Modul Jiwa - Fenomena Sehat Sakit

7/25/2019 Modul Jiwa - Fenomena Sehat Sakit

1/13

MODUL

KEPERAWATAN JIWA

Model Fenomena Sehat Sakit dalam Kepea!atan Ji!a"

PRO#RAM STUDI DI$ KEPERAWATAN #AWAT DARURAT

POLITEKNIK KESE%ATAN SURA&A'A KEMENTERIAN KESE%ATAN

SURA&A'A

TA%UN AKADEMIK ()*+,()*-


2/13

KATA PENGANTAR

P./i 01.k. kami .2apkan kepada T.han 'an3 Maha E0a4 kaena ata0

Rahmat dan ka.nia,N1a 0a1a dapat men1.0.n mod.l ini 1an3 5e/.d.l Model

Fenomena Sehat Sakit dalam Kepea!atan Ji!a"

Dalam po0e0 pen1.0.nan mod.l ini4 kami 0e5a3ai pen1.0.n men3alami

5an1ak ham5atan6 Nam.n 5ekat aahan dan d.k.n3an dai 5e5a3ai pihak

akhin1a mod.l ini dapat di0ele0aikan tepat pada !akt.n1a6 Pada ke0empatan ini4

den3an 0e3ala keendahan hati4 kami men3.2apkan teima ka0ih kepada do0en

Pem5im5in3 mata k.liah Kepea!atan Ji!a4 1ait. &apak Ka0t.5i4 S6Kep4 N06

M6Ke0 1an3 telah mem5im5in3 kami dalam po0e0 pen1.0.nan mod.l ini6

Kami men1adai mod.l ini ma0ih 5el.m 0emp.na4 5aik dai i0i ma.p.n

0i0tematika pen.li0ann1a4 maka dai it. kami 5eteima ka0ih apa5ila ada kitik

dan 0aan 1an3 mem5an3.n demi ke0emp.naan mod.l ini6

Akhi kata4 0emo3a mod.l ini dapat dapat 5eman7aat 5a3i ekan,ekan

0epe/.an3an kh.0.0n1a Po3am St.di D I$ Kepea!atan #a!at Da.at

nantin1a6

S.a5a1a4 ( Mei ()*-

Pen1.0.n


3/13

1. Tujuan Pembelajaran Umum

*8 Memahami kon0ep da0a ke0ehatan /i!a 0eta pean dan 7.n30i pea!at

/i!a6

(8 Memahami kepea!atan po7e0ional ke0ehatan /i!a6

98 Memahami kon0ep 0te00 p0ikolo3i0 dan mekani0me petahanan dii6

:8 Memahami kon0ep dan 0i0tem pela1anan ke0ehatan /i!a di Indone0ia6

+8 Memehami po0e0 kepea!atan /i!a6

-8 Memahami pen33olon3an dan dia3no0i0 pen1akit /i!a6

;8 Memahami ma0alah dan penatalak0anaan keda.atan p0ikiati6


4/13

3. Pokok Materi Pembelajaran

A. Pengertian ehat!akit e"ara Umum

Sehat men..t W%O adalah 0e0.at. keadaan 1an3 0e/ahtea men1el..h

5aik 7i0ik4 mental4 dan 0o2ial dan tidak han1a 5e5a0 dai pen1akit ata.

kelemahan6 Men..t UU No6(9 tah.n *==( Tentan3 Ke0ehatan4 0ehat adalah

keadaan 0e/ahtea dai 5adan4 /i!a4 dan 0o0ial 1an3 mem.n3kinkan 0etiap

oan3 hid.p pod.kti7 0e2aa 0o0ial dan ekonomi06

Sakit adalah keadaan 1an3 di0e5a5kan oleh 5ema2am,ma2am hal4 5i0a

0.at. ke/adian4 kelainan 1an3 dapat menim5.lkan 3an33.an tehadap 0.0.nan

/ain3an t.5.h4 dai 7.n30i /ain3an it. 0endii ma.p.n 7.n30i ke0el..han6

Men..t Pekin@04 Sakit dapat dide7ini0ikan 0e5a3ai 0.at. keadaan 3an33.an


5/13

1an3 tidak men1enan3kan 1an3 menimpa 0e0eoan3 0ehin33a menim5.lkan

3an33.an aktiita0 0ehai,hai4 5aik aktiita0 /a0mani4 ohani dan 0o0ial6

#. Pengertian ehat!akit Mental $%i&a'

