นตพงศ พเชฐพนธ*

บทคดยอไดเสนอแนวคด

บพบทไวหลากหลายทรรศนะ จงม คาบพบทในภาษาไทยวามการศกษาและการอธบายคาบพบทในภาษาไทยไวเพยงใดและในแงใดบาง

ยวกบคาบพบทในวรรณกรรม แสดงความคดแนวคด ดวย

อาจแบงออกเปน2 แนวคดหลก คอ (1) บทในภาษาไทย และ (2)ภาษาไทย แนวคดยงมขอจากดในการอธบายคาบพบทในภาษาไทยการจาแนกหมวดคาและ

The concepts of prepositions in ThaiNitipong Pichetpan

AbstractThe linguists interested in studying lexical categories in Thai have widely

proposed the concepts of prepositions. Then, this article is aimed to explorethe literatures of such concepts as portraying prepositions in Thai. Moreover, thoseconcepts are here compared and commented as well.

It is found that the concepts of prepositions in Thai have likely split into2 principle categories, viz., that verifying prepositional category and that denyingprepositional category. Likewise, for both, there are some limitations in terms ofexplanations on parts of speech, and on word functions and meanings.

* อาจารยประจาภาควชาภาษาไทย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

2

1. ความนาKitima Indrambarya (1995, pp. 101) อธบายวา “…there are, in fact,

prepositions in Thai, but … they are limited in number” กลาวคอ แมคาบพบทในภาษาไทยจะมจานวนจากด แตกถอวา ทวา

(สมาล วระวงศ, 2537)สาคญผดในคาอธบายของกาชย ทองหลอ (อางถงใน สมาล วระวงศ, 2537, น. 92-98) “ไม

”อยางไรกด นกวชาการบางทาน (Udom Warotamasikkhadit, 1988; Pranee

Kullavanijaya, 1974; Clark, 1978; Saranya Savetamalaya, 1989) เสนอทรรศนะวา ภาษาไทย(อาจ) ไมมคาบพบท (บางคา)

กลาวไดวา กบคาบพบทในภาษาไทยอาจแบงออกเปน2 แนวคดหลก คอ และภาษาไทย

บพบทในภาษาไทยหรอไ มใชคาบพบทแลว คา

ในภาษาไทย และแนวทางจาแนกคาชนดดงกลาวออก

นอกจากระหวางชนดของคาในภาษาไทยไดอกดวย กลาวคอ

บพบท 1

1 เปนใจความหลกของประโยคหรอปรจเฉท ความหมายดงกลาวเปนเอกเทศเฉพาะตว กลาวคอ หรอ

“ ” “การกระทา เหตการณ หรอสภาพ” ยวกบ“ลกษณะ” ของ “ ” “ลกษณะ” ของ “การกระทา” (จรสดาว อนทรทศน, 2539)

3

จะเหนวา แนวคด บพบทสาคญและนาสนใจชนดดงกลาวในภาษาไทยม

2.จากการสารวจและศกษาวรรณกรรม

จาแนกวรรณกรรมดงกลาวไดเปน 2 กลมใหญ ไดแกบพบทในภาษาไทย และ ดงจะ

2.1There are no prepositions in Thai (Udom Warotamasikkhadit,

1988) เสนอแนวคดสาคญโดยสรปคอ(derivation of other words) เขาใจกนวา คา

กเพรา ไดรบอทธพลจากแนวคดไวยากรณภาษาตางประเทศ นอกจากบทความดงกลาว อดม วโรตมสกขดตถ

จาก ตาม ถง มใชบรพบท (2540)ลาดบตอไปจะกลาวถง

There are no prepositions in Thai (Udom Warotamasikkhadit, 1988) เปนสาคญ สวนสนบสนนแนวคดวา “ไมมคาบพบทในภาษาไทย” หรอ “

”1 จะนามาอธบายแทรกในสว กอนเขาสาของ จะอธบายรปคาวา “บพบท” กอน

1 “คาบางคาแลวมใชคาบพบท” งกลาวมไดปฏเสธความมอยของคาบพบทใน

ความมอยของคาบพบทในภาษาไทย แตความไมมอยของคาบพบทในภาษาไทยดวยเชนกน กลาวคอ

การนาเสนอผลการวเคราะ (reanalysis) ในวรรณกรรม(Pranee Kullavanijaya, 1974; Saranya Savetamalaya, 1989) ถอเปน

4

คาวา “บพบท” เ ขยนกนอย 2 รปแบบ คอ “บพบท” และ “บรพบท” อดมวโรตมสกขดตถ (2540; 2547) เขยนคาวา “บพบท” ภาษต จตรภาษา (2541)

แตกตางกนดงกลาววา ความหมายของคาวา “บพบท” และ “บรพบท”ไมแตกตางกน แตคาวา “บรพบท” เปน “คาดดจรต” คนไทยออกเสยง /ร/ ในตาแหนงปรากฏไมคอยได /ร/ ของภาษาสนสกฤตมาใช สวนคาวา“บพบท” เปนคามาจากภาษามคธ (ผ เขยนเขาใจวา หมายถง ภาษาบาล) ในภาษามคธเขยนวาปพพ อานวา /ปบ-พะ/ คนไทยนา ป มาแปลงเปน บ จงได บพพ

คาอธบายของภาษต จตรภาษา (2541) ทาใหทราบวา คาวา “บพบท” และ “บรพบท”มความหมายไมแตกตางกน ทวา (บรพบท)เปนคายมจากภาษาบาล (บพบท)

ลาดบ(Udom Warotamasikkhadit, 1988; อดม วโรตมสกขดตถ, 2540; 2547)

Udom Warotamasikkadit (1988) อางคาอธบายของ Whitney (1889, pp. 403)า ในภาษาสนสกฤต อพยยศพท (indeclinable words) ไมใชคาชนด คา

