KAMU İHALE VE SÖZLEŞMELERİ

Deha Emral

İNTES ve TMB Yönetim Kurulları Üyesi

İçerik

• İş deneyim, denetim ve yönetim belgeleri

• Aynı hakim etki altındaki firmalar

• Yeterlik kriterleri

• İhale belge bilgi eksikliği

• İhale itiraz/şikayet başvuruları

• Alt yükleniciler

• Süre uzatımı

• Sözleşmelerin devredilmesi

İş Deneyim, Denetim ve

Yönetim Belgeleri

• Yüklenici-İş deneyim belgesi

– İşin yapımı +15 yıl yaptığı işten sorumlu

– Makine parkı+ iş gücü (teknik kadro+işçi)

– Teminat /sigorta pirimi ödemeleri

• Mühendis/mimar- İş deneyim ve yönetim belgesi

‒ İşin yapımında denetim ve yönetim görevi

‒ En az bir yıl tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip olma şartıyla bu belgeler 1/5 oranında iş deneyim belgesi olarak kullanılmakta

İş deneyim ve yönetim belgeleri ile iş deneyim belgeleri faklı işlemlere tabi olmalı!!!

İş Denetim ve Yönetim

Belgeleri

• Yasal olarak başkasına kiralanması, devredilmesi ve satılması yasak olan denetim ve yönetim belgeleri ilanlara konu olabildiğini görebilmekteyiz

İş Deneyim, Denetim ve

Yönetim Belgeleri

Alternatifli öneriler:

• İş denetim ve yönetim belgeleriyle girebilecek ihalelerin örneğin eşik değerin 2 katını geçmemesi veya 100 milyon TL' yi aşmaması

veya

• Beli istekliler arasında çıkan ihalelerde sadece iş deneyim belgelerinin kullanılması

veya

• Büyük bir teknik kapasitenin etkin olarak değerlendirilmesi ve mühendislik/ müşavirlik sektörünün geliştirilmesi için denetleme ve yönetme belgelerinin sadece yapım ile ilgili danışmanlık ihalelerinde kullanılması

İş Deneyim, Denetim ve

Yönetim Belgeleri • Kanunda belirtilen "Belge sahiplerinin kuracakları

veya ortak olacakları tüzel kişiliklerin ihaleye girebilmesinde en az bir yıldır tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip olma ve her ihalede bu oranın aranması ve teminat süresince bu oranın muhafaza edilmesi zorunludur" şartıyla yönetme ve denetleme belge sahiplerine verilen imtiyazın açıkça belirtilmesi için bu maddede yer alan "Belge sahipleri " ifadesinin "Yönetme ve denetleme belge sahipleri" şeklinde değiştirilmesi

• Belge sahibi kişinin tüzel kişilikteki sorumluluk ve temsiliyetinin belirlenmesi ; – Belgesini kullandıran mühendisin müteselsil sorumlu

kılınması ve teknik konularda tam sorumluluğunun olması

İş Deneyim Belgeleri • Devredilen işlerde geçici kabul tarihini beklenmeden işin

%80'inin tamamlanması şartıyla hak edilen belgenin kullanılmasına olanak sağlanması,

• İş denetleme ve yönetme belgeleriyle ilgili olarak kanunda;

– Son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan yapım işleri ile kabul işlemleri tamamlanan yapımla ilgili hizmet işlerinde sözleşme bedelinin en az % 80'i oranında denetlenen ya da yönetilen işlerle ilgili deneyimi gösteren belgeler," olarak belirtilmesine rağmen Yönetmelikte ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetleme ve yönetme görevinde bulunan mimar veya mühendislere “iş denetleme belgesi” veya “iş yönetme belgesi” verilebilmekte

– Bu nedenle yönetmeliğin kanuna uyarlı hale getirilmesi

• Benzer iş kapsamında verilen belgelerde kısmi değerlendirmelerin yapılması işin bütünlüğünü değiştirmekte ve belgenin küçülmesine neden olmakta (Örneğin; yol işi belgeleri kapsamında yer alan köprü ve tünelin değerlendirme dışı bırakılması)

• Yapılan işin bir bütün olarak ele alınarak azaltmaya gidilmeden değerlendirilmesinin sağlanması gerekmekte

İş Deneyim Belgeleri

• Benzer iş kapsamında verilen belgelerde kısmi değerlendirmelerin yapılması işin bütünlüğünü değiştirmekte ve belgenin küçülmesine neden olmaktadır.

