میارج باستنا تیلباق یجنس ناکما یقوقح صاخشا هب یدح

26
٥ اس/ ؿ٧ یاصدی/ ػا اػ٤ ق42 یض / خای1393 93 اهکبىج س ی بل قب ی تتسبة جشا ا ی ن حذ یق اشخبص حق ب ی زاس ی خ دس ی اىر: 16 / 1 / 97 زاس ی خ زأ ی ی ذ: 12 / 7 / 97 ________________________________ ___ احوذ حبجی دبدی آب* د هحو بی حبیبس تب* * چک ی ذه ات اسى هجاس لا ی در هاد341 ، جزا ی نکات ارت یوا یدگاى ل شخصض قمخ یرت را در طخ ی ام ت ک ی استا در را ی فع ا ا ه ی ي آىد، ت اص تاش اشص تخزا ست تسة دا ا ه ی آىخا هسخل ی ت ک ی فز ی هاد . تثظز است ائل شد ل34 و ی يهى هحک لا ی ت ل شصض قم یخت د پزداخ ت یخ خسار ت علد راتطج رت را در ط یخ ت تخ ی ي رفتخار آىخ آهخد ارد سخارت خ ا، پذ ی زفتخ است. پزسش ا ی ي آ است ک یخ ا جخزا ی ن قخد یکخات ارت یوا سخ ت یخدگاى ل شخصض قمخ ی را ه ی اى ت ل شصض قم ت یق هادست. اط تسة دا ه341 اس ی ک س ها یخ ت ی ژگخ یخا یص جزا خا ی ن قد ی س اس ی د ی گز ا تاعخ ی جخاد هخت اخ یخ اىخ . تزخ اسخت اى شخد لخدا قم یب جزا تسا ا ی ن قد ی ل اص قمخ اشص ت ی هطلمخا را ی اتخل زلسخت دا لثخخ تزخ خد ا ی د ی گخز تخا ا ع ی تب ا تسا ر، ا هذکق هاد اط ت ی ي جزا ی ن ل اص قم اشص ت ی را پذ ی زفتد ا. ی افت ا ی ا یخ ي تحم ی كشاى ه ید د تا ی د جزا ی ن قد ی جخز دسخت د را تخ ا ی ن قخد ی جخزا شخصض لخائن تخ ی ن قد ی ل ک شصض ائن ت ید، ست تمس ی ن کزد . جزا ی ن ل شخصض قمخسخاب تخ ت تل ا لا ا دست ی ید؛ ست یب جزا تسا ى اهکا ا ی ن ل شصض قمم ت د دست ید داردج . اطگبى کل ی ذ ی: ل اص قم اشص ی، جزا ی ن قد ی، اتل ل ی توا ، تساب ا ید ل شصض قم ی. * ـیاس١ دا٥٣ش ٤و قیيوش ٣ غوشاػوی٢ ؿ خوشدیغساتی ىوا٥اـو١ داوشا٨ ز/ ٥ذ٢یؼو٤١ ٤وؼو ( [email protected] ) . ** ٤ـػ١ دا سش د ٤ ق ی يش اػ٢ ؿ غش٣ ی خشد ی غسات ىا یشا٨ ز٥اـ١ داوییور ف٧ ٤ فض٣ ٥٣د ػا آصا٥اـ١ دا( [email protected] ) .

Transcript of میارج باستنا تیلباق یجنس ناکما یقوقح صاخشا هب یدح

س٥ ا ؿ/د٧یاص ػای/ ال اػ٤ق

42ض خایی /

1393

93

‌نیاتسبة‌جشا‌تیقببل‌یسج‌اهکبى‌‌یب‌اشخبص‌حقق‌یحذ

12/7/97: ذییزأخ یزاس 16/1/97: اىریخ دسیزاس

‌*آببدی‌د‌احوذ‌حبجی‌___________________________________‌ **تببس‌حبیبی‌هحود

‌ذیچک

ى هجاسات اساله یرا در طخرت یشخصض قمخل دگاىیوا یارتکات نیجزا ،341هاد در یلاست تخزا اشصاص تاشد، ت آى يیهافع ا یدر راستا ایک ت ام آى یا هتسة دا تیخا هسخل

ى هحکه يیو 34لائل شد است. تثظز هاد یفزیک یخ ت پزداخخت د یشصض قمل تیلاارد آهخد خ رفتخار آى يیتخ تیخ را در طرت جد راتط عل ت خسار یپذ ،ا خسخارت زفتخ

را یشخصض قمخل خدگاى یتسخ وا یارتکخات یقخد نیجخزا ایخ است ک آ يیاست. پزسش ااى‎یه ست. اطالق هاد یت شصض قمل ت یخا یژگخ ی تیخ ها س کیاس 341هتسة دا

اى شخد اسخت. تزخخ اىیخ اخختال ه جخاد یتاعخ ا گزید یاس س یقد نیخاص جزا یقملخداتساب جزا زلاتخل یرا هطلمخا یت اشصاص قمخل یقد نیا سخت خد تزخخ لثخ دا تخا گخز ید یا

تساب ا تیعا د زفتیرا پذ یت اشصاص قمل نیجزا يیت اطالق هاد هذکر، ا يیخ ا یا افتی. ا نیلخائن تخ شخصض جخزا یقخد نیارا تخ د دسخت جخز یقد نیجزا دیتا دد یشاى ه كیتحمتسخاب تخ شخصض قمخل نی. جزاکزد نیتمس ستد،یائن ت شصض ک ل یقد یدست ا لاتل ا

تساب جزا ی ستد؛ی ‌.جد دارد یدست دم ت شصض قمل نیاهکاى ا

تساب، وا تیلاتل ،یقد نیجزا ،یاشصاص قمل‌:یذیاطگبى‌کل .یشصض قمل دیا

ش٥٣ دا١ـیاس* ٣ یيوش قو٤ دا١ـوا٥ ىواساتی خوشدیغ ؿ٢اػوی غوش ٤١یؼو٢ذ٥ / ز٨وشا ؼوو٤([email protected]). ٣ فض٤ ٧یور فوی دا١ـا٥ ز٨شا یىاسات غیخشد ی٣ غش ؿ٢اػ يشیق٤ دسش دا١ـػ٤**

.([email protected]) دا١ـا٥ آصاد ػا٥٣

یػال ا٤ق

/غیقاذ قا

د٥ثیقثی٤د ك ٣ تادآ

ثاسز

94

‌هقذه

اص دیشتواص ( Legal Persons) ی( اؿخاف قو٤ Criminal Liabilityؼو٤یر یيش )

اصغ٦ ؼائ خیؿیذ٥ ٣ ٤سد ٢اـ٦ دس ق٤ یيش تو٤د٥ اػور. دس اتسوذا ؼوو٤ زوی

غؼی تشا اسزاب سو٠ واد ؛ صیشا ٧ا صیاد ٤اغ٦ ت٤د تا خاير ؿذ ای٠ اؿخاف

خاف . تا زؿر صا ٣ ز٤ػق٦ ١وؾ اؿو ١ذاؿس٢ذ ٣ اساد٥ ٣ ر٢٧ی تشا زك لذ ػشا٦١

٧ایی ٦ ؿخق قو٤ی ٧ا دس اسزاب غشای، دس٢اس ١ؾشی٦ ق٤ی ٣ زأضیش میشات ا١اس آ

ـ ١ؾشیو٦ ، شد١ذ ىشم ی (NominalismTheories) سا ك٤س Realist) وشا ٧وا ٣او

Theories) خذیذاس ؿذ١ذ ٦ تش ٧وا ؿوخق قو٤ی وا٧یسی ؼوس ٣ میوش اص اػواع آ

د٢٧ذ٥ آ د ز اىشاد زـی ز یوش ؿوخق قو٤ی توا ایػواد اسد. تش ای٠ اػواع ؿو

ز٤ا١ذ ف٢لش اكوی دس ؿ٤د ٣ ای٠ ؿخلیر ق٤ی اػر ٦ ی ؿخلیر ق٤ی ٧شا٥ ی

)٢واد ٣ اثوش ، ؿ٤د ا١سؼاب اىقا ػشا٦١ ٣ ث٢ا ؼو٤یر یيش اؿخاف ق٤ی زی

ا٣وی٠ ػو٢ذ ،2000لو٤ب دػواثش ،٤٢ا١ؼی٤ خواش٤ اص كاػ ز٢ی٠، ؛ اا(44 ، ف 1394

عو٤س كوشیف ؼوو٤یر ای ت٤د٥ ٣ تو٦ ٦ ٤سد ز٤اى ٣ اغاؿ غاق٦ تی٠اػر ای تی٠

كو٤سذ خشا٢وذ٥ دس دس ٤ا١ی٠ ایشا ای٠ اش اتسذا ت٦ .یيش اؿخاف ق٤ی سا خزیشىس٦ اػر

،ی ٣ آؿوایذ١ی ٤ا١ی٢ی ٧ؿ٤ ا٤١ شت٤ط ت٦ شساذ خضؿی ٣ داس٣یوی ٣ و٤اد رو٤سد١

لو٤ب ،ا ٣ ا٤١ غشای سایا٦١ 1383، ا٤١ ثاسص٥ تا اؾا ا١ؼا ل٤ب 1334ل٤ب

خغ اص آ ا٤١ ػواصاذ اػوالی لو٤ب .تی٢ی ؿذ ك٤سذ ٤سد ٣ راف خیؾ ت٦ 1388

اػواع ایو٠ واد٥ ؿوخق ك٤سذ ی افذ٥ خزیشىر. توش ای٠ اش سا ت٦ 143دس اد٥ 1392

س ساػسا ٢واىـ آ شزوة غوش و٤ اػر ٦ ١ای٢ذ٥ آ ت٦ ١ا یا دق٤ی دس ك٤سزی ؼ

ف٤٢ا یو افوذ٥ دس ٦ اك خزیشؽ ؼو٤یر یيش اؿخاف ق٤ی ت٦ تا ٣غ٤د آ ؛ؿ٤د

، اد٥ ز٤س رای اص ات٨ا ١یؼر. دس ای٠ یا اتیور یوا ؿ٤د ای٠ اد٥ اذای طثر زی ی

زشی٠ ؾاؾ دا١ؼور؛ ز٤ا تضسؿخاف ق٤ی سا یفذ اتیر ا١سؼاب غشای قذ ت٦ ا

ا اص ق٤ذا١ا ٦ ا١سؼاب غشای قذ تو٦ اؿوخاف قو٤ی سا غوا صیشا تشراله فذ٥

٧ا ؿوخق قو٤ی ا١ذ، تشری دیش ت٦ دالیی ٧ؿ٤ زقضیش ت٤د ػاصاذغایض دا١ؼس٦

ای قوذ ، ػو٤ذ ، ا٧یر ىشدذاسا١و٦ غوش 92ل٤ب ا٤١ ػاصاذ اػالی 20دس اد٥

وا٤١ 14زاس دس زقیی٠ زیوو غوشای قوذ توشراله غ٢ایواذ دس زثلوش٥ واد٥ ا٤١

95

٣... ا١سؼواب غوشای قوذ تو٦ اؿوخاف قو٤ی ٣ افوا 92لو٤ب ػاصاذ اػوالی

ػاصاذ تش ایو٠ اؿوخاف، تو٦ ٧وا سا ٣اػوغ٦ اسزواب غوشای قوذ ز٤ػوظ ١ای٢وذا آ

دا٢١ذ.میش٠ ی

ؾش ا٣ آ اػر ٦ ا٣ال اوا اسزواب غوشای قوذ ز٤ػوظ ١ای٢وذ٥ ١سیػ٦ خزیشؽ ١

ضا١یا زای غشای قوذ ؛ؿخق ق٤ی ت٦ ١ا یا دس ساػسا ٢اىـ ای٠ اؿخاف ٣غ٤د داسد

١ؾش اص آ٦١ وائ تو٦ ؿوخق تاؿو٢ذ یوا اسزاب یاىس٦ ز٤ػظ ١ای٢ذ٥ ؿخق ق٤ی، كشه

ا افا ػاصاذ زقضیش ٤ضو٤ؿ واد٥ ضاطا ا ؛١ثاؿ٢ذ، ات ا١سؼاب ت٦ ای٠ اؿخاف اػر

تش اؿخاف ق٤ی ت٦ ٣اػغ٦ اسزاب غوش قوذ ،92ل٤ب ،ا٤١ ػاصاذ اػالی 20

ز٤ػظ ١ای٢ذا ای٠ اؿخاف ٣غ٤د داسد. ١سیػو٦ خوزیشؽ ١ؾوش د٣ ١یوض آ اػور و٦ ا٣ال

ضا١یا یوا اغوشا ػواصاذ ٣ ؛ قذ ت٦ زقضیش ٣غ٤د ١ذاسد٧ا اا زثذی ؿذ ػاصاذ

اتیر ا١سؼاب غش الص٦ ٣غ٤د داسد ٣ فذ اوا اغوشا ػواصاذ قوذ توش ؿوخق

ضاطوا ؛ق٤ی ض٣ا ت٦ ق٢ا فذ اا اتیر ا١سؼاب غشای قذ ت٦ ای٠ اؿوخاف اػور

ی٦ غشای قذ ز٨٢ا ت٦ شزثی٠ اد ای٠ غشای ات ا١سؼاب اػر.

