Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
-
Upload
teuku-ardiansyah -
Category
Documents
-
view
240 -
download
0
Transcript of Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
1/52
Perdamaian aceh
Berkelanjutan
mengukur komitmen ParPolterhadaP Perdamaian aceh
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
2/52
S is f cy dvp (Sicd)Jui, Bada AcTp : (0651) 7552574mai : [email protected]
Dicta Jui 2010Utu ptayaa bi ajut tta apa ii, ubui:[email protected] da [email protected].
SICD Ac, 2010
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
3/52
Perdamaian acehBerkelanjutan
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
4/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
2 kATA PengAnTAr
kata Pengantar
Ptama sai ami mucapa syuu adiat Aa S.W.T. ya ta mauaa ita pdamaia di Ac, stamasa fi ya ama. Daam usia damai ya masi muda, smua pia pu mjaaya ua tcapai pdamaia ya
bajuta da abadi di Ac.
kmitm ya tii dai stiap m masyaaat tadap pdamaia bajuta di Ac mjadi ata uci ya p-ti utu madia sjataa da adia bai masyaaat. Pdamaia sbaai ata uci da damaia sbaaisbua situasi ya pu diwujuda da dijaa, aus mjadi pmaama tif di daam masyaaat.
Scaa stitusia, masyaaat twaia daam patai piti ya dudu di pam. Ma ta mmbia suaayamaui Pmiia Umum (Pmiu) sbaai maism dmasi di Idsia. Sia, smua patai ya ada di Ac, u-susya ya mmpuyai usi di Dwa Pwaia rayat Ac (DPrA), aus mmpuyai mitm ya bai tait pda-maia di Ac.
Mmbaca apa pitia Scia Istitut f Cmmuity Dvpmt (SICD) Ac da Fum Masyaaat Pdui PamIdsia (ForMAPPI) sta duua dai USAID da IrD-SerASI Ac Pjct, ami mmbia apsiasi ya bsa t-adap tim piti ya ta bsusa paya daam muu mitm patai piti di Ac. lapa ii mjadi sbua acuamaupu fusi t tadap patai ya mmpuyai usi di pam Ac utu bja bi bai dpa, ususyadaam mitm mjaa pdamaia.
Sptaua ami, md pitia ii adaa paama suss ptama di Idsia ya muaa pdatafma-mbaaa da aa pmiia ya mabua ti pdamaia psitif da atif.
Pitia SICD da ForMAPPI pu diduu aa dapat diaua scaa tus-mus. ha ii miat sbua mitmdai patai piti dapat saja buba sii pjaaa watu. hasi pitia ya dibuua da/atau dipubiasia dayamjadi cmi bai stiap patai piti, tutama patai piti ya mmiii waiya di DPrA, utu miat sjau maa mit-m ya ta ma bia tadap pdamaia Ac.
ha pti aiya, pss pitia da pysaia apa ii mibata puta daa Ac sdii, ya masaabaaimaa idupa da pmbaa ya basu di daa ii, sia sai miat asi ya ta mjadisimpua ssuai da mtdi pitia, jua ta masaa asu baaimaa sbtuya ayat mdambaapdamaia da sjaumaa pua wai-wai ma mmbi mitmya. ha ii mupaa sbua pstasi ya bai,aa ma ta iut myumbaa id daam mmbau Ac, ssuai da fusi da duduaya di ta-ta masyaaat.
Aiya, ami baap da mmbia duua spuya pada SICD sbaai m masyaaat sipi di Ac ututus mmatau mitm patai piti tait pdamaia da ija pam di Ac mjadi bi bai. Tujua ptiyaadaa baaimaa madia sjataa da adia di Ac daam mai pdamaia ya bajuta siatciptaya Ac ya damai, sjata da dmatis.
Bada Ac, Jui 2010Dwa Pwaia rayat Acktua,
ds h. hsb ab, mS
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
5/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
3UCAPAn TerIMA kASIh
ucaPan terima kaSih
lapa suvi mitm patai-patai piti di Dwa Pwaia rayat Ac (DPrA) tadap pdamaia Ac ya ba-
juta disiapa scaa bsama Scia Istitut f Cmmuity Dvpmt (SICD) Ac da Fum Masyaaat Pdui Pa-m Idsia (ForMAPPI). Pyusua apa ii dipimpi T. Zuadi S (SICD) da TA. lw (ForMAPPI). Tim itiya tibat daam puisa apa tdii dai Adi Wasidi da hay Masyafa (SICD), sta Sbastia Saa (ForMAPPI).
kami ii myampaia ucapa tima asi pada paa piti apaa ami: nia nviaa, Mazi Afi, da WayuddiAba, atas suua da ja asya utu mmp data da ifmasi ya dibutua dai paa spd. Ucap-a ya sama ami tujua pada Iam M. Ami, Musauddi Daud, da T. Budi hmawa (Pdii SICD) ya mmbiada uat aa suvi ii bisa diaua. kami jua myampaia paaa ya bsa pada T. Tiasa Puta, DdiMazui, T. hda kumaa, Miza Syaifuddi, Yusiza (SICD), da Sata Mai (ForMAPPI) atas duua pasia yadibia sama suvi basu.
Uapa tima asi ami tujua jua pada pwaia Patai Ac, Patai Dmat, Patai ga, Patai Amaat nasia,Patai kadia Sjata, Patai Psatua Pmbaua, Patai Dauat Atj, Patai kadia da Psatua Idsia, PataiPatit, Patai kdauata Basa, da Patai Bua Bita, ya ta bpatisipasi scaa pu miuti suvi ii.
Tim saat maai bbaai masua atas acaa istum suvi ya dibia Abdua A. Mutab (gaAc), Bata Syaiza (ACSTF), ey Sufiadi (-CArD), Matuis (Bappda Ac), Mawadi Ismai (Fautas huum UivsitasSyia kuaa), Muis Muta (advat), Mutauddi Yab (AJI Ac), da T. Adiasya (Asaa Static Iitiativ). Timaasi jua pada Uc Supata da Juaidi haafia ya ta myumbaa ft-ft daam apa ii.
Spatasya pua apsiasi ya tii dibia pada Jss hssi gayma da Saa Jaffy (Ba Duia), da SaifuMadi (Ac Istitut) ya ta mmbia bbaai pdapat da saa stutif tadap acaa awa apa ii.
kpada USAID da IrD-SerASI Ac Pjct, ususya Cistp Fy, nasauddi, haya hasa, Mais ri, daewi Djaysma, tim myampaia tima asi atas bbaai masua ya saat bua daam pmataa sp
awa pam suvi ii, sta batua pdaaa, da jua ubua ja ya ta dibau da bai sama pasa-aa suvi.
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
6/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
4 DAFTAr ISTIlAh
daFtar Singkatan
Ca = Ca Ata lisatif
DPD = Dwa Pwaia Daa
DPr = Dwa Pwaia rayat
DPrA = Dwa Pwaia rayat Ac
DPrk = Dwa Pwaia rayat kabupat/kta
ekk = em ksjataa da kadia
gAM = gaa Ac Mda
kk = ksjataa da kadia
kPA = kmit Paia Ac
MU = Mmadum f Udstadi
MPr = Majis Pmusyawaata rayat
orBA = od Bau
Pap = Patai Piti
Pa = Patai Piti la
PA = Patai Ac
PAn = Patai Amaat nasia
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
7/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
5DAFTAr ISTIlAh
PBB = Patai Bua Bita
PD = Patai Dmat
PDA = Patai Dauat Atj
PDI = Patai Dmasi Idsia
Pg = Patai ga
PkB = Patai kbaita Basa
PkPI = Patai kadia da Psatua Idsia
PkS = Patai kadia Sjata
PP = Patai Patit
PPP = Patai Psatua Pmbaua
rI = rpubi Idsia
rk+T+PP = rfmasi kmbaaa + Taspaasi + Patisipasi Pubi
Swa = Staiat Dwa
SkPA = Satua kja Pmita Ac
UU-PA = Uda Uda Pmitaa Ac
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
8/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
6 DAFTAr ISI
daFtar iSi
1 dss
1. Dmatisasi Pascafi
2. Tataa Pdamaia di Ac
3. Pa Pap daam Pdamaia da Sistm Pwaia di Idsia
4. Siifiasi da Tujua Suvi
2 m
1. kaa Pmiia
2. Mtdi Suvi
3 k Pp
1. kmitm Pap Tadap Pdamaia natif
2. kmitm Pap Tadap Pdamaia Psitif
3. kmitm Pap Tadap Stiap em ksjataa da kadia
4. kmitm Pdamaia Bdasaa ea Piti di Ac
5. kmitm Pdamaia Bdasaa Fasi Pam
4 l dp
1. ksimpua
2. rmdasi
df Ps
df tb
Tab 1. lata Baa Isid kasa (Austus 2008)
Tab 2. Siap Pap tadap Sasi Pmta gaji
Tab 3. Pap di DPrA da ea Piti
df k
kta 1. kdai Pap atas Ata Dwa, Pvisi da kabupat/kta
kta 2. hambata Taspaasi
kta 3 . Wwa Pap tadap Ata
kta 4. Fasi di Pam
1112
13
16
19
21
25
25
26
30
31
39
39
40
12
29
30
15
27
29
32
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
9/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
7DAFTAr ISI
df gb
gamba 1. kmpsisi Pap di DPrA (kusi)
gamba 2. Isid kasa Jui 2005-Dsmb 2009gamba 3. gtia Pwaia
gamba 4. rumusa kaa Pmiia
gamba 5. kmitm Pap tadap ksjataa da kadia (kk, %)
gamba 6. kmitm Pap tadap Suu em ksjataa da kadia (Tta ekk, %)
gamba 7. Ca kmitm ataa kk da Tta ekk
gamba 8. rata-ata Tta ekk stiap Pap
gamba 9. kmitm Pap tadap Taspaasi (%)
gamba 10. kmitm Suu Pap tadap ekk
gamba 11 kmitm Pap tadap rfmasi kmbaaa (%)
gamba 12. kmitm kk da Tta ekk Pap Bdasaa ea Piti
gamba 13. Ca mitm Pap Bdasaa ea Piti
gamba 14. Fasi-fasi da kmpsisiya di DPrA
gamba 15. kmitm kk da Tta ekk masi-masi Fasi
gamba 16. kmitm ekk stiap Fasi
gamba 17. Pbadia kmitm daam Fasi Patai ga
gamba 18. Pbadia kmitm daam Fasi PPP-PkS
gamba 19. Pbadia kmitm daam Fasi Patai Dmat
gamba 20. Pbadia kmitm daam Fasi Patai Ac
df lp
lampia A kusi Suvi kmitm Patai Piti di DPr Ac Tadap Pdamaia
lampia B hasi Suvi
lampia C S kmitm Pap
11
1214
21
25
25
26
26
27
28
28
31
31
32
33
33
34
34
35
35
42
45
48
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
10/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
8 rIngkASAn ekSekUTIF
ringkaSan ekSekutiF
Sv p p (pp) p p a pp
dw Pw ry a (dPra) p s s p. lapa ii muas scaampsif sjau maa mitm pdamaia pap-pap ya mmiii pwaia di DPrA. Suvi ii muaapdata mbaaa da mtd uatitatif da uaitatif ya mmpata pap sbaailocus utama. Pasaaasuvi basu dai bua Mat ia Api 2010.
