $<ä ñ+&Ü\ì Äj·Tq n_ÛÁbÕj·T|ü&Ü¶&ÉT.

4. &Üˆˆ _.ÄsY.n+uÒ&ÉÿsY :

kÕs¡«Á‹ø£ ÁbÕ<∏ä$Tø£ $<ä nH˚~ &Üˆˆ _.ÄsY.n+uÒ&ÉÿsY jÓTTø£ÿ dü«|üï+. m˝≤+{Ï uÛÒ<ë\≈£î, $eø£å≈£î ‘êe⁄ Ò≈£î+&Ü

Á|ü‹ ˇø£ÿ]ø° $<ä n+~+#ê\Hêï&ÉT. Äj·Tq H˚‘·è‘·«+˝À s¡∫+#·ã&çq sêC≤´+>∑+˝À Ä]ºø£ Ÿ 45 Á|üø±s¡+ |æ\¢\+<äs¡÷

ã&ç À#˚] 14 dü+e‘·‡sê\T |üPs¡Ôj˚Tés¡≈£î yê]øÏ Á|üuÛÑT‘·«y˚T ñ∫‘· ìs¡“¤+<Ûä $<ä qT n+~+#ê\ì #ÓbÕŒ&ÉT. <ëìï

Ä<Ûës¡+>± #˚düTø=H˚ eTq+ ñ∫‘· ìs¡“¤+<Ûä $<ë´ Vü≤≈£îÿ #·{≤ºìï 2009˝À neT\T˝ÀøÏ ‘Ó#·TÃ≈£îHêï+. |æ\¢\T eT<Ûä ˝À ã&ç

e÷ìy˚j·T≈£L&É<äT. Á|ü»\qT HÓ’‹ø£ $\Te\‘√ dü+|òüTJ$>± e÷πsÃ<˚ ndü …’q $<ä n+{≤&ÉT &Üˆˆ _.ÄsY.n+uÒ&ÉÿsY.

nD>±]q, yÓqTø£ã&çq esêZ\ ø√dü+ ‘·q J$‘êìï <ës¡b˛dæq n+uÒ&ÉÿsY kÕe÷õø£ ndüe÷q‘·\T ‘=\>∑&ÜìøÏ n+<ä]ø°

$<ä qT n+~+#·&Éy˚T e÷s¡Z+ nì #ÓbÕŒ&ÉT.

SCERT TE

LANGANA

22‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

#·<äTe+&ç ` Äq+~+#·+&ç

düeTj·Tdü÷Œ¤]Ô

Ç‘·s¡T\≈£î kÕj·T|ü&˚ eTqdüÔ‘·«+ ñqïyê&ÉT sêe÷q+<äT&ÉT. Ä Á>±eT+˝À ñqï k˛eTT&ç‘√ n‘·ìøÏ

|ü]#·j·T+ ñ+~. k˛eTT&ÉT >∑T&ç¶yê&ÉT. ø±ã{Ïº k˛eTT&çøÏ kÕj·T|ü&Ü\qT≈£îHêï&ÉT. k˛eTT&ÉT n+>∑yÓ’ø£ ≤´ìï

n~Û>∑$T+∫ J$‘·+˝À dæús¡|ü&Ü\+fÒ @<Ó’Hê $<ä H˚]Œ+#·&É+ nedüs¡eTì Á>∑Væ≤+∫, ‘·q dü+bÕ<äq˝À

ø=+‘· Ks¡TÃ #˚dæ ˇø£ dü+^‘· $<ë«+düT&ç <ä>∑Zs¡ #˚]Œ+#ê&ÉT.

uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT <äj·÷eTj·TT&ÉT. k˛eTT&çøÏ ø£fi¯ófl Çe« Òø£b˛sTTHê >=+‘·T˝À e÷<ÛäTsê´ìï Ç#êÃ&ÉT.

ìs¡+‘·s¡kÕ<Ûäq‘√ k˛eTT&ÉT ø=~› ø±\+˝ÀH˚ >∑Ts¡Te⁄ eTqïq\qT bı+<ë&ÉT.

k˛eTT&ÉT sêe÷q+<äT&çøÏ ø£è‘·»„‘·\T #Ó|ü≈£î+≥÷ ªªyÓTT<ä≥ qTe⁄« kÕj·T|ü&É‘êq+fÒ m+‘√ ø=+‘·

&ÉãT“ Ç∫Ã ‘ê‘êÿ*ø£ kÕj·T+ #˚kÕÔeqT≈£îHêïqT. Ç˝≤ XÊX¯«‘·dü+|ü<ä n+<äCÒkÕÔeqTø√ Ò<äT. ˙˝≤ Á|ü‹

ˇø£ÿs¡÷ Ä˝À∫ùdÔ u≤>∑T+≥T+~. n+>∑yÓ’ø£\´+ ñqïyê]øÏ ‘ê‘êÿ*ø£ kÕj·T+>±ì, kÕqTuÛÑ÷‹>±ì ô|<ä›>±

ñ|üjÓ÷>∑|ü&É<äT. Ä‘·àôdúÌs¡ + ô|+# kÕj·T+ ø=+&É+‘· n+&Éμμ n+≥÷ sêe÷q+<äTDÏí Ä*+>∑q+ #düT≈£îHêï&ÉT

k˛eTT&ÉT.

ªªHê eTqdüT‡≈£î |ü⁄{Ïºq ãT~Δ‘√ Hê≈£î #‘·HÓ’q+‘· kÕj·T+ #XÊqT. Ç+<äT˝À ø£è‘·»„‘·\T #Ó|üø√yê*‡q+‘·

>=|üŒ‘·q+ Ò<äT. Ç∫Ã |ü⁄#·TÃø√e&ÉyT e÷qe J$‘·+. πs|ü{Ï s√E á dü+^‘êìï q\T>∑T]ø° H]Œ Á|ü‹uÛ≤e+‘·T*ï

yÓ*øÏ rkÕÔe⁄. á s√E H˚qT n+<äCÒdæq~ πs|ü⁄ qTe⁄« q\T>∑T]øÏ |ü+#·T‘êe⁄ Ç~ ì»+ ø£<ë!μμ n+≥÷ ‘·\

ì$Tsê&ÉT sêe÷q+<äT&ÉT.

sêe÷q+<äT&ç ÄbÕ´j·T‘·≈£î k˛eTT&ç ø£fi¯ófl #ÓeTsêÃsTT. ªªnHêï! qTe⁄« #Ó|æŒqfÒº á XÊX¯«‘· dü+|ü<äqT

q\T>∑T]øÏ |ü+#·T‘êqTμμ nHêï&ÉT k˛eTT&ÉT.

ªªá sê»´+˝À sêE>±s¡T ø£fi≤Á|æj·TT\T. n‘·ì <ä>∑Zs¡ Á|ü‹uÛÑ #·÷|æ+∫ dü+^‘· ø£fi≤XÊ\≈£î nedüs¡yÓTÆq

ì<ÛäT\T düeT≈£Ls¡TÃ≈£î+<ë+μμ n+≥÷ nuÛÑj·T$T#êÃ&ÉT sêe÷q+<äT&ÉT.

k˛eTT&ç‘√ ø=~›s√E\ kÕyêdü+e\¢ sêe÷q+<äT&çøÏ ≈£L&Ü dü+^‘·+˝À Á|üy˚X¯+ ø£*–+~. k˛eTT&ç À

ˇ+≥]‘·q+ b˛>=fÒº+<äT≈£î sêe÷q+<äT&ÉT ‘·q≈£î r]ø£ <=]øÏq|ü&É ≤¢ e∫Ã k˛eTT&ç‘√ dü+^‘· kÕ<Ûäq

#˚düTÔ+&˚yê&ÉT. ∫es¡≈£î sêe÷q+<äT≈£î ≈£L&Ü dü+^‘·+˝À ÁbÕMD´+ dü+bÕ~+#ê&ÉT.

ˇø£s√Eq sêe÷q+<äT&ÉT k˛eTT&çï yÓ+≥ô|≥Tº≈£îì dü+^‘· Á|ü<äs¡Ùq Ç#˚Ã+<äT≈£î sêE>±] ø√≥≈£î

#s¡T≈£îHêï&ÉT. Á|üyX <ë«s¡+ <ä>∑Zs¡ n&É¶+≈£î\T m<äTs¡j·÷´sTT. sê»<äs¡Ùq+ n+‘· ‘*ø£ ø±<äHêïs¡T ø±|ü ≤<ës¡T\T.

SCERT TE

LANGANA

23‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

ø±|ü ≤ uÛÑ≥T\T \+#·+ Ä•düTÔqï≥Tº Á>∑Væ≤+∫q sêe÷q+<äT&ÉT sêE>±s¡T Ç#˚Ã ø±qTø£ À¢ dü>∑+

eTT≥º#ÓãT‘êeTì |üŒ+<ä+ ≈£î<äTs¡TÃ≈£îHêï&ÉT.

sêC≤kÕúq Á|üy˚X¯+ ø£*–+~. sêE>±] nqTeT‹‘√ dü+^‘· Á|ü‹uÛÑqT Á|ü<ä]Ù+#ês¡T. #·÷dæq yês¡+‘ê

#·|üŒ≥¢‘√ CÒCÒ\T |ü*ø±s¡T.

sêE dü+‘·è|æÔ #Ó+~ #Ós√ e+<ä ã+>±s¡T HêDÒ\T Ç<ä›]øÏ ãVüAø£]+#ê&ÉT.

sêe÷q+<äT&ÉT ‘·q yê{≤˝À j·÷uÛ…’ HêDÒ\qT …øÏÿ+∫ sêE>±]øÏ ‹]– Çe«uÀj·÷&ÉT.

sêe÷q+<äT&ç #·s¡ sêE>±]ì nee÷ì+#˚≥Tº ñ+&É&É+‘√ sêE>±]øÏ ø√|ü+ e∫Ã+~. |üø£ÿH˚ ñqï

eT+Á‹ ø£\>∑CÒdüT≈£îì ªqTe⁄« #˚düTÔqï |üì @$T{Ï?μ nì ì\BkÕ&ÉT.

ªªø£å$T+#·+&ç! ì»+ #Ó|üŒeT+{≤sê? nã<äΔ+ #Ó|üŒeT+{≤sê?μμ nì <ÛÓ’s¡ +>± n&ç>±&ÉT sêe÷q+<äT&ÉT.

sêE>±]øÏ ø√|ü+ #· ≤¢]+~. sêe÷q+<äT&ç #˚‘· À¢ @<√ Ä+‘·s¡ + ñ+<äì Á>∑Væ≤+∫ ªªeTT+<äT nã<äΔ+

#Ó|ü. n~ e÷≈£î düããT>± nì|æ+#·ø£b˛‘˚ MT ‘·\ ø√≥ >∑Te÷àìøÏ y˚ ≤&ÉT‘·T+~μμ ôV≤#·Ã]ø£>± #ÓbÕŒ&ÉT.

ªªnã<äΔ+ $q+&ç! yT$T<ä›s¡+ >∑T&ç¶yêfifleTH kÕqTuÛÑ÷‹‘√ #Ós√ e+<ä ã+>±s¡THêDÒ\T ø±qTø£>± Ç#êÃs¡T.

Hê≈£î ˇø£ ø£qTï ø£ì|æk Ô+~. Hê $TÁ‘·TìøÏ ¬s+&ÉT ø£fi¯Sfl ø£ì|æ+#·e⁄. n‘·ìøÏ e+<ä HêDÒ\T Ç∫Ãq|ü&ÉT

Hê´j·T+>± j·÷uÛ…’ HêDÒ\T e÷Á‘·y˚T H˚qT rdüTø√yê*>± n+<äTπø ‹]– j·÷uÛ…’ HêDÒ\T MT≈£î n+~+∫+~μμ

nHêï&ÉT sêe÷q+<äT&ÉT.

sêE dü+‘·è|æÔ #Ó+<ë&ÉT. ªnsTT‘˚ á kÕ] ì»+ #Ó|üμ nHêï&ÉT sêE.

ªªMTs¡T q≥Hê kÕs¡«uÛÖeTT\T. >=|üŒ>± q{Ï+#·>∑\s¡T. n+<äT˝À Ç|ü&ÉT q{ÏdüTÔqï >∑T&ç¶yê&ç bÕÁ‘·

nyÓ÷|òüT+>± ñ+~. ‘√{Ï ø£fi≤ø±s¡T&çï Áb˛‘·‡Væ≤+#·&É+ ø£fi≤ø±s¡T&ç>± Hê <Ûäs¡à+. n+<äTπø j·÷uÛ…’ HêDÒ\T

Áb˛‘ê‡Vü≤ø£ ãVüQeT‹>± Çe«#·÷|æ+~μμ nHêï&ÉT sêe÷q+<äT&ÉT.

ˇø£ÿkÕ]>± sêE>±] eTTK ø£e[ø£\T e÷]b˛j·÷sTT. ªªH˚qT >∑T&ç¶yê&ç>± q{ÏdüTÔHêïHê! s¡TEy˚+{Ï?μμ

ø√|ü+‘√ n&ç>±&ÉT.

n|ü&ÉT ø±|ü ≤ uÛÑ≥T\ \+#ê\ >∑T]+∫ ‘Ó*j·TCÒdü÷Ô, ªªø√≥˝À »s¡T>∑T‘·Tqï n$˙‹ #·s¡ \qT

#·÷&É Òì $TeTà*ï >∑T&ç¶yê&ç>± n+#·Hê y˚j·T&É+˝À ‘·|ü Ò<äT>±! n<˚ s¡TEe⁄,μμ nHêï&ÉT sêe÷q+<äT&ÉT.

n$˙‹ ã+&Üsêìï düeTj·Tdü÷Œ¤]Ô‘√ ‘Ó*j·TCÒdæq sêe÷q+<äT&çì yÓT#·TÃø=Hêï&ÉT. eT]ìï ø±qTø£\‘√

Ä Ç<ä›]˙ dü‘·ÿ]+#ê&ÉT sêE>±s¡T.

Ä ø±qTø£\‘√ dü+^‘· ø£fi≤XÊ\ kÕú|üq≈£î |üPqT≈£îHêï&ÉT sêe÷q+<äT&ÉT.

SCERT TE

LANGANA

24‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

3. C≤‹>ös¡e+` &Üˆˆ dæ.Hêsêj·TD ¬s&ç¶


Á|üX¯ï\T

1. ô|’ u§eTà˝À MTπs$T >∑eTì+#ês¡T?

2. Ms¡+<äs¡÷ me¬s’ ñ+{≤s¡T?

3. eTq <˚X¯+ @~? eTq*ï @eT+{≤s¡T?

4. eTq C≤‹ @~?


<˚X ¯+˝Àì Á|ü»\+<äs ¡÷ ≈£î\, eT‘·

uÛÒ<ë\Te÷ì ø£\dæ yÓT\dæ J$dü÷Ô eTq<˚X¯

>ös¡yêìï ô|+#ê\ì ‘Ó*j·TCÒj·T&Éy˚T á bÕsƒ¡+

ñ<˚›X¯+.

SCERT TE

LANGANA

25‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


á bÕsƒ¡+ ªbÕ≥μ nH˚ Á|üÁøÏj·T≈£î #Ó+~q~.

bÕ&É&ÜìøÏ nqTe⁄>± ñ+&˚~ bÕ≥. á bÕ≥qT

&Üˆˆ dæ.Hêsêj·TD ¬s&ç¶ sêXÊ&ÉT.


♦ bÕsƒ¡+˝Àì u§eTàqT #·÷&É+&ç. <ëì >∑T]+∫ e÷{≤¢&É+&ç.

♦ MT {°#·sY bÕ&˚ bÕ≥qT $q+&ç. MTs¡÷ bÕ&É+&ç.

♦ MT {°#·sY #Óù|Œ bÕ≥ kÕsê+XÊìï $q+&ç. u§eTà <ë«sê ‘Ó\TdüTø=qï $wüj·÷\qT kÕsê+X¯+‘√

b˛\TÃø=+&ç.

♦ bÕsƒêìï #·<äTe+&ç. ns¡ú+ø±ì |ü<ë\ øÏ+<ä ^‘· ^j·T+&ç.

♦ ^‘· ^dæq |ü<ë\≈£î nsêú\qT |ü<ä|ü{Ïºø£, ì|òüT+≥Te⁄ #·÷dæ Ò<ë MT {°#·sYqT n&ç– ‘Ó\TdüTø=+&ç.

&Üˆˆ dæ.Hêsêj·TD ¬s&ç¶ sê»qï dæ]dæ\¢ õ˝≤¢, Vü≤qTe÷õù|≥ Á>±eT+˝À »ìà+#ê&ÉT.

áj·Tq >=|üŒ ø£$, s¡#·sTT‘·, eø£Ô, kÕVæ≤r |ü]XÀ<Ûä≈£î&ÉT.

Hê>±s¡T®q kÕ>∑s¡+, ø£s¡÷Œs¡ edü+‘·sêj·T\T, eT<Ûä´ ‘·s¡>∑‹ eT+<äVü‰dü+,

Á|ü|ü+#·|ü<äT\T, ‘Ó\T>∑Tø£$‘· ` \j·÷‘·àø£‘· yÓTT<ä …’q 70øÏ ô|’>± s¡#·q\T #˚XÊ&ÉT.

mH√ï dæìe÷ bÕ≥\T sêXÊ&ÉT.

ñkÕàìj·÷ $X«$<ë´\j·T+ ‘Ó\T>∑T XÊK˝À Ä#ês¡T´&ç>±, n~Ûø±s¡ uÛ≤cÕ dü+|òüT+

ø£$ |ü]#·j·T+

29`07`1931

n<Ûä ≈£åî&ç>±, n+uÒ<äÿsY kÕs¡«Á‹ø£ $X«$<ë´\j·÷ìø° ‘Ó\T>∑T $X«$<ë´\j·÷ìø° ñ|ü≈£î\|ü‹ (yÓ’dt #ÛêHé‡\sY)>±

|üì#˚XÊ&ÉT. sê»´düuÛÑ düuÛÑT´&ç>± ùde\+~+#ê&ÉT. Ä+Á<Ûä kÕs¡dü«‘· |ü]wü‘·TÔ n<Ûä ≈£åî&ç>± ñHêï&ÉT. uÛ≤s¡‘·

Á|üuÛÑT‘·«+ qT+&ç ª|ü<äàuÛÑ÷wüDYμ, >ös¡yêìï bı+<ë&ÉT. Äj·Tq kÕVæ≤‘· ø£èwæøÏ C≤„q|”sƒ¡ |ü⁄s¡kÕÿs¡+ \_Û+∫+~.

SCERT TE

LANGANA

26‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

I

@ <˚X¯y˚T–Hê m+<äTø±*&çHê

@ |”sƒ¡yÓTøÏÿHê me«¬s<äT¬s’Hê

bı>∑&Ésê ˙ ‘·*¢ uÛÑ÷$T uÛ≤s¡‹ì

ì\T|üsê ˙ C≤‹ ì+&ÉT >ös¡eeTT

sêj·TÁb˛\Hêï&ÉT ÄHê&ÉT

n~ eT]∫b˛e<äT› @Hê&ÉT

|ü⁄{Ïº+~ á eT{Ïº À d”‘·

s¡÷|ü⁄ ø£{Ïº+~ ~e´ uÛÑ>∑eBZ‘·

y˚<ë\T yÓ\dæq <Ûäs¡DÏsê

z+ø±s¡ Hê<ë\T |ü*øÏq neìsê

mHÓïH=ï <˚XÊ\T ø£qTï‘Ós¡eì Hê&ÉT

$ø£dæ+#Ó eTq H˚\ $C≤„q øÏs¡D≤\T @ <˚X¯..

Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

1. sêj·TÁb˛\T @eTHêï&ÉT?

2. á <˚X¯+ >=|üŒ‘·q+

@$T{Ï?

3. Ç‘·s¡ <˚XÊ\ ø£+fÒ eTq

<˚X¯+ m+<äT≈£î >=|üŒ~?

SCERT TE

LANGANA

27‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

II

yÓHÓï\~ @ eT‘·eTTsê?

ø√øÏ\~ @ ≈£î\eTTsê?

>±*øÏ @ uÛ≤wü ñ+~sê?

˙{ÏøÏ @ ÁbÕ+‘·eTT+~sê?

>±*ø°, ˙{Ïø°, Òe⁄ uÛÒ<ë\T

eTqTwüß˝À¢ m+<äTø° ‘·>±<ë\T?

≈£î\eT‘· $uÛÒ<ë\T @ <˚X¯...

>ö‘·eT ãT<äTΔì uÀ<Ûä\T eTs¡y=<äT›

>±+BÛ #·÷|æq e÷s¡Z+ $&Éy=<äT›

<˚«cÕ\ Nø£≥T¢ ‘=\–+#·T

ùdïVü≤BbÕ\T Ç+{Ï+≥ yÓ*–+#·T

◊ø£eT‘· y˚T C≤‹øÏ lsêeTs¡ø£å

n+<äTπø ìs¡+‘·s¡+ kÕ>±* Bø£å @ <˚X¯...

Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

1. ≈£î\eT‘· uÛÒ<ë\T Òì$

@$?

2. me] uÀ<Ûäq\T

eTs¡Ty=<äT›? me]

e÷s¡Z+ $&Éy=<äT›?

3. ◊ø£eT‘· + ø=s¡≈£î eTq+

@+ #˚j·÷*?

SCERT TE

LANGANA

28‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

$ì Ä˝À∫+∫ e÷{≤¢&É&É+


1) ªC≤‹>ös¡e+μ bÕ≥qT n_Ûqj·T+‘√ bÕ&É+&ç. bÕ≥ Ä<Ûës¡+>± eTq <˚X¯ >=|üŒ‘·q+ >∑T]+∫

e÷{≤¢&É+&ç.

2) eTq<˚X¯+ >=|üŒ<äq+ >∑T]+∫ e÷{≤¢&É+&ç.


n) øÏ+~ π>j·T bÕ<ë\T ‘ês¡Te÷¬s’HêsTT. dü]#˚dæ sêj·T+&ç.

ø√øÏ\~ @ ≈£î\eTTsê?

>±*øÏ @ uÛ≤wü ñ+~sê?

yÓHÓï\~ @ eT‘·eTTsê?

>±*ø°, ˙{Ïø° Òe⁄ uÛÒ<ë\T

kÕsê+X¯+

ªªeTq+ Ç‘·s¡ <˚XÊ\≈£î yÓ[flHê, m+‘· ô|<ä› |ü<äe⁄\T #˚|ü{ÏºHê eTq <˚X¯+ >=|üŒ‘·Hêìï eTs¡∫b˛≈£L&É<äT.

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ >∑T]+∫ m\¢|ü&É÷ ñqï‘·+>±H˚ e÷{≤¢&Ü*. Á|ü|ü+#·+ n+‘·{≤ eTq C≤‹ >ös¡yêìï ì\u…{≤º*μμ nì

sêj·TÁb˛\T düTu≤“sêe⁄ ‘·q ø£$‘· À ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT. Ä $wüj·÷ìï eTq+ m|üŒ{Ïø° eTs¡∫b˛e<äT›.

á H˚\ô|’ ñ‘·ÔeT Ç˝≤¢ …’q ªd”‘·μ |ü⁄{Ïº+~. y˚<ë\T, uÛÑ>∑eBZ‘· e+{Ï >=|üŒ Á>∑+<∏ë\T yÓ*XÊsTT. nDTeDTe⁄Hê

z+ø±s¡+ |ü*øÏq <X+ eTq~. Á|ü|ü+#·eT+‘ê nC≤„q|ü⁄ Nø£≥¢ À ñqï|ü&ÉT eTq<X+ $C≤„qø±+‘·T\‘√ yÓ*–b˛sTT+~.

yÓHÓï\≈£î eT‘·eTTqï<ë? ø√øÏ\≈£î ≈£î\eTTqï<ë? >±*øÏ uÛ≤cÕuÛÒ<ä+ ñqï<ë? M≥ìï{Ïø° Òì ≈£î\eT‘·ÁbÕ+‘·

uÛ≤cÕuÛÒ<ë\T eTqTwüß\¬ø+<äT≈£î? yê{Ïì n&ÉT¶ô|≥Tºø=ì ø={≤¢&É≥+ m+<äT≈£î?

<«cÕìï $&ç∫ ùdïVü≤+>± J$+#·&É+ Hs¡TÃø√yê*. ◊ø£eT‘· yT C≤‹øÏ πøåe÷ìï ø£*–düTÔ+~. n+<äTπø n+<äs¡eT÷

◊ø£eT‘· Bø£åqT rdüTø√yê*.

Ç$ #˚j·T+&ç


SCERT TE

LANGANA

29‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

˙{ÏøÏ @ ÁbÕ+‘·eTT+~sê?

≈£î\ eT‘· $uÒ<Ûë\T

eTqTwüß˝À¢ m+<äTø° ‘·>±<ë\T?

Ä) øÏ+~ π>j·÷ìï #·<äTe+&ç. Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T sêj·T+&ç.

ªªC≤rj·T düyÓTÆø£ ‘· qe

Jeq $ø±kÕìøÏ sê#·u≤≥

$$<Ûä eT‘ê\ ≈£î˝≤\ ◊ø£ ‘·‘√

$\dæ Ò¢ |üPe⁄\ ‘√≥

C≤rj·T düyÓTÆø£ ‘· e]Δ ≤¢*

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À Á|ü‹#√≥

uÛ≤s¡‘· C≤‹j·T+‘ê H=ø£ÿfÒqì

|ü*øÏ+#ê* j·T+<ä] H√≥.μμ

` dü]ø=+&É »Hês¡›Hé sêE

Á|üX¯ï\T :

1) qeJeq $ø±kÕìøÏ sê#·u≤≥ @~?

2) uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À @$T e]Δ ≤¢*?

3) n+<ä] H√{≤ @$T |ü*øÏ+#ê*?

4) |üPe⁄\ ‘√≥‘√ ø£$ <˚ìì b˛˝≤Ã&ÉT?

5) ô|’ π>j·÷ìï mes¡T sêXÊs¡T?

SCERT TE

LANGANA

30‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


d”«j·Ts¡#·q


1) C≤‹>ös¡e+ ì\ã&É≥+ n+fÒ @$T{Ï?

2) ªªùdïVü≤BbÕ\T Ç+{Ï+≥ yÓ*–+#·Tμμ nì ø£$ m+<äT≈£î nHêï&ÉT?

3) ª◊ø£eT‘· + ø=s¡≈£î kÕ>±* Bø£åμ Bìï düeT]údü÷Ô sêj·T+&ç.

4) dæ.Hêsêj·TD ¬s&ç¶ >∑T]+∫ sêj·T+&ç.


1) ªC≤‹>ös¡e+μ nqT π>j·T kÕsê+XÊìï kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.


n) øÏ+~ yê{Ï À @<Ó’Hê ø£ n+X¯+ MT<ä yê´dü+ sêj·T+&ç.

1) C≤rj·T düyÓTÆø£ ‘·.

2) _Ûqï‘·«+˝À @ø£‘·«+.

3) uÛ≤s¡‘·<˚X¯ >=|üŒ‘·q+.

III uÛ≤cÕ+XÊ\T

|ü<äC≤\+

n) ^‘· dæq |ü<ë\≈£î |üsê´j·T |ü<ë\T sêj·T+&ç.

1) ô|<ä›yê]|ü≥¢ >ös¡eeTT‘√ yÓT\>±*.

2) á <Ûäs¡DÏô|’ mH√ï $+‘Ó’q $wüj·÷\T ñHêïsTT.

Ä) øÏ+~ |ü<ë\‘√ kı+‘·yêø±´\T sêj·T+&ç.

1) e÷s¡Z+ :

2) ◊ø£eT‘· + :

3) Bø£å :

SCERT TE

LANGANA

31‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

Ç) øÏ+~ |ü<ë\ es¡TdüqT #·<äTe+&ç. ø=ÿø£ÿ es¡Tdü À dü+ã+<Ûä+ Òì |ü<ëìï >∑T]Ô+#·+&ç.

1) >±+BÛ, HÓÁVüA, b˛‘·q, e\¢uÛ≤jYT|üfÒ Ÿ

2) >ö‘·eT ãT<äTΔ&ÉT, eTVü≤eTà<é Á|üeø£Ô, sêe÷qTC≤#ês¡T´\T, nãT› Ÿø£ ≤+


n) øÏ+~ yêø±´\T @ ø±˝≤ìï dü÷∫düTÔHêïjÓ÷ ‘Ó\T|ü+&ç.

1) s¡w”<é düs¡T≈£î\T ø=+{≤&ÉT.

2) eT<ÛäT bÕ≥ bÕ&Ü&ÉT.

3) lqT ãC≤s¡T≈£î yÓfi≤fl&ÉT.

4) düT<Ûëø£sY u§eTà\T y˚düTÔHêï&ÉT.

5) ÁX¯eDY nyÓT]ø± yÓfi≤Ô&ÉT.

6) »j·T ñ<√´>∑+ ø√dü+ Á|üj·T‘·ï+ #˚düTÔqï~.

düe÷|üø£ ÁøÏj·T

øÏ+~ yêø±´\qT #·<äTe+&ç. ÁøÏj·T\qT |ü]o*+#·+&ç.

ñeT ã&çøÏ yÓ[fl+~.

&˚$&é bò Hé #˚XÊ&ÉT.

>ödt ø±s¡T˝À ekÕÔ&ÉT.