٧وایی و٦ دس و٤سد خاػخ ت٦ ای٠ ػؤا اػر ٦ تا ز٤غ٦ ت٦ كوذ٣دیر ای٠ ا٦ دسكذد

٣14 ١یض زثلش٥ واد٥ ٣20 143غشای قذ دس ى٦ اػالی ٣غ٤د داسد ٣ تا ف٢ایر ت٦ ٤اد

ز٤ا غشای قذ سا ت٦ اؿخاف قو٤ی ٢سؼوة آیا ی 92ل٤ب ا٤١ ػاصاذ اػالی

ا٦ خغ اص ي٤٨ ؿ٢اػی ٣اطوا خسلوشا تشا خاػخ ت٦ ای٠ ػؤا دس تخؾ ا٣ .دا١ؼر

٧ا ٤غ٤د دس رل٤ف اتیر ا١سؼاب غش ت٦ ؿخق ق٤ی ٣ ٤ضوـ ت٦ تشسػی دیذا٥

خشداصی ٣ دس تخؾ د٣ ١یض اص یوا زوای غوشای، راكو٦ اتیور ق٤ یيش ایشا ی

خاف ق٤ی سا تشسػی ر٤ا٧ی شد. ا١سؼاب غشای قذ ت٦ اؿ

اطگبىهفم‌شبسی‌

‌حذ.‌1

یيش اػر ٦ دس ؿوشؿ توشا تشروی اص ٢ا٧وا زقیوی٠ ؿوذ٥ ،قسذ١ذ قذ ىی٨ا ـ٤٨س

ا١وذ ؿ٤د. تشری ى٨ا قذ سا ٣كو غوش دا١ؼوس٦ ی ف٤تر ذس ؿشفی یاد اص آ ت٦ ٣اػر

یػال ا٤ق

/غیقاذ قا

د٥ثیقثی٤د ك ٣ تادآ

ثاسز

96

، ؛ ١ػيوی 136 ف، 1408، )كو قوی «ما له عقوبه مقدره» ٤١یؼو٢ذ: ی ٣ دس زقشیو آ

ؿو٤د. وی زقثیش (325 ف ، 1413، )ؿ٨یذ ضا١ی «ما له عقوبه خاصه»یا (254 ف ، 1404

؛19 ف ، 1410 ، ذیو ىشا٧) ضیو ؾ ٧وش ا١س٨ا ض،یؾ د٣ ای ىاك٦ ق٢ا ت٦ نر دس قذ

ف ، 1420 ، شیو ق ذیػوق اتو٠ ) ضیو ؾ ٧وش آرش ٣ ٢ـ ٣( 462 ف ، 1410 ، غ٧٤ش

ػوثة و٦ ضیو ؾ د٣ ای ا١ـ ت٦ قذ اص یتشر. اػر آذ٥( 3 ف ، 1404 ىاسع، ات٠ ؛124

ص١وا قوذ ا٢١ذ شیزقات ٦ ٧ؼس٢ذ آ تش ائ ٣ ا١ذ شد٥ شیزقث ؿ٤د ی د٣ آ ای ارسالط ٢ـ

ـ يوش، ی ٠یو ا و٦ اػور آ غ٨ر ت٦ رش، ؿشب ٣ ص١ا يشی ٤سد دس رش ؿشب قذ ٣ وا١

1412 ،یاكوي٨ا١ ساموة ) ؿو٤د ی شید اىشاد ای یث ؿخق ز٤ػظ ف آ د٣تاس٥ اسزاب

(. 352 ف زا، یت ، غضس شیاض ات٠ ؛221 ف ،

اػور ٣ ؿوشؿ ـوخق ١ـوذ٥ دس ات زقضیش یيش اػر ٦ ذاس ٣ ١و٤ؿ آ دس قذ

٣ اص ت٦ ١ك٤ و٦ رالىواسا سا زأدیوة ٢وذ ؛د٧ذ ی٧ش ٤سد ق ت٦ ز٢اػة قا ؿشؿ

ووا٤١ (. 5 ف ، 1407، ؛ قووی اػووذ 327 ف، 1404، ػووی٤س قووی) زخوو توواصداسد

قذ ػواصازی اػور و٦ » :قذ سا ای٦١٤٢ زقشیو شد٥ اػر 15دس اد٥ 92ػاصاذ اػالی

؛ای٠ زقشیو غاـ ١یؼور «.٤غة، ٤١ؿ، یضا ٣ یيیر آ دسؿشؿ ذع زقیی٠ ؿذ٥ اػر

دس ؿشؿ ـخق ؿذ٥، یيیور ٧ا ص١ا ٣ ؿشب ؼش ٦ یيیر آ ،ؾ٤ تشراله قذ زه

اغووشا قووذ ؼوواق٦ ٣ وو٤اط میشایوواتی ٣ وو٤اد دس ؿووشؿ ـووخق ١ـووذ٥ اػوور

(.29 ف، 1387آتاد ، د٥ قاغی)

‌شخض‌حققی‌.2

يسو٦ یی ٧وا ٣ غقیور ٧وا ، ا١ػو٠ ٧وا وش٥٣ ت٦ تشری ق٤ذا١ا قسذ١ذ ؿخق ق٤ی

٣ سایض اص ق٤ ق٤ ٣ زایو ـسش داسا ٦ ؿ٤د ی ٧اػور ٣ زایو افضوا آ

و٦ داسا ا١وذ دیش ؿوخق قو٤ی سا زـوی دا١ؼوس٦ ا (. فذ55٥ ف، 1392، اسدتیی)

٣ ؿخلیر ق٤ی ٣ قیاذ ىشضی اػر ٣ تشقؼة ٤١ؿ ىقایر اص ا٧یر داسا تو٤د قو

٧وا، ٤ػؼواذ ا١سيوافی، د٣ور ٣ ‌٧ا، ؿشر‌ؿ٤د؛ ا٢١ذ ا١ػ‌٠یاغشا زایو تشر٤سداس

(. 29 ف، 1388، ا٨ی‌ىشظ) ف٤ی٤ػؼاذ

97

‌حققی‌شخضقببلیت‌اتسبة‌جشم‌ب‌‌ببسب‌دسدیذگب

ع٤س وی ؿوؾ ١ؾشیو٦ غوشـ ؿوذ٥ دس ٤سد اتیر ا١سؼاب غش ت٦ ؿخق ق٤ی ت٦

٣ (Power and Acceptance Theory) ١ؾشی٦ ذسذ ٣ خوزیشؽ ٦ تا ز٤غ٦ ت٦ آ ؛ اااػر

ا١وذ دس ق٤ یيش ایشا ٤سد خزیشؽ ٣اـ ١ـوذ٥ (Aggregation Theory) ١ؾشی٦ زػـ

٧ا ر٤دداس ٣ دس ای٠ رل٤ف ت٦ روش ؾ٨واس ٣ ١یض تشا غ٤یش اص اعا٦ ال اص تیا آ

.ؿ٤د تؼ٢ذ٥ ی ،ا١ذ ع٤س ٤سد دس ق٤ یيش ایشا ٤سد خزیشؽ ٣اـ ؿذ٥ ١ؾشی٦ ٦ ت٦

ظشی‌هسئلیت‌یببتی.‌1

ف٤٢ا١ی ت٤د ٦ توشا ؼوو٤یر (Vicarious Liability) یر ١یاتسیال ا٣ی٦، ؼو‌٤دس ا٠

قو٤ص٥ ؼوو٤یر ١یواتسی ؛ دس ١سیػو٦ سىرت٦ اس ی اؽ رذ٦تاس یاصاذااذ تشاتشا دس

٧وا اغسوافی، ضش٣سذ زثـ ت٦اش٣ص٥ ؛ اات٤د اسؽ كاقةكذ٣د ت٦ د٣ ؿخق اسش ٣

Fault)ایی ىشازش سىس٦ ٣ تش خای٦ ث٢ا٧ایی ؾ٤ رغا ؼو٤یر ضت٤س اص ساتغ٦ اسش ٣ اسىش

Theory)سیؼ ، (Enterprise Liability) ٣ غثشا ٣ ز٤صیوـ رغوش (Identification

Theory) داس١وذ ١ؾواسذ آ اؿخاكوی توش سىسواس دیوشا تش اػاع ٦ ا ساتغ٦ت٦ ٧ش ٤١ؿ

تش اػواع ایو٠ ١ؾشیو٦ اؿوخاف قو٤ی . (Yeats et al., 2005, p. 5) یاىس٦ اػر ز٤ػق٦

عو٤س تو٦ آ ؼو٤ زی ـس٦ ٣ زثـ ت٦س٠ اد غش سا اص عشی ف٤ا ر٤د فاسی٦ شىس٦،

Cremona & Herring, 1998, p. 88)یش١ذیشؼسی خاعة ق٤ یيش شاس یم

& Blumberg, 1993, p. 9). زكی میشؼسی ؼو٤یر ت٦ اؿخاف قو٤ی توش فر

ػاع ای٠ دیذا٥، ىشضی خ٢ذاؿس٠ ای٠ اؿخاف ت٤د٥ ٣ ت٦ ٧ی٠ غ٨ر ا١سؼاب س٠ س٣ا١وی ا

اػواع ا میش٠ دا١ؼس٦ ؿذ٥ اػر. ٧ؿ٢ی٠ تش ك٤سذ فاسی٦ ت٦ ای٠ ٤غ٤داذ ا١سضافی ت٦

٧ا تو٦ ؿوخق قو٤ی ای٠ دیذا٥ غایا٥ ٣ شزث٦ ؿنی رذ٦ خسو دس ا١سؼاب سىساس آ

زشمیة وذیش٧ا ؿوخق قو٤ی توش . (Simpson, 2000, p. 584) قائض ا٧یر ١یؼر

افا ١ؾاسذ دی تش اس٢ذا زكر ىشا ر٤د ٣ تشاتش سىساس اؿخاف قیی ٣ قو٤ی

ؿ٤د ٦ ز٨٢ا اؿخاف قیی ؼوو٤ ٧ا ای٠ دیذا٥ اػر. ای٠ اش تافص ی ضیراص غ٦

ػودش توشا طاتو٦ تو٦ زی ١ـذ٥ ٣ & Pinto)٢٢١وذ ی فو اؿوخاف قو٤ غوشای

Evance, 2003, p. 14.) ىشضی خ٢ذاؿس٠ ؿخق ق٤ی ٦ كشىا ٢ػش ت٦ ٢سؼة ؿوذ

یػال ا٤ق

/غیقاذ قا

د٥ثیقثی٤د ك ٣ تادآ

ثاسز

98

ؿ٤د اص غو٦ ت٦ ای٠ اؿخاف ی (Strict Liability Offences)تا ؼو٤یر غ غشای

ا١ساداذ ٣اسد تش ای٠ ١ؾشی٦ اػر.

‌ظشی‌بشابشاگبسی‌یب‌شخصیت‌ثبی‌.2

اػاع ای٠ دیذا تش خوزیش ٥ اا ا١سؼاب غشای ٣اغذ س٠ س٣ا١ی ت٦ اؿخاف ق٤ی اوا

ا١واس یوا تشاتش ١ؾشیو٦ .((٧Wells, 2000, p. 109ا اىضایؾ یاىر ؿذ ٣ دا٦٢ ؼو٤یر آ

تشراله دیذا٥ ؼوو٤یر ،(Alert Ego or Identification Theoryؿخلیر ضا٤١ )

