โครงงานวทยาศาสตร ระดบ ปวช.

เรอง กลนหอมไลยง

จดท ำโดย

1. นำงสำววรรณศำ มสข ปวช.2.3 เลขท 4

2. นำงสำวอภรด แกวสขำว ปวช.2.3 เลขท 19

3. นำงสำวศรรตน แซโฟง ปวช.2.3 เลขท 20

แผนก คอมพวเตอรธรกจ

อาจารยทปรกษาโครงงาน

อ.จฑารตน อรณเนตร

วทยำลยพณชยกำรเชตพน ส ำนกงำนคณะกรรมกำรกำรอำชวศกษำ

กระทรวงศกษำธกำร

สารบญ

หนา

บทท 1 บทน ำ 1-2

บทท 2 บทเอกสำร 3-17

บทท 3 อปกรณและวธทดลอง

บทท 4 ผลกำรทดลอง

บทท 5 อภปรำยผลกำรทดลองและสรปผล

เอกสำรอำงอง

ภำคผนวก

บทคดยอ

ยงเปนพำหะน ำโรคตำง ๆ ทเปนอนตรำยตอมนษย เชน โรคไขเลอดออก โรคไขมำลำเรย

เปนตน จงไดมผคดคนสงทสำมำรถชวยในกำรก ำจดและปองกน เชน ครมทำงกนยง ยำฉดกนยง

เปนตน ซงสงเหลำนอำจจะเกดอนตรำยตอผบรโภคเมอใชในปรมำณทมำกเกนไปอน

เนองมำจำกสงเหลำนอำจจะมสำรเคมเปนสวนผสมอย ซงอำจท ำใหผบรโภคเกดอำกำรแพไดใน

เวลำตอมำ คณะผจดท ำจงไดมองเหนปญหำนและไดคดหำวธแนวทำงแกไขจงไดมกำรท ำ

โครงงำนเรอง กลนหอมไลยง เพอเปนกำรปองกนยงอนน ำไปสโรคภยได โดยกำรน ำสมนไพร 3 ชนด ซงกคอ มะนำว,มะกรด และตะไครมำท ำกำรทดลองเปนเทยน เพอทดสอบวำ สมนไพร

ชนดใด ทสำมำรถไลยงไดดกวำกน

กตตกรรมประกาศ

คณะผจดท ำโครงงำนวทยำศำสตร ไดคดจดท ำโครงงำนกลนหอมไลยงขน โดยม

วตถประสงควำ ตองกำรทดสอบสมนไพรแตละชนด วำสมนไพรชนดใด สำมำรถไลยงไดด

ทสด โดยกำรน ำ ตะไคร มะกรด และมะนำว มำทดลองท ำเปนเทยนหอมใชในกำรไลยง หำก

ทดสอบไดวำ สมนไพรชนดใดไลยงไดดทสด กจะเปนประโยชนแกประชำชนทวไป เพรำะ

สำมำรถน ำสมนไพรทมอยตำมบำน มำใชในกำรไลยงไดโดยไมตองใชสำรเคมทเปนอนตรำยแก

ผใช

ผจดท ำโครงงำนน ขอขอบพระคณอำจำรย จฑำรตน อรณเนตร และผเกยวของทกๆคน

ทใหควำมอนเครำะหชวยเหลออ ำนวยควำมสะดวกและจดหำวสดทดลองให จนกระทงท ำให

โครงงำนนส ำเรจลงไดดวยด

จำก คณะผจดท ำ

30/07/2555

บทท 1

บทน า

ทมาและความส าคญของโครงงาน

ปจจบนถำจะพดถงสตวทเปนพำหะน ำโรค สตวอนดบตนๆทเรำคดคงหนไมพน “ยง”

