Sejarah:Monolog Putu Wijaya S -...
1
T--·-------··-···---····--·-.'-"-'.---'" -.--- ..-.-. -. o Selasa 4 €) 6 20 21 OMar OApr "Sejarah": Monolog Putu Wijaya S ajarah kacida pentingna pikeun hiji bangsa.Sajarah tehjatidiri bangsa! Sabab din a sajarah loba kajadian-kajadian (sabab/akibat) anu- bisa dijadikeun conto/kareueus ku generasi saterusna. Dina sajarah loba elmupangaweruh anu bisa dilarapkeun jeung dimekarkeun dina jaman ayeuna jeung kahareupna.Sajarah loba pulung- aneunana! Ku penting-pentingna saja- rah, Proklamator Bung Karno geus cumeluk, "Jasmerah (Jangan Sekali- sekali Meninggalkan Sejarah)" ka raha- yatna. Kitu deui dramawan moyan, paraji Teater Mandiri,Putu Wijaya, geus ngagarap monolog anu judulna "Sejarah", anu sawatara waktukaliwat (3/12) dipagelarkeun di Gedong Kase- nian Unpad Bale Rumawat Pajajaran Jalan Dipatiukur 35 Bandung, Dina galuring carita Monolog Sajarah , aya tokoh Kama murid SMP anu kage- geloan ku komputer. Pagawean Karna ti isuk jedur nepi ka sorejeder teh taya deui iwal ti ngerem maneh nyoo komputer. Papatah kolot teudiwaro.Kolotna geus beak dengkak, taak! Timbul karempan jeung kahariwang mangsa kahareup anakna taya harepan. Tapi aneh bin ajaib, dina Ujian Nasional peunteunKama rata- rata 10. Nepi ka ibur salelembur. Sakabeh jalma kataji ku kapinteranKama. Kaasup Sakola Intemasional Galaksi anu ngahaja- datang "ngalarnar" mere beasiswa nepi ka tingkatlroktor.Tapi aneh, sabada lulus tes sartaKama rek dipapagkeun, manehna kadon merodembung sakola. Alesan Kama singket, pedah di eta sakola taya kurikulum palajaranSajarah Indonesia. Cek Karna harita ka kapala Sakola Intemasional Galaksi,"Kuring urang Indo- nesia. Rek kumaha jadi bangsa Indonesia, lamun kuring taradiajar Sajarah Indonesia! Moal Pa, kuring mah moal asup ka sakola anu teungajarkeun Sajarah Indonesia. Kuring mah hayang jadi urang Indonesia!" pokna, tatag!Barengjeung eta, trek, lampu pareum, Laju hurung deui reyem-reyemdituturkeun ku "backsound" haleuang Harri Roesly(Alm) "Jangan Menangis Indonesia", mani waas. Dina- layar "background" gambar mata anujuuh ku cimata Putu nyangsaya, dibageakeun ku keprok panongton anu taya reureuh- na.Tandaning sugema! Monolog anu cek nuawam kana "seni peran" atawa tiater mah rnemang moal matak pirarneeun, Jalmangomong sora- 40 o Sabtu 0 12 13 27 28 Minggu 14 15 29 30 31 OSep OOkt ONov ODes ngan, badis nu keur ngadongeng dina panggung. Tapi ari dipintonkeun ku ahlina mah.anu teu apal kana tiater ge kuat ka keprok jeung alager-ageran.Putumemang dramawan moyan, ieu Sarjana Hukum wedalan UGM (Universitas Gajahmada) 1969 teh mintonkeun karya monologna kalayan cerdas,dalit, jeungpikalucueun, Dina monolog ieu ge taya watesan antara nu lalajo jeung aktor, nepika panongton ge jadi bagean tina carita.Umpamana basa tokoh Karnadirenceng-renceng dirojong ku salembur pikeun asup ka sakola inter- nasional.sakabeh panongton milu ngabo botohan bari ear nyebut ngaran "Kama! Kama! Karna!". Putu ge remen improfisasi di luar skenario, saperti basa "penger.as soarana" ruksak jeung "haseup (dryice)" teu pas masieup kana jalan carita, putu banyol ngancam "crew" , rekmotong hon- oma ku cara jeung basa anu lucu, nepi ka ngogan pikaseurieun. LalajoPutu Wijaya akting mernang matak betah, pagelaran anu meakkeun waktu sajamsatengah teh teu karasa geus lekasan. Tina diskusikaju- di, carita Kama mangrupa