Semfdv

85
PENATALAKSANAAN PERAWATAN LUKA Oleh : Dr. SIGIT JATMIKA SpB MATARAM, 29 NOVEMBER 2008

description

sf

Transcript of Semfdv

Page 1: Semfdv

PENATALAKSANAAN PERAWATAN LUKA

Oleh :

Dr. SIGIT JATMIKA SpB

MATARAM, 29 NOVEMBER 2008

Page 2: Semfdv

Luka nekrotik Luka infeksi

Luka granulasi Luka epitelialisasi

Luka sloughy

Luka sayat Luka bakar Luka bakar

Luka fungating

Page 3: Semfdv

Luka Tusuk

Page 4: Semfdv

Luka masuk

Luka keluar

Page 5: Semfdv
Page 6: Semfdv

Terbuka

Terbuka

BersihBersih

Tajam Akut

GigitanGigitan

Tertutup

TumpulTumpul

TembakTembak

Kotor

Kronis

Infeksi

Terkontaminasi

Kehilangan jaringanKehilangan jaringan

Sayat

Potong

Lecet

Tusuk

Tembus

Page 7: Semfdv
Page 8: Semfdv

WOUND MAN

Asmussen et al., 1995Hans von Gersdorf, abad 15

Page 9: Semfdv

Trauma Pembedahan Neuropatik Gangguan vaskuler Penekanan Keganasan

Baranoski S & Avello EA, 2003; Kane DP, 2001

Page 10: Semfdv

Klasifikasi Luka : Luka Akut : luka baru, mendadak dan

penyembuhannya sesuai waktu yg diperkirakan : Luka sayat, luka bakar, luka tusuk, crush injury

Luka Kronis : luka gagal sembuh pd waktu yg diperkirakan, tidak berespon baik thd terapi dan punya tendensi untuk timbul kembali : Ulkus dekubitus, ulkus diabet, ulkus varicosum dan juga luka bakar.

Luka Operasi : luka akut yg dibuat : luka jahit, skin graft

Dealey C, 1994; Lazarus GS et al., 1994

Page 11: Semfdv

11

LUKA AKUT

luka yang proses penyembuhannya menghasilkan restorasi anatomis dan fungsional.

LUKA KRONIS

luka yang dalam proses penyembuhannya

gagal mengembalikan anatomis dan fungsional.

Page 12: Semfdv

12

Page 13: Semfdv

Luka kronik :

Ulkus venosus

Lymphedema

Pressure Ulcers (Decubitus Ulcer)

Neuropathic ulcer (Diabetes Mellitus)

13

Page 14: Semfdv

Luka Akut Luka Kronis

Luka post Op.

Page 15: Semfdv

Luka Tusuk

Page 16: Semfdv

Luka masuk

Luka keluar

Page 17: Semfdv

TRAUMA SABUK PENGAMAN

Finger tip amputaion

Partial amputation

Page 18: Semfdv

Electrical burn High voltage wiring injury

Luka Bakar Air Avulsi

Page 19: Semfdv

Electrical burn

High voltage wiring injury

Luka Bakar Air Avulsi

Page 20: Semfdv
Page 21: Semfdv

Luka Sembuh

Tertutup Epitel !!!

Tanpa Parut atau dengan Parut

Page 22: Semfdv

UPAYA MEMPERBAIKI KERUSAKAN YANG TERJADI

FASE I INFLAMASI : VK,VD,AKUMULASI PMN,FIBRIN,MAKROFAG

FASE II PROLIFERASI, FIBROPLASI : GRANULASI, KOLAGENASI, EPITELIALISASI FASE III REMODELLING : PEMATANGAN PARUT

Page 23: Semfdv

Fase Hemostasis & Inflamasi- segera sampai 2-5 hari- hemostasis :• vasokonstriksi• Agregasi platelet• thromboplastin clot

- inflamasi• vasodilatasi• fagositosis

23

EGFIGF-1PDGFTGF β

Platelet

Neutrophil, macrophage, Epithelial cells, mast cellsEndothelial cells, fibroblast

activation

chemotactic

recruitment

Tredget EE, 2002

Hemostasis Inflamasi

Page 24: Semfdv

Fase Proliferasi- 2 hari sampai 3 minggu- granulasi

Fibroblas sintesis kolagen Mengisi defek dan terbentuk kapiler baru

- Kontraksi Tarikan tepi luka yang akan mengurangi defek

- epitelialisasi Migrasi epitel dari tepi luka

24

PDGF, IGF-1TGF β, FGF

FIBROGENIC GF

Page 25: Semfdv

Fase Remodelling- 3 minggu sampai 2 tahun- Kolagen akan meningkatkan tensil

strength luka- Akhir proses terbentuk parut

80% kekuatan jaringan semula

25

Page 26: Semfdv

Penilaian luka

Preparasi luka

Penutupan luka

Dressing

Page 27: Semfdv

UKURAN DAN

DALAM LUKA

KULIT SEKITAR LUKAPenilaian warna,

kelembaban, Fleksibilitas

TEPI LUKAPenilaian Tepi luka dan

perlekatan ke dasar luka

BED LUKAPenilaian Jaringan

nekrotik / non vital Jaringan

Granulasi, fibrin, eksudat

Kolonisasi bakteri

Kerstein MD, 1997

PENILAIAN LUKA

Page 28: Semfdv

Prinsip Dasar:

1. Cleansing

2. Closure

3. Dressing

Page 29: Semfdv

Diagnosis Luka

Preparasi bed luka

Pengelolaan eksudatPengelolaan jaringan non vitalKontrol bakteri

Produk AbsorbtifDebridementAntibiotik

GraftSekunderPrimer Flap

Luka telah terpreparasi

Luka sembuh

Penutupan luka

Penilaian Pasien

Falanga V, 2001

kronik

akut

Page 30: Semfdv

1. Preparasi bed luka2. Penutupan luka

PRINSIP PENATALAKSANAAN LUKA

Page 31: Semfdv

PREPARASI BED LUKA

1. Debridement

2. Kontrol Bakteri (bacterial balance)

3. Pengelolaan Eksudat

Falanga V, 2000, 2001; Vowden K, 2002

Page 32: Semfdv

Sembuh spontan/ per sekundam1

Jahit primer/ per primam 22

Skin graft3

Flap lokal4

Flap jauh5

Free flap / bedah mikro 6

PENUTUPAN LUKA

Page 33: Semfdv
Page 34: Semfdv

DEBRIDEMENT

Membuang jaringan mati

Membuang material asing

Membersihkan jaringan yang terkontaminasi

Mempertahankan struktur penting semaksimal mungkin

PREPARASI BED LUKA - Debridement

Page 35: Semfdv

TEKNIK DEBRIDEMENT

1. Surgical debridement

2. Mechanical debridement

3. Autolytic debridement

4. Enzymatic debridement

5. Biological debridement

PREPARASI BED LUKA - Debridement

Page 36: Semfdv

SURGICAL DEBRIDEMENT

Sharp debridement

Skalpel, gunting, kuret + irigasi

Paling cepat dan efektif

PREPARASI BED LUKA - Debridement

Baharestani M, 1999; Bergstrom et al., 1994

Page 37: Semfdv

PREPARASI BED LUKA - Debridement

Page 38: Semfdv
Page 39: Semfdv
Page 40: Semfdv

HAMBATAN PEMBEDAHAN

Keadaan umum penderita jelek

Persyaratan pembiusan

Tidak ada yang mengurus penderita

Antrian jadwal operasi

Tidak ada biaya

PREPARASI BED LUKA - Debridement

Page 41: Semfdv

Surgical debridement yang tidak adekuat ”terjadi akibat adanya kekhawatiran ahli

bedah untuk menutup atau merekonstruksi defek yang akan timbul”

Page 42: Semfdv

MECHANICAL DEBRIDEMENT

Gauze debridementWet to dry dressing

Gauze + saline keringJaringan mati terbuang saat mengganti balut

PREPARASI BED LUKA - Debridement

Falanga V, 2000; 2001

Page 43: Semfdv

PREPARASI BED LUKA - Debridement

Page 44: Semfdv

PREPARASI BED LUKA - Debridement

Page 45: Semfdv

AUTOLYTIC DEBRIDEMENT

Invivo Enzymes Self Digest Devitalized Tissue

Gelatinase Kolagenase Stromelisin

Membutuhkan suasana lembab Penutup luka Hydrocolloid, Transparent film, Hydrogel

PREPARASI BED LUKA - Debridement

Falanga V, 2000; 2001

Page 46: Semfdv

Hydrocolloid

Hydrogel

PREPARASI BED LUKA - Debridement

Page 47: Semfdv

PREPARASI BED LUKA - DebridementAUTOLYTIC

Page 48: Semfdv

ENZYMATIC DEBRIDEMENT

Bila surgical tidak memungkinkan

Bereaksi pada : protein, kolagen, fibrin, elastin dan nukleoprotein

Terutama untuk ulkus tergaung dengan terowongan yang sulit untuk dilihat

PREPARASI BED LUKA - Debridement

Falanga V, 2000; 2001

Page 49: Semfdv

Telah dipakai secara luas sejak 1975

Pemakaian pada luka bakar untuk melepas eschar

Pada kasus ulkus kronis : Pressure ulcer, Arterial ulcer,Venous ulcer, Diabetes ulcer

PREPARASI BED LUKA - Debridement

Page 50: Semfdv

PREPARASI BED LUKA - Debridement

Page 51: Semfdv

TOPICAL DEBRIDING AGENTS

Collagenase (Santyl ®)

Fibrinolysin (Elase®)

Protease (Panafil®)

Papain urea (Accuzyme®)

Trypsin (Granulex®)