Ke0ehatan Ji!a men..t W%O ialah 0.at. keadaan 1an3 mem.n3kinkan

pekem5an3an 7i0ik4 intelekt.al dan emo0ional 0e0eoan3 indiid. 0e2aa

optimal dan 0e/a.h ini 2o2ok den3an pekem5an3an optimal indiid.,indiid.

1an3 lain6 &eda0akan UU No6(9 tah.n *==(6 tentan3 ke0ehatan Ji!a Pa0al (:

a1at * " Ke0ehatan /i!a di0elen33aakan .nt.k me!./.dkan /i!a 1an3 0ehat

0e2aa optimal 5aik intelekt.al ma.p.n emo0ional"6

(. Kom)onen Mo*el +enomena ehat akit

*6 Fakto Pedi0po0i0i 1ait. 7akto e0iko 1an3 mempen3a.hi /eni0 dan

/.mlah 0.m5e 1an3 dapat di5an3kitkan oleh indiid. .nt.k men3ata0i

0te06

(6 Ste0o pe0ipita0i ialah 0tim.l.0 1an3 dipe0ep0ikan oleh indiid.

0e5a3ai tantan3an4 an2aman4 ata. t.nt.tan dan memel.kan ene3i ek0ta

.nt.k kopin36

96 Penilaian tehadap 0te0o ialah 0.at. eal.a0i tentan3 makna 0te0o 5a3i

ke0e/ateaan 0e0eoan3 dimana 0te0o memp.n1ai ati6

:6 S.m5e kopin3 ialah 0.at. eal.a0i tehadap pilihan kopin3 dan 0tate3i

0e0eoan36

+6 Mekani0me kopin3 ialah .pa1a .nt.k men3ata0i 0te06

,. Mo*el +enomena ehat akit


6/13

E. Mo*el Praktik Kesehatan %i&a

*6 Model P0ikoanalitik

Me.pakan model 1an3 petama 1an3 dikem.kakan oleh Si3m.n

Fe.d4 Eik0on4 Klien dan %one1 1an3 me1akini 5ah!a pen1impan3anpeilak. pada .0ia de!a0a 5eh.5.n3an pada pekem5an3an pada anak6

