Basa Sunda Lemes

download Basa Sunda Lemes

of 23

description

lemes kacida

Transcript of Basa Sunda Lemes

BASA SUNDA LEMES

BASA SUNDA LEMESUndak Unduk (Basa Loma - Basa Lemes) Bahasa Sunda. Nurutkeun panalungtikan (penelitian) tatakrama basa sunda atawa sok disebut oge UNDAK UNDUK BASA SUNDA (UUBS) teh wangunna (bentuknya). Aya sababaraha (beberapa) ragam (tingkat/jenis) UNDAK UNDUK BASA SUNDA (UUBS) nu (yang) ilahar (biasa) digunakeun dina basa sunda, diantawisna (diantaranya) nyaeta (yaitu) ragam basa hormat, ragam basa loma / kasar.Dina (pada) hakekatna digunakeunana ragam hormat teh taya lian (tidak lain) pikeun (untuk) nembongkeun (menunjukkan) rasa hormat ti (dari) nu nyarita (bicara) ka (kepada) nu diajak nyarita (diajak bicara) jeung ka saha nu dicaritakeunana (dan sesiapa yang menjadi bahan pembicaraan). Ragam basa hormat aya dalapan rupa (tapi nu biasa dipake aya genep) nyaeta:1. ragam basa lemes pisan/luhur2. ragama basa lemes keur batur3. ragam basa lemes keur pribadi/lemes sedeng4. ragam basa lemes kagok/panengah5. ragam basa lemes kampung/dusun6. ragam basa lemes budakDidieu bade diguar sakeudik ngeunaan kumpulan (kempelan) basa loma - basa lemes (Undak Unduk) bahasa sunda.UNDAK-USUK BASA(BASA LOMA-BASA LEMES)Basa LomaBasa Lemes(Keur ka sorangan)Basa Lemes(Keur ka batur)BahasaIndonesia