หมวดคาบพบทกมไดปรากฏอยอยางแทจรงในภาษาสนสกฤต และคลาย “คาบพบท” ก

The indeclinable words are less distinctly divided into separate parts ofspeech in Sanskrit than is usual elsewhere in Indo-European language –owing to the fact that the class of prepositions hardly has a real existence,but is represented by certain adverbial words which are to a greater or lessextent used prepositionally. (Whitney, 1889, pp. 403)

คลาย Whitney (1889) กลาวถงมตวอยาง1

(Stenzler, 1992, pp. 14) เชนsatyam in a true โดยแทจรงnityam at/for all times โดยตลอด

ขอมล ความไมมอยของ “คาบพบท” ประกอบ

1

5

साध sādhu in a correct manner ดวยด; โดยชอบprāyeṇa in particular โดยปกตviśeṣataḥ in a normal manner โดยเฉพาะ

Udom Warotamasikkhadit (1988) สรปตามคาอธบายของ Whitney (1889) วาภาษาทกภาษาไมจาเปนตองมคาบพบทใช ขอสรปดงกลาว ผ เขยนหากอาศยเฉพาะคาอธบายของ Whitney (1889) ข อาจไมมคาบพบทใชดวยเชนกน ผ เขยน

อาจอาศย 3 นรปคา(จรสดาว อนทรทศน, 2539)

กคอ การแสดงความสมพนธทางความหมายและทางวากยสมพนธระหวางคานามกบคากรยาในประโยค ความสมพนธดงกลาวเปนลกษณะสากล เกดมนษยยอมตองบอก “ ” บางอยางและบอกการกระทาหรอกรยาของ “ ” ดงกลาวอยเปนปกต

ทางความหมายและทางวากยสมพนธระหวางคานามกบคากรยาในประโยค ภาษาสนสกฤตยง

gṛhātāgacchati

(गहात gṛhāt āgacchati) เขามาจากบาน จะเหนวา คานาม गहात gṛhāt

แสดงความสมพนธทางความหมายและทางวากยสมพนธกบคากรยาหลกในประโยคāgacchati (uninflected noun) गहgṛha เปน गहात gṛhāt

สวนภาษาไทย แตใชวธเรยงลาดบคาอยางไรกด การเรยงลาดบคาไม

สามารถบอกความสมพนธระหวางคานามกบ ในภาษาไทยวธรวมกบวธเรยงลาดบคา แสดงความสมพนธระหวางคานามกบ

คากรยาในประโยคดงกลาว (อาจ) เรยกวา “คาบพบท”

6

ระหวางคานามกบคากรยาในประโยคภาษาไทยและภาษาสนสกฤต จะเหนวา แมภาษาสนสกฤตจะไมม คาบพบทใช กไมเกดปญหา

ระเบยบวธแสดงความสมพนธระหวางคานามกบคากรยาในประโยคอยแลวคอ วธ

แสดงความสมพนธระหวางคานามกบคากรยาในประโยค หากไมมก“คาบพบท” แลว ใหเขาใจไดดวยวธใด

หากภาษาบางภาษา เชน ภาษาสนสกฤต ไมมคาบพบทใช กเปนไปได แตหากจะสรปวาภาษาไทยนาจะไมมคาบพบทใชเชนกน กอาจ กตไดดงกลาวไปขางตน อยางไรกตาม ผ เขยนจะนาเสนอคาอธบายและขอมล Udom Warotamasikkhadit (1988)ไมมคาบพบทใชในภาษาไทย

Udom Warotamasikkhadit (1988) อธบายในบทความ There are noprepositions วา คาจากดความของ “คาบพบท” ในไวยากรณไทย ไมเหมอนคาจากดความของคาบพบทในภาษาองกฤษ1 กลาวคอ ในภาษาองกฤษ คาจากดความของคาบพบทคอ “a wordthat connects a noun, or pronoun with a verb, adjective, or another noun or pronoun byindicating a relationship between the things for which they stand.” (Curme, 1962, pp. 27,quoted in Udom Warotamasikkhadit, 1988)

Udom Warotamasikkhadit (1988) กลาววาพระยาอปกตศลปสารใหคาจากดความไววา “. . . a preposition as a kind of word thatprecedes a noun, a pronoun, or a certain kind of verb in order to indicate the function ofthe noun, the pronoun, and the verb it precedes.”2

Udom Warotamasikkhadit (1988) จงสรปวา (1) ความแตกตางของคาบพบทในภาษาองกฤษและภาษาไทยคอ คาบพบทในภาษาองกฤษทาหน (connect/link) คาเขา

(2) หากถอคาจากดความของพระยา

1 แสดงวา Udom Warotamasikkadit (1988) ยอมรบวา มคาบพบทใชในภาษาองกฤษ2 ในหนงสอหลกภาษาไทย (อปกตศลปสาร, พระยา, 2548) “บพบท แปลวา

”

7

อป กตศลปสาร (2548) ท อยา ง เค ร งค รด UdomWarotamasikkhadit (1988) จดวา คาบอกจานวน (หรอคาประมาณวเศษณตามไวยากรณไทยของพระยาอปกตศลปสาร (2548)) ควรเปน “คาบพบท”จด

ผ เขยน มเตมทละประเดน ดง(1) ใน “คาบพบท” ใน

ดงกลาว(Udom Warotamasikkhadit, 1988) การสรปดงกลาวอาจกอใหเกดขอสงสยวา เปน

การ กลาวคอตลอดจนอาจ ได เพยงแตเปน

มมมอง มอง อมโยงคอ คาบพบทไดตามหลง ในประโยค/วล

ประโยค/วลปนการแสดง

/วล แมนกไวยากรณไทย (อปกตศลปสาร, พระยา, 2548) จะ คาบพบทโดยตรง แตกได

ไว จงควร คาบพบทในการบอกไดไมแตกตางกน

(2) ใน ในไวยากรณไทยแนวเดม จะทาใหคาบอกจานวนจดเปน “คาบพบท” (Udom Warotamasikkhadit, 1988) การสรปดงกลาวมขอนาสงเกต

คอ คาจากดความของคาบพบทในไวยากรณไทยแนวเดมของพระยาอปกตศลปสาร(2548) “คาบพบท” ไวดวยวา “. . .