k p sv s bw p sb p a y b-. Dibutua dua asp pdamaia utu masia pdamaia ya bajuta yaitu: pdamaia atif da p-damaia psitif. Pdamaia atif mambaa tpiaaya suasaa tapa fi asa. Smtaa pdamaiapsitif mjasa tpuiya sjataa da adia masyaaat ya ditmpu maui fmasi mbaaa damiscayaa taspaasi da patisipasi pubi. Pap asia da pap a di DPrA mmpuyai taujawab ataspdamaia bajuta di Ac maui bijaa-bijaa pubi ya diasia, da aa itu aus bmitm atastwujudya pdamaia bajuta di Ac.
t- sv b b pp p p. hasi suvi mmpiata:per-tama, suu patai piti mit tadap pdamaia atif daam ati ma adiya fi da bbaai btu -asa;kedua, patai-patai piti mmpuyai dajat mitm tadap pdamaia psitif ya baia satu da yaai. Ketiga, pap dai a od bau (oba) tcatat mmiii iai ya atif da tadap mitm mmpjuaasjataa da adia bai masyaaat Ac. Keempat, Fasi Patai Ac (PA) mujua mitm ttii daammwujuda sjataa da adia, msipu pap-pap ya tabu daam Fasi PA mmiii pbdaa mitmtadap taspaasi da fmasi mbaaa.
ksp sv y:pertama, tataa tadap bajuta damai di Ac masi ada. Ii tiat daisbaia pap ya bum mmiii mitm pu tadap twujudya sjataa da adia. Pybabya adaadaya mitm utu mfmasi mbaa DPrA;kedua, pap-pap dai tia a piti bbda (od Bau, od r-fmasi, da PascaMU) mmiii tiat mitm pdamaia psitif ya bbda-bda. Pap dai a oba tcatat mmiii
mitm sjataa da adia pai da;ketiga, pap bsa di DPrA mmiii pau bsa daam ptuaaa bijaa, tmasu mjaa pdamaia di Ac;keempat, pdamaia bua mjadi adasa pap daam mmbaufasi-fasi di DPrA.
Sv bbp s.Pertama, pmataua pam m masyaaat sipi. raisasi daimitm-mitm pap bisa saja bbda aa bbaai fat. kaa itu pmataua pam bbasis mitm pudiaua.Kedua, piata apasitas patai piti pu diaua, tutama bai pap-pap ya ua bmitmtadap fmasi mbaaa. Piata apasitas daam a pmaama tait wwa pap pada atayaya dudu di DPrA da taujawab pada masyaaat jua pu diasaaa.Ketiga, pmbtua uma aspiasi pa-p. kmitm pu pap tadap patisipasi pubi pu diiuti da aa t aa sistsi mitm ii ttaptjaa. Saa satu idya adaa da mmbau uma aspiasi pap tadap stituya da mmafaataat staiat pap masi-masi di stiap tiata wiaya.Keempat, ssiaisasi mitm pap tadap pdamaiapada masyaaat. Pap sbaai pwaia masyaaat aus mambi pa pti maua ssiaisasi da md-
stituya mt stiap mitm pap tadap pdamaia, sbaai btu tau-jawab bsama mjaapdamaia bajuta di Ac.
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
11/52
dss
1
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
12/52
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
13/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
11DeMokrATISASI
gb 1. kpss Pp dPra (ks)
1. dss Psf
a p s s pvs y is sb y , s p fv p ps. espitasi tadap sumb daya aam Ac ya tida badia da tapa sim-
baa ptumbua mi ataa pusat da daa mjadi pybab utama fi ya basu ampi sama 30tau.1 kfi tida aya maibata ptumbua mi ya jau bi da dai ata-ata asia, aa ttapi juamambat capaia-capaia pmbaua, spti payaa pdidia da sata ya saat tbatas.2
mu hs p s ss f a. Padataaa ta spaama pdamaia ataagaa Ac Mda (gAM) da Pmita Idsia pada 15 Austus 2005 mmbia aapa bau bai masyaaatAc ya sjata daam pdamaia.3 Saa satu madat dai ta spaama ii adaa pmbtua Uda Udanm 11 Tau 2006 tta Pmitaa Ac (UU-PA) ya mmbia smpata bi uas bai masyaaat Acdaam ma pmitaa sdii, paa sumb daya aam, mi da piti.4
Pb p p w sp s b a py s.Sbaaimaa ayaya fusi patai piti (pap) pada umumya, patai piti a (pa) di Ac btujua utu m-amdi da mmpjuaa aspiasi da butua masyaaat Ac, tmasu mjaa pdamaia.5 kadia pa
dimafaata scaa bai masyaaat Ac. hasi Pmiia Umum (pmiu) isatif tau 2009, aya 11 pap yammp usi di Dwa Pwaia rayat Ac (DPrA) dai tta dai 44 pap, tmasu pa ya bmptisi daampmiu tsbut. hampi spau usi (49 ps) DPrA diuasai dua pa (Patai Ac da 33 usi da Patai DauatAtj da 1 usi). Sdaa Patai Dmat ya mdmiasi pam (DPr) di tiat asia, aya mmp 10usi (14 ps) di Ac. (liat gamba 1)
1 Tcatat sbaya 29.000 a mia da ia, sita 600,000 a pa musi sama fi. Dampa usaa da uia ya ditim-bua fi ya tjadi sbsa US$ 10,7 miia. liat Multi Stake Holder Review of Post-conflict Programming in Aceh: Identifying the Foundation forSustainable Peace and development in Aceh , MSr, Dsmb 2009.2
Ptumbua mi Ac scaa ata-ata tcatat aya 1,2 ps sja tau 1980 ia tau 2000, jau bi da dibadi ptumbua -mi asia sbsa 4,5 ps. liatDiagnosa Pertumbuhan Ekonomi Aceh, Ba Duia, 2009. Ids Pmbaua Mausia Ac pada tau 2004 juatcatat sbsa 68,7 staa da tiat asia, aa ttapi mdudui ai 18 dai suu pvisi; sbumya pada tau 1996 Ac mmpatiai 9. liat www.bps..id3 gambaa atas pss pdamaia di Ac dapat dipisa saa satuya dai hamid Awaudi,Damai di Aceh Catatan Perdamaian RI-GAM di Helsinki, CSIS,Jaata, 2008, a. 17-273.4 ksuua isi spaata damai, pisa nta kspaama ataa Pmita rpubi Idsia da gaa Ac Mda, daamibid., a. 303-313.5 Pmbtua pa scaa usus bai Ac mmiii 3 tujua; Ptama, pmbtua patai piti bisa muba pjuaa gAM dai aa bsjata aa ya a fma maui jau pmiu, pa bisa bmptisi da patai asia ai daam mbut uasaa di tiat a. kdua,uaya uas daam patisipasi piti tbua bai masyaaat Ac pada umumya da ata gAM ususya. ktia, badaa Pa ii aa miimaisiatau baa bisa miaa tututa mda Ac da maui badaa nkrI. liat Yusa Tb, Maa Patai Piti la Bai PdamaiaAc, www.acistitut., 2009.
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
14/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
12 DeMokrATISASI
2. t P a
S p p b, s-s s6 s s p a.7(liat gamba 2).Tdapat baam fi ya matabaai isid-isid tsbut spti ya tiat pada bua Austus 2008, di ata-
aya tait ampay pmiu isatif, psisia baita sumb daya, baa isid ya masi buasa fi masaau. (liat Tab 1). Daam bbapa asus, isid-isid tsbut tida tau bbaaya, amu daam asus Ac stiapisid asa bisa bptsi mau pdamaia.
gb 2. is ks j 2005-dsb 20098
tb 1. l B is ks (ass 2008)9
js s # ss % kb
Pusaa baa ampay 12 28% 1 ua
Pyaa ya mibata paa mata mbataMawa gAM/kPA 1
4.5%5 ua
Mawa mata miisi 1 1 mia
Psisia baita da sumbdaya 4 9% 1 savat dibaa
Tait batua 1 2.5% 1 ua
kasus mai aim Sdiikasus asusia 3
21%2 ua
Tadap mai 6 5 ua
Pmua jaza (mtif pmbuua tida jas) 3 7% 3 mia
Masaa pibadi (baas ddam) 12 28% 4 mia, 9 ua
Juma 43 100% 8 , 23 , 1 ss pb
Sumber: Aceh Conflict Monitoring Update, edisi Jui-Austus, Ba Duia, 2008
6 kfi asa didfiisia da saa macam btu fi ya mibata dua pia, tmasu ya buasa fi rI-gAM, ttapi tida tmasutida imia mui spti pampa da ai-ai. liatAceh Conflict Monitoring Update, Ba Duia, sja tau 20057 Daam uu watu tsbut, isid asa scaa saatif miat tajam pada masa ampay pmiu isatif da psid. kasa di masa am-pay mma fma ya si dijumpai di baia Idsia da aa aiya, di maa istitusi-istitusi aa masi ma, disi pmia dadmasi ya tida tsidasi. Daam baya asus, mdusi juma isid daam masa pmiu adaa mmpuat pasyaat-pasyaat piti; sptisistm pmiu ya uat tmasu idpdsi paa pmiu. liat Mica eisma, Conflict & Election Brief, 2007.8 Aceh Peace Monitoring Update, edisi Sptmb-Dsmb, Ct f Pac ad Cfict rsuti Studis (CPCrS), Uivsitas Syia kuaa, 2009.9 Austus 2008 mupaa ct mai. Pada bua ii tcatat 43 isid asa, juma ttii ya pa tjadi pascatsuami. Scaa ata-ata,isid asa ya tjadi di bua ii jua bi tii 70 ps dibadi bua Jauai sampai Jui 2008. liatAceh Conflict Monitoring Update, edisi Jui-Austus, Ba Duia, 2008.
