Busana Kejawen

7
Busana Kejawen (Jangkep) ing Surakarta Ngrembag bab busana kejawen ing Surakarta  punika boten saged oncat saking bud aya jawi. Sabab busana kejawen makaten kalebet "Pangipun Budaya Jawi". ene budaya jawi ing ngriki! tegesipun budaya jawi ingkang sumberipun saking Keraton Surakarta adiningrat inggi# punika busana kejawen ingkang dumugi sapriki ad#akan sami dipun wuningani. $et#anipun manawi wonten tiyang gad#a# damel mantu umpamanipun! dipun tema#a itawi mboten dipun tema#a! ngertos utawi mboten ngertos nyatanipun sa%emper kaliyan busana tatanan ing Keraton Surakatra adiningrat. &engga# busana tatanan Keraton Surakarta adiningrat punika sakawit ing jaman Juneneng alem 'ngkang Sinoe#oen Kanjeng Soesoe#oenan Paku Buwana Kaping ''' rikala #amarengaken Pangeran &angkubumi (Bapa Paman piyambak 'SKS PB ''') utawi rayi alem 'ngkang Sinoe#oen Kanjeng Seosoe#oenan Pakoe Buwono Kaping '' kagem #angrenggani Keraton Ngayojakarta (Perjanjian iyanti warsa *+,,) Busana lami ingkang kalebet tetilaran saking &ajapa#it lan emak Bintara Kanjeng Pangeran &angkubumi (B ') kagem ing Ngayojakarta kados ingkang sami dipun uningani ngantos dumugi! salajengipun lumampa#ipun pamarinta# wonten ewa#-ewa#an sawetawis ing jaman 'SKS PB ' kalajengaken ewa#-ewa#an mali# ing jaman 'SKS PB tuwin PB '. ene ingkang bad#e kaand#araken ing ngand#ap punika busana jawi ing jaman 'ngkang Sinoe#oen Paku Boewono Kaping '' sawargi ngantos punika. Busana kejawen ing Surakarta sakpunika! kados wonten ing Keraton Surakarta tumrap kakung wonten kali# inggi# punika/ Busana Jawi Jangkep (0geman warni $emeng) Busana Jawi Jangkep Padintenan (Saugeran boten $emeng) Busana Jawi saking Nginggil mangand#ap antawisipun / 1d#eng (Blangkon! d#estar) Kulambi (2asukan krowok wingking) Setagen (paningset) Sabuk (paningset) 3pek - 4imang - 5erep Sinjang (nyamping) Keris ( #uwung! 6a ngkingan) $enela utawi selop (namung kagem sanjawining Keraton) 7'58S87' B1S0N0 P2'0 J06 0  Busana adat Jawa biasa disebut dengan busana kejawen mempunyai perlambang tertentu bagi orang Jawa. Busana Jawa penu# dengan piwulang sinand#i (ajaran tersamar) kaya akan ajaran Jawa. alam busana Jawa ini tersembunyi ajaran untuk melakukan segala sesuatu di dunia ini secara#armoni yang berkaitan dengan akti9itas se#ari-#ari! baik dalam #ubungannya dengan sesama manusia! diri sendiri maupun 4u# an :ang &a#a Kuasa Pencipta segalanya. Pakaian adat yang dikenakan pada bagian kepala adala#! seperti iket! ud#eng ibagian tubu# ada rasukan (baju)/ jarik sabuk! epek! timang ibagian belakang tubu# yakni keris ikenakan dibagian bawa# atau bagian kaki yaitu canela. busana pria jawa Penutup Kepala 1ntuk bagian kepala biasanya orang Jawa kuna (tradisional) mengenakan iket yaitu ikat kepala yang dibentuk sedemikian rupa se#ingga menjadi penutup kepala. $ara mengenakan iket #arus kenceng (kuat) supaya ikatan tidak muda# terlepas. &akna iket dimaksudkan manusia seyogyanya mempunyai pemikiran yang kenceng! tidak muda# terombang-ambing #anya karena situasi atau orang lain tanpa pertimbangan yang matang. ampir sama penggunaannya yaitu ud#eng juga! dikenakan di bagian kepala dengan cara mengenakan seperti mengenakan sebua# topi. Jika suda# dikenakan di atas kepala! iket dan ud#eng sulit dibedakan karena ujud dan ;ungsinya sama. 1d#eng dari kata kerja &ud#eng atau mengerti dengan jelas! ;a#am. Blangkon Jogja Blangkon Solo &aksudnya agar manusia mempunyai pemikiran yang kuku#! mengerti dan mema#ami tujuan #idup dan ke#idupan atau sangkan paraning dumadi. Selain itu ud#eng juga mempunyai arti ba#wa manusia se#arusnya mempunyai ketrampilan dapat menjalankan pekerjaannya dengan dasar pengeta#uan yang mantap atau mud#eng. engan kata lain #endakla# manusia mempunyai ketrampilan yang pro;esional. B3SK0P 50N1N B3SK0P 0 4 350 Beskap Sikepan Busana Busana kejawen seperti beskap selalu dilengkapi dengan / Benik (kancing baju) disebela# kiri dan kanan. 5ambang yang