” คาบอกจานวนหรอคาประมาณวเศษณจงจดเปนคาบพบทไมได ม

(อปกตศลปสาร, พระยา, 2548)

8

There are no prepositions in Thai (Udom Warotamasikkhadit, 1988)ยง นกไวยากรณไทยแนวเดม อกนวาเปน “คาบพบท” ความเขาใจ

ทาใหทราบวา คา(1) ล Udom Warotamasikkhadit

(1988) อธบายไววา คากรยาหลกของประโยคหรอคากร ตวสดทายในกรยาเรยงจะทาเปนปฏเสธไดดวยการเตม “ไม” ขางหนา1 7 คา ไดแก ตาม จาก ถง ส

“ไม” เปนเกณฑจาแนกคากรยาได เชน เขาจะไปไมถงเชยงใหม (Udom Warotamasikkhadit, 1988) “ไม”หนาคาวา “ถง” “ถง” เปนคากรยาและเปนสมาชกตวสดทายในกรยาเรยง

เราจะไมสขอลกสาวเขา (UdomWarotamasikkhadit, 1988) ยวา ส เปนคากรยา เพราะเตม “ไม” ขางหนาได สามารถ

กลาวคอ คาวา “ส” และ “สขอ” (ผ เขยนประสม) มความหมายแตกตางกนมากในภาษาไทยปจจบน การพจารณาเพยงวามรปเขยนบางสวนเหมอนกน แลวจดเปนคาชนดเดยวกน อาจไมเพยงพอ

“ไม” UdomWarotamasikkhadit (1988) อางถงทาได เชน *เขาหนหนาไมสทศเหนอ การสรปวา“ถง” เปนคากรยาทกกรณ เพราะผานเกณฑทดสอบดวยคาวา “ไม” ในประโยค เขาจะไปไมถงเชยงใหม ทาใหเกดขอสงเกตวา “ถง”ไว เชน ไม จะเหนวา ผใชภาษาไมยอมรบประโยคดงกลาว

Udom Warotamasikkhadit(1988) กลาวไว เชน ในประโยค วา เขาจากบานมา และ เขามาจากบาน Udom Warotamasikkhadit (1988) อธบายวา ความหมายของคาวา “จาก”

1 Udom Warotamasikkhadit (1990) อธบายไววา “. . . they [verbs] can benegated when occurring as a main verb . . . or when occurring as the last member of averb string . . .”

9

ประโยคไมแตกตางกน1 อยางไรกด หากพจารณาโดยละเอยด จะพบวา คาวา “จาก” ในประโยคแรกม การพรากจากหรอใกลชด2

กลาวคอ คาวา “จาก” าหมายถงออกพนไป3

เกณฑความหมายเพยงอยางเดยว (ด Udom Warotamasikkhadit, 1988) แตควรทดสอบดวยย เชน เกณฑการเตม “ไม”จะเหนวา การพจารณาขอสรปของ Udom Warotamasikkhadit (1988)

ทาใหพบวา สามารถอธบายUdom Warotamasikkhadit (1988) เสนอไวไม

สอดคลองกบ โดยรวมวานาสงเกต

(2) คากรยาบอกสภาพ (stative verb)Udom Warotamasikkhadit (1988)เปนคากรยาบอกสภาพ ยกตวอยางเชน คาวา ไกล และ ใกล (UdomWarotamasikkhadit, 1988)

บานเขาอยไกลบานเขาอยไมไกลบานเราอยใกลกนบานเราอยไมไกลกนจะเหนวา “ไกล” และ “ใกล” ในรปปฏเสธดวย

การเตม “ไม” ขางหนา

1 จาก ตาม ถง ไมใชบรพบท อดม วโรตมสกขดตถ (2540) ยกตวอยางและอธบายคาวา “จาก” ไวในทานองเดยวกน

2 ผ เขยนพจารณาจากความหมายของคาวา พราก 1 (ราชบณฑตยสถาน, 2546)3 ผ เขยนพจารณาจากความหมายของคาวา จาก 2 (ราชบณฑตยสถาน, 2546)

10

อยางไรกด คาวา “ไกล” และ “ใกล” ในโครงสรางประโยคขางตนไมไดนาหนาคานาม“ไกล” และ “ใกล” จะไมใชคาบพบท กเปน

แหนงของคาไมสอดคลองกบคาจากดความของคาบพบทดงกลาวมางถอวา ตวอยางขางตนไม

คบางประโยค เชน ดาวหางเฉยดใกลโลก จะเหนวา“ไม” ขางหนาคาวา “ใกล” *ดาวหาง

เฉยดไมใกลโลก “เฉยด”(ราชบณฑตยสถาน, 2546)

(Udom Warotamasikkhadit, 1988) สามารถอธบายในแนวทางได (1) ยกมาไมควรแกกรณ วเคราะห องคาบพบท และ (2) มขอสงเกต เสนอไว (UdomWarotamasikkhadit, 1988) อคาดงกลาวไปปรากฏในประโยคบางประโยค

(3) าเปนคาบพบท Udom Warotamasikkhadit(1988) (determiner) ควรจดเปน

(ไดแก ) ได เชน ของ แหง(Starosta, 1988; 2000; Saranya Savetamalaya, 1989; Kitima Indrambarya, 1994)

ผ เขยนมความเหนวา การวเคราะหชนดของคาขางตน (Udom Warotamasikkhadit,1988) มประเดนให ได กลาวคอ งกลาวสามารถใชจาแนกคานามได เชน เปนคนด จะเหนวา “ ” สามารถขยายคาวา “คน”