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
15/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
13DeMokrATISASI
a p s is. Msipu mmiii sumb daya fisaya bsa, Ac bum mmiii majua ya siifia daam miata sjataaa masyaaat. Tiat misiascaa umum masi jau bi tii dai ata-ata asia, mujua bawa sjataa masi mupaa isu utama diAc tutama di daa pdsaa. Pmita Ac sdii ta muia bbapa pam pmbatasa misi a
sja tau 2006.10
a s y sb y fs is.11Sta dstaisasi da t-mi usus, juma aaa ya dia asu pmita pvisi da abupat/ta Ac ai bbapa ai ipat.Pada tau 2008, pimaa pmita pvisi da abupat/ta di Ac miat ampi tuju ai ipat (rp 13,9 tiiu)dibadia da pimaa pada tau 1999 (rp 2,3 tiiu). Piata ya bsa ii ditadai bbapa pubaabsa tadap stutu pimaa daa di Idsia da Ac ususya.
k f s sb y fs y bs s uu-Pa p psy b a p. Patai piti ya ada di DPrA mma paa pti daam mawasi da mmajua pm-baua di Ac ya mmiii tujua utama utu miata sjataa masyaaat, saius mjaa pdamaia.kmitm patai piti ya tii tadap pdamaia ida daam ati twujudya sjataa masyaaat sta tiadaafi asa mjadi adasa utama daam stiap usaa mjaa pdamaia di Ac.
3. P Pp P Ss Pw is
Psmu hss, p a s p - -sy a p p p. Pmitaa di Ac mmaia pa utama da pti tadap tujua-tujuatsbut. Ttapi, tida dapat diabaia yataa bawa sumb-sumb utu jabata-jabata pitis daam pmitaa, p-ss pmbuata da ptua bijaa pubi di Ac, basa da/atau dipaui scaa asu maupu tida asu pap umumya, da ususya pap di DPrA.
hp s s p, ps b p p b pb (b bsf
f, sbf p sf), s bs s s p s p p-. Psptif biut ii mjasa btapa pti pa sbua pap:
Di satu sisi, sutif da isatif tida dapat bfusi ftif tapa patai-patai piti, masua da maaapdbata utu sampai pada iisiatif-iisiatif da bijaa-bijaa pmbaua; pada sisi ai, pwaia ayattida dapat basu scaa bmaa cuai jia patai-patai piti maisasi pwaia. Ttu saja mp-mp ptia bpau daa pss ii jua, ttapi pada patai-patai piti pua mp-mp p-tia itu mmbia patia scaa asu maupu tida asu, aa ma aus ma patai-patai pitidi pam atau pada pmimpi-pmimpi pap ya bada di sutif jia ma ii usua-usua bijaama ditima. Jadi patai-patai piti mupaa uat adi sistm piti: ma myajia paita ya ptiataa waa aa da pmita.12
Daam paama Idsia sama masa fmasi, da Ac sama mpat tau tai ususya, pap asia da
a di Ac mmaia psisi da pa pti spti itu scaa stitusia maupu mpiia.
10 kdit Pumamu na adaa saa satu pam Pmita Ac ya diputua utu mmbatas misia da mydiaa batuauaa bai pusaa mi-ci. Sja diuia pada Mi 2007 ia Jui 2008 dit ya ta tsaua tcatat sbsa rp 44,6 miia. namu ditya bmasaa tcatat sbsa rp 7 miia (atau sbsa 15 ps). Pam pmita ii ta ditia aibat bayaya dit bmasaa, da baya pia diaap ua basi aibat bbaai daa tis. liatDiagnosa Pertumbuhan Ekonomi Aceh,op. cit.11 Papua mupaa pvisi da pdapata daa taya, tcatat sbsa rp 8.300.000/apita, sdaa Ac mdudui piat am sbsarp 3.800.000/apita pada tau 2008. liatAceh Public Expenditure Update, Ba Duia, 2008.12 liat Ja Bd, Taasi Iuci, ad Ia Mas, ecmic Dvpmt v. Pitica Dmcacy, daamDemocracy, Governance and Economic Develop-
ment East and Southeast Asia, ditd by Ia Mas, Ja Bd ad Taasi Iuci, Ty, nw Y, Pais: Uitd natis Uivsity Pss, 1999, a. 15.
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
16/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
14 DeMokrATISASI
Pp pb y p sy p. Patai-patai piti ya mmaa usipam scaa sdii-sdii maupu bsama-sama, aus mmaia pa pwaia daam myuaaa aspiasi ma-syaaat da mjaaa fusi pam, yaitu: bsama-sama da sutif mmbuat isasi da myusu aaa,sta mawasi sutif daam mjaaa uasaa.13 Tsiat daam pasa ii adaa pap tida dapat mida
dai tujua utama pyaaa pmitaa dmatis, yaitu: adia da sjataa masyaaat. Ttu saja disadaibawa tujua mwujuda adia da sjataa masyaaat tida aa basu muda, pu watu da mututbbaai padisi. Scaa asu maupu tida asu, pap bptia pua da tsdia da tpiaayabbaai tututa, butua da padisi ya mduu pwujuda tujua utama myaaa pmitaa d-matis.
kb pp ys f p s , b f p-. Scaa titi, rama Subati mias pa da ptia usia badaa pap ii da pyataabawa pap mtasfmasi fi-fi ptia daam masyaaat daam pss mbaaa aa tssaiascaa adi da damai.14 Tapa pap, fi ptia saat tbua utu mjadi fi da asa ya aambaa masyaaat itu sdii. namu, tida daam ptia lviata-ya Tmas hbbs, patai piti tida bisamjaaa paya da mpasa iata ptaujawabaya dai masyaaat ya diwaiiya.15 Pap aus m-maa pcayaa masyaaat maui pmiu tbi dauu sbum sampai pada psisi di pmitaa utu mm-
iaa pdamaia da mwujuda mamua masyaaat. Pss dmasi ii bmuaa pada tbtuya pmitaadmatis, sia tbau stutu atau iai pcayaa da taujawab piti pmitaa dmatis padamasyaaat. hiai da taujawab spti itu basu scaa baa daam suatu sistm ya tatu da buascaa pidi. (liat gamba 3)
gb 3. g Pw16
13 liat UU n. 27 tau 2009 tta MPr, DPr, DPD da DPrD Pvisi da kabupat/kta; jua UU n. 11 tau 2006 tta Pmitaa Ac (UU-PA).14 rama Subati,Memahami Ilmu Politik, gasid, Jaata, a. 34-36.15 Daam padaa Tmas hbbs, waa scaa idividu mmbuat pjajia (convenant) da aa utu myaa suu aya pada p-uasa aa atau dwa ayat, cuai a mmptaaa dii. namu aa bada daam psisi bbas daam ati tida tiat pada pjajia tsbut.naa bbas maua apapu, tpas apaa ssuai atau tida da da idividu-idividu tsbut. kaa sifat aa ya mmiii uatada uasaa ya bsa, hbbs mibaataya sbaai ss lviata (mau asasa). liat Amad Sumi, Pemikiran Politik Barat, gamdia,Jaata, 2001. Daam ts pmbia madat ayat maui wai pap, pap ditutut mmptaujawaba baaimaa madat tsbut dijaaa.16 TA. lw,Posisi dan Peran Perwakilan Politik. Diutip dai baa pstasi wsp SICD da sjuma aadmisi, piat lSM di Ac, da usupmita a utu mmpuat istum suvi, Bada Ac, Fbuai 2010.
P c r kp
P P Pemilua dw tp
(dPr, dPd, dPrd)
P/ry(d P)
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
17/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
15DeMokrATISASI
Ps gb 3: rayat mmii wai-waiya dai pap maui pmiu. Wai-wai dai patai piti ya tpiimmbtu pmitaa pwaia. Baia tbsa dai ma bada di pam; satu atau sdiit saja dai ma yamjaaa uasaa sutif (pmita). Pmitaa pwaia mjaaa tuas mayai da mmui butuamasyaaat: adia, sjataa da mamua. hasi ja pmitaa diapa, diasaa da diiai masyaa-
at. Jia puas da asi ja itu, masyaaat bisa mmii mbai pwaia ma; amu sbaiya, masyaaat dapatmuum ma da caa tida mmii mbai jia ma tida puas da ija pwaiaya.
d s, p pw wb bss y bb s w . Daam idupa pam di Idsia, masausus disdiaa scaa smi pada ata dwa utu maua sutasi da masyaaat ya diwaiaya(stitu), yai: masa ss. ksaaa ya tidaa aa bati tpiaaya pcayaa masyaaat, da ii mu-paa sbaia jamia utu mmaa mbai pcayaa ma daam pmiu biutya. Iia ya disbut Ja Bd t.a., sbaai autabiitas (tau-uat) pubi (pwaia).17
Ss p pps p pp-pp dPra y f s .Sai pia sutif, pam jua btaujawab atas pbaia uaitas idupa mi, sata, pdidia,sta ssia da budaya masyaaat. namu, pmua atas taujawab pam ii saat dittua mitm
da usaa-usaa ya diaua pap-pap, bua idividu-idividu, ya bada di mbaa ii. Bsaya paupap mupaa susi dai sistm pmiu ppsia ya diaut daam sistm pmiu di Idsia ya masiapmiia usi pam patai piti (bua ata dwa bsauta). Ii jua bati patai piti mjadipma dai atas wai-waiya ya dudu di pam. (liat kta 1)
k 1. k Pp s a dPr, dPr Pvs, dPr kbp/k18
Ps 12 (uu n. 2/2008 P P)Patai piti ba:d. iut sta daam pmiia umum utu mmii ata Dwa Pwaia rayat, Dwa Pwaia rayat Daa,Psid da Wai Psid, sta paa daa da wai paa daa ssuai da patua puda-udaa;
f. majua ca utu misi ataa Dwa Pwaia rayat da Dwa Pwaia rayat Daassuai da patua puda-udaa;g. musua patia ata watu ataya di Dwa Pwaia rayat da Dwa Pwaia rayat Da-a ssuai da patua puda-udaa;h. musua pmbtia ataya di Dwa Pwaia rayat da Dwa Pwaia rayat Daa ssuaida patua puda-udaa;
Ps 80 (uu n. 11/2006 P a)(1) Patai piti a ba:...d. iut sta daam pmiia umum utu mmii ata DPrA da DPrk;. majua ca utu misi ataa DPrA da DPrk;f. musua pmbtia ataya di DPrA da DPrk;
17 lauc Witad,Democratization Theory and Practice, oxfd: oxfd Uivsity Pss, 2002, a. 92-93. Tauuat pwaia daam paam-a Idsia dapat ditututa patai piti scaa ii, da/atau iisiatif masyaaat scaa matif, ya dapat diaua stiap saat tapa ausmuu ia masa ai jabata pwaia.18 kttua-ttua daam patua puda-udaa mmpata patai piti asia da patai a Ac muasai ata-ata DPrA.Ttu saja muasai dapat bati mt uaitas ija ata dwa ssuai da idi, pam da ptia patai piti. Ttapi pmaam-a ii jua dapat bati sbaiya, yaitu: patai piti dapat muum ata-ataya ya ditmpata di dwa aa uaitas ija ya buu(misaya, tida ssuai da stada uaitas ya dittua patai piti, atau myuaaa ssuatu ya bttaa da idi, pam daptia patai piti). kttua-ttua tsbut mmbia a pada patai piti utu mmbia sasi atau uuma tbat bai atadwa, yaitu: dibtia ata watu dai ataa dwa, da/atau dibtia sbaai ata patai piti.