Vü≤s¡“»Hé ã+‹ $dæsê&ÉT.

yÓ[fl+~, #XÊ&ÉT, ekÕÔ&ÉT, $dæsê&ÉT nqT |ü<ë\T <ìì dü÷∫düTÔHêïsTT? |üì |üP]Ô nsTTq $wüj·÷ìï

#Ó|ü⁄ÔHêïj·÷? Òø£ ø±q≥Tº #Ó|ü⁄ÔHêïj·÷? |üì |üP]Ô nsTTq≥T¢ #Ó|ü⁄ÔHêïsTT. á $<Ûä+>± |üì |üP]Ô

nsTTq≥T¢ ‘Ó*ù| ÁøÏj·T\qT ªdüe÷|üø£ ÁøÏj·T\Tμ n+{≤s¡T.

ndüe÷|üø£ ÁøÏj·T

øÏ+~ yêø±´\qT |ü]o*+#·+&ç.

1) Á|üMDY n+<äyÓTÆq u§eTà\T dæ, Á|ü<ä]Ù+#ê&ÉT.

2) ˙s¡» n+>∑&çøÏ yÓ[fl, ≈£Ls¡>±j·T\T ø=qï~.

3) dü©e÷ ñ‘·Ôs¡+ sêdæ, b˛düTº&Éu≤“˝À y˚dæ+~.

SCERT TE

LANGANA

32‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


ªª<˚XÊ_Ûeè~ΔøÏ ◊ø£ ‘·, Áø£eT•ø£åD,

ÁX¯eT Ò eT÷˝≤\Tμμdü÷øÏÔ

♦ MT e÷‘·èuÛ≤wü À eT]j·TT ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü À <XuÛÑøÏÔøÏ dü+ã+~Û+∫q ø£ dü+ ¬s+&ÉT bÕ≥\qT

ùdø£]+#·+&ç. yê{Ïì dü+ø£\q+>± ‘·j·÷s¡T#˚j·T+&ç. yê{Ï >∑T]+∫ e÷{≤¢&É+&ç.

ô|’ yêø±˝À¢ ª^dæ, yÓ[fl, sêdæμ nH ÁøÏj·T\T m{≤¢ ñHêïsTT? |üì |üPs¡ÔsTTq $wüj·÷ìï #Ó|ü⁄‘·THêïj·÷?

ª|üì |üP]Ôø±q≥T¢μ #Ó|ü⁄‘·THêïj·÷? Ç{≤¢ |üì |üP]Ôø±q≥T¢ ‘Ó*ù| ÁøÏj·T\qT ªndüe÷|üø£ ÁøÏj·T\Tμ

n+{≤s¡T.

Ä) øÏ+~ yêø±´˝À¢ì ndüe÷|üø£ düe÷|üø£ ÁøÏj·T\qT >∑T]Ô+∫ sêj·T+&ç.

1) e÷<Ûä$ >∑T&çøÏ yÓ[fl, <˚e⁄&çì <ä]Ù+#·T≈£îqï~.

2) dü+»jYT ‘Ó\T>∑T {°#·s¡T‘√ e÷{≤¢&ç, dü+<˚Vü‰\qT rs¡TÃø=Hêï&ÉT.

3) wüØ|òt ø£$‘·\T sêdæ, n#·TÃy˚sTT+∫, düe÷C≤ìøÏ n+~+#ê&ÉT.

4) »Hês¡›Hé |ü⁄düÔø£düMTø£å sêdæ, ‘·s¡>∑‹˝À $ì|æ+#ê&ÉT.

5) πswüà u§eTà\ |ü⁄düÔø£+ #·÷dü÷Ô, d”‘êø√ø£ ∫\Tø£ u§eTà ^dæ+~.

MT≈£î ‘Ó\TkÕ?

øÏ+~ |ü<ë\T #·<äTe+&ç.

#Ó$ì\T¢>∑≥Tºø=qT, >∑T+&Ó#Ós¡TyÓ’+~, ‘·\˝ÀHê\Tø£, ø±*øÏãT~Δ#Ó|ü.

ô|’ e÷≥˝À¢ ñqï yê{ÏøÏ nsêú\qT ñqï<äTqï≥Tº>± rdüT≈£î+fÒ @eTÚ‘·T+~?

ªneTà #Ó$˝À Ç\T¢>∑≥Tºø=ì #Ó|æŒ+~.μ nqï|ü&ÉT #Ó$˝À Ç\T¢ ø£≥º&É+ ñ+≥T+<ë? Ä nsêúìï ñqï~

ñqï≥Tº>± rdüT≈£î+fÒ dü+<äs¡“¤+ ≈£î<äs¡<äT. ø±ã{Ïº <ëìøÏ eTs√ ns¡ú+ rdüT≈£î+{≤+. ªmH√ïkÕs¡T¢ #Ó|üŒ&É+μ nH˚

ns¡ú+˝À á e÷≥ yê&ÉT‘ês¡T. Ç{≤¢ |ü<ë\≈£î nsêúìï ñqï<äTqï≥Tº ø±≈£î+&Ü dü+<äsê“¤ìøÏ ‘·>∑Z≥Tº>± eTs√ ns¡ú+

#Ó|ü≈£î+fÒ yê{Ïì ªC≤rj·÷\Tμ n+{≤s¡T. á C≤rj·÷\e\¢ uÛ≤wü≈£î n+<ä+ edüTÔ+~.

SCERT TE

LANGANA

33‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


sê»ø°j·T <äTs¡+<Ûäs¡T&ÉT, Á|üC≤ùdyê|üsêj·TDT&ÉT ø=+&Ü \ø£ÎDY u≤|üPJ

Á|ü‘´ø£ ‘Ó\+>±D sêh+ ø√dü+ 1969˝À eT+Á‹ |ü<ä$ì ‘· õ+∫q ‘ê´>∑o* ø=+&Ü \ø£ÎDY

u≤|üPJ. eTVü‰‘êà|üP Ò, u≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ&ÉÿsY uÛ≤yê\≈£î nqT>∑TD+>± |”&ç‘·, ‘ê&ç‘· esêZ\≈£î

kÕe÷õø£Hê´j·T+ n+~+#·&É+ ø√dü+ ø=+&Ü \ø£ÎDY #dæq ø£èwæ Á|üX+dü j·T+. ø=+&Ü \ø£ÎDY

1915 ôdô|º+ãs¡T 27e ‘˚~q ≈£î+s¡+;Û+ ÄdæbòÕu≤<é õ˝≤¢ yê+øÏ&ç Á>±eT+˝À »ìà+#ê&ÉT.

neTàø£ÿ, u≤|üPJ\T Äj·Tq ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T. Ò Ò‘· j·TTe≈£î&ç>± ñqï|ü& |ü …¢ À¢ uÛÑ÷kÕ«eTT\≈£î

e´‹πsø£+>± ‘√{Ï j·TTe»qT\‘√ dü+|òü÷\T ô|{Ïº+∫ uÛÑ÷kÕ«eTT\ Ä≥\T ø£{Ïº+#·&É+˝À \ø£ÎDY

ø£è‘·ø£è‘·T´&Éj·÷´&ÉT. 1935˝À ôV’≤dü÷ÿ˝Ÿ $<ä ø√dü+ ôV’≤<äsêu≤<é q>∑sêìøÏ e∫Ã dæ{° ø± Òõ˝À #˚sê&ÉT. Ä]úø£

Çã“+<äT\T ñHêï ≤ ø√s¡T‡˝À #˚] ñrÔs¡Tí&Éj·÷´&ÉT.

C≤rjÓ÷<ä eT+, ìC≤+ e´‹πsø£ uÛ≤eC≤˝≤\qT Á|ü»\≈£î $e]+#˚yê&ÉT. ÄC≤qTu≤VüQ&ÉT, <Ûäè&ÛÉø±j·TT&ÉT,

nbÕs¡ Ä‘·à$XÊ«dü+, <ÛÓ’s¡ +, ìã“s¡+ ø£*–q \ø£ÎDY ÄHê{Ï s¡C≤ø±sY s¡ø£ÿdæ eT÷ø£\ qT+∫ C≤rj·T yê<äT\≈£î

s¡ø£åD ø£*Œ+#·&ÜìøÏ, bÕ\≈£î\≈£î e´‹πsø£+>± b˛sê&É&ÜìøÏ, »+≥q>∑sê\ $$<Ûä yê&É À¢ bÂs¡s¡ø£åD dü+|òü÷\qT

kÕú|æ+∫, j·TTe‘·qT ñ‘Ô»|ü]#ê&ÉT. ìùw<Ûä ø±\+˝À ìC≤+ b˛©düT\ ø£fi¯ófl>∑|æŒ e÷s¡Ty˚cÕ\˝À ‹s¡T>∑T‘·÷

ñ<ä e÷ìï ñ<Ûäè‘·+ #˚XÊ&ÉT. b˛©düT\T ≈£îÁ≥πødüT\T ãHêsTT+∫ yÓ+{≤&ÉT‘·Tqï|ü&ÉT u§+u≤sTT yÓfi≤fl&ÉT.

1942˝À øÏ«{Ÿ Ç+&çj·÷ ñ<ä e÷ìï ø=+&Ü \ø£ÎDY ôV’≤<äsêu≤<äT˝À q&çbÕ&ÉT. 1947 &çôd+ãs¡T 4e

‘˚Bq ìC≤+ qyêãT MTsY ñkÕàHé n©U≤Hé ø±s¡Tô|’ Hêsêj·TDsêe⁄ |üyêsY u≤+ãT y˚dæq πødüT˝À ø°\ø£bÕÁ‘·

eVæ≤+∫q ø=+&Ü \ø£ÎDY u≤|üPJô|’ Á|üuÛÑT‘·«+ πødüT qyÓ÷<äT #˚dæ+~. 1949˝À ø=+&Ü \ø£ÎDY H˚‘·è‘·«+˝À

|ü<äàXÊ* Vü‰düº Ÿ ÁbÕs¡+uÛÑeTsTT+~. áj·Tq ‘=* n<Ûä ≈£åî&ÉT>± 1950 |òæÁãe]˝À ôV’≤<äsêu≤<é sêh #˚H˚‘·

düVü≤ø±s¡ dü+|òüT+ ªôV’≤ø√μ Ä$s¡“¤$+∫+~, s¡»ø£, y˚T<ä] ‘·~‘·s¡T\≈£î eè‹Ô düVü≤ø±s¡ dü+|òü÷\qT HÓ\ø=\Œ&É+˝À

Áb˛‘ê‡Vü≤+ ø£*Œ+∫ yê]˝À dü+|òüT{Ï‘· X¯øÏÔì, Ä]úø£ |ü]|ü⁄wæºì ô|+bı+~#·&É+˝À \ø£ÎDY m+‘√ <√Vü≤<ä|ü&Ü¶&ÉT.

u≤|üPJ 1952 ≈£î+s¡+;Û+ ÄdæbòÕu≤<é õ˝≤¢ Àì ÄdæbòÕu≤<é qT+∫ ‘=* kÕs¡«Á‹ø£ mìïø£ À¢ sêh XÊdüqdüuÛÑ≈£î

mìïø£j·÷´&ÉT. 1957˝À »]–q ¬s+&√ kÕs¡«Á‹ø£ mìïø£ À¢ q\¢>=+&É õ˝≤¢ ∫qï ø=+&É÷s¡T qT+∫ b˛{° #˚dæ

¬>\Tbı+<ë&ÉT.

uÛ≤s¡‘Yô|’ #Ó’Hê <äTsêÁø£eTD dü+<äs¡“¤+>± s¡ø£åD <äfi≤\≈£î n‘· edüs¡+>± yÓ’<ä ùde\+~+#·&ÜìøÏ ‘·q uÛ≤s¡

&Üˆˆ X≈£î+‘· ≤<$ì |ü+bÕ&ÉT. ÄyÓT s¡ø£åD XÊK˝À yT»sY <ë˝À |üì#dæ+~. yÓqTø£ã&çq ‘·s¡>∑‘·T\ dæú‹>∑‘·T\

$#ês¡D≈£î ø£MTwüHé @sêŒ≥T ø√dü+ ø£èwæ #XÊ&ÉT. nq+‘·sêeTHé ø£MTwüHé #·s¡Ã˝À¢ \ø£ÎDY Á|üeTTK+>± bÕ˝§ZHêï&ÉT.

yÓqTø£ã&çq esêZ\ dü+πøåeT+ ø√dü+ mq Òì ø£èwæ #XÊ&ÉT. ø=+&Ü \ø£ÎDY ã&ÉT>∑TesêZ\ ÄXÊCÀ´‹>± >∑T]Ô+|ü⁄bı+<ä&ÉyT

ø±<äT dü«j·T+>± »eVü≤sY ≤˝Ÿ HÓÁVüA, Ç+~sê>±+BÛ\ Á|üX¯+dü\T n+<äT≈£îqï Hêj·T≈£î&ÉT ≈£L&Ü. ã&ÉT>∑T

esêZ\≈£î Äj·Tq #˚dæq ìs¡+‘·s¡ ø£èwæ |òü*‘·+>±H˚ Äj·TqqT Á|ü»\T u≤|üPJ>± >ös¡$+#ês¡T.

1969˝À ‘Ó\+>±D ø√dü+ eT+Á‹ |ü<ä$ì ≈£L&Ü ‘·èDÁbÕj·T+>± e~ Òdæq ìã<äΔ‘·ø£\ sê»ø°j·Ty˚‘·Ô

ø=+&Ü \ø£ÎDY u≤|üPJ. 1969 eT]j·TT 2009 qT+&ç 2012 es¡≈£î Á|üC≤ ñ<ä e÷˝À¢ #·Ts¡T>±Z bÕ˝§ZHêï&ÉT.

2012 ôdô|º+ãs¡T 21q eTs¡DÏ+#ê&ÉT.

SCERT TE

LANGANA

34‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21



4. Vü‰dü Á|üeè‹Ô` ùV≤eT\‘ê \eD+

Á|üX¯ï\T

1. ô|’ u§eTà˝À MTs¡T @y˚T$T >∑eTì+#ês¡T?

2. u§eTà˝À e´≈£îÔ\T @+ e÷{≤¢&ÉT≈£î+≥THêïs¡T?

3 yê] e÷≥\e\q MT≈£î ø£*–q nqTuÛÑ÷‹

@$T{Ï?

Vü‰dü´+ eTqdüT‡≈£î ñ˝≤¢kÕìï ø£*–düTÔ+<äì,

ì‘·´J$‘·+˝À düTìï‘·yÓTÆq Vü‰kÕ´ìï |ü+#·Tø√yê\ì

‘Ó*j·TCÒj·T≥+, >∑TÁs¡+ C≤wüßyê Vü‰dü Á|üeè‹Ôì |ü]#·j·T+

#˚j·T≥+ bÕsƒ¡+ jÓTTø£ÿ ñ<›X¯+.

H˚qT eT÷s¡Tâ\≈£î

<ë] Çe«qT

ø±ì H˚qT

ÇkÕÔqT

SCERT TE

LANGANA

35‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


á bÕsƒ¡+ yê´dü Á|üÁøÏj·T≈£î #Ó+~q~. Á|üdüTÔ‘· bÕsƒ¡+

ùV≤eT\‘ê \eD+ ‘·q ‘·+Á&ç >∑Ti¿+ C≤wüßyê >∑T]+∫

sêdæq ªe÷ Hêqï>±s¡Tμ nH˚ |ü⁄düÔø£+˝Àì~.


♦ bÕsƒ¡+˝Àì u§eTà\qT #·÷&É+&ç. <ëì >∑T]+∫ e÷{≤¢&É+&ç.

♦ MT {°#·sY #Óù|Œ $wüj·÷ìï $q+&ç.



♦ Ä |ü<ë\≈£î nsêú\qT |ü<ä|ü{Ïºø£ / ì|òüT+≥Te⁄ #·÷dæ Ò<ë MT {°#·sYqT n&ç– ‘Ó\TdüTø=+&ç.

&Üˆˆ ùV≤eT\‘ê \eD+ >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢ $qT>=+&É À »ìà+∫+~. Á|üeTTK

ø£$ >∑Ti¿+C≤wüßyê, eT]j·TeTà\ ≈£L‘·Ts¡T. nD>±]q esêZ\ nuÛÑT´qï‹øÏ

ø£èwæ#˚dæ+~. ìC≤e÷u≤<é õ˝≤¢ À CÀ–˙ e´edüú ìs¡÷à\q≈£î ø£èwæ #˚dæ+~.

eT÷&ÛÜ#êsê\≈£î e´‹πsø£+>± Á|ü»˝À¢ #Ó’‘·q´+ ø£*–+∫+~. uÛÑ÷<ëH√<ä´eT

Hêj·T≈£î\T Ä#ês¡´ $H√u≤ yÓ+≥ #·+ã˝Ÿ ˝Àj·T˝À |üs¡´{Ï+∫ ã+~b˛≥T

<=+>∑˝À¢ e÷qdæø£ |ü]es¡Ôq≈£î <√Vü≤<ä+#˚dæ+~. nVæ≤+kÕeT÷s¡TÔ\T, Jeq

Á|üuÛ≤‘·+, C≤wüßyê ø£\+#˚dæq ø£<∏ä, e÷ Hêqï>±s¡T, eTè‘√´sêà neTè‘·+>∑eTj·T

e+{Ï s¡#·q\T #dæ+~. n+uÒ<äÿsY X‘·»j·T+‹ dü+<äs¡“¤+>± ª;ÛeTs¡‘·ïμ |ü⁄s¡kÕÿs¡+,

Ä+.Á|ü. Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ªÄ‘·à>ös¡e |ü⁄s¡kÕÿs¡+μ, ø£sêí≥ø£ Á|üuÛÑT‘·«+#˚ ª<˚X¯ùdïVæ≤μ

|ü⁄s¡kÕÿs¡+, ‘Ó\T>∑T $X¯«$<ë´\j·T+ yê]#˚ >ös¡e&Üø£ºπs{Ÿ n+<äT≈£îHêïs¡T.

s¡#·sTTÁ‹ |ü]#·j·T+

26`02`1932

20`03`2008

SCERT TE

LANGANA

36‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

I

n+<äs¡÷ qe«>∑\s¡T. ø±ì n+<äs¡÷ q$«+#· Òs¡T. nìï

qe⁄«\˝ÀøÏ Vü‰dü eTT ø£ $•wüºyÓTÆq qe⁄«qT düèwæºdüTÔ+~. <ëì˝À

ˇø£ Á|ü‘´ø£‘· ñ+~. eTìwæ Àì <äT'U≤ìï, ás¡´qT, ìsêXqT,

ìdüŒ èVü≤qT N\TÃ≈£îì ìs¡à\yÓTÆq eTqdüT‡ qT+&ç n~ ãj·T≥≈£î

edüTÔ+~. n+<äTπø n{Ïº qe⁄« eTqdüT‡qT ‘˚*ø£|üs¡TdüTÔ+~.

J$‘·+˝À mH√ï ø£cÕº\qT, |üsê»j·÷\qT bı+~, yê{Ï

qT+&ç ãj·T≥ |ü&É{≤ìøÏ Vü‰kÕ´ìï düèwæº+#·Tø=ì Á|ü‹kÕ]

eTqkÕsê qe⁄«≈£îH˚yês¡T #ê˝≤ ‘·≈£îÿe. Ä ‘·≈£îÿe dü+K´˝À

ˇø£s¡T C≤wüße. Hêqï>±s¡T Á|ü‹ |üì˝À, e÷≥˝À, Vü‰kÕ´ìï

≈£L&Ü düèwæº+#·T≈£îHyês¡T. ‘êqT q$«, ‘·q #·T≥÷º ñ+&yê]ì

q$«+#yês¡T.

nHø£ Çã“+<äT\˝À ≈£L&Ü qe«>∑\ BÛs√<ë‘·TÔ&ÉT Hêqï>±s¡T. HÓ\HÓ ≤ J‘·+ e#Ã |ü]dæú‹ Òq|ü&ÉT ø=ÿø£ÿkÕ]

Ç\T¢ >∑&Éeø£ Ç+{À¢ ñqï ∫‘·TÔ ø±–‘ê\T neTà>± e∫Ãq |üHÓï+&ÉD≤\‘√ |üP≥ >∑&ç#~. Ç{Ïº |ü]dæú‘·T\˝À ø=ÿø£ÿkÕ]

y˚TeTT }Væ≤+#·ìØ‹˝À l @ø± <ä+&Éj·T´ |ü+‘·T\T>±s¡T 25 s¡÷bÕj·T\T eTìj·÷s¡¶s¡T #˚dü÷Ô ªªC≤wüßyê! sêÁ‹ Hê≈£î

<e⁄&ÉT ø£\˝À ø£qã&ç ≈£î 25 s¡÷bÕj·T\T |ü+|üeTHêï&ÉTμμ nì ≈£L|üHé MT<ä sêùdyês¡T. Hêqï>±s¡T <ëìì Vü‰dü +>±

eT\#·T≈£îì ‘·q ø£è‘·»„‘·\T ‘Ó\T|ü⁄‘·÷ ªªMT <e⁄&ÉT 25 Á|üø£ÿq ªªdüTqïμμ ô|≥ºeTì #Ó|üŒ Ò<ë?μμ nì #·eT‘·ÿ]dü÷Ô »yêãT

sêùdyês¡T.

ø£$>± ì\ã&É{≤ìøÏ mH√ï n&É¶+≈£î\qT m<äTs√ÿe\dæ e∫Ã+~. Ä n&É¶+≈£î\qT ‘·\#·T≈£î+≥÷ ≈£L&Ü Äj·Tq

Vü‰k˛´≈£îÔ\‘√H˚ düs¡T›≈£îH˚yês¡T. »+≥ø£e⁄\T>± sêDÏ+#·e#·TÃqì ‘·q ùdïVæ≤‘·T …’q BbÕ\ |æ#·Ãj·T´XÊÅdæÔ>±]‘√ ø£*dæ

ø£$‘·«+ sê<ë›eTqT≈£îHêïs¡T. nsTT‘˚ »+≥ø£e⁄\≈£î eTT+<äT ù|s¡T¢ #·ø£ÿ>±

ø£\yê*>∑<ë. áj·Tq C≤wüße, Äj·Tq |æ#·Ãj·T´, C≤wüßyê ù|s¡T eTT+<äT ô|&ç‘˚

ªªC≤wüßyê |æ∫Ãμμ ne⁄‘·T+~. b˛˙ |æ#·Ãj·T´>±] ù|s¡T eTT+<äT ô|&É<ëe÷ n+fÒ

ªª|æ∫Ã C≤wüßyêμμ ne⁄‘·T+~. m≥T#·÷dæHê C≤wüßyêπø |æ∫Ã|üfÒº≥≥T¢ ñ+&É&É+

#˚‘· Ä Á|üj·T‘·ï+ $s¡$T+#ês¡T.

‘êqT #Û· À≈£îÔ\T $düs¡&Éy˚T ø±ø£ ‘·qMT<ä me¬s’Hê #Û· À≈£îÔ\T $dæ]Hê

Äj·Tq Äq+~+#˚yês¡T. ªªø£$>±s¡T! MT MTkÕ\ô|’ ìeTàø±j·T\T ì\u…≥ºe#˚Ãμμ

nì me¬s’Hê n+fÒ ªªìeTàø±j·T Ò$T{Ï, >∑TeTà&çø±j·T Ò ì\u…&É‘ê dü+ô|+>∑

q÷HÓ ñ+fÒμμ nH˚yês¡T.

Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

1. ªn+<äs¡T qe«>∑\s¡T ø±ì

n+<äs¡÷ q$«+#· Òs¡Tμ n+fÒ

MTπø$T ns¡úeTsTT+~?

2. $TeTà*ï u≤>± q$«+∫q

dü+<äs¡“¤+ @~?

SCERT TE

LANGANA

37‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

II

ˇø£ düHêàq düuÛÑ À ø£s¡T Hêqï>±] q\T|ü⁄ s¡+>∑T MT<ä #Û· ÀøÏÔ $dæ] Hêqï>±]ì e÷∞π><ä‘√ b˛˝≤Ãs¡T. ªªe÷∞

π><ä q\¢ì<Ó’Hê ‘Ó\¢{Ï ‹j·T´ì bÕ\T ÇdüTÔ+~. á q\¢{Ï ø£$>±s¡T ‹j·T´ì ø£$‘ê«ìï n+~düTÔHêïs¡Tμμ nHêïs¡T.

Ä #Û· ÀøÏÔì d”«ø£]dü÷Ô ªªq\¢ìyê&ÉT eTqdüT ‘Ó\¢ìyê&ÉT, |ü<äà qj·Tq+ãT\yê&ÉTμμ n+≥÷ Ç+ø± Hê\T>∑T $X‚wüD≤\T

ø£\T|ü⁄≈£îì MTdü+ <äTe⁄«≈£îHêïs¡T.

Ç‘·s¡ uÛ≤wü\yês¡T ‘Ó\T>∑T e÷{≤¢&ç‘˚ m+‘· ‘·e÷cÕ>± ñ+≥T+<√, ‘êqT e÷{≤¢&ç bı≥º #Óø£ÿ\j˚T´≥≥T¢

q$«dü÷Ô ñ+&˚yês¡T. <=s¡\ ‘Ó\T>∑TqT e÷{≤¢&É&É+˝À ÁbÕMD´‘· dü+bÕ~+∫q Hêqï>±s¡T u§_“*j·TT<äΔ+ Hê≥ø£+˝À

ãTd”‡<=s¡ bÕÁ‘·y˚ùdyês¡≥. ‘êqT #˚dæq nH˚ø£ |üqT\˝À Vü‰kÕ´ìï ‘·s¡#·T #ÓãT‘·÷ ñ+&˚yês¡T.

1942`44 ÁbÕ+‘·+˝À eTÁ<ëdüT˝À ñ+&ç yêsY |ü_¢dæ{° Ä|ò”düs¡T>± |üì#XÊs¡T. Ä|ò”düs¡T>± ‘êqT dü÷≥TydüT≈£î+fÒ

u≤>∑T+≥T+<äHêïs¡T n+<äs¡÷, <ë+‘√ dü÷≥T ≈£î{Ïº+#ês¡T. dü÷≥TMT<ä ñ+≥÷ #ê|ü uÛÀ»q+ u≤>∑T+&É<äì fÒãT\T

y˚düTø=Hêïs¡T. fÒãT˝Ÿ uÛÀ»q+ #˚dü÷Ô #˚‹‘√ ‹q&É+ @$T≥ì dü÷ŒqT, bò sYÿ ñ|üjÓ÷–+#ês¡T. bò sYÿ ñ|üjÓ÷–+#˚

n\yê≥T Òø£ n~ >∑T#·TÃ≈£î+~. n+‘˚ bò sYÿ >∑T#·TÃ≈£î+<äì dü÷ŒqT ≈£L&Ü rùdXÊs¡T. dü÷ŒqT, bò sYÿ Òì<˚ ã\¢

m+<äTø£ì ã\¢ rùdXÊs¡T. ã\¢ Òq|ü&ÉT dü÷≥T m+<äT≈£î Ò nì eTfi≤fl |ü+#Ó #=ø±ÿ˝ÀøÏ e#êÃs¡T!

ªªdüHêàq+ #kÕÔeTT MT≈£î, @<√ ñ&É‘ê uÛÑøÏÔ>±μμ n+≥÷ me¬s’Hê sêùdÔ, Hêqï>±s¡T ªªMTs¡T düHêàq+ #j·TuÀ‘·Tqï+<äT≈£î

dü+‘√wü+. nsTT‘˚ MT ñ&É‘· ∫qï<ë? ô|<ä›<ë? M|ü⁄ MT<ä #ês¡\Tqï ñ&É‘˚Hê?μμ n+≥÷ ‘·e÷cÕ>± sêùdyês¡T.

ªªHêqï>±s¡÷! eT+<äT rdüT≈£îHêïs¡T >∑<ë, »«s¡+ ‘·–Z+<ë? n+fÒ

ªª‘·–Z+~μμ nH˚yês¡T.

ªªm+‘· ‘·–Z+~?μμ nì n&ç–‘˚.

ªªd”kÕ˝À dü>∑+ ‘·–Z+~μμ nH˚yês¡T.

ªªd”kÕ˝À @$T{Ï?μμ nì n+fÒ ªªn<, eT+<äT ‘·–Z+~μμ n+≥÷ q$«+#yês¡T.

Äj·Tq e<ä›≈£î e∫Ãqyê¬ses¡÷ qe«≈£î+&Ü yÓfi¯fls¡T. e∫Ãqyês¡T ≈£L&Ü

Vü‰dü Á|æj·TT …’‘˚ Ç<ä›s¡÷ ø£*dæ #ê˝≤ùd|ü⁄ qe⁄«≈£î+≥÷ ñ+&˚yês¡T.

∫\ø£eT]Ô yê] ªª>∑D|ü‹μμ, yÓTTø£ÿbÕ{Ïyê] ªªu≤]wüºs¡T bÕs¡«rX+μμ Hêqï>±]øÏ

ÇwüºyÓTÆq bÕÁ‘·\T. ‘√\Tu§eTà˝≤≥˝À e#Ã ªªE≥Tºb˛*>±&ÉTμμ, ªªπø‹>±&ÉTμμ n+fÒ

Äj·Tq≈£î n<√ ÄbÕ´j·T‘·.

III

‘·q »qà~q+ Hê&ÉT ãTÁs¡ø£<∏ä #Ó|æŒ+#·T≈£îH√, M~ÛHê≥ø£yÓ÷, ‘√\Tu§eTà˝≤{À y˚sTT+#·T≈£îH√ Ä ø£fi≤ø±s¡T\≈£î

bÕ]‘√wæø£+ Ç∫Ã Äq+~dü÷Ô ñ+&É&É+ Äj·Tq≈£î n\yê≥T.

Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

1. ˇø£ uÛ≤wüsêìyêfi¯ófl Ä

uÛ≤wü˝À e÷{≤¢&ç‘˚ m{≤¢

ñ+≥T+~? ñ<ëVü≤s¡D\T

#Ó|üŒ+&ç.