เนองจำกยงเปนสตวน ำโรคภยรำยตำงๆทครำชวตคนจ ำนวนมำก อำท โรคมำลำเรย หรอโรค

ไขเลอดออก นอกจำกน ยงยงเปนตวกอควำมร ำคำญใหแกมนษย จงไดมกำรใชสำรเคมนำนำ

ชนดในกำรปรำบยง กนบวำเปนวธทด แตผลขำงเคยงจำกกำรใชสำรสงเครำะหเหลำนน

ยอนกลบมำกระทบตอสงแวดลอมและรวมถงผลกระทบตอมนษยอยำงเรำในทสด

จำกกำรศกษำพบวำ มสมนไพรบำงชนดทสำมำรถก ำจดยงได สมำชกในกลมจงไดศกษำ

พช สมนไพรพนบำนกหำไดงำยและมรำคำถก ซงกคอ มะกรด ตะไคร และมะนำว พบวำ

สมนไพรพวกน มสำรจ ำพวกน ำมนหอมระเหยทสำมำรถไลยงได และจำกกำรทดลองเพมเตม

เรำสำมำรถน ำน ำมนหอมระเหยนนมำใชในรปผลตภณฑเทยน โดยมสวนผสมของเปลอก

มะกรด ตะไคร และมะนำวอย 20% ซงจะไดเทยนทมประสทธภำพในกำรไลยงมำกทสด

สำมำรถใหแสงสวำงและไลยงไกในเวลำเดยวกน และไมท ำลำยสงแวดลอมอกดวย

จดมงหมายของการศกษาคนควา

1. เพอเปนกำรหำสมนไพรทสำมำรถใชปองกนยงไดดทสด

2. เพอเปนกำรน ำสมนไพรมำประยกตใชกบวทยำศำสตร

3. เพอน ำสมนไพรทมอยตำมบำน น ำมำใชใหเกดประโยชนสงสด

4. เพอทรำบวำ สมนไพรชนดใดสำมำรถไลยงไดดทสด

ขอบเขตการศกษา

น ำสกดทไดจำก เปลอกมะกรด เปลอกมะนำว ตะไคร น ำมำใชท ำเทยนไลยง

สมมตฐานของการคนควา

1.สมนไพรสำมำรถไลยงได

2.สมนไพรไลยงไมมสำรทท ำใหผใชเกดอำกำรแพ

ตวแปร

ตวแปรตน คอ มะกรด มะนำว ตะไคร

ตวแปรตำม คอ สำมำรถไลยงได

ตวแปรควบคม คอ ปรมำณตะไคร ปรมำณมะกรด ปรมำณมะนำว ปรมำณสำร ปรมำณยง

บทท 2

บทเอกสารความรทเกยวของ

คณะผจดท ำ ไดศกษำควำมรในเรองตำงๆดงน

1.) สมนไพร

- ควำมหมำยของสมนไพร

- ประโยชนของสมนไพร

2.) ตะไคร

- ขอมลทวไป

- ลกษณะโดยทวไป

- กำรปลกและขยำยพนธ

- สรรพคณ

3.) มะนำว

- ขอมลทวไป

- ลกษณะโดยทวไป

- สรรพคณ

4.) มะกรด

- ขอมลทวไป

- ลกษณะทำงพฤกษศำสตร

- กำรใชประโยชน

- สรรพคณ

5.) ยง

- ควำมรทวไปเกยวกบยง

- วงจรชวตของยง

- โรคตดตอ

1. สมนไพร

1.1 ความหมายของสมนไพร

สมนไพร หมำยถง พชทมสรรพคณในกำรรกษำโรค หรออำกำรเจบปวยตำง ๆ กำรใชสมนไพรส ำหรบรกษำโรค หรออำกำรเจบปวยตำงๆ น จะตองน ำเอำสมนไพรตงแตสองชนดขนไปมำผสมรวมกนซงจะเรยกวำ ยำ ในต ำรบยำ นอกจำกพชสมนไพรแลวยงอำจประกอบดวยสตวและแรธำตอกดวย เรำเรยกพช สตว หรอแรธำตทเปนสวนประกอบของยำนวำ เภสชวตถ พชสมนไพรบำงชนด เชน เรว กระวำน กำนพล และจนทนเทศ เปนตน พชเหลำนถำน ำมำปรงอำหำรเรำจะเรยกวำ เครองเทศ

1.2 ประโยชนของสมนไพร

"พชสมนไพร" นนตงแตโบรำณกทรำบกนดวำมคณคำทำงยำมำกมำยซง เชอกนอกดวยวำ ตนพชตำงๆ กเปนพชทมสำรทเปนตวยำดวยกนทงสนเพยงแตวำพชชนดไหนจะมคณคำทำงยำมำกนอยกวำกนเทำนน "พชสมนไพร" หรอวตถธำตน หรอตวยำสมนไพรน แบงออกเปน 5 ประกำร

1. รป ไดแก ใบไม ดอกไม เปลอกไม แกนไม กระพไม รำกไม เมลด 2. ส มองแลวเหนวำเปนสเขยวใบไม สเหลอง สแดง สสม สมวง สนำตำล สดำ

3. กลน ใหรวำมรกลน หอม เหมน หรอกลนอยำงไร 4. รส ใหรวำมรสอยำงไร รสจด รสฝำด รสขม รสเคม รสหวำน รสเปรยว รสเยน 5. ชอ ตองรวำมชออะไรในพชสมนไพรนนๆ ใหรวำ ขงเปนอยำงไร ขำ เปนอยำงไร ใบขเหลกเปนอยำงไร

ปจจบนมผพยำยำมศกษำคนควำเพอพฒนำยำสมนไพรใหสำมำรถนำมำใชในรปแบบท

สะดวก ยงขน เชน น ำมำบดเปนผงบรรจแคปซล ตอกเปนยำเมด เตรยมเปนครมหรอยำขผงเพอใชทำภำยนอก เปนตน ในกำรศกษำวจยเพอนำสมนไพรมำใชเปนยำแผนปจจบนนน ไดมกำรวจยอยำงกวำงขวำง โดยพยำยำมสกดสำรส ำคญจำกสมนไพรเพอใหไดสำรทบรสทธ ศกษำคณสมบตทำงดำนเคม ฟสกสของสำรเพอใหทรำบวำเปนสำรชนดใด ตรวจสอบฤทธดำนเภสชวทยำในสตวทดลองเพอดใหไดผลดในกำรรกษำโรคหรอไมเพยงใด ศกษำควำมเปนพษและผลขำงเคยง เมอพบวำสำรชนดใดใหผลในกำรรกษำทด โดยไมมพษหรอมพษขำงเคยงนอยจงน ำสำรนนมำทดลองท ำเปนยำรกษำโรคทใชในปจจบน

2. ตะไคร

2.2 ขอมลทวไป

ตะไคร (Lemongrass) ชอวทยำศำสตร Cymbopogon citratus (DC.) Staph ชอทองถน จะไคร (ภำคเหนอ) ไคร (ภำคใต) คำหอม (แมฮองสอน) เชดเกรย ,เหลอะเกรย(เขมร-สรนทร), หอวอตะโป(กะเหรยง-แมฮองสอน) เปนพชลมลก ควำมสงประมำณ 4-6 ฟต ใบยำวเรยว ปลำยใบมขนหนำม ล ำตนรวมกนเปนกอ มกลนหอม ดอกออกเปนชอยำวมดอกเลกฝอยเปนจ ำนวนมำก ตะไครเปนพชทสำมำรถน ำสวนตนหวไปประกอบอำหำร และจดเปนพชสมนไพรดวย

