Adat Mantu

21
Adat Mantu

Transcript of Adat Mantu

Page 1: Adat Mantu

Adat Mantu

Page 2: Adat Mantu

Upacara pengantenan adat Jawa iku salah siwijiné upacara sakral adat Jawa sing nduwé rantaman upacara lan tata cara sing wis pakem. Upacara pengantenan iki nglambangaké pepanggihan antarané pengantèn putri lan penganten kakung neng kahanan sing kusus kados déné raja lan ratu. Padatan, rantaman inti upacara diselenggarakake neng dalemé pengantèn putri, sing dadi pamangku gati yaiku wong tua utawa kaluwarga pengantèn putri nanging tetep dibantu déning kaluwarga saking pengantèn kakung.

Page 3: Adat Mantu

UPACARA PENGANTEN ADAT JAWA

A. Urutané ketemu jodohUrutane ketemu jodoh wong Jawa biyen, biasane liwat cara sing diarani:

1. Babat alas artiné mbukak alas kanggo gawe lahan. Biasane babat alas iki wong tuwa pemuda ngakon congkok kanggo mangerteni apa bocah wadon kuwi wis wis duwe calon apa durung. Istilah iki umumé disarani nakokake.

2. Menawa si pemuda durung kenal karo bocah wadon kuwi, terus dianakaké upacara nontoni, yaiku si pemuda diajak keluargané moro neng omahé bocah wadon kuwi supaya bisa nontoni bocah wadon kuwi.

3. Umpamané padha setuju, terus disusul karo upacara nglamar. Ing upacara nglamar, keluarga calon penganten kakung nyerahké seserahan marang pihak wadon, kanggo peningset sing isine sandangan sapangadek.

4. Menjelang dina perkawinan dianakaké upacara srah-srahan utawi asok tukon yaikukeluarga calon penganten kakung nyerahké hadiah perkawinan marang keluarga calon penganten putri sing isine asil bumi, perkakas omah, ternak, lan biasané ditambahi karo sejumlah dhuwit.

Page 4: Adat Mantu

SRAH-SRAHAN

NGLAMAR

Page 5: Adat Mantu

5. Kira-kira 7 dina sedurungé dina pernikahan calon penganten putri dipingit artiné boten pareng metu saka omah lah ora oleh ketemu karo calon suaminé. Selama masa pingitan calon pengantin putri ngresiki awak adus kramas lan luluran.

6. Sedina utawa rongdina sedurunge upacara akad nikah ing omah wong tuwa calon penganten putri masang tratag lan ngehias omah. Biasane kaanahan ngene iki diarani upacara pasang tarub

7. Upacara siraman yaiku sejatiné upacara perlambang kanggo ngresikake jiwa calon pengantèn . Upacara iki diselenggarakaké sedina sadurungé ijab kabul lan dilakokaké ing omahé calon pengantèn putri lan kakung, padatan ing bageyan omah sing rada amba kaya ing mburi omah utawa ing taman ngarep omah. Sing nyiram sepisan padatan wong tua calon mantèn banjur sedulur liyané uga kalebu pemaes. Lan selanjute disusul karo upacara ngerik. Upacara ngerik yaiku ngresiki wulu-wulu rambut sing ana ing bathuk, kuduk, tengkuk lan pipi.

Page 6: Adat Mantu

SIRAMAN

Page 7: Adat Mantu

9. Sakwise upacara ngerik, benginé dianakake upacara malem Midodareni. Midodareni yaiku neng acara iki penganten putri ora metu saka kamar wiwit jam 6 sore nganti tengah wengi lan dikancani dening sedulur-sedulur putrine sing ngancani sinambi aweh nasihat.

10. Dina selanjute dilangsungake upacara ijab kabul yaiku ngeresmikke kalih insan lanang lan wadon dadi pasangan suami istri ingkang sah.