2. MTs¡T #·÷dæq @<Ó’Hê

dæìe÷ / Hê{Ïø£ Àì Vü‰dü

düìïyX+ >∑T]+∫ #Ó|üŒ+&ç.SCERT TE

LANGANA

38‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

Hêqï>±s¡T s√p #ê˝≤ ‘·«s¡>± ìÁ<ä Ò#˚yês¡T.

ˇø£s√E ñ<äj·TyT |ü]#·j·T+ Òì e´øÏÔ ø£s¡T e#êÃs¡T.

edü÷ÔH˚ Hêqï>±]ì #·÷∫ ªªnj·÷´! ø£$>±s¡T @]?μμ

nHêï&ÉT. n‘·ì yê\ø£+ #·÷∫ Hêqï>±s¡T ø=+#Ó+

‘·e÷cÕ #˚j·÷\qT≈£îHêïs¡T. ªªãC≤s¡T≈£î yÓfi≤fls¡Tμμ

nHêïs¡T.

ªªnjÓ÷´! HqT ‘·«s¡>± yÓ[flb˛yê …μμ nHêï&É‘·qT.

ªª@$T |üì MT<ä e#êÃe⁄?μμ nì n&ç>±&ÉT

Hêqï>±s¡T.

ªªH˚qT Vü≤]ø£<∏ä\T #ÓãT‘êq+&ç. yê] m<äT≥

Vü≤]ø£<∏ä #ÓãT<ëeTì e#êÃqTμμ nHêï&ÉT.

ªªnsTT‘˚ eTT+<äT Hê e<ä› #Ó|üμμ nHêïs¡T

Hêqï>±s¡T.

ªªMTs¡T ø£$>±]øÏ @eTÚ‘ês¡T?μμ nì n&ç>±&ÉT.

ªªH˚qT Äj·Tq ‘·eTTàDÏí Òμμ nHêïs¡T.

Ä e´øÏÔ düTe÷s¡T ns¡>∑+≥ Vü≤]ø£<∏ä #Ó|æŒ, ø=ìï Hêqï>±] |ü<ë´\T ≈£L&Ü #·~yê&ÉT.

Hêqï>±s¡T #ê˝≤ >∑+;Ûs¡+>± ªªnu≤“sT÷! ˙e⁄ |ü<ë´\˝À ‘·|ü\T #·~yêe⁄, ø£$>±]øÏ ø√|ü+ edüTÔ+<˚yÓ÷?μμ

nHêïs¡T.

<ëìø£‘·qT ø£+>±s¡T|ü&ç ªªnsTT‘˚ H˚qT eTT+<˚ yÓ[flb˛‘êqTμμ n+≥÷ b˛uÀj·÷&ÉT.

Hêqï>±s¡T n‘·ìì Ä|æ ‘êH˚ ø£$qì #ÓbÕŒs¡T.

<ëìø£‘·qT ªªnuÒ“! MT¬s+<äTø£e⁄‘ês¡T, MTs¡T #ê˝≤ XÊ+‘·+>± ñHêïs¡Tμμ

nHêï&ÉT.

∫e]øÏ Hêqï>±s¡‘·ìøÏ ‘êH˚ C≤wüßyê ø£$qì q#·ÃC…|æŒ ªª|òüsê« Ò<äT qTe⁄«

Vü≤]ø£<∏ä u≤>± #ÓbÕŒe⁄, |ü<ë´\T u≤>±H˚ bÕ&Üe⁄μμ n+≥÷ n_Ûq+~+#ês¡T.

∫e]ø£‘·qT ø£$>±]øÏ ‘·q Vü≤]ø£<∏ä $ì|æ+#êqì dü+‘√wæ+∫ yÓfi≤¢&ÉT.

ø=ìï ø=ìï düeTj·÷\˝À Hêqï>±s¡T #˚ùd Vü‰dü + ˝À‘·T>± ñ+&ç, eT÷&ÛÉ

qeTàø±\ô|’ <Óã“ø=&ÉT‘·T+~. Äj·Tq e<ä›≈£î ‘·e÷cÕ eTqTwüß\T e∫Ãq|ü&ÉT

Äj·Tq ≈£L&Ü ‘·e÷cÕ>±H˚ e÷{≤¢&˚yês¡T.

Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

1. ø£fi≤ø±s¡T&ÉT m+<äT≈£î

ø£+>±s¡T|ü&Ü¶&ÉT?

2. C≤wüßyê ø£fi≤ø±s¡T&ç‘√

‘·e÷cÕ #˚XÊ&ÉT >∑<ë! MT≈£î

Ç˝≤ m<äT¬s’q ‘·e÷cÕ

dü+|òüT≥q\ >∑T]+∫ #Ó|üŒ+&ç.

SCERT TE

LANGANA

39‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

$ì Ä˝À∫+∫ e÷{≤¢&É&É+


1) C≤wüßyê J$‘·+˝Àì ø=ìï Vü‰dü dü+|òüT≥q\ >∑T]+∫ #Ó|üŒ+&ç.

2) qe⁄« e\¢ ø£*π> Á|üjÓ÷»Hê\ >∑T]+∫ e÷{≤¢&É+&ç.


n) øÏ+~ ù|sêqT #·<äTe+&ç.

ôV’≤<äsêu≤<äT sêh+˝Àì <ä[‘·T\ nuÛÑT´qï‹ø√dü+ ‘·q J$‘êìï n+øÏ‘·+ #˚dæq eTVü‰qTuÛ≤e⁄&ÉT

uÛ≤>∑ ¬s&ç¶es¡à. áj·Tq 1888˝À ôV’≤<äsêu≤<äT˝À »ìà+#ê&ÉT. áj·Tq Ä~ Væ≤+<ä÷ Á>∑+<∏äe÷\qT

@sêŒ≥T#˚dæ <ëì ‘·s¡|ü⁄q mH√ï |ü⁄düÔø±\qT yÓ\Te]+#ê&ÉT. uÛ≤s¡‘·<˚X¯eT+‘ê ‹]– ìeTï»H√<äΔs¡D≈£î

#düTÔqï, #j·÷*‡q ø£èwæì ñ<√“~Û+#ê&ÉT. áj·Tq ñ|üHê´kÕ\T |ü⁄düÔø£ s¡÷|ü+˝À n#·ÃsTT $düÔ è‘· Á|ü#ês¡+

bı+<ësTT. 1906˝À »>∑ìàÁ‘· eT+&É*ì @sêŒ≥T#dæ kÕ+|òæTø£ ùdyê ø±s¡ ø£ ≤bÕ\qT #|ü{≤º&ÉT. kÕ+|òæTø£

<äTsê#êsê\T, ndüŒ èX¯ ‘· ìyês¡D, <ä[‘·T\ $<ë´uÛ≤´dü+, u≤\´$yêVü‰\ ìùw<Ûä+, <˚e<ëdæ ìs¡÷à\q

ø√dü+ ìs¡+‘·s¡ ø£èwæ #XÊ&ÉT. 1937˝À Ä~ Væ≤+<ä÷ |üÁ‹ø£qT kÕú|æ+∫ kÕVæ≤‘· +, dü+düÿ è‹, ùdyês¡+>±\˝À

$X‚wüyÓTÆq ø£èwæ#˚XÊ&ÉT. áj·Tq Vü≤]ø£<∏ä\T, ãTÁs¡ø£<∏ä\T, Hê≥ø±\ <ë«sê <ä[‘·T*ï #Ó’‘·q´e+‘·T\qT

#˚XÊs¡T. áj·Tq 1937˝À ôV’≤<äsêu≤<äT˝À eTs¡DÏ+#ê&ÉT.

ô|’ ù|sê Ä<Ûës¡+>± øÏ+~ Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T sêj·T+&ç.

1) uÛ≤>∑ ¬s&ç¶ m|ü&ÉT, mø£ÿ&É »ìà+#ê&ÉT? m|ü&ÉT eTs¡DÏ+#ê&ÉT?

2) »>∑ìàÁ‘· eT+&É* <ë«sê uÛ≤>∑ ¬s&ç¶ es¡à #˚dæq ùde Ò$?

3) uÛ≤>∑ ¬s&ç¶ es¡à <˚ìø√dü+ ìs¡+‘·s¡ ø£èwæ#˚XÊ&ÉT?

4) Ä~Væ≤+<ä÷ |üÁ‹ø£ <ë«sê uÛ≤>∑ ¬s&ç¶es¡à @+ #˚XÊ&ÉT?

5) <ä[‘·T\qT m{≤¢ #Ó’‘·q´|ü]#ê&ÉT?

Ç$ #˚j·T+&ç


SCERT TE

LANGANA

40‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


d”«j·Ts¡#·q


1) ùV≤eT\‘ê \eD+ >∑T]+∫ MTπs$T ‘Ó\TdüTø=Hêïs¡T? kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.

2) ªn+<äs¡÷ qe«>∑\s¡T. ø±ì q$«+#· Òs¡Tμ nì nq&É+ >∑T]+∫ MT n_ÛÁbÕj·T+ ‘Ó\T|ü+&ç.

3) C≤wüßyê J$‘·+˝Àì @<˚ì ˇø£ Vü‰dü dü+|òüT≥qqT kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.

4) C≤wüßyê ‘·q »qà~q+ s√Eq @+ #˚ùdyê&ÉT? MT¬s’‘˚ MT »qà~q+ s√E @+ #˚kÕÔs¡T?

Ä) øÏ+~ Á|üX¯ï\˝À ø£<ëìøÏ 10 yêø±´˝À¢ »yêãT\T sêj·T+&ç.

1) bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± >∑TÁs¡+ C≤wüßyê e´øÏÔ‘·«+ >∑T]+∫ sêj·T+&ç.

( Ò<ë )

qe«&É+e\¢ ø£*π> Á|üjÓ÷»Hê\ >∑T]+∫ sêj·T+&ç.

Ä) bÕsƒ¡+ #·<äTe+&ç. øÏ+~ Á|üX¯ï\≈£î ø£ÿ |ü<ä+˝À »yêãT sêj·T+&ç.

1) n+<äs¡÷ #˚j·T>∑*π>~ @$T{Ï?

2) n+<äs¡÷ #˚j·T Òì~ @$T{Ï?

3) $•wüºyÓTÆq qe⁄«qT düèwæº+#˚~ @~?

4) eTqdüT‡qT ‘˚*ø£ |ü]#˚~ @~?

5) ø£$>± ì\ã&É&ÜìøÏ C≤wüßyê y˚{Ïì m<äTs=ÿHêï&ÉT?

6) C≤wüßyê≈£î 25 s¡÷ˆˆ eTìj·÷s¡¶s¡T |ü+|æq~ mes¡T?

7) C≤wüßyê>±] ùdïVæ≤‘·T&ÉT mes¡T?

8) Ç‘·s¡ uÛ≤wü yês¡T ‘Ó\T>∑T e÷{≤¢&ç‘˚ m˝≤ ñ+≥T+~?

9) C≤wüßyê u§_“* j·TT<äΔ+ Hê≥ø£+˝À @ bÕÁ‘· y˚XÊ&ÉT?

10) ‘√\T u§eTà˝≤≥˝À @bÕÁ‘·\T n+fÒ C≤wüßyê>±]øÏ Çwüº+?

SCERT TE

LANGANA

41‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

III uÛ≤cÕ+XÊ\T

|ü<äC≤\+

n) øÏ+~ |ü<ë\qT C≤rj·÷\T n+{≤s¡T. M{Ïì kı+‘·e÷≥˝À¢ ñ|üjÓ÷–+∫ sêj·T+&ç.

1) ñ&É‘êuÛÑøÏÔ :

2) bı≥º#Óø£ÿ\j˚T´≥T¢ :

Ä) øÏ+~ >∑fifl˝À ø=ìï |ü<ë\T ñHêïsTT yê{ÏqT+&ç bÕsƒ¡+˝Àì |ü<ë\qT >∑T]Ô+∫ sêj·T+&ç. Ä |ü<ë\qT bÕsƒ¡+˝À

mø£ÿ&É ñqïy√ yÓ‘·ø£+&ç. yê{Ï øÏ+<ä j·T+&ç.


n) øÏ+~ yê{Ï À @<Ó’Hê ø£ n+X¯+ >∑T]+∫ sêj·T+&ç.

1) bÕsƒ¡+˝Àì C≤wüßyê≈£î, ø£fi≤ø±s¡T&çøÏ eT<Ûä »]–q düe÷yX+ rs¡TqT dü+uÛ≤wüD\ s¡÷|ü+˝À sêj·T+&ç.

( Ò<ë )

Vü‰dü + / qe⁄« |ü⁄{Ïº+#˚ ˇø£ ø£<∏äqT sêj·T+&ç.

á » qà ~ q+

‘· \T <ë´ |ü Hêà

e÷ C≤ wüß yê dü

cÕ sê Á‹ eTà d”

ãT Ás¡ ø£ <∏ä \T

Ç) øÏ+~ |ü<ë\≈£î e´‹πsø±s¡ú+ Ç#Ã |ü<ë\T sêj·T+&ç. yê{Ï‘√ kı+‘·yêø±´\T sêj·T+&ç.

1) ìsêX¯ :

2) <äT'K+ :

3) ‘*ø£ :

4) ø£wüº+ :

SCERT TE

LANGANA

42‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


n) øÏ+~ |ü<ë\qT #·~$ |ü⁄+*+>∑, Åd”Ô*+>∑ |ü<ë\qT |ü{Ïºø£ À sêj·T+&ç.

u≤\T&ÉT d”‘· #·+Á<äT&ÉT C≤˙

bòÕre÷ s¡$ |üØ«Hé eTeT‘·

>√|æ ^‘· ¬sVü≤e÷Hé |òüØ<é

neTà nqï n‘·Ô \‘·

Åd”Ô*+>∑|ü<ä+|ü⁄+*+>∑|ü<ä+

düe÷|üø£ ÁøÏj·Tndüe÷|üø£ ÁøÏj·T

Ä) øÏ+~ yêø±´\T #·~$ yê{Ï Àì ndüe÷|üø£ düe÷|üø£ ÁøÏj·T\qT >∑T]Ô+∫ sêj·T+&ç.

1) düTBÛsY u≤>± #·~$, eT+∫ e÷s¡Tÿ\T ‘Ó#·TÃ≈£îHêï&ÉT.

2) bÕ|ü bÕ\T ‘ê–, ìÁ<äb˛sTT+~.

3) eTH√CŸ »yêãT\T sêdæ, {°#·sY‘√ ~~›+#·Tø=ì, yê{Ïì ‹]– sêXÊ&ÉT.

4) $XÊ˝Ÿ #Ó≥Tº møÏÿ, ø£Ás¡‘√ ø=eTà\qT ≤–, |ü+&ÉT¢ ‘Ó+bÕ&ÉT.

5) $Vü‰] eT+∫ ø£<∏ä\T sêdæ, ù|s¡T ‘Ó#·TÃ≈£îHêï&ÉT.

SCERT TE

LANGANA

43‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

Ç) øÏ+~ uÛ≤cÕuÛ≤>±\qT »‘·|üs¡#·+&ç.

1) HêeTyê#·ø£+ ( ) n) #·~$+~

2) düs¡«HêeT+ ( ) Ä) ø±ì

3) $X‚wüD+ ( ) Ç) ÄyÓT

4) ÁøÏj·T ( ) á) mÁs¡ì

5) ne´j·T+ ( ) ñ) ôV’≤<äsêu≤<äT

á) øÏ+~ U≤∞\qT |üP]+#·+&ç.

1) $X‚wüDeTT nq>± .

2) HêeTyê#·ø±ìøÏ ã<äT\T>± yê&˚~ .

3) |üìì ‘Ó*ù| e÷≥ .

4) ù|s¡TqT ‘Ó*ù| |ü<ä+ .

5) *+>∑ e#·q $uÛÑ≈£îÔ\T Òì$ .


qe«&É+ ˇø£ uÛÀ>∑+

q$«+#·≥+ ˇø£ jÓ÷>∑+

qe«ø£b˛e≥+ ˇø£ s√>∑+

dü÷øÏÔ

♦ Á|üeTTKT\ J$‘·+˝Àì Vü‰dü dü+|òüT≥q\qT ùdø£]+∫ sêj·T+&ç. yê{Ïì ‘·s¡>∑‹˝À

Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.

SCERT TE

LANGANA

44‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


‘Ó\T>∑T dü+e‘·‡sê\T

B|æø£ #˚‹˝Àì X¯óuÛÑ ÒKqT #·÷düT≈£î+≥÷ eTT]dæb˛‘√+~. Ç+{À¢øÏ edüTÔqï Vü‰]ø£ ªª@$T≥e÷à! n˝≤ ˙˝À

˙y˚ dü+‘√wü|ü&ÉT‘·THêïe⁄?μμ n+≥÷ <ä>∑Zs¡≈£î e∫Ã+~. ªªe÷ u≤u≤sTT ø=&ÉT≈£î sêeT÷øÏ ô|[fl≈£î~]+~. Ç~>√

X¯óuÛÑ ÒKμμ n+≥÷ <ëìï Vü‰]ø£≈£î Ç∫Ã+~. Vü‰]ø£ X¯óuÛÑ ÒK #·~$+~.

X¯óuÛÑ ÒK˝À ªq+<äqHêeTμ dü+e‘·‡s¡+ nì ñ+~. ªªne÷à! Ç~ 2012e dü+e‘·‡s¡+ ø£<ë! Ç+<äT˝À Ç˝≤

sêXÊπs$T{Ï?μμ nì n&ç–+~ Vü‰]ø£.

z¨? n<ë dü+<˚Vü≤+! b˛sTTq HÓ\˝À eTq+ ªñ>±~μ |ü+&ÉT>∑ »s¡T|ü⁄≈£îHêï+ >∑Ts¡TÔ+<ë?μμ ªª>∑Ts¡TÔ+<äe÷à!

Ä s√E ø=‘·Ô dü+e‘·‡s¡+ e∫Ã+<äì qTe⁄« ñ>±~ |ü#·Ã&ç #˚XÊe⁄. ‘ê‘·j·T´ |ü+#ê+>∑ÁX¯eD+ #˚XÊ&ÉT ø£<ë!μμ ªªu≤>±

>∑Ts¡TÔ+<˚! ªq+<äqμ nH˚~ ˇø£ ‘Ó\T>∑T dü+e‘·‡s¡+ ù|s¡Tμμ n+~ B|æø£. ªªá dü+e‘·‡sê\T nH˚$ m+<äTø£e÷à?μμ

n&ç–+~ Vü‰]ø£. #·]Á‘· À m|ü&ÉT @+ »]–+<√ #Ó|üŒ&ÜìøÏ dü+e‘·‡sê\T nedüs¡+ ø£<ë! n+<äTø£ì eTq ô|<ä›\T

dü+e‘·‡sê\ …ø£ÿ\T, yê{ÏøÏ ù|s¡T¢ @sêŒ≥T #˚XÊs¡T.μμ

ªªn+fÒ ˇø√ÿ dü+e‘·‡sêìøÏ ˇø√ÿ ù|s¡T ñ+≥T+<äqïe÷≥μμ n+~ Vü‰]ø£.

ªªWqT, eTq≈£î ‘Ó\T>∑T˝À ns¡yÓ’ dü+e‘·‡sê\T ñHêïsTTμμ n+~ B|æø£.

ªªyê{Ïù|s¡T¢ ˙≈£î ‘Ó\TkÕ? #Ó|üŒyê ne÷à!μμ n+~ Vü‰]ø£.

ªª‘Ó\TdüT!μμ nì neTà dü+e‘·‡sê\ ù|s¡T¢ #Ó|æŒ+~. Vü‰]ø£ sêdüT≈£î+~.

ªªá ns¡yÓ’ dü+e‘·‡sê\T |üP]Ô nsTTb˛‘˚ m˝≤>∑e÷à! eT∞fl ø=‘·Ô ù|s¡T¢ ekÕÔj·÷?μμ dü+<˚Vü≤+ yÓ*ãT∫Ã+~

Vü‰]ø£. neTà ∫s¡Tqe⁄« q$«+~. ªªá ns¡yÓ’ dü+e‘·‡sê\T Ç<˚ es¡dü À ˇø£<ëì ‘·s¡Tyê‘· ˇø£{Ï eT∞fl ekÕÔsTT. á

es¡dü |üP]Ô nsTTq ‘·sê«‘· eT∞fl Çy˚ yÓTT<ä\e⁄‘êsTT. BH˚ï wüwæºes¡ #·Áø£+ n+{≤s¡T.μμ nì #Ó|æŒ+~ B|æø£.

á ù|s¡¢qT HqT #·~$ C≤„|üø£+ ô|≥Tºø=+{≤qT. H√{ÏøÏ Hs¡TÃø=+{≤qT. HqT ‘Ó\TdüT≈£îqï á ‘Ó\T>∑T dü+e‘·‡sê\

ù|s¡¢qT e÷ $TÁ‘·T\≈£î ≈£L&Ü ‘Ó*j·TCÒkÕÔqTμμ, n+≥÷ dü+‘√wü+>± yÓ[fl+~ Vü‰]ø£.

1. Á|üuÛÑe

2. $uÛÑe

3. X¯óø£¢

4. Á|üyÓ÷<ä÷‘·

5. Á|üCÀ‘·Œ‹Ô

6. Ä+^s¡dü

7. leTTK

8. uÛ≤e

9. j·TTe

10. <Ûë‘·

11. áX¯«s¡

12. ãVüQ<Ûëq´

13. Á|üe÷~

14. $Áø£eT

15. eèwü

16. ∫Á‘·uÛ≤qT

17. dü«uÛ≤qT

18. ‘ês¡D

19. bÕ]úe

20. e´j·T

21. düs¡«õ‘·TÔ

22. düs¡«<Ûë]

23. $s√~Û

24. $ø£è‹

25. Ks¡

26. q+<äq

27. $»j·T

28. »j·T

29. eTqà<∏ä

30. <äTs¡Tàœ

31. ùV≤$fi¯+_

32. $fi¯+_

33. $ø±]

34. XÊs¡«]

35. |ü¢e

36. X¯óuÛÑø£è‘·T

37. XÀuÛÑø£è‘·T

38. Áø√~Û

39. $XÊ«edüT

40. |üsêuÛÑe

41. |ü¢e+>∑

42. ø°\ø£

43. kÂeT´

44. kÕ<Ûës¡D

45. $s√~Ûø£è‘·T

46. |üØ<Ûë$

47. Á|üe÷B#·

48. Äq+<ä

49. sêø£ådü

50. q\

51. |æ+>∑fi¯

52. ø±fi¯j·TTøÏÔ

53. dæ<ëΔ]ú

54. söÁ~

55. <äTs¡à‹

56. <äT+<äT_Û

57. s¡T~Ûs√<ëZ]

58. s¡ø±ÔøÏå

59. Áø√<Ûäq

60. nø£åj·TSCERT TE

LANGANA

45‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

#·<äTe+&ç ` Äq+~+#·+&ç

#Ó≥Tº kÕø£å +

ne+r|ü⁄s¡+˝À <Ûäq>∑T|ü⁄Ô&ÉT, q+~>∑T|ü⁄Ô&ÉT nH˚ es¡Ô≈£î\T ñ+&˚yêfi¯ófl. yêfi¯ófl bıs¡T>∑T<˚XÊ\≈£î yÓ[fl yê´bÕs¡+

#˚ùdyêfi¯ófl. yêfi¯fl yê´bÕs¡+ eT÷&ÉT |ü⁄e⁄«\÷ Äs¡T ø±j·T\T>± n_Ûeè~Δ #Ó+~+~. u≤>± &ÉãT“ dü+bÕ~+#ês¡T.

‘·eT q>∑sêìøÏ ‹]– e#êÃs¡T. yê´bÕs¡+ yêfi¯fl≈£î yÓqï‘√ ô|{Ïºq $<ä . Ç<ä›s¡÷ eTs√ yê´bÕs¡+ #˚j·÷\qT≈£îHêïs¡T.

n+‘· es¡≈£î kıeTTà <ë#ê*. ªª<ÛäHêìøÏ <ë|ü]ø£+, ùd<ë´ìøÏ yÓ\¢&çμμ nHêïs¡T ø£<ë! kıeTTà mø£ÿ&É <ë#ê˝≤ì

Ä˝À∫+#ês¡T. ∫e]øÏ }]ãj·T≥ #Ó≥TºøÏ+<ä <ë#ê\qT≈£îHêïs¡T. Ç<ä›s¡÷ ø£*dæ yÓfi≤fls¡T. #Ó≥TºøÏ+<ä >=sTT´

‘·yê«s¡T, &ÉãT“ <ë#ês¡T.

ªª&ÉãT“≈£î ˝Àø£+ <ëk˛Vü≤+μμ nì <Ûäq>∑T|ü⁄Ô&ç qeTàø£+. n‘·ìøÏ <äTsêX¯ |ü⁄{Ïº+~. yÓTT‘·Ô+kıeTTà ‘êH˚

ø±CÒj·÷\qT≈£îHêï&ÉT. ˇø£Hê{Ï sêÁ‹ #Ó≥Tº<ä>∑Z]øÏ yÓ[fl <ÛäqeT+‘ê ‘Ó#·TÃ≈£îHêï&ÉT. Ç+{À¢ <ë#ê&ÉT. ªñ\T≈£L

|ü\T≈£L Ò≈£î+&Üμ }s¡≈£îHêï&ÉT.

ø=~›s√E\ ‘·s¡yê‘· ùdïVæ≤‘·T*<ä›s¡÷ &ÉãT“ ‘Ó#·TÃø√yê\qT≈£îHêïs¡T. ø£*dæ #Ó≥Tº <ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fls¡T. <Ûäq>∑T|ü⁄Ô&ÉT

e÷Á‘·+ ªª‘˚\T≈£î{Ïºq <=+>∑μμ ˝≤ #·÷dü÷Ô ì\T#·THêï&ÉT. q+~>∑T|ü⁄Ô&˚ >√‹ì ‘·yê«&ÉT. n+<äT˝À kıeTTà Ò<äT.

ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷&ÉT. ùdïVæ≤‘·T&çyÓ’|ü⁄ ‹]>±&ÉT. n˙ï ‘Ó*dæq <Ûäq>∑T|ü⁄Ô&ÉT ø√|ü+ q{Ï+#ê&ÉT. ªªH√s¡T+fÒ b˛s¡T

¬>\TdüTÔ+<äμμì q+~>∑T|ü⁄Ô&çMT<ä $s¡T#·T≈£î|ü&Ü¶&ÉT. ªªqTy˚« Á<√Vü≤ãT~Δ‘√ yÓTT‘·Ô+ kıeTTà ø±CÒXÊe⁄. Ç|ü&ÉT

ªqø£ÿ$qj·÷\T q{ÏdüTÔHêïe⁄μ nHêï&ÉT. <Ûäq>∑T|ü⁄Ô&ç e÷≥\≈£î q+~>∑T|ü⁄Ô&çøÏ ≈£L&Ü ø√|ü+ e∫Ã+~. ª<ÛäsêàìøÏ

b˛‘˚ ø£s¡à+ #·T≥Tº≈£îqï~μ nqï≥T¢qï~ es¡dü. qH˚ï <=+>∑ n+{≤yê!μμ n+≥÷ Ç<ä›s¡÷ b˛{≤¢&ÉT≈£îHêïs¡T. ‘·>∑Te⁄

‘Ó>∑ Ò<äT. rs¡TŒ ø√dü+ sêE <ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fls¡T.

<Ûäq>∑T|ü⁄Ô&ÉT, q+~>∑T|ü⁄Ô&ÉT Ç<ä›s¡÷ $wüj·÷ìï sêE≈£î $e]+#ês¡T. q+~>∑T|ü⁄Ô&˚ <Ûäq+ <=+–*+#ê&Éq{≤ìøÏ

Ä<Ûës¡y˚T$T≥ì nHêï&ÉT sêE. ªª<=+>∑≈£î <ÛÓ’s¡ yÓT≈£îÿeμμ nqï≥T¢ <Ûäq>∑T|ü⁄Ô&ÉT ª»+≈£î, ø=+≈£îμ Ò≈£î+&Ü ì\ã&Ü¶&ÉT.

Ç+<äT≈£î #ÓfÒº kÕø£å + #Ó|ü⁄Ô+~. ø±yê\+fÒ |üØøÏå+#·Tø=+&ç. ªì»+ ì\ø£&ÉMT<ä ‘Ó\TdüTÔ+~μ nHêï&ÉT <Ûäq>∑T|ü⁄Ô&ÉT.

eTs¡THê{Ï ñ<äj·T+ #Ó≥Tº<ä>∑Z]øÏ yÓ[fl |üØøÏå+#ê\ì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêïs¡T.

<Ûäq>∑T|ü⁄Ô&ÉT Ç+{ÏøÏ e#êÃ&ÉT. »]–+<ä+‘ê ‘·q ‘·+Á&çøÏ #ÓbÕŒ&ÉT. ªª#Ó≥Tº≈£î ‘=Ás¡ ñqï~. n+<äT˝À

<ëø=ÿì, sêE n&ç–q|ü&ÉT kÕø£å ´+ #Ó|üŒμμeTì n‘·qT ‘·q ‘·+Á&çì ø√sê&ÉT. ªªq$Tàq $TÁ‘·TìøÏ Á<√Vü≤+

#˚j·T>∑÷&É<äTμμ nì ‘·+Á&ç <Ûäq>∑T|ü⁄Ô&çøÏ ãT~Δ #ÓbÕŒ&ÉT. ø±˙ <Ûäq>∑T|ü⁄Ô&ÉT ‘·+Á&çe÷≥\qT ô|&É#Ó$q ô|{≤º&ÉT.

b˛>±\+ <ë|ü⁄]+∫qyê]øÏ ô|<ä›\ e÷≥\T #Ó$¬øø£ÿe⁄ ø£<ë! ‘·+Á&ç @MT #˚j·T˝Òø£b˛j·÷&ÉT. <Ó’e+MT<ä

uÛ≤s¡+y˚dæ, ñ<äj·Ty˚T yÓ[fl #Ó≥Tº‘=Ás¡ À <ëø=ÿHêï&ÉT.

eTs¡THê&ÉT sêE>±s¡T ‘·q |ü]yês¡+‘√ #Ó≥Tº<ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fl&ÉT. sêE #Ó≥TºqT #·÷dæ ªªz eèø£åsê»e÷!