2.2 ลกษณะโดยทวไป

โดยทวไปแบงตะไครออกเปน 6 ชนด ไดแก

1. ตะไครกอ 2. ตะไครตน 3. ตะไครหำงนำค 4. ตะไครน ำ 5. ตะไครหำงสงห 6. ตะไครหอม

เปนพชตระกลหญำ ตะไครเปนพชทเจรญเตบโตงำย อำจมทรงพมสงถง 1 เมตร มล ำตนทแทจรงประมำณ 4-7 เซนตเมตร ล ำของตนจะถกหอหมไปดวยกำบใบโดยรอบ ใบยำวแคบเสนใบขนำนกบกำนใบ ใบของตะไครอดมไปดวยน ำมนหอมระเหย ทนยมน ำมำปลกเปนพนธพนเมองทปลกกนโดยทวไป

1.3 การปลกและขยายพนธ

ปลกไดกำรปกช ำตนเหงำ โดยตดใบออกใหเหลอตอนโคนประมำณหนงคบ น ำมำปกช ำไวสกหนงสปดำหกจะมรำกงอกออกมำ แลวน ำไปลงแปลงดนทเตรยมไว หรออำจใชวธเอำโคนปกลงไปทดนซงเตรยมไว ใหหำงประมำณหนงศอก ถำปลกในกระถำงใชวธปกโคนลงในกระถำงๆละ 2-3 ตน แลวหมนรดน ำใหชมเชำเยน ตงไวใหโดนแดดตลอดวนจะท ำใหโตไดเรว ตะไครชอบดนรวนซย เปนพชทชอบน ำ ชอบแดด ดแลรดน ำเสมอและโดนแดดไดตลอดวน เจรญไดในดนแทบทกชนด เวลำจะใชกใหตดทโคนสดสวนรำก แลวถอนออกมำทงตนตำมตองกำร ตองคอยตรวจดเมอตะไครมกอเจรญเตบโตไดเตมทแลว ตองถอนทงหรอแยกออกไปปลกใหมบำงหรอเอำไปใชบำง จ ำน ำมำหนเปนฝอยๆ ตำกลมไวใหแหงสนทแลวแพคเกบไวใชไดนำนๆ เพอใหตนออนโตขนมำใหม ถำไมแยกออกไปตนจะเลกและลบลงเรอยๆ และบำงทกแคระแกรน ตนและกอกจะโทรม ตองลำงและปลกใหมทงหมดเปลยนเปนกำรแตกหนอกน ท ำใหกำรปลกและกำรขยำยพนธไดงำย

1.4 สรรพคณ

ใชสวนของเหงำและล ำตนแก ใชเปนสวนประกอบของอำหำรทส ำคญหลำยชนดเชน ตมย ำ และอำหำรไทยหลำยชนด ใหกลนหอม มสรรพคณทำงยำเชน บ ำรงธำต แกโรคทำงเดนปสสำวะ ขบลมในล ำไสท ำใหเจรญอำหำร แกโรคหด แกอหวำตกโรค บ ำรงสมอง ชวยใหสมำธด ตมกบน ำใชดมแกอำเจยน ใชตนสดโขลกคนเอำน ำดมแกอำกำรเมำในกรณผทเมำมำกๆ ชวยใหสรำงเรว สวนหวสำมำรถใชแกโรคเกลอน ทองอดทองเฟอ โรคนว มำกไปกวำนนยงสำมำรถท ำเปนยำชวยนอนหลบ ชวยลดควำมดนสง น ำมนตะไครหอมใชทำกนยงได ถำปลกใกลผกอนๆจะชวยกนแมลงไดและยงใหกลนหอม ทดบกลนบำงชนดใชตะไครเปนสวนผสมเพรำะมกลนทหอม และทก ำจดยงบำงชนดกใชตะไครเปนสวนผสมดวยเนองจำกม

กลนทแรงจงชวยท ำใหไลยงได นอกจำกนตะไครยงแกกลนคำวหรอดบกลนคำวของปลำ และเนอสตวไดดมำกๆ

สรรพคณ : ทงตน ใชเปนยำรกษำโรคหด แกปวดทอง ขบปสสำวะและแกอหวำตกโรค หรอท ำเปนยำทำนวดกได และยงใชรวมกบสมนไพรชนดอนรกษำโรคได เชน บ ำรงธำต เจรญอำหำร และขบเหงอ

หว เปนยำรกษำเกลอน แกทองอดทองเฟอ แกปสสำวะพกำร แกนว บ ำรงไฟธำต แกอำกำรขดเบำ ถำใชรวมกบสมนไพรชนดอน จะเปนยำแกอำเจยน แกซำง ยำนอนหลบลดควำมดนสง แกลมอมพำต แกกษยเสน และแกลมใบ ใบสด ๆ จะชวยลดควำมดนโลหตสง แกไข

ราก ใชเปนยำแกไขเหนอ ปวดทองและทองเสย

ตน ใชเปนยำแกขบลม แกเบออำหำร แกผมแตก แกโรคทำงเดนปสสำวะ นว เปนยำบ ำรงไฟธำตใหเจรญ แตถำเอำผสมกบสมนไพรชนดอน จะแกโรคหนองใน และนอกจำกนยงใชดบกลนคำวดวย

2. มะนาว

3.1 ขอมลทวไป

มะนาว (องกฤษ: lime) เปนไมผลชนดหนง ผลมรสเปรยวจด จดอยในสกล สม (Citrus) ผลสเขยว เมอสกจดจะเปนสเหลอง เปลอกบำง ภำยในมเนอแบงกลบๆ ชมน ำมำก นบเปนผลไมทมคณคำ นยมใชเปนเครองปรงรส นอกจำกนยงถอวำมคณคำทำงโภชนำกำรและทำงกำรแพทยดวย