٦ ت٦ غ٨ر ١ذاؿس٠ ا١وذا ٣ ر٧و٠ اػر ١د٢ذاؿس٦ؿخق ق٤ی سا ٤غ٤د ىشضی ،١یاتسی

١اؾاس تایوذ سو٠ واد سا اص ١ای٢وذا رو٤د تو٦ ػشا٦١ ادس ت٦ اسزاب غش ١یؼر ٣ ت٦

یوشد دس ١ؾش ی سا داسا ؿخلیسی ؼس ٣ ٣اقی١ؾشی٦، ؿخق ق٤ی ای٠ . فاسی٦ تیشد

تشاتوش ا١واس یوا ز٤ا١ذ س٠ اد ٣ س٣ا١وی غوشای سا شزوة ؿو٤د. ١ؾشیو٦ ٦ ؼسال ی

ت٦ ای٠ زشزیة و٦ ز٨٢وا ؛ؿذ٥ ؼو٤یر ١یاتسی دا١ؼر ز٤ا ؿ زقذی ی ؿخلیر ضا٤١ سا

یغ ٧یوواذ ووذیش٥ ٣ سئوو٧ووا ووذیشیسی ٧ؿوو٤ غووشای ش٧٣ووی اص اىووشاد تووا ؼووو٤یر

,٦Colvin,1995 ات ا١سؼاب ت٦ اؿخاف قو٤ی اػور ) ٢لثا دس ػغ٤ـ ـات كاقة

pp. 9, 13, 14). ٦ خزیشؽ ای٠ ١ؾشی٦ دس ٤سد اؿخاف ق٤ی ٤ؾو ٢اػوة تو٦ اشؾ

اا افا آ دس ٤سد اؿخاف ق٤ی تضس دس ٤اسد صیواد ٢ػوش تو٦ فوذ ؛سػذ١ؾش ی

غشای اسزاتی ز٤ػظ ١ای٢وذا ٣ وذیشا یوا١ی ؿوخق تشاتشؼو٤یر ای٠ اؿخاف دس

(.Pieth, 2011, p. 8) ؿ٤د.ق٤ی ی

‌کبسفشهب‌ظشی‌هسئلیت‌هبفق‌‌.3

یيوش ( تشراػوس٦ اص ١ؾوا Respondeat Superior Theoryؼوو٤یر واى٤ ) ١ؾشی٦

ا٢١ذ ١ؾشی٦ تشاتشا١واس ، ؼوو٤یر یيوش اؿوخاف قو٤ی سا دس آشیاػر. ای٠ ١ؾشی٦

سا خوزیشد. ١ؾشیو٦ وز٤س غشای اف اص تا ؼو٤یر غ ٣ ٣اغذ س٠ س٣ا١ی وی ٦٧ تشاتش

زو٤ا ٧وش د٣ اػواع آ وی یاىس٦ ١ؾشی٦ ؼو٤یر ١یاتسی دا١ؼر ٦ توش ز٤ا ١ؼخ٦ ز٤ػق٦ ی

تذ٣ ز٤غو٦ تو٦ شزثو٦ ،س٠ اد ٣ س٣ا١ی غش سا اص عشی ١یاذ اس٢ذا ؿخق ق٤ی

١ؾشیو٦ وز٤س اص ؛ ت٢واتشای٠ (203 ، ف1394، ؿوشیيی ) ٧وا ١ؼوثر داد ی ت٦ آاداس ٣ ؿن

99

زش اػر؛ صیشا تشراله ١ؾشی٦ اریش، ا١سؼاب غش ت٦ ؿخق قو٤ی ٤ػـ١ؾشی٦ تشاتشا١اس

وذیش٥ ٣ وذیشفا ‌روو ٧ی سئیغسزث٦ ا٢١ذ سا كذ٣د ت٦ اسزاب غش ز٤ػظ ١ای٢ذا فای

دا١ذ. تا ای٠ ٣غ٤د ای٠ ١ؾشی٦ اص د٣ غ٨ر كذ٣د ؿذ٥ اػور. ا٣ ٣ اىشاد دس ای٠ ػغف ١ی

اس٢ذا تو٦ ؿوخق قو٤ی سىسواس رذو٦ تایوذ دس ٦ تشا ١ؼثر داد غشای اسزاتی آ

اش اس٢ذ )او( دس كیظ واس توا اس٢وذ )ب( ؛ ت٢اتشای٠قیغ٦ ٣ؽایو اػسخذای ا٣ تاؿذ

ؿذ٥ اػر. د٣وی٠ ؿوشط آ اػور اؽ راسظت٦ صد٣ر٤سد تدشداصد اص قیغ٦ ٣ؽیي٦ اػسخذای

اوش ا١یوض٥ تشای٠؛ ت٢وا ٦ رذ٦ دس ساػسا ٢اىـ ؿخق ق٤ی شزة غوش ؿوذ٥ تاؿوذ

ؿخق ق٤ی ؼو٤یسی ١خ٤ا٧وذ داؿور ،ؿخلی، كش رذ٦ تشا اسزاب غش تاؿذ

(.204، ف 1394، ؿشیيی)

‌ظشی‌هسئلیت‌سبصهبی‌‌.‌4

ف٢و٤ا یو ىافو ؼوس دس ١ؾوش شىسو٦ ٣ ١ؾشی٦ ؼو٤یر ػاصا١ی، ؿخق ق٤ی سا ت٦

اضی خش١٣ذ٥ توشا ا١سؼواب تشای٠؛ ت٢اد٧ذك٤سذ ؼسی خاعة ق٤ یيش شاس ی ت٦

تو٦ ،٢وذ ٧ا اىشاد ؿخق قو٤ی سا تشسػوی ٦ قار غا آ غش ت٦ ؿخق ق٤ی، ت٦

اػاع ای٠ ١ؾشیو٦ خشداصد. تش٧ا ؿخق ق٤ی ی ٢اؽ دس اقشاص رغی ـی ٣ ػیاػر

س٠ ق٤٢ غشای اؿخاف ق٤ی ٧ا ػیاػر غاس دس آ اػر ٣ اضی خش١٣ذ٥ تایوذ

آ١ؿو٦ ٤غوة ٣2 تشایر ٣یر 1ت٦ يس٦ ىیص(. Wells, 2005, p. 155) دس ١ؾش تیشدآ سا

ـ ػیاػور ،ؿ٤دػشص١ؾ ٣ ؼو٤ زی ؿذ اؿخاف ق٤ی ی ٣ ؽشىیور ٧وا میشغیو

ػشا٦١ غقی ای٠ اؿخاف اػر ٦١ رغا٧ا ىشد ؛ صیشا دس اؿخاف ق٤ی تضس ا٢١وذ

ع٤س ؼسش دس قوا ١لوة ٣ فوض ؿوذ ٧ؼوس٢ذ ٣ سىسواس ٧ا ػ٨ای فا، اىشاد ت٦ ؿشر

.Fisse & Braithwaite, 1993, p) ٧ا ماثا ات ز٢ض ت٦ ىشد راكوی ١یؼور ػشا٦١ آ

٢ذ زا تشا اقشاص ؼوو٤یر یيوش یذا٥ ق٤ یيش سا ٧ذایر یای٠ د ؛ اص ای٠ س٣(25

٧وا سشوض تش اىشاد راف، تش ىش٢٧ ٣ ػیاػر آ شداؿخاف ق٤ی ت٦ غا زشض

ؿ٤د. قا اش ای٠ ػیاػر ٣ ىش٢٧ قا تش ؿوخق قو٤ی تو٦ ميور ٣ لو٤س دیو

1. Fisse

2. Braithwaite

یػال ا٤ق

/غیقاذ قا

د٥ثیقثی٤د ك ٣ تادآ

ثاسز

100

میشفذ ٣ اش تش خای٦ لوذ ٣ ١یور ،تاؿذ، غش اسزاتی غوش ،وزاس ؿوذ٥ تاؿوذ ت٢یوا

(.Fisse & Braithwaite, 1993, p. 25) اسزاتی فذ ر٤ا٧ذ ت٤د

‌حقق‌ایشاى‌‌دس‌‌یحقق‌اشخبص‌ب‌یحذ‌نیجشا‌اتسبة

اسزواب غوش »زك د٣ ؿوشط 92ل٤ب ا٤١ ػاصاذ اػالی 143زاس دس اد٥ ا٤١

«دس ساػسا ٢اىـ ؿوخق قو٤ی اسزاب غش ت٦ ١ا یا »٣ « ز٤ػظ ١ای٢ذ٥ ؿخق ق٤ی

دس »ؼوو٤ دا١ؼوس٠ آ الص دا١ؼوس٦ اػور: سا تشا ا١سؼواب غوش تو٦ ؿوخق قو٤ی ٣

ؼؤ٣یر یيش اك تش ؼؤ٣یر ؿخق قیی اػور ٣ ؿوخق قو٤ی دس كو٤سزی

داسا ؼؤ٣یر یيش اػر ٦ ١ای٢ذ٥ ا١٤١ی ؿخق ق٤ی ت٦ ١ا یوا دس ساػوسا ٢واىـ

د. ؼؤ٣یر یيش اؿخاف ق٤ی ا١ـ ؼؤ٣یر اؿخاف قیوی ؿ٤ آ شزة غشی

1ا وا٤١ غوشای سایا١و٦ 19اص عشه دیش دس واد٥ «شزة غش ١یؼر. و٦ فوال٥٣ توش آ

»٧ش د٣ ؿشط 92 ل٤با٤١ ػاصاذ اػالی 143تشراله اد٥ دس ساػوسا »٣ « تو٦ ١وا

قو٤ی ضوش٣س دا١ؼوس٦ تشا ا١سؼاب غش تو٦ ؿوخق «٢اىـ ؿخق ق٤ی ت٤د غش

اػواع ایو٠ واد٥ اػور. توش ؿوذ٥ ؿذ٥، لادی ا١سؼاب غش ت٦ ای٠ اؿخاف ١یض اقلوا

ت٢وذ اوو( ) ؿخق ق٤ی صا١ی ؼو٤ اػر ٦ ذیش ؿخق ق٤ی شزة غش ؿ٤د

یا دػس٤س اسزاب غش سا كادس ٢ذ )ت٢ذ ب(، غش تا اعالؿ ٣ یا ت٦ غ٨ر فذ ١ؾواسذ ا٣

یشد )ت٢ذ ظ( ٣ یا ای٦٢ زا یا ؼسی اص ىقایر ؿخق قو٤ی تو٦ ز٤ػظ اس٢ذ ك٤سذ

یاىس٦ تاؿذ )ت٢ذ د(. توا وی زأو دس و٤اد و٤سد اؿواس٥ ا ارسلاف اسزاب غشای سایا٦١

زاس اػالی س٣یشد ٣اقذ سا دس رل٤ف وال ٣ قیواس ز٤ا ١سیػ٦ شىر ٦ ا٤١‌ی

توا افوا 143صیشا اص عشىی دس واد٥ شىس٦ اػر؛٦ اؿخاف ق٤ی دس ١ؾش ١ا١سؼاب غش ت

ا توش خایو٦ اكو ١٤و٦ یش یيش ، ؼو٤یر یيش اؿخاف قو٤ی سا تو٦ ٤١فی ػخر

و٦ اقوشاص رغوا (65 ، ف1392ؿشیيی ٣ ٧اسا، ) ٤ػـ ١ای٢ذی اػس٤اس شد٥ اػر

یوشد و٦ دس س٣ دس خیوذایؾ ؼوو٤یر یيوش ؾ٢وا ػارساس ٣ ػاصا١ی ؿخق ق٤ی

..ا.ذ 747اد٥ 1.

101

٣ (97 ، ف1395ؿوشیيی، ) ذری ١وذاسد ،غایا٥ یاىس٦ ٣2 اػسشایا ٧1ا ا١ؼسا ٤١ی٠ ١ؾا

تا زأیذ تش اقشاص ساتغ٦ فیر یا سىساس ؿخق قو٤ی ٣ 14اص عشه دیش دس زثلش٥ اد٥

تاس ت٦ ف٤٢ا ؿشط ك٤یور آ، ضو٠ فوذ٣ اص ١ؾشیو٦ ؼوو٤یر ١یواتسی تو٦ ١سیػ٦ صیا

ؾ٢ا١ؿو٦ ساتغو٦ فیور توی٠ »غات ای٠ زثلش٥: صا١ی شایؾ ١ـا داد٥ اػر.ؼو٤یر ػا

ات غاثو٦ ر٤ا٧وذ ،سىساس ؿخق ق٤ی ٣ رؼاسذ ٣اسد ؿذ٥ اقشاص ؿ٤د دی٦ ٣ رؼاسذ

٧ؿ٢وی٠ دس «.ر٤ا٧ذ تو٤د (20) تش اؿخاف ق٤ی غات اد٥ ت٤د. افا ػاصاذ زقضیش

دس ت٢وذ٧ا )اوو( ٣ )ب( صیشا ؛تا س٣یشد زيیی ٤اغ٨ی ا ای سایا٦١شا٤١ غ 19اد٥

٧ا ٧ا٢١ذػاص ٣ ؼو٤یر ١یاتسی افا ذیش ٣ اس٢ذ ت٦ ؿوخق ای٠ اد٥ تا افا ١ؾشی٦

٣ضو٤ـ . دس ت٢وذ )ظ( تو٦ (80و82 ، كق1392، ؿشیيی ٣ ٧اسا) ؿ٤د‌یق٤ی ٢سؼة

ایو٠ دس ؛(391 ، ف1390ا ؿو٤سدی، ی٤ػويی )اػور اص ١ؾشی٦ اى٤ ٣ اسىشا زثقیر ؿذ٥

١یؼور ؿشط ؼو٤یر قای اػر ٦ دس ت٢ذ )د( ؼو٤یر ىشد ذیش ؿخق ق٤ی خیؾ

) ٣ دس ای٠ ت٢ذ اص دیذا٥ ؼو٤یر ػواصا١ی ت٨وش٥ شىسو٦ ؿوذ٥ اػور ، ؿوشیيی ٣ ٧واسا

(.80 ، ف1392

‌دس‌خصص‌اتسبة‌جشاین‌حذی‌ب‌اشخبص‌حققی‌ب‌‌سیکشد

ا١سؼاب غشای زقضیشدس رل٤ف راهی بم ا ری التعز»و٦ ت٦ اؿوخاف قو٤ی اص تواب آزاس س٣یوشد ٢ذ. دس رل٤ف غ٢ایاذ ؼس٤غة دی٦ ١یض ا٤١ـی تش٣ص ١ی «الحاکم