Transcript of Busana Kejawen

Page 1: Busana Kejawen

8/16/2019 Busana Kejawen

http://slidepdf.com/reader/full/busana-kejawen 1/7

Busana Kejawen (Jangkep) ing Surakarta Ngrembag bab busana kejawen ing Surakarta

 punika boten saged oncat saking budaya jawi. Sabab busana kejawen makaten kalebet

"Pangipun Budaya Jawi". ene budaya jawi ing ngriki! tegesipun budaya jawi ingkang

sumberipun saking Keraton Surakarta adiningrat inggi# punika busana kejawen ingkang

dumugi sapriki ad#akan sami dipun wuningani. $et#anipun manawi wonten tiyang gad#a#damel mantu umpamanipun! dipun tema#a itawi mboten dipun tema#a! ngertos utawi mboten

ngertos nyatanipun sa%emper kaliyan busana tatanan ing Keraton Surakatra adiningrat.

&engga# busana tatanan Keraton Surakarta adiningrat punika sakawit ing jaman Juneneng

alem 'ngkang Sinoe#oen Kanjeng Soesoe#oenan Paku Buwana Kaping ''' rikala

#amarengaken Pangeran &angkubumi (Bapa Paman piyambak 'SKS PB ''') utawi rayi

alem 'ngkang Sinoe#oen Kanjeng Seosoe#oenan Pakoe Buwono Kaping '' kagem

#angrenggani Keraton Ngayojakarta (Perjanjian iyanti warsa *+,,) Busana lami ingkang

kalebet tetilaran saking &ajapa#it lan emak Bintara Kanjeng Pangeran &angkubumi (B ')

kagem ing Ngayojakarta kados ingkang sami dipun uningani ngantos dumugi! salajengipun

lumampa#ipun pamarinta# wonten ewa#-ewa#an sawetawis ing jaman 'SKS PB '

kalajengaken ewa#-ewa#an mali# ing jaman 'SKS PB tuwin PB '. ene ingkang bad#ekaand#araken ing ngand#ap punika busana jawi ing jaman 'ngkang Sinoe#oen Paku Boewono

Kaping '' sawargi ngantos punika. Busana kejawen ing Surakarta sakpunika! kados wonten

ing Keraton Surakarta tumrap kakung wonten kali# inggi# punika/ Busana Jawi Jangkep

(0geman warni $emeng) Busana Jawi Jangkep Padintenan (Saugeran boten $emeng) Busana

Jawi saking Nginggil mangand#ap antawisipun / 1d#eng (Blangkon! d#estar) Kulambi

(2asukan krowok wingking) Setagen (paningset) Sabuk (paningset) 3pek - 4imang - 5erep

Sinjang (nyamping) Keris ( #uwung! 6angkingan) $enela utawi selop (namung kagem

sanjawining Keraton)

7'58S87' B1S0N0 P2'0 J060

 Busana adat Jawa biasa disebut dengan busana kejawen mempunyai perlambang tertentu bagi

orang Jawa. Busana Jawa penu# dengan piwulang sinand#i (ajaran tersamar) kaya akan ajaran

