PENGENALAN ANATOMI MANUSIADKS 1014

BAB 8 : SISTEM ENDOKRIN

1

OBJEKTIF PEMBELAJARAN

2

Di akhir kuliah ini, para pelajar berupaya untuk:

1. Menerangkan lokasi dan ciri-ciri sistem endokrin

2. Menerangkan lokasi dan struktur kelenjar endokrin

3. Menerangkan mengenai tisu endokrin bagi sistem penghadaman

4. Menerangkan mengenai tisu endokrin bagi sistem reproduktif

PENGENALAN

Sistem saraf dan sistem endokrin memainkan peranan penting dalam mengawal sistem tubuh

Sistem endokrin : Sistem yang melibatkan kelenjar2 tertentu yang menghasilkan hormon yg berfungsi mengawal sistem tubuh.

Hormon yg dilepaskan akan menyerap terus ke dalam darah dan dibawa oleh sistem pengaliran darah ke seluruh tubuh (tanpa salur).

3

Terbahagi kepada beberapa kelenjar utama : Hipotalamus dan

pituitari Tiroid Paratiroid Timus Adrenal Kelenjar Pineal

4

5

1. HIPOTALAMUS DAN KELENJAR PITUITARI6

Hipotalamus adalah bahagian kecil Diencephalon (otak) pada bahagian bawah (inferior) talamus.

Penting utk hubungan sistem saraf dan endokrin Mensintesis sekurang2nya 9 hormon yg berbeza Terdapat 4 bhgn utama :

Mammillary region Tuberal region Supraoptic region Preoptic region

7

Median plane of brain

8

Cerebellum

Cerebrum

Medulla oblongata

Diencephalon

Kelenjar Pituitari : Kelenjar “utama” endokrin kerana turut menghasilkan hormon yg mengawal kelenjar endokrin yang lain

Bentuk : Berbentuk bulat spt. buah pea berdiameter 1-1.5cm

Lokasi : terletak di dalam ruang tengkorak, iaitu di fosa hypophyseal yang terdapat di permukaan atas tulang sfenoid yg dikenali sbg Sella turcica

9

Hubungan antara kelenjar pituitari dan hipotalamus

10

11

Dihubungkan dgn hipotalamus oleh julur infundibulum.

Mempunyai 2 bahagian utama : Kelenjar pitutitari anterior Kelenjar pituitari posterior

12

KELENJAR PITUITARI ANTERIOR13

Terdiri daripada 5 jenis sel yg menghasilkan hormon spesifik :

JENIS SEL HORMON DIHASILKAN

Somatotroph hGH

Thyrotroph TSH

Gonadotroph FSH,LH

Lactotroph Prolactin

Coticotroph ACTH

Kelenjar pituitari posterior : menghasilkan hormon ADH dan Oxytocin ADH : mengurangkan penghasilan urin Oxytocin : Uterus dan payudara ibu

14

2. KELENJAR TIROID15

Bentuk spt rama-rama terletak pada bahagian bawah (inferior) larynx (peti suara)

Mempunyai dua bahagian sisi (lateral) yg dihubungkan dengan isthmus pada bahagian depan (anterior) trakea.

Mikroskopik : Kelenjar tiroid dipenuhi oleh folikel tiroid. Dinding bagi setiap folikel terdiri daripada sel folikular.

Sel folikular menghasilkan hormon tiroid (T3 dan T4)

Parafolikular sel : hasil hormon calcitonin

Kelenjar Tiroid

16

Sel folikular dan parafolikular17

18

3. KELENJAR PARATIROID19

Tertanam separa pada permukaan belakang (posterior) lobus sisi kelenjar tiroid

Bulat dan kecil (40mg) Kebiasaannya pada setiap sisi lobus

tiroid,terdapat 1 kelenjar berada pada bahagian atas (superior) lobus dan 1 lagi pada bahagian bawah (inferior) lobus (jumlah adalah 4)

Terdapat 2 sel utama pada kelenjar : Chief (principal) cell : hasilkan hormon paratiroid

(PTH) Oxyphil cell

20

4. KELENJAR TIMUS21

Organ dwilobus yg terletak pada bahagian mediastinum di antara sternum dan aorta.