อยางไรกดอางวาเปนคานามดงขางตน (เชน ของ แหง) (Udom

Warotamasikkhadit, 1988) บานแหง เปนของเธอ แตบางกรณ เชน ในประโยคตวอยาง (Udom Warotamasikkhadit, 1988)เขาไปขยายคาวา “ของ” ได ดง * คณสวยภาษา จงสรปไดวา มตวอยางคาน (counter example) ของขอสรปขางตน (UdomWarotamasikkhadit, 1988)

11

Udom Warotamasikkhadit (1988) ยงไมไดยกตวอยางการวเคราะหดวย(เชน ของ แหง) จดเปนคานาม ไมใชคาบพบท

ทาให ขอสรปของ Udom Warotamasikkhadit (1988) ได1

เปนไปไดวา Udom Warotamasikkhadit (1988) มความเหนวา คานามบางคากนวาเปนคาบพบท อาจเปนเพราะไดรบอทธพลจากแนว

อดม วโรตมสกขดตถ (อางถงใน นตยา กาญจนะวรรณ, 2544) ไดช แตใชคานาม ( )

ใน hon wa tsukue no ue ni arimasu2 อดมวโรตมสกขดตถ (อางถงใน นตยา กาญจนะวรรณ, 2544) ได

hon wa tsukue no ue ni arimasuหนงสอ คาเสรม

แสดงหวโตะ คาเสรม

แสดงเจาของ

บน คาเสรมแสดง

อย

จากประโยคตวอยาง แปลตามตวอกษรไดวา “หนงสออย( )บน(ของ)โตะ” แสดงวาue (上) หรอคาวา “บน”ขางทาย3 จงเปนไปไดวา “บน” ในภาษาไทยไมใชคาบพบท อยางไรกด ขอสรปดงกลาว (อดมวโรตมสกขดตถ, อางถงใน นตยา กาญจนะวรรณ, 2554) สงเกต

1 “ ” “ ” และ “โนน” UdomWarotamasikkhadit (1988) อางวาเปนคานาม อาจ

ปากกาอยบนโนน

จะเหนวา คาวา “โนน” และ “ ” “บน” หรอ “ใน” แตคาวา“โนน” และ “ ”

ตวอยาง ไมสามารถตดสนไดวา คาวา “บน” หรอ “ใน” “โนน” และ “ ”

2 เขยนเปนอกษรคนจและอกษรฮระงะนะวา本(ほん)は机(つくえ)の上(うえ)にあります3 ผ เขยน งขอสงเกตวา (อางถงใน นตยา กาญจนะวรรณ, 2544)

จงเหนวา ภาษาไทยไมมคาบพบทเหมอนกบ ไมมคาชนดดงกลาว

12

ประการแรก ผ เขยนมความเหนสอดคลองกบอดม วโรตมสกขดตถ (อางถงใน นตยากาญจนะวรรณ, 2544) “ue”

“ue” วา “บน” (อดม วโรตมสกขดตถ, อางถงในนตยา กาญจนะวรรณ, 2544) อาจพยายามทาใหสอดคลองกบขอสรป ทาใหเหนวา “บน”

“ue” วา “ขางบน” กได และความหมายของจ ยงคงเคาเดม คอ “หนงสออย( )ขางบน(ของ)โตะ”

ประการตอมา การใชคาวา “บน” ในภาษาไทยไมเหมอนกบการใชคาวา “ue” ในทราบวาเปนคาชนดใด แตใน

ภาษาไทย ไมมคาเสรมดงกลาว ดง ขอสรป วา “บน” ในภาษาไทยควรเปนคานามดวยได

รวมดวย อดม วโรตมสกขดตถ (อางถงใน นตยากาญจนะวรรณ, 2544) ไมไดแสดงใหเหนชดเจนวาชนดของคาใหแกป ควรแกกรณเพยงใด และทาไดหรอไม

( ) (Udom Warotamasikkhadit, 1988)จะไ ดอภปรายไป คอนกภาษาศาสตรกลม บางคาเปนคานามไดเรยกคานามกลมดงกลาววา คานามบอกสมพนธ (relator/relational noun) (Starosta, 1988; 2000; Saranya Savetamalaya, 1989;Kitima Indrambarya, 1994)

ปจฉาคอ นาณารวมดวย ประเดนดงกลาวสาคญมาก จากเปน

สนบสนนวา มคานา เพราะบพบท นามจะยงคงมขอคานได ลาดบตอไปจะ

(location word)กรณการก (locative-marked noun) (Blake, 2001)

Amara Prasithrathsint (2010 [2553]) อธบายวา ความกากวม (equivocality) ในการจาแนกคานามบอกสมพนธและคาบพบทเกดจากการแบงแยกทางวากยสมพนธ (syntactic

13

differentiation) ของคาบพบทออกจากคานามดวยเกณฑการปรากฏรวมการเปนประธานหรอกรรมของคากรยายงไมเพยงพอ คานามบอกสมพนธและคาบพบทมกพองเสยงกน และปรากฏในสภาพแวดลอมทางวากยสมพนธ (syntactic environment)เหมอนกน 1 เชน หนาบาน จะแปลวา the front of the houseหรอ in front of the house กได “หนาบาน” ควรจดเปนนามวล (เพราะมคานามบอกสมพนธเปนคาสาคญ) หรอบพบทวล (เพราะมคาบพบทเปนคาสาคญ) คลมเครอ

อยางไรกด Amara Prasithrathsint (2010 [2553]) เสนอวา ตามปกต นามวล (NP)และบพบทวล (PP) มโครงสรางทางวากยสมพนธแตกต หลก (head)ของวลเปนคาชนดใด จะตองหาเกณฑมาทดสอบโครงสรางทางวากยสมพนธ