pangalaman putra Putu Wijaya anu di sakolana teumeunang palajaran sajarah, "Kunaon urang Indonesia teu diajar sajarah Indonesia.anu dialajar sajarah ge teu ara- paleun komo deui anu teu diajar?!Kunaon urangteu hormat kana parjuangan palaku sajarahv'cek Putu,ngemu kahanjakal. Kukituna, cek Putu, Sajarah kudu dimekarkeun, tapi lain ngan saukur "apalkeuneun'wungkul, anu kudu dia- jarkeun mah "sudut pandangna".Dina kahareupna urang (generasi ngora) kudu kritis, kudu nanjeurkeun bebeneran. Lamun aya anu salah, salahkeun, anu bener ge kudu dibenerkeun. Coba wae, kiwari koran ge geus teudipimilik ku wartawan anu nyoarakem bebeneran, televsisi dijadikeun tungga.igan para politisi. Putu ge nilik individu di urang ukur aya kawani lamunbabaladan, teu kawas para pajuang anu teuneung ludeung maju jurit ka rnedanperang soso- rangan cadu mundur pantrangmulang, Jalanna taya deui iwal ti kudu dilawan ku pendidikan. Kaum terdidikanu bisa neuleuman sajarah kalayan jembar wijak- sana. Anu engkena bisa dijadikeun obor pikeun ngalengkah ka hareupna! Rektor Unpad, Ganjar Kumia ge mairan, yen sajarah tehpalajaran anu kaci- da pentingna. Tapi anu diajarkeunana ulah ngan saukur taunkajadian jeung ngaran- ngaran palaku.Tapi "seting" dina unggal taun kajadian anukudu jadi palajaran mah. Ganjar ge miharep pendidikan sajarah di paguron luhurkudu sacara "ter- buka" ulah mangrupa doktrin. Ulah nepi ka aya anggapan "Sajarahditangtukeun ku panguasa/rezim", Urang Sunda kungsi merjuangkeun kaasliansajarah anu ditulis ku Pangeran Wangsakerta (Cirebon). Lamun eta bener sajarahasli, tangtu sajarah nusantara anu kiwari teh teu ben er, tapi disatengahingjalan kasusna ditutup! "Kitu deui dina jaman Orba, unggal bulan Agustus sokditayangkeun filmJanur Kuning," pokna. ***Asep GP Mangle No. 2355 Kliping. Humas Unpad 201&
Transcript of Sejarah:Monolog Putu Wijaya S -...
T--·-------··-···---····--·-.'-"-'.---'"-.---..-.-.-.
o Selasa
4 €) 620 21
OMar OApr
"Sejarah": Monolog PutuWijaya
Sajarah kacida pentingna pikeunhiji bangsa.Sajarah tehjatidiribangsa! Sabab din a sajarah loba
kajadian-kajadian (sabab/akibat) anu-bisa dijadikeun conto/kareueus kugenerasi saterusna. Dina sajarah lobaelmupangaweruh anu bisa dilarapkeunjeung dimekarkeun dina jaman ayeunajeung kahareupna.Sajarah loba pulung-aneunana! Ku penting-pentingna saja-rah, Proklamator Bung Karno geuscumeluk, "Jasmerah (Jangan Sekali-sekali Meninggalkan Sejarah)" ka raha-yatna. Kitu deui dramawan moyan,paraji Teater Mandiri,Putu Wijaya, geusngagarap monolog anu judulna"Sejarah", anu sawatara waktukaliwat(3/12) dipagelarkeun di Gedong Kase-nian Unpad Bale Rumawat PajajaranJalan Dipatiukur 35 Bandung,
Dina galuring carita Monolog Sajarah ,aya tokoh Kama murid SMP anu kage-geloan ku komputer. Pagawean Karna tiisuk jedur nepi ka sorejeder teh taya deuiiwal ti ngerem maneh nyoo komputer.Papatah kolot teudiwaro.Kolotna geusbeak dengkak, taak! Timbul karempanjeung kahariwang mangsa kahareupanakna taya harepan. Tapi aneh bin ajaib,dina Ujian Nasional peunteunKama rata-rata 10. Nepi ka ibur salelembur. Sakabehjalma kataji ku kapinteranKama. KaasupSakola Intemasional Galaksi anu ngahaja-datang "ngalarnar" mere beasiswa nepi katingkatlroktor.Tapi aneh, sabada lulus tessartaKama rek dipapagkeun, manehnakadon merodembung sakola. AlesanKama singket, pedah di eta sakola tayakurikulum palajaranSajarah Indonesia.