M[fl<ä›s¡÷ ˙<ä>∑Zs¡ <ë∫q kıeTTà @yÓTÆ+~? #Ó|üμμ nì n&ç>±&ÉT. n|ü&ÉT #Ó≥Tº‘=Ás¡ ÀqT+∫ ªªeTVü‰sêC≤!

q+~>∑T|ü⁄Ô&˚ Ä kıeTTà ø±CÒdæ rdüT≈£îyÓfi≤fl&ÉT. <Ûäq>∑T|ü⁄Ô&ÉT @ bÕ|üeT÷ ms¡>∑&ÉT,μμ nH˚ e÷≥\T $ì|æ+#êsTT.

sêE ÄX¯Ãs¡ b˛j·÷&ÉT. ˇø£ÿø£åD+ Ä˝À∫+#ê&ÉT. uÛÑ≥T\qT |æ*∫ #Ó≥Tº ‘=Ás¡ À >∑&ç¶y˚dæ bı>∑ô|≥ºeTHêï&ÉT.

Ä bı>∑≈£î }|æ] dü\|üø£ <Ûäq>∑T|ü⁄Ô&ç ‘·+Á&ç yÓ\T|ü*øÏ e#êÃ&ÉT. »]–+<ä+‘ê ª|üPdü>∑T∫Ãq≥T¢μ #ÓbÕŒ&ÉT.

ªª ªø£&ÉT|ü⁄r|æμ ‘√ ªãT~Δ>∑&ç¶‹ìμ Hê ≈£îe÷s¡T&ç e÷≥ $HêïqT. qqTï ø£å$T+#·+&ç,μμ nì ø√sê&ÉT. sêE

<Ûäq>∑T|ü⁄Ô&çøÏ •ø£å $~Û+#ê&ÉT. q+~>∑T|ü⁄Ô&çøÏ sêe\dæq kıeTTàqT Ç|æŒ+#ê&ÉT. <Ûäq>∑T|ü⁄Ô&ç ‘·+Á&çì eTìï+∫

e~*y˚XÊ&ÉT.

SCERT TE

LANGANA

46‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

5. ÁbÕs¡úq` eTVü≤à<é ≈£î© ≈£î‘·TuŸ cÕ


1. ô|’ u§eTà˝Àì e´øÏÔ mes¡T?

2. Äj·Tq <˚ì >∑T]+∫ e÷{≤¢&ÉT‘·THêï&ÉT?

3. ôV’≤<äsêu≤<é q>∑sêìï $X«q>∑s¡+>± e÷s¡Ã&ÉeT+fÒ @$T{Ï?

4. ôV’≤<äsêu≤<éqT mes¡T ì]à+#ês¡T? Bì >=|üŒ‘·q+ @$T{Ï?


≈£î©≈£î‘·TuŸcÕ ôV’≤<äsêu≤<éé q>∑sêìï >∑T]+∫ q>∑s¡ yêdüT\ >∑T]+∫

#˚dæq ÁbÕs¡úqqT ‘Ó*j·TCÒj·T≥y˚T á bÕsƒ¡+ ñ<›X¯+.

Á|üX¯ï\T

ôV’≤<äsêu≤<é q>∑sêìï

$X«q>∑s¡+>± r]Ã~<äT›<ë+...

á q>∑sêìøÏ me¬s’Hê sêe#·TÃ,

me¬s’Hê ñ+&Ée#·TÃ...

yê] ø±fifl\¢ eTT\T¢>∑T#·TÃ‘

|ü+{Ï‘√ rdüÔ+...

SCERT TE

LANGANA

47‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


ôV’≤<äsêu≤<äT˝À »]–q eT‘·ø£ À¢ ≤\qT <äèwæº À ô|≥Tºø=ì $$<Ûä ø£e⁄\T sêdæq

ø£$‘·\ dü+ø£\q+ ª@ø˘ WsY qj·÷|üP Ÿμ ‘Ó\T>∑T˝À Bìì ªeTs√ ø=‘·Ô e+‘Óqμ n+{≤s¡T.

ôV’≤<äsêu≤<é q>∑s¡+ >∑T]+∫ uÛÑ>∑e+‘·T&çì ÁbÕ]údü÷Ô eTVü≤à<é ≈£î©≈£î‘·TuŸcÕ sêdæq

ªÁbÕs¡úHêμ ‘·+ á dü+ø£\q+˝Àì<˚.

á ñs¡÷› ÁbÕs¡úHê ‘êìï &Üˆˆ neTà+– y˚DT>√bÕ˝Ÿ ‘Ó\T>∑T˝À nqTe~+#ê&ÉT.


♦ bÕsƒ¡+˝Àì u§eTàqT #·÷&É+&ç. <ëì >∑T]+∫ e÷{≤¢&É+&ç.

♦ MT {°#·sY bÕ&˚ π>j·÷ìï, #Óù|Œ uÛ≤yêìï ÁX¯<äΔ>± $q+&ç.

♦ π>j·÷ìï #·<äTe+&ç. Ç+‘·es¡≈£î MTs¡T ‘Ó\TdüTø=qï $wüj·÷\T π>j·T+˝À ñHêïjÓ÷ Òy√ #Ó|üŒ+&ç.

♦ π>j·÷ìï #·<äTe+&ç. ns¡ú+ø±ì |ü<ë\ øÏ+<ä ^‘· ^j·T+&ç.


≈£î‘·TuŸcÕV”≤ e+X+˝À ◊<äe düT˝≤ÔHé eTVü≤à<é ≈£î©≈£î‘·TuŸcÕ. ôV’≤<äsêu≤<é q>∑sêìï

n+<ä+>± r]Ã~~›q düT˝≤ÔHé Ç‘·qT. ns¡;“, |ü]¸j·THé, ñs¡÷›, ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü\˝À

bÕ+&ç‘· + ø£\yê&ÉT. ñs¡÷› eT]j·TT ‘Ó\T>∑T˝À mH√ï ø£$‘·\T sêXÊ&ÉT. Ç‘·ì s¡#·q\˝À

ñs¡÷› À sêdæq ª◊yêHéμ ø£$‘ê dü+|ü⁄{Ï Á|üdæ<äΔyÓTÆq~. 1590˝À m+<äs√ Á|ü»\T ø£\sê

eTVü≤e÷à]øÏ ã*ø±>±, yê] C≤„|üø±s¡ú+ ª#ê]àHêsYμ qT ø£{Ïº+#ê&ÉT.

ø£$ |ü]#·j·T+

1580`1612

SCERT TE

LANGANA

48‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

I

yÓTTs¡ Ä\øÏ+#˚ yê&Ü! $qT Hê ÁbÕs¡úq

KTw”>± ñ+#·T qqTï πssTT+ãefi¯ófl

H˚qT eT+∫ #˚ùdÔ Hê≈£î ø£\>∑ uÛÑ$wü ‘·TÔ

eT] #Ó&ÉT #ÓùdÔ yê{Ï\¢ $|ü‘·TÔ

Hê $TÁ‘·T\qT dü«sêZìøÏ ÄVü‰«ì+#·T

X¯Á‘·Te⁄\≈£î qs¡ø£<ä+&Éq $~Û+#·T

Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

1. ø£$ me]ì ‘·q yÓTTs¡

Ä\øÏ+#·eTì ø√s¡T≈£î+≥THêï&ÉT?

2. ø£$ eT+∫, #Ó&ÉT\≈£î m≥Te+{Ï

|òü*‘ê\qT Ä•+#ê&ÉT?

3. ø£$ <äèwæº À $TÁ‘·T&Óe&ÉT?

XÁ‘·TyÓes¡T?

II

yÓTTs¡ Ä\øÏ+#˚ yê&Ü! Hê sê»´+ düTdæús¡yÓTÆ

XóuÛÑ |üs¡+|üs¡‘√ B|æ+#·

‘êeTs¡ ‘·+|üs¡>± yê´|æ+#·

düø£\ dæ+Vü‰düHê˝À¢øÏ Hê dæ+Vü‰düq+

Á|üø±•+#· ñ+>∑s¡+˝Àì s¡‘·ï+˝≤

Hê q>∑s¡+ ì+&çb˛˙ »q+‘√

eTVü‰q~˝À #˚|ü ≤¢

≈£î‘·TuŸ eTH√s¡<∏ä|ü⁄ ø£fi≤fl\qT

kÕ«BÛq+ ‘·|üŒ˙≈£î m\¢|ü&ÉT

yÓTTs¡ Ä\øÏ+#˚ yê&Ü! $qT Hê ÁbÕs¡úq

Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

1. ‘·q sê»´+ m{≤¢ ñ+&Ü\ì

≈£î‘·TuŸ ø√s¡T≈£îHêï&ÉT?

2. ‘·q dæ+Vü‰düHêìï <˚ì‘√

≈£î‘·TuŸ b˛\TÃ≈£îHêï&ÉT?

3. ‘·q≈£î m≥Te+{Ï X¯øÏÔì

Á|ükÕ~+#·eTì ≈£î‘·TuŸ

uÛÑ>∑e+‘·T&çì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT?

SCERT TE

LANGANA

49‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

Ç$ #˚j·T+&ç


$ì Ä˝À∫+∫ e÷{≤¢&É&É+


1) á ÁbÕs¡úHê^‘·+ <˚ì >∑T]+∫ ñqï~? á bÕsƒ¡+˝À ‘Ó*Œq q>∑s¡+ >=|üŒ‘·Hêìï kı+‘·e÷≥\˝À

#Ó|üŒ+&ç.

2) ªôV’≤<äsêu≤<äTμ q>∑sêìï |ü]bÕ*+∫q yê] Wqï‘· + >∑T]+∫ ‘Ó\T|ü+&ç.


n) bÕsƒ¡+˝Àì ÁbÕdü |ü<ë\qT sêj·T+&ç.

Ä) á π>j·T+˝À q>∑s¡+˝Àì »Hêìï b˛\Tdü÷Ôñqï yêø±´\THêïsTT. yê{Ïì sêj·T+&ç.

ñs¡÷›eT÷\+ : eTTHêC≤‘Y

♦ eTTHêC≤‘Y y˚Tsê ‘·÷" düTHé j·÷ düMT

$T+C… KTwt ‘·÷" s¡UŸ sê‘Y ~Hé j·÷ düMT.

♦ uÛÑ ≤ø£sY uÛÑ ≤ yÓTÆsTT#Y dü÷" CÀ VüQy˚>±

ãTsêø£sY ãTsê yÓTÆsTT#Y dü÷" õHé j·÷ düMT.

♦ y˚Tπs <√kÕÔ"≈£î ‘·÷" q‘Y <˚ »qï‘Y

y˚Tπs <äTwüàHê ≈£î" n>∑Hé j·÷ düMT.

♦ Äu≤<ëHé ø£sY eTT˝Ÿÿ y˚Tsê k˛ ‘·÷"

ãkÕ k˛ ‘·÷" <˚ y˚Tsê düTHé j·÷ düMT.

♦ düø£ Ÿ ‘·K‘Y |üsY y˚Tsê j·T÷" ‘·K‘Y ø£sY

n+>√Øƒ ù| p" ôV’≤ q^ j·÷ düMT.

♦ y˚Tsê wüVü≤sY ˝À>±" dü÷" e÷eT÷sY ø£sY

s¡ø°j·÷ p" ‘·÷" <ä]j·÷ y˚T eTHéj·÷ düMT.

♦ eTTsê<ë‘Y ø± »yéT ‘·s¡+>¥ kÕsY ≈£î‘·TuŸ

ñùd kÕsYVü≤‘Y <˚ ◊HÓ’Hé j·÷ düMT.

SCERT TE

LANGANA

50‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

Ç) øÏ+~ π>j·÷ìï #·<äTe+&ç.

ø±+ø£å\ q>∑s¡+

Hê uÛ≤s¡‘· Vü≤è<äj·T+

n~ Áù|$T+#˚yê] kı‘·TÔ

$X¯«dü j·T‘˚ kÕøå±‘·TÔ

$ì|ædü÷Ô e⁄+≥T+B >±*˝À m|ü&É÷

≈£î‘·TuŸ >∑T+&Ó #·|ü&ÉT

á q>∑s¡+

y˚T<Ûëe⁄\B ø£e⁄\B s¡#·sTT‘·\B

Hê Äø±+ø£å\ q>∑s¡+

n‘· +‘· Äràj·TT\B ∫Á‘·ø±s¡T\B

ø£$‘·\B ^‘ê\B Hê q>∑s¡+

$C≤„HêìøÏ ePs¡T

Áù|eT≈£î ù|s¡T

` dü ≤e⁄B›Hé qj·T´sY

nqTyê<ä+ : mdt.eTH√Vü≤sY

• ô|’ ø£$‘· Ä<Ûës¡+>± øÏ+~ Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T sêj·T+&ç.

1) á ø£$‘· mes¡T sêXÊs¡T?

2) á ø£$‘· @ q>∑sêìøÏ dü+ã+~Û+∫q~?

3) á q>∑s¡+ me] kı‘·TÔ?

4) á q>∑s¡+ <˚ìøÏ e÷s¡Tù|s¡T?

5) á q>∑s¡+˝À me] >∑T+&Ó #·|ü&ÉT $ì|ædüTÔ+~?


d”«j·Ts¡#·q


1) ªH˚qT eT+∫ #˚ùdÔ Hê≈£î ø£\>∑ uÛÑ$wü ‘·TÔμ nì ≈£î©≈£î‘·TuŸcÕ m+<äTø£Hêï&ÉT?

2) ªªHê dæ+Vü‰düq+ Á|üø±•+#· ñ+>∑s¡+˝Àì s¡‘·ï+˝≤μμ nì <˚ì >∑T]+∫ nHêï&ÉT?

SCERT TE

LANGANA

51‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

III uÛ≤cÕ+XÊ\T

|ü<äC≤\+

n) øÏ+~ |ü<ë\‘√ kı+‘·yêø±´\T sêj·T+&ç.

1) ÁbÕs¡úq :

2) ‘êeTs¡‘·+|üs¡ :

Ä) øÏ+~ yêø±´\˝Àì düe÷Hês¡úø£ |ü<ë\qT >∑T]Ô+#·+&ç.

♦ mìï Ä|ü<ä §∫ÃHê sêπøXŸ ø£wüº+>± uÛ≤$+#·≈£î+&Ü, m<äT¬s’q $|ü‘·TÔ\ìï+{Ïì <ë{Ï $»j·T+ kÕ~Û+#ê&ÉT.

♦ dü÷s¡T´ì yÓ\T>∑T eTT+<äT ø£¬s+≥T ã\T“\ Á|üø±X¯+ m+‘·?


n) øÏ+~ yêø±´\˝Àì ÁøÏj·÷|ü<ë\T @ ø±\+˝À ñHêïjÓ÷ sêj·T+&ç.

1) $XÊ«dt #·<äTe⁄‘·THêï&ÉT. ( )

2) |üØ«Hé bÕ≥ bÕ&ç+~. ( )

3) s√C≤ πs|ü⁄ sê>∑\<äT. ( )

4) n‘·&ÉT u≤>± ÁøÏ¬ø{Ÿ Ä&É>∑\&ÉT. ( )

5) ø£Ø+ ∫Á‘ê\T u≤>± y˚XÊ&ÉT. ( )

6) qe´ #·ø£ÿ>± eTT>∑TZ\T y˚düTÔqï~. ( )

7) düTeT ÁbÕs¡úq #˚dæ+~. ( )

8) sê<Ûä πs|ü⁄ u…+>∑Tfi¯Ss¡T yÓfi¯óÔ+~. ( )

3) q>∑sêìï q~‘√, »Hêìï #˚|ü\‘√ ø£$ m+<äT≈£î b˛˝≤Ã&ÉT?

4) ≈£î©≈£î‘·TuŸcÕ >∑T]+∫ sêj·T+&ç.


1) ≈£î©≈£î‘·TuŸcÕ ôV’≤<äsêu≤<é q>∑s¡+ >∑T]+∫ uÛÑ>∑e+‘·T&çì @eTì ÁbÕ]ú+#ê&√ kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.


1) ôV’≤<äsêu≤<éé q>∑s¡ >=|üŒ‘·q+ >∑T]+∫ MT $TÁ‘·TìøÏ ÒK sêj·T+&ç.

SCERT TE

LANGANA

52‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

ìj·TeTã<äΔ J$‘êìøÏ ø√¬sÿ\qT

»sTT+#·&É+ yÓTT<ä{ÏyÓT≥Tº.dü÷øÏÔ

ªn© qyêCŸ »+>¥ ãVü≤<ä÷sYμ

‘Ó\+>±D ˙{Ï bÕs¡T<ä\ |æ‘êeTVüQ&ç>± Á|üdæ<äTΔ&Ó’q n© qyêCŸ »+>¥ ãVü≤<ä÷sY ôV’≤<äsêu≤<äT≈£î #Ó+~q Á|üeTTK

Ç+»˙s¡T. áj·Tq ndü\T ù|s¡T MTsY nVü≤à<én©. 1877 p …’ À »ìà+#ê&ÉT. Á|üuÛÑT‘·« ñ|üø±s¡ y‘·q+‘√ Ç+>∑¢+&ÉT˝Àì

ªsêj·T˝Ÿ Ç+&çj·THé Ç+»˙]+>¥μ ø£fi≤XÊ\˝À dæ$˝Ÿ Ç+»˙s¡T $<ä qT nuÛÑ dæ+#ê&ÉT.

1899˝À ôV’≤<äsêu≤<äT≈£î ‹]–e∫Ã düVü‰j·T Ç+»˙s¡T>± ñ<√´>∑+˝À #˚] N|òt Ç+»˙s¡T>± |ü<√qï‹ bı+<ë&ÉT.

eTq<˚X¯+˝À yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï N|òt Ç+»˙s¡T |ü<ä$ì #˚|ü{Ïºq uÛ≤s¡rj·TT&ÉT n© qyêCŸ »+>¥ ãVü≤<ä÷sY.

1908˝À eT÷d”es¡<ä\ ìj·T+Á‘·D≈£î yÓ÷ø£å>∑T+&É+ $X‚«X«s¡j·T´‘√bÕ≥T n©qyêuŸ »+>¥ |üì#XÊ&ÉT. ñkÕàHékÕ>∑sY

ìsêàD≤ìï n© qyêCŸ »+>¥ dü«j·T+>± |üs¡ y˚øÏå+#ê&ÉT.

n© qyêuŸ »+>¥ nH˚ø£ uÛ≤Ø ˙{ÏbÕs¡T<ä\ ÁbÕC…≈£îº\≈£î s¡÷|üø£\Œq#˚dæ yê{Ïì $»j·Te+‘·+>± ì]à+|ü#˚XÊ&ÉT.

>√<ëe] eT]j·TT eT+Jsê q<äT\ MT<ä ô|<ä› e+‘Óq\ ìsêàD+˝À ø°\ø£bÕÁ‘· b˛wæ+#ê&ÉT. áj·Tq s¡÷bı+~+∫q

ìC≤+kÕ>∑sY Äqø£≥º n‘· +‘· ñqï‘·yÓTÆq~. Ç‘·ì ù|s¡T MT<ä ìC≤e÷u≤<äT˝Àì n© kÕ>∑sY ÁbÕC…≈£îº≈£î HêeTø£s¡D+

#˚XÊs¡T. Çy˚ ø±≈£î+&É ñkÕàìj·÷ j·T÷ìe]‡{Ï ÄsYº‡ ø± Òõ _*¶+>¥, ñkÕàìj·÷ »qs¡ Ÿ Vü‰dæŒ≥˝Ÿ, |ü_¢ø˘ >±¬s¶qT‡˝Àì

p;¢Vü‰˝Ÿ yÓTT<ä …’q ø£≥º&Ü\˙ï Äj·Tq ì]à+∫qy˚.

»eVü≤sY ≤˝Ÿ HÓÁVüA Ä<Ûä«s¡ +˝À 1938˝À uÛ≤s¡‘· C≤rj·T Á|üD≤[ø± dü+|òüT+ @sêŒ≥sTT+~. <ëìøÏ Á|üuÛÑT‘·«+

n©qyêCŸ »+>¥qT n<Ûä ≈£åî&ç>± ìj·T$T+#·&É+ Äj·Tq Á|ü‹uÛÑ≈£î ì<äs¡Ùq+.

Ä) øÏ+~ yêø±´\˝À ndüe÷|üø£, düe÷|üø£ ÁøÏj·T\qT >∑T]Ô+∫ sêj·T+&ç.

1) neTà >∑T&çøÏ yÓ[fl, |üP» #˚dæ+~.

2) πsK bÕ≥\T $+≥÷, #·<äTe⁄‘·Tqï~.

3) $*j·T+ e÷{≤¢&ÉT‘·÷, q&ÉTdüTÔHêï&ÉT.

4) nMTsY ˇø£ u§eTà #·÷dü÷Ô, Ç+ø√ u§eTà ^düTÔHêï&ÉT.

5) ø£$‘· e+≥ #˚dü÷Ô, {Ï.$. #·÷düTÔqï~.



♦ ôV’≤<äsêu≤<é q>∑s¡+˝À>∑\ <äs¡Ù˙j·T düú ≤\ ∫Á‘ê\T ùdø£]+#·+&ç yê{Ï >∑T]+∫ ¬s+&ÉT

eT÷&ÉT yêø±´\T sêj·T+&ç. Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.

SCERT TE

LANGANA

53‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

øÏ+~ bÕ≥qT #·<äTe+&ç.

6. Hê >∑T]+∫...` düT<ë›\ Vü≤qTeT+‘·T

Á|üX¯ï\T

1. ô|’ bÕ≥˝À me] >∑T]+∫ ñqï~?

2. ô|’ bÕ≥qT sêdæ+~ mes¡T?

3. Äj·Tq >∑T]+∫ MTπøyÓTÆHê ‘Ó\TkÕ?


düe÷»Væ≤‘·+ø√dü+ ‘·eT J$‘êìï <Ûës¡b˛dæqyê]˝À düT<ë›\

Vü≤qTeT+‘·T ø£s¡T. Äj·Tq J$‘· |òüT≥q\qT |ü]#·j·T+ #˚j·T&É+ <ë«sê

$<ë´s¡Tú À¢ dü÷Œ¤]Ôø£*–+#·&É+, Ä‘·àø£<∏äqT |ü]#·j·T+ #˚j·T&É+ á bÕsƒ¡+

ñ<˚›X¯+.

|ü …¢≥÷] |æ\¢>±&Ü

|üdüT\>±#˚ yÓTTq>±&Ü

bÕ\TeTs¡∫ mHêïfi¯flsTT+<√ z bÕ\ ãT>∑Z\ J‘·>±&É

ø=\Te⁄≈£î~] mHêïfi¯flsTT+<√

#ê*#ê\ì ∫+|ü⁄\+–

dü>∑eTTU≤∞ #·\¢>±*

>√HÓ ∫+|ü⁄ ø=ô|Œs¡ ô|{≤ºyê z bÕ\ãT>∑Z\ J‘·>±&É

<ëìøÏ ∫\T¢ …H√ï …ø£ÿô|{≤ºyê

` düT<ë›\ Vü≤qTeT+‘·T

SCERT TE

LANGANA

54‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


á bÕsƒ¡+ ªÄ‘·àø£<∏äμ Á|üÁøÏj·T≈£î #Ó+~q~. ˇø£ e´øÏÔ ‘·q J$‘·+

>∑T]+∫ ‘êH˚ #Ó|ü≈£î+fÒ n~ ªÄ‘·àø£<∏äμ ne⁄‘·T+~. Á|üdüTÔ‘· bÕsƒ¡ uÛ≤>∑+

düT<ë›\ Vü≤qTeT+‘·T X¯‘·»j·T+‹ dü+<äs¡“¤+>± Á|üø£{Ï+∫q ª|ü˝…¢≥÷]

|æ\¢>±&Üμ nH˚ dü+∫ø£ qT+&ç rdüTø√ã&ç+~.



♦ MT {°#·sY #Óù|Œ $wüj·÷ìï $q+&ç.



♦ Ä |ü<ë\≈£î nsêú\qT |ü<ä|ü{Ïºø£ / ì|òüT+≥Te⁄ #·÷dæ Ò<ë MT {°#·sYqT n&ç– ‘Ó\TdüTø=+&ç.

düT<ë›\ Vü≤qTeT+‘·T j·÷<ëÁ~ uÛÑTeq–] õ˝≤¢ bÕ\&ÉT>∑T Á>±eT+˝À

»ìà+#ê&ÉT. \ø°Îqs¡düeTà, ãT∫ÃsêeTT\T Ç‘·ì ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T. ¬s+&Ée bòÕs¡+

es¡≈£î #·<äTe⁄≈£îHêï&ÉT. e´ekÕj·TXÊK˝À >∑Te÷kÕÔ>± |üì#XÊ&ÉT. Hê{Ï sê»ø°j·T

ø±s¡D≤\e\¢ ñ<√´>±ìøÏ sêJHêe÷ #˚XÊ&ÉT. ø£fi≤ø±s¡T&Ó’q Ç‘·&ÉT |ü …¢ düT<äT›\T,

|æ≥º\<=s¡, j·Tø£å>±q+, π>j·÷\HÓìï+{ÏH√ sêXÊ&ÉT, Á|ü<ä]Ù+#ê&ÉT. Á|ü»\qT

#Ó’‘·q´|ü]#ê&ÉT.

s¡#·sTT‘· |ü]#·j·T+

06`06`1910

10`10`1982

SCERT TE

LANGANA

55‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

I

e÷~ q˝§Z+&É õ˝≤¢ Àì bÕ\&ÉT>∑T nH˚ Á>±eT+. e÷ ‘ê‘·\T, ‘·+Á&ÉT\T »ìà+∫q Á>±eT+ Ç&ÉT≈£î&É. e÷ ‘ê‘·

ù|s¡T ø£ècÕíVü≤]. e÷ HêqeTà yÓ+ø£≥ sêeTeTà. Mfi¯fl≈£î #ê˝≤ ø±\+ dü+‘êq+ ø± Ò<ä≥. e÷ ‘ê‘·>±s¡T ø£fi≤ø±s¡T\≥.

Vü≤]ø£<∏ä\T #Óù|Œyês¡≥. Ä <ä+|ü‘·T\T dü+‘êq+ø√dü+ Hê\T>∑TkÕs¡T¢ ‹s¡T|ü‹øÏ q&É∫ yÓfi§Ã#êÃs¡≥.

Hê\T>√kÕ] ãÁBHês¡j·TD πøåÁ‘·+˝À, <Ó’e+ ø£\˝Àe∫Ã Äs¡T>∑Ts¡T ø=&ÉT≈£î\T, ˇø£ ≈£L‘·Ts¡T ø£\T>∑T‘ês¡ì

#ÓbÕŒs¡≥. düπs, n<˚ Á|üø±s¡eTT dü+‘êq+ ø£*–+<ä≥. yÓ’C≤„ìø£+>± Á>∑Vü‰\qT n~Û>∑$T+#˚ MT ‘·s¡+yêfi¯ófl, á <˚e⁄&ÉT

ø£\\T, |òü ≤\T qeTTà‘ês√ Ò<√ ø±ì, »]–+~ e÷Á‘·+ n~ nì e÷ Hêqï <ë«sê $HêïqT.

Çø£,

e÷ Hêqï nsTT<äe yês¡T, Äj·TTπs«<ä yÓ’<äT´\T, >=|üŒ ø£fi≤ø±s¡T\T.

e÷ Hêqï‘√ ø£*dæ nqï<äeTTà\T Äs¡T>∑Ts¡T q≥T\T, yês¡T 30 dü+e‘·‡sê\T M~Û Hê≥ø±\T Á|ü<ä]Ù+#ês¡≥.

e÷ neTà ù|s¡T \ø°Îqs¡düeTà, e÷ Hêqï ù|s¡T ãT∫ÃsêeTT\T. e÷ Hêqï 70 Á>±e÷\T ‹]– yÓ’<ä + #˚ùdyês¡T.

uÛÑkÕà\T, eT+<äT\T, kı+‘·+>± ‘·j·÷s¡T#˚ùdyês¡T.

yTeTT q\T>∑Ts¡eTT nqï<äeTTà\eTT, Ç<ä›s¡T Ä&É|æ\¢\T. HqT n+<ä]ø£Hêï ∫qïyê&çì. e÷ Hêqï>±s¡T bÕ\&ÉT>∑T˝À

dæús¡|ü&çHês¡T. uÛÑ÷‘·yÓ’<ä ∫øÏ‘·‡˝Àq÷ #·ø£ÿì HÓ’|ü⁄D´+>∑\ e÷ Hêqï>±]ì }]˝À Äu≤\>√bÕ\+ >ös¡$+#˚yês¡T.

Hê u≤\´+ dü+>∑‹.

e÷ Ç+{Ï À }j·T\˝À }π>≥|ü&ÉT, }–q|ü&É ≤¢ ô|<ä› <äsê«» ø£ì|æ+#~. Ç<ø±ø£ ∫qï|ü& ôV’≤<äsêu≤<äT≈£î

qqTï rdüT≈£îyÓfi≤fls¡≥. »+‘·TÁ|ü<äs¡ÙqXÊ\˝À ˇø£ uÀqT˝Àì m\T>∑Tã+{Ï ø£<ä*ø£ ≈£L&Ü u≤>± C≤„|üø£+.

Çø£,

Hê #·<äTe⁄.