Setiap 7a0e pekem5an3an memp.n1ai t.3a0 pekem5an3an 1an3 ha.0

di 2apai6 #e/ala 1an3 nampak me.pakan 0im5.l dai kon7lik6

a6 Pen1impan3an Peilak. B

, Kon7lik pekem5an3an 1an3 tidak adek.at6

, Petahanan e3o tidak adek.at .nt.k men3ontol 2ema06

56 Po0e0 Teape.tik B

, P0ikoanali0i0 men33.nakan teknik a0o0ia0i 5e5a0 dan anali0i0

mimpi6


7/13

26 Pean pa0ien dan teapi0 B

, Pa0ien men3.n3kapkan 0em.a pikian dan mimpi 0eta

mempetim5an3kan intepeta0i teapi06

, Pea!at men3intepeta0i pikian dan mimpi pa0ien dalam

kaitann1a kon7lik4 tan7een0 dan e0i0ten06

(6 Model Intepe0onal

Model ini dipekenalkan oleh %a1 Sta2k S.llian6 Se5a3ai

tam5ahan Pepla. men3em5an3kan teoi intepe0onal kepea!atan6 Teoi

ini men1akini 5ah!a peilak. 5ekem5an3 dai h.5.n3an intepe0onal6

Men..t S.lian indiid. memadan3 oan3 lain 0e0.ai den3an apa 1an3

ada pada diin1a 4 mak0.dn1a kemamp.an dalam memahami dii 0endii

dan oan3 lain 1an3 men33.nakan da0a h.5.n3an anta man.0ia 1an3

men2ak.p po0e0 intepe0onal pea!at klien dan ma0alah ke2ema0an

1an3 te/adi aki5at 0akit6


, A0ieta0 tim5.l dan dialami 0e2aa intepe0onal6

, Ra0a tak.t tehadap penolakan6


, %.5.n3an antaa teapi0 dan pa0ien mem5an3.n pea0aan aman6

26 Pean Pa0ien dan Teapi0

, Pa0ien men2eitakan pea0aann1a dan teapi0 men/alin h.5.n3an

1an3 aka5 den3an pa0ien6

96 Model So0ial

Men..t Caplain 0it.a0i 0o0ial dapat men2et.0kan 3an33.an /i!a6

Teoi ini men3em.kakan pandan3an 0o0ial tehadap peilak. 5ah!a

7akto 0o0ial dan lin3k.n3an men2iptakan 0te00 1an3 men1e5a5kan

an0ieta0 1an3 menim5.lkan 3e/ala peilak. men1impan36


, Fakto 0o0ial dan lin3k.n3an4 men2iptakan 0te0 1an3

men1e5a5kan an0ieta06

, Peilak. 1an3 tidak dapat diteima6


, Pa0ien di5ant. .nt.k men3ata0i 0i0tem 0o0ial6

, Di3.nakan inteen0i ki0i04 manip.la0i lin3k.n3an4 dan

d.k.n3an 0o0ial6

26 Pean Pa0ien dan Teapi0 B

, Pa0ien 0e2aa akti7 men1ampaikan ma0alah kepada teapi06


8/13

, Teapi0 men33ali 0i0tem 0o0ial pa0ien dan mem5ant. pa0ien

men33.nakan 0.m5e 1an3 ada6

:6 Model Ek0i0ten0ial

Teoi men3em.kakan 5ah!a pen1impan3an peilak. te/adi /ika

indiid. p.t.0 h.5.n3an den3an diin1a dan lin3k.n3ann1a6 Kea0in3an

dii dan lin3k.n3an dapat te/adi kaena ham5atan pada dii indiid.6

Indiid. mea0a p.t.0 a0a4 0edih4 0epi4 k.an3 ke0adaan dii 1an3

men2e3ah pati0ipa0i dan pen3ha3aan pada h.5.n3an den3an oan3 lain6

Klien 0.dah kehilan3antidak m.n3kin menem.kan nilai,nilai 1an3

mem5ei ati pada ek0i0ten0in1a6 Teoi ini dikem.kan oleh Pel04 #la00e4

Elli04 Ro3e04 dan Fankl6

a6 Pen1impan3an Peilak. B, Indiid. 3a3al dalam dalam .pa1a menem.kan dan meneima

dii6


, Teapi 0ein3 dilak.kan dalam teapi kelompok6

, Pa0ien dian/.kan .nt.k men33ali dan meneima dii di5ant.