Abus, asupLebetLebetMasuk

Acan, tacan, encanTeu acanTeu acanBelum

AdiAdiRai, rayiAdik

Ajang, keur, pikeunKanggoHaturanUntuk

AjarAjarWulang, wurukMengajar

Aji, ngajiNgajiNgaos

AkangAkangEngkangKakak / Abang

AkiPun akiTuang EyangKakek

Aku, ngakuAku, ngakuAngken, ngangkenMengaku

AloPun aloKapiputraKeponakan

AlusSaeSaeBagus

Ambeh, supaya, sangkanSupadosSupadosSupaya

AmbekAmbekBenduMarah

Ambe, ngambeuNgambeuNgambungMencium

Amit, amitamPermiosPermiosPermisi

AnggelBantalBantal, kajang mastakaBantal

Anggeus, enggeusRengseParantosSudah

Anjang, nganjangNgadeuheusNatamuBertamu

Anteur, nganteurJajap, ngajajapkeunNyarenganMengantar

Anti, dago, ngadagoan,NgantosanNgantosanMenunggu

ArekBade, sejaBade, sejaMau / Akan

AriDupiDupiN/A

Asa, rarasaanRaraosanRaraosanPerasaan

AsalKawitKawitAsal

Aso, ngasoNgasoLelesonIstirahat / Rilex

AtawaAtanapiAtanapiAtau

Atoh, bungahBingahBingahGembira

AwakAwakSaliraBadan

AweweAweweIstriPerempuan

Babari, gampangGampilGampilMudah

BacaAosAosBaca

BadamiBadantenBadantenBerunding

Bae, keun baeSawios, teu sawiosSawios, teu sawiosBiarkan

BageaBageaHaturanN/A

BaheulaKapungkurKapungkurZaman Dahulu

BajuBajuRaksukan, anggoanBaju

BaktiBaktosBaktosBakti

Balik, mulangWangsulMulihPulang

BalurBalurLulurLulur

BanggaSesahSesahSusah

BapaPun BapaTuang RamaBapak

Bareng, reujeungSarengSarengDengan

BaretoKapungkurKapungkurZaman Dahulu

BatukBantukGohgoyBatuk

BaturBabaturanRerencanganOrang Lain

BawaBantunCandakBawa

BeakSeepSeepHabis

BedaBentenBentenBeda

BejaWawartosWawartosKabar

Bener, enyaLeresLeresBenar

Bengek, mengiAsmaAmpegAsma

Bere, mereMaparin, masihanNgahaturaan, ngalelerMemberi

BerekahPangesto, pangestuDamang, wilujengN/A

BeukiBeuki, senengSedepSuka

BeulahPalihPalihPatah

Beuli, meuliMeserNgagaleuhBeli

BeunangKengingKengingDapat

BeungeutBeungeutPameunteu, rarayMuka

BeurangSiangSiangSiang

BeuratAbotAbotBerat

BeuteungPadaharanPatuangan, lambutPerut

BibiPun bibiTuang bibiBibi / Tante

Bikeun, mikeunMaparinkeunNgahaturkeun,nyanggakeunBerikan

Bilang, milangNgetangNgetangBerhitung

Birit, bujurBirit, bujurImbitPantat

BisaTiasaTiasaBisa

BisiBilihBilihN/A

BiwirBiwirLambeyBibir

BoaTiasa jadiTiasa jadiJikalau

BogaGaduhKagunganPunya

Buang, ngisingMiceunKabeuratanBAB

BudakBudakMurangkalihAnak

BujalBujal, puserUdelPusar

Buka puasaBukaBoborBuka puasa

BuktiBuktosBuktosBukti

BulanSasihSasihBulan

Bungah, gumbiraBingahBingahGembira

BuritSontenSontenSore

BuruBujengBujengCepat

ButuhPerluPeryogiPerlu

Cabak, nyabakNyabakCepengMegang

CageurPangesto, pangestuDamangSehat

CalanaCalanaLancinganCelana

CangkengCangkengAngkengPinggang

Caram, carek, nyarekNyarekNgawagel

Carang, langkaAwisAwis

Carek, nyarekanNyarekanNyeuseul

Carita, nyarita, ngomongNyanggemNyarios

CenahCenahSaurna

Cekel, nyekelNyekelNyepeng

Celuk,nyeluk,gero,ngageroanNyauranNgagentraan

CeuliCeuliCepil

CeurikCeurikNangis

CicingMatuhCalik, linggih

CiduhCiduhLudah

Cik, cingCobiCobi

CikalCikalPutra pangageungna

Ciling, pacilinganKakusJamban

CiriTandaTawis

Cium, nyieumNyieumNgambung

Cokot, nyokotNgabantunNyandak

Cukup, mahiCekapCekap

Cukur, dicukurDicukurDiparas

Cunduk, datingDongkapSumping, rawuh

DaekDaek, purunKersa

DagangDagangIcalan

DaharNedaTuang

DangdanDangdanDangdos

DapurDapurPawon

Denge, ngadengeNguping, mirengNgadangu

DeukeutCaketCaket

Didik, ngadidikNgatikMiwuruk,mitutur,miwejang

DiriDiriSalira

DiukDiukCalik, linggih

Duga, kadugaKadugaKiat

DuitArtosArtos

Dumeh, lantaranJalaranKu margi

Eling, ingetEmutEmut

Emboh, tambahTambihTambih

EraIsinLingsem

EmbungAlimTeu kersa

EnggonPamondokanPangkuleman

Eukeur, keurNujuNuju

Eusi, ngeusianNgalebetanNgalebetan

EuweuhTeu ayaTeu aya

GancangEnggalEnggal

GantiGantiGentos

Gardeng, rereganGardengLalangse

GaweGaweDamel

GedeGedeAgeung

GelungGelungSanggul

Genah, ngeunahRaosRaos

