PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK...

23
PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA TERHADAP SIKAP REVIEWER (Studi terhadap pengguna media sosial dalam facebook fanspage “Humor Politik”) SKRIPSI Diajukan Kepada Fakultas Ilmu Sosial dan Ilmu Politik Universitas Muhammadiyah Malang Sebagai Persyaratan Memperoleh Gelar Sarjana (S-1) Ilmu Komunikasi Sandy Abdi Purwanto 201310040311050 Dosen Pembimbing 1. Drs. Budi Suprapto, M.Si, Ph. D 2. Isnani Dzuhrina, M. Adv. Ilmu Komunikasi Fakultas Ilmu Sosial dan Ilmu Politik Universitas Muhammadiyah Malang 2020

Transcript of PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK...

Page 1: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG

KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA TERHADAP SIKAP REVIEWER

(Studi terhadap pengguna media sosial dalam facebook fanspage “Humor Politik”)

SKRIPSI

Diajukan Kepada Fakultas Ilmu Sosial dan Ilmu Politik

Universitas Muhammadiyah Malang

Sebagai Persyaratan Memperoleh Gelar Sarjana (S-1)

Ilmu Komunikasi

Sandy Abdi Purwanto

201310040311050

Dosen Pembimbing

1. Drs. Budi Suprapto, M.Si, Ph. D

2. Isnani Dzuhrina, M. Adv.

Ilmu Komunikasi

Fakultas Ilmu Sosial dan Ilmu Politik

Universitas Muhammadiyah Malang

2020

Page 2: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

II

Page 3: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

III

Page 4: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

IV

Page 5: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

V

Page 6: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

VI

Page 7: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

VII

Page 8: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

VIII

Page 9: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

IX

Page 10: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

X

Page 11: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

XI

Page 12: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

XII

Page 13: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

XIII

Page 14: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

XIV

DAFTAR ISI

HALAMAN JUDUL ................................................................................................... I

LEMBAR PERSETUJUAN SKRIPSI .................................................................... II

LEMBAR PENGESAHAN .................................................................................... III

PENYATAAN ORISINALITAS ............................................................................ IV

LEMBAR PERSETUJUAN DETEKSI PLAGIASI .............................................. V

LEMBAR BIMBINGAN SKRIPSI ...................................................................... VII

KATA PENGANTAR ........................................................................................... VIII

ABSTRAK ................................................................................................................. X

DAFTAR ISI .......................................................................................................... XIV

DAFTAR GAMBAR ........................................................................................... XVII

DAFTAR TABEL .............................................................................................. XVIII

DAFTAR GRAFIK ................................................................................................ XIX

DAFTAR LAMPIRAN ........................................................................................... XX

BAB I

Latar Belakang ............................................................................................................ 1

1.2 Rumusan Masalah ....................................................................................... 5

1.3 Tujuan Penelitian ........................................................................................ 5

1.4 Manfaat Penelitian ...................................................................................... 6

BAB II

Tinjauan Pustaka ........................................................................................................ 7

2.1 Terpaan Media ............................................................................................ 7

2.1.1 Pengertian Terpaan Media ....................................................................... 7

2.1.2 Dimensi Terpaan Media ........................................................................... 9

2.1.3 Model AIDA ............................................................................................ 9

2.2 Sikap .......................................................................................................... 10

2.2.1 Pengertian Sikap..................................................................................... 10

2.2.2 Fungsi Sikap ........................................................................................... 11

Page 15: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

XV

2.2.3 Ciri-Ciri Sikap ........................................................................................ 13

2.2.4 Tingkatan Sikap ..................................................................................... 14

2.2.5 Komponen Sikap .................................................................................... 15

2.3 Media Sosial .............................................................................................. 16

2.3.1 Pengertian Media Sosial ......................................................................... 16

2.3.2 Karakteristik Media Sosial ..................................................................... 17

2.3.3 Media Sosial Sebagai Pembentuk Komunitas Virtual ........................... 18

2.4 Facebook ................................................................................................... 21

2.5 Partisipasi Politik dalam Media Sosial Facebook ..................................... 24

2.6 Isi Pesan dan Kritik ................................................................................... 26

2.7 Hipotesis Penelitian ................................................................................... 27

BAB III

Metode Penelitian ...................................................................................................... 28