2.2 ลกษณะโดยทวไป

ผลมะนำวโดยทวไปมขนำดเสนผำศนยกลำงประมำณ 4 – 4.5 ซม. ตนมะนำวเปนไมพมเตย สงเตมทรำว 5 เมตร กำนมหนำมเลกนอย มกมขนดก ใบยำวเรยวเลกนอย คลำยใบสม สวนดอกสขำวอมเหลอง ปกตจะมดอกผลตลอดทงป แตในชวงหนำหนำว จะออกผลนอย และมน ำนอย

มะนำวเปนพชพนเมองในภมภำคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ผคนในภมภำคนรจกและใชประโยชนจำกมะนำวมำชำนำน น ำมะนำวนอกจำกใชปรงรสเปรยวในอำหำรหลำยประเภทแลว ยงน ำมำใชเปนเครองดม ผสมเกลอ และน ำตำล เปนน ำมะนำว ซงเปนทรจกกนดทงในประเทศ

ไทย และตำงประเทศทวโลก นอกจำกนเครองดมแอลกอฮอลบำงชนดยงนยมฝำนมะนำวเปนชนบำงๆ เสยบไวกบขอบแกว เพอใชแตงรส

ในผลมะนำวมน ำมนหอมระเหยถง 7% แตกลนไมฉนอยำงมะกรด น ำมะนำวจงมประโยชนส ำหรบใชเปนสวนผสมน ำยำท ำควำมสะอำด เครองหอม และกำรบ ำบดดวยกลน (aromatherapy) หรอน ำยำลำงจำน สวนคณสมบตทส ำคญ ทวำเพงไดทรำบเมอไมชำนำนมำน (รำวครสตศตวรรษท 2) กคอ กำรสงเสรมโรคลกปดลกเปด ซงเคยเปนปญหำของนกขำยโรตมำชำนำน ภำยหลงไดมกำรคนพบวำสำเหตทมะนำวสำมำรถชวยปองกนโรคลกปดลกเปด เพรำะในมะนำวมไวตำมนซเปนปรมำณมำก

มะนำวมน ำมนหอมระเหยทใหกลนสดชน เพรำะมสวนประกอบของสำรซโตรเนลลล (Citronellal) ซโครเนลลล อะซเตต (Citronellyl Acetate) ไลโมนน (Limonene) ไลนำลล (Linalool) เทอรพนออล (Terpeneol) ฯลฯ รวมทงมกรดซตรค (Citric Acid) กรดมำลค (Malic Acid) และกรดแอสคอรบก (Ascorbic Acid) ซงถอเปนกรดผลไม (AHA : Alpha Hydroxy Acids) กลมหนง เปนทยอมรบวำชวยใหผวหนำทเสอมสภำพหลดลอกออกไป พรอมๆ กบชวยกระตนกำรสรำงเซลลใหมๆ ชวยใหรอยดำงด ำหรอรอยแผลเปนจำงลง

3.3 สรรพคณ

มะนำวเปนผลไมทมกรดอนทรยหลำยชนด เชน กรดซตรก กรดมำลค ไวตำมนซ จำกน ำมะนำว สวนน ำมนหอมระเหยจำกผวมะนำว มไวตำมนเอ และซ ทงยงมธำตแคลเซยมและฟอสฟอรสสงกวำในน ำมะนำวอกดวย

มะนำวมประโยชนใชเปนยำสมนไพร ขบเสมหะ แกไอ เลอดออกตำมไรฟน เหงอกบวม นอกจำกนยงชวยแกอำกำรปวดศรษะ แกอำเจยน เมำเหลำ ขจดครำบบหร บ ำรงตำ บ ำรงผว และยงสำมำรถมฤทธในกำรกดดวยเปนตน

3. มะกรด

4.1 ขอมลทวไป

มะกรด (องกฤษ: Kaffir lime) เปนพชในสกลสม (Citrus) มถนก ำเนดในประเทศลำว อนโดนเซย มำเลเซย และไทย ในเอเชยตะวนออกเฉยงใต นยมใชใบมะกรดและผวมะกรดเปนสวนหนงของเครองปรงอำหำรหลำยชนด นอกจำกในประเทศไทยและลำวแลว ยงมควำมนยมในกมพชำ เวยดนำม มำเลเซย และอนโดนเซย (โดยเฉพำะบำหล)

3.2 ลกษณะทางพฤกษศาสตร

เปนไมยนตนขนำดเลก เปนไมเนอแขง ล ำตนและกงมหนำมยำวเลกนอย ใบเปนใบประกอบชนดลดรป มใบยอย 1 ใบ เรยงสลบ รปไข คอมลกษณะคลำยกบใบไม 2 ใบ ตอกนอย คอดกวทกลำงใบเปนตอนๆ มกำนแผออกใหญเทำกบแผนใบ ท ำใหเหนใบเปน 2 ตอน กวำง 2.5-4 เซนตเมตร ยำว 4-7 เซนตเมตร ใบสเขยวแกพนผวใบเรยบเกลยง เปนมน คอนขำงหนำ มกลนหอมมำกเพรำะมตอมน ำมนอย ซงผลแบบนเรยกวำ hesperitium (ผลแบบสม) ใบดำนบนสเขม ใตใบสออน ดอกออกเปนกระจก 3 – 5 ดอก กลบดอกสขำว เกสรสเหลอง รวงงำย มกลนหอม มผลสเขยวเขมคลำยมะนำวผวเปลอกนอกขรขระ ขวหวทำยของผลเปนจก ผลออนมเปนสเขยวแก เมอผลสกจะเปลยนเปนสเหลองสด พนธทมผลเลก ผวจะขรขระนอยกวำและไมมจกทขว ภำยในมเมลดจ ำนวนมำกๆ