ในกรณของนามวลและบพบทวลเจาของ (marked possessive structure) าเปนนามวลหรอบพบทวลในแตละบรบทได โครงสรางดงกลาวในภาษาไทยคอ การใชคาวา “ของ” ขางหนาเจาของ (possessor) เชนหนงสอของคร คาวา “หนงสอ” (possess) ได ดงปรากฏ

าของ“หนา” ในวล “หนาบาน” วาเปนคานาม (บอก

สมพนธ) หรอคาบพบทไดดวยการเตมคาวา “ของ”

หนาของบาน*เขามาหนาของบานจะเหนวา ประโยคขางบน

“หนา” ในประโยคขางบนเปนคานามจงสามารถ“หนา” ในประโยคขางลางเปนคา

บพบทจงไมสามารถจดในโครงสรางดงกลาวได(Amara Prasithrathsint, 2010

[2553]) ขางตน มาทดสอบประโยคตวอยาง (Udom Warotamasikkhadit, 1988) คา

1 คาบพบทตามดวยคานามได ยกตวอยางเชน หนาวด คาบพบท “ ” ตามดวยนามวล“หนาวด” สวนคานามตามคานามได ยกตวอยางเชน หนงสอครอยไหน คานาม “หนงสอ” ตามดวยคานาม “คร”

14

* หนาของรานจะเหนวา ผ ใชภาษาไมยอมรบประโยคขางตน คา “หนา” ใน

ประโยคเปนคานามหลกบอกสมพนธ (relator head noun) ในนามวล “หนาราน” (UdomWarotamasikkhadit, 1988) จงอาจอภปรายเปนอยาง นได

มพนธ (Udom Warotamasikkhadit, 1988) อาจไมควรแกกรณสรปวา ไมมคาบพบทในภาษาไทย

(4) Udom Warotamasikkhadit(1988) กลาววา คาบางคา เชนภาษาไทยของพระยาอปกตศลปสาร (2548) 1

ยกตวอยางเชน ผมทางานหนก ลกผมจะอยอยางสบายผมทางานหนก ลก Udom

Warotamasikkhadit (1988) กยงคงจดใหคาวา “ ” เปนคาสนธานอประโยคดงกลาวมาจากประโยคกอนหนา

คาอธบายชนดของคาวา “ ” ขางตน (Udom Warotamasikkhadit, 1988) มขอสงเกตอยางนอย 2 ประการ

“ ” ในประโยค ผมทางานหนก อลก “ ” ไมไดแสดงกประโยคอยางชดเจน2

ประการตอมา Udom Warotamasikkhadit (1988) อธบายวา ประโยค ผมทางานหนก ลก มาจากประโยค ผมทางานหนก ลกผมจะอยอยางสบาย ทาใหเหนไดชดวา คาวา“ ” เป “ ” ดเดยวกนคอคาสนธาน ตดบางสวนของ

(1)หรอไม กลาวคอ ผมทางานหนก ลก มความหมายตรงกบ ผมทางานหนก ลกผมจะอยอยาง

1 แสดงวา Udom Warotamasikkhadit (1988)คาสนธาน

2 ในตาราหลกภาษาไทยของพระยาอปกตศลปสาร (2548) งคาสนธานและคาบพบท โดยจะถอวา

15

สบาย จรงหรอไม และ (2) กฎปรวรรตทรงพลงมากเกนไปหรอไม เพราะทาใหเขาใจไดวา สามารถตดสวนของประโยคออไดโดยไมตองคานง

(Udom Warotamasikkhadit, 1988) ในเขาชอบแต Udom Warotamasikkhadit (1988) อธบายวา

คาวา “แต” เขาไมชอบทางานแตเขา( “แต” ) เห

ความหมายเหมอนกนตามคาอธบายกอนหนา (Udom Warotamasikkhadit, 1988) กลาวคอประโยค

นในลกษณะเดยวกน เชน เขาชอบแตกน

กลาวไดวา ขอสรป (UdomWarotamasikkhadit, 1988) ย ง ม ข อ ใ ห อ ภ ป ร า ย ไ ด ( UdomWarotamasikkhadit, 1988) ยงไมควรแกกรณ

(5) การกลายของคา (derivation of words) ในโครงสรางลกเปนคาใหม (newwords) ก

Udom Warotamasikkhadit (1988) อธบายคาวา ดวย และ แกบพบทตามตาราหลกภาษาไทยของพระยาอปกตศลปสาร (2548) คามาจากคากรยา“ใช” และ “ให” เขากนขาวดวยชอน และ เขาใชชอนกนขาว อธบายไดวา คาวา“ดวย” ในประโยคแรกมาจากคาวา “ใช” ในประโยคถดมา โดยคาวา “ดวย” ใชบอกกรณการก(instrumental case) (Udom Warotamasikkhadit, 1988)

“ดวย” และ “แก” จะปรวรรตมาจากคากรยา “ใช” และ “ให” (ตามลาดบ) จรง Udom Warotamasikkhadit (1988)อธบายไว แตกไมไดสนบสนน ไดวา คาวา “ดวย” และ “แก” เปนคากรยาเหมอนอยางคาวา“ใช” และ “ให” (ตามลาดบ) (generativegrammarian) ไมเหนดวยกบแนวคดการปรวรรตอยางไมมขอบเขต UdomWarotamasikkhadit (1988) อางองแลว

สรปไดวา แนวคดและคาอธบาย ของ Udom Warotamasikkhadit(1988) มขอ คาบพบทใน

16

ภาษาไทยนาจะเกดจากแนวคดตามไวยากรณภาษาองกฤษ การกลาวถงคาบพ(2548) ไดรบอทธพลดานแนวคดจาก

ไวยากรณภาษาองกฤษ และ กไมเคยมคาวา “บพบท” มากอน(Udom Warotamasikkhadit, 1988)