GeringUdurTeu damang

GetolGetolKersaan

GeulangGeulangPinggel

Geura, pek, hegGeura, manggaMangga

GeuwatEnggalEnggal

Gigir, gigireunGigireunGedengeun

GimirGimirRentag manah

Gogoda, cocobaCocobaCocobi

GorengGorengAwon

Gugu, ngaguguNurutTumut

HabenHabenTeras-terasan

Hadir, ngahadiranNungkulanNgaluuhan

Hal, perkaraPerkawisPerkawis

HalisHalisKening

Hampura, maapHapuntenHapunten, haksama

HareupPayunPayun

HargaHargaPangaos

HartiHartosHartos

HateHateManah

Hawatir,watir,karunyaWatirHawatos

HayangHoyongPalay

HelokHeranHemeng

Hese, susah, pelikSesahSesah

HeuayHeuayAngob

Heubeul, lawasHeubeulLami

Heug, seugManggaMangga

Hili, tukeurLironGentos

HirupHirupJumeneng

HudangHudangGugah

HuntuHuntuWaos

HutangHutangSambetan

Iber, beja, wartaWartosWartos

IdinWidiWidi

IgelIgelIbing

IketTotopongUdeng

Ilik, ngilikanNingalanNingalan

Ilu, ngiluNgiringNgiring

ImahRorompokBumi

Impi, ngimpiImpen, ngimpenImpen, ngimpen

ImutImutMesem

IncuPun incuTuang putu

Indit, miangMiosAngkat, jengkar

IndungPun biangTuang ibu

Inggis, risiInggis, risiRempan

Injeum, nginjeumNambutNambut

Inum, nginumLeueut, ngaleueutLeueut, ngaleueut

IrungIrungPangambung

Isuk, isukanEnjingEnjing

ItungItungEtang

Iwal, kajabaKajabaKajabi

JagaJagaJagi

Jalma, jelemaJalmiJalmi

JauhTebihTebih

JawabWalonWaler

JeroLebetLebet

JeungSarengSareng

JigaJigaSapertos,sakarupi

JualIcalIcal

JugjugBujengBujeng

Juru, ngajuruNgalahirkeunBabar

Kabeh, kabehananaSadayanaSadayana

Kabur, minggatMinggatLolos

Kacida, nakerKalintangKalintang, teu kinten

Kajeun, keun baeSawiosSawios

Kakara, karekNembeNembe

KarembongKekembenKekemben

Kari, tinggalKantunKantun

Kasakit, nyeriKasakit, kanyeriKasawat

Katara, kaciriKatawisKatawis

Kapalang, kagokKapambengKapambeng

KawasSapertosSapertos

KawinNikah, jatukramiJatukrami,rendengan

KedeKencaKiwa

Kejo, sanguSanguSangu

KelekKelekIngkab

KesangKaringetKaringet

Keur, pikeunKanggoKanggo, haturan

KiihKahampanganKahampangan

KolotKolotSepuh

KongkorongKangkalungKangkalung

Kop, pekManggaMangga

KuatKiatKiat

KuduKedahKedah

KumbahKumbahWasuh

KumisKumisRumbah

KumpulKempelKempel

KungsiKantosKantos

KurangKirangKirang

Kuring, sim kuringAbdi, sim abdiSim abdi

LabuhLabuhGeubis

Lahun, ngalahunNgalahunMangkon

LainSanesSanes

LajuLajengLajeng

Laki, lalakiLalakiPameget

Laku, payu, larisPajengPajeng

LalajoNongtonNongton

Lamun, upamaUpamiUpami

LanceukPun lanceukTuang raka

Lantaran, sababJalaran, sababMari

LehoLehoUmbel

LetahLetahIlat

LeungeunLeungeunPanangan

LeungitLeunitIcal

LeutikAlitAlit

LeuwihLangkungLangkung

LilaLamiLami

MahalAwisAwis

MaksudMaksadMaksad

Malarat, miskinJalmi teu gaduhTeu kagungan nanaon

MalemWengiWengi

MalikMalikMayun

MamayuMamayuMamajeng

Mangka, sing, mugaMugiMugi

MaotMaotPupus, tilar dunga

MarhumMarhum, jenatnaMarhum, suargi

Memeh, samemehnaSateuacannaSateuacanna

Mending, leuwih hadeLangkung saeLangkung sae

MeujeuhnaMeujeuhnaCekap

MeueunPangintenPanginten

Mimimti, mimitinaKawitnaKawitna

MinangkaEtang-etangEtang-etang

Mindeng, remenSeringSering

MinyakLisahLisah

MugaMugiMugia

Mupakat, rempugMupakat, rempugRempag

MurahMirahMirah

Najan, sanajanSanaosSanaos

NganMungMung

NgaranWasta, namiJenengan, kakasih

NgeunahNgeunahRaos

NgoraNgoraAnom

NiniPun niniTuang eyang

NyahoTerangUninga

NyaringNyaringTeu acan kulem

NyolowedorNyolowedorMidua maha

Obat, ubarObat, ubarLandog

Ogan, ondangOndangUlem

Ome,ngomean,menerkeunNgalereskeunNgalereskeun

PahamPaham,ngartsoNgartos

Paju, majuMajengMajeng

Pake, makeNganggoNganggo

Palangsiang, bias jadiTiasa jadiTiasa jadi

Palire, malireMalireMerhatoskeun

PamajikanPun bojoTuang rayi

Pancuran, kamar mandiJambanJamban

PandeuriTi pengkerTi pengker

Pang, pangna, nu matakNu mawiNu mawi

Panggih, manggih, nimuMendakMendak

Pangkat, kadudukanKadudukanKalungguhan

Pangku, mangkuMangkuMangkon