ای٠ غوشای سا تو٦ 92ل٤ب ا٤١ ػاصاذ اػالی 14خزیش داؿس٦ ٣ دس زثلش٥ اد٥ ا١قغاه

؛ ااػراؿخاف ق٤ی ات ا١سؼاب دا١ؼس٦ ا وزاس دس تاب غوشای ؼوس٤غة قوذ وا٤١

ػ٤ذ ارسیاس وشد٥ اػور. ایو٠ ػو٤ذ ٤غوة اروساله ١ؾوش دس یوا ق٤وذا١ا دس

٣ ایػواد د٣ س٣یوشد 92لو٤ب ا٤١ ػواصاذ اػوالی 143رل٤ف دا٦٢ ؿ٤ اد٥

اػر. ؿذ٥سقاسم دس رل٤ف اتیر ا١سؼاب ای٠ غشای ت٦ اؿخاف ق٤ی

1. Corporate Manslaughter and Corporate Homicide Act, 2007

2. Industrial Manslaughter Act, 2003.

یػال ا٤ق

/غیقاذ قا

د٥ثیقثی٤د ك ٣ تادآ

ثاسز

102

‌م‌اهکبى‌اتسبة‌جشاین‌حذی‌ب‌اشخبص‌حققیسیکشد‌عذ‌.1

قسذ١ذ ٦ اوا ا١سؼواب 92ل٤ب ..ا.143اص ق٤ذا١ا تا ٣غ٤د اعال اد٥ ا فذ٥

غشای قذ ت٦ اؿخاف ق٤ی ٣غ٤د ١ذاسد ٣ تشا اضثاذ ادفا رو٤د دالیو سقوذد سا

ا١ذ ٦ دس ری ٧ش ی سا تشسػی ٣ زكی ر٤ا٧ی شد.غشـ شد٥

‌22‌هبد14‌‌دس‌تبصش‌هبد‌‌بی‌حذی‌رکش‌شذى‌هجبصات‌.1ـ1

یی اص دالیی ٦ خايی٠ غشـ شد٥ وزاس غوشای سا توا ز٤غو٦ تو٦ ا١ذ آ اػر و٦ وا٤١

ت٢ذ شد٥ اػور ٣ ؾو٤ ٧ا خسو ا٤١ ػاصاذ اػالی زؼی ٧ا دس ساب ػاصاذ آ

٧وا اتو دس صوش٥ ػواصاذ ا٤١ ػواصاذ اػوالی ٣201 اد٥ 14قذ٣د دس زثلش٥ اد٥

اػر، اص ؿ٤ غشای ات اسزواب ز٤ػوظ اؿوخاف ١ـذ٥افا تش اؿخاف ق٤ی رش

٧وا ق٤ی راسظ اػر ٣ ای٠ اش تا ا٧یر ىشدذاسا٦١ غشای ٤غة قوذ ٣ ١یوض ػواصاذ

٣ سىیوـ صاد٥، ٤ػو٤ ػواب ) ٧ا )سغ، س، ؿوال ٣...( عثیقوی اػور ات افا تش آ

(. ٧ؿ٢ی٠ دس خاػخ ت٦ ای٠ ػؤا ٦ دس ىشم ػ٤ط ػاصاذ قذ ؿوخق 158 ف، 1394

قوذ قیی شزة غش، آیا تاص ٧ اا ك٤ شد ؿخق ق٤ی ت٦ اسزاب غش

٧وا سػذ اش ٣اسد لادی ػاظ ٢٢وذ٥ ػواصاذ ت٦ ١ؾش ی» يس٦ ؿذ٥ اػر، ٣غ٤د ١ذاسد

ؿو٤د ٣ ٧ا دیش تش ا٣ تاس ١وی اصاذ ؿخق قیی ػاصاذقذ ؿ٤ی خغ اص ػ٤ط ػ

ؿ٤د ٣ لذای ٣غ٤د ١ذاسد ٦ خغ اص ػ٤ط ػاصاذ قذ ػواصاذ زقضیوش توش ا٣ س٧ا ی

تایوذ ا٢١وذ دیوش ،١سیػ٦ تشػی ٦ اش ؿخق ق٤ی شزة غش ؿوذ ت٦ ای٠ تاس ؿ٤د زا

٧20وا واد٥ ؿخق سا ت٦ ػاصاذ ،غشای ـ ٤ػو ) «كو٤ ٢وی صاد٥، ‌٤ ػواب ٣ سىیو

ای٠ ا٤١ ؼؤ٣ ؿو٢ارس٦ ؿو٤د، 143 دسك٤سزی ٦ ؿخق ق٤ی تشاػاع اد٥»غات ای٠ اد٥: .1 ،ؿو٤د تاس آ ت٦ ی زا د٣ ٤سد اص ٤اسد صیش ك٤ وی تا ز٤غ٦ ت٦ ؿذذ غش اسزاتی ٣ ١سایع صیا

. ب؛ ا١كال ؿخق ق٤ی .او: ؿخق قیی ١یؼرای٠ اش ا١ـ اص ػاصاذ ؛ لادس٥ او٤ا . ج ؛ ٤٢فیر اص ی یا ؾ٢ذ ىقایر ؿنی یا اغسافی ت٦ ع٤س دائ یا قذاطش تشا ذذ خ٢ع ػوا ع٤س ت٦تشا اىضایؾ ػشای٦ ی٤٢فیر اص دف٤ذ ف٤. ذ . ش؛ دائ یا قذاطش تشا ذذ خ٢ع ػوا

ا١سـواس . ؼ؛ غضا ١وذ . ظ؛ اص اػ٢اد زػاس قذاطش تشا ذذ خ٢ع ػا٤٢فیر اص اكذاس تشری .«٧ا ٣ػی٦ سػا٦١ ق ك٤یر ت٦

103

٣ دس ادا٦ ١اس١ذ٥ ز٤س ز٨٢وا لوذا ػو٤ط ػواصاذ قوذ سا ز٤تو٦ ( 158 ف ،1394

دا١ؼس٦ اػر.

ت٢اتشای٠ تش اػاع ای٠ ١ؾش اص عشىی اا اغشا ػاصاذ قوذ توش اؿوخاف قو٤ی

قوذ تو٦ ػواصاذ زقضیوش ١یوض و٠ ٧ا ٣غ٤د ١ذاسد ٣ اص عشه دیش زثذی ػاصاذ

ت٦ غ٨ر فذ اا اغشا ػاصاذ قذ توش اؿوخاف قو٤ی ٣ فوذ اص ای٠ س٣ ؛١یؼر

وا٤١ ػواصاذ 20 زقضیوش وشس دس واد٥ ٧وا تو٦ ػواصاذ ٧ا اا زثذی ای٠ ػاصاذ

تایذ ائ تش آ ت٤د ٦ اا ا١سؼاب ای٠ غوشای تو٦ اؿوخاف قو٤ی 92ل٤ب اػالی

یا اغشا ػاصاذ ٣ اتیر ا١سؼاب غش قذ تو٦ ٣غ٤د ١ذاسد. دس ٣اـ تشاػاع ای٠ ١ؾش

ؿخق ق٤ی الص٦ ٣غ٤د داسد ٣ فر فوذ اوا ا١سؼواب ایو٠ غوشای تو٦ اؿوخاف

٧ا اػر. قذ تش آ٧ا ق٤ی فذ اا اغشا ػاصاذ

‌جشاین‌حذی‌ببسدس‌22هفم‌ذاشتي‌بشخی‌قید‌هبد‌‌.1ـ2

ر ا١سؼاب غشای قذ تو٦ اؿوخاف قو٤ی تیوا اص دیش ایشادازی ٦ ز٤ػظ خايی٠ اتی

١سوایع » ٣« ؿوذذ غوش اسزواتی »زقیی٠ ػاصاذ غشای قذ د٣ یذ ؿذ٥، آ اػر ٦ دس

٣ او٤س اص ایو٠ ثیو 92 لو٤ب ا٤١ ػاصاذ اػوالی ٢20ذسظ دس اد٥ «تاس آ صیا

ی سا تو٦ غ٨ور ز٤ا اؿوخاف قو٤ س٣ دس ق٤ یيش ایشا ١ی زأضیشزاس ١یؼر ٣ اصای٠

(.159 ف ،٤1394ػ٤ ػاب ٣ سىیـ صاد٥، ) شداسزاب غشای قذ ك٤

اؿخاف قو٤ی سا ٧ا ت٦ فثاسذ دیش فر آ ٦ ا١٤١زاس عیو س٤٢فی اص ػاصاذ

آ اػور و٦ اضوی سػویذی ،تی٢ی شد٥ اػور دس ت٢ذ٧ا )او( زا )ؼ( اد٥ ز٤س خیؾ

تواس آ ػواصازی سا و٦ ٢٢ذ٥ ت٦ خش١٣ذ٥ تا ز٤غ٦ ت٦ د٣ قیاس ؿذذ غش اسزاتی ٣ ١سایع صیا

قوذ ٧وا قا آ ٦ ػواصاذ ؛دا١ذ تشضی٢ذ ی س٢اػة تا سىساس ػشا٦١ ؿخق ق٤ی

اش اوا ا١سؼواب غوشای قوذ تو٦ ؛ ت٢اتشای١٠ؾش اص ای٠ قیاس٧ا ٤٧اس٥ ضاتر اػر كشه

تایذ ائ تش آ تاؿی ٦ ایو٠ یو٤د ١ؼوثر تو٦ غوشای قوذ ،اؿخاف ق٤ی سا تدزیشی

ق٢اػر ٣ ای٠ اش ات خزیشؽ ١یؼر. تی

‌عذم‌اهکبى‌استکبة‌جشاین‌حذی‌ب‌بم‌یب‌دس‌ساستبی‌هبفع‌شخض‌حققی‌‌‌.1ـ3

١سؼاب غشای قذ ت٦ اؿخاف قو٤ی ایشاد دیش ٦ خايی٠ دس رل٤ف فذ اتیر ا

یػال ا٤ق

/غیقاذ قا

د٥ثیقثی٤د ك ٣ تادآ

ثاسز

104

ا١ذ، فذ اا زك اسزاب غش قوذ تو٦ ١وا یوا دس ساػوسا ٢واىـ ؿوخق رش شد٥

ق٤ی اػر. اص ١ؾش ای٠ دػس٦ اص ٤١یؼ٢ذا اسزاب غشایی ط س فذ یا ؿوشب روش

ز٤ا١وذ دس ساػوسا ٢واىـ ز٤ػظ اؿخاف ق٤ی میش٠ اػر؛ صیشا ؾ٢ی٠ غشی ١و٦ وی

٧ؿ٢وی٠ يسو٦ (.110 ، ف1394، خ٤ستاىشا١ی ٣ ػویيی ) خق ق٤ی ٣ ٦١ ت٦ ١ا ا٣ تاؿذؿ

ز٤ا١وذ ٣اتؼوس٦ یوا دس ٦ ١وی غشایی اص ثی ؿشب رش، ص١ا ٣ ٤اسد ـات٦ آ ؿذ٥ اػر

وا٥ ؼوو٤یر یيوش ؿوخق قو٤ی سا ایػواد ساػسا ٢اىـ ؿخق ق٤ی تاؿذ ٧ویؽ

كوشه ١ؾوش اص اوا یوا فوذ اوا اغوشا ؛ ت٢اتشای٠(134 ف ، 1389، خ٤س ١ثی) ٢ذ ١ی

٧وا ‌٧وا تو٦ ػواصاذ ‌ػاصاذ قذ تش اؿخاف ق٤ی ٣ اتیر زثذی ؿذ ای٠ ػاصاذ

فور فوذ ا١سؼواب غوشای قوذ تو٦ وا٤١ ػواصاذ اػوالی 20زقضیش ٤ض٤ؿ اد٥

ػر.اا٤١ ػاصاذ اػالی 143اؿخاف ق٤ی ك ١ـذ ؿشایظ ٢ذسظ دس اد٥

‌فشدهذاسا‌بدى‌جشاین‌حذی‌.1ـ4

ىشدذاسا١و٦ تو٤د زشی٠ ایشاداذ ٣اسد تش ا١سؼاب غشای قذ ت٦ اؿخاف ق٤ی یی اص ٨

تش ای٠ اػاع فر فذ اتیر ا١سؼاب غشای قذ ت٦ اؿوخاف قو٤ی ای٠ غشای اػر.

وا٤١ 143ا٧یر ىشدذاسا٦١ ای٠ غشای اػر. ت٦ ٧وی٠ غ٨ور دس ا١سواد تو٦ اعوال واد٥

٣ ؿ٤ زای غشای اص غ٦ غشای قوذ توش واد٥ وز٤س 92 ل٤بػاصاذ اػالی

وذیشفا ؿوخق قو٤ی تو٦ ١وا، اص يس٦ ؿذ٥ اػر ٦ اسزاب افای ا٢١ذ ص١ا ز٤ػظ

عشه ٣ یا دس ساػسا ٢اىـ ؿخق ق٤ی ت٦ ای٠ اؿخاف ات ا١سؼواب ١یؼور. ٧ؿ٢وی٠

ؿوشب آ ز٤ػوظ ؛ اوا زل٤س اػر اسزاب غش ز٤یذ ـش٣ب ز٤ػظ ؿخق ق٤ی ات

خو٤س، ١ثوی )ؿو٤د ١ای٢ذا آ قسی ت٦ ١ا آ، تافص ؼو٤یر یيش ؿخق قو٤ی ١وی

. ٢ؾ٤س اص ىشدذاسا٦١ ت٤د غشای قذ آ اػور و٦ ایو٠ غوشای (134و135 كق، 1389

؛ز٤ا٢١وذ تو٦ اىوشاد ٢سؼوة ؿو١٤ذ وی ز٨٢ا ز٤ػظ ا١ؼا اتیر اسزاب داس١ذ ٣ دس ١سیػ٦ ز٨٢ا

تشا طا ایالظ دس ص١ا ٣ یا ٤١ؿیذ دس ؿشب رش افا ا١ؼا١ی اػور ٣ تو٦ ٧وی٠ غ٨ور

اؿخاف ق٤ی ٣غ٤د ١ذاسد. ١یض اا ا١سؼاب ای٠ غشای ت٦

105

‌سیکشد‌اهکبى‌اتسبة‌جشاین‌حذی‌ب‌اشخبص‌حققی‌.2

دس ات س٣یشد فذ اا ا١سؼاب غشای قذ تو٦ اؿوخاف قو٤ی، س٣یوشد دیوش

ز٤ا غشای قذ اسزاتی ز٤ػظ ١ای٢ذا ایو٠ اؿوخاف سا ی ٣غ٤د داسد ٦ تش اػاع آ

٣ توش وشد ٧ا تاؿذ، ت٦ ؿخق قو٤ی ٢سؼوة ٢اىـ آت٦ ؿشط آ ٦ ت٦ ١ا یا دس ساػسا

. عشىوذاسا ایو٠ س٣یوشد توا خاػوخ داد تو٦ وشد ٧ا ػاصاذ زقیی٠ ‌تشا آ 20اػاع اد٥

ایشاداذ ٣اسد٥ تش ا١سؼاب غشای قذ ت٦ اؿخاف ق٤ی اص غا١ة خايی٠ ٣ تا ف٢ایور تو٦

قسذ١ذ ٦ زای غشای اسزاتی ز٤ػظ ١ای٢ذا ؿخق قو٤ی افو اص 143اعال اد٥

قذ ٣ میشقذ ت٦ ای٠ اؿخاف ات ا١سؼاب اػر.