Jawa. alam busana Jawa ini tersembunyi ajaran untuk melakukan segala sesuatu di dunia ini

secara#armoni yang berkaitan dengan akti9itas se#ari-#ari! baik dalam #ubungannya dengan

sesama manusia! diri sendiri maupun 4u#an :ang &a#a Kuasa Pencipta segalanya. Pakaian

adat yang dikenakan pada bagian kepala adala#! seperti iket! ud#eng ibagian tubu# ada

rasukan (baju)/ jarik sabuk! epek! timang ibagian belakang tubu# yakni keris ikenakan

dibagian bawa# atau bagian kaki yaitu canela. busana pria jawa Penutup Kepala 1ntuk bagian

kepala biasanya orang Jawa kuna (tradisional) mengenakan iket yaitu ikat kepala yang

dibentuk sedemikian rupa se#ingga menjadi penutup kepala. $ara mengenakan iket #aruskenceng (kuat) supaya ikatan tidak muda# terlepas. &akna iket dimaksudkan manusia

seyogyanya mempunyai pemikiran yang kenceng! tidak muda# terombang-ambing #anya

karena situasi atau orang lain tanpa pertimbangan yang matang. ampir sama penggunaannya

yaitu ud#eng juga! dikenakan di bagian kepala dengan cara mengenakan seperti mengenakan

sebua# topi. Jika suda# dikenakan di atas kepala! iket dan ud#eng sulit dibedakan karena ujud

dan ;ungsinya sama. 1d#eng dari kata kerja &ud#eng atau mengerti dengan jelas! ;a#am.

Blangkon Jogja Blangkon Solo &aksudnya agar manusia mempunyai pemikiran yang kuku#!

mengerti dan mema#ami tujuan #idup dan ke#idupan atau sangkan paraning dumadi. Selain

itu ud#eng juga mempunyai arti ba#wa manusia se#arusnya mempunyai ketrampilan dapat

menjalankan pekerjaannya dengan dasar pengeta#uan yang mantap atau mud#eng. engan

kata lain #endakla# manusia mempunyai ketrampilan yang pro;esional. B3SK0P50N1N B3SK0P 04350 Beskap Sikepan Busana Busana kejawen seperti beskap

selalu dilengkapi dengan / Benik (kancing baju) disebela# kiri dan kanan. 5ambang yang

Page 2: Busana Kejawen

8/16/2019 Busana Kejawen

http://slidepdf.com/reader/full/busana-kejawen 2/7

tersirat dalam benik itu adala# agar orang (jawa) dalam melakukan semua tindakannya

apapun selalu diniknik! diper#itungkan dengan cermat. 0papun yang akan dilakukan

#endakla# jangan sampai merugikan orang lain! dapat! menjaga antara kepentingan pribadi

dan kepentingan umum. Sabuk (ikat pinggang) dikenakan dengan cara dilingkarkan

(diubetkan) ke badan. 0jaran ini tersirat dari sabuk tersebut adala# ba#wa #arus bersediauntuk tekun berkarya guna memenu#i kebutu#an #idupnya. 1ntuk itula# manusia #arus ubed

(bekerja dengan sunggu#-sunggu#) dan jangan sampai kerjanya tidak ada #asil atau buk

(impas<tidak ada keuntungan). Kata sabuk berarti usa#akanla# agar segala yang dilakukan

tidak ngebukne. Jadi #arus ubed atau gigi#. 3pek bagi orang jawa mengandung arti ba#wa

untuk dapat bekerja dengan baik! #arus epek (apek! golek! mencari) pengeta#uan yang

 berguna. Selama menempu# ilmu upayakan untuk tekun! teliti dan cermat se#ingga dapat

mema#ami dengan jelas. 4imang bermakna ba#wa apabila ilmu yang didapat #arus dipa#ami

dengan jelas atau gamblang! tidak akan ada rasa samang (k#awatir) samang asal dari kata

timang. 4imang dan 5erep Jarik atau sinjang merupakan kain yang dikenakan untuk menutup

tubu# dari pinggang sampai mata kaki. Jarik bermakna aja gampangserik (jangan muda# iri

ter#adap orang lain). &enanggapi setiap masala# #arus #ati-#ati! tidak grusa-grusu(emosional). 6iru Jarik atau kain dikenakan selalu dengan cara mewiru (meripel) pinggiran

yang 9ertikal atau sisi saja sedemikian rupa. 6iru atau wiron (rimple) diperole# dengan cara

melipat-lipat (mewiru). 'ni mengandung pengertian ba#wa jarik tidak bisa lepas dari wiru!

dimaksudkanwiwiren aja nganti kleru! kerjakan segala #al jangan sampai keliru agar bisa

menumbu#kan suasana yang menyenangkan dan #armonis. Bebed adala# kain (jarik) yang

dikenakan ole# laki-laki seperti #al nya pada perempuan! bebed artinya manusia #arus ubed!

