Percobaan 1_asidimetri_siti Nur Hasanah_011_p Ipa a 2012

7/24/2019 Percobaan 1_asidimetri_siti Nur Hasanah_011_p Ipa a 2012

1/8

LAPORAN PRAKTIKUM ANALISIS SENYAWA KIMIA

ASIDIMETRI

Disusun Oleh:

Nama : Siti Nur Hasanah

NIM : 12312241011

Kelompok : 6 A

PROGRAM STUDI PENDIDIKAN IPA

FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM

UNIVERSITAS NEGERI YOGYAKARTA2015


2/8

PRAKTIKUM ASIDIMETRI

A. Tujua

Menentukan kaar Na2!O3an NaOH alam "ampuran

!. Da"a# T$%#&

Asiimetri merupakan suatu titrasi terhaap suatu larutan #asa #e#as atau $aram

%an$ #erasal ari #asa lemah en$an larutan stanar asam& Dalam proses ini ter'ai

pen$$a#un$an ion H(en$an ion OH)mem#entuk molekul air *Mar%ati+ 201,: 1-&

Asiimetri merupakan salah satu analisis kuantitati. se"ara /olumetri& Analisis

/olumetri 'u$a ise#ut analisis titimetri+ %aitu analisis %an$ meli#atkan pen$ukuran

/olume suatu larutan en$an konsentrasi %an$ iketahui+ %an$ iperlukan untuk

#ereaksi en$an analit terse#ut *neroo+ 2002: 6-&

arutan %an$ konsentrasin%a telah iketahui se"ara teliti ise#ut se#a$ai larutan

stanar atau larutan lem#a$a+ imana larutan ini setiap litern%a men$anun$ se'umlah

$ram eki/alen tertentu& Sean$kan #an%akn%a at akan itentukan apat ihitun$ ari

#an%akn%a /olume larutan stanar en$an hukum eki/alen kimia #iasa& roses

penam#ahan larutan stanar ke alam larutan %an$ akan itentukan konsentrasin%a

inamakan titrasi *Mar%ati+ 201,: 1-& Selain men$$unakan reaksi asam)#asa

*asiimetri-+ titrasi 'u$a apat men$$unakan reaksi kimia lain+ %aitu reuksi)oksiasi

*reoks-+ reaksi pen$enapan+ an reaksi pem#entukan kompleks& neroo *2002:

43- men%e#utkan #aha terapat empat pers%aratan %an$ harus ipenuhi alam

melakukan analisis se"ara titrimetri+ %aitu se#a$ai #erikut:

1& 5eaksi terse#ut harus iproses sesuai persamaan kimiai tertentu&

Seharusn%a tiak aa reaksi sampin$an&

2& 5eaksi terse#ut harus iproses sampai #enar)#enar selesai paa titik

eki/alensi& !ara lain untuk men$atakann%a aalah #aha konstanta

kesetim#an$an ari reaksi terse#ut harusnlah san$at #esar& ika pers%aratan

ini ipenuhi+ akan ter'ai peru#ahan %an$ #esar alam konsentrasi analit

*atau titran- paa titik eki/alensi&3& Harus terseia #e#erapa metoe untuk menentukan kapan titik eki/alen

ter"apai& Harus terseia #e#erapa inikator atau metoe instrumental a$ar

analis apat men$hentikan penam#ahan ari titran&

4& Diharapkan reaksi terse#ut #er'alan "epat+ sehin$$a titrasi apat iselesaikan

alam #e#erapa menit&

7itik akhir titrasi itanai en$an ter'ain%a peru#ahan arna %an$ terapat

alam larutan %an$ ititrasi& eru#ahan arna ini #isa sa'a terai persis paa titik

eki/alen+ tetapi #isa 'u$a tiak& eru#ahan arna alam larutan terse#ut akan le#ih


3/8

'elas apa#ila alam proses titrasi itam#ahkan seikit inikator& emilihan inikator

untuk mem#uat titik akhir titrasi sama en$an titik eki/alen aalah satu aspek pentin$