Ä s√E˝À¢ Åô|’y{Ÿ ã&ç |ü+‘·Tfi¢ •ø£å\T uÛÑj·T+ø£s¡+>± ñ+&$. <ëì‘√ #·<äTe+fÒH $|üØ‘·yÓTÆq uÛÑj·T+ nì|æ+#~.

Çø£ Hê eTqdüT‡, Ä≥\T, bÕ≥\T, á‘·, >∑TÁs¡|ü⁄kÕ«Ø e¬>’sê\‘√ ø±\+ >∑&çù|~.

>∑TÁs¡|ü⁄kÕ«Ø˝Àq÷, á‘·\˝Àq÷, ¬s+&ÉTkÕs¡T¢ ÁbÕD≤bÕj·T+ ‘·|æŒ+~. e÷ neTà≈£î, >±sêu≤\ ∫qï ø=&ÉT≈£îqT

ø±e≥+e\¢ qqTï ã\e+‘·+>± ã&çøÏ |ü+ù|yês¡Tø±s¡T. ÄHê&ÉT <=s¡\T, |ü{≤«Ø yÓTT<ä\>∑T uÛÑ÷kÕ«eTT\ @\Tã&ç À,

#ê˝≤ <äj·T˙j·T+>± ñ+&˚$ s√E\T.

SCERT TE

LANGANA

56‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

Á|ü»\ <Ûäq, e÷q, ÁbÕD≤\≈£î ~≈£îÿ ñ+&˚~ø±<äT. ø£ dü+ ø√fi¯ófl, >=s¡T¢ ≈£L&Ü <äπøÿ$ø±e⁄.

Ä ‘·sê«‘· ø=Hêïfi¯fl≈£î e÷ }]øÏ l \ø°ÎHêsêj·TD nH˚ Á|üuÛÑT‘·« ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT e#êÃ&ÉT. Äj·Tq #ê˝≤

eT+∫yê&ÉT. <˚X¯uÛÑ≈£îÔ&ÉT ≈£L&Ü! kÕ«‘·+Á‘· |æbÕdæ!

$C≤„ì nsTTq Äj·Tq uÀ<Ûäq≈£î Äø£]¸+#·ã&ç ‹]– ã&çøÏ yÓfi≤flqT.

ñbÕ<Ûë´j·TTì ªªñkÕÔ<äTμμ nH˚yêfi¯ófl.

e÷ ñkÕÔ<äT #·<äTe⁄‘√bÕ≥T, Hê>∑]ø£‘·, q&Ée&ç, eT+∫, eTsê´<ä,

ìj·Te÷\T, ‹, ìC≤sTT‹ H]Œ+#yês¡T. n+‘ø±<äT Hê˝À ;»ÁbÕj·T+˝À

ñqï HÓ’C≤+ Á|üuÛÑT‘·« |ü]bÕ\q e´‹πsø£‘·qT, ø£dæì, Äj·Tq eT]+‘· ô|+∫

ô|<ä›>± #˚XÊs¡T.

e÷qe‘êyê~ nsTTq á >∑Ts¡Te⁄ bÕsƒ¡XÊ\˝À nìï $wüj·÷\˝À

eTT+<äT>± ñqï Hê |ü≥¢ #ê˝≤ Áù|eT>± ñ+&˚yês¡T. M] uÀ<Ûäq˝ÀH˚ H˚qT

¬s+&√ ‘·s¡>∑‹ dü>∑+ es¡≈£î #·~yêqT. Ä ‘·sê«‘· yês¡T yÓ[flb˛sTT eTs√

{°#·s¡T e#êÃs¡T. ‹]– •ø£å\T yÓTT<ä\j·÷´sTT. Ç+πøeTT+~ bÕsƒ¡XÊ\≈£î

XÊX¯«‘·+>± >∑T&é u…’ #ÓbÕŒqT.

II

ø=ìï s√E\≈£î Ä‘·à≈£Ls¡T≈£î #Ó+~q n+»j·T´>±s¡T Vü≤]ø£<∏ä #Ó|üŒ{≤ìøÏ e÷ }]øÏ e#êÃs¡T. Hê˝Àq yês¡T @

ø£fi¯ >∑T]Ô+#ês√ ø±ì ‘·q Á&Üe÷ ø£+ô|˙˝À qqTï düuÛÑT´&ç>± #˚s¡TÃ≈£îHêïs¡T. H˚qT n|üŒ{Ïø° bÕ≥\T #ê˝≤ #·ø£ÿ>±

bÕ&˚yê&çì.

|üX¯ó, |ü≈£åî\ ˝≤>±qT, Á>±MTD ø£fi≤ø±s¡T\˝≤>±qT nqTø£]+∫ Á>±eTdüTú\qT ÄX¯Ãs¡ |ü]#˚yê&çì. n˝≤ n˝≤

n+»j·T´>±] Á&Üe÷˝À ¬s+&˚fi¯ófl ‹]>±qT.

n+»j·T´>±s¡T |üP»\T, ‘·|üdüT‡\T, uÛÑ»q\T H˚]Œ+#˚yês¡T. Äj·Tq e÷≈£î Ä<Ûë´‹àø£ >∑Ts¡Te⁄. H˚qT Äj·Tq≈£î

Á|æj·T•wüß´&çì. Çø£ Á&Üe÷\˝À H˚qT Ä&É ` eT>∑ bÕÁ‘·\T n˙ï düeTs¡úe+‘·+>± b˛wæ+#˚ πø¬sø£ºsY j·÷ø£ºsY>±

ñ+&˚yê&çì. Hê ej·TdüT n|ü&ÉT |ü<äTHê\Tπ>fi¯ófl.

H˚qT Ò≈£î+fÒ Á&Üe÷H˚ Ò<äH˚yêfi¯ófl. ø√øÏ\ >=+‘·T nì Áù|ø£å≈£î\T n_Ûq+~+#˚yês¡T. n˝≤ nH˚ø£ }fi¯ófl

‹]>±qT. ‘·sê«‘· Ç\T¢ #˚s¡T≈£îqï ø=Hêïfi¯fl≈£î.

Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

1. ø£fi≤ø±s¡T\+fÒ mes¡T? MT≈£î

‘Ó*dæq ø=+‘·eT+~ ø£fi≤ø±s¡T\

>∑T]+∫ #Ó|üŒ+&ç.

2. düT<ë›\ Vü≤qTeT+‘·T #·<äTe+fÒ

m+< ä T≈ £ î u Û Ñj ·÷ìø Ï

˝Àqj·÷´&ÉT?

3. eT+∫ ñbÕ<Ûë´j·TT\ e\¢

$<ë´s ¡T ú\≈ £î ø £* π> y˚T\T

@$T{Ï?

SCERT TE

LANGANA

57‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

e÷ }]˝À H˚qT #·÷dæq ˇø£ dü+|òüT≥q Hê˝À #Ós¡>∑ì eTTÁ<äy˚dæ, ˇø£ eT\T|ü⁄ ‹|æŒ+~ Hê J$‘êìï.

n|ü&ÉT yÓ{Ïº#êøÏ] $|üØ‘·+>± kÕ>∑T‘·T+&˚~.

e÷ }fiÀfl Ä s√E yÓ{Ïºyê&Ó’q eTTø£ÿì bÕ|üj·T´≈£î $|üØ‘·yÓTÆq »«s¡eTT, mqï&É÷ ø£&ÉT|ü⁄ì+&Ü ‹qì J$‘ê\T

yê]$. ô|’>± »«s¡+ |ü~s√E\T>±, ø£]ƒq ñ|üyêdüeTT, Ä dæú‹˝À n‘·ìï yÓ{Ïº |üìøÏ q&ç m+&É À s¡eTàì Ä ñ<√´–

Ä»„ C≤]#˚XÊ&ÉT.

bÕ|üj·T´ bÕ|üeTT >∑»>∑C≤ eDT≈£î‘·÷ ªªnj·÷´ <=sê! ø±fi¯ófl yÓTT≈£îÿ‘ê, u≤+#·Hé yÓTTj·T´ ÒqTμμ nì @ø£<Ûë{Ï>±

@&É÷dü÷Ô X¯øÏÔ Òø£ ø±fi¯flMT<ä |ü&çb˛j·÷&ÉT. nsTTHê... Ä sêø£ådü, eTqdüÔ‘·«+>∑\ ñ<√´– <äj·T#·÷|ü Ò<äT ô|’>± ã÷≥T

ø±*‘√ ‘·ìï $|üØ‘·+>± ø={Ïº, yÓ{Ïº |üìøÏ >∑T+E≈£îb˛j·÷&ÉT. á düìïy˚X¯+ #·÷düTÔqï Hê≈£î qsê\T |ü–*b˛j˚T+‘·

Äy˚X¯+ e∫Ã+~. Ä yÓ{Ïºyêì Äs¡ÔHê<ä+ Ç|üŒ{Ïø° Hê #Ó$˝À –+>∑Ts¡TeT+{À+~.

Ä <äèX¯ eTT #·÷dæq ‘·sê«‘· Çø£ e÷ }]˝À ñ+&ÉãT~Δø± Ò<äT. ôV’≤<äsêu≤<äT yÓfi≤flqT.

Çø£ q>∑s¡ J$‘·+.

e´ekÕj·T XÊK˝À >∑Te÷kÕÔ>± #˚sêqT. á J$‘·+˝ÀH˚ ÄÁ>±, &Ûç©¢, Ws¡+>±u≤<é, eTÁ<ëdt yÓTT<ä …’q q>∑sê\T

#·÷XÊqT.

á düeTj·T+˝À ãT<˚«\T˝À ñ+&˚yê&çì. nø£ÿ&ç j·TTe≈£î\T Hê≈£î ˇø£ Ç\T¢, uÛÑ»qeT+~s¡+ ø£{Ïº+#ês¡T.

uÛÑ»q\T, ‘·|üdüT‡\‘√ ø±\πøå|ü+. Hê≈£î ˇø£ $∫Á‘·yÓTÆq >∑TD+ ñ+&˚~. sêuÀj˚T dü+|òüT≥q\T eTT+<˚ ‘Ó*j·T≥+.

ˇø£kÕ] ‘·|üdüT‡˝À ñqï|ü&ÉT Hê y˚Tq\T¢&ÉT Ä~Hêsêj·TD ãdüT‡ ~– edüTÔqï≥T¢ <ë]˝À bÕeTT ñqï≥T¢

ø£ì|æ+∫+~. yÓ+≥H˚ ø=+<ä]ì B|ü+ Ç∫Ã |ü+bÕqT.

ì»+>± H˚qT #Ó|æŒqfÒ¢ nø£ÿ&ç dü+|òüT≥q ãTTEe⁄ #˚dæ+~. Ç˝≤ »s¡T>∑T‘·T+&É>± HÓ’C≤+ |ü]bÕ\q|ü≥¢ <˚«wü+‘√

‹s¡T>∑Tu≤≥T dü+düú>± b˛sê&˚ Äs¡ düe÷»+yÓ’|ü⁄ Hê˝Àì ‹s¡T>∑Tu≤≥T Vü≤è<äj·T+ düVü≤»+>±H˚ Äø£]¸+|üã&ç+~.

Ç+πøeTT+~, á ø±\+˝ÀH˚ ªj·T<∏ës¡ú uÛÑ»qe÷\μ nH˚ bÕ≥\T sêdæ ` n#·TÃy˚XÊqT. r]ø£ y˚fi¯fl˝À #·Ts¡T>±Z Äs¡

düe÷CŸ ø±s¡ ø£s¡Ô>± |üì#˚j·T≥+ yÓTT<ä\Tô|{≤ºqT.

Hê≈£î ˇø£ n\yê≥T ñ+&˚~.

H˚qT @ s¡+>∑+˝À Á|üy˚•+∫Hê #=#·TÃø=ì b˛e&É+. Á|ü‹uÛ≤e+‘·yÓTÆq kÕúq+ n+<äTø√e&É+. Äs¡ düe÷»+˝À

$<ë´\+ø±sY $Hêj·Tø£sêyé, s¡TÁ<ä<yé, e÷&ÉbÕ{Ï Vü≤qTeT+‘·sêyé, düTs¡es¡+ Á|ü‘ê|ü¬s&ç¶>±s¡T¢ Hêj·T≈£î\T>± ñ+&yês¡T.

@ dæ.◊.&ç. ]b˛sYº e\¢H√ e÷ Äs¡ düe÷CŸ dü+ã+<Ûë\T ‘Ó\TdüT≈£îqï e÷ Ä|ò”düs¡T qqTï ø£ ñ<äj·T+ #·+>±

eT+<ä*+#ês¡T.

SCERT TE

LANGANA

58‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

j·TTes¡ø£Ô+ bı+–e#˚Ã H˚qT n~ düVæ≤+#· Òø£ n‘·ì

MT<ä≈£î ≈£îØÃ $dæ], H ‘=&ÉT>∑T≈£îqï Á|üuÛÑT‘·« <äTdüTÔ\T ∫+|æ,

n|ü&˚ ñ<√´>±ìøÏ sêJHêe÷ Ç∫Ã Hê ø√dü+ ø£{Ïºq Ç\T¢

e~*y˚dæ Ä kÕúq+ e~ ÒXÊqT.

III

‘·sê«‘· 1944˝À 11e Ä+Á<Ûä eTVü‰düuÛÑ À n<Ûä ≈£åî …’q ø±Áy˚T&é l sê$ Hêsêj·TD¬s&ç¶ >±] eT¨Á<˚ø£yÓTÆq

ñ|üHê´dü+ qqTï ø£eT÷´ìdüTº>± e÷]Ãy˚dæ+~.

Çø£ÿ&É Hê≈£î C≤qø£eTà‘√ $yêVü≤+ »]–+~. Hê nH˚ø±H˚ø£ ø£cÕº\˝Àq÷, ‘Ó\+>±D kÕj·TT<Ûä b˛sê≥+˝Àq÷

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº düuÛÑT´sê*>±, Hê nsêú+–>± bÕ˝§Zì mH√ï u≤<Ûä\T nqTuÛÑ$+∫+~.

bÕØº Hê≈£î ø£fi≤s¡+>∑+ n|üŒ–+∫+~. C≤q|ü<ä ø£fi≤s¡÷bÕ …’q ãTÁs¡ø£<∏ä, ãT&ÉãTø£ÿ\, >=\¢ düT<äT›\T, |æ≥º\<=s¡

yÓTT<ä\>∑T Á|üÁøÏj·T\‘√ b˛sê{≤\≈£î Äj·TT‘·Ô|ü]#˚ kÕVæ≤‘ê´ìï sêXÊqT. H˚qT #Û·+<ädüT‡ H˚s¡TÃø√ Ò<äT. yê´ø£s¡D+,

ì|òüT+≥Te⁄\‘√ ≈£îd”Ô|ü&ç‘˚ e∫Ã+~ø±<äT Hê ø£$‘·«+.

ˇø£ <Ís¡®q´+ #·÷dæq Äy˚X¯+˝À eT+&çq eTqdüT‡ n+~+∫q y˚>±‘·àø£yÓTÆq Äy˚X¯|ü⁄ \j·T˝À yÓ\T>∑T≈£î e∫Ãq$

Hêπ>j·÷\T.

1947 yÓTT<ä{Ï <äX¯ À nqT≈£î+{≤qT. @ sêÁ‹ @$T ø£]∫+<√ Hê≈£î, Hê X¯Øs¡+ô|’ eT#·Ã\T ø£*– rÁeyÓTÆq

nHês√>∑ + m<äT¬s’+~. Ç~ ‘Ó*dæq bÕØº qqTï nC≤„‘·yêkÕìøÏ yÓfi¯fleTì Ä<˚•+∫+~. n|ü&ÉT ªªø£ì|æùdÔ ø±*Ãy˚ùd

yê¬s+{Ÿμμ HêMT<ä ñ+~.

ˇø£ s√E leT‹ C≤qø£eTà‘√bÕ≥T H˚qT e÷s¡T y˚cÕ\‘√ u§+u≤sTT #˚s¡T≈£îHêï+.

Ä ‘·sê«‘· nH˚ø±H˚ø£ eT+~ ÁbÕD ‘ê´>±\‘√ HÓ’C≤+ bÕ\q n+‘·yÓTÆ+~. H˚qT ‹]– düT<ë›\≈£î #˚s¡T≈£îHêïqT.

Ç|ü&ÉT yÓ’<ä eè‹Ô mqTï≈£îHêïqT. ÄsY.m+.|æ. |üØø£å À ñrÔs¡í‘· bı+~ á ÁbÕ+‘·+˝À ‘=*kÕ]>± ÄsY.myéT.|æ.

yÓ’<äT´&ç>± J$‘êìï Äs¡+_Û+#êqT.

á ndüÔe´düúyÓTÆq≥Te+{Ï düe÷C≤ìï #·÷dü÷Ô ªªÄVü‰ eT+≥\T, eT+≥\T, eT+≥\Tμμ ªªÇ<˚ sêeTsê»´eT÷μμ,

ªª>±+BÛ ‘ê‘ê, ‘ê‘·μμ, ªªsêy√sTT sêy√sTT ≈£L©μμ Ç˝≤ mH√ï π>j·÷\T düe÷»+˝Àì BqyÓTÆq J$‘ê\qT #·÷dæ

Á<ä$+∫ sêXÊqT.

Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

1. MTs¡T eTs¡∫b˛˝Òì dü+|ò üT≥qqT

>∑T]+∫ #Ó|üŒ+&ç

2. yÓ{Ïº|üì n+fÒ @$T{Ï? MTs¡T #·÷dæq

/ ‘Ó*dæq yÓ{Ïº|üì >∑T]+∫ #Ó|üŒ+&ç.

SCERT TE

LANGANA

59‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

$ì Ä˝À∫+∫ e÷{≤¢&É&É+


1) düT<ë›\ Vü≤qTeT+‘·T ˇø£ ø£fi≤ø±s¡T&ÉT ø£<ë! MT≈£î ‘Ó*dæq ˇø£ ø£fi≤ø±s¡Tì >∑T]+∫ e÷{≤¢&É+&ç.

2) ø£e⁄\T, ø£fi≤ø±s¡T\ >∑T]+∫ eTq+ m+<äT≈£î ‘Ó\TdüTø√yê*?


n) bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± øÏ+~ Á|üX¯ï\≈£î dü¬s’q düe÷<ÛëHêìï >∑T]Ô+#·+&ç.

1) düT<ë›\ Vü≤qTeT+‘·T ‘·+Á&ç ãT∫ÃsêeTT\T

i) Ç+»˙s¡T ii) Äj·TTπs«<ä yÓ’<äT´&ÉT iii) e´ekÕj·T<ës¡T&ÉT iv) ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT

Ç$ #˚j·T+&ç


n+‘˚ø±<äT. H˚qT Ä s√E˝À¢ ªªbÕ\ãT>∑Z\ J‘·>±&çìμμ e÷ ePs¡T Á|üø£ÿq yπs }]øÏ yÓ[fl edü÷Ô #·÷dæ ì\Te⁄Hê

ø£]–b˛sTT ªª|ü …¢≥÷] |æ\¢>±&Éμμ nqï bÕ≥qT sêXÊqT. Ä bÕ≥ Á|ü»\ Hê\Tø£\ MT<ä düJe+>± ì*∫b˛e&É+e\¢

j·TTe <äs¡Ù≈£î\T ø£fi≤y˚‘·Ô _.q]‡+>∑sêe⁄>±s¡T e÷ uÛÑ÷$T dæìe÷˝À f…Æ{Ï Ÿ

kÕ+>¥>± rdüT≈£îHêïs¡T.

Hê J$‘·+˝À ø£ eTs¡|ü⁄sêì dü+|òüT≥q≈£î ø√s¡T≥¢ l >±<Ó X+ø£s¡j·T´

>±]øÏ, l n+<Ó yÓ+ø£≥sê»+>±]øÏ, ∫s¡+J$ b˛‘·yì >∑+>±sê+≈£î HHÓ|üŒ{ÏøÏ

ø£è‘·E„&çHÓ’ ñ+{≤qT.

31`12`1981 Hê&ÉT yÓ÷Vü≤Hésêyéù|≥ ø√s¡T≥¢ À le÷Hé yêqe÷eT …’

es¡<ë#ês¡T´\T, eTVü‰ø£$ yê#·düŒ‹ >±]‘√ düe÷q+>± |òüTq düHêàq+

#sTT+∫q dü+|òüT≥q Hê J$‘·+˝À ø£ ‹j·T´ì nqTuÛÑe+>± $T–*b˛sTT+~.

Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

1. düT<ë›\ Vü≤qTeT+‘·T

ø£eT÷´ìwüßº>± m{≤¢

e÷sê&ÉT?

2. düT<ë›\ Vü≤qTeT+‘·TqT

Á|üuÛ≤$‘·+ #dæqyê¬ses¡T?

SCERT TE

LANGANA

60‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

2) düT<ë›\ Vü≤qTeT+‘·T bÕsƒ¡XÊ\≈£î eT∞fl yÓfi¯fl&ÜìøÏ ø±s¡≈£î&Ó’qyê&ÉT.

i) ãT∫ÃsêeTT\T ii) n+»j·T´ iii) bÕ|üj·T´ iv) l\ø°ÎHêsêj·TD

3) düT<ë›\ Vü≤qTeT+‘·Tô|’ #Ós¡>∑ì eTTÁ<äy˚dæq dü+|òüT≥q≈£î eT÷\+

i) ø£+|æ ii) Äs¡ düe÷»+ iii) yÓ{Ïº#êøÏØ iv) Ä<äs¡Ù $yêVü≤+

4) Á|ü»\ Hê\Tø£\ô|’ düJe+>± ì*∫b˛sTTq Vü≤qTeT+‘·T sêdæq bÕ≥

i) |ü …¢≥÷] |æ\¢>±&É ii) sêy√sTT sêy√sTT ≈£L©

iii) Ç<˚ sêeTsê»é÷ iv) >±+BÛ‘ê‘ê, ‘ê‘·

5) düT<ë›\ Vü≤qTeT+‘·T yÓTT≥ºyÓTT<ä≥#˚dæq ñ<√´>∑+

i) yÓ’<äT´&ÉT ii) eékÕj·TXÊK˝À >∑Te÷kÕÔ

iii) Äs¡ düe÷CŸ ø±s¡ ø£s¡Ô iv) ø£fi≤ø±s¡T&ÉT

Ä) øÏ+~ ù|sêqT #·<äTe+&ç.

eT¨qï‘· Hêj·Tø£‘·« \ø£åD≤\T eT÷ØÔuÛÑ$+∫q $•wüºe´øÏÔ kÕ«$T sêe÷q+<ä rs¡ú. Äj·Tq ø£qï&É

ÁbÕ+‘·+˝À »ìà+#ê&ÉT. n+<äTe\¢ ø£sêï≥ø£ ÁbÕ+‘·+yês¡T Äj·TqqT ‘·eT Hêj·T≈£îì>± uÛ≤$+#˚yês¡T.

Ä ‘·sê«‘· Äj·Tq $<ëúÛ≤´dü+, sê»ø°j·T ø±s¡ ø£ ≤bÕ\T eTsêsƒê«&É À ø=qkÕ>±sTT ø£qTø£ eTVü‰sêÁwüßº\T

kÕ«MTJì ‘·eTyê&ÉqTø√e&É+˝À eT]+‘· Hê´j·T+ ñqï~. nsTT‘ á ¬s+&ç+{Ïø° $T+∫ kÕ«MTJ sê»ø°j·T

Hêj·Tø£‘·«+ dü+|üPs¡í+>± $ø£dæ+∫ ñqï‘· •Ksê\qT n+<äTø=qï~ e÷Á‘·+ ‘Ó\+>±D≤˝ÀH˚. n+<äT#˚‘·

‘Ó\+>±D≤ Á|ü»\T kÕ«MTJì ‘·eT Hêj·T≈£î&Éì >∑s¡«+>± #Ó|ü≈£î+{≤s¡T.

` kÕ«$T sêe÷q+<ä rs¡ú >∑T]+∫ |æ.$.qs¡dæ+Vü‰sêe⁄

ô|’ ù|sê Ä<Ûës¡+>± øÏ+~ Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T sêj·T+&ç.

1) ô|’ ù|sê˝À me] >∑T]+∫ ñqï~?

2) sêe÷q+<ä rs¡ú mø£ÿ&É »ìà+#ê&ÉT?

3) sêe÷q+<ä rs¡úqT ‘Ó\+>±D≈£î Hêj·T≈£îì>± uÛ≤$+#·&ÜìøÏ ø±s¡D+ @$T{Ï?

4) eTVü‰sêhyêfi¯ófl kÕ«MTJì ‘·eTyê&Éì m+<äT≈£î nqT≈£î+{≤s¡T?

5) sêe÷q+<ä rs¡ú >∑T]+∫ ô|’ e÷≥\T mes¡Hêïs¡T?

SCERT TE

LANGANA

61‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


d”«j·Ts¡#·q


1) eT+∫ >∑Ts¡Te⁄ m{≤¢ ñ+{≤&ÉT?

2) eTq+ Á|ü‹s√E ã&çøÏ sêe&ÜìøÏ ø±s¡D≤\T @$T{Ï?

3) düT<ë›\ Vü≤qTeT+‘·T J$‘·+˝À rj·Tì nqTuÛÑe+ @~? nfÒ¢ MT≈£î dü+ã+~Û+∫ rj·Tì nqTuÛÑyêìï

sêj·T+&ç.

4) düT<ë›\ Vü≤qTeT+‘·T ø£$‘·«+ m{≤¢ sêj·T>∑*>±&ÉT?

Ä) øÏ+~ Á|üX¯ï≈£î |ü~ yêø±´˝À¢ »yêãT\T sêj·T+&ç.

1) düT<ë›\ Vü≤qTeT+‘·T >∑T]+∫ MT kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.


n) øÏ+~ b˛düºsY #·÷&É+&ç. @+ Á>∑Væ≤+#ês√ #Ó|üŒ+&ç.

MTs¡T b˛düºs¡T >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T ø£<ë! MT Á>±eT+˝À Hê≥ø£ Á|ü<äs¡Ùq ø±ì, ø£fi≤ø±s¡Tì Á|ü<äs¡Ùq ø±ì

Ò<ë kÕ+düÿ è‹ø£ ø±s¡ Áø£e÷ìï ìs¡«Væ≤düTÔHêïs¡T. <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q b˛düºs¡T ‘·j·÷s¡T#j·T+&ç. Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.

s¡+&ç #·÷&É+&ç Äq+~+#·+&ç

MT n_Ûe÷q yÓTJwæj·THé s¡+>∑÷Hé<ëdt

ªe÷´õø˘ c˛μ

(01`08`16 qT+&ç 15`08`16 es¡≈£î)

düú\+ : düs¡ÿdt Á>ö+&é {Ï¬øÿ≥Tº <Ûäs¡

düeTj·T+ : Á|ü‹s√E kÕˆˆ 5 >∑+ˆˆ qT+&ç ô|<ä›\T ` 10/`

|æ\¢\T ` 5/`SCERT TE

LANGANA

62‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

III uÛ≤cÕ+XÊ\T

|ü<äC≤\+

n) øÏ+~ yêø±´˝À¢ ‘· dæq |ü<ë\≈£î nsêú\T sêj·T+&ç.

1) |òüT+≥kÕ\ bÕ≥\T Äu≤\>√bÕ˝≤ìï n\]kÕÔsTT.

2) ù|<ä ã‘·T≈£î\T <äj·T˙j·T+>± ñ+{≤sTT.

3) #Ó&ÉT n\yê≥¢qT ;»ÁbÕj·T+˝ÀH˚ ‘=\–+#ê*.

4) Ç‘·s¡T\‘√ Á|æj·T+>± e÷{≤¢&Ü*.

5) eT+∫ $wüj·÷\qT XÊX«‘·+>± >∑Ts¡TÔ+#·Tø√yê*.

Ä) øÏ+~ yêø±´˝À¢ì Á|üø£è‹ $ø£è‘·T\qT >∑T]Ô+∫ yê{Ï øÏ+<ä ‘· j·T+&ç.

1) nHês√>∑ eTT u≤]q |ü&çq yês¡T yÓ’<äT´&çe<ä›≈£î b˛‘ês¡T.

Ä yÓE® eT+<äT*∫Ã Ä nHês√>±´ìï bÕs¡<√\T‘ê&ÉT.

2) eT+∫ eTsê´<ä\T e÷qe⁄DÏí >=|üŒkÕúHêìøÏ rdüT¬øfi≤ÔsTT.

Ä eT+∫ eT]j·÷<ä\qT n‘·&ÉT m|ü&É÷ ø±bÕ&ÉTø√yê*.

3) m+&É À s¡eTàì ñ<√´– Ä»„ Ç#êÃ&ÉT ø±ì bÕ|üj·T´ n‘·ì Äq bÕ{Ï+#· Òø£b˛j·÷&ÉT.

4) >∑TDe+‘·T\qT n+<äs¡÷ Çwüº|ü&ÉT‘ês¡T. n+<äTπø eT+∫ >=qeTTqT ô|+#·Tø√yê*.


øÏ+~ yêø±´\˝À ‘· dæq |ü<ë\qT >∑eTì+#·+&ç.

1) edüTÔe⁄\qT #·÷&Ü\ì nqT≈£îHêïs¡T.

2) H˚HÓ|üŒ{Ïø° ø£è‘·»„‘· ø£*– ñ+{≤qT.

3) n|ü&É|ü&ÉT Ä&ÉT≈£îH~.

4) ø±yê\+fÒ |üØøÏå+#·Tø=+&ç.

ô|’ yêø±´˝À¢ ‘· dæq |ü<ë\qT |ü]o*+#·+&ç. ø√ÿ e÷≥˝À mH˚ïdæ |ü<ë\T ø£*dæ ñHêïjÓ÷ #Ó|üŒ+&ç.

