7/23/2019 Kasenian Wayang Golek Di Tatar Sunda

1/4

KASENIAN WAYANG GOLEK DI

TATAR SUNDA

Di Susun Oleh :

Maspupah

Nunur Ai Nursyamsiah

Maki Saepul Milah

MA Al QONAAH

7/23/2019 Kasenian Wayang Golek Di Tatar Sunda

2/4

Kasenian Wayan G!le" #i Ta$a% Sun#a

Wayang golek nyaeta hiji seni pintonan wayang anu

mangrupa boneka tina kai anu dipaenkeun ku dalang, nu

kawentar tur populer di tatar sunda. Wayang golek ieu nyaeta

kasenian anu tumuwuh di masarakat sunda ti jaman karajaan

Demak, wayang golek jadi media dina nyebarkeun agama Islam

ku para Wali Songo pikeun ngajarkeun katauhidan ka masarakat

di tatar sunda. Ku sabab arita Mahabrata jeung !amayana ti

tatar hindu harita masih keneh raket dina masarakat sunda anu

masih keneh ngagem agama "indu jeung #uddha, para wali

songo ngamodi$kasi boh arita boh lalakonna, misalna para

7/23/2019 Kasenian Wayang Golek Di Tatar Sunda

3/4

dewa boga kawenangan anu absolute %teu bisa diganggu gugat&

pikeun nangtukeun nasib jeung takdir, mangka para wali nyieun

objek anyar anu posisina leuwih kuat nyaeta Semar.

Wayang golek numutkeun dina sumebarna, asalna ti

'irebon ti sabelah wetan nepika wewengkon #anten di sabelah

kulon. Numutkeun euk '.M (leyte, masarakat )awa #arat geus

mikawanoh waya ti taun *+ Saka atawa *-- Masehi dina

(rasasti #atutulis. Di abad * dina naskah arita (arahyangan

oge disebutkeun keap/keap Sang (andawa !ing0Kuningan.

Wayang golek teh aya tilu rupa nyaeta wayang golek

papak atawa epak, wayang golek purwa jeung wayang golek

modern. Wayang golek papak dipikawanoh ti 'irebon ku aritera

babad ngagunakeun basa 'irebon. Wayang golek purwa nyaeta

wayang golek husus ngabawakeun arita Mahabrata jeung

!amayana ku panganteur basa sunda. Sedengkeun wayang

golek modern nyaeta wayang anu nyaritakuen arita Mahabrata

jeung !amayana tapi disaluyukeun jeung kahirupan modern anu

dirintis ku !.1. (artasuanda jeung dikembangkeun ku Asep

Sunandar Sunarya taun *234/*254.

Wayang golek di tatar sunda biga lalakon/lalakon anu boh

galur atawa aritana diokot tina arita !amayana jeung

Mahabrata kalwan migunakeun basa sunda anu diiring ku

7/23/2019 Kasenian Wayang Golek Di Tatar Sunda

4/4

salendro, nu diwangun ku dua saron, peking, selentem, bonang,

bonang rinik, kenong, sapasang goong, ditambahan ku

kendang, gambang jeung rebab.

6i taun *274/an, salila dina pamintonan wayang golek

diiring ku sinden. Kajayaan sinden dina masa eta teh leuwih

dipikawanoh dibandingkeun jeung dalang wayang golekna,

utamana dina jaman 1pit Sarimanah jeung 6itim (atimah dina

taun *24/an.

Dina pintonan wayang golek, lalakon anu ilahar

dipintonkeun nyaeta lalakon arangan, dalang wayang golek anu

kawentar diantarana nyaeta 6arkim, !.1. (artasuanda, Abeng

Sunarya, 8ntah 6irayana, Apek, Asep Sunandar Sunarya, 'eep

Supriadi jsb.

Mibada kana 9ungsina wayang golek, kiwari leuwih

dominan dipake salaku seni pintonan hiburan rahayat anu

mibada 9ungsi nu luyu jeung pangabutuh lingkungan

masarakatna, boh spiritual boh materilna. "al ieu dibuktikeun

dina sababaraha kagiatan masarakat anu diramekeun ku

pintonan wayang golek, diantarana hajat atawa kariaan

nyunatan jeung nikahan