PREPARASI BED LUKA - Debridement

Page 52: Semfdv

Hari 1 Hari 6

Hari 11

Hari 18

PREPARASI BED LUKA - Debridement

Page 53: Semfdv
Page 54: Semfdv

Faktor yang dipertimbangkan

Surgical Enzymatic Autolytic Mechanical

Kecepatan 1 2 4 3

Selektivitas 2 1 3 4

Nyeri 4 2 1 3

Eksudat 1 4 3 2

Infeksi 1 3 4 2

Biaya 4 2 1 3

Falanga V, 2005

PREPARASI BED LUKA - Debridement

Pemilihan teknik debridement

Page 55: Semfdv

BIOLOGICAL DEBRIDEMENTMAGGOT DEBRIDEMENT THERAPY

Larva therapyLarva Phaenicica sericata (green blow fly)

Biomechanical debridement

Sejak 1932Sukses untuk abses, luka bakar, selulitis, gangren, ulkus, osteomielitis dan mastoiditis

PREPARASI BED LUKA - Debridement

Thomas S, 2005

Page 56: Semfdv

PREPARASI BED LUKA - Debridement

10/cm2

Maggot therapy

Page 57: Semfdv
Page 58: Semfdv

Sukses tidaknya penutupan luka tergantung ada tidaknya infeksi

Infeksi luka ditentukan keseimbangan daya tahan luka & jumlah mikroorganisme

< 104 /gram tissue Infeksi 6%> 104/gram tissue Infeksi 89%> 105/gram tissue Gagal

PREPARASI BED LUKA – Bacterial balance

Teh BT, 1979

KONTROL BAKTERI

Page 59: Semfdv

Direct : balut tekan disertai highly absorbent dressing atau mechanical vacum

Indirect : Mengurangi penyebab yang mendasari koloni bakteri yang ekstrim

Falanga V, 2000; 2001

Page 60: Semfdv

Pembalut absorbtifPembalut absorbtif

Hydrofibre

Calcium alginate

PREPARASI BED LUKA – Pengelolaan Eksudat

Foam

Page 61: Semfdv

Pembalut luka yang memberikan kelembaban (Wound Hydration Dressing) Pembalut luka yang menjaga kelembaban (Moisture Retentive Dressing) Pembalut luka yang menyerap cairan (Exudate Management Dressing) Pembalut luka yang menyerap bau (Odour Management Dressing)

Page 62: Semfdv

PEMBALUT LUKA YANG MEMBERIKAN KELEMBABAN

Hydroactive Gel

Page 63: Semfdv

NECROTIC

Page 64: Semfdv

SLOUGHY

Page 65: Semfdv

GRANULATING

Page 66: Semfdv

EPITHELIALISING

Page 67: Semfdv

Hydrocolloid

Page 68: Semfdv
Page 69: Semfdv

CarboFlex

Page 70: Semfdv

Luka kronisUlkus diabetikUlkus dekubitusUlkus stasis vena

Luka akut / trauma Luka dehisensi Meshed grafts Flaps

Page 71: Semfdv

Penyembuhan luka non bedahPenyembuhan luka non bedah Mempersiapkan luka untuk pembedahanMempersiapkan luka untuk pembedahan Stabilisasi flap, graft dan luka traumaStabilisasi flap, graft dan luka trauma Memperbaiki luka untuk keberhasilan graftMemperbaiki luka untuk keberhasilan graft

Page 72: Semfdv
Page 73: Semfdv

Luka Sembuh

Tertutup Epitel !!!

Tanpa Parut atau dengan Parut

Page 74: Semfdv

Sembuh spontan/ per sekundam1

Jahit primer/ per primam 22

Skin graft3

Flap lokal4

Flap jauh5

Free flap / bedah mikro 6

PENUTUPAN LUKA

Page 75: Semfdv

PER SEKUNDAM : Penutupan secara alami melalui proses epitelisasi penyembuhan luka tanpa dilakukan penutupan secara bedah

Penutupan Luka

Page 76: Semfdv

Per sekundam

Penutupan Luka

Page 77: Semfdv

PER PRIMAM : Penutupan luka langsung dengan penjahitan (jahit primer)

Penutupan Luka

Page 78: Semfdv

SKIN GRAFT : Pemindahan sebagian atau seluruh ketebalan kulit ke tempat lain

dibutuhkan suplai darah dari resipien untuk kehidupan

Split Thickness Skin Grafting

Penutupan Luka

Page 79: Semfdv

Split Thickness Skin Grafting

Penutupan Luka

Page 80: Semfdv

Full Thickness Skin GraftingPenutupan Luka

Page 81: Semfdv

FLAP : Pemindahan kulit dan atau jaringan dibawahnya untuk menutup defek dengan menyertakan pedikel untuk vaskularisasi

Penutupan Luka

Page 82: Semfdv

Penutupan Luka

Page 83: Semfdv

Penutupan Luka

Page 84: Semfdv

Penutupan Luka

Page 85: Semfdv