3.1 Jenis Penelitian .......................................................................................... 28

3.2 Batasan Penelitian ..................................................................................... 29

3.3 Tempat Dan Waktu Penelitian .................................................................. 29

3.5 Populasi, Sample dan Teknik Sampling ................................................... 29

3.4.1 Populasi .................................................................................................. 29

3.4.2 Sampel .................................................................................................... 30

3.4.3 Teknik Sampling .................................................................................... 31

3.5 Variabel Penelitian .................................................................................... 31

3.5.1 Jenis Variabel ......................................................................................... 31

3.5.2 Definisi Konsepsional Variabel ............................................................. 31

3.5.3 Definisi Operasional Variabel ................................................................ 33

3.6 Teknik Pengumpulan Data ........................................................................ 36

3.6.1 Data Primer ............................................................................................ 36

3.7 Uji Validitas Instrumen ............................................................................. 37

3.8 Uji Reabilitas ............................................................................................. 38

3.9 Teknik Analisis Data ................................................................................. 39

Page 16: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

XVI

3.10 Analisis Regresi Linier Berganda ........................................................... 39

3.11 Koefisien Determinasi ............................................................................. 41

3.12 Pengujian Hipotesis (uji t) ....................................................................... 41

BAB IV

Metode Penelitian ...................................................................................................... 42

4.1 Gambaran Umum ...................................................................................... 42

4.1.1 Gambaran Umum Responden ................................................................ 42

4.2 Hasil Uji Validitas dan Reabilitas Instrumen ............................................ 47

4.2.1 Uji Validitas ........................................................................................... 47

4.2.2 Uji Reliabilitas ....................................................................................... 49

4.3 Analisis Data ............................................................................................. 51

4.3.1 Analisis Deskriptif Variabel ................................................................... 51

4.4 Hasil Analisa Regresi Linier ..................................................................... 59

4.5 Hasil Analisia Koefisien Determinasi ....................................................... 60

4.5 Pengujian Hipotesis ................................................................................... 61

4.5.1 Uji T ....................................................................................................... 61

4.6 Pembahasan ............................................................................................... 62

BAB V

Kesimpulan dan Saran ............................................................................................. 65

5.1 Kesimpulan ............................................................................................... 65

5.2 Saran .......................................................................................................... 65

DAFTAR PUSTAKA ................................................................................................. 66

LAMPIRAN ................................................................................................................ 69

Page 17: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

XVII

DAFTAR GAMBAR

BAB I

1.1.1 Perbandingan Penggunaan Media di Indonesia ....................................... 2

1.1.2 Contoh Postingan Fanspage “Humor Politik” ......................................... 4

BAB II

2.3.3 Community-Based Customer Involvement For Improving Packaged

Software Development ..................................................................................... 18

BAB III

3.4.1 Facebook Fanspage Humor Politik ........................................................ 30

Page 18: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

XVIII

DAFTAR TABEL

BAB II

2.4 Peringkat Besar Pengguna Facebook ........................................................ 22

BAB III

3.4.3 Definisi Operasional Variabel ................................................................ 32

3.5.1 Penilaian Instrumen Penelitian ............................................................... 35

BAB IV

4.1.1 Karakteristik Responden Berdasarkan Jenis Kelamin ........................... 41

4.1.2 Karakteristik Responden Berdasarkan Usia ........................................... 43

4.1.3 Karakteristik Responden Berdasarkan Frekuensi Aktifitas Melihat

Fanspage .......................................................................................................... 44

4.1.4 Karakteristik Responden Berdasarkan Pekerjaan .................................. 46

4.2.1 Variabel Kognitif ................................................................................... 48

4.2.1 Variabel Afektif ..................................................................................... 49

4.2.2 Kognitif Reliability Statistic ................................................................... 50

4.2.2 Afektif Reliability Statistic ..................................................................... 50

4.3.1 Distribusi Frekuensi Variabel Terpaan Isi Pesan Kritik “Humor Politik”

Tentang Kinerja Gubernur DKI Jakarta .......................................................... 51