3.3 การใชประโยชน

กำรใชมะกรดสระผมนำจะรจกกนมำตงแตสมยโบรำณ วธกำรสระ บำงกใชผลดบผำแลวบบน ำสระโดยตรง บำงกน ำไปเผำ หรอตมกอนสระ มะกรดยงมใชในพระรำชพธส ำคญ เชน พระรำชพธโสกนต ซงระบไวในพระรำชพธสบสองเดอนไว วำจะตองมผลมะกรดและใบสมปอยประกอบในพธดวย เขำใจวำนำจะใชเพอกำรสระผมนนเอง และกสำมำรถน ำไปลำงพนไดดวย ซงเปนสมนไพรชนดหนงเชนกน

น ำมะกรดมรสเปรยว กลนฉนคลำยใบ แตใชนอยกวำน ำมะนำว มะกรดมสวนเปลอกทหนำ สวนเปลอกนยมน ำผวมำประกอบอำหำรบำงชนดดวย มอำหำรบำงชนดทนยมใชน ำมะกรดเชนกน ในมะกรดมน ำมนหอมระเหยอยมำก มกลนฉน ทงในใบ และผล บำงครงสำมำรถน ำไปใชไลแมลงบำงชนดได

3.4 สรรพคณ

ใบมะกรดสำมำรถน ำมำประกอบอำหำรได และเปนทนยมอยำงมำกในเอเชยตะวนออกเฉยงใต สรรพคณของมะกรด มทงชวยขบลม ชวยใหเลอดลมไหลเวยนด บ ำรงหวใจ ลดอำกำรอกเสบของกลำมเนอ แกช ำใน ขบเสมหะ ใหควำมรสกผอนคลำยได ชวยฟอกเลอดในสตร นอกจำกนยงมผน ำมะกรดมำใชสระผมเชนกน เพรำะน ำมนหอมระเหยของมะกรดท ำใหผมดกด ำเงำงำม นมลน หวงำย อกทงยงชวยก ำจดรงแคได

มะกรดมสรรพคณในกำรไลแมลง เพรำะในมะกรดมน ำมนหอมระเหย Cilronellal อยจ ำนวนมำก ทงทผวและใบ รวมทงยงมกรดซตรกในน ำของผลมะกรด และยงมสำรประกอบอนทรยอน ๆ เชน Sabinene Citronellyl-Floetate , Citronella , Linalool , Iso-pulegol ซงชวยขบไลแมลงตำง ๆ รวมทงยงไดอยำงด

4. ยง

4.1 ความรทวไปเกยวกบยง

ยง (Mosquitoes)

จำกรำยงำนกำรส ำรวจพบวำ ทวโลกมยงอยมำกมำยหลำยพนชนด ประมำณกำรวำมมำกถง 3,500 ชนด (species) ในประเทศไทยมประมำณ 400 ชนด ยงบำงชนดแคกอควำมร ำคำญโดยกำรดดกนเลอดคนและสตวเลยงเปนอำหำรเทำนน แตกมยงอกหลำยชนดซงนอกจำกจะดดกนเลอดเปนอำหำรแลว ยงเปนพำหะน ำโรครำยแรงตำงๆ มำสคนและสตวอกดวย ซงนบวำเปนอนตรำยอยำงยง

ยงร าคาญ (Urban Mosquito) ล ำตวบอบบำง มขนำดเลก ไมมลวดลำยตำมตว มมำกทสดในจ ำนวนยงทงหมด วำงไขในแหลงน ำทกชนด ตวเตมวยออกหำกนทงกลำงวนและกลำงคน แตสวนใหญออกหำกนตอนหวค ำ

ไขของยงจะวำงในลกษณะเดยวๆ เปนแพลอยอยทผวน ำ ไขจะฟกในเวลำ 24 ชวโมง ออกเปนตวลกน ำและเจรญเตบโตอยในน ำ จำกนนกจะลอกครำบเพอเขำดกแดหรอทเรยกวำตวโมง และจำกตวโมงจะออกเปนตวยง ระยะเวลำตงแตไขถงตวเตมวยใชเวลำประมำณ 9-10 วน

ยงลาย (Yellow fever Mosquito) ล ำตวมลำยสขำวสลบด ำ รวมทงทขำดวย ชอบวำงไขในน ำนงและใส ในทๆ เปนแหลงน ำเลกๆ ตวเตมวยชอบหำกนตอนกลำงวน เปนพำหะของโรคไขเลอดออกทส ำคญของประเทศไทย

ชอบวำงไขในภำชนะทมน ำสะอำด เชน ถงซเมนต จำนรองขำตกนมด แจกน เมอออกเปนลกน ำจะอำศยอยในภำชนะดงกลำวโดยจะตวเตมวยมนสยหำกนในบำนเรอน กำรทจะควบคมยงใหไดผลดนนจะตองเรยนรยงใหถองแทดเสยกอน โดยเฉพำะอยำงยงชววทยำของยงซงรวมทงวงจรชวต อปนสยของยง ถนทอย และแหลงเพำะพนธ

4.2 วงจรชวตของยง

ม 4 ระยะคอ ไข ลกน ำ ตวโมง และตวเตมวย

ไข

ไขยงมขนำดเลกมำกประมำณ 1 มลลเมตรเทำนน แตกยงสำมำรถมองเหนไดดวยตำเปลำ ไขยงมลกษณะรปรำงแตกตำงกนไป ไขยงกนปลองมทนลอยใสๆ ตดอยดำนขำงของไขชวยพยงใหไขลอยน ำได ไขยงลำยไมมทนลอยแตเกำะตดอยตำมผนงภำชนะกกเกบน ำ เชน โองน ำ โดยเกำะตดอยตำมขอบเหนอระดบน ำเลกนอย ไขยงร ำคำญเรยงตว