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
18/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
16 DeMokrATISASI
. musua patia atawatu ataya di DPrA da DPrk;
Ps 35 (Q n 3/2008 P P l Ps P, a dw Pw ry a
dw Pw ry kbp/k)1. Pajua patia ca tpii, pmbtia da patia ata watu ata DPrA da DPrk daipatai piti a diasaaa ssuai da ttua patua puda-udaa.
Ps 29 (P dw Pw ry a n. 1/2009 t tb)(1) Ata DPrA bti atawatu aa:c. dibtia.(2) Ata DPrA dibtia atawatu sbaaimaa dimasud pada ayat (1) uuf c, apabia:e. Diusua patai piti asia ataupu patai piti a Ac ssuai da ttua puda-udaa;h. Dibtia sbaai ata patai piti asia ataupu patai piti a Ac ssuai da ttua p-uda-udaa;i. Mjadi ata patai piti ai cuai ssuai uda-uda
4. Sfs t Sv
Pss fs pp p p p w y p . Uaia pada ba-ia sbumya suda mjasa baaimaa bsaya taujawab pap tadap bbaai asp butua masyaa-at. kusus daam asus Ac, pap jua btaujawab mjaa asua pdamaia. kaa itu, sbaai aaawa, mjadi pti midtifiasi mitm pap-pap di DPrA daam mjaa pdamaia di Ac da mcamucuya mbai pybab fi spti di masa ampau. Pss idtifiasi mitm ii diaua maui suvi. Pa-saaa suvi ii sdii jua bisa diatia sbaai upaya utu md pap bi btaujawab pada pubi ataustituya. Tujua ai ya ii dicapai dai suvi mitm pap ii adaa: 1) mjadia mitm pap sbaai
sbua ta piti ataa pap da masyaaat uas; da 2) mjadia mitm pap tsbut sbaai padua bsamautu miai ija DPr Ac asi Pmiu 2009.
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
19/52
m
2
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
20/52
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
21/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
19MeToDologI
1. k P
k y p p p p p s s pssss f. Suvi ii mcba muu tiat mitm pap di DPrA tadap masi-masi tma da isu tait
pdamaia, mudia muas scaa mpsif sjau maa mitm pap ya mmiii pwaia di DPrA.
a b ss y p py p pb sy-. Tujua utama MU hsisi adaa mtia fi asaa ya tjadi scaa vtia ataa Pmita rI dagaa Ac Mda (gAM), sia pmbaua utu mcapai adia da mamua masyaaat Ac dapatdipui. Muaa tmii Ja gatu, pdamaia daam ts da pmaama itu bua aya bsifat atif,yaitu: tiadaya fi asa. Ttapi jua bsifat psitif, yaitu: tpuiya adia, pmataa mamua da s-jataa ya diimati suu ata masyaaat scaa bsama-sama tpas dai ata baa ssia, budayada pitiya.19
P f p psf p p s s-s. gatu miai pdamaia psitif scaaida mmpuyai uaifiasi bi tii daipada pdamaia atif. Scaa ias aat utama pdamaia atif da p-damaia psitif dapat diumusa sbaai biut: pdamaia atif bati tida adaya asa, bsifat psimisti, uatif,da tida sau dicapai da caa-caa damai. Sdaa pdamaia psitif bati itasi stutua, bsifat ptimisti,pvtif da dicapai da caa-caa damai.20
d s p a, sp-sp p f bw s sp-spp psf. Msi tida suu asp pdamaia daam pmaama gatu bisa ditapa scaa tpat daammiat asus Ac, substasi MU hsisi ta mmbia pmaama bawa pdamaia ya bajuta aus di-upayaa da mtia tbi dauu fi asa (pdamaia atif) aa tbua pua utu maapdamaia psitif. Da ata ai, pdamaia atif mjadi padisi utu mcapai pdamaia psitif. namu, sptitcmi pada aatya ya pvtif da ptimisti, pdamaia psitif aus diwujuda utu mmbia adia dasjataa sia muai da miaa asa stutua daam masyaaat.
P y b s b pss b . lbi ici dai padaa gatu, T Sa
hadb f Cfict rsuti muaia sjuma taapa-taapa utu mcapai pdamaia ya bajuta. Taa-pa-taapa itu tdii adaa: fi muju dia ( from conflict to dialogue), dai siasi mcapai pspaata (fromnegotiation to agreement), da dai pspaata mwujuda pdamaia ya a (from agreement to durable peace).Masi-masi taapa mupaa padisi bai taapa biutya, da aus dipiaa utu midai aaa.21
a psmu p bb p p , s p wyp psf p b. Ac tida bisa mmbiaa pss pdamaia ii b-jaa sdii, maia aus dipjuaa da suu-suu.22 Pss pjuaa ii disbut jua sbaai pda-maia dmatis (democratic peace).23 Daam pdamaia dmatis, pss atau pyaaa dmasi diwujudautu matasi bbaai ptsi fi (da asa) daam masyaaat da mmbua sistm piti (taspaasi), s-ia mmuia patisipasi masyaaat daam pss pmbuata bijaa. Asp pti daam pdamaia dmatisii tiat dai pdapat biut:
19 Bajit Si gwa, Johan Galtung: Positive and Negative Peace, Aucad: Sc f Scia Scic, Aucad Uivsity f Tcy, 30 Austus 2003,a. 1-2.20 Ibid., a. 4-5.21 The Sage Handbook of Conflict Resolution,diudu dai ttp://www.safc.cm/db_cfictsuti/Atic_24.tm22 gatu masa bawa pss mmpjuaa pdamaia tsbut aus diaua da caa-caa damai,op. cit.23 T Sa hadb f Cfict rsuti,op. cit.
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
22/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
20 MeToDologI
Dimaa ua ba-ba ada di masyaaat dmatis, tbuaa sistm piti mmuia cwaa mpdisampaia tapa asa, tmasu da caa ya ftasia ttapi ttap absa scaa uum spti pmada pts ... kmp-mp ya diuia da tta pada masyaaat dmatis mmpuyai aya sdiit piiamaui pawaa tbua tadap aa. Ppsisi bawa dmasi bada pada tiat si pa sipi da btu-
btu asa ita aiya ya pai da ta mdapata sjuma duua mpiis24
P s b ps f s. Pdapat di atas mmapaatia a utama daam masua pdamaia ya abadi, yaitu: pss dmasi, tbuaa sistm piti, da tapafi asa. namu ii tida bati miadaa fi sama sai. Baa daam dmasi, ptsi fi aa tbuaba. namu, jia dmasi (daam pss pmbaaya) dapat taa da ttata (consolidated) maa si aa t-jadiya fi ssia da asa di daam masyaaat da/atau ataa baia-baia masyaaat da aa mjadisaat ci, aa siapa mbaaa da tuaya sbaai suatu sistm piti.
ktpuua da cwaa mimbua maaa, ya mui tmbiasi da caa-caa miit utu ma-sa mucuya pmbtaa tadap aa. Pasaa tpuu tida aus didasaa pada disi bytif; pasaa itutait da disi dimaa a pcaya bawa dia sausya ba ttapi dita smata-mata aa paua disimi-atif ataupu tidacaapa pmita... kcwaa tadap pmita atau mp-mp ai daam masyaaat
dapat tait da disi piti, disi mi, atau duaya.25
Di naa-aa pascafi atau ya sda mjaaa pss tasisi muju dmasi, tcapaiya dmasi yaatif stabi aa myajia maism-maism pysaia fi ssia scaa damai da mptisi daam pmiu.Istitusi apa pu jua, mupaa usu ya at daam pss dmatis, itua mapa pyaaa pmiu stapcapaia pdamaia siai diiai sbaai satu idiasi bawa piti ya sbumya disfusia ta basi mam-paui tasisi (paia) piti.26
Psf p b-b y fs. Pdamaia dmatis daam pmaam-a di atas basu da/atau aus diasua pada masyaaat pascafi maupu masyaaat ya ta mjaaitasisi piti dai titaia dmasi. Sistm-sistm piti pascafi da masa dmatisasi, utu dapat bjascaa ma da mmui fusi-fusi pya, mmua fmasi mbaaa. Dai bbaai psptif, fmasi
mbaaaaa tbtuya suatu sistm piti dmatisaa mutup pua tbauya uasaa piti yadmia da mi (swa-wa). kdisi ii dapat tpui jia patua stitusia mjami adaya m-aism sai t da bimba ata mbaa pmitaa. lmbaa-mbaa pmitaa aus tudu pada -da ayat ya mjadi sumb madat uasaa mbaa-mbaa tsbut. Asp-asp fmasi mbaaa yapai muda diidtifiasi adaa tbuaa sistm piti utu (pawasa) patisipasi masyaaat.
r p s p s p sb b: (1) Pdamaiamcaup dua sifat yaitu pdamaia atif da pdamaia psitif; 2) Pdamaia basu pada masa pascafi da/atau masa tasisi piti muju dmasi (dmatisasi); (3) Mwujuda pdamaia spti dimasud pada 1 da 2 ausdiaua maui pss dmatis, ya dapat disbut sbaai pdamaia dmatis (democratic peace); (4) Pdamaiadmatis mausa fmasi mbaaa ya miscayaa tbuaa da patisipasi pubi daam pss piti.
a p p p f mu hs. Pdamaia atif aus tus dipiaa ya
dibai da pss mwujuda pdamaia psitif. kpuaya jas dmi mmui adia da mamua ma-syaaat Ac. Pss mwujuda pdamaia ii mutut fmasi mbaaa ya mmbua sistm piti (taspaasi)utu pibata atif masyaaat (patisipasi pubi) daam pss pmbuata bijaa pubi. (liat gamba 4)
24 Ibid.25 Ibid.26 Ibid.
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
23/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
21MeToDologI
gb 4. rs k P
2. m Sv
P y sv p ss. Suvi ii mupaa siap smi dai pataipiti ya mmiii twaia di DPrA da diaua spaja bua Mat Api tau 2010. 27 rspd tdii atassbas pmimpi pap atau a ya dimadata mwaii papya. Sbas spd ta bpatisipasi pu daamsuvi ii. Pss suvi diaua scaa asu da itviw (tatap mua) sta pisia usi spd di-dampii ata tim piti utu mjami pmaama ya tpat tadap ptayaa-ptayaa ya diajua. kabsa-a siap pap ditujua dai tadataa spd da pmbubua stmp (cap) pap pada mba usi.
k p psss s vb sb-vb. gafisaa pmiia suvi(gamba 4) mmpiata bawa pdamaia Ac bajuta mmbutua dua mp atau vaiab utama yaitu: p-damaia atif da pdamaia psitif. Daam suvi ii, vaiab ptama diuaa utu muu mitm pap tadap
absya fi da asa. Sdaa vaiab dua diuaa utu muu mitm pap daam mwujudasjataa da adia (kk). namu, tpuiya mitm kk tatu da mitm pap atas m-msjataa da adia (ekk) ya tdii dai tia sub-vaiab: 1) fmasi mbaaa (rk); 2) taspaasi (T); da 3)patisipasi pubi (PP).