11. Sakwise upacara ijab kabul dilangsungake upacara panggih utawi temon yaiku penganten kakung lan penganten putri ditemokake, terus lungguh bersanding ing pelaminan lan nerusake upacara salanjute.

12. Limang dina sakwise akad nikah lan upacara panggih dianakake upacara sepasaran pengantien utawa ngunduh mantu.

Page 8: Adat Mantu

MIDODARENI

IJAB KABUL

Page 9: Adat Mantu

PANGGIH

Page 10: Adat Mantu

Tarub yaiku tertata dihias karo janur kuning, godhong kelapa sing warnane kuning. Menawa “Mantu“ ora dilaksanakaké ing omahe dhewe misalé neng gedung pertemuan lsp, hiasan iki kudu dilaksanakaké.Ing lawang mlebu sisih kiwa tengen diadekaké wit gedhang suluhan utawa gedhang tuwuhan ugi dilengkapi kaliyan hiasan liyané, yaiku : - Pakang kapas kaliyan kembang lan buahé- Pari segagang- Pakang beringin kaliyan godhongé- Cengkir gading (kelapa gading enom) - Tebu wulung- Godhong Beringin, Maja, koro, Andong, Alang-alang, lan godong dadap srep- Gedhang raja talun mateng wit (suluh)

Penjelasan :

Page 11: Adat Mantu

TARUB

Page 12: Adat Mantu

UPACARA Panggih /TemonUrutane upacara panggih yaiku : a. Penganten kakung lan putri sakwise cedhak karo panggonan upacara panggih

sing wis disiapké, saben penganten diapit dening pemuda loro kanggo nganten kakung, lan pemudi loro kanggo penganten putri sing saben wong gawa kembar mayang

b. Bapak lan Ibu penganten putri diaturaké melu ningali ing panggonan panggih c. Upacara panggih dimulai karo uncal-uncalan sadak (sirih sing wis digulung lan

ditaleni nganggo benang) antara penganten kakung lan penganten putri. d. Upacara wiji dadi (ngidak endhog) yaiku penganten kakung ngidak endhog pitik

kampung nganti pecah, ngidake nganggo sikil tengen.e. Sakwise penganten kakung ngidak endhog disusul penganten putri mbasuh sikil

tengen bekas ngidak endhog nganggo banyu kembang setaman.f. Penganten kakung nerima persembahan saka penganten putri nganggo tangan

loro nyekel pundhak penganten putri. Penganten putri mbasuh sikil penganten iku padha wae menehi persembahan.

Penjelasan :

Page 13: Adat Mantu

KEMBAR MAYANG

Page 14: Adat Mantu

PANGGIH

WIJI DADI

MBASUH SIKIL

Page 15: Adat Mantu

g. Penganten kakung nyekel tangan penganten putri kanggo di ajak ngadek bareng, nyuwun doa restu marang wong tuwa (pinisepuh) lan para hadirin yang biasanya dibacakan oleh Juru Rias. Pada saat itu kedua pengantin diharuskan memejamkan kedua matanya rapat-rapat.

h. Upacara ijol-ijolan kembar mayang i. Pengantin putri dipersilakan berdiri di samping sebelah kiri pengantin putra

dan kedua pengantin bergandengan tangan dengan jari kelingking mengelilingi tempat upacara menginjak telur satu kali.

j. Bapak dan Ibu pengantin putri menyelimuti kedua pengantin dengan kain sindur, dan setelah itu Bapak pengantin putri berdiri di depan kedua pengantin, sedangkan ibu pengantin putri tetap di belakang kedua pengantin. Kedua pengantin memegang ikat pinggang sang bapak dan sang ibu memegang pundak kedua pengantin, tangan kiri memegang pundak bagiakiri pengantin putri, sedang tangan kanan memegang pundak pengantin putra. Setelah siap Bapak, kedua pengantin dan Ibu berjalan menuju ke tempat pelaminan dengan menurut irama Gending Kodok Ngorek. Upacara tersebut dinamakan sindur binayangan atau singkepa. Dalam hal ini mengandung arti bahwa Bapak yang berjalan di depan sebagai “ing ngarso sun tulada” sedangkan kedua pengantin berada ditengah sebagai “ing madyo mangun karso” dan belakang kedua pengantin adalah sang Ibu sebagai “tut wuri handayani”.