เกำะกนเปนแพอยบนผวน ำ ไขยงเสอเกำะตดอยตำมขอบใตใบพชน ำบำงชนดทอยปรมน ำ ยงวำงไขครงละประมำณ 100 ฟอง ระยะฟกไขประมำณ 2 วน กจะออกมำเปนลกน ำ

ลกน า แรกเรมเมอลกน ำฟกออกมำจำกไข มขนำดเลกมำกเปนลกน ำระยะท 1 จำกนนลกน ำจะกนอำหำรท ำใหเจรญเตบโตขนและลอกครำบเปลยนเปนลกน ำระยะท 2 ซงมขนำดโตขนแตมรปรำงเหมอนเดม ลกน ำจะกนอำหำรและเจรญเตบโตขนอกเปนลกน ำระยะท 3 และ 4 ตอไป กำรเปลยนระยะแตละครงจะมกำรลอกครำบเสมอ เมอลกน ำระยะท 4 เจรญเตมทกจะลอกครำบครงสดทำย เปลยนเปนระยะตวโมง ซงมลกษณะรปรำงแตกตำงไปจำกลกน ำอยำงมำก ระยะทเปนลกน ำใชเวลำประมำณ 6 วน ลกน ำยงกมรปรำงลกษณะรวมทงกำรเกำะทผวน ำและนสยกำรกนอำหำรแตกตำงกนไป เชน ลกน ำยงกนปลองไมมทอหำยใจมแตเพยงรหำยใจ จงลอยตวขนำนกบผวน ำและหำอำหำรทผวน ำ ลกน ำยงลำยมทอหำยใจสน เกำะทผวน ำโดยหอยหวอยใตน ำและหำอำหำรทกนภำชนะกกเกบน ำ ลกน ำยงร ำคำญมทอหำยใจยำว เกำะทผวน ำโดยหอยหวอยใตน ำเชนกนแตหำอำหำรทแขวนลอยอยในน ำ

ตวโมง มลกษณะรปรำงทเดนชดคอหวโต ตำมปกตจะลอยตวนงๆ ทผวน ำ แตถำถกรบกวนจะเคลอนทไดอยำงวองไว ระยะตวโมงนจะหยดกนอำหำรและเปนระยะสดทำยทใชชวตอยในน ำ ระยะตวโมงใชเวลำประมำณ 2 วน เพอใหตวออนทอยภำยในเจรญเตบโตเตมทกอนทจะลอกครำบออกมำเปนตวยงตวเตมวยระยะเวลำเรมจำกยงวำงไขจนกระทงเจรญจนถงยงตวเตมวย ในประเทศเขตรอยชนอยำงเชนประเทศไทยนนใชเวลำประมำณ 10 วนเทำนน แตทงนขนอยกบชนดยงดวย

ตวเตมวย

เมอตวโมงเจรญเตมทจะลอยนงๆ อยกบท จำกนนเปลอกหมบรเวณสวนหวของตวโมงเรมปรออก ตวยงทอยภำยในจะคอยๆ ดนออกมำ ขณะทตวยงโผลพนเปลอกตวโมงเกอบหมดเหลอเฉพำะสวนขำ กจะเรมคลปกออก เมอปลำยขำหลดออกมำหมดแลวกจะเกำะอยบนผวน ำหรอบรเวณใกลเคยงประมำณ 2-3 ชวโมง เพอใหปกแขงแรงพอทจะบนได ตำมปกตแลวยงตวผออกมำกอนยงตวเมยและอำศยบรเวณแหลงเพำะพนธตลอดชวต กนอำหำรพวกน ำหวำนจำกพช

โดยไมกนเลอด ยงตวผมอำยสนกวำตวเมย สวนยงตวเมยเมอออกมำจำกตวโมงจะกนอำหำรพวกน ำหวำนจำกพชกอน เพอใหมพลงงำน จำกนนกผสมพนธโดยยงตวเมยผสมพนธครงเดยวเทำนนในชวตกสำมำรถออกไขไดตลอดไป เมอยงตวเมยไดรบกำรผสมพนธแลวกจะหำอำหำรเลอดซงมโปรตนและธำตอำหำรทจ ำเปนตอกำรเจรญเตบโตของไข โดยทวไปถำยงตวเมยไมไดกนเลอด ไขกไมเจรญจงไมสำมำรถวำงไขตอไปได ยงแตละชนดชอบกนเลอดเหยอแตกตำงกนไป ยงบำงชนดชอบกนเลอดคน เชน ยงลำย ยงบำงชนดชอบกนเลอดสตว เชน ยงร ำคำญ ยงบำงชนดชอบกนทงเลอดคนและเลอดสตวเมอยงไดกนเลอดเตมทแลว กจะไปหำบรเวณทเหมำะสม เกำะพกนงๆ เพอรอเวลำใหไขเจรญเตบโต เชน ตำมทอบชน เยนสบำยลมสงบและแสงสวำงไมมำก ยงบำงชนดชอบเกำะพกภำยในบำนตำมมมมดทอบชน ยงบำงชนดชอบเกำะพกนอกบำนตำมสมทมพมไมทชมชน ในสภำพภมอำกำศรอนชนแบบบำนเรำ ยงจะใชเวลำเพยง 2-3 วน ไขกสกเตมทพรอมทจะวำงไขได ยงแตละชนดเลอกแหลงน ำส ำหรบวำงไขไมเหมอนกน บำงชนดชอบน ำใส นง เชน ยงลำย บำงชนดชอบน ำโสโครกตำมทอระบำยน ำ เชน ยงร ำคำญ ยงบำงชนดชอบวำงไขตำมแหลงน ำตำมธรรมชำต เชน ยงกนปลอง ยงวำงไขครงละประมำณ 100 ฟอง เมอยงวำงไขแลวกจะบนไปหำกนเลอดอกส ำหรบไขในรนตอไปวนเวยนอยเชนนจนกระทงยงแกตำย ยงตวเมยโดยเฉลยมอำยประมำณ 1 เดอน สวนยงตวผมอำยสนกวำยงตวเมย โดยเฉลยมอำยประมำณ 1 สปดำห