Sp vb sb-vb y ss b py-py ybb.28 Idiat tsbut disusu sdat mui da stiap vaiab da sub-vaiab sta tma utama suvi ttaasua pdamaia di Ac.29 rspd dimita utu mmbia jawaba ya atau tida utu stiap idiat yaditayaa. Pstas iai mitm stiap pap dip dai pitua vaiab, sub-vaiab, da idiat-idiatya ta dibbta scaa ttimba. Fmua dasa pitua mitm pdamaia ii adaa sbaai biut:
27 kaa pdata ya diuaa bsifat istitusia (mbaaa) maa asi suvi aa mmbawa susi aisatis. Suu puus, da/atau ata DPrA ya tpii maupu ata pap mmiii taujawab utu matuaisasiaya daam bbaai iata da pam dpa.28 liat lampia A. kusi Suvi29 Aa mdapata data ya auat, pyusua ptayaa jua diaua maui disusi mp tfus da sjuma aadmisi, piat lSM, dadai usu pmita. Sai itu jua diaua uji apaa atas usi tsbut pada sjuma pap ya tida mmiii usi di DPr Ac utu m-taui apaa ptayaa-ptayaa tsbut bisa scaa muda dipaami spd.
P aB
P nf:absy kf ks
P Psf:hy ks & k
mu hsrfs kb
tsps Psps Pb
e ks & k
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
24/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
22 MeToDologI
hs fs bs p . Da fmuasi spti ii apabia spd mjawab suu ptayaada jawaba ya, maa pap dai spd tsbut aa mmiii iai mitm pu tadap pdamaia. Sdaaya mjawab sbaia ya da sbaia tida, maa mitmya diiai ua tadap pdamaia. Smtaa apabiaspd mjawab suu ptayaa da jawaba tida, maa pap dai spd tsbut diiai tida mmiiimitm tadap basua pdamaia di Ac.
Pdamaia Ac Bajuta = Pdamaia natif + Pdamaia Psitif
Pdamaia Psitif/ksjataa da kadia (kk) = Tta ekk
ataukk = rk + T + PP
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
25/52
k Pp
3
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
26/52
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
27/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
25koMITMen PArPol
1. k Pp tp P nf
S p p p p f.30 ksbas pap mmiii mitm pu atau 100 ps m-jaa da mduu pdamaia daam ati tiadaa fi da bbaai btu asa. Suu pap myataa
ma pia maapu ya mau pdamaia tmasu mmbia sasi ya tas tadap ata patai yamau pdamaia. kmitm ii diptas da iia pap ya bsdia mysaia stiap fi scaadamai bia mucu di mudia ai.Sajutya, pap jua bmitm pu utu maua ampay pdamaia s-caa atif, miat mjaapdamaia bua aya tuas dai pia amaa da sutif, ttapi jua wajiba suumasyaaat Ac ua madia pdamaia ya abadi. kmitm pu ii mjadi mda awa puata pdamaiadi Ac.
2. k Pp tp P Psf
Sb bs p p y y s b sy-. kmitm pap ata-ata tcatat sbsa 87 ps. Msi aya dua pap yaitu PPP da ga ya mmiii mitmdi bawa ata-ata, scaa umum pap myataa mitm daam mmpjuaa sjataa masyaaat spti pa-yaa sata masyaaat scaa atis, pdidia atis ia tiat Sa Ma Umum (SMU), sta mitmutu maasia aaa pada mp ta (masyaaat ba fi, jada fi, da pmuda paua).(liat gamba 5)
ms-s pp y bb p s .Dapa pap mmiii siap ya tida sjaa da mitm ma utu mjadia sjataa da adia sbaaifat utama daam pdamaia. Di ataaya Patai ga tcatat sbsa 55 ps. Smtaa PPP, PBB da Patai Acmmiii mitm sbsa 80 ps. (liat gamba 6)
hy p sbs pp dPra y p.31Patai ga titu s-baai patai ya mmiii ca ttii da iai 25 ps. Smtaa PBB da PA tcatat sbaai pap da cattii dua sbsa 20 ps, da diiuti scaa buuta PD sbsa 13 ps, PAn da PkS sbsa 10 ps,sta Patai Patit sbsa 5 ps. (liat gamba 7)
30 Jawaba-jawaba pap ya mjadi adasa mitu tiat mitm pap bisa diiat pada lampia B da lampia C.31 Ca mitm mupaa sisi iai kk da Tta ekk. Ca ii mjadi idiat pti miat suua sbua pap daam mwujudasjataa da adia.
gb 6. k Pp p s
s (t ekk, %)
gb 5. k Pp p s
(kk, %)
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
28/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
26 koMITMen PArPol
3. k Pp tp Sp e ks k
k pp p s-s y bvs. Msipu pada idiat patisipasi pubi -suua pap myataa mitm puya, dua m aiya mujua tiat mitm ya atif bbdaataa satu pap da pap aiya. kmitm pap mupaa cmia siap pap ya diadasi baam ptim-baa. (liat gamba 8)
Pp p b sy sp pb b pb. Dai ima p-tayaa ya diajua, suu pap myataa bmitm mibata pubi scaa uas daam pss pmbuata qau,
mwajiba ata patai di DPrA mai da mimpu aspiasi masyaaat. Pap jua myataa ma tasstiap qau ya tida mibata aspiasi masyaaat. Msi daam bbapa asus idiat tibata pubi tadappambia bijaa masi atif da, aa ttapi pap mmiii mitm pu utu bi mibata pubi di masamdata.32
32 Muut sjuma m sipi, Qau Jiayat mupaa saa satu ct pdu DPrA ya ua mibata patisipasi masyaaat daam psspmbuata sbua bijaa pubi. liat Sambi Idsia,DPRA Sahkan Raqan Jinayat, 15 Sptmb 2009, da Majaa Tmp,Ditimpuk Pasal 21, edisi28 Sptmb 2009.
gb 7. c k kk t ekk
gb 8. r- t ekk sp pp
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
29/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
27koMITMen PArPol
Pp b p pp pss pb b p -p q sp y Q n. 3/2007 t c Pb Q. Saa satuya da mm-pubiasia stiap acaa atua maupu qau maui mdia massa utu mjai aspiasi masyaaat.
mys pp p b sp. niai ata-ata mitm pap tadap taspaasi t-catat sbsa 92 ps. Dapa pap myataa mitm pu ma tadap isu-isu taspaasi spti; ass pubitadap aaa dias tmasu aasi aaa di pam. Pap-pap tsbut jua mduu pu ass pubitadap suu dum-dum di DPrA. haya tia pap ya bada di bawa iai ata-ata, Patai ga tcatat m-miii iai tda ptama sbsa 40 ps, diiuti Patai Patit 80 ps, da Patai Dmat 90 ps. (liat gamba 9)
k 2. hb tsps
Adaya pmaama ya bbda dai bbapa patai piti daam ubuaya tadap fusi da dudua S-taiat Dwa (Swa) da Dias atau Satua kja Paat Ac (SkPA), mjadi aasa tambatya taspaasipubi. Misaya, si tjadi mpa tau-jawab tbuaa dum aaa di staiat da dias. Daamdisusi da bbapa puus patai piti, disbuta bawa taspaasi (ass tadap dum) adaa ta-u jawab swa da dias atau bada di iua pmitaa Ac. Fusi dwa aya mmita da mawasidias utu ma aaa scaa tbua.
rfs b p p w s . Scaa su-ua mitm pap utu mfmasi mbaaa DPrA tcatat aya sbsa 78 ps. Sdaa mitm paptadap taspaasi tcatat sbsa 92 ps, da suu pap mmiii mitm 100 ps tadap patisipasi pubi.Atiya, tida ada pbdaa mitm ata pap daam patisipasi pubi. Daam a taspaasi ada sdiit pbdaa,sdaa tait fmasi mbaaa, pap-pap tida spuya mmpuyai mitm ya sama. (liat gamba 10)
gb 9. k Pp p tsps (%)
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
30/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
28 koMITMen PArPol
tp p pp y y f p fs b dPra. rata-ata
iai mitm pap tcatat sbsa 78 ps tadap iia mfmasi mbaaa DPrA. Patai ga mmiiiiai tda sbsa 40 diataa mpat pap ya mmiii iai di bawa ata-ata. Tia pap aiya da iai yasama sbsa 60 ps adaa PA, PPP da PBB. (liat gamba 11)
k sb pp p pb ss b w y p s-s - f . ha ii tiat dai ima ptayaa ya diajua bubua da siap da mitm patai tadapfmasi mbaaa di DPrA. Msipu suua pap stuju bawa tiat adia adaa saa satu idiat -suua DPrA daam masaaa tuas da fusiya sbaai wai ayat, aa ttapi pap ma utu mmbia
sasi tas bupa pmta aji tadap ata dwa ya mai.
gb 10. k S Pp p ekk
gb 11. k Pp p rfs kb (%)
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
31/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
29koMITMen PArPol
tb 2. Sp Pp p Ss P g
k 3. Ww Pp p a
Sbaia pap mjawab tida stuju tadap sasi pmt aji tadap ataya di DPrA, msi mmiiitiat adia ya da. Pap bpadaa aau itu buaa wwaya, ttapi diatu daam tata ttib
DPrA. Patai aya matu ataya ya diaap tida patu atua utu mudia dica.
Bbapa patai ai ya tida stuju da sasi pmta aji, baa mmbia catata bi as. Mmbi-a sasi ca, bia tiat adia ta diaap mau dibiitas patai da mucu cwaa di tamasyaaat.