rajin bekerja! ber#ati-#ati ter#adap segala #al yang dilakukan dan tumindak nggubed ing rina

wengi (bekerja sepanjang #ari) $anela $anela mempunyai arti $ant#elna jroning nala

(pegangla# kuat dalam #atimu) canela sama artinya $ripu! Selop! atau sandal. $anela selalu

dikenakan di kaki! artinya dalam menyemba# kepada 4u#an :ang &a#a Kuasa! #endakla#

dari la#ir sampai batin sujud atau manemba# di kaki-N:0. alam #ati #anyala# sumele#

(pasra#) kepada kekuasaan 4u#an :ang &a#a 3sa. $uriga lan warangka $uriga atau keris

 berujud wila#an! bila#an dan terdapat di dalam warangka atau wada#nya. $uriga dikenakan di

 bagian belakang badan. Keris ini mempunyai pralambang ba#wa keris sekaligus warangka

sebagaimana manusia sebagai ciptaan dan penciptanya :atu 0lla# :ang &a#a Kuasa!

manunggaling kawula usti. Karena diletakkan di bagian belakang tubu#! keris mempunyai

arti ba#wa dalam menyemba# 4u#an :ang &a#a Kuasa #endakla# manusia bisa untuk

ngungkurake god#aning setan yaitu menjau#kan godaan setan yang senantiasa mengganggu

manusia ketika manusia akan bertindak kebaikan. emikianla# ;iloso;i yang terkandung

dalam busana pria jawa . Semoga bisa menjadikan kita pelajaran #idup. dan menamba#

wawasan kita tentang budaya jawa yang adilu#ung ini. sumber /#ttp/<<semarasanta.wordpress.com<! #ttp/<<kisa#bangsa.wordpress.com<!

#ttp/<<pakwoadijawa.blogspot.com<! #ttp/<<busanaadatjawa.blogspot.com< Seni Busana Jawa

 bersumber pada seni busana yang ada dikaraton ! dibedakan menjadi dua jenis! yaitu (*) seni

 busana untuk putra dan (=) seni busana untuk putri. ari dua jenis seni busana ini

 pemba#asaannya sebagai berikut. a. Seni Busana Putra Busana putra bagi karaton Surakarta

dapat dikatakan sebagai pengagemen kejawen Surakarta atau juga disebut busana Jawi

Jangkep. Berdasarkan keperluaannya! busana Jawi Jangkep dibedakan menjadi dua yaitu /

Pakaian #arian (padintenan) warna bukan #itam Pakaian bukan #arian (sanes padintenan)

yaitu pakaian untuk upacara dan warnanya selalu #itam. &engenai busana ini 'ngkang

Sinu#un Paku Buwana ' menyatakan sebagai berikut/ Nyandang nganggo iku dadya sarana

#amengku mangusa jaba jero. &armane pantese panganggonira. 4rep pangentraping panganggon! cund#ukna kalawan ka#aning badanira apadene pangatira. Berbusana itu

menjadi sarana menjaga manusia luar dan dalam. Sesuai pengetrapan busana! cocokkan

Page 3: Busana Kejawen

8/16/2019 Busana Kejawen

http://slidepdf.com/reader/full/busana-kejawen 3/7

dengan keadaan dan pangkat. Berdasarkan penrnyataan diatas ba#wa busana karaton

Surakarta dapat mencerminkan keadaan dan pangkat bagio yang memakainya. Sebagai conto#

 bagio 0bdi dalem yang belum berpangkat bupati sepu# tidak diperkenankan memakai

sikepan. 0dapun yang menjadi kelengkapan busana Jawi Jangkep! k#usus bagi busana laki-

laki adala# sebagai berikut / estar ('kat belangkon) dan kuluk 2asukan krowok artinya berlubang dibelakang sebagai tempat keris! yang jenisnya ada , macam / 0tela# / kancing

 baju ditenga# dari le#er ke bawa# Beskap / kancing baju di kanan dan kiri 4akwa / seperti

 beskap yang bagian bawa# lancip memanjang 5angen#arjan / seperti beskap tetapi di depan

seperti jas-bukak Sikepan / seperti atela# tetapi kancing baju tidak dimasukkan dan didalam

memakai rompi berwarna puti#. Sabuk / semacam setagen 3pek! timang! dan lerep / semacam

ikat pinggang Nyamping / kain 6angkingan atau keris 5ambaran suku atau selop<canela