4.3 โรคตดตอ

1. โรคมาลาเรย แหลงแพรโรคอยในทองทปำเขำ โดยเฉพำะตำมแนวชำยแดนตดตอกบประเทศพมำและกมพชำ เชอโรคมำลำเรยคอ โปรโตซว ซงเปสสตวเซลลเดยวมขนำดเลกมำกมชอเรยกวำพลำสโมเดยม ซงมอย 4 ชนดดวยกน แตทมอนตรำยรำยแรงจนถงแกชวตคอ พลำสโมเดยม ฟำลซฟำรม

2. โรคไขเลอดออก แหลงแพรโรงอำจเกดขนไดทงในเขตเมองและชนบททกจงหวดทวประเทศ ผปวยสวนใหญเปนเดก เชอโรคไขเลอดออกคอไวรสทมชอวำ เดงกไวรส ผปวยทมอำกำรรนแรงมกเสยชวตเนองจำกเกดกำรชอค

3. โรคเทาชาง แหลงแพรโรคอยในทองทชนบทเฉพำะทำงภำคใตและภำคตะวนตกของประเทศ เชอโรคเทำชำงคอพยำธตวกลมขนำดเลก รปรำงคลำยเสนดำยอำศยอยในกระแสโลหตของผปวย โรคนท ำใหเกดแขน เทำ ลกอณฑะบวมโต เกดควำมพกำรตำมมำแตโรคไมรนแรงถงขนเสยชวต เนองจำกผปวยในรำยทมอำกำรรนแรงจะมเทำบวมใหญคลำยเทำของชำง จงเรยกโรคนวำโรคเทำชำง

4. โรคไขสมองอกเสบ แหลงแพรโรคอยในทองทชนบทโดยเฉพำะทำงภำคเหนอบรเวณทมกำรเลยงสกรมำก โรคนตำมปกตเปนโรคตดตอในสตวดวยกนเองเทำนน กำรทโรคตดตอมำถงคนไดนนนบเปนกำรบงเอญทคนไปถกยงทมเชอโรคกด เชอโรคไขสมองอกเสบคอไวรสทมชอวำ แจแปนส เอนเซบ ฟำไลตส ไวรส ถงแมจ ำนวนผปวยโรคนมไมมำก แตโรคนท ำใหเกดอำกำรรนแรงถงขนเสยชวตไดโดยงำยหรอท ำใหเกดควำมพกำรทำงสมองตำมมำได