حقـقی‌بـ‌جـت‌اتسـبة‌‌‌‌‌‌اشـخبص‌ی‌تعضیشی‌بش‌ب‌‌هجبصاتاهکبى‌اعوبل‌‌.2ـ1

‌ب جشاین‌حذی‌ب‌آى

لو٤ب یاػوال ػاصاذ ا٤١ 14 اد٥ زثلش٥ ير ز٤ای ٠یخاي ا٣ شادیا ت٦ خاػخ دس

٧وا ػواصاذ روش فذ ٣ یغشا ٦١ ٣ اػر یق٤ اؿخاف ٧ا ػاصاذ ایت ا دس 92

٠یو ا 20 واد٥ ٣ ز٤س زثلش٥ دس قذ ریو ات شایو ص اػور؛ یقو یعث اوش وا٤١ افوا

ىوشم تش ٣ ١ذاسد ٣غ٤د یق٤ اؿخاف ٤سد دس سغ ٣ قثغ ،ؿال ا٢١ذ یی٧ا ػاصاذ

٧وا ػاصاذ افا دس زاس ا٤١ ،یق٤ اؿخاف ت٦ قذ یغشا ا١سؼاب ریات شؽیخز

٧وا ػواصاذ ٠یا اص ز٤س ٤اد دس ٦ اػر ١ث٤د٥ ادس ٣ ت٤د٥ ٤اغ٦ ریكذ٣د تا قذ ١وا

. تذ٧ذ یؿشف ٠یق ػاصاذ ت٦ ق اذید ٧ا٢١ذ طا تشا ٣ تثشد

تش ىشم خزیشؽ اتیر ا١سؼاب ای٠ غوشای تو٦ ؿوخق قو٤ی اسزثواعی یوا د٣ ای٦٢

٠ غوشای تو٦ ؿوخق ػ٤ط ػاصاذ ؿخق قیی شزة غش توا اتیور ا١سؼواب ایو

قیی ٣ ٧ ؿخق ق٤ی شزوة صیشا دس ای٠ ك٤سذ ٧ ؿخق ق٤ی ٣غ٤د ١ذاسد؛

٣ یا ٤سد فيو٤ وشاس ٢ذا١ذ. دس ای٠ ىشم ٠ اػر ؿخق قیی ز٤ت٦ غش قذ ؿذ٥

٣اػوغ٦ ٦ ؿخق ق٤ی ت٦آ ، قاؿ٤دیشد ٣ ٧ی٠ اش تافص ػ٤ط ػاصاذ قذ ٣

ت٢اتشای٠ ٠ اػر ؿوخق ؛ا٧یسؾ اا تشر٤سداس اص ای٠ ف٤ا ػاظ ٢٢ذ٥ سا ١ذاسد

قیی اص ػاصاذ تشیضد ٣ ای٠ اش زأضیش دس ػاصاذ ؿخق قو٤ی ١ذاؿوس٦ تاؿوذ. تو٦

٧ی٠ دی يس٦ ؿذ٥ اػر ٦ اوش ؿوخق قیوی شزوة غوش اص فو ٤غ٨و٦ غوش

یػال ا٤ق

/غیقاذ قا

د٥ثیقثی٤د ك ٣ تادآ

ثاسز

106

ؿخق ق٤ی ؼو٤ ١یؼر ٣ دس ك٤سزی ٦ ٣ اص ف ساىوـ ؼوو٤یر ،تشر٤سداس تاؿذ

(.20 ف ،1395 ، غقيش) خاتشغاػرو٤یر ؿخق ق٤ی تشر٤سداس تاؿذ، ؼ

ای٠ اش ٦ اص فذ رش غشای قذ دس و٤اد وز٤س، یوا اتیور ا١سؼواب ػ٤ ای٦٢

٧ا الص٦ ایػاد ٢ی ٣ ت٦ ای٠ ١سیػ٦ تشػی ٦ ؾ٤ ػواصاذ غشای قذ ٣ اغشا ػاصاذ

قذ ات اغشا تش اؿخاف قو٤ی ١یؼور، غوشای قوذ ١یوض اتیور ا١سؼواب تو٦ ایو٠

ص سػذ؛ف سا ١ذاسد، ككیف ت٦ ١ؾش ١یاؿخا وا٤١ ػواصاذ 20و٦ واد٥ یشا فوال٥٣ توش آ

توش 1431ز٨٢ا ؿشط افا ػاصاذ تش ؿوخق قو٤ی سا ؿو٤ واد٥ 92ل٤ب اػالی

٧ا دا١ؼس٦ اػر ٣ ٧ی٠ اد٥ اػر ٦ ضو٤اتظ ٣ قیاس٧وا اتیور ا١سؼواب سا ـوخق آ

د و٦ ػواصاذ ؿ٧٤ دس ا٤١ ٣ ٧ دس ى٦ اػالی فال٥٣ تش ز٤ت٦ ٤اسد یاىر ی .٢ذی

زو٤ا تشا طا دس ٤سد لذا ا١٤١ی ی اظ ٣ یا زثذی ت٦ زقضیش ؿذ٥ اػر؛غش قذ ػ

٧شوا٥ » داسداؿاس٥ شد ٦ شس وی 92ل٤ب ا٤١ ػاصاذ اػالی 278اد٥ 1ت٦ زثلش٥

٧وا زقضیوش ػاس، ىاذ فض٤ سق غـ تاؿوذ قؼوة و٤سد ـو٤ یوی اص ػوشر

و٦ وشس 92لو٤ب ا٤١ ػاصاذ اػوالی 268ای٠ زثلش٥ دس ٢اس كذس اد٥ «ؿ٤د. ی

ایو٠ ي٨و٤ سا «زا ؿشایظ صیش تاؿذ ٤غة قذ اػر٦ داسا ػشر دسك٤سزی»داسد ی

سػا١ذ ٦ دس اتیر ا١سؼاب ػشر قذ ت٦ ؼی ٦ غیـ ؿشایظ اد٥ اریش سا داؿوس٦ ٣ ی

اسد )ىاذ فض٤ سق غـ اػر( اؿای ٣غو٤د ١وذاسد؛ دس فی٠ قا ؿشایظ اغشا آ سا ١ذ

خزیش ١یؼور، ػوشر اا دس ا افا، ؾ٤ اغشا ػاصاذ قذ تش ؾ٢ی٠ ؿخلی اا

یشی. ٣ سا زقضیش كؼ٤ب ٣ ػاصاذ ٣ سا ١یض زقضیش دس ١ؾش ی

تشا ػاظ ؿوذ قوثغ 92ل٤ب ا٤١ ػاصاذ اػالی 278اد٥ ٧2ؿ٢ی٠ زثلش٥

یی ٦ ـ٤ ف٤٢ا زقضیش ١یؼور، فوال٥٣ توش ٧ا اتذ دس ػشر قذ تاس ػ٤ ٣ ػایش قثغ

ز٤ا١وذ دس وی ض٠ آ٦١ وا س٧ثوش ؛ز٤ت٦، لكر ا س٧ثش سا ١یض الص دا١ؼس٦ اػر

زو٤ا وی ٧وا ایو٠ . فال٥٣ توش ٢ذػاصاذ قثغ قذ سا ت٦ زقضیش زثذی ،ك٤سذ لكر

اتیور ا١سؼواب فوذ توا ا اا اغشا ػاصاذ قذ الص٦تشا زأییذ ای٠ اش ٦ فذ

دس كو٤سزی و٦ ؿوخق قو٤ی توش »شس شد٥ اػر 92ا٤١ ػاصاذ اػالی ل٤ب 20اد٥ .1تاس آ تو٦ ؿذذ غش اسزاتی ٣ ١سایع صیا ای٠ ا٤١ ؼو٤ ؿ٢ارس٦ ؿ٤د تا ز٤غ٦ ت٦ 143اػاع اد٥ «ؿ٤د...٤سد اص ٤اسد صیشك٤ یی زا د٣

107

توشا طوا وا١٤١ی دیوش ١یوض روش وشد؛ ٧ا اغش قذ ت٦ ؿخق ق٤ی ١ذاسد، ط

تال ٣ فا ت٤د وز٣ه اص ؿوش٣ط زكو قوذ ا٤١ ػاصاذ اػالی 251تشاػاع اد٥

،١اتوال یوا ػ٢و٤ تاؿوذ ٧ی٠ اد٥ دس ك٤سزی ٦ ز٣ه 1زه اػر ٣ تشاػاع زثلش٥

ؿو٤د. ایو٠ ی اره ت٦ ػی ٣ ی زا ٧يساد ٣ ؾ٨اس ضشت٦ ؿال زقضیش دسغ٦ ؿؾ ك٤

اش ت٦ ای٠ ق٢اػر ٦ اش ائ تش الصو٦ یوا اتیور ا١سؼواب غوش قوذ تو٦ ؿوخق

ق٤ی تا افا ػاصاذ قذ تش ای٠ اؿخاف تاؿی، تایذ تدزیشی دس ك٤سزی و٦ ١ای٢وذ٥

، غوش ٢وذ ٤ی ت٦ ١ا یا دس ساػسا ٢اىـ آ ؿوخق توال یوا فوای سا وزه ؿخق ق

٣ دس صش٥ غشای قذ اػر ات ا١سؼاب تو٦ ؿ٤د ی اسزاتی ت٦ غ٨ر آ٦١ زه كؼ٤ب

١اتوال یوا ،اا دس ك٤سزی ٦ ز٣ه ؛ز٤ا ا٣ سا ؼو٤ دا١ؼر ١ی ؿخق ق٤ی ١یؼر ٣

ی ات ا١سؼاب اػر، ؾوشا و٦ دس صوش٥ غوشای غش اسزاتی ت٦ ؿخق ق٤ ،ػ٤٢ تاؿذ

زقضیش اػر. س٣ؿ٠ اػر ٦ اتیر ا١سؼاب غش ت٦ ؿخق قو٤ی اسزثواعی توا تو٤ك ٣

ز٤ا دس رل٤ف غش ٤اد ١یض روش وشد. تشاػواع ی ف ز٣ه ١ذاسد. ٧ی٠ طا سا

كو٤سذ شزوة دس میش ای٠ .قذ ٤اد ٤٢ط ت٦ زك ص١ا یا ٤اط اػر 242اد٥ 1زثلش٥

یق٢وی ػوی ٣ یو زوا ٧يسواد ٣ ؾ٨واس ضوشت٦ ؿوال 244ت٦ ػاصاذ زقضیش شس دس اد٥

. تش ای٠ اػاع ككیف ١یؼر ٦ ت٤یی اش ١ای٢ذ٥ ؿخق قو٤ی ؿ٤د ی زقضیش ك٤

دس ساػسا ٢اىـ ؿخق ق٤ی د٣ یا ؾ٢ذ ١يش سا تشا ف ص١ا یا و٤اط تو٦ ٧و تشػوا١ذ ٣

ا١ػا ص١ا یا ٤اط تـ١٤ذ، ؿخق قو٤ی ؼوو٤ ١یؼور ٣ دس میوش ایو٠ ای٠ اىشاد ٤ى ت٦

ك٤سذ ؼو٤ اػر.

دس ى٦ اػالی ١یض ت٦ ای٠ ؼأ٦ ٦ آیا اغشا قذ٣د ٤ض٤فیر داؿس٦ ٣ ٧ویؽ یوذ دس

ؾو٤ ٣ ؾوشا آ اػر ٣ ق٤ر اػالی وو تو٦ اغوشا توی ١ـذ٥اغشا آ كاػ

ذه ٣ ل٤د ١یؼر ٣ ز٨٢ا سا٥ سػویذ تو٦ لوذ ٦ عشییر داؿس٦، ر٤دؽ ٧ اػر؛ یا آ

ف ال کفال »، «ال تاخیر ف د د »٦ ؿذ٥ اػر. اشؾ٦ ٤افذ ٧ؿ٤ اػر تؼیاس خشدارسال دس رلوو٤ف یووش قو٤ یيووش اػو ١ـووا اص ػوخر «ف د د ال ش فاع »٣« د د

فوذ غو٤اص اغوشا قوذ دس ػوشصی٠ »، ٤افوذ ؾو٤ دس ات ٧ا قذ داسد. ػاصاذ

«اغوشا قوذ دس ػوشا یوا شوا ؿوذیذ فذ غو٤اص » (40 ف ،1407 ع٤ػی،) «دؿ٠

شیوی ) «س اا دس في٤ اوشاس ٢٢وذ٥ تو٦ قوذ افذ٥ ارسیا»٣ (21 ، ف1409 )قشفای،

یػال ا٤ق

/غیقاذ قا

د٥ثیقثی٤د ك ٣ تادآ

ثاسز

108

خزیش ٤افذ تاب قوذ٣د داسد. فوال٥٣ ١ـا اص ا١قغاه (174و180 كق ،1412 غ٨شی،

، لوادی ؿو٤د قذ یوا فوذ اغوشا آ وی تش ای٠ ٤اسد ٦ تقضا ٤غة زأریش دس اغشا

دیش ١یض دس ى٦ اػالی ٣ س٣ایاذ ٣غ٤د داسد ٦ ٤غوة ػو٤ط قوذ یوا زثوذی آ تو٦

تشا طا دس س٣ایسوی آوذ٥ اػور و٦ غو٤ا١ی ١وضد ایشاوؤ٢ی٠ ؿ٤د؛ػاصاذ دیش ی

غ٨ور قيوؼ ػو٤س٥ توش٥ ٣ سا ؿ( سىس٦ ٣ اشاس ت٦ دصد شد ٣ قضشذ ت٦) قضشذ فی

٧ؿ٢ی٠ اش ؼی ت٦ ص١ا كل٦٢ اشاس ٢وذ ٣ دس (.251 ف ،1409 قش فای،) تخـیذ

٣ دس ٢٧وا اغوشا ٢وذ ا اغشا قذ ٤سد ػ٢ؼاس شاس یشد ٣ ػ٢ی ت٦ ٣ اكواتر

،1407 ی٢وی، ) یوشد تشا ادا٦ اغشا قذ ٤سد زقیة شاس ١وی ،٢ذقذ اص قيیش٥ ىشاس . تشری اص ى٨ا ١یض اكاتر ػ٢ سا ؿشط ١ذا١ؼس٦ ٣ ىشاس سا دس ٧شك٤سذ ٤غوة (185 ف