Perlengkapan Busana Jawi Jangkep bagi kerabat karaton ada aturan yang disesuaikan dengan

kedudukan dan kepangkatan. 0dapun aturan yang dimaksud secara garis besar antara lain

sebagai berikut / *. #estar! kuluk Bagi abdi dalem jajar sampai dengan bupati d#estarnya

#arus menggunakan kuncung dan mond#olannya cekok. 0kan tetapi bagi tiya Nginggil

sampai dengan Pangeran Putra d#estarnya tidak memakai kuncung dan mond#olannya jebe#an. Kuluk untuk keperluan k#usus misalnya untuk 2aja dan Pengantin Karaton. =.

2asukan Krowok Bagi abdi dalem jajar sampai dengan bupati! Santana Panji dan 2iyo

 Ngand#ap busananya atela#! akan tetapi bagi santana dalem 2iyo Nginggil Pangeran 6aya#

dan Pangeran. >. Sabuk K#usus sabuk yang tergolong cind#e #anya untuk raja. ?. 3pek 1ntuk 

 para pangeran putra! pangeran sentana dan 2iyo Nginggil diperkenankan memakai sabuk

yang bermoti; untu walang berbordir! dan abdi dalem selain itu epeknya polos. ,. Nyamping

K#usus kain yang bermoti; lereng #anya bole# dipakai ole# pangeran waya# dan pangeran

 putra. Bagi abdi dalem moti; lereng tersebut tidak diperkenankan memakainya. Busana Jawi

Jangkep yang merupakan tradisi Jawa ini mencerminkan adanya suatu pandangan ba#wa/

0jining raga ana busana yang berarti @#arga diri seseorang dapat tercerminkan pada busanaA.

al yang demikian diper#atikan dalam lingkungan karaton. al ini berdasarkan pertimbangan

 ba#wa masala# busana juga termasuk dalam tatakrama. 1ntuk busana Jawa ini memiliki

 prospek yang cera#! sebab bagi masyarakat Jawa k#ususnya Surakarta! dalam kegiatan

upacara adat misalnya upacara perkawinan ada kecenderungan untuk memakai Jawa dan bagi

masyarakat ada kebanggaan untuk memakai busana itu. Keadaan yang demikian dapat

dikatakan sebagai usa#a melestarikan kebudayaan Karaton Surakarta adiningrat.

Se#ubungan dengan kelengkapan busana yang tela# disebutkan! di Karaton Surakartaada

 beberapa model busana. &odel busana itu merupakan sebua# kostum yang menunjukkan

identitas pemakainya. 0dapun model busana yang dimaksud adala# sebagai berikut. *. $ot#an

=. $#otan Sikepan $ekak >. Sikepan $ekak ?. Prajuritan 4runo Kembang ,. Beskap .

Beskap Kembang +. 4akwa C. #otd#ot ed#ed#eran Sikepan 0geng D. 5angen#arjan*E.Busana Pengantin Putra Basa#an. &odel-model busana tersebut dapat dijelaskan sebagai

 berikut / *. Putra $ot#an Busana ini dikenakan ole# para putra raja sebelum mereka dewasa

 pada setiap upacara Pasowanan. Busana ini tanpa baju<bagian atas. &ereka mengenakan

 pakaian batik berpola parang seperti Parangbarong! ikat pinggang lebar! gesper ikat pinggang

dan kalung ulur. =. Busana $ot#an Sikepan $ekak Busana ini dikenakan ole# para pangeran

yang memakai Sikepan berwarna puti#! rompi puti# di bagian dalam! kalung! tanpa d#estar.

Busana ini dikenakan untuk mengiringi pengantin pria. >. Pangeran Sikepan $ekak Busana ini

dikenakan ole# putra raja yang dinobatkan menjadi pangeran. Busana ini juga dikenakan

dalam upacara untuk memperingati ulang ta#un penobatan sang raja dan dalem upacara

 pernika#an para putra dan putri raja. Busana ini terdiri atas d#estar! beskap! sikepan dengan

rompi! lencana di bagian dalam! kalung ulur! pakaian batik pola parang! ikat pinggang! ikat pinggang lebar! gesper ikat pinggang dan boro. ?. Pangeran Prajuritan / 4runo Kembang

alam kesempatan parade serdadu Karaton! para pangeran mengenakan busana Prajuritan.