บทท 3

วสดอปกรณและวธท าการทดลอง

การออกแบบการทดลอง

อปกรณ

1. ผำขำวบำง 2. เครองปน 3. หมอ 4. มด 5. เขยง 6. ทพพ 7. กระปก 3 ใบ 8. แกวใบเลก

วสด

1. ไสเทยน 3 เสน 2. S.A (Stearic Acid) 100 กรม 3. P.E (Polyethylene Wax) 100 กรม

4. ใบตะไคร 2 ตน

5. มะกรด 3 ผล

6. มะนำว 3 ผล

7. พำรำฟน 1 กโลกรม

8. ลกน ำ 15 ตว

วธการด าเนนการ

1. หนตะไครเปนชน

2. น ำตะไครไปตำกแดดใหแหง ใชระยะเวลำ 2 วน

3. น ำใบตะไครทตำกแหงแลวมำปนใหละเอยด

4. น ำใบตะไครทปนละเอยดแลวไปตมในน ำเดอด

5. กรองน ำตะไครดวยผำขำวบำง

6. หนพำรำฟนเปนชนเลกๆ ขนำด 100 ลกบำศกเซนตเมตร

7. น ำพำรำฟนทหนแลว ใสหมอขนตงควำมรอนปำนกลำง เคยวไปจนละลำยเปนของเหลว

8. ใส S.A และ P.E อยำงละ 1 ชอนชำ และตำมดวยน ำตะไครหอม

9. น ำพำรำฟนทละลำยแลวใสในแกวใสเทยนและใสไสเทยนลงไป เปนอนเสรจสมบรณ

10. น ำมะกรดและมะนำว ท ำตำมล ำดบขนตอนท1-9ส ำหรบมะกรดและมะนำว ใหฝำน

เปลอกเปนชนๆ

11. เพำะลกน ำในกระปก เปนจ ำนวนเทำๆกน ผกปดปำกถงเอำไวเพอปองกนยงออก รอกำร

เจรญเตบโต

12. น ำไปปลอยในหองทตองกำรท ำกำรทดลอง จดเทยนกลนตะไคร แลวสงเกตกำรณ

ประมำณ 15 นำท

13. จดเทยนกลนมะกรดและมะนำว ทดสอบตำมล ำดบ

14. บนทกผลกำรทดลอง

บทท 4

ผลการทดลอง

บนทกผลการทดลอง

สมนไพร จ ำนวนทยงบนหน ระยะเวลำ 5 นำท 10 นำท 15 นำท

เทยนกลนตะไคร 2 2 1 เทยนกลนมะกรด 0 1 2 เทยนกลนมะนำว 0 1 1

ผลกำรศกษำพบวำ ในเวลำ 5 นำท เทยนกลนตะไครสำมำรถไลยงได 2 ตว เทยนกลนมะกรดไมสำมำรถไลยงได และเทยนกลนมะนำว กไมสำมำรถไลยงไดเลย ในเวลำ 10 นำท เทยนกลนตะไคร สำมำรถไลยงได 2 ตว เทยนกลนมะกรด สำมำรถไลยงได 1 ตว เทยนกลนมะนำว สำมำรถไลยงได 1 ตว ในเวลำ 15 นำท เทยนกลนตะไคร สำมำรถไลยงได 1 ตว เทยนกลนมะกรด สำมำรถไลยงได 2 ตว และเทยนกลนมะนำว สำมำรถไลยงไดเพยง 1 ตว

เพรำะฉะนนสรปผลกำรทดลองไดวำเทยนหอมกลนตะไครมประสทธภำพกำรไลยงไดดกวำเทยนหอมกลนมะกรด และ เทยนหอมกลนมะนำว

บทท 5

สรปและอภปรายผลการทดลอง

5.1 สรปผลการศกษา

จำกกำรศกษำเรองเทยนหอมสมนไพรไลยง โดยใชสมนไพร 3 ชนด คอ มะกรด ตะไคร และมะนำว ท ำกำรทดลองเปรยบเทยบประสทธภำพกำรไลยง ในกระปกทใสลกน ำไว 5 ตว เทำๆกน โดยท ำกำรจบเวลำ 5 นำท, 10 นำทและ 15 นำท ผลกำรศกษำพบวำ ในเวลำ 5 นำท เทยนกลนตะไครสำมำรถไลยงได 2 ตว เทยนกลนมะกรดไมสำมำรถไลยงได และเทยนกลนมะนำว กไมสำมำรถไลยงไดเลย ในเวลำ 10 นำท เทยนกลนตะไคร สำมำรถไลยงได 2 ตว เทยนกลนมะกรด สำมำรถไลยงได 1 ตว เทยนกลนมะนำว สำมำรถไลยงได 1 ตว ในเวลำ 15 นำท เทยนกลนตะไคร สำมำรถไลยงได 1 ตว เทยนกลนมะกรด สำมำรถไลยงได 2 ตว และเทยนกลนมะนำว สำมำรถไลยงไดเพยง 1 ตว เพรำะฉะนนสรปผลกำรทดลองไดวำ เทยนหอมกลนตะไครมประสทธภำพกำรไลยงไดดกวำเทยนหอมกลนมะกรด และ เทยนหอมกลนมะนำว

5.2 อภปรายผล

จำกกำรทดลองพบวำเทยนกลนตะไครมประสทธภำพกำรไลยงไดดกวำเทยนหอมกลนมะกรด และ เทยนหอมกลนมะนำว เพรำะใบของตะไครอดมไปดวยน ำมนหอมระเหย มสวนประกอบทส ำคญในกำรออกฤทธ คอ citral ซงมฤทธในกำรไลยงไดด ดงนนเมอจดเทยนหอมกลนตะไคร จะมกลนแรงกวำเทยนไขทผสมน ำตะไครหอม จงสำมำรถไลยงไดดกวำ

เอกสารอางอง

มะกรด :

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%B0%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%

B8%B9%E0%B8%94

http://www.n3k.in.th/%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B8%E0%B8%99%E0%B9%8

4%E0%B8%9E%E0%B8%A3/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%82%E

0%B8%A2%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B9%8C%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B

8%87%E0%B8%A1%E0%B8%B0%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B8%94

มะนำว :

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%B0%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%

B8%A7

ตะไคร :

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%95%E0%B8%B0%E0%B9%84%E0%B8%84%E0%

B8%A3%E0%B9%89

ยง : http://www.powerpestgroup.com/index.php?lay=show&ac=article&Ntype=1&Id=59200

ภาคผนวก 1. หนตะไครเปนช น

2. น าใบตะไครไปตาก

แดดใหแหง ใช

ระยะเวลา 2 วน

3. น าใบตะไครทตากแหงแลวมา

ปนใหละเอยด

4. น าใบตะไครทปนละเอยด

แลวไปตมในน าเดอด

5. กรองน าตะไครดวยผาขาวบาง

6. หนพาราฟนเปนช นเลกๆ ขนาด

100 ลกบาศกเซนตเมตร

7. น าพาราฟนทหนแลว ใสหมอ

ข นต งความรอนปานกลาง

เคยวไปจนละลายเปน

ของเหลว

8. ใส S.A และ P.E ลงไปอยางละ 1

ชอนชา และใสน าตะไคร

9. น าพาราฟนทละลายแลวใสใน

แกวใสเทยนและใสไสเทยนลงไป

เปนอนเสรจสมบรณ

10. น ามะกรดและมะนาว ท าตามล าดบข นตอนท 1-9 ส าหรบมะกรด

และมะนาว ใหฝานเปลอกออกเปนช นเลกๆ

11. เพาะลกน าใน

กระปก เปนจ านวน

เทาๆกน ผกปดปากถง

เอาไวกนยงออก รอการ

เจรญเตบโต

12. น าไปปลอยในหองท

ตองการท าการทดลอง จดเทยน

กลนตะไคร แลวสงเกตการณ

ประมาณ 15 นาท

13. จดกลนมะนาวและมะกรด

ตามล าดบ

14. บนทกผลการทดลอง