4.3.2 Distribusi Frekuensi Jawaban Variabel Durasi ...................................... 52

4.3.3 Distribusi Frekuensi Jawaban Variabel Atensi ...................................... 54

4.3.4 Distribusi Frekuensi Jawaban Dimensi Kognitif ................................... 55

4.3.5 Distribusi Frekuensi Jawaban Dimensi Afektif ..................................... 57

4.4.1 Pengujian Regresi................................................................................... 59

4.4.2 Koefisien Determinasi R2 ...................................................................... 60

4.5.1 Uji T ....................................................................................................... 61

Page 19: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

XIX

DAFTAR GRAFIK

BAB IV

4.1.1 Grafik Karakteristik Responden Berdasarkan Jenis Kelamin ................ 43

4.1.2 Grafik Karakteristik Responden Berdasarkan Usia ............................... 44

4.1.3 Grafik Karakteristik Responden Berdasarkan Frekuensi Aktifitas

Melihat Fanpage .............................................................................................. 45

4.1.4 Grafik Karakteristik Responden Berdasarkan Pekerjaan ....................... 46

Page 20: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

XX

DAFTAR LAMPIRAN

Lampiran 1 Gambar Konten Facebook Fanspage dan Sample Metode Pemberian

Form pada Responden Penelitian Terpilih

Lampiran 2 Draft Kuesioner

Lampiran 3 Tabulasi Hasil Koesioner Jawaban Sample Responden Penelitian

Page 21: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

65

DAFTAR PUSTAKA

Ahmadi, Abu. 2013, Psikologi Belajar, Jakarta: Rineka Cipta.

Andrew F. Wood & Matthew J. Smith. (2015). Online Communication: Linking.

Technology, Identity and Culture. New Jersey: Lawrence Erlbaum

Associates,. Inc.

Azwar, S. 2011. Reliabilitas dan Validitas.Yogyakarta: Pustaka Pelajar.

Baran, Stanley J. dan Davis, Dennis, K. 2010.Mass Communication. Theory:

Foundations, Ferment, and Future. Boston: Wadsworth. Cengange

Learning.

Bimo Walgito. (2011). Pengantar Psikologi Umum. Yogyakarta: Andi Offset.

Biocca, Frank A Opposing Conception of Audience: The Passive and Active

Hemisphere of Communication Theory University of North Carolina,

Chapel hill 1998 North Carolina, Chapel hill.

Cutlip, S.M.,Center,A.H. & Broom, G.M. 2014. Effective Public Relations. Edisi

keenam. New Jersey: Prentice Hall.

Don Tapscott, Grown Up Digital: Yang Muda Yang Mengubah

Dunia. Diterjemahkan oleh Fajarianto (Jakarta: PT Gramedia Pustaka

Utama Kota. Jakarta. Tahun. 2013

Gerungan, 2010, psikologi sosial. Bandung : PT. Refika aditama.

Grossman LI, Ilmu endodontik dalam praktek. Alih bahasa: Rafiah, Sutatmi. eds

ke-11. Jakarta: EGC, 2015: 65-6, 248-9, 255-7. 2.

Hadinata, Priyatna. 2009. Kontribusi Iklim Kelas terhadap Motivasi

Belajar. Siswa. Depok : Jurusan Psikologi Universitas Gunadarma.

Hasbullah J. 2016. Social Capital : Menuju Keunggulan Budaya Manusia.

Indonesia. MR-United Press Jakarta. Jakarta.

Herbert Blumer dan Elihu Kartz. 2014. The Uses on MassComuniccation:

Current. Perspectives on. Gratification.

Kaase, Max & Marsh, Alan. 2014.Political Action: Theoritical Perspective.

Political Action: Mass Participation in Five Western Democracies.

Kriyantono, Rahmat. 2016. Teknik Praktis Riset Komunikasi. Jakarta : PT.

Kencana Perdana.