Page 4: Busana Kejawen

8/16/2019 Busana Kejawen

http://slidepdf.com/reader/full/busana-kejawen 4/7

Busana ini terdiri atas kuluk! sikepan cekak dengan rompi di bagian dalamnya. Busana

 prajuritan ini dilengkapi dengan kalung ulur! ikat pinggang! kain celup! ikat pinggang lebar!

gesper ikat pinggang keris dan anggar! pantalon panjen dan cancutan. ,. Pangeran Beskap

Kembang Busan aini dikenakan ole# para pangeran. Busana Beskap Kembang dilengkapi

dengan d#estar biru! ikat pinggang! ikat pinggang lebar! gesper ikat pinggang. Busana inidikenakan pada upacara Pasowanan pada malam #ari. . Putra #od#ot ed#ed#eran Sikepan

0geng #otd#ot ed#ed#eran dikenakan ole# para pangeran dalem kesempatan 7esti9al

rebeg &ulud. &ereka juga mengenakan Kuluk &at#ak! Sikepan 0geng yang disulam

dengan benang keemas-emasan! selop! keris! ikat pinggang! ikat pinggang lebar! gesper ikat

 pinggang! kalung ulur! pantalon celup dengan #od#ot 0geng ed#ed#eran. Busan aini juga

dikenakan dalam upacara-upacara pernika#an. +. Putra 5angen#arjan &enurut sejara#! busana

5angen#arjan diciptakan ole# &angkunegaran F'' ketika beliau meng#adap Sri Susu#unan

Paku Buwana ' di Pesanggra#an 5angen#arjan. Nam a5angen#arjan diberikan ole# Sri

Susu#unan Paku Buwana ' pada busana yang diciptakan ole# Sri Paduka &angkunegara.

ewasa ini busana 5angen#arjan dikenakan ole# pengantin pria selama upacara Sang-keran.

alam tradisi perkawinan Jawa! busana ini dikenakan ole# pengantin pria dan dikenal sebagai busana 5angen#arjan. b. Seni Busana Putri Busana Putri bagi karaton Surakarta merupakan

 busana tradisional Jawa yang mencerminkan putri karaton. 'stila# putri karaton ini

mengisyaratkan adanya makna keibuan! keanggunan! kelembutan! kesopanan! dan sejenisnya!

dan bukanla# mengisyaratkan makna yang sebaliknya. Sama #alnya dengan busana putra!

 busana putri juga disesuaikan dengan kedudukan atau kepangkatan bagi pemakainya.

Kelengkapan busana putri karaton Surakarta adala# sebagai berikut / *. 1ngkel atau sanggul

=. Kebayak >. Semekan ?. Setagen ,. Januran dan Slepe mirip epek dan timang (busana putra)

. Kain panjang (sinjang dan d#od#otan) atau nyamping Kelengkapan busana tersebut

 pemakainya disesuaikan dengan umur! kepangkatan dan keperluannya. Se#ubungan dengan

#al tersebut di karaton Surakarta dikenal adanya jenis atau model busana putri sebagai berikut

/ *. Sabuk 6ala =. Sabuk 6ala Kebayak $ekak >. #od#ot 0geng Ngumbar Kunca ?.

Semekan kancing 6ingking ,. Pincung Kencong . Bed#aya #od#ot Klembre#an +. Kebaya

$ekak C. Kebaya panjang D. Busana pengantin Putri Basa#an &odel-model busana tersebut

dapat dijelaskan sebagai berikut/ *. Putri Sabukwala Busana ini terdiri atas pakaian pola

dringin dengan slepe! ukel wela# sawelit! cunduk jungkat! cunduk mentul! kalung! anting-

anting! gelang dan cincin. Busana ini juga dikenakan untuk mengiringi pengantin wanita. =.