دس رل٤ف ؼأ٦ زأریش ااو٦ قوذ .(385 ف ،1413ؿ٨یذ ضا١ی، ) ا١ذػ٤ط قذ دا١ؼس٦

ك٤سذ ضنص دس ك٤سذ لكر دس زقػیو، ٤ضو٦ ػواف٦ اص تش تیاس ٣ یا اغشا آ ت٦

أو ه اتی » ٢وذ: ف( ١ ی) اص خیاثش شذ اص خذسا١ؾ٣غ٤د داسد ٦ آ قضؿ( ) اا كادص( بع رجون فیهی میائه شی مرا ف رب ه م ره ) برج ل کبیر الب طه قد أصاب م ح رما فد عا ر سول اهلل

یق٢ی شد سا ٦ داسا ؿ تضسی تو٤د ٣ ؛(211 ف ،1390 ع٤ػی،) «واددا فکان الح د

آ قضشذ ىشا داد ؿوار٦ .ف( آ٣سد١ذ) شزة اس قشای ؿذ٥ ت٤د رذر خیاثش اش

تاس تش ٣ صد ٣ ٧ا قذ ٣ ت٤د. رشایی داسا كذ ػشؿار٦ تیا٣س١ذ، خغ ی

ای٠ س٣ایاذ ١ـا اص فذ الصو٦ اسزواب ٣ اتیور ا١سؼواب غوشای قوذ توا افوا

فیو٦ ؿذ٥ اػر ٦ اغشا كو٤س قوذ توش كو٤ س٣ يس٦ اصای٠ ؛٧ا قذ داسد ػاصاذ

تیاس اص عشی ضنص ٧شؾ٢ذ تا ز٤غی٦ فذ غ٤اص زأریش دس اغشا قذ٣د ٣ ١یض فوذ اغوشا

قذ سغ تش ك٤ی ٦ غش ا٣ تا اشاس ضاتر ؿذ٥ اػور ٣ دس قوا اغوشا اص و٤دا ىوشاس

٧وا دس ػیاػور غ٢وایی اػوال اػور اكشاس تش اغوشا ػواصاذ ٧ایی اص فذ ، ١ـا٢٦١ذ ی

ػر دس اػسيسائی ٦ اص د٣ ز٠ اص شاغوـ زیوذ ١یوض دس ا . يس٢ی(166 ف ،1390 )قؼی٢ی،

٧ا قذ تو٦ غ٨ور ، ایـا ائ تش زنییشخزیش ػاصاذشىس٦ اػرای٠ رل٤ف ك٤سذ

١ذ س٠ اػسيسا ت٦ ای٠ ؿشـ اػر:اسضیاذ صا ٣ ا ؿذ٥زثوذی آیا قذ٣د ا٨ی ت٦ سضا صا ٣ وا اص ١ؾوش یور ٣ یيیور اتو زنییوش ٣ . 1

٧ؼس٢ذ؟

109

ا ٣ فوذ اغوشا قوذ٣د آیا اثا ٣ خزیشؽ ٣ یا فذ خزیشؽ غاق٦ اػالی دیی تش اغش .2

؟ا٨ی اػرغ٦ لكر قيؼ ١ؾا اػالی یا لاف ٤١فیو٦ دس اغوشا قوذ٣د سا ١ؾ لاف اص. 3

شاییذ. تیا ى

.١اكش اس ؿیشاص : خاػخ زا ػؤاالذ ؿا ت٦ ؿشـ صیش اػر٢ذ ٣ی زقضیشاذ اتو زنییوش قذ٣د ا٨ی ت٦ ف٤٢ا ا٣ی تا زنییش صا ٣ ا زنییش خیذا ١ی

٠ اػر ؿشایغی خیؾ آیذ و٦ دس قوذ٣د ٤سوا زنییوش داد٥ ا٤١اػر ٣ی ت٦ ف٤٢ا

د. ٧ ٠ اػور غو٤ اغوشا قوذ٣د سا ٤سوا تیوش ؿ٤د ٣ یا قسی ـالذ ٣ ٤ا١ـ 1380/ ٧17/07یـ٦ ٤ى تاؿیذ

اص غو٤اب -٦2 قوا اػوالی لوكر تذا١وذ. ریش ش ای٠ -1قؼی٠ ٤١س ٧ذا١ی: ٢ػی٢و٦ اػوسيسائاذ ) 20/08/1380شت٤ع٦ شاغق٦ ٢یوذ. ت٦ سة -3ؿذ. س٣ؿ٠ػؤا ث (.5779: ذ ػ٤ا 1395 ضایی،

سػذ اا٦ قذ٣د عشییر داؿس٦ ٣ ٧ا٢١وذ دیوش اقوا ٣ دػوس٤ساذ اتشای٠ ت٦ ١ؾش یت٢

ػیوذ ) ا٨ی زاتـ لاف ٣ ت٦ غ٨ر ات٦ تا ياػذ ٣ ایػاد تاصداس١ذی دس تشاتش آ اػور

ز٤ا اص فذ اا اغشا ػاصاذ قذ تش شزوة، . دس١سیػ٦ ١ی(107 ، ف1396 ١ؾای،

.ؿذی٠ غشای ت٦ ٣ ائ تش فذ ا١سؼاب ا

‌دس‌خصص‌جشاین‌حذیقبى‌هجبصات‌اسالهی‌‌22هفم‌داشتي‌قید‌هبد2‌‌ـ2

١سوایع » ٣« ؿوذذ غوش اسزواتی »دس خاػخ ت٦ ایشاد د٣ خايی٠ ث٢ی تش ي٤٨ ١ذاؿس٠ ی٤د

ؿوذذ غوش ٧وا قوذ ١یوض ؿواسؿ تو٦ ز٤ا ير قسی دس غق ػاصاذی «تاس آ صیا

تاس آ ز٤غ٦ داؿس٦ اػر ٣ دیا تو٦ ٧وی٠ دیو اػور و٦ وا٥ توشا صیا١سایع اسزاتی ٣

فا ٧ش ی سا تو٦ اضوی اسزاب ی غش قذ ؾ٢ذی٠ ػاصاذ دس ١ؾش شىس٦ ٣ ارسیاس ا

وا٤١ ػواصاذ اػوالی 282اػواع واد٥ تشا طا ػاصاذ غش كاست٦ تش ػدشد٥ اػر؛

غـ دػر ساػر ٣ خا ؾوح ٣ ١يوی توذ یی اص ؾ٨اس ػاصاذ افذا، كة، 92ل٤ب

٧ی٠ ا٤١، ا١سخاب ٧ش ی اص ا٤س ؾ٨اسا١و٦ وز٤س دس واد٥ 283اػاع اد٥ اػر ٣ تش

٧وایی ا٢١وذ ١يوی توذ اص ت٦ ارسیاس اضی اػر. ای٠ ارساله ؿذیذ دس ؿذذ ػواصاذ 282

ز٤ا١وذ یػ٤ ٣ افذا ٣ كة اص ػ٤ دیش ٣ ػدشد ارسیاس افا ٧ش ی ت٦ اضوی، ١و ی

یػال ا٤ق

/غیقاذ قا

د٥ثیقثی٤د ك ٣ تادآ

ثاسز

110

تاس آ دس غق ٣ افا ػواصاذ ؿذذ اسزاب غش ٣ ١سایع صیا زيؼیش غض ١ا٥ ؿاسؿ ت٦

٣ ١یوض غوش تنوی دس د٣ قاور ٣2 میشكلو٠ 1داؿس٦ تاؿذ. دس ٤سد غوش ص١وا كلو٠

١یض زأضیش قیاس٧ا ز٤س دس غق ػواصاذ 4یا فذ اػسياد٥ افضا ش٥٣ اص اػك٦ 3اػسياد٥

ای٠ اػاع تا خوزیشؽ اتیور افوا ػواصاذ غوایضی٠ توشا ؿ٤د. تشی س٣ؿ٢ی دیذ٥ ت٦

وا٤١ 20غشای قذ ات ا١سؼاب ت٦ اؿخاف ق٤ی، دس افوا یو٤د وز٤س دس واد٥

92 ل٤بػاصاذ اػالی دس ١سیػو٦، دس كو٤سذ ؛٣ اغشا آ تا ـی ٤اغو٦ ١یؼوسی

ز٤ا١وذ توا ز٤غو٦ تو٦ ٤ی، اضی وی اسزاب غشایی ا٢١ذ كاست٦ یا تنی ز٤ػظ ؿخق ق

وا٤١ 20اػواع واد٥ ػاصاذ ای٠ اؿخاف سا توش ،تاس آ ؿذذ غش اسزاتی ٣ ١سایع صیا

ز٤ا ير قسی دس ٤سد تشری غوشای . ٧ؿ٢ی٠ ی٢ذزقیی٠ 92 ل٤بػاصاذ اػالی

قذ ا٢١ذ زه ٦ ١ؼثر ت٦ اؿخاف قیی ؿذذ ٣ ضقو ١ذاسد ٣ ػاصاذ آ ٧و٤اس٥

تاس غوش ضاتر اػر، دس رل٤ف اؿخاف ق٤ی ػاصاذ تایذ تا دس ١ؾش شىس٠ ١سایع صیا

ت٢اتشای٠ ػواصاذ ؿوخق قو٤ی دس قواسی و٦ ١ای٢وذ٥ ٣ توشا زخشیوة ؛ؿ٤دزقیی٠

آتش٣ شد ؿشر سیة، دس ی غؼو٦ رل٤كوی وذیشفا آ سا وزه ؿخلیر ٣ تی

خوزیشد تا قاسی ٦ ٧ی٠ زه اص عشی ػایر سق ت٦ ؿخق ق٤ی ك٤سذ ی ،٢ذ ی

تاس غش دس قار د٣ تؼیاس تیـوسش اػور ٣ افوا ػواصاذ سيا٣ذ اػر؛ صیشا ١سایع صیا

ػاصد.زش ١ؼثر ت٦ قار ا٣ سا ضش٣س یػ٢ی٠

‌اهکبى‌استکبة‌جشاین‌حذی‌ب‌بم‌یب‌دس‌ساستبی‌هبفع‌شخض‌حققی‌.2ـ3

س ات دی ػ٤ خايی٠ ا١سؼاب غشای قذ ت٦ اؿخاف ق٤ی ث٢ی توش فوذ اوا د

«ی كل٠ ٣ صا١ی٦ كل٦٢ سغ اػر...قذ ص١ا تشا صا١»ا٤١ ػاصاذ اػالی: 225اد٥ .1میشكل٠ تاؿذ كذ ضشت٦ ؿوال قذ ص١ا دس ٤اسد ٦ شزة»ا٤١ ػاصاذ اػالی: 230. اد٥ 2

«اػر.ش٧٣ی و٦ تشاتوش اػواع ١ؾوا غ٨و٤س اػوالی ایوشا، یوا »اػالی: ا٤١ ػاصاذ 287. اد٥ 3

تو٦ ػواصاذ افوذا ؿ٤د ٣ دس ك٤سذ اػسياد٥ اص ػالـ، افضوا آ ؼكا٦١ ٢ذ تامی كؼ٤ب ی «شد١ذ.ك٤ ی

٧شا٥ افضا ش٥٣ تامی، ثو اص دسیوش ٣ اػوسياد٥ اص ػوالـ، »ا٤١ ػاصاذ اػالی: 288. اد٥ 4ؿ١٤ذ، ؾ٢ا١ؿ٦ ػاصا ٣ شضیر آ ٣غ٤د داؿس٦ تاؿذ ت٦ قوثغ زقضیوش دسغو٦ ػو٦ ٣ دس دػسیش