กบขอสรปดงกลาว คอ ตาราแบบเรยนภาษาไทย

มการกลาวถงกอนสมยไวยากรณไทยของพระยาอปกตศลปสาร (2548) เชนกน ทวากไมทาใหสรปกนวาไมมคาชนดตาง ๆ เชน คานาม คากรยา ในภาษาไทย แมไมมการกลาวถงคาบพบทในตาราทางภาษาไทยมาแตเดม กไมอาจสรปวา ไมมคาบพบทในภาษาไทย

จะพบวา ควรจด (Starosta, 1988;2000; Saranya Savetamalaya, 1989; Kitima Indrambarya, 1994)

และไมมากจนเกนยอมรบความมอยของคาบพบทในภาษาไทยกคอ คาบพบท ( ) อาจ

(จรสดาว อนทรทศน, 2539;Amara Prasithrathsint, 2010 [2553]) 2 ชนด ตาม

นการกลายเปนคาบพบท ไดแก (1) คาบพบทในกลม verb-basedadposition1 (2) คาบพบทในกลม noun-basedadposition ากคานาม (Amara Prasithrathsint, 2010 [2553])

คาอธบายดงขางตนชวยใหเขาใจ นภาษาไทยของ Udom Warotamasikkhadit (1988) มาก ขอสรปตาง ๆ (UdomWarotamasikkhadit, 1988) อาจเกดจากการไมไดพจารณาไวยากรณ จงทาใหขอสรปมลกษณะผดกาละ (anachronic) กลาวคอ Udom Warotamasikkhadit(1988) อธบายวา ภาษาไทยไมมคาบพบท (มาแตเดม) แตเลอกใชตวอยางในภาษาไทยปจจบนมา

1 adposition เปนคาเรยกรวมของคาบพบท (preposition) และคาปรบท (postposition)

17

พสจน ทาใหมตวอยางคานจานวน มาพสจนอาจทาใหขอสรปสามารถอธบายปรากฏการณในภาษาไทยไดชดเจน น

สรปไดวา หากกลาววาภาษาไทยไมมคาบพบท คงเปนเ อง ควรอภปรายกนตอไปยงมตวอยางในภาษาไทยปจจบนจานวน

ภาษาไทย แตห งภาษาไทยอาจไมมคาบพบทใช กนบเปนคากล นาสนใจและทาทายให กน นอกจาก น งคาบพบทของ UdomWarotamasikkhadit (1988) นกลายมาเปนคาบพบท(จรสดาว อนทรทศน, 2539; Amara Prasithrathsint, 2010 [2553]) เปนแนวทางในการศกษาตอไปไดอกดวย

กลาวไดวา การศกษาความมอยของคาบพบทในภาษาไทยโดยคานงถงกาละ ยงเปนนาสนใจ จะ (2544) กลาวถงคาบพบทไววา

“ ”

2.2กอนกลาวถงวร การศกษา

วรรณกร ทาให มกเสนอวาภาษาไทยมคาบพบทใช (อปกตศลปสาร, พระยา, 2548; สมาล วระวงศ, 2547; วจนตน ภาณพงศ, 2532; จรสดาว อนทรทศน, 2539; กาชย ทองหลอ, 2550; Amara Prasithrathsint, 2010[2553]) ทวาวรรณกรรมดงกลาวสวนใหญไมไดมงอธบายวา ทราบไดอยางไรวามคาบพบทในภาษาไทย แตมกอธบายวา ลกษณะสาคญของคาบพบทในภาษาไทยคออะไร และสามารถจาแนก

อยางไรกด การนาเสนอลกษณะของคาบพบทและวธจาแนกคาบพบทออกจากคา

อธบายลกษณะของคาบพบทแนวคดวามคาบพบทในภาษาไทย

การศกษาวรรณกรรมขางตนทาใหพบวา สามารถแบง การจาแนก3 ประเภท ไดแก

18

(1)(2)(3)

ทไปพรอมกน

2.2.1

หลก 2 วธ คอการพจารณาตาแหนงของคาบพบทในกรอบประโยคทดสอบ และการพจารณาตาแหนงของคาบพบทในตาแหนงนาหนานามวล

โครงสรางของภาษาไทย: ระบบไวยากรณไทย (วจนตน ภาณพงศ2532) วจนตน ภาณพงศ (2532, น. 75-76) กลาวถงตาแหนงของคาบพบทในกรอบประโยค

คาบพบทอาจจะปรากฏขางหนาคานาม หรออาจจะปรากฏอยระหวางคากรยากบคานามกได คออาจจะปรากฏในตาแหนงชองวางของกรอบประโยคทดสอบ5 ตาแหนง คอ

(12) นาม ชวยหนากรยา กรยาอกรรม _____ นามเรอ กาลง แลน ใต สะพานเดก เ จาก

จะเหนวา 12 วจนตน ภาณ-พงศ (2532) แสดงไว คอ ตาแหนงระหวางคากรยาอกรรมกบคานาม อยางไรกตาม วจนตน ภาณ-พงศ (2532) ไมไดอธบายวา คาบพบท และนอกจากคาวา “ใต” และ “จาก”

(2532) ไดใหตวอยางคาบน ขาง นอก ใน เหนอ กลาง กวา ตาม ตรง แถว ตลอด ทาง กบ แต

19

สรปไดวา กรอบประโยคทดสอบของวจนตน ภาณพงศ (2532) สามารถวเคราะหหมวดคาบพบทในประโยคได

สวนตาแหนงนาหนานามวลคอ วทยานพนธระดบปรญญาดษฎกลายเปนคาบพบทในภาษาไทย (จรสดาว อนทรทศน, 2537)คาบพบท สามารถพจารณาดวยเกณฑทางวากยสมพนธ คอ เกณฑความสมพนธของคาชนดดงกลาวกบนามวล

เกณฑความสมพนธของคากบนามวลสามารถจาแนกคาไดเปน 2 กลม ได

สามารถนาหนานามวล เชน ผานตวแทนจาหนาย (จรสดาว อนทรทศน, 2537,น. 51) อยางไรกด เกณฑดงกลาวยงไมอาจ บพบทได