Cek Karna harita ka kapala SakolaIntemasional Galaksi,"Kuring urang Indo-nesia. Rek kumaha jadi bangsa Indonesia,lamun kuring taradiajar SajarahIndonesia! Moal Pa, kuring mah moal asupka sakola anu teungajarkeun SajarahIndonesia. Kuring mah hayang jadi urangIndonesia!" pokna, tatag!Barengjeung eta,trek, lampu pareum, Laju hurung deuireyem-reyemdituturkeun ku "backsound"haleuang Harri Roesly(Alm) "JanganMenangis Indonesia", mani waas. Dina-layar "background" gambar mata anujuuhku cimata Putu nyangsaya, dibageakeunku keprok panongton anu taya reureuh-na.Tandaning sugema!
Monolog anu cek nuawam kana "seniperan" atawa tiater mah rnemang moalmatak pirarneeun, Jalmangomong sora-
40
o Sabtu 012 13
27 28
Minggu
14 1529 30 31
OSep OOkt ONov ODes
ngan, badis nu keur ngadongeng dinapanggung. Tapi ari dipintonkeun ku ahlinamah.anu teu apal kana tiater ge kuat kakeprok jeung alager-ageran.Putumemangdramawan moyan, ieu Sarjana Hukumwedalan UGM (Universitas Gajahmada)1969 teh mintonkeun karya monolognakalayan cerdas,dalit, jeungpikalucueun,Dina monolog ieu ge taya watesan antaranu lalajo jeung aktor, nepika panongton gejadi bagean tina carita.Umpamana basatokoh Karnadirenceng-renceng dirojongku salembur pikeun asup ka sakola inter-nasional.sakabeh panongton milu ngabobotohan bari ear nyebut ngaran "Kama!Kama! Karna!". Putu ge remen improfisasidi luar skenario, saperti basa "penger.assoarana" ruksak jeung "haseup (dryice)"teu pas masieup kana jalan carita, putubanyol ngancam "crew" , rekmotong hon-oma ku cara jeung basa anu lucu, nepi kangogan pikaseurieun. LalajoPutu Wijayaakting mernang matak betah, pagelarananu meakkeun waktu sajamsatengah tehteu karasa geus lekasan. Tina diskusikaju-di, carita Kama mangrupa pangalamanputra Putu Wijaya anu di sakolanateumeunang palajaran sajarah, "Kunaonurang Indonesia teu diajar sajarahIndonesia.anu dialajar sajarah ge teu ara-paleun komo deui anu teu diajar?!Kunaonurangteu hormat kana parjuangan palakusajarahv'cek Putu,ngemu kahanjakal.Kukituna, cek Putu, Sajarah kududimekarkeun, tapi lain ngan saukur"apalkeuneun'wungkul, anu kudu dia-jarkeun mah "sudut pandangna".Dina
kahareupna urang (generasi ngora) kudukritis, kudu nanjeurkeun bebeneran.Lamun aya anu salah, salahkeun, anubener ge kudu dibenerkeun. Coba wae,kiwari koran ge geus teudipimilik kuwartawan anu nyoarakem bebeneran,televsisi dijadikeun tungga.igan
para politisi. Putu ge nilik individu diurang ukur aya kawani lamunbabaladan,teu kawas para pajuang anu teuneungludeung maju jurit ka rnedanperang soso-rangan cadu mundur pantrangmulang,Jalanna taya deui iwal ti kudu dilawan kupendidikan. Kaum terdidikanu bisaneuleuman sajarah kalayan jembar wijak-sana. Anu engkena bisa dijadikeun oborpikeun ngalengkah ka hareupna!
Rektor Unpad, Ganjar Kumia gemairan, yen sajarah tehpalajaran anu kaci-da pentingna. Tapi anu diajarkeunana ulahngan saukur taunkajadian jeung ngaran-ngaran palaku.Tapi "seting" dina unggaltaun kajadian anukudu jadi palajaranmah. Ganjar ge miharep pendidikansajarah di paguron luhurkudu sacara "ter-buka" ulah mangrupa doktrin. Ulah nepi kaaya anggapan "Sajarahditangtukeun kupanguasa/rezim", Urang Sunda kungsimerjuangkeun kaasliansajarah anu ditulisku Pangeran Wangsakerta (Cirebon).Lamun eta bener sajarahasli, tangtusajarah nusantara anu kiwari teh teuben er, tapi disatengahingjalan kasusnaditutup!
"Kitu deui dina jaman Orba, unggalbulan Agustus sokditayangkeun filmJanurKuning," pokna. ***Asep GP
Mangle No. 2355
Kliping. Humas Unpad 201&