«ؿ١٤ذ.زقضیش دسغ٦ خ٢ع ك٤ ی ك٤سزی ٦ ػاصا ٣ شضیر آ اص تی٠ سىس٦ تاؿذ ت٦ قثغ

111

ز٤ا ير اسزاب غشای قوذ ی ،اسزاب غش ت٦ ١ا یا دس ساػسا ٢اىـ ؿخق ق٤ی

توشا طوا اوش ١ای٢وذ٥ یو ٧و٠ ١یؼور؛ ت٦ ١ا یا دس ساػسا ٢اىـ ای٠ اؿخاف د٣س اص ر

ؿخق ق٤ی تشا فذ شاسداد و٦ تا ؿشر راسغی ت٦ آ١ػا ػيش وشد٥ ٣ توا فو تو٦ آ

ؿشر راسغی تشا فذ شاسداد تا ؼا١ا تا ـ ٤اغ٦ اػر، توشا زؾوا٧ش تو٦ فوذ

اػال ر٤د ٣ ٧ؿ٢ی٠ خایث٢ذ ١ث٤د ؿخق ق٤ی ز٤س ت٦ ثا١ی اػالی دس ػغ فوذ

٦ ١ـذ٥ ٣ ٢اىـ قاك اص آ تو٦ ، زا اص ای٠ عشی فذ شاسداد تا ـی ٤اغ٢ذؿشب رش

دیوذ زش ؿخق ق٤ی تشػذ، ١ثایذ دس اسزاب ای٠ غش دس ساػسا ٢واىـ ؿوخق قو٤ی

دس ػایر سق ت٦ ؿوشر وز٤س، تو٦ ٢ؾو٤س یشد. ٧ؿ٢ی٠ دس ٤سد ٦ ١ای٢ذ٥ ؿشس

زخشیة تش١ذ ٣ غ٦ صد ت٦ افسثاس ٣ قیطیر ؿشر سیة ٣ ؼة ٢اىـ قاكو اص وا٧ؾ

، شزوة غوش قوذ دس ٢وذ وی كل٤الذ ای٠ ؿشر، وذیشفا آ سا وزه ىش٣ؽ

فذ اا اتیر ا١سؼاب غشای قوذ ؛ اص ای٠ س٣اػر ؿذ٥ساػسا ٢اىـ ؿخق ق٤ی

ات خزیشؽ ١یؼر.یادؿذ٥ دی ت٦ اؿخاف ق٤ی ت٦

‌اهکبى‌اتسبة‌جشاین‌حذی‌ب‌شخصی‌غیش‌اص‌فبعل‌هبدی‌جشم‌.2ـ4

د ؾ٨اس خايی٠ ث٢ی تش ىشدذاسا٦١ ت٤د غشای قذ يس٦ ؿذ٥ اػر و٦ ٧وش دس ات ایشا

غشی ؾ٦ فذ ٣ ؾ٦ میشفذ ٦ ت٦ ٢اػوثر ىقایور ؿوخق قو٤ی ٣ دس ساػوسا

ؼو٤یر یيش ؿخق ق٤ی سا تو٦ د١ثوا ر٤ا٧وذ داؿور؛ صیوشا ،٢اىـ آ اسزاب یاتذ

٣ دس ٤قیر واس ١و٦ تو٦ ١يوـ ؿخق قیی سشغ اساد٥ ػشا٦١ ؿخق ق٤ی اػر

ت٢اتشای٠ ای٠ و٤ ٢ذ؛ ی ر٤د ٣ ٦١ ت٦ ١يـ ضاص ت٦ ت٦ ١يـ ؿخق ق٤ی ٣ ت٦ ١ا ا٣ اذا

ككیف ت٦ ١ؾوش ،٦ ؿخق ق٤ی تشا غشایی ا٢١ذ ص١ا ٣ یا ؿشب ؼش خاػخ٤ ١یؼر

و٦ قسذ١وذ ضیو ١ وش ید ا فوذ٥ ساػوسا ٠ی٧ دس. (65-66 كق ،1392 ،ییاسدت) سػذی١

ؿوخق و٦ آ ا٢١وذ ؼور؛ ی١ ر٧و٠ اص د٣س یقو٤ اؿوخاف ز٤ػظ قذ یغشا اسزاب

ؿو٤د یاو ـش٣تاذ ـیز٤ص ای ىكـا اؿاف٦ یعش اص االسمیى اىؼاد غش شزة یق٤

(.27 ف ،1395 ، غقيش) ا١ذاصد سا٥ ت٦ یاػال ق٤ر تا ات٦ تشا سا یا١یغش ای ٣

ثس٢ی تش ای٠ اش ٣غ٤د داسد و٦ ىشدذاسا١و٦ تو٤د غوشای سػذ ااسازی ا١٤١ی ت٦ ١ؾش ی

٢وذ زوا ز٤ػوق٦ دس ا١سؼواب وی قذ ت٦ ع٤س غ ات خزیشؽ ١یؼر ٣ ا٥ لاف اسضا

یػال ا٤ق

/غیقاذ قا

د٥ثیقثی٤د ك ٣ تادآ

ثاسز

112

دس و٤سد ػشدػوس٦ وش٥٣ 1392تشا طا زا خیؾ اص زلو٤یة ..ا.لو٤ب ك٤سذ یشد؛

٤د دس فیاذ اغشایی ١ؾ ١ذاؿوس٦ قوا٣ غوش ٦ ر ا ؿذ ٦ ػشدػس٦ ی ػشا٦١ زل٤س

130ؿ٤د. ای٢ اد٥ ی كؼ٤ب شؾ٦ ػشدػس٦ دس غشای قوذ، لواف ٣ دیو٦ سا قوا٣

االسم صا١ی ٦ ف٤٢ا كاسب ٣ يؼذ توش ىیدس كاست٦ ٣ اىؼاد »ص١ذ: یاػسط٢ا ؛ اادا١ذ ی

توذی٨ی اػور ٢ؾو٤س «.ؿو٤د وی صاذ كاستو٦ ٣ اىؼواد كو٤ ػشدػس٦ كذ ٢ذ ت٦ ػا

سا االسم ىوی زاس ای٠ ١یؼر ٦ ػشدػس٦ ر٤د سىساس كاست٦ )ػالـ ـیذ( ٣ اىؼواد ا٤١

١ذاسد ٣ دس ػوشر قوذ ٣ االسم ىیصیشا ای٠ اش ارسلاف ت٦ كاست٦ ٣ اىؼاد ؛ا١ػا د٧ذ

. خوغ اػور ٤اد ٧ ػشدػس٦ شزة ٧س قشص ٣ ستایؾ ٣ ... ؿ٤د، ػاس قذ ٣ ٤اد

زاس خزیشىس٦ اػر ٦ ٠ اػر فیشم فذ دراور ػشدػوس٦ دس فیواذ اغشایوی ا١٤١

تـوو٤د االسم ىوویتووش ا٣ كووذ ف٢وو٤ا كوواسب ٣ يؼووذ االسم ىوویكاستوو٦ ٣ اىؼوواد

ا٤١ ػاصاذ اػوالی 286. رل٤كا آ ٦ اد٥ (361و360 كق ،1396تاد ؛ آ د٥ قاغی)

ر.اػ شد٥كؼ٤ب االسم ىیسا يؼذ االسم ىی١یض كشاقسا قا٣ دس غش اىؼاد

‌دیذگب‌هختبس‌.3

ؾـو 92 ل٤با٤١ ػاصاذ اػالی 143ز٤ا اص اعال اد٥ قیر آ اػر ٦ ٦١ ی

سػذ تایذ غوشای ز٤ا فشىی ت٤د اتیر ا١سؼاب سا ١ادیذ٥ ا١اؿر. ت٦ ١ؾشیخ٤ؿیذ ٣ ٦١ ی

زؼوی ،٦ ائ ت٦ ؿخق ١یؼس٢ذ قذ یقذ سا ت٦ غشای قذ ائ ت٦ ؿخق ٣ غشای

٧وا سا اتو ا١سؼواب تو٦ آ ،. غشای قذ ائ ت٦ ؿخق غشایوی ٧ؼوس٢ذ و٦ فوشه شد

دا١ذ. ؿشب روش ٣ ؿخلی میش اص شزة، رل٤كا ؿخق ق٤ی تا ا٧یر افسثاس ١ی

زو٤ا اص ایو٠ دػوس٦ غوشای وی غشای قذ غ٢ؼی اص غ٦ ص١ا، ٤اط، ؼاق٦ ٣ زيخیز سا

٤یوذ صیشا دس ىشم اسزاب ای٠ غشای ز٤ػظ ؿخق قیوی فوشه ٧شوض ١وی ؼر؛دا١

. تش ای٠ اػاع ای٠ دػوس٦ اص غوشای تو٦ شدؿخق ق٤ی ؿشب رش شد ٣ یا ص١ا ٣ ٤اط

٦ رازا ائ ت٦ ؿخق ت٤د٥ ٣ ا٧یسی ىشدذاسا٦١ داس١وذ اتو ا١سؼواب تو٦ ؿوخق غ٨ر آ

٦ ائ تو٦ ؿوخق ١یؼوس٢ذ، آ دػوس٦ اص غوشای ا ق٤ی ١یؼس٢ذ. دس ات، غشای قذ

غشایوی ا٢١وذ اىؼواد ٧ؼس٢ذ.قذ ٧ؼس٢ذ ٦ فشىا ات ا١سؼاب ت٦ ؿخلی میش اص شزة

٧وا اص غو٦ ، ٤اد ٣ اطوا ایو٠ رل٤كا اص عشی میش يؼ االسم، تنی، كاست٦، زه ىی

113

وی ا١ذ. ای٠ غشای ا٧یسی ىشدذاسا٦١ ١ذاس١وذ ٣ فشىوا ای٠ غشای ٧وا سا تو٦ اؿوخاف زو٤ا آ