เชน คาสกรรมกรยา (จรสดาว อนทรทศน, 2537,น. 49) กระเชาผานทะเลสาบ (จรสดาว อนทรทศน, 2537, น. 51)

หมวดการทดสอบดงกลาวคอ การแยกนามวลออกจากหนวยองคประกอบ

กอนกลาวถงการแยกนามวลออกจากหนวยองคประกอบ ผ เขยนขออธบายแลว การทดสอบดงกลาวไมใชการวเคราะหคาบพบท พจารณาตาแหนงของคาโดยตรง แตเปนการวเคราะหทางวากยสมพนธ (constituent) มาจาแนกคาบพบทจากการพจารณาตาแหนงของคาบพบท และทาใหแยกคาบพบทออกจากคาหมวด

จรสดาว อนทรทศน (2537, น. 57) อธบายวา สวนประกอบของหนวยองคประกอบ

ตามหลงไปดวย กลาวไดวา คาบพบทมตาแหนงประจาอยนาหนา(2537, น. 58)

ยกตวอยางการทดสอบทางวากยสมพนธดงกลาวไว เชน มทหารยนเรยงรายตามกาแพงเมอง หากยายนามวลไปขางหนาประโยค จะไดวา *กาแพงเมอง มทหารยนเรยงรายตาม

20

ยอมรบ ถาหากวา ยาย “ตาม” ไปขางหนาดวย จะไดวา ตามกาแพงเมอง มทหารยนเรยงรายผ ใชภาษายอมรบได การทดสอบการแยกนามวลดงกลาวทาใหทราบวา “ตาม” เปนคาบพบท1

จากตองนาหนานามวลเสมอดวยเปนสวนประกอบในหนวยองคประกอบเดยวกนจะเหนวา การพจารณาคาบพบทจากตาแหนงนาหนานามวลทาใหจาแนกคาบพบท

การทดสอบ (2537) ยกตวอยางคาบพบทดงกลาวไว เชนเขารบผดชอบตอคาพดของเขา คาวา “ตอ” ทวา นาประโยค

จะไดวา ?ตอคาพดของเขา เขารบผดชอบ (จรสดาว อนทรทศน, 2537, น. 59)ผใชภาษาอาจไมยอมรบ2 การทดสอบดวยการยายตาแหนงคาบพบทมาไวขางหนา “ยาย” ตาแหนงคาบพบท “แยก” งเปน นตอน ตองมรวมดวย

นอกเหนอจากวทยานพนธของจรสดาว อนทรทศน (2537) แลว หากยอนจากดความของคาวา “บพบท” ของพระยาอปกตศลปสาร (2548) จะพบวา พระยาอปกตศลปสาร(2548) พจารณาคาบพบทในตาแหนงนาหนานามวล (ใชวา “บท”สรรพนาม และคากรยาสภาวมาลา) ดวย อยางไรกด พระยาอปกตศลปสาร (2548) ไมไดแสดงใหเหนวา ตาแหนงของคาบพบทกบ “บท”

ใดมตาแหนงในประโยค คา(2532) อธบายไววา

1 สงเกตวา ถาไมใชคาบพบท จะสามารถแยกจากระเชาผานทะเลสาบ จะไดวา ทะเลสาบ กระเชาผาน บ

2

ประโยคปรากฏในวทยานพนธระดบปรญญาดษฎบณฑตของจรสดาว อนทรทศน (2537)คากรยากลายเปนคาบพบทในภาษาไทย มใจความโดยสรปคอ คาบพบทบางคามคณสมบตไมเทาเทยมกบ

/มาจากคาก

(peripheral) ของหมวดคาบพบท

21

เยอรมน องกฤษ คาแตล

ได2.2.2 วรรณกรร

หากพจารณานยามคาบพบทของ Curme (1962, quoted in UdomWarotamasikkhadit, 1988)ระหวางคานาม (the things) กบคากรยา

ความสมพนธคอ ไวยากรณไทย (นววรรณ พนธเมธา, 2549) อยางไรกด นววรรณ พนธเมธา(2549) ไมไดกลาวถงคาบพบทไวโดยตรง แตกลาวถงคาบพบทและคาสนธานรวมกนและเรยกวา“ ” (2549)ความสมพนธในประโยคเหมอนกน จงจดอยในชนดเดยวกน

“ ” ในความหมายของนววรรณ พนธเมธา (2549)

ดงกลาวทาใหจากคาบางชนด “ ” ตามนยามของนววรรณ พนธเมธา (2549)“คาสนธาน”

แนวคการใชสนธาน

ในสมยรตนโกสนทร (เทพ พนธเมธา, 2528)คาส “2 ( 2 )

” (จราพร โชตเธยรวงศ, อางถงใน เทพ พนธเมธา, 2528, น. 8)

22

ดงกลาวอาจทาใหอธบายคาบพบท ( ) ไดวา หมายถงความสมพนธระหวางคาหรอกลมคาในประโยค โดยตองระลกวา ในความสมพนธดงกลาว

กบนามวลในประโยค คา ทาใหจาแนกคาบพบทออก

2.2.3การจาแนกคาบพบทดวยการพจารณาความหมาย1

ดวยการพจารณาอรรถลกษณ (component) ของคาชนดดงกลาวจรสดาว อนทรทศน (2539)

วา คาบพบทแตละคามอรรถลกษณ(case relation)

ความสมพนธระหวา บรบท คาบพบทมความหมายบงการกได5 การก [+ ] [+เวลา] [+ผทรงรบ] [+ผ รบประโยชน] และ [+ ]

ายของความสมพนธเชงการก คาดงกลาวควรจดเปนคาบพบท อยางไรกด หากพจารณาลกษณะของภาษาไทยอยาง