Putri Sabukwala Kebaya $ekak Busana ini dikenakan ole# para putri raja pada upacara

tetesan dan supitan. Para putri raja mengenakn busana ini dengan pakaian Kebaya $ekak

gesper penu# #iasan! slepe! ukel wela# sawelit! dilengkapi dengan kokar! cunduk Jungkat!

cunduk mentul dengan asesoris. >. Putri #od#ot 0geng Ngumbar Kunca alam kesempatan

7esti9al arebeg &aulud di karaton! para putri raja yang suda# menika# mengenakan busana Ngumbar Kunco! konde 1kel 0geng yang di#iasi dengan kembang Banguntulak! dilengkapi

dengan borokan! untaian bungan melati! cunduk jungkat! anting-anting berbentuk

Brumbungan! kalung! gelang! kain batik celup. iatasnya dikenakan selendang! ikat

 pinggang! pending dan slepe. ?. Putri Semekan Kancing 6ingking setiap #ari Senin dan

Kamis ketika para putri raja meng#adap raja! mereka mengenakan busana Semakan Kancing

6ingking dan pakaian batik pola parang! misalnya/ parang Baris dengan busana semekan

 pola dringin yang bagian belakangnya dikancing dengan peniti. Konde 1kel 0geng mereka

di#iasi daun pandan. Busana ini dikenakan ole# para putri raja ke suatu tempat yang disebut

Sangkeran. 1ntuk upacara pernika#an! mereka mengenakan kalung! gelang! anting-anting!

cunduk jungkat! cincin. ,. Putri Pinjung Kencong Busana ini dikenakan ole# para putri raja

yang tela# berusia lebi# dari C ta#un! sebelum mereka menginjak dewasa. Para putri rajamengenakan pakaian celup! mekak! dan 1kel 6ela# Sawelit dilengkapi dengan kokar cunduk

 jungkat! cunduk mentul dan per#iasan lengkap. . Bed#aya #od#ot Klembre#an (0mpil-

Page 5: Busana Kejawen

8/16/2019 Busana Kejawen

http://slidepdf.com/reader/full/busana-kejawen 5/7

ampil &iyos Bakda) Busana ini dikenakan ole# para pembantu wanita dari pejabat tinggi

istana selama upacara besar karaton. &ereka mengiringi raja dan membawa #arta milik raja.

+. Putri Kebaya $ekak alam kesempatan mendampingi raja untuk menyambut tamu-tamu

 penting di Karaton! para putri raja yang masi# lajang dan sedang tumbu# dewasa mengenakan

kebaya $ekak yang disulam dengan benang keemas-emasan! dilengkapi dengan konde ukelageng yang di#iasi dengan daun pandan! mengenakan pakaian batik berpola parang (seperti

Parangkusumo)! kalung! anting-anting! cunduk jungkat! gelang. C. Putri Kebaya Panjang

alam kesempatan Pasowanan besar! para putri raja yang tela# menika# mengenakan Kebaya

Panjang! konde berbentuk ukel ageng banguntulak! di#iasi bunga melati! borokan asesoros

dan cunduk jungkat. Kebaya Panjang ini dilengkapi dengan setumpuk bros! kalung! anting-

angting dan gelang. Busana ini juga dikenakan dalam upacara pernika#an. c. Busana

Pengantin * Busana Pengantin Pria Pengatin pria mengenakan pantalon mera# dengan

 pakaian pola alas-alasan! ikat pinggang lebar! gesper ikat pinggang berbentuk biji jagung!

kalung ulur dan mengenakan Kuluk &at#ak. = Pengantin 6anita Pengantin wanita

mengenakan pakaian berwarna mera#! pada bagian luar mengenakan dodot berpola alas-

alasan! konde berbentuk mangkok terbalik dengan krukup! di#iasi dengan kembang melati berbentuk biji ketimun! cunduk metul! asesoris! borokan dan beberapa untaian kembang

melati.

Gamelan Jawa

Piranti gamelan Jawa

Gamelan Jawa iku sala# siji jinis utawa corak gamelan sing urip ing Jawa 4enga# (uga

:ogyakarta) lan sebagGyan Jawa 6etan. &usik gamelan Jawa iki bGda karo musik gamelan

saka d#aGra# liya! yen musik gamelan JawaHJawa lumra#G nduwG nada luwi# lembutHlembut 

lan nganggo laya luwi# alon! beda karo musik gamelan Bali sing layane luwi# cepet! uga

gamelan Sund#a sing rasa musikG "nglaras" banget (mendayu-dayu) lan didhominasi swara

suling.

Bab lan Paragraf 

• 1 Notasi• 2 Aturan

Page 6: Busana Kejawen

8/16/2019 Busana Kejawen

http://slidepdf.com/reader/full/busana-kejawen 6/7