Sasi pmta aji pap saja ditayaa aa tait at da disipia ata pam yasama ii diiai masi da. Sdaa bdasa ttua d ti, sasi ya dibia saat ma yai a-ya diyataa sbaai paaa d ti. Sasi spti ii ttu saja tida mmiii f ja. lai pua, siapapuya tida bja, tmasu ata DPrA ya tida adi sida, sausya tida aya mdapat aji atau upa.
i pp y p fs b dPra sp pp b s s, s ss pb p s-s s. Sbaia pap ya m-a tbuaa sida pada pubi baasa pmaama masyaaat ya tbatas tadap bbapa bijaa, diawa-tia dapat bimpiasi buu ya mui saja mucu sbum sbua bijaa diuia.
Sumber: Hasil Survei Komitmen Parpol, SICD, 2010
n PP g
S t SPa
Pd
Pg
Pan
PkS
PPP
PkPi
Pda
PBB PkB
PP
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
32/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
30 koMITMen PArPol
Pp b b sps s w p s b. Bbapa pap maap a ii suit diaua miat diamisya jadwa ata dwa. namudmiia, a ii ttap dipada pu diaua da mmbutua mitm ya bi tii. kmitm pap ya suda adatadap a ii idaya bisa diaisasia da mmbau uma aspiasi atau uma stitu pap.33
4. k P Bs e P a
P z o B (ob) o rfs ss p pb ss p is. Jia sbumya aya ada tia tsta pmiu yai PPP, ga, da Patai Dmasi Idsia (PDI), pmiu dimasa fmasi diiuti 48 pap psta pmiu. Pubaa sistm pataia diiuti da ausa bai paa tstapmiu utu mysuaia dii da tiiya tututa masyaaat tadap pbaia di bida mi, piti, da uum.Pap-pap ya mucu di a oba madapi tataa bsa utu bisa btaa aa ma diiai btibusi b-sa tadap aaa pmitaa sbumya. Tia ai pasaaa pmiu pada masa fmasi ta mujua bawaPatai gadibadi PPP da PDImupaa patai ya diiai pai mampu badaptasi tadap iua pitiya bau.34 Stidaya ii tiat dai basia Patai ga btaa daam tia bsa pai usi tbaya di DPr-rIpada tia pmiu ya bbda. Smtaa PPP maami suita btaa daam ima bsa patai pai usi tbaya di
DPr. Sdaa PDI baa maami asib bi buu, aa mai usi di DPr pada pmiu isatif 2004.
S f ri-gam p p 1976, a p y bb, y ob,rfs, Psmu. Daam dua a ptama, pap-pap ya bmptisi mmpata waiya di DPrA, sdiit-baya masi dipaui isu ya bmba pada tiat asia. namu pascaMU, da adia patai a, m-masa pap-pap asia utu bi amdatif tadap isu-isu di tiat a ya bi didmiasi da isu pda-maia bajuta da pbaia sjataa masyaaat. hasi pmiu isatif 2009 di Ac jua mwaii tia a tsbut.(liat Tab 3)
tb 3. Pp dPra e P
e P P P
od Bau Patai ga, PPP
rfmasi Patai Dmat, PAn, PkS, PkB, PkPI, PkB, da Patai Patit
PascaMU Patai Ac, da Patai Dauat Atj
Sumber: Diolah oleh SICD, 2010
Pp-pp ob y f p p s- b sy a. niai mitm pap-pap oba tadap sjataa da adia tcatatsbsa 80 ps. Sdaa pap ya mwaii a fmasi da pascaMU mmiii mitm 100 ps. (liat gamba12)
33 Idaya wai ayat mmbaa tbauya itimasi asi da ayat scaa sai mutua. Ii dapat diaua da caa biut ii.Pertama, stiap ata dwa pu mmpsiapa smacam local office atau rumah konstituendi daa pmiia masi-masi. Fusiya sbaaitmpat matu bbaai ada ya aa diaua bsama stitu di daa pmiia sama masa ss.Kedua, masa ss utu ujua japada stitu aus diumuma/dissiaisasia pada suu stitu, tait ada da iata ya aa diaua. Ketiga, ata dwa pumyampaia apa ptaujawaba atas suu iataya sama masa sida, apa ai tau maupu ai pid scaa asu padastitu maui bbaai ada dia, disusi ampu maupu disusi muitas. Da caa ii, pcayaa tadap wai ayat dapat tbauda bai. itua ssi dai dmasi pwaia ya ssuuya. Sbaai ujua dapat dibaca, Sbastia Saa, d., Panduan Kinerja DPR dan
DPRD Menghindari Jerat Hukum bagi Anggota Dewan, Fum Saabat, Jaata, 2010.34 liat Aba Tadju, The Golkar Way: Survival Partai Golkar di Tengah Turbulensi Politik Era Transisi, gamdia, Jaata, 2007.
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
33/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
31koMITMen PArPol
P y p s ob . Pap-pap oba mmiii ca mitmsbsa 12 ps, diiuti pap-pap a PascaMU sbsa 10 ps da rfmasi sbsa 8 ps. Atiya, pap-papdai a oba mupaa pap ya pai diaua mitmya daam mmui butua da sjataa masyaaatAc. (liat gamba 13)
5. k P Bs Fs P
d s p is, fs p s s ss b b p-w.35 Pmbtua sbua fasi msyaata juma miima ataa ya mmadai. kaa itu, fasi dapat bisiata-ata dwa ya basa dai satu patai piti saja, da/atau basa bi dai satu patai piti. Bai atadwa, uumya wajib utu babu daam sbua fasi di bada pwaia.
35 Di pam Ac, ttua tta fasi diatu daam Bab VII Patua Dwa Pwaia rayat Ac n. 1 tau 2009 tta Tata Ttib. Patuaii jua macu pada Pasa 36 UU-PA.
gb 13. c k Pp Bs e P
gb 12. k kk t ekk Pp Bs e P
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
34/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
32 koMITMen PArPol
Bfs s sbb s-s y psp. Tida mjadi masaa jia ataasuatu fasi basa dai satu patai piti saja. Ttapi aa mjadi ptayaa jia ataa fasi tdii dai bbapa pa-tai piti, yai: aasa apa ya mdasai ata patai ya bbda-bda babu daam satu fasi? Jawabaya bisabmacam-macam, iup samaa di ataa pamatis ia pisipi. Siai, ata dwa dai patai-patai ci tida
puya baya piia; ma aus bsiap pamatis tatu dai piia-piia ya tbatas.namu, patai-patai ci ya saia piti ttapi cuup mcapai juma miima pmbtua suatu fasi, siai dapatbtaa pada pisip-pisip ya sama.36
k 4. Fs P
Piti pam bbasis pada fasi. Fasi dibtu utu mmpaca pambia putusa di pam dafasi buaa aat apa DPr spti ayaya Pimpia DPr, Bada Musyawaa (Bamus), kmisi, PaitiaAaa maupu Paitia kusus (Pasus).
kdati bua aat apa DPr ya mmpuyai pjabaa tuas tttu, yataaya fasi mmpuyai paya siifia. Daam stiap pambia putusa di pam, suaa fasia ya dipitua, da dasamusyawaa utu mufaat. ha ii basu scaa umum di suu Idsia.
Daam pss pmbuata bijaa pubi misaya, psdu tai daam pss tsbut adaa pmadaaumum fasi, sbum acaa atua disaa atas ama pam. kaaupu ada idividu ya tida spaat daamsbua fasi, idividu tsbut dapat myampaia catata ya aa dituisa daam isaa sida, tapa mubaputusa ya suda dispaati fasi-fasi. Da adaya maismblocking vote spti ii, pa fasi mjadibsa daam mtua putusa-putusa di pam. Aibatya, daam asus spti ii fasi jua diiai mjadipambat pss dmatisasi pam. Siai pdapat sa ata dwa tadap acaa putusadimtaa pdapat fasi. Baa ada dapat maibata di-recall-ya ssa da mdasidai pap ya bsauta.
Fs P a p fs bs y s b 50 ps s dPra. Fasi Patai Dmat,
ya mupaa fasi tbsa di tiat asia, bsama da PAn
37
aya mampu muasai 21 ps usi ya ada diDPrA. Dmiaya Fasi PA sbaai patai piti a ya mwaii sbaia bsa masyaaat Ac, ttuya scaa a-su bptsi mmbi baya pau stiap putusa da bijaa pmbaua ya dapat mjami asuapdamaia di Ac. (liat gamba 14)
36 Pu dicatat bawa ptimbaa-ptimbaa babu daam satu fasi tida sau sama da ptimbaa-ptimbaa daam mmbtusbua aisi piti. Daam fasi, ada uasa tpasaa, aaupu bua patua, pada patua puda-udaa. Smtaa daam aisi adauasa pisipi maupu pamatism ya staa daam bbaai ptimbaaya. lbi ici tta a ii, iat kusid Ambadi,Mengungkap Politik
Kartel, kpustaaa Ppu gamdia, Jaata, 2009, ususya Bab I.37 Msipu bum scaa smi diumuma, PAn muia bsa aa babu daam Fasi-PD. Bitu jua da PkB ya muiababu daam Fasi-Pg.
gb 14. Fs-fs kpssy dPra
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
35/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
33koMITMen PArPol
Pp bs bp sb sb fs. kaau miat mpsisi stiap fasi, FasiPPP-PkS dipiaa aa maami suita daam mambi siap atau putusa atas a-a pisipi di daam fasiya.ha ii disbaba aa uata masi-masi pap ya bimba. Smtaa di tia fasi aiya, pap-pap ciaa suita mmpjuaa pdapatya ya bbda da uata pap bsa ya saat dmia dai si m-
psisi usi di daam fasi-fasi tsbut.