ô|’ yêø±´˝À¢ #·÷&Ü\ì nH˚e÷≥˝À yÓTT<ä{Ï |ü<ä+ #·÷&Ü*, ¬s+&√ |ü<ä+ nì— H˚HÓ|üŒ{Ïø° nH˚ e÷≥˝À

yÓTT<ä{Ï|ü<ä+ HqT, ¬s+&√ |ü<ä+ m|üŒ{Ïø°, n|ü&É|ü&ÉT nH e÷≥˝À n|ü&ÉT, n|ü&ÉT nH ¬s+&ÉT |ü<ë\T

ñHêïsTT. ø±yê\+fÒ nH˚ e÷≥˝À yÓTT<ä{Ï|ü<ä+ ø±yê*— ¬s+&√ |ü<ä+ n+fÒ.

SCERT TE

LANGANA

63‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


ø£fi¯\T eTq dü+düÿ è‹˝À n+‘·sê“¤>∑+. n+<äTπø

ªø£fi¯ Òì düe÷»+ ø£fi¯ ‘·|æŒq düe÷»+μ nì

n+{≤s¡T. ø£fi¯\qT ø±bÕ&ÉTø√e&É+,

ø£fi≤ø±s¡T\qT >ös¡$+#·&É+ eTq u≤<Ûä ‘·.

dü÷øÏÔ

♦ MT≈£î ‘Ó*dæq ˇø£ Á|üeTTK ø£fi≤ø±s¡Tì >∑T]+∫ $esê\T ùdø£]+#·+&ç. Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.

ô|’ |ü<ë\qT Ç{≤¢ $&ÉBj·Te#·TÃ :

1) #·÷&Ü\ì R #·÷&Ü* G nì

2) H˚HÓ|üŒ{Ïø° R H˚qT G m|üŒ{Ïø°

3) n|ü&É|ü&ÉT R n|ü&ÉT G n|ü&ÉT

4) ø±yê\+fÒ R ø±yê* G n+fÒ

á $<Ûä+>± sêj·T&Üìï ª$&ÉBdæ sêj·T&É+μ n+{≤s¡T.

n) øÏ+~ |ü<ë\qT $&ÉBdæ sêj·T+&ç.

1) #·<äTe+fÒ R G

2) Ç+πøeTT+~ R G

3) $|òü\yÓTÆ+~ R G

4) Hê¬ø+<äTø√ R G

5) »]–+<ä+‘ê R G

SCERT TE

LANGANA

64‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


|ü+&ÉT>∑\T

ø£$‘· : •ØcÕ! áeT<Ûä ¬s+&ÉTs√E\T>± qTe⁄« ã&çøÏ sêe&É+ Ò<äT. @yÓTÆ+~?

•Øwü : Hê≈£î »«s¡+ e∫Ã+~. ás√CÒ ‘·–Z+~. πs|ü⁄ ã&çøÏ e<ë›eTì nqT≈£î+≥THêïqT.

ø£$‘· : eTq ‘Ó\T>∑T kÕs¡T |ü+&ÉT>∑\qT >∑T]+∫ ˇø£ yê´dü+ sêdüTø=ì s¡eTàHêïs¡T. n+<äT˝À nìï

eT‘ê\yêfi¯fl |ü+&ÉT>∑\qT >∑T]+∫ sêj·TeTHêïs¡T.

•Øwü : eTq≈£î BbÕe[ì >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT. n_<ë, y˚TØ yêfi¢q&ç– yêfi¯fl |ü+&ÉT>∑\qT >∑T]+∫ ≈£L&Ü

sê<ë›+.

ø£$‘· : BbÕe[ì >∑T]+∫ MT neTà>±]ì n&ÉT>∑T<ë+.

•Øwü : qT$«|üŒ{Ï es¡≈£î e÷ neTàqT #·÷&É Ò<äT ø£<ä÷! e÷ neTàù|s¡T \øÏåà. ªªne÷à!... ne÷à!μμ

\øÏåà : @$T≥e÷à?

•Øwü : qT$«˝≤ ≈£Ls√Ã ø£$‘ê! ne÷à! e÷≈£î BbÕe[ì >∑T]+∫ #Ó|ü! ˇø£ yê´dü+ sêj·÷*.

\øÏåà : eTq |ü+&ÉT>∑ À¢ #ê˝≤ ÁbÕ<Ûëq´+ ñqï |ü+&ÉT>∑ BbÕe[. eTq+ á |ü+&ÉT>∑ ÄX¯«j·TT» e÷dü+

∫e]s√Eq »s¡T|ü⁄ø=+{≤+. Ç+ ¢wüßHÓ\˝À Ç~ nø√ºãs¡T HÓ\˝À >±ì, qe+ãs¡T˝À >±ì

edüTÔ+~.

•Øwü : z¨! n˝≤>±! eT] BbÕe[ >∑T]+∫ $es¡+>± #Ó|üŒe÷à!

\øÏåà : |üPs¡«ø±\+˝À qs¡ø±düTs¡T&ÉH˚ sêø£ådüT&ÉT ñ+&˚yê&É≥. yê&ÉT »Hêìï u≤<Ûä\T ô|fÒºyê&É≥.

n+<äT#˚‘· lø£èwüßí&ÉT, ‘·q uÛ≤s¡ dü‘· uÛ≤eT‘√ ø£*dæ qs¡ø±düTs¡T&çMT~øÏ j·TT<ëΔìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. Ä

j·TT<äΔ+˝À qs¡ø±düTs¡ e<Ûä »]–+~. #Ó&ÉTMT<ä eT+∫ $»j·T+ kÕ~Û+∫+~. Åd”Ô\T ≈£L&Ü

|ü⁄s¡Twüß\˝≤>∑ j·TT<äΔ+ #˚j·T>∑\s¡ì dü‘· uÛ≤eT ìs¡÷|æ+∫+~. qs¡ø£ #·‘·Ts¡›•Hê&ÉT qs¡ø±düTs¡ e<Ûä

»]–+~. n+<äT≈£î n+<äs¡÷ ne÷yêdü Hê&ÉT Äq+<ä+‘√ BbÕ\T yÓ*–+∫ |ü+&ÉT>∑ #düT≈£îHêïs¡T.

n<˚ BbÕe[ |ü+&ÉT>∑ nsTT+~.

ø£$‘· : nsTT‘˚ Ä ¬>\T|ü⁄H˚ eTq+ |ü+&ÉT>∑>± »s¡T|ü⁄ø=+≥THêï eTqïe÷≥. eTq Çfi¯fl˝À¢ eT{Ïº

Á|ü$T<ä\˝À q÷HÓb˛dæ e‘·TÔ\T yÓ*–+∫ mìï BbÕ\T yÓ*–kÕÔyÓ÷!

\øÏåà : BbÕe[ n+fÒ BbÕ\ es¡dü. B|ü|ü⁄ yÓ\T>∑T C≤„HêìøÏ >∑Ts¡TÔ. nC≤„Hê+<Ûäø±sêìï bÕs¡<√\eTì

eTq≈£î dü+<˚X¯$TdüTÔqï |ü+&ÉT>∑ BbÕe[.

•Øwü : eTq+ ø±ø£s¡|ü⁄e⁄«e‘·TÔ\T, eT‘êu≤\T, ≥bÕø±j·T\T, uÛÑ÷#·Áø±\T, u≤+ãT\T ˝≤+{Ï$ mH√ï

ø±*Ã m+‘√ dü+ãs¡+>± |ü+&ÉT>∑ #˚düTø=+{≤+.

SCERT TE

LANGANA

65‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

\øÏåà : ì»+ #ÓbÕŒ\+fÒ, eTq+ $T‹MT] u≤Ddü+#ê ø±\TdüTÔHêï+, #ê˝≤ &ÉãT“ ‘·>∑ ÒdüTÔHêï+.

•Øwü : b˛e÷à, qTe⁄« eTØq÷ ` `

ø£$‘· : MT neTà>±s¡T ≥bÕø±j·T\T ndü˝Ò ø±\Ãe<ä›ì nq&É+˝Ò<äT. $T‹MT] ø±\TdüTÔHêïeTH˚

#Ó|ü⁄ÔHêïs¡T. düπs, eTq+ n_<ë yêfi¯fl Ç+{ÏøÏ yÓfi≤›e÷?

\øÏåà : •ØcÕ! n_<ë Ç\T¢ <ä>∑Zπs>±! ‘·«s¡>± e#˚ÃjYT!

(n_<ë Ç+{À¢)

ø£$‘· : n_<ë, n_<ë!

n_<ë : mes¡÷? zVt≤... ø£$‘ê, •ØcÕ Ç<ä›s¡÷ e#êÃsê! e÷ |ü+&ÉT>∑ >∑T]+∫ #Ó|üŒeTì e÷

nu≤“C≤Héì n&ç>±qT. e÷ nu≤“C≤Hé ù|s¡T eTrHé nVü≤eTà<é. nu≤“C≤Hé ` nu≤“C≤Hé!!

eTrHé : ø±´ uÒ{°? ` zVt≤! MT <√düTÔ\T e#êÃsê! ≈£Ls√Ã+&Ée÷à.

n_<ë : eTq |ü+&ÉT>∑\ >∑T]+∫ #Ó|üŒ+&ç nu≤“C≤Hé!

eTrHé : eTTdæ¢eTT\ |ü+&ÉT>∑ À¢ eTTK´yÓTÆq~ ªá<é `ñ Ÿ |òæ‘·sYμ. e÷ πø\+&ÉsY Væ≤ÁJ dü+e‘·‡sê\˝À ñ+

≥T+~. yÓTT<ä{ÏHÓ\ yÓTTVü≤Ás¡+ nsTT‘˚ ∫e] HÓ\ õ˝ŸVü≤CŸ. s¡+C≤Hé Ä HÓ\˝À¢ ‘=$Tà<√~.

Ä HÓ\ ∫es√¢ #·+Á<√<äj·T+ s√Eq y˚TeTT ªá<é ñ˝Ÿ` |òæ‘·sYμ »s¡T|ü⁄‘ê+.

•Øwü : yT yTyÓ÷, MT HÓ\ ù|s¡TMT<ä ªs¡+C≤Hé |ü+&ÉT>∑μ nì nqT≈£î+≥÷ ñ+{≤+. nsTT‘ |ü+&ÉT>∑ù|s¡T

ªá<é ñ˝Ÿ`|òæ‘·sYμ nqïe÷≥.

eTrHé : á<é ñ˝Ÿ`|òæ‘·sY <ëq<Ûäsêà\ |ü+&ÉT>∑. á HÓ\+‘ê eTTdü ≤àqT\T ñ|üyêdü+ ñ+{≤s¡T. BH˚ï

ªs√C≤μ n+{≤+. ‘·|üŒ≈£î+&Ü s√E≈£î ◊<äT kÕs¡T¢ qe÷E #˚kÕÔ+` n+fÒ ÁbÕs¡úq#˚kÕÔ+.

ø£$‘· : á |ü+&ÉT>∑ ÁbÕ<Ûëq´+ @$T{Ï?

eTrHé : Ç~ <ëq<Ûäsêà\ |ü+&ÉT>∑ nì #ÓbÕŒqT ø£<ë! |ü>∑\+‘ê ñ|üyêdüeTTqï eTTdæ¢eTT\T ù|<ä\

Äø£* u≤<ÛäqT ns¡ú+#˚düT≈£î+{≤s¡T. <ëq<Ûäsêà\T #˚kÕÔs¡T. n˝≤¢qT eTqdüT˝À ì\T|ü⁄ø=ì ‘√{Ï

eTqTwüß\ ø£cÕº À¢ bÕ\T |ü+#·T≈£î+{≤s¡T. á dü÷Œ¤]Ôì J$‘·ø±\+ ø=qkÕ–kÕÔs¡T.

•Øwü : eT+∫<ä+&ç— y˚T$Tø£ yÓ[flekÕÔ+!

n_<ë : MTs¡T y˚TØ Ç+{Ïπø>±, H˚q÷ ekÕÔqT. nu≤“C≤Hé! y˚TeTT eTT>∑TZs¡+ y˚TØ Ç+{ÏøÏ yÓ[flekÕÔ+.

(y˚TØ Ç+{À¢)

yTØ : s¡+&ç s¡+&ç! e÷ neTàqT |æ\TkÕÔqT. e÷ neTàù|s¡T ¬øs√*Hé. ne÷à! ne÷à! e÷ ùdïVæ≤‘·Tsêfiófl

e#êÃs¡T. yêfi¯fl≈£î eTq |ü+&ÉT>∑\ >∑T]+∫ #Ó|ü.

¬øs√*Hé : düπs, ªádüºsYμ |ü+&ÉT>∑qT >∑T]+∫ #ÓbÕÔqT.

SCERT TE

LANGANA

66‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

ø£$‘· : ªádüºsYμ |ü+&ÉT>∑ >∑T]+∫ mqï&É÷ $q Ò<äT!

¬øs√*Hé : ª|ü$Á‘· X¯óÁø£yês¡+μ n+fÒ ª>∑T&é Áô|ò’&˚μ s√Eq j˚TdüT Áø°düTÔ •\Te MT<ä eTs¡DÏ+#ê&ÉT. ‘·s¡yê‘·

e#˚Ã Ä~yês¡y˚T ádüºsY, <ëìï ªÁø°düTÔ |ü⁄qs¡T‘êúq ~q+μ n+{≤+. j˚TdüT Á|üuÛÑTe⁄ Áù|eT≈£î,

nVæ≤+dü≈£î Á|ürø£. ‘·qqT u≤~Û+∫qyêfi¯flqT ≈£L&Ü ø£å$T+∫q ø£s¡TD≤eTj·TT&ÉT. Äj·Tq ‹]–

Òe&É+ n+fÒ Áù|eT |ü⁄qs¡TJ®eq+ bı+<ä&Éy˚T. Ä |ü+&ÉT>∑ dü+<˚X¯+ n<˚.

•Øwü : á |ü+&ÉT>∑ m|ü&ÉT #˚düT≈£î+{≤s¡T?

¬øs√*Hé : edü+‘· ãTT‘·Te⁄˝À yÓTT<ä{Ï |ü⁄qï$T ‘·s¡yê‘· e#˚Ã yÓTT<ä{Ï Ä~yês¡+ ªádüºsYμ ne⁄‘·T+~.

n_<ë : á |ü+&ÉT>∑ m˝≤ »s¡T|ü⁄ø=+{≤s¡T?

¬øs√*Hé : á |ü+&ÉT>∑≈£î eTT+<äT 40 s√E\T ñ|üyêdü+ ñ+&Ü*. á ñ|üyêdü~Hê˝À¢ ÁbÕs¡úq, qÁeT‘·>±

J$+#·&É+, Ä‘·à|ü]o\q eTTK´+. á $wüj·÷\T sêùdÔ #ê\T.

•Øwü : eT+∫<ä+&ç. yT$T+ø£ yÓ[fl á |ü+&ÉT>∑\ >∑T]+∫ sêdüT≈£î+{≤eT+&ç. yTØ! qTeP« sê! n+<äs¡+

e÷ Ç+{À¢ ≈£Ls¡TÃì yê´dü+ sêdüT≈£î+<ë+.

(•Øwü Ç+{À¢)

\øÏåà : @+ sêdüT≈£î+≥THêïs¡T?

•Øwü : eTq |ü+&ÉT>∑\MT<ä yê´düeTe÷à!

\øÏåà : ne÷àsTT\÷! ˇø£ÿ{Ï >∑Ts¡TÔ+#·Tø√+&ç. yê´dü+ eTT–+|ü⁄˝À nìï eT‘ê˝À¢ kÕs¡+ ˇø£ÿfÒ nì

sêj·T+&ç. eTq˝À ñ+&˚ #Ó&ÉTqT ‘=\–+#·Tø√yê*. n˝≤π> dü+|òüT+˝À #Ó&ÉT Ò≈£î+&Ü #·÷&Ü*.

‘√{Ï eTqTwüß*ï Áù|$T+#ê*. ù|<ä\≈£î kÕj·T+ #Ój·÷´*. n+<äØï düe÷q+>± #·÷&Ü*.

Væ≤+<ä÷eT‘·+ ªe÷qeùdy˚ e÷<Ûäeùdeμ n+≥T+~. ÇkÕ¢+eT‘·+ ªù|<äyê&çøÏ kÕj·T+ #˚j·Tμ

eT+≥T+~. Å¬ø’düÔeeT‘·+ ª˙ bıs¡T>∑TyêDÏí Áù|$T+#·μeTì #ÓãT‘·T+~. yê≥ìï+{Ï À ns¡ú+ ˇø£ÿfÒ.

eTìwæ s¡ø£Ô+ @ <˚X¯+˝ÀHÓ’Hê, @ eT‘·+yê]˝ÀHÓ’Hê mÁs¡>±H˚ ñ+≥T+~. nìï eT‘ê\÷ eTìwæì

eT+∫e÷s¡Z+yÓ’|ü⁄ q&ÉeeTì ñ|ü<˚•düTÔHêïsTT— düe÷»+˝À XÊ+‹, ø£s¡TD, <äj·T m|ü&É÷

ñ+&Ü\ì ø√s¡T‘·THêïsTT. WHê, ø±<ë?

n+<äs¡÷ : WqT! WqT!

\øÏåà : n+<äTπø eTqeT+<äs¡+ eT‘· kÕeTs¡dü +‘√ nqï<äeTTà˝≤¢>∑, nø£ÿ#Ó …¢fifl˝≤>∑ J$+#ê*. ≈£î\ eT‘·

<«cÕ\T Òì uÛ≤s¡‘·<XÊìï eTq+ ‘·j·÷s¡T#düTø√yê*. Ç˝≤ #Ó|æŒ MT yê´dü+ ‘·j·÷s¡T#düTø√+&ç.

$TeTà*ï MT {°#·s¡T #ê˝≤ yÓT#·TÃ≈£î+{≤s¡T.

n+<äs¡÷ : n˝≤π>!

SCERT TE

LANGANA

67‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


7. eT+∫ #Ó&É¶\T` ø±fiÀõ Hêsêj·TDsêe⁄

eTìwæ jÓTTø£ÿ Á|ües¡Ôq eT+∫>± ñ+&Ü*. e÷≥˝À¢ #‘· À¢

eT+∫ e÷s¡TŒ ø£qã&Ü*. n~ Ò≈£î+&Ü mìï s¡ø±\ ywüuÛ≤wü\T

e÷]ÃHê Vü≤+>∑÷ Äsê“¤{≤\≈£î b˛sTTHê @ ˝≤uÛÑ+ ñ+&É<äì

‘Ó*j·TC…|üŒ&É+ á bÕsƒ¡+ ñ<›X¯+.

Á|üX¯ï\T

1. yÓTT<ä{Ï u§eTà˝À @+ »s¡T>∑T‘·Tqï~?

2. ¬s+&√ u§eTà˝À @+ »s¡T>∑T‘·Tqï~?

3. yÓTT<ä{Ï u§eTà˝Àì e´øÏÔ

>ös¡$+|üã&É&ÜìøÏ ø±s¡D+ @yÓTÆ

ñ+&=#·TÃ?

bÕsƒ¡+ ñ<›X¯+SCERT TE

LANGANA

68‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


á bÕsƒ¡+ ªe#·q ø£$‘·μ nH Á|üÁøÏj·T≈£î #Ó+~q~. #Û·+<√ìj·Te÷\T

Ò≈£î+&Ü uÛ≤e\j·T‘√ e#·qs¡÷|ü+˝À ñ+& s¡#·q e#·q ø£$‘·. Á|üdüTÔ‘·

bÕsƒ¡ uÛ≤>∑+ ø±fiÀõ Hêsêj·TDsêe⁄ sêdæq ªHê >=&Éeμ nH˚ ø£$‘ê

dü+ø£\q+ Àì~.



♦ MT {°#·sY #Óù|Œ bÕsƒ¡ uÛ≤>∑ kÕsê+XÊìï $q+&ç. u§eTà\ <ë«sê ‘Ó\TdüT≈£îqï $wüj·÷\qT b˛\TÃø=+&ç.

♦ MT {°#·sY #·~y˚ bÕsƒê´+XÊìï ÁX¯<äΔ>± $q+&ç. u§eTà\‘√ ‹]– b˛\TÃø=+&ç.




ø±fiÀõ Hêsêj·TDsêe⁄ es¡+>∑ Ÿ ns¡“Hé õ˝≤¢ eT&çø=+&É≈£î #Ó+~qyê&ÉT. kÕe÷õø£,

sê»ø°j·T, bÂs¡Vü≤≈£îÿ\ ñ<ä e÷\˝À #·Ts¡T≈£î>± bÕ˝§ZHêï&ÉT. e´eVü‰]ø£ uÛ≤wüqT ‘·q

ø£$‘·≈£î Je+>± eT\T#·T≈£îHêï&ÉT. áj·Tq s¡#·q e´+>∑ +>±, $eTs¡ÙHê‘·àø£+>±

ñ+≥T+~. nD≤ø£<∏ä\T, ø±fiÀõ ø£<∏ä\T, K© Ÿ õÁu≤Hé sêdæq ª~ÁbÕô|ò{Ÿ μ nqTyê<ä+

Jeq ^‹, Hê >=&Ée, yÓTT<ä …’q$ u≤>± ÁbÕ#·Ts¡ + bı+~q s¡#·q\T.

ø±fiÀõ |ü⁄{Ïºq s√EqT ª‘Ó\+>±D uÛ≤cÕ ~H√‘·‡e+μ>± »s¡T|ü⁄ø=+{≤s¡T.

ø£$ |ü]#·j·T+

09`10`1914

13`11`2002

SCERT TE

LANGANA

69‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

I

<˚XÊ\T ‹]–‘˚H˚$T

y˚cÕ\T y˚dæ‘˚H˚$T

sê>±\T e÷]‘˚H˚$T

y˚>±\T ô|+∫‘˚H˚$T

Hê eT+∫ #Ó&É¶\T

qqï+{Ï j·TT+&É+>∑

@] @] Áø=‘·Ô

ù|s¡T ô|{Ïºqj·T+‘·

ù|s¡T e÷s¡TH˚

>∑TDeTT y˚sö≥ X¯ø£ y˚T?


qqï+{Ï j·TT+&É+>∑.

II

eT‘·eTT e÷]qH˚$T

eTsƒ¡eTT e÷]qH˚$T

s¡+>∑T e÷]qH˚$T

Vü≤+>∑T e÷]qH˚$T



Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

1. y˚cÕ\T y˚j·T≥+ n+fÒ @$T{Ï?

2. ù|s¡T e÷]q+‘· e÷Á‘êq >∑TD+

e÷s¡<äT. m{≤¢>√ #Ó|üŒ+&ç?

3. ªeT+∫ #Ó&É¶\T qqï+{Ï

j·TT+&É&ÉμeT+fÒ @$T{Ï?

4. ª>∑TDeTT y˚sö≥ X¯ø£ y˚T?μ n+fÒ

πøeTs¡úeTsTT´+~?

SCERT TE

LANGANA

70‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

Ç$ #˚j·T+&ç


$ì Ä˝À∫+∫ e÷{≤¢&É&É+


1) ªeT+∫ #Ó&É¶\Tμ ø£$‘·qT sê>∑j·TTø£Ô+>± #·<äTe+&ç. eT+∫ n+fÒ @$T{Ï? #Ó&ÉT n+fÒ @$T{Ï?

MTπseTqT≈£î+≥THêïs√ #Ó|üŒ+&ç.

2) ‘Ó\+>±D˝À MT≈£î ‘Ó*dæq >=|üŒø£e⁄\ >∑T]+∫ e÷{≤¢&É+&ç.


n) øÏ+~ uÛ≤yê\T ø£\ |ü+≈£îÔ\qT bÕsƒ¡+ qT+&ç yÓ‹øÏ sêj·T+&ç.

1) ≈£î≥T+u≤ìï e~*ô|≥º&É+.

2) >∑TD+ e÷s¡T≥ kÕ<Ûä e÷.

Ä) bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± øÏ+~$ #˚j·T+&ç.

1) <˚XÊ\T ` y˚cÕ\T e+{Ï ÁbÕdü |ü<ë\T sêj·T+&ç.

≈£L‘· e÷]qH˚$T

y˚T‘· e÷]qH˚$T

s¡÷|ü⁄ e÷]qH˚$T

<ë|ü⁄ e÷]qH˚$T



|”‘ê+ãs¡eTT M&ç

ù|>∑T #·T&ç‘˚H˚$T

ø=+|ü>√&ÉT e<ä*

ø=+&ÓøÏÿ‘H$T



Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

1. eT‘·eTT ` eTsƒ¡eTT

s¡+>∑T ` Vü≤+>∑T\T

e÷s¡≥+ n+fÒ @$T{Ï?

2. ≈£L‘· e÷s¡&É+ n+fÒ

MTπseTì

ns¡ú+#düT≈£îHêïs¡T?

3. ø=+&Óø£ÿ≥eT+fÒ

MTπøeTs¡úeTsTT´+~?

SCERT TE

LANGANA

71‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

Ç) øÏ+~ π>j·T K+&çø£qT #·~$, Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T sêj·T+&ç.

>∑qT\˝Àq eqT\˝Àq

ˇfi¯ófleTs¡∫ #ÓeT≥˝À&çÃ

|üì#˚ùd ÁXÊ$T≈£î&˚

<Ûäs¡DÏ |üP»˙j·TT+&ÉT

ÁX¯eTJe⁄\ ø£+&Ésê\

ø=+&É\˝À ñc˛<äj·÷\T

»>∑‹ Á|ü>∑‹ ø±+øÏå+#˚

ÁXÊ$T≈£î&Ü! ¬ø’ yÓ÷&ÉTŒ\T

` X‚wü+ sêe÷qTC≤#ês¡T´\T

Á|üX¯ï\T :

1) ô|’ ø£$‘· À ø£$ me]ì >∑T]+∫ #ÓbÕŒ&ÉT?

2) ÁXÊ$T≈£î&ÉT <˚ìï ø±+øÏåkÕÔ&ÉT?

3) ÁXÊ$T≈£î&ÉT m{≤¢ ø£wüº|ü&ÉT‘ê&ÉT?

4) <Ûäs¡DÏ nH˚ |ü<ëìøÏ ns¡ú+ @$T{Ï?

5) ô|’ ø£$‘· sêdæ+~ mes¡T?


d”«j·Ts¡#·q


1) eTìwæì e÷πsÃ$ @$?

2) eT+∫ #Ó&ÉT\T ‘√&ÉT>± ñ+&É≥+ n+fÒ ˙≈£î @+ ns¡ú+ nsTT+~?

3) e´øÏÔøÏ ‘·qù|s¡T≈£î m≥Te+{Ï dü+ã+<Ûä+ ñ+≥T+~?

4) ø±fiÀõ >±] >∑T]+∫ sêj·T+&ç.


1) ø±fiÀõ ªeT+∫ #Ó&É¶\Tμ ø£$‘· Àì kÕsê+XÊìï MT kı+‘· e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.

SCERT TE

LANGANA

72‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

III uÛ≤cÕ+XÊ\T

|ü<äC≤\+

n) dü¬s’q nsêúìï >∑T]Ô+#·+&ç.

1) Xø£ +

m) ÁbÕs¡+uÛÑ+ _) X¯óuÛÑ+ dæ) ãVüQeT‹ &ç) kÕ<Ûä +

2) eT‘·+

m) eT÷s¡Tâ\T _) Hê´j·T+ dæ) n_ÛÁbÕj·T+ &ç) düHê´düT\T

3) Vü≤+>∑T

m) ‘Ós¡ _) kÂø£s¡ + dæ) ^‘· &ç) o\+

4) ≈£L‘·

m) e÷≥ _) e÷s¡Z+ dæ) ‹+&ç &ç) Ç\T¢

Ä) øÏ+~ |ü<ë\‘√ kı+‘·yêø±´\T sêj·T+&ç.

ñ<ë: yê´j·÷eT+ : ñ<äj·÷H˚ï ìÁ<ä Òe>±H˚ |æ\¢\T yê´j·÷eT+ #˚j·÷*.

1) Áø=‘·Ô :

2) #Ó&É¶ :

3) >∑TDeTT :

4) y˚cÕ\T :


n) øÏ+~ π>j·÷ìï bı&ç–+#·+&ç.

Á|ü»\+<äs¡qTø√yê* eTq+

n<˚ »HêìøÏ <Ûäq+

Á|ü»\+<ä]≈£î+&Ü* >∑TD+

n<˚ eTq <˚XÊìøÏ ã\+

SCERT TE

LANGANA

73‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


n) øÏ+~ |ü<ë\qT $&ÉBj·T+&ç.

1) |”‘ê+ãs¡+ R G

2) ø=+&ÓøÏÿ R G

3) ô|+∫‘H$T R G

4) ysö≥ R G

øÏ+~ yê{Ïì |ü]o*+#·+&ç.

n) ˙e⁄ G mes¡T R yÓes¡T

Ä) |ü⁄s¡Twü G ñ‘·ÔeT R |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT

Ç) qqTï G n+{Ï R qqï+{Ï

ô|’ ñ<ëVü≤s¡D˝À¢ ¬s+&˚dæ |ü<ë\T ø£*dæ πø |ü<ä+>± @s¡Œ&É≥+ >∑eTì+#ês¡T ø£<ë! Ç{≤¢ sêj·T&Üìï

ªø£*|æ sêj·T&É+μ n+{≤s¡T. Bìπø ªdü+~Ûμ nì ù|s¡T.

Ä) øÏ+~ |ü<ë\qT ø£*|æ sêj·T+&ç.

1) n~ G @$T{Ï R

2) Hêj·Tq G neTà R

3) @$T G Ç#êÃe⁄ R

4) yêfi¯ófl G n+‘· R

Ç‘·s¡T\e\¢ eTq≈£î @ $wüj·T+˝À u≤<Ûä

ø£\T>∑T‘·T+<√, Ä |üqT\qT eTq+ Ç‘·s¡T\|ü≥¢

#˚j·Tø£b˛e&Éy˚T ñ‘·ÔeTyÓTÆq <Ûäs¡à+.