Tisu penghubung kapsul memisahkan kedua2 lobus dan trabekulae memisahkan setiap lobus kepada lobul.

Setiap lobul terdiri daripada 2 bahagian iaitu korteks (luar) dan medula (dalam)

Berperanan dalam sistem pertahanan badan. Menghasilkan hormon : Thymosin Thymic humoral factor Thymic factor thymopoietin

22

5. KELENJAR ADRENAL Berpasangan yg terletak

pada bahagian atas (superior) ginjal.

Mempunyai bentuk piramid yg rata

Saiz pada dewasa : 3-5 cm tinggi, 2-3 cm lebar.

Mempunyai 2 bahagian utama : Adrenal Korteks : bhgn

luar Adrenal Medula : bhgn

dalam (tengah)

23

ADRENAL KORTEKS

Adrenal korteks terbahagi kepada 3 bahagian : Zona Glomerulosa: bhgn paling luar,di bwh

lapisan kapsul. Menghasilkan mineralokortikoid

Zona Fasikulata: bhgn tengah dan bhgn plg besar. Sel menghasilkan glukokortikoid

Zona Retikularis: bhgn korteks plg dalam & menghampiri bhgn medula. Sel menghasilkan hormon androgen

24

25

ADRENAL MEDULA26

Bhgn dalam kelenjar adrenal Terdiri daripada sel kromafin (chromaffin

cells) yg menghasilkan hormon epinephrine dan norepinephrine atau nama lain adrenaline dan noradrenaline.

6. KELENJAR PINEAL27

Kelenjar endokrin kecil Terletak pada bahagian atas ventrikel

ke-3 otak Sebahagian dari epitalamus Diliputi / dilindungi oleh kapsul yg

dibentuk oleh pia mater. Kelenjar terdiri daripada neuroglia dan

sel rembesan pinealosit (pinealocyte) Merembeskan melatonin

Kedudukan Kelenjar Pineal

28

7. PANKREAS Pankreas merupakan tisu endokrin bagi sistem

penghadaman Pankreas terdiri daripada kelenjar endokrin

serta eksokrin (exocrine). Pankreas : organ leper, berukuran 12.5-15 cm Berada pada lengkungan deodenum (bhgn

pertama usus kecil) Terdiri daripada 3 bahagian utama :

Head (kepala) Body (badan) Tail (ekor)

29

30

99% sel pada pankreas berada dalam bentuk kelompok “acini”

Kelompok acini ini terdiri daripada acini eksokrin. Di antara acini eksokrin,terdapat kumpulan sel istimewa yg dinamakan sel Langerhans.

Sel Langerhans menghasilkan hormon insulin yang terus menyerap masuk ke dalam aliran darah (endokrin)

Insulin adalah penting untuk proses metabolisma karbohidrat

31

32

Sel langerhans terdiri daripada 4 jenis sel: Sel alpha (sel A) : rembeskan glukagon Sel beta (sel B) : rembeskan insulin Sel delta (sel D) : rembeskan somatostatin Sel F : rembeskan polipeptida pankreatik

33

TISU ENDOKRIN BAGI SISTEM REPRODUKTIF

34

8. TESTIS

Organ pembiakan pada lelaki, Testis merupakan organ yang dibekalkan dengan kumpulan sel endokrin.

Testis adalah berpasangan yg berbentuk oval dilitupi kantung skrotum.

Selain menghasilkan sperma, Testis turut menghasilkan hormon androgen iaitu Testosteron.

Hormon ini penting untuk regulasi penghasilan sperma dan meransang perkembangan sifat maskulin seorang lelaki.

Turut menghasilkan Inhibin – rencat penghasilan FSH

35

36

37

9. OVARI

Telur atau jasad tisu berbentuk oval. Hadir sepasang pada rongga pelvic wanita

Menghasilkan beberapa jenis hormon ; Estrogen dan Progesteron.

Hormon penting dalam mengawal kitar haid, kandungan dan menyediakan perkembangan kelenjar susu untuk tujuan penyusuan

38

39

SEKIAN, TERIMA KASIH40