Unggah ungguh basa utawa undha usuk Unggah ungguh basa utawa undha usuk basa isih digunakake dening wong Jawa. basa isih digunakake dening wong Jawa. Wong Jawa nganti saiki isih ngipuk-ipuk Wong Jawa nganti saiki isih ngipuk-ipuk unggah ungguh basa kasebut. Unggah unggah ungguh basa kasebut. Unggah ungguh basa utawa undha usuk basa ing Karti ungguh basa utawa undha usuk basa ing Karti basa lan Poedjasudarmo dkk. Yaiku ngoko basa lan Poedjasudarmo dkk. Yaiku ngoko lugu, ngoko antya basa, ngoko basa antya, lugu, ngoko antya basa, ngoko basa antya, madya ngoko, madyantara, madya krama, madya ngoko, madyantara, madya krama, mudha krama, kramantara, wredha krama, mudha krama, kramantara, wredha krama, krama inggil, basa kedhaton, krama desa, krama inggil, basa kedhaton, krama desa, basa krama.basa krama.

Unggah-Ungguh Basa JawaUnggah-Ungguh Basa Jawa

Ing piwulangan basa Jawa iki unggah Ing piwulangan basa Jawa iki unggah ungguh basa sing disinaoni yaiku ngoko ungguh basa sing disinaoni yaiku ngoko (lugu lan alus), krama (lugu lan alus).(lugu lan alus), krama (lugu lan alus).

Basa JawaBasa Jawa

NgokoNgoko

KramaKrama

LuguLugu

AlusAlus

LuguLugu

AlusAlus

Sadurunge nyinaoni unggah ungguh basa, Sadurunge nyinaoni unggah ungguh basa, gatekna tabel ing ngisor iki !gatekna tabel ing ngisor iki !

NoNo NgokoNgoko KramaKrama Krama InggilKrama Inggil

11

22

33

44

55

66

77

88

99

1010

akuaku

kowekowe

lungalunga

balibali

tukutuku

metumetu

manganmangan

omahomah

krungukrungu

turuturu

kulakula

sampeyansampeyan

kesahkesah

wangsulwangsul

tumbastumbas

medalmedal

nedhanedha

griyagriya

mirengmireng

tilemtilem

dalemdalem

panjenenganpanjenengan

tindaktindak

kondurkondur

mundhutmundhut

miyosmiyos

dhahardhahar

dalemdalem

midhangetmidhanget

saresare

1.1. Ngoko luguNgoko luguKabeh basane ngoko ater-ater lan Kabeh basane ngoko ater-ater lan panambang uga ngoko.panambang uga ngoko.Tuladha:Tuladha:Kowe lunga karo sapaKowe lunga karo sapaAku tuku bakso ing ABCAku tuku bakso ing ABCGunane:Gunane:Kanggo omongan wong tuwa marang Kanggo omongan wong tuwa marang sing luwih enom, bocah karo bocah, sing luwih enom, bocah karo bocah, bendara marang rewange, lan yen lagi bendara marang rewange, lan yen lagi omongan dhewe.omongan dhewe.

2.2. Ngoko alusNgoko alusKabeh basane ngoko, ater-ater lan Kabeh basane ngoko, ater-ater lan panambang uga ngoko, kanggo ngurmati panambang uga ngoko, kanggo ngurmati digunakake krama inggil.digunakake krama inggil.Tuladha:Tuladha:Sing dhahar ing warung kae pak dheku.Sing dhahar ing warung kae pak dheku.Aku ora ngerti yen daleme pak Joko Aku ora ngerti yen daleme pak Joko cedhak omahku.cedhak omahku.Gunane:Gunane:Kanggo ngomongake wong sing luwih Kanggo ngomongake wong sing luwih tuwatuwa

3.3. Krama LuguKrama Lugu

Kabeh basane krama ater-ater lan Kabeh basane krama ater-ater lan panambang kramapanambang krama

Tuladha:Tuladha:

Sampeyan kesah tumbas punapa?Sampeyan kesah tumbas punapa?

Ingkang tilem ing griya sinten?Ingkang tilem ing griya sinten?

Guna:Guna:

Kanggo njlentrehake sawijining bab, Kanggo njlentrehake sawijining bab, kanggo omongan marang wong sing kanggo omongan marang wong sing sadrajatsadrajat

4. 4. Krama AlusKrama Alus

Kabeh basane krama kecampuran Kabeh basane krama kecampuran krama inggilkrama inggil

Tuladha:Tuladha:

Panjenengan tindak nitih punapa?Panjenengan tindak nitih punapa?

Ingkang miyos punika bapak kulaIngkang miyos punika bapak kula

Guna:Guna:

Kanggo omongan marang wong kang Kanggo omongan marang wong kang luwih tuwa, tepungan anyarluwih tuwa, tepungan anyar