` eTVü‰uÛ≤s¡‘·+

dü÷øÏÔ

♦ ˙‹ì uÀ~Û+#˚ ø=ìï π>j·÷\qT Ò<ë |ü<ë´\qT ùdø£]+∫, ìy˚~ø£ sêj·T+&ç.


SCERT TE

LANGANA

74‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


c˛j·TãT˝≤¢U≤Hé

c˛j·TãT˝≤¢U≤Hé 1920 nø√ºãs¡T 12e ‘~q »ìà+#ê&ÉT. ñkÕàìj·÷ $X«$<ë´\j·T+ qT+&ç |ü≥ºuÛÑÁ<äT&Ó’,

|üÁ‹ø± s¡#·sTT‘·>± ‘·q J$‘êìï Äs¡+_Û+#ê&ÉT. yÓTT≥ºyÓTT<ä≥ ª‘˚CŸμ nH˚ yês¡|üÁ‹ø£ ø±sê´\j·T+˝À #˚sê&ÉT.

ª‘˚CŸμ˝À ‘·q<Ó’q |ü<äΔ‹˝À |òü÷f…Æq yê´kÕ\T sêùdyê&ÉT. nHê´j·÷\qT, nÁø£e÷\qT ì•‘·+>± $eT]Ù+#˚yê&ÉT.

Á|üuÛÑT‘·« $<ÛëHê\qT $eT]Ù+∫q+<äT≈£î>±qT ‘˚CŸ |üÁ‹ø£qT Á|üuÛÑT‘·«+ ìùw~Û+∫+~.

Ä s√E\˝À düTÁ|üdæ<äΔ C≤rj·T Hêj·T≈£î&ÉT leT+<äTeTT\ qs¡dæ+>∑sêe⁄ >±s¡T ªs¡j·T´‘Yμ nH˚ ñs¡÷› |üÁ‹ø£

q&ÉT|ü⁄‘·÷ ñ+&˚yê&ÉT. c˛j·TuŸ ªs¡j·T´‘Yμ˝À #˚sê&ÉT.

‘·s¡Tyê‘· n|üŒ{Ï dü+kÕúq ø±+Á¬>düT nÁ>∑Hêj·T≈£î&ÉT, Á|üdæ<äΔ Hê´j·Tyê~ nsTTq ã÷s¡TZ\ sêeTø£ècÕísêe⁄

ªÇÁyÓ÷CŸμ |üÁ‹ø± kÕú|üq˝À c˛j·TuŸ≈£î n+&É>± ì*ã&Ü¶&ÉT. Ä |üÁ‹ø£ ø±sê´\j·T+ ø±∫>∑÷&Ü˝À ã÷s¡TZ\ yê]

Ç+{ÏøÏ #ê˝≤ düMT|ü+˝ÀH ñ+&~. c˛j·TuŸ ‘·q |üÁ‹ø£ ÇÁyÓ÷CŸ À ÄHê&ÉT ø=+<äs¡T #düTÔqï <Ís¡®Hê´\qT |üÁ‹ø±

eTTU≤q n‘· +‘· kÕVü≤dü+‘√ ã≥ºãj·T\T #ùdyê&ÉT. yê] ñ|üHê´kÕ\qT, $<ÛëHê\qT, Á|ü>∑ ≤“¤\qT m|üŒ{Ïø£|ü&ÉT

j·TTøÏÔj·TTø£Ô+>± K+&çdü÷Ô ñ+&˚yê&ÉT. ø=~›s√E\˝ÀH˚ yês¡+<ä]ø° á |üÁ‹ø£ ø£+≥ø£ ÁbÕj·TeTsTT+~.

uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ kÕ«‘·+Á‘· + \_Û+∫q|üŒ{Ïø° ôV’≤<äsêu≤<äT dü+kÕúq+ Ç+&çj·THé j·T÷ìj·THé À $©q+

ø± Ò<äT. dü+kÕúq Á|ü»\ n;ÛcÕºìï nqTdü]+∫ ôV’≤<äsêu≤<äT dü+kÕúq+ Ç+&çj·THé j·T÷ìj·THé À yÓ+≥H $©q+

ø±yê\ì n{≤¢ $©q+ ø±q≥¢sTT‘˚ n~ Ä‘·àVü≤‘· ‘√ düe÷qy˚T ne⁄‘·T+<äì c˛j·TuŸ ìC≤+ Á|üuÛÑT‘ê«ìï

ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT.

ãVæ≤s¡+>∑ düuÛÑ\˝À, |üÁ‹ø±$ ÒKs¡T\ düe÷y˚XÊ\˝À Á|üuÛÑT‘·«+˝Àì yês¡T c˛j·TãT˝≤¢U≤Hé MT<ä, Äj·Tq

|üÁ‹ø£ MT<ä ÄÁ>∑Vü‰y˚XÊ\qT Á|ü<ä]Ù+∫q dü+|òüT≥q\THêïsTT. n+‘˚ø±<äT ªªôV’≤<äsêu≤<äT dü+kÕúq |ü]bÕ\≈£î&Ó’q

MTsY ñkÕàq©U≤Hé nH˚ Ä˝≤`Vü≤»s¡‘YqT, Äj·Tq≈£î n+&É>± ñqï dü+düúqT $eT]Ù+#˚yês¡T <˚X¯ Á<√VüQ\T.

n≥Te+{Ïyês¡T q&çù| |üÁ‹ø£\qT düs¡«HêX¯q+ #˚kÕÔμμeTì ôV≤#·Ã]+#ês¡T.

ˇø£ s√Eq c˛j·TãT˝≤¢U≤Hé≈£î Äø±X¯sêeTqï ñ‘·Ôs¡+ ˇø£{Ï e∫Ã+~. n+<äT˝À Äj·Tq eTVü≤eTàBj·TT&Ó’

ñ+&ç ≈£L&Ü Væ≤+<äTe⁄\qT ã\|üs¡TdüTÔ+&É≥+ $#ês¡ø£s¡eTì, >±+BÛJ Væ≤+<äTe⁄ ø±ã{Ïº >±+BÛJì bı>∑&ÉT‘·÷

sêj·T≈£L&É<äì, Çø£ eTT+<äT Ä $<Ûä+>± sêdæq≥¢sTT‘˚ ‘·–q •ø£å nqTuÛÑ$+#·e\dæ edüTÔ+<äì ôV≤#·Ã]+#ês¡T.

c˛j·TuŸ ªªH˚qT >±+BÛJ n&ÉT>∑TC≤&É À¢ q&ç#˚ nVæ≤+kÕyê~ì. ˇø£y˚fi¯ á <˚X¯+ ø√dü+, Hê´j·T+, dü‘· +

ø√dü+ Hê ÁbÕD≤\T Çe«e\dæ e∫ÃHê n+<äT≈£î m+‘√ >∑]«kÕÔqTμμ nì nHêï&É≥.

1948e dü+e‘·‡s¡+ Ä>∑düTº 21e ‘~Hê&ÉT sêÁ‹ 12 >∑+≥\≈£î ÇÁyÓ÷CŸ ø±sê´\j·T+ qT+∫ c˛j·TãT˝≤¢U≤Hé

‘·q Ç+{ÏøÏ yÓfi¯ó‘·Tqï|ü&ÉT <äT+&É>∑T\T <ë]˝À Äj·Tq MT<ä ‘·TbÕø°, ø£‘·TÔ\‘√ <ë&ç#˚dæ øÏsê‘·ø£+>± #·+bÕs¡T.

SCERT TE

LANGANA

75‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


8. >∑ØuÀDÏí` m+._.d”‘êsêe÷sêe⁄

Á|üX¯ï\T

1. ô|’ u§eTà˝À me¬ses¡THêïs¡T?

2. u§eTà˝Àì düìïyX+ <ë«sê @+ Á>∑Væ≤+#ês¡T?

3. Ç<ä›s¡T e´≈£îÔ\T m+<äT≈£î e+– ì\TÃHêïs¡T?

4. Bìô|’ MT n_ÛÁbÕj·T+ @$T{Ï?


1939˝Àì ÄHê{Ï kÕe÷õø£ |ü]dæú‘·T\qT,

ù|<ä\ J$‘êìï ns¡ú+ #˚düTø√e&É+, ù|<ä\|ü≥¢

düVü‰qTuÛ Ñ÷‹‘√ e´eVü≤]+#·&É+, yê]ì

d üe÷q‘ · «| ü ⁄ u Û ≤eq‘√ Ä< ä]+#ê\ì

‘Ó*j·TCÒj·T&Éy˚T á bÕsƒ¡+ ñ<›X¯+.

SCERT TE

LANGANA

76‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


á bÕsƒ¡+ ªdü«>∑‘·+μ nH Á|üÁøÏj·T≈£î #Ó+~q~. dü«>∑‘·+ n+fÒ ‘·q >∑T]+∫

‘êqT #Ó|üø√e&É+. Bìì Ç+ ¢wüß˝À ôdÿ#Y n+{≤s¡T. Á|üdüTÔ‘· bÕsƒ¡+ 1939˝À

m+._.d”‘êsêe÷sêe⁄ sêdæq~. Ç~ ª‘Ó\T>∑T‘·*¢μ dü+∫ø£ À Á|ü#·T]‘·yÓTÆ+~.

áj·Tq q˝§Z+&É õ˝≤¢≈£î #Ó+~qyê&ÉT ø±e#·TÃqì ˇø£ n_ÛÁbÕj·T+.



♦ MT {°#·sY #Óù|Œ ø£<∏ë kÕsê+XÊìï $q+&ç. u§eTà\ <ë«sê ‘Ó\TdüT≈£îqï $wüj·÷\qT ø£<∏ä‘√ b˛\TÃø=+&ç.



♦ ^‘· dæq |ü<ë\≈£î nsêú\qT |ü<ä|ü{Ïºø£ / ì|òüT+≥Te⁄ #·÷dæ Ò<ë MT {°#·sYqT n&ç– ‘Ó\TdüTø=+&ç.

I

¬øH˚ï+&É¢ì <=s¡\&ç–‘˚ Hêπø$T ôd|üŒdüÔ~. e÷ nj·T´ q&ç–Hê ‘Ó\TdüÔ<√ ‘Ó\e<√? MT]+‘·>± n&ÉT>∑T‘·T+fÒ

ãT>∑T ÒdüÔ~ mH˚ï+&ÉT¢ ôd|æ‘˚ @$T ‘·b˛Œq$. u≤ã÷ <=s¡\ bÕ<ë\ ø±&É ã‹πø{ÀDÏí @eTHêï m≈£îÿe ‘·≈£îÿe\T+fÒ

#Û·$T+#ê … >=b˛Œ+&ÉT¢.

≈£Ldæ+‘· ãT~Δ ‘Ó*dæq|üŒ{Ï dü+~ e÷ <=s√]+{ÏøÏ b˛‘·T+&˚{À&çï. Ä]+{Ïì e÷y√fi¯fl+‘ê ˇ+{Ï ‘·+ã+ $T<Ó›

nH˚y√+&ÉT¢. ø£ ~q+ e÷ dæq e÷eT‘√ á e÷fÒ n+fÒ e÷ <=s¡j·T´\+‘ê qe«ã{Ïº+Á&ÉT. e÷ <=s¡j·T´\+‘ê $T<Ó›

MT<ä¬øøÏÿ |ü‘·+>∑T …>∑πsdüTÔ+fÒ Hê≈£î e÷ ÄX¯Ãs¡ + nj˚T´~, m+‘√ Ç∫ÃÁ‘·+>± ñ+&˚~. MT~ qT+∫ øÏ+~øÏdü÷ùdÔ

ø£+&ÉT¢#·ø£ÿs¡T¢ sêyê nqT≈£îH˚y√&çï. m|ü&Ó’Hê e÷ neTà @<Ó’Hê >∑&ç ÀøÏ ø=+#·u§eTà+fÒ >∑Tf…ºøÏÿq≥Tº+&˚~ Hê≈£î. $T<Ó›

‘·+‘Ó\T dü÷ùdÔH˚ HêjÓT<ä ô|’¬ø*¢b˛‘·Tqï≥Tº+&˚~. á\T <=]øÏq|ü&É ≤¢ >∑&û ÀøÏ e÷eT+∫>± b˛j˚Tý√&çï. e÷

nj·TéT≥T≈£î |æ À¢ …y=+– <ä÷sêì¬ø*¢ <=s¡¢≈£î dü ≤+\T ùddüT≈£î+≥÷ b˛j˚Tý√&ÉT. ô|<√›&Ó’Hê sTT+‘·ãT>∑T …+<äTø£ì

nqTø=Hy=&çï.

SCERT TE

LANGANA

77‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

Hê≈£î dæqï‘·q+˝ÀH nyÓ÷à¬s’+~. n|ü& á jÓT&É+ ø£qTï˝§≥ºb˛sTT+~. e÷ nj·T´ <=s¡¢ ø£#·Ã&Ü\‘√ b˛sTT+&ÉT.

e÷ ne« ø£ÿ‘˚ ñqï~. H˚qT }]¬øH˚ H=|æŒ‘√ @&ÉTdüTÔ+&˚y=&çï. Ç+{À¢ ≈£L{ÏøÏ q÷ø£ …’Hê Òe⁄. e÷ >∑T&çôd≈£î }fiÀ¢

y√+&ÉT¢ mes¡÷ e#˚Ãy√+&ÉT¢ ø±<äT. e÷ ne«qT j·÷&çøÏ sêì#˚Ã yê+&ÉT¢ ø±s¡T. Ä ~Hê\T e÷ ne« m≥¢ jÓT*¢+∫+<√

Ä sT÷X¯«s¡T&çπø jÓT]¬ø. H˚HÓ’‘˚ ø£+f…+ã&çeP]πø ˙fi¯ó¢ ø±πs‡y√&çï.

e÷ <=s¡j·T´\˝À ô|<ë›sTTq πøX¯esêj·TT. dæqï|üŒ≥Tï+∫ Ä]øÏ HêMT<ä ø±dæ+‘· nqTÁ>∑Vü≤+. <=s√] ‘√≥˝À

ì+∫ eTø£ÿ≈£+≈£î …|ü&Ó’Hê <=+>∑‘·q+ ùddæ ‘Ó#·TÃ≈£î+fÒ n+<äs¡T <=sê¢ Ò n˙ï Äπs rdüTø√≈£î+&Ü Hê≈£Lÿ&Ü Ç#Ãy√&ÉT.

ˇø£ ‘˚|ü Äj·Tq qqTï ≈£L&É ã+>±¢MT~øÏ ‘√\Tø£b˛‘êqì ôd|æŒ+&ÉT. Hêø±|üP≥+‘ê m+‘√ dü+ãs¡+>± ñ+&ç+~.

m|ü&ÉT ã+>±¢ m≈£îÿ‘êHê nì ‘=+<äs¡ |ü&ÉTÔ+{Ïì. ø=‘·Ô dü+ãs¡+˝À Ä~q+ ùdj·÷*‡q |üì eT]ùdb˛sTTq. ne«

jTyÓTÆHê ôd|æ‘ sTTì|æ+#·Tø√ Ò. u≤¬s&ÉT bı<äT›+<äq>± e÷ <=s¡j·T´‘√

dü\¢>± ã+>±¢yÓT≥T¢ m≈£îÿ‘êe⁄+fÒ dü>∑+ <ä÷s¡+ mπøÿdü]øÏ e÷ <=s¡j·T´

dæHêïj·Tq ô|’¬ø*¢ ‘·+‘Ó\T ~– edü÷Ô ø£ì|æ+∫+&ÉT. Äj·TqTï dü÷ùd‘ê\¢πø

Hê≈£î ô|’ bÕq+ ô|’qb˛sTT+~. nsTTHê <=s¡j·T´ jÓT+≥Tqï&ÉT >∑<ä

nì <ÛÓ’s¡ + ùddæ ˇø£ |üø£ÿ≈£î eTT<äTs¡Tø√ì ì\ã&Ü¶. Hê <Ó>∑Z]øÏ

y=#˚Ã≥|üŒ{Ïπø Äj·Tq <=s¡j·T´y˚|ü⁄ dü÷dæ ªá&˚&çøÏμ nHêï&ÉT.

SCERT TE

LANGANA

78‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

<ë+‘√ Hê≈£î ãT>∑T˝…‹Ô+~. e÷ <=s¡j·T´ dæHêïj·Tq ªª˙

‘ê‘·eTT …¢ @+ <ëdæ ô|≥Tº≈£îHêïyéμμ nì ôde⁄\T |ü≥Tº≈£îHêï&ÉT.

dü÷{≤ºìøÏ |üìø=#˚Ã~ ˇø£ ø£H˚ï ø±ì ˙fi¯ó¢ ¬s+&ÉT ø£+&É¢ qT+&ç

ø±s¡ïsTT. ã>∑eT+‘·T&ÉT dæHêïj·Tï\qT Ä yÓ÷düÔs¡T m+<äT≈£î

|ü⁄{Ï ºdü Ô&√ nqT≈£îqï. Äs¡qï e÷≥ HêøÏ|üŒ{ÏøÏ u≤>±

j·÷~≈£îqï~. Hê ‘ê‘· <ä¬>Zsê eTT …¢ Ò<äT. Hê nj·T´ <ä>∑Zsê

eTT …¢ Ò<äT. Ç+‘Ó+<äT≈£î, HìHêïfió¢ á ePfiÀ¢ |üì#dæHê ‹+&çøÏ

m\¢≥y˚T e÷ sTT~>± e⁄+fÒ eTT˝…¢ <ë#·≥+ ≈£L&ÉHê Hê

ã‘·T≈£îÿ s√E˝≤¢ m{Ïº ø£wüº+ #˚ùdÔ Hê\TZ ô|’dü\T <=s¡T≈£î‘êsTT

m|üŒ{Ïø√.

II

ˇø£~q+ e÷ nj·T´ø=fi¯ó¢ düTd”Ô>± ñ+fÒ eTqTdüT …es¡T <=s¡ø£ø£ e÷ y=+‘·T≈£î H˚qT ø£#·Ã&É+ <=bÕŒ˝§‡∫Ã+~.

ãT¬øÿ&ÉT yÓT‘·T≈£î …’Hê ø£&ÉT|ü⁄ì+&Ü ‹H¢<äT. <=s√] »©› À ø£#·Ã&É+ <=s√πs ‘√\Tø=qïs¡T. ø£#·Ã&ÜìøÏ eTT+<äT qqTïs¡ø£eTqïs¡T.

¬s’ …πøÿ≥|ü&ÉT Hê≈£î VüQ≈£î+ Ç∫Ãqs¡T >∑<ë : m&É¢qT eT+∫>∑ yT|æ u≤¬s&ÉT bı<äT›+&É>∑ ø£#·Ã&É+ sTT+{ÏøÏ ‘√\Tø£b˛ _&Ü¶

nì. H√s¡T Òì Jyê Ò Hêø£+fÒ m≈£îÿe |ü⁄HÓï+ ùddüÿ |ü⁄{ÏºHêsTT. }]eTT+<äT u≤≥ XÊHê jÓT‘·TÔ §+|ü⁄\T+~. ô|sTT

dü‘·TÔe Òø£ »Ás¡dü\¢>±*øÏ ì<äs=∫Ãq≥ºsTT+~. }] <ä>∑Zs¡≈£î edæÔqì nX¯s¡<ä› ≈£L&Ü nsTT+~. ≈£îqT≈£î |üfÒº≥|üŒ{ÏøÏ Ä

eTãT“˝À ã+&çuÀ˝≤Ô ø={Ïº+~. Hê jÓT&ÉeT ùd‹øÏ e÷+∫<Óã“ ‘·–*+~. Ä <Óã“≈£î ã+&çH=>∑*]Z+~. dæqï<=s√s¡T

ã+&ç dü÷&É>±H n–ZsêeTT&Ó’+&ÉT. ôd≥Tº≈£î ø£{Ïº y=\T¢ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü Ä≈£LdüÔ ‘·|ü≈£î Ä<ëï ø±e˝À&ç‘√{Ï ôdø£ÿs=#Ã≥≥Tº

ø={Ïº+∫+&ÉT. n+‘· <Óã“ ‘·–˝≤ï me«s¡T …ø£ÿ ôdj·T´sêjÓT. nsTTHê HqT ùddæ+<ä+‘· ô|<ä› ‘·bÕŒ? ÇdüTe+{Ï nHêï\+

sTTXÊ]+#˚y√s¡T jÓTes¡÷ Òs¡T. ‘·|ü »Ás¡+‘·<˚. á <äTHê´˝À Ä<äT≈£îH˚ y√πs ÒsêjÓT. e÷ ne«≈£L&Ü @&É«{≤ì¬ø’Hê

n|ü&ÉT H<äT. qqTï ø=&ÜÔ e⁄+fÒ HÍø£s¡¢+‘ê sTT~>± dü÷dæÁqT. ø±ì y=ø£ÿ&çøÏ <=s√]‘√ e÷{≤¢& <ëìøÏ >∑T+&Ó Ò<ëjÓT.

@$TùddüÔs¡T dü÷≥º+ ‘·|üŒ. eT÷\T≈£îÿ+≥÷ sTT+{ÏøÏ bıj˚T´{≤\¢≈£î e÷ nj·T´#·÷∫, ªns¡Δ bÕq+ <=s¡¢bÕ\Tμ nì

>=qT≈£îÿqï&ÉT. e÷y√\¢+‘ê u≤e⁄s¡TeTqïs¡T. ø±ì qqTï kÕeø={Ïºq <=s¡øÏ jÓT<äTs¡Tã&ç ø£ÿ e÷≥ nH¢<äT. eTqTdüT\+fÒ

<=s¡¢≈£î Je+ Òì edüTÔeì Hêø£|ü&Ó]¬ø’+~.

πøX¯esêj·TT¶ <=s¡ dü<äTe⁄ø√dü+ |ü≥ï+ e∫Ã+&ÉT. Äj·THÓ+≥ qqTï |ü+|æÁqT. Äj·Tq≈£î H˚qT HÍø£s√&çï. @~

‘·≈£îÿyÓ’Hê Hêπø •#·Ã. nj·T´ >±s¡T! e÷$ ø£≥º|ü⁄ ã‘·T≈£î\T. πøX¯esêj·TT¶ <=sê H˚qT ˇø£kÕπs |ü⁄{ÏºqeTì e÷ ne«

nqï≥Tº Hê≈£î π>|üø£+. e÷ <=s¡bı<äT›>±\ ôd’øÏ\T MT<ÓøÏÿ dü<äTeuÀ‘·&ÉT. n+ã{≤\≈£î H˚qT nqï+ |ü≥Tº≈£îb˛‘ê.

ø√ôd&ÉT sêqT ø√ôd&ÉT b˛qT Hê≈£î. nqï+ ≈£Ls¡\T u≤>∑ Òø£b˛‘˚ ‹≥T¢ d”yê≥T¢ ø£&ÉT|ü⁄ì+&Ü Hêπø edüÔ$, e+{≤j·Tq

jÓT<äT≥T+&É&ÉT ø±ã{Ïº.

MT]|ü&ÉT Hê≈£î MT‘êq ø=\T$düÔeT+≥Tqïs¡T. á dü+>∑‹ e÷<=s√]øÏ ‘Ó\TùdÔ HêøÏqïìï <Óã“\T Òe⁄. e÷

nj·T´ <=s¡¢ø±&É n|üùddæ+&ÉT. Ä u≤ø° j˚Tôd&É¶ >∑&çj·Tq ùddæ+&√ >±ì jÓT|ü&É÷ ô|’dü\T ø±<äT. H˚qT |ü⁄{Ïºq >∑&çj·T

Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

1. <=s¡ Ç+{À¢ ù|<äyêìøÏ @ n+XÊ\T $+‘·>±

‘√#êsTT?

2. ù|<äyê&çøÏ uÛ Ñ÷kÕ«$T Ç+{À¢ m<äT ¬s’q

nqTuÛÑyê\T @$T{Ï?

3. ªªeTT …¢<ë#·&É+ ≈£L&ÜHê? Hê ã‘·T≈£îÿμμ nì

ù|<äyê&ÉT m+<äT≈£î nì ñ+{≤&ÉT?

SCERT TE

LANGANA

79‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

$ì, Ä˝À∫+∫ e÷{≤¢&É&É+

n) á bÕsƒ¡+˝Àì ù|<ä\ ã‘·T≈£î\T >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T ø£<ë! H˚&ÉT ≈£L&Ü Ç{≤¢+{Ï |ü]dæú‘·T\T

ñHêïj·÷? #·]Ã+#·+&ç.


n) ù|<äyê&ÉT ‘·q >∑T]+∫, ‘·q ‘·*¢<ä+Á&ÉT\qT >∑T]+∫ #Ó|æŒq $wüj·÷\T @ ù|sê˝À ñqï~. Ä ù|sê #·<äTe+&ç.

Ä ù|sêqT #·÷dæ sêj·T+&ç.

Ä) øÏ+~ ù|sê #·<äTe+&ç. Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T sêj·T+&ç.

eT<äTqj·T´ #˚|ü\ yê´bÕ]. bÕ Òs¡T ]»sê«j·Ts¡T˝À #˚|ü\T |ü{Ïº neTTà‘ê&ÉT. ô|<ä› ô|<ä› e\\qT

˙{Ï À y˚dæ #˚|ü\qT |ü&ÉT‘ê&ÉT. Ç+<äTø√dü+ n‘·ìø√ |üìeTìwæ ø±yê\ì Ä˝À∫+∫ ]kÕ‡ sêÁwüº+˝Àì

ãs¡+|üPsY≈£î yÓfi≤fl&ÉT. Äs√‘·s¡>∑‹ #·~y˚ >∑+>∑j·T´ nH˚ u≤\T&ç ‘·*¢<ä+Á&ÉT\‘√{Ï e÷{≤¢&Ü&ÉT. |ü~y˚\≈£î

n‘·&çì |üìøÏ ≈£î<äTs¡TÃ≈£îHêï&ÉT. >∑+>∑j·T´qT ‘·qyÓ+≥ rdüTø=ì bÕ Òs¡T≈£î e#êÃ&ÉT. eT<äTqj·T´ #Ó|æŒq≥T¢

$ì >∑+>∑j·T´ s√p {Ï &ÉT¶q ≈£Ls=Ãì #˚|ü\ø√dü+ {Ï À y˚dæq e\qT #·÷dü÷Ô ñ+&˚yê&ÉT. ø√ÿkÕ]

sêÁ‹≈£L&Ü nø£ÿ&˚ |ü+&ÉT≈£îH˚yê&ÉT. á $wüj·T+ ‘Ó\TdüT≈£îqï n~Ûø±s¡T\T eT<äTqj·T´qT •øÏå+#ês¡T.

>∑+>∑j·T´qT ã&ç À #˚]Œ+∫ n‘·ì ‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î ‘Ó*j·TCÒXÊs¡T.

1) eT<äTqj·T´ mes¡T? @+ #˚ùdyê&ÉT?

2) >∑+>∑j·T´ mes¡T? bÕ Òs¡T>± m+<äT≈£î e#êÃ&ÉT?

Ç$ #˚j·T+&ç


Ä˝À∫+#·+&ç ` #Ó|üŒ+&ç

1. ù|<äyê&ÉT uÛÑ÷kÕ«$T Ç+{À¢ #˚düTÔqï

yÓ{Ïº|üqT\T @$T{Ï?

2. ù|<ä\ ã‘·T≈£î\qT n|ü\T / u≤ø°\T

e+{Ï$ m{≤¢ ø=\¢>=&ÉT‘·THêïsTT?

dü+B <=s√]øÏ XÊøÏ]ùddüTÔHêï+. y=ø£ Hê{ÏøÏ Ä u≤ø° rs¡<äT. n~

r]+<ëø± H˚qT e÷ <=s√] ‘êq ø=\Te⁄ôdj·÷´˝…. <=sê!

Hê¬øHÓï+&˚¢‘Ó’ j˚Te÷jÓT. Ä dü+>∑‹ jÓT|ü&ÉT nqTø√qT.

bı<äT›≥Tï+∫ bı<äT›≈£L¬ø{≤\¢<ëø± e÷ <=s√]øÏ ø=\Te⁄ düj·T´≥+

Hê y=+‘·T. m˝§¢kÕÔ u≤ãj·÷´! e÷ πøX¯esêj·TT¶ <=s¡ e#˚Ã

jT\¢sTT+~. |üqT+≥~ eT …¢|ü&Ó’Hê y=kÕÔ >∑T˝≤b˛DÏí, á dü+>∑‹

e÷ <=s¡≈£î ôd|üŒø£+Á&ç. ‘Ó\TùdÔ Hê y=\T¢ |ü>∑T˝§Ô~, MTø±˝§àø±Ô,

>∑ØuÀDÏí.

SCERT TE

LANGANA

80‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21


d”«j·Ts¡#·q


1) ªªdü÷{≤ºìøÏ |üìøÏe#˚Ã~ ø£ ø£H˚ï>±ì s¡T ¬s+&ÉT ø£fi¯fl qT+&ç ø±sêïsTTμμ. á e÷≥\qT ù|<äyê&ÉT @

dü+<äs¡“¤+˝À, m+<äT≈£î nHêï&ÉT?

2) ªªã‘·Tø£+‘ê ¬sø£ÿ\eTTàø=ì ã‘·ø±*‡H√fi¯ófl @&çùdÔ m{≤¢μμ nH˚ e÷≥\ <ë«sê ù|<äyêfi¯fl >∑T]+∫

MTπø$T ns¡úyÓTÆ+~?

3) ªªeTqTwüß\+fÒ <=s¡\≈£î Je+ Òì edüTÔe⁄μμ nq&É+˝Àì ñ<›X¯+ @$T{Ï?