Page 22: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

66

Liliweri, Alo . 2012. Dasar-dasar Komunikasi Periklanan. Bandung: Citra Aditya.

Bakti.

Mar'at. (2012). SikapManusia Perubahan Serts Pengukurannya. Jakarta : Ghalia.

McQuail, Dennis. 2014. Teori Komunikasi Massa. Jakarta : Erlangga.

Morissan. 2013. Teori komunikasi : individu hingga massa . Jakarta : Kencana.

Nasrullah, Rulli. (2015). Media Sosial Perspektif Komunikasi, Budaya dan.

Sosioteknologi. Bandung: Simbiosa Rekatama Media.

Notoatmodjo S. 2012. Promosi Kesehatan dan Ilmu Perilaku. Jakarta: PT Rineka

Cipta

Nurudin. 2012. Pengantar Komunikasi Massa. Jakarta: PT RajaGrafindo Persada.

Palfrey, John and Gasser, Urs. 2013. Born Digital : Understanding the First.

Generation of Digital Natives. New York : Basic books.

Pertiwi. 2018. Facebook Jadi Medsos Paling Digemari di Indonesia:

https://tekno.kompas.com/read/2019/02/05/11080097/facebook-jadi-

medsos-paling-digemari-di-indonesia.

Prasetyo, A., A. E. Priyono, Olle Tornquist (dkk), Indonesia's Post Soeharto.

Democracy Movement, Demos Publication, Jakarta, 2003.

Rakhmat, Jalaluddin. (2011). Psikologi Komunikasi. Bandung: PT Remaja.

Rakhmat, Jalaluddin. 2013. Metode Penelitian Komunikasi. Bandung : PT

Remaja.

Rakhmat, Jalaludin, 2010. Psikologi Komunikasi, Edisi Revisi, Bandung: ,PT

Remaja Rosdakarya.

Rasyid, Harun .2012.Penilaian Hasil Belajar. CV Wacana Prima: Bandung.

Rheingold, Howard. (1995). Which Part is Virtual? Which Part is Community?

Diakses pada. Jumat,. 29. April.

Sarwono. 2010. Buku Acuan Nasional Pelayanan Kesehatan. Maternal dan

Neonatal. Jakarta : PT Bina Pustaka Sarwono Prawirohardjo.

Sassi, Sinika. 2011. The Transformationof the Public Sphere. Dalam Barrie.

Axford dan Richard Huggins (Eds.), New Media and Politics Barrie

Axford Richard Huggins eBook covers_pj orange.indd 11 29/1/08

Page 23: PENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK ...eprints.umm.ac.id/58515/1/Pendahuluan.pdfPENGARUH TERPAAN ISI PESAN KRITIK “HUMOR POLITIK” TENTANG KINERJA GUBERNUR DKI JAKARTA

67

Shore, Larry. 2015. Mass Media For Development and Examination of

Access,. Exposure and Impact. New York.

Sissors, Jack. Z. dan Bumba. 2016. Advertising Media Planning. NTC Business.

Books.

Sissors, Jack Z dan Surmanek, Jim. 2012. Perencanaan Media. Edisi

bahasa.Indonesia. Jakarta: PT Gramedia Pustaka Utama.

Sparks, G. G. 2001. Media Effects Research: A Basic Overview. Belmont, CA:

Wadsworth.

Sumartono. (2012). Terperangkap dalam Iklan. Bandung: Alfabeta.

Thomas R. Lindlof & Milton J. Shatzer. (2018). “Media Ethnography in Virtual

Space: Strategies, Limits, and Possibilities.” Journal of Broadcasting &

Electronic.

Wawan, A dan Dewi, M. 2010. Teori dan Pengukuran Pengetahuan , Sikap dan.

Perilaku Manusia.. Yogyakarta : Nuha Medika.

Wells, B.G., & L. Michael. Posey. (2015). Pharmacotherapy a pathophysiologic

approach. New. York: McGraw-Hill Companies, Inc, 1333-1352.

Zuriah, Nurul. 2012. Pendidikan Moral & Budi Pekerti Dalam Perspektif

Perubahan,. Jakarta: Bumi Aksara.