Fs P a w s . Msipu masi m-catat ca mitm sbsa 9 ps, fasi ii myataa mitm pu ma daam mwujuda sjataa daadia bai masyaaat. Sdaa Fasi Patai ga da Fasi PPP-PkS mmiii iai mitm tda sbsa 90ps. (liat gamba 15)
k pp fs b dPra sp fs p . namu dmiia, fasimayitas justu tiat bi mmiii mitm tii utu mfmasi mbaa DPrA da iai 84 ps. Smtaa
Fasi PPP-PkS, da Fasi Patai ga mcatat iai tda masi-masi 70 ps. (liat gamba 16)
gb 15. k kk t ekk s-s Fs
gb 16. k ekk sp Fs
Fraksi PA Fraksi PD Fraksi PPP-PKS Fraksi Partai Golkar
KK Total KK
Fs PPP-PkS Fs P gFraksi PA Fraksi PD Fraksi PPP-PKS Fraksi Partai Golkar
Partsipasi Publik Transparansi Reformasi Kelembagaan Total EKK
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
36/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
34 koMITMen PArPol
Pp-pp sp fs p y bb-b, b ps , p s-s py. kmp Fasi Patai gammiii tiat mitm ya bbda-bda tadap sjataa da adia da m-mya. Patai ga m-miii tiat mitm sjataa da adia sbsa 80 ps smtaa PkB sbsa 100 ps. Bitu jua da
ekk, dua patai ii mmiii pbdaa ya siifia, cuai pada m patisipasi pubi. (liat gamba 17)
d p Fs PPP-PkS. PkS ya mmiii mitm pu tadap sjataa da adia,da tiat mmiii pbdaa da PPP ya aya mmiii tiat mitm sbsa 80 ps. Bitu jua pada mfmasi mbaaa, dua pap ii mmiii pbdaa ya cuup tajam, PPP da iai mitm 60 ps, sda-a PkS 80 ps. (liat gamba 18)
kp Fs Pd f s. Sbaai fasi tbsa dua di pam DPrA, PD daPAn tiat mmiii samaa mitm daam mduu pdamaia. kdua pap ii mmiii bmitm pu daamsjataa da adia. Pbdaa mitm ya ci aya tjadi pada m taspaasi, dimaa PD tcatat mmiiimitm sbsa 90 ps da PAn 100 ps. (liat gamba 19)
gb 17. Pb k Fs P g
gb 18. Pb k Fs PPP-PkS
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
37/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
35koMITMen PArPol
Pp-pp y b Fs Pa pb p sps fs
b. Patai Patit mupaa satu-satuya pap ya mmiii iai mitm taspaasi tda sbsa 80ps, smtaa mpat pap aiya bmitm pu. Pada m fmasi mbaa, PA da PBB mcatat iai t-da sbsa 60 ps. Sdaa tia pap aiya mmiii mitm pu. (liat gamba 20)
gb 19. Pb k Fs P d
gb 20. Pb k Fs P a
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
38/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
36
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
39/52
l dp
4
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
40/52
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
41/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
39lAngkAh ke DePAn
1. ksp
t p b a s . Suu pap ya mmpuyai usi di Dwa Pwaiarayat Ac (DPrA) spuya mmiii mitm tadap absya fi da asa di Ac (pdamaia a-
tif). namu sbaia pap bum mmpuyai mitm pu tadap adiya sjataa da adia (pdamaiapsitif) bai masyaaat Ac. Utu mwujuda mitm tsbut, ada tia pasyaat utama ya aus dipui sbua pap: 1) fmasi mbaaa DPrA, 2) taspaasi 3) patisipasi pubi. raitasya, mitm pap daammd fmasi mbaa DPrA tcatat pai da. Dmiia jua tait taspaasi pubi, sdaa mitmtadap patisipasi pubi diiai suda pu. Padaa fmasi mbaa DPrA mupaa fat uci daam mmbaubijaa ya mjami twujudya sjataa da adia. Tataa utama daam fmasi mbaa adaa ua-ya pmaama pap tadap waa ya ma miii atas ataya.
Pp-pp p p psf y bb-b. Pap daia oba tcatat mmiii tiat mitm pai da tadap sjataa da adia. lbi spsifi ai, pap daistiap a mmiii tiat suua ya bbda daam mwujuda sjataa da adia bai masyaaat Ac.Bdasaa ap mitm (kk da Tta ekk) ya dimiii dai umpua pap dai tia a tsbut, bum tiatadaya pap ya ida ya mampu mmui sptasi masyaaat Ac daam pdamaia.
P bs p p bs p b, s p a. Scaa umum sbua bijaa diaca da dittua daam fasi-fasi. Smtaa pap ci ya mmpu-yai mitm pu tadap pdamaia, tida puya pau ya siifia daam mtua substasi bijaa.Ma muia aya mjadi pap tia bada di daam fasi patai bsa ya mmiii ca mitmtadap pdamaia.
P b s pp b fs-fs dPra. Pbdaa mitm adiada sjataa (kk) da m sjataa da adia (ekk) ata-pap daam satu fasi, muata aasabawa pap-pap mmbau fiuasi piti di DPrA da adasa pamatism dmi ptia patai pitisaja, tmasu mabaia ptiya mmiaa pdamaia ya bajuta di Ac.
2. rs
P p sy sp. Daam pmbaaya, aisasi dai mitm-mitm papbisa saja bbda aa bbaai fat. kaa itu pmataua pam bbasis mitm pu diaua aa papya bmitm tii ttap sist, da jua md pbaia tadap pap ya bmitm da.
P pss p p p , b pp-pp y b -p fs b. Piata apasitas daam a pmaama tait wwa pap pada atayaya dudu di DPrA da taujawab pada masyaaat jua pu diaua. ha ii saa satu upaya utu mdada mjaa mitm tadap pdamaia bajuta di mudia ai.
Pb sps pp. kmitm pu pap tadap patisipasi pubi pu diiuti da aa
t aa sistsi mitm ii ttap tjaa. Saa satu idya adaa da mmbau uma aspiasi pap ta-dap stituya da mmafaata at staiat pap masi-masi di stiap tiata wiaya.
Ssss pp p p p sy. kmitm mjaa pdamaia bua ayatau-jawab mbaa sutif, ttapi jua wajiba masyaaat da mya. kaa itu pap sbaai pwaiamasyaaat aus mambi pa pti maua ssiaisasi da md stituya mt stiap mitmpap tadap pdamaia, sbaai btu tau-jawab bsama mjaa pdamaia bajuta di Ac.
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
42/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
40 DAFTAr PUSTAkA
df Ps
Ambadi, kusid,Mengungkap Politik Kartel, kpustaaa Ppu gamdia, Jaata, 2009.
Awaudi, hamid,Damai di Aceh: Catatan Perdamaian RI-GAM di Helsinki, CSIS, Jaata, 2008.
Aceh Conflict Monitoring Update, edisi Jui-Austus, Ba Duia, 2008.
Aceh Peace Monitoring Update , edisi Sptmb-Dsmb, Ct f Pac ad Cfict rsuti Studis (CPCrS), Uiv-
sitas Syia kuaa, 2009.
Aceh Public Expenditure Update, Ba Duia, 2008
Bd, Ja, Taasi Iuci, ad Ia Mas, ecmic Dvpmt v. Pitica Dmcacy, daamDemocracy, Governance
and Economic Development East and Southeast Asia , ditd by Ia Mas, Ja Bd ad Taasi Iuci, Ty, nw Y,
Pais: Uitd natis Uivsity Pss, 1999.
Diagnosa Pertumbuhan Ekonomi Aceh , Ba Duia, 2009.
eisma, Mica, Conflict & Election Brief, 2007.
gwa, Bajit Si, Johan Galtung: Positive and Negative Peace, Aucad: Sc f Scia Scic, Aucad Uivsity f
Tcy, 30 Austus 2003.
lw, TA.,Posisi dan Peran Perwakilan Politik, Bada Ac, Fbuai 2010.
Majaa Tmp,Ditimpuk Pasal 21, edisi 28 Sptmb 2009.
Multi Stake Holder Review of Post-conflict Programming in Aceh: Identifying the Foundation for Sustainable Peace and develop-
ment in Aceh , MSr, Dsmb 2009.
Patua Dwa Pwaia rayat Ac n. 1 tau 2009 tta Tata Ttib
Saa, Sbastia, d., Panduan Kinerja DPR dan DPRD Menghindari Jerat Hukum bagi Anggota Dewan, Fum Saabat,
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
43/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
41DAFTAr PUSTAkA
Jaata, 2010.
Sambi Idsia,DPRA Sahkan Raqan Jinayat, 15 Sptmb 2009.
Sumi, Amad,Pemikiran Politik Barat, gamdia, Jaata, 2001.
Subati, rama,Memahami Ilmu Politik, gasid, Jaata.
Tadju, Aba, The Golkar Way: Survival Partai Golkar di Tengah Turbulensi Politik Era Transisi, gamdia, Jaata, 2007.
Tb, Yusa,Makna Partai Politik Lokal Bagi Perdamaian Aceh , www.acistitut., 2009.
The Sage Handbook of Conflict Resolution, diudu dai ttp://www.safc.cm/
Uda-Uda n. 27 tau 2009 tta MPr, DPr, DPD da DPrD Pvisi da kabupat/kta
Uda-Uda n. 11 tau 2006 tta Pmitaa Ac (UUPA)
Witad, lauc,Democratization Theory and Practice , oxfd: oxfd Uivsity Pss, 2002.
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
44/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
42 lAMPIrAn A
lp akueSioner SurVei komitmen Partai Politik di dPr aceh terhadaP Perdamaian
a. d rsp
Petunjuk Pengisian:
Isi ifmasi ya dibutua pada baia ya disdiaa (titi-titi)
nama & Aamat Pap :
......
..
nama da nm kta naasumbPap
:
....
hai da Taa Pisia kusi :
....
Watu :..
B. lb ks k P P dPr a p PPetunjuk Pengisian:
Bi tada pada m ya ssuai da pdiia patai piti ada
no komitmen ParPoljaWaBan
Ya Tidak
i Mendorong PerdaMaiandi aceh
1 Apaa patai ada cita pada pdamaia?
2 Apaa patai ma pia maapu ya mcba mau pdamaia di Ac?
3Apaa patai ada bsdia mmbia sasi ya tas atas tidaa ata dai pap adaya mau pdamaia di Ac?
4 Apaa patai ada bsdia maua ampay pdamaia di Ac?
5 Apaa pap ada bsdia mysaia stiap pmasaaa da caa damai?
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
45/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
43lAMPIrAn A
ii kesejahTeraandan keadilan
1
Apaa patai ada stuju :
a. Biaya pdidia atis sampai tiat SlTA ya dibiayai aa (APBn da APBA)?
b. Biaya sata atis di suu pusmas bai masyaaat?
2
Apaa patai ada bsdia mjadi pp utu mmpjuaa:
a. Pdidia atis bai masyaaat?
b. ksata atis bai masyaaat?
3Apaa patai ada bsdia mumuma mpsisi aaa bida pdidia da satapada masyaaat scaa tbua?
4Apaa patai ada stuju paasia mpsisi aaa utu mp masyaaat ta
(ba fi, jada ba fi, da pmuda paua)?
5Apaa patai ada bsdia md tbuaya ass ya adi bai masyaaat utu mdapatpayaa mi, uum, piti da budaya?
iii TransParansi
1 Apaa Patai ada stuju pada paa pmitaa Ac ya taspaa?
2 Apaa patai ada stuju aaa stiap dias diumuma pada pubi da dapat diass?
3 Apaa patai ada stuju pss pmbaasa APBA di DPrA tbua bai pubi?
4Apaa patai ada bsdia mjadi pp utu md DPrA mmbia ass ifmasipada Pubi tadap:
a. Dum-dum di DPrA?
b. Aasi aaa utu pam?