.nt.k men3endalikan peilak.n1a6


, Pa0ien 5etan33.n3 /a!a5 tehadap peilak.n1a

, Teapi0 mem5ant. pa0ien .nt.k men3enal nilai dii6

, Men3klai7ika0i ealita0 dai 0.at. 0it.a0i dan men3enalkan

pa0ien tentan3 pea0aann1a dan mempel.a0 ke0adaan diin1a6

+6 Model S.poti7

?!eman4 okland8


, Ma0alah te/adi aki5at dai 7akto 5iop0iko0o0ial6

, Penekanan pada e0pon kopin3 maladapti7 0aat ini6


, U/i 2o5a ealita0 dan penin3katan ha3a dii6

, D.k.n3an 0o0ial

, Identi7ika0i e0pon kopin3 adapti7 ditin3katkan26 Pean Pa0ien dan Teapi0

, Pa0ien 0e2aa akti7 teli5at dalam pen3o5atan1a

, Teapi0 men/alin h.5.n3an 1an3 han3at dan pen.h empati den3an

pa0ien6

-6 Model Kom.nik0i

Teoi ini men1atakan 5ah!a 3an33.an peilak. te/adi apa5ila

pe0an tidak dikom.nika0ikan den3an /ela06 &aha0a dapat di3.nakan

me.0ak makna4 pe0an dapat p.la te0ampaikan m.n3kin tidak 0elaa06

?&ene4 Wat>la!i2k8


9/13


, &ila pe0an tidak di kom.nika0ikan den3an /ela06

, &aha0a dapat me.0ak makna6

, Pe0an e5al dan non e5al m.n3kin tidak 0elaa0

56 Po0e0 Teape.tik, Pola kom.nika0i dianali0i0 dan .mpan 5alik di5eikan .nt.k

klai7ika0i6

, Anali0i0 tan0ak0ional 5e7ok.0 pada pemainan dan 5ela/a

5ekom.nika0i lan30.n36

26 Pean Pa0ien dan Teapi0

, Pa0ien mempehatikan pola pemainan6

, Teapi0 men3intepeta0i pola kom.nika0i6

, Men3a/akan pin0ip kom.nika0i 1an3 5aik6

;6 Model Peilak.

Dikem5an3kan oleh %6J E01enk4 J6Wolpe dan &6F Skine6 Teoi ini

men1akini 5ah!a pe.5ahan peilak. akan me.5ah koo3niti7 dan

a7ekti76


, Man.0ia telah mem5ent.k ke5ia0aan peilak. 1an3 tidak

diin3inkan


, Teapi elak0a0i dan latihan kea0eti7an me.pakan pendekatan

peilak.6


, Pa0ien mempehatikan pola pemainan6

, Teapi0 men3intepeta0i pola kom.nika0i6

, Men3a/akan pin0ip kom.nika0i 1an3 5aik6

openia dipen3a.hi tan0mi0i imp.l0

ne.al 0eta 3an33.an 0inap 1ait. ma0alah 5iokimia6 Fakto 0o0ial dan

lin3k.n3an dipehit.n3kan 0e5a3ai 7akto pen2et.06 ?Me1e4 Kaeplin4

Spit>e4 Fan2e08


, Di0e5a5kan oleh pen1akit 5iolo3i0

, Ra0a tak.t tehadap penolakan


, Penent.an dia3no0i0


, Pa0ien mempaktekkan teknik peilak. 1an3 di3.nakan4

pen33alakan latihan6


10/13

, Teapi0 men3a/a pa0ien tentan3 pendekatan peilak.4 mem5ant.

men3em5an3kan hiaki peilak.4 dan men3.atkan peilak. 1an3

diin3ikan6

+. oal

1. Sehat adalah keadaan sejahtera dari badan, jiwa, dan sosial yang

memungkinkan setiap orang hidup produktif secara sosial dan ekonomis.

De7ini0i 0ehat 0e2aa .m.m te0e5.t dikem.kakan oleh

a. W%O

b. Caplain

". &6F Skinne

*. UU No.23 tahun 1--2 Tentang

Kesehatan

e. %a1 Sta2k S.llian

2. Sakit dapat didefinisikan sebagai suatu keadaan gangguan yang tidak

menyenangkan yang menimpa seseorang sehingga menimbulkan gangguan

aktivitas sehari-hari, baik aktivitas jasmani, rohani dan sosial. &eik.t

adalah pen3etian 0akit men..t66

a6 Pekin@0

56 W%O

". UU No.23 tahun

1--2 Tentang

Kesehatan

d6 Pakin0on

e6 S.llian

3. &eda0akan UU No6(9 tah.n *==(6 tentan3 ke0ehatan Ji!a Pa0al (: a1at *

men1e5.tkan 5ah!a

a. Setiap indiid. 1an3 men3alami 3an33.an ke/i!aan 5ehak mendapatkan

pelind.n3an h.k.m6

b. Ke0ehatan /i!a ada 0e0eoan3 1an3 tidak mendeita 0te00 ma.p.n

depe0i6

". Kesehatan ji&a *iselenggarakan untuk me&uju*kan ji&a ang sehat

se"ara o)timal baik intelektual mau)un emosional.