– Örneğin; Yol işi belgeleri kapsamında yer alan köprü ve tünelin değerlendirme dışı bırakılması)

– Yapılan işin bir bütün olarak ele alınarak azaltmaya gidilmeden değerlendirilmesinin sağlanması

• İhalede benzer iş deneyiminde yapılan işin parasal tutarının yanı sıra ;

– AB ülkelerinde olduğu gibi, işin miktarı ve özelliğini içeren belgelerin düzenlenmesi ve yeterlilik kriterlerinin de işe göre belirlenmesi

• İş deneyim belgelerinin yaklaşık maliyet üzerinden düzenlenerek;

– Aynı nitelikte ve nicelikte iş yapan ancak sözleşme bedeli farklı olan yüklenicilerin eşdeğer belge almalarının sağlanması

• Yurtdışı iş deneyim belgelerinin sözleşme ve hakediş ile tevsik edilmesi

– Belgelerin içerik denetimini yapacak bir makamın tayin edilmesi ve bu belgelerin EKAP’a kaydedilerek yurtdışından alınan iş deneyim belgeleri ile yurtiçinden alınan iş deneyim belgeleri aynı kapsama alınması

• İhale makamının yeterlik araştırmasını desteklemek amacıyla yerli isteklilerin yurtdışında gerçekleştirdiği yapım işleri için ilgili T.C. Ekonomi Bakanlığı Ticaret Müşavirlikleri / Ataşelikleri tarafından bu işlerden iş alındı belgesi alınanların teyit edilmesi yönünde bir organizasyon yapısı oluşturulması ve bu işler için iş bitirme belgesi düzenlenebileceği yönünde bir mevzuat düzenlemesi yapılması

Yurtdışı İş Deneyim Belgeleri

Aynı Hakim Etki Altındaki

Firmalar • Aynı hakim etki altında olan müteşebbislerin aynı

ihaleye teklif vermesi giderek yaygınlaşmakta

Öneriler:

• Hakim etki tanımının yapılması

• Tasarıda belirtildiği gibi “Doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yarısından fazlasına sahip olunması veya oy çoğunluğunun kontrol edilmesi ya da idare, yönetim veya denetim kurulu üyelerinin yarısından fazlasını belirleme hakkının bulunması"

• 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun 4.ve 7. Maddeleri esas alınarak isteklilerin Rekabet Kurulundan alacakları izin ile ihaleye katılmaları şeklinde bir düzenleme yapılması

Yeterlik Kriterleri

• Rekabetin benzer deneyime sahip istekliler arasında olmasının sağlanması için yapım işi yapmayan ve hiç deneyimi olmayan yüklenicilerin ihaleye girmesi

Öneri:

• İsteklinin mali ve ekonomik yeterliliği konusunda isteklinin toplam cirosunun en az yarısının yapım işi cirosu olma şartının aranması

• Bazı ihalelerde mesleki ve teknik kapasite fiyat dışı faktörler olarak değerlendirilmektedir. Bu uygulamanın yaygınlaştırılması

İhale Belge/Bilgi Eksikliği

• Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde ihaleye katılımda eksik belgeler tamamlatılamamakta

• Ancak belgelerdeki bilgi eksikliği, teklifin esasını değiştirmemek kaydıyla tamamlatılmakta