alam analisis titimetrik& Inikator /isual han%alah satu ari #e#eraa metoe %an$

iper$unakan untuk meneteksi titik akhir titrasi *neroo+ 2002: 43 8 44-&

9am#ar 1& 7itik akhir titrasi

Sum#er: &ilmukimia&or$

e#ih lan'ut 5e$ina *2006: ,- men'elaskan #aha inikator asam)#asa apat

#eru#ah arna #ila lin$kun$an pH #eru#ah+ karena inikator asam #asa merupakan

asam or$anik lemah atau #asa or$anik lemah sehin$$a alam larutan terionisasi an

#entuk molekul inikator mempun%ai arna %an$ #er#ea en$a arna inikatorn%a&

Inikator %an$ #aik atau tepat apa#ila #eru#ah arna tepat paa saat titran men'ai

eki/alen e$an titrat selain itu peru#ahan arna harus ter'ai en$an menaak a$ar

tiak aa kera$u)ra$uan kapan penam#ahan titran harus ihentikan sehin$$a

iperoleh titik alhir titrasi %an$ 'elas&

9am#ar 2& Inikator asam)#asa

Sum#er: rainl%&"o&i

'. A(a) *a !a+a

1& Alat

a& uret ,0 ml

#& Stati.

"& ipet tetes

& 9elas #eker 100 ml

e& en$auk

.& ipet /olume 10 ml

$& a#u ukur ,0 ml

2& ahan

a& !ampuran NaOH an Na2!O3

#& H!l 0+1 N

"& Inikator & Inikator MO
http://www.ilmukimia.org/http://www.brainly.co.id/http://www.brainly.co.id/http://www.ilmukimia.org/


4/8

Men$am#il 12+, ml "ampuran Na2!O3an NaOH kemuian men$en"erkan en$an

a;uaes hin$$a ,0 ml

Men$am#il 10 ml hasil pen$en"eran an menam#ahkan 1 tetes inikator +

Menitrasi en$an larutan H!l 0+1 N hin$$a arna merah hilan$ an men"atat/olume H!l *a ml-

Menam#ahkan 1 tetes inikator MO an melan'utkan titrasi en$an H!l hin$$a titike;ui/alen+ kemuian men"atat /olume H!l *# ml-

Men$hitun$ kaar Na2!O3an NaOH alam satuan < *#=/-

D. P#%"$*u# K$#ja

E. Da)a Ha"&( P#a,)&,u-

N H!l : 0+1 N

e NaOH : 40

e Na2!O3 : ,3

>olume H!l *a- : ?0 ml

>olume H!l *#- : 6+2 ml

Kaar NaOH: NaOH=

50

10

(ab )NHCl

BENaOH

12,510

3100

NaOH=50

10

(706,2 )0,14012,5

103100

10,208

Kaar Na2!O3: Na2CO3=

50

102b N

Na2CO3BE

Na2CO3

12,510

3100

Na2CO3=50

1026,20,153

12,510

3100

2,628

F. P$-a+a"a


5/8

raktikum analisis sen%aa kimia %an$ ilaksanakn paa 5a#u+ 4 No/em#er i

a#oratorium Kimia Analitik @MIA N tentan$ asiimetri #ertu'uan untuk

menentukan kaar Na2!O3 an NaOH alam "ampuran& Sesuai en$an topik

praktikum %an$ ilakukan+ penentuan kaar Na2!O3 an NaOH alam "ampuran

ilakukan en$an "ara titrasi asam #asa& Dalam hal ini Na2!O3 an NaOH alam

"ampuran #ertinak se#a$ai titrat *at %an$ ititrasi-+ sean$kan %an$ #ertinak

se#a$i titran *larutan stanar- aalah larutan H!l en"er&

Asam kloria se#a$ai larutan stanar sekuner apat i#uat en$an

men$en"erkan larutan H!l pekat en$an memperhitun$kan #erat 'enis an kaarn%a&

Stanarisasi larutan H!l %an$ alam praktikum ini tiak ilakukan *suah iseiakan-

ilakukan en$an natrium #oraks *Na24O?&10H2O- en$an reaksi se#a$ai #erikut:

Na24O?&10H2O*a;-( H!l*a;-2Na!l*a;-( 4H3O3*a;-( ,H2O*l-

Dalam hal ini+ natrium #oraks #ertinak se#a$ai larutan stanar primer& arutan

stanar primer aalah larutan=at %an$ lan$sun$ apat i$unakan alam titrasi

sehin$$a apat i$unakan untuk menentukan 'umlah at %an$ ianalisa& Sean$kan

H!l #ertinak se#a$ai larutan stanar sekuner+ %aitu larutan %an$ konsentrasin%a

harus istanarisasi en$an larutan primer sehin$$a apat i$unaan se#a$ai titran

*Ho"ku Suhana+ 77: 16 )1?-&

Setelah menapatkan larutan stanar sekuner *H!l- %an$ akan i$unakan

se#a$ai titran+ maka praktikan mulai melakukan titrasi untuk menentukan kaar

Na2!O3an NaOH alam "ampuran& ertama)tama+ praktikan men$am#il 12+, ml

"ampuran Na2!O3an NaOH men$$unakan pipet /olume+ kemuian memasukkann%a

ke alam la#u ukur ,0 ml& Setelah itu praktikan melakukan pen$en"eran en$an

menam#ahkan a;uaes ke alam la#u ukur #erisi "ampuran sampai tana #atas&

Kemuian+ ari larutan hasil pen$en"eran terse#ut+ praktikan men$am#il 10 ml

men$$unakan pipet /olume an memasukkann%a ke alam $elas #eker 100 ml

*seharusn%a men$$unakan erlenme%er untuk titrasi-&

Sementara itu+ praktikan 'u$a men%iapkan titran *H!l en"er %an$ telah iketahui

konsentrasin%a-+ %aitu en$an memasukkann%a ke alam #uret ,0 ml an

memasan$n%a paa stati.& Setelah semua siap+ praktikan menam#ahkan 1 tetes

inikator .enol.talein *pp- ke alam larutan hasil pen$en"eran alam $elas #eker+

sehin$$a arna "ampuran men'ai pink& eru#ahan arna "ampuran ari #enin$

men'ai pink ise#a#kan oleh ke#eraaan #asa i alam "ampuran+ %aitu NaOH& Hal

ini selaras en$an pen'elasan 5e$ina *2006: 4- #aha .enol.talin merupakan inikator


6/8

%an$ mempun%ai satu ma"am arna %an$ han%a akan #erarna merah=pink #ila

alam lin$kun$an #asa& Aapun tra%ek pH ari "ampuran terse#ut se#elum ititrasi

aalah B+3 8 10 en$an pKa B+C&

an$ah selan'utn%a aalah melakukan titrasi sampai titik akhir titrasi ter'ai+ %an$

itanai en$an peru#ahan arna ari pink men'ai #enin$ kem#ali& eru#ahan arna

%an$ menanai titik akhir titrasi ise#a#kan oleh si.at ari inikator %an$ i$unakan

%an$ han%a akan #erarna merah *pink- 'ika #eraa alam lin$kun$an #asa&

enam#ahan H!l *titran- ke alam titrat *"ampuran- men%e#a#kan hilan$n%a si.at

#asa alam "ampuran+ sehin$$a #eru#ah arna& Aapun reaksi %an$ ter'ai aalah

se#a$ai #erikut:

NaOH*a;-( H!l*a;-Na!l*a;-( H2O*l-an

Na2!O3*a;-( H!l*a;-Na!l*a;-( NaH!O3*a;-

>olume H!l %an$ i#utuhkan untuk men$u#ah arna "ampuran *titik akhir titrasi-

aalah se#an%ak ?0 ml %an$ kemuian itulis se#a$ai aE&

Selan'utn%a+ praktikan melan'utkan titrasi keua *masih en$an titran %an$ sama+

%aitu H!l- akan tetapi men$$unakan inikator %an$ #er#ea& enis inikator %an$

itam#ahkan aalah inikator MO& Inikator MO *Methyl Orange- merupakan salah

sati inokator asam #asa en$an satu arna %an$ tra%ek pH)n%a #erkisar antara 3+1 8

4+4 %an$ alam suasana asam #erarna merah+ #erarna oran$e alam suasana #asa+

an #erarna kunin$ paapH menekati 3+?& erasarkan hasil pen$amatan+ arna

"ampuran setelah itam#ahkan 1 tetes inikaor MO aalah kunin$+ hin$$a paa titik

akhir titrasi ter'ai peru#ahan arna men'ai 'in$$a *oran$e-& Aapun /olume H!l

%an$ iperlukan alam titrasi keua ter"atat 6+2 ml %an$ selan'utn%a itulis se#a$ai

#E& 5eaksi %an$ ter'ai aalah se#a$ai #erikut:

NaH!O3*a;-( H!l*a;-Na!l*a;-( !O2*$- ( H2O*a;-

>olume H!l paa titrasi pertama selalu le#ih #esar aripaa /olume titrasi keua& Halterse#ut ipen$aruhi oleh per#eaan pH "ampuran *titrat-& aa titrasi pertama+ pH