5 Apaa patai ada di DPrA bsdia mjadi ct bai taspaasi ifmasi di DPrA?
iV ParTisiPasi Publik
1Apaa patai ada siap md pss pmbuata bijaa pmita maupu qau DPrA ya mwajiba adaya asa aadmis da mibata patisipasi masyaaat sptiya diatu daam Qau n. 3/2007 tta Tata Caa Pmbuata Qau?
2Utu mjami patisipasi pubi daam pss pmbuata bijaa da qau, apaa pataiada stuju bia acaa patua da qau tsbut dipubiasia maui mdia massa damasyaaat diuda scaa uas utu miuti pss tsbut?
3Apaa patai ada mwajiba stiap ata ya bada di DPrA utu mai, mimpuaspiasi masyaaat sbum mmbuat acaa qau?
4Apaa patai ada aa ma acaa qau da bijaa pmita ya tida mibata
patisipasi masyaaat?
5Apaa patai piti ada bsdia mjadi pp bai tsaaya patisipasi ata papdaam pss pmbuata bijaa pap ?
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
46/52
Perdamaian aceh BerkelanjutanMengUkUr koMITMen PArPol TerhADAP PerDAMAIAn ACeh
44 lAMPIrAn A
V reforMasi keleMbagaandPra.
1Apaa patai ada stuju bawa tiat adia mupaa saa satu idiat suuaDPrA masaaa tuas da fusiya sbaai wai ayat?
2kcwaa masyaaat tadap wai ayat saa satuya aa tiat adia ya da.Apaa patai ada bsdia mmbi sasi bupa pmta aji da tujaa pada ataDPrA ya ditaui mai tia ai btuut-tuut?
3Ass ifmasi mupaa uci bai patisipasi pubi daam bbaai pss pmbuata bijaadi daa. Apaa patai ada stuju smua apat bsifat tbua, da smua isaa sida dapatdiass pubi?
4
hubua wai ayat da pmii siai ua jas, baa stitu si tidamtaui apa waiya data mda aspiasi, tida ada ifmasi tta iata paawai, da tida ada jadwa ya jas bai stitu. Apaa patai ada stuju, masa ssdiumuma tbi dauu pada stitu aa jadwa da tmpat ujua ata ditaui,aa ujua dapat diuaa ayat utu bdia, sta asi ujua diapa scaa
tbua pada stitu?
5Utu maa cita da mata ata DPrA, dipua adaya bada mata (Bk).Apaa patai ada stuju Bk mumua pada pubi sasi ya dibia pada ataDPrA ya tida disipi da maa d ti?
c. Vs ifs
Petunjuk pengisian:
Catuma ama jas ada da tadataa distai cap/stmp patai
(..)
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
47/52
45
lAMPIrAn
B
PerdamaianacehBerkelan
jutan
MengUkUr
koMITMen
PArPolTerhADAP
PerDAMAIAn
ACeh
l
p
B.
hsSv
a.
kso
Py
Pa
Pd
P
g
Pan
PkS
PPP
PkPi
Pda
PBB
PkB
PP
i
P
1
Apaapataiadacita
padapdamaia?
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
2
Apaa
pataima
pia
maapu
ya
mcba
mau
pdamaia
di
Ac?
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
3
Apaapataiadabs
diammbiasasiyatasatas
tidaaatadai
papadaya
maupdamaiadiAc?
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
4
Apaapataiadabs
diamauaampaypdamaiadi
Ac?
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
5
Apaapapadabsdiamysaiastiappmasaaa
dacaadamai?
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
ii
ksk
1
Apaapataiadastuju:
a.
BiayapdidiaatissampaitiatSlTA
yadibiayaiaa(APBndaAPBA)?
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
b.
Biayasataatisdisuupusmas
baimasyaaat?
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
2
Apaapataiadabs
diamjadipputummpjuaa:
a.
Pdidia
atisbaimasyaaat?
Y
Y
Y
Y
Y
T
Y
Y
Y
Y
Y
b.
ksataatisbaimasyaaat?
Y
Y
Y
Y
Y
T
Y
Y
Y
Y
Y
3
Apaapataiadabsdiamumumampsisiaaab
idapdidiada
sata
padamasy
aaatscaatbua?
Y
Y
T
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
4
Apaa
patai
adas
tuju
paasia
mpsisi
aaa
utu
mp
masyaaatta(bafi,
jadabafi,
dapmu
dapaua)?
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
5
Apaapataiadabs
diamd
tbuayaassya
adibaimasyaaat
utumdapatpaya
ami,uum,pitidabudaya?
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
48/52
46
lAMPIrAn
B
PerdamaianacehBerkelanjutan
MengUkUr
koMITMen
PArPolTerhADAP
PerDAMAIAn
ACeh
iii
tsps
1
ApaaPataiadastuju
padapaa
pmitaaAcya
taspaa?
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
2
Apaapataiadastuju
aaastiapdiasdiumumapadapubidadapat
diass?
Y
Y
T
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
T
3
Apaapataiadastuju
psspmbaasaAPBAdiDPrAtbu
abaipubi?
Y
Y
T
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
4
Apaa
pataiada
bsdia
mjadipputu
md
DPrA
mmbia
assifmasipadaPu
bitadap:
a.
Dum-dumdiDPrA?
Y
Y
T
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
b.
Aasiaaautupam?
Y
T
T
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
5
Apaa
pataiada
diDP
rA
bsdia
mjadict
baitaspaasiifmasidi
DPrA?
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
iV
PspsPb
1
Apaa
pataiada
siap
md
pss
pmbuata
bijaa
pmita
maupuqauDPrA
yamwajibaadayaasaaadmisda
mibata
patisipasimasyaaatsp
tiyadiatudaamQ
aun.
3/2007
ttaTataCaa
PmbuataQau?
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
2
Utumjamipatisipasipubidaamp
sspmbuatabijaa
daqau,apaa
pataiadastujubiaa
caapatuadaqautsbutdip
ubiasiamaui
mdiamassadamasyaa
atdiudascaauasutumiutipsstsbut?
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
3
Apaapataiadamwajiba
stiapatayabadadiDP
rAutumai,
mimpuaspiasimasyaaatsbumm
mbuatacaaqa
u?
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
4
Apaa
pataiada
aa
maacaa
qau
da
bijaa
pmita
ya
tidamibatapatisipas
imasyaaat?
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
5
Apaapataipitiada
bsdiamjadippbaits
aayapatisipasi
atapapdaamp
sspmbuatabijaapap?
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
49/52
47
lAMPIrAn
B
PerdamaianacehBerkelan
jutan
MengUkUr
koMITMen
PArPolTerhADAP
PerDAMAIAn
ACeh
V
rfoskb
1
Apaa
pataiada
stuju
bawa
tiatadia
mupaas
aa
satu
idiat
suuaDPrAma
saaatuasdafusiyasbaaiwaiayat?
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
2
kcwaamasyaaattadapwaiayatsaasatuya
a
atiatadia
yada.
Apaapata
iadabsdiammbisasibupapmtaajida
tujaa
padaata
DPrAyaditauimaitiaaibtuut-tuut?
T
Y
T
T
T
T
Y
Y
Y
Y
Y
3
Ass
ifmasimupa
a
ucibaipatisipasipubi
daam
bbaaipss
pmbuatabijaadidaa.
Apaapataiadastujusmuaapatbsifattbua,
dasmuaisaasidadapatdiasspubi?
T
Y
T
Y
Y
T
Y
Y
T
Y
Y
4
hubuawaiayatd
apmiisiaiuajas,
baa
stitusi
tidamtauiapawa
iyadatamdaaspiasi,tidaadaifmasitta
iatapaawai,
datid
aadajadwayajasbaistitu.
Apaapataiada
stuju,masassdiumum
atbidauupadastituaa
jadwadatmpat
ujuaataditaui,aaujuadapatdiuaaayatutubdia,
staasiujuadiap
ascaatbuapadastitu?
Y
T
Y
Y
Y
Y
Y
Y
T
Y
Y
5
Utu
maa
citad
a
mata
ata
DPrA,
dipua
adaya
bada
mata(Bk).ApaapataiadastujuBkmumuapadapubisasiya
dibia
padaata
DPrAyatidadisipidamaadti?
Y
Y
T
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
50/52
48
lAMPIrAn
C
PerdamaianacehBerkelanjutan
MengUkUr
koMITMen
PArPolTerhADAP
PerDAMAIAn
ACeh
lpc
SokoPpo
ioP
Pa
Pd
Pg
Pan
PkS
PPP
PkPi
Pda
PBB
PkB
PP
r
r
Absyafidaasa
(pdamaiaatif)
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
ksjataadakadia(kkataupdamaiapsitif)
100
100
80
100
100
8
0
100
100
100
100
100
96
Taspaasi
100
90
40
100
100
100
100
100
100
100
80
90
PatisipasiPubi
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
rfmasikmbaaa
60
80
40
80
80
6
0
100
100
60
100
100
78
Ttaemksjataadak
adia(Ttaekk)*
80
87
55
90
90
8
0
100
100
80
100
95
87
Cakmitm**
20
13
25
10
10
--
--
--
20
--
5
9
*Ttaekk=
rk+
T+
PP
-rk=
rfmasikmbaaa
-T=
Taspaasi
-PP=
PatisipasiPubi
**Cakmitm=
kk
Ttaekk
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
51/52
-
8/3/2019 Perdamaian Aceh Berkelanjutan; Mengukur Komitmen Parpol terhadap Perdamaian Aceh
52/52
Sicd aScia Istitut f Cmmuity Dvpmt (SICD) Ac mupaa mbaa ya didiia pada bua Dsmb 2006 sjuma ativis da pfsiaya bja di bida susi fi da pmbaua Ac pascatsuami da fi. gaasa pmbtua mbaa -pfit da idpd ii adaautu tibat scaa atif daam mmpuat pss pmbaua bajuta pascatsuami da fi di Ac da mdpaa uata datada aaisis. Daam mcapai tujuaya, SICD musu saaia isu statis maui bbaai iata pmbaua masyaaat, susi fi dapuata pdamaia ya diadasi asi-asi ist ya buaitas bai.
FormaPPiFum Masyaaat Pdui Pam Idsia (ForMAPPI) mupaa mbaa -pfit da idpd atau -patisa ya dibtu atas iisiatif ma-syaaat sipi ya pdui pada pjuaa dmasi di Idsia. lmbaa ii didiia pada awa tau 2001, aadmisi, patisi uum, pamat piti,Aata 66, sta ativis muda 1998.
ForMAPPI mmbaa bbaai ist, vauasi ija Dwa Pwaia rayat (DPr), pdidia pubi, advasi bijaa, smia da disusi pubi.Suu pam tsbut diitasia utu pmbaa apasitas mbaa DPr, mybauasa aasa dmasi sta maa iutstaamasyaaat daam md pam ya fusia da ftif bai pyaaa dmasi di Idsia.