4) uÛÑ÷kÕ«eTT\ ø=&ÉT≈£î, ù|<äyê&çøÏ eT<Ûä >∑\ ‘˚&Ü\T @$T{Ï?

Ä) øÏ+~ Á|üX¯ï\˝À ø£ Á|üX¯ï≈£î |ü~ yêø±´˝À¢ »yêãT sêj·T+&ç.

1) bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± ÄHê{Ï ø±\+˝Àì ù|<äyê] J$‘·+ >∑T]+∫ kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.

2) bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± ÄHê{Ï ø±\+˝À Á|ü»\ Jeq $<Ûëq+, yÓ{Ïº >∑T]+∫ MTπs$T ‘Ó\TdüT≈£îHêïs√

sêj·T+&ç.


1) á bÕsƒêìï ª@ø£bÕÁ‘ê_Ûqj·T+μ <ë«sê Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.

( Ò<ë )

ù|<äyê] dü«>∑‘·+ ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T ø£<ë? n{≤¢π> ]øå± ø±]à≈£î&ÉT / Ä{À Å&Ó’es¡T / yÓTø±ìø˘ / Ç+{Ï

|üìeTìwæ / u≤\ø±]à≈£î&ÉT... Ç˝≤ me] >∑T]+∫ nsTTHê dü«>∑‘êìï sêj·T+&ç. #·~$ $ì|æ+#·+&ç.

3) >∑+>∑j·T´ |üì˝À #˚s¡&É+e\¢ @y˚T+ ø√˝ÀŒj·÷&ÉT?

4) u≤\\ Vü≤≈£îÿ\˝À >∑+>∑j·T´ @ Vü≤≈£îÿ\≈£î <ä÷s¡eTj·÷´&ÉT?

5) eT<äTqj·T´qT m+<äT≈£î •øÏå+#ês¡T? Ç{≤¢ #˚j·T&É+ dü¬s’+<˚Hê?

6) >∑+>∑j·T´ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T #˚dæq |üì dü¬s’+<˚Hê? m+<äT≈£î?

SCERT TE

LANGANA

81‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

III uÛ≤cÕ+XÊ\T

|ü<äC≤\+

n) øÏ+~ |ü<ë\≈£î düe÷Hês¡Δø£ |ü<ë\qT ‘Ó\TdüTø=ì sêj·T+&ç.

1) ãT>∑T\T R

2) ≈£Lôd+‘· R

3) ø=+#·uÀe⁄ R

4) ø£#·Ã&É+ R

5) n+ãfÒ\ R

6) ‘·+‘Ó\T R

Ä) øÏ+~ |ü<ë\qT »‘·|üs¡#·+&ç.

1) ôd|æ‘ ( ) n) |ü⁄D´+

2) #Û·$T+#ê* ( ) Ä) $∫Á‘·+

3) ‘·+ã+ ( ) Ç) #Ó_‘

4) Ç∫ÃÁ‘·+ ( ) á) ø£å$T+#ê*

5) |ü⁄HÓï+ ( ) ñ) nÁX¯<äΔ

6) nXs¡<ä› ( ) }) düÔ+uÛÑ+


n) øÏ+~ yêø±´\˝À $X‚wüD |ü<ë\T >∑T]Ô+#·+&ç. yê{Ï øÏ+<ä ‘· j·T+&ç.

1) V”≤Hê u≤>± #·<äTe⁄‘·T+~.

2) ø£|æ Ÿ<˚yé y˚>∑+>± uÖ*+>¥ #˚ùdyê&ÉT.

3) lìyêdt #˚‹sê‘· n+<ä+>± ñ+≥T+~.

4) »V”≤sY Ç‘·s¡T\≈£î düVü‰j·T+ #˚ùd eT+∫ e´øÏÔ.

5) H¬sfi¯fl y˚DTe÷<Ûäyé ˇø£ >=|üŒ $T$TÁø° ø£fi≤ø±s¡T&ÉT.

SCERT TE

LANGANA

82‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

düe÷|üø£ ÁøÏj·T\T ndüe÷|üø£ ÁøÏj·T\T

Ä) øÏ+~ yê{Ïì dü¬s’q ø±˝≤\‘√ »‘·|üs¡Ã+&ç.

1) V”≤Hê πs|ü⁄ ø£Ø+q>∑sY≈£î yÓfi¯óÔ+~ m) uÛÑ÷‘·ø±\+

2) s¡»ì kı+‘·+>± ø£<∏äqT sêdæ+~. _) uÛÑ$wü ‘·TÔ ø±\+

3) nì‘· bÕ≥ bÕ&ÉT‘·Tqï~ dæ) es¡Ôe÷q ø±\+

Ç) øÏ+<ä Ç∫Ãq yêø±´\qT #·<äTe+&ç. yê{Ï À>∑\ düe÷|üø£, ndüe÷|üø£ ÁøÏj·T\qT |ü{Ïºø£ À sêj·T+&ç.

1) uÛ≤qT nqï+ ‹ì, bÕsƒ¡XÊ\≈£î yÓfi≤fl&ÉT.

2) k˛eTT |ü⁄düÔø£+ #·~$, ìÁ<äb˛j·÷&ÉT.

3) s¡V”≤+, sêE e÷¬sÿ≥T≈£î yÓ[fl, ≈£Ls¡>±j·T\T ø=ì, Ç+{ÏøÏ e#êÃs¡T.

4) düT+<äs¡+ e÷$T&ç #Ó≥Tº møÏÿ, ø±j·T\T ø√XÊ&ÉT.

á) øÏ+~ |ü<ë\qT $&ÉBdæ sêj·T+&ç.

1) n+{≤¬s+<äT≈£î R G

2) Ä&É|æ\¢\+fÒ R G

3) H√s¡÷s¡T‘·T+~ R G

4) <˚yê\j·T+ R G

5) <y+Á<äT&ÉT R G

ñ) øÏ+~ |ü<ë\qT ø£*|æ sêj·T+&ç.

1) #Ó|æŒq G n≥T¢ R

2) ñqï~ G ñqï≥T¢ R

3) n‘·&ÉT G nHêï&ÉT R

4) >±q G neTè‘·+ R

5) sê» G Ç+Á<äT&ÉT R

SCERT TE

LANGANA

83‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

|üs¡eT‘· düVü≤q+ ` Á|ü>∑‹øÏ

k˛bÕq+dü÷øÏÔ

♦ MT ‘·s¡>∑‹˝Àì $<ë´s¡Tú\˝À eTT>∑TZs¡T Ò<ë q\T>∑Ts¡T ø£*dæ ˇø£ »≥Tº>± @s¡Œ&É+&ç.

♦ ˇø=ÿø£ÿ »≥Tº ø=ÿø£ÿ bÕsƒêìï m+#·Tø=ì yê{Ï À¢ qT+&ç ø£ dü+ 20 |ü<ë\T >∑T]Ô+#·+&ç.

♦ >∑T]Ô+∫q |ü<ë\≈£î ‘Ó\T>∑T ì|òüT+≥Te⁄ kÕj·T+‘√ nsêú\T sêj·T+&ç.

♦ n{≤¢π> yê{ÏøÏ MT e÷‘·èuÛ≤wü À ≈£L&Ü nsêú\T sêj·T+&ç.

♦ yê{Ïì ‘·s¡>∑‹˝À Á|ü<ä]Ù+∫, u≤\ ì|òüT+≥Te⁄ s¡÷bı+~+#·+&ç.

ñ<ë : eèø£åeTT R #Ó≥Tº ` s¡a≤&é (ñs¡÷›) ` Á{° (Ä+>∑¢+)



ã+&ç sê»Hé u≤ãT

ã+&ç sê»Hé u≤ãT »–‘ê´\ õ˝≤¢ ø√s¡T≥¢ À 1938 |òæÁãe] 9q »ìà+#ê&ÉT.

ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À JNTU Fine Arts ø£fi≤XÊ\˝À …ø£Ãs¡sY>± |üì#˚dæq sê»Hé u≤ãT Ä

‘·<äT|ü] W‘ê‡Væ≤ø£ bò {ÀÁ>±|òüsY\≈£î •ø£åD Çyê«\qï \ø£å +‘√ ªsê»Hé dü÷ÿ˝Ÿ Ä|òt bò {ÀÁ>∑|ò”μ

dü+düúqT kÕú|æ+#ê&ÉT.

bò {ÀÁ>∑|ò” À áj·Tq ñ‘·ÔeT Á|ü<äs¡Ùq≈£î yÓTT<ä{Ï n+‘·sê®rj·T nyês¡T¶ u…*®j·T+ qT+&ç bı+<ës¡T. n~

yÓTT<ä\T mH√ï C≤rj·T, n+‘·sê®rj·T nyês¡T¶\qT, ãVüQeT‘·T\qT bı+<ës¡T.

1983˝À Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh bò {ÀÁ>∑|ò” nø±&ÓMT >ös¡e düuÛÑT´\T>± ñHêïs¡T. ICRISAT˝À ôd’+{Ï|òæø˘

bòı{ÀÁ>±|òüsY>± |üì#˚XÊ&ÉT.

bò {ÀÁ>∑|ò” À Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚ n‘·T´‘·ÔeTyÓTÆq \+&ÉHé Àì ªÁ_{Ïwt sêj·T˝Ÿ bò {ÀÁ>∑|òæø˘ kıôd’{°μ ô|ò Àwæ|t

1987˝À bı+<ës¡T. ñeTà&ç Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh+˝À á >ös¡e+ bı+~q @¬ø’ø£ e´øÏÔ sê»Héu≤ãT.

<˚X¯+˝ÀH˚ ù|¬sìïø£>∑qï bò {ÀÁ>±|òüsY\˝À ˇø£¬s’q ã+&ç sê»Hé u≤ãT 2011 Ä>∑dtº 25q ‘·T~ XÊ«dü

$&ç#ê&ÉT.

SCERT TE

LANGANA

84‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

#·<äTe+&ç ` Äq+~+#·+&ç

bÕ]b˛sTTq –HÓï\T

$»j·Tq>∑s¡ sê»´+˝À es¡Vü‰\j·T´ nH˚ yê´bÕ] ñ+&˚yê&ÉT. Á|ü»\T ‘·eT nedüsê\ø√dü+ n‘·ì <ä>∑Zs¡

n|ü rdüT≈£îHyês¡T. rdüT≈£îqï n|ü ‹]– #Ó*¢+#·&É+˝À ø±düÔ Ä\dü yÓTÆ‘ ã\e+‘·+>± m≈£îÿe &ÉãT“\T edü÷\T

#˚ùdyê&ÉT. eTs√ Ä<Ûës¡+ Òø£ Çã“+~ ø£*–q|üŒ{Ïø° Á|ü»\T n‘·H˚ï ÄÁX¯sTT+#˚yês¡T. á $wüj·T+ sêj·T\yê]

ÄkÕúq+˝À ñqï ‘ÓHê* sêeTø£èwüßí&çøÏ ‘Ó*dæ+~. m˝≤¬>’Hê es¡Vü‰\j·T´≈£î ãT~Δ #ÓbÕŒ\qT≈£îHêï&ÉT.

ˇø£s√E sêeTø£èwüßí&ÉT es¡Vü‰\j·T´ <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl ªªe÷ Ç+{À¢ πs|ü⁄ $+<äT »s¡T>∑T‘·T+~. nqï+ e+&É&ÜìøÏ

ˇø£ ô|<ä› –HÓï ø±yê*μμ nì n&ç>±&ÉT. n+<äT≈£î es¡Vü‰\j·T´ ªª¬s+&ÉT ã+>±s¡T HêDÒ\T ÇùdÔH˚ ns¡Te⁄>± –HÓï

ÇkÕÔqTμμ nHêï&ÉT. sêeTø£èwüßí&ÉT düπsqì eTT+<äT>±H˚ ¬s+&ÉT ã+>±s¡T HêDÒ\T #Ó*¢+∫ –HÓïqT rdüT≈£îyÓfi≤fl&ÉT.

¬s+&ÉT s√E\ ‘·s¡Tyê‘· sêeTø£èwüßí&ÉT ‘êqT rdüT≈£îyÓ[flq –HÓï‘√ bÕ≥T eTs√ –HÓïqT ≈£L&Ü es¡Vü‰\j·T´≈£î

Ç#êÃ&ÉT. ªªqTe⁄« Ç∫Ãq –HÓï≈£î ìqï sêÁ‹ á –HÓï |ü⁄{Ïº+~μμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. ªsêeTø£èwüßí&ÉT Ç+‘· ne÷j·T≈£î&Ü?μ

nì es¡Vü‰\j·T´ dü+ãs¡|ü&çb˛j·÷&ÉT. n‘·HÓ≥Te+{Ï yê&ÉsTT‘˚H˚+ Hê≈£î e÷Á‘·+ uÛÑ Ò ˝≤uÛÑ+ nqT≈£îHêï&ÉT.

yês¡+ s√E\ ‘·sê«‘· sêeTø£èwüßí&ÉT es¡Vü‰\j·T´ <ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fl&ÉT. ªªπs|ü⁄ e÷ neTà>±] ù|s¡TMT<ä

nqï<ëq+ #˚j·÷\qT≈£î+≥THêïqT. Hê≈£î ø=ìï –HÓï\T ø±yê*. Ç~es¡ø£{Ï ≤π> n<Ó› #Ó*¢kÕÔqTμμ nHêï&ÉT.

n+<äT≈£î es¡Vü‰\j·T´, ªªø=ìï ø±<äT, Hê <ä>∑Zs¡ ñqï nìï –HÓï\÷ ÇkÕÔqTμμ nHêï&ÉT dü+‘√wü+>±. Ç+{À¢

ñqï –HÓï\˙ï ã+&çMT<ä y˚dæ sêeTø£èwüßí&ç Ç+{ÏøÏ |ü+|æ+#ê&ÉT. ákÕ] ‘·q≈£î m+‘· ˝≤uÛÑ+ ø£\T>∑T‘·T+<√ nì

ÄX¯>± m<äTs¡T #·÷&ÉkÕ>±&ÉT es¡Vü‰\j·T´.

|ü~ s√E\T >∑&ç∫b˛j·÷sTT. sêeTø£èwüßí&ÉT –HÓï\T ‹]– Çe« Ò<äT. ∫es¡≈£î es¡Vü‰˝j˚T´ n‘·ì Ç+{ÏøÏ

yÓ[fl –HÓï\qT >∑T]+∫ n&ç>±&ÉT. n|ü&ÉT sêeTø£èwüßí&ÉT ªªqTe⁄« Ç∫Ãq –HÓï\T ìqïsêÁ‹ bÕ]b˛j·÷sTTμμ nì

#ÓbÕŒ&ÉT. ªª–HÓï\T bÕ]b˛e&É+ @$T{Ï? n+‘ê yÓ÷dü+!μμ n+≥÷ n]#ê&ÉT es¡Vü‰\j·T´. H˚s¡T>± sêE>±]

<ä>∑Z]øÏ yÓ[fl sêeTø£èwüßí&çMT<ä |òæsê´<äT #˚XÊ&ÉT.

sêE>±s¡T sêeTø£èwüßíDÏí |æ*|æ+∫ $esê\T n&ç– ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T. es¡Vü‰\j·T´ >∑T]+∫ ≈£L&Ü $esê\T

ùdø£]+#ês¡T.

es¡Vü‰\j·T´‘√ ªª˙ –HÓï≈£î eTs√ –HÓï |ü⁄≥º&É+ ì»eTsTTq|ü⁄Œ&ÉT –HÓï\T bÕ]b˛e&É+ ≈£L&Ü ì»y˚T>±!μμ

nHêï&ÉT sêE.

es¡Vü‰\j·T´ dæ>∑TZ‘√ ‘·\ ~+#·T≈£îHêï&ÉT. ‘·q≈£î ãT~Δ #Ó|üŒ&Üìπø sêeTø£èwüßí&ÉT Ç˝≤ #˚XÊ&Éì ns¡ú+

#˚düT≈£îHêï&ÉT. n|üŒ{ÏqT+∫ es¡Vü‰\j·T´ ˙‹>± J$+#ê&ÉT.

SCERT TE

LANGANA

85‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

|ü<ä$C≤„q+

nsêú\T

n

nC≤„‘·yêdü+ R Ç‘·s¡T\T >∑T]Ô+#·≈£î+&Ü

ìedæ+#·&É+

n+ã{≤\ R n+ã* ‘êπ> y˚fi¯ (eT<Ûë´Vü≤ï+ 2

qT+&ç 3 eT<Ûä )

n+»* R <√dæ*

nÁ>∑>∑DT´\T R yÓTT<ä≥ ù|s=ÿq<ä–qyês¡T

nqTsê>∑+ R Áù|eT

nqTe⁄ R nqT≈£L\+

n|üŒ{Ïdü+~ R n|üŒ{Ï qT+&ç

nyÓ÷às¡T R ˇø£s¡ø£yÓTÆq n+≥Tyê´~Û

n_Ûq+~+#·T≥ R yÓT#·TÃø=qT≥

n_Ûyê<ä+ R qeTkÕÿs¡+

nsêú+– R uÛ≤s¡ , Ç˝≤¢\T

neì R uÛÑ÷$T

Ä

Äj·T‘·Ô+ R dæ<äΔ+

Äs¡ÔHê<ä+ R uÛÑj·T+‘√ y˚ùd πøø£

Ä\øÏ+#·T R $qT

ÄVü‰«ì+#·T R |æ\T#·T

Ç

Çs¡e⁄>∑ R dæús¡+>∑

á

ás¡ ´ R zs¡« Òì‘·q+

ñ

ñ<ä“¤$+#·T R |ü⁄≥Tº

ñØ«Hê<∏äT&ÉT R sêE

}

}Vü≤ R jÓ÷#·q, uÛ≤eq

@

@\Tã&ç R bÕ\q

ˇ

ˇø£‘|ü R ˇø£kÕ]

ø£

ø£#·Ã&É+ R m&É¢ã+&ç

≈£Ldæ+‘· R ø=~›>∑

ø=+#ÓuÀe&É+ R rdüTø=ìb˛e&É+

ø√düT R düTe÷s¡T ¬s+&ÉT yÓTÆfiófl

ø£è‘·»„‘· R Ç‘·s¡T\T #˚dæq y˚T\TqT

eTs¡∫b˛ø£b˛e&É+

ø£fiËfl+ R >∑Ti¿+ H√{ÏøÏ ‘·–*+#·Tq~

>∑

>∑&ç R <=s¡\ Ç\T¢

>±sêã+ R yê‘·‡\´+

>∑Te÷kÕÔ R øÏ+~ ñ<√´– (ø£¢sYÿ)

|òüT

|òüTq+ R >=|üŒ

»

»s¡+‘· R ø=~›>∑

»\<ä]+#·T R >∑>∑Ts=Œ&ÉT#·T

SCERT TE

LANGANA

86‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

‘·

‘·>±<ë R ‘·>∑e⁄, bı{≤¢≥

‘·+‘Ó\T R yÓT≥T¢

‘·+ã+ R düÔ+uÛÑ+

‘·düÿs¡T&ÉT R <=+>∑

‘Ói>∑T R $<Ûä+

<ä

<ä+&Éq R •ø£å

<ës¡TD+ R uÛÑj·T+ø£s¡+

B|æ+#·T R Á|üø±•+#·T

Bø£å R |ü≥Tº<ä\

<äTs¡à‘·T\T R #Ó&ÉT Ä˝À#·q >∑\yês¡T

<äèX¯ + R #·÷&É<ä–+~

<«wü+ R X¯Á‘·T‘·«+, |ü>∑

<Ûäs¡DÏ R uÛÑ÷$T

<ÛÓ’s¡ï+ R <ÛÓ’s¡ +

q

qj·Tq+ãT\T R ø£fió¢

ì|òüT+≥Te⁄ R |ü<äø√X+

ìdüŒ èVü≤ R ÄX Òìdæú‹

ìs¡à\eTT R eTT]øÏ˝Òì~

ìcÕí‘·T\T R Ä]‘˚]qyês¡T, ì|ü⁄DT\T

|ü

|üs¡+|üs¡ R Áø£eT+>±, es¡Tdü

|ü]eTfi+ R düTyêdüq

bÕ<ë\ø£&É R ø±fi¯fl<ä>∑Zs¡

bÕq+ R ÁbÕD+

bÕ]‘√wüø£+ R |üì#˚dæq yêìøÏ dü+‘√wü+>± Ç#˚Ã

ãVüQeT‹

|æbÕdü R <ä|æŒø£

|üPqT R <Ûä]+#·T

Á|üMDT\T R ì|ü⁄DT\T

Á|üX+dü R yÓT#·TÃø=qT≥

ÁbÕ+‘·+ R düMT|ü+, rs¡+

Á|”‹ R dü+‘√wü+

ô|øÏ*+#·T R ô|fifl–+#·T

ô|sTT R XØs¡+

bı>∑&ÉT≥ R düTÔ‹+#·T

|òü

|òü\+ R Á|üjÓ÷»q+

ô|ò’dü ≤ R rs¡TŒ

ã

ã+&ç<=|ü&ÉT R ã+&çq&ÉT|ü⁄&ÉT

ã~Ûs¡ R #Ó${Ï

;»+ R $‘·Ôq+

ãT>∑T\T R uÛÑj·T+

ãT&É‘· R ∫qïyê&ÉT

ãT<ÛäT\T R $<ë«+düT\T, |ü+&ç‘·T\T

uÛÒ<ä+ R ‘&Ü

uÀ<Ûä R ‘Ó*$, C≤„q+

eT

eTH√s¡<∏ä+ R ø√]ø£

e÷s¡Z+ R <ë]

$T<∏ä R ndü‘· +, ÁuÛ≤+‹

yT‘· R |üXóe⁄\ ÄVü‰s¡+

yÓTTs¡ R $qï|ü+

eTsƒ¡+ R düHê´düT\T ìedæ+#·T düú\+

eT‘·+ R n_ÛÁbÕj·T+

j·T

j·TX+ R ø°]Ô

s¡

s¡ø£å R s¡ø£åD+, C≤Á>∑‘·Ô

s¡÷|ü⁄ R Äø£è‹, #·ø£ÿ<äq+

SCERT TE

LANGANA

87‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

\

\ø£å + R >∑T]

e

yêvàj·T+ R yê≈£îÿ‘√ ì+&çq~ (uÛ≤wü)

yê{Ï\T¢ R ø£\T>∑T

yêqs¡T\T R ø√‘·T\T

$ø£dæ+#·T R $#·TÃø=qT

yê\ø£+ R ywü+

$C≤„q+ R $X‚wüC≤„q+

$|òü\+ R |òü*‘·+ Ò≈£î+&Ü b˛e&É+

$<ë«+düT&ÉT R (|ü+&ç‘·T&ÉT) #·<äTe],

miTø£>∑\yê&ÉT

$|ü‘·TÔ R Ä|ü<ä, ø£wüº+

$eTs¡Ù R $#ê]+#·T≥

$•wüº‘· R ÁX‚wüºyÓTÆq~

yÓ{Ïº#êøÏ] R J‘·+ Òì |üì

X¯

Xø£ + R kÕ<Ûä +

X¯ã›C≤\+ R |ü<ë\ düeT÷Vü≤+

Xs¡D+ R s¡ø£åD+

XÊX«‘·+ R m|üŒ{Ïø° ì*∫ ñ+&˚~

XË’* R $<Ûëq+

dü

dü+ø£\Œ+ R Ä˝À#·q

düJe+ R J$+∫ ñqï~

dü+kÕúHêBÛXó&ÉT R sêE

düø£\+ R n˙ï

düìïVæ≤‘·+ R düMT|ü+

dü|òü\+ R |òü*‘·+‘√ ≈£L&çq~

düeTs¡Tú\T R Hs¡Œs¡T\T

dü$Tà[‘·+ R eT+∫ ø£\sTTø£

düŒs¡Ù R ‘êø£&É+ <ë«sê bı+<˚ nqTuÛÑ÷‹

düVü≤ø±s¡+ R |üs¡düŒs¡ ‘√&ÜŒ≥T

kÕ«BÛq+ R eTq nBÛq+˝À ñ+&É&É+

d”eT R Á|ü<X+

düT\uÛÑ+ R düTKeTT>± \_Û+#·Tq~

düTd”Ô R nHês√>∑ +

düTdæús¡+ R dæús¡yÓTÆq~

Vü≤

Vü≤+>∑T R kÂø£s¡ +

Vü≤]¸+#·&É+ R dü+‘√wæ+#·&É+

Væ≤‘·+ R yT\T

VüQ≈£î+ R Ä»„

ôV≤#·TÃ R m≈£îÿe, n~Ûø£+

|üsê´j·T|ü<ë\T

nqTsê>∑+ ` Áù|eT, ≈£L]à, nqTs¡øÏÔ

nqTe⁄ ` ñbÕj·T+, $<Ûä+, neø±X¯+

n_Ûyê<ä+ ` qeTkÕÿs¡+, e+<äq+

neì ` uÛÑ÷$T, H˚\, <Ûäs¡DÏ

ÄX¯ ` ø√]ø£, yê+#Û·

ñ‘ê‡Vü≤eTT ` dü+‘√wü+, Äq+<ä+

ñ<ä“¤$+#·T ` |ü⁄≥Tº, »ìà+#·T

}j·T\ ` ñj·÷´\, ‘=f…º, &√*ø£

ø£qTï ` nøÏå, H˚Á‘·+

ø=‘·Ô ` qMq+, q÷‘·q

ø=&ÉT≈£î ` |ü⁄Á‘·T&ÉT, ≈£îe÷s¡T&ÉT

>±* ` yêj·TTe⁄, |üeq+

>ös¡e+ ` eTsê´<ä, >=|üŒ‘·q+, >∑Ts¡T‘·«+

‘·+Á&ç ` Hêj·Tq, »q≈£î&ÉT, Hêqï

SCERT TE

LANGANA

88‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+# ñ∫‘· |ü+|æD° 2020`21

‘·+‘Ó\T ` yÓT≥T¢, k˛bÕqeTT\T

‘·düÿs¡T&ÉT ` <=+>∑, #√s¡T&ÉT

‘Ós¡>∑T ` $<Ûä+, Áø£eT+

<äèwæº ` #·÷|ü⁄, Mø£åD

<Ûäq+ ` &ÉãT“, $‘·Ô+

<Ûäs¡ ` uÛÑ÷$T, edüT<Ûä

˙s¡~Û ` düeTTÁ<ä+, kÕ>∑s¡+, n+ãT~Û

H˚Á‘ê\T ` ø£fi¯ófl, qj·THê\T, n≈£åî\T

HdüÔ+ ` $TÁ‘·T&ÉT, ùdïVæ≤‘·T&ÉT

|ü]eTfi+ ` düTyêdüq, düT>∑+<Ûä+, ‘ê$

|üøÏå ` |ü⁄\T>∑T, $Vü≤+>∑+, K>∑+

bÕeTT ` düs¡Œ+, |üqï>∑+, nVæ≤

Á|üX+dü ` bı>∑&ÉÔ, yÓT#·TÃø√\T

ô|sTT ` X¯Øs¡+, y˚TqT, ø±j·T+

ãT&É‘· ` bı{Ïº, u≤\T&ÉT, _&É¶

uÛ≤düÿs¡T&ÉT ` dü÷s¡T´&ÉT, s¡$

Á|üø£è‹ ` $ø£è‹

Ä»„ ` Äq

ÄX¯ ` Ädü

ÄXÃs¡ + ` n#ÓÃs¡Te⁄

ø£<∏ä ` ø£‘·

ø°]Ô ` ø°]‹

ø£$‘· ` ¬ø’‘·

>∑TD+ ` >=q+

>ös¡e+ ` >±s¡e+

‘ê´>∑+ ` #ê>∑+

HdüÔ+ ` HÓj·T´+

|üXóe⁄ ` |üdüs¡+(\+)

ÁbÕD+ ` bÕq+

|ü⁄düÔø£+ ` bı‘·Ô+

|ü⁄D´+ ` |ü⁄HÓï+

uÛ≤wü ` u≤dü

s¡ø£Ô+ ` s¡>∑‘·+

$<ä´ ` $<Ó›

yÓ’<äT´&ÉT ` yÓE®

X¯øÏÔ ` dü‹Ô, dü‘·TÔe

X¯ó~Δ ` düT~›

dü+‘√wü+ ` dü+‘·dü+

düÔ+uÛÑ+ ` ø£+ã+

e÷s¡Z+ ` <ë], ‘√e

j·TX+ ` ø°]Ô, j·TX¯düT‡

s¡‘·ï+ ` eTDÏ, ÁX‚wüyÓTÆq~

yêqs¡+ ` ø√‹, ø£|æ

$yêVü≤+ ` ô|+&ç¢, ø£˝≤´D+, \>∑Z+

Xø£ + ` n\‹, kÕ<Ûä +

X¯øÏÔ ` ã\+, kÕeTs¡ú +

X¯|ü<∏ä+ ` ˇ≥Tº, Á|ü‹»„, Äq

XØs¡+ ` <˚Vü≤+, ‘·qTe⁄, yÓTsTT

dü‘·TÔe ` ã\+, X¯øÏÔ

dü»®qT\T ` eT+∫yês¡T, ñ‘·ÔeTT\T,

dü‘·TŒs¡Twüß\T

düìïVæ≤‘·+ ` düMT|ü+, #˚s¡Te, <ä>∑Zs¡

düeTdüÔ+ ` nìï, yÓTT‘·Ô+, düs¡«+

d”eT ` Á|ü<˚X¯+, <˚X¯+, sê»´+

ôV≤#·TÃ ` m≈£îÿe, #ê˝≤

SCERT TE

LANGANA

9th Telugu SL Coverpage.pmd - SCERT Telangana

Documents

Transcript of 9th Telugu SL Coverpage.pmd - SCERT Telangana