"ampuran Na2!O3an NaOH masih #esar *#asa- sehin$$a i#utuhkan asam *H!l-

en$an /olume %an$ "ukup #esar untuk men"apai titik ekui/alen=titik akhir titrasi&

Sean$kan paa titrasi keua+ pH titrat le#ih renah aripaa pH se#elum titrasi+

sehn$$a /olume titran *H!l- %an$ i#utuhkan 'u$a le#ih seikit& Hal terse#ut ter'ai

karena paa titrasi keua+ larutan %an$ ititrasi *titrat- #ukan la$i "ampuran Na2!O3

an NaOH+ melainkan NaH!O3&


7/8

Setelah menapatkan /olume H! %an$ i#utuhkan paa titrasi 1 an titrasi 2+

praktikan men$hitun$ kaar NaOH alam "ampuran en$an rumus #erikut:

(

b

v

)NaOH=

50

10

(ab )N

HClBE

NaOH

12,5

103100

@aktor ,0 menun'ukkan /olume analit *"ampuran Na2!O3 an NaOH- setetalah

pen$en"eran+ .aktor 10 menun'ukkan /olume sampel *ari analit- %an$ ititrasi+

sean$kan .aktor 10)3 menun'ukkan kon/ersi satuan ari mililiter *ml- ke liter *-&

erasarkan hasil perhitun$an+ iapatkan kaar NaOH alam "ampuran se#esar

10+20B


8/8

5e$ina 7utik amanin$rum& *2006-& 7itrasi Asiimetri& Makalah& Disampaikan paa

Ke$iatan en$a#ian kepaa Mas%arakat elatihan #a$i a#oran IA SMAE

paa tan$$al 2C No/em#er s& 4 Desem#er 2006& o$%akarta: @MIA N&

. La-/a a3aa P$#)a4aa

1. Mun$kinkah /olume titrasi keua *#- le#ih #esar ari /olume titrasi pertama *a-

elaskan

aa#: >olume titrasi keua *#- tiak mun$kin le#ih #esar aripaa /olume titrasi

pertama *a-+ se#a# paa titrasi pertama+ pH "ampuran Na2!O3an NaOH

masih #esar *#asa- sehin$$a i#utuhkan asam *H!l- en$an /olume %an$

"ukup #esar untuk men"apai titik ekui/alen=titik akhir titrasi& Sean$kan

paa titrasi keua+ pH titrat le#ih renah aripaa pH se#elum titrasi+

sehn$$a /olume titran *H!l- %an$ i#utuhkan 'u$a le#ih seikit& Hal

terse#ut ter'ai karena paa titrasi keua+ larutan %an$ ititrasi *titrat-

#ukan la$i "ampuran Na2!O3an NaOH+ melainkan NaH!O3&

2. aa rumus Na2!O3an NaOH+ 'elaskan .aktor 100=10 an .aktor 10)3

aa#: @aktor 100 merupakan /olume analit *%aitu /olume "ampuran Na 2!O3an

NaOH setelah pen$en"eran-+ sean$kan .aktor 10 merupakan /olume

sampel *%aitu /olume analit %an$ i$unakan se#a$ai titrat-& Sementara itu+

.aktor 10)3 merupakan kon/ersi satuan ari liter *- ke mililiter *ml-+

se#a# alam proseur titrimetrik+ /olume ari titran #iasan%a

iper$unakan alam rentan$ 0+010 8 0+0,0 liter+ sehin$$a untuk

ken%amanan an mempermuah perhitun$an /olume terse#ut

iekspresikan alam mililiter *ml-+ imana 1 ml J 0+001 &

6. Apakah pen$$unaan inikator apat i#alik

aa#: en$$unaan inikator tiak apat i#alik+ se#a# masin$)masin$ inikator

memiliki tra%ek pH an si.at %an$ #er#ea)#ea& Sehin$$a apa#ila

pen$$unaan inikator ter#alik+ maka titik akhir titrasi tiak akan sama

en$an atau hampir sama en$an titik eki/alen&

Percobaan 1_asidimetri_siti Nur Hasanah_011_p Ipa a 2012

Documents

Transcript of Percobaan 1_asidimetri_siti Nur Hasanah_011_p Ipa a 2012