• İhalede belge kaybı durumlarıyla da karşılaşılabilindiğinden, isteklinin ihale dışı kalmaması için teklifin esasını değiştirmeyen belgelerin tamamlatılması

İhale İtiraz/Şikayet Başvuruları

• Haksız itirazlar ve şikayet mekanizmasının suistimali

Öneri:

• Başvuru bedellerinin yükseltilmesi

• KİK Tasarısında yer alan düzenlemelerin uygulanması; – İlan ve doküman ile yeterlik başvurularına yapılacak itirazen

şikâyet başvurusu için yaklaşık maliyeti 10 milyon TL üzeri olan ihalelerde 25.000 TL,

– Diğer ihale işlemlerine ait başvurularda yaklaşık maliyetin

%0,5‘i, – İdare-KİK'ten sonra 15 gün içinde ilk derece mahkeme

olarak Danıştay’da dava açılması, – Açılan davada idari yargı mercilerince yürütmenin

durdurulması veya iptal kararı verilmesi halinde imzalanmış sözleşmenin en az %50’sinin tamamlanmış olması ve sözleşmenin tamamlattırılmasında kamu yararının bulunması halinde sözleşme feshedilmez

• KİK'e yapılacak başvuruların azaltılması ve ihale sürecinin kısaltılması için daha önce benzer konularda alınmış KiK kararlarının idarelerce dikkate alınması

İhale İtiraz/Şikayet Başvuruları

• Yeni fiyat anlaşmazlıklarında ancak idarenin istemi ile Yüksek Fen Kurulu-YFK'ya başvuru yapılabilmekte

– Yeni fiyat yapma yetkisi olan YFK'ın doğrudan anlaşmazlıkların çözümüne dahil olamaması uygulamada sorunlar yaratmakta

• Yapım sözleşmelerinin tarafları arasında ortaya çıkan uyuşmazlıkların yargı öncesinde çözümüne etkin katkı sağlanması ve taraflar arasındaki sözleşmeye ilişkin anlaşmazlıkların sulh yoluyla çözüm imkanının arttırılması için,

– Yüksek Fen Kurulu, Uyuşmazlık Çözüm Kurulu (UÇK) gibi görev yürütmesi

• Kamu tüzel kişiliğine haiz, idari ve malî özerkliğe sahip “Kamu Sözleşme Uyuşmazlıkları Çözümü ve Yeni Fiyat Tespiti Kurumu” kurulması

Altyüklenici

• Yapım işlerinde sözleşme aşamasında belirtilmek üzere yüklenici taşeron kullanmakta

• İhale konusu işin özelliği gereği sözleşme sonrasında yüklenici İdarenin onayı ile de taşeron çalıştırabilmekte

Öneri:

• Tip İdari Sözleşme bu uygulamaya imkan vermekle beraber kanunda da benzer bir düzenleme yapılması

Süre Uzatımı

• Mücbir sebepler ve/veya idarenin sebep olduğu hallerden dolayı, işin bir kısmına veya tamamına ait süre uzatımı verilmekte

Öneri:

• Toplam süre uzatımının sözleşme süresinin %50’sinden fazla olması ve yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş olması durumunda, yüklenicinin işin tasfiyesini isteyebilmesi

Sözleşmelerin Devredilmesi

• Sözleşme devreden yüklenici 3 yıl gibi uzun bir sürede başka bir sözleşme devir alamamakta

Öneri: Sürenin 1 yıla düşürülerek mağduriyetin giderilmesi

• Kamu özel sektör işbirliği için:

– Kamu alımları piyasasına ilişkin strateji belirlenmesi amacıyla Kurum tarafından belirlenen kamu ve özel sektör temsilcilerinin katılımıyla Kamu Alımları Danışma Komisyonunun oluşturulması

• Kamu İhale Kurumu bünyesinde, yapım işlerine yönelik olarak, özellikle uygulamada deneyim sahibi mühendis ve mimarlarla teknik kadroların genişletilmesi

TEŞEKKÜRLER