ق٤ی ٢سؼة دا١ؼر. تشا طا اش ؿشسی ىقایر ر٤د سا دس غ٨ر ٤اد زنییش د٧وذ ٣

فشه فوال٥٣ توش ؿوخق ،٢٢ذ١ای٢ذ٥ آ اص عشی ػایر ؿشر اذا ت٦ اسزاب ای٠ غش

دا١ذ. ایو٠ زيؼویش ٣ قیی، ؿخق ق٤ی سا ١یض ؼو٤ دا١ؼس٦ ٣ غش سا ت٦ ٣ ٢سؼة ی

ای تو٦ تا ا٧یر ؿخق ق٤ی ٣ اتیر ا١سؼواب غوش یادؿذ٥زؼی غشای قذ ت٦ اؼا

وا٤١ زػواسذ 588ع٤س و٦ دس واد٥ صیشا ؿخق ق٤ی ٧ا آ ١یض اال ػاصاس اػر؛

ز٤ا١ذ داسا ی٦ ق٤ ٣ زایيی ؿ٤د ٦ ا٤١ تشا اىشاد ائ اػراػر ی ؿذ٥رش

ا٢١وذ قو٤ ٣ ؛٤ ٣ ٣ؽایيی ٦ تاغثیق٦ ىظ ا١ؼا ٠ اػور داسا آ تاؿوذ ش ق

-ز٤ا ير ؿخق ق٤ی وی . تا ٧ی٠ ١ا٥ ٣ س٣یشد یآزایو ات٤ذ، ت٤٢ذ ٣ اطا

ز٤ا١ذ شزة زا غشایی ؿ٤د ٦ ؿخق قیی ادس ت٦ اسزاب آ اػر وش غشایوی

زا ٠ ١یؼر ٣ تا ا٧یر ؿخق قو٤ی ٧خو٤ا١ی ٧ا ز٤ػظ میش ا١ؼا را ٦ اسزاب آ

ای٠ اػواع ز٨٢وا ایوشاد تش ؛١ذاسد ٦ اص آ غ٦ ف در٤ دس ص١ا ٣ یا ٤١ؿیذ ؿشاب اػر

خوزیشؽ اػور، ا٧یور خايی٠ اتیر ا١سؼاب غشای قذ ت٦ اؿخاف ق٤ی و٦ اتو

سا 143اعوال واد٥ ز٤ا١وذ ىشدذاسا٦١ غشای قذ اػر، تا ای٠ ٣كو ٦ ایو٠ ایوشاد ١وی

؛ ع٤سی اص تی٠ تشد٥ ٣ ا١سؼاب غشای قذ ت٦ اؿخاف ق٤ی سا اص اػاع ٢سيوی ػواصد ت٦

ؿوذ٥ یواد ادس اػر دا٦٢ اتیر ا١سؼاب غشای قذ ت٦ اؿوخاف قو٤ی سا تو٦ ؿوشـ اا

.٢ذضی

‌گیشی‌تیج

خغ اص خزیشؽ ٤سد اتیر ا١سؼاب غش ت٦ ؿخق ق٤ی دس ٤ا١ی٠ خسوو ػوشا١ػا

ف٢و٤ا یو افوذ٥ خزیشىسو٦ ؿوذ. ت٦ 92ل٤ب ا٤١ ػاصاذ اػالی 143ای٠ اش دس اد٥

٧ا ٤غ٤د دس تاب اتیر ا١سؼاب غش ت٦ ؿخق قو٤ی، دس زاس دس افا دیذا٥ ا٤١

اص ؾ٨اس ١ؾشی٦ ؼو٤یر ١یاتسی، ؼو٤یر ػاصا١ی، ؼوو٤یر ع٤س ٤سد ٤ا١ی٠ خسو، ت٦

اى٤ ٣ اسىشا ٣ ٧ا٢١ذػاص ت٨ش٥ تشد٥ اػر. دس رل٤ف اتیر ا١سؼاب غوشای قوذ

ؿو١٤ذ. و٤اىی٠ توا ت٦ اؿخاف ق٤ی، ق٤ذا١ا ت٦ د٣ دػس٦ ٤اى ٣ خاو زؼوی وی

یػال ا٤ق

/غیقاذ قا

د٥ثیقثی٤د ك ٣ تادآ

ثاسز

114

عو٤س وی اف قو٤ی سا تو٦ اسزواب غوشای قوذ تو٦ اؿوخ 143ف٢ایر ت٦ اعال اد٥

٧20وا زقضیوش واد٥ ٣ خايی٠ ت٦ دالیی اص غ٦ فذ اا اغشا ػواصاذ ا١ذ خزیشىس٦

تشا اسزاب غشای قذ ، فوذ اوا دس ١ؾوش وشىس٠ 92ل٤ب ا٤١ ػاصاذ اػالی

١سایع صیا» ٣« ؿذذ غش اسزاتی»ی٤د دس رلو٤ف غوشای قوذ ، فوذ اوا «تواس آ

اسزاب غش قذ ت٦ ١ا یا دس ساػسا ٢اىـ ؿخق قو٤ی ٣ ١یوض ىشدذاسا١و٦ تو٤د ایو٠

ا١ذ. دس ایو٠ یوا غشای، ائ تش فذ اا اسزاب غش قذ ز٤ػظ ؿخق ق٤ی ؿذ٥

، ا٧یور ؿوخق قو٤ی ٣ 143 اعوال واد٥ ؽ سا٧اس یا٦١ و٦ ضو٠ خوزیشؽ خزیش

سػذ. تیشد، ٢غی ت٦ ١ؾش ی٧ا راف غشای قذ سا ١یض دس تش٣یظی

ا٤١ زػاسذ دس و٤سد ا٧یور ؿوخق قو٤ی، دس 588ای٠ اػاع تا ا٨ا اص اد٥ تش

ز٤ا غشای قذ سا تو٦ د٣ دػوس٦ رل٤ف اتیر ا١سؼاب غشای قذ ت٦ ای٠ اؿخاف ی

قذ ٦ ائ ت٦ ؿخق ١ث٤د٥ ٣ ا٧یور یذاس( ٣ غشای ىشد) غشای قذ ائ ت٦ ؿخق

. غشای قذ ائ ت٦ ؿخق ا٧یسا ٣ رازوا ز٨٢وا ز٤ػوظ ا١ؼوا شداسا٦١ ١ذاس١ذ زؼی ىشدذ

خزیش ١یؼر؛ ؿوشب روش ٧ا ت٦ ؿخق ق٤ی فشىا اا ٢٢ذ ٣ ا١سؼاب آاسزاب خیذا ی

دس كو٤سذ ؛ دس ١سیػو٦ ا١وذ ٣ غشای غ٢ؼی ا٢١ذ ص١ا، ٤اط، زيخیز ٣ ؼواق٦ اص ایو٠ دػوس٦

غشای ز٤ػظ ذیشفا یا دیوش ١ای٢وذا، ١وی اسزاب ٧ش ی اص ای٠ ٧وا سا تو٦ زو٤ا آ

ا ٦ ائ ت٦ ؿخق ١یؼس٢ذ، توا . دس ات اسزاب غشای قذ شدؿخق ق٤ی ٢سؼة

٦ ١ای٢ذ٥ ؿخق قو٤ی تو٦ ا٧یر ٣ راذ ؿخق ق٤ی دس زقاسم ١ث٤د٥ ٣ دسك٤سزی

ؿو٤د، اتیور ا١سؼواب تو٦ ؿوخق ١ا یا دس ساػسا ٢اىـ آ شزة ای٠ دػوس٦ اص غوشای

االسم، تنی، زه، و٤اد ٣ اطوا آ دس ق٤ی سا داس١ذ. غشایی ؾ٤ كاست٦، اىؼاد ىی

ز٤ا١ذ تو٦ زـوسر آسا ٣ فوذ ی 143یش١ذ. تا ز٤غ٦ ت٦ ای٦٢ ات٨ا دس اد٥ ای٠ دػس٦ شاس ی

دؿو٤ یش س٣ی٦ ضایی ٣اقذ دس رل٤ف ٤ض٤ؿ تی٢ػاذ؛ خیـ٨٢اد وی ؿ وزاس وا٤١

ضو٠ اكوا ،تشا ؿياىیر ٧ش ؾ٦ تیـسش اتیر ا١سؼاب غشای قذ ت٦ اؿخاف ق٤ی

ا٤١ ػاصاذ اػالی تا افا ضاتغ٦ غشای قذ ائ ت٦ ؿوخق 143ی زثلش٥ ت٦ اد٥

.٢ذا ٦ ائ ت٦ ؿخق ١یؼس٢ذ دس رل٤ف ٤ض٤ؿ، زقیی٠ زیو ٣ غشای قذ

115

‌هآخز‌‌هببع

، و: 1 ؼ، 1 ظ؛ البی فی رزییت الییذی ا یز ، ثاس ت٠ كذ؛ اضیشغضس ات٠ .1

زا. ٤ػؼ٦ غث٤فازی اػافییا، تی

ؼ، 3 ظ؛ شوس الؼلم داء کالم الؼزة هي الکلمػقیذ قیش ، ١ـ٤ا ت٠ ػقیذ؛ ات٠ .2

.1420، تیش٣ذ: داسايش اقاكش، 1

یوا؛ ىاسع، ات٤اكؼی٠ اقذ ت٠ ىاسع ت٠ صش ات٠ .3 ، و: 1 ، ؼ2 ظ؛ هؼجین هایبی س الل ی

.1404ا١سـاساذ دىسش زثیناذ اػالی ق٤ص٥ فی٦ ،

.1392 ، ز٨شا: یضا،29 ، ؼ2 ظ؛ حاق جشای ػوه اسدتیی، كذفی؛ .4

یبی آهیس ؛ «٦١٤ ؿ٢اػی ػاصاذ ؿوخق قو٤ی »خ٤ستاىشا١ی، قؼ٠ ٣ ػیيی، ٨ذی٦؛ .5

. 101و128 ، كق1394 ت٨اس ٣ زاتؼسا ،9، ؽ حاق ک فزی

ثا١ی ٣ اك٤ ؼو٤یر یيوش اؿوخاف قو٤ی دس وا٤١ ػواصاذ »غقيش ، ػسثی؛ .6

.7و32 كق، 1395خاییض ٣ صؼسا ، 14، ؽ پژشبه حاق ک فزی؛ «اػالی ایشا

الصیبحغ٧٤ش ،اػافی ت٠ قاد؛ .7 ، تیوش٣ذ: 1 ، ؼ2 ظ؛ تبج الل ی حییبح الؼزث ی

.1410داساق الیی٠،

زوای دستواس٥ كاستو٦ ٣ آضواس ٣ زكو٤الذ آ دس وا٤١ ػواصاذ »، اقذ؛ آتاد د٥ قاغی .8

، یاد١او٦ قضوشذ آیور او ٤ػو٤ فای تیذث ز هجوػ هاب تدس: ، «1392اػالی

.1396اسدتیی،

.1387، : خظ٧٣ـا٥ ق٤ص٥ ٣ دا١ـا٥، 1 ؼ؛ قاػذ فا جشای ، اقذ؛ آتاد د٥ قاغی .9

، و: 1ؼ ، 28ظ ؛ سبئل الش ؼ ال تیص ل هسبئل الشزیؼقشفای، كذ ت٠ قؼو٠؛ .10

.1409اثیر)ؿ(، آؤػؼ٦

، ز٨شا: 2 ؼ؛ س بست جبی در اسالم در جوری اساله ایزاىقؼی٢ی، ػیذ كذ؛ .11

.1390ػر،

، 5 ظ؛ الوذة الجبرع ف شزح الوختصز البفغغا اذی٠ اقذت٠ كذ؛ قی اػذ ، .12

.1407 ، : غاق٦ ذسػی1،٠ ؼ

1 ظ، هفزدات الفبظ الایزآى سامة اكي٨ا١ی، قؼی٠ ت٠ كذ؛ .13 /، ث٢وا /ػو٤سی٦: داس اقو

.1412 ذاس اـای٦،ا

یػال ا٤ق

/غیقاذ قا

د٥ثیقثی٤د ك ٣ تادآ

ثاسز

116

، : ا١سـاساذ ساتخا٦١ 4 ظ؛ التف ح الزائغ لوختصزالشزائغػی٤س قی، ذاد ت٠ فثذاو؛ .14

.1404او ١ػيی، آیر

ثیة صاد٥، كوذ غقيوش؛ فیؼوایی زيشؿوی، كوذ ٣ ىشغی٨وا، كوذ؛ ؿشیيی، كؼ٠؛ ق .15

؛ «ا١سؼوواب ؼووو٤یر یيووش توو٦ اؿووخاف قوو٤ی دس ١ؾووا یيووش ایووشا ٣ ا١ؼووسا»

.57و88كق ،1392 خاییض ٣ صؼسا ،6، ؽ بی حاق ک فزی آهس

، 1ؼ؛ هسئل ت ک فزی اشخبص حاق در حایق اییزاى اسلسیتبى ؿشیيی، كؼ٠؛ .16

.1394ز٨شا: یضا،

؛ «ؼو٤یر یيوش اؿوخاف قو٤ی دس ١ؾوا یيوش ایوشا ٣ ىشا١ؼو٦ » ؿشیيی، كؼ٠؛ .17

.81و116كق ، 1395زاتؼسا ، ٣76 75ؽ ،بی حاق قضبی دیذگب

، و: 14 ظ؛ هسبلک ا فبم الی تای ح شیزایغ ا سیالم اذی٠ ت٠ فی؛ ضا١ی، صی٠ ؿ٨یذ .18

.1413 ؤػؼ٦ اقاسه االػالی٦،

، ز٨وشا: 4 ظ؛ ا ستجصیبر ف ویب التلین هیي ا لجیبر ع٤ػی، ات٤غقيش كذت٠ قؼ٠؛ .19

.1390داساسة االػالی٦،

، ز٨ووشا: داساسووة 4 ؼ، 10 ظ؛ تییذیت ا حکییبمع٤ػووی، اتوو٤غقيش كووذت٠ قؼوو٠؛ .20

.1407االػالی٦،

.1410، : ١ـش ٧ػشذ، 2 ؼ، 3 ظ؛ کتبة الؼ يىشا٧یذ ، ری ت٠ اقذ؛ .21

ىشظ ا٨ی، سضوا؛ .22 ؛ ز٨وشا: یوضا، هسئل ت ک فزی اشخبص حاق در حایق فزاسی

1388.

حایق ؛ «قا زليی٦ ؼو٤یر یيش اؿخاف ق٤ی دس»٢اد، ىاع٦ ٣ اثش ، ؼق٤د؛ .23

.37و56، كق 1394خاییض ، 91 ، ؽدادگستزی

و دایوا١ی، ا زشیشاذ دسع آیر ؛الذرالوضد ف احکبم الیذدشیی غ٨شی، فی؛ .24

.1412، : داساشآ اشی، 1 ظ

.1407، ز٨شا: داساسة االػالی4،٦ ؼ، 8 ظ؛ الکبف ی٢ی، ات٤غقيش كذت٠ یق٤ب؛ .25

گج استفتبئبت قضبی ؛ؤػؼ٦ آ٤صؿی ٣ خظ٧٣ـی ضا .26 ، وذ 2؛ ١واسؽ اىوضاس( )١وش

.1395، 5779ػؤا:

ثزرس تیل ل هستیذ در هجبح اجزای حذد اس هظز ػیذ ١ؾای، ػیذ ٨وذ ؛ .27

117

.1396 ،، ق٤ص٥ فی٦ 4؛ سػا٦ فی ػغف فا اهبه

، : 2 ، ؼ4 ظ؛ شزائغ ا سالم ف هسبئل الیالل الیزامك قی، ١ػ اذی٠ غقيش؛ .28

.٤1408ػؼ٦ اػافییا،

یر یيش اؿوخاف قو٤ی دس دا٦٢ ؼو٤»٤ػ٤ ػاب، ػیذ دسیذ ٣ سىیـ صاد٥، فی؛ .29

،13 ، ؽفصلبه پژش حاق ک فزی؛ «ا٤١ ػاصاذ اػالی كوق ، 1394 صؼوسا

.147و169

هجلی تؼیبل ؛ «ؿشایظ ؼو٤یر یيش دس الیك٦ ا٤١ ػاصاذ اػالی»، كذ؛ خ٤س ١ثی .30

.127و144، كق ٨1389ش ٣ آتا ، 7، ؽ حاق

، تیوش٣ذ: داس 7 ؼ، 41 ظ؛ شیزائغ ا سیالم جاز الکالم ف شزح١ػيی، كذ قؼو٠؛ .31

.1404اقیا اقشتی،

»ی٤ػيیا ؿ٤سدی، ت٢٨ا؛ .32 یاىسو٦: ؼو٤یر اؿخاف ق٤ی دس غشای اسلواد یوا ػواصا

،56، ؽ تیا ایبت حایق هجل؛ «س٣یشد٧ا ٤١ی٠ ی ٣ تی٠ اوی ، 1390 صؼوسا

.371و408كق

33. Blumberg, Phillip I.; The Multinational Challenge to Corporation

Law; New York: Oxford University Press, 1993.

34. Colvin, Eric; ‘ Corporate Personality and Criminal Liability’; Criminal

Law Forum, 6(1), 1995.

35. Cremona, Marise & Herring, Jonathan ; Criminal Law, Landon:

Macmillan, 1998.

36. Fisse, Brent & Braithwaite, John; Corporation Crime and

Accountability, Cambridge: Cambridge University Press, 1993.

37. Pieth, Mark & Ivory Radha; ‘Corporate Criminal Liability Principle in

Overview’; Emergence and Convergence 9, 2011.

38. Pinto, Amanda & Martin. Evance; Corporate Criminal Liability,

London: University of London Press, 2003

39. Simpson, Philip; ‘Vicarious Liability’; in: Reid K. G. & Zimmerman

یػال ا٤ق

/غیقاذ قا

د٥ثیقثی٤د ك ٣ تادآ

ثاسز

118

R.(eds), A History of Private Law in Scotland, Vol. 2, Oxford

University Press, 2000.

40. Wells, Celia K.; ‘Corporate Criminal Responsibility’; in: S. Tully (ed.),

Research Handbook on Corporate Responsibility, London:

Oxford University Press, 2005.

41. Wells, Celia K.; ‘Criminal Responsibility of Legal Person in Common

Law jurisdictions’; Paper for OECD Anti-Corporation Unit, Paris;

2000.

42. Yeats, Ian & Gliker, Paula & Lukham, Mary; Law of Tort, London:

University of London Press, 2005