มารถบอก

หรอตามหลงคากรยากลาวไดวา ในภาษาไทย

ใช

1 ความหมายใน อาจพจารณาวาเปนความหมายทางไวยากรณ งหมายถง ความหมาย มงอธบายหนา ของคาในประโยคมากกวาจะอางถงโลกภายนอก

23

นอกจาก น ดาว อนทรทศน (2539)เสนอไว (2539)

ไทย อาจพบ

อยางไรกด จะเหนวา คาบพบทแตละคามความหมายองจากคาอธบายของ Amara Prasithrathsin (1985) (instrumental)

คาบพบท “ดวย” การก manner “โดย” และอธกรณการก (locative)คาบพบท “จาก” ทาใหแตกตางกนไป คาบพบทจงไมสามารถปรากฏรวมกบคากรยาไดทกคา กลาวคอ หากคากรยาคา

ชนดใดมารอง มความหมายบอก

สรปไดวา นฐานของคา

ความหมายยงไมบรบรณเทาใดนก จากดดงกลาวขางตนจาแนกคาบพบทรวมดวย

3. สรปยทาใหพบวา วรรณกรรมดงกลาว

2

There are no prepositions in Thai (Udom Warotamasikkhadit,1988) ไมมคาบพบ ทาใหเกด

หากเหน ปจฉาเคยจาแนกเปนคาบพบทไวในหมวดคาใดแทน

อยของคาบพบทในภาษาไทยโดยตรง ทวาสวนใหญมกมงอธบายลกษณะสาคญของคาบพบทและจาแนกคา อยางไรกตาม

24

บน แนว อยในภาษาไทย และสามารถศกษาคาชนดดงกลาวได

หากละเลยการวสชนาตอปจฉาดงกลาว บทความ “ตอบแทน” ผ อานนอยเกนไป มไดมงคาถาม บพบทในภาษาไทย ทวามงพจารณา

คาตอบ การศกษาา แนวคดดงกลาวยง

สามารถอภปรายเ มเตมได นาสงเกตและตวอยางคานอย

อาจ “คาบพบท” ไดา บทความวชาการฉบบ

บพบทในภาษาไทย

25

รายการอางอง

Blake, B. J. 2001. Case. Cambridge : Cambridge University Press.Clark, M. 1978. Coverbs and Case in Vietnamese. Pacific Linguistics, Series B, No.

48. Canberra: Australian National University Press.Curme, G. O. 1962. English Grammar. New York: Barnes & Noble, Inc.Indrambarya, K. 1994. Subcategorization of Verbs in Thai. Ph.D. dissertation, University

of Hawaii.Indrambarya, K. 1995. "Are there prepositions in Thai?". in Papers from the Third Annual

Meeting of the Southeast Asian Linguistics Society. ed. M. Alves. pp. 101-118.Arizona State University, Program for Southeast Asian Studies.

Kullavanijaya, P. 1974. Transitive Verbs in Thai. Ph.D. dissertation, University of Hawaii.Prasithrathsint, A. 1985. Change in the Passive Constructions in Written Thai during the

Bangkok Period. n.p.Prasithrathsint, A. 2010. Parts of Speech in Thai: A Syntactic Approach. Bangkok:

Chulalongkorn University Press. (ชนดของคาในภาษาไทย การวเคราะหทางวากยสมพนธ)

Savetamalaya, S. 1989. Thai Nouns and Noun Phrases: A Lexicase Analysis.University of Hawaii dissertation.

Starosta, S. 1988. The Case for Lexicase. London: Pinter Publishers Ltd.Starosta, S. 2000. “The Identification of Word Classes in Thai”. Essays in Tai

Linguistics. ed. M.R. Kalaya Tingsabadh and Abramson, A. Bangkok:Chulalongkorn University Publishers.

Stenzler, A. F. 1992. Primer of the Sanskrit Language. London: School of Oriental andAfrican Studies, University of London.

Warotamasikkhadit, U. 1988. "There are no prepositions in Thai". in The InternationalSymposium on Language and Linguistics. ed. C. Bamroongraks et al., Bangkok,Thailand. pp. 70-76. Thammasat University.

26

Whitney, W. D. 1889. Sanskrit Grammar. London: Oxford University Press.เทพ พนธเมธา. 2528. การใชสนธานในสมยรตนโกสนทร. วทยานพนธระดบปรญญาอกษร-

ศาสตรมหาบณฑต ภาควชาภาษาไทย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.จรสดาว อนทรทศน. 2539. . วทยานพนธ

ระดบปรญญาอกษรศาสตรดษฎบณฑต ภาควชาภาษาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.นววรรณ พนธเมธา. 2549. ไวยากรณไทย. พมพ 3. กรงเทพฯ: โครงการเผยแพรผลงาน

วชาการ คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.นตยา กาญจนะวรรณ. 2544. “บพบทหรอกรยาหรอนาม”. มตชนสดสปดาห 21

1069 (12 ก.พ.) หนา 61.ภาษต จตรภาษา. 2541. ““บพพบท” คออะไร”. ศลปวฒนธรรม. 19 4 (ก.พ.)

หนา 62-64.ราชบณฑตยสถาน. พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542. 1. กรงเทพฯ:

นานมบคส.วจนตน ภาณพงศ. 2532. โครงสรางของภาษาไทย: ระบบไวยากรณ. 10. กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยรามคาแหง.สมาล วระวงศ. 2547. “ ”. ใน ภาษาไทยของเรา. หนา 92-98. พชราวลย ทอง

ออน. กรงเทพฯ: บรษท สถาพรบคส จากด.อดม วโรตมสกขดตถ. 2540. “จาก ตาม ถง มใชบรพบท”. ศลปวฒนธรรม. 19 1

(พ.ย.) หนา 81-82.อดม วโรตมสกขดตถ. 2547. มมตางทางภาษาตามวถภาษาศาสตร. 2. กรงเทพฯ:

ตนธรรม.อปกตศลปสาร, พระยา. 2548. หลกภาษาไทย. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.