PanonPanonSoca

Pantar, sapantarSapantarSayuswa

ParibasaParipaosParipaos

Pariksa, mariksaMariksaMarios

ParnaRepotWales

Paro, saparoSapalihSapalih

Pasti, tangtuTangtosTangtos

Pati, teu patiTeu patosTeu patos

Patuh, matuhMatuhLinggih

PayungPayungPajeng

PedahKu margi, jalaranRehing

Penta, mentaNeda, nyuhunkeunMundut

Pecak, mecak, nyobaNyobiNyobi

Pencet, mencetanMeuseulanMeuseulan

PercayaPercantenPercanten

PerluPerluPeryogi

PermisiPermiosPermios

PeutingWengiWengi

Pihape, mihapeWiatNgaweweratan

PikerPikerManah

PiligentiPiligentosPiligentos

PindahPindahNgalih

PingpingPingpingPaha

PipiPipiDamis

PoeDintenDinten

PohoHilapLali

Potong, popotonganPatilasanPatilasan

PuasaPuasaSaum

Puguh, tangtuTangtosTangtos, kantenan

PurunPurunKersa

RarabiRarabiGarwaan

Raksa, pangraksaPangraksaPanangtayungan

RamoRamoRema

RampesManggaMangga

Rasa, rumasaRumaosRumaos

Rea, lobaSeueurSeueur

RecehRecehArtos alit

ReujeungBarengSareng

ReuneuhKakandunganBobot, ngandeg

ReureuhReureuhNgaso

RieutRieutPuyeng

RipuhRipuhRepot

RobahRobahRobih

Roko, ududeunRokokSesepeun

Rua, saruaSarupi, samiSarupi, sami

Rusuh, rurusuhanEnggal-enggalanEnggal-enggalan

Saba, nyabaNyanyabaanAngkat-angkatan

SabotKeur waktuWaktos

Sabuk, beubeurBeubeurBeulitan

SadiaSayagiSayagi

SakeudeungSakedapSakedap

SalahLepatLepat

SalahsaurangSalahsawiosSalahsawios

SalakiPun lanceukCaroge, tuang raka

SalametSalametWilujeng

Salat, solatSambeangNetepan

SalesmaSalesmaPileg

Salempang, hariwangSalempangSalempang, rajeg manah

Salin, disalinDisalinGentos

SamakAmparanAmparan

Sampak, nyampakNyampakNyondong, kasondong

SampingSinjangSinjang

Sanding, kasandingKasandingKasumpingan

SanggeusSaparantosSaparantos

SanggupSanggemSanggem

SareMondokKulem

SarereaSadayanaSadayana

Sarta, jeungna deuiSarengSareng

SaruaSamiSami

SasarapSasarap, nedaTuang

SawahSawahSerang

SejenSejenSanes

Seleh, nyelehkeunMasrahkeunNyanggakeun,ngahaturkeun

Selewer, nyelewerMidua hateMidua manah

SemahTamuTamu

Sesa, kariKantunKantun

SebutSebatSebat

Serah, nyerahkeunMirakMirak, ngeser

SeubeuhSesekWareg

SeuriSeuriGumujeng

Siar, nyiarMilariMilari

SibanyoSibanyoWawasuh

SirahSirahMastaka

SiritLaranganLarangan

SisirPameresPameres

Soara, soraSoraSoanten

SoranganSoranganNyalira

SoreSontenSonten

Sugan, manawiManawiManawi

SukuSukuSampean

Sunat, nyunatanNgabersihanNyepitan

SungutCangkemBaham

SupayaSupadosSupados

SuratSeratSerat, tetesan

SuwengSuwengKurabu, gwang

TabeatAdatPanganggo

TadinaAwitna, kawitnaKawitna

TaiKokotorKokotor

Taksir, ngiraNginten-ngintenNginten-nginten

TaktakTaktakTaraju

TalatahWiat saurWiat saur

TambahTambihWuwuh

TampaTampiTampi

Tanda, ciriTawisTawis

Tangen, katangenKanyahoanKauninga

Tangtung, nangtungNangtungNgadeg

TanyaTarosPariksa

TapiNangingNanging

TarangTarangTaar

TarimaTampiTampi

Tawar, nawarNawisMundut

Tayoh-tayohnaRupinaRupina

Teang, neanganMilariMilari

Tenjo, nenjo, nempoNingalNingali

TepiDugiDugi

TereTereKawalon

TerehEnggalEnggal

Teleg, teureuyTelegTelen

Tembang, nembangNembangMamaos

Tepi, nepiDugiDugi

TepungTepangTepang

TerusTerasTeras

TeundeunSimpenSimpen

TincakTincakDampal

Titah, nitah, jurungNgajurunganMiwarangan

TonggongTonggongPungkur

Topi, dudukuyTopi, dudukuyTudung, langgukan

TulisTulisSerat

Tulung, pitulunPitulungPitandang

TulusCiosCios

TuluyTeras, lajengTeras, lajeng

TumpakTumpakTunggang

TungguAntosAntos

TurunTurunLungsur

UcapUcapKedal, lisan

UlahTeu kengingTeu kenging

UlinUlinAmeng

UmurUmurYuswa

Urus, nguruskeunNgalereskeunNgalereskeun

UrutTilasTilas

UtamaUtamiUtami

WaktuWaktosWaktos

WaniWantunWantun

WarasCageurDamang

Wareh, sawarehSapalihSapalih

Warga, dulurWargiWargi

Watara, sawataraSawatawisSawatawis

WawuhWanoh, kenalKenal

WedakPupurPupur

WedalWedalWeton

Wilang, kawilangKaetangKaetang

WuduWulu, wuduAbdas