*. Adan1a lem5a3a,lem5a3a kh.0.0 1an3 menan3ani ata. men3ata0i

3an33.an ke/i!aan ata. mental6

e. Setiap indiid. 5ehak mendapatkan 7a0ilita0 pela1anan 1an3 memadai6

/. Dalam kepea!atan /i!a4 tedapat 5e5eapa komponen 1an3 5eada di

dalamn1a6 Komponen model 7enomena 0ehat,0akit antaa lain adalah66

1. +aktor Pre*is)osisi

2. Kel.han

3. umber Ko)ing


11/13

/. Ri!a1at pen1akit

0. Model P0ikoanalitik me.pakan 0alah 0at. model 7enomena 0ehat,0akit6 Teoi

model ini men1atakan 5ah!a pen1impan3an peilak. pada .0ia de!a0a

5eh.5.n3an pada pekem5an3an pada anak6 Setiap 7a0e pekem5an3an

memp.n1ai t.3a0 pekem5an3an 1an3 ha.0 di 2apai6 #e/ala 1an3 nampak

me.pakan 0im5ol dai kon7lik6 Po0e0 Teape.tik 1an3 tepat dilak.kan ialah66

a. Penent.an dia3no0i0

56 Teapi elak0a0i dan latihan kea0eti7an me.pakan pendekatan peilak.6

26 Pa0ien di5ant. .nt.k men3ata0i 0i0tem 0o0ial6

*. Psikoanalisis menggunakan teknik asosiasi bebas *an analisis mim)i.

e. &ena 0em.a

. Adan1a 5ent.k pen1impan3an peilak. 0epeti a0ieta0 1an3 tim5.l dan

dialami 0e2aa intepe0onal dan a0a tak.t tehadap penolakan6 Tema0.kdalam model paktik kepea!atan /i!a

a. Model P0ikoanalitik

b. Mo*el nter)ersonal

". Model Medik

*. Model Peilak.

e. Model Kom.nika0i

;6 Model paktik kepea!atan /i!a 1an3 dikem5an3kan oleh 5e5eapa ahli

diantaan1a %6J E01enk4 J6Wolpe dan &6F Skine adalah model

a6 Model Kom.nika0i

56 Model S.poti7

". Mo*el Perilaku

d6 Model Ek0i0ten0ial

e6 Model So0ial

76

8. Teoi 1an3 men3em.kakan 5ah!a pen1impan3an peilak. te/adi /ika

indiid. p.t.0 h.5.n3an den3an diin1a dan lin3k.n3ann1a6 Kea0in3an dii

dan lin3k.n3an dapat te/adi kaena ham5atan pada dii indiid.6 Indiid.

mea0a p.t.0 a0a4 0edih4 0epi4 k.an3 ke0adaan dii 1an3 men2e3ah

pati0ipa0i dan pen3ha3aan pada h.5.n3an den3an oan3 lain. Teoi ini

dikem.kan oleh Pel04 #la00e4 Elli04 Ro3e04 dan Fankl6 Model paktikkepea!atan /i!a apakah 1an3 dimak0.d

a6 Model Kom.nika0i

56 Model P0ikoanalitik

26 Model S.poti7

d6 Model Kopin3 dii endah

e. Mo*el Eksistensial


12/13

=6 Po0e0 Teape.tik 1an3 2o2ok di5eikan pada Model S.poti7 ialah66

1. Uji "oba realitas *an )eningkatan harga *iri.

2. ,ukungan sosial

3. *entiikasi res)on ko)ing a*a)ti *itingkatkan

:6 Salah Sem.a*)6 Di5a!ah ini 1an3 5.kan me.pakan 5ent.k model paktik kepea!atan /i!a

adalah66

*6 Model S.poti7

2. Mo*el Analitik

96 Model Medik

/. Mo*el ntuisi

**6

*(6

*96

*:6*+6

*-6

*;6

*


13/13

9:6

35.

Modul Jiwa - Fenomena Sehat Sakit

Documents

Transcript of Modul Jiwa - Fenomena Sehat Sakit