Page 16: Adat Mantu

IJOLAN KEMBAR MAYANG

SINDUR BINAYANGAN

Page 17: Adat Mantu

k. Upacara Bobot Timbang yaitu setelah Bapak sampai di pelaminan, maka Bapak duduk di pelaminan yang kemudian disusul kedua mempelai duduk di pangkuan Bapak yaitu pengantin putra duduk di paha kanan sedangkan pengantin putri duduk di paha sebelah kiri. Sementara itu sang Ibu berjongkok di depan kedua pengantin sambil tangan kanan memegang paha pengantin putri. Pada saat itu Ibu bertanya kepada Bapak “Abot endi Pakne?” (Berat mana Pak?) yang kemudian dijawab oleh Bapak “Pada abote!’ (sama beratnya!)

l. Upacara Tanem yaitu setelah upacara bobot timbang selesai Bapak berjalan melalui tengah antara pengantin putra dan putri, menuju kehadapan kedua pengantin. Setelah teratur rapi Bapak memberi sekelumit wejangan yang selanjutnya Bapak mendudukkan kedua pengantin di pelaminan dengan memegang pundak (bahu) mereka.]

m. Upacara Kacar-Kucur atau disebut juga upacara tanpa kaya yaitu setelah selesai upacara bobot timbang, Bapak dan Ibu duduk disebelah kiri pengantin putri yang kemudian disusul dengan upacara kacar-kucur yaitu pengantin putra berdiri memberikan isi kantongan kepada pengantin putri yang telah siap untuk menerimanya dengan kain khusus untuk itu dan setelah isi kantongan habis, kain itu untuk membungkus isi dari kantongan yang kemudian diberikan kepada Ibu untuk disimpan.

n. Upacara Kembul Dahar atau bersantap bersama, yaitu kedua pengantin saling suap-suapan dengan nasi kuning atau nasi punar.

Page 18: Adat Mantu

BOBOT TIMBANG

TANEM

Page 19: Adat Mantu

KEMBUL DAHAR

KACAR-KUCUR

Page 20: Adat Mantu

o. Upacara Tilik Pitik atau disebut juga mertuwi yaitu upacara penerimaan besan. Setelah selesai upacara kembul dahar, Bapak dan Ibu pengantin putri berdiri dan kemudian berjalan menuju mendekati pintu untuk menjemput besan yaitu Bapak dan Ibu prngantin putra. Bapak dan Ibu pengantin putr mempersilahkan duduk di sebelah kanan pengantin putra dengan susunan : Kedua pengantin di tengah diapit oleh patah sakembaran, kemudian sebelah kanan kirinya Ibu-ibu pengantin dan pinggir kanan kiri adalah Bapak pengantin putra dan Bapak pengantin putri.

p. Upacara Sungkeman yaitu setelah selesai upacara tilik pitik kemudian disusul dengan upacara sungkeman. Kedua pengantin menyampaikan sungkem sembah kepada Bapak dan Ibu dari kedua pengantin.

q. Upacara Tukar Kalpika yaitu pengantin putra dan pengantin putri saling menukar cincin dari jari manis tangan kiri dipindahkan ke jari manis tangan kanan

r. Upacara Minum Air Degan (kelapa muda) yaitu Ibu pengantin memberikan gelas berisi air degan kepada pengantin putra, sedangkan Ibu pengantin putra memberikan kepada pengantin putri. Selanjutnya disusul dengan minum bersama-sama. Semua mengucap seger sumyah.

Page 21: Adat Mantu

TUKAR KALPIKA

SUNGKEMAN